MEOBtiek 05 1990 by Wil van Elk

lie jaargang nr. 5 november 1990

W~1LEi~JL~31T t —

0 0•

0-0

00 0 0

gbo. 0

PERIODIEKE UITGAVE VAN HET MARINE ELEKTRONISCH EN OPTISCH BEDRIJF

lie jaargang nr. 5 november 1990

MEOBTIEK lIG

is een tweemaandelijkse uitgave van het “Marine Elektronisch en Optisch Bedrijf”

Redactie:

Redactie-adres:

J.W.M.E. van Laarhoven (Hoofdredactie) W.J.G. Borst W.J. van Elk E.M.L. Geerlings H. Jansen C.M. van der Lee G. Molema J .M. Ouwerkerk-Dirkse W.K. Paats-Rietkerk T.A. van Zanten

Postbus 1260 2340 BG OEGSTGEEST Telefoon: 01711-52441

FOTO’S: TYPEWERIC:

Fotodienst NEOB Secretarie NEOB

Kopij voor het volgende nummer van MEOBtiek inzenden v66r 30 november 1990

De hoofdredactie beslist over het al dan niet plaatsen of bewerken van ingekomen stukken en behoudt zich alle rechten voor.

VAN DE REDACTIE In de laatst verschenen MEOBTIEK van augustus was een artikel opgenomen onder “Ingekomen Stukken” dat nogal wat stof heeft doen opwaaien. Het desbetreffende artikel onder de kop “Militair Logistiek Commando” begon al erg slecht omdat de afkorting “MLC” “Marine Logistiek Centrum” betekent. De leiding en het personeel van het MLC waren echter met name verontwaardigd over de inhoud van het artikel. Daarin wordt naar hun mening een negatief beeld geschetst van de inzet en werk wijze bij het MLC. Zowel de schrijvers van het artikel, als de redactie van het blad betreuren dit. Het was geenszins de bedoeling het MLC in een kwaad daglicht te stellen, laat staan hun werkwijze te bekritise ren. Bij deze willen schrijvers en re dactie hun welgemeende excuses aanbie den aan personeel en leiding van het MLC. In een latere MEOBTIEK zullen we zeker aandacht besteden aan het MLC, maar dan geënt op juiste informatie.

Met deze MEOBTIEK wordt weer een stap gezet in de richting van de MEOBTIEK nieuwe stijl. In het artikel “De MEOB TIEK in een nieuw jasje” wordt haarfijn uitgelegd welke rol DTP gaat spelen in de toekomst van het bedrijfsblad. In de toekomst ligt ook het vervolg van de Golf—crisis. Deze crisis begint inmiddels zijn consequenties te krijgen voor ons bedrijf, vooral in Den Helder. De instrumentmakerij aldaar moest onlangs vier personeelsleden tegelijk afstaan om naar de Golf te gaan. Voor alsnog willen wij hier alleen melding van maken. In een later stadium zal er echter zeker op worden teruggekomen en zal er meer aandacht worden besteed aan de Goifgangers en de gaten die daardoor bij het MEOB vallen.

VAN DE DIRECTIE

In zijn toespraak bij de hereniging van de twee Duitslanden op 3 oktober ji. citeerde Richard von Weisz~cker een Chinees spreekwoord dat ik niet kan verifiëren, maar dat mij bijzonder aansprak: “Bergen veranderen in goud als broeders samenwerken”. Ik denk dat wij bij het MEOB eens goed over dat spreekwoord zouden moeten nadenken en vooral diegenen die de neiging niet kunnen onderdrukken een andere organi satie-eenheid binnen het bedrijf voor de voeten te lopen, een hak te zetten, zaken te betwisten of niet te informe ren over aangelegenheden die die een heid aangaan. Helaas tref ik deze hou ding nog steeds hier en daar aan. Het is een houding die in het verleden en nog steeds afbreuk doet aan ons be drijf en leidt tot openlijke kritiek van de opdrachtgever omdat het werk er onder te lijden heeft. Blijkens krante berichten kampen ook andere bedrijven met dit soort problemen. Zo heeft men bij Philips, uit lijfsbehoud, een actie gestart, de “Operatie Centurion” geheten, waarin de verantwoordelijkheid van de leidinggevenden wordt benadrukt en getracht wordt de interne communica tie te verbeteren, zodat de bedrijfs filosofie doorklinkt “tot in de haarva ten van de Organisatie”. Dat beeld van eensgezindheid staat mij ook voor het MEOB voor ogen. Als die eensgezindheid er is dan zullen de doelstellingen die wij ons in het ver beteringsplan KZ gesteld hebben voor iedereen glashelder worden en zonder eindeloos gezeur snel en efficiënt kun nen worden gerealiseerd. Dan zal er ook meer tijd resteren om ons te verdiepen in de pij lsnelle ontwikkelingen op het gebied van de elektronica en optronica en tijd om ons kunnen op technologisch gebied aan te scherpen. Het is met de nodige aarzeling dat ik 2

het voorgaande heb geschreven, omdat ik weet dat er binnen ons bedrijf vele sectoren zijn waar wel in goede harmo nie wordt samengewerkt en dat verreweg de meesten van u op loyale wijze de noodzakelijke veranderingsprocessen, zoals gedicteerd door BMZ4/BBS, Zeifbe— heer, enz., wilt helpen realiseren. Maar u weet ook allen waar ik het in deze columm over heb: het hier en daar aanwakkeren van tegenstellingen, het geen zo’n fnuikend effect op de Orga nisatie heeft. Ik zou het daarom nog eens anders wil len zeggen. Wij hebben een fantastische werkgemeenschap met opvallend gemoti veerde technici, waar het plezierig is te werken, maar net als in de burger maatschappij hebben ook wij te maken met vandalisme en zoals de Rijksover heid hoopt dat een t.v.—spotje kan helpen dit verschijnsel terug te drin gen, zo hoop ik dat deze kleine bij drage aan de MEOBTIEK dat kan doen. N.B. In de vorige “Van de directie” deelde ik u mede dat ik per 1 december 1990 ontslag uit de Rijksdienst zou vragen. Omdat het regelen van mijn opvolging wat meer tijd kost dan voorzien, heb ik bovengenoemde datum uitgesteld tot 1 januari 1991. Diegenen die verlangend uitzien naar een nieuwe directeur zullen daarom nog wat geduld moeten oefenen. DMEOB

RIJKS BEDRIJFSGEZONDHEIDS. EN BEDRIJFSVEILIGHEIDs- DIENST (RBB) MEOB Oegstgeest

Den Helder

Spreekuren Oegstgeest alleen na tele fonische afspraak tst. 2234. Dr. W. Stol maandag na 14.00 uur donderdag na 09.00 uur Mevr. C.H. Paardekooper Borman (bedrij fsverpleegkundige) maandag t/m vrijdag van 09.00 09.30 uur -

Spreekuren Den Helder alleen na tele fonische afspraak Dr. R.E. Weber tel. 02230 25141. Maandag, dinsdag, woensdag, vrijdag van: 08.30 uur 09.00 uur en van: 13.30 uur 16.30 uur. -

UITREIKING AQAP-1 CERTIFICAAT “HET MEOB IS EEN GOED BE DRUF, LATEN WE HET NIET ZO HOUDEN, LATEN WE HET NOG BETER MAKEN.” Met deze woorden besloot HAKZ Ing. W. Haazebroek zijn inleiding, waarin hij de kwaliteitshistorie noemde van proefevaluatie AQAP-4 in 1972 tot Kwaliteitzorgcertificaat AQAP-1 inclusief “Strategie ter Rea lisatie van de A QAP-status Defensiebedrijven” nu in 1990. Hij maakte duidelijk dat kwaliteitszorg inhoudt: het continueren en ontwikkelen van hetgeen bereikt is.

De technische onderhoudsfunktie De werkregelingsfunktie De uitvoeringsfunktie en De Informatiefunktie Kwaliteitszorg speelt een grote rol in dit gebeuren. De taken en verant woordelijkheden van de afdeling kwaliteitsbeheer zullen enigszins veranderen, was de verwachting van de heer Kreeftenberg, waarna hij het certificaat uitreikte aan DMEOB Ir. L.J. Antonides. DMEOB dankte in zijn toespraak de evaluatiecommis sie. Het AQAP-1 certificaat is iets waar je aan moet blijven werken. Je mag na het behalen ervan de aan dacht niet laten verslappen, hetgeen -

kend bedrijf in een zellbeheersitua (ie. Het in eerste instantie niet voldoen aan de eisen voor het AQAP-1 certi ficaat heeft menigeen danig teleur gesteld. Gelukkig is e.e.a. met behulp van de heren Gômes van de DMKM en Van Gurp van DGM weer op de rails gezet. Mede door hun deskun dig advies en daadwerkelijke steun sta ik nu hier met een nieuw twee jaar geldig certificaat. Binnen het bedrijf hebben zeer veel mensen inspanningen geleverd om dit resultaat te bereiken waarvoor DMEOB zich zeer erkentelijk toon de. Hij memoreerde het boekwerkje “Verbeteringsprogramma 1990”, waarin vier grote aandachtsvelden centraal staan, te weten: Beleidsvorming en strategische ontwikkeling; Verbeteren afleverbetrouwbaar heid; Optimaliseren van het kwaliteits systeem; Realiseren van de Technische On derhoudsFunktie. Na de SC-ME Ir. J.Kreeftenberg bedankt te hebben voor de bereid heid het certificaat uit te reiken no digde deze de genodigden het glas met hem te heffen in een gezellig samenzijn. -

