WWW.hEALTh-VALLEY.nL/EVEnT
“VERSNELLEN DOEN WE SAMEN!” “EEN INSPIRERENDE DAG MET VEEL ONTMOETINGEN...” “OVERHEID, ONDERZOEK, PRAKTIJK EN PRODUCTIE... ALLES KOMT OP ÉÉN DAG LANGS.”
Where health & innovation accelerate
hEALTh VALLEY EVEnT 2012 15 MAART CONCERTGEBOUW DE VEREENIGING, NIJMEGEN
Inhoud
3
Voorwoord
4
Health Valley zet innovatie in een hogere versnelling
6
Bij de ingang
8
Plenaire gedeelte
10
Sfeerimpressie
11
Focusgebiedsessies
12
Gespotte innovaties
16
“Innovatie versnelt door partnerships”
18
Highlights
20 “Innovatie versnel je met kennis, kunde en kassa” 21
International Business Lounge
22
The best of both worlds
28
Wat is er getweet?
Health Valley Toernooiveld 300 G 6525 EC Nijmegen Telefoon (024) 355 87 37 info@health-valley.nl www.health-valley.nl/event
2
inhoud
Voorwoord
Innovatie versnelt. Nieuwe vindingen helpen de gezondheidszorg vooruit. Guus van Montfoort verwoordt het krachtig in zijn keynotepresentatie van vandaag. “Op dit moment zijn er 37.000 bedden in ziekenhuizen beschikbaar. Als we nu nog zouden behandelen met methodes van 1978 zouden er 132.000 extra bedden bij moeten komen.� Dankzij innovatie blijft de zorg zich ontwikkelen. Gelukkig maar. Het thema van het Health Valley Event 2012 is het versnellen van innovatie. Want wat blijkt telkens weer in de dagelijkse praktijk? In de gezondheidszorg ligt de weg naar innovatie vol obstakels. Dat terwijl een versnelling van innovatie bittere noodzaak is. De druk op de gezondheidszorg zal de komende decennia enorm toenemen. Innovatie versnellen is de enige oplossing. Het mooie van Health Valley Event 2012 is dat het laat zien wat die innovatieve oplossingen zijn en partijen bijeen brengt om obstakels uit de weg te ruimen. Het event is op die manier op zichzelf al een versneller. Bestuurder, ondernemers en wetenschappers treffen elkaar, wisselen uit en maken nieuwe plannen om de zorg te innoveren. En in dit Live Magazine doen we daar verslag van.
voorwoord 3
Interview
Health Valley zet innovatie in een hogere versnelling 4
interview
Om de gezondheidszorg betaalbaar te houden moeten we sneller innoveren. Maar wie innoveert in de gezondheidszorg vindt tal van obstakels op zijn weg. Voorzitter van Health Valley Jos Werner en directeur Jan Jonker over obstakels en hoe ze te ontwijken. Waarom is het versnellen van innovatie nu juist een thema in de gezondheidszorg? Jan Jonker: ‘Binnen de gezondheidszorg is de route die je bij innovatie moet afleggen extra lang. Tussen het bedenken van een product en de daadwerkelijke marktintroductie van dat product liggen talloze obstakels. Dat maakt innovatie in de zorg kostbaar en tijdrovend. Health Valley brengt de verschillende partijen binnen de zorgsector bij elkaar in de overtuiging dat we gezamenlijk dat proces van innovatie kunnen versnellen.’ Jos Werner: ‘Innovatie maakt de gezondheidszorg goedkoper. Het versnellen van die innovatie al helemaal. Er gaat ontzettend veel tijd en geld verloren bij de introductie van nieuwe producten. Er zijn teveel regels. En overheden en zorginstellingen laten zich vaak moeilijk van het nut van een nieuw product overtuigen. Het gevolg: teveel ondernemers knappen af, teveel ideeën blijven onuitgevoerd op de plank liggen. Hoe komt het dat die route naar innovatie in Nederland zo langgerekt is? JJ: ‘Het ontwikkelen van een product duurt al snel een jaar of tien. In Nederland duurt het dan nog gemiddeld vijf jaar voordat een product in de markt geïntroduceerd kan worden. Dan ben je er nog niet. Er zijn huisartsenrichtlijnen waar je in moet worden opgenomen en je moet de verzekeraars nog overtuigen het product te vergoeden. Dit betekent dat patiënten nog langer moeten wachten op een bepaald medicijn. Dat terwijl in sommige gevallen een nieuw medicijn voor uitbehandelde patiënten de laatste hoop kan zijn.’ JW: ‘Phillips heeft bewezen dat licht een wezenlijk effect heeft op de gezondheid van bewoners van verpleeghuizen. Als je leeft onder tl-buizen heb je meer zorgklachten dan als je in een gezellig verlichte omgeving leeft. Voor verpleeghuizen geldt: goed licht is een investering die je binnen korte tijd terugverdient. Maar desondanks moet Phillips enorm zijn best doen om deze innovatieve lichtproducten geïntroduceerd te krijgen.’ Er lijkt sprake een soort argwaan tegen innovaties. JW: ‘Inderdaad. Binnen de politiek hangt er een ongrijpbaar vooroordeel in de lucht dat alles wat nieuw is, de gezondheidszorg duurder maakt. Maar het omgekeerde is
