www.worldofwildlife.nl
Cheetah Conservation Fund (NamibiĂŤ) Cheetah Conservation Fund (cheetah)
0
www.worldofwildlife.nl
In 1990 werd door Laurie Marker het Cheetah Conservation Fund (CCF) in Namibië opgezet voor het behoud van de cheetah in het wild. Het werk richt zich ook op andere landen waar de cheetah nog voorkomt zoals Botswana, Zuid-Afrika, Zimbabwe en Iran. Het CCF ligt in het Waterberg Conservancy vlakbij de stad Otjiwarongo op 3 uur ten noorden van de hoofdstad Windhoek. Aangezien alleen in Namibië, Botswana en Kenia nog populaties voorkomen van meer dan 1.500 cheetah’s, lijken deze landen een sleutelrol te spelen in het voortbestaan van de cheetah. Het CCF vangt cheetah’s op die als weesjongen zijn achtergebleven, gewond zijn of die door boeren uit hun leefgebied worden verjaagd. Daarnaast worden er gegevens verzameld over het leefgebied, gedrag, genetica en ziekten van de cheetah en wordt er onderzocht welke rol cheetah’s spelen in de vee/roofdier problematiek. Met name dit laatste speelt een belangrijke rol bij de overlevingskansen van de cheetah. Laurie Marker is wereldwijd het gezicht als het gaat om de bescherming van de cheetah. Naast projectleider en persoonlijk verzorgster van jonge cheetah’s’, geeft Laurie overal ter wereld lezingen en helpt ze wereldwijd de steun voor de cheetah te vergroten. In 2003 heeft ze ook het Cheetah Conservation Botswana opgezet in het naburige Botswana. Dit was het eerste project gericht op cheetah’s in het land en speelt ook daar inmiddels een belangrijke rol op het gebied van voorlichting en bescherming.
Cheetah Conservation Fund (cheetah)
1
www.worldofwildlife.nl
Locatie project
Cheetah Conservation Fund
Cheetah Conservation Fund (cheetah)
2
www.worldofwildlife.nl
De cheetah in het wild In de natuurreservaten ondervinden de cheetah’s vaak te veel concurrentie van andere predatoren als de hyena, de leeuw en luipaard. Het merendeel van de cheetah’s leeft daardoor buiten de wildparken en komen daardoor veel op het land van de boeren, dat vaak vele tientallen tot honderden hectares groot is. Roofdieren vormen een bedreiging voor het vee. Helaas wordt de cheetah vaak ten onrechte beschuldigd van het doden of de verdwijning van vee. Boeren jagen daardoor actief op de cheetah. Bovendien staat er in de wet dat wildlieven dat op jouw gebied komt, jouw eigendom is. Het CCF bestudeerd de populatie in het wild levende cheetah’s, waarbij gebruikt wordt gemaakt van telemetrie, sporenonderzoek en directe observatie. Het CCF zet zich in om samen met de boeren naar een oplossing te zoeken. Er is een programma opgezet waarbij boeren van het CCF een hond krijgen die de kudde beschermt tegen een aanval van een cheetah. Daarnaast is educatie van groot belang en worden struiken die de landerijen overwoekeren gekapt en als brandblok verkocht, waarvan de boer een deel van de opbrengst krijgt.
Cheetah Conservation Fund (cheetah)
3
www.worldofwildlife.nl
Educatie en voorlichting Educatie vormt een belangrijk aspect binnen het project. Verschillende soorten dierhouderijen worden bezocht en er wordt ondersteuning gegeven waar nodig. Scholen worden bezocht om kinderen te leren waarom roofdieren onmisbaar zijn in een gezond ecosysteem. Het verplaatsen van een cheetah die problemen veroorzaakt op boerderijgrond zal pas gebruikt worden als laatste redmiddel; het zij aan zij leven van mensen en cheetah’s is het ultieme streven van de CCF. De cheetah zelf speelt ook een belangrijke rol bij de voorlichting. Cheetah’s zijn in principe niet agressief naar mensen. Een aantal cheetah’s die zijn opgegroeid in de opvang en hebben het overleven in het wild nooit van hun moeder hebben kunnen leren. Hierdoor kunnen ze nooit in het wild kunnen worden uitgezet. Het CCF heeft een aantal van deze cheetah’s getraind en deze worden nu meegenomen naar scholen en lokale gemeenschappen. Deze mensen zien veelal voor het eerst een cheetah in levende lijve. Zo maken ze kennis met de dier, zien dat deze niet agressief zijn en leren het leven van deze dieren hierdoor waarderen. Zo helpen deze cheetah’s bij het behoud van het leven van hun soortgenoten in het wild.
Bezoek aan het CCF Het educatie- en bezoekerscentrum van CCF ligt midden in het prachtige Waterberg Conservancy, een natuurbehoudprogramma dat is opgezet door een groep landeigenaren om dit magische gebied te beschermen. Nabij dit centrum kun je cheetah’s bewonderen die door het CCF zijn opgevangen. Bij het project zijn er mogelijkheden om te overnachten.
