David duchovny beter bekend als Hank Moody uit Californication of special agent Mulder uit The X-Files, is een man van vele talenten. Met zijn eerste boek, de parabel De waarheid is een koe, ontpopte hij zich als een literaire sensatie. Bucky F*cking Dent is zijn eerste volwassen roman. Ted Fullilove, alias Mr Peanut, is een buitenbeentje. Hij deelt een appartement met Goldfarb, zijn geliefde vis op batterijen en slaapt in een bed bezaaid met gele notitievellen waarop hij de nieuwe grote Amerikaanse roman hoopt neer te pennen. Hij brengt de dagen van malaise © Tim Palen van president Carter door in het Yankee Stadium, waar hij zijn proza polijst en leurt met pinda’s om de huur te betalen. Wanneer Ted verneemt dat zijn vader Marty stervende is, gaat hij weer in het ouderlijk huis wonen. De ooit zo intimiderende man, die in zijn jeugd er nooit voor hem was, doet er alles aan om de verloren tijd met zijn zoon in te halen, maar zijn toestand verslechtert dramatisch telkens als de Red Sox verliezen. Met de hulp van enkele oude knarren uit de buurt en de aantrekkelijke Mariana, Marty’s stervensbegeleidster, zet Ted de overwinning van de Red Sox in scène. De uitgelezen kans om de vloek van Babe Ruth te keren en victorie te kraaien op de World Series? Daar zijn we nog niet zo zeker van... Net zoals het wonderbaarlijke moment in oktober 1978, wanneer de bescheiden Bucky Dent zich een weg boort in de baseballgeschiedenis met zijn onverwachte homerun, toont deze tragikomische roman dat het leven de losers toebehoort.
www.manteau.be
DIAPOSITIEF Omslag Buddy F*cking Dent 140x215.indd 1
02-08-16 15:28
David Duchovny – Bucky F*cking Dent.indd 2
6/07/16 15:13
BUCKY F*CKING DENT DAVID DUCHOVNY Vertaald door Petra C. van der Eerden en Lies Lavrijsen
David Duchovny – Bucky F*cking Dent.indd 3
6/07/16 15:13
1.
Jose Canucci. Zo noemden ze hem op het werk. Alsof hij half latino en half Italiaans was. Blijkbaar Italiaans van vaderskant. Uit welk deel van de laars zouden de Canucci’s komen? Geen idee. Misschien was zijn moeder een beeldschone Puerto Ricaanse uit Spanish Harlem. Shit, dat zou grappig zijn. Dat zou zijn vader prachtig hebben gevonden. Maar was Canucci wel een echte naam? Hij wist het niet. Ze spraken het niet eens goed uit. De fans zeiden het hier niet goed. Die zeiden Ho-say Can-you-see. De dubbele c spraken ze uit als een s. Hij heette sowieso anders. Zijn naam was Ted Fullilove. Theodore Lord Fenway Fullilove. Dat is nog eens een fout etiket. Een of andere gemankeerde dichter op Ellis Island zal de naam van zijn Russische voorvader Filinkov of Filipov of Filitov genoteerd hebben als Fullilove. Iedereen zei gewoon Ted. Behalve op het werk. Op het werk was het Jose. Of Mr Peanut. Misschien moest hij een monocle kopen. Net als Mr Peanut, die cartoonmascotte uit de reclame van de Planters Peanut Company. De vader van Ted zat vroeger in de reclame en hij vroeg zich af of zijn vader ook de vader van Mr Peanut was. Misschien waren Mr Peanut en hij wel halfbroers. Mr Peanut was een vriendelijke kerel met een hoge hoed, een kruisingsproduct met het lichaam van een pinda, een wandelstok en een monocle. Een noot met menselijke trekjes. 9
David Duchovny – Bucky F*cking Dent.indd 9
6/07/16 15:13
