In touch summer 2018 issue 94 by Wales & West Housing

In Touch The magazine for residents of Wales & West Housing

FREE

SUMMER 2018 | ISSUE 94

OUR WEBSITE IS CHANGING... FIND OUT MORE

WIN

AN ECHO DOT WORTH

Â£50

NEARLY 200 NEW HOMES FOR CARDIFF TWO PAGES OF PRIZE PUZZLES

Stay safe

– check your alarm

Did you know that you should check your personal alarm once a month? To make sure that your alarm system is working properly, we advise residents to test it every month. Just pull the alarm cord in your home or press the button on your pendant and tell us it’s a test call. We want to make sure you’re safe. If you haven’t activated your alarm after several months, we’ll contact you to check your alarm is working. And don’t worry about accidentally setting it off. We receive more than 1,000 accidental calls every month and would rather know you’re safe. Please also remember to update us on any changes to telephone numbers of your emergency contacts or significant changes in your health and wellbeing, to make sure we can get you the right help if you should need it. If you are a WWH resident and think you could benefit from having an emergency alarm at your home, please contact us on 0800 052 2525 to discuss having one installed and the costs involved. They can also help you with any other questions you may have about your alarm.

Wales & West Housing, Archway House, 77 Parc Tŷ Glas, Llanishen, Cardiff CF14 5DU Telephone: 0800 052 2526 Text: 07788 310420 Email: contactus@wwha.co.uk Website: www.wwha.co.uk You can also contact members of staff direct by their email. For example, joe.bloggs@wwha.co.uk

wwha.co.uk

Other languages and formats

If you would like a copy of this edition of In Touch in Welsh or another language or format, for example in large print, please let us know and we will help you.

CONTENTS

6 12 28 4 Our new website 5 Win an Echo Dot 6 Technology is changing the way we maintain our grounds 8 Build it - major developments in Cardiff, Flintshire and Aberystwyth. 12 New homes 15 Health & Safety 18 Staying safe with water 20 MAD Awards 2018 round-up 22 How to stay safe with online banking 24 Drug gangs preying on our communities 26 How to fix a boiler fault 28 Your stories – Trev makes a comeback on the toy mic 30 Responsible dog ownership 31 Your stories 32 Adaptations 34 Gardening with Glenys 35 Summer cooking and crafts 36 Prize puzzles 38 A day in the life of a Compliance Officer 39 Summer what’s on

Cover photo: WWH new website

WELCOME FROM ANNE Dear residents Welcome to the summer issue of InTouch. Technology and digital transformation is the theme of this edition, which ties in with the launch of our new Wales & West Housing website this summer. Our fully-bilingual, mobilefriendly website will make it easier for many of you to find the help you need quickly. Whether you are a smartphone, tablet or computer user or prefer to talk on the telephone, you can read more about the new features inside. Technology is also changing the way we live and work, so we take a look at some of the high-tech tracking systems we are trialling at WWH to keep our more vulnerable residents safe. You can also learn about our new “robot gardener,” who has been working alongside our site staff at schemes in South Wales. In this digital age it seems that

nearly everyone is talking about Alexa, the virtual assistant who can do everything from telling you the time to playing your favourite music. So we’re giving two lucky residents the chance to try it out for themselves by winning an Amazon Echo Dot device in our fantastic competition. It’s an exciting time for building work at WWH too as we share news of some of the major new home building projects growing up around Cardiff, Flintshire and West Wales. Our 10th anniversary Making A Difference Awards in March was a memorable evening for everyone involved, so we look back on the highlights and all the winners and finalists. Plus there’s all the usual crafts, cooking, gardening and charity news and two pages of prize puzzles. So enjoy your summer and happy reading. Anne Hinchey Chief Execu�ve

If you have any thoughts on In Touch or how we could improve, please let us know. We will continue to listen to you. Simply email contactus@wwha.co.uk or speak to our PR and Communications Team on 0800 052 2526.

wwha.co.uk

NEWS

Communicating

with us will be easier via our new

website This summer we will be launching our new website to make it easier for residents to access our services online and on-the-go. We are transforming our digital presence making it simpler for residents to get the answers they need and get through to the right people to help them in the quickest way. Our new website will have a fresh, clean welcoming look and will be fully bilingual and mobile friendly, which means it’ll be easier for you to contact us on your smartphone or tablet. You will be able to fill out simplified contact forms to get you through to the right people to answer your query. You’ll also be able to ring straight from your phone by

simply tapping a telephone number. The relaunch is just the start of the improvement to our services. We will be looking for your feedback along the way and open to changes. We’ve added features that our research has suggested residents want. Deputy Chief Executive, Shayne Hembrow, said: “The launch of our new website is just the start of our online presence. We will be testing it every step of the way and open to change. “We would like as many residents as possible to try it out, use it and give us feedback about what they like or what else we should do. The new website is the first stage and we want residents

to tell us about the features they would like. “Nothing is set in stone. We will listen to our residents and if there are things they want from it, that are not there, we will see what we can do.” New features will include: • Setting up a Direct Debit • Applying for available homes to rent • DIY tips, advice and video • Applying for jobs • Reporting issues such as a repair or anti-social behaviour

David loves shopping online

BUY NOW!

wwha.co.uk

Shopping online has never been easier for resident David Cooksey since winning a new Apple iPad in our MAD Awards residents’ raﬄe. David has been redecorating his flat at Ty Gwaunfarren, Merthyr Tydfil, and has used his new tablet computer to buy

items for his home. “I’m not the world’s best on a computer, but I get by. I’m good at Googling things and I like online shopping. “The iPad is wonderful, it’s so much easier than my old laptop. I use it every day and I’ve bought so many things. I wouldn’t be

NEWS

WIN an Echo Dot worth £50 E Z I R P

Images for illustration purposes only

• Some of the answers to the common questions Alongside the website we’re also transforming our social media activities and will be launching a Facebook page keeping you upto-date with news and messages from us. We’re also launching an Instagram profile showing you what goes on in Wales & West Housing.

without it. “One of my favourite websites is Wayfair, where I buy lots of things for my flat and get them delivered to my door. “I’ve never tried online banking, but if someone shows me what to do, I’m willing to have a go.”

The Amazon Echo Dot is revolutionising the way we do things around our homes, thanks to Alexa. Alexa isn’t a real person, she’s a virtual, computergenerated intelligent personal assistant who can help with thousands of tasks around the home such as • Reading the news headlines • Telling you the weather forecast • Playing your favourite music • Waking you up with an alarm call • Controlling the lights around your home • Checking who is at the door She can even tell you a joke if you want or read out a recipe, or call or message friends and family provided they also have a device. You can be in with a chance of having your very own Alexa assistant in your home by winning one of two Echo Dots up for grabs in our great competition. Each device is worth £50. To be in with a chance of winning an Echo Dot all you have to do is write in and tell us what you would use your device to do. Send your name, address and contact details to Alison Stokes, Wales & West Housing, Archway House, 77 Parc Tŷ Glas, Llanishen, Cardiff, CF14 5DU. Or you can email communications.team@wwha.co.uk – SUBJECT ECHO DOT. The closing date for entries is July 30 2018. Please note: For Alexa to work in your home, you will need wi-fi. For some of the features like playing music, you may need also need a subscription, or smart home gadgets – like Philips Hue smart lightbulbs, or a Nest smart thermostat – to be able to control lights and other things around your home. wwha.co.uk 5

NEWS

The Spider has landed

Technology is changing the

way we maintain gardens and grounds Site Superintendents in Cardiff and the Vale of Glamorgan are getting help around schemes with the delivery of a robotic lawn mower. We have invested in a hightech, remote-controlled mower for a much safer way to cut the grass around our schemes. The Spider slope mower is a much safer way to cut grass on steep slopes, a job which would usually need two site superintendents and a strimmer. While one site super would stand on the slope cutting the grass with a strimmer, a second colleague, “a banksman”, would be standing at a safe distance on the bank watching him. However, the robot mower can be operated remotely by one site 6

wwha.co.uk

super, standing at a safe distance away. Following training on how to use it, Cardiff and the Vale of Glamorgan site superintendents Nathan Cottle, Bryn Jenkins and Dean Bevan, started working with their new “computerised colleague” in April. Nathan, pictured, said: “It’s a really clever piece of equipment. It will cut grass and brush on slopes up to 55 degrees, where it is not safe to use strimmers. “Not only is it safer, it’s also quicker. With the Spider we can cut a sloping grass area in 30-45 minutes, where it would take more

than an hour using a strimmer. Not all of the sites have steep banks, but where we do, this is making the work so much safer and quicker. “When residents first see it, they are fascinated. They think it’s something from out of space.” Asset Management Officer Wayne Smith commented “It’s an amazing machine which is fascinating to watch and to operate. It will make life safer for the site supers who do a great job of keeping our residents’ grounds neat and tidy.” So if you live in Cardiff or the Vale of Glamorgan, you may see it out in your gardens soon.

NEWS

Junior footballers are on winning form

Hundreds of young footballers have been rewarded for their skills on the pitch thanks to sponsorship from Wales & West Housing. For the third year running, we sponsored the Merthyr Town Mini-Football Festival, which was

attended by almost 1,000 children aged between 6 and 16. Held on Sunday May 13 and Sunday May 20 at the Loadlok Community Stadium, around 140 youth teams from South and West Wales took part in what is South Wales’s largest junior festival. WWH Chief Executive Anne Hinchey joined local dignitaries to present medals to the teams at the end of the tournament. She said: “We are pleased to be able to support the festival again. Being owned by the supporters, Merthyr Town FC is at the heart of

the community and this festival is a great way to get more young people involved in the club. “The festival is an integral part of the Welsh festival season and it’s great to see so many children of all ages having fun and taking part in a bit of healthy competition. Phillip Mack of Merthyr Town FC said: “We are so pleased that Wales & West Housing have supported our event once again. The generous sponsorship means that every boy and girl who took part at the event were presented with medals as a memento of their day.”

Help to climb the property ladder WWH is supporting a new online affordable housing register to help people in North Wales get onto the property ladder. Tai Teg has been set up to simplify the process of looking for an affordable home, listing available properties and purchasing options. These include intermediate rent, Homebuy, shared equity, shared ownership and rent to own. Homes available through the register will be open to those earning £16,000 to £45,000 a year, with some options for those earning up to £60,000. WWH is one of six housing associations supporting the initiative, which is being led by Grwp Cynefin. Seven local

authorities in North Wales are also getting behind the register, plus Snowdonia National Park. Shayne Hembrow, Deputy Chief Executive of WWH, said: “Tai Teg marks a significant step forward in creating awareness of homes available to those struggling to buy on the open market in the area where they live. We look forward to working in partnership in North Wales to improve access to affordable housing for those who wish to own their own home.” To join Tai Teg visit taiteg.org. uk, call 0845 601 5605 or email info@taiteg.org.uk In South Wales, we are also supporting Aspire2Own to promote low cost home

ownership for first time buyers in the Vale of Glamorgan. The campaign is a joint venture with the Vale of Glamorgan Council, United Welsh, Hafod and Newydd housing associations. LCHO properties are promoted through their website: http:// www.valeofglamorgan.gov.uk/ en/living/Housing/AffordableHousing/Aspire-to-Own.aspx

wwha.co.uk

BUILD IT

£10 million new homes scheme for older people in Cardiff

Photo courtesy Powell Dobson Architects

Work has started on a scheme to build our first new rented homes for older people in one of the most popular suburbs of Cardiff. The £10 million scheme off Chiltern Close and Malvern Drive, Cardiff, will create a community of 82 apartments built over five three-storey blocks. Each block will have between 11 to 19 apartments. Aimed at a predominantly over 55s age group, Chiltern Close will provide modern, energy efficient, easy-to-maintain homes in an area close to the villages of Llanishen and Rhiwbina. The apartments will be a mix of one and two bedrooms with

communal balconies and social areas, where residents can meet up and make friends. The scheme is next door to a train station, with regular train links to the city centre. Nearby communities of Rhiwbina, Heath and Birchgrove have a real sense of community with many services. Contractors Hale Construction moved onto the site in May to start building the homes. They are due to be completed in phases across 2019 and early 2020. Construction Manager at WWH Grant Prosser said: “These will be the first new homes we have built for older people in Cardiff for many years.

“At Chiltern we want to build a community where people feel safe and secure in an inclusive environment.” Each apartment block will have an extended foyer area near the entrance, where people can sit and chat with their neighbours. For the opportunity to be offered one of these properties please register with Cardiff Council as homes will be allocated via Cardiff Council’s Common Housing Register. If you are interested in finding out more about the scheme contact Grant Prosser, Construction Manager on 0800 0522526.

School children choose historic name for new development Pupils from Ysgol Maeshyfryd were asked to come up with a new name for our £2.8 million scheme in Flint as part of an inter-school competition, with the winning name drawing on the town’s history. Matt Hall, Construction Manager at WWH said: “It’s always a highlight of any new development to involve the local 8 wwha.co.uk

community in choosing a name. “We’re delighted that it is not only bringing much-needed affordable homes to Flint but also a permanent reminder of a creative day at school for the winning group of children.” The development is the result of a partnership between Wales & West Housing, Flintshire County Council and Anwyl Construction.

Romans Way consists of 14 twobedroom houses, six three-bed houses and three bungalows, including one with special wheelchair access and other disabled-friendly facilities. The homes also include ‘green’ features such as rainwatercollecting water butts and compost bins. Flintshire County Council’s

BUILD IT

Positive response to plans for extra care scheme in Aberystwyth There was an excellent turnout to the public meeting held by Wales & West Housing about the proposed extra care development at Plas Morolwg, Aberystwyth. More than 50 local residents and councillors attended the meeting where the plans were unveiled for a new 56 apartment extra care scheme overlooking the harbour to the south of the town centre. On Wednesday, April 11, senior executives from WWH along with planning, care and support staff and planning consultants Asbri Planning, organised a public open day at Penparcau Community Centre, where members of the public were able to see the proposals, ask questions and make observations. The plans showed the proposed elevations and internal layout of the scheme

as well as its position in relation to neighbouring properties. Pictures were also shown of the building that was there previously so people could compare the old and what is proposed as the new. Shayne Hembrow, Deputy Chief Executive & Commercial Director of Wales & West Housing, said: "I was really pleased that so many people came and chatted to us about the proposals. People were really supportive of the need for an extra care scheme in the town and gave us many comments as to how we could improve the design especially given the prominence of the location. "It was good to meet people who live next door to the site and speak to them about what it is like to live there and what we would like to do with the site.

“They remembered the previous building and were keen the new development was a considerable improvement. I am pleased with the number of people who liked the designs, and with suggestions made, I am confident we can deliver a building that will make a real difference to the town.” Robin Williams, Managing Director of Asbri Planning Consultants, said: “Overall the feedback was really positive. We considered the comments before beginning our formal Public Consultation exercise, which will close on June 23. After this we will work with the architects to draw up final detailed plans before submitting a planning application to the Council.”

Deputy Leader and Cabinet Member for Housing, Councillor Bernie Attridge, said: “It’s great to see once again the positive impact that the building of the new affordable homes in Flintshire is having on the local community. “I am sure that the pupils enjoyed learning about the history of their town and should feel immensely proud that they have named this new development.” wwha.co.uk

BUILD IT

101 new homes for Cardiff Bay Work is due to start this year on our largest new build development in Cardiff in many years. Positioned right next door to Ikea, Cardiff Bay, the development at Clive Lane, Grangetown, will bring 101 general needs homes for rent to the popular area of Cardiff Bay. It will include family homes with gardens in an area of the city where the majority of new builds are apartments. The £16 million scheme is made up of 53 two, three and four bedroom homes and 48 one and two bedroom flats and is being built on the site of a former railway embankment.

We are funding the development with support from Cardiff Council and Welsh Government. A major operation to clear the site was carried out last year by previous owners Pegasus Developments. Before the clearance could begin, 500 slow worms were re-homed at Cosmeston Country Park in the Vale of Glamorgan. Almost 150,000 tonnes of soil were removed from the area, which was then recycled and reused to develop St Modwen’s regeneration scheme on the site of the former Llanwern Steelworks, Newport, and at the Barry Waterfront development.

Anne Hinchey, Chief Executive at WWH, said: “We are excited to be at the heart of this project to build 101 modern, high quality,

with others we hope to acquire in the county, will provide around 120 new homes for social rent for local people in Ceredigion.

land next to a hotel in Wrexham with a view to building 25 affordable new homes. The £3.93m development at the former Jacques Yard, adjacent to a Premier Inn, would consist of 15 x 2 bed houses, 4 x 3 bed houses and 6 x 1 and 2 bed apartments.

Artist impression of the new scheme

IN THE PIPELINE West Wales: Ceredigion Aberystwyth: Land has also been acquired at the old Tollgate Public House in Penparcau and Penrhyncoch. Subject to the necessary permissions, these sites, along 10

wwha.co.uk

North Wales: Wrexham Wrexham: WWH has purchased

BUILD IT

energy-efficient homes in one of Cardiff ’s most popular areas.” “This scheme will bring family houses, with gardens and open spaces to an area of the capital which is currently home to mostly apartment living. “Our new homes will be attractive, modern and more important, affordable for local families to rent.” Building work is expected to take three years to complete. For the opportunity to be offered one of these properties please register with Cardiff Council as homes will be allocated via Cardiff Council’s Common Housing Register.

Building more homes in Wales is important to us Building more quality homes in the places where you want to live continues to be the focus for our ambitious development programme. During the first three months of the year we completed 12 new homes in Hay on Wye, 44 at Ffordd Williamson, Cardiff and 9 at Finch Court, Llandrindod Wells. Work started on 82 retirement

homes at Chiltern Close, Cardiff, 30 general need units at Penwallis, Fishguard and we signed contracts on a further 83 homes. Our project to draw up longterm partnering contracts with contractors continues and we aim to have these in place by the autumn, which will allow us to increase our new home building programme.

We’ve started building 195 new homes to help with the housing demand in Wales

We completed the build of 65 new homes Yo

I feel sa my p fe in roper ty

aid us

The site has been purchased from Castlemead Ltd with an application for planning permission set to be submitted this summer.

You sa id

d coul n e d gard The designe be er bett wwha.co.uk

NEW HOMES

Residents in Cardiff have moved into their new Wales & West Housing homes, which have been built on the site of a former pub. The Hendre Pub on Hendre Road, Trowbridge, was demolished following a fire several years ago and in its place WWH has built 14 houses, flats and bungalows. Cardiff Cllr Bernie BowenThomson, who represents the Trowbridge ward, visited the site and met some of the families who moved in April. She met grandmother Debbie Malkus, who recently moved into her new ground floor flat from a first floor flat in neighbouring St Mellons. Mrs Malkus said: “I love living here, everything is brand new. It’s great having everything on one level and the garden is ideal for my dog. “I have problems with my lower back and hip, so it was a struggle to get up the stairs and getting into the overbath shower. “The site is so peaceful and the neighbours are friendly. There’s a great community feeling.”

Community rises from site of former Cardiff pub

All the homes have sprinkler systems and those with private gardens have sheds, I love living here, everything bike racks is brand new. It’s great having and water butts. They everything on one level and have been the garden is ideal for my dog built to be accessible to disabled residents and the WWH contracted Pendragon bungalows and ground floor Design & Build to construct the flats have wet room and wider scheme of six one bed flats, doorways. four 2 and 3 bed houses and Councillor Bowen-Thomson two bungalows. The £2 million development on Green Meadows said: “It was fantastic to meet some of the residents and see Road and Hendre Road is a how quickly they have settled partnership with Cardiff City in. Many of the people who Council with support from a £1.2 million Welsh Government Social have moved in have grown up in the area and have family Housing Grant. 12

wwha.co.uk

“

in the area, so there is a real sense of community, which is so important. “I’m impressed by the quality of the homes and the finish. It’s those little things like providing

NEW HOMES

We gave 264 residents keys to their new home

You continue to tell us that having the time and opportunity to consider if the property offered is right for you is important. We aim to have the right conversation with those offered a property to make sure they are ready to move and they are sure they are making the right decision for them. We have, in this quarter, helped applicants who have refused an offer of accommodation because the property just was not right for them, or their familyâ&#x20AC;&#x2122;s circumstances. In these situations, we have been able to support them in making a case to the local authority to make sure that they keep their place on their waiting list until a more suitable property becomes available.

59% of our homes

flooring for the residents in their new homes shows that Wales & West Housing care. Homes like these are just what we need in Trowbridge.â&#x20AC;?

were let on the first viewing

You sa id

d sai

I like qualit the y of prope the rty

to see e k i l d l I wou ompleted c repairs moved in I before

wwha.co.uk 13

NEWS

High Sheriff Award for prison leavers project Supported Housing Manager Louise Webster and Supported Housing Officer, Natasha Thomas attended the ceremony in Aberystwyth where the High Sheriff of Dyfed Mrs Sue Balsom presented them with Louise Webster, left, and Natasha Thomas, right, their award. with the High Sheriﬀ of Dyfed. Our Ex-offender Service provides support to Our Ex-offender Service in West individuals to reduce the risk of Wales has received a High Sheriff offending, those at risk of being of Dyfed Award for its success caught up in the criminal justice in supporting ex-offenders and system and for prison leavers. We individuals at risk of offending in work closely with the National Ceredigion. Probation Service, Ceredigion’s The service was one of a Integrated Offender Management group of local organisations and Policing team and Youth Justice businesses recognised in this Services, providing support across year’s awards. Ceredigion.

Last year we supported 45 people; some were homeless or at risk of homelessness and were supported into secure, sustainable tenancies, some were helped into education or employment. The High Sheriff said: “The role of High Sheriff is closely linked with the criminal justice system and crime prevention, so it is very heartening to hear about the ExOffenders’ Service successes in this area.” Louise said: “It was amazing to be recognised among so many deserving voluntary organisations. We are proud of the work the service does in making a difference but the real rewards are seeing the way we help people to turn their lives around.”

Where does your money go when you pay rent?

PAY

New developments

23%

People

19%

New kitchens, bathrooms & equipment

18%

Maintenance

15%

Interest on loans

Major repairs

Repayments on loans

Overheads

Almost half of every £1 you give us in rent goes back into modernising our existing homes. This quarter we spent 45p out of every £1 on new kitchens and bathrooms, repairs and maintenance. It’s part of our commitment to invest £35 million over the next three years to make your homes modern and cheaper to run and keep warm. 14

wwha.co.uk

How much it costs per home to run our business

Management Maintenance Other

HEALTH & SAFETY

The importance of checking the electrics in your home Almost six out of 10 house fires in Wales are caused by electricity and those fires led to 285 people being killed or injured, according to latest figures. As your landlord we want to make sure you are as safe as possible. So what are we doing about it? In recent years we have been upgrading the electric consumer units in our homes with an RCD (Residual Current Device) or trip switch. This means that the circuits are protected and will “trip” if there is an electrical fault in your home. This has been a big step forward in preventing electrical accidents, but is only effective as long as the RCD works properly.

In the last edition of In Touch we gave advice on how to test the RCD in your home and it is good practice to test it at least every three months. We have also raised the level of fire protection that we fit as standard. You should have a smoke detector in each circulation space and a heat detector in your kitchen. We have been completing these upgrades alongside other works such as kitchen refurbishments and electrical tests so if you are yet to have yours completed, don’t worry, we will get to you as soon as we can. In addition, we have an obligation as your landlord, to make sure the electrics in your home are safe while you are living there.

We all have many more electrical appliances which creates a greater load on existing circuits. We carry out an electrical test on your home every 5 years to make sure all the circuits in your home remain in good condition and safe to use. This way we can carry out any repairs long before a there is a serious problem. Please help us by allowing access when we contact you. The test takes around 3 hours to complete but it is a comprehensive check to ensure your continued safety. If you have any questions or queries about electrical safety please do not hesitate to contact the Compliance Team on the Freephone number choosing option 1.

wwha.co.uk 15

INDEPENDENT LIVING

Your personal security New technology can help us with our daily chores from switching on the heating to restocking our fridge. So why shouldn’t it help us and our families to live more independently in our homes as we get older? Staff at our emergency alarm centre are running a pilot scheme to trial a new type of personal emergency alarm, which uses mobile phone technology to link residents to our emergency centre - wherever they are. The Pebbell ®is a type of small, rechargeable GPS tracking device that can be carried in your pocket, or can be attached to a key ring. When triggered, the device alerts our alarm monitoring team and the GPS tracking shows where you are so we can alert your family or the emergency services. This gives the extra assurance that if you fall or have an emergency when you are away from your home we can still talk to you to via the device. The device also has a geotracking system, which can be reassuring to families of people with dementia. The tracking can be set to sound an alert if the wearer strays outside an area that is unfamiliar to them. The emergency call handler can then 16

wwha.co.uk

see where that person is on the map and notify their next of kin. Customer Service Centre Manager, Christine Bowns, said: “Older people are much more active these days and we want to be able to offer a wider range of emergency support services to help them maintain their independence, yet still feel safe and secure. “We are not replacing the traditional pendant alarm system, which works very well for the 11,500 people who have them. The pendants are effective when they are activated in a person’s home through the control unit linked to a telephone line. “But we are keen to look at alternative options using mobile phone technology. “Pebbell ® and other similar portable alarm devices have been effective with residents in other parts of the country, so we will be trialling them with a few volunteers across all areas of Wales to make sure they are right for Wales & West Housing residents. “It is early days in our testing. Once we are satisfied, we will negotiate the best deal for our residents and provide more information for everyone.” We are also looking at other devices

that use similar technology, from mobile telephones that have the emergency feature that can be answered by our alarm monitoring team, to watches that have very similar features. Three assisted technology devices to help around the home 1. Walking Reminder The Walking Reminder is an easy-to-install device that encourages people with dementia by using verbal messages. You can record your own message for the person and position the device near a door where the infrared sensor can detect motion and play the recorded message. For example if a person forgets their keys, a message can be recorded to remind them as they leave their home.

Cost £50 2. Memory prompt calendar clock MemRabel

CHARITY

II is designed to be a care companion that offers visual and audible support to help people with dementia who have difficulty remembering usual daily life routines like eating, drinking regularly, taking medication or remembering to go to bed. The large clear display screen displays the day, time period and actual time. It has a series of 10 daily alarms and can be personalised with video or audio reminders with a familiar voice or face passing on instructions.

Cost £115 3. Find misplaced items with Loc8tor Lite Loc8tor Lite is a tracking system that allows you to find objects around your home. Attach the homing tag to an item and when you lose it, the directional handset will lead you to it.

