6 minute read
5 Conclusions
4 CONCLUSIONS
In this report, we present a first-time assessment of the connectivity status of Myanmar’s rivers currently and if hydropower development would progress as assumed under a “business as usual” scenario, using the FFR analysis developed by Grill et al (2019).
We can show that Myanmar is indeed a country of exceptionally connected rivers, which is underlined by the high productivity and diversity of the country’s rivers. All three very long rivers in Myanmar - the Irrawaddy, its tributary the Chindwin, and the Salween – are categorised as being free-flowing, totalling some 4,340 km of freely flowing, large, productive and ecologically diverse rivers. However, we can also see that the existing early stages of hydropower development have already impacted river connectivity in Myanmar, although significant impacts are mostly confined to one large basin (Sittaung) and a relatively small number (25%) of long and medium-long rivers.
The results from the analysis emphasize that the DOF and the DOR are the major pressure indicators in Myanmar and that new dams and reservoirs will reinforce those two pressures. Likewise, we have seen that a “business as usual” scenario, for the development of large hydropower dams, would have a major effect on the connectivity of rivers. Large rivers, especially, would be strongly impacted, with the Irrawaddy, the Chindwin and the Salween no longer being classified as free-flowing. In fact, all but a few rivers longer than 500 km would stop being free-flowing, and a third of today’s free-flowing medium long rivers (100-500 km) would suffer the same fate. We also see a higher potential decline in the connectivity of rivers in the coastal basins, which, in view of the high ecological and social importance of those rivers, is concerning.
We can conclude that proposed hydroelectric dams present a major threat to the unique FFRs and to the delta ecosystems of Myanmar alongside the associated biodiversity and services they provide to people. The FFRs maps that were created for this analysis (Appendix I) send a powerful message: unguided development will cause the loss of FFRs all over Myanmar. We strongly encourage careful consideration and planning for dam development, choosing locations which will have a lower impact on connectivity, ensuring the services to people and nature provided by the river remain intact. This study demonstrates the urgency to use connectivity assessments to find development scenarios for energy production which sustain the various services of the river, including considering alternative energy options that have less impact on river systems.
The results from Grill et al. (2019) highlighted the urgent imperative for global and national strategies to maintain FFRs around the world, and in Myanmar specifically. While a FFR analysis is not a decision-making tool by itself, it should be used as a powerful support-tool for the decision-making processes in situations such as strategic hydropower development planning or for environmental impact assessments. It is also critical to further explore the potential of non-hydropower renewables to provide electricity for Myanmar’s needs. This work can also be a basis for discussing an adequate policy to manage the valuable FFRs and river stretches sustainably. However, in order to improve its capability to support decision making, we strongly propose the following additional work:
1. Update and improve underlying data, most importantly data on irrigation reservoirs, channelization (dykes, levies, etc.), sediment delivery and extractions and dams below 10 MW.
2. An assessment, using best available data, of which rivers are most critical to maintain as either completely free-flowing rivers from source to outlet or stretches of river with high connectivity status, based on the biodiversity, social, cultural and economic values that their free-flowing status supports.
3. Introduce this approach to other water management and energy initiatives, such as current efforts to introduce system scale energy planning to the Irrawaddy basin or matching findings with a renewable energy vision for Myanmar.
4. Officially identify, manage and protect the connectivity of rivers by introducing adequate policy to preserve the unique productivity, biological diversity and heritage of Myanmar’s rivers. We strongly advise halting all planning and construction of new dams until effective mechanisms for management and protection are implemented. Any future dam developments should be considered in the light of a revised energy vision for Myanmar which focuses on new renewables such as wind and solar.
