De site Memling ligt in Anderlecht, specifieker in de wijk Kuregem-Bara. Deze wijk ligt tussen kana De site bevindt in het hethistorisch zuid-oosten, net buiten Samen de enINPLANTING. spoorlijn. Het Zuidstation werd netzich buiten centrum gebouwd. met het kanaal Brussel-Charleroi vormt de spoorlijn een belangrijke invalsweg sinds de industriële revolut kleine ring van Brussel. De revolutie bracht een volksverhuizing richting de steden teweeg. Voor de inwijkelingen was er g betere plaats dan langs de iconen van industrialisatie om zich te vestigen. Nog steeds kan je in de wijk aan de vele herenhuizen zien dat onder de inwijkelingen ook nieuwe rijken zaten. Helaas is d wijk ondertussen verwaarloosd en heeft ze een slechte reputatie gekregen.
De Memlingsite is heel gemakkelijk bereikbaar. Zowel het Zuidstation, het metrostation Clemence en de kleine ring liggen op wandelafstand. De weinige publieke plaatsen in de buurt zijn verhard e brengen dus weinig groen in de wijk.
Opmerkelijk is dat het terrein net op de overgang van commerciële zone naar residentiële zone lig In de Brogniez is het gelijkvloers vaak een handelszaak, terwijl in de Kliniekstraat enkel woningen rond de site liggen.
BOUWBLOK. De eeuwenoude typologie van het bouwblok is in deze wijk zo sterk verdicht dat er van het binnengebied niet veel overblijft. In ons project wordt het binnengebied een collectieve tuin, dit zorgt voor een gemeenschapsgevoel en sociale controle.
De wijk bestaat uit een traditioneel bouwblokkenpatroon. Oorspronkelijk bood het binnengebied van elk van dezeuit bouwblokken een bouwblokkenpatroon. kwalitatieve ruimte aanOorspronkelijk de bewoners. Na verloop van tijd is d De wijk bestaat een traditioneel bood het binnengebied druk om te verdichten groter geworden en zijn deze binnengebieden volgebouwd met loodsen, van elk van deze bouwblokken een kwalitatieve ruimte aan de bewoners. Na verloop van tijd is d achterhuizen en koterijen. Het weinige overgebleven groen is gefragmenteerd en kan niet meer d druk om te verdichten groter geworden en zijn deze binnengebieden volgebouwd met loodsen, kwaliteit bieden die een grote meerwaarde was aan typologie van het bouwblok. achterhuizen en koterijen. Het weinige overgebleven groen is gefragmenteerd en kan niet meer d
De site Memling ligt in Anderlecht, specifieker in de wijk Kuregem-Bara. Deze wijk ligt tussen kanaal en spoorlijn. Het Zuidstation werd net buiten het historisch centrum gebouwd. Samen met het 4 kanaal Brussel-Charleroi vormt de spoorlijn een belangrijke invalsweg sinds de industriële revolutie. De revolutie bracht een volksverhuizing richting de steden teweeg. Voor de inwijkelingen was er geen betere plaats dan langs de iconen van industrialisatie om zich te vestigen. Nog steeds kan je in deze wijk aan de vele herenhuizen zien dat onder de inwijkelingen ook nieuwe rijken zaten. Helaas is de wijk ondertussen verwaarloosd en heeft ze een slechte reputatie gekregen.
kwaliteit bieden die een grote meerwaarde was aan typologie van het bouwblok. In de jaren vijftig was ook onze site volgebouwd geraakt met loodsen. In dit geval een stalplaats v trams en later voor bussen. Na het van degeraakt loodsen werd het braakliggend gebruiktv In de jaren vijftig was ook onze site slopen volgebouwd met loodsen. In dit geval terrein een stalplaats parking voor auto’s. trams en later voor bussen. Na het slopen van de loodsen werd het braakliggend terrein gebruikt
De Memlingsite is heel gemakkelijk bereikbaar. Zowel het Zuidstation, het metrostation Clemenceau en de kleine ring liggen op wandelafstand. De weinige publieke plaatsen in de buurt zijn verhard en brengen dus weinig groen in de wijk.
parking voor auto’s. Onze intentie is om de bouwbloktypologie in zijn oorspronkelijke vorm te gebruiken. Zo geven we het binnengebied om kwaliteit tein bieden aan de omwonenden. Onze intentie is omdedeplaats bouwbloktypologie zijn oorspronkelijke vorm te gebruiken. Zo geven we het binnengebied de plaats om kwaliteit te bieden aan de omwonenden.
