-1Monika Lambert Scenariusz zajęć biblioterapeutycznych do tekstu „Najmniejszy Anioł” cz. I Temat: Zachowanie innych, a moje ja. Cele: integracja grupy, nauka formułowania wypowiedzi, nauka radzenia sobie z nieprzyjemnymi sytuacjami dotyczącymi niepełnosprawności, nauka zachowań zachęcających do kontaktu, pobudzanie wiary we własne możliwości, Uczestnicy: grupa dzieci niepełnosprawnych w wieku 8-10 lat, nie znająca się, licząca ok. 10 osób Czas: 65-70 min Warunki: dość duże, przestronne pomieszczenie bez barier dla osób niepełnosprawnych (brak progów, szerokie przejścia, winda albo sala na parterze); pomieszczenie powinno mieć wystarczająco miejsca by każde dziecko mogło usiąść przy stole, stoły powinny być ułożone w kwadrat, by dzieci w momencie kiedy siedzą tworzyły koło; oprócz stołów w sali powinno być miejsce by dzieci mogły w parach się prezentować Metody i techniki: -el. arteterapii – rysowanie przy użyciu kredek, flamastrów -el. socjoterapii – ludoterapia, stosowanie aktywnych metod nauczania -el. biblioterapii – praca z tekstem, rozmowa odnośnie tekstu, -el. dramy – odgrywanie scenek Forma: grupowa, zespołowa Środki i materiały: biały papier a-4, kredki, flamastry, tekst, kłębek wełny, trzy pojemniki z narysowanymi buźkami, kulki np. szklane Literatura: tekst „Najmniejszy Anioł” PRZEBIEG ZAJĘĆ Część I – wstępna 1. Przywitanie się z grupą. Zawarcie kontraktu. (ok. 5 min) 2. Wizytówka – kwiatek. Każdy z uczestników zajęć otrzymuje kartkę papieru, na której rysuje kwiatka. W jego środku wpisuje swoje imię, a na płatkach wpisuje rzeczy, które lubi. (ok.5 min) 3. Kłębek. Osoba prowadząca zawiązuje sobie supełek nicią z kłębka i rzuca nim do osoby, która przedstawia się i zaplątuje go wokół palca, podając dalej. Gdy już wszystkie osoby mają nić na palcu kłębek, prowadzący podsumowuje zabawę, że jest to nić, która łączy nas wszystkich i sprawia, że w trakcie zajęć panuje przyjemna atmosfera, a wszystkim dobrze się pracuję. Zabawę można zmodyfikować tak by kłębek by osoba trzymająca kłębek przed rzutem podała imię osoby, do której ma zamiar rzucić. (ok. 5 min) 4. Wspólne rysowanie. Dwie osoby trzymają jedną kredkę/ flamaster i bez porozumiewania się za pomocą słów rysują wspólnie obrazek na zadany temat. Propozycja: niebo. (ok. 10 min)
Część II – właściwa 5. Burza mózgów. Zadaniem dzieci jest dokończyć zdanie. „Czuję się źle, kiedy inni… (zachowują się, robią…) Dzieci mają określić, jakie zachowanie innych ludzi w stosunku do nich sprawia, że czują się oni źle. Każde z dzieci może podać swoją propozycję. Dobrze jest spisywać je na kartce. (ok. 5 min) 6. Tekst – Najmniejszy Anioł, cz. I ( do zdania „Odszedł, więc” – po wizycie u pana Stanisława) (ok. 10 min) 7. Rozmowa z uczestnikami na temat tekstu. (ok. 5 min) Proponowane pytania: O czym był ten fragment tekstu? Kim był Tadeusz Anioł? Co rozdawał Tadeusz Anioł? Dla kogo zabrakło skrzydeł? Jak czuł się Najmniejszy Anioł, gdy nie dostał skrzydeł? Do kogo poszedł po radę? Jak czuł się Najmniejszy Anioł po wyjściu od p. Stanisława? Co mogłyby zrobić inne anioły by Najmniejszy Anioł czuł się lepiej? 