အကျ�်း
သဘာဝအတိုင်း လွတ်လပ်စွာစီးဆင်းေနဆဲ ြမစ်များမှာ ြမန်မာိုင်ငံတွင် ေနထိုင်သူများစွာအတွက် ယဉ်ေကျးမှုှင့် သက်ဝင်ယုံကည်မှုဆိုင်ရာ အေရးပါသည့် အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုြဖစ်သည်။ ြမစ်များသည် ြမန်မာိုင်ငံ၏ ေတာေတာင်ေရေြမ သဘာဝများအတွက် ေကျာေထာက်ေနာက်ခံြပထား သလို စီးပွားေရးတိုးတက်မှု၊ စားနပ်ရိကာဖူလုံမှုှင့် လူတို၏သုခချမ်းသာ အတွက်လည်း အေထာက်အပံ့ ေပးေနကသည်။
သိုေသာ် အဆိုပါြမစ်များှင့် ယင်းတိုအေပါ် မှီခိုေနေသာ အရာအားလုံးတိုမှာ ခိမ်းေြခာက်မှုများှင့် ပိုမိုရင်ဆိုင်လာရပါသည်။ ိုင်ငံ၏ ဖွံဖိးတိုးတက်မှုများ ေဖာ်ေဆာင်ရာတွင် ယင်း၏ စီးပွားေရး ှင့်လှုမှုေရး တိုးတက်မှုအတွက် ေဆာင်ရ�က်မှုများသည် သဘာဝအတိုင်း လွတ်လပ်စွာ စီးဆင်းေနဆဲ ြမစ်များ၏ တစ်ဆက်တစ်စပ်တည်း တည်ရှိမှုအေပါ် ထိခိုက်ြခင်းမရှိေသာ ဖွံဖိးမှုပုံစံအား ေဖာ်ေဆာင်ရန် လိုအပ်ေနပါသည်။
လွတ်လပ်စွာစီးဆင်းေနမှုအေြခအေန
လက်ရှိဆည်များ
စတင်ြမစ်ဖျားခံရာမှသည် ပင်လယ်ထဲသိုစီးဝင်ချိန်အထိ တစ်ဆက် တစ်စပ်တည်း တည်ရှိေနေသာ ြမစ်တစ်စင်းသည် အတားအဆီးမရှိ သဘာဝအတိုင်း လွတ်လပ်စွာစီးဆင်းေနပီး ေရှင့်ုံးအနည်အှစ်များကို သဘာဝအတိုင်း ြမစ်ေအာက်ဘက်ပိုင်းသို စီးဆင်း ေမျာပါေစပါသည်။ ယင်းသို လွတ်လပ်စွာစီးဆင်းေနဆဲြမစ်သည် ယင်းကိုယ်၌အားြဖင့် ှစ်ကာလအေလျာက် သဘာဝအတိုင်း ြပန�်ကားိုင်၊ ကျဉ်းေြမာင်းိုင်ပီး ေြမေအာက်ေရရင်းြမစ်များအတွက် ြဖည့်တင်းေပးိုင်သည့်အြပင် ြမစ်အတွင်းေနထိုင်ကေသာ လင်းပိုင်များ၊ ငါးများကဲ့သို ေရေနသတဝါများ အေနြဖင့်လည်း အထက်-ေအာက် လွတ်လပ်စွာစုန်ဆန်ကူးခပ် သွားလာ ိုင်ကသလို ြမစ်လက်တက်များအတွင်းသိုလည်းကူးခပ်ဝင်ေရာက် ိုင်ရန်တိုအတွက် ေကာင်းမွန်ေသာ ေဂဟနစ်တစ်ခုကိုပါ ဖန်တီးေပးပါသည်။
