Roberto Calasso Het boek van alle boeken

© Giorgio Magister

Op 8 juli 2021 overleed Roberto Calasso, uitgever, auteur en vriend van onze uitgeverij. Calasso leidde in Milaan uitgeverij Adelphi, die hij tot een van de mooiste en toonaangevendste uitgeverijen van de wereld maakte.

Roberto Calasso was ook schrijver van een onverminderd actueel oeuvre, dat wij in vertaling mochten uitgeven. Het eerste werk, De ondergang van Kasj, verscheen in 1983. Daarna volgden De bruiloft van Cadmus en Harmonia, Ka, K., Het roze van Tiepolo, De droom van Baudelaire, De gloed, De hemelse jager, Het onbenoembare heden. Allemaal in feite delen van één project, waarin Calasso de overmoed van de moderne mens de maat neemt en laat zien hoe mythes, verhalen, religie en kunst nodig zijn om te kunnen omgaan met de duistere, onbegrijpelijke en onbeheersbare kanten van onszelf en van het leven.

Al deze boeken zijn in het Nederlands vertaald door Els van der Pluijm; zij was de enige in ons taalgebied die hij zijn werk toevertrouwde. Zij heeft nu de laatste hand gelegd aan Het boek van alle boeken, het onbedoelde slotdeel van Calasso’s project.

De laatste keer dat ik Calasso sprak, in zijn kantoor op de uitgeverij in februari 2020, opperde ik dat al die vorige boeken – over de Griekse mythologie, over de Veda’s, over Baudelaire, Kafka, Tiepolo, enzovoort – omtrekkende bewegingen waren, voordat hij het boek dat onze westerse cultuur en dat hem zelf heeft gevormd, durfde aan te vatten: de Bijbel. Ja, zei hij, terwijl hij een doodle tekende, daar heb je gelijk in, maar ik ben nog lang niet klaar. Ik ga door tot ik omval.

Tijdens de Frankfurter Buchmesse van oktober 1998, ik was net twee weken in dienst bij Wereldbibliotheek, ontmoette ik Calasso voor het eerst. Ik moest hem het omslag van onze uitgave van Ka, zijn boek over Indiase mythes, laten zien. Vriendelijk ontving hij me, keek lang naar het omslag, tekende onderwijl een doodle. ‘Mooi omslag,’ zei hij, ‘goedgekeurd. En misschien is dit wat voor jullie, een Hongaarse auteur, volkomen onbekend, in ballingschap in Amerika gestorven, kan wat worden. Hier heb je een exemplaar van onze Italiaanse vertaling van een korte roman van hem, lees die maar eens.’ En dat werd bij ons Gloed. Van Sándor Márai.

Koen van Gulik (uitgever)

Het laatste boek van een groot schrijver, een scherp denker, een rake beschouwer

Roberto Calasso (1941-2021) was schrijver en uitgever van de Italiaanse uitgeverij Adelphi.

© Giorgo Magister

pr & marketing • Persaandacht

¤ 49,99 | september 2022

Paperback met flappen Formaat: 15 x 23 cm Omvang: 448 blz. nur: 302 isbn: 9789028451230 e-boek isbn: 9789028451247 Oorspronkelijke titel: Il libro di tutti i libri ISBN 9789028451230 Vertaling: Els van der Pluijm Omslag: Nico Richter

9 789028 451230

• Calasso’s laatste boek

• De laatste vertaling van Els van der Pluijm roberto calasso Het boek van alle boeken

Dit boek begint eeuwen voor onze jaartelling en eindigt na ons. Het verhaalt over een man, genaamd Saul, die koning wordt nadat zijn vader hem eropuit heeft gestuurd om een paar verloren ezels te zoeken. Over de koningin van een ver Afrikaans rijk die drie jaar lang met haar talrijke gevolg op reis gaat om de koning van Jeruzalem te ontmoeten en hem een paar vragen te stellen. En over een man met de naam Abraham die een goddelijke stem hoort zeggen: ‘Ga weg van je land, van je familie en van je vaders huis, naar het land dat Ik je zal tonen’.

Het zijn deze woorden van onthechting en belofte die voor Roberto Calasso de kern van de Bijbel vormen, de grondtekst van onze westerse samenleving, het boek van alle boeken. Calasso herleest de verhalen en werpt er een nieuw en verontrustend licht op. Het zijn verhalen over genade en schuld, over uitverkiezing en verdoeming, over willekeur en machteloosheid, over overmoed en nederigheid. Het boek van alle boeken maakt deel uit van een groter werk dat begon met De ondergang van Kasj en waarvan dit het negende, en helaas het laatste deel is.

Net als de voorgaande acht delen van zijn werk is ook dit deel vertaald door Els van der Pluijm. Het was Roberto Calasso’s uitdrukkelijke wens dat zij zijn boeken in het Nederlands zou omzetten. Met dit boek beëindigt Els van der Pluijm haar actieve vertalersloopbaan. Wereldbibliotheek is haar veel dank verschuldigd.

‘Hij doet iets heel eenvoudigs en gedurfds: luisteren naar de adem van die geweldige tekst die we denken te kennen en zelfs vereren.’ la Repubblica

‘Calasso’s boeken zijn kunstwerken die de literatuur overstijgen. Alleen daarom verdient hij het om herdacht en gelezen te worden’ NRC