waar. Innovatie maakt de gezondheidszorg juist goedkoper. Het overgrote deel van de innovaties vervangt duurdere en slechtere voorgangers. Voor een maagzweer moest je ooit geopereerd worden. Nu is er een geneesmiddel dat de zweer geneest. Voor nierstenen zijn er nu niersteenvergruizers. Je gaat er een dag op zitten en dan zo weer naar huis.’ JJ: ‘Als we nu nog zouden werken met de zorg van dertig jaar geleden zouden we drie keer zoveel ziekenhuizen nodig hebben. Gelukkig is de sector zelf volop in beweging. De patiënt wordt mondiger. Zorgverzekeraars zijn met thema bezig. ’ Welke kansen zien jullie om innovatie te versnellen? JJ: ‘Wat enorm goed werkt zijn proeftuinen. Daar kun je in een praktijksetting al in een vroeg stadium nieuwe innovaties toetsen. De innovator en het werkveld komen vroeg met elkaar in contact. De marktintroductie gaat daardoor veel sneller, het product wordt er beter van en bovendien zijn investeerders eerder bereid er geld in te stoppen. Niet voor niets neemt UMC Radboud in haar nieuwbouw vier O.K.’s op met experimentele chirurgische apparatuur.’ JW: ‘Veel innovatieve ideeën gaan nu verloren omdat het lastig is financiering te vinden. We zijn bezig een systeem van financiering op te zetten waarmee ondernemers al heel snel een klein startkapitaal kunnen krijgen. Dan geeft ze ruimte om hun idee verder uit te werken. Vaak is een klein bedrag al voldoende. Voor 50.000 euro kan een aio op de universiteit al aan de slag om onderzoek te doen. Jullie noemen het Health Valley Event zelf ook een versneller. Waar zit die versnelling dan in? JW: ‘Vandaag brengen wij verschillende partijen binnen de zorg bij elkaar. We merken telkens weer dat het bij elkaar brengen van partijen direct tot innovatie leidt. Een voorbeeld is de ontwikkeling van een glucosesensor die je in je oog kunt dragen. Er zit een chip in die op basis van traanvocht het glucoseniveau meet. Zo kun je 24 uur per dag de suikerwaarden van een patiënt meten. Dat is een sprong voorwaarts. Die chip is ontwikkeld door partijen die elkaar via Health Valley vonden. Chemici van de Radboud Universiteit, hoogleraar Diabetologie Cees Tack en Medronic, een wereldspeler als het gaat om medische technologie.’ JJ: ‘Een van de programmaonderdelen van vandaag is Matchmaking. Dat doen we in samenwerking met Enterprise Europe Network. Het is een ideale mogelijkheid om nieuwe businesspartners te ontmoeten en je netwerk verder uit te bereiden. Vorig jaar resulteerde de matchmaking in zo’n 80 geslaagde matchingsgesprekken. Vandaag is er zelfs een grote Vlaamse delegatie aanwezig. We weten nu al dat dat veel gaat opleveren.’
interview 5
bij de ingang
Wie kwamen wij vanochtend tegen bij de ingang? Terwijl het voorjaarszonnetje uitbundig scheen, verwelkomden wij de deelnemers aan het Health Valley Evenement 2012 op de stoep van de Vereeniging. Maar wie zijn die mensen eigenlijk, die hier de hele dag rondlopen?
Lydia Kluver - Quality Made Easy ‘Ik hoop op een dag vol netwerken en interessante speeches!’
6
bij de ingang
Dik Hermans - Vita Valley ‘Ik mag hier vandaag een lezing houden over patiëntportalen. Daar nog veel winst te behalen. De samenhang tussen de verschillende portalen kan nog veel beter.’
Marjoke Kortas - CTMM Verwacht een vruchtbare dag. “Ik hoop veel partijen te spreken, zowel aan de publieke als aan de private kant. De samenwerking tussen die twee verloopt niet vanzelf. Het vraagt om lange adem, en vooral veel actieve bijsturing.”
Luc Wilders - Future Chemistry ‘Ik ben hier op zoek naar nieuwe kansen voor ons bedrijf. We willen onze blik richten op life sciences, dus ik denk hier veel nieuwe contacten te kunnen opdoen.’
Leonie Voragen - VGZ ‘Ik denk dat er hier veel te zien en te bespreken valt. Ik hoop veel nieuwe indrukken op te doen, en over nieuwe initiatieven te horen.’
Patrick Booman - TÜV Rheinland ‘Potentiële nieuwe klanten, daar ben ik vandaag naar op zoek. Lekker netwerken dus!’
bij de ingang 7
plenair
Ideeën & Hartenkreten We trappen deze dag af met een aantal speeches van inspirerende mensen uit de wereld van de zorg. Allemaal hebben ze een duidelijke visie op de toekomst van de volksgezondheid. Hans Kortlever van MSD houdt een gloedvol betoog over farmaceutische zorginnovatie. Zijn hartenkreet: we moeten in Nederland met elkaar samenwerken, en blijven innoveren. Ons land was ooit een toonaangevend land in de ontwikkeling van nieuwe medicijnen, maar die positie zijn we langzaam aan het kwijtraken. Er wordt minder geïnvesteerd in de kenniseconomie, en de ambitie van mensen loopt terug. Dat moet anders.