ကမာေပါ်ရှိ အရှည်လျားဆုံးေသာ ြမစ်များ၏ သုံးပုံတစ်ပုံခန�်သာလျှင် သဘာဝအတိုင်း ဆက်လက်၍ လွတ်လပ်စွာစီးဆင်းေနက ပါသည် (Grill et al., 2019)။ ြမစ်များ၏ တစ်ဆက်တစ်စပ်တည်း တည်ရှိမှုအေကာင်း ေြပာြပရန်လိုအပ်လာပါက ြမန်မာိုင်ငံသည် ထူးြခားေပါ်လွင်မှု အရှိဆုံး ြဖစ်သည်။ ြမန်မာိုင်ငံရှိ အလွန်ကီးမားသည့်ြမစ်ကီးသုံးစင်းြဖစ်ေသာ သံလွင်ြမစ်၊ ဧရာဝတီြမစ်ှင့် ယင်း၏ ြမစ်လက်တက်ြဖစ်ေသာ ချင်းတွင်းြမစ်တိုကို လွတ်လပ်စွာစီးဆင်းေနဆဲ ြမစ်များအြဖစ် သတ်မှတ်ထားကသည်။ ၄င်းြမစ်ကီးသုံးစင်း၏ စုစုေပါင်းအရှည်မှာ ကီလိုမီတာ ၄၅၀၀ နီးပါးအထိရှိသည်။ ဤြမစ်ကီးများမှာ အပူပိုင်းအာရှေဒသ၏ ေနာက်ဆုံးလက်ကျန် လွတ်လပ်စွာ ဆက်လက်စီးဆင်းေနဆဲ ြမစ်ကီးများ ြဖစ်ကသည် (Grill et al., 2019)။
ေကာင်းမွန်စွာ လွတ်လွတ်လပ်လပ်စီးဆင်းေနကေသာ ြမစ်များသည် ငါးသယံဇာတများ၊ စိုက်ပျိးေရးှင့် ဆည်ေြမာင်းကဏ၊ ေရလုပ်ငန်းှင့် ငါးပုစွန်ေမွးြမေရး၊ ေသာက်သုံးေရ၊ သဘာဝအေြခခံခရီးသွား လုပ်ငန်း ှင့် ြပည်တွင်းေရေကာင်းပိုေဆာင်ေရးတိုကို အေထာက်အပံ့ေပးလျှက်ရှိပီး ြမန်မာိုင်ငံအတွင်း မှီတင်းေနထိုင်ကသူတို၏ ဘဝအတွက် အဓိကကျလှပါသည် (Binney et al., 2017; WWF, 2018a)။ ြမစ်များ၏ ေဂဟစနစ်မှ ေထာက်ပံ့ေပးေသာ လုပ်ေဆာင်ချက်များမှာ အလွန်ပင်အေရးပါကသည်။ ဥပမာအားြဖင့် ြမစ်များမှေပးေသာ ငါးသယံဇာတများသည် စားနပ်ရိကာ ဖူလုံေရးအတွက် အေရးကီးလှပီး ပုံမှန်စားသုံးေနကျ ြမန်မာအစားအစာတွင် ပါဝင်ေသာ အသားဓာတ်၏ သုံးပုံှစ်ပုံနီးပါးမှာ ယင်းငါးသယံဇာတများမှ ရရှိပါသည်။ ထိုြပင် ိုင်ငံ့လူဦးေရ (၆) ရာခိုင်ှုန်းေကျာ်၏ အသက်ေမွးဝမ်းေကျာင်း အလုပ်အကိုင်များအတွက် ငါးလုပ်ငန်းှင့် ငါးပုစွန်ေမွးြမေရး ကဏများမှ တိုက်ိုက်ပံ့ပိုးေပးလျှက် ရှိပါသည်(Binney et al., 2017)။ ြမစ်များအေနြဖင့် ုံးအနည်အှစ်များကို ြမစ်ဝကျွန်းေပါ်ေဒသများှင့် ကမ်းိုးတန်း ေဒသများသိုလည်း သယ်ေဆာင်ပိုချေပးကရာ ကမ်းိုးတန်းေဒသ �ကံ့ခိုင်တည်မဲေရး၊ ေြမသဇာေကာင်းမွန်ေသာ စိုက်ပျိးေရးှင့် ထုတ်လုပ်မှုြမင့်မားေသာ ကမ်းိုးတန်း ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းများကိုလည်း အကျိးြပပါသည်။ ဧရာဝတီြမစ်ကီး၏ေဂဟစနစ်လုပ်ေဆာင်ချက်များ သက်သက်ပင်လျှင် တစ်ှစ်လျှင် အေမရိကန်ေဒါ်လာ ၂ ဘီလီယံမှ ၇ ဘီလီယံအထိ တန်ေကးရှိသည် (ယင်းပမာဏမှာ လူတစ်ဦးကျ GDP ၏ ၅ ရာခိုင်ှုန်းမှ ၁၆ ရာခိုင်ှုန်းအထိကို ြဖည့်ဆည်းေပးေနြခင်းြဖစ်သည်) (HIC, 2017)။