De Souschef Materieelsexploitatie Ir. J. Kreeftenberg maakte in zijn toespraak gebruik van de mogelijk heid iets meer te vertellen over de ontwikkelingen die de laatste jaren gaande zijn in de Koninklijke Mari ne. Hij doelde daarbij op de doelma tigheidsgedachte. Deze leidde al tot reorganisatie-onderzoek bij de Rijkswerf en de vliegkampen De Kooy en Valkenburg. Ook de reorga nisatie-onderzoeken op eigen ver zoek bij MEOB en BW hadden deze gedachte als basis. Conclusie is dat de KM zijn onder houd beter moet organiseren. Het gehele proces kun je daartoe opsplit sen in 5 funkties nl: De aanvraag of opdrachtstellers funktie -

hier na 1986 wel gebeurd is. Hij refereerde aan het nieuwe elan van een steeds betere resultaten boe-

J. WM.E. van Laarhoven

OPENING GEBOUW “HERTZ” “NA HET ONTHULLEN VAN HET NAAMBORD DOOR DE VOORZITTER VAN DE DIENSTCOMMISSIE EN HET AANBRENGEN VAN DE RENOVATIE-GEDENKSTEEN VERKLAAR IK HET GEBOUW HERTZ OFFICIEEL GEOPEND.” ~ ,.

‘.

III

.—.

:i~v ~ “

de diverse afdelingen bezocht en met name de tentoonstelling, die in de fotodienst was ingericht met de titel “MEOB-Heden MEB/VRZLIVerleden”, kreeg grote waardering, Terug in de kantine sprak de heer de Kleijn er verbaasd over te zijn geweest dat juist hem gevraagd was het naambord te onthullen. Wetende, dat je zo’n kans niet vaak krijgt, stem-

en positieve inbreng van onze huidi ge HBEB de heer Kornman bij de begeleiding van dit omvangrijke Tenovatieprojekt, waarvoor hij grote waardering uitsprak. Ook noemde hij nog de stormach tige ontwikkelingen wat betreft de infrastruktuur die de laatste jaren tij dens het direkteurschap van de heer Antonides hadden plaatsgevonden.

de graag in. Hij memoreerde dat methijhet renoveren van dit gebouw,

Om aandoorgaan te geven dat deze ontwik kelingen noemde hij drie

gebeurd een stukje MEOB-HART in taktookis met gebleven en Coulomb een stukje zoals gebouw is MEOB-KULTUUR is blijven bestaan. Hij sprak de hoop uit dat de moderne uitvoering van gebouw voor velen “HERTZ” een plezie-

1. De realisatie van de tweede fase van gebouwdie “HUYGENS” geplande projekten, aanstaande zijn: oplevering omstreeks medio 1991;

—

~..

~ .

.~;

~ —

Met deze woorden beeindigde DMEOB Ir. LJ. Antonides op vrijdagS oktober het natte buitengebeuren van de opening van gebouw “HERTZ”. HAZ Ing. CJ.C. de Weerd nodigde daarna de aanwezigen uit hem te volgen voor een rondleiding door het gebouw. Hieraan voorafgaand had de voorzitter van de D.C. de heer F.F.M. de Kleijn het naambord “HERTZ” onthuld, hetgeen niet helemaal zonder slag of stoot verliep. Met een slag van het bijltje moest het touw eraan geloven dat een scherm deed omhooggaan, waardoor de ware naam zichtbaar werd, Daarna werd door DMEOB de gedenksteen geplaatst. Tijdens de rondgang door het gebouw werden

. ~H1~~%tL

~ bML~H

1. 1 ,

rige werkplek mag zijn. In zijn toespraak sprak DMEOB Ir. LJ. Antonides er zijn vreugde over uit dat de Schout bij Nacht Van de Berg en zijn echtgenote zijn eregasten wilden zijn, en dat de voorzitter van de dienstcommissie hem had willen assisteren bij de officiële openingshandelingen. Hij prees de heer de Kleijn “Mijn opponent in de soms spannende overlegvergadedngen” voor de wijze waarop deze het binnen de DC en in het overleg steeds weer weet te klaren. Het nieuwe gebouw is een verzameiplaats van produktieplaatsen met de meest uiteenlopende eisen. De ontwerpers van DGW&T, de Amsterdamse Aannemingsmaatschappij en de installateurs Kuyper en Van de Berg hebben de ruimte op dusdanige wijze aan de eisen aangepast dat slechts be wondering mogelijk is. PLV. HBOUTER Ir. Q.A. de Wijn schetste in zijn verhaal de grote

Ç.

t-.

t’..

-‘

. -.

2. De stichting van een nieuwe op pervlaktebehandelingswerkpiaats. Gereed medio 1992; 3. De bouw van een multiftinktio neel bedrijfsgebouw. In de financiële planning opgenomen in 1993/1994, echter duidelijk met de intentie eerdere realisatie te verwezenlijken. In zijn toespraak gaf EIDZH Kol. Ir. H.Vroman aan dat er nogal wat problemen zijn geweest tijdens deze renovatie. De indeling die steeds moest veranderen en de eisen die steeds werden bijgesteld betekenden aanpassingen en wijzigingen die met name voor de aannemers en de me dewerkers van DGW & T de nodige flexibiliteit hebben gevraagd. J.WM.E. van Laarhoven

. MEOB

•:‘ MIEOD 1:. Review van juni 1989

de afspraken gemaakt op

OEGSTGEEST— DEN HELDER

Kort verslag van het extra overleg met de dienstcommissie, gehouden op don derdag 2 augustus 1990 bij het Marine Elektronisch en Optisch Bedrijf te Oegstgeest.

le afspraak: De financiële lasten wor den opgenomen in de begroting van de komende jaren. Er zal geen geld uit de P—sector worden overgeheveld zonder de instemming van de DC. DMEOB is van mening dat hij zich aan de afspraak heeft gehouden. De DC is het hiermee eens maar vindt dat zij, als zij om financiële inzichten vraagt t.a.v. dit doel, hier recht op heeft. HBEB zal aantonen, voor zover het in zijn moge lijkheden ligt, dat de kostenpost voor YDO niet ten koste gaat van de rest van het budget. Volgens de DC is hiermee het geschil van tafel. 2e afspraak: Iedere offerte van een organisatiebureau en iedere volgende stap zal eerst aan de DC worden voorge legd. Om de DC zo vroeg mogelijk te informeren zal ieder rapport in een zo vroeg mogelijk stadium, zelfs in con cept, aan de DC ter hand worden ge steld. Ook de offertes, met een duide lijke afbakening t.a.v. de werkzaamhe den, zullen de DC in een zo vroeg moge lijk stadium worden aangeboden. 3e afspraak: Er wordt een tijdsplan opgesteld voor het gehele project. Tijdsplan is opgesteld, ieder is het er over eens dat deze afspraak is nageko men. 4e afspraak: Gaande het proces zal de inbreng van het Bureau Bedrijfskunde worden vergroot, waarbij de inzet van het externe adviesbureau afneemt. Uit gangspunt is dat alles wat we aan YDO betalen overheidsgeld is, dus moeten we YDO niet meer opdragen dan nodig is. Wat we zelf kunnen doen dat laten wij ook niet door een ander doen, aldus DMEOB. Het nieuwe hoofd bureau Be drijfskunde zit hier nog maar pas en van hem kunnen we niet verlangen dat hij de draad onmiddellijk kan oppakken. Het bureau BBK is met een bepaald doel

in het leven geroepen en dat wekt een zeker verwachtingspatroOn, volgens de DC. De kritiek op YDO is er vanuit de DC nog steeds. DMEOB is van mening dat deze kritiek met het bureau YDO bespro ken moet worden. 5e afspraak: De introductie van het besturingsmodel geschiedt volgens het gestelde in het stappenplan waarbij met name de discussie en terugkoppeling van belang is. Dit is een historisch punt volgens DMEOB, waar met name Den Helder wat snel van stapel liep. In het ver leden hebben we gesteld dat het in Den Helder een proef zou zijn maar sommige zaken gaan zo snel dat er ook invulling aan gegeven gaat worden, volgens de DC. 6e afspraak: In de projectgroep zal de voorzitter van de DC als toehoorder worden opgenomen. DMEOB en DC zijn het erover eens dat het toehoorderschap en het feit dat de DC alle stukken over het BMM toegezonden krijgt voldoende is om deze afspraak zo te laten. Verdere opdrachten aan YDO Met afdelingshoofden overleggen hoeveel adviesdagen er nog nodig zijn en dan met een offerte de zaak afronden. De DC wil dit toch teruggebracht zien in een aantal kleinere stappen. DMEOB vindt dat er in de offerte op een zin nige plaats meetpunten moeten worden vastgelegd. De DC kan dit idee onderschrijven om b.v. halverwege een meetpunt in te bou wen waar dan getoetst kan worden of we nog wel op de goede weg zitten. Overige mededelingen DMEOB memoreert dat hij aan YDO heeft overgebracht dat zij meer vaart achter de zaak moeten gaan zetten. YDO is in ieder geval in voor kritiek en wij zul len dus met YDO hierover moeten praten. 5

SCHELMAG

> fflSTORIE

Bij het verschijnen van deze MEOBTIEK is het alweer ruim een maand geleden dat het “Magazijn voor Scheeps Electro nica” te Den Helder is opgeheven. Het goederenpakket dat nu nog in het maga zijn aanwezig is, wordt gereed gemaakt voor verhuizing naar het Materieel Lo gistiek Centrum (MLCARS) “het Arse naal”. Het personeel heeft nieuw emplooi gevonden bij het MLC, of bij de Organisatie van het Munmag.

