Biuletyn Informacji Kulturalnej nr 04/2018 by Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu

nr 4/2018

ISSN 1426â&#x20AC;&#x201C;3106

04/2018 w numerze: Kamil Hoffmann ► Pozarockowe przestrzenie wrażliwości Jerzy Rochowiak ► Arlekinada – inowrocławskie teatralne święto Jerzy Rochowiak ► Inowrocławski Teatr Otwarty na małej i dużej scenie Magdalena Jasińska ► Po co nam OKR? Jerzy Rochowiak ► Fotograficzne impresje teatralne Kamil Hoffmann ► Vanitas w piętnastu fotografiach Jerzy Rochowiak ► Jej portret W Wojewódzkim Ośrodku Animacji Kultury w Toruniu

Szanowni Czytelnicy!

kwietniowym Biuletynie Informacji Kulturalnej omawiamy XXVII Konfrontacje Amatorskiej Twórczości Artystycznej Regionu w dziedzinie muzyki. Finałowy koncert konkursowy odbył się 24 marca w Akademickim Centrum Kultury i Sztuki w Toruniu. Przypominamy, że na początku maja mija termin nadsyłania prac na konkurs fotograficzny Konfrontacji pod hasłem Fotofikcje. Zapraszamy na 12 maja na konkursowy przegląd filmowy Konfrontacji do kina Centrum w Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu. W kwietniowym Biuletynie piszemy o 63. Ogólnopolskim Konkursie Recytatorskim – eliminacje wojewódzkie odbywały się w naszym Ośrodku 13 kwietnia. Piszemy również o XVI Przeglądzie Małych Form Teatralnych Arlekinada, który odbywał się w Teatrze Miejskim w Inowrocławiu w dniach 23-24 marca, a także o innych wydarzeniach w obszarach amatorskiej twórczości artystycznej. Kamil Hoffmann Jerzy Rochowiak

ISSN 1426-3106 WYDAWCA:

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu 87-100 Toruń, ul. Szpitalna 8 tel./fax: 56 65 22 755, 56 652 20 27. e-mail: woak@woak.torun.pl www.woak.torun.pl ZESPÓŁ REDAKCYJNY : Jerzy Rochowiak (redaktor naczelny) Kamil Hoffmann (sekretarz redakcji)

Redakcja zastrzega sobie prawo opracowywania nadsyłanych materiałów.

Pozarockowe przestrzenie wraliwoci Kamil Hoﬀmann

raz z początkiem wiosny rozpoczęły się w Toruniu dwudzieste siódme Konfrontacje Amatorskiej Twórczości Artystycznej Regionu. Tradycyjnie cykl konkursów organizowanych przez Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w ramach Konfrontacji otworzył przegląd w dziedzinie muzyki, który odbył się 24 marca w Akademickim Centrum Kultury i Sztuki „Od Nowa”. Kolejne przedsięwzięcia KATAR-owe to konkursy filmowy w maju i fotograficzny w czerwcu. Cykl zamkną zaś zaplanowane na grudzień Konfrontacje teatralne. Do udziału w koncercie finałowym przeglądu KATAR Muzyka zaproszono dziewięć zespołów, które zostały wybrane przez komisję na podstawie nadesłanych nagrań demo oraz laureata głosowania internautów. Artystów oceniali jurorzy związani z Konfrontacjami od wielu lat: Jacek Bryndal (muzyk i kompozytor, basista Kobranocki, lider zespołu Atrakcyjny Kazimierz), Grzegorz Kopcewicz (muzyk i animator muzycznej sceny alternatywnej regionu, lider zespołu Butelka, właściciel wytwórni Black Bottle Records), Zbigniew Krzywański (muzyk i kompozytor, gitarzysta Republiki, lider formacji Depresjoniści), Erwin Regosz (muzyk, kompozytor i autor tekstów, główny specjalista ds. muzyki w WOAK), Maurycy Męczekalski (muzyk i animator kultury niezależnej, gitarzysta i lider

