Ελληνικοί πόλεμοι γεώργιος κοσμάς by XAnotia

ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΝ Τ Ι Σ Τ Ρ Α Τ Η Γ ΟΥ

- ΑΡχΗΓΟΥ

ΚΟΣΜΑ Γ Ε Ν Ι Κ Ο Υ

Ε Π Ι Τ Ε λ Ε Ι Ο Υ

ΕJιΙΙΗΝIΚDI ΟΟι1ΕΜΟI

) ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ- ΕΛΛΗΝοϊΤΑΛIΚΟΣ - ΣΥΜΜΟΡΙΤΟΠΟΛΕΜΟΣ ΤΗ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΚΩΣΤΑΣ

ΚΑΙ

ΤΑ ΣΧΟλlΑ

ΚΑΛΑΝΤΙΗΣ

)

ΑΘΗΝΑΙ

* «ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ

ΕΓΡΑΨΕ Ο

ΦΩΣ»

* 1967

ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ

ΠΟΛΕΜΟΙ

ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΗΓΟΥ-

ΑΡΧΗΓΟΥ

ΕΛΛΗΝΙΙ(ΟΙ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ

KODMA Γ. Ε. Σ

ΠΟΛΕΜΟΙ ••

ΕΛΛΗΝΟΙΤΑΛΙΚΟΣ

ΣΥΜΜΟΡΙΤΟΠΟΛΕΜΟΣ

ΤΗ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΕΓΡΑΨΕ: Ο

ΚΩΣΤΑΣ

ΚΑΛΑΝΤΖΗΣ

Ι J

/ ΑθΗΝΑ!

1967

ΖΩΗ

ΚΑΙ

ΤΟΥ

ΤΟ

ΕΡΓΟ

ΚΌΣΜΑ

Κο:.τα τους χρόνους τ-ης Τουρκοκρατ[ας, δλα κείνα τ~ &'τίθασα και α~

xιι.ηρ~ βoυν~ της 'Ηπείρου καΙ της ,ΑλΌανΙας, τ~ εΙχε όΡΥώσει κιχΙ τ~ ε!χε

με

'to

ΠΥευιμ;α. του τιθασεύει, gνα.ς

Καλόγε'ρος. Ό "Άγιος Κοσμά-ς, δ

έπονο

μαζόμενος Αtτωλός, που τόσο λαμπρα. τον σκιαγράφησε Ο Φάνης Μιχαλό πουλος. ΣτΙς στράτες τους, στά δροπέδια κα.Ι στά φαράγγια τους, δ ρασοφό

ρος εκείνος, ερριξε &,φειδώλεuτα

το σπόρο του πνεύματό; του, προοίμιο χα.

ρο:.υγ-ης της Νεοελληνικης αναγέννησης. Κατά τους πρόσφατου; χρόνους, τους χρόνους του

1940-41,

ενας αλλσς

Κοσμά-ς, 'ο Κοσμά-ς στρατιώτητ, ΥΙνηκε σε κείνο:. τα. rοια τα βουνά, σύμβολο, δνειρο καΙ δόξα. <ο Λαός, που με τ~ φαντασία του φτιά.χνει τους θρύλους χα-ι δίνει ζωή καΙ α,ϊγλη στα. σύμβολα, εΙπε πα)ς τοϋτα; τάχα δ Κοσμά-ς, Ύί τανε δ παλιος Κοσμά-ς, μεταμορφωμένος σε στρατιώτη, εκδικητής τώρα τοθ

Γένους καΙ Άρχάγγελος, της ελευθερία; του. Ποι6ς είνα.ι ),οιπον τουτος δ φλογερος Κοσμας, που δάμασε, οπως δ πα λιος συνώνυμός του, τα Ιδια 60υνά, και γΙνηκε ιiφoρμή να. ξαναζήσει δ θρύλο; του παλιου <Αγιασμένου Ρασοφόρου ; Είναι τό παιδ] τ-ης εδαντρης ΜεσσηνΙας, τό παιδ] της καρπερ-ης γης του

<Ομηρικου Νέστορα, δ μαχητής και Ο στρατιώτηξ, καΙ τέλος, δ ξακουστός Δι

οικητής του συγκροτήματος Κ (Κοσμα.) καΙ μετα. δ διοικητής του ΑΙ Σ ιόμα τος στρατοϋ, δ Υικητής της Μορά,6ιχς, τ-ης Κορυτσας καΙ της Μοσχόπολης, δ

ΤΡΟΠ7.ιοσχος της Χεφά.ρας ικαΙ του ΚoiJτσι, καΙ τέ,λος δ oαμ~στής τό'J'{jν άλλω'ι

αδά.μαστων και σκληρων όψωμάτων. Τ' δνομά του σuμ60λΙζει τη ΝΙκη, τήΥ &'νΟρεΙα. καΙ τήν αυταπάρνηση. Πάνου του 6ρισχει χανένας ζωντανεμένη τή Δωρική τραχύτητα και οιστρηλατημένο το <Ελληνικό πνεϋμα, Βρισκει τετρα

γωνισμένο τόΥ ΤαϋΥετικο ρυθμό, που όπηρξε κάποτε δ ρυθμος της α.δά,μα. στης Σπάρτης. "Αν ρΙξουμε μια. ματια. στή σωματική οιάπλαση του στρατη γοϋ (X.1JtOG, που δσο τα. χρόνια θα. περνάνε, τόσο καΙ θα. μεγαλώνει ~ δόξα του, θα. τα. διαπιστώσουμε

αδτα. δλοκά.θαρα.