MEMLING. MASTERPLAN.
Opmerkelijk is dat het terrein net op de overgang van commerciële zone naar residentiële zone ligt. In de Brogniez is het gelijkvloers vaak een handelszaak, terwijl in de Kliniekstraat enkel woningen rond de site liggen.
5 5COMMERCIEEL. In deze wijk is een duidelijke overgang te merken van
p 2.
veel commerciële activiteit onder invloed van het zuidstation tot een residentiële wijk.
4
De s zuid van beh verv Geu te g te o opg een binn
VORM. We volgen het klassieke type van het bouwblok vertrekkend van de bestaande gebouwen. In het midden van de site creeĂŤren we een square. Aan dit square ligt het bestaand museum, het buurtsportcentrum, een cafĂŠ en een buurtsupermarkt. De overige ruimte is een collectieve tuin die verhoogd wordt om privacy te garanderen en overlast te vermijden.
6
1
GRONDPLAN N
1 18 500
P. 18
p 4.
MEMLING. INPLANTING. SCHAAL 1|3500. noord.
TYPOLOGIE. We gebruiken vier verschillende typologieĂŤn gebundeld in vier blokken. De basistypes zijn telkens drie kamer appartementen voor drie of vier bewoners. Memling zuid Memling midden Memling noord Kliniek
HOEKOPLOSSINGEN. De hoeken zijn elk op een omgevings-specifieke manier ontworpen, geen van de vier basistypes komt hiervoor in aanmerking. Dit zorgt voor een verscheidenheid aan woonvormen in het gebouw.
CIRCULATIE. Enkel in Memling noord en midden wordt de circulatie over passerelles georganiseerd, de andere blokken zijn rechtstreeks aan kokers ontsloten.
BEZONNING. Dankzij de grote open binnenruimte is er een optimale bezonning van de gevels. Om warmtewinsten te regelen, worden de gevels voorzien van zonnewering.
GROENDAKEN. Om de impact van verharde oppervlakte te beperken zonder de structuur overdreven te belasten, maken we gebruik van extensieve groendaken.
SQUARE. De square dient als centrum waar enkele publieke functies gegroepeerd worden. Door de doorgang naar de Memlingstraat smaller te maken, oriënteren we het plein meer naar het Geuzenmuseum. De inrichting door middel van bomen, banken en een waterpartij zorgen dat er een voorkeursroute ontstaat voor fietsers, de rest van het plein blijft op die manier rustig. De afwatering van heel de square gebeurt naar een zachte verlaging in het midden. Daar kan het water in de grond infiltreren. De verlaging verhindert de doorgang van brandweerwagens niet.
geuzenmuseum sportzaal
café
supermarkt
p 6.
MEMLING. CONCEPT.`
TUIN. In het masterplan was enkel een collectieve tuin voorzien, maar nu voegen wij nog een klein stuk groen toe aan de ingang van de werkruimte. Deze tuin is publiek en zorgt voor een aangename variatie in de Memlingstraat.
COMMERCIEEL. De overgang van commerciële plint naar residentiële gevel die in de wijk plaats vindt, vind je ook in ons project terug. In de richting van het zuidstation nemen winkels en de sporthal het gelijkvloers in. Meer naar het noorden richten we een collectieve werkruimte in, die kan per module verhuurd worden (bij voorkeur aan bewoners) en naar wens ingericht worden. In de Kliniekstraat zijn er op het gelijkvloers de werkruimtes die bij woningen horen. Dit zijn minder extroverte ruimtes dan winkels en sluiten aan bij de gesloten residentiële sfeer.
p 8.
MEMLING. GRONDPLAN. niveau -1. schaal 1|300. noord
p 10.
MEMLING. GRONDPLAN. niveau 0. schaal 1|300. noord
p 12.
