Messi. Historia chłopca, który stał się legendą (wyd. 2) by Wydawnictwo SQN

MESSI Historia chłopca, który stał się legendą

LUCA CAIOLI

MESSI Historia chłopca, który stał się legendą

Tłumaczenie: BARBARA BARDADYN

KRAKÓW 2013

Tytuł oryginału:

Messi. La historia del chico que se convirtió en leyenda Copyright © Luca Caioli 2008–2013 Copyright © for the Polish edition by Wydawnictwo SQN 2013 Copyright © for the translation by Barbara Bardadyn 2013 Redakcja – Kamil Misiek / Editor.net.pl Korekta – Joanna Mika-Orządała Skład – Joanna Pelc Projekt okładki – Paweł Szczepanik / BookOne.pl Luca Caioli cover photo credit – Elvira Giménez Projekt FCBooks.pl – Tomasz Lasota, Michał Rędziak, Przemek Romański Front cover photograph and all photos inside the book © Getty Images / Flash Press Media All rights reserved. Wszelkie prawa zastrzeżone. Książka ani żadna jej część nie może być przedrukowywana ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana czy powielana mechanicznie, fotooptycznie, zapisywana elektronicznie lub magnetycznie, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy. WYDANIE DRUGIE, poprawione i uzupełnione ISBN: 978-83-7924-110-1

www.wydawnictwosqn.pl Szukaj naszych książekk również w formie e ej elektronicznej

DYSKUTUJ O KSIĄŻCE //WydawnictwoSQN / /SQNPublishing //WydawnictwoSQN

NASZA KSIĘGARNIA www.labotiga.pl N

SPIS TREŚCI Fenomenu Messiego nie da się wyjaśnić �� 7 Ostateczna granica �� 9 ROSARIO �� 15 SZPITAL GARIBALDI �� 22 NAJMNIEJSZY ZE WSZYSTKICH �� 30 TAKI JAK ZAWSZE ��37 CZERWONO-CZARNY ��41 TO BYŁ GARDEL �� 50 NISKI WZROST ��53 ŚWIATOWIEC W MIASTECZKU �� 59 PO DRUGIEJ STRONIE OCEANU �� 62 SMAGNIĘCIE BICZEM ��71 PROWIZORYCZNA LICENCJA ��74 MASKA PUYOLA �� 80 DEBIUT �� 84 JEDEN Z NAS ��91 KASETA WIDEO �� 93 PIŁKA JEST JEGO ZABAWKĄ �� 103 PRZYJACIEL �� 107 SERIAL �� 110 ŚWIEŻE POWIETRZE �� 119 DZIECKO MECZU �� 123 SUPERSONICZNY �� 130 TRUDNO, BARDZO TRUDNO �� 133 ANI MINUTY �� 136

POZYTYWNE UPRZEDZENIE ��149 DIABEŁ �� 153 Z OTWARTYMI USTAMI ��160 LEO I DIEGO �� 163 DROGA DO PRZEBYCIA �� 179 TRZEBA TO POKAZAĆ �� 183 ROZCZAROWANIE ��186 ELEKTRYCZNY CHŁOPIEC �� 193 BRĄZ I SREBRO ��196 CIELESNE MYŚLENIE �� 204 DŁUGI MARSZ PO ZŁOTO �� 207 NAJSZCZĘŚLIWSZY ROK �� 226 DO TRZECH RAZY SZTUKA �� 246 MORZE ŁEZ ��259 ZASKOCZENIE ��273 SIMPLY THE BEST �� 284 niespełnione marzenie �� 299 as pucharów �� 308 hat-trick �� 313 rekord �� 318 messidependencia �� 338 BARCELONA �� 352 KARIERA W LICZBACH �� 361 PODZIĘKOWANIA �� 366