Cost £55.99 All items are available through the Alzheimer’s Society online shop: https://shop.alzheimers.org.uk/

Anyone for tea? There’s nothing quite like a catch-up with friends and neighbours over a cuppa and you can do just that while raising money for charity this July. Breast Cancer Care Afternoon Tea events will be taking place across the country throughout the month and it’s easy to get involved. All you have to do is get your community or family together, put the kettle on, bake some cakes and start raising money. It’s a great way to get to know your neighbours at your scheme. And once you’ve found the right place and set a date and time, you can order a free fundraising kit from Breast Cancer Care to promote your event. The packs include posters and designs to print off and make decorations, flags and bunting. You could also get your neighbours involved by asking them to bring along some home-baked cakes to your sale or you could organise a quiz to add some friendly competition to the occasion?

There are lots of recipe ideas on the charity’s website, plus a community group where you can connect with other Afternoon Tea champions to share ideas on Facebook. All of the funds you raise on the day will go towards Breast Cancer Care, the only specialist UK-wide charity providing support for women, men, family and friends affected by breast cancer. Money can be sent to the charity as a cheque or via an online payment on the charity’s website. If you’d like to hold your own Afternoon Tea you can order a free fundraising kit at www. breastcancercare.org.uk/cuppa or call 0300 100 4442. Search for ‘Afternoon Tea 2018’ to join the Breast Cancer Care Facebook group.

wwha.co.uk 17

HEALTH AND SAFETY

Staying safe with water Legionnaires’ disease usually hits the headlines when there are serious outbreaks, but the bacteria that causes it are present at safe levels in many places. Here’s our guide on what causes it and what we can all do to keep safe.

What is it?

Legionnaires’ disease is a pneumonia-type disease caused by Legionella bacteria. The bacteria occur naturally in water sources such as rivers, lakes and reservoirs, generally in low numbers. The disease is contracted by inhaling tiny droplets of spray that allows the bacteria to get into your lungs and cause an infection that results in flu-like symptoms. People become infected when they inhale water droplets from a contaminated water source such as cooling towers, air conditioning systems and spa pools. Early symptoms include muscle aches, tiredness, headaches, a dry cough and fever.

What causes it?

The Legionella bacteria are present in your water system all the time. Generally the water continually flows through your system, so there is no time for them to multiply to harmful levels. The bacteria grows best at warm temperatures, between 20°C and 45°C.

What are we doing to keep you safe?

In our homes where there are communal water systems, we manage water safety by ensuring the hot water is hot, and the cold water is cold. It really is as simple as that! We monitor temperatures on a regular basis and make sure we have as little stored water as possible across our schemes. In addition, we flush communal showers and wash hand basins if they are not used very often.

What can you do to stay safe?

The risk to you in your own property is extremely low, however there are a few simple things to be aware of:

wwha.co.uk

• Use your kitchen taps to test the hot and cold water, rather than your bath, as some of our newer properties and retirement schemes are fitted with blending valves in the bathroom. • When running water from your taps, if after a couple of minutes your hot water doesn’t feel as hot as normal, or your cold water doesn’t feel cold, please report this to us. • If you go away for any length of time, we recommend getting the water moving through your property on your return. You can do this by running the shower for a couple of minutes before you get in it; flushing your toilet a couple of times (with the toilet seat closed) and also running the sink taps. • If you use a hosepipe in your garden we recommend you drain it when you have finished using it, so no water is left to stagnate in the hose. If you have any questions about water safety please let us know by calling 0800 052 2526.

WORK PLACEMENT

Working in the real world

HR Administrator Lucy Clewlow with Lleucu Mains.

University student Lleucu Mains has been learning about how we work as part of her three-year business studies course. The Cardiff Met student approached WWH for a 15-day work placement as part of her degree course and was offered a placement in our Human Resources and Public Relations

teams. During the placement, she worked on staffing projects and carried out research on our social media accounts. She also helped at the annual Making A Difference Awards. Welsh-speaking Lleucu, whose father runs WCS Environmental and Building Maintenance in

Ceredigion, said: “It has given me really good experience.” “The placement has given me a good insight into a real life company and how they operate. It’s shown me the type of work and possible jobs I could do once I graduate from university.” WWH Human Resources Manager, Giles Taylor, said: “We try to offer work placements to students when we feel we can make a real difference. We were able to give Lleucu the opportunity to work on live projects with our team and discuss how we work, as well as helping with her course work. “We hope the placement will improve her work skills and give her something extra to add to her CV when she leaves university and starts looking for work.”

Opening doors for future IT apprentices Earlier this summer we launched a search for a new ICT apprentice to join our team at our head office in Cardiff.  In the same way that we support our residents to find a home we wanted to give someone help to get back into work or start a new career in ICT. We were looking for someone reliable, hard working and committed and open to learning. As part of the role we will be supporting the new apprentice to attend college once a week to work towards an entry-level qualification for a career in ICT. For the other four days a week they will work in our ICT department at our head office

in Llanishen, Cardiff,  which is responsible for all the wi-fi networks across our schemes as well and the technology which helps our staff do their jobs. Ahead of the June closing date for the job applications, we held two open evenings at our head office to give potential apprentices the chance to meet staff from our ICT and HR department and get to know more about our organisation.   Head of ICT, Richard Troote, said: "The open evenings were well attended and aimed to break down some of the barriers that might have stopped good people from applying. We were looking for applications from people

from all kinds of backgrounds who may not have felt they had the relevant experience and by meeting them at the open evenings, I hope it has given them a taste of the work and shown them they can apply. “Attendees were impressed by the level of complexity in IT systems delivered at WWH, and commented on the cutting edge technologies they would be working with”. “I hope we will see some very good and committed applicants as a result of the open evenings." Applications for the job closed on June 3 and appointments were due to be made by the end of the month. wwha.co.uk 19

NEWS

Celebrating incredible people

A round –up of all the winners at our 10th Making A Difference Awards

Five very special residents were recognised for decades of hard work and community spirit at our Making A Difference Awards 2018. More than 200 residents and their friends and family attended this year’s special event at the Vale Resort in Hensol, near Cardiff. To mark the anniversary this year we introduced a one-off category to reward residents who have made a longlasting contribution to their communities. The winners were Dee Thorne from Ton Pentre, Rhondda; Glenys Vandervolk of Cardiff, Eric Fitton of Denbighshire, Jeff Bunce of Bridgend and Jan Derrett of Cardiff. To mark the 10th anniversary of the awards, Paul Gibson, of Gibson Specialist Technical Services, sponsors of the main event, said: “Every one of the winners and the finalists so deserved their awards. It was an amazing night, celebrating the achievements of some incredible people. “No other organisation is like Wales & West Housing in the way it celebrates the achievements of its residents and communities and we were pleased to support it again.” WWH Chief Executive, Anne Hinchey, said: “This year was one of our most successful events, ever. We were so pleased that over 200 residents with their friends and family members joined our staff and partners to celebrate their community spirit and selflessness, Wales & West 20

wwha.co.uk

Housing style. “This year’s finalists impressed us more than ever. We were humbled by the things our residents do to contribute to their communities, friends and neighbours and truly make a difference to the people around them.” Money raised from the event goes into Wales & West Housing’s Making A Difference grant scheme, which helps to kickstart community and environmental projects and training and employment opportunities for residents. The awards were open to the 20,000 residents, living at our properties across Wales and celebrate good neighbours, local heroes environmental and community projects and those who have made inspirational and motivational changes to their lives.

A BIG thank you to all our sponsors this year: CJS Electrical, Contour, Anwyl, Solar Windows, Thorlux Lighting, Envirovent, Bbi Group, Thermal Earth, Snowdonia Windows, Polyflor, 1st Communications, Vaillant, Ian Williams, Dulux, MACP, Days Rental, Danfoss, Stelrad, Paul Fears Photography, Inhouse Manager, WCS Environmental & Building Maintenance, Jehu Group, Symphony Kitchens, Simmons Services, RLD Construction, Pentan Architects, Lee Poole & Sons, Jamson Estates, PMD, EWIS, M&K Pest Control, Xpedient Print Services, IRP, Ferrier Hart Thomas, Scarlets, Castlemead Group Limited, the Vale Resort, Village Hotels, Aico and Valor.

DEE THORNE

GLENYS VANDERVOLK

Dee has been a champion for disabled people’s rights and organises social activities for her neighbours at Ty Ddewi retirement scheme in Ton Pentre, despite suffering a stroke eight years ago that left her unable to walk and affected her speech.

Green-fingered Glenys has helped to grow the successful St Mellons Community Garden in the heart of one of Cardiff ’s largest housing areas.

NEWS

All the winners and ﬁnalists Special 10th Anniversary Award, sponsored by CJS Electrical Winners: Jan Derrett, Oakmeadow Court, Cardiff; Dee Thorne, Ty Ddewi, RCT; Jeff Bunce, Western Court, Bridgend; Eric Fitton, Nant y Mor, Denbighshire; Glenys Vandervolk, Clos y Gornant, Cardiff. Good Neighbour, sponsored by MACP Winner: Elaine Vaughan, Ty Ddewi, RCT Finalists: Irene Hartley, Hanover Court, Cardiff; Graham Middleton, Christchurch Court, Powys; Mary Fitzgerald, Oakmeadow Court, Cardiff Going Green, sponsored by Contour Winner: Melanie Banner, Garn Las, Pembrokeshire

ERIC FITTON

Eric has maintained the gardens for all of his elderly neighbours at Nant Y Mor extra care scheme in Prestatyn to enjoy since it opened in 2011. A keen woodworker, he has made garden ornaments and helps his neighbours with DIY jobs around their homes.

Finalists: Robert Simpson, Hanover Court, Conwy; Ty Brynseion Gardeners, Merthyr Tydfil; Pauline Coombes, The Beeches, Bridgend Fresh Start, sponsored by Anwyl Construction Winner: Sara Thomas, Hightown, Wrexham Finalists: Lauren Litchfield, Twyncarmel, Merthyr Tydfil; John Jenkins, Clos Tan y Fron, Bridgend; Jason O’Brien, Rhos-on-Sea, Conwy; James Cope, Ruabon, Wrexham Bridging the Gap, sponsored by Thorlux Lighting Winner: Abby Kinloch, Llys Glan yr Afon, Powys Finalists: Jan Derrett, Oakmeadow Court, Cardiff; Eric Fitton, Nant y Mor, Denbighshire; Jermaine Drennan, Aberystwyth, Ceredigion

JEFF BUNCE

Retired coach driver Jeff has worked hard to create an ecogarden and summerhouse at his retirement home at Western Court, Bridgend, so that his elderly neighbours can get together for film nights, bingo sessions and computer classes.

Wellbeing Champion sponsored by Envirovent Winner: Christine Ellis, Hanover Court, Bridgend Finalists: Claire Halliday, Prestatyn, Denbighshire; The Stroke Club, Ty Gwaunfarren, Merthyr Tydfil; Carys Parry, Spectacle Theatre, Rhondda Community Heroes sponsored by Solar Windows Winner: Michelle Sheppard, Danymynydd, Bridgend Finalists: Llynfi Valley Credit Union, Maesteg; Llys Hafren Residents’ Committee, Newtown, Powys; Joan Higgins, Nant y Mor, Denbighshire; Darren & Carren Howe, Maes y Felin, Ceredigion

JAN DERRETT

For many years Jan of Oakmeadow Court, Cardiff, has run craft and card-making groups at WWH retirement schemes and at disability clubs in South Wales. Her classes have brought neighbours together to raise funds and make new friends. wwha.co.uk 21

MONEY MATTERS

Staying safe while banking online Online banking and shopping is fast, convenient and easy to use but while it’s a secure way to make transactions and transfer money there are tricks used by fraudsters which you need to look out for. Making simple checks and taking care of the data you share online will significantly reduce the risk of becoming a victim of online fraud.

Before you log on • Always log on from a home or secure network: free public wi-fi is not secure and your details could be stolen • Check the security of the online banking site: an encryption process used when you bank online helps to keep your details and activity secure. The beginning of your bank’s web address will change from ‘http’ to ‘https’ and a padlock symbol will appear in the browser when you land on an online banking login page, indicating 22

wwha.co.uk

the connection is secure. The best way to ensure you are always on your bank’s genuine site is to type in their web address directly. Never follow links in an email, even if it appears to have come from your bank. • Use strong passwords and PIN numbers • Ensure you are running an anti-virus software and firewall which is up-to-date before you log on • If using a mobile banking app: make sure it is the official app – only download via an official store such as Apple’s App Store or Google Play. Update regularly – make sure you update the app when notified to do so, keeping your details secure

details or passcodes over email or over the phone. • Check bank statements regularly and contact your bank immediately if you spot any transactions you didn’t authorise • Keep the contact details your bank holds for you up-to-date • If sending money to another person or organisation, double check the sort code and account number before making the transaction.

Useful websites Action Fraud A-Z of scams at: www.actionfraud.police.uk Bank safe online at: www.banksafeonline.org.uk Financial Fraud Action UK at: www.financialfraudaction.org.uk

Tips for staying safe and protecting your ID online

For the latest on financial scams see the Financial Conduct Authority at: www.fca.org.uk

• Be aware of suspicious popups which appear during your online banking session • Never give anyone your login

Which? provides regular updates on current scams and how to avoid them www.which.co.uk/ consumer-rights/scams

MONEY MATTERS

Smart or not – it’s your choice Smart meters are designed to help us to better understand our energy usage and bills and every home in the country will be offered one free by 2020. They are not compulsory but energy suppliers reckon they will save households on energy bills. The SMART gas and electricity meters usually feature a colour display showing how much energy you are using on a day-to-day basis in real terms and pounds

and pence. You can also see which devices in your home are costing you the most to use. The meters will automatically send readings to your energy provider, meaning no one has to visit your home to take meter readings and no more estimated bills. They also show prepay customers how much energy they are using and how much credit is left. Everyone will be offered a smart meter by 2020 but it’s up to you whether you take up the

offer. For more information visit: https://www.gov.uk/guidance/ smart-meters-how-they-work https://www.smartenergygb.org

Paying your rent by Direct Debit is still the best way We have seen that where residents have opted to use Direct Debit to pay their rent or service charges, over 90% of them are paying the right amount, on a date which is convenient for them.

5 arly

y to pay your re wa nt

is the amount we helped residents to claim in Discretionary Housing Payments from their Local Authority this quarter. These payments are available to help people who may need a little bit of extra help with their rent due to particular circumstances, or with purchases to help settle into a new home.

irect Debit - a r D ela by x ay

ing

£42,000

,000 residen ts p

87% of tenancies are paying their rent on time or paying off their arrears

You have told us that contacting the DWP to make Universal Credit claims can sometimes be a daunting experience. We have been, and will continue, to work closely with Job Centres and the DWP across the county to make sure that we understand how the Universal Credit process works, and what we can do to help. wwha.co.uk 23

ANTI-SOCIAL BEHAVIOUR

A £24 billion crime How you can help the police catch the inner-city drug Serious and organised crime is a threat to our national security and costs the UK more than £24 billion a year. A growing issue among police and communities is County Lines. This practice is where drug groups from large cities such as London, Manchester, Liverpool and Birmingham send runners into communities to identify vulnerable people and teenagers. Once identified, they will move into their homes and use it as a base to deal Class A drugs. The police’s role is to protect vulnerable people and communities by disrupting the drug supply line and bringing

to justice those serious and organised criminals behind the drugs smuggling. Residents can play a key role in providing information to police, helping them to gather intelligence and build a picture of what is going on in the communities where we live. Using this information they can identify where the drugs are coming from and stop these criminals from destroying our communities.

• • •

•

from an address at all times of the day and night. People, usually young males, turning up on pushbikes for short periods of time. Excessive visitors to a neighbour. A relative or relatives staying in a neighbour’s home, and that neighbour having to knock their own front door to be let in. An increase in takeaway meals being delivered, which is unusual and has only happened since the visitors arrived.

Signs for neighbours to look for

Signs for parents to look for

• Lots of different people or vehicles coming and going

Drug suppliers often use young teenagers to run their drugs. Have you noticed your child...?

Aggressive behaviour is the biggest anti-social Noise and drug-related issues have been causing the greatest concern to you this quarter. Where noise is reported, we often see that the underlying problem causing the noise can be something very different, and can often require a number of visits and meetings with residents and their neighbours to fully understand what is going on. It can appear that this approach is lengthy, but you have told us that having the right support and right conversation to key to dealing with these type of problems. The problem of drug supply and ‘cuckooing’, where an often, vulnerable, resident is targeted by people from outside the area, is seen across Wales. We work in partnership with the local Police forces and other agencies to tackle these issues. Our front-line staff have all recently received training in identifying these type of cases, and how to report them to the right agency.

24 38

wwha.co.uk

Noise issues are the biggest problem for our residents

ANTI-SOCIAL BEHAVIOUR

story... gangs preying on our communi�es • Changing behaviour, such as missing school, or not doing their homework. • Hanging around with a different set of friends, who may be older than them. • A new girlfriend or boyfriend who they often go missing with. • Coming home with new clothes, trainers or the latest mobile phone. • Being secretive and receiving a high volume of text messages or telephone calls.

What can you do? If you suspect drug dealing in your community, or if you are concerned about your child being involved in County Lines activity:

• If it is an emergency call 999. • If you want to report suspected drug activity call 101 and your housing officer. • You can call Crime Stoppers on 0800 555111 anonymously, if you’d prefer not to give your details. • Tell the local police, including PCSOs who are often walking around the neighbourhood. • All calls related to drug supply and County Lines are treated in the strictest of confidence and the information you provide will be passed to Police Intelligence Officers who will then be able to target the drug suppliers and dealers in your area.

Yo u

behaviour problem

Drug issues are the second biggest problem for our residents

e ed som v i e c e d I’ve r ort an p p u s good om Wales fr advice Housing t & Wes

d sai

I wou ld to be like ke inform pt ed more

d sai

Harassment and aggressive behaviour is the third biggest issue faced by our residents

wwha.co.uk 25

FIX IT

How to ﬁx a simple

Do you have a ‘Vaillant Eco Tec’ or ‘Vaillant Sustain’ boiler in your home? (You can check this by noting the make and model on the front of the boiler.) On occasions the water pressure within this type of heating system may reduce to a level where the boiler will not work. If this happens a fault code; F22 will appear on the boiler display.

STEP 1

STEP 2

You can see the boiler pressure on the right of the display. At the right level it will be between the minimum and maximum markers.

When water pressure reduces below the minimum mark, the display screen will switch between F22 and 0.4bar. When this happens, you will need to increase the water pressure in your central heating system’.

There is normally a simple fix for this and we would like to show you how.

We make more than one hundred repairs a day across Wales We have been focusing our repairs service on making sure our maintenance teams turn up to your home with the right materials they need for a job. Recently we’ve been concentrating on flooring and windows and doors. For example if our Cambria staff book an appointment to 26 30 26

wwha.co.uk wwha.co.uk wwha.co.uk

lay new flooring, they will turn up with enough materials on the van to finish the job. By getting this right, it means the job is generally completed on the first visit, is done well and stays fixed with little or no inconvenience to you. These are the things you said mattered to you.

We made 9349 repairs That’s one repair every

FIX IT

boiler fault STEP 3

STEP 4

STEP 5

We correct the pressure by introducing fresh water into the heating system. First, find the two small plastic taps at each end of the flexible filling pipe that link two rigid pipes near to the boiler, usually underneath.

Turn the tap on the right anti-clockwise, half a turn. Then turn the tap on the left anti-clockwise very slowly and watch the water pressure indicator rise to about half way between the minimum and maximum markers. Once it has reached this level turn this tap off and then turn off the right tap.

That’s it! Water pressure corrected. If no water runs from your hot taps after you have followed these steps, check that you have fully turned off the taps underneath the boiler. If you are still experiencing problems call the repair hotline on 0800 052 2526.

aid us

Yo I wa s pl the e rep ased t ha air fixe stayed t d

to residents’ homes 15 minutes.

You said ave ir h d l u pa I wo if my re ed red omplet r e f e c pr een ker b d ha quic

Out of every 10 repairs completed, 7 were ﬁxed ﬁrst time

wwha.co.uk 27

YOUR STORIES

Singing his favourite song ‘The Last Waltz.’

Trev makes a comeback on the toy mic Retired singer Trevor Rees has been enjoying his time back in the limelight recently. Eighty-year-old widower Trevor, who lives at one of our retirement schemes in the Rhondda, was something of a local celebrity on Queen Street in Cardiff city centre in the mid-1990s. A tiny, softly-spoken man with a big voice, for more than a decade he would belt out Tom Jones and Frank Sinatra hits through a plastic child’s microphone earning him the nickname Toy Mic Trev. Everyday Trev, and his late wife Maureen, would make the 25-mile train journey from their home in the Rhondda to Cardiff, where passers-by would throw money in Trev’s hat as he sang. Maureen would look after his money. Then one day he just stopped. The internet was rife with rumours and speculation over what had happened to him, however Trev was entertaining his neighbours with his big voice and 28

wwha.co.uk

“I loved singing in Cardiff, but it all got a little too much for me, so I retired,” Trev explains. “Friday and Saturdays used to be busy. Especially on rugby internationals days. I remember one match day, the police had to move me for my protection, and I earned a blooming fortune that day. One fella even gave me a £50 note - I couldn’t believe it.” Originally, from London, Trev started singing as a child and performed in cabaret clubs. Trevor and his wife Maureen first moved to a Wales & West Housing retirement scheme in the Rhondda in 2005. Scheme managers Jan Bridgeman and Chris Ball said: “Trev is a lovely Rhondda scheme manager Jan Bridgeman man. He’s an joined Trev for a special 80th birthday tea party absolute star.” organised by a local café owner.

singing every Sunday at his local Pentecostal Church. With no phone or access to the internet, Trev was oblivious to the online speculation until a journalist from Wales Online tracked him down to his flat and persuaded him to make a comeback which he did one afternoon in March. Trev’s film went viral with hundreds of thousands of people watching around the world as Trev took up his position on Queen Street once again.

YOUR STORIES

Super shed brings security for garden club Gardeners at Cwrt Anghorfa retirement scheme have taken delivery of a super-shed, which they hope will keep thieves out. The gardeners work hard all year to make sure the communal gardens at the scheme in Pyle, Bridgend, is enjoyed by all their neighbours. But the wooden shed, where they store their gardening tools, pots and compost, has been a target for thieves in recent months. So green technology company Affresol Ltd stepped in, donating and installing a £2,500 shed to the club as part of their community benefits payback to Wales & West Housing communities. Club member Phillip David and Eddie Williams said: “We

pay £2.50 a week into our gardening club to pay for plants and flowers and we raise money from coffee mornings and donations. But we would never have been able to afford such a shed from our club funds. The new shed is so much more sturdy and secure than our wooden shed and it has so much more space.” Members of the gardening club have worked hard to transform the community garden in recent years with support from WWH Making A Difference grants. As well as flowers, potted plants, fruit and vegetables, the garden includes a rockery, wheelchair- friendly patio area and Japanese bridge.

BBC’s Huw celebrates Lena’s 100th birthday

When Bridgend resident Lena Charles turned 100, she not only received a telegram from the Queen but also had a birthday request read out on Radio Cymru. A series of parties were held, starting with a celebration concert at Tabernacl Chapel in Pontycymer, compered by BBC newsreader Huw Edwards. Five generations of her family were among the guests at her birthday celebrations in Bridgend. Mrs Charles was a member of Women’s Royal Voluntary Service for more than 40 years and was awarded a British Empire Medal for her services to the community.

Happy 95th birthday Joan!

Send us your stories If you want to see your events and news featured, send your stories to communications.team@wwha.co.uk or ring 0800 052 2526.

Family, friends and residents enjoyed a celebration buffet in honour of Joan Wood’s 95th birthday at Sydney Hall Court in Connahs Quay, Flintshire. Joan celebrated in the company of her son Colin Wood and daughter Linda Danzi. Scheme managers Alison Moody and Dianne Hughes said: “It was a lovely occasion. Joan is known for having a sweet tooth - and cake is one of her favourite things – so her face lit up when we presented her with one, complete with candles to blow out.” wwha.co.uk 29

PET TALK

Responsible dog ownership

Dog owners at our Barracksfield scheme in Wrexham were brought up to speed with responsible dog ownership at a community event run by the Dog’s Trust. Health checks and advice on diet and training were handed out by a specialist team from the charity. Microchipping of dogs is now a legal requirement and over half of the 19 owners who attended had their pets chipped free on the day. Microchips are linked to a database containing owners’ contact details, allowing dogs to be returned to their owners quickly and easily if they are lost or – increasingly as is the case – stolen. All WWH residents with dogs can take advantage of the 140+ community events held by the Dog’s Trust every year. Malcolm Stagg, campaigns veterinary nurse at the Dog’s

Trust, said: “Our event in Wrexham was a great day, and we were very grateful for the excellent support shown by Wales & West Housing. “During their visit owners were given the opportunity to ask questions on topics as varying as neutering, behaviour, diet, and microchipping. It also gave us the opportunity to discuss keeping their microchip details up to date and reminding owners of the often forgotten, but still legal requirement, for their dog to be wearing an I.D tag when out in public.” Useful websites dogstrust.org.uk – for advice on responsible dog ownership and how to get your dog microchipped for free petlog.org.uk – you can check that contact details for your dog are up to date on the national database.

Send us your pet stories

Do you have a favourite family pet you’d like to tell us about? Send your stories to communications.team@wwha.co.uk or call 0800 052 2526. Don’t forget to include your name, address and phone number. 30

wwha.co.uk

Give us your views Are you interested in Getting Involved with us or Making a Difference in your community? If so, there is plenty of support available – whether you want to give your views on our services, set up local activities, learn computer skills or have ideas for a larger project. Claire Hammond, our Resident Participation Strategy Officer, can help you to get an idea off the ground. Email claire.hammond@ wwha.co.uk or phone or text 07766832692 Our ORA (Only Residents Aloud) residents’ group helps us to get a snapshot of residents’ views on a variety of topics or test the readability of information we plan send to residents. You can do this from home.

Residents’ news Fishguard

Youngsters from the Point Youth Centre in Pembrokeshire took part in a treasure hunt with a difference over the Easter holidays. To get the young people aware of dementia, they held a dementia-friendly treasure hunt around the town. The trail ended at our retirement scheme at Llain Las, where scheme manager Helen Lucas laid on refreshments for residents and the young treasure hunters.

Cardigan

Young residents from our schemes in Cardigan joined in egg hunts, face painting and played games at a fun day. West Wales Community Development Offier Rhiannon Ling organised the event at

NEWS

... or get help for your community Our ‘Have We Listened’ approach to estate management engages with residents in the areas where you live to help us understand what is important to you about your home and community and agree joint actions together. This is an ongoing process - a conversation which continually develops. Some of the actions include open days, fun days or discussions with individual residents in your own homes. At a higher level, our RPSG (Resident Participation Steering Group) is made up of 18 residents from across Wales who act as our sounding board for participation matters. They meet every six weeks in Cardiff or Shrewsbury.