bluesowego zespołu Tortilla, dyrektor ACKiS „Od Nowa”) i Mariusz Składanowski (dziennikarz muzyczny, promotor koncertów od blisko ćwierćwiecza związany z toruńską rozgłośnią Radio GRA). Tegoroczny KATAR muzyczny różnił się nieco od poprzednich edycji imprezy. Jak zwykle artystów do koncertu finałowego wybrano na podstawie nagrań demo, ale tym razem zaproszono mniejszą ich liczbę. Dzięki temu każdy zespół mógł zagrać nie dwa, jak dotąd, lecz trzy utwory. Muzycy zyskali zatem możliwość lepszej prezentacji całego spektrum swojej twórczości. Co prawda nie wszyscy z tej możliwości skorzystali, grając owszem trzy utwory, ale w gruncie rzeczy tak do siebie podobne, że zlewające się w jedną całość. Byli jednak wykonawcy, którzy taki minirecital przemienili w kompletne, chociaż oczywiście pozostawiające ogromny niedosyt, widowisko artystyczne. Taki właśnie, kompletny a przy tym bardzo poruszający był występ toruńskiej grupy Dogs Head, która decyzją jury zdobyła Grand Prix tegorocznych Konfrontacji w dziedzinie muzyki. Twórczość zespołu trudno zaszufladkować, sami muzycy określają ją mianem trip-hopu. Istotnie, ich muzyka bliska jest klimatowi mrocznej i posępnej, „bristolskiej” elektroniki, ale pojawiają się też elementy klubowe, drone music a nawet nowoczesnego ambient techno. Nie ulega jednak wątpliwości, że formalnie i gatunkowo ich propozycja odbiega od tradycyjnego „gitarowego” rocka, który dominował w repertuarze wszystkich poprzednich edycji konkursu. Zespół tworzą: Adam „Ziot” Gawor – DJ, producent, twórca szeroko pojętej muzyki elektronicznej, Krzysztof „Kisiel” Majczuk – wokalista oraz Szymon Szóstak – klawiszowiec i gitarzysta. Trzy zaproponowane przez Dogs Head utwory to przemyślane i rozbudowane kompozycje. Utwory utrzymane były w podobnej stylistyce, ale rozwijając się w czasie, każdy stworzył inny klimat, wprowadził w inny nastrój. Największe wrażenie na publiczności wywarł utwór Spalam się, którego bohaterem – i podmiotem lirycznym tekstu – jest Ryszard Siwiec, filozof i żołnierz AK, który w proteście przeciwko inwazji na Czechosłowację dokonał w 1968 roku samospalenia na Stadionie Dziesięciolecia. Struktura kompozycji Spalam się w pewnym stopniu zbudowana była tak, aby podkreślała narastający nastrój grozy i uczucie bólu czy cierpienia. Pulsujący bas oraz niepokojąca dronowa podstawa o bardzo niskiej częstotliwości zbudowały tło dla hipnotycznego, jednostajnego bitu, który wytworzył ogromne napięcie przeradzające się w ostatnich taktach niemal w chaos. W utworze

Zespół oRety!: Jakub Jankowski (gitara), Karolina Kołatka (wokal) i Urszula Radzik (cajon). Fot. Barbara Płaneta

wykorzystane zostały fragmenty nagranego przez Ryszarda Siwca przed śmiercią przesłania. Ten historyczny dźwięk nie tylko uwiarygodnił przekaz całości, ale i znacząco wzmocnił emocjonalny aspekt Spalam się. O sile tych emocji świadczyć może reakcja publiczności, wśród której były osoby mówiące wprost, że pod koniec utworu miały ciarki na plecach… Dogs Head to zespół pod względem artystycznym w pełni ukształtowany, mimo to toruńsko-bydgoska formacja wciąż szuka nowych form wyrazu, poszerza spektrum wykorzystywanych środków artystycznych. Oprócz wyrafinowanej stylistyki muzycznej, uwagę przyciąga konsekwentnie i świadomie kreowany wizerunek sceniczny, mrocznej twórczości towarzyszą bowiem długie czarne płaszcze z kapturem, skrywającym twarze artystów w cieniu. Uprawiany przez nich synkretyczny gatunek o alternatywnej – a może nawet awangardowej proweniencji – sprawia, że mogą co prawda ze swoją twórczością trafić do różnych grup odbiorców, zawsze jednak będą to raczej słuchacze o wyrobionym guście, których nie zadowala współczesna pop-rockowa produkcja komercyjna. Dogs Head sprostają oczekiwaniom tych nawet najbardziej wymagających odbiorców. Drugą nagrodę jurorzy przyznali zaś zjawiskowej, neo-folkowej formacji oRety! w składzie: Karolina Kołatka (wokal, gitara), Urszula Radzik (akordeon, cajon) i Jakub Jankowski (gitara). Bydgoskie trio zagrało na