ROSA R IO

«Kupuję rumsztyk albo kawałek udźca. Takie porcje mięsa widziałam także w Barcelonie, ale nie wiem, jak się nazywają. Każdy stek posypuję odrobiną soli, zanurzam w ubitym jajku i obtaczam w bułce tartej. Smażę do momentu, aż będą dobrze złociste. Kroję cebulę w słupki. Kiedy zmięknie, dodaję przecier pomidorowy, trochę wody, sól, oregano i szczyptę cukru. I zostawiam na ogniu przez jakieś 20 minut. Kiedy sos jest już gotowy, nakładam go na każdy ze steków, dokładnie je pokrywając. Wyjmuję z lodówki twaróg albo żółty ser i umieszczam na wierzchu łyżeczką albo kładę cienkie plasterki. Zostawiam w piekarniku aż ser się przyrumieni. Trzeba jeszcze tylko usmażyć ziemniaki, które należy położyć obok, i milanesa à la napolitana jest gotowa do podania». Celia opisuje z pasją i doświadczeniem wybornej kucharki ulubione danie swego syna, Lionela Messiego. «Kiedy jestem w Barcelonie, muszę mu je przygotowywać dwa lub trzy razy w tygodniu. Takich średniej wielkości steków zjada przynajmniej trzy. Ja sobie żartuję, mówiąc: „To moja milanesa à la napolitana i moja mate sprawiają, że strzelasz tyle goli”. To prawda: kiedy wbił trzy Realowi Madryt, byłam u niego, przygotowując mu jedzenie, które najbardziej lubi, i mate parzoną w nocy». Lionel ma bardzo proste gusta kulinarne: milanesa, ale 9 ROSARIO

ani bez gotowanej szynki, ani bez jajek sadzonych na wierzchu, kurczak z sosem z papryki i cebuli oraz ziemniaki z oregano. Nie przepada za wykwintnymi daniami, jak te, które przyrządza jego brat Rodrigo, ale wiadomo, Rodrigo jest kucharzem i jego marzeniem jest otworzenie, wcześniej czy później, własnej restauracji. To normalne, że eksperymentuje i próbuje coraz to nowych przepisów, chociaż jego młodszy brat nie zawsze to docenia. Łakomczuch? «Tak, Leo uwielbia czekoladę i alfajory (ciastka z karmelowym nadzieniem – przyp. tłum.). Kiedy wybieramy się do Hiszpanii, musimy zabierać ze sobą całe pudła, żeby zawsze miał coś w zapasie». Legenda głosi, że kiedy był mały i trener obiecał mu jeden alfajor za każdego strzelonego gola, udało mu się skonsumować osiem po jednym tylko meczu. Mały obżartuch. Przy kawie z mlekiem w barze La Tienda przy alei San Martín w Rosario matka barcelońskiej «10» bardzo chętnie opowiada o swoim znanym na całym świecie synu. Czarne włosy, lekki uśmiech i rysy twarzy, które przypominają Leo (chociaż ona się śmieje i mówi, że jest podobny do swego ojca). Celia María Cuccittini Oliveira de Messi ma łagodny, delikatny głos. Kiedy mówi, często szuka wzrokiem Marceli, swojej siostry, która siedzi dokładnie naprzeciwko niej. Najmłodsza z rodziny Cuccittini również jest matką futbolistów: Maximiliano gra w Brazylii, w klubie Vitória, Emanuel w Paragwaju, w Olimpii, a Bruno dorasta w szkole Renato Cesarini, skąd wyszli tacy piłkarze jak Fernando Redondo i Santiago Solari. Marcela Cuccittini de Biancucchi jest matką chrzestną Leo i jego ulubioną ciotką. To w jej domu przesiaduje, kiedy wraca do Rosario. «Musimy iść do niego albo dzwonić, żeby wiedzieć, co słychać, ale oczywiście moja siostra dobrze się o niego troszczy», mówi Celia. 10