‘~

Gedurende negen jaren heeft het Schei— mag als zelfstandig magazijn gefunctio neerd met een eigen magazijncode 09; dit direct onder de vleugels van het hoofd van de Marine Magazijn Dienst. Voor die tijd zijn er diverse varianten in benaming en uitvoering geweest. Enkele daarvan zijn Submag/Etmag, Sub mag/Ewer, Filiaal ETMAG en Mag. Fil. MEOBHLDR. Het magazijn stond onder de bezielende leiding van Dirk Kraak, een nu al legendarische man, die alle stor men over zich heen heeft zien komen en uiteindelijk in 1986 besloot van de VUT-regeling gebruik te maken. Nog vele jaren na zijn vertrek werd Schel— mag “magazijn Kraak” genoemd. Bij sluiting van het Schelmag sprak het laatste hoofd van dit magazijn, Roy Flem, de volgende woorden. “In oktober 1986 heb ik de leiding over mogen nemen, waarbij direct al gecon fronteerd werd met de opgelegde afslan king van het personeel. De invoering van het geautomatiseerde voorraad admi nistratie systeem (VAS) droeg er tevens toe bij dat een aantal functies overbo dig werd. Dit en de bezuinigingen heb ben de leiding van de Marine Magazijn Dienst doen besluiten de gehele Schei— mag—organisatie op te heffen en samen te laten vloeien met het MLC. Dat heeft dan met ingang van 7 september 1990 plaatsgevonden. Langs deze weg wil ik namens allen die bij het Schelmag hebben gewerkt, de MEOB—organisatie in zijn totaliteit heel hartelijk danken voor de uitste kende samenwerking, de genoten gast vrijheid, de voortreffelijke infra structuur en alle bewezen diensten ten behoeve van het Schelmag en haar perso neel en bovenal voor de zeer grote col legialiteit.

Foto: De Schelmag—medewerkers van het laatste uur. Vrienden het gaat u allen goed”. Doordat de Schelmag’ers inwoonden bij het MEOB Den Helder waren zij direct betrokken bij het werk aldaar. Dit had een positief effect op de wederzijdse samenwerking. De redactie van de MEOB— TIEK wenst alle oud—Schelmag’ers een prettige nieuwe werkkring en alle goeds toe. H.Jansen

RECITHCATIE In de MEOBTIEK van augustus 1990 (Nr.4) heeft het zetduiveltje weer eens toe geslagen. Op blz 3 en op blz 24 wordt de afkorting MLC verkeerd uitgelegd, dit moet zijn “Materieel Logistiek Centrum”. Op blz 11 wordt in het arti kel “Nieuwe Meetkooi” de naam Euling genoemd, dit moet Eulink zijn. In dit zelfde artikel staat dat de heer Haf— kamp een diploma uitreikte, dit werd door de heer Plasier gedaan. Tot slot waren bij het artikel over het nieuwe dok van de Rijkswerf twee foto’s gevoegd van het nieuwe gebouw “Swaan” (de bovenste twee foto’s) in plaats van foto’s van het nieuwe dok. Het gebouw “Swaan” is de nieuwe behuizing van CAWCS en CABIS. Over •deze bedrijven zult u in een latere MEOBTIEK uitge breider worden geïnformeerd. Onze ver ontschuldigingen voor de gemaakte fou ten en slordigheden.

ON THE OB TRAINING Hoe ver moet een bedrijf gaan in het vergaren van technische kennis. Volgens enkelen heel ver. Twee officieren van de Royal Norwegian Air Farce reizen met dit doel naar de verste uithoeken van de wereld. In het kader hiervan waren zij ook een week te gast bij het MEOB, waar zij een studie deden naar de test— methoden voor Orion—apparatuur.

Positieve indruk Volgens de heren Veidhoen en Boogert van OORL, die de Noorse officieren tij dens hun verblijf bij het MEOB hebben begeleid, hebben de Noren een positieve induk van ons bedrijf gekregen. Niet alleen de werkwijze, ook het technisch niveau en de opgeruimde werkplaatsen hebben hen aangenaam verrast. Terugge keerd in het hoofdkwartier kunnen zij tegenover de collega’s pronken met mooie verhalen en met de fel begeercie MEOB-stropdas.

Het hoge noorden. Wil van Elk

—I».ei,..

GAAT NOTA VERDWIJNEN?

De Noorse officieren, Odd St. Haugen (le luitenant) en Stem H. Eilertsen (2e luitenant) zijn niet bepaald in het centrum der aarde gestationeerd. Hun basis ligt op het eiland Andoy, een eiland in het hoge Noorden. Het Noor derlicht zorgt er ‘s zomers voor bij zonder lange dagen. De beide Noren verlieten hun land onder andere om in Nederland defecten aan de Noorse Orions op te laten sporen en te verhelpen. De Noorse luchtmacht is in het bezit van zes Orions, twee ouderwetse en vier moderne modellen. Voor het testen van de Orion—onderdelen wordt in Noorwegen gebruik gemaakt van een testopstelling, die vergelijkbaar is met de testopstel ling in de Orion/Lynx werkplaats te Valkenburg. De Noorse testapparatuur voor de automatische piloot en APS115 Radar, is echter niet zo uitgebreid als de apparatuur waarover het MEOB beschikt. De RF—modules van de APS115 Radar, alsmede drie modules van de au tomatische piloot van de Noorse Orions zijn daarom in OORL getest. De methode waarmee werd gewerkt, was snel en effectief. In korte tijd werden de fouten opgespoord en verholpen.

Onder de titel “opheffen NOTA” ontving de Dienstcommissie (DC) onlangs een uitnodiging om een vergadering bij te wonen omtrent het saxnenvoegen van di verse defensiebladen. Aangezien deze kop nogal dreigend klonk en de vrees gewekt was dat het enige blad voor burgerpersoneel bij Defensie zou verdwijnen, werd de uitnodiging aanvaard. De voorzitter van de vergadering, de Heer Cornelje, verklaarde dat bij Defensie een aantal bladen met ongeveer gelijke strekking wordt uitgegeven, te weten “NOTA”, “Alle Hens”, “De Courier” en “De Vliegende Hollander”. Voorge steld werd om de “NOTA” bij de andere defensiebladen in te voegen. Dit niet in de eerste plaats als bezuiniging maar om de efficiëntie te vergroten. De DC MEOB is het oneens met dit voorstel omdat zij vreest dat daarmee de eigen identiteit van de “NOTA” verloren gaat. Ook vindt zij het een versmalling van het gezichtsveld; Ma— rinemedewerkers zouden na de samenvoe— gingen het blad “Alle Hens” ontvangen en daarmee verstoken blijven van nieuws over andere krijgsmachtdelen. De DC MEOB zal daarom voorstellen om alle bladen samen te voegen, zodat het ge hele defensiepersoneel op de hoogte blijft van alle krijgsmachtonderdelen. Gerrit Molema 7

MEOBTIEK in een anderjasje DTP (Desktop publishing) zal het bedrijfsblad van het MEOB een an der uiterlijk gaan geven. De redactie heeft zich voorgenomen om de gehe le opmaak met DTP uit te gaan voe ren. In een aantal vorige uitgaven van de MEOBTIEK zijn reeds enke le voorbeelden te zien; de puzzel in nr. 3 van juni 1990 (gemaakt op een PC met Ventura Publisher) en de puzzel in nr. 4 van augustus 1990 (gemaakt met WordPerfect 5.1). Maar wat is DTP nou eigenlijk?

De computer in de hoofdrol Bij desktop publishing is de compu ter het gereedschap van de vormge ver. Van achter het bureau wordt een publikatie van tekst voorzien met be hulp van een tekstverwerker. Deze tekst wordt bewerkt en opgemaakt met illustraties e.d. in een DTP pro gramma. Is de publikatie af, dan wordt het geheel op schijf gezet en naar de drukker gezonden. Soms wordt het drukken van de publikatie in de eigen huisdrukkerj gedaan. De komst van de Laserprinter heeft de ontwikkeling van DTP behoorlijk versneld. De kwaliteit van het printwerk is nog niet die van de fotozetter maar voldoet in de meeste gevallen. Door deze ontwikkeling ontstaan overal kleine huisdrukkerijen die fraai werk afleveren met lage kosten.

Teleac geeft cursus Desktop Publishing In het najaar van 1990 zendt Teleac de herhaling uit van de cursus “Desktop Publishing”, grafisch vormgeven met een personal compu ter. Deze cursus is erg populair ge tuige het aantal deelnemers van 11.000 van de eerste cursus. Het bij de cursus horende cursusboek is het eerste Teleacboek dat met behulp van Desktop publishing is gemaakt. De cursus handelt over grafische vormgeving en typografie, DTP-ap paratuur, programmatuur en hun

specificaties, maar vooral over de veranderde manier van werken die DTP met zich meebrengt.

