Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce by Wielkopolska Organizacja Turystyczna

Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce

Wielkopolska Położenie Województwo wielkopolskie leży w zachodniej części Polski, w dorzeczu rzeki Warta, na głównym europejskim szlaku wschód-zachód, w środkowej części Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Województwo ma bardzo dobre połączenia komunikacyjne z Europą i światem. Tutaj przebiegają drogi z Berlina przez Poznań, Konin i Warszawę do Moskwy oraz z Pragi przez Wrocław, Leszno i Poznań na północ Europy.

Obszar 29.826 km2 tj. 9,5 % terytorium Polski.

Ludność Około 3 mln 400 tys. tj. 8,7 % ludności kraju.

Stolica Stolicą województwa jest miasto Poznań liczące około 600 tysięcy mieszkańców. Stanowi ono centrum gospodarcze, handlowe, naukowe, kulturalne i turystyczne zachodniej Polski. Port lotniczy „Ławica” pełni funkcję lotniska krajowego i międzynarodowego.

Większe miasta ZDJĘCIA NA OKŁADKACH: Z. SZMIDT ARCH. URZĘDU GMINY KRZYWIŃ, AUTOR: J. LISIECKI ARCH. UNII GOSPODARCZEJ REGIONU ŚREMSKIEGO, AUTOR: M. DZIUBA ARCH. MUZEUM NARODOWEGO ROLNICTWA I PRZEMYSŁU ROLNO-SPOŻYWCZEGO

Gniezno, Kalisz, Konin, Leszno, Ostrów Wielkopolski, Piła.

ISBN 978-83-61454-54-0

www.wielkopolska.travel www.turystyka-kulturowa-wlkp.pl

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 FUNDUSZE EUROPEJSKIE – DLA ROZWOJU INNOWACYJNEJ WIELKOPOLSKI

Wielkopolska dla dzieci

.w ie

tr a ve

pomysłów na wypoczynek rodzinny

. a k lkopols

FOT. ARCHIWUM URZĘDU MIASTA I GMINY MIĘDZYCHÓD

a początek proponujemy 15 sposobów na weekend z dziećmi w Wielkopolsce. Wśród tych propozycji są takie, które zakładają aktywność fizyczną, jak choćby parki linowe w Obornikach i Lesznie, stadnina koni w Jaszkowie czy stoki narciarskie – czynne zarówno zimą, jak i latem. Zimą obowiązkowo polecamy stok zjazdowy w Chodzieży, a przez cały rok narciarzy i snowboardzistów przyciąga Malta Ski w Poznaniu. Miłośnikom zagadek historycznych sugerujemy odwiedzić Poznań, Kalisz oraz Gniezno i okolice. W Poznaniu zawsze warto się wybrać na spotkanie z Koziołkami, a potem zajrzeć do klasztoru franciszkanów na Górze Przemysła, by przyjrzeć się, jak wyglądał Poznań przed wiekami. W Gnieźnie kusi swoimi legendami Wzgórze Lecha, a na wyspie na pobliskim Jeziorze Lednickim można dotknąć wielkiej historii – poczuć klimat kształtowania się państwa polskiego. W Grzybowie istnieje szansa spotkania średniowiecznych wojów. W Kaliskim Gródzie Piastowskim na Zawodziu, można odetchnąć – od wiosny do jesieni – klimatem średniowiecza. W zrekonstruowanym grodzie dzięki różnym historycznym grupom, tętni życie. Miłośnikom natury polecamy podróż do Stobnicy, gdzie mają niepowtarzalną szansę spotkać się oko w oko z wilkiem, a przy okazji pospacerować po pięknej okolicy. Natomiast w Gołuchowie udaje się połączyć wypoczynek aktywny (sporty wodne) z historią (zamek) oraz kontaktem z naturą, czy to w pięknym parku-arboretum, czy w pokazowej zagrodzie zwierząt, gdzie żyją m.in. żubry. Wielkopolska jest pod pewnym względem niezwykła. Przyciąga miłośników parowozów i kolejek. Przez cały rok czynna jest parowozownia w Wolsztynie, natomiast od wiosny do jesieni można podróżować rozmaitymi kolejkami i drezynami. A w Cichowie, rozsławionym przez skansen filmowy Soplicowo, od niedawna po dworskim parku krąży kolejka parkowa. Prawdziwy rarytas dla fanów kolejnictwa. Wielkopolskę warto smakować i odkrywać na różne sposoby. Wszystkie nasze propozycje na weekend łączą aktywny wypoczynek z poznawaniem przeszłości. Nikt się nie ma prawa nudzić, bo każdy znajdzie w tych propozycjach coś dla siebie. A najważniejsze – są to oferty na pogodę i niepogodę. I na każdą porę roku. ◗

FOT. Z. SZMIDT

Kiedy nadchodzi piątek, bardzo często zastanawiamy się, jak spędzić sobotę i niedzielę. Rodzice, którzy mają małe dzieci, głowią się, gdzie z nimi pójść? Co zrobić, aby dzieci się nie nudziły, ale też aby całego weekendu nie przesiedziały przed komputerem lub telewizorem? Nie widzę problemu. Wielkopolska jest tak atrakcyjna, że nie wystarczy wszystkich weekendów w roku, aby ją poznać i polubić.

Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce | 1

Z koziołkami... wypoczynek w Poznaniu Poznań

. Z. FOT

IDT

SZM

Koziołki z ratuszowej wieży

www.poznan.pl

koło południa plac przed poznańskim ratuszem zapełnia się, a dzieciaki i dorośli, co jakiś czas spozierają na ratuszową wieżę, gdzie w samo południe powinny się pokazać dwa koziołki. Będą się trykać, aż wybije ostatnie – dwunaste uderzenie zegara. Potem się schowają. Pierwsze „urządzenie błazeńskie”, czyli koziołki, zostały zamówione u mistrza Bartłomieja Wolfa w Gubinie w tym samym mniej więcej czasie, kiedy włoski architekt Jan Baptysta Quadro, w połowie XVI wieku, nadał ratuszowi widoczny do dzisiaj kształt renesansowy. Legenda głosi, że z okazji prezentacji nowego zegara na wieży, urządzono ucztę, na której daniem głównym miał być udziec sarni. Niestety, spalił się na rożnie. Zrozpaczony mistrz kucharski Mikołaj wysłał swojego pomocnika Pietrka po nowe mięso. Kiedy ten nie dostał potrzebnego mięsa, udał się za miasto. Na nadwarciańskich łąkach zauważył dwa małe koziołki. Nie zastanawiając się długo, pognał je do ratusza. Ale niesforne zwierzaki wyrwały się kucharzom, pobiegły schodami na wieżę i wyskoczyły na gzyms. Gdy przed ratuszem zjawił się wojewoda, zamiast na niego wszyscy patrzyli w górę na dwa małe, białe koziołki. Historia tak rozbawiła wojewodę, że polecił mistrzowi Bartłomiejowi na pamiątkę tego zdarzenia wzbogacić mechanizm

2 | Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce

T. Z

ID T

Poznański Stary Rynek jest wyjątkowo kolorowy i niezbyt duży, co szczególnie cenią dzieci. Czują się na nim bezpieczne, a w południe mogą się spotkać z zabawnymi koziołkami na wieży.

FOT. Z. SZMIDT

Z koziołkami...

zegara trykającymi się koziołkami. A koziołki wróciły na łąkę, do właścicielki – ubogiej wdowy. Latem Stary Rynek w Poznaniu przypomina jedną wielką kawiarnię. Niemal w każdej kamieniczce można znaleźć mniej lub bardziej oryginalną kawiarnię lub restaurację. Pomiędzy nimi – niczym rodzynki w cieście – można trafić na pałace: Działyńskich, Mielżyńskich i Górków lub muzea: Instrumentów Muzycznych i Henryka Sienkiewicza. Ze Starego Rynku, koło Pałacu Działyńskich, można skręcić w kierunku Góry Przemysła. Niestety, z zamku wzniesionego przez Przemysła I i jego syna Przemysła II zachowały się jedynie gotyckie piwnice, a w odbudowanym po wojnie XVIII-wiecznym gmachu zamku mieści się Muzeum Sztuk Użytkowych.

Naprzeciw zamku wznosi się kościół oo. Franciszkanów. W jego podziemiach znajdują się niespotykane wręcz atrakcje: trzy makiety wykonane przez Krzysztofa Przybyłę. Makieta Grodu Pierwszych Piastów przedstawia wygląd Poznania z czasów pierwszych Piastów. Druga makieta – Dawnego Poznania – włączona jest w strukturę widowiska „światło i dźwięk”, co pozwala lepiej zrozumieć dzieje miasta. Autor „stworzył” ją na podstawie ryciny Brauna-Hogenberga z 1618 roku. Bez trudu można tu rozpoznać najstarszą część Poznania – Ostrów Tumski czy Stary Rynek, ale na makiecie pojawiają się też obiekty, których już nie ma. Trzecia makieta – Starego Rynku – adresowana jest do niewidomych, ma charakter wypukły i opisana jest za pomocą alfabetu Braille’a. ◗

Muzeum Historii Miasta Poznania – Ratusz

Stary Rynek 1 61 – 772 Poznań tel. 61 852 56 13 www.mnp.art.pl Makieta Dawnego Poznania

ul. Franciszkańska 2 61 – 768 Poznań (podziemia kościoła oo Franciszkanów, wejście od ul. Ludgardy) tel. 61 855 14 35; 602 463 028 www.makieta.poznan.pl

FOT. Z.

SZMIDT

...i słoniami Do ZOO Maltanką a spotkanie ze zwierzętami poznańskiego ogrodu zoologicznego od kwietnia do października można wyruszyć równie egzotycznym, co jego mieszkańcy pojazdem – Kolejką Parkową Maltanka. Stacja początkowa jest usytuowana w pobliżu Ronda Śródka. Z daleka widać charakterystyczny budynek w kratkę, czyli wykonany z muru pruskiego. Trasa tej jednej z ostatnich w Polsce kolei wąskotorowych (o szerokości toru 600 mm) biegnie wzdłuż Jeziora Maltańskiego do stacji Zwierzyniec w pobliżu ogrodu zoologicznego. Ogrody zoologiczne najczęściej kuszą dzieci obecnością słoni. Dlaczego? Bo są największe, bo znane są dzieciom z bajek zawsze jako zwierzęta przyjazne bohaterom, bo… Słonie w Ogrodzie Zoologicznym nad Maltą można podziwiać z odległości. Zbudowano dla nich specjalne pomieszczenia (o powierzchni około 3500 m2) i wybieg zewnętrzny (główny o powierzchni 2,5 ha i dodatkowy, o powierzchni 6 ha). Obok głównego wybiegu jest „wioska afrykańska”, z barem i kawiarnią. Z wysokiego tarasu wioski, do której dochodzi się poprzez most, obserwować można naturalną panoramę ZOO oraz wybiegi dla słoni – ze strumykiem i wodospadem Mieszkańcy Ogrodu Zoologicznego na Białej Górze nad Maltą znaleźli w wielu przypadkach krajobrazy podobne do tych, w jakich żyją w naturalnych warunkach. Nad licznymi stawami urządzono siedliska dla ptaków i być może dlatego, tak łatwo się one w Poznaniu rozmnażają. Pagórkowaty i zadrzewiony te-

T. Z

ren na pewno sprzyja jeleniom europejskim, danielom, lamom… Nie wszystkie zwierzęta mogą się tak swobodnie poruszać. Dla niektórych trzeba było wybudować specjalne woliery, a nawet – ze względu na klimat lub bezpieczeństwo – zamknięte pawilony. W poznańskim Ogrodzie Zoologicznym można spędzić cały dzień. Jeśli ktoś nie lubi chodzić, poczuje zmęczenie, może skorzystać z darmowej kolejki, która krąży po ZOO. Nie trzeba nawet wysiadać, by zobaczyć zwierzęta na wybiegach. Jakby komu było mało atrakcji, po zwiedzaniu może wstąpić do Zoolandii, czyli mini parku linowego dostępnego już dla trzylatków. ◗

Kolej Parkowa Maltanka

ul. Jana Pawła II 1 61 – 131 Poznań tel. 61 877 26 12 maltanka@mpk.poznan.pl Zoo Poznań

ul. Krańcowa 81 61 – 048 Poznań tel. 61 877 35 17 sekretariat@zoopoznan.neostrada.pl www.zoo.poznan.pl FOT.