Cheetah Conservation Fund (cheetah)
4
www.worldofwildlife.nl
De cheetah De cheetah (jachtluipaard) is het snelste landzoogdier op aarde en kan snelheden tot wel 120 km/uur bereiken! Om deze hoge snelheden te behalen, is de cheetah zeer atletisch gebouwd; het dier is slank, soepel en gespierd en heeft lange poten en een relatief lange staart, wat hem zeer wendbaar maakt. Om een goede grip op de grond te houden tijdens deze hoge snelheden, heeft de cheetah geen intrekbare nagels. Cheetah’s gedijen het best in uitgestrekte, open gebieden waar ze een goed uitzicht hebben over de vlaktes. Ze hebben een voorkeur voor open graslanden, halfwoestijnen en gebieden met laag struikgewas en jagen meestal op middelgrote antiloopsoorten als bijvoorbeeld springbokken en impala’s. Tussen de hoge begroeiing kan een cheetah eerst de prooi besluipen, alvorens hij het dier met een korte, extreem snelle sprint probeert te vangen. De cheetah zal proberen de prooi te tackelen door met zijn voorpoot de achterpoot van een prooidier ‘weg te slaan’, vervolgens verstikt hij de prooi door het dier in de keel vast te bijten. Cheetah’s worden 1,7 tot 2,36 meter lang, zijn tot 94 cm hoog en wegen 21 tot 65 kilo. In gevangenschap kunnen ze wel 21 jaar worden, maar in het wild worden ze waarschijnlijk niet ouder dan 12 jaar. De cheetah leeft nog maar in een beperkt aantal landen in Afrika. Vooral in Kenia, Tanzania, Namibië en Botswana leven nog grotere cheeta populaties. De cheetah is een bedreigde diersoort waarvan er nog maar 12.000 en 15.000 in het wild voorkomen. Boeren doden cheetah's als deze op hun land komen, omdat deze mogelijk hun vee doden. Gelukkig bestaan er organisaties die gericht werken aan oplossingen om boeren en cheetah’s samen, naast elkaar te kunnen laten leven. Wanneer een cheeta zich daadwerkelijk vergrijpt aan vee, kunnen veehouders samen met deze organisaties naar een oplossing zoeken, zoals een ‘probleem’ cheetah vangen en in een ander gebied weer vrijlaten.
Cheetah Conservation Fund (cheetah)
5
www.worldofwildlife.nl
Factfile cheetah (Acinonyx jubatus) Indeling Klasse: Familie:
Zoogdieren (Mammalia) Katachtigen (felidae)
Kenmerken Uiterlijk: Voedsel: Leeftijd: Lengte: Gewicht: Mobiliteit:
Slank, atletisch gebouwd, soepel, gespierd, lange poten Antilopen, vogels en kleine zoogdieren zoals hazen 10 tot 12 jaar 110 tot 150 centimeter 35 tot 65 kilo van 0 tot 96 km per uur in 3 seconden
Leefgebied Verspreiding: Oost- en zuidelijk Afrika Leefomgeving: Uitgestrekte graslanden, halfwoestijn en gebieden met laag struikgewas Leefwijze: Vrouwtjes solitair of met jongen, mannen in groepen Voortplanting Volwassen: Circa 2 jaar Nakomelingen: Elke 2 jaar 3 tot 5 welpen Draagtijd: 90 tot 98 dagen Zoogtijd: 4 tot 6 maanden IUCN status: Kwetsbaar
Leefgebied
Relatieve grootte
Cheetah Conservation Fund (cheetah)
6
www.worldofwildlife.nl
Hoe ziet de cheetah eruit De vacht van de Cheetah heeft een geelbruine kleur die bedekt is met ronde, zwarte vlekken. De vacht zorgt voor een goede camouflage. De onderzijde van de cheetah is wit en heeft geen vlekpatroon. De cheetah heeft in verhouding een kleine kop, met kleine oren en grote oranje/gele ogen die voor in de kop zitten om zodoende goed afstand in te kunnen schatten. Verder hebben ze een lange staart van wel 83 cm, belangrijk voor een goede wendbaarheid en evenwicht met rennen.
Beschrijving van de cheetah Cheetah’s zijn met name te vinden op open vlaktes, waar ze voldoende ruimte hebben om tijdens het jagen hard te rennen. Grote katachtigen zijn voornamelijk ‘s nachts actief, echter, de cheetah vormt hierop een uitzondering, zij jagen meestal tijdens koelere tijdstippen overdag. Het sociale gedrag van de cheetah is uniek onder de katachtigen. De meeste katachtigen leven solitair en hebben een eigen jachtterritorium. Bij de cheetah’s vormen mannetjes samen een coalitie voor het leven. Vrouwtjes cheetah’s leven wel solitair, maar hebben geen jachtterritorium. Cheetah’s hebben verschillende methoden om met elkaar te communiceren. Ze kunnen niet brullen zoals andere katachtigen. Enkele voorbeelden van geluiden zijn tsjilpen als een vogel of spinnen als een huiskat.
Korte feiten − − −
−
cheetah’s zijn de snelste landdieren op aarde bij het jagen slaat de cheetah een achterpoot van een prooi weg zodat deze struikelt na de jacht moet de cheetah 40 minuten uitrusten om op adem te komen een groot gedeelte van de vangst van de prooien van de cheetah wordt afgepakt door grote roofdieren zoals de leeuw en de hyena
Cheetah Conservation Fund (cheetah)
7