Knippen en plakken De MEOBTIEK is momenteel met

zijn elfde jaargang bezig en is tot op heden altijd handmatig in elkaar ge zet. Iemand schrijft een verhaal, een ander maakt foto’s; de tekst wordt bij de afdeling secretarie getypt en wordt gecontroleerd op taalfouten. De tekst wordt bij de eindredactie ingeleverd op stroken ter breedte van een kolom zoals die in de

MEOBTIEK komt. Met schaar en

lijmpot worden de stroken tekst en gerasterde foto’s op A4 velletjes ge plakt. De losse vellen samen vormen de Lay-out van de MEOBTIEK en wordt als zodanig naar de drukker gebracht. Deze maakt hiervan foto’s die de basis vormen voor het druk werk. Het procédé is niet een van de duurste, het papier ook niet, dus een beetje te veel inkt en alle zorgvuldig gemaakte foto’s worden onduidelij ke donkere plaatjes. De laatste twee MEOBTIEKen zijn gemaakt op pa pier met een hogere kwaliteit het geen al een iets beter resultaat geeft.

DTP en MEOBTIEK Hoe DTP de MEOBTIEK kan ver anderen is goed te zien in het augus tusnummer (Nr.4). Hierin staan twee artikelen die overgenomen zijn uit de krant. De opmaak van de letters is zodanig gekozen dat het lijkt alsof er een kopie is gemaakt van het krante bericht (velen waren dan ook van mening dat het een kopie was). Dein een tekstverwerker getypte tekst is binnengehaald in Ventura Publisher, een geavanceerd opmaakprogram ma met zeer veel mogelijkheden, en daarmee verder uitgewerkt. De tekst is verdeeld in drie kolommen en door een juist lettertype te kiezen kon alles op een pagina. Sommige stukken tekst zijn verwerkt met een ander lettertype zoals; de kop groot en vet gedrukt, tussenkoppen en cursieve tekst. Veel tijd ging zitten in het uit proberen en steeds weer opnieuw indelen, maar het resultaat is ge slaagd want veel mensen waren op het verkeerde been gezet door de illusie van een kopie uit de krant. Het knippen en plakken gaat met een DTP programma een stuk eenvoudi ger dan met de hand. Een pagina wordt van te voren verdeeld in vak ken. Vakken die bestemd zijn voor tekst en vakken die ruimte reserve ren voor de foto’s en eventuele illus

traties. De met een tekstverwerker gemaakte tekst wordt van schijf inge lezen en ‘vloeit’ automatisch rond de kaders van de foto’s. Het knippen en plakken is niet meer nodig, als het kader van de foto verplaatst wordt, past de tekst zich automatisch aan. Van te voren wordt de opmaak vast gesteld; groot en vet lettertype voor koppen, kleiner en vet voor tussenkoppen en verder kunnen nog aller lei instructies over de indeling wor den bepaald zoals uitlijnen. Een stuk tekst kan gekoppeld worden aan zo’n zetinstructie en verandert direct in de gewenste vorm. Een stuk tekst in een klein lettertype verandert in een paar handelingen in b.v. een krante kop of tussenkop. Na de opmaak gaan schijf met gegevens over tekst en opmaak samen met een stapeltje gerasterde foto’s naar de drukker die er een MEOBTIEK van moet ma ken. Er zal nog veel werk verzet moeten worden en er zullen nog veel hinder nissen genomen moeten worden voordat de MEOBTIEK in zijn DTP-jasje zit, maar het wordt een andere MEOBTIEK dat is zeker!

Wil van Elk

N SCHEPEN, STALEN

In de zeventiende eeuw toen het trans port tussen de Oost en de Nederlanden nog een hachelijke en kostbare zaak was, besloot men in 1602 de Verenigde Oost-Indische Compagnie (V.O.C.) op te richten. Deze samenwerking tussen kooplieden kwam op aandringen van de Staten-Generaal tot stand om de positie tegenover buitenlandse handelsonderne— mingen te versterken. De schepen die door de VOC uitgerust werden met o.a. een behoorlijke bewapening, hadden de status van marineschip. Dit maakt het voor de marine interessant om de bouw van een replica op ware grootte van het VOC-spiegelzetourschip de Batavia te volgen.

•

—•

Nederland bouwt de Batavia Het initiatief van scheepsbouwmeester Willem Vos om de Batavia, een sterke en snelle driemaster van 56,60 m lang en 10,50 m breed, na te bouwen om het ambachtelijke timmervak te bevorderen, is uitgegroeid tot een nationaal pro ject. Hiervoor is de ~Stichting Neder land Bouwt VOC-Retourschip” in het le ven geroepen. Deze stichting wordt ondersteund door een aantal commissies en sponsors die zorgdragen voor o.a. de financiering, public relations en tech nische—historische begeleiding. In 1985 startte Willem Vos met een team van jonge mensen aan de reconstructie en bouw van de Batavia. Wegens summiere historische gegevens komen de bouwers regelmatig voor verrassingen te staan, maar dankzij intensief speurwerk wordt alles toch zo getrouw mogelijk nage bouwd. Het project is bedoeld als opleidingsproject voor werkloze jonge ren die, met behoud van uitkering, een brede scholing krijgen op het gebied van ambachtelijke houtbewerking. Het bouwteam bestaat uit 60 jongens en

meisjes. Ondanks de historische bouw wordt gebruik gemaakt van modern ge reedschap, anders zouden de jongeren alleen met middeleeuws gereedschap overweg kunnen. Om een zeewaardigheids— bewijs te kunnen verkrijgen moet het onderwatergedeelte met moderne middelen bewerkt worden. Boven de waterlijn wordt alles opgebouwd zoals men dat in de Gouden Eeuw deed. Zo ook bij het plaatsen van de grote mast waarbij een dukaat onder de mast is ‘verstopt. Deze dukaat heeft een zeer hoog goudge halte (983/1000) en weegt 3,5 gram. Dit oude zeemansgebruik was niet alleen een appeltje voor de dorst in slechte tij den, maar moest het schip behoeden tegen onheil. In het najaar zal deze Bataviadukaat op de markt komen voor verzamelaars. Tijdens de plech tigheid op 8 juni jl. werd door dr. John Bannister (directeur van het Western Australiari Museum) een brokstuk (75x20x20 cm) van de oorspronkelijke Batavia aangeboden. Dit goed geconser veerde stuk hout zal een ereplaats krijgen in de kapiteinshut van de nieuwe Batavia. Het schip zal met houtsnijwerk versierd worden, driehon derd gesneden stukken en beelden moeten van het schip een indrukwekkende ver schijning maken. Dit houtsnijwerk was vroeger symbolisch bedoeld om vriend en vijand te imponeren. Koningin zal schip dopen In juni 1991 wordt de Batavia te water gelaten. Koningin Beatrix heeft zich in beginsel bereid verklaard de doopplech tigheid te verrichten. Het schip moet dan nog afgebouwd en opgetuigd worden. Hierna is het klaar om de wereldzeeën te bevaren, ons land te vertegenwoor digen bij grote internationale evene menten en het Nederlandse bedrijfsleven te ondersteunen bij promotionele acti viteiten. Het dwarsgetuigde plompe schip zal zich onvoorspelbaar gedragen op zee, geen mens heeft ervaring met een dergelijk schip. De zeilen zullen van vlas en het touwwerk van hennep worden gemaakt; ook met dit onbekende materiaal is geen ervaring. De beman ning van 60 koppen, waaronder zich vrijwel zeker ook marinemensen zullen bevinden, zal zelf moeten ervaren hoe het schip reageert op wind en water. Het lange doch smalle roer zal weinig invloed hebben op het water, manoeuvre— ren zal dus voornamelijk met de zeilen moeten gebeuren. In tegenstelling tot vroeger zullen de dwarslijnen in het 9

want niet van dunne lijnen gemaakt wor den maar van weef latten. Deze met touw omwoelde sporten geven de voeten meer stevigheid. Vroeger vielen de matrozen nog wel eens van uitputting uit het want, vandaar deze veiligheidsmaatre gel. Bezoeken van de bouwplaats Het schip wordt herbouwd op de plek waar de Batavia in 1628 passeerde op haar eerste en tevens laatste reis naar Batavia, om later in 1629 voor de kust van Australië te vergaan. De bouwplaats aan de Oostvaardersdijk in Lelystad is dagelijks van 10.00 tot 17.00 uur te bezichtigen. Entree: f 10,--; kinde ren van 6 t/m 15 jaar f 5,—— en 65plussers f 6,——. Behalve door de over heid, het Europees Sociaal Fonds en tal van sponsors wordt het project fi nancieel en moreel ondersteund door een groot aantal donateurs, momenteel meer dan 20.000. Deze betalen minimaal f 100,—— ineens of drie jaar lang f 35,—— per jaar. Donateurs hebben met hun huisgenoten op vertoon van hun dona— teurspas doorlopend toegang tot de bouwplaats. Zo’n 160 vrijwilligers uit Lelystad en omgeving zetten zich in voor de promotie van de Batavia en informeren de vele bezoekers op de werf over de bouw, historie en toekomst van de Batavia. In 1989 kwamen 135.000 be zoekers naar de werf en in 1990 worden dat er naar verwachting meer dan 200.000. Tegenover de werf is de bijna 100 jaar oude Mississippi—raderboot de “Mark Twain” afgemeerd. Dit histo rische schip doet dienst als restau— rantschip voor bezoekers van het Bata— viaproj ect. Het verleden herleeft Door de bouw van historische schepen als de Batavia in Lelystad en de Amsterdam in Amsterdam, herleeft het verleden. De zeenatie Nederland heeft een naam als scheepsbouwer hoog te hou den. Daarom is het goed om deze band met het verleden te behouden en het project nauwlettend te volgen. Helaas is het aan overheidsbedrijven bij de wet verboden om geld aan andere instan ties te schenken. Sponsoring van het project door het MEOB als high—tech bedrijf is dus niet mogelijk. Mis schien is het zinvol om te bezien of het onderhoud van de navigatiemiddelen bij ons bedrijf kan plaatsvinden. Immers, waar zou dit beter kunnen ge beuren? Wil van Elk

