HET LAB UTRECHT THEATER EN DANS VOOR JONG PUBLIEK WWW.HETLABUTRECHT.NL
Het Lab Utrecht 2009
Biltstraat 166 | 3572 BP Utrecht NEDERLAND | T. 030 251 81 46 | E. info@hetlabutrecht.nl
Aitana Cordero Sweet
Casper Vandeputte De jongen die helaas alles wist
Erik Kaiel Undercover
Giselle Vegter Rumor
Jellie Schippers Spinder
Joris van Oosterwijk Weiland van Wol
Inhoud 2 6
Voorwoord Prestatieoverzicht en kengetallen Het Lab 2009 Bubble Boy De jongen die helaas alles wist Rumor Spinder Manifestatie: Bezet Undercover Baron M端nchhausen Makersavond Het Lab Manifestatie: Het Lab a/d Werf Sweet Weiland van Wol Parade Atelier Hamlet Expertmeeting Dans Man is Man STRAAT
8 10 12 14 16 18 20 22 22 24 26 28 30 30 32 34
Jeugdtheaterhuis De Berenkuil / Fort B Het Kantoor English Summary Bestuur en medewerkers Partners
36 38 39 43 44
De Man maakt een verhaal tot een tastbaar theateravontuur voor het jonge publiek (De Morgen) HET LAB UTRECHT 2009 1
Voorwoord Nog nahijgend van alle inspanningen gaat Het Lab Utrecht in januari 2009 een nieuwe subsidieperiode van vier jaar in. De overheden hebben positief gereageerd op het werk van de afgelopen jaren en op de ambities voor de toekomst. De verruiming van middelen maakt het mogelijk om nog beter ons werk te doen: talentvolle jonge kunstenaars de ruimte geven om te ontdekken wat het is om voor jong publiek te werken. Aan de slag! Het Lab kan twee grote stappen vooruit zetten: naast kleine voorstellingen nu ook volwaardige voorstellingen maken vanuit ons structurele budget én een begin maken met het opbouwen van een volwaardige danspoot. In maart gaat Bubble Boy in première tijdens het Tweetaktfestival in Utrecht. Lucas De Man, vers van de Amsterdamse regieopleiding, is gegrepen door het waargebeurde verhaal van de jongen die, geboren zonder afweersysteem, 12 jaar lang in leven wordt gehouden in een plastic bubbel. Hij maakt een voorstelling waar het publiek, kinderen en volwassenen, ‘live’ de levensreddende operatie mee kunnen maken van de jongen. Wanneer de operatie mislukt, de dokters teleurgesteld afdruipen en ook de familie niets meer kan doen, blijft de jongen alleen achter. En hij besluit: een minuut werkelijk geleefd is beter dan levenslang opgesloten. Bubble Boy is een veelgelaagde voorstelling die vermaakt en ontroert. En de vraag of het allemaal echt was, blijft het jonge publiek ook na de voorstelling nog stellen. In juni gaat RUMOR in première tijdens het Schäxpirfestival in Linz, Oostenrijk. Het is een internationale coproductie in het kader van LINZ09 en wordt ondersteund door de Vrede van Utrecht. Regisseur Giselle Vegter, die al eerder voorstellingen maakte bij Het Lab, maakt een locatievoorstelling waar jongeren op een plein uit verveling spelletjes spelen met de voorbijgangers. Zij nodigde de Oostenrijkse toneelauteurs Volker Schmidt en Kristin Wolf uit om de tekst te schrijven. Het publiek observeert vanaf een balkon en ziet hoe het toneelstuk, met personages en verhaal, zich mengt met het dagelijkse leven op het plein. Een dergelijke locatievoorstelling is in Oostenrijk ongebruikelijk. Het publiek reageert zeer enthousiast en RUMOR is dé hit van het festival. Het Lab zet voor het eerst een dergelijke grootschalige internationale coproductie op.
