wintersporters magazine
Toekomst van Skigebieden
Video review Ski Arlberg
Welke skischoen voor wie? wintersporters magazine
1
inleiding
Inleiding Een maand geleden zag Wintersporters Magazine voor het eerst het daglicht. Het project was voor ons een spannend experiment. Met de eerste editie hebben we gekeken of er genoeg interesse was voor een digitaal magazine over wintersport. En dat was er! Elke ochtend keken we vol verbazing naar de laatste statistieken. Het aantal lezers heeft al onze verwachtingen overtroffen. De feedback van lezers was daarnaast ook hartverwarmend. Wintersporters Magazine leeft! Daarom hebben we besloten om tijdens het wintersportseizoen elke maand een nieuwe editie uit te brengen. Achter de
Cover
schermen werken we hard aan de volgende edities, die nog
Skiester Sandra Prat heeft de eerste
interactiever en uitgebreider moeten worden.
poederbochten dit seizoen alweer ge-
Nu - half november - is het helaas nog wachten op het blijvende
maakt op de grens van ItaliĂŤ en Frankrijk.
sneeuwdek in grote delen van de Alpen. Laten we hopen dat de weergoden ons snel een dik pak sneeuw voorschotelen, want het begint nu toch echt te kriebelen. Martijn van Erp Mocht je nog suggesties of ideeĂŤn hebben, mail ons dan op redactie@wintersporters.nl.
wintersporters magazine
2
column
De toekomst van skigebieden Rogier van Rijn Wintersport goeroe
Zo kijk ik dan ook niet altijd positief naar voorgestelde uitbreidingen. Twee uitbreidingen vlak bij mijn woonplaats in de buurt: in La Fôret Blanche en in het gebied van Montgenevre
Sneeuw is voor veel skigebieden niet meer het witte goud van weleer. Tientallen stations hebben zelfs moeite om het hoofd boven water te houden, een paar slechte winters zouden wel eens de nekslag kunnen zijn.
doen bij mij vragen rijzen. Beide gebieden willen twee dalen ontsluiten die voornamelijk door toerskiërs worden gebruikt en waar nog heel veel wilde dieren leven. Liften en pistes op dit soort onontgonnen terrein zal de natuur verstoren.
Skigebieden proberen op allerlei manieren meer wintersporters te trekken. Een van die manieren is uitbreiden, een andere methode is het bouwen van steeds snellere liften. Beide manieren hebben hun ‘voors en tegens’. Dat er te oude liften vervangen worden lijkt mij een goede zaak, maar moeten gebieden ook
Hoeveel kilometer Hoeveel kilometer heb je werkelijk nodig in een skigebied? Is het altijd nodig om heel veel extra pistes te hebben? Dat is een van de vragen die je jezelf moet stellen bij dit soort uitbreidingen. Is het gebied van Montgenvre,
uitbreiden ten koste van alles?
eventueel met de aansluiting naar Via Lattea
Veel gebieden denken dat uitbreiding de manier
de Mont Chaberton (de berg waar misschien
is om meer bezoekers te trekken. Ik durf deze stelling in twijfel te trekken. De laatste jaren zien we een opkomst van kleine en middelgrote gebieden terwijl de grootste ski domeinen het er niet altijd makkelijker op krijgen.
(400 km+) al niet groot genoeg? Kunnen we nieuwe liften op komen) niet gewoon ‘natuur’ laten? Hetzelfde geld voor La Fôret Blanche, is het echt wel nodig om de wilde Vallon de Crachet vol te bouwen met liften? Ik denk van niet. Natuurlijk lijken deze enorme aantallen
wintersporters magazine
3
kilometers op papier fantastisch, maar dit soort
Maar als gebieden groter maken geen zin
immense stations bestaan al, en krijgen het
heeft, wat dan wel? In Frankrijk breken veel
niet per se drukker elk jaar. In Frankrijk is er
lift-uitbaters het hoofd hoe zij mensen naar de
duidelijk een trend naar kleinere gebieden te
wintersportgebieden kunnen blijven lokken. In
ontdekken. En Oostenrijk is misschien wel het
de jaren zeventig werd alles op alles gezet om
bewijs dat gebieden helemaal niet groot hoeven
wintersport te ‘democratiseren’, iedereen moest
te zijn. Er zijn namelijk maar weinig extreem
en zou skiën. Momenteel lijkt de groei eruit, en
grote gebieden in dit uiterst populaire ski-land.
wordt er in Frankrijk met angst gekeken naar
Dus grote zegt blijkbaar ook niet alles.
Oostenrijk en Zwitserland.
Toerskiën en Off-piste skiën
La Compagnie de Alpes
Skigebieden moeten ook nadenken over de
De allergrootste lift operateur ter wereld is
nieuwe trends in de wintersport. Zo wordt off-
de Compagnie des Alpes, dit bedrijf is vorig
piste skiën en toerskiën steeds populairder.
jaar zeer openhartig geweest over de toekomst
De verkoop van toerski’s en freeride ski’s is
van de wintersportgebieden. Het blijkt dat de
nog steeds stijgend terwijl de verkoop van
gemiddelde leeftijd op de pistes enorm stijgt
piste latten al jarenlang gestaag afneemt. Dit
en dat de hoeveelheid geskiede uren afneemt.
is een trend die volgens mij serieus genomen
Om mensen toch naar de skigebieden te krijgen
moet worden door skigebieden. Het lijkt erop,
fantaseert de Compagnie des Alpes over
vooral in de Alpenlanden, dat mensen steeds
attracties en evenementen op en rond de pistes.
meer opzoek gaan naar natuur en niet naar de
Denk aan meer georganiseerde (sneeuwschoen)
snelste en grootste liften.
wandelingen,
slee-wedstrijden,
pistebully
rijlessen etc.
wintersporters magazine
4
Een van de redenen hiervoor is ook dat
om te draaien.
skigebieden proberen te concurreren met steeds nieuwere en snellere liften, terwijl - zoals reeds
De grote skigebieden kijken ook veel af van
aangestipt - de hoeveelheid geskiede uren niet
moderne attractie parken om het verblijf van
toeneemt, dus wintersporters zijn nog langer
mensen zo aangenaam mogelijk te houden,
in het skigebied zonder op de pistes te staan.
animatie voor de liften, aanspreekpunten op en
Dat betekent dat er nog meer ‘niet-wintersport’
naast de pistes en veel ruimte voor kinderen en
activiteiten mogelijk moeten zijn, ook dat komt
beginnende skiërs.
op de schouders van de skigebieden. Het is dus de vraag of veel snellere liften het skigebieden
Al met al is het duidelijk dat gebieden goed na
veel makkelijker maakt. En dan heb ik het niet
moeten denken hoe de toekomst van wintersport
eens over drukkere pistes.
er volgens hen uit zal zien, het is uiteindelijk de wintersporter die beslist, en zo hoort het ook.