Our Community Development Officers (CDO’s) can also help you to learn computer/ digital skills or access local community projects. They work in communities across Wales, so contact your local officer if you have an idea or would like to improve your online skills. They are: • Cardiff, Caerphilly and Vale of Glamorgan - Herman Valentin herman.valentin@wwha.co.uk • Bridgend and Rhondda Cynon Taff - Laura Allcott laura. allcott@wwha.co.uk • Merthyr/Powys - Alison Chaplin alison.chaplin@wwha.co.uk

round-up

It is a protected tree and we have to take special care of it. If any residents have any stories or memories about the tree write in and tell us to In Touch, Wales & West Housing, 77 Parc Ty Glas, Llanishen, Cardiff, CF14 5DU or email Communications.Team@ wwha.co.uk

Cardigan Leisure Centre over the Easter holiday, which was attended by residents and the wider community. Transport was organised for residents from Golwg y Castell and Llys Owen. Activities included face painting, bouncy castle, games and activities, arts and crafts. WWH staff were also on hand to chat and give information to residents.

Cardiff

One of our oldest American residents is living in the grounds of our Doyle Court retirement scheme in Cardiff. The giant redwood tree, Sequoiadendron giganteum, is well-known and is believed to date back Queen Victoria’s reign.

Wrexham

WWH’s community centre in Hightown, Wrexham lent their support to the launch of a new £4.5m cultural and arts hub in the town. They attended an arts and crafts workshop at Hightown Community

• West Wales - Rhiannon Ling rhiannon.ling@wwha.co.uk • North Wales - Suzanne Harvey (secondment cover currently being arranged) suzanne. harvey@wwha.co.uk For further information contact Claire Hammond or your local Community Development Officer or phone us on 0800 052 2526.

Resource Centre (HCRC) ahead of the opening of Ty Pawb, where they added their handprints to a giant banner which featured in a parade on Easter Monday to mark the opening of the centre. Tracy Coppack, WWH resident and a volunteer at HCRC, said: 'I loved seeing the kids get involved with this project, they were so happy to see their art work displayed in the town they live in.”

wwha.co.uk 31

ADAPTATIONS

Ways to make your life

easier at home

Special adapta�ons mean that anything from grab rails to walk-in showers can be ﬁ�ed to improve your quality of life. If daily tasks such as walking up stairs or turning taps on and off have become more difficult, there is a service available that could make a huge difference to your quality of life. Every year, WWH installs new facilities in hundreds of homes to make life that little bit easier for residents whose properties are no longer meeting their needs. You can access funding to get adaptations made to your home however major or minor the works are. But what is the criteria and how do you go about requesting an adaptation to your home? For residents needing a simple adaptation, such as a grab rail or fitting lever taps, you can request these via our repairs team on 0800 052 2526. “Residents who have been

struggling to move around at home and feel they may benefit from something like a stair rail, grab rail, or extra steps into their property can contact us directly” says Annerley Brown, WWH Compliance Officer. Larger adaptations such as stairlifts or walk-in showers are funded through a Physical Adaptation Grant. Before we can apply for this we need a report from an occupational therapist. You can contact your local authority to arrange one of these or if you prefer we can contact them on your behalf. The occupational therapist will visit your home, assess your needs and send through their recommendations to us. It may be that Social Services can assist with providing a mobile aid such as a bath seat rather than large scale

works. One WWH resident to benefit from a PAG grant this year is Doreen Goodman, who has a hip problem, which made getting in and out of the shower difficult. “I visited my doctor and got referred to an occupational therapist who came to my home and agreed the bathroom was no longer suitable,” said Doreen, who lives in Newtown. “I only expected to get a new shower but I now have a completely new bathroom. It really is ideal and my quality of life is so much better.” Annerley said: “The most important thing is for residents to talk to us. If we’re made aware that your circumstances have changed, we can do something to help and put things in place to improve your quality of life. “For minor jobs the turnaround might be as low as two to three weeks for completion from making a request. Larger adaptations obviously take a bit more time.”

How to apply for adaptations • Call our Customer Services Centre on 0800 052 2526 and let us know what you are struggling with and we’ll arrange a convenient time for an officer to visit your property. Work for minor adaptations will 32

wwha.co.uk

be processed immediately • Or for larger adaptations contact your local social services department to arrange for an occupational therapist visit to your home. They will assess your needs and produce

a report based on your needs • Once we receive a signed assessment from social services we will arrange for a member of staff to contact you to discuss the adaptation process and give you an idea of timescales.

CORPORATE

Satisfaction and complaints

Suppor�ng residents with

free wi-ﬁ

SATISFACTION

We are doing more and more online, whether paying our bills, ordering our weekly shop or calling our friends and family. You may have already read about how we are redesigning our website with residents in mind, to make it easier to access the important information you need. The internet has become an essential part of our lives for many of us. So we have invested in providing free wi-fi in some of our retirement schemes, where it is feasible. This allows residents to browse websites and set up emails. Last year 2,200 individual devices connected to the WWHA network each month. Between them, those devices consumed 333,000Tb of data. On average that’s 28Tb per month, which is the equivalent of watching over 9,000 Hollywood films each month or listening to 7 million songs per month. We will continue to support our older residents with digital inclusion so that they can access the latest services online.

That’s the satisfaction level out of 10 you recorded for our lettings service. You also liked our new homes, which recorded an increased satisfaction level at 9.1 out of 10. Our repairs service was 9.1%, down slightly on the previous three months but an improvement on the same time last year. The area which least satisfied you was anti-social behaviour, which recorded a 5.7 out 10.

9.4

RESOLVING COMPLAINTS

7.4

working days on average to resolve complaints

COMPLAINTS

This quarter we carried out 9349 repairs, an increase of 14 per cent on the last quarter. Yet complaints about our Fix My Home service remained the same at 6, bringing our total complaints to 10.

When is the best time to call? The volume of calls we received in the last three months rose by 5,000 to 38,000. Of these 17,000 were calls to our repair lines. We try to answer all calls as quickly as possible, and the average times for calls to be answered during this period were answered within 47 seconds. If you are able to wait, the best time to call our Customer Service Centre is after lunch.

98% of repair calls received were answered

Call WWH

we received

17K calls to our repair lines

AFTER LUNCH

is a quieter time to call than before lunch wwha.co.uk 33

GROW IT

WITH GLENYS g n i n e d Gar If you are looking to volunteer and can’t find an organisation near you, try these organisations:

Glenys Vandervolk is an award-winning gardener, living at our St • Volunteering Wales Mellons scheme in Cardiﬀ. She is one of the leading lights in St volunteering-wales.net Mellons Community Garden. In her regular column she shares her • Community and Voluntary tips and advice to make your garden grow. Summer is my favourite time of year, when the hanging baskets are blooming and the summer salads are ready to pick and eat. Now is the time to start planting your salads and runner beans and French beans. You can grow salads anywhere. If you only have a grow bag, scatter the seeds on the compost and they will grow. Try packets of mixed lettuce leaves and plant spring onions and radish in between. As you pick the leaves for your salad, plant more to keep a crop throughout the summer.

June is the time to start growing runner beans and French beans. Again, you don’t need a big garden – a growbag or large plant pot will work just as well. But you do need to build a wigwam of sticks or bamboo canes so they can grow. Remember to keep them well watered. Summer is also the time when the pests come out to play, slugs, snails and aphid insects. There’s nothing worse than the slugs getting to your crops before you!! Here are a few tips: 1. Slugs don’t like caffeine, so fill a shallow dish with cola or coffee and put it

next to your plants. Overnight the slugs will have a party and you’ll be surprised what you find in the morning. 2. Another less attractive, but equally effective option, is to place some rotting lettuce leaves, dried dog or cat food or bran in a black bag or bin liner and leave it beside your plants. When the slugs come out at night they’ll be drawn to the bag – it’s a Michelin-starred restaurant to them. Only problem is that you have to dispose of the slug-filled bag the next morning!!

3. Slugs hate white vinegar. Make up a mix with one part vinegar, three parts water and a teaspoon of washing up liquid. Mix it up and spray it once onto the leaves only of your plants once a week. This will keep the slugs, ants and aphids at bay. 4. Like vampires, slugs don’t like garlic. So make up a solution of water and garlic powder in a watering can and use this to water the soil around your plants.

Glenys

They’ve been sent plenty of seeds and are happy to share with other groups. If you’d like to plant wildflowers to encourage bees and other pollinators to your gardens, or if you would like some inspiration for activities

or to hear about/meet other groups, please contact us. You can contact our Resident Participation Strategy Officer Claire Hammond or your local Community Development Officer on 0800 052 2526. Or email claire.hammond@ wwha.co.uk

Happy growing

Where the wild ﬂowers grow Gardeners from our schemes in Cardiff and Bridgend will soon be growing flowers worthy of Kew Gardens. The free wildflower seeds were secured by WWH as part of the national Grow Wild project, in partnership with Kew Garden and 34

wwha.co.uk

were shared among the following groups: • Bridgend – Danymynyydd, Llys Faen, Western Court, Cwrt Anghorfa, The Beeches • Cardiﬀ - St Mellons Community Garden and Oakmeadow Court

COOK IT / MAKE IT

Summer pudding

Prep time: 20 mins.

Cooking time: 10 mins.

1. Wash fruit and gently dry on kitchen paper, keeping strawberries separate. Put sugar and 3tbsp water into a large pan. Gently heat until sugar dissolves – stir a few times. Bring to the boil for 1 min, then add all the fruit except for the strawberries. Cook for 3 mins over a low heat, stirring until the fruit is softened, then sieve.

15cm hanging over the rim.

5. Cover the pudding with the remaining bread and trim off any overhang with scissors. Keep leftover juice for later. Bring cling film up and loosely seal. Place a small plate or saucer on top and weight down with cans or another heavy object and place in the fridge to chill for six hours or overnight.

2. Line the bowl with cling film (this will help you to turn out the pudding) leaving around

4. Now spoon in the softened fruit and juice, adding the strawberries here and there as you go.

Method:

Ingredients: 300g strawberries 250g blackberries 100g redcurrants 500g raspberries OR 1¼kg mixed berries and currants 175g golden caster sugar 7 slices day-old white bread, from a square, medium-cut loaf 1.25 litre pudding bowl

3. Trim the crusts off the bread and trim one slice to fit the base of the basin. Cut 4 slices in half to line the side of the basin, overlapping them at the straight edge with the rounded side down, seal by pressing the edges together. Fill any gaps with small pieces of bread, so that no juice can seep through.

6. To serve, open out cling film then put a serving plate upsidedown on top and flip over. Serve with leftover juice, any extra berries and cream.

SUMMER CRAFT – HANGING ‘BASKETS’ You will need: • A colander • A ball of garden twine • Glue Method: 1. Take a length of the twine and wrap tightly around the colander handle, making sure you leave no gaps. Once covered, tie off and secure with a dab of glue. 2. Cut two lengths of twine, approximately 1 metre in length, and tie to either end of the colander handle.

• Sheet Moss • Potting Soil • Seasonal Plants 3. Repeat process with the other handle. 4. Line the colander with sheet moss and fill with potting soil. 5. Plant up with seasonal plants. (ferns and pansies have been used in the photo). Tie four lengths of twine together and hang.

wwha.co.uk 35

PUZZLES

Puzzle pages WORDSEARCH

E Z I R P D G T I U S M I W S R P S F H

I N X K R A P F D K O H H R S

This issue's Wordsearch is all about Summer. All the words may be found backwards, forwards, horizontal, vertical or diagonal.

V I S L L B X R L S U R A Q I

I L Z P A D I F T O V H D L F

N I E L A B N C S G W R E C N

G A L V P D A K U X G E Z B C

N S X M A R E W I F C T R U R

A E K D D W Z O T K L A M S L

B I C Y C L E W C P G W R O F

PRIZE CROSSWORD

wwha.co.uk

Win £30 shopping vouchers with our Wordsearch and Crossword puzzles

T I S Y Y S L W A R M V S R A

B E D E H L S X S I U A U M W

H G K O M W I H E S R S U R B

W E R C I A X A I A L E W O T

O T A N U T G T P L E V A R T

S A G T H B Y F R S U N N Y Y

BALL

SHADE

BICYCLE

SHORTS

BIRDS

SPADE

BUCKET

SUITCASE

DIVING

SUNNY

FISH

SURF

FLOWERS

SWIMSUIT

GAMES

SWING

HAT

TOWEL

HEAT

TRAVEL

PARASOL

WARM

PARK

WATER

POSTCARD

WAVE

SAILING

ACROSS 1 Young of a cow (4) 3 Rendered unable to hear (8) 9 Stick vegetable, eaten as a fruit (7) 10 Demarcation line (5) 11 Methods (4,3,5) 14 False statement (3) 16 Book of maps (5) 17 Grazing land (3) 18 Group, establishment (12) 21 Last Greek letter (5) 22 Ill-fated liner (7) 23 No longer in use or fashionable (8) 24 Factual (4)

DOWN 1 County in southwest England (8) 2 Vile, despicable (5) 4 Flow back (3) 5 Absorbent soil resembling clay (7,5) 6 Insignificantly small (7) 7 Import tax (4) 8 Pinkish paste or dip made from fish roe (12) 12 State in India (5) 13 Marine crustacean (8) 15 Hear�elt (7) 19 Nearer to the centre (5) 20 Company emblem (4) 22 Definite article (3)

SOCIAL MEDIA

SUDOKU PUZZLE 2

3 4

7 6

5 7

1 5

3 9

1 9

8 9

6 2

Share friendships and interests on

SPRING PUZZLE WINNERS Congratulations to the winners of our Spring puzzle competitions. They were Mr P D Bell of Dol Fach, Brackla, Bridgend, who won the Wordsearch and Mrs S Wilson of Edwards Field, Newtown, who won the crossword. They both receive a £30 gift voucher.

Our Get Crafty, Get Growing and Get Together Facebook groups are the places to share pictures, stories and information about the community activities our residents are involved in. Whether it’s asking questions about cooking or sharing plants and seeds for community gardens, we have more than 80 residents regularly chatting and sharing their tips online. Members use the group to sound out ideas for crafts, show friends photos of the things they have made or would like to make or share tips and recipes. The groups are closed, but if you would like to join send a friend request to Claire Hammond or if you’re already a member of these groups you can add new members. If you are interested in anything mentioned here please contact Claire Hammond or your local Community Development Officer though the email addresses given or phone us on 0800 052 2526.

A right Royal party

WIN

To be in with a chance of winning a £30 shopping voucher for our wordsearch or crossword puzzle, simply send your entry with your name, address and contact details to Alison Stokes, Wales & West Housing, Archway House, 77 Parc Tŷ Glas, Llanishen, Cardiff CF14 5DU. All correct entries will be put into the draw and one lucky winner will be chosen for each puzzle and will receive a £30 shopping voucher. The closing date for entries is July 30 2018.

Llys Jasmine hosted a celebration to mark the marriage of Prince Harry and Meghan Markle. A group of 35 residents watched the Royal Wedding on May 19 over a buffet lunch, surrounded by balloons, flags and flowers. Kara Foulkes, Extra Care Manager at Llys Jasmine, said: “Residents dressed up and wore hats and fascinators. Everyone who attended had a fabulous time and some even shared bottles of wine to toast the happy couple.” If your scheme held a Royal Wedding party, send your photos in to In Touch. wwha.co.uk 37

A DAY IN THE LIFE OF

A day in the life of ...

a Compliance Officer Keeping residents safe in their homes is the main focus of Compliance Officer Perry Dobbins’ role. His team make sure that some 9,000 safety checks are carried out on heating appliances every year. Some of the areas Perry and his team look after within our homes are annual gas, oil and solid fuel heating safety checks & appliance servicing, heating repairs & boiler installations, asbestos monitoring and removal and water hygiene. They are a dedicated and skilled team that communicates with our residents to ensure the correct safety checks are completed periodically and any defects found are rectified in a timely manner. “Compliance is paramount for our residents and as an organisation,” says Perry. “As a social landlord we follow the regulations set by the Health & Safety Executive and other bodies, and we will go above and beyond what regulations state if we believe it is in the best interests of our residents and their homes. As an example of going above our requirements we are about to start a programme of replacing smoke detectors in 38

wwha.co.uk

retirement housing and we will also be fitting heat sensors as an addition. “One of the challenges we have is ensuring access to complete a gas safety check and service in our residents homes. I understand that staying at home for a safety check may not seem like a high priority, but legally we have to complete the check every year for the safety of the people living in the home and their visitors. It is in everyone’s interests. “Another big area for us is asbestos. So if we are carrying out work on homes where there

is asbestos present, we have to make sure it is handled correctly and no-one is put at risk.” Perry joined the compliance team at WWH 10 years ago and before that worked for seven years within our Customer Service Centre. He says: “I have lived in social housing myself, so I understand the importance of providing a good service to our residents. “A lot of the things we do are behind the scenes, to make sure everything is working well and the organisation follows all our legal requirements.”

What’s on NORTH WALES

MID WALES

SOUTH WALES

WEST WALES

3 – 8 July: Llangollen International Musical Eisteddfod

22 Jun – 1 Jul: Gregynog Festival

30 June - 1 July: Wales Airshow Swansea Bay

6 July - 7 July: Gwyl Nol a Mlan Festival

Royal International Pavilion, Abbey Rd, Llangollen Six days of music, song and dance including a Choir of the World competition and performances from Alfie Boe, Van Morrison and the Kaiser Chiefs. Ticket prices start from £12 adults/£10 concessions/£5 children http://internationaleisteddfod.co.uk/ 01978 862003

20 July: Underneath the Arches

The Bont, Pontcysyllte, 7pm-11pm The Bont playing field underneath Thomas Telford’s UNESCO World Heritage listed 11 mile Pontcysyllte Aqueduct and canal is transformed into a light and music show for one night only. Free parking and food and drink available. Tel: 01978 292015

16 August: Denbigh and Flint County Show

The Green, Denbigh LL16 4UB

A variety of attractions and entertainments for the family, including a food festival, vintage machines and classic cars and livestock Denbighandflintshow.com Tel: 01352 712131 Underneath the Arches

Gregynog Hall, Tregynon, Newtown, Powys, SY16 3PW Iconic Welsh musician Morfydd Owen will be remembered in 2018, which marks the centenary of her death aged 27 in 1918. The festival features classical music from medieval to 21st century, including many from overseas Various ticket prices gwylgregynogfestival.org

23 June: Sco�sh Dancing A�ernoon

National Park Visitor Centre, Libanus, Powys An afternoon of dancing to the accordion, played by George Meikle. Free event run by the South Wales Branch of the Royal Scottish Dance Society, suitable for children and adults. There is a charge for car parking. breconbeacons.org/ events/5012. Tel: 01874 624437

Cardigan County Show

Caerphilly Big Cheese

Watch breathtaking aerobatic /air displays, including the RAF’s Typhoon Display Team, flying one of the world’s most advanced fighter planes. Free event.

Llangrannog The free festival celebrates its 10th anniversary with something for all the family. www.facebook.com/ gwylnolamlan/?fref=ts

9 July: Tivyside Show 13 July - 15 July: Bridgend County Show Newcastle Emlyn Bridgend Showground Back for a 72nd year, this annual event features dog and goat shows and a mix of horticultural events, plus food and drink. Free parking and free admission. Daily from 5pm. Bridgendcountyshow. org.uk

21 July: Porthcawl Carnival

The theme this year ‘A Year by the Sea’. Watch attractions and displays and raise money for charities/good causes. Porthcawlcarnival.weebly.com

22 July: Merthyr Food Festival Merthyr Tydfil town centre An array of food stalls, live cooking demonstrations, children’s activities, live entertainment and more. Parking £1 all day in Merthyr town centre. Free event. 10am-5pm http://www. welovemerthyr.co.uk/public/ event/merthyr-food-festival

27 July - 29 July: The Big Cheese Caerphilly

town centre. Free extravaganza of street entertainment, living history encampments, music, dance, falconry, funfair, fireworks and much more. your.caerphilly.gov.uk/bigcheese

24 August –26 August: Pride Cymru Coopers

Field, Cardiff. The largest annual celebration of equality and diversity in Wales. Entertainment includes live music, a funfair, cultural market, arts and crafts and food and drink. Tickets £5 per day. Pridecymru.co.uk

Cattle, horses, sheep and pigs Website: http://tivysideshow. wordpress.com

8 July: Cardigan Bay Sea Food Festival

Aberaeron Harbour The annual feast of fish. Watch chefs prepare local fish and sample dishes that they can then attempt at home. www.aberaeronfishfest.com

4 August: Cardigan County Show

A great family day out with British Farm Produce, various display, Dog Show, Food Hall, Fun Fair, beer tent and much more.www. cardigancountyshow.org.uk

12 August: Sea to Shore Food Festival

Aberystwyth Promenade, 10am-4pm Free entry. Food stalls and activities, climbing walls and go karts for children, cookery demonstrations and the chance to buy local goods.

14 August - 16 Aug: Pembrokeshire County Show

Haverfordwest Show Ground A varied programme from camels to cows, sheaf throwing to skateboarding. Includes robotic milking, farrier demonstrations, classic car displays, and plenty of animals. www.pembsshow.org

27 August: Aberaeron Carnival Aberaeron Harbour. Annual Bank Holiday Monday Carnival. Parade starts on the Quay at 1:45pm.

wwha.co.uk 39

IN THE PICTURE

Minister meets residents at 3000th North Wales home Rebecca Evans AM, Minister for Housing and Regeneration, called in to see how residents have been settling in at a new £8.2m Tir Glas development in Greenfield, Flintshire, where our landmark 3000th home in North Wales was built. The first residents moved into the estate in January 2017. Rebecca Evans AM said: “It was fantastic to meet everyone involved in Tir Glas, including the residents who told me how pleased they are with their homes.”

L - R: Anne Hinchey, WWH Chief Executive, Rebecca Evans AM, Minister for Housing and Regeneration, resident Pauline Haseldin and Sarah Delucia Crook, Business Development Manager, Anwyl

In Touch Cylchgrawn preswylwyr Tai Wales & West

AM DDIM

HAF 2018 | RHIFYN 94

MAE EIN GWEFAN YN NEWID... CANFYDDWCH FWY O WYBODAETH

ENILLWCH DDYFAIS ECHO DOT GWERTH

Â£50

BRON I 200 O GARTREFI NEWYDD I GAERDYDD DWY DUDALEN O BOSAU I GAEL GWOBR

Cadwch yn ddiogel

– gwiriwch eich larwm

A wyddech y dylech wirio’ch larwm personol unwaith y mis? Er mwyn sicrhau bod eich system larwm yn gweithio’n iawn, rydym yn cynghori preswylwyr i roi prawf arno bob mis. Dim ond ichi dynnu llinyn y larwm yn eich cartref neu bwyso’r botwm ar eich tlws crog a dweud wrthym mai galwad brawf ydy hi. Mae arnom eisiau sicrhau eich bod yn ddiogel. Os nad ydych wedi tanio’ch larwm ar ôl misoedd lawer, fe wnawn gysylltu â chi i wirio bod eich larwm yn gweithio. A pheidiwch â phryderu am ei danio fo’n ddamweiniol. Rydym yn derbyn mwy na 1,000 o alwadau damweiniol bob mis ac fe fyddai’n amgenach gennym wybod eich bod yn ddiogel. Cofiwch, hefyd, os gwelwch yn dda, ein diweddaru ni ynglŷn ag unrhyw newidiadau i rifau ffôn eich cysylltiadau argyfwng neu newidiadau sylweddol yn eich iechyd a’ch lles, er mwyn sicrhau y gallwn gael y cymorth cywir ichi petai arnoch ei angen. Os ydych yn breswylydd i WWH ac os credwch y gallech elwa o gael larwm argyfwng yn eich cartref, cysylltwch â ni ar 0800 052 2525, os gwelwch yn dda, i drafod gosod larwm a’r costau sy’n gysylltiedig. Gallant hefyd eich helpu ag unrhyw gwestiynau eraill a all fod gennych ynglŷn â’ch larwm.

Cyfathrebu yn Gymraeg

Cysylltwch â ni

Tai Wales & West, Tŷ’r Bwa, 77 Parc Tŷ Glas, Llanisien, Caerdydd CF14 5DU Ffôn: 0800 052 2526 Testun: 07788 310420 E-bost: contactus@wwha.co.uk Gwefan: www.wwha.co.uk Gallwch hefyd gysylltu ag aelodau o staff yn uniongyrchol drwy e-bost. Er enghraifft, joe.bloggs@wwha.co.uk

Dilynwch ni ar twitter @wwha Wyddech chi eich bod chi’n gallu cael rhagor o newyddion a ddiweddariadau ar-lein yn awr? 2 wwha.co.uk

Ieithoedd a fformatau eraill Os hoffech gael copi o’r rhifyn hwn o In Touch yn Saesneg neu mewn iaith neu fformat arall er enghraifft, print mawr, rhowch wybod i ni ac few wnawn ni helpu.

CYNNWYS

6 12 28 4 Ein gwefan newydd 5 Enillwch Echo Dot 6 Mae technoleg yn newid y ffordd rydym yn cynnal ein tiroedd 8 Ei adeiladu o - datblygiad mawr yng Nghaerdydd; Sir y Fflint; ac Aberystwyth. 12 Cartrefi newydd 15 Iechyd a Diogelwch 18 Cadw’n ddiogel gyda dŵr 20 Crynodeb o Wobrau MAD 2018 22 Sut i gadw’n ddiogel wrth fancio ar-lein 24 Gangiau cyffuriau’n ceisio manteisio ar ein cymunedau 26 Sut i drwsio nam ar foeler 28 Eich hanesion chi – Mae Trev yn atgyfodi ar y meic tegan 30 Newyddion – Perchnogaeth cŵn gyfrifol 31 Eich hanesion chi 32 Addasiadau 34 Garddio gyda Glenys 35 Coginio a chrefftau’r haf 36 Posau i gael gwobr 38 Diwrnod ym mywyd Swyddog Cydymffurfio 39 Beth sy’n digwydd yn yr haf

Llun y clawr: Gwefan newydd WWH

CROESO GAN ANNE

Annwyl Breswylwyr

Croeso i rifyn yr haf o In Touch. Technoleg a thrawsnewid digidol yw thema’r rhifyn hwn, sy’n cyd-fynd â lansio’n gwefan newydd i Tai Wales & West yr haf hwn. Bydd ein gwefan llwyr ddwyieithog, sy’n gallu defnyddio technoleg symudol yn ei gwneud hi’n haws i lawer ohonoch ganfod y cymorth y mae arnoch ei angen yn gyflym. P’un a ydych yn defnyddio ffôn clyfar, tabled neu gyfrifiadur neu mae’n amgenach gennych siarad ar y ffôn, fe allwch ddarllen mwy am y nodweddion newydd y tu mewn. Mae technoleg hefyd yn newid sut rydym yn byw ac yn gweithio, ac felly fe edrychwn ar rai o’r systemau olrhain uwch-dechnoleg rydym yn eu treialu yn WWH i gadw’n preswylwyr mwy agored i niwed yn ddiogel. Gallwch hefyd ddysgu am ein “garddwr robot”, sydd wedi bod yn gweithio ochr yn ochr â’n staff mewn safleoedd mewn cynlluniau yn Ne Cymru. Yn yr oes ddigidol hon, mae’n ymddangos bod bron i bawb yn siarad am Alexa, y rhith-

gynorthwyydd a all wneud popeth, o ddweud faint o’r gloch wrthych i chwarae’ch hoff gerddoriaeth. Felly, fe rown y cyfle i breswylydd ffodus roi cynnig arni drostynt eu hunain drwy ennill dyfais Echo Dot gan Amazon yn ein cystadleuaeth fendigedig. Mae’n amser cyffrous ar gyfer gwaith adeiladu yn WWH, hefyd, wrth inni rannu newyddion am rai o’r prosiectau adeiladu cartrefi newydd sylweddol sy’n codi o amgylch Caerdydd, Sir y Fflint a Gorllewin Cymru. Roedd ein 10fed pen-blwydd yng Ngwobrau Gwneud Gwahaniaeth ym mis Mawrth yn noswaith gofiadwy i bawb sy’n gysylltiedig, ac felly fe edrychwn yn ôl ar yr uchafbwyntiau a’r holl enillwyr a’r rheiny a gyrhaeddodd y rownd derfynol. Yn ogystal, fe geir yr holl newyddion arferol am grefftau, coginio, garddio ac elusennau a dwy dudalen o bosau â gwobrau. Felly, mwynhewch eich haf - a darllen dedwydd!