Konfrontacjach już po raz drugi i – podobnie jak przed rokiem – wprost zaczarowało słuchaczy. Umiejętnie łącząc nowoczesność z tradycją, tworzą muzykę, która zabiera słuchaczy w dźwiękową podróż do różnych zakątków Europy, a zarazem w metafizyczną wyprawę w różne obszary naszej wrażliwości czy emocjonalności. Grana przez nich muzyka stanowi ożywczą mieszankę folkloru różnych części Europy, niektóre rozwiązania harmoniczne nasuwają też skojarzenia z tradycją klezmerską. Całość zaś wzbogacona jest elementami dziedzictwa pieśniarek i pieśniarzy z epoki dzieci-kwiatów. Pomimo tych wszystkich odwołań do przeszłości, twórczość oRety! wydaje się być niezwykle świeża i jak najbardziej współczesna. Młodzi artyści swobodnie poruszają się po różnych obszarach wrażliwości muzycznej, ale przeważają nastrojowe ballady, które pomimo lekkiej nuty melancholii wprawiają w pogodny nastrój, czemu sprzyja także instrumentarium zdominowane przez tradycyjne instrumenty akustyczne. Muzyka bydgoskiego tria jest – metaforycznie mówiąc – mądra, co więcej: towarzyszą jej mądre teksty. Trzecią nagrodę jurorzy przyznali płocko-toruńskiej punk rockowej grupie Reszta Pokolenia w składzie: Sławomir Kurek (gitara, wokal), Mateusz Szwarc (bas, chórki), Maciej Sosnowski (gitara, chórki) i Damian Marcinkowski (perkusja). Żywiołowa muzyka i lekko ekscentryczny wizerunek sceniczny są wielkimi atutami zespołu. Kwartet konsekwentnie trzyma się ram gatunkowych, które wytycza z jednej strony melodyjna odmiana punk rocka, z drugiej rytmiczne ska. Chociaż wydawać się może, że uprawiana przez zespół odmiana rocka nie zawsze umożliwia pełne rozwinięcie skrzydeł, doskonale było słychać, że Resztę Pokolenia tworzą świetni pod względem technicznym instrumentaliści. Znacząco wyróżniali się wśród wszystkich innych występujących tego wieczoru w Od Nowie zespołów stricte rockowych. Mało tego, choć wydaje się to paradoksem, dzięki tej łatwości gry muzycy uczynili swój buntowniczy przekaz jeszcze bardziej wiarygodnym. Jurorzy wyróżnili także Jędrzeja Dembińskiego – gitarzystę, wokalistę i niekwestionowanego lidera zespołu Westfalka z Nowego. Jak argumentowali, jest on wyjątkową osobowością artystyczną i zgodnie wróżyli młodemu muzykowi, że …jeszcze świat o nim usłyszy. Istotnie, Westfalka była zespołem emanującym radością muzykowania, radością obecności na scenie. Największa w tym zasługa właśnie Jędrzeja Dembińskiego. Zespół

zagrał trzy piosenki jego autorstwa, wszystkie utrzymane w nowofalowej i postpunkowej stylistyce. Oprócz Jędrzeja Dembińskiego zespół Westfalka tworzą: Michał Różański (gitara), Sebastian Chmielecki (gitara), Kacper Chyła (gitara basowa) i Łukasz Różański (perkusja). Niebanalne kompozycje swojego lidera muzycy z Nowego wykonali żywiołowo i z werwą, dzięki czemu piosenki łatwo wpadały w ucho, zostawiając dobre wspomnienia. Werdykt tegorocznych Konfrontacji odzwierciedla rzecz jasna prezentowany przez nagrodzonych wykonawców poziom artystyczny, lecz równocześnie stanowi swoisty znak czasu, wskazuje kierunki rozwoju współczesnej muzyki alternatywnej. W opozycji do głównego nurtu komercyjnej produkcji rockowej nowe zespoły zwracają się w stronę awangardowej elektroniki, sięgają do „korzeni” – własnej tradycji ludowej oraz folkloru innych regionów, państw czy kontynentów albo podążają własną buntowniczą ścieżką. Komentując decyzje jurorów, Mariusz Składanowski przyznał: Dawno nie było wśród nas takiej zgodności w kwestii ostatecznego werdyktu. Dawno też nie było ma KATAR-ze tak kompletnego występu. Moim zdaniem był to jeden z ciekawszych na przestrzeni ostatnich lat. Zespół Dogs Head to fajne brzmienia, ciekawie odświeżyli trip-hop, gatunek który przecież szczyt popularności przeżywał dwadzieścia pięć lat temu. Odświeżyli też historię i pokazali jej aktualność. Piosenka Spalam się to także komentarz do aktualnej sytuacji. Czasy mamy takie, że doszukujemy się różnych podtekstów i tak trzeba ją było odczytać, jako apel w sprawie respektowania głosu jednostki i jej praw w starciu z masą i z systemem. Ta piosenka jest przestrogą. Bardzo przeżyłem ten występ i bardzo chłopakom z Dogs Head gratuluję. O przewadze zespołów uprawiających muzykę inną niż tradycyjny gitarowy rock wśród zwycięzców Konfrontacji Mariusz Składanowski powiedział natomiast: Znakiem czasu jest to, że nie ma czystych gatunków. Pojawiają się nowe, które z czasem wchłania tzw. główny nurt. Mieliśmy czasy punk rocka, hip-hopu i innych gatunków. One z czasem zasiliły ten główny nurt, stały się smaczkami, elementami, które się po prostu wykorzystuje. Tak jak w kuchni mamy różne przyprawy dodawane do potrawy, tak prawem każdego artysty jest sięganie po takie przyprawy – stylistyczne i gatunkowe smaczki, które są mu potrzebne do wyrażenia siebie, swoich poglądów i swojej wizji świata.