2 HET LAB UTRECHT 2009
De Man maakt een verhaal tot een tastbaar theateravontuur voor het jonge publiek (De Morgen) Uit: SWEET
HET LAB UTRECHT 2009 3
SPINDER van regisseur Jellie Schippers en vormgeefster Myriam Van Gucht wordt in oktober en november hernomen voor een landelijke tournee. De jongen die zich in de kelder verschanst met zijn levende insecten verovert het Nederlandse en Vlaamse publiek. Voor Jellie Schippers en Myriam Van Gucht is deze tournee een belangrijke mogelijkheid om zich aan publiek én professionals te presenteren. Casper Vandeputte, Thomas Bijsterbosch, Rachel Zweije, Joris van Oosterwijk en Paul Knieriem maken kleinere voorstellingen en onderzoeken mogelijkheden voor nog te maken voorstellingen. Het Lab zet dit jaar haar nieuwe dansafdeling op. De functie van artistiek medewerker die zich voor een belangrijk deel met dans bezighoudt, is ingevuld door Moos van den Broek. Het Lab wil een nieuwe impuls geven aan de jeugddanssector door met een nieuwe generatie choreografen te werken. Zij bewegen zich, net als de theaterregisseurs, in zowel het volwassenen- als het jeugddanscircuit en laten zich leiden door een brede visie op de discipline. Zij brengen urgente, maatschappelijke thema’s ter discussie in hun werk. Met de voorstellingen van Erik Kaiel (Undercover, een coproductie met Theatergroep DOX), Aitana Cordero (Sweet) en Tabea Martin (Parade) staat Het Lab gelijk nationaal en internationaal op de kaart. De verbinding tussen deze bijzondere talenten en het jonge publiek levert voor zowel de kunstenaars als het publiek mooi materiaal op. Alle voorstellingen geven aanleiding tot een vervolg. Samen met Theatergroep DOX en Springdance initieert Het Lab het tweejarige project STRAAT met als doel om het urban talent van Utrecht en Nederland te professionaliseren. STRAAT slaat een brug tussen de ‘straat’ en de professionele werkpraktijk. Daarvoor is een getrapt traject ontwikkeld van internationale masterclasses, workshops en presentaties met ongeschoolde dansers en choreografen. In december gaat STRAAT van start met een driedaagse masterclass van Conny Jansen. Aan de workshop nemen drie jonge choreografen deel: Melissa Ellberger, Shailesh Bahoran en Honey Eavis. De masterclass eindigt met een openbare demo-lecture op 6 december. Een doorlopende lijn in het werk van Het Lab Utrecht is de verbinding met het (jonge) publiek, niet alleen bij de voorstellingen maar ook bij het maakproces. Het Lab ontwikkelt een steeds verfijndere werkmethode waar workshops, repetitiebezoek, try-outs en nagesprekken deel van uitmaken. Het Lab zet dit jaar twee grotere publieksmanifestaties in Utrecht op om het publiek bij het werk in al zijn facetten te betrekken. BEZET vindt plaats in september (Zomer van
4 HET LAB UTRECHT 2009
Utrecht) en is een manifestatie in samenwerking met Theatergroep DOX op Fort Ruigenhoek in Groenekan (vlakbij Utrecht). Naast een groot aantal kleinere voorstellingen speelt Undercover van Erik Kaiel, een coproductie met theatergroep DOX. Undercover is een rondgang op het fort waar dansers in een uitputtingsslag de fysieke mogelijkheden van de locatie uitbuiten. In november vindt Het Lab aan de Werf plaats, een inmiddels jaarlijks terugkerende manifestatie in Huis aan de Werf, Utrecht. Alle mogelijkheden van Huis aan de Werf worden benut met verschillende voorstellingen, kleine presentaties en andere activiteiten. Ook internationaal staat Het Lab steeds meer op de kaart. De internationale coproductie RUMOR met het Schäxpirfestival in Linz, Oostenrijk is het resultaat van een langzaam opgebouwde relatie van de afgelopen jaren. Het is onderdeel van het beleid van Het Lab om een steeds sterker Europees netwerk rondom het werk en de kunstenaars te ontwikkelen. In het kader van het internationale netwerk CONNECTING STORIES (een netwerk van Amerikaanse, Iraanse en Nederlandse (jeugd)theatermakers) zet Het Lab samen met de Toneelmakerij de voorstelling Man is Man op, een samenwerking met de Iraanse regisseur Reza Gouran en Nederlandse acteurs. De voorstelling speelt onder andere tijdens het festival Dancing on the Edge, waar theater en dans uit het Middenoosten centraal staat. De documentaire die is gemaakt, geeft inzicht in de stappen die gezet moeten worden om een dergelijke productie op te zetten. Het Lab is niet alleen verantwoordelijk voor de artistieke ontwikkeling van de jonge kunstenaars. Samen met Huis en Festival a/d Werf is een ontwikkelingstraject opgezet voor aankomend zakelijk leiders. Dit ontwikkelingstraject maakt het mogelijk om ook de zelfstandige praktijk van ‘uitgestroomde’ kunstenaars te ondersteunen. Het Lab blijft werken vanuit het kunstverzamelgebouw De Berenkuil. Daarnaast heeft zij de exploitatie op zich genomen van de bijzondere werkruimte Fort Blauwkapel. Het Lab voldoet in 2009 ruim aan de verwachtingen en verplichtingen. Er worden 11 producties/projecten opgezet, 109 voorstellingen gespeeld waarvan 53 in (regio) Utrecht, 39 in Nederland, 17 in het buitenland en 15 overige activiteiten zoals workshops. Het Lab heeft 9.370 bezoekers gehad, waarvan 4.382 in Utrecht, 4.651 in Nederland en 1.548 in het buitenland. Op naar het volgend jaar met de ambitie om nog meer publiek te trekken in (regio) Utrecht en om de mogelijkheden van de dansafdeling te verruimen.