ထိုြပင် အဆိုပါြမစ်ကီးများသည် ကမာ့အြခားမည်သည့်ေနရာတွင်မျှ မေတွရိုင်ေသာ မျိးစိတ်များအတွက် မှီတင်းေနထိုင်ရာေဒသကီးများလည်းြဖစ်ရာ တစ်မူကွဲြပားေစလျက်ရှိသည်။ သဘာဝအတိုင်းလွတ်လပ်စွာစီးဆင်းလျက်ရှိေသာြမစ်များ၏တန်ဖိုးမှာ ေဒသ၏ဇီဝမျိးစုံမျိးကွဲ၊ ိုင်ငံ့စီးပွားေရးအြပင် ြမန်မာြပည်သူ ြပည်သားများ၏ ကျန်းမာေရးှင့် ချမ်းသာသုခတိုအတွက် အေြခခံကျကျအေရးပါေနပါသည်။
ြမန်မာိုင်ငံ၏သဘာဝတရား၊ စီးပွားေရးှင့် ြပည်သူလူထု ေကာင်းကျိးချမ်းသာအတွက် ကျန်ရှိေနေသးသည့် သဘာဝအတိုင်းလွတ်လပ်စွာ စီးဆင်းေနဆဲ ြမစ်ကီးများကိုကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်ရန်အေရးတကီးလိုအပ်ေနပါသည်။ ြမန်မာိုင်ငံအေနြဖင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား အခန်း ကဏတွင် ေနေရာင်ြခည်ှင့် ေလကဲ့သို စရိတ်သက်သာပီး အြခားနည်းပညာများထက် အေကာင်အထည်ေဖာ်ရ ပိုမိုလွယ်ကူပီး အကီးစား ေရအားလျှပ်စစ် စီမံကိန်းများကဲ့သို လူထု၏ ဆန�်ကျင်ကန�်ကွက်မှုများှင့် �ကံေတွရိုင်မှုမရှိသည့် ြပန်ြပည့်မဲစွမ်းအင်အသစ်များ၏ အလွန်ကီးမားသည့် အလားအလာကို အသိအမှတ်ြပလက်ခံရန် လိုအပ်ေနပါသည်။ ေနေရာင်ြခည်ှင့်ေလစွမ်းအင်အတွက်ကုန်ကျစရိတ် များမှာလည်း ၁ ကီလိုဝပ်နာရီလျှင် အေမရိကန်ေဒါ်လာ ၀.၀၅ ေဒါ်လာအထိပင် ထူးထူးြခားြခား ေလျာ့ကျလာခဲ့ပီြဖစ်ရာ ယင်းှုန်းထားသည် ုပ်ကင်းေလာင်စာ ကုန်ကျစရိတ်အအမျိးမျိးအနက် သက်သာေသာှုန်းထား၊ ေရအားလျှပ်စစ်၏ ပျမ်းမျှကုန်ကျစရိတ်များှင့် ှိုင်းယှဉ်ိုင်ပီ ြဖစ်သည်။ ထိုြပင် ကုန်ကျစရိတ်များမှာ ထပ်မံ၍ပင် ကျဆင်းသွားဦးမည့် အလားအလာရှိေနပါသည်။(Opperman et al., 2019)။