Hans Kortlever
‘Alles wat wij bij MSD doen is gericht op innovatie’, zegt Kortlever. ‘Wanneer wij niet kunnen innoveren, kunnen we net zo goed ophouden te bestaan.’ Als voorbeeld noemt hij het Life Science Park in Oss, een nog te bouwen centrum voor innoverende ondernemers. ‘Als wij de koppen niet bij elkaar hadden gestoken, was het er nooit gekomen. En als we hadden geluisterd naar als sceptici, hadden we het nooit van de grond gekregen.’ Een uitspraak die naadloos aansluit op de quote van Walt Disney die Hans ons mee wil geven: ‘Als je het kunt dromen, kun je het ook doen’. Om het thema versnelling kracht bij te zetten had neuroloog Bas Bloem voor zijn interview met minister Schippers sportschoenen aangetrokken. Om een groot scherm kijkt de zaal naar de opname. Belangrijkste statement van Schippers: samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en wetenschap is essentieel voor de toekomst van de zorg. ‘Dan ontstaan mooie dingen. Ga samen het gevecht aan.’ De keynote presentatie van Guus van Montfoort, bestuursvoorzitter van Actiz, bevat een positieve boodschap. Zijn credo ‘innovatie moet je gewoon doen’ zet hij kracht bij door te wijzen naar het verleden. Innovatie doen we al heel lang. Dankzij innovatie zijn wij in staat gebleken het aantal bedden in ziekenhuizen drastisch te laten dalen. Van Montfoort: ‘Nu zijn er 37.000 bedden. Als we nu nog zouden behandelen met methodes van 1978 zouden er 132.000 extra bedden bij moeten komen.’ Indrukwekkende cijfers die aantonen dat innovatie de oplossing is om de zorg in de toekomst betaalbaar te houden.
8
plenair
Bas Bloem
Guus van Montfoort
vraagje:
Wat kan jij heel snel? Wij liepen in sneltreinvaart door De Vereeniging, en vroegen aan de bezoekers van het Health Valley Event wat zij heel snel kunnen.
Eva Rotte - Hekkelman Advocaten
Thom Verheggen - Syntens
Christian Herings - Gemeente Oss
Loes Kalkman - Metisz
‘Mensen op hun gemak laten voelen, daar ben ik goed in. In mijn werk als advocaat komt dat goed van pas; je moet toch met je cliënten een soort vertrouwensband creëren.’
‘Ik ben heel snel in het oplepelen van nutteloze feiten. Het is zelfs zo erg dat inmiddels niemand meer met mij een spelletje Triviant wil spelen.’
‘Ik kan ontzettend snel de weg kwijtraken. De goede route terug vinden kost doorgaans wat meer tijd.’
‘Mijn hele leven gaat snel. Met een startend bedrijf en een druk gezin staat mijn hele leven in de Ferrari-modus.’
vraagje 9
sfeerimpressie
10
focusgebiedsessie
POC-devices aanjager van duurzame zorg Tijdens de Focusgebiedsessies is het tijd om op een aantal cases dieper in te gaan. We schuiven aan in de sessie over Semiconductors & POC-devices. De sessie is georganiseerd door het Business Cluster Semiconductors. Voorzitter Roel Fonville leidt de sessie in. ‘Semiconductors zijn niet zichtbaar voor de eindgebruiker, maar ze zijn van heel veel waarde voor het maatschappelijk verkeer. Het gezondheidsdomein wordt een steeds belangrijk gebied voor de applicatie van semiconductors.
De verbinding tussen health en high tech heeft wat dat betreft heel veel perspectief.’ In deze sessie wordt ingezoomd op POC-devices of wel point-of-care-technologie. Fonville: ‘Toepassing van semiconductors in POC-devices en systemen maakt zelfzorg op afstand mogelijk. POC-devices vormen zo een aanjager van duurzame zorg. Zorg die betaalbaar en bemensbaar is.’
focusgebiedsessie 11
gespotte innovaties
Smart Materials & More is een relatief nieuwe speler in de medische wereld. Een van hun innovatieve producten: een apparaat voor een alternatieve manier van pijnbestrijding. Sales manager Joop Hendriks: “Het werkt met kou. Diepe koeling zorgt voor een reductie van de pijnprikkels.” Hendriks verwacht veel van de Nederlandse markt: “Er staan er nu 2. In Duitsland heb ik er al zo’n 70, 80 verkocht. Ja, het is duurder dan een ijsklontje, maar het werkt echt beter. IJs koelt de huid tot een graad of 10, wij gaan dieper en koelen tot 2 graden.”
Jan van Eek van de Unitron Group staat met een holle naald in zijn hand. Hij wijst naar het apparaat dat aan de naald vastzit: “De APAD helpt de anesthesist bij het plaatsen van een ruggenprik. Bij ongeveer 10% van de ruggenprikken gaat nu iets mis. De twee uitvinders van deze methode, zelf anesthesisten, hebben hiermee 500 puncties gedaan, met 0 fouten.” Het apparaat meet de vloeistofdruk in de holle naald en geeft auditief feedback, met een zoemtoon, als de juiste plek bereikt is. De APAD (Acoustic Puncture Assist Device) won in 2009 een innovatieprijs. De eerste serie van deze apparaten staat nu in de ziekenhuizen.
Remedy innovative consumer solutions is de producent van Vitamove. CEO Gillian Mimnagh: “Met dit systeem kunnen we heel precies registreren wat een patiënt gedurende de dag doet. Sensors op het hele lichaam laten zien wat er misgaat in het bewegingsapparaat. Dat geeft een veel beter beeld dan iemand eenmalig op een loopband plaatsen. Met deze gegevens kun je doelgerichter behandelen, bijvoorbeeld bij Parkinson, of na een beroerte. Dit product is het resultaat van 25 jaar research van het Erasmus MC.”