De Man maakt een verhaal tot een tastbaar theateravontuur voor het jonge publiek (De Morgen) Dennis Meyer, Artistiek Directeur Het Lab Utrecht
HET LAB UTRECHT 2009 5
Prestatieoverzicht en kengetallen Het Lab 2009 Prestatieoverzicht
2009 Aantal
Aantal
activiteiten
bezoeken
Producties/ projecten Producties
3
Coproducties
1
Onderzoeksprojecten
7
Betrokken (beginnende)
14
makers
Voorstellingen In stad en regio Utrecht
53
3.171
In de rest van Nederland
39
4.651
In het buitenland
17
1.548
Totaal voorstellingen
109
9.370
Workshops/Masterclasses
3
59
Educatieve activiteiten
2
135
Discours en debat
4
120
Anders, nl. kleinschalige
6
897
Totaal overige activiteiten
15
1.211
Totaal
124
10.581
Overige activiteiten
projecten
6 HET LAB UTRECHT 2009
Kengetallen Per 31 december
2009
Totaal baten
€ 1.236.017
waarvan subsidies/bijdragen
€ 1.023.775
Exploitatieresultaat
€ 129.411
Aantal vaste medewerkers
9
Aantal fte’s
7,0
Uit: MAN IS MAN
HET LAB UTRECHT 2009 7
Bubble Boy (10+) Een live operatie Twaalf jaar lang al leeft Tom in een plastic bubbel. Vanwege zijn ernstige auto-immuunziekte SCID kan hij hier niet uit. Elk contact met de buitenwereld of andere mensen zou leiden tot zijn dood. De doktoren staan machteloos. Tot nu! Eindelijk is er een oplossing gevonden. Door transplantatie van beenmerg van zijn zus kan Tom worden genezen. Het publiek wordt uitgenodigd Tom’s operatie en zijn eerste stappen uit de bubbel live mee te maken. Je ziet hoe het voelt om voor het eerst ‘echte’ lucht in te ademen, je moeder aan te raken en vriendjes te maken.
Regie en concept: Lucas De Man Spel: Joost Dekker, Liesbeth Huiberts, Tom van Ingen, Elsa May Averill, Floor van Leeuwen, Alex Moret, Karin Princee, Janneke Remmers, Griet Dobbelaere, Mieke Versyp, Casper Faelens Tekstbewerking en dramaturgie: Alexander Schreuder Vormgeving: Pascal Leboucq Techniek: Kas van Huisstede Met dank aan: De Werkplaats Kindergemeenschap – Kees Boeke, de Kopergieterij en Stichting Nieuwe Helden Vanaf maart 2009
8 HET LAB UTRECHT 2009
HET LAB UTRECHT 2009 8
De Man maakt een verhaal tot een tastbaar theateravontuur voor het jonge jonge publiek publiek (De Morgen) (De Morgen) HET LAB UTRECHT 2009 9
De jongen die helaas alles wist (8+) Hoe meer je weet, hoe kleiner je wordt. Niemand kent het verhaal over de jongen die alles wist. Misschien bestaat het verhaal wel helemaal niet. Toch gaan wij het vertellen. We verzinnen het net zo lang tot het waar wordt. Met jou. Stel je voor dat je alles weet. Hoe zwaar de aarde is, hoe ver een ster staat, hoe klein een huidcel is, hoe lang een eik leeft, hoe de griep eruit ziet, wat vrolijk zijn is, waarom je verliefd wordt…Alles. En alles zit wonderlijk in elkaar. Maar als alles wonderlijk in elkaar zit, hoe wonderlijk ben je zelf dan nog? In een supersnelle, doodsimpele en hele enge zoektocht naar alles, spelen Wouter en Noël zichzelf, de wereldbevolking, een supernova, een bacterie, de tijd, vuur, en een eenzame jongen. Regie: Casper Vandeputte Spel: Noël S. Keulen, Wouter van Oord Vormgeving: Tom Vandeputte, Caspar Frenken Mei 2009
10 HET LAB UTRECHT 2009
De Man maakt een verhaal tot een tastbaar theateravontuur voor het jonge publiek (De Morgen) HET LAB UTRECHT 2009 11
RUMOR (15+) (internationale coproductie)
Ontregelde locatievoorstelling Deze productie kwam tot stand i.s.m. Vrede van Utrecht, Linz 2009 Kulturhauptstadt Europas en Theaterfestival SCHÄXPIR en ging in première op de Schillerplatz in Linz, Oostenrijk. Op een plein in de stad speelt een groepje jongeren een grappig maar ook intimiderend spel met voorbijgangers. Wanneer het spel van de jongeren uit de hand loopt, moeten de voorbijgangers uit hun eigen wereld komen en reageren. Of niet. Deze ‘verborgen’ locatievoorstelling neemt je mee in de binnenwerelden van vreemden op een plein. De fictie van het theater en de alledaagse realiteit gaan met elkaar in dialoog, terwijl het normale leven op het plein doorgaat.