MESSI. HISTORIA CHŁOPCA, KTÓRY STAŁ SIĘ LEGENDĄ

«I jest też Emanuel, są nieodłączni». Gdy byli mali, stale grali w piłkę. «Było ich pięciu: trzech moich: Matías, Rodrigo i Leo, i dwóch mojej siostry: Maximiliano i Emanuel. W niedzielę, kiedy udawaliśmy się do domu mojej matki, przed obiadem wszyscy wychodzili na ulicę, żeby grać», wspomina Celia. To były zażarte mecze, w futbol albo futbol-tenis, i Leo często wracał do domu z płaczem, bo przegrywał albo starsi go oszukiwali. «Dokładnie, jakiś czas temu Maxi przypominał mi tamte gry – dodaje Marcela – mówiąc, że kiedy wszyscy spotykają się tutaj w Rosario, ma ochotę, by znów rozegrać mecz Messi kontra Biancucchi, aby przypomnieć sobie stare czasy». Wspomnienia prowadzą nas do babci Celii: jej przepysznych past i deserów, niedzielnych rodzinnych spotkań i piłkarskiej pasji. «To ona odprowadzała chłopców na treningi. To ona nalegała, żeby pozwolili grać mojemu Lionelowi, mimo że nie był jeszcze w odpowiednim wieku, mimo że był najmniejszy i bardzo drobny. Bo – mówi Celia – zawsze był malutki. Obawiano się, że go zadepczą, że wyrządzi sobie krzywdę, ale ona nic sobie z tego nie robiła, nalegała: „Podajcie do Lionela, podajcie do małego, on potrafi strzelać gole”. To ona przekonała nas, byśmy kupili mu piłkarskie buty. Szkoda, że dziś nie może patrzeć, jak gra. Zmarła, kiedy Leo miał 10 lat, ale kto wie, czy tam z góry albo gdziekolwiek jest, widzi, kim został, i jest szczęśliwa z powodu swego wnuka, którego tak bardzo kochała». No dobrze, ale jak Leo zaczął grać w piłkę, od kogo się nauczył, skąd ma taką zwinność, czy to kwestia genów? «Nie wiem, od swego ojca, braci, kuzynów. W naszej rodzinie zawsze lubiliśmy futbol. Ja też jestem pasjonatką. Mój idol? Maradona. Jego kariera, jego gole, wszystko to przeżywałam z wielkimi emocjami. To, co on wyczyniał na boisku, było fenomenalne. Kiedy 11 ROSARIO

go poznałam, powiedziałam mu: „Mam nadzieję, że pewnego dnia mój syn będzie dobrym piłkarzem i że ty będziesz mógł go trenować”. I proszę, dokąd zaszedł». Pauza w rozmowie. Leżący na stole telefon zaczyna dzwonić. Celia przeprasza, odchodzi na bok i odbiera. W tym czasie Marcela wraca do opowieści o małym Leo: «Był niesamowity. Nie skończył jeszcze pięciu lat, a już kopał piłkę jak nikt inny. Lubił to, nie przestawał. Tak mocno odbijał futbolówkę od bramy, że sąsiedzi często prosili go, by robił to trochę lżej». Celia wyłączyła telefon, siada i ze zrozumieniem kiwa głową. «Największą karą, jaka groziła Leo, było: dziś nie idziesz trenować. „Nie, mamusiu, proszę, wszystko zrobię dobrze, nie martw się, przysięgam… pozwól mi iść grać”. Błagał i nalegał, aż dawałam się przekonać. Leo nie był kapryśnym ani niegrzecznym dzieckiem. Zawsze był dobrym chłopcem, cichym i nieśmiałym, takim, jakim jest do dziś». Naprawdę? «Tak, naprawdę. On nawet nie zdaje sobie sprawy z popularności. Kiedy wraca do Rosario, chce spacerować tutaj, po alei San Martín, ze swym kuzynem Emanuelem. Gdy mówimy mu, że to niemożliwe, że ludzie z osiedla, jak tylko go zobaczą, z radości nie pozwolą zrobić mu nawet dwóch kroków, wówczas wpada w zły nastrój. Nie rozumie tego, obraża się. W Barcelonie chodzi do El Corte Inglés (sieć centrów handlowych – przyp. tłum.) ubrany na sportowo. Ronaldinho wiele razy sobie z niego żartował i pytał, czy przypadkiem nie jest szalony, by tak sobie spacerować. On nie był nawet świadomy tego, kim jest. Dlatego sława, rozdawanie autografów czy zdjęcia z fanami w ogóle mu nie ciążą. Czasem nocami, kiedy po długiej nieobecności wracał do domu albo kiedy ja go odwiedzałam, 12