4 | Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce

IDT

Z.SZM

Na stoku… i w tropikach Poznań

Andrzej Wituski, były prezydent Poznania, pozazdrościł swojemu koledze nadburmistrzowi Hanoweru – Herbertowi Schmalstiegowi, że w środku miasta ma Maschsee – piękne jezioro. To go zainspirowało, aby zamienić w coś podobnego tereny wokół Jeziora Maltańskiego. Udało się. I tak powstał kompleks sportoworekreacyjny ze stokiem czynnym cały rok. wypoczynek w Poznaniu

FOT . AR

CH.

LTAS K

Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce | 5

Na stoku…

CH.

. AR FOT

Zjazd na nartach w upalny dzień i… oczątkowo naturalny stok Kopca Wolności wykorzystywany był przez miłośników białego szaleństwa tylko w nieliczne dni, kiedy pokrywał go śnieg. Od kilkunastu lat można po nim szusować nawet w największy upał. Na Malta Ski można nie tylko jeździć na nartach, ale także na snowboardzie. Obok stoku narciarskiego istnieje też letni tor saneczkowy. Umożliwia on kilkusetmetrowe (530 m), szalone zjazdy – na specjalnie przygotowanych wózkach imitujących sanki – malowniczo wijącą się, stalową rynną. Urozmaicona trasa, duża liczba zakrętów, zmiany nachylenia – to na pewno wywoła emocje! Zabawa jest świetna i całkowicie bezpieczna – dzieci do 8 lat mogą jeździć tylko z osobą dorosłą. W sezonie letnim Malta Ski proponuje niecodzienną atrakcję: siedemdziesięciometrowy zjazd pontonem po stoku narciarskim. Jest to zabawa dla całej rodziny. Dzieci przeżyją niesamowitą przygodę, a rodzice przypomną sobie czasy swojego dzieciństwa. Jeśli ktoś woli mniej absorbujące zajęcia, może wjechać na taras widokowy usytuowany na szczycie Kopca Wolności. Z tarasu rozciąga się widok nie tylko na jezioro, ale i na miasto. Na taras widokowy wszystkich chętnych dowozi wyciąg krzesełkowy, co na nizinach jest nie lada atrakcją. U podnóża stoku również nie brakuje atrakcji. Działają pole do mini golfa i pole do nauki gry w golfa. Od kwietnia do jesieni można wypożyczyć na miejscu rolki, rowery, hulajnogi i kijki do nordic walking. Tuż nad brzegiem Jeziora Maltańskiego znajduje się największy w Poznaniu drewniany plac zabaw, od wielu lat będący ulubionym miejscem

radosnych harców maluchów. Dorośli w tym czasie bez trudu znajdą dla siebie miejsce w jednej z kawiarenek. Tereny nadmaltańskie są również miejscem licznych imprez kulturalnych. Przez całe lato działa tu Kino Letnie pod chmurką (przy stoku). Dla uczczenia 750lecia lokacji Poznania powstał Ogród Czasu. Dorota i Andrzej Gosienieccy zaprojektowali 5 zegarów słonecznych, każdy o innej konstrukcji: zegar klasyczny o poziomej tarczy o średnicy 65 cm i gnomie wskazującym aktualny czas cieniem, zegar analematyczny – posiłkuje się obserwatorem jako wskazówką do wskazywania czasu, zegar wielokrotny pokazujący czas w kilku europejskich stolicach, zegar pierścieniowy pokazuje czas z dokładnością do 15 minut i zegar prasłowiański, który ponoć przynosi szczęście tym, którzy dotkną „słoneczka” będącego elementem konstrukcji. Jeśli do tego wszystkiego dodamy pole piknikowe i zieleń otaczającą jezioro, to Malta i jej otoczenie mogą konkurować z Maschsee w Hanowerze. ◗

ASK ALT

H ARC

Recepcja i wypożyczalnia sprzętu Malta Ski

ul. Wiankowa 2 61 – 131 Poznań tel. 61 878 22 12, 61 878 22 13 recepcja@maltaski.pl www.maltaski.pl

6 | Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce

ARCH. MALTASKI

SZ MI

SK LTA

…i w tropikach Tropiki w centrum miasta almiarnia kojarzy się z palmami, które nie są naturalnym elementem naszego krajobrazu. Nie wszyscy przecież mogą pojechać nad Morze Śródziemne, aby podziwiać te przepiękne drzewa w naturze. Ale palmiarnia to nie tylko palmy… Poznańska Palmiarnia należy do największych tego typu obiektów w Polsce, a nawet w Europie. Zgromadzono tu około 1100 gatunków roślin, 50 gatunków roślin wodnych i 170 gatunków ryb w kilku olbrzymich akwariach. Jej atrakcją jest pierwszy pawilon, w którym rosną rośliny subtropikalne, a wśród nich palma Sabal minor, która przetrwała rok 1945, kiedy obiekt uległ dużym zniszczeniom. Jeśli chcesz zobaczyć, jak rosną cytrusy, musisz odwiedzić pawilony 2 i 3. W tym ostatnim warto zwrócić uwagę na dąb korkowy, z którego wyrabia się, oczywiście w naturze, korki do butelek z winem. Kiedy zmęczy nas upał śródziemnomorski możemy zajrzeć do pawilonu z akwariami lub sukulentami amerykańskimi, czyli

kaktusami kuszącymi swoimi oryginalnymi formami. W pawilonach 5 i 6 natrafimy na rośliny tropikalne z takimi drzewami jak czarny pieprz czy drzewo hebanowe. Zaglądając do pawilonu 9, gdzie zgromadzono okazy roślin zwykle występujących na sawannie, przekonamy się, że warunkom, w których żyją lwy w poznańskim zoo dość daleko do naturalnych. Wędrując po Palmiarni warto zaglądać do sadzawek, bo pełno w nich egzotycznych ryb. Miłośnicy motyli muszą zaś śledzić doniesienia prasowe – media podają informacje o pojawieniu się pierwszych motyli, których życie związane jest z roślinnością na naszej szerokości geograficznej niespotykaną. Trzeba wtedy szybko zorganizować wyprawę, bo życie motyla jest bardzo krótkie. Poznańska Palmiarnia sięga historią roku 1910, kiedy powstały pierwsze szklarnie. Usytuowana jest w pięknym, starym parku – dawnym ogrodzie botanicznym – który nosi imię amerykańskiego prezydenta Thomasa Woodrowa Wilsona. ◗

Poznańska Palmiarnia

ul. Wilsona 18 60 – 767 Poznań tel. 61 685 89 07 www.palmiarnia.poznan.pl sekretariat@palmiarnia.poznan.pl

wypoczynek w Poznaniu

FOT.

MIDT

Z. SZ

Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce | 7

Z Prosną w tle

wypoczynek w Kaliszu

Poznań

Kalisz

FOT.

Z. SZ

MIDT

UR RCH. FOT. A

ZĘD

IAS UM

W TA

LIS KA

Jak żyli w średniowieczu? „Jak to dobrze jest wiosną podumać nad Prosną” śpiewali Starsi Panowie z Kabaretu Starszych Panów, ale to nieprawda. Kalisz, bo o nim to piosenka, urzeka przez cały rok. I musi coś w tym mieście być wyjątkowego, skoro już grecki uczony Klaudiusz Ptolemeusz w swej „Geografii” umieścił tylko to miasto, opisując tereny między Dunajem a Bałtykiem.

www.kalisz.pl

ladem przeszłości jest Kaliski Gród Piastów będący rekonstrukcją siedziby książęcej Piastów, jednego z głównych ośrodków kształtowania się państwa polskiego w X wieku. Obecnie gród znajduje się w jednej z dzielnic Kalisza – na Zawodziu. Na terenie rezerwatu archeologicznego, obejmującego obszar trzech hektarów, znajdują się fundamenty kolegiaty św. Pawła, pierwszej kaliskiej świątyni ufundowanej przez Mieszka III oraz kurhan, w którym chowano zmarłych w obrządku ciałopalnym, a także zrekonstruowana 10metrowa wieża bramna i wyższa od niej wieża obronna, wały wraz z palisadą i ostrokołem, siedem chat stanowiących przykład średniowiecznej zabudowy mieszkalnej. Atrakcją jest tzw. flota Mieszkowa, czyli rekonstrukcje łodzi-dłubanek, którymi zwiedzający mogą pływać po stawie będącym poszerzeniem fosy. Natomiast z prowadzącego do grodu pomostu można zobaczyć zachowane średniowieczne umocnienia przedwala. Od wiosny do jesieni można przyglądać się pracom archeologicznym prowadzonym na terenie rezerwatu. Latem na zwiedzających czekają turnieje rycerskie, jarmarki i biesiady (m. in. w czerwcu „Jarmark archeologiczny” i „Noc Kupały”, w lipcu „Biesiada piastowska”, we wrześniu „Książęce miodobranie”). W grodzie można popróbować swoich sił w tworzeniu naczyń z gliny, obróbce kości, rogu i skór, poznać technikę wyrobu smoły i dziegciu. W drewnianych chatach natomiast prezentowane są dawne rzemiosła: tkactwo, rymarstwo, kowalstwo.

8 | Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce

Będąc na Zawodziu, warto zajrzeć do kościoła pod wezwaniem św. Wojciecha. We wnętrzu, od bardzo dawnych czasów, znajdowała się rzeźba przedstawiająca św. Wojciecha w pontyfikalnym stroju, z jedną ręką w rękawiczce (tzw. hierotece) i drugą – podniesioną do góry – bez niej. Z tą właśnie rzeźbą, a dokładniej z brakiem jednej z rękawic, wiąże się legenda mówiąca o pobycie św. Wojciecha w Kaliszu. Edward Stawecki w „Albumie Kaliskim”, wydanym w 1858 roku, pisał: „Gdy Święty Wojciech opowiadał słowa wiary świętej zgromadzonemu ludowi, rękawiczki i laskę położył na ziemi przy sobie; jeden ze słuchaczy przysunął się bliżej i skradł jedną rękawiczkę; co spostrzegłszy Święty Apostoł, uniesiony gniewem, że to mogło się zdarzyć właśnie w tej chwili, kiedy on najżarliwiej naukę Zbawiciela głosił, a nie mogąc się dowiedzieć o sprawcy, miał wyrzec zaklęcie: że na pamiątkę tego występku żaden ze słuchaczy ani ich następców, głosić słów Zbawiciela nie będzie; czyli inaczej, że księdzem nie zostanie...” ◗

Rezerwat Archeologiczny Kaliski Gród Piastów

ul. Bolesława Pobożnego 87/101 62 – 800 Kalisz tel. 691 996 528, 62 757 16 08 www.muzeum.kalisz.pl

Z Prosną w tle

DT MI SZ Z.