Τ' ανάστημά του είναι μέτριο. Τό σωματικό του δέσιμο άρτιο. Το στέρνο

του είναι ψαρδύ, τετραγωνο. 'Ένας ρυθμος αυστηρ-ης Δωρικ-ης όΨ'iίς ψα[νετα.ι στο πρόσωπό του. Το χρώμα του προσώπου του είνα.ι μαυριδερό, το βλέμμα

του όξυ και διαπεραστικό, το κούτελό του ι:Ραρθυ και μονάχα -11 μύτη Τ(1) εχει μια γραμμη κανoνικ~. TiΧ χειλη του κλείνουν σψιχτcΧ., κ~ι '1) χαλύ6δινη θέ ληση που τον διακρίνει, πάντα είναι ζωγραψισμένη σ' όλες τις λεπτομέρειε ; της μΟΡι:Ρης του. Όρειοάτης θεινός, δε διστάζει ν' άνέοει καΙ τις ψηλότερε; άκόμα κορψές, ΕκεΤ που ε!ναι πολυ δύσκολο να φτάσει &νθρωπος σημερινός. ΕΤναι ζωηρός άλλ~ ταυτόχρονα και ψύχραιμος, μετρημένος, εύαΙσθητος καί ενθουσιώδης. Θυμώνει, άλλα και πολλες ψορες μπορεΤ να κλαΙει σαν ενα μι κρο παιδί. ΟΕ στρατιώτε ; του τόν είπαν στις μάχες Λιοντάρι. Λαμπρος λα'cκος χαρακτηρισμός. <Η κόψη του, τό σχημα του, δλα ~XOυν κάτι άπό την όψΥ) τοϋ Λιονταριοϋ, πού πότε κοιμάται ά.μέριμνα και άθώα στον ηλιο, και πότε 6ρυχάται και κάνει δλα τα γύρω του ν~ τρέμουν και να α!σθάνουνται την πα ρουσία τοϋ Βασιλιά τοΟ &γριου δά.σους. Δεν καπνίζει, δεν παίζει καΙ το μοναδικό του πάθος είναι ή τέχνη τιί)ν

ά-ρμάτων. Γι~ το &ντρειεμά του συνετέλεσαν δυό τόποι. τα. Όουνα. της Άρκα δίας και ό κάμπος κα.ι τ' άκρογιάλια της Μεσσηνίας. O~ πρόγονοί του κ~τάγoνταν άπό την <Αλωνίσταινα κι ~ταν τσοπάνη

δες. <ο στρατηγό; γενν~θηκε στις 9 τοϋ Μάρτη τοΟ 1886 στο χωριο Πανιά ρες, πού σ11μερα λέγεται Φαλάνθη τοϋ ~λλoτε Δ~μoυ Κολλωνίδων της 'Επαρ χίας ΙΙυλίας. <ο στρατηγος ογηκε άπα τη γη τοϋ Νέστορα και σ' αύτο Ισω ; να δφείλεται ή σϋνεσή του και ή πολυμάθειά του. Το χωριο τοϋ στρατηγοϋ ονομάστηκε Φαλάνθη, σε άνάμνηση της προγονικης ρΙζας τών κατοΙκων του,

που κατά-γονταν δλοι σ")(εδον άπό την <ΑλωνΙσταινα τοϋ Δ~μoυ Φαλάνθου, Έ κεΤ, στην <Αλωνίσταινα, γενν~θηκε και δ πατέρα; του και ή μάννα του. ΤΟΥ

πατέρα του τον Ελεγαν Γιά.ννη κι ητανε γιος του Θανά.ση Κοσμά, και τη μάν να του Παρασκευή,

που κατά.γονταν άπό την οικογένεια τών Πρανταλέων.

Άκόμα και σ~μεpα Όρίσκονται σ' αότο τό χωριο της Άρκαδίας οικοΙ του συγγενετς. ΟΕ κάτοικοι τοϋ χωριοϋ του εχουν την Ιστορία τους. Τώρα πού c/;-

κάμα είναι πρδσφατη άξΙζει να. τη διηγηθοομε: την έποχη της Τουρκοκρατίας πολλοί κάτοικοι της <Αλωνίσταινας, τού;

χειμώνες με τα. πολλά κρύα επαιΡναν τα. κοπάδια του; και κατέ6αιναν για. να ξεχειμάσουν στους κάμπους τής ΜεσσηνΙα-ς. Και προπολεμικα. ακόμα, πολλοί

Άρκάδες

ροΌόλαγαν

στο γόνιμο κάμπο της Μεσσηνίας.

"Άλλοι &πλωναν

προς τη γη της Τριψυλίας, άλλοι προς τον κάμπο της Καλαμάτας,

κι aλλo~

προς τ' ακρογιάλια της Πυ)\ίας. ΟΙ Φαλανθεϊ; π~γαιναν και ξεχείμαζαν στήν Κορώνη. την &νοιξ'Υ] επ~ιpνo:ν ξανα. το δρόμο της επιστροψης. Σκάλωναν στά δροσερα βουνά του; και πέρναγαν κάτω άπο τα. Π!Jκνά. τovς ρουμά,νια τού; ζεστού ; μήνες τοϋ καλοκαφιοΟ. Σιγσ.. - σιγά δμως ά.γά-πησαν τδν τόπο τοϋ xε~ μαδιοΟ, δέθηκαν με τό χώμα του και τοuς ανθρώπους του, γΙνηκαν και οί ίδιοι ρΙζες του καt γη του. 'Τστερα &πο την επανάσταση εγκαταστάθηκαν

μόνιμα κι' &ρχισαν αμέσως να. καλλιεργοσν με ζέσ'Υ] τα. τούρκικα χ~pάψια. Μεμιάς τα. 6λά-χικα στανοτόπια γίνηκαν χωριά και οΕ τσοπά.νηΟεςενθερμοι κα,λλιεργητες της γης. 'Έτσι το στανοτόπι της Ilανιά-ρας, γίΥηκε τό ώρατο

καΙ προοδευτικό χωριο πού σήμερα λέγεται Φαλάνθη καΙ ποu εκεΤ ζεΤ &κόμα η πατρική οΙκογένεια του στρατηγού, με τρόπο καθαρά. &γροτικό.

Ή [στορική ομως &κρΙΌεια μάς ζητάει καΙ κάτι (ίλλο. Νά. δοϋμε &πο

ποιο μέρος κατάγονταν δ προπάπος τοϋ στρατηγοϋ Θανάσης Κοσμ,άς.

Μια.