ဧရာဝတီ၊ ချင်းတွင်းှင့် သံလွင်ကဲ့သိုေသာ ြမစ်ကီးများသည် လွတ်လပ်စွာ စီးဆင်းေနကဆဲ ြဖစ်ေသာေကာင့် အထူးပင် အကျိးြပ ြဖစ်ထွန်းေစပီး ဇီဝမျိးစုံမျိးကွဲ ကယ်ဝလျက် ရှိကသည်။ သိုေသာ် ဆည်များတည်ေဆာက်ြခင်းက ြမန်မာိုင်ငံ အတွင်းမှ အြခားြမစ်ဝှမ်းေဒသငယ်များအေပါ် သိသိသာသာထိခိုက်ေစခဲ့ ပီးြဖစ်ပါသည်။ ခန�်မှန်းေြခအားြဖင့် (ကီလိုမီတာ (၁၀၀) မှ (၁၀၀၀) အရှည်ရှိသည့်) အလယ်အလတ်မှ ရှည်လျားေသာ အတိုင်းအတာရှိသည့် ြမစ်များ ၄စင်းခန�်တွင် ၁စင်းတိုင်းလိုလိုပင် ဆည်များ၏ အကျိးသက်ေရာက်မှုကို ခံရပီး အထူးသြဖင့် စစ်ေတာင်းြမစ်ဝှမ်း၌ အများဆုံးြဖစ်သည်။ အစိုးရဌာနဆိုင်ရာ အဖွဲအစည်းများ၊ ိုင်ငံတကာ အဖွဲအစည်းများ အေနြဖင့် ကီးမားေသာ ဆည်စီမံကိန်းများကို ဖိအားေပး တိုက်တွန်းတင်ြပလျှက်ရှိပီး ထိုသိုြပလုပ်ြခင်းသည် ေဖာ်ြပပါ လွတ်လပ်စွာစီးဆင်းလျက်ရှိေသာ ြမစ်ကီးများ၏ အေရးပါသည့် လုပ်ေဆာင်ေပးမှုစနစ်များကို ထိခိုက်ေစမည် ြဖစ်သည်။ အကယ်၍ ေရးဆွဲထားေသာ စီမံကိန်းများ အားလုံးကိုသာ ဆက်လက်၍ လုပ်ေဆာင်မည်ဆိုပါက ကီလိုမီတာ ၅၀၀ အထက်ရှည်ေသာ ြမစ်များအားလုံး လွတ်လပ်စွာ စီးဆင်းိုင်မှု ရှိေတာ့မည် မဟုတ်ေပ။
ထိုြပင် အကီးစားေရအားလျှပ်စစ် စီမံကိန်းကီးမှာ အချိန်ကာြမင့်ပီး ေသချာေရရာမှုမရှိေသာ တည်ေဆာက်ေရး ကာလများေကာင့် ဘဏာေရးဆိုင်ရာ ဆုံးှုံးရိုင်ေချလည်း ရှိိုင်သည်။ ထိုြပင် အြခားေသာ အစားထိုး ေရ�းချယ်စရာ နည်းပညာများ၏ စရိတ်ှုန်းထားများမှာ အလျင်အြမန် ကျဆင်းလျက်ရှိပါသည်။ ေရအားလျှပ်စစ် ထုတ်လုပ်ေသာစက်ုံများမှာ စီမံကိန်းပီးစီးချိန်တွင် ေစျးကွက် ေပါက်ေစျးထက် ပိုသည့် စရိတ်ှုန်းထားများြဖင့် ထုတ်လုပ်ရမည့်အေြခအေန ြဖစ်ေပါ်လာိုင်ပီး အစိုးရအတွက် ကီးမားေသာ ေကးမီဝန်ထုတ်ဝန်ပိုးများ အြဖစ်သို ေြပာင်းလဲသွားိုင်ပါသည်။
ကယ်ဝလှေသာ ဇီဝမျိးစုံမျိးကွဲများှင့်အကျိးြဖစ်ထွန်းေစမှုများရှိေနေသာ ြမန်မာိုင်ငံ၏တမူထူးြခားသည့်လွတ်လပ်စွာစီးဆင်းဆဲြမစ် များကို ၎င်းတိုှင့် ထိုက်တန်သည့် ထိန်းသိမ်းကာကွယ်မှု အေနအထားတစ်ရပ် အေနအထားတွင် ထည့်သွင်းထားရှိသင့်ပါသည်။ ဤကဲ့သို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်မှုအေနအထားတစ်ရပ် တရားဝင်သတ်မှတ်၍ ကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်ြခင်းြဖင့် အဆိုပါြမစ်များကို လွတ်လပ်စွာစီးဆင်းဆဲ ြမစ်များအြဖစ် ဆက်လက်တည်ရှိေစိုင်မည် ြဖစ်သည်။ ဤကဲ့သိုလုပ်ေဆာင်ြခင်းသည် ြမန်မာိုင်ငံ၏စီးပွားေရး၊ သဘာဝတရားှင့် လူသားတိုအတွက် ယခုကာလအတွက်သာမက ေနာင်အနာဂတ်ကာလအထိ အေရးကီးပါသည်။