Z ratuszowej wieży

każdym mieście najważniejsza jest wieża, z której można podziwiać panoramę. Podobnie jest w Kaliszu. Pierwszy ratusz został wybudowany po 1360 roku, a pierwsza wzmianka o ratuszu jako oddzielnej siedzibie władz municypalnych pochodzi z 1426r. Obecny odbudowano w 1925 roku. Na wieży zainstalowano zegar z tarczami o średnicy około 3 metrów (po drodze do platformy widokowej można przyjrzeć się jego mechanizmowi). Wieża kaliskiego ratusza jest dostępna do zwiedzania od maja do końca października. Wewnątrz na kilku kondygnacjach mieści się m.in. ciekawa wystawa historii miasta. Z 64-metrowej wieży rozpościera się widok na panoramę miasta. Widać dobrze zachowany średniowieczny układ centrum oraz częściowo zrekonstruowany fragment murów miejskich, do których przylega jedyna zachowana baszta - zwana „Dorotką”. Legenda głosi, że córka starosty kaliskiego zakochała się w szewczyku Marcinku. Kiedy sprawa się wydała i szewczyk zginął, Dorotka przyłączyła się do wędrownych biczowników. Oszalałą z miłości znaleźli ludzie starosty. Urażona duma kazała mu żywcem zamurować córkę w baszcie. Ponoć później w tej baszcie zamykano dziewczęta, które wiodły nieobyczajny tryb życia i nazywano je Dorotkami. Jak głosi legenda, jeszcze dziś w pogodny wieczór można usłyszeć westchnienia starościanki. w

Urząd Miejski

Z. SZMIDT

Rynek Główny 20 62 - 800 Kalisz tel. 62 765 43 00 www.kalisz.pl

CH AR

UR ZĘ DU

Łódź św. Wojciecha zwana też „Calisią” rosna jest rzeką magiczną, zwłaszcza w Kaliszu. Aby się o tym przekonać warto odbyć spacer wzdłuż jej brzegu albo jeszcze lepiej – popłynąć nią w łodzi św. Wojciecha „Calisia”. Rejsy spacerowe po Prośnie zaczynają się i kończą przy Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego. Nawrót odbywa się przy Moście Bursztynowym. Rejsy edukacyjne zaczynają się od spotkania przy teatrze. Następnie łodzią „Calisia” płyniemy do rezerwatu na Zawodziu. Tam przewidziane jest zwiedzanie kościółka św. Wojciecha (jedynej drewnianej świątyni w Kaliszu), Rezerwatu Archeologicznego (pawilonu wystawowego) i czytanie legend o Kaliszu. Załoga łodzi ubrana jest w stroje średniowieczne, co czyni tę podróż jeszcze bardziej atrakcyjną. ◗

ul. Górnośląska 18 62 – 800 Kalisz tel./fax 62 753 43 29 kom. 509 611 272 info@machowicz-rymarstwo.kalisz.pl www.machowicz-rymarstwo.kalisz.pl/

FOT. MIECZYSŁAW MACHOWICZ

Mieczysław Machowicz

MI AS TA W

KA L ISZU , AU TOR: M. HER TMANN

Żubry i wigwamy Poznań

U Izabelli w Gołuchowie

Gołuchów

agnesem przyciągającym do Gołuchowa jest zamek. Jego historia liczy ponad 400 lat. Gdyby go specjalnie oświetlić, mógłby stanowić naturalną dekorację do filmów grozy. Swój wygląd zawdzięcza Izabelli z Czartoryskich Działyńskiej. To ona sprowadziła architektów, rzeźbiarzy i malarzy z Francji, którzy zachowując detale renesansowego zamku polskiego, nadali budowli w II połowie XIX wieku kształt przypominający słynne zamki znad Loary. Od początku Izabella zamierzała stworzyć tu nie tyle rezydencję, ile muzeum. I to jej się udało. Zamek otacza największy w Wielkopolsce park krajobrazowy (około 160 hektarów) z kolekcją kilkuset gatunków drzew i krzewów. Pierwotnie istniał tuż przy zamku, niezbyt duży ogród w stylu włoskim. Od przejęcia majątku Jan Działyński zaczął tworzyć park, w którym znalazły się kolekcje drzew i krzewów sprowadzane z różnych stron świata. ◗

T. Z

wypoczynek w Gołuchowie

W Gołuchowie historia miesza się ze współczesnością. Legendy odżywają tak samo, jak odżyły w Wielkopolsce żubry. A we wsi Brzezie, na szukających rozrywki czeka intrygujący świat…

Zamek – oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu

FO T. A E RCH WI . OŚ HO RO DK ŁUC A KULTURY LEŚNEJ W GO

63 – 322 Gołuchów tel. 62 761 50 94 www.mnp.art.pl goluchow@mnp.art.pl

Wielkopolska ostoja żubrów eby zobaczyć żubra, nie trzeba jechać do Puszczy Białowieskiej. Wystarczy udać się do Gołuchowa. Tam bowiem od 1977 roku, w lesie przylegającym do parku-arboretum, istnieje pokazowa zagroda dla tych ogromnych – jak na polskie warunki – zwierząt. Żubry mogą się poruszać po 20 hektarach ogrodzonego terenu. Gdyby zwierzęta mogły dowolnie poruszać się po tym obszarze, pewnie byłoby je trudno zobaczyć. Dlatego zwierzęta, a jest ich około 10, przebywają w ciągu dnia w specjalnie zorganizowanych zagrodach, tak, aby można je było oglądać przez cały rok. W ciągu 30 lat w Gołuchowie urodziło się 76 żubrów. Aby zwierzęta nie czuły się osamotnione, w zagrodzie można podziwiać koniki polskie, daniele i dziki. Hodowla dzikich zwierząt w zagrodzie to nawiązanie do dawnej tradycji utrzymywania zwierzyńców w pobliżu rezydencji magnackich. ◗

GO ŁU C

HO WI E

www.goluchow.pl . AR FOT

10 | Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce

. CH

ZĘ UR

Y IN GM

Ośrodek Kultury Leśnej

63 – 322 Gołuchów ul. Działyńskich 2 tel. 62 761 50 45, 62 761 50 46 www.okl.lasy.gov.pl

Żubry i wigwamy Kamień św. Jadwigi Jeden z diabłów, z którym współpracował właściciel Gołuchowa, nie doniósł go jednak na miejsce, gdyż o świcie spotkał kobietę niosącą koguta na targ. Kur nagle zapiał i wystraszony diabeł pozostawił kamień w lesie. Mówi się też, że pod kamieniem znajduje się wielki skarb, ale ciężar głazu sprawia, że nikt tego bogactwa nie jest w stanie wydobyć. Według innego podania pod kamieniem tym śpią rycerze św. Jadwigi Śląskiej. Miała ona ubłagać Matkę Boską, aby rycerzom poległym w walce z Tatarami zamieniła śmierć na sen. Gdy znów zdarzy się zagrożenie wiary, śpiący rycerze wstaną z bronią w ręku, by walczyć i zwyciężać. ◗

FOT. A

. UR RCH

ZĘD

N MI UG YW

Ł GO

lesie sosnowym, około 2,5 kilometra na południe od Gołuchowa (las wzdłuż drogi Gołuchów – Kalisz) można zobaczyć największy w Wielkopolsce głaz narzutowy o wysokości 3,5 metra i obwodzie 22 metrów zwany Kamieniem św. Kingi lub św. Jadwigi. Jest to skandynawski różowy granit średnioziarnisty, który w jednaki sposób obrósł porostami nadającymi mu szary kolor, co legendami. Legenda głosi, że diabeł chciał ów kamień rzucić na Kalisz, gdy rozgniewał się na jego mieszkańców. Głaz był jednak bardzo ciężki i kiedy zapiały pierwsze kury, diabeł był jeszcze daleko od miasta. Upuścił więc go w lesie, gdzie leży do dzisiaj. Inna wersja podaje, że kamień ten miał być użyty do budowy gołuchowskiego zamku.

UC HO W

www.goluchow.pl

Wigwamy pod księżycem

JI T JW NE CZ TY YS UR ŚR OD KA

KU LTU R

Y LE ŚNEJ W GOŁUCHOWIE

ZU LIS KA

Brzezie, ul. Stawiszyńska 1 63 – 300 Pleszew tel. 510 117 490, 510 117 492, 62 742 02 02 www.luna-pleszew.com biuro@luna-pleszew.com

C MA OR INF

Wigwamy pod księżycem

RUM ENT CH. C

mia i te z pewnością bardziej oddziałują na wyobraźnię dorosłych. Tam bowiem znajdują się sale restauracyjne, bary… Kto woli kuchnię na wolnym powietrzu, szybko znajdzie zakątek do grillowania. Na terenie kompleksu rekreacyjno-wypoczynkowego „Wigwamy pod księżycem” znajduje się jeziorko, po którym można popływać rowerem wodnym, złowić rybkę, a na plaży – poopalać się. ◗

R FOT. A

iędzy Pleszewem a Kaliszem, w miejscowości Brzezie można ciekawie spędzić przynajmniej kilka godzin. Na czterech hektarach rozpościera się niesamowity krajobraz, którego charakter określają cztery wigwamy. „Wigwamy pod księżycem” to swego rodzaju „republika” rekreacyjno-wypoczynkowa, w której obowiązuje nawet specjalna waluta: 1 cacyk (równowartość 5 zł) i 1 lunar (równowartość 50 zł). Ten drobny zabieg organizacyjny sprawia, że można się tu poczuć jak na egzotycznej wyprawie. Każdy znajdzie tu coś dla siebie. Małe dzieci natychmiast zaanektują salę zabaw (na wypadek, gdyby padał deszcz). Ale jeśli pogoda sprzyja, kuszą place zabaw w plenerze, domek na drzewie, liny do wspinania, huśtawki… Nieco inną atrakcją są podzie-

Nad wodą śród gołuchowskich lasów jest też jeszcze inna atrakcja – sztuczne jezior o powierzchni 51 hektarów, a nad nim piaszczysta plaża, strzeżone kąpielisko, domki campingowe, pole namiotowe, wypożyczalnia sprzętu pływającego. Wymarzone miejsce do plażowania, kąpieli wodnych, żeglarstwa, ka-

T. A FO

jakarstwa, windsurfingu, wędkowania. Po zachodniej stronie jeziora, obok szkoły, zlokalizowane są obiekty sportowo-rekreacyjne z boiskiem do gry w piłkę siatkową i plażową, stadion piłkarski, korty tenisowe, sala gimnastyczna, place do gier i zabaw. ◗

O H. RC

Gołuchowski Ośrodek Turystyki i Sportu

ul. Leśna 1 63 – 322 Gołuchów tel./fax 62 761 50 63 tel. 761 51 77 tel. 606 662 954 gotis@goluchow.pl

Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce | 11

Na Wzgórzu Lecha Gniezno

Gniezno wyrosło na siedmiu wzgórzach. Każde ma swój charakter i symbol. Najważniejsze jest jednak Wzgórze Lecha, na którym wznosi się katedra.

Wypatrzył je Lech egenda o trzech braciach: Lechu, Czechu i Rusie głosi, że przedzierali się przez bory i puszcze, bo chcieli znaleźć ziemie, na których mogliby się osiedlić. Po długiej wędrówce, niespodziewanie ukazała się im pofałdowana wzgórzami rozległa dolina. Na najwyższym wzgórzu, na starym dębie miał swoje siedlisko orzeł. Wtedy Lech, zauroczony widokiem, miał powiedzieć: „Tego orła białego przyjmuję za godło ludu swego, a wokół dębu zbuduję gród swój i od orlego gniazda Gnieznem go nazwę”. I tak uczynił. Czech powędrował szukać swojego miejsca na Ziemi w kierunku południowym, a Rus – wschodnim. Tyle legenda. A historia głosi, że już od I połowy X wieku Gniezno stało się ważnym grodem plemiennego państwa Polan. Na Wzgórzu Lecha – jak poświadczają badania archeologiczne – pod koniec VIII w. powstał gród z siedzibą książęcą i podgrodzie, otoczone wałami drewniano-ziemnymi. Przypuszcza się, że Wzgórze Lecha było plemiennym ośrodkiem kultu pogańskiego, na co wskazywałyby odkryte w podziemiach obecnej katedry palenisko kultowe z ok. VIIVIII w. i nasyp kamienny pod kościołem św. Jerzego. Przypuszcza się, że pierwsza kamienna świątynia chrześcijańska powstała już w IX w. Mieszko I – pierwszy historycznie poświadczony władca Polski, powołał do życia państwo o znacznym zasięgu terytorialnym i umocnił je politycznie poprzez chrystianizację. Obecna katedra, która jest swego rodzaju spadkobierczynią a zarazem historią tych ziem ma charakter gotycki. Jest to budowla trójnawowa, typu bazylikowego z ambitem. Nawę główną od prezbiterium oddziela łuk tęczowy, natomiast od naw bocznych ostrołukowe arkady z połowy XIV wieku, z bogatą dekoracją rzeźbiarską. Do naw bocznych przylega 14 kaplic, dwie zakrystie, biblioteka i nowy kapitularz, a od zachodu 2 krypty przywieżowe i stary kapitularz. Przy końcu nawy w kruchcie południowej trzeba koniecznie zobaczyć portal z drugiej połowy XIV wieku, w którym znajdują się słynne „Drzwi Gnieźnień-