WIE, WA~ WAAR? Jan Bakker mocht de vorige keer de spits afbijten van deze nieuwe rubriek in de MEOBTIEK. Voorlopig blijf ik nog dicht bij huis, bij iemand die op het MEOB te Oegstgeest bekend is van de Sonar—werkplaats. Leo Heinsman Leo Heinsman is sinds februari 1987 met daar totaal geen spijt van. Hij woont met zijn vrouw nu al meer dan dertig jaar in hetzelfde huis in Oegstgeest. Hun twee zoons Leo en Arie zijn inmiddels het huis uit. Leo en zijn vrouw zijn twee aardige, vro— lijke mensen die mij gastvrij ontvin gen. Onder het genot van een kop koffie werd enthousiast verteld over een mooie hobby die in huize Heinsman beoefend wordt. Leo is een vakbekwaam modelbou— wer die reeds elf ‘schepen’ heeft ge bouwd. Met veel geduld worden histo rische schepen tot in detail op schaal nagebouwd. “Toen ik nog werkte kon ik er alleen ‘s avonds aan werken en duurde het bouwen van een schip toch zeker een jaar. Nu ik thuis ben kan ik er ook aan werken op regenachtige dagen of als ik een paar uurtjes over heb. VUT en heeft

—— —m

•?~I ø~

--~

Geschiedenis Op een kast staat tussen twee modellen van boerenkarren (ook zelf gemaakt) het model van de beroemde HMS Bounty, zijn eerste modelschip. De HMS Bounty (1787) was het schip van William Bligh, de kapitein die door muiters van boord werd gezet en samen met enkele trouwe bemanningsleden in een open boot 40 dagen rond voer en uiteindelijk Timor bereikte. Het is verbazend om te zien hoe al zijn modellen tot in de kleinste details zijn nagemaakt. De deklatten zijn zelfs met touw ‘gebreeuwd’ en de kanonnen, hoe klein ze ook zijn, staan dreigend met de loop door de luiken.

Werk zat

“Op lange reizen werden dieren meegeno men, hier zie je de kooien staan”, wijst Leo en onderwijl houdt hij een model onder mijn neus waarvan ik inmid dels de naam ben vergeten. De indruk wekkende bouwtekeningen, tuigageplan— nen, zeilpiannen en foto’s van de “bouw” getuigen van geduld en doorzet tingsvermogen. Het resultaat mag er dan ook zijn, tien fraaie schepen en een elfde in aanbouw. Beroemde schepen zijn er te vinden zoals HMS Bounty (1787 kapitein William Bligh), Golden Hind (1575 kapitein Francis Drake, het Schip heette eerst Pelican), HMS Victory (1759 vlaggeschip van Lord Nelson), Lilla Dan en Danmark (twee opleidingsschepen), Cutty Sark (1869 Clipper, theeschip), Meta en Eendracht. Leo is nu bezig om de Golden Hind nog een keer te bouwen. “Sommige modellen krijgen geen zeilen waardoor het tuig— werk beter uit komt”, zegt Leo terwijl hij een Schip laat zien waar zo ontzet tend veel kleine knoopjes in touwtjes zitten dat ik me afvraag hoe hij het voor elkaar krijgt. “De knoopjes smeer ik in met een oplossing van houtlijm, anders blijven ze niet zitten.” Ook zeilen moeten bij deze hobby zelf ge maakt worden. “Je moet zelf alles knippen en stikken, met de naaimachine heeft mijn vrouw me geholpen”, aldus Leo.

Leo kon me niet al zijn boten laten zien omdat een deel van zijn verzame ling tentoongesteld wordt. Een aantal schepen staat in de etalage van de Rijnlandse Boekhandel, al sinds Sail ‘90. “Als je met de tweede Golden Hind klaar bent, wat dan?” Op deze vraag antwoordde hij laconiek: “Oh, voorlopig heb ik nog werk zat, daar Staan nog twee dozen te wachten!”, wijzend op de kast in de achterkamer, “ik ben niet altijd aan het bouwen, ik lees en puz zel ook veel en soms win ik daar nog een prijs mee ook!”. Wil van Elk

—

~; •

t.•~

Jubileum Luitenant Fossen op 1 september ji. was Luitenant ter Zee Huib Fossen 35 jaar in dienst van de Koninklijke Marine. Omdat hij de laatste 14 jaar daarvan bij het MEOB heeft doorgebracht werd zijn 35-jarig jubileum op 31 augustus jl. bij dit bedrijf op gepaste wijze gevierd. In een korte toespraak nam DMEOB, de heer Antonides, de loopbaan van de ju bilaris onder de loupe. Een mooie car rière van radio—radar monteur 3e klasse tot hoofdofficier. De heer Fossen is een mens zonder veel poespas. Daarvan getuigt ook zijn ver zoek om zijn 35-jarig jubileum slechts in persoonlijke sfeer zonder veel ophef te vieren. De heer Fossen zal de veertig jaar bij de Marine niet vol maken. op 30 novem ber 1990 zal hij het MEOB en de Marine verlaten om met functioneel leeftijds ontslag te gaan. Caroline van der Lee

P.Z.’ERS In dienst J.J.V. Lenoir C.M. Vogel J. Lewakabessy -Verbrugge H.A.J. Allard A.C. Dijkdrent W. Smidt S.D. Timal 1. Klinkenberg

25—07—90 Bedr.Adm/O 01—08—90 PZ/O 06—08—90 PZ/H KAN. 13—08—90 BBK 14—08—90 ONZO 05—09—90 Bedr.Adm/O 01—10—90 TS/O 01—10—90 PZ/O KAN.

Met ontslag Ter nagedachtenis N.M. Neméthi J.K. Bouma M. Flanderhijn M.F.P. Gozeling W.J. Nijgh L.A.M. v. Oosten A.J.M. v. Velzen J.M. Muilenburg M.N. Rijpma

01—08—90 PZ/O 01—09—90 BEB/O 01—09—90 PB/O 01-09—90 Adv/O 01-09-90 PB/O 01-09-90 Adv/O 01-09-90 PB/O 11—09—90 PB/O 15-09-90 PZ/H

Op donderdag 13 september 1990 werden we in kennis gesteld van het overlijden van onze collega Jan Mulder. Velen van het MEOB kenden van als een prettig en loyaal collega die naast zijn werkzaamheden in de afdeling Optiek ook als redacteur van de “Scheepsbel” en als lid van de BZB-ploeg zeer actief was.

Overleden J.D. Mulder

13-09-90 PB/O

Vut C. Flippo T.S. Jacobs

01—09—90 PB/O 03—09—90 PB/H

Het verlies van Jan laat door zijn po sitieve instelling en opgewekte karak ter een grote leegte op de afdeling achter. We zullen hem missen. We wensen zijn gezin veel sterkte. H. Haverkotte

Hoofd instandhouding (HINST) KTZT. G.A.K. Crommelin heeft op 22 augustus een bezoek gebracht aan het MEOB. Dit om zijn aflosser KTZT J.R. de Jonge kennis te laten maken met het MEOB en de bedrijfsleiding. Daartoe hield Hoofd Bureau Advies KLTZSD D. de Jong een inleiding over de karakteris tiek van het bedrijf en begeleidde Hoofd Werkplaatsen Elektronica (HWPE) C.N. van Daalen het gezelschap voor een rondleiding langs diverse werk plaatsen.

AFSCHEID C. FLIPPO

Ruim een jaar geleden, op 10 april 1989, vierde Cees Flippo, Chef mecha nische werkplaats zijn 40-jarig ambtsjubileum. Ter gelegenheid van dit heuglijke feit werd de betrokkene onderscheiden met de gouden ere—me daille behorend bij de Orde van Oranje Nassau. De heer Flippo had toen gelijk met pensioen kunnen gaan. Hij besloot echter zijn vertrek uit te stellen tot na gereedkoming van de nieuwe werk plaats in gebouw AB. Nu de nieuwe com putergestuurde draai— en freesbanken in het nieuwe bewerkingscentrum in gebruik zijn genomen, is het zover. De heer Flippo heeft het MEOB verlaten. Een afscheid is altijd een goede gele genheid voor evaluatie. Van Cees Flippo moet gezegd worden dat hij een strijdbaar figuur is. Velen moesten wennen aan zijn snelle commentaar en zijn niet altijd conventionele taalgebruik. Ondanks dat, of juist daardoor, was Flippo een goede en zeer krachtige man voor ons bedrijf. Zowel in zijn func ties van stoker en van bankwerker, als in de buitendienst, maar vooral in zijn laatste functie als chef van de mecha nische werkplaats kwam zijn persoon lijke kracht naar voren, en die per soonlijke kracht was zijn teamgeest.

