LÁGRIMAS EN LA LLUVIA, DE ROSA MONTERO
A novela contén referencias á película de ciencia ficción de Ridley Scott Blade Runner (px 240), o mesmo título Lágrimas en la lluvia está tomado dunha das frases máis coñecidas do filme: “Todos eses momentos perderanse como bágoas na choiva. É hora de morrer.” A novela conta como a detective Bruna Husky, unha replicante deseñada para vivir só dez anos, é contratada para investigar a crecente onda de mortes de reps, que tolean de súpeto. Ao mesmo tempo, unha man anónima transforma o arquivo central de documentación da Terra para modificar a Historia da humanidade. Bruna, á que lle implantaron unha memoria allea, vive as lembranzas como propias, reflexiona sobre a identidade e procura o sentido de vivir mentres o tempo pasa. Os versículos do Eclesiastés (3, 1-8) serven de preámbulo á obra e entoan a súa mensaxe de aceptación ante o paso do tempo, a dor e a morte.
ROSA MONTERO
Rosa Montero estudou Xornalismo e Psicoloxía e traballou como xornalista para diversos medios de comunicación. Actualmente colabora no diario O País. gañou diversos premios en recoñecemento á súa traxectoria. No ámbito do literario, publicou diversas novelas, por exemplo Crónica del desamor, La hija del caníbal e Historia del Rei Transparente, moitos deles premiados. Tamén é autora de relatos, obras xornalísticas e libros para nenos. Durante a redacción da novela a parella da escritora faleceu e a dor séntese na ausencia lembrada de Merlín, a parella de Bruna na ficción.
LÁGRIMAS EN LA LLUVIA
Personaxes:
Replicantes, reps, androides, tecnohumanos: creados para desempeñar algunhas funcións subsidiarias. Non teñen acceso a posicións de poder.
Bruna é unha rep de combate, unha detective que vive con dor a morte da súa parella, Merlín, vítima do TTT, a enfermidade que acaba coa vida dos androides aos dez anos da súa creación.
Pablo Nopal, escritor e memorista, implantou a memoria da súa vida en Bruna e séntese na obriga de protexela.
Yiannis traballa no Arquivo Central. Vive aferrado á lembranza do fillo morto, cuxas imaxes esqueceu e pensa que a memoria dos humanos engana.
O inspector Paul Lizard, da Policía Xudicial, investiga a morte dos reps.
Maio é un bicho, un omaá, un refuxiado que fuxiu das guerras relixiosas. Pertence ao colectivo dos alieníxenas máis pobres, apátridas.
Bartolo, Bubi, un alieníxena convertido en animal doméstico, tragón, omnívoro.
RoyRoy, Ainhó, é unha muller anuncio. O seu fillo foi asasinado.
Mirari, unha muller virtuosa do violín que sofre os efectos do abuso da teledeportación.
Oli, a muller que rexenta o bar, defende a Bruna contra os ataques racistas.
O sacerdote de Labari, un iluminado que despreza os androides, sobre todo se son mulleres.
Hericio, o xefe do PSH, vaidoso, ávido de poder.
Myriam Chi, asasinada, líder do MRR, Movemento Radical Replicante, loita contra a discriminación dos reps.
Habib, pertencente ao MRR, ávido de poder.
Os polillas, que viven “ilegalmente” nas zonas de aire limpo, parias sen dereito.
Aspectos temáticos:
O valor da memoria, a identidade e o paso do tempo. O sentimento de perda, a soidade, a tristeza. A necesidade de sentir. A mentira, a falsa identidade, os falsos recordos. Para Nopal, a memoria é a base da nosa identidade e a vida é arbitraria; para Husky a memoria é un monte de recordos falsos, arbitrarios, lixo. Con todo, a pesar de saber que a memoria é falsa, ela sofre, desexa, soña, sente a dor e as ganas de vivir.
Os laboratorios non investigan, non invisten na busca do remedio para o Tumor Total Tecno, o que lles afecta aos replicantes, un 15% da poboación.
Implantes de memoria adulterada, as memas, procedentes do mercado negro. A necesidade de lembranzas empurra a adquirilas. O autoengano.
As drogas: Caramelos, oxitocina, a droga do amor, prohibidos. A Fresa, a Dalamina, a droga sintética de moda, da cal dependen os adolescentes, que farían calquera cousa para conseguir a droga.
Os espazos son diversos. Estados Unidos daTerra, Reino de Labari e Cosmos. Na Terra hai sectores hipercontaminados e marxinais, co aire sucio, onde viven os marxinais, que non poden pagar polo aire limpo. Os parques pulmón están en mans de Texaco-Repsol e só está ao alcance dos que poden pagar.
As inxustizas, a discriminación: os nenos ricos estragan o combustible nos xoguetes.
O poder que proporciona o acceso e o control da información. Fabricar mentiras.
O control dos movementos das persoas, a falta de privacidade, a consideración desta como ilegalidade.