FOT. Z. SZMIDT

Poznań

wypoczynek w Gnieźnie

www.powiat-gniezno.pl

skie” – jeden z najcenniejszych zabytków romańskich w Europie. Dwuskrzydłowe Drzwi wykonane są brązu. W 18 kwaterach za pomocą płaskorzeźb pokazana jest droga życia i nauczania św. Wojciecha: od narodzin do jego męczeńskiej śmierci i złożenia ciała do grobu. Relikwie świętego a zarazem patrona Europy, spoczywają w katedrze w barokowym relikwiarzu mającym kształt srebrnej trumny z leżącą na wieku postacią świętego w biskupich szatach. Ze wzgórza Lecha koniecznie trzeba odbyć spacer po sześciu innych wzgórzach: św. Piotra (cmentarz śś. Piotra i Pawła), św. Wawrzyńca (kościół pw. św. Wawrzyńca i targowisko), św. Michała (kościół pw. św. Michała), Panieńskim (Rynek), Krzyżackim i Żnińskim. Na każdym można znaleźć coś ciekawego. Do ciekawych instytucji należy Muzeum Początków Państwa Polskiego, które poświęcone jest głównie dziedzictwu polskiego średniowiecza oraz historii Gniezna i regionu. Jego największą atrakcją jest wystawa multimedialna – spektakl, dzięki któremu można poznać dzieje regionu od połowy X wieku do początków wieku XVI. W mieście jest pięć jezior: Jelonek, Winiary, Świętokrzyskie, Koszyk i Wełnickie. Jeśli do tego dodać liczne stawy w mieście i jeziora w okolicy – Pojezierze Gnieźnieńskie prezentuje się całkiem nieźle. ◗

Bazylika archikatedralna pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Z. SZMIDT

’ ARCH. STAROSTWA POWIATOWEGO W GNIEZNIE, AUTOR J. MIKOŁAJCZAK

Na Wzgórzu Lecha

ul. Kanclerza Łaskiego 9 62 – 200 Gniezno, tel. 61 426 38 98 www.archidiecezja.pl zwiedzanie: w dni powszednie od godz. 9 do 17 (z wyjątkiem godz. 12-13, kiedy odprawiana jest msza św.; w kwietniu i październiku do godz. 16), w niedziele i święta – w godz. 13-14.30 oraz 16-17.30; grupy – wyłącznie z przewodnikiem wstęp płatny; dodatkowe opłaty za oglądanie Drzwi Gnieźnieńskich, podziemi, wejścia na wieżę oraz dzwonów

Muzeum Początków Państwa Polskiego

ul. Kostrzewskiego 1 62 – 200 Gniezno tel. 61 426 46 41 fax 61 426 48 41 www.mppp.pl

FO T. A

RC H

TA RO STW AP

OW IATO WEG OWG

NIE Z’ N IE, AUTOR: W. WYLEGALSKI

Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa odczas pobytu w Gnieźnie warto zarezerwować jedne dzień na podróż Gnieźnieńską Koleją Wąskotorową do Anastazewa (planowe pociągi kursują od połowy czerwca do końca sierpnia w soboty, niedziele i święta. Składy pociągów prowadzą także „wagon barowy”. Pokonanie trasy – 30 kilometrów – zajmuje 3 godziny. Pociąg wyrusza z Gniezna. Po drodze jest pięć przystanków: Żelazkowo, Niechanowo, Witkowo, Powidz, Przybrodzin. Warto pamiętać, że w dzień finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy odbywa się specjalny przejazd pociągu z Gniezna

do Witkowa. Na przełomie kwietnia i maja organizowany jest „Festyn z ciuchcią”, w drugiej połowie czerwca „Noc świętojańska z ciuchcią”, a we wrześniu „Święto pieczonej pyry”. Kolejka ta powstała w 1896 roku. ◗ Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa

62 – 200 Gniezno ul. Wrzesińska 2 tel./fax 61 426 11 30 www.gkw-gniezno.pl

ARCH. STAROSTWA POWIATOWEGO ’ W GNIEZNIE, AUTOR: J. ANDRZEJEWSKI

Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce | 13

Jak się żyło w średniowieczu?

SZM

.Z IÓŁ

IDT

,A UT OR :A

FOT . Z.

Lednica

KOW SKI

Poznań

wypoczynek nad Jeziorem Lednickim i w Grzybowie

Nad Jeziorem Lednickim Zanim przekonamy się, jak żyli Piastowie, trzeba się przeprawić na wyspę, czyli ostrów. Tu, nad Jeziorem Lednickim, na wyspie i w nie tak odległym Grzybowie można się przekonać jak żyli nasi przodkowie. Można poczuć i dotknąć śladów bardzo odległej przeszłości.

iedy przyjedzie się nad Jezioro Lednickie, odnosi się wrażenie, że współczesność tętni takim samym życiem, jak przeszłość. Może tylko rytm tego tętna jest nieco inny. Archeolodzy żyją trochę wolnej niż mieszkańcy i turyści, ponieważ nie mogą przegapić żadnego okruszka. Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy obejmuje teren Ostrowa Lednickiego, Mały Skansen, Wielkopolski Park Etnograficzny oraz rezerwaty archeologiczne położone w Gieczu, Grzybowie i Radzimiu.

FOT . Z.

14 | Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce

SZM

IDT

FOT. ARCH. MUZEU

M PI

SZ ERW

H YC

Ó ST PIA

Na Ostrowie Lednickim, wyspie o powierzchni 7,5 ha, położonej w południowej części Jeziora Lednickiego, zachowały się ruiny kamiennych budowli z drugiej połowy X wieku związanych z Mieszkiem I i Bolesławem Chrobrym – palatium, kaplicy-baptysterium i kościoła grodowego. Wyspę otaczały potężne wały, a z lądem łączyły ją dwa mosty. Był to jeden z głównych ośrodków państwa Mieszka I. Obecnie na wyspę przeprawiamy się promem, co stanowi dodatkową atrakcję dla zwiedzających.

Jak się żyło w średniowieczu? Gród w Grzybowie ród w Grzybowie powstał na początku X wieku i funkcjonował do końca tegoż wieku - jego rozkwit przypadł na II połowę wieku X. Pozostało po nim dobrze zachowane grodzisko, a prace archeologiczne prowadzone od lat 90. XX wieku odsłaniają powoli jego tajemnice. Część wykopanych na terenie grodziska zabytków prezentowana jest w muzeum we Wrześni. Każdego roku w przedostatni weekend sierpnia odbywa się w Grzybowie Międzynarodowy Zjazd Wojów, na który przybywają wojowie z całej Europy. Każdego roku pretekst do spotkania jest inny temat. Uczestnicy zjazdu wymieniają się między sobą doświadczeniami, przy okazji dzieląc się swoją wiedzą z publicznością. Wojowie wspólnie rozpoczęli budowę skansenu - osady, która docelowo ma być uzupełnieniem otwartego w Grzybowie muzeum. ◗

G . AR FOT CH

M EU UZ PI

SZ YC H

PIA

ST ÓW , AU

TOR

: A. Z

IÓŁKOWS KI

Rezerwat Archeologiczny w Grzybowie

Mały Skansen to niewielki teren parkowy, na który przeniesiono kilka zabytkowych budowli z Wielkopolski. Obok wejścia stoi tzw. Skarbczyk (pomniejszona kopia kościoła pw. św. Jana Jerozolimskiego w Poznaniu), we wnętrzu którego organizowane są wystawy. Główna ekspozycja prezentująca zabytki lednickiej wyspy mieści się w dawnym spichlerzu w Dziekanowicach. Nad Jeziorem Lednickim rozpościera się Wielkopolski Park Etnograficzny. Uważany jest za jeden z największych w Europie. Zgromadzono w nim budynki pochodzące w większości z XVIII i XIX wieku, z całej historycznej Wielkopolski. Możemy na przykład porównać chałupę z 1602 roku z chałupą z 1936 roku – obie konstrukcji sumikowo – łątkowej. Ciekawe zderzenie kultur. W skansenie można się poczuć jak w dawnej wsi, bo obok zagród z różnych epok i stron Wielkopolski, ustawiono wiatraki, kościółek, spichlerz, kuźnię, szkołę… Budynki są urządzone tak, jakby ktoś w nich mieszkał i na chwilę tylko wyszedł na przykład w pole. W maju w Małym Skansenie organizowany jest piknik archeologiczno-historyczny. Dzieci i młodzież pod okiem pracowników Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy mogą pogłębić swoją wiedzę i umiejętności „młodego badacza”. Po przepłynięciu na Ostrów Lednicki znajdą się w innym świecie. Grupy rekonstrukcyjne pozwolą im przenieść się w przeszłość, „posmakować”, jak żyli przodkowie…

Warto też zainteresować się procesją Bożego Ciała w Wielkopolskim Parku Etnograficznym w Dziekanowicach. Po dróżkach skansenu wędruje kolorowa, ludowa procesja. Natomiast w pierwszą niedzielę lipca zabytkowe chałupy zamieszkują garncarze, szewcy, kowale i zwykli gospodarze. Gospodynie wycinają wycinanki, haftują, przędą wełnę, tkają sukno na krosnach, ubijają masło… W chatach kręci się sporo ubranych na ludowo osób – niektórzy z nich to członkowie zespołów folklorystycznych, które zapraszają na przyśpiewki i tańce. Na centralnym placu wiejskim odbywa się jarmark. Od kilkunastu lat, po przeciwnej stronie jeziora, stoi „Brama Tysiąclecia”, obok której powstał Dom Jana Pawła II prowadzony przez poznańskich dominikanów. Zawsze w czerwcu organizowane jest tam Spotkanie Młodzieży, ale przez cały rok można przechodzić przez bramę – rybę, można odwiedzić Dom Jana Pawła II, w którym cały czas powstaje muzeum polskiego papieża. ◗

FOT. Z. SZMIDT

tel. 61 427 50 17

Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy

Dziekanowice 32 62-261 Lednogóra tel. 61 427 50 10 fax 61 427 50 20 www.lednicamuzeum.pl sekretariat@lednicamuzeum.pl Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce | 15

Pod niebem i na zie mi wypoczynek w Lesznie i okolicach Poznań

Leszno

Miasto króla Stanisława Leszczyńskiego kojarzy się przeciętnemu Polakowi z żużlem, lotniarstwem i baloniarstwem. Od 1977 roku działa tu mini zoo, a od 2009 Park Linowy Tarzan. Miejscem aktywnego wypoczynku jest również kompleks Akwawit. www.leszno.pl

TURYS IZACJI ORGAN ARCH.