παράδοση c~y τον φέρνει ώς γέννημα καΙ θρέμμα της ΆλωνΙσταινας. Ή πα ράδοση αυτή μάς λέει πως δ Θανά.σης Κοσμάς πηγε στήν 'Αλωνίσταινα μι κρος καΙ δρψαγος α..κ()λουιθών-οχς ΤΟν μεγαλύτερο &ιδεΡψό 'ΟΟυ, το Στάιθ'η. Έ

κεΤ ρΙζωσαν καΙ ο[ δυό. Άπο ποϋθε ομως ερχονταν; Ποιά ήταν &.ραγε ή &ρ χική τους &φετηρΙα; Μιά. εκδοχή τοuς φέρνει πως τάχα ξεκίνησαν &πο τήν

Τρίπολη, ύστερα &πο τήν &λωσή της &πο τους 'Έλληνες. Άπο το μεγάλο λοψο

πού

XiΧ<ρ6δερνε τότε

καΙ ο[ συγγενείς

του; κι

τήν

πρωτεύουσα τοϋ

Μοριι1

πέθαναν 0,[ γονεΙς

ετσι αυτοι οΙ δυο &ναγκάστηκαν

νά. πάρουν τΙς

στρατετ. Ή εκδοχή αυτή μοιάζει νά 'χει μέσα της κάποιαν &λήθεια. Στήν Τρίπολη μεισουΡα.νοΟσ,ε πρίν &.πΟ τ/vεπmάιστοοση

μιά. πρoυχoιvτική οΙκογένεια

ΠΟΙJ εψερνε το ϊδιο Ονομα. Το Τδιο καΙ στα. Μαγούλιανα. δπου ύπάρχει άλλη

πάλι οΙκογένεια

με το όνομα Κοσμά ~ Κοσμάπουλοι.

Άπο μακρύτερα

δεν

είναι ουΥατον νά. προέρχουνται. ΚαΙ ή περιφέρεια της ΤρΙπολης είναι δπωσδή ποτε δ τόπος της &ρχικης προγονικης &φετηρΙας τους, μια. καΙ εκεΤ υπάρχουν

, τα.

περσότερα σημάδια που μάς θυμΙζουν τους πρώτου; προγάνου; τοϋ ~ρωα.

"Αλλη παρόοοση

-cou;

φέρνει να. κατάγονται

&πο το χωριο Κοσμά τΎίς Κυ

νουρΙας, με το l)νομα. Γεωργιόπουλοτ.

Ό πατέρα; τοϋ στρατηγού εχανε α.κόμα. δυο παιδιά. Το Θα.νcΧση, που ζεΙ σΥιμερα στήν πατρική περιουσία,

καΙ το Δημήτρη, πού 'χε ταξιδέψει στήν

'Αμερικη καΙ γύρισε α.πο εκεΙ λίγα χρόνια πρΙν α.πο τόν πόλεμο χαΙ &ρα.ξε

στό χωριο Χαρωωπιά, δπου καΙ πέθανε τήν άνοιξη τοϋ

1942,

εποχή της μαύ

ρης καΙ σκληρης Ίταλογερμανικης κατοχ,ης .

"'.• Σ' αυτο λοιπον εκεί, στο άλλοτε Όοσκοτόπι, τΙς Πανιάρες, πέρασε δ στρα

τηγος τα. πρώτα του χρόνια. 'Ήτανε χρόνια παιχνιδιοσ καΙ ξεγνοιασΙάς. Χρό νια που μοφαζότανε τή ζωή πότε με τή θάλασσα. καΙ τΙς α.κτές της τΙς δαν

τελωτέ; καΙ πότε μ,ε τή στεριά. Άπο τα. τότε άρχι,σε να. lο:χιμάιζει κα.Ι τα. δυ~

στοιχεία. ΤΥιν εποχή σμως εκεΙνη δεν ύπηρχε στΙς Πανιάρες Δημοτικο σχο λείο. Ό πολιτισμό; στήν Έλλάδα άρχισε να. άπλώνετα: με 6ραOUτητα μετα. τΥιν επανάστα.ση τοϋ

21,

για. να. καλπάσει κάπως τήν εποχή τοϋ Βενιζέλο!)

χαΙ να σταματήσει ξανά. λίγο αργότερα. Ή σπουδαιότερη αφορμή της βρα δύτητας αυτης ηταν καΙ εΙναι ή πολιτική κακοδαιμονΙα που δέρνει τοuς "'Ελ λ'ηvες, αυτός δ φοβερός χομματιΧός &νταΥωνισμός. ΣτΙς Πανιά;ρες όπηρχε τότε ενα μικρό rοιοσυντijΡίJΤΟ σχολεΈο, στο δποΈο

εοίοασκαν τήν Έλληνική γλώσσα κείνοι που γνώριζαν μια σχετική &νά.γνωση

καΙ γραφή. <ο πατέρας του δεν τον εΥραψε σ' αυτό. 'Έκανε τήν έγγρα.φή

του στο Δημo"~κo σχολείο του Χαρωωπιοϋ καΙ λίγα χρόνια &ργότερα γράφτη

κε στο ΈλληΥΙΚΟ σχολεΙο της Κορώνης. 'Έτσι &πο νήπιο άρχισε τΙς σκληρες πεζοπορίες. Γι~ ν~ πrιγαίνει στο σχολετο περπάταγε

χιλιόμετρα τΎιν "ήμέ

ρα. 'Έφαγε ,5λες τΙς οροχες καλ τα κρύα σ110υς Ορόμους. ΆπΟΟραους ,ε.οανε το

ψωμοτύρι στο σακκουλάκι του, το πέρναγε παραμάσκαλα τις κονταυΥες κα,t γύριζε τ' &π6γιομα κατά.κοπος. ΟΙ κακουχίες ομως αυτες φαίνεται πιΙ)ς &ντΙ;

να του τσακίσουν την υγεία, του τήν θέριεψαν περσότερο. Το σώμα του εξα σκήθηκε στΙς πορειες καΙ στη σκλ ηρη ζωη καΙ σ' αότο &.σψαλώς θα oψείλετα~ καΙ γι σιδερένια, υγεία του στρατηγού. στησε

"Ηταν

Ποτέ ,ως τα γεράματά του οεν

χαλύ6δινος. Και στα γερμανικα &.κόμα στρατόπεδα

&'ppt(j·· εδειξε

την ίδια &.ντοχη καΙ αί γερμανικες δοκιμασίες στάθηκαν &.νίκανες να του κλο

νίσουν τη σιδερένια του υγεία. Ώς μαθητης ~τανε &'ρκετα καλ~ς. "Ερχότανε

πάντα μεταξυ τών πρώτων. Στα

1899

τέλειωσε το Έλλrινικo σχολεϊο της Κο

pώνrις και τον ίδιο χρόνο γράψτηκε στο Υυμνά.σιο Φιλιατρών. Σ' C<.1JtO εμεινε ενα χρόνο. τα ύπόλοιπα χρόνια τα. πέρασε στο γυμνάσιο της Καλαμάτας, τό

όποιο και τέλειωσε το

,Αθήνα

1903.