“Het is een kijkje in de toekomst” zegt Gerrit Naus van de TU/e. Met Medical Robotic Technologies B.V. ontwikkelt hij een robotassistent voor de chirurg. “We zijn nog 3, 4 jaar verwijderd van een klinische toepassing. We zitten in de overgang van research naar praktijk. Er staat er nu één in Eindhoven, we opereren op netvliezen in varkensogen. Met de robot bereiken we een 10x grotere nauwkeurigheid bij het opereren dan je met de hand kunt bereiken.”
12
gespotte innovaties
Een endoscoop voor darmonderzoek is een groot –en duur– apparaat. De besturing van de ‘tip’ gaat nu nog mechanisch, met wieltjes en knoppen. Demcon advanced mechatronics ontwikkelt een ‘add on’ voor dit besturingsdeel, het gedeelte dat de chirurg in de hand houdt. Business manager Michiel Jannink: “De besturing verloopt met de interface intuïtiever en minder complex. Je kunt besturen met een vingertop in plaats van met een hele hand.” De interface wordt ontwikkeld samen met de Universiteit Twente en het UMCG.
3D in het operatietheater Het begrip ‘hartfilmpje’ krijgt bij Hulskamp Healthcare een geheel andere invulling dan u verwacht. Het audiovisuele bedrijf maakte 3D-films van –onder meer– open hartoperaties in het Antoniusziekenhuis in Nieuwegein. Studenten konden zo ‘live’ meekijken met de operatie. Het bedrijf richtte bij het Erasmus Medisch centrum 4 operatiekamers in met audiovisuele apparatuur, inclusief een regiekamer.
gespotte innovaties 13
sfeerimpressie
14
15
Interview
“Innovatie versnelt door Partnerships“ De wortels van Synthon liggen in de wetenschap. Niet vreemd dus dat innovatie een vanzelfsprekendheid is voor de Nijmeegse multinational. CEO Rudy Mareel en vice president Regulatory Affairs Frank van Strien zien veel kansen om binnen de farmaceutische industrie innovatie te versnellen. Rudy Mareel: ‘Binnen de farmaceutische industrie praat men, als het over innovatie gaat, al snel over de originators, de bedrijven die een nieuw geneesmiddel ontwikkelen en op de markt brengen. De meeste originators investeren ‘double digit’ percentages van hun omzet in research & development. Met 30% zitten wij daar ruim boven. Wij hebben dan ook een bredere kijk op innovatie. We hebben een reputatie opgebouwd in het veld van generieke medicijnen. Daar zijn we een belangrijke speler. Dat is ons gelukt omdat we ook daar innovatief te werk gaan.’ Frank van Strien: ‘Vijf jaar geleden zijn we ons naast de productie van generieke medicijnen gaan toeleggen op de ontwikkeling van biopharmaceuticals, medicijnen ontwikkeld met biotechnologie. We richten ons ook met dit platform op onze twee therapeutische focusgebieden: auto-immuunziekten zoals multiple sclerose en oncologie. Met behulp van levende celculturen produceren we therapeutische eiwitten. De ontwikkeling van biopharmaceuticals is veel moeilijker dan die van generieke medicijnen. Bij generieke medicijnen heb je te maken met minder complexe moleculen. Die kun je chemisch precies namaken. Bij de biopharmaceuticals die Synthon ontwikkelt is dat niet mogelijk omdat de moleculen door levende cellen geproduceerd zijn en veel groter en complexer zijn. Een uitdaging, waarin we een goede toekomst voorzien.’
de werking als een bestaand biofarmaceutisch medicijn maar steekt net iets anders in elkaar. We zien een grote markt in biosimilars als goedkopere varianten van bestaande, vaak zeer dure biofarmaceutische medicijnen. Inmiddels zijn we ook al een stapje verder gegaan, met de ontwikkeling van bio-betters, bio-superiors en uiteindelijk nieuwe biopharmaceuticals. New biological entities noemen ze die binnen de biofarmacie. Nu zijn we dus zelf originator.’ FvS: ‘Zo ontwikkelen we een new biological entity tegen borstkanker. Het is gebaseerd op een bestaand medicijn, een eiwit dat de groei van de kankercel remt. Door een extra toxische stof aan het eiwit toe te voegen gaat de kankercel nu dood. Die toxische stof is krachtiger dus moeten we een manier vinden om de toxine alleen bij de kankercel terecht te laten komen,zodat gezonde cellen niet aangetast worden. Door de toxine met een zogenaamde linker (een koppelstuk) aan een eiwit te koppelen dat alleen de kankercel opzoekt, is dat gelukt. Het eiwit is een biosimilar, net als de toxine. Maar met de combinatie van die twee hebben we een new biological entity ontwikkeld. Een zeer gerichte toepassing als dit kan er toe leiden dat de bijwerkingen van een chemotherapeutische behandeling kunnen afnemen, omdat dit medicijn heel precies op de kankercel werkt.’
Vertraging
New biological entities
RM: ‘We weten nu dat de biosimilar die we ontwikkeld hebben in alle testen vergelijkbaar is met het origineel. We hebben er een enorm lab voor neergezet en meer testen kunnen we niet uitvoeren. Maar omdat de overheid, mede onder druk van de originators, het niet aandurft om dit soort complexe producten zonder vergelijkende studies in mensen goed te keuren, moeten we alles opnieuw testen in vergelijkende klinische studies, voorafgaand aan de goedkeuring. Dat kost veel tijd en geld. Deze studies zouden ook deels na goedkeuring uitgevoerd kunnen worden. Dan merk je dat als het om zoiets innovatiefs als biosimilars gaat de autoriteiten conservatief zijn.’