Concept en regie: Giselle Vegter Tekst: Volker Schmidt en Kristin Wolf Spel: Stephen Appleton, Frank Bätge, Ann Katrin Gegenhuber, Reineke Jonker, Katharina Klar, Alexander Lughofer, Lukas Strasser en Eva Wolkerstorfer Dramaturgie: Cecile Brommer, Julia Engelmayer Kostuums: Annemarie Klijn Techniek/geluidsontwerp: Johannes Steininger Mei 2009
‘ Als een legitieme voyeur wil je de gebeurtenissen langer bijwonen….Verdiend applaus voor ensemble en regisseur’. Der Standard, Oostenrijk
12 HET LAB UTRECHT 2009
De Man maakt een verhaal tot een tastbaar theateravontuur voor het jonge publiek (De Morgen) HET LAB UTRECHT 2009 13
Spinder (8+) (herneming, landelijke tournee)
Theater met levende insecten De tienjarige jongen Tille heeft als bijna ieder ander kind een grote verzamelwoede. Alleen verzamelt hij insecten. In de kelder heeft hij een laboratorium met terraria en apparaten om experimenten mee uit te voeren. Zijn insecten zijn alles voor hem. Langzaam word je meegezogen in de wondere wereld van Tille. Bidsprinkhanen, wormen, wandelende bladeren en -takken, neushoornkevers. Hij heeft ze allemaal. Jeppe, zijn broer, wil hem met zijn drumstel en gitaar verjagen uit de kelder. Maar dit laat Tille niet zomaar gebeuren en met zijn insecten bedenkt hij een plan‌
Regie en concept: Jellie Schippers Tekst: Simon van der Geest Spel: Lennart Monaster Vormgeving: Myriam Van Gucht Lichtontwerp: Jeffrey Kranen Techniek: Elsbeth Godeschalk, Jasper Koekoek en Jan Kortbeek Geluid: Gluid (Bram van den Oever en Jasper Koekoek) Met dank aan: Marco Chardon Vanaf oktober 2009
14 HET LAB UTRECHT 2009
“….Man De echt maakt een mooie eenbijzondere verhaal tot voorstelling. een Met tastbaar lekker veeltheateravontuur weetjes over insecten.” voor het Fries Dagblad jonge publiek (De Morgen) HET LAB UTRECHT 2009 15
BEZET manifestatie op locatie Het Lab en Theatergroep DOX samen op Fort Ruigenhoek, Groenekan (vlakbij Utrecht ) Van 10 tot en met 13 september bundelen Het Lab en DOX hun krachten op Fort Ruigenhoek. Op deze bijzondere locatie zie je fysieke en beeldende voorstellingen van jonge makers, die zij speciaal maken voor jeugd en jongeren. Op de plekken die het oude fort nu nog voor je verborgen houdt staan Undercover, Baron MĂźnchhausen en STIL(te). Tijdens een wandeling nemen dansers je mee over het fort, in de geheime kruitkamers maak je de avonturen mee van de baron en weer ergens anders is het de stilte die overheerst. Daarnaast zijn er diverse media- en muziekperformances, in samenwerking met het Kaasschaafcollectief, Born Digital, de Utrechtse Popprijs en anderen. Productionele voorbereiding (preproductie): Evelien Heus Locatiemanager: Mark van den Ham Techniek: Rick GobĂŠe Catering: Mak Maris Randprogramma: Born Digital, DJ Insane, Thomas Artz, Jonas Bisquert, Job Esmeijer, Marije Nie, Ida Buijs en Jelien Veenstra Met dank aan: Marlies Germanus, Sophie Burgers, Staatsbosbeheer (Jurrie de Vos), gemeente De Bilt, Vrede van Utrecht, Stichting Storm, De Regelaar (Rembrandt Boswijk) en alle vrijwilligers!
De Peergroup richt een workshop in rondom locatietheater in op Fort Ruigenhoek voor theatermakers van Het Lab en Theatergroep DOX. De kennis en ervaring van de Peergroup met locatietheater wordt op deze manier doorgegeven. De workshop is een start voor een langjarig beleid van Het Lab om locatietheater te ontwikkelen. Deelnemers workshop Peergroup: Ida Buijs, Anouke de Groot, Paul Knieriem, Joris van Oosterwijk, Natasha Schulte, Jelien Veenstra, Rachel Zweije 10 t/m 13 september 2009
16 HET LAB UTRECHT 2009
De Man maakt een verhaal tot een tastbaar theateravontuur voor het jonge publiek (De Morgen) HET LAB UTRECHT 2009 17
Undercover (8+) Een coproductie samen met Theatergroep DOX In een afgesloten wereld, verstopt onder de oppervlakte, ontwikkelt het leven zich anders. Daar leven vreemde figuren. Ze denken anders, bewegen anders en hebben andere wereldbeelden die hun beslissingen aansturen. Ze lijken op ons, maar zijn tegelijkertijd zo anders. In Undercover kom je ze tegen, bijna onzichtbaar zwervend over het fort. Langzaamaan stappen ze uit hun beschermde wereld, zetten ze hun angst opzij en nemen het risico. Ze maken contact. Undercover is een dynamische en spannende dansvoorstelling op een unieke locatie. Concept en choreografie: Erik Kaiel m.m.v. Jasper Jelen en Heleen van Gigh Dans: Soumaya Ahouaoui, Els Alkemade, Romana Delauw, Sergio Gefferie, Heleen van Gigh, Ehsan Hemat, Jung-Sun den Hollander, Jasper Jelen, Soner Keskin, Sayonara Prika, Bora Sirin, Belinda van der Stoep, George Tobal, Khouloud Zaher 10 t/m 13 september 2009
18 HET LAB UTRECHT 2009
De Man maakt een verhaal tot een tastbaar theateravontuur voor het jonge publiek (De Morgen) HET LAB UTRECHT 2009 19
Baron Münchhausen (8+) BABYWALVIS IN SLOTGRACHT Utrecht – In de slotgracht van het verlaten Fort Ruigenhoek is een babywalvis gevonden. Deskundigen zullen hem binnenkort op land halen voor verder onderzoek. Zo hopen ze meer te weten te komen over de herkomst van het beest en zijn afgelegde weg. Baron Münchhausen is een humoristische, beeldende voorstelling met poppen en objecten, waarin de fantasie strijdt met de harde werkelijkheid.