Oprócz nagrodzonych zespołów wśród grup, które zagrały w koncercie finałowym tegorocznych Konfrontacji wyróżnił się jeszcze brodnicki zespół dabek zasnął, który eksploruje różne peryferia rockowej tradycji. Przed rokiem Paweł Dąbkowski wystąpił na Konfrontacjach solo z gitarą – już wówczas pod pseudonimem dabek zasnął. Tym razem towarzyszył mu zespół w składzie: Kacper Zakrzewski (gitara), Marek Orłowski (gitara basowa) i Paweł Laskowski (perkusja). Proponowana przez Pawła Dąbkowskiego i kolegów muzyka wymyka się jakimkolwiek kategoryzacjom. Można tam zarówno usłyszeć beatlesowskie harmonie, jak i postpunkową motorykę. Sam Dąbkowski ponownie hipnotyzował publiczność swoją monotonną, bliską melorecytacji manierą śpiewu wysoko postawionym głosem. Utrzymane w surrealistycznej poetyce teksty doskonale korespondowały z muzycznymi eksperymentami zmierzającymi niekiedy w stronę psychodelii. Grupa dabek zasnął pomimo krótkiego stażu na rockowej scenie potrafi zaskoczyć kreatywnością i nieszablonowym podejściem do kompozycji. Wydaje się, że Paweł Dąbkowski nie chce się wpasować w aktualne trendy i sezonowe fascynacje. Wręcz przeciwnie, świadomie i z przekonaniem podąża wytyczonym szlakiem. Proponowane przez dabek zasnął utwory nie są łatwymi w odbiorze piosenkami, chociaż wydają się być wyjątkowo subtelne, może nawet wysublimowane. Wymagają od słuchającego nie tyle skupienia i wsłuchania się w materię muzyczną, lecz przede wszystkim otwartości na nowe doświadczenia dźwiękowe oraz na bardzo subiektywne, wręcz osobne, formy ekspresji. Spotkanie z muzyką Pawła Dąbkowskiego stało się zaproszeniem do swoistego mentalnego dialogu, w którym ów niezwykle skryty i sprawiający wrażenie skrajnego introwertyka artysta nieco się odkrywa, choćby częściowo daje się poznać. W koncercie udział też wzięli: Hymen z Iławy i Janikowa, Groovemada z Bydgoszczy, Bury The Orchid z Nakła nad Notecią oraz laureat głosowania internautów: Sullove z Chełmna. Twórczość tych grup mieści się w szeroko pojętej muzyce rockowej, która od początku dominowała w repertuarze Konfrontacji Amatorskiej Twórczości Artystycznej Regionu w dziedzinie muzyki (a przez pewien czas Muzyki Mocnych Brzmień). Być może jednak rok 2018 będzie przełomowy i Grand Prix oraz druga nagroda przyznane artystom nie uprawiającym tradycyjnego rocka wykreują nowe, bardziej nowoczesne oblicze festiwalu.

Arlekinada – inowrocławskie teatralne wito Jerzy Rochowiak

zesnasty Ogólnopolski Przegląd Małych Form Teatralnych Arlekinada w Inowrocławiu okazał się radosnym teatralnym świętem: uczestnikom i widzom radość dawało każde kolejne przedstawienie. Każde było przyjmowane z zaciekawieniem, oklaskiwane, niekiedy na stojąco. Twórczyni festiwalu, Elżbieta Piniewska, troszczyła się, by młodzi aktorzy, którzy ze swymi artystycznymi opiekunami przyjechali do Inowrocławia z całego kraju, czuli się tutaj jak najlepiej, by dwa festiwalowe dni były wyjątkowe. I takie były. Młodzież z Brodnicy, Chełmna, Czarnkowa, Gdańska, Nowej Soli, Ostrowca Świętokrzyskiego, Poznania, Świdnicy i Tarnowa Podgórnego pokazała dziewięć spektakli w różnych konwencjach, stylistykach, o różnej problematyce i tematyce, poruszających, wzruszających, zabawnych… Teatr Doraźny z Miejskiego Centrum Kultury w Ostrowcu Świętokrzyskim zaprezentował Dzień ósmy według Teatrzyku Zielona Gęś Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w reżyserii Mateusza Wróbla. Stół, trzy krzesła i wyjęte z kuchennych szaf i szuflad zielona plastykowa miska, metalowe i drewniane sprzęty, a także akordeon, skrzypce i gitara posłużyły do stworzenia niezwykłego świata. Przedmioty ukonkretniały błyskotliwe pomysły, które kształtowały się w wyobraźni tak rozbudzonej, że – jak powiedzieli aktorzy – musieli powściągać fantazję a reżyser częściej

