Gimnazjum Gminne w Pakosławiu Szkolny program profilaktyki Rok szkolny 2010/2011
Spis treści: 1. 2. 3. 4.
Wstęp Cele ogólne Programu Zadania Treści Programu a. wiadomości b. działania i postawy c. osiągnięcia d. uwagi o realizacji 5. Plan profilaktyki w roku 2008/2009
I. Wstęp. Założeniem szkolnego programu profilaktyki dla gimnazjum w Pakosławiu jest wyposażenie uczniów w niezbędną wiedzę na temat zdrowego rozwoju, stworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły i monitorowanie skuteczności działań podjętych w placówce. Jego ideą jest wykształcenie u uczniów umiejętności podejmowania takich wyborów, które ochronią ich przed ryzykiem zahamowania lub zakłócenia rozwoju. Uznając, że każdy jest odpowiedzialny za własne życie, widzą swoją rolę we wspomaganiu i tworzeniu warunków do rozwoju oraz inicjowaniu pewnych zmian, dzięki którym proces rozwoju ucznia sam będzie mógł się toczyć. Program nie narusza praw ucznia. Program wymaga uaktywnienia rodziców i uczniów. Program jest otwarty i może ulegać modyfikacji. Konieczność stworzenia programu wynika z ankiety przeprowadzonej wśród uczniów, nauczycieli i rodziców. Program stanowi integralną część programu wychowawczego szkoły. Program jest spójny wewnętrznie i wiąże się z problematyką poszczególnych przedmiotów, godzin wychowawczych i ścieżek przedmiotowych.
II. Cele ogólne Programu. 1. 2. 3. 4.
Kształtowanie postaw etycznych Rozwijanie ważnych umiejętności życiowych. Promowanie zdrowego stylu życia. Przygotowanie do podjęcia decyzji o karierze zawodowej. III. Zadania.
1. Przeciwdziałanie zjawisku przemocy i agresji wśród uczniów. 2. Przygotowanie ucznia do wyboru odpowiednich wartości etycznych. 3. Wyposażenie ucznia w umiejętności umożliwiające mu prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie.
2
IV. Treści Programu. Wiadomości: 1. Zdrowy styl życia. Pojęcie, zalety, zagrożenia. Uzależnienia, stres, złe nawyki żywieniowe. 2. Umiejętności życiowe. Pojęcie, rodzaje – asertywność, empatia, sposoby radzenia sobie ze stresem. Samopoznanie i samoświadomość. 3. Uzależnienia: alkoholizm, nikotynizm, narkomania, lekomania. Przyczyny, skutki, możliwości terapii. Używanie a nadużywanie. 4. Agresja: werbalna, fizyczna. Definicja, przyczyny, przejawy zachowań, sposoby radzenia sobie z agresją, pozytywne efekty zachowań nieagresywnych. 5. Stres. Definicja, przyczyny, objawy, sposoby radzenia sobie ze stresem. 6. Wagary. Przyczyny, skutki, konsekwencje prawne i faktyczne niezrealizowania obowiązku szkolnego. 7. Asertywność. Definicja, zasadność postaw asertywnych, schemat zachowania asertywnego. 8. Komunikacja międzyludzka. Definicja, bariery komunikacyjne, znaczenie poprawnej komunikacji. 9. Organizacja czasu wolnego. Planowanie czasu wolnego, informacje n/t sposobów spędzania wolnego czasu. 10. Media. Pojęcie, rodzaje, zagrożenia (manipulacja, reklama). Korzyści z udziału mediów w naszym życiu. 11. Grupy rówieśnicze. Definicja, rola grupy rówieśniczej w danym etapie rozwoju ucznia, subkultury. 12. System wartości. Definicja. Wartości chrześcijańskie i uniwersalne. Rola autorytetów, wzorców. Rola rodziny. 13. Pomoc specjalistyczna. Informacje na temat źródeł uzyskania pomocy. 14. Kariera zawodowa. Przedstawienie oferty szkół. Działania i postawy: 1. Przyjmowanie wzorów zdrowego stylu życia. Identyfikowanie siebie ze zdrowym stylem życia. 2. Propagowanie postawy zdrowego stylu życia bez używek. Uczestnictwo w akcjach promujących zdrowy styl życia (np. gazetka szkolna, plakaty). 3. Kształtowanie umiejętności rozpoznawania zachowań agresywnych. Kształtowanie postawy radzenia sobie bez agresji w sytuacjach trudnych, oraz radzenia sobie z agresją skierowaną w jego (ucznia) stronę. 4. Kształtowanie umiejętności rozpoznawania stresu jako stanu psychofizycznego. Radzenie sobie w sytuacjach stresowych. Mówienie „nie” w różnych sytuacjach. 5. Planowanie i organizowanie czasu wolnego. Aktywne uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych. 6. Kształtowanie krytycznej postawy wobec informacji medialnych. 7. Kształtowanie postawy tolerancji. 8. Integracja z niepełnosprawnym. 9. Kształtowanie postawy dojrzałego chrześcijanina, umiejącego zło nazywać złem, dobro dobrem; pracującego nad sobą, nad swoim zachowaniem.. 3
