“A RAPAZA DO CIRCO”, de Vento ferido CARLOS CASARES
El coñeceuna de casualidade. Unha tarde, a eso das seis, estaba sentado nun banco do xardín e advertiu que se lle achegaba unha rapaciña loura, de melenas longas, vestida cun pantalón short. Con acento francés preguntoulle ónde podería atopar un médico. Acompañouna. Polo camiño ela díxolle que era trapecista do circo e que seu pai -un antigo xendarme-, atopábase malo (pouca cousa: talvez unha mala dixestión), e que pedira que lle levaran un médico. El a penas falou. Ó chegar á clínica indicoulle: «Aquí». Ela deulle as gracias e invitouno a pasar pola taquilla, onde lle facilitaría un par de entradas prá función das oito. Foi. Antes de subir ó trapecio, a rapaza, vestida de pescadora, cantou. Na metade da canción dirixiuse cara á butaca que ocupaba el e botoulle o sedal da cana, mentres lle dicía entre as risas de todos: «Pica, pica, pececito». Volvéronse atopar ó día seguinte.Despois víronse tódolos días. Pasaban as tardes no río. Deitábanse na area. Enterrábanse. Nadaban. Ela faláballe de Marsella, da súa infancia. El pechaba os ollos e imaxinaba aquela rúa fronte ó porto, os barcos que Anne despedía cun pano branco dende a bufarda, a tía Françoise, Jules... -¿Como sería aquel Jules que lle dera o primeiro bico no portal? -Era louro, coma min. E moi pencoso. -¿Lémbraste del? El tiña un sombreiro de palla sobre dos ollos pra tornar o sol. Volveulle preguntar: -¿Lémbraste del? Sentiu os labios dela que se po usaban nos seus. Foi coma un trallazo. Unha ledicia branca nacíalle dentro do corazón.
Despois bicáronse. Bicáronse moitas veces. E ela apoiou a súa cabeza no peito del. Pronto correu a noticia de que se vían no río. Na casa rifáronlle. «¡O que me faltaba dixera seu pai- un fillo titiriteiro». Pero seguíanse vendo ás escondidas. Hoxe os compañeiros de quinto desafiárono. -A que non es home de subila pra aquí... Non o dubidou. Asomouse á ventá e chamouna: -¡Anne...!
Subiu. Recibiuna no hall e metéronse no laboratorio. Pecharon a porta por dentro e taponaron o buraco da pechadura cun cacho de papel. Os de quinto armaban barullo fóra. El ensinoulle as bolboretas, as pedras, os lagartos e as cobras metidos en formo!... Pediulle un alfinete e picouse nun dedo. Amosoulle o sangue a través do microscopio. -¿Sabes unha cousa? -dixo da. -¿Que? -Que nos imos mañá. Colleuna pola cintura e bicouna.E naquel intre chegou o director. Cando saia será xa de noite e terase que ir para a casa sen vela, sen lle explicar, sen lle dicir o que ocorreu. E despois de cear dirá: «Quero ir ó circo». E o seu pai responderá: «Non». Entón irase á cama. E pensará: «Os vellos non saben». E os vellos (non tan vellos), na súa habitación nin sequera se lembrarán del e da francesiña Anne. E el ha tardar en durmir, pero durmirá. ¿Durmirá?.
Mañá ó se erguer, sentirase triste. Máis triste que ninguén. ¿E que será de Anne? Non a volverá ver. ¿Nunca máis? Nunca. Ergueuse moi cedo. Marchou correndo ó campo da feira. No sitio do circo só quedaba un redondel.
“O XOGO DA GUERRA”, de Vento ferido CARLOS CASARES· Botaron a sortes e tocoume a min. Eu penso que fixeron trampa, pero calei. Díxome o Rata: "Vai". Eu non quería ir, digo a verdade. Pero cando o Rata dicía vai, había que ir. O Rata estaba tolo, segundo a miña nai. Pero eu penso que non estaba tolo, que era atravesado e de mala lei. "Vai", dixo outra vez. E fun. A casa de don Domingo quedaba lonxe. Algo así como a dous quilómetros. Tiven que dar un rodeo para non pasar por diante da zapatería do meu pai. Pensei: "escapo para a casa e xa está". Pero collín medo. Ademais ía calor e na casa no verán non se para coas moscas. Cheguei ao chalé de don Domingo e berrei: - ¡Zalo...! Ladraron os cans. Agardei un pouco e volvín chamar:
¡Zalo...!
Cando apareceu, de seguida me dei conta de que viña de durmir a sesta. Díxome: "¿Que pasa!? Eu díxenlle: "O Rata agárdate no río. Cazou unha bolboreta moi bonita. Di que vaias, que cha dá para a colección". O Zalo era tolo polas bolboretas. E o Rata, que cabrón, como lle sabía dar co gusto á xente.
¿Onde está o Rata?