Teatr Doraźny, Dzień ósmy. Fot. Jerzy Rochowiak

im mówił czego nie robić niż co mają na scenie robić. Zaskakiwali kolejnymi scenkami i mikroscenkami, rozwijanymi wbrew oczekiwaniom widzów, zatrzymywanymi, celnie puentowanymi… Grali precyzyjnie i swobodnie. Już początek widowiska – koncert kuchennej orkiestry – wprowadzał w kreowaną rzeczywistość. Każdy epizod Teatrzyku Zielona Gęś bawił, ale i pozostawiał w namyśle nad ludzkimi sprawami, nad tym, co nas otacza. Oczywiście, ujmująca świeżością forma widowiska nie przysłaniała tekstu. Przeciwnie, pomysły – inscenizacyjne, reżyserskie i aktorskie – zostały wywiedzione z utworu Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, każde zdanie było wypowiadane w harmonii z sytuacją sceniczną. Eksponowany był dowcip zawarty w kolejnych odsłonach Zielonej Gęsi. Zdawało się, że poeta pisał te teksty przed paru tygodniami czy miesiącami.

Sceniczne obrazy, ruch, dźwięki, współdziałanie aktorów na scenie, wykorzystanie przedmiotów, nastrój zabawy, a przede wszystkim nieoczywistości komponowały się w spektakl, który niezwykle trafnie odpowiadał na pytanie czym jest, czym może być teatr. Teatr Avis z Nowosolskiego Domu Kultury w spektaklu Narcyz w reżyserii Alicji Chyżak-Fitas i Katarzyny Niemiec podjął próbę interpretacji mitu o Narcyzie według Metamorfoz Owidiusza. Fragmenty utworu

Teatr Cedeen, Kosmos po prostu kosmos. Fot. Jerzy Rochowiak

Owidiusza w przekładzie Brunona Kicińskiego były podawane z offu. Na scenie zaś aktorki wypowiadały kwestie, które – współczesnym językiem, prozą, a więc w kontraście z regularnym, nieco archaicznym językiem poematu – napisał zespół: o diecie odchudzającej, o trosce o wygląd, także o zabieganiu o pieniądze, ale i potrzebie umiaru… Sceniczny świat był kreowany poprzez plastykę ciał aktorek, ruch i muzykę, którą skomponował Przemysław Niemiec. Na początku wystąpiły aktorki w kostiumach z szarego papieru, później występowały w białych skąpych i obcisłych strojach, trzy postacie – tytułowa i nimfy – zostały wyróżnione szarymi strojami; na początku pojawiała się postać w czarnym trykocie. Narcyz przeglądał się w prostokątnym arkuszu przezroczystej pleksi. Ten arkusz owinął się wokół niego w finale widowiska, co można zinterpretować jako uwięzienie bohatera we własnym wizerunku. Owidiuszowa baśń o Narcyzie wyznaczała kierunek czy schemat narracji. Została ona uzupełniona refleksjami na temat spraw, które młodzi ludzie uznają za ważne. Istotnym wątkiem były tu rozważania na temat osobowości narcystycznej, egocentryzmu. Teatr Cedeen z Młodzieżowego Domu Kultury im. M. Kozara-Słobódzkiego w Świdnicy pokazał Kosmos, po prostu kosmos według Witolda Gombrowicza w reżyserii Joanny Chojnowskiej. Młodzi aktorzy grali w czarnych trykotach i białych kostiumach inspirowanych, jak się zdaje, ubiorem dworskiej służby i bielizną z okresu międzywojnia: białych fartuchach, kitlach, pantalonach, czepcach. Prowadząc zrytmizowaną narrację, tworzyli urzekające urodą sceniczne obrazy. Puentowały one dynamicznie rozgrywane sceny. Była tu walka na miny… Tematem spektaklu była zagadka: kto powiesił kota, wróbelka, narysował strzałkę na suficie i zamordował Ludwiczka. Sprawca zbrodni został ujawniony. Kosmos, po prostu kosmos przypominający slapstickową burleskę, nawiązywał do nastroju prozy Witolda Gombrowicza. Teatr Ekspozycja z Młodzieżowego Domu Kultury nr 2 w Poznaniu zaprezentował przedstawienie Bezczelnie młoda, bezczelnie zdolna według tekstów prasowych w reżyserii Adama Brzezińskiego. Tematem była historia Zuzanny M. i Kamila N., którzy w grudniu 2014 roku w Rakowiskach zamordowali jego rodziców. Na scenie został rozsypany cukier, którego biel mogła kojarzyć się ze śniegiem, ale i z niewinnością, czystością. Dwoje aktorów grających w przedstawieniu posłużyło się dwojgiem sanek. Mogły zaznaczać młody