8. Ćwiczenie. Uczestnicy dobierają się w pary i tworzą krótkie sceny dotyczące zachowań aniołów w stosunku do Najmniejszego Anioła. Uczestnicy na podstawie wcześniejszej rozmowy odgrywają scenki, mogą korzystać z nowych pomysłów. Po ćwiczeniu omawiamy je oraz próbujemy odpowiedzieć na pytanie: co my możemy zrobić by ludzie tak się zachowywali? (ok. 15 min) 9. Podsumowanie. Czasem nie należy zwracać uwagi na zachowania innych, ponieważ ktoś może nie wiedzieć jak się zachować w naszej obecności. Sami powinniśmy kształtować dobre zachowania, możemy odezwać się do kogoś, by go ośmielić, a czasem wystarczy nawet uśmiech. (ok. 5 min) 10. Ewaluacja. Umieszczamy trzy pojemniki: Jeden z słoneczkiem, drugi ze słoneczkiem za chmurką, trzeci z samą chmurką. Każde dziecko dostaje jedną szklaną kulkę, którą wrzuca do pojemnika, odpowiadającego ocenie zajęć. 11. Podziękowanie za udział. Zakończenie. (ok. 5 min)
-2Monika Lambert Scenariusz zajęć biblioterapeutycznych do tekstu „Najmniejszy Anioł” cz. II Temat: Poczucie własnej wartości. Cele: integracja grupy, nauka formułowania wypowiedzi, pobudzanie wiary we własne możliwości, wzmacnianie poczucia własnej wartości, ułatwienie dziecku poznania własnego „Ja” i zaakceptowania siebie, Uczestnicy: grupa dzieci niepełnosprawnych w wieku 8-10 lat, nieznająca się, licząca ok. 10 osób Czas: 70-80 minut Warunki: dość duże, przestronne pomieszczenie bez barier dla osób niepełnosprawnych (brak progów, szerokie przejścia, winda albo sala na parterze); pomieszczenie powinno mieć wystarczająco miejsca by każde dziecko mogło usiąść przy stole, stoły powinny być ułożone w kwadrat, by dzieci w momencie, kiedy siedzą tworzyły koło; oprócz stołów w sali powinno być miejsce by dzieci mogły w parach się porozumiewać Metody i techniki: -el. arteterapii – ozdabianie skrzydeł, wypisywanie cech na piórach -el. socjoterapii – ludoterapia, stosowanie aktywnych metod nauczania -el. biblioterapii – praca z tekstem, rozmowa odnośnie tekstu, Forma: grupowa, zespołowa, indywidualna Środki i materiały: maskotka, szary papier, kredki, flamastry, tekst, gotowe skrzydła anielskie z umocowanymi sznurkami do założenia, papierowe pióra, trzy pojemniki z narysowanymi buźkami, kulki np. szklane Literatura: tekst „Najmniejszy Anioł” PRZEBIEG ZAJĘĆ Część I – wstępna 12. Przywitanie się z grupą. Przypomnienie o kontrakcie. (ok. 5 min) 13. Maskotka. Maskotka przechodzi z rąk do rąk. Każdy uczestnik przypomina swoje imię, może powiedzieć, co lubi, po czym podaję maskotkę dalej. (ok.5 min) 14. A kto… Osoba prowadząca wymienia różne cechy, przedmioty, które mogą tyczyć się kogoś z grupy oraz mówi, co osoba posiadająca tą cechę powinna zrobić np. ktoś kto urodził się w lipcu łapie się za głowę. Pytania należy dopasować do grupy, do ich temperamentu – liczy się to by jak największa grupa osób mogła uczestniczyć w tym zadaniu. (ok. 10 min) 15. Ping – pong. Uczestnicy dobierają się w pary. Ich zadaniem jest przypomnieć sobie, o czym była wcześniejsza część tekstu oraz opowiedzieć to drugiej osobie mówiąc tylko po jednym słowie – na zmianę.