No campo da Bomba.
Saímos correndo. Cando chegamos, o Rata estaba bañándose no río. Ao nos ver, saíu. Mirou ao Zalo con cara de atravesado e díxolle: "Hola, "¿Queres a bolboreta?". O Zalo volveuse cara a min como preguntando. A verdade, eu non quería. O Rata asubiou e entre todos botáronse ao Zalo. Espírono e atárono a un amieiro. O Zalo choraba e a min déronme ganas de chorar. Eso non se lle fai a ninguén e menos a traición. O Rata chuspiulle alí, naquel sitio, e chamoulle caguetas. "Non se chora", dixo. Despois colleu un vimbio e pasoullo polas pernas o pola barriga sen lle dar. Botamos a sortes e tocoume a min. Quixen fuxir ou tirarme ao río, pero o Rata miroume así, como mira el, e collín o vimbio. "Veña"- Díxenlle que non. "Mira, Rafael, que te imos atar a ti". "Non", "Mira Rafael, que non me enchas". "Mira Rafael..." Pola voz souben que me ía dicir o da miña nai. Agarrei o vimbio e funme cara ó Zalo. Eu non quería, ben o sabe Deus. E deille no pescozo. Os outros berraron: "¡Máis!" E eu non vía. E daba. E sentía o sol dentro da cabeza e os chíos do Zalo, que se me espetaban nos ouvidos. E daba. "¡Máis!" Doíame o brazo de tanto subir e baixar. "¡Máis!" Cando mirei para o Zalo gañei medo. Sangraba por todas partes e comíano as moscas. Estaba como morto. Non falaba. O Rata e os outros fuxiron. Eu tamén fuxín. Agora estou neste colexio. Aquí levo un ano. É primavera e non podo saír. Ao mellor saio para xullo. Onte leváronme á sala de castigos. Din que non se pode andar sós, que hai que xogar. Tampouco se pode andar de dous en dous. A puta que os pariu a todos. Eu quero andar só para pensar. A min non me gusta xogar ao fútbol nin ao frontón. Gústame xogar no lavabo. E non se pode. Está prohibido. Pero polas noites, cando todos dormen, érgome e vou os lavabos e xogo á guerra. Polo día collo moscas e gárdoas nunha caixa de mistos. Pola noite meto as moscas na pileta e ábrolle ao grifo, pouquiño a pouco, paseniño. As moscas soben ben, foxen pola pileta enriba, pero eu doulles para abaixo cunha palliña e afogan. É a guerra. Un día colléronme e leváronme á sala de castigos. E chamáronme marrán por andar coas moscas nas mans. ¿E que? Se non fose pola guerra, podrecía de noxo. No inverno, como non hai moscas, xogaba con cachiños de papel,pero non é tan bonito. Para xullo din que saio. O Rata, ao mellor pensa que me esquecín. Estache bo. ¡Ai, Rata! Estache bo. Heino arranxar ben arranxado. El ha pensar que somos amigos. Estache bo. ¡Ai, Rata! "¿Ves ao río?" El vén, que lle gusta moito. "¿Xogamos aos
submarinos?" El xoga, que lle gusta moito xogar aos submarinos. Primeiro paso eu. Paso dúas ou tres veces. Despois que pase el. Eu escarránchome e el pasa por debaixo da auga entre as miñas pernas. E así dúas ou tres veces, para que se confíe. Pouquiño a pouco. Paseniño. E entón, ala, cando pase, pecho as pernas e queda preso polo pescozo. Pouquiño a pouco. Paseniño. Como as moscas da pileta.
“O LADRÓN DE PALABRAS”, de Made in Galiza SÉCHU SENDE Era un país hai moito tempo no que as palabras eran valiosas como o pan ou a auga, como en todos o so países do mundo. Un día chegou un estranxeiro e parou a falar cunha muller nun camiño. Aquel home levaba un coitelo ao cinto e un dente de ouro. Estiveron falando e falando e, nun momento dado, o estranxeiro fixo así coa man e rouboulle unha palabra á muller e saltou ao cabalo e marchou a galope. O ladrón de palabras seguiu galopando até que chegou a unha aldea. Alí entrou nunha pousada e púxose a falar cun médico que viña de curar a un enfermo. O ladrón sacou unha moeda de ouro e dixo: - Cámbioche esta moeda de ouro polas tres últimas palabras que acabas de dicir. O médico dixo que non, As palabras non son miñas, que son de moita outra xente. Mais o ladrón de palabras agardouno no bosque e púxelle na gorxa o coitelo e rouboulle aquelas tres palabras sen perder o sorriso dourado. Ao día seguinte o ladrón chegou a unha cidade e entrou nun pazo. Nunha man levaba unha bolsa con ouro e noutra, unha bolsa con palabras. Díxolle ao señor mostrándolle o ouro: - Mércoche todas as palabras que pronunciaches hoxe.