Osiągnięcia: 1. Uczeń rozpoznaje sytuacje zagrożeń: alkoholizmem, nikotynizmem, narkomanią, lekomanią. Charakteryzuje sytuację zagrożeń. Wskazuje przyczyny sięgania po środki psychoaktywne. Określa możliwości przeciwdziałania zagrożeniom oraz uzyskania pomocy. 2. Uczeń propaguje ideę życia bez używek (np. w formie plakatu, folderu, gazetki). Zabiera głos w dyskusji n/t używek. Wypowiada sądy wartościujące n/t uzależnień i argumentuje. 3. Uczeń w sytuacjach symulowanych ilustruje postawę asertywną. Analizuje sytuację agresji. 4. Uczeń wypowiada się kulturalną polszczyzną. 5. Uczeń charakteryzuje sytuacje stresujące, określa wpływ stresu na swoje działanie. Stosuje techniki relaksacyjne. 6. Uczeń bierze udział we wszystkich zajęciach. 7. Uczeń uczęszcza na zajęcia pozalekcyjne. 8. Uczeń współtworzy szkolne media, np. redaguje gazetkę szkolną, opracowuje stronę internetową, audycję w radiowęźle – związane z tematyką profilaktyki. 9. Uczeń prezentuje postawę tolerancji wobec odmienności – w tym w stosunku do osób niepełnosprawnych. 10. Uczeń określa różne zawody, rozpoznaje swoje możliwości, predyspozycje zawodowe, zainteresowania. Wiąże swoje zainteresowania ze sposobem spędzania wolnego czasu. 11. Uczeń kształtuje swój kręgosłup moralny i osiąga cechy dojrzałego człowieka, rozumie i dobrze ocenia role cnót w procesie wychowania, pracuje nad charakterem. Treści Programu trzeba traktować elastycznie, niektóre treści można rozszerzać ze względu na potrzeby klasy, a inne zawężać. Uwagi o realizacji. Dążąc do osiągnięcia celów programu, należy określić warunki jego realizacji, zastosować różnorodne formy, metody pracy, określić czas, przewidzieć różne rozwiązania organizacyjne. Realizacja programu wymaga współdziałania nauczycieli przedmiotów, wychowawców, innych pracowników szkoły oraz współpracy z rodzicami. Treści programowe należy realizować na godzinach wychowawczych (całościowo lub wycinkowo), na zajęciach dydaktycznych (a w szczególności na lekcjach religii, wychowania do życia w rodzinie, biologii, języka polskiego i wychowania fizycznego), a ponadto na zajęciach pozalekcyjnych, imprezach rekreacyjno – sportowych, imprezach plenerowych, itp. Nauczyciele w pracy z uczniami powinni stosować metody podające, poszukujące oraz te, które służą rozwiązywaniu problemów. Zakłada się też wykorzystanie technik psychoterapeutycznych (opartych na muzyce, ruchu, słowie). Dużą rolę w realizacji programów odgrywa metoda projektów, polegające na przeprowadzeniu wszelkiego rodzaju akcji. Działanie szkoły w kierunkach wskazanych w programie wymaga odpowiedniego wyposażenia placówki i zapewnienia środków finansowych. Dla osiągnięcia zamierzonych celów konieczna jest współpraca realizatorów programu z organizacjami szkolnymi i instytucjami pozaszkolnymi takimi jak: Policja, GOPS, Pełnomocnik ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Komisja Oświaty RG, kuratorzy sąd 4
V. PLAN PROFILAKTYKI I. Propagowanie zdrowego stylu życia . Uczeń: - Rozpoznaje i charakteryzuje sytuacje zagrożeń - Wskazuje przyczyny zagrożeń - Określa możliwości uzyskania pomocy - Udziela pierwszej pomocy Zadanie i sposób realizacji I. Dostarczenie wiadomości na temat zdrowego stylu życia: 1/ Informacje na stronie internetowej szkoły 2/ Przygotowanie plakatu 3/Przeprowadzenie pogadanki 5/ Organizacja konkursów, np. „Dbajmy o zdrowie II. Zorganizowanie spotkania z higienistką szkolną, pracownikiem Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Rawiczu, III. Przeprowadzenie zajęcia warsztatowych z terapeutą uzależnień
Dokumentowanie Zapisy w dzienniku lekcyjnym, sprawozdania, protokoły, strona internetowa szkoły, zdjęcia, Zapis w dokumentach szkolnych, materiały edukacyjne Zapis w dokumentach szkolnych,
IV. Realizacja Programów prozdrowotnych
zapisy w dziennikach lekcyjnych, sprawozdania, zapis w dziennikach, Zaświadczenia potwierdzające uczestnictwo
V. Realizacja programu dotyczącego palenia VI. Udział nauczy cieli w szkoleniu „Przeciwdziałanie narkomani i dopalaczom w szkole,