Anne Hinchey Prif Weithredwr

Os oes gennych chi sylwadau am yr In Touch newydd neu sut gallwn ni wella, rhowch wybod i ni. Fe wnawn ni barhau i wrando arnoch chi. E-bostiwch contactus@wwha.co.uk neu siaradwch â’n Tîm Cysylltiadau Cyhoeddus a Chyfathrebu ar 0800 052 2526.

wwha.co.uk

NEWYDDION

Cyfathrebu

Bydd â ni yn haws drwy’n

gwefan newydd Yr haf hwn, fe fyddwn yn lansio’n gwefan newydd i’w gwneud hi’n haws i breswylwyr gyrchu’n gwasanaethau ar-lein wrth iddynt fynd ar eu hynt. Rydym yn gweddnewid ein presenoldeb digidol gan ei gwneud hi’n haws i breswylwyr gael yr atebion y mae arnynt eu hangen a chysylltu â’r bobl iawn i’w helpu yn y ffordd gyflymaf. Bydd gan ein gwefan newydd wedd ffres, lân a chroesawgar ac fe fydd yn llwyr ddwyieithog ac yn gallu defnyddio technoleg symudol, sy’n golygu y bydd hi’n haws i chi gysylltu â ni ar eich ffôn clyfar neu’ch tabled. Fe fyddwch yn gallu llenwi ffurflenni cysylltu wedi’u symleiddio i’ch cael chi drwodd i’r bobl iawn i ateb eich ymholiadau. Fe fyddwch hefyd yn gallu ffonio yn syth o’ch ffôn drwy ond tapio rhif ffôn.

Yr ail-lansiad yw ond megis dechrau’r gwelliant i’n gwasanaethau. Byddwn yn chwilio am eich adborth ar yr un pryd ac fe fyddwn yn glust-agored i wneud newidiadau. Rydym wedi ychwanegu nodweddion y mae’n hymchwil wedi’i awgrymu y mae ar breswylwyr eu heisiau. Dywedodd y Dirprwy Brif Weithredwr, Shayne Hembrow: “Mae lansio’n gwefan newydd ond yn megis dechrau’n presenoldeb ar-lein. Byddwn yn ei roi ar brawf bob cam o’r ffordd ac fe fyddwn yn glust-agored i wneud newidiadau. “Fe hoffem petai cynifer o breswylwyr â phosibl yn rhoi cynnig arni, yn ei defnyddio ac yn rhoi adborth inni am yr hyn y maent yn ei hoffi neu beth arall y dylem ei wneud. Y wefan newydd yw’r cam cyntaf ac mae arnom eisiau i

Delwedd er dibenion eglurebu yn unig

breswylwyr ddweud wrthym am y nodweddion yr hoffent. “Nid oes dim byd wedi’i benderfynu’n derfynol. Fe wnawn wrando ar ein preswylwyr, ac os oes yna bethau y mae arnynt eu heisiau ohoni nad ydynt yno, fe gawn weld beth y gallwn ei wneud.” Bydd nodweddion newydd yn cynnwys: • Creu Debyd Uniongyrchol • Ymgeisio am gartrefi sydd ar gael i’w rhentu • Awgrymiadau, cynghorion a fideo ar DIY • Ymgeisio am swyddi

Mae David wedi gwirioni ar siopa ar-lein

BUY NOW!

wwha.co.uk

Nid yw siopa ar-lein erioed wedi bod yn haws i un o’r preswylwyr, David Cooksey, ers iddo ennill Apple iPad newydd yn ein raffl i breswylwyr yng Ngwobrau MAD. Mae David wedi bod yn ailaddurno’i fflat yn Nhŷ Gwaunfarren, Merthyr Tudful, ac mae o wedi defnyddio’i

gyfrifiadur tabled newydd i brynu eitemau i’w gartref. “Nid y fi yw’r gorau yn y byd ar gyfrifiadur, ond rwy’n ymdopi. Rwy’n dda am Gwglo pethau ac rwy’n hoff o siopa ar-lein. “Mae’r iPad yn fendigedig, mae’n llawer haws na fy hen liniadur. Rwy’n ei ddefnyddio bob diwrnod ac rwyf wedi prynu

NEWYDDION

Enillwch Echo Dot gwerth £50 BR O W G

Delwedd er dibenion eglurebu yn unig

• Rhoi gwybod am faterion megis angen trwsio rhywbeth neu ymddygiad gwrthgymdeithasol • Rhai o’r atebion i’r cwestiynau cyffredin Ochr yn ochr â’r wefan, rydym hefyd yn gweddnewid ein gweithgareddau cyfryngau cymdeithasol ac fe fyddwn yn lansio tudalen Facebook i’ch diweddaru’n rheolaidd â newyddion a negeseuon oddi wrthym. Rydym hefyd yn lansio proffil Instagram i ddangos ichi beth sy’n digwydd yn Tai Wales & West.

cynifer o bethau. Ni fyddwn yn dymuno bod hebddo. “Un o fy hoff wefannau yw Wayfair, lle y byddaf yn prynu llawer o bethau ar gyfer fy fflat ac maent yn cael eu danfon at fy nrws. “Nid wyf erioed wedi rhoi cynnig ar fancio ar-lein, ond os oes yna rywun yn dangos imi beth i’w wneud, rwy’n fodlon rhoi tro arni.”

Mae’r Echo Dot gan Amazon yn chwyldroi’r ffordd rydym yn gwneud pethau o amgylch ein cartrefi, diolch i Alexa. Nid yw Alexa yn berson go iawn, mae hi’n gynorthwyydd personol deallus rhith a grëwyd ar gyfrifiadur a all helpu â miloedd o orchwylion o amgylch y cartref, megis: • Darllen penawdau’r newyddion • Dweud rhagolygon y tywydd wrthych • Chwarae’ch hoff gerddoriaeth • Eich deffro chi gyda galwad larwm • Rheoli’r goleuadau o amgylch eich cartref • Gwirio pwy sydd wrth y drws Fe all hi hyd yn oed ddweud jôc wrthych os oes arnoch eisiau, neu ddarllen rysait ichi, neu ffonio neu anfon neges at gyfeillion a theulu, ar yr amod bod ganddynt hwythau hefyd ddyfais. Gallwch gael cyfle i gael eich cynorthwyydd Alexa eich hun yn eich cartref drwy ennill un o ddau Echo Dot sydd ar gael yn ein cystadleuaeth wych. Mae pob dyfais yn werth £50. I fod â chyfle i ennill Echo Dot, y cyfan y mae’n rhaid ichi’i wneud yw ysgrifennu atom a dweud wrthym sut y byddech yn defnyddio’ch dyfais. Anfonwch eich enw, cyfeiriad a manylion cysylltu at Alison Stokes, Tai Wales & West, Tŷ Bwa, 77, Parc Tŷ Glas, Llanisien, Caerdydd CF14 5DU. Neu fe allwch anfon e-bost at email communications.team@wwha. co.uk – PWNC ECHO DOT. Y dyddiad cau ar gyfer cynigion yw’r 30ain o Orffennaf, 2018. Nodwch, os gwelwch yn dda: I Alexa weithio yn eich cartref, fe fydd arnoch angen wi-fi. Ar gyfer rhai o’r nodweddion, fel chwarae cerddoriaeth, efallai y bydd arnoch hefyd angen tanysgrifio, neu declynnau cartrefi deallus – fel bylbiau goleuni deallus Philips Hue, neu thermostat deallus Nest – i allu rheoli goleuadau a phethau eraill yn eich cartref. wwha.co.uk

NEWYDDION

Mae’r Spider wedi glanio

Mae technoleg yn newid y ffordd rydym yn cynnal gerddi a thiroedd Mae Uwch-arolygwyr Safleoedd yng Nghaerdydd a Bro Morgannwg yn cael cymorth o amgylch cynlluniau i ddarparu peiriant torri gwellt robotig. Rydym wedi buddsoddi mewn peiriant torri gwellt uwchdechnoleg a reolir o bell fel ffordd lawer diogelach o dorri’r gwellt yn gysylltiedig â’n cynlluniau. Mae’r peiriant torri gwellt llethrau Spider yn ffordd lawer diogelach o dorri gwellt ar lethrau serth, gwaith fyddai fel arfer angen dau uwcharolygydd safleoedd a pheiriant torri gwrychoedd. Tra byddai un uwcharolygydd safleoedd yn sefyll ar y llethr yn torri’r gwellt â pheiriant torri gwrychoedd, fe fyddai ail gydweithiwr, “bancsmon”, yn sefyll ar bellter diogel ar yr ochr yn ei wylio. Fodd bynnag, fe ellir gweithio’r peiriant torri gwellt robotig o bell gan un uwch-arolygydd safleoedd, 6

wwha.co.uk

serth, ond lle mae ganddynt ochrau serth, mae hwn yn gwneud y gwaith yn llawer diogelach a chyflymach. “Pan fo preswylwyr yn ei weld o gyntaf, maent wedi’u syfrdanu. yn sefyll o bellter diogel i ffwrdd. Maent yn credu ei fod yn Ar ôl hyfforddiant ar sut i’w rhywbeth o’r gofod.” ddefnyddio, fe ddechreuodd Dyma’r sylw a gafwyd gan y uwch-arolygwyr safleoedd Swyddog Rheoli Asedau, Wayne Caerdydd a Bro Morgannwg, Smith: “Mae’n beiriant anhygoel Nathan Cottle, Bryn Jenkins sy’n wefreiddiol i’w wylio ac i’w a Dean Bevan, weithio â’u weithio. Bydd yn gwneud bywyd “cydweithiwr cyfrifiaduredig” yn ddiogelach i’r uwch-arolygwyr newydd ym mis Ebrill. safleoedd sy’n gwneud gwaith Dywedodd Nathan: “Mae’n gwych o gadw tir ein preswylwyr ddarn gwirioneddol glyfar o yn daclus ac yn gymen.” gyfarpar. Bydd yn torri gwellt Felly, os ydych yn byw yng ac yn brwsio ar lethrau hyd Nghaerdydd neu ym Mro at 55 gradd, lle nad yw’n Morgannwg, efallai y gwnewch ei ddiogel defnyddio peiriant torri weld o allan yn eich gerddi yn o gwrychoedd. “Nid yn unig y mae’n ddiogelach, fuan. mae hefyd yn gyflymach. Gyda’r Spider, fe allwn dorri ardal welltog lethrog mewn 30-45 munud, pan fyddai’n cymryd mwy nag awr wrth ddefnyddio peiriant torri gwrychoedd. Nid oes gan bob un o’r safleoedd ochrau

NEWYDDION

Mae chwaraewyr pêl-droed wedi sgorio

Mae cannoedd o bêl-droedwyr ifainc wedi’u gwobrwyo am eu sgiliau ar y cae, diolch i nawdd gan Tai Wales & West. Am y drydedd flwyddyn yn olynol, fe wnaethom noddi Gŵyl Pêl-droed Iau Tref Merthyr, y gwnaeth bron i 1,000 o blant

rhwng 6 a 16 oed ei mynychu. A hithau wedi’i chynnal ddydd Sul, y 13eg o Fai a dydd Sul, yr 20fed o Fai yn Stadiwm Gymunedol Loadlok, fe gymerodd tua 140 o dimau ieuenctid o Dde a Gorllewin Cymru ran yn yr hyn sy’n ŵyl iau fwyaf De Cymru. Ymunodd Prif Weithredwr WWH, Anne Hinchey, ag urddasolion lleol i gyflwyno medalau i’r timau ar ddiwedd y twrnamaint. Fe ddywedodd: “Rydym yn falch o allu cefnogi’r ŵyl eto. Gyda’r cefnogwyr yn berchennog arno, mae Clwb Pêl-droed Tref Merthyr wrth graidd y gymuned, ac mae’r ŵyl hon yn ffordd wych o gael mwy o bobl ifanc yn gysylltiedig

â’r clwb. “Mae’r ŵyl yn rhan annatod o dymor gwyliau Cymru, ac mae’n wych gweld cynifer o blant o bob oed yn cael hwyl ac yn cymryd rhan mewn ychydig o gystadlu iach.” Dywedodd Phillip Mack o Glwb Pêl-droed Tref Merthyr: “Rydym mor falch bod Tai Wales & West wedi cefnogi’n digwyddiad unwaith eto. Golyga’r nawdd hael bod pob bachgen a geneth a gymerodd ran yn y digwyddiad wedi cael medalau fel cofarwydd o’u diwrnod.”

Cymorth i ddringo’r ysgol eiddo Mae WWH yn cefnogi’r gofrestr tai fforddiadwy ar-lein newydd i helpu pobl yng Ngogledd Cymru i gael troed ar yr ysgol eiddo. Sefydlwyd Tai Teg i symleiddio’r broses o chwilio am gartref fforddiadwy, gan restru eiddo sydd ar gael ac opsiynau prynu. Mae’r rhain yn cynnwys rhent canolraddol, Cymorth Prynu, rhannu ecwiti, rhanberchenogaeth a Rhentu i Brynu. Bydd cartrefi sydd ar gael drwy’r gofrestr yn agored i’r rheiny sy’n ennill £16,000 i £45,000 y flwyddyn, gyda rhai opsiynau i’r rheiny sy’n ennill hyd at £60,000. Mae WWH yn un o chwe chymdeithas tai sy’n cefnogi’r fenter, sydd dan arweiniad Grŵp

Cynefin. Mae yna saith awdurdod lleol yng Ngogledd Cymru hefyd yn cefnogi’r gofrestr, ynghyd â Pharc Cenedlaethol Eryri. Dywedodd Shayne Hembrow, Dirprwy Brif Weithredwr WWH: “Mae Tai Teg yn nodi cam sylweddol ymlaen i greu ymwybyddiaeth o gartrefi sydd ar gael i’r rheiny sy’n ei chael hi’n anodd prynu ar y farchnad agored yn yr ardal lle maent yn byw. Edrychwn ymlaen at weithio mewn partneriaeth yng Ngogledd Cymru i wella modd o gael dai fforddiadwy i’r rheiny sy’n dymuno bod yn berchen ar eu cartref eu hunain.” I ymuno â Tai Teg, ewch i taiteg.org.uk, ffoniwch 0845 601 5605 neu anfonwch e-bost at info@taiteg.org.uk

Yn Ne Cymru, rydym hefyd yn cefnogi Aspire2Own i hyrwyddo perchnogaeth cartrefi cost isel ar gyfer prynwyr tro cyntaf ym Mro Morgannwg. Mae’r ymgyrch yn fenter ar y cyd â Chyngor Bro Morgannwg, a chymdeithasau tai United Welsh, Hafod a Newydd. Hyrwyddir eiddo LCHO drwy’u gwefan: http:// www. valeofglamorgan.gov.uk/ en/ living/Housing/AffordableHousing/Aspire-to-Own.aspx

wwha.co.uk

ADEILADU

Cynllun cartrefi newydd £10 miliwn ar gyfer pobl hŷn yng Nghaerdydd

Llun drwy garedigrwydd Powell Dobson, Penseiri

Mae gwaith wedi dechrau ar gynllun i adeiladu’n cartrefi rhent newydd cyntaf ar gyfer pobl hŷn yn un o faestrefi mwyaf poblogaidd Caerdydd. Bydd y cynllun gwerth £10 miliwn oddi ar Chiltern Close a Malvern Drive, Caerdydd yn creu cymuned o 82 o fflatiau wedi’u hadeiladu dros bum bloc tri llawr. Bydd gan bob un bloc rhwng 11 a 19 o fflatiau. A hwythau wedi’u hanelu at y grŵp oedran dros 55 yn bennaf, fe fydd Chiltern Close yn darparu cartrefi modern, sy’n arbed ynni ac sy’n hawdd eu cynnal a’u cadw mewn ardal yn agos at bentrefi Llanisien a Rhiwbeina. Bydd y fflatiau’n gymysgedd

o fflatiau un a dwy ystafell wely gyda balconïau cymunol a mannau cymdeithasol, lle y gall preswylwyr gyfarfod ac ennill cyfeillion. Mae’r cynllun drws nesaf i orsaf drenau, gyda chysylltiadau trenau rheolaidd â chanol y ddinas. Mae gan gymunedau Rhiwbeina, Y Mynydd Bychan and Birchgrove gerllaw ymdeimlad go iawn o gymuned â llawer o wasanaethau. Symudodd y contractwyr Hale Construction i’r safle ym mis Mai i ddechrau adeiladu’r cartrefi. Maent i fod i gael eu cwblhau fesul cyfnod drwy 2019 a dechrau 2020. Dywedodd y Rheolwr Adeiladu yn WWH, Grant Prosser: “Y rhain fydd y cartrefi newydd cyntaf rydym wedi’u hadeiladu

i bobl hŷn yng Nghaerdydd ers blynyddoedd lawer. “Yn Chiltern, mae arnom eisiau adeiladu cymuned lle mae pobl yn teimlo’n ddiogel ac yn sicr mewn amgylchedd cynhwysol.” Bydd gan bob bloc o fflatiau fan cyntedd estynedig wrth ymyl y fynedfa, lle y gall pobl eistedd a sgwrsio â’u cymdogion. Am y cyfle i gael cynnig un o’r eiddo hyn, cofrestrwch, os gwelwch yn dda, â Chyngor Caerdydd, gan y caiff cartrefi eu dyrannu drwy Gofrestr Tai Gyffredin. Os oes gennych ddiddordeb mewn canfod mwy o wybodaeth am y cynllun, cysylltwch â Grant Prosser, Rheolwr Adeiladu, 0800 0522526.

Mae plant ysgol yn dewis enw hanesyddol i ddatblygiad newydd Gofynnwyd i ddisgyblion o Ysgol Maeshyfryd feddwl am enw newydd ar gyfer ein cynllun gwerth £2.8 miliwn yn Y Fflint fel rhan o gystadleuaeth rhwng ysgolion, gyda’r enw buddugol yn cyfeirio at hanes y dref. Dywedodd Matt Hall, Rheolwr Adeiladu yn WWH: “Mae bob amser yn uchafbwynt i unrhyw ddatblygiad newydd gael cynnwys 8 wwha.co.uk

y gymuned leol wrth ddewis enw. “Roeddem wrth ein bodd ei fod nid yn unig yn dod â chartrefi fforddiadwy y mae gwir eu hangen i’r Fflint ond ei fod hefyd yn atgoffad parhaol o ddiwrnod creadigol yn yr ysgol i’r grŵp buddugol o blant.” Mae’r datblygiad yn ganlyniad partneriaeth rhwng Tai Wales & West, Cyngor Sir y Fflint ac Anwyl

Construction. Mae Romans Way yn cynnwys 14 o dai dwy ystafell, chwech o dai tair ystafell a thri thŷ unllawr, yn cynnwys un tŷ â mynediad arbennig i gadeiriau olwyn a chyfleusterau eraill sy’n ystyriol o bobl anabl. Mae’r cartrefi hefyd yn cynnwys nodweddion ‘gwyrdd’, megis casgenni dŵr i gasglu dŵr glaw a biniau compost.

ADEILADU

Ymateb cadarnhaol i gynlluniau ar gyfer cynllun gofal ychwanegol yn Aberystwyth Fe wnaeth yna nifer ardderchog o bobl fynychu’r cyfarfod cyhoeddus a gynhaliwyd gan Tai Wales & West ynglŷn â’r datblygiad gofal ychwanegol arfaethedig ym Mhlas Morolwg, Aberystwyth. Fe wnaeth mwy na 50 o breswylwyr a chynghorwyr lleol fynychu’r cyfarfod lle y cafodd cynlluniau’u dadlennu ar gyfer cynllun gofal ychwanegol o 56 o fflatiau newydd sy’n edrych dros yr harbwr i’r de o ganol y dref. Ddydd Mercher, yr 11eg o Ebrill, fe wnaeth uwch-swyddogion gweithredol o WWH, ynghyd â staff cynllunio, gofal a chymorth a’r ymgynghorwyr cynllunio, Asbri Planning, drefnu diwrnod agored cyhoeddus yng Nghanolfan Gymunedol Penparcau, lle roedd aelodau’r cyhoedd yn gallu gweld y cynigion, gofyn cwestiynau a gwneud sylwadau. Roedd y

cynlluniau’n dangos gweddluniau a dyluniad mewnol arfaethedig y cynllun, yn ogystal â’i safle mewn perthynas ag eiddo cyfagos. Dangoswyd lluniau hefyd o’r adeilad a oedd yna o’r blaen, fel y gallai pobl gymharu’r hen adeilad a’r hyn a gynigir fel yr adeilad newydd. Dywedodd Shayne Hembrow, Dirprwy Brif Weithredwr a Chyfarwyddwr Masnachol Tai Wales & West: “Roeddwn yn wirioneddol falch bod cynifer o bobl wedi dod a sgwrsio â ni am y cynigion. Roedd pobl yn wirioneddol gefnogol i’r angen am gynllun gofal ychwanegol yn y dref, ac fe roesant lawer o sylwadau inni ynglŷn â sut y gallem wella’r dyluniad, yn enwedig o ystyried amlygrwydd y lleoliad. “Roedd hi’n dda cyfarfod â phobl sy’n byw drws nesaf i’r safle a siarad â nhw am sut brofiad

yw byw yno a’r hyn yr hoffem ei wneud â’r safle. “Roeddynt yn cofio’r adeilad blaenorol ac roeddynt yn awyddus o ddweud bod y datblygiad newydd yn welliant sylweddol. Rwyf yn fodlon iawn gyda nifer y bobl a hoffai’r dyluniadau, a chydag awgrymiadau a wnaed, rwyf yn hyderus y gallwn ddarparu adeilad fydd yn gwneud gwir wahaniaeth i’r dref.” Dywedodd Robin Williams, Rheolwr Gyfarwyddwr Asbri Planning Consultants: “Drwodd a thro, roedd yr adborth yn wirioneddol gadarnhaol. Fe wnaethom ystyried y sylwadau cyn dechrau ar ein hymarfer Ymgynghori Cyhoeddus ffurfiol, fydd yn cau ar y 23ain o Fehefin. Ar ôl hyn, fe wnawn weithio â’r penseiri i lunio cynlluniau manwl terfynol cyn cyflwyno cais cynllunio i’r Cyngor.”

Dywedodd Dirprwy Arweinydd ac Aelod y Cabinet dros Dai yng Nghyngor Sir y Fflint, y Cynghorydd Bernie Attridge: “Mae’n wych gweld unwaith eto’r effaith gadarnhaol y mae adeiladu’r cartrefi fforddiadwy newydd yn Sir y Fflint yn ei chael ar y gymuned leol. “Rwyf yn sicr bod y disgyblion wedi mwynhau dysgu am hanes eu tref, ac fe ddylent deimlo’n hynod falch eu bod wedi enwi’r datblygiad newydd hwn.” wwha.co.uk

ADEILADU

101 o gartrefi newydd i Fae Caerdydd Mae gwaith i fod i ddechrau eleni ar ein datblygiad adeiladau newydd mwyaf yng Nghaerdydd ers blynyddoedd lawer. Ac yntau wedi’i leoli yn syth drws nesaf i Ikea, Bae Caerdydd, fe ddaw’r datblygiad yn Clive Lane, Grangetown, â 101 o gartrefi anghenion cyffredinol i’w rhentu i ardal boblogaidd Bae Caerdydd. Bydd yn cynnwys cartrefi teuluol â gerddi mewn ardal o’r ddinas lle mae’r mwyafrif o adeiladau newydd yn fflatiau. Mae’r cynllun gwerth £16 miliwn wedi’i ffurfio o 53 o gartrefi dwy, tair a phedair ystafell wely a 48 o fflatiau un a dwy ystafell wely, ac fe’i hadeiladir ar

safle hen arglawdd rheilffordd. Rydym yn ariannu’r datblygiad â chymorth gan Gyngor Caerdydd a Llywodraeth Cymru. Cynhaliwyd ymgyrch fawr ‘llynedd i glirio’r safle gan y perchnogion blaenorol, Pegasus Developments. Cyn y gallai’r clirio ddechrau, fe ail-gartrefwyd 500 o ddallnadroedd ym Mharc Gwledig Cosmeston ym Mro Morgannwg. Cafwyd gwared â bron i 150,000 o dunelli metrig o bridd o’r ardal, a gafodd wedyn ei ailgylchu a’i ailddefnyddio i ddatblygu cynllun adfywio St Modwen ar safle hen Waith Dur Llanwern, Casnewydd, ac yn natblygiad Glannau’r Bari.

Dywedodd Anne Hinchey, Prif Weithredwr yn WWH: “Rydym yn llawn cyffro o fod wrth graidd y prosiect hwn i adeiladu 101 o gartrefi modern, o ansawdd

gobeithio’u caffael yn y sir, yn darparu tua 120 o gartrefi newydd ar gyfer rhentu cymdeithasol i bobl leol yng Ngheredigion.