Plezier
Maar skigebieden die nu de verkeerde weg in
Het lijkt alsof ze er in Frankrijk achter komen
slaan zouden wel eens letterlijk van een koude
dat een paar liften en een appartementen
kermis thuis kunnen komen. ■
complex niet genoeg zijn om de moderne klant te lokken. De Franse gebieden kijken naar Oostenrijk en Zwitserland, want van de buitenlandse klanten krijgt Frankrijk te horen dat de gebieden niet gezellig en knus genoeg zijn. Alles wordt in het werk gezet om dit imago
wintersporters magazine
5
MATERIAAL
Mijn Ski Martin van den Berg Ski leerkracht
Mijn ski is een ski die me vertrouwen geeft die me uitdaagt nog harder te trainen en te skiën. Dat heb ik nodig om me zelf verder te pushen om een betere skiër te worden. Mijn ski is een ski die nooit toegeeft en die om een hele hoop respect vraagt. Een beetje rustig maar wat aanpoten? Dat heeft helemaal geen zin. Laconiek een bochtje draaien zit er ook al niet in. Mijn ski is een ski die draait als een olietanker en als ik haar verkeerd behandel doet ze helemaal niks, behalve recht naar beneden donderen. En stiekem vind ik dat best wel spannend. Mijn ski is de Head Gs Rd, ze daagt me uit, ze houdt me bezig en is niet te stoppen. Vanaf de eerste keer dat ik mijn Head’s onder klikte gaven ze zo veel vertrouwen, en ik kon er zo hard mee. Het was de eerste keer dat ik een echte wedstrijd-ski onderbond en ik was direct verliefd op haar! Ondanks dat ze eigenlijk veel te log en te zwaar voor me was moest ik haar hebben. Als een te dik vriendinnetje die me alle hoeken van m’n kamer laat zien die me heen en weer stuitert alsof ik een balletje ben. Die me compleet negeert als ik iets doe wat haar niet zint. Mijn ski is een dikke trut! En ik hou van haar! ■
REISVERSLAG
Hochkönig Roel van den Bekerom Sneeuwvoorspeller Tochten maken Na een voorspoedige reis op zondag (een
Het skigebied Hochkönig met 150 kilometer
aanrader) kwam ik uitgerust aan in het
piste is genoemd naar het beroemde bergmassief
pittoreske Dienten, midden in de Hochkönig
(2941m) dat je vanuit elke uithoek ziet liggen.
Region. Het is geen reclamepraatje maar in
Met Dienten als uitvalsbasis zat ik centraal in
Dienten lag verreweg de meeste sneeuw van
het skigebied dat van Maria Alm via Hinterthal
alle Oostenrijkse plaatsen waar ik doorheen
en Dienten helemaal naar Mühlbach loopt.
was gereden. Verrassend, want ik zat midden in
Hemelsbreed leg je van west naar oost zo’n
een lenteachtige periode waarin je de sneeuw op
twintig kilometer af waarvan het grootste deel
de webcams dagelijks zag afnemen. Deze regio
een aaneenschakeling van skibergen is. Anders
had daar minder last van hoewel de dorpen toch
dan skigebieden die met pistes náást elkaar
niet bepaald hoog liggen (800-1100m).
aan veel pistekilometers komen maak je hier geen loze kilometers. Je komt ergens.
Mijn hotelier zei het later treffend: “Mensen bellen ons vaak met de vraag hoe hoog Dienten
Alleen een paar liften bij Maria Alm en het
ligt. Als wij antwoorden dat het op 1071m ligt
deelgebiedje Hochkeil bij Mühlbach zijn niet
vinden velen dat te laag terwijl hier gewoon bijna
verbonden met het hoofdskigebied. Op zich vond
altijd sneeuw ligt, je krijgt het niet uitgelegd!”.
ik dat niet erg. Vooral Hochkeil is een pareltje
Nu schermt iedere plaats met sneeuwzekerheid
waar je graag 10 minuten voor in de bus stapt.
maar hier zit echt een kern van waarheid in.
Daarover zometeen meer.
Dat laten ook statistieken zien.
wintersporters magazine
7
Richting Hinterthal-Maria Alm
Vooral de blauwe Familienabfahrt - vanaf de
Als je vanuit Dienten naar Maria Alm wilt ga je
top van de Aberg naar het dal - is een afdaling
eerst met de stoeltjeslift de Gab端hel op. Boven
die iedereen kan maken en met bijna zeven
aangekomen sta je voor de eerste keuze, eerst
kilometer ook behoorlijk lang is.
die zonnige afdaling terug naar Dienten of meteen door.
Modernisering in Dienten Door de goed ontsloten bergen ben je vanaf de
Richting Hinterthal en Maria Alm heb je veel
Aberg ook zo weer terug in Dienten. Tijdens mijn
mogelijkheden. De dalafdaling naar Hinterthal
bezoek vorig jaar stak ik hier nog met de latten
is een pittige rood-zwarte afdaling maar je kunt
de dorpsstraat over om in de lange B端rglalm-
ook via een eenvoudigere rode piste naar de
sleeplift te stappen. Niet echt functioneel maar
Aberg, de huisberg van Maria Alm.
het paste helemaal in het plaatje van Dienten. Deze zomer is de sleeplift vervangen door een
Wat me meteen opviel is het aandeel families en
snelle 6-persoons stoeltjeslift. Ook ligt er nu
beginners dat hier veel groter is dan elders in
een skicentrum met twee skibruggen over de
het gebied. De Aberg leent zich er dan ook voor.
weg die de pistes aan weerszijden van het dorp
wintersporters magazine
8
verbinden. Het moderne bouwwerk doet helaas
op de rotswanden van de Hochkönig. Aan de
wat afbreuk aan het knusse karakter, maar
andere kant kijk je tegen andere bekende
Dienten moet met de tijd mee. Gemak voor de
reuzen als de Dachstein, Grossglockner en
wintersporter gaat ook hier voor alles.