Το Σεπτέμ6ρη του ίδιου χρόνου &νέl6ηκε στην

δπου και γράΨΤΎ)κε στα νομικά. Δεν ήτανε ομως στο δρόμο του. Κά

ποιος του το σφύριξε αδτο στ' αδτί, κάποιος του τό 'λεγε με τα. χείλη. 'Έτσι με το μπάσιμο του νέου χρόνου, Γενά.ρης του

1904,

μπηκε στο νέο του δρόμο.

Κατετάγη στο στρατό ως έθελοντης με το 6αθμο του δεκανέα καΙ τοποθετή θrικε στο Β' πεδινο πυροβολικό. <Ως δεκανέας &ρχικά, ως λοχίας και έπιλο χίας &ργ6τερα, γνώρισε τη ζωη της «Καζά.ρμας», ~ όποία μετέπειτα του ΧΡΎ)

σίμεψε ως κλείδα γνώσης καΙ ψυχολογίας τών &ντρών του. Άπο τότε είχ:: 1 τον τρ ό' πο να

σαyηνεuει

~ 'ζ ει και τους υ.ντΡες του, να τους εν θ ουσια

ψυχώνει. ΟΙ α,ντΡες του λόχου του τον όνόμαζαν «μά.γο». Στα. στη στρατιωτική σχολή, δέκατος &νά.μεσα σε

να τους

1909

εμ-

ι.ι.πηκε

συναδέλψους του. Πάταγε

τώρα στέρεα. Δεν είχε φόβο να πέσε4, δεν είχε φόβο να χάσει το ορόμο του. Μπροστά του άνοίγονταν μια πλατειά λεωφόρος που κανένας δεν μποροϋσε να φανταστεϊ το τέρμα της.

Στη στρα.τιωτικη σχολη φοίτησε τρία χρόνια και 6γηκε, με την ίδια σχεΟΟν σειρά της εισαγωγης του, τον 'Ιούλιο του

1912,

&νθυπολοχαγος του

πεζικου. 'Ήτανε πια. άξιωματικός. Τον άλλο χρόνο γίνηκε υπολοχαγός, προ αχθεις κατ' &πόλυτον εκλογήν, τίμημα της λαμπρης πολεμ.ικης του δράσης

κατα τους Βαλκανικους πολέμους. 'Έτσι «κατ' εκλογην» πηρε δλου; τους βαθ

μοι)ς του. Το Μάρτη

1915 γίνηκε Λοχαγός, τον ΌΚτϊώΌ'Ρη του 1918 Τα γματάρχης, τον Όκτώορη του 1922 Άντισυνταγματά.ρχης, στα. 1926, δταν επι οικουμενικης επανηλθε, γίνηκε Συνταγματάρχης, το 1934 <Υποστράτηγος) καΙ στα. 1939 κέρδισε τον άνώτερο βαθμο της στρατιωτικης ίεραρχίας. Γί 110i}

νηκε Άντιστράτηγος. Μποροϋσε να. γελάσει. Δεν γέλασε Ομως. Κάτι του ε λετπε cΧκόμα. Τ'Υ)ς δόξας δ στέφανοξ , 'Έπρεπε νiΧ &.πόχταγε τώρα το θρύλο

,του συνώνυμου του 'Άγιου Κοσμά, να κέρδιζε τη δάψνη του συντοπίτη τω &ντρείου Νικηταρά, που τόσο πολύ τοϋ μοιάζει στο χαραχτ'ηρα" στην &.ντρεία.

κc,..ι στΥ) στρατηγική, vα. κέροιζε τ·~ συμπάθεια καΙ το θαυμασμο τ~ς πατρϊ.,. , , ,] .- ~λ εγε επιμονα " :Ί' n' θ' ' . . t.p δας του. ΚαΙ τωρα. χαποιος παΛ~ του στ αυτι. . ως α. τα. χ,..:. ,

Οιζε.

•

"'. Άvιθυπολόχαγο τον 6ρΙσΚΟl)iμe στο

πεζιχο ::ίόvταγμα. γα έχπαιδεόΞ', κ:χ~

vα. εκπι:aοεόεται στα. πολυδόλα τα δποϊα τότε για πριΙ)τη φΟΡα.μΠΧlivC(,'ιε στο

στρατό. ΤΟ Σεπτέμβρη τοϋ 1912 τοv ολέπουμε vα ΌαοΙζει με το ήρωϊκ6 του σύνταγμα στη φωτιά τοϋ πολέμου. "Ητανε τότε που οί &'ρχαγγελικες σαλπιγ γες είχα.v σκορπίσει τα σαλπΙσματά του; κι είχαv oov~σει τΙς χαρδιες των

Έλλ~vωv που οάδιζαv για. Τ~'! όλoκλ~pωση τών εθvιχων δνείρων, 'Έπρεπε vα, τελέψει το ~pγo τοϋ Κολοκοτρώvη. 'Έπρεπε vα λυτρωθοϋν o~ αλύτρωτοι α-

. , " ΟΞΡ"ψΟΙ

και

να

ι. κυ"ματισει η

γlJοΙ λ αν

61. ευΚ1j

στη'Β ασι λ' ευουσα.

Ό Κοσμας γΙV1jκε σ' αύτοv τοv πόλεμο Εvα.ς συντελεστή; τΎις ΝΙκης. Ά ψψριστα επεφτε στη φωτιά και

I.LE:

κάθε τρόπο προσπάθαγε vα κερδΙσει τον

&vτικειμενιχό του σκοπό. 'Απο τίς πρωτες μέρες ο[ άvτρες του τοv,6vόμασαν

«άντρα , με

1.1.