(ok. 10 min)
Część II – właściwa 16. Słoneczko. Zadaniem dzieci jest dopisać do hasła „skrzydła” swoje skojarzenia z zaznaczeniem by swoje skojarzenia odnieśli do ostatnich zajęć. Uczestników można podzielić na dwie 5 osobowe grupy, które swoje rezultaty spisują na szarym papierze. (ok. 5 min) 17. Tekst – Najmniejszy Anioł cz. I ( do zdania „Odszedł, więc” – po wizycie u pana Stanisława) (ok. 10 min) 18. Rozmowa z uczestnikami na temat tekstu. (ok. 5 min) Proponowane pytania: Jak Najmniejszy Anioł dostał się na ziemię? Komu pomógł Najmniejszy Anioł? Co się stało z dziewczynką, którą spotkał w szpitalu? Co dostał Aniołek od dziewczynki ze szpitala? Co powiedział Pan Stanisław, gdy zobaczył Najmniejszego Anioła? Co odpowiedział mu Najmniejszy Anioł? 19. Skrzydła. Każde z dzieci dostaje swoją parę skrzydeł wyciętych z kartonu, na które naklejają przygotowane wcześniej papierowe pióra. Dzieci, na niektórych z nich mogą wypisać swoje pozytywne cechy, które ich wyróżniają, albo je po prostu lubią. Dzieci zakładają swoje skrzydła i jeśli chcą mogą powiedzieć o swoich cechach, albo mogą je odczytać inni. (ok. 20 min) 20. Podsumowanie. W trakcie podsumowania należy mówić o dobrych cechach dzieci, które są ich dopełnieniem, ich mocną stroną, która pomagają im każdego dnia w pokonywaniu codziennych trudności. Dzieci powinny zatrzymać skrzydła by za każdym razem, gdy będą wątpić w siebie, mogli sobie przypomnieć o swoich dobrych cechach i akceptować siebie. Można nawiązać też do wcześniejszych zajęć, że nasze cechy mogą pomóc ośmielać inne osoby, a dzięki temu możemy zyskać prawdziwych przyjaciół.(ok. 5 min) 21. Ewaluacja. Umieszczamy trzy pojemniki: Jeden z słoneczkiem, drugi ze słoneczkiem za chmurką, trzeci z samą chmurką. Każde dziecko dostaje jedną szklaną kulkę, którą wrzuca do pojemnika, odpowiadającego ocenie zajęć. 22. Podziękowanie za udział. Zakończenie. (ok. 5 min)
-3– Alicja Szyszko, Joanna Delinowska, Dominik Mol SCENARIUSZ ZAJĘĆ BIBLIOTERAPEUTYCZNYCH Temat: „Pokrywka” – nauka tolerancji Cele: Uczenie tolerancji i akceptacji, integracja, relaksacja Uczestnicy: 20 dzieci - uczniowie III klasy szkoły podstawowej Czas trwania: 2 godziny lekcyjne, przerwa (15 min) Warunki: klasa w szkole, która umożliwia rozstawianie stołów i ustawianie krzeseł w półokręgu Metody i techniki: plastyczne, burza mózgów, relaksacyjne Formy: indywidualne, grupowe Środki: kartki A4, pisaki, kredki, 20 pociętych zdjęć garnka (puzzle) Literatura: Bajka „Pokrywka” Przebieg zajęć Część pierwsza Herb