Kitzsteinhorn.
Richting Mühlbach
Hochkeil
Boven aangekomen kom je op de Wastlhöhe
Het wat afgelegen gebiedje Hochkeil ligt
(1730m) waar de volgende skischaukel begint.
hooggelegen tegen de Hochkönig (2941m)
Via drie skibergen en snelle liften maak je
aan dat je per bus of auto vanuit Mühlbach
behoorlijk wat kilometers voor je in Mühlbach
kunt bereiken. Beginners hebben vanuit het
zit. Dit vond ik het mooiste deel van het
Arthurhaus een handvol sleepliften tot hun
skigebied. De pistes zijn een stuk rustiger
beschikking met als hoogste punt de Hochkeil
en lopen hoofdzakelijk tussen de bomen. Het
op 1783m. Heerlijk rustig voor gezinnen met
uitzicht is prachtig want je zit hier nog dichter
kinderen om de beginselen van het skiën onder
wintersporters magazine
9
de knie te krijgen. Of voor skiërs die even een
waren door het warme weer inderdaad slecht
tantje terug willen doen en genieten van de
maar ik ben na een uur heelhuids in het stadje
overweldigende rust die er heerst.
aangekomen en een ervaring rijker. Wel keken mensen me vragend aan toen ik met skischoenen
Rustige pistes in het gebiedje Hochkeil
en ski’s op de nek door het winkelcentrum liep
Vanuit Hochkeil kun je
op zoek naar een busstation.
lange
Knappensteig
de acht kilometer (skiroute)
nemen
helemaal naar Bischofshofen, bekend van de
Résumé
Vierschanzentournee. Het was niet zeker of
Een leuk gebied! Aan afwisseling heb je hier niet
ik tot in het stadje kon skiën, de liftbediende
te klagen. Goede faciliteiten voor gezinnen in
kon niet vertellen of er sneeuw lag op 544m.
Maria Alm, brede rustigere pistes in Mühlbach/
Eenmaal op pad is er geen weg meer terug
Dienten en het idee dat je echt ergens naartoe
maar ik hou wel van verrassingen en ik ben het
kunt skiën zijn pluspunten. Een minpunt is dat
avontuur aangegaan.
Hochkeil niet verbonden is met het hoofdgebied en dat je een paar oude liften aantreft. De
De sneeuwcondities richting Bischofshofen
modernisering is echter in volle gang. ■
wintersporters magazine
10
FOTOREPORT
..
Skien op actieve vulkanen Rogier van Rijn Wintersport goeroe
Chili ligt in de Ring of Fire, een ring van zeer actieve vulkanen. Deze vulkanen liggen tijdens de winter van het zuidelijk halfrond onder een flinke laag sneeuw. Een droom voor iedere avontuurlijke skiër. Er liggen op veel vulkanen verschillende skigebieden, maar wie echt wil genieten van het skiën in Chili doet er goed aan om de toerski’s onder te klikken. Al toerskiënd is het mogelijk om op de top van actieve vulkanen te komen en langs natuurlijke heetwater bronnen te skiën. Volop genieten dus!
wintersporters magazine
11
Tijdens de klim naar de top van de ulkaan Antuco in het Chileense merengebied. wintersporters magazine
12
De laatste steile meters naar de top van de Villarrica, een nog actieve vulkaan. De laatste meters werden bemoeilijkt door de giftige dampen die uit de krater omhoog kwamen. wintersporters magazine
13
De afdaling van de Antuco geweldig skiĂŤn op super firn. In een landschap wat alleen in Chili te vinden is. wintersporters magazine
14
De Puntiaguido een van de mooiste vulkanen van Chili, diep verbogen achter een bijna ondoordringbaar bos. wintersporters magazine
15
Knallen op de bijna 3000 meter hoge vulkaan Antuco. wintersporters magazine
16
Op weg naar de Chilian boven een van de grootste skigebieden van Chili. wintersporters magazine
17
Door wind, kou en vulkaandampen ontstaan er de meest fantastische ‘paddestoelen’ van sneeuw. Onwerkelijk mooi. wintersporters magazine
18
De Villarrica is een van Chili’s meest actieve vulkanen stomend en borrelend. wintersporters magazine
19
Video Review Ski Arlberg
wintersporters magazine
20
REISVERSLAG
Tsjechië een aanrader of niet ? van Utrecht en naar het Boheemse Woud is
Ruud Stammers
het maar zo’n 840 km! Bovendien rijd je er
Wintersport filosoof
vaak filevrij naar toe door midden- of noord Duitsland. Als je naar het Reuzengebergte rijdt
‘Wintersport net een beetje anders” zou een mooi motto zijn voor skiën in Tsjechië. Wat zijn de verschillen met de vertrouwde Alpenlanden? En voor wie is Tsjechië een aanrader?
een paar jaar geskied in Tsjechië. We werden de eerst keer “meegenomen” door vrienden en daarna zijn we nog enkele keren geweest. Als je overweegt om dat ook eens te doen (of er juist nog nooit aan gedacht hebt) hier wat meer info.