MEMLING. GRONDPLAN. niveau 1. schaal 1|300. noord
p 14.
MEMLING. GRONDPLAN. niveau 2. schaal 1|300. noord
p 16.
MEMLING. GRONDPLAN. niveau 3. schaal 1|300. noord
p 18.
MEMLING. GRONDPLAN. niveau 4. schaal 1|300. noord
p 20.
MEMLING. GRONDPLAN. niveau 5. schaal 1|300. noord
p 22.
MEMLING. GEVELS.
SCHUIFPANELEN. De zonnewering bestaat uit verschuifbare panelen uit geperforeerd cortenstaal.
CORTEN STAAL. Dit materiaal gebruiken we in de blok Memling zuid om de vloerplaten te benadrukken. Het is een duurzaam materiaal dat patina geeft aan het gebouw.
BETOSHELL. Een dunne vezelbetonplaat zorgt voor een lichte gevelopbouw.
STRUCTUUR. We vertrekken van een standaard portiek gebaseerd op de dimensionering van de ondergrondse parking. Dit portiek wordt aangepast aan de nodige diepte, aantal verdiepingen en overkragingen.
MEMLING. SNEDES.
blok Kliniek. schaal 1|200.
p 24.
blok Memling noord. schaal 1|200.
blok Memling zuid. schaal 1|200.
blok Memling midden. schaal 1|200.
MEMLING. TYPOLOGIE. links: KLINIEKSTRAAT. rechts: MEMLING NOORD p 26.
niveau 1. schaal 1|100. noord
niveau 0. schaal 1|100. noord
5
bewoners.
115
vierkante meter leefruimte.
35
vierkante meter werkruimte.
12
woningen aan de Kliniekstraat.
werkruimte toegankelijk vanuit de straat.
leefruimte aan de tuin
nachtzone op verdieping
niveau 4. schaal 1|100. noord
niveau 3. schaal 1|100. noord
werkruimte toegankelijk vanuit de straat.
5
bewoners.
nachtzone op verdieping
leefruimte aan de tuin
125 6
vierkante meter leefruimte. woningen aan de Memlingstraat.
terras in het zuiden
keuken aan passerelle met uitzicht op tuin
ruimte met groen aan de voorzijde
nachtzone verdeeld over verdiepingen
p 28.
MEMLING. BEELDEN.
KLINIEK
MEMLING NOORD
KLINIEK
MEMLING ZUID
MEMLING. TYPOLOGIE. links: MEMLING MIDDEN rechts: MEMLING ZUID p 30.
niveau 4. schaal 1|100. noord
niveau 3. schaal 1|100. noord leefruimte met terras in het zuiden
badkamer verdeelt de ruimte
4
bewoners.
125
vierkante meter leefruimte.
8
woningen aan de Memling.
terras in het zuiden
keuken aan passerelle met uitzicht op tuin aangrenzende nachtzone tussen appartementen
niveau 2. schaal 1|100. noord
4 102 8
leefruimte met terras in het zuiden
bewoners. vierkante meter leefruimte. woningen aan de Memlingstraat.
badkamer verdeelt de ruimte
WATER. Het water blijft zo lang mogelijk in open lucht om verdamping te bevorderen. Dit gebeurt op de daken die als licht intensieve groendaken worden uitgevoerd en op het plein waar heel de verharding afwatert naar een ligte verlaging die in doordringbaar materiaal is uitgevoerd. Zo ontstaat op het plein een dynamiek die afhangt van het gevallen hemelwater. TOEGANKELIJKHEID. Om het volledige gebouw ook voor mensen met een fysieke beperking toegankelijk te maken zijn alle niveau’s bereikbaar via de lift en zijn trappen gemakkelijk begaanbaar. In de parking bevinden zich vijf plaatsen die zijn voorbehouden voor mensen met een fysieke beperking. Deze plaatsen bivinden zich op minder dan zeven meter van een lift. AANPASBAARHEID. Door te werken met een skeletstructuur zonder dragende wanden en een lichte gevel opgebouwd uit panelen, kan in de toekomst het gebouw naar wens aangepast worden. Technische voorzieningen worden gecentraliseerd, zodat ze geen beperking vormen voor aanpassing van individuele ruimtes. Zo is er een verwarming op wijkniveau en een afvalsorteerstraat. MAATSCHAPPELIJKE KWALITEIT. Verschillende functies vinden in het gebouw onderdak: sport, wonen, werken en winkelen. Ook wonen kan in op verschillende manieren: werkruimte in de woning, duplex, appartement, studio en kangoeroe-woningen worden aangeboden. De collectieve tuin ligt in het centrum en brengt deze diversiteit samen.
p 32.