Uczestnicy wypełniają pola podzielonego na cztery części herbu. Na górze piszą swoje imię, a w poszczególnych polach malują: - ulubioną porę roku; - ulubiony owoc; - ulubione zwierze; - ulubiony kolor Po zakończeniu pracy dzieci omawiają swoje herby. Imię z ruchem
Każde dziecko przedstawia swoje imię i wykonuje gest. Gest staję się ruchomą „formą” jego imienia i ułatwia jego zapamiętanie innym uczestnika zabawy. Zamiana miejsc
Każda z osób losuje numer od 1 do ilości osób w grupie. Grupa siedzi w kole, krzeseł jest tyle ile jest osób siedzących. Jedna osoba stoi po środku i ma zawiązane oczy. Wymienia ona dwie cyfry, które mają się zamienić miejscami, bez wychodzenia z koła a w trakcie ich zamiany stara się którąś z nich złapać, by ta zajęła jej miejsce. Puzzle
Każde dziecko dostaje pocięte zdjęcie garnka, które musi ułożyć w całość. Przerwa (15 min)
Część druga 23. Technika słoneczko
Dzieci łączą się w dziesięcioosobowe grupy. Każda grupa maluje koło, a w środku pisze słowo: INNOŚĆ. Następnie na wzór słońca dzieci dopisują do niego (w postaci promieni) skojarzenia związane ze słowem. 24. Tekst
Prowadzący zajęcia rozdaje dzieciom teksty bajki „Pokrywka” i czyta go na głos. 25. Pytania do tekstu
Prowadzący zadaje pytania dotyczące tekstu. Dzieci dyskutują na temat problematyki tekstu. Pytania: - Jak nazywał się garnek bez pokrywki (dzieci wymyślają imię)? - Jak wyglądają garnki, czym się od siebie różnią. - Jak wyglądał „inny” garnek? Dlaczego nie był lubiany? - Co się stało, że garnki polubiły „inny” garnek? 4. Pisanie listu Dzieci łączą się w czteroosobowe grupy . Każda z grup pisze list do garnka bez pokrywki, w którym dzieci pochlebnie wypowiada się na jego temat. Podkreślają jego wyjątkowość i wymieniają jego pozytywne cechy. Dzieci czytają na głos napisane przez siebie listy. 5. Plamplacz
Każdy z uczestników otrzymuje kartkę papieru oraz kredkę. U góry podpisuje ją imieniem garnka bez pokrywki, a poniżej imienia pisze dla niego pozdrowienia. Przed rozpoczęciem zabawy należy policzyć ilość osób by wiedzieć ile części ciała będzie można narysować. Osoba prowadząca wprowadza i mówi o garnku bez pokrywki, który jest wyjątkowy, itp. Potem kolejno wymienia różne części garnka do narysowania (uwzględniając liczbę osób), przy czym po każdym narysowanym elemencie, kartkę podaje się do następnej osoby (np. w prawo). Może to być zarys oczu, głowy. W tym momencie garnek bez pokrywki w całej okazałości i z pozdrowieniami wraca do osoby, która rozpoczęła jego tworzenie. 6. Relaksacja Prowadzący puszcza muzykę relaksacyjną. Dzieci poruszają się w rytm muzyki. Swoim ciałem starają się wyrazić ruch pary wylatującej z garnka bez pokrywki. 7. Podsumowanie Dzieci rozmawiają na temat wniosków wyciągniętych z zajęć. 8. Ewaluacja Dzieci wrzucają do garnka „buźki” , którymi oceniają zajęcia.