ι 1 α ~η θ ιvο», τον

'''~

ΤΥ]'/

ωιιχ

' ι ονομασαν

, 1. xυΤ-Xπ'r:ι.ριψηση

}, τον

"Η ρωα.

t:λ ι

επουμε

"Ε ~ιτσι

" τον " i 'ι:.ιΙΟ J 'εν θ ουσιασμο1 με

,Ι

να

μαχετχι

,Ι

στ«;

μαχες

της

και\

Π ι

. ορτατ,

τ'~ς Καστανιάξ, στ·η σ~κλ'ηpη 'καΙ δι~μεΡ1j μά:Χ1j των Γιαννιτσών, vα. συμμετέxε~ στην &λωσΎJ της ΘεσσαλοvΙκης, να ορυχάται στΎI μάχη του ΌστΡό60υ και του Σόρ06ιτς, να σφΙγγει τα Γιάννενα, να αvδραγαθετ σ' αοτα

καΙ vα ΠIJ.Ρα.σ1j

μοψορείται.

ΛΙγο &ργ6τερα ρ[χτηκε με την ro~IΧ δρμΎ) σΤΟΥ ΈλληvοΟουλΥαρι·κΟ πό λεμο. "Ελαδε μέρος σ' δλες του τΙς μα,χες. Στις ΤΡΙ'ίlμερες μάχες τοσ Κιλ'itlς

α."IΟΡ:ι:.γάrθ1j"ε πάλ~ κα1 προκάλεισε τόν θα.υμα-οιμΟ τών &ξ',ωμα.τικών και

στρατιωτών

του

"", 'Και το όνομα

του

., , αναφερ

ηκε

" με

, εγι<.ωμιαστικα

YN.LE·pΎIcr[IΧ Οιατα.γη τΎjς ιν M~ψαpχΙας. Διηύθυνε τότε τον

λ ι

ΟΥΙα,

λόχο του

τών ,

στην

901)

συντά.γματος. Τ"ι/ν ίδια τόλμ1j δεΙχvει και σΤ17 μάΧ1j του Κασσελίν καΙ στις

μάχες τΎjς περιοχΎlς Χα.σά,v Πασά Π01) ~ταvε ένα ιXλ1jelvo κυvηγητο των Βουλ γάρων απΌ ύψωμα σε δψωμα και απο χορυψογραμμη σε κορυφογΡcψμ"ή.

Λίγο αργότερα, δταν πια ~ ΒουλγαρΙα VΙΚ1jμέV1j αvαγκάζονταv vα κα ταθέσει τα. δπλα, για τοv Κοσμα. α.ρχιζε ενα.ς α.λλος πόλεμος. 'Έπρεπε να το τογραψήσει τα πεδΙα Τ(ΟΥ μαχώΥ που 6ρΙσΚΟΥταν πέρcx &πο το ΜπέΧλες και

τά δποϊα αφήvοvταv ςαvα στούτ Βουλγάρους. τη δουλειά αύτη ά.vάλα6α.v v:Χ τ+ι'! κάvουv πέvτε αξιωμα.τικοι. Αύτοι οί πέντε πηραν ιΧκόμα άλλους πέντε στρατιώτες καΙ α-ρχισαv αμέσως τηv τοπογραφι?{,η δουλειά. Ε1:χαvε κάμποσο μέσα πpoxωp~σει σταv σε μια. στιγμη πέσαvε σε μια. ένέορα κομιτατζήδωv και

μερικωv χωρι?{,ωv. Θά 'τα.vε κάπου 200. Ό Κοσμάς ~ταvε δ αΡΧ1jγος της ό l",άΟας. 'Αvάμεσα στις δμά.δες αυτες άνοιξε μιά, πoλύωpΎJ καΙ σΧλ1jρ'η μάχη που ανάγκα.σε τους κομιτα.τζήδες να. μείνουν στα. τα.μπούρια. τους κα.Ι να. μην

ξεμυτΙσουv. Πέσαvε κάμποσοι ΒΟI)λγαροι κάτου. Άπο την όμάοα του Κοσμά χώθηκε gιΥα.ς μόvο σψχτιώΤ1jς. Δυο μέρες δλόκληρ'ες μάχοvτ:χγ με τους κ::ιμι-

τατζ γ/οες α.πο στράτα σε στράτα καΙ α,πό φαρά.γγι σε Ψ D'.pρά.γγι , ώσπου στο

, τέλος φτάσανε στο Πετριτσι.

Πρέπει να διμ.-ολογη!{jιεί πως το κ:χτόρθωl~",α α,υτο δεν είναι μικρ6. Κάθε μάχη και κά.θε συμπλoκ~ άποτελεϊ καΙ μια. ζωνταν~ ίστορια για. τού; δέκα ε κείνους 'Έλληνες, που 6ρέθηκαν μέσα στην καρδια. της Βουλγαρία; δλομ6 νι:ι.χοι, κάνοντας το ίερο καθηκον σ.πέναντι της πατρίδας και τιί>ν πολιτισμέ-

νων αν

ρωπων.

Στ~ν Καλαμά.τα γύρισε ώς ύπασπιστή; του συντάγματος. τους γίνηκε μι~ &.ποθεωτικη υποδοχή. Ό κόσμος α.λά.λαζε δίπλα απο τους στρατιώτε ; και

τού; Έρα.νε με πέταλα ρόδων και τους στεφάνωσε με τις δάφνες του Άπόλ λωνα.

Το Έθνος είχε τότε παλμό. Είχε ανά.ταση. Είχε δίψα για. οΟρά.νια φτε ρουγίσματα, είχε δίψα για πλατειά δημιουργία. Είχε κοπά.σει το πά.θος και δ κομματικός άνταγωνισμότ. Άνάμεσα στού; 'Έλληνες υπηρχε μια αΟιάσπα.

στη συνοχη κι ολοι είχαν συσπειρωθεί στ~ν εννοια Τ'ης πατρίδας που την ένε

σάρκωνcι.ν δυο &νθρωποι-σύμ60λα. Ό Βενιζέλο; καί δ Κωνσταντϊνοξ. Μα κάριες κι εύτυχ ισμένες μέρες!

Στα

1916 τ:ον Όρίσκουμε στο εΠΙΤΘλικο

γραφείο της χιν Μεραρχίας.