Gogledd Cymru: Wrecsam

Argraff arlunydd o’r cynllun newydd

AR Y GWEILL Gorllewin Cymru: Ceredigion Aberystwyth: Mae tir hefyd wedi’i gaffael yn hen Dŷ Tafarn y Tollborth ym Mhenparcau a Phenrhyncoch. Yn amodol ar y caniatâd angenrheidiol, fe fydd y safleoedd hyn, ynghyd ag eraill rydym yn 10

wwha.co.uk

Wrecsam: Mae WWH wedi prynu tir drws nesaf i westy yn Wrecsam gyda golwg i adeiladu 25 o gartrefi newydd fforddiadwy. Byddai’r datblygiad gwerth £3.93 miliwn yn yr hen Jacques

ADEILADU

uchel, sy’n arbed ynni yn un o ardaloedd mwyaf poblogaidd Caerdydd.” “Daw’r cynllun hwn â thai teuluol, â gerddi a mannau agored, i ardal o’r brifddinas sydd ar hyn o bryd yn gartref i fflatiau gan mwyaf. “Bydd ein cartrefi newydd yn ddeniadol, yn fodern ac yn bwysicach na dim, yn fforddiadwy i deuluoedd lleol i’w rhentu. Disgwylir i waith adeiladu gymryd tair blynedd i’w gwblhau. Am y cyfle i gael cynnig un o’r eiddo hyn, cofrestrwch â Chyngor Caerdydd, os gwelwch yn dda, gan y bydd cartrefi’n cael eu dyrannu drwy Gofrestr Tai Gyffredin Cyngor Caerdydd.

Mae adeiladu mwy o gartreﬁ yng Nghymru yn bwysig inni Mae adeiladu mwy o gartrefi o ansawdd yn y mannau lle mae arnoch chi eisiau byw yn parhau i fod yn ffocws i’n rhaglen ddatblygu uchelgeisiol. Yn ystod tri mis cyntaf y flwyddyn, fe wnaethom gwblhau 12 o gartrefi newydd yn Y Gelli Gandryll, 44 yn Ffordd Williamson, Caerdydd, a 9 yn Finch Court, Llandrindod. Dechreuodd gwaith ar 82 o gartrefi i ymddeol iddynt yn Clos Chiltern,

Caerdydd, 30 o unedau anghenion cyffredinol ym Mhenwallis, Abergwaun, ac fe wnaethom lofnodi contractau ar 83 o gartrefi arall. Mae ein prosiect i lunio contractau partneriaeth hirdymor â chontractwyr yn parhau, a’n nod yw cael y rhain ar waith erbyn yr hydref, fydd yn caniatáu inni gynyddu’n rhaglen newydd o adeiladu cartrefi.

Rydym wedi dechrau adeiladu 195 o gartrefi newydd i helpu â’r galw am dai yng Nghymru.

Fe wnaethom gwblhau adeiladu 65 o gartrefi newydd Fe d

Rwy’n te ddiog imlo’n el yn eiddo fy

asoch

d r ard ’ i a l l Fe a wedi’i ll fod io’n we llun chyn

h oc

Fe ddyweda s

ed w

Yard, wrth ymyl Premier Inn, yn cynnwys 15 o dai dwy ystafell wely, 4 o dai tair ystafell wely, 6 o fflatiau 1 a 2 ystafell wely. Prynwyd y safle oddi wrth Castlemead Ltd, gyda chais am ganiatâd cynllunio i fod i gael ei gyflwyno’r haf hwn.

wwha.co.uk 11

ADFYWIO EIN CARTREFI

Mae preswylwyr yng Nghaerdydd wedi symud i mewn i’w cartrefi newydd gan Tai Wales & West Housing, a adeiladwyd ar safle hen dafarn. Chwalwyd Tafarn yr Hendre ar Heol Hendre, Trowbridge ar ôl tân sawl blwyddyn yn ôl, ac mae WWH wedi adeiladu 14 o dai, fflatiau a thai unllawr yn ei le. Fe ymwelodd y Cynghorydd Bernie Bowen-Thomson, o Gaerdydd, sy’n cynrychioli ward Trowbridge, â’r safle ac fe gyfarfu â rhai o’r teuluoedd a symudodd yno ym mis Ebrill. Fe gyfarfu hi â Debbie Malkus, sy’n nain, a symudodd yn ddiweddar i’w fflat llawr daear newydd o fflat llawr cyntaf cyfagod yn Llaneirwg. Dywedodd Mrs Malkus: “Rwy’n hoff iawn o fyw yma, mae popeth yn newydd sbon. Mae’n wych cael popeth ar un lefel, ac mae’r ardd yn ddelfrydol ar gyfer fy nghi. “Rwy’n cael problemau â gwaelod fy nghefn a fy nghlun, ac felly roedd hi’n anodd cerdded i fyny’r grisiau a mynd i mewn i’r gawod dros y baddon. “Mae’r safle mor heddychlon ac mae’r cymdogion yn gyfeillgar. Mae yna ymdeimlad gwych o gymuned.”

Mae cymuned yn codi o safl hen dafarn yng Nghaerdydd

chymorth £1.2 filiwn o Grant Tai Cymdeithasol Llywodraeth Cymru. Mae gan yr holl gartrefi systemau chwistrellu ac mae gan y rheiny â gerddi preifat siediau, rheseli beiciau a chasgenni dŵr.

hoff iawn o fyw yma, mae “ Rwy’n popeth yn newydd sbon. Mae’n wych

“

cael popeth ar un lefel, ac mae’r ardd yn ddelfrydol ar gyfer fy nghi

Fe roes WWH y contract i Pendragon Design & Build adeiladu’r cynllun o chwe fflat 1 ystafell wely, pedwar tŷ 2 a 3 ystafell wely, a dau dŷ unllawr. Mae’r datblygiad gwerth £2 filiwn ar Green Meadows Road a Heol yr Hendre yn bartneriaeth â Chyngor Dinas Caerdydd gyda 12 10

wwha.co.uk

Maent wedi’u hadeiladu i fod yn hygyrch i breswylwyr anabl, ac mae gan y tai unllawr a’r fflatiau llawr daear ystafell wlyb a drysau lletach. Dywedodd y Cynghorydd Bowen-Thomson: “Roedd hi’n fendigedig cyfarfod â rhai o’r preswylwyr a gweld mor gyflym y maent wedi ymgartrefu. Mae

llawer o’r bobl sydd wedi symud i mewn wedi tyfu’n oedolion yn yr ardal ac mae ganddynt deulu yn yr ardal, ac felly mae yna ymdeimlad go iawn o gymuned, sydd mor bwysig. “Fe wnaed argraff arnaf gan ansawdd y cartref a’r gorffeniad.

CARTREFI NEWYDD

Fe roesom allweddi i 264 o breswylwyr i’w cartref newydd

fle d

Rydych yn parhau i ddweud wrthym ei bod hi’n bwysig eich bod cael yr amser a’r cyfle i ystyried a yw’r eiddo a gynigir yn iawn i chi. Ein nod yw cael y sgwrs gywir â’r rheiny y cynigir eiddo iddynt i wneud yn sicr eu bod yn barod i symud a’u bod yn sicr eu bod yn gwneud y penderfyniad cywir iddynt. Rydym, yn y chwarter hwn, wedi helpu ymgeiswyr a wrthododd gynnig o lety oherwydd nad oedd yr eiddo yn iawn iddyn’ nhw, neu oherwydd amgylchiadau’u teulu. Yn y sefyllfaoedd hyn, rydym wedi gallu’u cynorthwyo i wneud achos i’r awdurdod lleol i wneud yn sicr eu bod yn cadw’u lle ar eu rhestr aros tan y daw eiddo mwy addas ar gael. Y pethau bychain hynny, fel darparu lloriau i’r preswylwyr yn eu cartrefi newydd, sy’n dangos bod Wales & West Housing yn ofalgar. Cartrefi fel y rhain yw’r union beth mae arnom eu hangen yn Trowbridge.”

59% o’n cartrefi wedi’u

gosod ar ôl eu gweld y tro cyntaf

Fe ddyweda s

d we

y Rwy’n h ansaw off o dd eiddo yr

asoch

n weld Hoffw au’n cael eiriad i atgyw lhau cyn im b n eu cw i mew d u m sy

h oc

Fe d

wwha.co.uk 13 11

NEWYDDION

Gwobr Uchel Siryf ar gyfer prosiect i bobl sy’n gadael carchardai Chymorth, Louise ‘Llynedd, fe wnaethom Webster, a’r Swyddog Tai â Chymorth, Natasha Thomas, fynychu’r seremoni yn Aberystwyth, lle y gwnaeth Uchel Siryf Dyfed, Mrs Sue Balsom, gyflwyno’u gwobr iddynt. Mae ein Gwasanaeth Louise Webster, ar y chwith, a Natasha Thomas, ar y i Gyn-droseddwyr yn dde, gydag Uchel Siryf Dyfed. darparu cefnogaeth Mae ein Gwasanaeth i Gyni unigolion i leihau’r risg o droseddwyr yn Gorllewin Cymru droseddu, i’r rheiny sydd mewn wedi derbyn Gwobr Uchel Siryf perygl o gael eu sugno i’r Dyfed am ei lwyddiant yn cefnogi gyfundrefn cyfiawnder troseddol cyn-droseddwyr ac unigolion ac i bobl sy’n gadael carchardai. mewn perygl o droseddu yng Gweithiwn yn agos â’r Gwasanaeth Ngheredigion. Prawf Cenedlaethol , tîm Plismona Roedd y gwasanaeth yn un o grŵp Rheoli Troseddwyr Integredig o sefydliadau a busnesau lleol a Ceredigion a Gwasanaethau gydnabuwyd yng ngwobrau eleni. Cyfiawnder Ieuenctid, gan ddarparu Fe wnaeth y Rheolwr Tai â cefnogaeth ledled Ceredigion.

gynorthwyo 45 o bobl; roedd rhai yn ddigartref neu mewn perygl o fod yn ddigartref ac fe gawsant gymorth i gael tenantiaethau diogel, cynaliadwy, fe gafodd rhai gymorth i gael addysg neu waith cyflogedig. Dywedodd yr Uchel Siryf: “Mae rôl Uchel Siryf wedi’i chysylltu’n agos â’r gyfundrefn cyfiawnder troseddol ac atal troseddu, ac felly mae’n galonogol iawn clywed am lwyddiannau’r Gwasanaeth Troseddwyr yn yr ardal hon.” Dywedodd Louise: “Roedd hi’n fendigedig cael ein cydnabod ymysg cynifer o gyrff gwirfoddol haeddiannol. Rydym yn falch o’r gwaith y mae’r gwasanaeth yn ei wneud i wneud gwahaniaeth ond y gwir wobrau yw gweld y ffordd rydym yn helpu pobl i newid eu bywydau’n llwyr.”

Ble mae’ch arian yn mynd pan ydych yn talu rhent?

TALU

Datblygiadau newydd

23%

Pobl

19%

Ceginau, ystafelloedd ymolchi a chyfarpar newydd

18%

Cynnal a chadw

15%

Llog ar Fenthyciadau

Gwaith trwsio sylweddol

Ad-daliadau ar Fenthyciadau

Gorbenion

Caiff bron i hanner bob £1 y rhowch chi mewn rhent i ni ei ddychwelyd i foderneiddio’n cartrefi presennol. Yn y chwarter hwn, fe wnaethom wario 45 ceiniog o bob £1 ar geginau ac ystafelloedd ymolchi newydd, atgyweirio a chynnal a chadw. Mae’n rhan o’n hymrwymiad i fuddsoddi £35 miliwn dros y tair blynedd nesaf i wneud eich cartrefi’n fodern ac yn rhatach i’w cynnal ac i’w cadw’n gynnes. 16 14 14

wwha.co.uk

Yr hyn y mae’n ei gostio am bob cartref i redeg ein busnes

Rheoli Cynnal a chadw Arall

IECHYD A DIOGELWCH

Pwysigrwydd gwirio’r offer trydanol yn eich cartref Fe achosir bron i chwech allan o 10 o danau yng Nghymru gan drydan, ac o ganlyniad i’r tanau hynny, fe gafodd 285 o bobl eu lladd neu’u hanafu, yn ôl ffigurau diweddaraf. Rydym fel eich landlord am sicrhau eich bod mor ddiogel ag sydd bosibl. Felly beth ydyn ni’n mynd i’w wneud am y peth? Yn y blynyddoedd diweddar fe fuom yn uwchraddio’r unedau defnyddwyr yn eich cartrefi gydag RCD (‘Residual Current Device’) neu switsh tripio. Golyga hyn fod y cylchedau wedi’u diogelu ac y gwnânt “dripio” os bydd yna nam trydanol yn eich cartref. Fe fu hwn yn gam mawr ymlaen o ran atal damweiniau trydanol, ond mae’n effeithiol dim ond cyn belled â bod

yr RCD yn gweithio’n briodol. Yn rhifyn diwethaf In Touch, fe roddom gyngor ar sut i brofi’r RCD yn eich cartref, ac mae’n arfer da ei brofi o leiaf bob tri mis. Rydym hefyd wedi codi lefel yr amddiffyniad tân y byddwn yn ei ffitio fel gofyniad safonol. Dylech fod â synhwyrydd mwg ym mhob gofod cylchrediad a synhwyrydd gwres yn eich cegin. Buom yn cwblhau’r uwchraddiadau hyn ochr-yn-ochr â gwaith arall fel adnewyddiadau a phrofion trydanol, felly os yw’ch rhai chi eto i’w cwblhau, peidiwch â phryderu, fe ddown atoch chi cyn gynted ag y gallwn ni. Yn ogystal, mae yna rwymedigaeth arnom ni, fel eich landlord, i sicrhau bod yr offer trydanol yn eich cartref yn ddiogel tra byddwch chi’n byw yno. Mae gennym ni i gyd lawer mwy

o gyfarpar trydanol sy’n creu mwy o lwyth ar gylchedau sy’n bodoli yn barod. Byddwn yn ymgymryd â phrawf trydanol ar eich cartref bob 5 mlynedd i sicrhau bod pob un o’r cylchedau yn eich cartref yn dal i fod mewn cyflwr da ac yn ddiogel i’w defnyddio. Fel hyn, fe allwn wneud unrhyw atgyweiriadau ymhell cyn y bydd yna broblem ddifrifol. Helpwch ni, os gwelwch yn dda, drwy ganiatáu mynediad pan fyddwn yn cysylltu â chi. Fe gymer y prawf oddeutu 3 awr i’w gwblhau ond mae’n wiriad cynhwysfawr i sicrhau’ch diogelwch parhaus. Os oes gennych unrhyw gwestiynau neu ymholiadau ynglŷn â diogelwch trydanol, mae croeso ichi gysylltu â’r Tîm Cydymffurfio ar y rhif Rhadffon, gan ddewis opsiwn 1.

wwha.co.uk 15 17

BYW’N ANNIBYNNOL

Eich diogelwch personol Gall technoleg newydd ein helpu â’n gorchwylion dyddiol, o gynnau’r gwresogi i ail-stocio’n hoergell. Felly pam na ddylai ein helpu ni a’n teuluoedd i fyw’n fwy annibynnol yn ein cartrefi wrth inni heneiddio? Mae’r staff yn ein canolfan larymau argyfwng personol yn cynnal cynllun peilot i arbrofi math newydd o larwm argyfwng personol, sy’n defnyddio technoleg ffôn symudol i gysylltu preswylwyr â’n canolfan argyfwng – lle bynnag y byddant. Dyfais lwybro GPS fechan aildrydanadwy yw The Pebbell ® a gellir ei chludo yn eich poced, neu gellir ei hatodi at dorch allwedd. Bydd y ddyfais, o’i sbarduno, yn rhybuddio’n tîm monitro larymau, a bydd y llwybr GPS yn dangos ymhle’r ydych chi fel y gallwn rybuddio eich teulu neu’r gwasanaethau brys. Bydd hyn yn rhoi’r sicrwydd ychwanegol y gallwn ddal i siarad â chi drwy’r ddyfais os byddwch yn cael codwm neu argyfwng pan fyddwch i ffwrdd o’r cartref. Mae gan y ddyfais system lwybro hefyd, a all fod yn gysur i deuluoedd pobl sydd â dementia. Gellir gosod y llwybro i seinio rhybudd os bydd y gwisgwr yn crwydro y tu allan i ardal sy’n anghyfarwydd iddynt. Yna, fe all y sawl sy’n ymdrin â’r alwad 16

wwha.co.uk

argyfwng weld ymhle y mae’r person ar y map, a hysbysu eu perthynas agosaf. Dywedodd Christine Bowns, Rheolwr y Ganolfan Gwasanaethau Cwsmeriaid: “Mae pobl hŷn yn llawer mwy bywiog y dyddiau hyn ac mae arnom eisiau gallu cynnig ystod ehangach o wasanaethau cymorth brys i’w helpu i gynnal eu hannibyniaeth, ac eto’n dal i deimlo’n ddiogel ac yn sicr. “Nid ydym yn disodli’r system larwm gwddf traddodiadol, sy’n gweithio’n dda iawn i’r 11,500 o bobl sydd â nhw. Bydd y larymau gwddf yn effeithiol pan gânt eu hactifadu yng nghartref person drwy’r uned reoli sy’n gysylltiedig â lein ffôn. “Ond rydym yn awyddus i edrych ar opsiynau gwahanol drwy ddefnyddio technoleg ffôn symudol. “Mae “Pebbell ® a dyfeisiadau larwm cludadwy eraill tebyg wedi bod yn effeithiol gyda phreswylwyr mewn rhannau eraill o’r wlad, felly byddwn yn eu rhagbrofi gydag ambell wirfoddolwr ym mhob ardal o Gymru i wneud yn siŵr eu bod yn addas i breswylwyr Tai Wales & West. “Dyddiau cynnar yw’r rhain o ran ein profion. Unwaith y byddwn yn fodlon, fe wnawn drafod y fargen orau ar gyfer ein preswylwyr a darparu mwy o wybodaeth i bawb.” Rydym hefyd

yn edrych ar ddyfeisiadau eraill sy’n defnyddio technoleg debyg, o ffonau symudol sydd â’r nodwedd argyfwng y gellir ei hateb gan ein tîm monitro larymau, i watsiau sydd â nodweddion tebyg iawn. Tair dyfais dechnoleg gynorthwyedig i helpu o gwmpas y cartref 1. Atgoffâd wrth Gerdded Mae’r Atgoffâd wrth Gerdded yn ddyfais sy’n hawdd ei gosod ac sy’n annog pobl â dementia drwy ddefnyddio negeseuon llafar. Gallwch recordio eich neges eich hun ar gyfer y person a gosod y ddyfais yn agos at ddrws lle gall y synhwyrydd isgoch ddatgelu symudiad a chwarae’r neges a recordiwyd. Er enghraifft, os bydd person yn anghofio’i allweddau, gellir recordio neges i’w hatgoffa wrth iddynt adael eu cartref.

Cost £50 2. Cofweinyddcloc calendr Mae MemRabel II wedi’i ddylunio i fod yn gydymaith

NEWYDDION ELUSENNOL

gofal sy’n cynnig cymorth gweledol a chlywadwy i helpu pobl sydd â dementia ac sy’n cael anhawster cofio arferion bywyd dyddiol arferol fel bwyta, yfed yn rheolaidd, cymryd meddyginiaeth neu gofio mynd i’r gwely. Bydd y sgrîn arddangos eglur, fawr yn dangos y diwrnod, y cyfnod amser a’r amser gwirioneddol. Mae ganddo gyfres o 10 o larymau dyddiol, a gellir ei bersonoli ag atgoffâd fideo neu sain, gyda llais neu wyneb cyfarwydd yn rhoi cyfarwyddiadau.

Cost £115 3. Canfyddwch eitemau fydd o’u lle â Loc8tor Lite System olrhain yw Loc8tor Lite, ac mae’n caniatáu ichi ddod o hyd i eitemau o gwmpas eich cartref. Atodwch y tag dychwelyd i eitem a phan gollwch chi hi, bydd eich set llaw gyfeiriadol yn eich arwain ati.

Cost £55.99

Mae’r eitemau i gyd ar gael drwy siop ar-lein Cymdeithas Alzheimer: https://shop.alzheimers.org.uk/

A oes rhywun am de? Does yna ddim byd cystal â dod at eich gilydd â chyfeillion a chymdogion dros baned, ac fe allwch wneud yn union hynny wrth godi arian ar gyfer elusen y mis Gorffennaf hwn. Cynhelir digwyddiadau Te Prynhawn Gofal Canser y Fron ar hyd a lled y wlad drwy gydol y mis, ac mae cyfranogi’n hawdd. Y cwbl sy’n rhaid i chi ei wneud yw dod â’ch cymuned neu’ch teulu ynghyd, rhoi’r tegell ar y tân, pobi ambell i deisen a dechrau codi arian. Mae’r cynllun yn ffordd ardderchog o ddod i adnabod eich cymdogion. Ac unwaith y byddwch wedi dod o hyd i’r lle priodol ac wedi pennu dyddiad ac amser, gallwch archebu pecyn codi arian am ddim gan Ofal Canser y Fron i hyrwyddo’ch digwyddiad. Mae’r pecynnau’n cynnwys posteri a dyluniadau i’w printio,a gwneud addurniadau, baneri a rhubanau. Gallech hefyd ddenu’ch cymdogion i gyfranogi drwy ofyn iddynt ddod â rhywfaint o deisennau cartref â nhw i’w gwerthu yn eich arwerthiant neu fe allech drefnu cwis i ychwanegu rhywfaint o gystadleuaeth

gyfeillgar at yr achlysur? Mae yna lawer o syniadau ar gyfer rysetiau ar wefan yr elusen, yn ogystal â grŵp cymunedol lle y gallwch gysylltu â hyrwyddwyr Te Prynhawn eraill i rannu syniadau ar Facebook. Bydd yr holl arian a godir gennych y diwrnod hwnnw’n mynd tuag at Ofal Canser y Fron, yr unig elusen arbenigol drwy’r Deyrnas Unedig i gyd sy’n darparu cefnogaeth i ferched, dynion, teulu a chyfeillion yr effeithiwyd arnynt gan ganser y fron. Gellir anfon arian at yr elusen fel siec neu drwy daliad ar-lein ar wefan yr elusen. Os hoffech gynnal eich Te Prynhawn eich hun, fe allwch archebu pecyn codi arian am ddim ar www. breastcancercare. org.uk/cuppa neu ffonio drwy 0300 100 4442. Chwiliwch am ‘Afternoon Tea 2018’ i ymuno â grŵp Facebook Breast Care Cancer.

wwha.co.uk 17

IECHYD A DIOGELWCH

Cadw’n ddiogel â dŵr Pan fydd yna achosion difrifol y bydd Clefyd y Llengfilwyr yn taro’r penawdau fel arfer, ond mae’r bacteria sy’n ei achosi’n bresennol ar lefelau diogel mewn llawer o leoedd. Dyma’n canllaw ni ar ei achosion a’r hyn y gallwn i gyd ei wneud i gadw’n ddiogel.

Beth ydi e?

Clefyd o fath niwmonia yw Clefyd y Llengfilwyr ac fe’i hachosir gan facteria Legionella. Bydd y bacteria’n digwydd yn naturiol mewn ffynonellau dŵr, fel afonydd, llynnoedd a chronfeydd, ac fe fydd y niferoedd at ei gilydd yn isel. Ceir yr afiechyd drwy fewnanadlu defnynnau mân iawn o chwistrell sy’n caniatáu i’r bacteria fynd i mewn i’ch ysgyfaint a pheri haint, a’r canlyniad yw symptomau fel y ffliw. Bydd pobl yn cael eu heintio pan fyddant yn mewnanadlu defnynnau dŵr o ffynhonnell ddŵr sydd wedi’i halogi, fel tyrau oeri, systemau aerdymheru a phyllau sba. Bydd symptomau cynnar yn cynnwys gwayw yn y cyhyrau, blinder, cur pen, peswch sych a thwymyn.

Beth fydd yn ei achosi?

Mae’r bacteria Legionella yn bresennol yn eich system ddŵr drwy’r amser. Yn gyffredinol, fe fydd y dŵr yn llifo’n barhaus drwy’ch system, felly nid oes amser iddynt luosogi hyd lefelau niweidiol. Bydd y bacteria’n tyfu orau ar dymheredd cynnes, rhwng 20°C a 45°C.

Beth ydym yn ei wneud i’ch cadw’n ddiogel?

Yn ein cartrefi lle bydd yna systemau dŵr cymunedol, byddwn yn rheoli diogelwch dŵr drwy ofalu bod y dŵr poeth yn boeth, a’r dŵr oer yn oer. Mae o mor syml â hynny, mewn gwirionedd! Byddwn yn monitro tymheredd yn rheolaidd ac yn gofalu storio cyn lleied o ddŵr ag sy’n bosibl yn ein cynlluniau i gyd. Yn ogystal, byddwn yn fflysio cawodydd a basnau golchi dwylo cymunedol os na chânt eu defnyddio yn aml iawn.

Beth a allwch chi’i wneud i gadw’n ddiogel?

Mae’r perygl i chi yn eich eiddo eich hun yn eithriadol isel, ond mae yna ambell beth syml ichi fod yn ymwybodol ohonynt:

wwha.co.uk

• Defnyddiwch dapiau’ch cegin i brofi’r dŵr poeth ac oer, yn hytrach na’ch baddon, gan fod rhai o’n heiddo a’n cynlluniau ymddeol sy’n fwy newydd wedi’u ffitio â falfiau cymysgu yn yr ystafell ymolchi. • Wrth redeg dŵr o’ch tapiau, os na fydd y dŵr yn teimlo cyn boethed ag arfer, neu’ch dŵr oer ddim yn oer, rhowch wybod am hynny i ni. • Os byddwch yn mynd i ffwrdd am unrhyw gyfnod o amser, fe fyddem yn argymell eich bod yn rhedeg y dŵr yn eich eiddo pan fyddwch yn dychwelyd. Gallwch wneud hynny drwy redeg y gawod am ddau funud cyn mynd i mewn iddi; fflysio’r toiled gwpwl o weithiau (â sedd y toiled wedi’i chau) a hefyd rhedeg tapiau’r sinc. • Os byddwch yn defnyddio pibell ddŵr yn eich gardd, yna fe fyddem yn argymell eich bod yn ei draenio wedi ichi orffen ei defnyddio, fel na adewir unrhyw ddŵr i gronni yn y tŷ. Os oes gennych unrhyw gwestiynau ynglŷn â diogelwch dŵr, rhowch wybod inni drwy ffonio 0800 052 2526, os gwelwch yn dda.