-4Leszczyńska Edyta, Bogdanowicz Katarzyna, Kondratowicz Aleksandra
Scenariusz zajęć „ Inny nie znaczy gorszy” Temat: Inny nie znaczy gorszy Cele: rozwijanie tolerancji i empatii wobec inności Uczestnicy: klasa masowa, uczniowie w wieku 9-10 lat Czas trwania: 60 minut Warunki: klasa szkolna z krzesłami i stolikami Metody i techniki: twórcze, plastyczne, aktywne Formy: indywidualne i grupowe Środki: tekst „O tym jak króliczek odnalazł szczęście” Materiały: szary papier, kredki, kartki, klocki, zdjęcia
Przebieg zajęć: Część pierwsza (wstępna): - zabawy twórcze: 1. Plampacz – stworek z innej planety – każdy z uczestników dostaje kartkę papieru oraz kolorowe flamastry. Prowadzący podaje opis Plampacza. Uczestnicy po wykonaniu każdego zadania kolejno podają sobie pracę zaczynając od osoby siedzącej po prawej stronie. Przykładowy opis stworka: duża głowa, sprężynowy tułów, skośne oczy, długie ręce, krótkie włosy, szpiczaste uszy, buty na obcasach, mały nosek. Po zakończeniu każda praca musi trafić do właściciela, który następnie aby oswoić Plampacza nadaje mu imię. Potrzebne materiały: - kartki papieru A4 - kolorowe flamastry 2. Układanie wieży z klocków – uczestników dzielimy na 5-cio osobowe grupy. Każda grupa wybiera swojego lidera. Wszystkie osoby w grupach, za wyjątkiem liderów mają zawiązane oczy. Każda drużyna dostaje klocki, które następnie wysypywane są na stół. Zadaniem każdej grupy jest ułożenie jak najwyższej wieży z klocków. Liderzy nie mogą dotykać klocków ani fizycznie kierować ruchami osób z drużyny. Ich zadanie polega na słownym udzielaniu wskazówek np. po twojej prawej stronie jest klocek, który może stanowić podstawę naszej wieży; obok twojej ręki znajduje się klocek, który świetnie nadaje się jako kolejny element naszej wieży. Zabawa trwa około 15 – 20 minut. Dla utrudnienia można każdej z grup dać dwa różne rodzaje klocków. Po zakończeniu zadania uczestnicy z zawiązanymi oczami ściągają chustki i mogą zobaczyć efekty swojej pracy. Przykładowe pytania po zakończeniu budowy: - Jak się pracowało? - Czy ciężko się pracowało z zawiązanymi oczami? - Jak się czuli mając zawiązane oczy? - Czy lider udzielał poprawnych wskazówek? - Co sprawiało największą trudność przy budowie?
Potrzebne materiały: klocki, chustki do zawiązania oczu Część druga (właściwa): Burza mózgów – prowadzący zadaje pytanie „W jaki sposób można się wyróżniać?” . Cała grupa przy pomocy metody burzy mózgów szuka odpowiedzi na to pytanie. Przerwa – około 10 – 15 minut Tekst: po przerwie prowadzący czyta tekst: „O tym jak króliczek odnalazł szczęście”. Przepracowanie problemu: prowadzący zadaje pytania: - Jak czuł się króliczek? - Dlaczego przestał chodzić do szkoły? - W jaki sposób traktowali go inni? - Czy w bajce występowały inne zwierzątka? Jakie? - Jakie problemy miały inne zwierzątka? - Co pomogło króliczkowi uporać się ze swoim problemem? Pisanie listu do króliczka: Uczniowie dzieli są na 2 – 3 osobowe grupy. Następnie prowadzący prosi dzieci aby napisały list do króliczka o problemach, o których chcieliby z nim porozmawiać. Po wykonaniu tego zadania grupa wspólnie czyta napisane listy i rozmawia o nich. Historie do zdjęć: Prowadzący mówi grupie o tym, iż każdy z nas ma czasem kłopoty i potrzebuje pomocy innych. Pyta uczestników czy byli w takiej sytuacji (Czy byli chorzy? Czy potrzebowali pomocy innych? Czy czuli się przez to gorsi?). Następnie pokazuje grupie zdjęcia (załącznik numer 1). Prowadzący prosi, aby uczestnicy opisali emocje, które mogą towarzyszyć osobom na zdjęciach. Ewaluacja: dzieci oceniają zajęcia rysując na przygotowanych wcześniej kartkach: uśmiechniętą buźkę (), neutralną buźkę (:I ), smutną buźkę ()
Załącznik numer 1.