16 | Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce

EJ TYCZN

O LESZN

-REG

ION

Pod niebem i na ziemi Na leszczyńskim bruku by uspokoić emocje podniebne, można się wybrać na leszczyńską starówkę, by zobaczyć barokowy, trzykondygnacyjny ratusz, wzniesiony na planie prostokąta z wieżą pośrodku. Wieńczy go attyka z tralkową balustradą, za którą kryje się dwuspadowy dach. Wieżę zdobi natomiast wysmukły blaszany hełm (z 1817 roku) z arkadowym prześwitem. Obecny kształt budowli nadał podczas przebudowy w latach 1707 – 1708 prawdopodobnie Pompeo Ferrari. Jeśli zaplanuje się wizytę w Lesznie w czerwcu, można wziąć udział w jarmarku „Szlifowanie Bruku”, który nawiązuje do dawnego zwyczaju leszczynian, jakim były niedzielne beztroskie spacery po ryn-

ku i okolicznych ulicach. Jarmark odbywa się w trakcie zawodów o Grand Prix na Żużlu na leszczyńskiej Starówce, gdzie kupcy rozstawiają swoje kramy, gdzie rzemieślnicy – rękodzielnicy prezentują swoją pracę, a artyści kuszą publiczność swoimi występami. We wrześniu natomiast w Lesznie i Rydzynie odbywa się impreza zatytułowana „Powrót Króla”. W jej programie jest wjazd króla ze świtą na leszczyński rynek, pokazy tańców dworskich i fechtunku, działania grup rekonstrukcyjnych przedstawiające wybrane wydarzenia z historii Leszna, zwiedzanie miasta trasą „Śladami króla Stanisława”, giełda staroci na dziedzińcu zamkowym w Rydzynie... ◗

Urząd Miasta Leszna

ul. Kazimierza Karasia 15 64 – 100 Leszno tel. 65 529 81 00 Redakcja ABC

ul. Słowiańska 63 64 – 100 Leszno tel. 65 529 25 40 abc@gazetaabc.pl www.gazetaabc.pl Organizacja Turystyczna Leszno – Region

ul. Karasia 15 64 – 100 Leszno tel. 65 529 82 34 www.leszno-region.pl biuro@leszno-region.pl

Zawieszeni na linach Parku Tysiąclecia położonym nieopodal Stadionu Żużlowego im. Alfreda Smoczyka powstał Park Linowy Tarzan. Między starymi drzewami rozpięto liny, mostki i różne inne przeszkody. Powstały cztery trasy: dla maluchów (tuż nad ziemią), dla dzieci (11 przeszkód) i dorosłych (15 i 20 przeszkód) o różnym stopniu trudności. W planach i budowie są kolejne. Jak piszą na forach internauci ktoś tchnął nowego ducha w Park Tysiąclecia, można tu przyjść z całą rodziną. Wkrótce w parku pojawią się nowe place zabaw, kawiarnia… W Parku Tysiąclecia od 1977 roku funkcjonuje zwierzyniec czyli mini zoo, w którym aktualnie

mieszka 13 gatunków ssaków i 12 gatunków ptaków. Leszczyński zwierzyniec to bardzo naturalna i lubiana forma spędzania czasu matek z dziećmi. Mogą się tu spotkać z niedźwiedziem, dzikiem, danielami, sarnami, lamą… Mogą popatrzeć na kaczki, kury, pawie, gołębie… W najbliższej przyszłości władze miasta myślą o nowych wybiegać i klatkach dla miesz-kańców zwierzyńca. Niewątpliwą atrakcją Leszna są usługi oferowane przez kompleks Akwawit, gdzie starsze dzieci mogą popływać w basenie wyposażonym w wodotryski i gejzery oraz zjeżdżać ze zjeżdżalni wodnej. Dla młodszych dzieci przygotowano brodzik z ciepłą wodą. ◗

Park Linowy Tarzan

Park Tysiąclecia ul. 17 Stycznia 64 – 100 Leszno tel. 510 24 25 26 info@parklinowytarzan.pl www.parklinowytarzan.pl Mini Zoo

Park Tysiąclecia ul. 17 Stycznia 64 – 100 Leszno tel. 65 529 93 67 mzz@mzz.leszno.pl

FOT.

MIDT

Z. SZ

Rozwiń skrzydła Strzyżewicach, na obrzeżach Leszna, znajduje się lotnisko, Aeroklub Leszczyński i Centralna Szkoła Szybowcowa. Jest to największy i najbardziej znany ośrodek szybownictwa w Polsce, modelarstwa lotniczego i baloniarstwa. Tu odbywają się Międzynarodowe Zawody Szybowcowe i Balonowe. Centralna Szkoła Szybowcowa zgodnie ze swoją nazwą prowadzi szkolenia lotnicze w zakresie szybownictwa i lotów samolotowych. Szkoli do licencji pilota samolotowego turystycznego. Każdego roku w czerwcu organizowany jest piknik szybowcowy „Leszno. Rozwiń skrzydła”. Podczas tego spotkania można obejrzeć szybowce i balony, ale również spróbować, jak się lata na szybowcu i balonie, a przy okazji zobaczyć panoramę miasta z góry. ◗

Centralna Szkoła Szybowcowa AP w Lesznie

ul. Szybowników 28, 64 – 100 Leszno tel. / fax 65 529 24 00 info@cssleszno.eu www.cssleszno.eu

Centrum Konferencji i Rekreacji „Akwawit”

ul. Św. Józefa 5 64 – 100 Leszno tel. 65 529 37 81 www.akwawit.pl basen@akwawit.pl

WARTO ZOBACZYĆ

Kraina wiatraków w Osiecznej ul. Powstańców Wielkopolskich 6 64 – 113 Osieczna tel. 65 535 00 16 urzad@osieczna.pl www.osieczna.pl

Urząd Miasta i Gminy

I EG -R NO SZ E L

Osiecznej podziwiać można trzy koźlaki, które były najpospolitszym typem wiatraków w Polsce. Stawiano je zazwyczaj na pagórkach. Cała konstrukcja spoczywała na czteroramiennym siodle – koźle, ukrytym w podstawie, a do wiatru ustawiano go zwykle za pomocą charakterystycznego długiego drąga i kołowrotku. Ściana z wejściem do wiatraka stanowiła front i wyróżniała się wystrojem architektonicznym: ozdobami, galeryjkami... Ściana przeciwległa ze śmigłem nazywa się wietrzna. Środkowy koźlak w Osiecznej pochodzi z roku 1763 i jest już wyremontowany. ◗

J NE YCZ YS T TUR I J C A GANIZ FOT. ARC H. OR

Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce | 17

Najpiękniejsze budowle z Polski Poznań

wypoczynek w Kościanie i w Cichowie

Kościan

Dopłynąć do Statuy Wolności W Kościanie można zobaczyć słynną Wieżę Eiffla, w Cichowie – folwark polski z kresów wschodnich opisany przez Adama Mickiewicza w „Panu Tadeuszu” a sfilmowany przez Andrzeja Wajdę. A jak starczy czasu, można się przejechać drezyną. www.powiatkoscian.pl

ie zawsze trzeba wyjeżdżać za granicę, aby zobaczyć najpiękniejsze budowle świata. W Kościanie, w parku rekreacyjnym Nenufar czasami na wyciągnięcie dłoni stoją symboliczne budowle europejskich miast: paryska Wieża Eiffla, londyński Big Ben, Krzywa Wieża z Pizzy, ale już do Statuy Wolności, będącej symbolem Nowego Jorku, trzeba podpłynąć. Club Nenufar to połączenie parku edukacyjnego z rozrywką. Rozpościera się on na sporym obszarze, na lądzie i na wodzie. Przybywający doń mogą liczyć nie tylko na atrakcje rekreacyjne (spływy tratwami i kajakami), ale i miejsca do grillowania oraz urządzania ognisk, wiaty do organizacji posiłków i zabaw, plac zabaw dla dzieci, a także stanowiska wędkarskie dla wędkarzy. Od wiosny do jesieni organizowane są tu różne formy aktywności dla dzieci. Najmłodsze (od 3 do 6 lat) mogą wziąć udział w programie „Świat bajek”. Uczestnicy wsiadają na tratwy i płyną do miejsc przy-

pominających im krainy znane z bajek. Starsze dzieci (do 13 lat) mogą przystać do piratów i wraz z nimi odbyć podróż dookoła świata. Ta forma spędzania czasu wymaga aktywności i zaangażowania uczestników. W nagrodę można zdobyć dyplom „poszukiwacza skarbu”. Latem odbywają się tu tygodniowe turnusy „Pirackie wakacje”, a od 5 listopada do 23 grudnia Nenufar realizuje projekt zatytułowany „Gdzie jest święty Mikołaj?”. Club Nenufar ma również oferty dla dorosłych, bo to miejsce, które polubiły rodziny. ◗

Nenufar Club

ul. Boczna 64 – 00 Kościan tel. 695 741 212 www.nenufar-koscian.pl

Krzywińska Kolej Drezynowa trakcją tych okolic jest Krzywińska Kolej Drezynowa. Jej baza mieści się w miejscowości Bieżyń. Wieś leży w powiecie kościańskim (gmina Krzywiń), w pobliżu trasy Leszno – Środa Wlkp. Stąd rozpoczynają się wszystkie wycieczki. Drezyny jeżdżą głównie na trasach Bieżyń – Jerka oraz Bieżyń – Kunowo. KKD dysponuje dwoma różnymi drezynami. Jednorazowo na dwie drezyny może się zabrać do 15 osób. Istnieje możliwość przejażdżki po terenie stacji Bieżyń oraz zamawiania przejazdów także w relacjach poza stację Gostyń, nawet do stacji Krobia. W takim przypadku należy zarezerwować wycieczkę na miesiąc przed planowanym wyjazdem (w celu ustalenia szczegółów z Polskimi Liniami Kolejowymi). W planach Krzywińskiej Kolei Drezynowej, która funkcjonuje dzięki pasjonatom, jest całkowite udrożnienie torowiska – aż po Miejską Górkę. W Kunowie trzeba koniecznie zatrzymać się i zwiedzić Muzeum Kolejowe. ◗

Krzywińska Kolej Drezynowa

tel. 600 292 454 kkd@krzywinskie.drezyny.com www.krzywinskie.drezyny.com

www.krzywin.pl 18 | Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce

IDT

T. FO

Z. S

i ze świata

SZM

IDT

FOT. ARCHIWUM URZĘDU MIASTA I GMINY W KRZYWINIU

FOT . Z.

Soplicowski folwark w Cichowie dam Mickiewicz podczas swojego pobytu w Wielkopolsce (1831 – 1832) przebywał również na Ziemi Krzywińskiej (między innymi w Kopaszewie). W Cichowie natomiast mieszka Marek Pinkowski, twórca „Akademii zwierząt filmowych”, którego bociany „wystąpiły” w filmie Andrzeja Wajdy „Pan Tadeusz”. Opiekun bocianów-aktorów tak zafascynował się planem zdjęciowym, że namówił władze gminy Krzywiń i producentów filmu, aby w Cichowie powstał skansen filmowy – „Soplicowo”. Otwarto go 26 czerwca 1999 roku. Tworzy go folwark zaprojektowany przez Allana Starskiego dla potrzeb filmu. Zabudowania otacza ogród Zosi, a ożywiają go

zwierzęta – „gwiazdy filmowe”. W budynkach można obejrzeć stroje i rekwizyty oraz posłuchać muzyki Wojciecha Kilara z filmu „Pan Tadeusz”. W pobliżu znajduje się Jezioro Cichowskie (Mórka), które czystą wodą kusi do kąpieli i do wędkowania. Latem w Cichowie odbywają się liczne imprezy plenerowe. Do najpopularniejszych należą Europejskie Zawody Sikawek Konnych, zjazdy starych motocykli, spotkania rycerskie, zawody hipiczne, Dni Soplicowa… Właścicielem Skansenu Filmowego Soplicowo jest „Krzywińskie Towarzystwo Kulturalne”. ◗

Skansen Filmowy Soplicowo – Marek Pinkowski

Cichowo 11 64 – 010 Krzywiń tel. 65 517 71 77 www.krzywin.pl Kolejka Parkowa

tel. 600 645 647, 514 864 038 www.shk.org.pl www.krzywin.pl

Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce | 19

Z folwarku do zamku i do lasu

wypoczynek na Pojezierzu Międzychodzko -Sierakowskim

Sieraków Poznań

FOT.

Pojezierze MiędzychodzkoSierakowskie kusi jeziorami i lasami. Raj dla grzybiarzy, wodniaków i miłośników turystyki aktywnej (liczne szlaki piesze, rowerowe, konne). W tym raju są miejsca, które zapierają dech w piersiach.