MESSI. HISTORIA CHŁOPCA, KTÓRY STAŁ SIĘ LEGENDĄ

kładłam się obok niego w łóżku. Rozmawialiśmy, głaskałam go po włosach, opowiadałam różne rzeczy i mówiłam pół żartem, pół serio: „Ile dałoby wiele dziewczyn, by znaleźć się tutaj, obok ciebie”. On robił dziwną minę i odpowiadał: „Mamo, nie opowiadaj głupstw”». Na ścianach baru widzą koszulki argentyńskich piłkarzy. Oprawiona za szkłem jest także koszulka Leo z Barcelony z numerem 30. «Nie wiedzą, że jestem jego matką, mimo że mieszkamy tu, w tej samej dzielnicy», mówi Celia, kobieta, która ucieka od sławy, w pełni świadoma ryzyka, jakie niesie za sobą świat celebrytów i która ma jasno wyznaczone priorytety w swoim życiu i w życiu swoich dzieci. No dobrze, ale jak się czuje będąc matką genialnego piłkarza? «Dumna, bardzo dumna. Otworzyć gazetę i zobaczyć, zarówno tutaj, jak i w Hiszpanii, tekst o nim, zobaczyć gdzieś koszulkę z jego nazwiskiem albo dzieci, które ją noszą… napawa mnie dumą. Tak samo jak boli mnie słuchanie nieprawdziwych rzeczy o jego życiu albo gdy ktoś krytykuje jego grę. To dotyka do żywego i bardzo boli, kiedy ktoś dzwoni i mówi: „Widziałaś to, widziałaś tamto?”. Leo? Bardzo rzadko czyta to, co się o nim pisze. Jeśli już, nie przywiązuje do tego wagi. Ale nie znaczy to, że nie przechodził przez bardzo trudne momenty. Źle znosił czas, kiedy był kontuzjowany, przez długie miesiące przebywał z dala od boiska, czy kiedy nic nie wychodziło mu tak, jak tego chciał. Ja w takich momentach nie zastanawiam się dwa razy, biorę walizki i lecę do Barcelony, żeby zobaczyć, jak się czuje, być przy nim, dbać o niego. Leo zawsze był chłopcem, który problemy skrywa głęboko w sobie, ale jednocześnie zawsze był nadzwyczaj dojrzały jak na swój wiek. Pamiętam, że kiedy rozważaliśmy możliwość powrotu do 13 ROSARIO