RM: ‘Binnen de biofarmacie richtten wij ons aanvankelijk op het ontwikkelen van biosimilars. Een biosimilar heeft dezelf
FvS: ‘In veel gevallen kun je je afvragen of klinische studies überhaupt wel nodig zijn. Soms moeten we in Europa een
16
interview
product klinisch testen terwijl dat in de VS niet hoeft. Die testfase kan zomaar twee jaar in beslag nemen. Verspilling van tijd. Zeker als je je realiseert dat patiënten wereldwijd veel baat hebben bij die verbeterde medicijnen. Er is zelfs een groep patiënten die heel graag die nieuwe producten vrijwillig willen testen. Bijvoorbeeld als ze uitbehandeld zijn. Wij willen niets liever, maar overheden houden het tegen.’ RM: ‘Bovendien gelden overal in de wereld weer andere regels. In de VS is het origineel medicijn anders verpakt dan in Europa. In een groter flesje. De werkzame stof is precies hetzelfde. Toch moeten we de hele testfase over doen. We moeten nu onderzoeken gaan doen die we al hebben liggen. Intensievere internationale samenwerking zou de innovatie echt kunnen versnellen. Eén keer testen aan de hand van dezelfde regels zou voldoende moeten zijn. Binnen de Europese Unie is dat sinds 1995 mogelijk en zijn er sindsdien regelmatig verbeteringen in de wetgeving doorgevoerd. Een enorme versneller is dat. Voorheen moest je in elke lidstaat afzonderlijk de discussie aan wat er precies nodig was voor goedkeuring.’
RM: ‘Natuurlijk heb je patenten nodig om als bedrijf je investeringen terug te verdienen. Maar het zou goed zijn er een grens op te zetten. Er wordt nu te vaak voor het geld gekozen. Kijk, wij zijn zelf natuurlijk ook geen filantropische instelling. Maar we hebben onszelf wel als doel gesteld verder te kijken dan onze winst. We zien het ook als onze missie om betaalbare medicijnen in de markt te zetten en veel in innovatie te investeren. Voor de overheid zou een aanpassing van het patentsysteem een ideale kans zijn om de zorg goedkoper te maken. Stel bijvoorbeeld een grens aan de winst die een originator maakt op een medicijn. Het is nu zo dat op de dag dat het patent afloopt een medicijn in één dag tot wel 99% goedkoper wordt. Dat zegt genoeg.’
Rudy Mareel
Samenwerken
FvS: ‘Partnerships zijn ook een versneller van innovatie. Voor een complex proces als de productie van biopharmaceuticals is het ondoenlijk alles zelf te doen. We werken daarom intensief samen met universiteiten, laboratoria en bedrijven. Een voorbeeld. Voor het ontwikkelen van cellen heb je een celbank nodig, Patenten een databank met celmateriaal. Het kost veel tijd om zelf zo’n specifieke FvS: ‘Een andere belemmering voor celbank op te zetten. Daar schakelen innovatie zijn de patenten. Bedrijven we dan een extern bedrijf voor in. die vol inzetten op innovatie worden Dat bedrijf zet de celbank voor ons beperkt in hun mogelijkheden. Frank van Strien op, met cellen afkomstig van een Er wordt zoveel gepatenteerd dat universiteit. Het kweken van cellen op grote schaal doen je nauwelijks nog iets kunt doen zonder een patent te we ook niet zelf. Daar heb je kweekvaten voor nodig van schenden Er zijn zelfs patenten op bepaalde handelingen, 1000 liter of nog meer. Dat is een enorme investering. Door niet eens voor het medicijn dat ze er mee produceren. een partner te vinden die die kweekvaten al in huis heeft, besparen we veel tijd en geld.’ Vaak houden ze zo’n patent ook nog voor zichzelf. Dan blokkeert of vertraagt zo’n bedrijf welbewust de ontwikkeling RM: ‘Health Valley is wat dat betreft een goede gelegenheid van een hele reeks nieuwe medicijnen. Sommige bedrijven om te laten zien waar we mee bezig zijn. In de toekomst werpen onzinnige patenten op om de concurrentie dwars te zullen daar wellicht nieuwe partnerships uit voortkomen. zitten. Als zo’n patent er ligt moet je eerst weer aantonen Syntarga, het bedrijf uit Nijmegen dat we vorig jaar dat het onzin is. Je wint zo’n zaak vrijwel altijd maar er overgenomen hebben, kwamen we tegen op een congres gaat veel tijd en geld mee verloren.’ in Duitsland. Dat had ook zomaar hier in De Vereeniging kunnen gebeuren.’
interview 17
highlights
Uitgelicht Wat zijn wij vandaag zoal tegengekomen? We nemen een aantal inspirerende initiatieven onder de loep. Het nieuwe Life Sciences Park Oss “De laboratoria worden hier warm opgeleverd!” Ze is net vorige maand begonnen met het nieuwe ‘Life Sciences Park Oss’. Directeur Alie Tigchelhoff is enthousiast van plan om deze startup tot een succes te maken. Op dit moment werken er al zo’n 13 startende bedrijven op het Science Park. Dat aantal kan zomaar verdubbelen, volgens Tigchelhoff. Ze hoopt vandaag op het Health Valley Event nieuwe huurders te vinden. “En nieuwe samenwerkingen!” vult ze aan. Ze heeft in Oss heel wat te bieden: “Een kant en klare locatie met faciliteiten die uniek zijn voor Nederland, bijvoorbeeld op het gebied van dierenverblijven. En met kant en klare laboratoria. Er zijn niet veel plaatsen in Nederland waar je van gram tot kilogram kan produceren.” Zeg je Oss, dan zeg je Organon. En MSD, de grote farmaceut. De afdeling research van dat Amerikaanse bedrijf is vertrokken met achterlating van veel onderzoeks- en productiefaciliteiten. Tigchelhoff: “Dat betekent dat de laboratoria bij ons warm worden opgeleverd. We bieden ruimte, en veel kennis. Er is in Oss en omgeving veel expertise vanuit de industrie. Vanuit de praktijk, niet alleen vanuit de wetenschap. Bij de verschillende bedrijven op ons park kunnen ex-werknemers uit de farmaceutische industrie zo aan de slag.”