MID

Z. SZ

Zrób to sam entrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej w Mniszkach powstało w opuszczonym i zrujnowanym folwarku. Efekt renowacji jest olśniewający. W dawnych zabudowaniach folwarcznych powstały warsztaty ginących zawodów: kowalski, garncarski, szewski, wikliniarski, bednarski… Zrekonstruowano sklep kolonialny i urządzono dawną wiejską szkołę. Ale to wszystko nie przypomina muzeum. Czuć tu autentycznego ducha znikającej na naszych oczach przeszłości. W Mniszkach nie tylko się ogląda, w Mniszkach bierze się aktywny udział w zajęciach warsztatowych. Można samemu wykuć gwoździe, ulepić garnek, wypleść koszyk, nazbierać ziół na bukiet przy okazji święta Matki Boskiej Zielnej… W centrum moż-

na też podziwiać oryginalne sprzęty potrzebne do życia na wsi, do pracy na roli. Większość z nich to dary lub depozyty okolicznych mieszkańców. Podczas pobytu w Mniszkach organizowane są wypady piesze i rowerowe w Dolinę Kamionki, a jesienią – na grzyby. ◗ Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej

Mniszki 2 62 – 421 Kamionna tel. 95 748 81 18, 509 609 653 www.mniszki.pl

Leśny ogród ieopodal siedziby Nadleśnictwa Sieraków w Bucharzewie działa Integracyjny Leśny Ogród Edukacyjny. To pierwszy w Polsce obiekt edukacyjny przystosowany również dla tych, którzy nie mogą poznawać lasu zmysłem wzroku. Na prawie dwóch hektarach urządzono leśny ogród – plac zabaw, w którym znajdują się różne ścieżki dydaktyczne. Na dendrologicznej dzieci, dotykając kory, uczą się rozpoznawać gatunki drzew. W części poświęconej łowiectwu mogą poczuć słony smak lizawki lub wspiąć się na ambonę. O pożarach uczą się, dotykając spalonego pnia drzewa. Najwięcej emocji wzbudza przejście ścież-

T. Z

ID T

www.miedzychod.pl

20 | Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce

ki zmysłów, po której chodzi się boso. Leśny Ogród Edukacyjny jest tak zorganizowany, aby mogły w nim uczestniczyć dzieci niepełnosprawne, zwłaszcza niewidome i słabowidzące. One poznają las, wędrując po szyszkach, żołędziach… Z myślą o nich pomyślano o tablicach pisanych alfabetem Braille’a. ◗ Nadleśnictwo Sieraków

Bucharzewo 64 – 410 Sieraków tel/fax 61 29 52 065 sierakow@poznan.lasy.gov.pl

Z folwarku do zamku i do lasu

FOT . Z.

SZM

IDT

U Opalińskich iasto Opalińskich kusi przede wszystkim zamkiem i Stadem Ogierów. Z dawnej budowli właścicieli Sierakowa pozostały fundamenty – w latach 90. XX wieku odbudowano jedno skrzydło zamku, a w roku 1995 przeniesiono doń sarkofagi części rodziny Opalińskich, które wcześniej znajdowały się w podziemiach kościoła parafialnego. Zanim trafiły do piwnicy zamkowej zamienionej na kryptę z ołtarzem, odzyskały blask. Sarkofagi byłych właścicieli zamku i miasta są prawdziwymi dziełami sztuki, których zazdrości wiele muzeów. Są świadectwem historii znakomitej rodziny szlacheckiej, historii Polski i regionu.

Nieopodal zamku znajduje się Stado Ogierów, które działa tu niemal dwa wieki. Prowadzi ono hodowlę koni rasy wielkopolskiej oraz koników polskich. Co roku stado odwiedzają tysiące turystów chcących skorzystać z uroków przejażdżki bryczką, jazdy wierzchem, czy uczestniczenia w jesiennych biegach św. Huberta. Można tu też zwiedzić powozownię z kolekcją powozów z przełomu XIX i XX wieku oraz szorownię (kolekcja uprzęży). Dzieci mogą pojeździć na konikach. ◗

Muzeum Zamek Opalińskich

ul. Stadnina 3a 64 – 410 Sieraków tel. 61 29 52 392 www.muzeum-sierakow.pl sierakow_muzeum@wp.pl Stado Ogierów

ul. Stadnina 4 64 – 410 Sieraków tel. 61 29 52 511 www.stadosierakow.pl biuro-sierakow@stadosierakow.pl

Upleć sobie koszyk owy Tomyśl kojarzy się z wikliną. Jego symbolem jest największy kosz świata wypleciony z 8 ton wikliny. Można go podziwiać w centrum miasta. Od kosza wiedzie „wiklinowy szlak” do Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa. Powstało ono w 1985 roku w częściowo zrekonstruowanej chacie osadnika olenderskiego z końca XVIII wieku. Dzieci kojarzą wiklinę najczęściej z koszyczkiem do święconki. Tymczasem wikliniarstwo to z jednej strony zajęcie rolnicze, z drugiej – rzemieślnicze. Wikliniarze wyplatali i nadal wyplatają nie tylko kosze, ale również meble, płoty, lampy… Na parterze muzeum można podziwiać wyroby wikliniarskie od czasów prehistorycznych po współczesne. W stodole organizuje się warsztaty i imprezy plenerowe, a pod jej dachem można podziwiać arcydzieła mistrzów wikliniarstwa, jakie powstają podczas plenerów artystycznych. W muzeum można odbyć przyspieszony kurs wyplatania. I nie trzeba przyjeżdżać tu w grupach zorganizowanych. To może tyć niezwykle interesująca zabawa dla całej rodziny. ◗

Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa CH . AR F OT M EU UZ .M

ul. Topolowa 10 Nowy Tomyśl tel. 61 442 23 11 nowytomysl@muzeum-szreniawa.pl www.muzeum-szreniawa.pl

W YM W NO

TO M

YŚ LU

www.nowytomysl.pl Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce | 21

Pod parą

wypoczynek w Wolsztynie

FOT.

MIDT

Z. SZ

Poznań

Wolsztyn

Kolejowe miasteczko I kto by pomyślał, że w dobie szybkich kolei, Internetu i telefonii komórkowej, świat zwariuje na punkcie starej i poczciwej kolei parowej. Piękna Helena - lokomotywa z Wolsztyna - rozsławiła to urokliwe miasteczko daleko poza granice Polski. www.wolsztyn.pl

Julian Tuwim ażdego roku wiosną w Wolsztynie odbywa się parada parowozów. Do tego „kolejowego” miasteczka zjeżdżają nie tylko zabytkowe parowozy z całej Europy, ale przede wszystkim miłośnicy kolei ze świata. W Wolsztynie czekają na nich niesamowite atrakcje: można oglądać do woli najróżniejsze, zachowane najczęściej w muzeach, modele parowozów; można się nimi także przejechać. Paradzie towarzyszą Międzynarodowe Zawody Maszynistów. Do Wolsztyna można jednak przyjeżdżać przez cały rok, ponieważ wolsztyńska parowozownia jest jedyną w Europie, która pracuje w ruchu planowym na zasadach, które nie zmieniły się od czasów jej powstania. W parowozowni stacjonuje około 30 parowozów, a wśród nich duma Wolsztyna – „Piękna Helena”, polski parowóz Pm 36-2 rozwijający prędkość do 130 km/h. Odwiedzając parowozownię trzeba koniecznie zajrzeć do Izby Muzealnej. To prawdziwy raj dla miłośników starych kolei. Pierwsza linia kolejowa dotarła do Wolsztyna już w 1886 roku (ze Zbąszynka). Miasto szybko stało się ważnym węzłem kolejowym. W 1907 roku zbudowano parowozownię dla ośmiu stanowisk. I tak jest po dziś dzień. Wolsztyn nadal jest ważnym węzłem kolejowym. ◗

„Lokomotywa” Stoi na stacji lokomotywa, Ciężka, ogromna i pot z niej spływa – Tłusta oliwa. Stoi i sapie, dyszy i dmucha, Żar z rozgrzanego jej brzucha bucha: Buch – jak gorąco! Uch – jak gorąco! Puff – jak gorąco! Uff – jak gorąco! Już ledwo sapie, już ledwo zipie, A jeszcze palacz węgiel w nią sypie. Wagony do niej podoczepiali Wielkie i ciężkie, z żelaza, stali, I pełno ludzi w każdym wagonie, A w jednym krowy, a w drugim konie, A w trzecim siedzą same grubasy, Siedzą i jedzą tłuste kiełbasy. A czwarty wagon pełen bananów, A w piątym stoi sześć fortepianów, W szóstym armata, o! jaka wielka! Pod każdym kołem żelazna belka!

Parowozownia Wolsztyn

UR RCH. FOT. A

U ZĘD

MI A

W STA

E NI TY SZ OL W

ul. Fabryczna 1 64 – 200 Wolsztyn tel. 68 419 17 68, 663 294 674 info@parowozowniawolsztyn.pl www.parowozowniawolsztyn.pl

22 | Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce

W siódmym dębowe stoły i szafy, W ósmym słoń, niedźwiedź i dwie żyrafy, W dziewiątym – same tuczone świnie, W dziesiątym – kufry, paki i skrzynie, A tych wagonów jest ze czterdzieści, Sam nie wiem, co się w nich jeszcze mieści.

Pod parą

TA MIAS RZĘDU FOT. U

NIE ZTY OLS

U Kocha i Rożka arowozy to nie jedyna atrakcja miasta. Jeśli kogoś interesuje świat medycyny, może zajrzeć do domu, w którym mieszkał i pracował Robert Koch. Ten niemiecki lekarz właśnie w Wolsztynie ujarzmił bakterię wąglika. Koch w latach 1872 – 1880 był w Wolsztynie lekarzem powiatowym. W tym budynku (mieścił się w nim również szpital) doktor Koch rozpoczął badania nad zakażeniami ran i doświadczenia z wąglikiem. Wkrótce po przenosinach do Berlina, ogłosił swoje badania na temat bakterii wywołujących gruźlicę, co zaowocowało Nagrodą Nobla. Tak więc wolsztynianie mogą być dumni,

że w ich mieście narodziła się wielka kariera medyczna noblisty. Drugim sławnym obywatelem miasta był Marcin Rożek. Rzeźbiarz opuścił rodzinne miasto, posmakował paryskiej sławy i w 1934 roku wrócił. W jego domu dziś jest ekspozycja poświęcona jego życiu i twórczości. W ogrodzie można podziwiać kopie niektórych rzeźb. Dwie sale przeznaczono na wystawy czasowe. Muzeum gromadzi także pamiątki po innym sławnym obywatelu Wolsztyna – Józefie Marii Hoene-Wrońskim, filozofie i matematyku, który urodził się tu w 1776 roku. ◗

Muzeum Marcina Rożka

ul. 5 stycznia 34 64 – 200 Wolsztyn tel. 68 384 26 48 www.muzea-wolsztyn.com.pl Muzeum Roberta Kocha

ul. Roberta Kocha 12 64 – 200 Wolsztyn tel. 68 384 27 36 www.muzea-wolsztyn.com.pl FOT. Z.

SZMIDT

Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce | 23

Pod strzechą

FO T. AR CH .