Mr Peanut leek op een mislukt wetenschappelijk experiment uit zo’n goedkope B-film die op WPIX werd uitgezonden als de wedstrijd was afgelast vanwege slecht weer. Je kent dat wel, films als The Fly. Help me. Help me. Dat was de sleutelzin uit The Fly. Vincent Price met het lichaam van een vlieg en het hoofd van Vincent Price. Was het wel het hoofd van Vincent Price? Misschien ook niet, dacht hij. Is ook niet echt belangrijk. Oké, voor Vincent Price zal het best belangrijk zijn, maar niet voor Ted. Iets aan dat ‘help me, help me’ ontroerde Ted echter. Die pure, onverholen hulpvraag. Misschien wel het eerste wat een kind leert zeggen. Na ‘mama’ en ‘papa’ en ‘meer’. Help me. Help me. Help me, alsjeblieft. Mr Peanut had hulp nodig, met zijn gedeukte grijsbeige pindatorso, dunne insectenbeentjes en slechte ogen. Eén slecht oog in elk geval. Geen noemenswaardige ballen, seksloos, een eunuch, en hij kon niet zien of lopen zonder zijn wandelstok. Je zou die gozer zo helpen oversteken. En waarom die hoge hoed? Dan vraag je er toch om. Heel die gedachtegang kan zo in de sorteerbak met al zijn privégrappen, onder de H van Help. Dat zou kunnen werken. Maar er zaten ook verwijzingen aan naar andere grappen, andere vraagstukken, en het werd meteen al verwarrend. Had hij maar een vriendin. Hij had niet het lichaam van een pinda, en hij had ballen en behoeften, emotioneel, lichamelijk, noem maar op. Allerlei geschifte tegenstrijdige behoeften die alle kanten uit knalden, alsof er een uitlaatpijp op de weg valt, compleet met vuurwerk en een akelig geluid. Vriendin/Uitlaatpijp. Ik zou eigenlijk altijd een pen op zak moeten hebben, dacht hij. Kwaad op zichzelf omdat je dit soort dingen, dit soort gedachten altijd vergeet. Zijn moeder zei altijd dat hij het wel zou onthouden als het maar belangrijk genoeg was. Maar dat is dus niet zo. 10
David Duchovny – Bucky F*cking Dent.indd 10
6/07/16 15:13
Sterker nog, misschien is het tegendeel wel waar. Misschien vergeten we juist de belangrijkste dingen, of proberen we die in elk geval te vergeten. Wat zei Nietzsche ook alweer? Alleen de pijnlijke dingen blijven ons bij? Dat is niet helemaal dezelfde gedachte, maar het raakt de bal wel ongeveer. Through the perilous fight, zoals het volkslied zegt. Een stadion vol gedachten. Yankee Stadium met een hoop denkwerk op het veld. En op de tribunes. Teds hoofd was een stadion vol halfbakken concepten in de pauze halverwege de zevende inning. Commentator Bob Sheppards Europees aandoende patriciërsstem: ‘Dames en heren, kijkt u allen naar het eerste honk, uitkomend voor de Yankees, op de plek van Chris Chambliss, de jonge Duitser met de indrukwekkende snor, Friedrich Nietzsche.’ Commentator Phil Rizzuto zou zich gek lachen. Hoe komt het, als je universele gedachten probeert te ontwikkelen en zo, dat er dan altijd een term de kop opsteekt als ‘hetgeen’? Een logge woordkeus was een soort uithangbord voor diepzinnigheid. Dat is geen slechte gedachte, hetgeen niet slecht bedacht is. Ted vergat vaak dat hij geen vrouw had. En op die momenten was hij waarschijnlijk gelukkiger dan wanneer hij wel besefte dat hij niemand had. Vriendin. Archiveer dat maar onder de O van ‘Onwaarschijnlijk’ of de K van ‘Krijg de tering, Ted’. Hij kon zich niet herinneren wanneer hij voor het laatst met een vrouw naar bed was geweest, en voor die vergeetachtigheid was hij eigenlijk wel dankbaar. Gallantly streaming. Maar ook al was die gedachte de zoveelste nietszeggende notitie op een archiefkaartje, de pijn, het gemis was ontloken en wezenlijk. Ted had het gevoel dat het leven aan hem voorbijging. Hij was nu in de dertig. Hij naderde de All Star Break, de pauze op de helft van zijn leven. De voorjaarstraining een vage herinnering. Ted voelde de 11