O Mercado da Saúde, que comercia coa saúde, con desexo dos seres humanos de prolongar a xuventude e a vida.
O odio racial, o desprezo do diferente. O comportamento da masa. O medo que desencadea odio, que anula a razón. O fanatismo. O fascismo.
Os apocalípticos, profetas da fin do mundo.
A publicidade instalada na vida dos humanos (seres anuncio, caixas do correo…).
As relacións entre persoas: a bisexualidade é a práctica máis frecuente.
As modas: a moda dos Falsos, artistas que veneran os falsificadores de éxito, cuxas obras pasaron por verdadeiras durante un tempo, canto maior o engano, maior o prestixio da falsificación, maior valor, o triunfo da subversión.
As seitas, os movementos: PSH, RRR, os esencialistas, o Reino de Labari, a República Democrática do Cosmos… Os dogmas, a maneira de ver o mundo e a vida, as relacións entre seres, a maneira de xestionar e gobernar, o afán de poder…
A experimentación nos seres humanos: o proxecto da UE de implantar comportamentos inducidos.
A Guerra Fría foi unha guerra sen conflitos bélicos que enfrontou aos países capitalistas e os países comunistas, unha guerra de influencias USA-URSS, con espías e tráfico de información. Na novela a Guerra Fría enfronta os Estados Unidos da Terra e a República Democrática do Cosmos.
Cuestións para o debate
Paréceche unha historia verosímil?
Como se xustifica o título coa historia?
O mundo que se describe pode ser unha alegoría da realidade actual? Anticipar un futuro posible? Imaxínaste vivindo nun mundo así?
Que che pareceu o personaxe de Bruna? Sentiches empatía por ela? Comprendes os seus sentimentos?
Como valoras as relacións entre humanos e tecnos? Bruna e o inspector Lizard? Bruna e Paul Nogal?
Como ves os personaxes alieníxenas? Como se sente Bruna despois de manter relacións con Maio?
Que tipo de líderes aparecen e que os caracteriza? Por que intereses se moven?
Lembras algunha película onde se trate o tema dos sentimentos? Intelixencia Artificial é unha película de Spielberg na cal aparecen robots humanoides creados para mostrar sentimentos.
Cres que o control e manipulación da información vai unido ao poder?
Paréceche ético experimentar coas persoas para determinar o seu comportamento?
Cres que os reps son unha falsificación dos seres humanos? Unha fraude?
Que situacións de inxustiza se manifestan na historia?
En que cres que se fundamenta a xenofobia, o odio ao outro, ao diferente?
Cal é a relación dos humanos coas drogas? Que procuran?
Cres que poderemos chegar a pagar polo aire que respiramos?
Que che pareceu o final da novela?
Nopal considera a Bruna a súa obra mestra, infundiulle a súa propia vida, escribe sobre outro ser a súa propia vida, cres que foi un acto narcisista ou terapéutico?
Debido á onda de violencia desatada polos supremacistas, Bruna sopesa disfrazarse para evitar ser vítima do fanatismo pero decide non facelo, non esconderse por medo, cres que toma a decisión correcta?
Que opinión che merece a escena do bar de Oli, en que un home crecido pola propaganda de odio intenta atacar a Bruna
Reflexiona sobre estes fragmentos da novela:
“A xente cre nas conspiracións porque é unha maneira de crer que, no fondo, o horror ten unha orde e un sentido, aínda que sexa un sentido malvado. Non soportamos o caos, pero o certo é que a vida é pura senrazón. Puro ruído e furia.” Fala Husky, palabras de Shakespeare.
“Coñezo a xente coma ti. Estás tan chea de rabia e de pena que non podes pór palabras ao que sentes. Se admites a túa dor temes terminar sendo unha vítima; e se admites a túa furia temes acabar sendo un verdugo. A cuestión é que detestas ser unha rep, pero non o queres recoñecer.” Fala Myriam Chi.
“A Plataforma Trans é unha asociación que engloba todos os que queren ser o que non son: mulleres que queren ser homes, homes que queren ser mulleres, humanos que queren ser reps… Creo que tanto os humanos como os reps somos criaturas enfermas, sempre nos parece que a nosa realidade é insuficiente. Por iso consumimos drogas e nos metemos memorias artificiais: queremos escapar do encerro das nosas vidas. Pero asegúroche que a única maneira de solucionar o conflito é aprender a aceptarte e encontrar o teu propio lugar no mundo.” Fala Myriam Chi.
“Coñeces a melancolía e a nostalxia. E a emoción dunha música fermosa, dunha palabra ou un cadro. Quero dicir que tamén che dei a beleza, Bruna. E a beleza é a única eternidade posible.” Fala Nopal.
“As efusións sentimentais alteran fatalmente as neuronas.” Pensa Bruna. Cicerón: Non ignoravi me mortalem genuisse. Sempre souben que son mortal. Neque turpis mors forti viro potest accedere. Para as almas fortes non hai morte ignominiosa. A coraxe é un hábito da alma.