dorpen schiet het niet zo hard op. Dit kun je overigens vermijden door via Polen te rijden. weg rijdt uit Nederland sta je om een uur of twee voor je accommodatie. Het klimaat en landschap Vergeleken met de skigebieden in de Alpen liggen de gebieden in Tsjechië laag. Omdat het land een echt landklimaat heeft zijn de gebieden ondanks de lage ligging toch vrij
Er naar toe Tsjechië
kilometer binnendoor weggetjes; door dalen en
Hoe het ook zij; als je ’s morgens om zes uur
Toen onze kinderen klein waren hebben we
In
moet je wel rekening houden met de laatste 80
wordt
in
twee
gebieden
gewintersport: In het Boheemse Woud (enkele gebieden langs de grens met het Duitse Beieren) en in het Reuzengebergte (meerdere gebieden de grens met Polen). Het is dichterbij dan menigeen denkt; de wintersportdorpen in het Reuzengebergte liggen op zo’n 930 kilometer
sneeuwzeker. Het Reuzengebergte (Krkonoše in het Tsjechisch ) is ten zuiden van de Duitse en Poolse laagvlaktes de eerste keten van betekenis en het vangt dus veel sneeuw. In de bergen ligt vijf tot zes maanden sneeuw. En dat terwijl de toppen de 1600 meter niet overstijgen. Wij hebben een jaar meegemaakt
wintersporters magazine
21
dat we ’s morgens de gordijnen open deden en
overzichtelijk, wat fijn is met kinderen; je komt
constateerden dat de sneeuw tot driekwart van
elkaar steeds tegen. Verreweg de meeste pistes
de ramen lag. Eerlijk is eerlijk, we hebben ook
zijn blauw en rood, geschikt voor beginners
een keer een matig sneeuwjaar gehad, maar ook
en gemiddelde skiërs. Er zijn overigens wel
toen viel er op 700 meter nog sneeuw terwijl
enkele pistes voor meer gevorderde skiërs.
het in diezelfde periode in de Alpen tot 1800
Aan de andere kant; ook als betere skiër kun
meter regende. Door de lage ligging ski je overal
je natuurlijk met het gezin een heerlijke week
tussen de bomen. Het landschap is sowieso
hebben door met je kinderen te skiën en dan
vaak schilderachtig. Mede hierdoor is Tsjechië
maar even niet te “knallen”. Tenslotte zijn er ook
een echt langlaufland; je vindt er overal mooie
heel wat mensen die in de Alpenlanden kiezen
langlaufloipes.
voor kleinere familiaire gebieden. Uiteraard zijn de pistes niet zo lang (de langste is 3 km)
De skigebieden
Het onderhoud van de pistes is over het algemeen
Vergeleken met de skigebieden in de Alpen zijn
ok en ook in Tsjechië heeft de kunstsneeuw zijn
de Tsjechische gebieden heel klein, zo tussen de
intrede gedaan. Er wordt flink geïnvesteerd in
10 en 25 kilometer. Over het algemeen zijn ze dus
nieuwe liften.
wintersporters magazine
22
De bekendste gebieden zijn: Splindleruv Mlyn,
Verder zijn de prijzen van materiaalhuur,
Rokytnice, Janske Lazne, Pec pod Snezkou,
de boodschappen en de horeca ook allemaal
Harrachov en Zelezna Ruda.
beduidend lager. Waar zeg je nou tegen je kids “Neem nog maar een extra warme chocomelk!”
De prijzen
(kostte nog geen euro)? En wij gingen ieder
Vergelijking van de skipasprijzen per kilometer
avond uitgebreid uit eten met twee gezinnen voor
piste mogen dan laten zien dat Tsjechië niet per
tussen de 100 en 130 euro. Het is inmiddels wel
se goedkoop is, feit is dat de prijzen absoluut
al weer 4 jaar geleden; de prijzen zijn inmiddels
gezien laag zijn. Voor 6 dagen betaal je zo
wel wat gestegen.
tussen de 115 en de 125 euro. Ook de lessen zijn beduidend goedkoper. Ik vond de organisatie van
Sfeer en cultuur
de lessen wat minder professioneel overkomen
Het “decor” waarin je skiet is net even anders
dan in de Alpenlanden. Een beetje chaotisch
in Tsjechië; het is een mix van het Sauerland en
allemaal, maar dat heeft ook z’n charmes.
de Alpen en tegelijkertijd onmiskenbaar OostEuropees. Chaletachtige bebouwing gemixt met
Aan de andere kant; dat kun je omzeilen door
van die kleurig bepleisterde huizen. Dat geldt
privéles te nemen. Onze kinderen hebben
ook voor het eten in de restaurants; degelijk
samen met de kinderen van vrienden met z’n
Midden-Europees voedsel, beetje Oostenrijks
vieren een week lang goed snowboardles gehad
wel. Met schnitzels, knödel in allerlei soorten
van een enthousiaste, goed Engels sprekende
en maten en koolsalades. Lekker bier ook, in
lerares. Het kostte een habbekrats.
van die grote pullen opgediend!
wintersporters magazine
23
Wat de taal betreft; Tsjechisch is een Slavische
Accomodaties
taal, dus weinig aanknopingspunten; je snapt
Je kunt in Tsjechië overal terecht; veel huizen
er niks van. De wat oudere Tsjechen spreken
worden verhuurd door Touroperators. Die zijn
vaak niks anders, soms wel wat Duits. Jongeren
dan niet per se heel goedkoop. Als je direct bij
spreken meestal Engels. Veel Tsjechen zijn wat
de locals huurt wordt het ineens een heel stuk
afwachtend in het contact, soms zelfs ronduit
goedkoper. En als je iets verder van de skidorpen
stug.
huurt, kun je vaak voor echt heel weinig geld terecht. Veel accomodaties zijn erg eenvoudig.
Het servicegerichte van de Alpenbewoners
Uiteraard zijn er ook pensions en hotels. Over
moet in Tsjechië nog doordringen. Vanuit de
het algemeen kom je er heel wat Nederlanders
communistische tijd is de klantgerichtheid nog
tegen, maar ja wat wil je ook met die prijzen...
niet zo ontwikkeld. Het werd wel ieder jaar een beetje “westerser” is mijn ervaring. Dat
Samenvattend
geldt ook voor de faciliteiten (liften en andere
Als je houdt van kleine familiegebieden in
voorzieningen) en vooral ook voor de wegen!
een mooi landschap en je bent met een paar
Het eerste jaar wisten we niet wat we zagen;
gezinnen met kinderen die nog leren skiën, dan
‘hobbel de bobbel’ zigzaggend tussen de gaten
zou je Tsjechië zeker kunnen overwegen. ■
door. Twee jaar later waren al heel veel wegen opgeknapt. Langs de wegen stonden glimmende borden “Met dank aan de Europese Unie”.
wintersporters magazine
24
ADVERTENTIE
wintersporters magazine
25
WEER & SNEEUW
Fรถhn en Stau Roel van den Bekerom Sneeuwvoorspeller
Fรถhn
en
stau
voorbijkomen
in
zijn
begrippen
mijn
die
vaak
weerberichten
de lucht kleurt onverminderd blauw.
op
wintersporters.nl. Deze fenomenen staan zelden
De andere kant van de Alpen ligt op hetzelfde
op zichzelf, vaak komen ze zelfs gelijktijdig voor!
moment onder een dikke bewolking waarbij het
Maar wat is fรถhn en stau nu eigenlijk?
langdurig sneeuwt (of regent). Soms zelfs flink en de temperaturen zijn erg mager. Dit zijn typische kenmerken van Stau.