UR ZĘD UM

IAST AW

WOL SZTYN IE

Pod strzechą rzy południowo-zachodnim brzegu Jeziora Wolsztyńskiego na 3,5-hektarowym obszarze rozpościera się Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski. Urządzono tu między innymi zagrodę, którą tworzą: karczma o konstrukcji zrębowej (1706) z Nowego Solca, stodoła zrębowa (koniec XVIII wieku) z Solca, stajnia z wozownią i komorą (XIX wiek) z Szarek, ośmioboczna studnia zrębowa (XVIII wiek) z Jastrzębska i chałupa parobka (XIX wiek) z Nowej Tuchorzy... Jak na rekonstrukcję wielkopolskiej wsi przystało, po drodze można się natknąć na kuźnię czy kapliczkę. Zabudowania sprawiają jakby żyły, o czym świadczy obecność zwierząt domowych i ekspozycje w poszczególnych obiektach. Kiedy zmęczy nas wędrowanie po skansenie, można się udać na pobliską plażę, gdzie można skorzystać również z wypożyczalni sprzętu wodnego. ◗

Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski

ul. Bohaterów Bielinka 26 64 – 200 Wolsztyn tel. 68 384 26 19 www.wolsztyn-muzeum.com.pl 24 | Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce

Wyrzysk Osiek

Na pograniczu

Poznań

Wielkopolska łączy się tu z Pomorzem. Na skraju województwa największą atrakcją są z lasy i często schowane w nich jeziora. Wybierając się jednak w ten region, warto odwiedzić także Osiek i Wyrzysk.

wypoczynek w Osieku i Wyrzysku

Jak to na wsi uzeum Kultury Ludowej w Osieku nad Notecią żyje w harmonii z porami roku. Organizowane tu wystawy mają charakter parateatralny: odtwarzają fragmenty takich obrzędów jak kolędowanie bożonarodzeniowe i wieczerza wigilijna, zabawa na zapusty, tradycyjna Wielkanoc, oczepiny z wesela. Druga formą prezentacji są zajęcia interaktywne, na przykład proces obróbki lnu od pozyskiwania włókien aż po tkanie na krosnach, wytwarzanie przetworów na zimę (m. in. syropu z buraków, cukierków z tego syropu), wypiek chleba, wyrób masła czy wyrób kawy zbożowej. Zwiedzający nie obserwują tych zajęć biernie, w każdej chwili mogą się

FOT.

do nich przyłączyć. Dopełnieniem tych form są duże imprezy plenerowe typu „żywy skansen”, majówka, pożegnanie lata, podczas których prezentowane są różne dziedziny sztuki ludowej, występują kapele ludowe i zespoły obrzędowe. Muzeum Kultury Ludowej tworzą dwa działy: etnograficzny i archeologiczny. Pierwszy ma pieczę nad niemalże w pełni utworzoną wsią typu owalnicowego. Oprócz chałup, budynków gospodarczych można tu zobaczyć także wiatraki, kuźnię, tartak, chatę, która łączyła w sobie mieszkanie nauczyciela i izbę elementarnej szkoły wiejskiej (połowa XIX wieku). Obiekty zgromadzone w skanse-

Wyrzyska Kolejka Powiatowa

MIDT

Z. SZ

nie pochodzą z obszaru dorzecza środkowego Noteci, a więc z Puszczy Noteckiej, Pałuk i Krajny. W dziale archeologicznym prezentowane są eksponaty pozyskane w ramach badań archeologicznych prowadzonych na tym terenie w drugiej połowie ubiegłego stulecia. ◗

Muzeum Kultury Ludowej

ul. Dworcowa 10 89 – 333 Osiek nad Notecią tel. 67 286 60 90 www.muzeum.pila.pl

asjonatom z Towarzystwa Wyrzyska Kolejka Powiatowa (TWKP) udało się ocalić najstarsze odcinki Wyrzyskiej Kolejki Powiatowej: Białośliwie – Łobżenica i odgałęzienia Zakłady Przemysłowe – Glesno oraz Czajcze – Wysoka. Działalność TWKP zaowocowała także pojawieniem się na stacji Białośliwie nowego taboru. W Białośliwiu pasjonaci sprawują pieczę także nad stacją początkową kolei, która jako jedyna w Europie, a może i na świecie, jest wielopoziomowa (!) i do tego styczna z koleją normalnotorową. Wszystko to można obejrzeć z zewnątrz, ale pociągi na trasie Białośliwie – Łobżenica kursują okazjonalnie (tylko na zamówienia). ◗

Towarzystwo Wyrzyska Kolejka Powiatowa

ul. Kościuszki 5 89 – 340 Białośliwie tel. 606 339 343 zarzad@twkp.most.org.pl

LEM

. J. OT

www.powiat-pilski.intrux.pl Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce | 25

Z wilkami i adrenaliną Stobnica Poznań

Koło Obornik są dwa miejsca, które mogą podnieść poziom adrenaliny: wilki w Stobnicy i park linowy na obrzeżach miasta. Ale nie trzeba się bać…

Wilk asze wyobrażenia o wilkach od dzieciństwa kształtują bajki i baśnie. Zwykle jest on w nich negatywnym bohaterem. Tymczasem Dawid Mech twierdzi, że „Wilk nie jest zwierzęciem ziejącym nienawiścią, ani też nie jest maskotką do przytulania, nie jest ani niebezpieczny, ani sympatyczny. Jest po prostu jednym z wielu interesujących gatunków prześladowanych przez człowieka od stuleci, który potrzebuje miejsca do życia”. Jeśli ktoś chce się zmierzyć z wilkiem, może się udać do ogrodu zoologicznego, ale wtedy będzie go oglądał tylko z daleka. Może jednak wybrać się do Stobnicy (na skraju Puszczy Noteckiej koło Obornik), do Terenowej Stacji Doświadczalnej Katedry Zoologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, popularnie nazywanej Centrum Obalania Mitów lub „Wilczym Parkiem”. W powstałej w 1974 roku Stacji Doświadczalnej naukowcy zajmują się reintrodukcją rzadkich i ginących gatunków zwierząt, jak choćby bobra europejskiego. Nad strumieniem Kończak prowadzi się hodowlę konika polskiego w typie tarpana leśnego, głuszców, cietrzewi… Ale sławę Stobnica zawdzięcza wilkom. Pierwsza wilczyca Fifty trafiła do Stobnicy w 1996 roku. Urodziła się w nowotomyskim zoo. Jej rodzicami były wilki wybrane przez kłusowników z gniazda w Puszczy Noteckiej. Wkrótce przestała się czuć samotnie, pojawiły się następne wilki. Z czasem w Stobnicy zaczęły przychodzić na świat dzieci pierwszych mieszkańców. Wilki można oglądać w wolierach. Można także wejść do woliery, ale tylko z opiekunami jej mieszkańców. Ci, którzy się na ten krok odważyli, mają zupełnie inne wyobrażenie o tych zwierzętach. Czy Stobnica to wilczy raj? Prawdopodobnie bezpieczne miejsce dla tych ginących zwierząt. Dla tych, którzy tu zaglądają – lekcja życia i piękne miejsce w dolinie Kończaka wijącego się meandrycznie nieopodal. Stobnickie wilki grały w kilku filmach zrealizowanych dla National Geographic oraz w filmie „Ogniem i mieczem”. ◗

to nie maskotka, ale…

Katedra Zoologii

Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu ul. Wojska Polskiego 71 c 60-625 Poznań tel. 61 848 76 49 lub 61 848 76 48 Stacja Doświadczalna UP

Stobnica 1 64 – 607 Kiszewo tel. 61 291 36 39 26 | Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce

T. Z

wypoczynek w Stobnicy

Wędrując po linach alownicza leśna kraina nad rzeką Wełną leży niedaleko Puszczy Nadnoteckiej przy ruinach mostu Wronieckiego w Obornikach. Miłośnicy aktywnego wypoczynku znajdą w niej dla siebie idealne warunki. Czeka na nich ścianka wspinaczkowa, dwie trasy linowe, poligon paintballowy… Park linowy w Obornikach obejmuje dwie trasy przeszkód o zróżnicowanym poziomie trudności. Trasy skonstruowane są z drewnianych platform, umieszczonych na drzewach. „Madagaskar” nadaje się dla osób początkujących i zawiera wiele ciekawych przeszkód o łatwym stopniu trudności. Natomiast trasa „Kilimanjaro” jest przeznaczona dla ludzi kochających wyzwania. Poligon paintballowy usytuowany jest wzdłuż rzeki Wełny, w dolnej partii terenu parku linowego. Obszar umożliwia grę na otwartym polu, gdzie do dyspozycji graczy ustawione są przeszkody różnego rodzaju. Paintballowcy mają do dyspozycji również część obszaru leśnego. Zdumiewającym atutem leśnego poligonu są specjalnie przygotowane labirynty, skrytki oraz ciekawe punkty snajper-

skie. Dla każdej drużyny paintballowej zostały przygotowane specjalne forty, które umożliwiają uczestnikom zdobywanie części lasu przeciwnika. Ścianka wspinaczkowa położona jest w jednym z najpiękniejszych widokowych miejsc w całym parku, na wysokiej skarpie. Widok z jej szczytu zapewnia niesamowite wrażenia. Ma 8 metrów wysokości. Wyodrębniono na jej powierzchni 4 trasy wspinaczkowe. Alternatywą dla emocji na wysokościach jest spływ kajakowy po Wełnie, która należy do najbardziej malowniczych rzek w Polsce. Spływ może się zacząć w Jaraczu lub Wełnie (3,5 godziny), w Rudzie (6,5 godziny) lub Rogoźnie (7 godzin). Na życzenie można go zakończyć ogniskiem na terenie parku lub na Warcie. ◗

Park Linowy Adrenalina

tel. 506 384 140, 505 107 720 www.parklinowy-oborniki.pl biuro@parklinowy-oborniki.pl

www.oborniki.starostwo.gov.pl

Na stoku i nad jeziorami

Chodzież Poznań

wypoczynek w Chodzieży H. ARC FOT.

Chodzież otaczają wzgórza ze szczytami: Góra Talerz, Góra Łysa i Gontyniec oraz jeziora: Miejskie, Strzeleckie i Karczewnik. Tym samym miasteczko jest atrakcyjne zarówno zimą, jak i latem.

ĘDU URZ

Stok narciarski óra „Talerz” to najwyższe wzniesienie w granicach miasta (132 m n.p.m.). Rozpościera się z niego wspaniała panorama na Chodzież i okolicę. W 2003 roku grupa zapalonych narciarzy z Chodzieskiego Towarzystwa Narciarskiego zbudowała dwustumetrowy odcinek nartostardy, która docelowo będzie mogła być wydłużona do pięciuset metrów. Na gotowym odcinku działa już wyciąg narciarski. Jest to najdłuższy tego typu obiekt w północnej Polsce. Dodatkową atrakcją jest osobny tor saneczkowy. Na szczycie urządzony został taras widokowy. Miejsce ma charakter magiczny. Warto się wspiąć na górę zarówno latem, jak i zimą. Latem można się wdrapać także na Gontyniec, gdzie stoi wieża widokowa.

MIA

STA

ŻY ZIE OD CH

Punkt Informacji Turystycznej przy Miejskiej Bibliotece Publicznej ul. Kościuszki 32 64 – 800 Chodzież tel. 67 381 81 38 www.biblioteka-chodziez.pl biblioteka@biblioteka-chodziez.pl

Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji ul. Staszica 12 64 – 800 Chodzież

Dyskretny urok jezior

tel. 67 28 20 249 www.mosir-chodziez.pl

atem atrakcją Chodzieży są trzy jeziora. Po Miejskim kursuje stateczek „Chodzieżanka”, który cieszy najmłodszych. Miłośnicy kąpieli wybierają chętniej jezioro Karczownik, gdzie plażowicze mają do wyboru plażę trawiastą i wysypaną piaskiem, a także mogą skorzystać z wypożyczalni sprzętu wodnego.

mosir@mosir-chodziez.pl www.chtn.org.pl chtn@chtn.org.pl

Domy tkaczy T. Z FO

T MI D . SZ

odatkową atrakcją Chodzieży są dobrze zachowane domy tkaczy, czyli niemieckich sukienników i tkaczy, którzy przybyli do Chodzieży dwoma falami w XVII i XVIII wieku. Wytyczyli nową ulicę, zwaną początkowo „Nowe Miasto”, a następnie Pod Lipami (obecnie ul. Kościuszki). Z tego okresu zachowały się ich domy – ustawione szczytowo do ulicy, parterowe, o szachulcowej konstrukcji ścian (obecnie są otynkowane). Na tyłach domów gospodarze budowali warsztaty i drewniane lamusy (przeznaczone do składowania wełny i sukna). Niestety, nie można ich zwiedzać, ponieważ są własnością prywatną. ◗

www.powiat-chodzieski.pl FOT. ARCH. URZĘDU MIASTA W CHODZIEŻY

W siodle

wypoczynek w Jaszkowie Poznań

Jaszkowo

FOT . AR

CH.