7 -

R /

)

Als een geboren coach wist de heer Flippo zijn medewerkers te motiveren en aan te voeren, waarbij hij eigen inzet op de werkvloer niet schuwde. Hoewel Cees Flippo in persoon zeker gemist zal worden, zal zijn invloed nog jaren merkbaar aanwezig zijn. Onder zijn bezielende leiding is het werktuig— bouwkundig gebeuren binnen ons bedrijf tot zeer hoog niveau gestegen. Caroline van der Lee

1’~ Directiechauffeur met pensioen De heer J. Muilenburg, bij velen bekend als Joop, is met pensioen. Toen hij op 11 september jl. 65 jaar werd, was hij reeds in het bezit van een lintje voor 40 dienstjaren. Op 2 februari 1950 trad Muilenburg in dienst bij het MEB. Later maakte hij de overstap naar “de Ven” in Wassenaar om na een paar jaar weer terug te keren naar het MEOB in Oegst geest, nu als directiechauffeur. Volgens de directeur was hij een prima chauffeur: “Ik heb me altijd verbaasd over de stiptheid van de chauffeur Mui lenburg. Hij heeft nooit een aanrij ding gemaakt, was altijd op tijd en bracht me overal tot op de stoep, al was het in het hart van de stad. Moest ik weer terug, dan stond hij altijd weer klaar, ik heb hem nooit hoeven zoeken, hij wist altijd wanneer hij er moest zijn. Een “superchauffeur’, met een eigen karakter, dat wel.” Joop heeft inmiddels in Perry van Velzen een prima opvolger gevonden, dus hij laat alles in goede handen achter. Joop: “Ik heb het altijd leuk gevonden bij de Marine, had fijne collega’s, ook in Den Helder. Als ik in Den Helder kwam werd ik altijd goed ontvangen door de ‘jongens’ van expeditie MEOB. Be dankt en tot ziens.” Wil van Elk

Afscheid Dhr. Schiatman. Na een jaar als deel-futter te hebben dienst gedaan, is de heer J. Schiatman per 2 oktober in de volledige vut ge gaan. De heer Schiatman stond bekend als cle beminnelijke collega van het bedrijfsbureau. Voor hij op deze afde ling kwam werken had hij een aantal avontuurlijke jaren doorgebracht in Canada, waar hij vooral te kampen had met de afnemende werkgelegenheid. Maar die uiteindelijk ook een flink aantal goede herinneringen hebben opgeleverd.

KLACHTEN OVER DE PTT? DIT WERD WEL BEZORGD. Mr J. Terhoist, Royal Netherlands Navy, Haarlam Straatweg, P0 Box 1260, 2340 BG Oejstjeest, The Netherlands

Bezoek Koninklijke Landmacht. 18 oktober jongstleden werd het MEOB bezocht door twee nieuw aangetreden functionarissen bij de produktafdeling tanks van de Koninklijke landmacht. De twee nieuwe functionarissen, Luite nant Kolonel van Dijk en Majoor Pieters gaan in de toekomst een belangrijke rol spelen bij de technische begeleiding van het onderhoud bij onder andere het MEOB. Met name door het mogelijk onderbrengen van de verzorging van de instrumenten van de Leopard 2A1.

—

IS. •

•A~•

~ ;~i~ ;~ :-~

‘~

EN ONZE FAKTEUR WIST HET OOK TE VINDEN.

Op 12 oktober j.1. liep Rein Schaap voor de laatste keer met de koffiekar. Colle ga’s van gebouw AS oftewel HERTZ tapten hun laatste bakkie aan de kar. Voortaan wordt het de automaat; het koffiegebeu— ren zal nooit meer hetzelfde zijn!

PUZZELHOEK

PUZZELLADDER 2

met puntenverlies: Hr.C.deVries f25.Hr. C.L. Moraal f15.-

4 Daar geen goede oplossingen werden ingestuurd, is de prijs van f10.- deze maal niet uitgeloot.

Punten: Naam:

6 7

lHr.P.Guijt 4Mw. P.M. van Duyvenbode 5 Hr. J. Brouwers 6 Hr. 0. van der L.aan 6Mw. M.C.J. Jansen 8 Hr. J.W. Ruben 8 Hr. T. Borreman 8 Mw. P. Grootjans-Martens 9Mw. J.M. Ruben-van Noord 13 Hr. JJJ. Mullers 14Mw. J. Varkevisser-Kuyt 14Mw. L Schipper-van Duyn 17 Hr. J. Jongeleen 20 Hr. D.R. van der Neut 20 Hr. D. van Schoneveld 20Mw. C. Naafs-de Boer 21 Hr. F.L. Wiesenfeld 22 Hr. A. Bal 23 Mw. J. Kuhn-Grootjans 24 Hr. C. de Graaf 27 Hr. K Varkevisser 28 Hr. C. Haasnoot 28 Hr. P. van der Burg 29 Hr. 0. Wesselius 29 Hr. J.W. de Groot

8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Puzzels inleveren voor 20 december bij 1. van der Zalm, afd. ONNI

19 20

HORIZONTAAL: 1. Krijgsmachtdeel; 2. Dief, Dier; 3. Voormalig kolonie, Familielid, Bezittelijk voornaamwoord, Lipbloemige plant, Telwoord; 4. Weinig, Mineraal, School; 5. Bedrijfsvorm, Vernuftig, Windrichting, Opstandige organisatie; 6. Toiletartikel, Lidwoord, Dier, Bedrijfsblad; 7. Laatstleden, Heilige, Catalogus, In â&#x20AC;&#x2DC;t wild weiden; 8. Steppetent, Wapen, Armoedige; 9. Dierlijk lichaamsdeel, Slede, Rechter bladzijde, Lichaamsdeel, Turkse bevelhebber, Technische dienst; 10. Plaats in Nederland, Traan, Regelmatige beweging, Aartsbisschop; 11. Vod, Europese, Sovjet-unie, Streling, Chroom; 12. Uranium, Als onder, Namiddag, Esdoorn, Mythologische figuur, Inhoudsmaat; 13. Chroom, Verlichting, Autotype, Hetzelfde, Voorzetsel, Technisch ambtenaar; 14 Onderdeel van boerderij, Plaats in Nederland, drank; 15. Storm, Volwassen kind, Gemeentelijke geneeskundige dienst; 16. Agaat, Lichaamsdeel, Vereniging; 17. Deel van een molecuul, Verpulverd steen, Limonade; 18. Vooruitspringend steunsel, Ingang, Landbouwwerktuig, Aartsbisschop; 19. Niet stuk, Steen, Sportartikel, Taal; 20. Drietal, Redacteur. VERTICAAL

Oplossing Puzzel augustus 1990

~nnn

.<I

Af N

~.1 ____

~ ~Ifl E~ ~irin fl1111 11LW o cfl flfli~ min II urnucin 1111111111 BAl -

11111111 1111mi L___ AR~ 0 L

~J K R~N KAATIS S OfA K E A U

nmmi

fiT! 111111 C

IR EI

ROB LAT E JA L SERI 0 N EE EEN S~L 1 M 0 of EIK

flAR

LL~ vf

1. Krijgsmachtdeel; 2. Ongeluk, Militair, Noot, Romeinse rijk, Eens, Ijzerhoudende aardkorst; 3. Papoealand, Voorheen, Afscheider, Kboosterdame, Voedsel; 4. Onbep. voomaamwoord, Springtoestel, Hoofdstad; 5. Windrichting, Rijzing van het water bij eb, Stoel, Grootheid bij fotograferen, Rijksmark, Onze Lieve Vrouw; 6. Biljartstok, Vliegveld, Inhoudsmaat, Deel van een etmaal, Meisjesnaam; Vul in LNW, Gelijkvormig, Zenuwtrek, Onder ander, Zuiver; 8. Lekkernij, Opwekking, Bouwmateriaal, Laks, Te zijner plaatse; 9. Karaat, Adem, Pers. voornaamwoord, Onderdeel van een mast, Omroep, Paard, Oude Zuid-amerikaanse stam; 10. Verharde huid, Uwedele, Technische school, Eerwaarde heer, Rekenmunt. Meisjesnaam; 11. Gewicht, Dat is, Groot land, Windrichting (Eng.), Tooi; 12. Water in Brabant, Telwoord, Vogel, Moeder, Jongensnaam, Lidwoord, Trip, Noord Holland; 13. Marine schandaal, Kennisgeving, TV-programma, Pers. voornaamwoord; 14. Hetzelfde, Vogelproduct, Telwoord, Oude onderkoning, Bijwoord, En velen; 15. Kwast in hout, Hoornachtig, Mythologische figuur, Bier; 16. Boom, Laatstgenoemde, Vul in: AK, Europees land, Plaats in Nederland, Tin.