Regie, tekst en beeld: Thomas Bijsterbosch Spel, poppen en beeld: Meike van den Akker (tg. Winterberg) Spel: Allan Zipson Techniek: Rick Gobée 10 t/m 13 september 2009
20 HET LAB UTRECHT 2009
De Man maakt een verhaal tot een tastbaar theateravontuur voorreizen, het Een verhaal over heldendom, jonge publiek (De Morgen) dromen en komkommerbomen. HET LAB UTRECHT 2009 21
Makersavond Onder leiding van Dennis Molendijk ontmoetten op 5 oktober alle theatermakers die bij Het Lab in dit seizoen werken elkaar. Een avond over de drijfveren, inspiratiebronnen en over het maken van theater voor jong publiek. 5 oktober 2009
Manifestatie: Het Lab a/d Werf Het Lab Utrecht neemt een week het gehele pand over van Huis en Festival a/d Werf in Utrecht. In alle zalen en lokalen worden voorstellingen en onderzoekjes getoond. Publiek en professionals ontmoeten elkaar rondom het werk van jonge makers. Dit jaar staan de nieuwe dansvoorstellingen van Het Lab prominent op het programma: de laatste voorstelling van Spinder, premières van Sweet en Parade en de presentatie van Weiland van Wol en Atelier Hamlet. Professionals uit het danscircuit voor jong publiek ontmoeten elkaar tijdens een expertmeeting. Daarnaast zijn er diverse performances in samenwerking met Circus Treurdier, Roger Sala Reyner, Ida Buijs en Jelien Veenstra. Met dank aan: Huis a/d Werf, Marlies Germanus, Sophie Burgers en Mylène Philippo van 23 t/m 29 november 2009
22 HET LAB UTRECHT 2009
HET LAB UTRECHT 2009 23
Sweet (8+) Een voorstelling met een bite Hou je van zoet? Hoe zoet ben jij? En hoeveel zoetigheid kun je aan? Geef je de voorkeur aan rood, groen of geel? Een zoen, een knuffel of een aai? Waarom heeft Nederland geen bergen? Omdat ze opgegeten zijn, gestolen of weggewaaid?
Regie, tekst en beeld: Aitana Cordero ism Jorge Dutor Spel: Sara Manente, Jorge Dutor en Aitana Cordero Decor: Aitana Cordero en Jorge Dutor Techniek: Guido Langendoen Met dank aan: Suiker Unie 23 t/m 29 november 2009
24 HET LAB UTRECHT 2009
SWEET is een suikerzoete voorstelling met een bitter randje, een zuur toefje en een zoute knipoog. HET LAB UTRECHT 2009 25
Weiland van Wol (5+) Gaat over je beschermd voelen En dat je daar soms een deken bij nodig hebt Heb je het warm genoeg? Pak maar een sjaal Al pak je er tien Ik ga verderop staan Met een muts over mijn hoofd Misschien moet ik huilen Van binnen Of van buiten
Regie: Rachel Zweije en Joris van Oosterwijk Spel: Gerrit Dragt, Thea Zweije, Meja PagĂŠe en Janet Vonk Met dank aan: Sophie Burgers 23 t/m 29 november 2009
26 HET LAB UTRECHT 2009
HET LAB UTRECHT 2009 27
Parade (6+) Een voorstelling net uit de maat Iedereen is gelijk. En iedereen is anders. En anders zijn mag best: een beetje gek, een beetje raar, een beetje maf. Een beetje dus. Maar hoeveel is een beetje? En wie bepaalt dat eigenlijk? Een dansvoorstelling over wat moet, wat mag, wat kan, wat zal, wat zou, wat niet, wat nooit en wat dan nog?
Choreografie: Tabea Martin Dans: Katerina Dietzova, Kristina Hanses, Konrad Szymansky Muzikale Vormgeving: Jelte van Andel Decor: Nina Glockner Techniek: Guido Langendoen Met dank aan: Peggy Olislaegers, Matthias Mooij 23 t/m 29 november 2009
28 HET LAB UTRECHT 2009
Iedereen is gelijk. En iedereen is anders. En anders zijn mag best: een beetje gek, een beetje raar, een beetje maf.