Argentyny, powiedział: „Mamo, nie martw się, ja zostaję, ale wy jedźcie, Bóg nam pomoże”. Ma ogromną siłę woli». Znów opowiada o sukcesie, o ludziach, którzy szaleją na punkcie Pchły po obu stronach oceanu. «To, co najbardziej mi się podoba, to fakt, że go kochają – mówi Celia. – Kochają go, tak sądzę, ponieważ jest prostym, skromnym, dobrym człowiekiem. Zawsze myśli o innych i zależy mu, by wszyscy jego bliscy byli zadowoleni: rodzice, bracia, siostrzeńcy, kuzyni. Rodzina zawsze jest najważniejsza. To prawda, jestem matką, a matka, kiedy opowiada o swoich dzieciach, świetle jej oczu, może mówić tylko same dobre rzeczy, ale Leo ma naprawdę ogromne serce». Jak matka postrzega przyszłość swego syna? «Pod względem piłkarskim życzę mu, by stworzył historię jak Pelé, jak Maradona, żeby zaszedł daleko, bardzo daleko. Ale przede wszystkim, jako matka, proszę Boga o to, żeby był szczęśliwy, żeby czerpał z życia, bo jeszcze nie było mu to dane. Futbolowi poświęca serce i duszę. Nie wychodzi, nie robi wielu rzeczy, które normalnie robią młodzi w jego wieku. Dlatego życzę mu, by miał cudowne życie. Zasłużył na to». Przez ogromne okno widać, że niebo zrobiło się ciemne. Ruch drogowy stał się bardziej chaotyczny: autobusy, furgonetki, samochody, zostawiające za sobą chmurę dymu, ciągnięty przez konia wóz pełen złomu oraz mnóstwo ludzi, kierujących się w stronę sklepów i przystanków transportu publicznego. Celia musi wracać, w domu czeka na nią María Sol. Marcela powinna pójść po Bruno do szkoły piłkarskiej. Pada deszcz, więc Celia nalega, żeby odwieźć swoich gości do centrum. Idzie po samochód. W drzwiach zamienia jeszcze ostatnie słowa z Marcelą 14

MESSI. HISTORIA CHŁOPCA, KTÓRY STAŁ SIĘ LEGENDĄ

na temat matczynego strachu: kontuzji i pieniędzy, które mogą uderzyć do głowy. «Na razie moi synowie, również Leo, nie stracili poczucia rzeczywistości. Ja, moja rodzina oraz rodzina mojej siostry mieszkamy na tym samym osiedlu, na którym się urodziliśmy, w tym samym domu. Nie zmieniliśmy dzielnicy, nie chcieliśmy porzucić naszych korzeni, a chłopcy cały czas są tacy sami. Mam nadzieję, że nigdy się nie zmienią. Że nie przytrafi im się to, co innym piłkarzom, którzy zagubili się wraz ze sławą». Szary volkswagen zatrzymuje się tuż przy chodniku. Celia jedzie szybko ulicami w południowej części Rosario. Mija szkołę, do której chodził Leo, i wspomina: «Nie był dobrym uczniem. Trochę leniwym». Skręca w prawo przed budynkiem Tiro Suizo, klubu sportowego założonego w 1889 roku przez imigrantów z kantonu Ticino. Dwóch małych chłopców nie zwraca uwagi na samochód. Są zbyt zajęci, mając przy nodze piłkę i dryblując. «Taki był Lionel», mówi Celia.

SZPITA L GA R IBA LDI 24 czerwca 1987 Konstrukcja koloru kremowego, w stylu XIX-wiecznych budynków, zajmuje sporą powierzchnię przy ulicy Visasoro pod numerem 1.249. To włoski szpital zadedykowany Giuseppe Garibaldiemu, który w Rosario posiada także pomnik na Plaza de Italia. To popularna postać, Bohater Dwóch Światów, który w czasie swego południowoamerykańskiego wygnania walczył nad rzeką Paraná i na tej ziemi «czerwone koszule» pozostawiły po nim ślady. Na przykład w nazwach szpitali, które, zarówno w Rosario, jak i w Buenos Aires, ufundowali wygnani politycy: mazziniści (zwolennicy Giuseppe Mazziniego, który razem z Garibaldim walczył o wolność – przyp. tłum.) i garibaldiniści, a także w nazwach charytatywnych stowarzyszeń. Kompleks szpitalny w Rosario został zainaugurowany 2 października 1892 roku, aby zapewnić opiekę włoskiej społeczności, która wtedy reprezentowała ponad 70 procent przybyłych zza oceanu imigrantów. Dziś posiada jeden z najlepszych oddziałów położniczych w mieście. To właśnie tutaj rozpoczyna się, pewnego zimowego ranka o godzinie szóstej rano, historia Lionela Messiego, trzeciego syna rodziny Messi-Cuccittini. Jorge, ojciec, ma 29 lat i jest szefem działu w fabryce metalurgicznej Acindar w Villa Constitución, 50 kilometrów od Rosario. 27-letnia Celia pracuje w zakładzie produkującym magnetyczne 16