Verschijnselen Met fรถhn bedoelen we een droge relatief warme wind die vanaf de andere kant van de Alpen
De grens van deze twee uitersten wordt
komt
in
gemarkeerd door de Alpenhoofdkam. Rondom
bijvoorbeeld Oostenrijk kennen het wel, van
deze kam kunnen de verschillen dus gigantisch
de ene op de andere dag wordt het warmer en
zijn, maar hoe gaat dit in zijn werk? Je hebt
trekt de wind fors aan. Hogerop kan het zelfs
van beide fenomenen een noordelijke en een
stormen waardoor liften moeten sluiten maar
zuidelijke variant.
binnengewaaid.
Vakantiegangers
wintersporters magazine
26
Stau
Fรถhn
De Alpen danken de meeste sneeuw aan
Stau aan de ene kant van de Alpenhoofdkam
stuwingsneerslag. Stuwing of Stau vanuit het
- de hoogste keten van bergtoppen - betekent
noorden ontstaat als vochtige lucht vanuit
vaak fรถhn aan de andere kant. Als de lucht
Duitsland of Frankrijk tegen de Alpen wordt
eenmaal de Alpenhoofdkam passeert stopt
geblazen en wordt gedwongen op te stijgen.
hij met stijgen en begint de lucht te dalen. De
Tijdens het stijgen koelt de lucht af en ontstaat
bewolking lost op en doordat de lucht veel vocht
er bewolking en neerslag. Hoe vochtiger de
heeft verloren warmt hij tijdens het dalen snel
lucht hoe meer waterdamp kan condenseren tot
op, veel sneller dan bij vochtige lucht het geval
wolken en hoe meer regen of sneeuw er valt.
is. Wat je dan vaak ziet is dat het aan de ene
Mits de lucht niet te warm is leidt dit vaak
op dezelfde hoogte veel warmer is dan aan de
tot zware sneeuwval aan de noordkant van de
andere kant. De fรถhn is een feit!
Alpen.
wintersporters magazine
27
Föhnmuur
zichtbaar op het satellietbeeld hierboven. Willen
Zoals je op de satelliet ziet ligt er een scherpe
de hele Franse Alpen echt meedoen dan moet
grens van de bewolking dwars over de Alpen.
de wind op zijn minst een westelijke component
Hier ligt de Alpenhoofdkam waar je in dit
hebben, ofwel zuidwest ofwel noordwest.
soort situaties de befaamde föhnmuren kunt waarnemen. Zo’n muur van bewolking blijft
Gevolgen
ogenschijnlijk op dezelfde plaats hangen maar
Dat stau veel sneeuw kan veroorzaken is
in werkelijkheid waait het flink en lossen de
duidelijk! Minstens zo interessant zijn de
wolken slechts op.
gevolgen aan de andere kant waar de föhn huishoudt. Föhn kan een echte sneeuwvreter
Omgekeerd
zijn, zeker als de sneeuw nog niet lang ligt en de
Wat voor de noordelijke variant geldt, geldt
föhn tot in de dalen doordringt. In een paar uur
ook voor de Südstau/Südföhn. Wel liggen de
tijd kan de temperatuur meer dan 10 graden
temperaturen meestal wat hoger. De lucht komt
stijgen en dooit het zelfs ’s nachts hard.
immers vanaf een relatief warme Middellandse Zee. Het gevolg is dat de föhn aan de noordkant
Gelukkig komt dat niet altijd voor en zijn
vaak warmer uitpakt en er aan de zuidkant
sommige dalen gevoeliger voor föhn dan andere.
meer sneeuw valt. Warme lucht kan immers
Op de gletsjers blijft de sneeuw vaak nog van
meer waterdamp bevatten dan koude lucht.
prima kwaliteit (de liften kunnen wel door de harde wind sluiten), en als de föhn maar een
Afhankelijk van de precieze windrichting
dag aanhoudt heb je in ieder geval een mooie
profiteren de Franse Alpen wel of niet mee
dag gehad. Een paar kilometer verderop aan de
van een stausituatie. Dat heeft te maken met
overkant van de Alpenhoofdkam kunnen ze dat
de kromming die de Alpen hier maken, goed
in een grijze soep niet zeggen! ■
wintersporters magazine
28
FOTOREPORT
Wat is sneeuw mooi Rogier van Rijn Wintersport goeroe
Eenmaal op de grond Maar
eenmaal
op
de
grond
veranderen
sneeuwvlokken ook continu, door warmte of de kou veranderen de kristallen van vorm. Kenners
Volgens veel mensen hebben de Inuit, de
van het sneeuwdek (iedere off-piste skiër zou
Eskimo’s, wel 300 woorden voor sneeuw. Of
het moeten weten) weet dat deze veranderingen
dat echt waar is laat ik maar in het midden.
heel veel kunnen betekenen voor de stabiliteit
Maar sneeuw is mooi en met geen woorden te
van de sneeuw. Maar deze veranderingen
beschrijven. Dat vind ik tenminste. Elk jaar
leveren de wederom weer de meest bijzondere
geniet ik met volle teugen van glimmende
kristallen op. Ondanks dat je vaak hoort: “Snow
sneeuwkristallen in alle mogelijke vormen.
is only frozen water”, zijn sneeuw kristallen voor mij meer dan dat!
Constante verandering Het begint al tijdens het vallen van een
Sneeuw naar damp naar ijs
sneeuwvlok, niet elke sneeuwbui is gelijk.