UNII GO

SPOD A

RCZEJ R

EG ION U

ŚREMSK

IEGO, AU TO

R: M. DZIUB A

RC ODA OSP NII G CH. U FOT. AR

Do tej uroczej wsi nad Wartą ściągają miłośnicy jeździectwa z całej Europy. Ale w Jaszkowie konie nie są jedyną atrakcją.

www.unia.srem.com.pl

ZEJ

UŚ ION RE G

M RE

IE SK

Urocza wieś nad Wartą ntoni Chłapowski, potomek sławnego generała Dezyderego Chłapowskiego, wrócił pod koniec XX wieku do Polski i odkupił od Skarbu Państwa pałac w Jaszkowie, wzniesiony prawdopodobnie przez Stanisława Mieczkowskiego w 1912 roku oraz przylegający doń folwark. Osiadł tu i stworzył Centrum Hipiki. Centrum Hipiki to miejsce, gdzie można przez cały rok uczyć się jazdy konnej, pielęgnacji konia (między innymi kucia koni) i podstaw woltyżerki.

28 | Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce

W Jaszkowie powstał kompleks kilku krytych ujeżdżalni, hotel i klinika dla koni, parkur zewnętrzny, tor krosowy… Przyjeżdżają się tu szkolić dzieci i dorośli, bo jeździectwo to sport rodzinny. Dla dzieci specjalnie hoduje się tu koniki pony. Goście Centrum Hipiki mogą zamieszkać (zależnie od zamożności) w oficynach lub pałacu. Dziewiętnastowieczny pałac dzięki Antoniemu Chłapowskiemu odzyskał blask. Urzeka przede wszystkim jego piękna biblioteka i sala balowa. W najbliższym oto-

W siodle

RCH. FOT. A

czeniu pałacu znajduje się wieża widokowa i przystań rzeczna, bo w wolnych chwilach w Jaszkowie można uprawiać również sporty wodne. Nie bez znaczenia dla charakteru miejsca jest jego położenie. Jaszkowo usytuowane jest w malowniczym Rogalińskim Parku Krajobrazowym. To idealne miejsce dla tych, którzy po nauce jazdy konnej chcieliby odetchnąć na rowerach, z wędką nad wodą, na pieszych wycieczkach. We wsi warto zajrzeć do późnogotyckiego kościoła św. Barbary z połowy XV wieku.

ZE ARC POD GOS UNII

N GIO J RE

O UT ,A GO KIE S M ŚRE

IU DZ M. R:

W budynku starej plebani mieści się izba pamięci bł. Edmunda Bojanowskiego. Z Jaszkowa niedaleko do pałacu w Rogalinie i zamku w Kórniku… ◗ Centrum Hipiki

Jaszkowo 63 – 112 Brodnica tel. 61 28 37 556 info@centrumhipiki.com www.centrumhipiki.com Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce | 29

Poznański obwarzanek

wypoczynek w Szreniawie i Pobiedziskach

Poznań

Szreniawa FOT.

Muzeum Rolnictwa w Szreniawie wraz z filiami i Skansenem Miniatur w Pobiedziskach tworzą swego rodzaju „wielkopolski obwarzanek”.

MIDT

Z. SZ

Czteropolówka ze Szreniawy zy ktoś jeszcze pamięta, co to znaczy czteropolówka? Zdaje się, że mieszkańcy miast nie mają o tym zielonego pojęcia, a i wsi – coraz mniejsze. Otóż, w Muzeum Narodowym Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie można się tego dowiedzieć, ba nawet praktycznie poznać. Obserwując pole, które na przemian obsiewanie jest roślinami okopowymi, jarymi, motylkowymi i oleistymi. Nie jedną zagadkę można w Szreniawie rozszyfrować, zwłaszcza, jeśli prześledzi się kalendarz imprez organizowanych przez muzeum. I tak w okresie Wielkanocy, Zielonych Świątek czy Bożego Narodzenia organizuje się tu jarmarki, podczas których można posmakować potraw, nauczyć się je przyrządzać. Zwykle pojawiają się w tym czasie artyści prezentujący folklor związany z danym świątecznym okresem. „Jesień na wsi” czy „Jesień w domu i zagrodzie” to okazja, aby poznać prace rolników wykonywane właśnie o tej porze roku (orka, obsiewane) czy prace wiejskich gospodyń (gotowanie powideł, robienie przetworów)… Jeśli komuś się wydaje, że muzeum to gabloty i wystawy to się myli. W Szreniawie na 10 hektarach można zobaczyć także pałac, zabudowania folwarczne, fragment parku. Nie brakuje tu ogrodu zielarskiego, a nawet pola uprawnego. Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno – Spożywczego posiada pięć oddziałów: Muzeum Młynarstwa i Wodnych Urządzeń Przemysłu Wiejskiego w Jaraczu (tel. 67 261 05 15), Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa w Nowym Tomyślu (tel. 61 442 23 11), Muzeum Przyrodniczo – Łowieckie w Uzarzewie (tel. 61 818 12 11), Muzeum Gospodarki Mięsnej w Sielinku (tel. 61 447 36 14) oraz Muzeum i Skansen Pszczelarstwa w Swarzędzu (tel. 61 651 18 17). Każde z nich stanowi odrębną atrakcję. Wszystkie oddziały rozrzucone są w promieniu kilkudziesięciu kilometrów od Poznania. ◗

T. Z

Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego

30 | Wypoczynek rodzinny w Wielkopolsce

62 – 052 Komorniki ul. Dworcowa 5 tel. 61 81 07 629 muzeum@muzeum-szreniawa.pl www.muzeum-szreniawa.pl

W mikroskali Wielkopolska w mikroskali iędzy Poznaniem a Gnieznem, tuż przed Pobiedziskami, niemalże na początku Szlaku Piastowskiego, trzeba się koniecznie zatrzymać. Nie potrzeba wiele czasu, by na niewielkim obszarze zobaczyć najważniejsze obiekty architektoniczne Wielkopolski. Wszystko w skali 1: 20. Można zaryzykować wręcz stwierdzenie, że wystarczy odwiedzić Skansen Miniatur w Pobiedziskach, by widzieć całą Wielkopolskę. Oczywiście, to żart, ale jest to niewątpliwie znakomita okazja, aby dzieci posmakowały i poczuły, że „Wielkopolska to wielka rzecz”, chociaż stając obok poznańskiego ratusza, iglicy MTP czy pałacu w Rogalinie ta wielkość tu nie przytłacza. Na terenie parku usytuowano 35 obiektów. Obok wspomnianych można tu podziwiać: poznańską katedrę, poznańskie kościoły pw. św. Wojciecha, św. Jana Jerozolimskiego za Murami, Marcina, Najświętszej Maryi Panny, Teatr Wielki w Poznaniu, Poznańskie Krzyże… Uroczo prezentują się pałace w Antoninie, Rogalinie, Lubostroniu czy Czerniejewie. W tym skansenie nie mogło zabraknąć Mysiej Wieży z Kruszwicy, Biskupina, katedry gnieźnieńskiej,

FOT. Z. SZMIDT

palatium na Ostrowie Lednickim… Można wędrować pomiędzy budowlami i snuć opowieści: przywoływać legendy o początku państwa Piastów i o królu Popielu, którego myszy zjadły, o poznańskich koziołkach… Skansen czynny jest cały rok. Od wiosny do jesieni urzeka kolorami zmieniających się pór roku. Zupełnie inaczej historyczne budowle prezentują się przyprószone śniegiem. W 2010 roku nieopodal makiety Starego Rynku w Poznaniu, otwarto w skansenie Centrum Sztuki Współczesnej. O taką instytucję zabiegają artyści w Poznaniu. Nie mogąc doczekać się realizacji tego projektu w stolicy Wielkopolski, stworzyli je – w miniaturowej wersji – w Skansenie w Pobiedziskach. Centrum to prowadzi normalną działalność artystyczną, organizuje wystawy… Tym samym Pobiedziska dołączyły do takich miast posiadających własne centra sztuki jak: Warszawa, Wrocław, Toruń, Nowy Jork, Londyn czy Paryż. Tyle tylko, że pobiedziskie jest pierwszym w świecie Centrum Sztuki Współczesnej w skali 1: 20, a jego model architektoniczny został zaprojektowany jako budynek-rzeźba. ◗

Skansen Miniatur

Pobiedziska tel. 61 81 77 822 skansen@okis-pobiedziska.pl www.okis-pobiedziska.pl

Poznań

Pobiedziska

Informacja turystyczna Poznań

Piła

Centrum Informacji Turystycznej 61-772 Poznań, Stary Rynek 59/60 tel. 61 852 61 56 61 855 33 79 it@cim.poznan.pl

Powiatowy Punkt Informacji Turystycznej, Kulturalnej i Sportowej 64-920 Piła, al. Niepodległości 33/35 tel. 67 210 94 80 pit@powiat.pila.pl

Centrum Informacji Miejskiej - Arkadia 61-816 Poznań, ul. Ratajczaka 44 tel. 61 851 96 45 61 856 04 54 centrum@cim.poznan.pl

Nowy Tomyśl

Filia CIM - MTP 60-734 Poznań, ul. Głogowska 14 tel. 61 869 20 84 centrum@cim.poznan.pl Filia CIM - Ławica - lotnisko 60-189 Poznań, ul. Bukowska 285 tel. 61 849 21 40 lawica@cim.poznan.pl Informacja i Usługi Turystyczne „Glob-Tour FB” 60 - 801 Poznań, ul. Dworcowa 1 tel. 61 866 06 67 info@globtourfb.poznan.pl

Gniezno Powiatowe Centrum Informacji Turystycznej 62-200 Gniezno, ul. Rynek 14 tel. 61 428 41 00 info@szlakpiastowski.com.pl

Kalisz

Gminny Ośrodek Informacji 64-300 Nowy Tomyśl, pl. Niepodległości 10 tel. 61 44 23 806 r.ratajczak@nowytomysl.pl

Puszczykowo Centrum Ekoinfo 62-040 Puszczykowo, ul. Poznańska 1 tel. 61 633 62 83 61 898 37 11 promocja@puszczykowo.pl

Śrem Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego – Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości 63-100 Śrem, ul. Okulickiego 3 tel. 61 283 27 04 unia@srem.com.pl

Wybrane biura podróży organizujące przyjazdy do Wielkopolski MARPOL TRAVEL ul. Dworcowa 1 64 – 500 Szamotuły tel./fax 61 292 38 21 www.marpoltravel.pl info@marpoltravel.pl Biuro Podróży „ATUR” ul. Mielżyńskiego 18/3 61 – 725 Poznań tel. 61 85 16 292, 61 85 60 881 fax 61 85 13 604 www.atur.com office@atur.com.pl Weiss-Travel Agencja Turystyczna Karoliny Gnusowskiej-Weiss ul. Mścibora 62/9 61 – 062 Poznań tel. 61 65 33 650 fax 61 65 33 659 office@weiss-travel.com

Wolsztyn Gminne Centrum Informacji w Wolsztynie 64-200 Wolsztyn, ul. Roberta Kocha 12a tel. 68 347 31 04 gci@wolsztyn.pl

Centrum Informacji Turystycznej 62-800 Kalisz, ul. Zamkowa tel. 62 598 27 31 it@um.kalisz.pl

Konin Centrum Informacji Turystycznej 62-510 Konin, ul. Dworcowa 2 tel. 63 246 32 48 biuro@lotmarina.pl

Leszno Informacja Turystyczna 64-100 Leszno, ul. Słowiańska 24 tel. 65 529 81 91 65 529 81 92 65 529 81 92 infotur@leszno.pl

Wielkopolska w Internecie

www.wielkopolska.travel www.turystyka-kulturowa-wlkp.pl

Mapa Wielkopolski

Wydawca:

Wielkopolska Organizacja Turystyczna www.wot.org.pl

Tekst:

Stefan Drajewski

Mapa:

Autograf www.autograf-poligrafia.pl

ISBN Poznań 2012

978-83-61454-54-0

Foldery promujące Wielkopolskę wspierane są przez mobilne technologie.

Czytnik kodów QR znajdziejsz na www.odkoduj.com