အ�ကံြပ�ချက်များ
• ြမန်မာိုင်ငံ၏ ထူးြခားေသာ လွတ်လပ်စွာ စီးဆင်းဆဲ ြမစ်ကီးများကို ၄င်းတိုှင့် ထိုက်တန်ေသာ ထိန်းသိမ်းကာကွယ်မှုအေနအထားတစ်ရပ် တရားဝင်သတ်မှတ်၍ ထင်ရှားေအာင် ြမင့်တင် ေဖာ်ေဆာင်ေပးရန်။။ • ြမန်မာိုင်ငံ၏ တစ်မူထူးြခားစွာလွတ်လွတ်လပ်လပ်စီးဆင်းေနေသာြမစ်များကိုထိခိုက်ေစမည့် အဆိုြပှင့် တည်ေဆာက်ေနဆဲ အကီးစား ဆည်စီမံကိန်းများ အားလုံး ကို ရပ်ဆိုင်းသွားရန်။ • သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိခိုက်ေစမှုနည်းပါးသည့်အြပင် ကုန်ကျစရိတ်သက်သာြခင်းှင့် ပိုမိုြမန်ဆန်သည့်တည်ေဆာက်ချိန်ကာလများ ေကာင့် အကျိးြဖစ်ထွန်းေစမည့် ေနေရာင်ြခည်ှင့် ေလကဲ့သို ြပန်ြပည့်မဲစွမ်းအင်အသစ်များကို အထူးအေလးေပးေသာ ြမန်မာ့လျှပ်စစ်ကဏ ေမျှာ်မှန်းချက်အသစ်ကို တိုက်တွန်းအားေပးရန်။ • ြမန်မာိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်စွာစီးဆင်းေနဆဲ ြမစ်များကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ရန် လိုအပ်ေနသည့်အရာများအြဖစ် သတ်မှတ်ေပးြခင်းြဖင့် လက်ရှိကိးပမ်းလုပ်ေဆာင်ေနမှုများှင့်အတူ ပူးေပါင်းထိန်းသိမ်းေဆာင်ရ�က်သွားိုင်ရန်။
wwf.org.mm
ကိုးကား
Binney, J. et al. (2017) Economic Valuation of Ecosystem services. Ayeyarwady State of the Basin Assessment (SOBA) Report 5.1. Myanmar.
Grill, G. et al. (2019) ‘Mapping the world’s free-flowing rivers’, Nature, 569(7755), pp. 215–221. doi: 10.1038/s41586-019-1111-9.
HIC (2017) Ayeyarwady State of the Basin Assessment (SOBA); Synthesis report, Volume 1.
Opperman, J. et al. (2019). Connected and flowing: a renewable future for rivers, climate and people. WWF and The Nature Conservancy, Washington, DC