wiek bohaterów; posłużyły do tworzenia sytuacji scenicznych; na końcu przedstawienia były nagrobkami.

Teatr Ekspozycja, Bezczelnie młoda, bezczelnie zdolna. Fot. Jerzy Rochowiak

Aktorka grająca Zuzannę była ubrana na biało i miała na biało pomalowaną twarz, jakby nałożyła maskę. Aktor grający Kamila był ubrany

Teatr Ekspozycja, Bezczelnie młoda, bezczelnie zdolna. Fot. Jerzy Rochowiak

na czarno. Wydaje się, że w tym ascetycznym i precyzyjnym przedstawieniu każdy drobiazg miał znaczenie, a jeśli nie, to był ważny dla kompozycji spektaklu, bliskiego teatrowi faktu. Pierwszoplanową postacią była tytułowa bezczelnie młoda, bezczelnie zdolna Zuzanna. Dominowała nad Kamilem, podporządkowała go sobie – stał się jej kopią. Spektakl pokazywał historię ich związku, motywy dwojga postaci, splot okoliczności, który doprowadził do tragedii, stawiał pytanie o zło. Skąd się bierze? Czy próbą odpowiedzi może być przywołanie baśni Królowa Śniegu? Złożone z fragmentów różnych tekstów monologi – i dialogi – były chłodną relacją (przywodzącą na pamięć Z zimną krwią Trumana Capote). Scenariusz tak został napisany, że fragmenty różnorakich zamieszczonych w prasie czy internecie notatek, reportaży, materiałów publicystycznych portretowały Zuzannę, obrazowały jej otocznie, w którym znalazł się Kamil. Twórcy spektaklu nie oceniali bohaterów: ocena zawierała się w opisie tego, co zrobili. Na początku i pod koniec przedstawienia Zuzanna mówiła: nie ma rzeczy niemożliwych, postawiłam sobie cel i musiałam go zrealizować. Jaki był ów cel? Wydaje się, że uzewnętrznienie ponadprzeciętności, skierowanie na siebie uwagi, zdobycie rozgłosu. Teatr Tu z Miejskiego Centrum Kultury w Czarnkowie pokazał Szczurzysyna według sztuki Roberta Jarosza w reżyserii Artura Geremka. Młodzi ludzie przedstawili grupę mieszkańców pewnego blokowiska: chłopca o ciemniejszej karnacji skóry nazywanego Szczurzysynem, dwóch starszych mężczyzn, nazywanych Szczurzydziadem i Starym Niedźwiedziem, oraz Autochtonów, niektórych z pomalowanymi twarzami, na znak środowiskowej przynależności. Autochtoni byli agresywni wobec innych, a więc Szczurzysyna, Szczurzydziada i Starego Niedźwiedzia. Dokuczali Szczurzydziadowi, który w złości rzucał w nich jabłkami, oni w odwecie kamieniami. Któregoś dnia spowodowali, że jabłka trafiały w Szczurzysyna; zmusili go do rzucania kamieniami. Chłopiec zabił mężczyznę, później i Starego Niedźwiedzia. Aktorzy posługiwali się kijami; ten rekwizyt – oznaka postawy – był różnorako wykorzystywany, umożliwiał młodym ludziom kreowanie sytuacji o rosnącym napięciu dramaturgicznym. Szczurzysyn to spektakl o przemocy, uwikłaniu w przemoc, tragedii, do której prowadzi agresja… Głos młodzieży zabrzmiał wyraziście, zwłaszcza że historia została klarownie i bardzo sugestywnie zrelacjonowana. Podtekstem była jednak wrażliwość młodych aktorów i ich artystycznego opiekuna, potrafiących poruszyć widzów.