LLEOLIAD GWAITH

Gweithio yn y byd go iawn

Y Gweinyddwr Adnoddau Dynol, Lucy Clewlow, gyda Lleucu Mains

Mae’r fyfyrwraig brifysgol, Lleucu Mains, wedi bod yn dysgu am sut rydym yn gweithio, fel rhan o’i chwrs astudiaethau busnes dros dair blynedd. Fe aeth y fyfyrwraig ym Mhrifysgol Metropolitan Caerdydd at WWH am leoliad gwaith 15 niwrnod fel rhan o’i chwrs Gradd, ac fe gynigiwyd lleoliad iddi yn ein timau

Adnoddau Dynol a Chysylltiadau Cyhoeddus. Yn ystod y lleoliad, fe weithiodd ar brosiectau staffio ac fe wnaeth ymchwil ar ein cyfrifon cyfryngau cymdeithasol. Fe wnaeth hefyd helpu yn y Gwobrau Gwneud Gwahaniaeth blynyddol. Dywedodd Lleucu, sy’n siaradwr Cymraeg, y mae’i thad yn rhedeg WCS Environmental

and Building Maintenance yng Ngheredigion: “Mae o wedi rhoi profiad gwirioneddol dda imi. “Mae’r lleoliad wedi rhoi cipolwg da imi ar gwmni bywyd go iawn, a sut maent yn gweithio. Mae wedi dangos imi’r math o waith a swyddi posibl y gallwn eu gwneud, unwaith y byddaf yn graddio o brifysgol.” Dywedodd Giles Taylor, Rheolwr Adnoddau Dynol WWH: “Ceisiwn gynnig lleoliadau gwaith i fyfyrwyr pan deimlwn y gallwn wneud gwir wahaniaeth. Roeddem yn gallu rhoi’r cyfle i Lleucu weithio ar brosiectau ‘byw’ gyda’n tîm, ac i drafod sut y gweithiwn, yn ogystal â helpu gyda’i gwaith cwrs. “Gobeithiwn y bydd y lleoliad yn gwella’i sgiliau gwaith ac yn rhoi rhywbeth ychwanegol iddi ychwanegu at ei CV pan fydd hi’n gadael y brifysgol ac yn dechrau chwilio am waith.”

Agor drysau ar gyfer prentisiaid Technoleg Gwybodaeth (TG) y dyfodol Yn gynharach yr haf hwn, fe wnaethom lansio ymgyrch i chwilio am brentis TG&Ch newydd i ymuno â’n tîm yn ein prif swyddfa yng Nghaerdydd.  Yn yr un ffordd ag rydym yn cynorthwyo’n preswylwyr i ganfod cartref, roedd arnom eisiau rhoi cymorth i rywun ddychwelyd i’r byd gwaith neu i ddechrau ar yrfa newydd mewn TG&Ch. Roeddem yn chwilio am rywun dibynadwy, gweithgar ac ymrwymedig ac agored i ddysgu. Fel rhan o’r rôl, fe fyddwn yn cynorthwyo’r prentis newydd i fynychu coleg unwaith yr wythnos i weithio tuag at gymhwyster lefel mynediad ar gyfer gyrfa mewn TG&Ch. Am y pedwar diwrnod arall o’r wythnos, fe fyddant yn gweithio yn ein hadran TG&Ch yn ein prif

swyddfa yn Llanisien, Caerdydd, sy’n gyfrifol am yr holl rwydweithiau wi-fi ledled ein cynlluniau yn ogystal â’r dechnoleg sy’n helpu’n staff i wneud eu gwaith. Cyn y dyddiad cau ym mis Mehefin ar gyfer ceisiadau am y swydd, fe wnaethom gynnal dwy noswaith agored yn ein prif swyddfa i roi’r cyfle i brentisiaid dichonol gyfarfod â staff o’n hadran TG&Ch ac Adnoddau Dynol a dod i wybod mwy am ein sefydliad.   Dywedodd Richard Troote, Pennaeth TG&Ch: “Mynychwyd y nosweithiau agored gan nifer dda o bobl, a’u nod oedd chwalu rhai o’r rhwystrau a allai fod wedi atal pobl dda rhag ymgeisio. Roeddem yn chwilio am geisiadau gan bobl o bob mathau o gefndiroedd nad oeddynt efallai wedi teimlo bod

ganddynt y profiad perthnasol, a thrwy gyfarfod â nhw yn y nosweithiau agored, rwy’n gobeithio ei fod o wedi rhoi blas iddynt ar y gwaith ac wedi dangos iddynt y gallant ymgeisio. “Gwnaed argraff ar y bobl a fynychodd gan y lefel o gymhlethdod mewn systemau TG a weithredir yn WWH, ac fe wnaethant fwrw sylw ar y technolegau hollol arloesol y byddant yn gweithio â nhw. “Rwy’n gobeithio y byddwn yn gweld ymgeiswyr da ac ymrwymedig iawn, o ganlyniad i’r nosweithiau agored.” Fe gaeodd y dyddiad cau ar gyfer ceisiadau am y swydd ar y 3ydd o Fehefin, ac roedd penodiadau i fod i gael eu gwneud erbyn diwedd y mis. wwha.co.uk 19

NEWYDDION

Dathlu pobl anhygoel

Crynodeb o’r holl enillwyr yn ein 10fed Gwobrau Gwneud Gwahaniaeth

Cydnabuwyd pum preswylydd arbennig iawn am ddegawdau o waith caled ac ysbryd cymunedol yn ein Gwobrau Gwneud Gwahaniaeth 2018. Mynychodd mwy na 200 o breswylwyr a’u cyfeillion a’u teuluoedd ddigwyddiad arbennig eleni yn y Vale Resort yn Hensol, ger Caerdydd. I nodi’r pen-blwydd eleni, fe wnaethom gyflwyno categori untro i wobrwyo preswylwyr sydd wedi gwneud cyfraniad hirbarhaol i’w cymunedau. Yr enillwyr oedd Dee Thorne o Don Pentre’, Y Rhondda; Glenys Vandervolk o Gaerdydd; Eric Fitton o Sir Ddinbych; Jeff Bunce o Beny-bont ar Ogwr; a Jan Derrett o Gaerdydd. I nodi 10fed pen-blwydd y gwobrau, fe ddywedodd Paul Gibson, o Gibson Specialist Technical Services, noddwyr y prif ddigwyddiad: “Roedd pob un o’r enillwyr a’r rheiny yn y rowndiau terfynol yn gwir haeddu’u gwobrau. Roedd hi’n noson fendigedig, yn dathlu cyflawniadau pobl anhygoel. “Nid oes yr un sefydliad arall fel Tai Wales & West yn y ffordd y mae’n dathlu cyflawniadau’i breswylwyr a chymunedau, ac roeddem yn falch o’i gefnogi eto.” Dywedodd Prif Weithredwr WWH, Anne Hinchey: “Eleni oedd un o’n digwyddiadau mwyaf llwyddiannus erioed. Roeddem mor falch bod dros 200 o drigolion â’u cyfeillion ac aelodau’u teulu wedi ymuno â’n staff a’n partneriaid i ddathlu’u hysbryd cymunedol a’u hanhunanoldeb, yn null Tai Wales & West. “Fe wnaeth y rheiny yn y 20

wwha.co.uk

rowndiau terfynol eleni argraff arnom yn fwy nag erioed. Cawsom ein darostwng gan y pethau y mae ein preswylwyr yn eu gwneud i gyfrannu at eu cymunedau, eu cyfeillion a’u cymdogion a chan wir wneud gwahaniaeth i’r bobl o’u hamgylch.” Rhoddir arian a godir o’r digwyddiad i mewn i gynllun grant Gwneud Gwahaniaeth gan Tai Wales & West, sy’n helpu i roi hwb i brosiectau cymunedol ac amgylcheddol a chyfleoedd hyfforddiant a gwaith ar gyfer preswylwyr. Roedd y gwobrau’n agored i’r 20,000 o breswylwyr sy’n byw yn ein heiddo ledled Cymru, ac roeddynt yn dathlu cymdogion da, arwyr lleol, a phrosiectau amgylcheddol a chymunedol a’r rheiny sydd wedi gwneud newidiadau ysbrydoledig a llawn cymhelliant i’w bywydau.

DEE THORNE

Mae Dee wedi bod yn hyrwyddwr dros hawliau pobl anabl ac mae’n trefnu gweithgareddau cymdeithasol ar gyfer ei chymdogion yng nghynllun ymddeol Tŷ Ddewi yn Nhon Pentre, er gwaethaf dioddef o strôc wyth mlynedd yn ôl a adawodd hi’n methu â cherdded ac a amharodd ar ei lleferydd.

Diolchiadau MAWR i’n holl noddwyr eleni: CJS Electrical, Contour, Anwyl, Solar Windows, Thorlux Lighting, Envirovent, Bbi Group, Thermal Earth, Ffenestri Eryri, Polyflor, 1st Communications, Vaillant, Ian Williams, Dulux, MACP, Days Rental, Danfoss, Stelrad, Paul Fears Photography, Inhouse Manager, WCS Environmental & Building Maintenance, Jehu Group, Symphony Kitchens, Simmons Services, RLD Construction, Penseiri Pentan, Lee Poole & Sons, Jamson Estates, PMD, EWIS, M&K Pest Control, Xpedient Print Services, IRP, Ferrier Hart Thomas, Scarlets, Castlemead Group Limited, the Vale Resort, Village Hotels, Aico a Valor.

GLENYS VANDERVOLK

Mae Glenys, sy’n arddwraig frwd, wedi helpu i dyfu Gardd Gymunedol lwyddiannus Llaneirwg wrth graidd un o ardaloedd tai mwyaf Caerdydd.

NEWYDDION

Yr holl enillwyr a’r rheiny a gyrhaeddodd y rowndiau terfynol Gwobr Arbennig ein 10fed Pen-blwydd, a noddwyd gan CJS Electrical Enillwyr: Jan Derrett, Oakmeadow Court, Caerdydd; Dee Thorne, Tŷ Ddewi, Rhondda Cynon Taf; Jeff Bunce, Western Court, Pen-y-bont ar Ogwr; Eric Fitton, Nant y Môr, Sir Ddinbych; Glenys Vandervolk, Clos y Gornant, Caerdydd. Cymydog Da, a noddwyd gan MACP Enillydd: Elaine Vaughan, Tŷ Ddewi, Rhondda Cynon Taf Yn y Rowndiau Terfynol: Irene Hartley, Llys Hanover Court, Caerdydd; Graham Middleton, Christchurch Court, Powys; Mary Fitzgerald, Oakmeadow Court, Caerdydd Mynd yn Wyrdd, a noddwyd gan Contour Enillydd: Melanie Banner, Garn Las, Sir Benfro

Yn y Rowndiau Terfynol: Robert Simpson, Llys Hanover Court, Conwy;Garddwyr Tŷ Brynseion Gardeners, Merthyr Tudful; Pauline Coombes, The Beeches, Pen-y-bont ar Ogwr Dechrau o’r Newydd, a noddwyd gan Anwyl Construction Enillydd: Sara Thomas, Hightown, Wrecsam Yn y Rowndiau Terfynol: Lauren Litchfield, Twyncarmel, Merthyr Tudful; John Jenkins, Clos Tan y Fron, Pen-y-bont ar Ogwr; Jason O’Brien, Llandrillo yn Rhos, Conwy; James Cope, Rhiwabon, Wrecsam Pontio’r Bwlch, a noddwyd gan Thorlux Lighting Enillydd: Abby Kinloch, Llys Glan yr Afon, Powys Yn y Rowndiau Terfynol: Jan Derrett, Oakmeadow Court, Caerdydd; Eric Fitton, Nant y Môr, Sir Ddinbych;

Jermaine Drennan, Aberystwyth, Ceredigion Hyrwyddwr Lles, a noddwyd gan Envirovent Enillydd: Christine Ellis, Llys Hanover, Pen-y-bont ar Ogwr Yn y Rowndiau Terfynol: Claire Halliday, Prestatyn, Sir Ddinbych; Y Clwb Strôc / The Stroke Club, Tŷ Gwaunfarren, Merthyr Tudful; Carys Parry, Theatr Y Spectacle, Y Rhondda Arwyr Cymunedol, a noddwyd gan Solar Windows Enillydd: Michelle Sheppard, Danymynydd, Pen-y-bont ar Ogwr Yn Y Rowndiau Terfynol: Undeb Credyd Cwm Llynfi, Maesteg; Pwyllgor Preswylwyr Llys Hafren, Y Drenewydd, Powys; Joan Higgins, Nant y Môr, Sir Ddinbych;Darren a Carren Howe, Maes y Felin, Ceredigion

ERIC FITTON

JEFF BUNCE

JAN DERRETT

Mae Eric wedi cynnal y gerddi ar gyfer ei holl gymdogion oedrannus yng nghynllun gofal ychwanegol Nant Y Môr ym Mhrestatyn i’w mwynhau er iddo agor yn 2011. Ac yntau’n weithiwr coed brwd, mae wedi gwneud addurniadau gerddi ac mae’n helpu gyda gwaith DIY yn eu cartrefi.

Mae Jeff, sy’n yrrwr coetsis wedi ymddeol, wedi gweithio’n galed i greu gardd eco a thŷ haf yn ei gartref ymddeol yn Western Court, Pen-y-bont ar Ogwr, fel y gall ei gymdogion oedrannus ddod ynghyd am nosweithiau ffilmiau, sesiynau bingo a dosbarthiadau cyfrifiaduron.

Ers blynyddoedd lawer, mae Jan o Oakmeadow Court, Caerdydd wedi cynnal grwpiau crefftau a gwneud cardiau yng nghynlluniau ymddeol WWH ac mewn clybiau pobl anabl yn Ne Cymru. Mae’i dosbarthiadau wedi tynnu cymdogion ynghyd i godi arian ac i ennill cyfeillion newydd. wwha.co.uk wwha.co.uk 2121

MATERION ARIAN

Cadw’n ddiogel wrth fancio ar-lein Mae bancio a siopa ar-lein yn Y ffordd orau o sicrhau eich gyflym, yn gyfleus ac yn hawdd bod ar safle dilys eich banc yw ei ddefnyddio ond tra bo hynny’n drwy deipio’n uniongyrchol yng ffordd ddiogel o wneud trafodion nghyfeiriad eu gwe. Peidiwch a throsglwyddo arian, mae angen i byth â dilyn dolenni mewn chi fod ar eich gwyliadwriaeth am e-bost, hyd yn oed os bydd yn driciau a ddefnyddir gan dwyllwyr. ymddangos fel petai wedi dod Bydd gwiriadau syml a gofalu am o’ch banc. y data y byddwch yn ei rannu ar• Defnyddiwch gyfrineiriau a lein yn lleihau’n sylweddol y risg o rhifau PIN cadarn ddod yn ddioddefwr twyll ar-lein. • Gofalwch eich bod yn gweithredu meddalwedd gwrthfeirysau a Cyn ichi fewngofnodi wal dân sy’n ddiweddar cyn ichi fewngofnodi • Mewngofnodwch o rwydwaith cartref neu rwydwaith diogel: • Os ydych yn defnyddio ap bancio symudol: nid yw wi-fi cyhoeddus am Gofalwch mai hwn yw’r ap ddim yn ddiogel, ac fe ellir swyddogol - lawr lwythwch dwyn eich manylion drwy stôr swyddogol yn • Gwiriwch ddiogelwch y safle unig, fel App Store Apple neu bancio ar-lein: bydd proses Google Play. Diweddarwch yn amgryptio a ddefnyddir pan rheolaidd - gofalwch eich bod fyddwch yn bancio ar-lein yn diweddaru’r ap pan gewch yn helpu i gadw’ch manylion eich hysbysu i wneud hynny, gan a’ch gweithgaredd yn ddiogel. gadw’ch manylion yn ddiogel. Bydd dechrau cyfeiriad gwe eich banc yn newid o ‘http’ i ‘https’, ac fe fydd symbol clo clap yn ymddangos yn y porwr pan fyddwch yn glanio ar dudalen mewngofnodi bancio ar-lein, sy’n dynodi bod y cysylltiad yn ddiogel.

wwha.co.uk

Cynghorion i gadw’n ddiogel a diogelu pwy ydych ar-lein • Byddwch yn ymwybodol o ffenestri naid amheus fydd yn ymddangos yn ystod eich sesiwn fancio ar-lein

• Peidiwch byth â rhoi eich manylion mewngofnodi na’ch codau cyfrin i neb mewn e-bost nac ar y ffôn. • Archwiliwch gyfriflenni banc yn rheolaidd a chysylltwch â’ch banc ar unwaith os byddwch yn sylwi ar unrhyw drafodion nad oeddech wedi’u hawdurdodi • Cadwch y manylion cyswllt y bydd y banc yn eu cadw ar eich cyfer yn hollol gyfoes • Os byddwch yn anfon arian i berson neu i sefydliad arall, ailwiriwch y cod didoli a rhif y cyfrif cyn gwneud y deliad.

Gwefannau defnyddiol Action Fraud A-Z of scams ar: www. actionfraud.police.uk Bank safe online ar: www.banksafeonline.org.uk Financial Fraud Action UK ar: www. financialfraudaction.org.uk I gael y diweddaraf am sgamiau ariannol, gweler yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol ar: www.fca. org.uk Bydd Which? yn darparu diweddariadau rheolaidd am sgamiau cyfredol a sut i’w hosgoi: www.which.co.uk/ consumerrights/scams

MATERION ARIAN

Deallus neu beidio - eich dewis chi ydi o Mae mesuryddion deallus wedi’u cynllunio i’n helpu i ddeall yn well ein defnydd o ynni a’n biliau ynni, ac fe gynigir mesurydd deallus am ddim i bob cartref yn y wlad erbyn 2020. Nid ydynt yn orfodol ond mae cyflenwyr ynni’n tybio y byddant yn arbed arian i aelwydydd o ran biliau ynni. Mae’r mesuryddion nwy a thrydan DEALLUS fel arfer yn cynnwys sgrîn lliw i ddangos faint o ynni rydych yn ei ddefnyddio o ddydd i ddydd

mewn gwir dermau ac mewn punnoedd a cheiniogau. Fe allwch hefyd weld pa ddyfeisiadau yn eich cartref sy’n costio fwyaf ichi’u defnyddio. Bydd y mesuryddion yn anfon darlleniadau’n awtomatig at eich darparwr ynni, sy’n golygu nad oes yn rhaid i neb ymweld â’ch cartref i gymryd darlleniadau mesurydd a dim mwy o filiau wedi’u brasamcanu. Maent hefyd yn dangos i gwsmeriaid sy’n talu ymlaen llaw faint o ynni y maent yn ei ddefnyddio a faint o gredyd sy’n weddill.

Cynigir mesurydd deallus i bawb erbyn 2020 ond eich penderfyniad chi yw p’un a ydych yn derbyn y cynnig. I gael mwy o wybodaeth, ewch i: https://www.gov.uk/guidance/ smart-meters-how-they-work https://www.smartenergygb.org

Talu’ch rhent drwy Ddebyd Uniongyrchol yw’r ffordd orau o hyd

,000 residen ts p

y to pay your re wa nt

yw’r swm y gwnaethom helpu preswylwyr i’w hawlio mewn Taliadau Tai yn ôl Disgresiwn oddi wrth eu Hawdurdod Lleol y chwarter hwn. Mae’r taliadau hyn ar gael i helpu pobl sydd efallai angen ychydig bach o gymorth ychwanegol gyda’u rhent oherwydd amgylchiadau neilltuol, neu gyda phrynu pethau i helpu i ymgartrefu mewn cartref newydd.

ing

£42,000

irect Debit - a r D ela by x ay

5 arly

Mae 87% o denantiaethau yn talu’u rhent yn brydlon neu’n talu’u hôl-ddyledion

Gwelsom lle mae preswylwyr wedi dewis defnyddio Debyd Uniongyrchol i dalu’u rhent neu’u taliadau am wasanaethau, y bydd dros 90% ohonynt yn talu’r swm cywir, ar ddyddiad sy’n gyfleus iddyn’ nhw.

Rydych wedi dweud wrthym y gall cysylltu â’r Adran Gwaith a Phensiynau i wneud cais am Gredyd Cynhwysol weithiau fod yn brofiad sy’n peri loes. Rydym wedi bod, a byddwn yn parhau i weithio’n agos â Chanolfannau Gwaith a’r Adran Gwaith a Phensiynau ledled y sir i sicrhau ein bod yn deall sut mae’r broses Credyd Cynhwysol yn gweithio, a’r hyn y gallwn ei wneud i helpu. wwha.co.uk 23

YMDDYGIAD GWRTHGYMDEITHASOL

Stori trosedd £24 Y ﬀordd y gallwch chi helpu’r heddlu i ddal gwerthwyr Mae troseddu difrifol ac wedi’i drefnu yn fygythiad i’n diogelwch gwladol ac mae’n costio mwy na £24 biliwn y flwyddyn i’r Deyrnas Unedig. Cur pen sy’n cynyddu ymysg yr heddlu a chymunedau yw Llinellau Sirol. Dyma lle bydd grwpiau cyffuriau o ddinasoedd mawrion, fel Llundain, Manceinion, Lerpwl a Birmingham, yn anfon rhedwyr i nodi pobl a rhai sydd yn eu harddegau ac yn agored i niwed. O’u nodi, fe fyddant yn symud i mewn i’w cartrefi ac yn eu defnyddio fel lleoliad i werthu cyffuriau Dosbarth A. Rôl yr heddlu yw diogelu pobl sy’n agored i niwed a chymunedau drwy amharu ar y llinell cyflenwi cyffuriau a dod â’r troseddwyr

difrifol a chyfundrefnol hynny sydd wrth wraidd y smyglo cyffuriau gerbron llys barn. Gall trigolion fod â rôl allweddol o ddarparu gwybodaeth i’r heddlu, eu helpu i gasglu gwybodaeth ac i adeiladu darlun o’r hyn sy’n digwydd yn y cymunedau lle rydym yn byw. Gan ddefnyddio’r wybodaeth hon, fe allant nodi o ble y bydd y cyffuriau’n dod ac atal y troseddwyr hyn rhag dinistrio’n cymunedau.

Arwyddion i gymdogion chwilio amdanynt

• Llawer o wahanol bobl neu geir yn mynd a dod o gyfeiriad bob awr o’r dydd a’r nos. • Pobl, dynion ifanc fel arfer, yn cyrraedd ar feiciau am gyfnodau byr. • Nifer eithafol o ymwelwyr â thŷ

cymydog. • Perthynas neu berthnasau’n aros yng nghartref cymydog, a’r cymydog hwnnw’n gorfod cnocio ar ei ddrws ffrynt ei hun i gael mynd i mewn. • Cynnydd mewn prydau siopau parod sy’n cael eu danfon yno, sy’n anarferol ac sydd wedi digwydd dim ond ers i’r ymwelwyr gyrraedd.

Arwyddion i rieni chwilio amdanynt

• Yn aml, fe fydd cyflenwyr cyffuriau’n defnyddio’r rheiny sydd yn eu harddegau cynnar i gludo’u cyffuriau. • A ydych chi wedi sylwi ar eich plentyn chi...? • Newid yn yr ymddygiad, megis colli ysgol, neu beidio â gwneud

Ymddygiad ymosodol yw’r broblem fwyaf o ran Sŵn a materion yn gysylltiedig â chyffuriau sydd wedi bod yn peri’r pryder mwyaf ichi y chwarter hwn. Pan roddir gwybod inni am sŵn, fe welwn yn aml y gall y broblem waelodol sy’n peri’r sŵn fod yn rhywbeth gwahanol iawn, ac yn aml fe fydd ar hyn angen nifer o ymweliadau a chyfarfodydd â phreswylwyr a’u cymdogion i lwyr ddeall yr hyn sy’n digwydd. Fe all hi ymddangos bod y dull hwn o weithredu yn hirfaith, ond fe ddywedasoch wrthym fod cael y cymorth iawn a’r sgwrs iawn yn allweddol i ymdrin â’r mathau hyn o broblemau. Caiff problem cyflenwi cyffuriau a ‘cwcwyo’, lle y caiff preswylydd, yn aml yn agored i niwed, ei dargedu gan bobl o’r tu allan i’r ardal, ei gweld ledled Cymru. Gweithiwn mewn partneriaeth â’r Heddluoedd lleol ac asiantaethau eraill i fynd i’r afael â’r materion hyn. Mae ein staff rheng flaen i gyd wedi derbyn hyfforddiant yn ddiweddar i nodi’r mathau hyn o achosion, a sut i roi gwybod amdanynt wrth yr asiantaeth gywir. 24 38

wwha.co.uk

Problemau sŵn yw’r ail broblem fwyaf i’n preswylwyr

YMDDYGIAD GWRTHGYMDEITHASOL

biliwn... cyﬀuriau canol dinasoedd eu gwaith cartref. swyddog tai. • Ymhél â gwahanol griwiau o • Fe allwch ffonio Crime Stoppers gyfeillion, a all fod yn hŷn na nhw. ar 0800 555111 yn ddienw, os • Cariad newydd y maent yn mynd yw’n amgenach gennych beidio ar goll gyda nhw yn aml. â rhoi’ch manylion. • Dod adref gyda dillad neu • Dywedwch wrth yr heddlu esgidiau ymarfer newydd neu’r lleol, yn cynnwys Swyddogion ffôn symudol diweddaraf. Cymorth Cymunedol yr • Bod yn gyfrinachgar ac yn derbyn Heddlu sydd yn aml yn nifer uchel o negeseuon testun cerdded o amgylch y neu alwadau ffôn. gymdogaeth. • Caiff pob galwad yn ymwneud Beth a allwch ei wneud? â chyflenwi cyffuriau a Os ydych yn amau bod yna werthu Llinellau Sirol eu trin yn hollol cyffuriau yn eich cymuned, neu os gyfrinachol ac fe gaiff yr ydych yn pryderu bod eich plentyn wybodaeth a ddarparwch ei yn gysylltiedig â gweithgareddau throsglwyddo i Swyddogion Llinellau Sirol: Cudd-wybodaeth yr Heddlu • Os yw’n achos brys, ffoniwch 999. fydd wedyn yn gallu targedu’r • Os oes arnoch eisiau rhoi gwybod cyflenwyr cyffuriau a’r am weithgareddau cyffuriau gwerthwyr yn eich ardal. a amheuir, ffoniwch 101 a’ch

asoch

Rwy’n h ansaw off o dd eiddo yr

Problemau â chyffuriau yw’r ail broblem fwyaf i’n preswylwyr

Fe d

n weld w f f o H ’n trwsio h t i a yn gw rffen c n o i e l cae i mew d u m y imi s

asoch

d we

Fe d

dy w

ymddygiad gwrthgymdeithasol

Aﬂonyddu ac ymddygiad ymosodol yw’r drydedd broblem fwyaf sy’n wynebu’n preswylwyr

wwha.co.uk 25

EI DRWSIO

Sut i drwsio nam

A oes gennych foeler CAM 1 ‘Vaillant Eco Tec’ ynteu ‘Vaillant Sustain’ yn eich cartref? (Fe allwch wirio hyn drwy nodi’r gwneuthuriad a’r model ar du blaen y boeler.) Ar brydiau, fe all y pwysedd dŵr yn y math hwn o system wresogi ostwng i lefel lle na fydd y foeler yn gweithio. Os bydd hyn yn digwydd, fe fydd cod nam, F22, yn ymddangos Fe allwch weld pwysedd y ym sgrîn arddangos y boeler. boeler ar ochr dde’r sgrîn arddangos. Ar y lefel gywir fe fydd rhwng y marciau isaf ac uchaf.