Het OEVERBOS te MAASSLUIS, 12 september 1990, half drie. De mensen die woensdagmiddag lekker in de zon langs de Waterweg wandelden moeten wel gek hebben opgekeken. Ze zagen een mannetje, in het pak met stropdas, zich haasten langs de water kant naar een bocht in de rivier. In zijn handen een plastic tas, een vuilniszak en een paar straatklinkers. Even blijven kijken. Op de plek gekomen gaat het jasje uit, de mouwen omhoog en de strop los. Uit de plastic zak komt een groot spandoek dat hij langs het talud begint uit te rollen, een paar klinkers op de uiteinden en daar staat het: “HET MEOB WENST U GOEDE VAART”. Het mannetje gaat op de vuilniszak zit

ten, stalt zijn fototoestel, verrekij ker en leesboek uit en wacht. Verschil lende vaartuigen komen voorbij, die stuk voor stuk door de kijker beloerd worden. Dan komt er om de bocht van de rivier een vreemd zwart ding aanzetten en het mannetje wordt plots actief. Hij loopt met zijn fototoestel over het slik, het is eb, naar de waterkant en begint daar als een gek te zwaaien. Vanaf de onderzeeboot, want dat blijkt het te zijn als het ding naderbij is gekomen, wordt teruggezwaaid. Als een speer gaat de boot voorbij op zijn tocht buitengaats. Na een paar foto’s te hebben gemaakt is de boot uit het zicht en zoekt het mannetje zijn spullen bij elkaar. Hij neemt de tassen in de hand en verdwijnt. De mensen wandelen door en het is of er niets is gebeurd. Maar dat is niet waar! Om te weten wat er wel is gebeurd moet ik u even meenemen naar een dag in 1980

Toen zaten op het kantoor van het toen— malig ass. hoofd Buitendienst, Van Velsen, enige mensen bij elkaar die in het kader van de nieuwbouw Walrueklasse onderzeeboten, behalve de nieuwbouw— planning van het MEOB, ook de opdracht Marinebedrijven hadden gemaakt. Een van de gangmakers daarbij was de heer A. v.d. Putten die als projectleider Bui tendienst het werk aan boord zou moeten uitvoeren. Die planning ging er van uit dat de inbedrijfstelperiode kwam te liggen tussen oktober 1982 en de proef vaart op juni 1983. Van de 6 Buiten dienattechnici die gepland waren de werkzaamheden uit te voeren zouden er ten tijde van de werkelijke inbedrijf stelling nog maar 2 in de Buitendienst werkzaam zijn. Eind 1985 startte voor de technici van de Buitendienst het daadwerkelijk in bedrijf stellen van de SEWACO 8 installatie. Het werk had de normale voortgang en alles was er op gericht de boot in april 1987 te laten proefvaren. Dit lijkt misschien een lange inbedrijf steltijd maar men moet zich realiseren dat er vele maanden afgaan t.b.v. werkzaamheden RDM, CAWCS en de “Bier— maand”. (Dit is de maand voorafgaand aan het vertrek waarin de bemanning hun “huis in moet richten”.) Alleen het CAWCS claimde al 3 maanden om het Ope rationeel Programma te beproeven. Op 14 augustus 1986, een datum om nooit te vergeten, kom ik omstreeks half elf de werf opgereden en zie een grote drukte van politie—, brandweer— en ha— vendienstauto’s de Walrus in het dok met een grote rookpluim uit het toren— en toegangsluik. Er is veel werfvolk op de been en wat MEOB—ers zitten op de walkant. op mijn vraag wat er aan de hand is krijg ik een heel verhaal te horen. In het kort komt het hier op neer dat men rook heeft gezien in de buurt van de longroom en het niet ver trouwde. Er is alarm geslagen, alle MEOB—ers hebben zich verzameld en wach ten nu met de anderen tot ze weer aan boord mogen. Een brandalarm is niet vreemd voor hen, ze hebben dat reeds een paar maal eerder mee gemaakt. Mees tal wat verf, een poetsdoek, kabels of iets dergelijks dat met het lassen in de brand gaat. Niets om je echt druk over te maken.

Ditmaal blijkt er meer aan de hand te zijn, getuige de berichten van de brandweerlieden die aan boord zijn ge weest. Des middags om drie uur is de brand geblust en kan de schade opge maakt worden. Op het bovendek, waar 95% van de elektronica zich heeft verzameld is alles verwoest. De schade is gigan tisch. Het MEOB was voor 60% gereed met het in bedrijf stellen. Alle SEWA— CO—apparatuur was reeds aan boord geïnstalleerd. De acties vielen nu in drie delen uiteen. 1. Nu het er naar uitzag dat de Walrus voorlopig niet zou kunnen varen, moest de Zeeleeuw voorgetrokken worden. 2. Alles moest van de Walrus gedemon teerd worden. Wat verloren was moest naar de Afval Verwerking Rij nmond, wat mogelijk nog (deelsgewijs) gered kon worden moest naar Corocor, een bedrijf dat in brandschade—sanering gespeciali seerd is. De rest moest naar de des betreffende fabrikanten terug voor herstel. Een deugdelijk goederenbe— heerssysteem opzetten om t.b.v. de ver zekering de omvang van de schade vast te kunnen stellen, was een eerste ver eiste. 3. Aan de romp van de Walrus werden diverse metingen verricht, de rondheid moest gegarandeerd zijn en uit de destructieve metingen moest blijken dat de kwaliteit van het staal niet was aangetast. Er kwam voor de technici van het MEOB opeens heel ander werk, aan boord moest alle apparatuur geïdenti ficeerd en gelabeld worden. Dit viel niet mee daar veel apparatuur onher kenbaar was geworden. Uiteindelijk had elk apparaat zijn label met daarop de code van de toestand en kon het MEOB zich aan de andere boot wijden. De RDM had de bouw van de boot verze kerd bij Lloyds, een welbekend verzeke raar van dergelijke projecten. Deze had het op zijn beurt weer onderge bracht bij diverse maatschappijen. De vaststelling van de omvang van de schade was in handen van HSN, een expertisebureau in Rotterdam, bij monde van de heer Kommers. Een schade—expert van dit bureau kreeg alles wat defect was in handen en bepaalde dan direct de afkeurstatus.

U moet zich voorstellen dat de grootte van de schade niet exact was vast te stellen, doch de algemene verwachting was dat de schade de f 150.000.000,— niet te boven zou gaan. Voor het MEOB bedroeg de schade voorlopig ongeveer f 1.700.000,— aan materiaal en manuren. Vanuit Lloyds hebben slechts 3 personen zich daadwerkelijk met de afwikkeling bemoeid en derhalve inzicht in de appa ratuur en tekeningen van de Walrus ge had. Het MEOB gaf zijn aandacht aan de Zeeleeuw en de RDM begon met de hulp van Corocor de Walrus schoon te maken en weer op te bouwen. Dit bleef zo tot omstreeks begin 1989 het MEOB weer langzaam aan het in be drijf stellen van de nieuwe apparatuur kon beginnen, hetgeen uiteindelijk re sulteerde in de proefvaart van de boot op 12 september 1990. Dat dit niet zonder slag of stoot is gebeurd zal menigeen op het bedrijf niet zijn ontgaan. Daarom maak ik van de gele genheid gebruik wat mensen onder de aandacht te brengen. Allereerst de technici van de Buitendienst die onder verschillende omstandigheden, vaak ook tot diep in de nacht, hun werk moesten doen. Daarbij leeft de gedachte dat Rotterdam waarschijnlijk iets te ver weg ligt om deze werkzaamheden op de juiste waarde te schatten. De WOB en goederenstroomman op het kantoor te Rotterdam moesten soms tot gek wordens toe de problemen helpen oplossen. De mensen uit de diverse werkplaatsen moesten altijd haastig en onder druk inspringen. Vaak moest een beroep wor— den gedaan op de expeditie, wat zonder mankeren voor elkaar kwam. De medewerkers van optische metingen moesten ook vaak ‘s avonds werken. Het Bedrijfsbureau moest soms een werkop— dracht voor een klusje dat reeds, in verband met de haast, door de werk plaats was verricht administratief rechttrekken. Ook aan de diverse staf— en cryptomedewerkers ging de bouw niet zonder meer voorbij. Zij hebben regel matig bij nacht en ontij aan boord ge werkt. De MBKers aan de poort waren altijd bereid brieven en pakketjes aan te pakken die de volgende dag weer door deze of gene afgehaald werden. Afde ling verwerving kreeg vaak plotseling een rekening voor iets dat in grote haast geregeld was en glad gestreken diende te worden. Informatie die moei lijk te verwerven was, werd door Logis tiek verstrekt. 17

Bij Projecten werd regelmatig terugge vallen op de materiaal—coördinator ter wijl de project—coördinator, net als ik, door deze boot 10 jaar ouder is ge worden. ETMAG leverde zeer snel de vereiste goederen. Een genot om mee te werken, 04 4 uur en 08 8 weken is bij ons een gevleugeld gezegde geworden. Deze boot is na alle ellende zeer goed naar zee vertrokken. Aan boord is de systeemtechnicus van het MEOB om alle “fingertrouble” van de bemanning in goede banen te leiden.