MESSI. HISTORIA CHŁOPCA, KTÓRY STAŁ SIĘ LEGENDĄ

szpule. Poznali się, będąc jeszcze dziećmi, w dzielnicy Las Heras, wcześniej znanej jako Estado de Israel, a dziś San Martín, w południowej części miasta, zamieszkałej przez ludzi skromnych i pracowitych. Antonio, ojciec Celii, jest mechanikiem: naprawia wentylatory, lodówki i inne urządzenia gospodarstwa domowego. Celia, matka, przez wiele lat pracowała jako sprzątaczka. Eusebio, ojciec Jorge, zarabia na życie na budowie; matka, Rosa María, jest asystentką. Ich domy dzieli niewiele ponad sto metrów. Ich rodziny mają włoskich i hiszpańskich przodków, jak wiele innych na tej ziemi. Nazwisko Messi wywodzi się z Włoch – z miejscowości Recanati, prowincji Macerata, z regionu Marche, gdzie urodził się poeta Giacomo Leopardi i tenor Beniamino Gigli. Stamtąd, pod koniec XIX wieku, na jednym z wielu statków kierujących się do Ameryki, wypłynął Angelo Messi. Podobnie jak miliony emigrantów najniższej klasy, w poszukiwaniu lepszego życia w Nowym Świecie. Familia Cuccittini również ma włoskie korzenie ze strony ojca. Obie rodziny z wilgotnej pampy ostatecznie przeprowadziły się do miasta. Rosario, 305 kilometrów od stolicy, liczące ledwie milion mieszkańców, jest miastem o największej populacji w prowincji Santa Fe, która rozciąga się do brzegów Parany. Wybrzeże biegnie wzdłuż rzeki aż do mostu Matki Boskiej Różańcowej, który od kilku lat łączy Rosario z Victorią. Rzeka Paraná od zawsze była ważną arterią transportu wodnego. Stąd w stronę całego Mercosur wypływa mnóstwo produktów rolnych, między innymi soja, która w ostatnim czasie znacznie wzbogaciła ten region i przekształciła miasto. Nowe budynki, drapacze chmur 17 SZPITAL GARIBALDI

i niesamowite wille zaczęły powstawać w pobliżu plaż pełnych drobniutkiego piasku przyniesionego przez rzekę. I oczywiście Rosario nadal jest, w pełnym znaczeniu tego słowa, miastem flagi. Grupy szkolnych dzieci ubranych w białe fartuchy robią sobie zdjęcia u stóp Narodowego Pomnika Flagi (Monumento a la Bandera), zbudowanego w stylu radzieckim i zainaugurowanego w 1957 roku, aby oddać pamięć miejscu, w którym 27 lutego 1812 roku generał Manuel Belgrano rozkazał po raz pierwszy zawiesić narodową flagę. Rosario jest miastem wnuków imigrantów, miastem dzielnic baraków i dzielnic willowych. Ale zostawmy już historie o emigracji, mieszaniu kultur, językach i tradycjach, których Argentyna jest pełna, i wróćmy do Jorge i Celii, którzy – będąc jeszcze bardzo młodymi ludźmi – zakochali się w sobie i zaręczyli.

MESSI. HISTORIA CHŁOPCA, KTÓRY STAŁ SIĘ LEGENDĄ

Messi kilka lat temu…

…i dziś…

…ale jedno się nie zmieniło – nadal jest niedościgniony

Mierzył się z legendą piłki nożnej…

…odwiecznym rywalem, Cristiano Ronaldo…

…a w sezonie 2013/14 przyszło mu zagrać przeciwko niedawnemu koledze z drużyny – Thiago Alcântarze

Koniec fragmentu. Zapraszamy do ksiÄ&#x2122;garĹ&#x201E; i na www.labotiga.pl