David Duchovny – Bucky F*cking Dent.indd 11
6/07/16 15:13
oude paniek in zijn binnenste opwellen, zoals wanneer een pitcher die de hele wedstrijd de touwtjes in handen had plotseling overmoedig wordt en de controle verliest, zoals dat heet. Ergens in zijn hoofd gebaarde een teammanager de scheids om een time-out en liep naar de heuvel om zijn pitcher te kalmeren. Ted rekte zijn rechterschouder uit. Hij zou zo gaan werpen en hij wilde goed los zijn. And the rockets’ red glare. Ted lachte in zichzelf en keek vervolgens zenuwachtig om zich heen. Lachen tijdens het volkslied kon niet. Je hoefde niet je hand op het hart te leggen zoals het management Ted had opgedragen, als een of andere doorgedraaide reserveofficier, maar praten of lachen mocht niet. Dan toonde je geen respect voor het leger, kennelijk. En voor de stichters van de natie. En voor Jimmy Carter. Die eigenlijk Mr Peanut in het echt is! De pindaboer uit Georgia. Ted vond het mooi als het kringetje rond was. Wie niet? Mensen hielden van cirkels, de dingen een plekje geven, de kleine geest die patronen schept in de grote chaos. Mr Peanut was nu president van zijn land. De dagen van malaise. Help hem. Help hem. Je mocht tijdens de laatste regel beginnen te juichen – Jose, does that star-spangled ba-a-ner yet wa-ave. O’er the la-and of the freeeeeeeeee. . . Maar eerder niet. Eerder was respectloos. Dat was een smalle grens die iedereen, zestigduizend man als Boston op bezoek was, intuïtief herkende. Net zoiets als dat je in de lift geen mensen mag aanstaren, maar dat je kijkt naar de oplichtende nummertjes. Geen oogcontact. De intuïtieve regels van de wereld die alleen een raadsel waren voor debielen, psychopathische moordenaars en kinderen. Het is een oude grap dat de laatste woorden van het volkslied play ball! zijn. Oud, maar niet belegen. Het onmogelijk te zingen ‘lied’ kwam tot een einde en het lawaai van de menigte zwol aan als een loeiend beest, popelend van 12
David Duchovny – Bucky F*cking Dent.indd 12
6/07/16 15:13
ongeduld. De wedstrijd kon elk moment beginnen en het was Afrikaans heet, hierboven op de goedkope plaatsen, de blauwe stoelen. 80 procent van Teds pindawijk was latino. 55 procent Puerto Ricanen, 25 procent Dominicanen en zo’n 20 procent anderen. De rest waren vooral Ieren en Italianen. Stuk voor stuk ‘zijn’ mensen. Het was makkelijk om dit gedeelte te beschouwen als de ‘goedkope plaatsen’ en ze waren absoluut zo ver van het speelveld dat er een merkbare vertraging zat tussen het moment dat je de bal geslagen zag worden en het geluid van de knuppel tegen de bal. Als een slecht nagesynchroniseerde Japanse film. Maar Ted zag het niet als ver, hij vergeleek zijn positie eerder met de berg Olympus; alsof ze daar als goden vanuit de hemel toekeken hoe mensjes zo klein als mieren hun rare spelletjes speelden. Dus dat was zijn werkplek. In Yankee Stadium pinda’s gooien naar bijna alleen mannen die het grappig vinden om hem ‘Jose’ te noemen, als de eerste woorden van het volkslied met een Spaans accent, of Mr Peanut. Sommigen noemden hem zelfs Ted. Maar hij wilde liever geen Ted genoemd worden. Hoewel hij het een leuke baan vond waarmee hij de rekeningen kon betalen, nou ja ongeveer, terwijl hij schreef, vond hij het een tikje gênant dat een man van zijn leeftijd, met zijn opleiding, particuliere