Maar het zijn niet alleen de sneeuwkristallen
De ene keer valt sneeuw als minuscule
zelf die veranderen. Water heeft de eigenschap
korreltjes, de andere keer als enorme vlokken
om zonder tussenkomst van vloeibare staat
of als de perfecte sneeuwkristal. Liefhebbers
in een keer over te gaan van vast (ijs/sneeuw)
van sneeuw kunnen vaak in een sneeuwbui
naar gas en weer terug. Hierdoor ontstaat bij
meerdere varianten ontdekken. Het gebeurt
koude temperaturen rijp. De rijp-veren op en
mij regelmatig als het ‘s avonds sneeuwt, dat
nabij sneeuw zijn vaak fantastisch mooi!
ik van achter mijn houtkachel uren lang door het raam naar de vallende sneeuwvlokken kan kijken: Heerlijk!
wintersporters magazine
29
wintersporters magazine
30
wintersporters magazine
31
wintersporters magazine
32
VRAAG VAN DE MAAND
Wat is een goed wintersportseizoen? Rogier van Rijn Wintersport goeroe
verschillende
seizoennsinterpretaties.
Want
veel mensen willen zon, niet te koud, niet te warm, en goede sneeuw. Dat is soms een lastige combinatie. Een seizoen kan nooit continu mooi
Nu we aan het begin staan van een nieuw wintersport seizoen is het goed om eens stil te staan bij de vraag: “wat is een goed skiseizoen?”. Want als ik rondvraag heb ik hele andere ideeën over wat ik een goed seizoen vond dan vrienden van mij. Waar ligt dat aan? Ten eerste Er moet een minium aan sneeuw liggen. Om lekker te kunnen glijden en skiën moet er genoeg sneeuw liggen om niet over gras of stenen te schrapen. Ook moet de sneeuw skibaar zijn. Veel sneeuw, maar van zeer slechte kwaliteit heeft ook geen zin. In extreem natte papsneeuw breng je je knieën in gevaar en skiën over ijs vindt niemand leuk... Maar Echter voor veel mensen houdt het niet op bij goede sneeuw. Dat zorgt ook voor die
weer bieden. De sneeuwkwaliteit schommelt daardoor ook nog wel eens... Geluk Het betekent dus ook dat je een beetje geluk moet hebben bij een wintersporttrip, en ook dat je nooit moet wanhopen. Ik heb sommige van mijn beste skidagen in zogenaamde slechte seizoenen gehad. Terwijl ik hele vervelende dagen heb gezien in ‘goede’ seizoenen. Voorbeeld In de Zuid-Alpen was het twee jaar geleden een heel erg goed seizoen. Wij hadden recordhoeveelheden sneeuw. Maar iedereen die hier met kerst was had zeker geen goede tijd. De eerste week van de kerstvakantie was het hier ijzig koud. Temperaturen van -25° op de piste was niet raar. De tweede week was het omgekeerde wereld en dooide en regende het
wintersporters magazine
33
op diezelfde pistes. De wintersporters die toen
Maar iets wat wel interessant is om te zien, zijn
hier waren kijken zeker niet met plezier terug
seizoensgemiddeldes van skigebieden. Want het
op deze week.
slechte seizoen van het ene wintersportgebied is de droom voor een ander gebied. â–
Goed seizoen? Dus een goed seizoen is leuk, en geeft wat zekerheid (je weet zeker dat er sneeuw ligt). Maar voor een vakantie maakt geheel van een seizoen niet heel veel uit. Als je in een slecht seizoen net na een flinke dump skiet is alles heerlijk en in een goed seizoen net op een paar ijzige pistes komt is het weer een heel ander verhaal.
wintersporters magazine
34
MATERIAAL
Welke skischoen voor wie? Geertje Derksen Wedstrijdskiester
Maar wat is nou een goede skischoen? Dit is voor iedere persoon verschillend. Een juiste schoen is heel persoonlijk. Wat voor jou een goede schoen is hangt af van je skiniveau, wat je van een
Als skiër zal je misschien denken dat de ski’s het belangrijkste onderdeel zijn van je uitrusting. Want op die ski’s moet je uiteindelijk de berg af. Maar toch zijn de ski’s niet het belangrijkste. Goede skischoenen zijn namelijk veel belangrijker voor de skiër van elk niveau! Het belang van goede skischoenen Je voet is het lichaamsdeel dat het dichtst op de ski staat. Vanuit je voeten kun je bewegingen het meest direct overbrengen op je ski’s, en ook nog eens heel fijngevoelig. Dan is het prettig als je skischoenen hebt die deze bewegingen zo goed mogelijk overbrengen op de ski’s. Via de skischoen zitten je voeten gefixeerd aan je ski’s. Wanneer de schoen niet bij je past, kan dit invloed hebben op je gehele skihouding en skiën. En natuurlijk niet in positieve zin.
schoen verwacht, je doelem, het gebruiksgebied en natuurlijk - heel belangrijk - de vorm van je voet. Maar ook je lengte en gewicht hebben hier invloed op. De opbouw van de skischoen Een skischoen is opgebouwd uit verschillende delen. De harde plastic buitenkant wordt de buitenschaal genoemd. Het kunststof kan variëren in flex (stijfheid) en dikte. Het deel van de schoen dat om je onderbeen zit, wordt de schacht of manchet genoemd. In deze harde buitenschaal zit een binnenschoen die gemaakt is van zachter materiaal, afgewisseld met hardere delen om de voet te beschermen. De moderne binnenschoen bestaat grotendeels uit een schuimsoort (foam) dat zich naar de voet vormt. Dit kan door de binnenschoen te verwarmen, of gebeurt vanzelf door het dragen.
wintersporters magazine
35
De moderne skischoenen worden gesloten
Tot slot zit hoog achter op de binnenschoen
met schnallen. Met deze sluiting kan je heel
(dus tussen de binnenschoen en buitenschaal)
nauwkeurig bepalen hoe strak de schoen zit.
soms een spoiler. Deze wordt vastgemaakt met
De schnallen haken vast achter een rij ‘tandjes’
klittenband. Hiermee kan gevarieerd worden
en beschikken door aan de schnallen te draaien
(wel of geen spoiler) in de ruimte bij de kuit en
ook over een fijnafstelling.
stand in de schoen.