Directeur Alie Tigchelhoff
18
highlights
Ron Schipper
Zorg voor Innoveren “Deze dag is voor mij een succes als ik partijen heb leren kennen die bezig zijn om de zorg te innoveren, en als die partijen ons hebben leren kennen...” zegt Ron Schipper van de Nederlandse Zorgautoriteit. Dat is één van de partners in het programma Zorg voor Innoveren, de opvolger van het actieprogramma Zorgvernieuwing. “We merken dat er innovatieve partijen zijn die niet op het idee komen om de overheid op te zoeken. Ik kom hier vandaag om te brengen én te halen. Ik breng kennis over Zorg voor Innoveren. En wat ik hoop te halen zijn partijen die hun innovatie in de reguliere zorg willen krijgen. Daar zijn wij voor, wij zijn er om belemmeringen op te heffen.”
Health Battle Jan Schulte, organisator: ‘De Health Battle brengt innovatie en talent samen. De studenten hebben in vijf teams verschillende cases voorbereid. Mijn ultieme doel is dat bedrijven echt hun ideeën gaan gebruiken.’
Pecha Kucha Maroeska Rovers, Universitair Hoofddocent Evidence Based Surgery, en een van de mensen die vanmiddag een Pecha Kucha houden: ‘Mijn presentatie heet No more toys for Boys, en daarbij richt ik mij op de betaalbaarheid in de zorg. Een pecha kucha is toch heel anders dan een normale presentatie; je moet veel sneller handelen, en de aantrekkelijkheid van je praatje hangt grotendeels af van je timing. Ik vond het ontzettend leuk om eens zo’n Pecha Kucha voor te bereiden.’
De Radboud Universiteit & De gezondheidszorg
Maroeska Rovers
Anton Franken, vice-president van de Raad van Bestuur en professoren Alan Rowan en Floris Rutjes kunnen bevlogen vertellen over de connectie tussen de Radboud Universiteit en de gezondheidszorg. Rowan: ‘In Nijmegen staat men heel erg open voor samenwerking tussen de universiteit en het bedrijfsleven’. Franken: ‘En wij hebben op alle vlakken de juiste mensen in huis om het bedrijven en instellingen van dienst te zijn. Voor onze studenten is het steeds belangrijker om een netwerk op te bouwen. Zij willen tijdens hun studie al weten in welke bedrijfstakken ze terecht kunnen komen. Zowel de universiteit als het bedrijfsleven heeft baad bij een goede samenwerking.‘ Rutjes: ‘En met de gezondheidszorg onderhouden wij nauwe banden, aangezien we binnen de universiteit betrokken zijn bij vele onderdelen van de gezondheidszorg; van de ontwikkeling van medicatie, tot het onderzoek naar taal- en spraaktechnologie.’
highlights 19
interview
“Innovatie versnel je met kennis, kunde & kassa” Vier vragen aan wethouder Economie en Financiën Bert Jeene over het belang van Health Valley voor de stad Nijmegen. Is het toeval dat het Health Valley Event juist in Nijmegen plaatsvindt? ‘Dat is zeker geen toeval. De zorgsector is erg belangrijk voor Nijmegen. Er zijn hier 25.000 mensen werkzaam in de zorg op een totaal van 100.000 werkplekken. Dat is voor Nederlandse begrippen veel. Daarnaast is 50% van de beroepsbevolking hoger opgeleid. Binnen Health Valley komen die zorg- en kennissector bij elkaar.’ Wat is het belang van innovatie voor een stad als Nijmegen? ‘Willen wij in Nederland, en zeker ook in Nijmegen, iets beteken in de mondiale samenleving dan zijn we aangewezen op kennis en innovatie. Daar is geen discussie over mogelijk. Wel over het tempo van die innovatie. Health Valley wil het tempo versnellen. De gemeente Nijmegen ook.’
wethouder Bert Jeene
20
interview
Artist Impression van het Heinz Innovation Center dat momenteel in aanbouw is.
Hoe doe je dat, innovatie versnellen? ‘Je ziet dat binnen Health Valley gebeuren. Kennis, kunde en kassa komen daar samen. Met de Radboud Universiteit is kennis in huis. Bedrijven bezitten de kunde om die kennis om te zetten in een product. Kennis laat zich op die manier uitbetalen, kassa dus. En dat is weer een directe stimulans voor meer kennis en onderzoek. Veel bedrijven hier in Nijmegen komen direct voort uit medisch onderzoek. Neem Synthon, de grootste particuliere medicijnenfabrikant in Nederland. Of neem de vele jonge promovendi die hun promotieonderzoek een doorstart geven in de vorm van een commercieel bedrijf. Dat is het nieuwe MKB van Nijmegen.’ Lukt het Nijmegen internationaal mee te doen? ‘ Onlangs hebben we het Heinz Innovation Centre binnengehaald. Het is het grootste innovation centre van Heinz buiten de VS. We hebben daar echt werk van gemaakt. Voor Heinz is gezonde voeding heel belangrijk. Ze testen dat. Dat kan met proefpanels. Maar je kunt dat ook meten in de hersenen. Het Donders Instituut uit Nijmegen is toonaangevend op dat gebied. Het was voor Heinz de aanleiding om het Innovation Centre in Nijmegen te vestigen. Ook weer een mooi voorbeeld hoe bedrijfsleven, zorg en kennis elkaar versterken.’