school, Ivy Leaguestudie, mensen peulvruchten moest toewerpen om te kunnen rondkomen. Maar hij vond het eigenlijk wel prettig om een baan te hebben die zo ver verwijderd was van wat hij ‘zou moeten’ doen, die zo spectaculair slecht voldeed aan de verwachtingen, dat mensen zouden kunnen denken dat hij het deed omdat hij ‘rare snuiter’ was, of omdat hij het heerlijk vond, of dat hij gewoon zo’n geniale, onbehouwen klootzak was die een middelvinger opstak naar de rest van de wereld en die het werkelijk allemaal worst was. Liever dan beschouwd 13
David Duchovny – Bucky F*cking Dent.indd 13
6/07/16 15:13
worden als een mislukkeling, zoals hij zichzelf zag, wilde hij dat mensen hem excentriek vonden. Die eigenzinnige kerel met een bachelorsdiploma Engelse Literatuur van Columbia, die als pindaverkoper in Yankee Stadium werkt terwijl hij zwoegt op zijn grote Amerikaanse roman. Typisch tegencultuur. Hij is dik met de arbeiders en het plebs. Ik mag dat wel. Wallace Stevens die verzekeringen slijt. Nathaniel Hawthorne die inklokt op het douanekantoor. Jack London onder het voetvolk met een vuistvol noten in zijn hand. Evengoed was hij trots op zijn precisie. Hij was niet goed in sport, zoals zijn vader hem in zijn jeugd elke dag inwreef. Hij gooide ‘als een meid’, zei die ouwe. En inderdaad, hij had niet de werparm van Reggie Jackson of zelfs het kippenvlerkje van Mickey Rivers. Als er ooit een reep naar Ted genoemd zou worden, zou dat waarschijnlijk de Chunky zijn, die korte dikke. Maar door de jaren heen had hij zijn onbeholpen werptechniek fijngeslepen tot een clownskanon van een bewonderenswaardige precisie. Hoewel het eruitzag als een combi van iemand uitzwaaien en als een dolle naar een mug slaan, wist hij elke opgestoken hand van twintig rijen afstand te raken. De fans genoten van zijn ongeëvenaard lelijke werpkunst. Ze gaven hem het liefst een lastig doel en juichten dan als hij het raakte. Hij kon het achter zijn rug om. Hij kon het tussen zijn benen door. Zijn collega Mungo, die met de jampotglazen en de bowlingpolsbrace, die alleen langer was dan anderhalve meter bij de gratie van de tien centimeter hoge orthopedische rubberen hak die hij links onder zijn zwarte klompvoetschoen had, verkocht het niet altijd even koude bier in Teds vak, en hield altijd gefantaseerde statistieken bij van Teds worpen. 63 pogingen, 40 raak, 57 binnen een meter. Dat soort dingen. Zoiets als het slaggemiddelde, sluggingpercentage en ERA voor verkopers. 14
David Duchovny – Bucky F*cking Dent.indd 14
6/07/16 15:13
Vandaag pitchte Catfish Hunter. Ted vond dat een geweldige naam. Honkbal had een rijke traditie van kant-enklare, fantastische namen. Van Lingle Mungo. Baby Doll Jacobson. Heine Manush. Chief Bender. Enos Slaughter. Satchel Paige. Urban Shocker. Mickey Mantle. Art Shamsky. Piano Legs Hickman. Minnie Minoso. Cupid Childs. Willie Mays. Een soort geschiedenis van de Verenigde Staten in louter namen, een puur Amerikaanse Numeri, een Boek der Getallen. Het was wel een raar jaar, want de Boston Red Sox, van oudsher de rivalen van de Yankees, die feitelijk alleen maar wat tragikomisch weerwerk boden tegenover de alleenheerschappij van de Yankees, zoals de Washington Generals in het basketbal deden bij de Harlem Globetrotters, hadden een goed jaar en het zag ernaar uit dat ze eindelijk de vloek van Babe Ruth zouden breken. De Sox hadden Babe Ruth, toen al de beste honkballer die er was, in 