Bovenaan de schacht van de schoen zit een
Skischoenen kunnen erg van elkaar verschillen.
klittenband strap. Met deze strap kun je je
Dit verschil kan zitten in het merk, maar ook
scheen nog eens extra fixeren. Tegenwoordig
in de verschillende modellen binnen een merk.
zijn deze straps vaak elastisch.
Belangrijke verschillen zijn de pasvorm en flex van de schoen.
Daar waar de schacht is vastgemaakt aan het voetgedeelte, kan de canting aangepast worden,
Tips bij het kopen
de zijwaartse stand van de schacht. Hiermee
Waar dien je nu op te letten als je een skischoen
kun je de stand van de schacht aanpassen aan
koopt? Er zijn immers zoveel verschillende
de stand van de onderbenen (x- of o-benen). Het
merken en modellen. Ieder met andere nieuwe
beste kun je dit door een bootfitter met verstand
technische snufjes erop. Daarom hieronder
van zaken laten doen.
de belangrijkste tips voor het kopen van skischoenen.
wintersporters magazine
36
Knip je teennagels voor je naar de winkel gaat.
voet dan te veel ruimte heeft, zul je de voeten
Met lange teennagels kun je niet goed passen.
en andere beenspieren krampachtig gaan
Neem dunne en naadloze skisokken mee voor
aanspannen om controle te houden. Dat kan
het passen.
leiden tot vermoeidheid en kramp. Ook kunnen er blaren ontstaan en zal de schoen pijnlijk
Laat beide voeten opmeten en neem je kleinste
zitten. Veel mensen denken daardoor echter
voet als uitgangspunt. Neem de tijd voor het
dat de schoen te klein is! Te grote skischoenen
passen, en laat je goed adviseren. Ga daarom
kunnen zelfs leiden tot blessures. Daarnaast
bij voorkeur op een rustig moment.
zal het overbrengen van de bewegingen op de ski’s veel minder direct zijn.
Pas verschillende modellen, en van ieder model dat bevalt ook verschillende maten. En pas
Houd er rekening mee dat de maatvoering per
de schoenen aan beide voeten! Iedereen heeft
merk kan verschillen. Ga daarom op je gevoel
verschil in voetlengte tussen links en rechts.
af, en niet op de maten die op de schoen staan. Een passende schacht is belangrijk. De schacht
Koop je schoenen niet te groot! Dit is namelijk de
moet mooi aansluiten op je onderbeen, zodat
meest gemaakte fout. Een schoen die goed past,
je een goede stabiliteit hebt in de schoen. De
zit krap en strak. De binnenschoen zal zich na
schnallen moeten tijdens het passen tussen
een paar dagen skiĂŤn gaan zetten naar de voet
het begin en de helft van de tandjesladder
en comfortabeler worden. Te grote schoenen
gesloten worden. De binnenschoen zal zich door
zullen zorgen voor ongemakken. Doordat je
het dragen namelijk nog naar je been zetten.
wintersporters magazine
37
Moet je vanaf het begin de schallen al bijna
je benen, zodat je recht op de ski’s staat. Laat
op het strakst vastmaken, dan kan de schaal
de canting aanpassen aan jouw bouw.
vervormen en daardoor de eigenschappen van de schoen beïnvloeden.
Laat een aangepast zooltje maken. Heb je bijvoorbeeld platvoeten, dan corrigeert een
Schoenen extra aanpassen aan je voet
zooltje de stand van je voet en de manier waarop
Zelfs als je bovenstaande tips volgt, kan het
deze in de schoen zit. Een zooltje dat aangepast
soms nodig of handig zijn om de schoen nog extra
is aan de vorm en stand van je voet, zorgt
aan te passen aan de voet. Dit is bijvoorbeeld
daarnaast ook voor een directere overbrengen
het geval als je hoge eisen stelt aan de schoen,
van de bewegingen op de ski’s.
bijvoorbeeld als wedstrijdskiër. Maar ook als je moeilijke voeten hebt, met bijvoorbeeld extreem
De buitenschaal kan uitgedeukt/uitgedrukt
brede voorvoeten, gekke knobbels of een hele
worden. Heb je, zoals ik hierboven al noemde,
hoge wreef. Het is niet nodig om met pijn te
een voorvoet die erg breed is in verhouding
skiën, en een goed passende schoen verhoogt het
met de lengte, dan kan het nodig zijn dat
skiplezier! De volgende aanpassingen kunnen
de buitenschaal ter hoogte van de voorvoet
gemaakt worden aan de schoen:
breder
Het is bij de tips al genoemd: de schacht van de
wordt dan eerst flink verwarmd. Vervolgens
schoen kan aangepast worden aan de stand van
wordt de buitenschaal van vorm veranderd
wordt
gemaakt.
De
buitenschaal
wintersporters magazine
38
op de benodigde plek(ken), door deze vanaf de binnenkant naar buiten te drukken. Uitdeuken
Skischoenen laten aanpassen in Nederland
wordt toegepast als de buitenschaal veel moet
Heb je met het skiĂŤn last van je voeten, of wil
worden aangepast.
je schoenen waarmee je top kunt presteren, dan kun je ook in Nederland je skischoenen
De buitenschaal kan daarnaast uitgefreesd
nauwkeurig aan je voet laten aanpassen.
worden. Dit wordt gedaan als de vorm van de
Bij onder andere de volgende personen en
buitenschaal slechts een beetje aangepast moet
winkels kun je terecht:
worden. Bijvoorbeeld als fine-tuning na het uitdrukken, of bij kleine knobbeltjes waar je
Patrick Rademaker - Skicenter Edelweiss
niet veel last van hebt. Bij het frezen wordt er
Brummen
een klein laagje plastic aan de binnenkant van de schaal weggeschraapt. â–
Edwin Vos - Vos Ski en Casuals Baarn
Menno Koelewijn - MK Skiservice Bilthoven
Marco-Paul Breijer - DutchBootFitter Woerden en Hilversum
Gerard Berer - Austria Sport Malden
wintersporters magazine
39
DOSSIER
Harde sneeuw een “onbekend” gevaar Rogier van Rijn Wintersport goeroe
doorgegleden en buiten de piste tegen een boom geklapt en een 23 jarige man is in Risoul op een afscheidingshek van de pistes geknald. Alledrie de ongelukken waren fataal.