Odpowiedzialni M. Leciejewska
Termin cały rok
M. Leciejewska M. Leciejewska Dyrektor szkoły
kwiecień 2011 III-IV 2011
GOPS, Dyrektor szkoły R. Pawlak M. Leciejewska
I – II 2011
M. Leciejewska Nauczyciele: D. Orozco, R. Pawlak J. Gospodarek A. Sójka
X-XI 2010 X 2010
cały rok
Uwagi
VII. Szkolenie nauczycieli w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej.
Zaświadczenia potwierdzające uczestnictwo
VIII. Przeprowadzenie zajęć pozalekcyjnych (np. koła zainteresowań, rajdy, zajęcia w organizacjach szkolnych . IX. Przeprowadzenie szkoleń z zakresu udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.
Kronika, lista obecności uczniów na zajęciach pozalekcyjnych Zapisz w dziennikach lekcyjnych.
M. Rybacka B.Nowak Wszyscy nauczyciele, I-II 2011 pracownicy administracji i obsługi, Nauczyciele Cały rok prowadzący zajęcia Anna Sójka Instruktor ERC
XI – XII 2010
II. Zapobieganie zachowaniom agresywnym i propagowanie zachowań akceptowanych społecznie. Uczeń: - rozpoznaje rodzaje zachowań agresywnych, - charakteryzuje sytuacje agresji, - określa jej przyczyny i skutki, - zna sposoby radzenia sobie z agresją Zadanie i sposób realizacji I. Wykorzystanie elementów programu „Jak żyć z ludźmi”, II. Przeprowadzenie przez zaproszonego specjalistę pogadanki n/t zachowań akceptowanych społecznie, IV. Projekcja filmu edukacyjnego n/t agresji V. Objęcie uczniów agresywnych opieką poprzez przydzielanie odpowiedzialnych zadań: - organizacja akcji sportowych, zajęć i gier na Sali sportowej lub boisku - informacje na stronie internetowej szkoły, - motywowanie do udziału w działaniach samorządu, w organizacji imprez szkolnych i środowiskowych, udział w apelach i ich 6
Dokumentowanie Scenariusze, wpisy w dzienniku wpisy w dzienniku
Odpowiedzialni R. Pawlak
wpisy w dzienniku św. Dziennik świetlicy środowiskowej, Dzienniki lekcyjne, dzienniki zajęć pozalekcyjnych,
G. Sójka B. Nowak, R. Pawlak, Nauczyciele przygotowujący apele i imprezy,
Termin
R. Pawlak Cały rok
Uwagi
organizowanie - oglądanie filmów o wymowie edukacyjnej III. Komunikacja, zachowania asertywne, radzenie sobie ze stresem i przeciwdziałanie wagarom. Uczeń: - rozpoznaje stres jako stan psychofizyczny i jego skutki, - charakteryzuje cechy zachowań asertywnych, - określa sposoby radzenia sobie ze stresem, - zachowuje się asertywnie. Zadanie i sposób realizacji I. Zorganizowanie spotkania ze specjalistą – psychologiem n/t stresu, asertywnych zachowań. III. Przeprowadzenie zajęć n/t komunikacji międzyludzkiej, stresu i jego skutków na godzinach wychowawczych, religii: IV. Realizacja elementów programu profilaktycznego „Jak żyć z ludźmi” VI. Analiza frekwencji w dziennikach szkolnych, obserwacje uczniów na przerwach, kuratorami sądowymi.