1918 voor een smak geld aan de Yankees verkocht. De eigenaar van de Sox, Harry Frazee, wilde een musical financieren of zoiets. Was dat niet No, No, Nanette? Ruth werd vervolgens een ware volksheld, een liederlijke, hotdogs-naar-binnenschuivende houthakker in een krijtstreepje die de Yankees naar vele kampioenstitels en World Seriesoverwinningen leidde, wiens succes Yankee Stadium uit de dorre grond van de Bronx heeft laten verrijzen: het huis dat Ruth in 1923 had gebouwd, waar Ted nu stond. En sinds die tijd hadden de Sox niet meer gewonnen. Niet één kampioenschap. Zestig jaar vergeefse moeite en voortdurend opkijken naar die harige reet van de Yankees boven hen in de ranking. Het was half juni, maar nu al heter dan juli. De pinda’s vlogen in het rond, het bier vloeide rijkelijk en de Catfish pitchte. Tijdens de paar luwtes in de wedstrijd waarin mensen niet naar hem riepen, trok Ted meestal het stompe 15
David Duchovny – Bucky F*cking Dent.indd 15
6/07/16 15:13
eindje potlood achter zijn rechteroor vandaan om wat verdwaalde gedachten te noteren. Om later te archiveren. Alfabetisch, uiteraard. Gedachten voor de roman waar hij momenteel aan werkte, of de volgende, of degene die hij vorig jaar zo’n beetje opgegeven had. Schrijven was het probleem niet, afmaken was het punt. Werken in uitvoering met titels als Meneer Nietsnut (536 pagina’s), Waar twee verzameld zijn (660 pagina’s synopsis), Inmiddels dood (1171 pagina’s en dik vijfenhalve kilo zwaar) of Miss Subways (vooralsnog 402 pagina’s). Dat alles zou nooit het daglicht zien buiten Teds tweekamerflatje zonder lift in de Bronx. Misschien stuitte hij vandaag op een gedachte die een waarlijke horde van woorden ontketende die een raadsel zouden ontsluieren, en hem zouden losmaken uit zichzelf, uit zijn onvermogen dingen ook daadwerkelijk af te ronden. Hij dacht terug aan Coleridge, die In the Vale of Chamouni schreef: ‘Kent u een spreuk die de ochtendster doet talmen?’ En dat vond hij de waarachtigste, treurigste regel in de hele literatuur. Kun je, als mens, de poëzie vinden die de zon het opkomen belet, als een berg die het onvermijdelijk rijzen nog een paar tellen blokkeert? Kun jij die jezelf schrijver noemt de woorden vinden die feitelijk invloed hebben op de echte, natuurlijke wereld? Magische wachtwoorden – shazzam, sesam open u, abracadabra – strijders die zich schuilhielden in het Trojaanse paard van woorden. Het impliciete antwoord op de vraag van Coleridge was: echt niet. Als het antwoord ja was, had hij die vraag nooit gesteld. De schrijver zal nooit iets in de wereld in gang zetten. Sterker nog, het schrijven op zich was misschien wel de ultieme erkenning van het feit dat je eigenlijk machteloos bent. Shit, dat zou echt balen zijn. Ted overpeinsde zijn eigen machteloosheid en die goeie ouwe S.T. Coleridge, die opiumrokende, Xanadu-minnen16
David Duchovny – Bucky F*cking Dent.indd 16
6/07/16 15:13
de, Alpenwandelende freak, terwijl hij op een papieren zak wat namen neerkrabbelde die zouden kunnen werken als spreuken om de tijd of een vrouw vast te houden, een verhaal te inspireren, hem tot de man te maken die hij zou willen zijn – Napoleon Lajoie Vida Blue Thurman Munson Sesam Open U… De wedstrijd vergleed in al zijn zoete tijdloosheid en toen was het voorbij. Boston 5, New York 3. Weer een verlies voor de Yankees in dit jaar dat zo vreemd aanvoelde.
17
David Duchovny – Bucky F*cking Dent.indd 17
6/07/16 15:13