~% .7

All 2ERGJE Ik herinner me nog goed het bezoek aan een groot gezin. De jongste van vijf heeft het weer heftig benauwd. Het jongetje staat tegen de centrale verwarming ge leund, bij het raam. Hij heeft het zicht baar moeilijk met ademen. Een heel sca la van medicijnen is al een vast onder deel van zijn dagelijks menu. Drie katten zie ik in de kamer, moeder’s troeteldie ren. Twee parkieten laten hun aanwezig heid duidelijk horen. Er zijn al meerdere gesprekken met de ouders gehouden, om de katten toch vooral elders te gaan onderbrengen. Uit een huidtest is geble ken dat het kind overgevoelig reageert op katteharen, maar niet op de par kieten. De andere kinderen hebben nooit problemen met de dieren gegeven...

Mocht er vanuit zee een bedankje komen, onwaarschijnlijk want de Onderzeedienst is daar niet scheutig mee, dan geldt dit, wat mij betreft, het gehele MEOB. Afgezien daarvan wil ik persoonlijk een ieder bedanken die zich met de onder— zeeboten direct of indirect heeft be moeid. De ene keer kwam de hulp wat spontaner dan de andere doch geen enkele keer is de Buitendienst in de kou blijven staan. Het gehele bedrijf mag zich, nu de Walrus letterlijk als een Phoenix uit zijn as is herrezen, terecht trots voelen op deze prestatie.

H.J. Smittenaar berk

h ~ zei a a r

Onderscheid tussen lichaams-vreemd

lichaams-eigen

“De witte bloedlichaampjes hebben tot taak het lichaam tegen infecties te beschermen. Sommige witte bloed lichaatnpjes kunnen afweerstoff en (anti lichaampjes) produceren”; aldus het Oranje kruisboekje. Omdat nu het afweersysteem “te goed” werkt, krijgt ons vriendje klachten. Hij heeft afweerstoff en geproduceerd tegen de ingeademde katteharen. De afweercellen herkenden deze stofjes als iets, dat niet in het lichaam thuis hoort. Voor de mens is dit mechanisme levenreddend bij infecties. Door dit afweersysteem worden binnengedrongen z iektekiemen ingesloten en onschadelijk gemaakt. Echter dit mechanisme, dat tegen ziekte moet beschermen, heeft bij het kind ziekteverschijnselen veroorzaakt! De knuffelpartij met de katten moet Erwin bekopen met een verergering van zijn astmatische toestand. Hij is allergisch voor katten; hij moet niet meer met katten in aanraking komen! In die ernstige vorm van allergie is er maar één oplossing: de dieren verwijderen. Opmerkelijk is dat de haren van honden veel minder vaak problemen geven dan de haren van katten en kleine knaagdieren (cavia’s, muizen e.d.). Shock door voedselallergie Het zijn niet alleen dieren die tot allergische reacties aanleiding geven. Ik herinner me nog goed de geschiedenis van een jongen, die in een shock-toe stand belandde na het eten van een pannekoek thuis. Het betreft hier weliswaar een ander soort shock dan zoals beschreven in het Oranje kruisboekje. Er is geen bloedverlies, geen verlies van vocht of plasma, maar wel een verkeerde verdeling van het bloed. Het bloedvatenstelsel heeft als gevolg van de allergische reactie z’n bloed vaten verwijd. Het volume is nu zo sterk toegenomen, dat er sprake is van een relatieve ondervulling van het bloedvatenstelsel. Door ingrijpen van een arts, is deze toestand middels toediening van medicijnen weer op te heffen.

Dood door shock ten gevolge van een allergisch reageren komt gelukkig heel zelden voor. Hooikoortsklachten De oorzaak van hooikoorts ligt met name bij stuifmeel (pollen) van bomen en grassen. Pollen geven juist bij mooi weer overlast. De pollen van bomen en planten komen dan vrij, om met de wind ineegevoerd te worden en zo elders voor bestuiving te zorgen. Van de bomen zijn vooral berucht: de hazelaar, de eis, de es en de berk. Van de grassen: reukg ras, grote vossestaart en het gewone straatgras. Wanneer het afweersysteem deze stofdeeltjes (terecht) als lich aamsvreemde elementen registreert, maar hierop heftig reageert, zien we hooi koortsklachten ontstaan. Dit “slacht offer” wordt in toenemende mate neus verkouden, hangerig, krijgt dikke tra nende ogen, niesbuien, voelt zich wat grieperig en kan een aanval van astma krijgen. Lijders aan hooikoorts kunnen het beste kiezen voor een vakantie aan strand en zee, en verder op pollenrijke dagen zo veel mogelijk binnen blijven. Uit huidtesten kan blijken welke boom en plant de belangrijkste oorzaak van deze allergie is, wat van belang kan zijn voor de behandeling. Naar schat ting heeft ongeveer 15% van de jonge volwassenen in Nederland last van hooikoorts. Heeft iemand het hele jaar door last van hooikoortsklachten, dan moet de oorzaak hiervan niet bij pollen worden gezocht, daar deze slechts in bepaalde tijden van het jaar in de lucht zijn. Wel of geen allergie? Of iemand met aanleg voor allergie ook klachten krijgt, hangt af van de tot standkoming van het contact tussen de oorzaak van deze allergie en het afweersysteem. Komt dit contact nooit tot stand, dan zullen de allergie klachten ook niet tot ontwikkeling ko men. Misschien bent u wel allergisch voor de huidschilfers van een DINOSAURUS?

Van de miljoenen stoffen, waar wij mensen mee in aanraking komen, geven slechts een beperkt aantal kans op allergisch reageren (ca. 1%). Er zijn dan bepaalde antistoffen in het plasma aantoonbaar, en als directe veroorza kers van het allergisch reageren aan wij sbaar. Door bloedtransfusie met dit plasma reageert een gezonde persoon tijdelijk ook allergisch! Aanwezige antistoffen tegen infecties geven op hun beurt bij dezelfde persoon bescherming tegen het oplopen van be paalde ziektes. Baby’s danken aan de antistoffen van de moeder de bescher ming, die zijn vooral de eerste maanden tegen infecties genieten.

Wanneer een slachtoffer door een hele kolonie wespen wordt gestoken, treedt een toestand op, die veroorzaakt wordt door het totaal aan gif wat hem is ingebracht. Dit is geen vorm van allergie. Het afweersysteem is hier niet de veroorzaker van de ziektetoe stand, maar de hoeveelheid gif in het lichaam. Wordt een slachtoffer in de mond ge stoken dan kan de zwelling aldaar een toestand van verstikking geven. Bevindt de steek zich op een goed be reikbare plaats (arm, schouder, been), dan kan de zwelling bestreden worden door de insteekopening krachtig uit te zuigen en vervolgens 2 tabletten Aspi rine te laten nemen (na 4 uur weer twee tabletten Aspirine).

Wat er gebeurt Tenslotte Worden bij kinderen hoge concentraties antistoffen in het plasma gemeten, dan betekent dit meestal dat de kans groot is, dat allergische klachten zullen ontstaan. Tegen ongevaarlijke stofjes kan dan afweer ontstaan, waardoor na hernieuwd contact met deze stofjes klachten ontstaan. Deze klachten ontstaan door het vrijkomen van celin houd (o.a. histamine) door bepaalde cellen (mestcellen). De mestcellen liggen als het ware te wachten op het sein om hun inhoud naar buiten toe af te mogen geven. Wanneer dit gebeurt kunnen de gevolgen voor deze persoon zijn: hooikoorts, astma, netelroos, eczeem of in het ernstige geval shock. Er bestaan vele vormen van allergie. Via de ademhaling betreft het vooral stuifmeel, schilfers, huisstof en schimmels. Via het spijsverteringsstelsel zijn het met name koemelk, kippe-ei, vis en no ten, die tot overgevoeligheid leiden. Zo kan bijvoorbeeld overgevoeligheid voor aardbeien het het van één portie betekenen, dat het hele lichaam onder de netelroos komt te zitten. Over bijen, wespen en allergie Iedereen kan een overgevoeligheid ontwikkelen. Maar in verschillende be roepsgroepen komen bepaalde allergieën meer voor. Bijvoorbeeld een landbouwer en insekticiden; een veeteler en vee voeders; een imker en bijesteken.

Het verhaal leidt in veel gevallen tot het inzicht met een vorm van allergie te doen te hebben. Huidproeven kunnen belangrijke informatie geven over de precieze veroorzakers. De beste oplos sing blijft het contact met deze stof fen voortaan te mijden. “In de praktijk lukt dit niet altijd, hetzij om finan ciële redenen, om praktische dan wel om emotionele factoren. Is de huisstofmijt de belangrijkste oorzaak van het allergisch reageren, dan moet op de eerste plaats het huis geregeld schoongehouden worden. Wat vaker stofzuigen en stof afnemen. De groei van de huisstofmijt wordt zo geremd. Soms is de veroorzaker niet duidelijk vast te stellen en is het dus onmogelijk het juiste stofje te vermijden. Door middel van medicijnen kunnen de klachten meestal goed worden bestreden (o.a. antihistaminica). Tegenover de nadelen van dit “te goed” werkende afweersysteem, staat het voordeel dat het waarschijnlijk beter voorkomt dat ongewenste kankergezwellen tot ontwikkeling kunnen komen. De keerzijde van de medaille?