Mae yna fel arfer ddatrysiad syml ar gyfer hyn ac fe hoffem ddangos sut ichi.

CAM 2

Pan fo pwysedd dŵr yn gostwng yn is na’r marc isaf, fe wna’r sgrîn arddangos newid rhwng F22 a 0.4bar. Pan fydd hyn yn digwydd, fe fydd arnoch angen cynyddu’r pwysedd dŵr yn eich system gwresogi canolog.

Rydym yn gwneud mwy na chant o atgyweiriadau’r dydd ledled Cymru Rydym wedi bod yn canolbwyntio’n gwasanaeth atgyweirio ar sicrhau bod ein timau cynnal a chadw’n dod i’ch cartref gyda’r deunyddiau cywir y mae arnynt eu hangen i wneud y gwaith. Yn ddiweddar rydym wedi bod yn canolbwyntio ar loriau a ffenestri a drysau. Er enghraifft, os bydd ein staff Cambria yn trefnu apwyntiad 26 30 26

wwha.co.uk wwha.co.uk wwha.co.uk

i osod llawr newydd, fe wnânt gyrraedd eich cartref gyda digon o ddeunyddiau ar y fan i orffen y gwaith. Drwy gael hyn yn iawn, mae’n golygu bod y gwaith at ei gilydd wedi’i orffen ar yr ymweliad cyntaf, ei fod wedi’i wneud yn dda a’i fod yn para yn iawn heb fawr ddim neu ddim anghyfleustra i chi. Dyma’r pethau a ddywedasoch oedd yn bwysig ichi.

Gwnaethom 9349 gartreﬁwylwyr

Mae hynny’n atgyweiriad

EI DRWSIO

syml mewn boeler CAM 3

CAM 4

CAM 5

Unionwn y pwysedd drwy roi dŵr croyw i mewn yn y system wresogi. Yn gyntaf, canfyddwch y ddau dap plastig bychain ym mhob pen o’r bibell lenwi hyblyg sy’n cysylltu dwy bibell anhyblyg yn agos at y boeler, fel arfer oddi tano.

Agorwch y tap ar y dde yn wrthglocwedd, hanner tro. Wedyn, agorwch y tap ar y chwith yn wrthglocwedd yn araf iawn a gwyliwch y mesurydd pwysedd dŵr yn codi i tua hanner ffordd rhwng y marciau isaf ac uchaf. Unwaith y bydd wedi cyrraedd y lefel hon, caewch y tap hwn ac wedyn caewch y tap ar y dde.

A dyna fo! Mae pwysedd dŵr wedi’i gywiro. Os nad oes dŵr yn llifo o’ch tapiau dŵr poeth ar ôl ichi ddilyn y camau hyn, gwiriwch eich bod wedi llwyr gau’r tapiau o dan y boeler. Os ydych yn dal i brofi trafferthion, ffoniwch y llinell frys am atgyweiriadau ar 0800 052 2526.

Fe d

dy Roe w yn f ddw eda atg alch b n soch ywe od ch i: dal iriad w yr yn i aw edi n

o atgyweiriadau i bob 15 munud.

ch chi:

o wedas y d d e F

en ell g d w a i’n dda tgyweiri y f e F i fy a blhau’n a t e ip i’i gw wed flymach gy

O bob 10 atgyweiriad a gwblhawyd, fe atgyweiriwyd 7 y tro cyntaf

wwha.co.uk 27

EICH HANESION CHI

Geiriad y llun: Yn canu’i hoﬀ gân, ‘The Last Waltz.’

Mae Trev yn atgyfodi ar y meic ffug Mae’r canwr sydd wedi ymddeol, Trevor Rees, wedi bod yn mwynhau’i amser yn ôl mewn amlygrwydd yn ddiweddar. Roedd Trevor, y gŵr gweddw wyth deg mlwydd oed sy’n byw yn un o’n cynlluniau i bobl wedi ymddeol yn Y Rhondda, yn enwog yn lleol ar Heol y Frenhines yng nghanol dinas Caerdydd yng nghanol yr 1990au. Ac yntau’n ddyn bychan, addfwyn ei leferydd a chyda llais mawr, am dros ddegawd, fe fyddai’n morio canu caneuon Tom Jones a Frank Sinatra drwy feicroffon plastig plentyn, gan ennill y llysenw Toy Mic Trev. Bob diwrnod, fe fyddai Trev, a’i ddiweddar wraig Maureen, yn mynd ar daith trên 25 milltir o’u cartref yn Y Rhondda i Gaerdydd, lle y byddai cerddwyr oedd yn mynd heibio yn taflu arian i mewn i het Trev wrth iddo ganu. Byddai Maureen yn gofalu am ei arian. Yna, ryw ddiwrnod, fe roddodd y gorau iddi. Roedd y rhyngrwyd yn ferw o sibrydion a dyfalu ynglŷn â’r hyn oedd wedi digwydd iddo. Fodd bynnag, roedd Trev yn 28

wwha.co.uk

diddanu’i gymdogion gyda’i lais mawr ac yn canu bob dydd Sul yn ei Eglwys Bentecostal leol. Gan nad oedd ganddo ffôn na ffordd o gyrchu’r rhyngrwyd, nid oedd Trev yn ymwybodol o’r dyfalu ar-lein hyd nes i newyddiadurwr o Wales Online ei olrhain i’w fflat a’i ddarbwyllo i ailafael yn y canu, ac fe wnaeth hynny ryw brynhawn ym mis Mawrth. Enillodd ffilm Trev boblogrwydd gyda channoedd o filoedd o bobl yn gwylio o amgylch y byd wrth i Trev gymryd ei safle ar Heol y Frenhines unwaith eto. “Roeddwn wrth fy modd yn

canu yng Nghaerdydd, ond fe aeth o ychydig bach yn drech na mi, ac felly fe wnes ymddeol,” fe eglura Trev. “Arferai dydd Gwener a dydd Sadyrnau fod yn brysur. Yn enwedig ar ddiwrnodau gemau rygbi rhyngwladol. Rwy’n cofio un diwrnod gêm, roedd yn rhaid i’r heddlu fy symud er fy niogelwch, ac fe enillais ffortiwn y diwrnod hwnnw. Fe wnaeth un gŵr hyd yn oed roi papur £50 imi - ni allwn gredu’r peth.” Yn wreiddiol o Lundain, fe ddechreuodd Trev ganu yn blentyn, ac fe berfformiai mewn clybiau cabaret. Symudodd Trevor a’i wraig, Maureen, am y tro cyntaf i gynllun pobl wedi ymddeol Tai Wales & West yn Y Rhondda yn 2005. Dywedodd y rheolwyr cynlluniau, Jan Bridgeman a Chris Ball: “Mae Trev yn ŵr hyfryd. Mae’n seren go Ymunodd rheolwr cynllun Y Rhondda, Jan Bridgeman, iawn.” â Trev ar gyfer te parti pen-blwydd arbennig yn 80 oed a drefnwyd gan berchennog caﬃ lleol.

EICH HANESION CHI

Daw sied wych â diogelwch i glwb yr ardd Mae garddwyr yng nghynllun pobl sydd wedi ymddeol Cwrt Anghorfa wedi derbyn sied wych fydd, y maent yn gobeithio, yn cadw lladron allan. Mae’r garddwyr yn gweithio’n galed drwy gydol y flwyddyn i sicrhau y bydd y gerddi cymunedol yn y cynllun yn y Pîl, Pen-y-bont ar Ogwr, yn dod â mwynhad i’r cymdogion i gyd. Ond mae’r sied bren, lle byddant yn storio’u hoffer garddio, eu potiau a’u compost, wedi bod yn darged i ladron yn y misoedd diwethaf. Felly, fe ddaeth y cwmni technoleg gwyrdd, Affresol Ltd, i’r adwy gan roi a gosod sied gwerth £2,500 i’r clwb yn rhan o’u had-daliad Budd i’r Gymuned i gymunedau Tai Wales & West. Dywedodd aelodau’r Clwb,

Phillip David ac Eddie Williams: “Byddwn yn talu £2.50 yr wythnos i mewn i’n clwb garddio i dalu am blanhigion a blodau, a byddwn yn codi arian drwy foreau coffi a rhoddion. Ond ni fyddem byth wedi gallu fforddio sied fel hon o gyllid ein clwb. Mae’r sied newydd gymaint yn fwy cadarn a diogel na’n sied bren ac mae yna gymaint mwy o le ynddi.” Gweithiodd aelodau’r clwb garddio yn galed i drawsnewid yr ardd gymunedol yn y blynyddoedd diwethaf gyda chefnogaeth gan grantiau Gwneud Gwahaniaeth Tai Wales & West. Yn ogystal â blodau, planhigion pot, ffrwythau a llysiau, mae’r ardd yn cynnwys creigfa, patio sy’n addas i gadeiriau olwyn a phont Siapaneaidd.

Huw o’r BBC yn dathlu 100fed pen-blwydd Lena

Pan gyrhaeddodd preswylydd Peny-bont ar Ogwr, Lena Charles, ei 100 oed, nid dim ond telegram gan y Frenhines a gafodd hi ond hefyd gais pen-blwydd yn cael ei ddarllen ar Radio Cymru. Cynhaliwyd cyfres o bar�on, yn dechrau â chyngerdd dathlu yng Nghapel y Tabernacl ym Mhontycymer a Huw Edwards, darllenwr newyddion y BBC, yn ei gyflwyno. Roedd pum cenhedlaeth o’i theulu ymysg y gwahoddedigion yn nathliadau ei phen-blwydd ym Mheny-bont ar Ogwr. Roedd Mrs Charles yn aelod o Wasanaeth Brenhinol Gwirfoddol y Merched am fwy na 40 mlynedd ac fe gafodd ei gwobrwyo â Medal yr Ymerodraeth Brydeinig am ei gwasanaethau i’r gymuned.

Pen-blwydd Hapus yn 95 oed, Joan!

Anfonwch eich straeon atom

Os ydych am weld eich digwyddiadau a’ch newyddion yn cael sylw, anfonwch eich straeon at y communications.team@wwha. co.uk neu ffoniwch 0800 052 2526.

Bu teulu, cyfeillion a phreswylwyr yn mwynhau bwffe dathlu i anrhydeddu pen-blwydd Joan Wood yn 95 oed yn y Sydney Hall Court yng Nghei Connah, Sir y Fflint. Bu Joan yn dathlu yng nghwmni ei mab, Colin Wood, a’i merch, Linda Danzi. Dywedodd rheolwyr y cynllun, Alison Moody a Dianne Hughes: “Roedd yn achlysur hyfryd. Mae Joan yn adnabyddus am fod â dant melys – a theisen yw un o’i hoff bethau – felly fe oleuodd ei hwyneb pan gyflwynwyd teisen iddi hi, yn gyflawn â chanhwyllau i’w chwythu i’w diffodd.” wwha.co.uk 29

SGWRS AM ANIFEILIAID ANWES

Perchnogion cŵn cyfrifol

Cafodd perchnogion cŵn yn ein cynllun Barracksfield yn Wrecsam gyngor ar fod yn berchnogion cŵn cyfrifol mewn digwyddiad cymunedol a gynhaliwyd gan y Dogs Trust. Dosbarthwyd gwiriadau iechyd a chyngor ar ddiet a hyfforddiant gan dîm arbenigol o’r elusen. Mae microsglodi cŵn yn awr yn ofyniad cyfreithiol ac fe roddwyd microsglodyn am ddim i gŵn mwy na hanner y 19 o berchnogion a ddaeth yno’r diwrnod hwnnw. Mae microsglodion wedi’u cysylltu â chronfa ddata sy’n cynnwys manylion cyswllt y perchnogion, ac mae hynny’n caniatáu i gŵn gael eu dychwelyd i’w perchnogion yn gyflym ac yn rhwydd os byddant ar goll neu - fel sy’n digwydd yn gynyddol - wedi’u dwyn. Gall holl breswylwyr Tai Wales & West sydd â chŵn fanteisio ar y 140+ o ddigwyddiadau cymunedol a gynhelir gan y Dog’s Trust bob blwyddyn. Dywedodd Malcolm Stagg,

nyrs milfeddygol ymgyrchoedd y Dogs Trust: “Roedd ein digwyddiad yn Wrecsam yn ddiwrnod ardderchog, ac roeddem yn ddiolchgar iawn am y gefnogaeth ragorol a gafwyd gan Tai Wales & West. “Yn ystod eu hymweliad, rhoddwyd cyfle i berchnogion ofyn cwestiynau ar bynciau mor amrywiol ag ysbaddu, ymddygiad, diet, a microsglodion. Rhoddodd hyn hefyd gyfle i ni drafod diweddaru eu manylion microsglodion ac atgoffa perchnogion o’r gofyniad a anghofir yn aml ond sy’n dal i fod yn gyfreithiol, i’w cŵn fod yn gwisgo tag adnabod pan fyddant allan ymysg y cyhoedd.” Gwefannau defnyddiol dogstrust.org.uk – i gael cyngor ar fod yn berchnogion cŵn cyfrifol a sut i gael gosod microsglodyn am ddim i’ch ci. petlog.org.uk – gall wirio bod manylion cyswllt eich ci yn ddiweddar ar y gronfa ddata genedlaethol.

Anfonwch straeon eich anifeiliaid anwes atom

A oes gennych chi anifail anwes sy’n ffefryn ac fe hoffech ddweud wrthym amdano? Anfonwch eich straeon at communications. team@wwha.co.uk neu ffoniwch 0800 052 2526. Peidiwch ag anghofio cynnwys eich enw, cyfeiriad a rhif ffôn. 28 20 30

wwha.co.uk

Rhowch eich barn inni A oes gennych chi ddiddordeb mewn Cymryd Rhan â ni neu mewn Gwneud Gwahaniaeth yn eich cymuned? Os felly, mae yna ddigon o gefnogaeth ar gael – p’un ai rhoi eich barn ar ein gwasanaethau fyddai hynny, sefydlu gweithgareddau lleol, dysgu sgiliau cyfrifiadurol neu eich bod â syniadau ar gyfer prosiect mwy. Gall Claire Hammond, ein Swyddog Strategaeth Cyfranogiad Preswylwyr, eich helpu i weithredu ar syniad. E-bostiwch claire.hammond@wwha. co.uk neu ffoniwch 07766832692 neu anfonwch neges destun. Bydd ein preswylwyr ORA (‘Only Residents Aloud’) yn ein helpu i gael ciplun o farn preswylwyr ar amrywiaeth o bynciau neu brofi pa mor ddarllenadwy yw’r wybodaeth y byddwn yn bwriadu ei hanfon at breswylwyr. Gallwch wneud hynny o’ch cartref.

Crynhoad o newyddion Abergwaun

Bu ieuenctid o Ganolfan Ieuenctid Point yn Sir Benfro yn cymryd rhan mewn helfa drysor wahanol dros wyliau’r Pasg. I wneud i’r bobl ifanc fod yn ymwybodol o ddementia, fe gynhaliwyd helfa drysor dementiagyfeillgar o gwmpas y dref. Daeth yr helfa i ben yn ein cynllun ymddeol yn Llais Las, lle’r oedd rheolwr y cynllun, Helen Lucas, wedi paratoi lluniaeth ysgafn ar gyfer y preswylwyr a’r helwyr trysor ifainc.

Aberteifi

Fe ymunodd preswylwyr ifainc o’n cynlluniau yn Aberteifi â helfeydd wyau, paentio wynebau a chwarae gemau mewn diwrnod o hwyl. Swyddog Datblygu Cymunedol Gorllewin Cymru, Rhiannon Ling, a drefnodd y digwyddiad yng Nghanolfan Hamdden Aberteifi yn

NEWYDDION

... neu gael cymorth ar gyfer eich cymuned Bydd ein hymagwedd ‘A Ydym wedi Gwrando?’ tuag at reolaeth stad yn ymgysylltu â phreswylwyr yn yr ardaloedd lle’r ydych chi’n byw. Bydd hynny’n ein helpu i ddeall beth sy’n bwysig i chi am eich cartref a’ch cymuned ac i ni gytuno ar gamau gyda’n gilydd. Mae hon yn broses barhaus – sgwrs sy’n datblygu’n barhaus. Bydd rhai o’r camau’n cynnwys dyddiau agored, dyddiau o hwyl neu drafodaethau â phreswylwyr unigol yn eich cartrefi eich hunain. Ar lefel uwch, mae ein RPSG (Grŵp Llywio Cyfranogiad Preswylwyr) yn cynnwys 18 o breswylwyr o bob cwr o Gymru ac mae’n gweithredu fel seinfwrdd i ni o ran materion cyfranogi. Byddant yn cyfarfod bob chwe wythnos yng Nghaerdydd neu yn Amwythig.

Gall ein Swyddogion Datblygu Cymunedol eich helpu hefyd i ddysgu sgiliau cyfrifiadurol / digidol neu gael mynediad at brosiectau cymunedol lleol. Byddant yn gweithio mewn cymunedau ledled Cymru, felly cysylltwch â’ch swyddog lleol os bydd gennych syniad neu os hoffech wella’ch sgiliau arlein. Y rhain yw: • Caerdydd, Caerffili a Bro Morgannwg - Herman Valentin herman.valentin@wwha.co.uk • Pen-y-bont ar Ogwr a Rhondda Cynon Taf - Laura Allcott laura. allcott@wwha.co.uk • Merthyr/Powys - Alison Chaplin alison.chaplin@wwha.co.uk

preswylwyr

a ddiogelir ac mae’n rhaid inni ofalu’n arbennig amdani hi. Os oes gan unrhyw breswylwyr unrhyw straeon neu atgofion am y goeden, ysgrifennwch atom ni yn In Touch, Tai Wales & West, 77, Parc Tŷ Glas, Llanisien, Caerdydd CF14 5DU neu anfon e-bost at communications.Team@ wwha.co.uk

ystod gwyliau’r Pasg, ac fe ddaeth preswylwyr a’r gymuned ehangach yno. Trefnwyd cludiant ar gyfer preswylwyr o Olwg y Castell a Llys Owen. Roedd gweithgareddau’n cynnwys paentio wynebau, castell neidio, gemau a gweithgareddau, celf a chrefft. Roedd staff Tai Wales & West wrth law hefyd i sgwrsio a rhoi gwybodaeth i breswylwyr.

Caerdydd

Mae un o’n preswylwyr Americanaidd hynaf yn byw yn nhiroedd ein cynllun i bobl wedi ymddeol, Doyle Court yng Nghaerdydd. Mae cochwydden y Sierra Sequoiadendron giganteum yn adnabyddus a chredir iddi ddyddio yn ôl i deyrnasiad y Frenhines Fictoria. Mae’n goeden

Wrecsam

Rhoddodd canolfan gymunedol Tai Wales & West yn Hightown, Wrecsam eu cefnogaeth i lansiad canolfan newydd gwerth £4.5 miliwn ar gyfer diwylliant a chelfyddydau yn y dref. Fe aethant i weithdy celf a chrefft yng Nghanolfan Adnoddau Cymunedol Hightown

• Gorllewin Cymru - Rhiannon Ling rhiannon.ling@wwha.co.uk • Gogledd Cymru - Suzanne Harvey (cyflenwad secondiad yn cael ei drefnu ar hyn o bryd) suzanne. harvey@wwha.co.uk I gael rhagor o wybodaeth, cysylltwch â Claire Hammond neu â’ch Swyddog Datblygu Cymunedol lleol neu ffoniwch ni ar 0800 052 2526. cyn agor Tŷ Pawb ac ychwanegu eu holion dwylo at faner enfawr oedd â lle amlwg yn y parêd ar ddydd Llun y Pasg i nodi agoriad y ganolfan. Dywedodd Tracy Coppack, preswylydd Tai Wales & West a gwirfoddolwr yng Nghanolfan Adnoddau Cymunedol Hightown: ‘Roeddwn i wrth fy modd yn gweld y plant yn cyfranogi o’r prosiect hwn, roeddynt mor falch o weld eu gwaith celf wedi’i arddangos yn y dref y maen nhw’n byw ynddi.”

wwha.co.uk 31

ADDASIADAU

Ffyrdd o wneud eich bywyd gartref yn haws

Golyga addasiadau arbennig y gellir ﬃ�o unrhyw beth, o ganllawiau bach i gawodydd y gellir cerdded i mewn iddynt, i wella ansawdd eich bywyd. Os bydd gorchwylion dyddiol, fel mynd i fyny grisiau neu agor a chau tapiau ymlaen, wedi dod yn anos, mae yna wasanaeth ar gael a allai wneud gwahaniaeth enfawr i ansawdd eich bywyd. Bob blwyddyn, bydd Tai Wales & West yn gosod cyfleusterau newydd mewn cannoedd o gartrefi i wneud bywyd ychydig yn haws i breswylwyr sydd ag eiddo nad yw bellach yn bodloni’u hanghenion. Gallwch gael at gyllid i wneud addasiadau i’ch cartref, ni waeth pa mor fawr neu fach yw’r gwaith. Ond beth yw’r meini prawf a sut mae gwneud cais am addasiad i’ch cartref? I breswylwyr sydd angen addasiad syml, fel canllaw fach neu ffitio tapiau lifer, gallwch ofyn am y rhain drwy ein tîm atgyweiriadau ar 0800 052 2526. “Gall preswylwyr sydd wedi bod yn cael trafferth symud o gwmpas yn eu cartref ac sy’n teimlo y gallent

elwa o rywbeth fel canllaw grisiau, canllaw fach neu risiau ychwanegol i mewn i’w heiddo, gysylltu â ni’n uniongyrchol,” meddai Annerley Brown, Swyddog Cydymffurfio Tai Wales & West. Fe ariannir addasiadau mwy, megis lifft grisiau neu gawodydd cerdded i mewn, drwy Grant Addasiadau Ffisegol. Cyn y gallwn ymgeisio am hyn, mae angen adroddiad gan therapydd galwedigaethol. Gallwch gysylltu â’ch awdurdod lleol i drefnu un o’r rhain neu, os byddai’n well gennych chi, fe allwn ni gysylltu â hwy ar eich rhan. Fe wna’r therapydd galwedigaethol ymweld â’ch cartref, asesu eich anghenion ac anfon eu hargymhellion atom ni. Mae’n bosib y gall y Gwasanaethau Cymdeithasol gynorthwyo â darparu cymorth symudol, fel sedd baddon, yn hytrach na gwaith ar raddfa fawr.

Sut i wneud cais am addasiadau

Un preswylydd Tai Wales & West sydd wedi elwa o Grant Addasiadau Ffisegol eleni yw Doreen Goodman, sydd â phroblem clun, ac roedd hynny’n peri anhawster iddi fynd i mewn ac allan o’r gawod. “Fe es i ymweld â fy meddyg, ac fe gefais fy atgyfeirio i therapydd galwedigaethol. Daeth i ymweld â’m cartref a chytunodd nad oedd yr ystafell ymolchi’n addas bellach,” meddai Doreen, sy’n byw yn Y Drenewydd. “Roeddwn i’n disgwyl cael dim ond cawod newydd ond yn awr mae gen i ystafell ymolchi cwbl newydd. Mae’n wirioneddol ddelfrydol ac mae ansawdd fy mywyd gymaint gwell.” Dywedodd Annerley: “Y peth pwysicaf yw bod preswylwyr yn siarad â ni. Os byddwn yn ymwybodol fod eich amgylchiadau wedi newid, fe allwn wneud rhywbeth i helpu a rhoi pethau yn eu lle i wella ansawdd eich bywyd. “Gyda mân orchwylion, fe allai’r gweithdroad fod cyn lleied â dwy i dair wythnos ar gyfer cwblhau o’r adeg y gwneir y cais. Bydd addasiadau mwy, yn amlwg, yn cymryd ychydig mwy o amser.”

yn asesu’ch anghenion ac yn cynhyrchu adroddiad yn seiliedig addasiadau’n cael eu prosesu ar • Ffoniwch ein Canolfan ar eich anghenion unwaith. Gwasanaethau Cwsmeriaid ar •Unwaith y byddwn wedi derbyn 0800 052 2526 a rhowch wybod •Ar gyfer addasiadau mwy, asesiad wedi’i lofnodi gan y cysylltwch ag adran leol eich inni beth sy’n peri anhawster i gwasanaethau cymdeithasol, fe gwasanaethau cymdeithasol i chi ac fe drefnwn ninnau amser drefnwn i aelod o’r staff gysylltu â drefnu i therapydd galwedigaethol cyfleus i swyddog ymweld â’ch chi i drafod proses yr addasu ac i ymweld â’ch cartref. Fe fyddant eiddo. Bydd gwaith ar gyfer mân roi syniad ichi o raddfeydd amser. 32

wwha.co.uk

CORFFORAETHOL

Cynorthwyo preswylwyr gyda

wi-ﬁ rhad am ddim Rydym yn gwneud mwy a mwy ar-lein, boed hynny’n golygu talu’n biliau, archebu’n nwyddau wythnosol o siopau neu alw’n cyfeillion a’n teulu. Efallai eich bod eisoes wedi darllen am sut rydym yn ail-ddylunio’n gwefan gyda phreswylwyr mewn golwg, i’w gwneud hi’n haws cyrchu’r wybodaeth bwysig y mae arnoch ei hangen. Daeth y rhyngrwyd yn rhan hanfodol o’n bywydau i lawer ohonom. Felly, rydym wedi buddsoddi mewn darparu wi-fi rhad ac am ddim yn ein cynlluniau ar gyfer pobl sydd wedi ymddeol i ganiatáu i breswylwyr bori gwefannau a sefydlu e-byst. ‘Llynedd, fe gysylltwyd 2,200 o ddyfeisiadau unigol â rhwydwaith Cymdeithas Tai Wales & West bob mis. Rhyngddynt, fe ddefnyddiodd y dyfeisiadau hynny 333,000Tb o ddata. Ar gyfartaledd, mae hynny’n 28Tb y mis, sy’n gyfwerth â gwylio dros 9,000 o ffilmiau Hollywood bob mis neu wrando ar 7 miliwn o ganeuon y mis. Gwnawn barhau i gynorthwyo’n preswylwyr hŷn gyda chynhwysiant digidol fel eu bod yn gallu cyrchu’r gwasanaethau diweddaraf ar-lein.

Boddhad a Chwynion BODDHAD Dyna lefel y boddhad allan o 10 y gwnaethoch ei chofnodi i’n gwasanaeth gosod eiddo. Roeddech hefyd yn hoffi’n cartrefi newydd, a gofnododd gynnydd mewn lefel boddhad i fod yn 9.1 allan o 10. Roedd ein gwasanaeth atgyweirio yn 9.1%, ychydig bach o ostyngiad o’i gymharu â’r tri mis blaenorol ond gwelliant o’i gymharu â’r un amser ‘llynedd. Y maes a wnaeth eich bodloni chi leiaf oedd ymddygiad gwrthgymdeithasol, a gofnododd 5.7 allan o 10.