international business lounge
In de Internationaal Business Lounge kunnen ondernemers zich oriĂŤnteren op zakendoen over de grens. Speciale aandacht is er voor Duitsland, de Verenigde Staten en China. Hiervoor zijn drie landendesks ingericht. In samenwerking met Enterprise Europe Network wordt er ter plekke matchmaking georganiseerd.
international business lounge 21
The best of both worlds
Een van de exposanten op het Health Valley Event is Marieke de Lorijn. Ze is fotograaf, maar heeft ook een studie biomedische wetenschappen op haar naam staan. “In mijn werk combineer ik the best of both worlds. Ik werk in opdracht voor biomedische bedrijven en instellingen, maar maak ook vrij werk.” » www.marsprineimages.com
22
Silicon
Treasures
Business Cluster SemiConductors East Netherlands
offers semiconductor-related companies a platform for cooperation and innovation with other enterprises and knowledge institutes in the region, but also worldwide as the cluster has links with national and international networks.
Business Cluster SemiConductors East Netherlands forms a bridgehead to semiconductor applications in the knowledge areas of food, health and technology.
Business Cluster SemiConductors East Netherlands
is providing an excellent bridgehead for Semiconductor, MEMS en Sensor applications in Medical Micro and Nano Devices Business Cluster Semiconductors East Netherlands P.O. Box 5215 6802 EE Arnhem The Netherlands Phone: +31 26 711 20 00 www.bcsemi.nl
Supported by
Het UMC St Radboud is een topkenniscentrum voor academische geneeskunde en gezondheidszorg. Kennis verbindt patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs en vormt het hart van de organisatie. Vanuit ambitie en betrokkenheid geven bijna 10.000 medewerkers en 3.500 studenten inhoud aan de toekomst van gezondheidszorg en medische wetenschappen.
Ik spreek mijn specialist dagelijks Patiënten worden mondiger, gaan actiever op zoek naar informatie en nemen met ‘goed’ geen genoegen. En dat leidt tot betere zorg. Intensieve communicatie tussen patiënt en zorgverlener is daarin cruciaal. Patiënten onderhouden contact
met hun zorgnetwerk in online communities en hebben inzage in hun eigen dossiers en behandelplannen: patiënten zijn echt de regisseur van hun eigen zorgproces. Zo zien wij de patiënt als partner.
Voor meer informatie kijk op
www.umcn.nl
RAD121263 210x148 special Health Valley.indd 1
21-02-12 10:38
Bij MSD werken wij mee aan een gezonde wereld. Hoe? Door innovatieve geneesmiddelen en vaccins te ontwikkelen en te verstrekken aan mensen over de hele wereld. Samen met gezondheidspartners bieden we toonaangevende oplossingen waarmee we het leven van miljoenen patiënten verbeteren. We luisteren goed naar patiënten, artsen en onze andere
Not just healthcare.
partners en anticiperen op hun behoeften.
Wij vinden dat het ook onze verantwoordelijkheid is om onze geneesmiddelen en vaccins bij de mensen te krijgen die ze nodig hebben, ongeacht waar ze wonen en of ze er geld voor hebben. Om dit te verwezenlijken hebben we vele verreikende programma’s en samenwerkingsverbanden opgezet. Meer informatie vind je op onze website msd.nl.
Copyright © 2010 Merck Sharp & Dohme Corp., a subsidiary of Merck & Co., Inc., Whitehouse Station, NJ, USA. All Rights Reserved.
Oost NV helpt Life Sciences ondernemers innoveren
Ontwikkelingsmaatschappij Oost NV ontwikkelt en begeleidt innovatieprojecten en helpt ze te financieren. PPM Oost, het participatiebedrijf van Oost NV, participeert in innovatieve bedrijven en beheert innovatiefondsen. Met hart voor de kenniseconomie van Oost-Nederland laten we ondernemers groeien in onder meer de sectoren Life Sciences en Health.
www.oostnv.nl Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland
Volg ons op Twitter.com/oostnv
Studieroute Gezondheid & Technologie Ontwikkelingen in zorg en technologie vragen om veranderingen in de zorgopleidingen. Er bestaat een grote behoefte aan een nieuwe hbo-professional die de brug kan slaan tussen zorg en technologie. De studieroute Gezondheid & Technologie bij Saxion in Enschede voorziet in die behoefte. De studieroute valt binnen de licentie van de opleiding tot HBO-Verpleegkundige. Kies jij voor de zorg en het werken met mensen én wil je daarvoor jouw technisch talent inzetten? Kom dan naar Saxion! Het onderwijsprogramma is de eerste twee studiejaren voor iedereen hetzelfde waarbij vanaf het begin zowel aandacht is voor zorgverlening als zorgtechnologie en innovatie. Er is veel aandacht voor stages, excursies en opdrachten in het praktijkveld. Aansluitend bij de behoefte van het werkveld en de ontwikkelingen in de gezondheidszorg maak je voor de laatste twee studiejaren een keuze uit drie uitstroomrichtingen, te weten: • preventie & gezondheidsbevordering (bijvoorbeeld door middel van n e-health) • Herstel bij acute en intensieve zorg (bijvoorbeeld in de operatiekamer amer of op de intensive care) • Het delen van zorg bij chronische aandoeningen (langdurende zorg), bijvoorbeeld ouderenzorg en zorg op afstand. Als instroomeis geldt het profiel ‘Natuur & Gezondheid’ of ‘Natuur & Techniek’. echniek’. Met het profiel ‘Economie & Maatschappij’ ben je toelaatbaar met in het vrije deel de vakken natuurkunde, scheikunde of wiskunde. Meer informatie over de studieroute? saxion.nl/gt Bezoek ook eens onze open dagen. Kijk voor data op saxion.nl
Kom verder. Saxion.