Teatr Montaż, Męczeństwo Piotra Oheya. Fot. Jerzy Rochowiak

Tomasz Piotrowski z Teatru CBR`60 z Brodnickiego Domu Kultury w Brodnicy w skupieniu, precyzyjnie stopniując emocje, odsłaniając życie wewnętrzne bohatera, zagrał Karła według Pära Lagerkvista w reżyserii Anety Giemzy-Bartnickiej (omawiał ten monodram Kamil Hoffmann w Biuletynie Informacji Kulturalnej nr 1/2018). Karzeł wkomponowywał się w rozważania o mechanizmach zła: postawę bohatera monodramu determinowały upokorzenia… Teatr Montaż z Państwowych Szkół Budownictwa im. Mariana Osińskiego w Gdańsku pokazał Męczeństwo Piotra Oheya Sławomira Mrożka w opracowaniu i reżyserii Małgorzaty Polakowskiej i Przemysława Jurewicza. Na scenie stało łóżko zaznaczające pokój w mieszkaniu Oheyów, z tyłu między dwoma zasłonami stała metalowa balia zaznaczająca łazienkę. Na podłodze walały się skrawki gazet. Gazetę czytał tytułowy bohater nim przyszedł Urzędnik, od którego Oheyowie dowiedzieli się, że w ich łazience pojawił się tygrys. Nieoczekiwanie Oheyowie utracili prywatność, w swoim mieszkaniu byli nieustannie na widoku, zostali pozbawieni podmiotowości, w istocie także wolności. Ponadto uzewnętrzniało się to, co w ich rodzinie kryło się za pozorami zwyczajnej codzienności… Piotr Ohey przegrał zmagania z absurdem. Utwór Sławomira Mrożka sprzed sześćdziesięciu lat okazał się aktualny, i to nie za przyczyną aluzji do naszej współczesności a dlatego, że ukazywał jakąś paralelność świata przedstawianego na scenie i tego, co nas otacza. Przedstawienie było grane żywo, dynamicznie. Zwracało uwagę opracowanie tekstu: pomimo skrótów, kontaminacji postaci, np. Urzędnika i Poborcy, spektakl był zwarty, błyskotliwy. Kontrast między realnością czy jej pozorami a oczywistością absurdu nadawał mu charakter surrealny. Teatr Novi z Gminnego Ośrodka Kultury Sezam w Tarnowie Podgórnym pokazał Garnitur prezydenta według tekstu Maliny Prześlugi w reżyserii Artura Romańskiego. Na podłodze leżały pomięte gazety, na scenę wchodziły postacie, które trzymając przed sobą rozpostarte gazety, pytały przechodniów czy czytali… Wszystkich poruszyła wiadomość o zamachu: ktoś w publicznej przestrzeni zapaskudził garnitur prezydenta; wyczyszczony, zyskał podmiotowość. Środowisko prezydenta zapewniało, że sytuacja jest opanowana, nie należy niczego się obawiać, a już całkiem nieuzasadnione są pogłoski o wojnie. Tak tworzyła się atmosfera niepewności, zagrożenia, strachu, poszukiwania winnego… Zamieszanie przekształcało się w chaos, który doprowadził do wojny, zniszczenia… A do „narobienia” na prezydencki garnitur przyznał się jeden z ptaków.

Teatr Novi, Garnitur prezydenta. Fot. Jerzy Rochowiak

Przejmująca była Słowikowa: nie wrócił jej mąż, pytała o niego, szukała go. Postać Słowikowej nawiązywała do Spóźnionego słowika, do Ptasiego radia Juliana Tuwima. Mając głowę owiniętą chustą, w czarnej długiej spódnicy i czarnej bluzce przypominała muzułmankę… Śpiewała przejmujący song, w którym próbowała opisać swoją sytuację w kontekście tego, co ją otaczało. Na scenie pojawiały się i takie postacie, jak chłopak na deskorolce, mający na sobie szalik kibica, chłopak w hełmie, z szablą w ręce… Wiodący spór Mickiewicz i Słowacki, grani przez aktorów z maskami z papier-mâché, próbowali odnieść się do sytuacji. Tematem spektaklu wydaje się mechanizm medialnej manipulacji, sterowania społecznymi nastrojami, wzbudzania poczucia zagrożenia, strachu. Poważnej tematyce, ponuremu – a zarazem groteskowemu – nastrojowi widowiska jego twórcy przeciwstawili konwencję bliską kabaretowi… Posłużyli się aluzjami, niedomówieniami; i sytuacje, i wypowiadane kwestie były niejednoznaczne. W Garniturze prezydenta pociągała