Mετ~ ενα. χρόνο μετατέθηκε στο επιτελείο της ΠΙ Μερcφχίας που τη διεύθυνε δ στρατηγος Τρικούπης κι ελαβε μέρος σ' δλου; τους πολεμικού; της αγώνες κατά τc" χρόνια του Ευρωπα'cκου πολέμου. Και στους αγώνες τών χαρακω μάτων και στους α.γωνες της εξόρμησης, εδειξε την 'ίδ ια ψυχραιμία καΙ την

Ιδια. στρα.τηγικη εύφυϊα, 'Έτσι τον βλέπουμε να μάχεται σκληρσ. στην καμπη του ΈριοώΥος καΙ στή μάχη τοϋ ΙΙερλεπέ, στ~ μά.χη του Μπρ6ντ, δπου κ·χί τοϋ δόθηκε δ πολεμικος σταυρό; τών μαχG')ν του Μπρόντ, να αλα.λά.ζει στήν προέλαση της Μεραρχία.ς του καΙ να φτανει στα Σκόπια, στην Πριστίνα , στη Νϊσσ« κα.ι στο Πφότ.

Λίγο α.ργότcψα. τoπoιθετYι!θηrκ.ε ώςεπιτε'λάιρχης της

XIV

Μεραρχία.ς Xl

ελα.6ε μέρος σ' δλες τις μάχες πού Όωκε με τον εχθρό. Με τ·η Μεραρχία αοτη , e' 1 "ΕΡ" , ι , , "~ ~ θ .\ τον υρωκου'με σΤυΥΟΡΟ ετοφο να περάσει το ποτωμι και ~α ..κυικη:ει τη'!

ήττα.. της Άσίας. Μετα το γυρισμδ της Μεραρχίας γίνηκε το κίνημα γι~ Τ~'1 ανα.τρoπ~ της επανάσταση; τοϋ

22.

Δεν πέτυχε. Ο] κυ6ερνηηκοΙ διέθεταν

μεγα.λύτερη δύνα.μη και μπόρεσαν να το κατα.πνίςουν α.μέσως. Καταδικάσθη κε τότε ερήμην σε θάνατο α,πο το στρατοδικεϊο Πατρών. <Η κατα.δίκη σ.υτΊι

του 'φερε κσ.Ι τήν α,πότσ.ξη Τι όποία κράτησε ως τ~ν εποχη της οΙκουμενικης κυ6ερνήσεως. Βρισκόμαστε στα 1927. Τότε ανεκλήθη στο στρατό πρώτος με ταςυ τών ανακληθέντων με τδ 6αθμο του συνταγματάρχη. Τοποθετήθηκε α. μέσως διοικητης του συνταγματο; Βοδενών και ϋστερα α.πο ένά.μισυ χρόνο γίνηκε διοικητης τοϋ συνοριαποϋ τομέα 'Έ6ρου. Λίγο αργότερα τον 6λέπουμε επιτελά.ΡΧΎ) τοϋ Δ' Σώματο; Στρατοϋ, γιιΖ νιΖ ψόγεt πάλι ciπ' αοτο μετιΖ την αρηα. δργά.νωσ'ή του κα-Ι να γίνει επιτελά.ρχης του Γ ι Σώμ"ατος.

Σ' δλες τις θέσεις που υπηρέΤψ1ε υπηρςε δργανωτικος και δρσ.στήρtος.

"Ενα. σωστό πρότυπο στρατιώτη. Στά 1934 Π(,Η) γίνηκε ύπol~τράτηγσς &.:'IOCAD';6~

,..

τή 'δωίκηση τηςεραρχιω; που ειχε την εορα της στην Μ

111

';Ι~

Π'

Σ'

ατρα.

θ'

τη· ε-ση

αυτή εκα.τσε κάπου τέσσερα. σωστά χρόνια. Άναλα.μ6άνει γι~ ενα χρόνο Τ'()

διοίκηση του σχολείου πολέμου και τον 'Ιούλιο τοΟ 1939 γίνηκε οιοικητης του Δ' Σώματο; Στρατού πού ειδρευε στΎjν Κα.6άλα.. "Ητανε Τ,ΟΤΕ' πού άρχ:

σαν ν~ μαζεύονται στον ουρανο τά πρώτα. σύννεφα του πολέμου. T~ κράτη 2.' είχαν α.ρχ ι σε ι

""\

,,,

, έ τοιμαζ ουνται, !ΧΛ λ α για π δλ εμο επι θ ετυω και α. 1ιλλ α. γι!Χ ανα.

μυνα. Στή γραμμή τών επιθετικών 'Κρατών ήταν ή Γερμανία, 'ή Ίταλϊα, ή 'Ιαπωνία, ή Βουλγαρία, ή Ρουμανία. κ.α. 'Ήταν οΙ χωρες οι φιλοπόλεμες κα~ α~μOXαpεΤς που ονομάζονταν 'Άξονα.ς. Στην γραμμή των άμυνομένων κρα.

τών ήταν καΙ ή <Ελλάδα. Δεν απειλούσε κανέναν. Κι δμως α.πειροι εχθροι την

απειλουσαν και επιιοουλεύονταν τ~ Η3άφη της καΙ τήν ανεξαΡΤΎ)σία ΤΎ)ς. O~ κοντινότερες εχθρικές ΤΎ)ς χώρες ήταν ή "Ιταλία καΙ Τι Βουλγαρία. Ή πρώτη επαιξε αρκετ~ καλα, το ρόλο ΤΎ)ς καΙ ή δεύτερη κράδαινε σ' δλα τα τελευταία

χρόνια απειλητικα, το σπαθί της πανου απο το κορμι της Έλλάδας. Δικαιο λογημένα λοιπδν καΙ ή προσοχη τοο Έλληνικου λαου καΙ της Έλληνικης ΚυΒερνήσεως στρά.φηκε προς τά ΈλλΊ]V060υλγαpικ~ σύνορα. <ο κίνουνος π-:/)

μας απειλούσε φαίνονταν καθαρά. 'Έτσι με τήν πίεση αδτή αρχισε καΙ ή χι\)

ρα τούτη τους έξοπλισμούς 'Χαι τα αμυντικά. ΤΎ)ς εργα. 'Ήθελε να φρά.ξει τις πόρτες καΙ να, εμποδίσει τού; ΒαρΒάρους ν~ περάσουν.

·Ως Διοικητης λοιπόν του Δ' Σώματα; Στρατοϋ εδειξε μια, 'δραστηριό

τητα αφάνταστη. 'Υπηρξε ταχΙΙς καΙ opγ~νωτικoς σε δλα του. Ό ίοιος στά

θηκε πανου απο τοΙΙς εργάτες τών εργων καΙ ~o\)ς καθΟΟΎ)γουσε μ,ε τrJν πολύ τιμη πείρα του. Με την ενταση αυτη κατασκεύασε στην περιοχή του

400

πο

λυβολεία απο !ιπετον &ρμε καΙ τόσα αλλα ,εμπόδια καΙ παγίδε ; για. τά α.ρ

ματα. Ή δουλειά. του αυτη προσεχτηκε απο

το Γενικο ΈπιτελεΤο Στρατου

πού έξέδωχε μι~ έπαινετικη διαταγή.