9.4

DATRYS CWYNION

7.4 CWYNION

o ddiwrnodau gwaith ar gyfartaledd i ddatrys cwynion.

Y chwarter hwn, fe wnaethom 9,349 o atgyweiriadau, sef cynnydd o 14 y cant ers y chwarter diwethaf. Ac eto, fe arhosodd cwynion am ein gwasanaeth ‘Fix My Home’ yr un ar 6, gan ddod â chyfanswm ein cwynion i 10.

Pa bryd yw’r amser gorau i ﬀonio? Cododd cyfanswm y galwadau a dderbyniasom yn y tri mis diwethaf 5,000 i 38,000. O’r rhain, roedd 17,000 yn alwadau i’n llinellau atgyweirio. Ceisiwn ateb pob galwad mor gyflym â phosibl, a’r amseroedd cyfartalog i alwadau gael eu hateb yn ystod y cyfnod hwn oedd o fewn 47 eiliad. Os ydych yn gallu aros, yr amser gorau i ffonio’n Canolfan Gwasanaeth Cwsmeriaid yw ar ôl cinio.

98% o alwadau a dderbyniwyd ar gyfer atgyweirio wedi’u hateb

fe dderbyniasom

17K

o alwadau i’n llinellau atgyweirio

Mae AR ÔL CINIO

Call WWH

yn amser distawach i ﬀonio na chyn cinio wwha.co.uk 33

TYFU

Garddio

Â GLENYS

If you are looking to volunteer and can’t find an organisation near you, try these organisations:

Mae Glenys Vandervolk yn arddwraig sydd wedi ennill gwobrau ac • Volunteering Wales mae’n byw yn ein cynllun Llaneirwg yng Nghaerdydd. Mae’n un o’r volunteering-wales.net sêr yng Ngardd Gymunedol Llaneirwg. Yn ei cholofn reolaidd, fe fydd • Community and Voluntary yn rhannu’i hawgrymiadau a’i chynghorion i wneud i’ch gardd dyfu. Yr haf yw fy hoff gyfnod i o’r flwyddyn, pan fydd y basgedi crog yn blodeuo a deunydd salad yr haf yn barod i’w pigo a’u bwyta. Dyma’r adeg i ddechrau plannu’ch deunydd salad a ffa dringo a ffa Ffrengig. Gallwch dyfu deunydd salad yn unrhyw le. Os dim ond bag tyfu sydd gennych chi, taenwch yr hadau ar y compost ac fe dyfant. Rhowch gynnig ar bacedi o ddail letys cymysg a phlannu shibwns a radis rhyngddynt. Wrth ichi bigo’r dail ar gyfer eich salad, plannwch fwy i gadw cnwd i fynd drwy gydol yr haf. Mehefin yw’r amser i ddechrau tyfu ffa dringo a ffa Ffrengig. Eto, does dim angen gardd fawr - bydd

bag tyfu neu bot blodau mawr yn gweithio’n llawn cystal. Ond mae angen ichi ffurfio wigwam â ffyn neu gansenni bambŵ er mwyn iddynt allu tyfu. Cofiwch ddal i’w dyfrio’n dda. Yr haf hefyd yw’r amser y bydd y plâu’n dod allan i chwarae, gwlithod, malwod a’r clêr gwyrdd. Nid oes dim sy’n waeth na gwlithod yn mwynhau’ch cnydau o’ch blaen chi!! Dyma rai cynghorion: 1. Nid yw Gwlithod yn hoff o gaffein, felly llenwch bowlen fas â chola neu goffi a’i rhoi’n nesaf at eich planhigion. Bydd y gwlithod yn cael parti dros nos ac fe ryfeddwch at yr hyn

y byddwch chi’n ei ddarganfod yn y bore. 2. Opsiwn arall sy’n llai dymunol ond yr un mor effeithiol yw rhoi dail letys sy’n pydru, bwyd sych cŵn neu gathod neu fran mewn bag du neu leinin bin a’i adael wrth ochr eich planhigion. Pan ddaw’r gwlithod allan yn y nos, fe gânt eu denu at y bag – mae’n fwyty â sêr Michelin iddyn nhw. Yr unig broblem yw y bydd yn rhaid ichi gael gwared â’r bag sy’n llawn gwlithod y bore trannoeth!! 3. Mae gwlithod yn casáu finegr gwyn. Gwnewch gymysgedd o un rhan o finegr, tair

rhan o ddŵr a llond llwy de o hylif golchi llestri. Cymysgwch o a’i chwistrellu unwaith, dim ond ar ddail eich planhigion unwaith yr wythnos. Bydd hyn yn cadw’r gwlithod, y morgrug a’r clêr gwyrdd draw. 4. Nid yw gwlithod, fel sugnwyr gwaed, yn hoff o arlleg. Felly, gwnewch hydoddiant o ddŵr a phowdwr garlleg mewn can dyfrio a defnyddiwch hwn i ddyfrio’r pridd o gwmpas eich planhigion. Mwynhewch y tyfu

Glenys

Lle y bydd y blodau gwyllt yn tyfu Yn o fuan, bydd garddwyr ein cynlluniau yng Nghaerdydd a Phen-ybont ar Ogwr yn tyfu blodau fyddai’n deilwng o Erddi Kew. Cafodd Cymdeithas Tai Wales & West yr hadau blodau gwyllt yn rhad ac am ddim yn rhan o’r prosiect cenedlaethol ‘Grow Wild’, mewn 34

wwha.co.uk

partneriaeth â Gardd Kew ac fe’u rhannwyd ymysg y grwpiau canlynol: • Pen-y-bont ar Ogwr Danymynydd, Llys Faen, Western Court, Cwrt Anghorfa, The Beeches • Caerdydd – Gardd Gymunedol Llaneirwg ac Oakmeadow Court Fe anfonwyd digon o

hadau atynt ac maent yn fodlon iawn rhannu â grwpiau eraill. Os hoffech chi blannu blodau gwyllt i annog gwenyn a phryfed peillio eraill i’ch gerddi, neu os hoffech beth ysbrydoliaeth ar gyfer gweithgareddau neu os hoffech glywed am/ gyfarfod â grwpiau

eraill, cysylltwch â ni, os gwelwch yn dda. Gallwch gysylltu â Swyddog ein Strategaeth Cyfranogiad Preswylwyr, Claire Hammond, neu â’ch Swyddog Datblygu Cymunedol lleol ar 0800 052 2526. Neu anfonwch e-bost at claire.hammond@ wwha.co.uk

COGINIWCH O / GWNEWCH O

Pwdin yr haf

Amser paratoi: 20 munud

Dull:

Cynhwysion: 300g mefus 250g mwyar duon 100g cyrens coch 500g mafon NEU 1¼kg aeron cymysg a chyrens 175g siwgr mân euraidd 7 tafell o fara gwyn sy’n ddiwrnod oed, o dorth sgwâr â thafellau canolig Powlen bwdin 1.25 litr

1. Golchwch y ffrwythau a’u sychu’n ofalus ar bapur cegin, gan gadw’r mefus ar wahân. Rhowch siwgr a 3 llwy fwrdd o ddŵr mewn sosban fawr. Gwresogwch yn araf nes bod y siwgr yn toddi – a’i droi ychydig o weithiau. Berwch y dŵr am 1 munud, yna ychwanegwch y ffrwythau i gyd, ac eithrio’r mefus. Coginiwch am 3 munud dros wres isel gan droi nes bod y ffrwythau wedi meddalu, yna hidlwch. 2. Leiniwch y bowlen

Amser coginio: 10 munud

â haenen lynu (bydd hyn yn eich helpu i droi’r pwdin allan) gan adael oddeutu 15cm yn hongian dros yr ymyl. 3. Trimiwch y crystiau oddi ar y bara a thrimio un dafell i ffitio gwaelod y bowlen. Torrwch 4 tafell yn eu hanner i leinio ochr y bowlen gan eu gorgyffwrdd ar yr ymyl syth gyda’r ochr gron i lawr, seliwch drwy wasgu’r ymylon at ei gilydd. Llenwch unrhyw fylchau â darnau bychain o fara, fel na all unrhyw sudd dryddiferu drwodd. 4. Yn awr, rhowch y ffrwythau sydd wedi’u meddalu a’r sudd i mewn â llwy, gan ychwanegu’r mefus yma ac acw wrth

fynd yn eich blaen. 5. Gorchuddiwch y pwdin â gweddill y bara a thrimiwch unrhyw drosgrog â siswrn. Cadwch unrhyw sudd fydd ar ôl i’w ddefnyddio yn nes ymlaen. Dewch â’r haenen lynu i fyny a’i selio’n llac. Gosodwch blât bychan neu soser ar y top a’i bwyso i lawr â chaniau neu eitem drom arall a’i roi yn yr oergell i oeri am chwe awr neu dros nos. 6. I’w gyflwyno, agorwch yr haenen lynu allan ac yna rhoi plât gweini â’i ben i lawr ar y top a’i fflipio drosodd. Cyflwynwch â sudd sydd dros ben, unrhyw aeron ychwanegol a hufen.

CREFFT YR HAF – ‘BASGEDI’ CROG Bydd arnoch angen: • Colandr • Pelen o linyn gardd • Glud Dull: 1. Lapiwch hyd o’r llinyn yn dynn o gwmpas handlen y colandr, gan ofalu na fyddwch yn gadael unrhyw fylchau. Unwaith y bydd wedi’i orchuddio, clymwch o a’i ddiogelu â dab o lud. 2. Torrwch ddau hyd o linyn, oddeutu 1 metr yn eu hyd, a’u clymu i handlenni’r colandr ym mhob pen.

• Mwsog Llen • Pridd Potio • Planhigion Tymhorol 3. Ailadroddwch y broses â’r handlen arall. 4. Leiniwch y colandr â mwsog llen a’i lenwi â phridd potio. 5. Plannwch o â phlanhigion tymhorol (fe ddefnyddiwyd rhedynau a’r fioled ofergaru yn y llun). Clymwch bedwar hyd o linyn â’i gilydd a’i hongian. wwha.co.uk 35

POSAU

Tudalennau posau CHWILAIR

GWOBR

Mae’r rhifyn hwn o Chwilair i gyd yn ymwneud â’r Haf. Gellir canfod yr holl eiriau tuag yn ôl, ymlaen, yn llorweddol, yn ferigol neu’n groeslinol.

ADAR

HWYLIO

BEIC

PARASOL

BLODAU

PELEN

BRIGYDON

PYSGODYN

BWCED

PÂL

CERDYN POST

SIGLEN

CYSGOD

SIORTS

DEIFIO

SIWRNAI

GEMAU

SIWTCES

GWISG NOFIO

TON

GWRES

TWYM

HET

TYWEL

HEULOG

CROESAIR 2

4 5

9 10

11 12

BR O GW

Enillwch gwerth £30 o dalebau siopa gyda’n posau Chwilair a Chroesair.

wwha.co.uk

14 15

AR DRAWS 3. Pryfyn gyda chefn coch a smotiau du (13) 7. Person sy’n gysylltiedig ag amaethyddiaeth (7) 8. Tymheredd rhwng twym ac oer (6) 11. Gwisgwyd i amddiffyn eich llygaid rhag yr haul (11) 14. Tywydd garw (5) 15. Esgidiau agored a wisgwyd yn yr haf (8)

I LAWR 1. Rhannau lliwgar o’r blodyn (7) 2. Chi’n ei dorri (5) 4. Yn fwy dros amser (4) 5. Gwisgwyd ar eich pen (3) 6. Gweithgaredd yn yr awyr iach sy’n cynnwys pabell (9) 9. Adeiladwyd gan dderyn i ddal wyau (4) 10. Tyfu ar goed a phlanhigion (4) 12. Maent yn eistedd ar badiau lily (7) 13. Troi mewn i iâr fach yr haf (8)

CYFRYNGAU CYMDEITHASOL

POS SWDOCW 2

3 4

7 6

5 7

1 5

3 9

1 9

8 9

Rhannwch gyfeillgarwch a diddordebau ar

6 2

ENILLWYR POS Y GWANWYN Llongyfarchiadau i enillwyr ein cystadlaethau posau’r Gwanwyn. Yr enillwyr oedd Mr P D Bell o Dôl Fach, Bracla, Pen-y-bont ar Ogwr, a enillodd y Chwilair, a Mrs S Wilson o Edwards Field, Y Drenewydd, a enillodd y Croesair. Maent ill dau’n derbyn taleb anrhegion gwerth £30.

Ein grwpiau Facebook, sef Get Crafty, Get Growing a Get Together, yw’r lleoedd i rannu lluniau, storïau a gwybodaeth am y gweithgareddau cymunedol y mae ein preswylwyr yn cymryd rhan ynddynt. Boed hynny’n gofyn cwestiynau ynglŷn â choginio neu’n rhannu planhigion a hadau ar gyfer gerddi cymunedol, mae gennym fwy nag 80 o breswylwyr yn sgwrsio’n rheolaidd ac yn rhannu’u cynghorion ar-lein. Mae aelodau’n defnyddio’r grŵp i drafod syniadau ar gyfer crefftau, i ddangos lluniau i gyfeillion o’r pethau y maent wedi’u gwneud neu yr hoffent eu gwneud neu i rannu cynghorion a ryseitiau. Mae’r grwpiau’n gaeedig, ond os hoffech ymuno, anfonwch ‘friend request’ at Claire Hammond neu os ydych eisoes yn aelod o’r grwpiau hyn, fe allwch ychwanegu aelodau newydd. Os oes gennych ddiddordeb mewn rhywbeth a grybwyllir yma, cysylltwch, os gwelwch yn dda, â Claire Hammond neu â’ch Swyddog Datblygu Cymunedol lleol drwy’r cyfeiriadau e-bost a roddir neu ffoniwch ni ar 0800 052 2526.

Parti Brenhinol go iawn

ENNILL I fod â chyfle i ennill taleb siopa gwerth £30 am ein pos chwilair neu groesair, anfonwch eich cynnig ynghyd â’ch enw, cyfeiriad a manylion cysylltu at Alison Stokes, Tai Wales & West, Archway House, 77, Parc Tŷ Glas, Llanisien, Caerdydd CF14 5DU. Rhoddir yr holl gynigion cywir yn y gystadleuaeth tynnu enwau ac fe ddewisir un enillydd ffodus ar gyfer pob pos, ac fe fydd yn derbyn taleb siopa gwerth £30. Y dyddiad cau ar gyfer cynigion yw’r 30ain o Orffennaf, 2018.

Cynhaliodd Llys Jasmine ddathliad i nodi priodas y Tywysog Harry a Meghan Markle. Gwnaeth grŵp o 35 breswylwyr wylio’r Briodas Frenhinol ar y 19eg o Fai dros ginio bwffe, gyda balwnau, baneri a blodau o’u hamgylch. Dywedodd Kara Foulkes, Rheolwr Gofal Ychwanegol yn Llys Jasmine: “Fe wnaeth preswylwyr wisgo lan a gwisgo hetiau a sgarffiau ysblennydd. Cafodd pawb a fynychodd amser bendigedig, ac fe wnaeth rhai hyd yn oed rhannu poteli gwin i gynnig llwncdestun i’r cwpwl dedwydd.” Os cynhaliodd eich cynllun chi barti Priodas Frenhinol, anfonwch eich lluniau i mewn i In Touch. wwha.co.uk 37

DIWRNOD YM MYWYD

Diwrnod ym mywyd ...

Swyddog Cydymffurfio Cadw preswylwyr yn ddiogel yn eu cartrefi yw prif ffocws rôl y Swyddog Cydymffurfio, Perry Dobbins. Mae’i dîm yn sicrhau y caiff tua 9,000 o wiriadau diogelwch eu cynnal ar offer gwresogi bob blwyddyn. Rhai o’r meysydd y mae Perry a’i dîm yn gofalu amdanynt yn ein cartrefi yw gwiriadau diogelwch blynyddol ar systemau gwresogi nwy, olew a thanwydd solet a gwasanaethu offer, atgyweirio systemau gwresogi a gosod boeleri, monitro a chael gwared ag asbestos, a hylendid dŵr. Maent yn dîm ymroddedig a medrus sy’n cyfathrebu â’n preswylwyr i sicrhau bod gwiriadau diogelwch cywir yn cael eu cwblhau’n gyfnodol a bod unrhyw ddiffygion a ganfyddir yn cael eu hunioni’n brydlon. “Mae cydymffurfio’n hollbwysig i’n preswylwyr ac i ni fel sefydliad,” medd Perry. “Fel landlord cymdeithasol, rydym yn cadw at y rheoliadau a bennir gan yr Awdurdod Gweithredol Iechyd a Diogelwch a chyrff eraill, ac fe awn y tu hwnt i’r hyn a ddywed rheoliadau os credwn fod hynny er lles ein preswylwyr a’u cartrefi. Fel enghraifft o wneud mwy na’n gofynion, rydym ar fin dechrau ar 38

wwha.co.uk

raglen o newid synwyryddion mwg mewn tai i bobl wedi ymddeol, ac fe fyddwn hefyd yn gosod synwyryddion gwres fel ychwanegiad. “Un o’r heriau sydd gennym yw sicrhau mynediad at wiriad a gwasanaeth diogelwch nwy yng nghartrefi’n preswylwyr. Rwyf yn deall efallai nad yw aros gartref ar gyfer gwiriad diogelwch yn ymddangos fel blaenoriaeth uchel, ond yn gyfreithiol mae’n rhaid inni gwblhau’r gwiriad bob blwyddyn er diogelwch y bobl sy’n byw yn y cartref a’u hymwelwyr. Mae hyn er lles pawb. “Maes pwysig arall inni yw asbestos. Felly, os ydym yn

gwneud gwaith ar gartrefi lle mae yna asbestos yn bresennol, mae’n rhaid inni sicrhau ei fod yn cael ei drin yn gywir ac na roddir neb mewn perygl.” Ymunodd Perry â’r tîm cydymffurfio yn WWH 10 mlynedd yn ôl, a chyn hynny, bu’n gweithio am saith mlynedd yn ein Canolfan Gwasanaeth Cwsmeriaid. Fe ddywed: “Rwyf wedi byw mewn tŷ cymdeithasol fy hun, ac felly rwyf yn deall pwysigrwydd darparu gwasanaeth da i’n preswylwyr. Mae llawer o’r pethau a wnawn y tu ôl i’r llenni, i sicrhau bod popeth yn gweithio’n dda, ac mae’r sefydliad yn dilyn ein holl ofynion cyfreithiol.”

BETH SY’N DIGWYDD

Beth sy’n digwydd GOGLEDD CYMRU CANOLBARTH CYMRU 3 – 8 Gorffennaf: 22 Meheﬁn – 1 Eisteddfod Gerddorol Gorffennaf: Gŵyl Ryngwladol Llangollen Gregynog Y Pafiliwn Cydwladol Brenhinol, Abbey Rd, Llangollen Chwe diwrnod o gerddoriaeth, caneuon a dawnsio, yn cynnwys cystadleuaeth Côr y Byd a pherfformiadau gan Alfie Boe, Van Morrison a’r Kaiser Chiefs. Mae prisiau tocynnau’n dechrau o £12 oedolion/£10 consesiynau/£5 plant http:// internationaleisteddfod. co.uk/ 01978 862003

Neuadd Gregynog, Tregynon, Y Drenewydd, Powys SY16 3PW Bydd y cerddor eiconig o Gymru, Morfydd Owen, yn cael ei chofio yn 2018, sy’n nodi canmlwyddiant ei marwolaeth yn 27 oed yn 1918. Mae’r ŵyl yn cynnwys cerddoriaeth glasurol o ganoloesol i’r 21ain ganrif, yn cynnwys llawer o dramor. Mae prisiau tocynnau’n amrywio gwylgregynogfestival.org

20 July: Underneath 23 Meheﬁn: Prynhawn o the Arches Y Bont, Pontcysyllte, ddawnsio Albanaidd 7yh-11yh Cae chwarae’r Bont o dan Bont Thomas Telford Treftadaeth y Byd UNESCO a restrir. Mae traphont ddŵr a chamlas Pontcysyllte 11 milltir rhestredig wedi’i thrawsnewid i sioe oleuni a cherddoriaeth am un noswaith yn unig. Parcio am ddim, a bwyd a diod ar gael. Ffôn: 01978 292015

16 Awst: Sioe Sir Dinbych a’r Fﬂint

Canolfan Ymwelwyr y Parc Cenedlaethol, Libanus, Powys Prynhawn o ddawnsio i’r acordion, a chwaraeir gan George Meikle. Digwyddiad am ddim a gynhelir gan Gangen De Cymru o Gymdeithas Ddawns Frenhinol yr Alban, sy’n addas i blant ac oedolion. Codir tâl am barcio ceir. breconbeacons.org/ events/5012. Ffôn: 01874 624437

The Green, Dinbych LL16 4UB

Amrywiaeth o atyniadau ac adloniannau ar gyfer y teulu, yn cynnwys gŵyl fwyd, hen beiriannau a cheir clasurol a da byw Denbighandflintshow.com Ffôn: 01352 712131

Sioe Sir Aberteifi

GORLLEWIN CYMRU

30 Mehefin - 1 Gorffennaf: 6 - 7 Gorffennaf: Gŵyl Sioe Awyr Cymru Nôl a Mlan Llangrannog Bae Abertawe. Gwyliwch arddangosfeydd erobatig/awyr syfrdanol, yn cynnwys Tîm Arddangos Typhoon yr RAF, yn hedfan un o awyrennau ymladd mwyaf datblygedig y byd. Digwyddiad am ddim.

13 - 15 Gorffennaf: Tir Sioe Pen-y-bont ar Ogwr

Yn ôl am y 72ain flwyddyn, mae’r digwyddiad blynyddol hwn yn cynnwys sioeau cŵn a geifr a chymysgedd o ddigwyddiadau garddwriaethol, yn ogystal â bwyd a diod. Parcio am ddim a mynediad am ddim. Yn ddyddiol o 5yp. Bridgendcountyshow.org.uk

21 Gorffennaf: Carnifal Porthcawl

Y thema eleni yw ‘Blwyddyn ger y Môr’. Gwyliwch atyniadau ac arddangosfeydd a chodwch arian i elusennau/achosion da. Porthcawlcarnival.weebly.com

22 Gorffennaf: Gŵyl Fwyd Merthyr

Mae’r ŵyl rad ac am ddim yn dathlu’i 10fed phen-blwydd gyda rhywbeth i’r teulu i gyd. www.facebook.com/ gwylnolamlan/?fref=ts

9 Gorffennaf: Sioe Tivyside, Castellnewydd Emlyn Gwartheg, ceffylau, defaid a moch. Gwefan: http:// tivysideshow.wordpress.com

8 Gorffennaf: Gŵyl Bwyd Môr Bae Aberteiﬁ Harbwr Aberaeron

Y wledd flynyddol o bysgod. Gwyliwch ben-cogyddion yn paratoi pysgod lleol a samplwch seigiau y gallant wedyn roi cynnig arnynt gartref. www.aberaeronfishfest.com

4 Awst: Sioe Sir Aberteiﬁ

Diwrnod allan gwych i deuluoedd gyda Cynnyrch Ffermydd Prydain, amrywiol arddangosfeydd, Sioe Gŵn,Neuadd Fwyd, Ffair Bleser, pabell gwrw a llawer mwy. www.cardigancountyshow.org.uk

Canol tref Merthyr. Trefniant o stondinau bwyd, arddangosfeydd coginio byw, gweithgareddau plant, adloniant byw a mwy. Parcio 12 Awst: Gŵyl Fwyd am £1 drwy’r dydd yng nghanol ‘Môr i’r Tir’Rhodfa’r tref Merthyr. Digwyddiad am Môr, Aberystwyth, 10yb-4yp. ddim. 10yb-5yp http://www. Mynediad am ddim. Stondinau welovemerthyr.co.uk/public/ bwyd a gweithgareddau, waliau event/merthyr-food-festival dringo a gwibgerti i blant, 27 - 29 Gorffennaf: Y arddangosfeydd coginio a’r cyfle i brynu nwyddau lleol. Caws Mawr Canol tref Caerffili. Sbloets am ddim o adloniant stryd, gwersyllfannau hanes byw, cerddoriaeth, dawnsio, hebogyddiaeth, ffair bleser, tân gwyllt a llawer mwy. your.caerphilly. gov.uk/bigcheese

Caws Mawr Caerﬃli Underneath the Arches

DE CYMRU

24 –26 Awst: Pride Cymru

Coopers Field, Caerdydd. Y dathliad blynyddol mwyaf o gydraddoldeb ac amrywiaeth yng Nghymru. Mae’r adloniant yn cynnwys cerddoriaeth fyw, ffair bleser, marchnad ddiwylliannol, celfyddydau a chrefftau, a bwyd a diod.Tocynnau £5 y dydd. Pridecymru.co.uk

14 - 16 Awst: Sioe Sir Benfro Tir Sioe Hwlffordd

Rhaglen amrywiol, o gamelod i wartheg, o daflu ysgubau i sgrialu. Mae’n cynnwys godro robotig, arddangosfeydd gan farchfeddygon, arddangosfeydd ceir clasurol, a digonedd o anifeiliaid. www.pembsshow.org

27 Awst: Carnifal Aberaeron Harbwr

Aberaeron. Carnifal Blynyddol dydd Llun Gŵyl y Banc.Mae’r gorymdeithio’n cychwyn ar y Cei am 1:45yp.

wwha.co.uk 39

YN Y DARLUN

Mae’r Gweinidog yn cyfarfod â phreswylwyr yn 3000fed cartref Gogledd Cymru Galwodd Rebecca Evans, AC, y Gweinidog Tai ac Adfywio, heibio i weld sut mae preswylwyr yn ymgartrefu yn natblygiad newydd Tir Glas gwerth £8.2 miliwn ym Maes Glas, Sir y Fflint, lle y cafodd ein 3000fed cartref, sy’n garreg filltir, yng Ngogledd Cymru ei adeiladu. Symudodd y preswylwyr cyntaf i mewn i’r stad ym mis Ionawr, 2017. Dywedodd Rebecca Evans, AC: “Roedd hi’n fendigedig cyfarfod â phawb sy’n gysylltiedig â Tir Glas, yn cynnwys y preswylwyr a ddywedodd wrthyf mor falch y maent o’u cartrefi.”

O’r chwith i’r dde: Anne Hinchey, Prif Weithredwr WWH; Rebecca Evans, AC, y Gweinidog Tai ac Adfywio; preswylydd Pauline Haseldin; a Sarah Delucia Crook, Rheolwr Datblygu Busnes, Anwyl.