7
Dokumentowanie Zapisy, sprawozdania scenariusze zajęć sprawozdania sprawozdania
Odpowiedzialni Wych. klas R. Pawlak Wych. klas B. Kubacka R. Pawlak Wych. klas
Termin
cały rok
Uwagi
IV. Racjonalne organizowanie czasu wolnego i świadome korzystanie z mediów. Uczeń: - rozpoznaje zasady higienicznego trybu życia, - charakteryzuje sposoby spędzania wolnego czasu, - stosuje zasady higienicznego trybu życia, - wykazuje krytyczny stosunek do mediów Zadanie i sposób realizacji I. Wyposażenie ucznia w wiedzę z zakresu zasad higienicznego trybu życia, tj: - higiena osobista i higiena otoczenia - model zdrowego dnia - higiena pracy umysłowej - zdrowy styl odżywiania się i jego zaburzenia. w ramach realizacji ścieżki prozdrowotnej II. Przeprowadzenie zajęć z higienistką szkolną n/t higieny osobistej
Dokumentowanie Zapisy w dziennikach
sprawozdania
Odpowiedzialni M. Leciejewska Wych. klas
Wych. klas Higienistka szkolna III. Analiza informacji medialnych pod kątem zgodności z prawdą Zapisy w Wychowawcy, na godzinach wychowawczych dziennikach pedagog szkolny IV. Opracowanie i przedstawienie oferta zajęć pozalekcyjnych Zapisy w Nauczyciele służących zagospodarowaniu czasu wolnego. dziennikach zajęć realizujący pozalekcyjnych zajęcia V. Organizacja zajęć: rekreacyjno - sportowych, teatralnych, Zapisy w Nauczyciele turystyczno – krajoznawczych, ekologicznych., wycieczek. dziennikach, karty realizujący wycieczek, zajęcia VI Zdiagnozowanie sposobów spędzania czasu wolnego wśród ankieta R. Pawlak uczniów.
8
Termin Cały rok
Cały rok Cały rok Cały rok Cały rok II-III 2011
Uwagi
V. Przygotowanie uczniów do przyjęcia systemu wartości i funkcjonowania w grupie rówieśniczej, uwzględniające rozwój osobowości dziecka. Uczeń: - rozpoznaje sytuacje nacisku grupowego, - charakteryzuje wartości uniwersalne, - charakteryzuje pozytywny i negatywny wpływ grup rówieśniczych, - określa pozycję różnych wartości w swojej hierarchii, - stosuje wartości moralne zgodnie z obowiązującym prawem i tradycją Zadanie i sposób realizacji I. Prowadzenie dyskusji wokół systemu wartości na różnych lekcjach . II. Dostarczenie wiedzy n/t rodzajów grup rówieśniczych i ich pozytywnego i negatywnego wpływu na młodego człowieka i kształtowanie umiejętności interpersonalnych (w tym chronienie siebie w sytuacjach nacisku grupowego) - zajęcia warsztatowe na godzinach wychowawczych, - zajęcia psychoedukacyjne z pedagogiem szkolnym III. Motywowanie do podejmowania osobistych wyborów i postanowień przez ucznia w/g istniejącej hierarchii wartości ukierunkowanej na dobro człowieka. IV. Wskazanie uczniom możliwości uzyskiwania pomocy w sytuacjach zagrożenia: - przekazanie informacji w formie ulotek, adresów instytucji, numerów telefonów itp.
Dokumentowanie Odpowiedzialni Zapisy w dziennikach nauczyciele
Termin Cały rok
Zapisy w dziennikach Wych. klas
Cały rok
Zapisy w dziennikach, nauczyciele sprawozdania
Cały rok
Zapisy w dziennikach Wych. klas
Cały rok
VI. Przygotowanie do wyboru kariery zawodowej.
9
Uwagi
Uczeń: - rozpoznaje własne uzdolnienia, zainteresowania, możliwości - charakteryzuje różne zawody - określa preferowane zawody na rynku pracy - wybiera drogę zawodową zgodnie ze swoimi zainteresowaniami Zadanie i sposób realizacji I Udostępnienie uczniom informacji o istniejących zawodach: - organizowanie wycieczek tematycznych do zakładów pracy - spotkania z przedstawicielami ciekawych zawodów na lekcjach wychowawczych zajęciach w ramach SZOK - kontakt z Powiatowym Urzędem Pracy – informacja na temat lokalnego rynku pracy II. Organizacja zajęć kształtujących umiejętność autoprezentacji, sporządzanie życiorysów, listu motywacyjnego. III. Prowadzenie zajęć służących planowaniu własnej przyszłości, np.: „Jakie predyspozycje niezbędne są w różnych zawodach”, „Moje słabe i mocne strony”. IV Informacje na temat rekrutacji oraz pomoc w działaniach uczniów i rodziców związanych z rekrutacją do szkół ponadgimnazjalnych.
Dokumentowanie Odpowiedzialni Zapis w dzienniku B. Kubacka – SZOK nauczyciel prowadzący SZOK
Termin Cały rok
Zapis tematów lekcyjnych
Cały rok
Wych. klas, M. Rybacka, B. Nowak Zapis w dzienniku B. Kubacka – SZOK nauczyciel prowadzący SZOK Zapis w dzienniku B. Kubacka – SZOK nauczyciel prowadzący SZOK
10
Cały rok
II – VI 2011
Uwagi