HET LAB UTRECHT 2009 29
Atelier Hamlet (15+) Regisseur Paul Knieriem blaast volgend jaar bij Het Lab de oude toneeltekst Hamlet van William Shakespeare nieuw leven in. Voor hem is het personage Hamlet een emotionele jongere, die moeite heeft zijn eigen weg te vinden. In Atelier Hamlet doet Paul Knieriem onderzoek naar hoe je deze oude tekst voor een publiek van jongeren interessant kunt maken; welke taal gebruik je en welke vorm. In Het Lab a/d Werf laat hij op theatrale wijze het resultaat zien van zijn onderzoek. Nu als onderzoek in Het Lab a/d Werf, volgend jaar op de planken in de theaters! november 2009
Expertmeeting Dans Bijeenkomst o.l.v. Moos van den Broek over de nieuwe ontwikkelingen in jeugddans. Waar vinden de artistieke ontwikkelingen plaats in het nationale en internationale circuit, hoe kan een brug gelegd worden tussen de jeugddans en het algehele danscircuit en hoe kunnen nieuwe vormen een plek krijgen in de markt. Met medewerking van o.a. Hildegard Draaijer (DOX, Utrecht), Arthur Rosenfeld (De Meekers, Rotterdam), Johan De Smet (Kopergieterij, Gent), en Martina Kessel (Tanzhaus Dusseldorf) 28 november 2009
30 HET LAB UTRECHT 2009
De Man maakt een verhaal tot een tastbaar theateravontuur voor het jonge publiek (De Morgen) HET LAB UTRECHT 2009 31
Man is Man (15+) (internationale coproductie met de Toneelmakerij) Onder leiding van de Iraanse regisseur Reza Gouran werken Iranese en Nederlandse theatermakers aan een bewerking van Bertolt Brechts Man is Man, die gespeeld zal worden in het Engels. Deze bewerking speelt zich af in de Irakese havenstad Basra tijdens de 2e Golfoorlog en gaat over de invloed van oorlog en religie op het leven van gewone mensen. Man is Man kwam tot stand vanuit Connecting Stories, een internationaal netwerk van Iraanse, Amerikaanse en Nederlandse (jeugd)theatermakers. Doelstelling van het netwerk is om, middels theater, bruggen te slaan tussen landen die politiek ver uit elkaar liggen. Van de totstandkoming van Man is Man is een documentaire gemaakt.
Regie en concept: Reza Gouran Assistent regie: Noureddin Heidari Maher Tekst: Bertolt Brecht / Reza Gouran Decorontwerp: Siamak Ehsaei Techniek: DesirĂŠe van Gelderen Spel: : Matteo van der Grijn, Djamila Landbrug, Michel Visser, Sadettin KirmiziyĂźz, Sarita Marchesi, Erik Koningsberger
Advies: Liesbeth Coltof, Eric de Vroedt, Dennis Meyer Productie: Sjoerd Kelderman Debat: Willemijn Barelds Documentaire: Olga Busch In samenwerking met festival Dancing on the Edge.
november en december 2009
32 HET LAB UTRECHT 2009
HET LAB UTRECHT 2009 33
STRAAT (in samenwerking met Springdance en Theatergroep DOX) STRAAT is een nieuw platform voor talentontwikkeling, onderzoek en performance op het gebied van urban dans. Het doel van STRAAT is om jonge (amateur-) dansers en dansmakers in Utrecht ontwikkelings- en presentatiemogelijkheden te bieden. STRAAT bestaat uit masterclasses, workshops en (workshop-presentaties). Van 3 t/m 6 december vindt de eerste masterclass plaats; drie jonge urbandansmakers ontwikkelen drie dagen lang hun talent en performance onder
34 HET LAB UTRECHT 2009
begeleiding van Conny Janssen: Melissa Ellberger (Monique Duurvoort / ISH), Shailesh Bahoran (Illusionary Rockaz / Don’t Hit Mama), Honey Eavis (Don’t Hit Mama). Tijdens de demo lecture laten de jonge dansmakers het resultaat zien van de voorgaande dagen. Conny Janssen geeft een toelichting op het werk van de dansmakers en de ontwikkeling van urban-dans. Aansluitend volgt een gesprek over professionalisering van urban-dans onder leiding van Bettina Masuch, artistiek directeur Springdance. Tijdens de nieuwsjaarsreceptie van de Gemeente Utrecht op 4 januari 2010 presenteert STRAAT zich met een STRAATflasmob en met een korte voorstelling, gemaakt door Kevin en Miquel (2moveDancecompany). Vanaf december 2009
HET LAB UTRECHT 2009 35
Jeugdtheaterhuis De Berenkuil Sinds 2002 doet het voormalig pathologisch instituut van het Veeartsenijterrein dienst als kunstverzamelgebouw voor hoofdzakelijk jeugdtheatergezelschappen en –festivals. Samen met Het Filiaal, YO-Opera, Stichting Storm, Theatergroep DOX en Springdance wordt gebruik gemaakt van de kantoren en de goede repetitieruimtes. Waar mogelijk wordt efficiënt samengewerkt. En ook op inhoudelijk gebied ontstaan er verschillende dwarsverbindingen. Het Lab maakt ruim gebruik van de kantoor- en repetitieruimtes.