- Non –dixo o nobre-, as palabras non se venden. Mais o estranxeiro ameazouno co coitelo e rouboullas unha a unha. Máis adiante, o ladrón de palabras asaltou a un home que viaxaba a cabalo. Era un poeta especialista en cancións de amor. O ladrón sacou a daga e díxolle: -As palabras ou a vida. O poeta respondeu: -As palabras non son miñas, son do meu pobo. Eu nunca as vendería. Mais o ladrón de palabras foi contra el e arrincoulle as palabras do corazón. Axiña correu a voz por todo o país de que lles estaban roubando as palabras. E moita xente botou man das armas para defendelas. Cóntase que, de entre toda a xente da vila, os que mellor protexeron as palabras foron os labregos coas gadañas e as fouciñas, e os mariñeiros, cos coitelos e os arpóns. E que as mulleres máis valentes as escondían nas faldriqueiras ou nas camisas de liño. Mais o ladrón de palabras continuou roubándolles as palabras mesmo ás nenas que aprendían a ler e aos nenos que ían mercar zapatos. E aos mestres nas escolas e aos avogados que sabían de leis. E pouco a pouco aquel país seguiu perdendo moitas das súas palabras e foise facendo día a día cada vez máis pobre porque era o país ao que lle roubaban as palabras. Dise que a xente para protexer as palabras e gardalas en segredo mesmo as deixou de escribir. E que por medo ao ladrón de palabras moitas persoas, desconfiadas, durante séculos só pronunciaban as súas palabras coa familia ou entre a xente amiga. Así pasaron os anos e cóntase que naquel país aínda hai xente que segue tendo medo do ladrón de palabras. E hai quen di que ás veces o ladrón segue aparecendo nunha parada de bus ou nunha floraría ou nunha escola cunha bolsa e un coitelo e un sorriso cun dente de ouro.
“ISABEL” MARCELA SERRANO Isabel érguese todos os días ás seis da mañá, inverno ou verán. Malia que na súa casa hai dúas mulleres contratadas para o servizo, é ela quen –logo da ducha matinal- vai metendo os nenos un a un no baño, sécaos e prepáralles a roupa. Cando termina co quinto, vai á cociña, ferve a auga e pon a mesa. Bate ovos, tosta o pan, mestura leite con cereais, fai zume de laranxa. O almorzo listo e todos na mesa, ás sete e cuarto. Ás oito menos vinte, Isabel termina de preparar as mochilas. Ás oito deixa os nenos na porta do colexio e dez minutos despois está sentada na súa oficina, empezando a traballar. Ás dúas deixa a oficina, corre á casa para xantar cos fillos e inmediatamente despois do café comeza a repartir nenos para cubrir as diarias e múltiples actividades extraescolares de cada un deles. Entre o colexio, o pavillón, a academia, o tenis, a clase de danza, o laboratorio de química, de novo o tenis, o obradoiro de música, todos con distintos horarios de entrada e saída, as súas tardes son vertixinosas. Entre a entrada de un e a saída doutro, leva a un terceiro ao dentista, volve á oficina durante unha hora e media, vai á universidade deixar unhas notas –tamén dá clases alí- ou leva o can a vacinar. Aproximadamente ás sete da tarde xa están os cinco nenos e ela na casa. Normalmente hai unha hora de silencio: eles fan as tarefas de clase. Isabel sabe que non pode ler porque será interrompida por cada dúbida de cada neno cos deberes. Entre a consulta do dicionario e a operación de álxebra, trata de escoitar un pouco de música. Case ás oito vai á cociña e axuda a preparar a cea. Ás oito e media, comen ela e os nenos. Hernán case nunca chega antes das nove. Cando logrou deitar os nenos, Luz, a asistenta, xa ten posta a cea para Hernán. Isabel acompáñao cando pode, pois continuamente se ergue por mor dos berros que proveñen das diferentes habitacións. Ademais hai que lle contar un conto aos nenos. Hernán non pretende a súa atención a esa hora e case sempre aproveita para ler o xornal que só puidera follear pola mañá.
Cando Hernán toma o café, ela está desocupada. Ya pasou pola cociña para organizar co servizo o día seguinte. Co café, Hernán cóntalle cómo foi o día. Ela escoita con atención, interésalle. O día dela non é tema de conversación. El sistematicamente o elude. Pensa que o agrado que sente ao chegar á casa, que funciona tan ben, non se debe esvaer por mor das explicacións de cómo é que chega a funcionar así. El traballa moito e entrega unha enorme suma de diñeiro mensual. A súa mínima recompensa é non saber os detalles. Sobre o traballo de Isabel non pregunta; supón que se hai algo que el tivese que saber, ela contaríallo. Pouco despois das dez, están na cama. Hernán apenas pode darlle as boas noites. Ela xa está durmindo. MARCELA SERRANO (Adaptación)