ΊΙ κήρυξη τοϋ πολέμου της Ίταλία; κατα της <Ελλά.δας τον 6ρηκε διοι κητη τοθ Δ ι Σιtψατος. Με ταχύτητα καΙ μεθοδικότητα εκανε την έπιστρα τευσή του χι επιασε τίς επίκαιρες θέσει; στα <ΕλληνοΒουλγαρικα. σύνορα. Πε

ρίμ,ενε ανήσυχος εκεί για. να κινηθοϋν o~ προαιώνιοι εχθροΙ του γένουτ, οί

Βούλγαροι, για. ν~ τού; Ο <.\) σε ι το χρειαζούμενο χτύπημα. Φά,νταζε σαν λιον τάρι, λένε o~ αξιtιη.LαΤΙ~{QΙ πού ~τα,ν κοντά του. <ο χαρακτηρισμος

ε[ναι ευ

στοχος γιατ] το κοντο καΙ γεροδεμένο κορμί του εχει κάτι απο το σχημα, κcι;ί

"CrJ')

κόψη του λιονταριοθ.

Τ Ι·να Ι

στα

πιο

απομακρυσμι:.να

"\ ,

α.κ μα φυλακια εκανε

<,,'" ιοιος

προσωπικε

εφόδους πού προκαλοσσαν το θαυμασμδ μα. καΙ το φόβο των στρατιωτών. Ξε κίναγε από τόν κ&μπο καL εφτανε σε δψόμετρο 1800 καί 2000 μέτρων. τα πλεμόνια του, λένε οί γιατροί του, μοιάζουν σσ-ν μεγάλα &σκιά. Δεν εχει χα λάσει οδτε ενας αοένας, οεν υπά.ρχει στην επιψάνειά. τους ούτε μισ- μικρη κι

~σ'ήμαντη κηλίδα. Μια. τέτοια οιαορομη μου οι ηγήθηκε δ Συνταγματάρχης Πετρας. Τον αρπαξε μι~ μέρα καΙ τον ανέΒασε σ' ενα τέτοιο ψηλδ 6ψόμετρο,

που τα πόδια των νεων λύγισαν καΙ τα. πλεμόνια λαχανιασαν. Βάδιζε πάντα

πιο ιιπροστά απ' αύτού; καΙ κάθε τόσο τού; πείραζε για. τα. νεανικά. τους φουσκώμ,ατα. "Ηταν γιομάτος κέφι. Γιομάτος δμ.:ηρικΎ] γοητε[ιΧ.

Οί δυο στερνές μέρες του ΌκτωΌρη καΙ οί πρωτες του ΝοέμΌρη 'ήτα.ν γι~ τδ στρατηγδ Κοσμ& μέρες φο6,ερής ψυχι,κης δακιμrι.σ[cι.ς. Hράδυrι. δλό'Κ.ληp~)I, εμεινε tx.γρυπνος καρτερώντα; στο &'κουστικο του τηλεφώνου τΎ]ν είδηση τής Βουλγαρικής εΙσΌολής.

Το τηλέφωνο δμως δεν χτύπαγε!

.. ' "Ο Βούλγαρο; επαιζε επιδέξια το

πα.ιχνίδι του.

"Όταν 6ε<6αιώθηκε πώς οΙ Βούλγαροι οεν θα. κουνιόνταν σκέφΤΎjκε να

φύγει &π' εκεΊ καΙ να πάει στΎ]ν

' ΑλΌανία. ΟΙ συνάδελφοί του εκεΙ εστηναν

τρόπαια, στόλιζαν τα μέτωπά τους με. δάψνες, bαράθρωναν τους εχθρους καΙ εσωνα.ν το Γένος. 'Άρχισε να. λυπάται γιατ] καΙ κείνος δεν ήταν πρωταγ(J) νιστης της μεγάλης ,εποποιtας κα, να. ζηλεύει.

Εόρισκόμενος κάτου απο την επΎjρεια μιας τέΤΟΙιΧς Όα.θει&ς συγκινΎjσεως

ζΎjτησε απο το Γενιχο Στρατηγείο να. τον μεταθέσει στην ΆλΌανία. Ή αίτησΎj' του αότη γΙνηχε οεκτΎ] απο τον Άρχιστράτηγο Παπάγο τγιν νυκτα της 16ης τοϋ ΝοέμΌρη. ΤΎ]ν ίδια νύχτα πηρε το μεγαλύτερο μέρος τοϋ επιτελείου ταυ και το διοικητη του πυρο60λικου του καΙ πήγε στην Κοζάνη.

την αλλ η μέρα ανάλαΌε τΎ] οιο[ κηση των Μεραρχ ιών Χ καΙ ΧΙ που Ονομ&.

στη καν «Όμας Μεραρχιων Κ»

(Κοσμα)

?<.αΙ ϋστερα απο τΎI γpΎjγOpΎj αλλα

κχΙ τόσο προσεκτικ,η μελέ'τη ΤΎjς κα:οα.στάσεως εβγα,λε την πρώτη 'οιατχγΎ] της

</Ομάδος Μεραρχιών».

Παίρνω απο τη οιαταγη αυτη μερικα. λ6Υια καΙ τά μεταφερνω &0(0 μια. καΙ τώρα πια. &νΥικουν στην Ιστορία του 'Έθνους:

«. " 'Α-- πω θ"υνω

χα.ιρετισμον

εις

απαντα;

κrι.ι

- "οπως

παρακα λ ω

'λ εεκτε

σωσι το καθήκον των μετ α. 1]ρωϊσμου ίΙα,Ι αύτοθυσίω;». Και πάρα. κάτω ύπαρ χουν χαι τούτα τα. Σπαρτιατικά.