Wij, en daarmee bedoel ik alle wintersportmedia, hebben het vaak over lawinegevaar. Dit is logisch want het is spectaculair en iets waar veel onwetendheid over is. Maar het is lang niet alleen buiten de piste dat er gevaren dreigen. Vorig jaar heeft de bergredding het hier in Frankrijk het erg druk gehad met reddingen op de pistes. Harde sneeuw zorgde voor veel zeer ernstige ongelukken. Een waarschuwing is op zijn plaats. Harde sneeuw: drie doden In slechte of matige seizoenen zijn veel skipistes keihard. Het is vaak nog geen echt ijs, maar de sneeuw is weinig vergevingsgezind. Begin vorig seizoen heeft deze harde sneeuw voor drie ongelukken gezorgd op bergen in de Franse Zuid Alpen. Een toerskiër is uitgegleden en kon zich op een weinig steile helling niet stoppen, een meisje is na een val op een harde piste
Bergredding Ik sprak met een bergredder uit Briançon en hij was vrij duidelijk over deze ongelukken: “Veel mensen hebben vroeg in de winter heel erg veel zin om er direct keihard tegenaan te gaan op de pistes. Iedereen wil er meteen het volle uithalen, maar de pistes zijn door de weersomstandigheden soms keihard. Dit zorgt voor veel ongelukken, de pisteurs hebben het hartstikke druk met gebroken polsen, schouders en allerlei ander letsel. En helaas hebben ook wij meerdere reddingen moeten uitvoeren.” Opletten Harde sneeuw is prima skibaar, maar een val is moeilijk te stoppen. Als je op een steile rode of zwarte piste valt met goed opgevroren sneeuw, moet je van goede huizen komen wil je je val stoppen. Zeker als je al skiënd of boardend er
wintersporters magazine
40
flink de vaart in hebt. Harde sneeuw komt vaak
in goede staat verkeren en dat je staalkanten
voor in het begin van het seizoen, door de koude
lekker scherp zijn. Ten derde: ski op je niveau,
temperaturen heeft de sneeuw snel de neiging
als de sneeuw hard is, is het niet het moment
om behoorlijk hard op te vriezen. In de eerste
om voor de eerste keer een zwarte piste te gaan
weken van het skiseizoen is het dus behoorlijk
proberen. Verder is het dragen van een helm voor
opletten geblazen.
iedereen en polsbeschermers voor snowboarders aan te raden. En als je echt graag hard skiet
Tips
is eventueel een back-protector of andere extra
Een paar tips om de eerste skiweken van het
bescherming niet dom. Wedstrijdskiërs skiën
jaar goed door te komen: Ski niet harder dan
altijd met... ■
verantwoord, deze snelheid is voor iedereen anders. Maar ski niet op 100% in de eerste afdalingen van het jaar en zeker niet op harde sneeuw. Houd de rem er iets meer op. Ten tweede zorg voor goed materiaal, zorg ervoor dat je bindingen goed staan afgesteld, je spullen
wintersporters magazine
41
HET VERHAAL ACHTER
Onhandige liften Rogier van Rijn Wintersport goeroe
Elke
wintersporter
die
in
een
aantal
verschillende skigebieden is geweest kent ze wel, liften die hartstikke onhandig zijn. Denk aan liften waar in- of uitstappen erg lastig is, liften waar je na het uitstappen lang moet prikken of lopen (snowboarders) om op een piste te komen, of sleepliften die rare bochten maken en over rare hobbels gaan. Vaak hebben de skigebieden goede redenen voor de plaatsing van de liften, maar in de praktijk blijft het soms lastig. Het verhaal achter deze liften. Veranderende eisen Wintersport is niet meer hetzelfde als veertig jaar geleden. De beleving van wintersport is door de jaren heen helemaal anders geworden. Waren ‘we’ twintig jaar geleden nog blij om op een helling gebracht te worden door wat voor een lift dan ook. Tegenwoordig willen we luxe: snelle liften die ons op een handige en comfortabele manier op de mooiste plekjes in het skigebied neerzetten...
wintersporters magazine
42
De sterkste
alle leningen voor nieuwe liften te kunnen
Hoe goed skigebieden ook hun best doen om
betalen. Soms is het dus gewoon wachten tot er
liften zo goed mogelijk neer te zetten zijn
genoeg geld is...
sommige verbindingen lastig. Vaak komt dit doordat liften simpelweg niet anders geplaatst
Snowboarders
kunnen worden door de vorm van de berg of de
Ik verwacht dat het vooral snowboarders
daarmee samenhangende gevaren (lawines).
zijn die ‘last’ hebben van lange of verouderde
Het zijn de bergen die de wet voorschrijven...
sleepliften. Op een board is het geen pretje om lang omhoog gesleept te worden. ■
Economische redenen Sommige verouderde liften staan nog waar ze staan om de meest simpele reden: geld. Een nieuwe moderne lift is heel erg duur. Dus een gebied moet aardig wat inkomsten hebben om
wintersporters magazine
43
APPS
iPhone en Android apps Sneeuwhoogte+ is een uitgebreide sneeuwhoogte app met real-time sneeuwhoogte informatie uit het skigebied, weersverwachtingen, webcams en meer. Je kunt ook meerdere bestemmingen toevoegen aan een favorieten-lijstje. Met Sneeuwhoogte+ ben je als eerst op de hoogte wanneer er sneeuw valt in jouw favoriete skigebied. Deze dienst is geheel gratis, inclusief de notificaties
Sneeuwhoogte’s Een overzicht van alle sneeuw informatie uit een skigebied. De piste condities, geopende pistes en nog veel meer. Weer Een 7 daagse voorspelling voor zowel het dal als de berg. Webcams Alle beschikbare webcams met als extra mogelijkheid het bekijken van sneeuw historie video’s. Kaarten Bekijk de sneeuwverwachtingskaarten of bewaar de pistekaart voor offline gebruik.
wintersporters magazine
44