Fort B Sinds september 2009 exploiteert Het Lab daarnaast Fort B. Fort B is de voormalige werkruimte van de Utrechtse theatergroep Growing up in Public en bestaat uit twee repetitieruimtes, kantoorruimtes, opslag en een foyer. Fort B is een aanvulling op Jeugdtheaterhuis De Berenkuil. Fort B geeft de mogelijkheid om theater en dansvoorstellingen `af te monteren’ op de afmetingen van kleine zalen in Nederland en heeft de technische mogelijkheden om een volwaardig lichtplan te ontwikkelen. Behalve voor gebruik biedt Fort B ook ruimte aan zelfstandige theatermakers om kantoor te houden en te repeteren, zodat het kan functioneren als een broedplaats voor de stad Utrecht. Fort B wordt tevens verhuurd aan derden.
36 HET LAB UTRECHT 2009
HET LAB UTRECHT 2009 37
Het Kantoor Het Kantoor is een kweekvijver voor jonge, ondernemende managers en talentvolle jonge makers binnen de podiumkunsten, waar ontmoeting, inspiratie en groei centraal staan en waar wordt gewerkt aan professionalisering en innovatie van de functie van zakelijk leider. Het Kantoor wil het vak van zakelijk leider verder professionaliseren en doet dat door makers en groepen te koppelen aan een zakelijk leider op het juiste niveau, een omgeving te creëren waar expertisedeling tussen verschillende zakelijk leiders centraal staat en door te bouwen aan een netwerk om het (financiële) draagvlak voor de kunstenaar en zijn werk te vergroten. In de visie van Het Kantoor zijn artistiek en zakelijk geen gescheiden werelden: de kunstenaar is ook ondernemer en een zakelijk leider zonder inhoudelijke betrokkenheid bestaat niet. Het Kantoor is in de gedachte van ketenverantwoordelijkheid binnen de talentontwikkeling de schakel ná de productiehuizen. Voor talentvolle kunstenaars die hebben bewezen professionele en artistiek hoogwaardige producten te maken, maar die nog onvoldoende eigen structuur hebben opgebouwd om zelfstandig of bij bestaande huizen of gezelschappen binnen de kunst een plek te veroveren.
38 HET LAB UTRECHT 2009
English Summary Still panting from the effort Het Lab Utrecht entered a new four year period of government funding in January 2009. The different levels of government had all given positive responses to Het Lab’s work of the past few years and to our ambitions for the future. The extension of our means allowed us to start doing an even better job: offering talented young artists the opportunity to discover what it is like to work for young audiences. Let’s get to it! Het Lab took two major leaps forward: in addition to our small-scale performances we could now begin creating full-scale performances using the budget from our structural government grant, and we could begin setting up a fully-fledged dance department. In March we premiered Bubble Boy during the Utrecht Tweetakt festival. Lucas De Man, newly graduated from the director’s school in Amsterdam, was taken with the true story of the boy who, having been born with no immune system, was kept alive inside a plastic ‘bubble’ for 12 years. He created a performance in which the audience, children as well as adults, witnessed the life-saving operation live. With the operation failed, the doctors left in disappointment and the family unable to do anything more for him, the boy found himself alone. And he decided: having truly lived for just one minute is better than staying locked inside my whole life. Bubble Boy was a richly layered performance that entertained and moved audiences. And the question if it was all real continued to haunt the young members of the audience until long after the show. June saw the premiere of RUMOR during the Schäxpirfestival in Linz, Austria. This was an international co-production as part of LINZ09 with support from the Vrede van Utrecht. Director Giselle Vegter, an old friend of Het Lab, created a site-specific performance in which boredom leads a group of young kids in a square to start playing games with the passersby. She invited the Austrian playwrights Volker Schmidt and Kirstin Wolf to write a text. The audience watched the play from a balcony and saw how the piece, with its characters and storyline, started blending into daily life in the square. Such site-specific performances are rare in Austria. Audiences responded with great enthusiasm and RUMOR became the biggest hit of the festival. It was the fist time Het Lab had set up such a large-scale international coproduction. SPINDER by director Jellie Schippers and designer Myriam Van Gucht had a rerun across the Netherlands and Flanders in October and November. The boy
HET LAB UTRECHT 2009 39