saxion.nl
Uw Partner in Intellectuele Eigendom
Octrooien, Merken, Modellen • Juridische Ondersteuning • IE-Strategieën • Portfolio Management • Due Diligence • IP Audits
Zorg nodig?
Johan de Wittlaan 7 Postbus 87930 2508 DH Den Haag Telefoon 070 416 67 11 Fax 070 416 67 99
We zijn er voor u!
patent@vereenigde.com trademark@vereenigde.com legal@vereenigde.com www.vereenigde.com
ZZG zorggroep is er voor u. Altijd en dichtbij. Heeft u thuiszorg, kraamzorg, wonen met zorg, domoticazorg of zorg bij herstel nodig? Dan kunt u op ons rekenen. Wij bieden al meer dan 100 jaar zorg, wonen en welzijn op maat.
Den Haag • Groningen • Arnhem • ’s-Hertogenbosch • Amersfoort • Eindhoven • München
Bel (024) 366 57 77 of kijk op www.zzgzorggroep.nl
Ambities in de zorg? De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) loopt voorop in hoger onderwijs en innovatie op het gebied van gezondheid. Onze kennis, ervaring en ambities hebben wij samengebracht in een breed scala aan beroepsopleidingen en samenwerkings verbanden. We werken intensief samen met het beroepenveld en zoeken permanent wisselwerking met diverse partners in zorg, welzijn en dienstverlening. Door het initiëren en uitvoeren van praktijkgericht onderzoek biedt de HAN hoog gekwalificeerde zorgprofessionals. Zij beantwoorden aan de toenemende vraag naar innovatieve concepten, effectiviteit, multidisciplinaire aanpak en ketenzorg. Door het opleiden van zorgprofessionals te verbinden met praktijkgericht onderzoek dragen we nu en in de toekomst bij aan de ontwikkeling van nieuwe zorgconcepten en aan regionale kennisdeling.
Doe wat anderen ook doen: kom vrijblijvend langs en maak kennis met het voordeel dat samenwerken met accon avm ook voor u kan hebben.
www.acconavm.nl
www.han.nl
Accountancy: m.hilbrands@acconavm.nl Fiscaal: a.vanmil@acconavm.nl Kantoor Nijmegen 6546 BB Nijmegen Kerkenbos 10-45 T 024 - 360 38 16
wat is er getweet? #hve12
Als een hulpverlener iemand met een ziekte beschouwt als opdrachtgever, dat zou al veel helpen @robhoogma1
Zometeen naar #hve12. Uitdagend programma en vanmiddag dus zelf presenteren “No more toys for boys”. @MaroeskaRovers
Guus van Montfort: kanteling in de zorg, de cliënt gaat in regie! #hve12 #participatie sociale media helpt daar bij
Hindernissen zijn die dingen die je ziet als je niet meer op je doelen gericht bent
@DenisdeVries
@HeicotenCate
Er moet een marktplaats komen voor succesvolles innovaties zegt @basbloem
@Medicalfacts
@KroosSara Ze hebben er prima mergpijpjes en stroopwafels. Heb ik al even gecheckt.
Bas Bloem (zorgheld op gympen) nu digitaal in gesprek met minister schippers. @braml
Mooi gezegd: butterfly behaviour of researchers
@nynke
@myrahwouters
Na een aantal prima keynotes even een koffie break op de stand
Innovatiegelden van zorgverzekeraars komen niet op aldus Rob Adolfsen. Kans voor preventie! @ellenvermeulen
Min #Schippers: innovatie in zorg stagneert doordat we niets willen schrappen. @Stanpunt
@ChangingHC
@soeteman ik denk dat we vandaag even contact moeten hebben over samenwerking. Mooie combi tussen planbord en #MeXtra. @geertkb
Pauze bij #hve12: de een gaat naar buiten voor de frisse lucht, de ander om te #roken. @stanpunt
Net studenten gesproken van een leuke opleidingsrichting: verpleegkunde en technologie. Bied kansen voor zkh die hiermee werken.
Lesson learned @basbloem: Geef als innovator stokje door aan mensen die kunnen implementeren en dat met passie doen @liemeij
Mijn belangrijkste boodschappen zijn al getweet door het publiek! Mooi medium. Zie mijn retweets. #HVE12 #implementatie #innovatie @basbloem
@RenzevdN
Acceptatie van robotica is nog de grootste uitdaging! @MaroeskaRovers
Zorgverlenen met de handen op de rug: laat clienten leren voor zelfredzaamheid! @bartverh
Health Valley wordt mede mogelijk gemaakt door:
Dit evenement wordt mede mogelijk gemaakt door:
leuke matchmakinggesprekken, zie mogelijkheden om bedrijf te boosten via PR+communiatie @WisseHealthcare
Meeste presentatoren een beetje vals bij Pecha Kucha door toch zelf op knoppen te drukken en niet na 20 sec automatisch door te gaan @MaroeskaRovers