przewrotność… Mądry spektakl zawdzięczał urok pomysłowej inscenizacji, bogactwu środków teatralnych: byli tu aktorzy w ciekawie pomyślanych kostiumach, w maskach a zawieszony na szyi aktora jasny garniturek należy określić jako płaską figurę czy lalkę. Wielką wartością przedstawienia była muzyka, którą skomponował Maciej Kuśnierz. Teatr Agrafka ze Stowarzyszenia Teatru Agrafka w Chełmnie zaprezentował zabawną, odnoszącą się do naszej rzeczywistości, Epopeję według sztuki Grzegorza Reszki w reżyserii Igi Jambor-Skupniewicz (pisał o tym spektaklu Kamil Hoffmann w Biuletynie Informacji Kulturalnej nr 1/2018). Elżbieta Piniewska zaprosiła uczestników festiwalu na warsztaty teatralne Marzyciele – improwizacja, działanie w przestrzeni i część dramaturgiczna, które prowadzili Katarzyna Peplińska, Mariusz Babicki i Tomasz Kaczorowski, a także spektakl Teatru Improwizowanego wymyWammy. Arlekinadzie towarzyszył koncert Pawła Domagały Opowiem Ci o mnie. Jury – Dorota Segda, Łukasz Maciejewski i autor tego tekstu – przyznało pierwszą nagrodę Teatrowi Doraźnemu za Dzień ósmy, drugą nagrodę Teatrowi Ekspozycja za Bezczelnie młodą, bezczelnie zdolną, trzecią nagrodę Teatrowi Montaż za Męczeństwo Piotra Oheya, wyróżniło Teatr Tu za Szczurzysyna. Nagrodę dla najlepszego aktora festiwalu otrzymał Tomasz Piotrowski kreujący tytułowego Karła; za najlepszą aktorkę została uznana Kaja Banaszak kreująca tytułową Bezczelnie młodą, bezczelnie zdolną. Jury Młodych – aktorzy Inowrocławskiego Teatru Otwartego: Karolina Fabianowska, Julia Krzesińska i Mateusz Iwiński – nagrodę dla najlepszego spektaklu Arlekinady przyznało Męczeństwu Piotra Oheya, dla najlepszej aktorki Martynie Mróz, grającej Panią Reżyser w Epopei, dla najlepszego aktora Jakubowi Kozakiewiczowi grającemu w Dniu ósmym. Jury Młodzieżowej Rady Miasta Inowrocławia nagrodę dla najlepszego zespołu przyznało Teatrowi Agrafka, nagrodę dla najlepszej aktorki Martynie Mróz, grającej Panią Reżyser w Epopei oraz dla najlepszego aktora Tomasza Piotrowskiego za Karła. Swoje nagrody przyznali też Przyjaciele Arlekinady, m.in. publicysta Piotr Zaremba Teatrowi Doraźnemu za Dzień ósmy i Tomaszowi Piotrowskiemu za Karła. Kierownikiem artystycznym Ogólnopolskiego Przeglądu Małych Form Teatralnych Arlekinada była Elżbieta Piniewska a organizatorami Kujawskie Centrum Kultury w Inowrocławiu, I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu i Samorząd Województwa KujawskoPomorskiego.

Inowrocławski Teatr Otwarty na duej i małej scenie Jerzy Rochowiak

nowrocławski Teatr Otwarty zmierzył się z trudnym zadaniem: sztuką Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk Katarzyna Medycejska. Na jej podstawie pod kierunkiem Elżbiety Piniewskiej przygotował i zaprezentował spektakl Świecie nasz czarno-biały. Oczywiście, nie wystawił sztukę a zinterpretował ją i zainscenizował. Oznacza to, że Elżbieta Piniewska opracowując tekst – wprowadzając skróty, dookreślając postacie – miała na uwadze możliwości i potrzeby swego osiemnastoosobowego zespołu: uczniów Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu oraz że współtwórcami widowiska, które miało premierę 17 kwietnia w Teatrze Miejskim w Inowrocławiu, byli młodzi aktorzy. Spis osób dramatu obejmuje siedem postaci. W spektaklu jest o jedną mniej, natomiast postać N. tworzy grupa. N. to ktoś tajemniczy: przywołuje zdarzenia z przeszłości, porządkuje je, wpływa na kształt akcji i fabuły; jest jakby spoza świata przedstawionego w spektaklu i ten świat współtworzy. Pod koniec spektaklu – jak czytamy w didaskaliach – zostaje absolutnie oczyszczony i znika. Skoro zniknął nasz N., historia dobiegła końca – mówi tytułowa Królowa. Multiplikacja postaci N. – pociągająca za sobą nieco inne w spektaklu niż tekście sztuki przypisanie kwestii osobom dramatu – określa zamysł inscenizacyjny widowiska. Była chyba również warunkiem zagrania Katarzyny Medycejskiej przez osiemnastoosobowy zespół.