MEMLING. DUURZAAMHEID.
ENERGIE. In de uitvoering van het ontwerp streven we naar lage-energie gebouwen. Naast het voldoende isoleren van de wanden, vonden we een groendak hierbij onontbeerlijk. Een gevel van bewegende panelen, laat toe de warmtewinsten door zonlicht naar voorkeur te regelen. Door de centrale installatie van de verwarming op wijkniveau te voorzien van warmtekrachtkoppeling, kan de opgewekte warmte veel efficiënter benut worden. OMGEVING. De square zorgt voor een meer opvallende locatie van het geuzemuseum binnen de wijk. De publieke functies die aan dit plein grenzen, zorgen door hun plaatsing binnen een quasi volledig gesloten bouwblok voor minimale overlast. De rust van de bewoners is verzekerd door het verhogen van de tuinen ten opzichte van deze square. Het doortrekken van de commerciële plint, verhoogt de activiteit in residentiële zone’s van de wijk. GROENVOORZIENING. De vorm van het klassieke bouwblok laat ons toe de site van een grote hoeveelheid groen te voorzien. De ruimte binnen het bouwblok is dan ook volledig gewijd aan een tuin voor de bewoners. De square, die deze tuin doorbreekt, is uitgevoerd als waterplein en tevens voorzien van bomen. Het gebruik van groendaken zorgt voor een extra element in het streven naar biodiversiteit en een groene wijk. MOBILITEIT. Het gebruik van de fiets wordt gestimuleerd door een grote en goed bereikbare fietsenstalling te voorzien. De ondergrondse parking verminderd de nodige parkeerplaatsen langs de straat, waardoor die heringericht kan worden. In de parking zijn laadpalen voorzien voor elektrische wagens.
P
BRANDVEILIGHEID. De uitkragende vloerplaten zorgen voor een tragere brandoverslag naar hogere verdiepingen. Het ontwerp van het waterplein laat ons ook toe om heel de site toegankelijk te maken voor brandweer en hulpdiensten. De vluchtroute voldoet zowel op de verdieping als in de parking aan de norm.
GROENDAKEN. zorgen voor wateropslag op de daken zodat verdamping mogelijk is en biedt de kans biodiversiteit te onderhouden.
0
OPPERVLAKTES. [m2]
MEMLING ZUID. HOEK MEMLING ZUID. HOEK MEMLING MIDDEN. MEMLING MIDDEN.
1
KLINIEK. OVERIGE.
3
4
kleine sporthal fietstenstalling commerciële ruimte
160 25 265
appartementen 82, 102, 168 werkruimte 53
appartementen 82, 102, 168 werkruimte 53
appartementen 82, 102, 168 werkruimte 53
appartementen 82, 102
ingang sporthal
65
appartement
123
appartement
123
appartement
123
appartement
123
commerciëel
160
appartement
115
appartement
115
appartement
115
appartement duplex
63 123
appartement duplex
83 123
appartement duplex
83 125
dakterras duplex
83 125
duplex
125
duplex
125
duplex
125
duplex werkruimte studio
151 35 37
MEMLING NOORD. HOEK MEMLING NOORD.
2
open werkruimte
713
appartementen 70, 114
appartementen 70, 114
appartementen 70, 114
duplex werkruimte
151 35
duplex werkruimte studio
duplex werkruimte studio
duplex werkruimte studio
fietsenstalling parking grote sporthal square tuin
318 3013 490 1980 2774
151 35 37
151 35 37
151 35 37
ONTWERP 3B. 2014. PIET BERGHMANS. WILLEM VAN DER VOORT.