who entrenched himself in the cellar with his living insects took the Dutch and Flemish audience by storm. For Jellie Schippers and Myriam Van Gucht this tour was a tremendous opportunity to present themselves to audiences and professionals. Casper Vandeputte, Thomas Bijsterbosch, Rachel Zweije, Joris van Oosterwijk and Paul Knieriem created smaller performances and explored their options for creating further performances. During this year, Het Lab set up its new dance department. The position of artistic collaborator, with dance as the main focus, was filled by Moos van den Broek. Het Lab intends to give a new impulse to the youth dance sector by working with a new generation of choreographers. They, like the theatre directors, work both in the youth dance circuit and in dance for grown-ups, taking their broad views on their discipline as their guidelines. They bring up urgent social themes for discussion in their work. With performances by Erik Kaiel (Undercover, a coproduction with Theatergroep DOX), Aitana Cordero (Sweet) and Tabea Martin (Parade), Het Lab instantly made a name for itself at home as well as abroad. The connection between these extraordinary talents and their young audiences yielded some great material for both the artists and the audiences. The performances have all lead to continuations. With Theatergroep DOX and Springdance, Het Lab initiated the two-year project STRAAT, which aims to professionalise the urban talent in Utrecht and the Netherlands. STRAAT bridges the gap between the ‘street’ and professional practice. To do so, the partners have developed a tiered process of international masterclasses, workshops, and presentations with unskilled dancers and choreographers. In December, STRAAT started with a three-day masterclass by Conny Jansen. Three young choreographers participated in this workshop: Melissa Ellberger, Shailesh Bahoran and Honey Eavis. The masterclass ended with a public demo-lecture on 6 December. One of the ongoing objectives in the work of Het Lab Utrecht is connecting with (young) audiences, not only during performances, but also during the creative process. Het Lab has been developing an increasingly refined method including workshops, open rehearsals, try-outs and discussions. In 2009 Het Lab set up two larger public events in Utrecht to involve its audiences in all aspects of its work. BEZET took place in September (Zomer van Utrecht). It was an event set up in collaboration with Theatergroep DOX at Fort Ruigenhoek in Utrecht. In addition to a large number of small-scale performances, Erik Kaiel presented Undercover, coproduced with Theatergroep DOX. Undercover was a tour of the
40 HET LAB UTRECHT 2009
Uit: BUBBLE BOY
HET LAB UTRECHT 2009 41
fort during which a group of dancers exploited the physical possibilities offered by the site in a fight to the death. In November, Het Lab aan de Werf took place, by now an annual event at Huis aan de Werf, Utrecht. All the possibilities offered by the Huis aan de Werf venue were used in a range of performances, modest presentations and other activities. Internationally, too, Het Lab has been making a name for itself. The international coproduction RUMOR with the Schäxpirfestival in Linz, Austria, was the result of a relationship that had been gradually developed over the past few years. It is part of Het Lab’s policy to develop an ever stronger European network s urrounding the work and the artists. As part of the international network CONNECTING STORIES (a network set up by American, Iranian and Dutch (youth) theatre makers), Het Lab and de Toneelmakerij created the performance Man is Man, a collaboration between the Iranian director Reza Gouran and several Dutch actors. The performance was presented at events such as the Dancing on the Edge festival, which focuses on dance and drama from the Middle East. The documentary we made of this shows the steps you need to take in order to set up such a production. Het Lab is not just responsible for the artistic development of the young artists. With Huis en Festival a/d Werf we have set up a pathway for development for prospective business directors. This pathway also enables us to support the independent practices of the artists who have ‘moved on’. Het Lab will continue to work from the shared arts accommodation De Berenkuil. In addition, we have taken it upon ourselves to manage the exploitation of the unique workspace Fort Blauwkapel. In 2009 Het Lab has more than met its expectations and obligations. We created 11 productions/ projects; performed 109 shows, 53 of which in (and around) Utrecht, 39 in the Netherlands, 17 abroad; and set up 15 other activities such as workshops. Het Lab has had 9,370 visitors; 4,382 in Utrecht, 4,651 in the Netherlands and 1,548 abroad. On to next year, with the ambition to draw more visitors in (and around) Utrecht and to expand the facilities of our dance department.
42 HET LAB UTRECHT 2009
Bestuur en medewerkers Bestuur Het Lab Utrecht 2009 Paul Baltus (voorzitter), Arthur Willems (penningmeester), Katelijn de Vreede (secretaris), Liesbeth Coltof, Jenny Mijnhijmer.
Medewerkers Het Lab Utrecht 2009 Hans Blik (zakelijk directeur), Dennis Meyer (artistiek directeur), Moos van den Broek (artistiek medewerker / artistieke leiding), Ellen van Bunnik (zakelijk medewerker), Stefanie Weijsters (communicatie en marketing t/m september), Annemiek Gijsbers (communicatie en marketing v.a. september), Puck Mathot (productieleider), Simone Scholts (productieleider), Lisanne Busink (bureaumanager)
Stagiaires Het Lab Utrecht 2009 Marlies Germanus (OPP Amsterdam), Iris Ahlers (CMV Utrecht), Sophie Burgers (CMV Utrecht), Mylène Phillipo (Kunst & Economie Utrecht)
De Man maakt een verhaal tot een tastbaar theateravontuur voor het jonge publiek (De Morgen) HET LAB UTRECHT 2009 43
Partners
Colofon Fotografie: Anna van Kooij, Sjoerd Kelderman, Willem Mes, Ingvild Molenaar Vormgeving: Wrikontwerp (BNO)
44 HET LAB UTRECHT 2009
Lucas De Man Bubble Boy
Paul Knieriem Atelier Hamlet
Rachel Zweije Weiland van Wol
Tabea Martin Parade
Thomas Bijsterbosch Baron M端nchhausen
Myriam Van Gucht Spinder