π Ρ οε χ θ Ρ ι κ η ς έ τ έ Ρ α, ς

«Π fλ ς

π ~ έ σ εω ς

ύ στ ε Ρ ω ν

Υ~

χ αΙ

(5 ι σ τ ά ζ ω Υ

,& 'ν τ ι κ α. Η ίΟ' τ α. τ α. ι

α νε

δ ιιΧ τ α. γ ή ς».

Έπιτελάρχης του, σ' δλη αυτΎ] την πολεμικη έποποιϊα, Ύ7τανε κεΤνος ό δα.ιμόνιος Συyταγμrι.τάpχης, δ Γιωργος Βαγεν&ς, που αφηκε τ.Υlν τελευταία πν01) του στην Αίγυπτο, κορμΙ βασα.νισμένο α.πο τους πολέμου; καΙ τΙς άρρώ στειεξ,

πρωτη του φροντίδα ήταν να. σφίξει το ύψωμα 18'18 το δποϊο καΙ άποτε λεϊ τό κλειοι τοϋ νότιου συγκpoτΎjματoς τΎ)ς Mopά6cι.ς κα.Ι του δποίου 1] πτώσις θά. άνοιγε το δρόμο προς την κοιλάδα της Κορυτσ&ς και θά τσάκιζε τ~ν "Ιτα λι κη αντίστα,αΎj τοϋ 6όρειου συγκpoτΎjματoς.

τη «θυελλωδη το!)>> επίθεση, οπως την Ονόμ.ασε το Τ .Σ.Δ.Μ. την εξα πέλυσε την

21 Νοεμβρίου επειτα ά.πο μια. εντονη προπαρασκευη τοΟ πυρ060λι κου και μια. γερη ενίσχυση 55 πολυ06λων που τα. κακαρίσματά τους γιόμισαν τά γύρω φαράγγια. <Η επίθεση αυτη 'ητανε γιά. τους 'Ιταλους κάτι τό συΥ-

τριπτικ6. Μέσα. χι6λα.ς σε μια. μέρα. εοωκε δλα κείνα. τα. αποτελέσματα πού 'χε πpoΌλέΨε~ Ο Κοσμας. Κα.τελήψθη το ψο6ερο υψωμα.

1878

που είχε δεχτεί

τόσες <Ελληνικες έπιθέσε«; κι είχε ψάει τόσα. δλασταρια. Το Γενικο Στρα.τη

γεΤο Όρά6εuσε α.μέσως ΤΟΥ Στρα.τηγΟ Κοσμα. κα.Ι το στρατό του. ΤΌο α.πένειμε τον πολεμικο σταυρό ΑΙ Τάξεως. Προς ΤΟ Όριiδυ της

Νοεμ6ρΙου ψάνηκα.ν τα. πρώτα Ί τα.λικα. τμήμα.τα

να. κα.τε6αΙνουν α.τα.κτα. α.πο τη Νότια ΜοράΌα κα.Ι το ίδιο Όράδυ οϊ "Ιταλοί

άδεια.σαν ολόκληρη την περιοχη της Κορυτσα.ς. την α.λλη μέρα. μπηκαν μέσα. θρια.μ6ευτικα. τα <Ελληνικα. στρατεύματα,

την τ:ροπη που πηρε::πο μέτωπο ~υτ:o ο πόλiε1μJoς, δ Κοσμας την εΙχε lοεΤ α.πο τΙς

τοϋ Νοέμ6ρη, δταν τη μέρα. κεΙνη μερικα. τμήματα της &ριστεργΊς

πλευρα.ς της ΧΙ Μερα.ρχΙας του, κατέ6ηκα.ν α.πο το Γράμμο, πέρασαν τον

μα.ξωτΟ δρόμο Κορυτσα.ς-Ίωα.ννΙνων κα.ιεγκα.ταστάθηκαν α.νενόχλητα σχε δον στη δυτικη με,ρια.. τοϋ δρ6μ,,()υ, της Κόνιτσ,ας. Στην &.να.ψορα. που εστειλi! στΙς

20.11.40

στο Τμημα. Στρατια.ς γράψει κα.Ι τα. ακόλουθα:

</Η γενική μου έντύπωσο; περί τοϋ ιέχθροο εΤνα.ι δτι, ή ΔιοΙκησις τών εχθρικών στρατευμάτων Κορυτσα.ς προψα.νώς κρα.τεί Οι' Ισχυρών δπισθοφυλα

κών την γρα,μμην Πα.πέλασι-1878-Λότο, άι π ο σ κ ο π ο Ο σ α. δ π ω ς κ ε Ρ Ο Ι σ

l1l

Χ Ρ ό ν ο ν δι' ε κ κ έ ν ω σ ι ν π ε Ρ ι ο Χ η ς Κ ο Ρ υ τ σ α. ς».

"r στερα.

α.πο το πέσιμο της ΜοράΌας δ στρατηγος οδηγεί τΙς δυνάμεις

του με δραστηριότητα προς τα. Ουτικα. καΙ κυριεύε~ «δι' άποσπασματων εκ

μεταλλεύσεω;» το Βυθούλ-α, τη Μοσχόπολη, της όποΙας την κατ&ληψη α.νάγ γελε στο 'Έθνος κα.Ι στον κόσμο μ' ενα. α.νοιχτό ρα.διοτηλεγράψημα. κα.ι εγκα. τασταθηκε σταθερά στην κορυψογρα.μμη της ΌστρOlΟΙτσας. Ο! νΙκες α.υτες δε J

~ταν μικρές. ΚραταΙωναν την πΙσ'Όη της <Ελλάδας κα.Ι τοϋ τρομαγμένου κό

σμου για. την τελικη νΙκη. Λάψυρα. πολλα. κα.Ι πολυάριθμο: α.ξιωμα.τ~κol κα.Ι στρατιώτε; πιάστηκα.ν απο τΙς προελαύνουσε ;

δυνάμεις τοϋ Στρατηγου Κο

σμα., ό όποΤος α.ρχισε να. γίνεται θρυλος στα. μέρη α.υτά. 'Ήτανε δ δεύτερα;

Κοσμα.ς α.πο την εποχη της Τουρκωφατία; που πέρναγε α.π' εκεί κα.ι 5ργωνε τη γη, πότε με το ψλογερο λόγο του κα.Ι πότε με το άστραφτερό σπαθί του,

Πολλοί τότε κεί πανου, που ή ά.πλότητά του; φτανει ως την καλοπιστία καΙ την α.ψέλεια. τών παιδιών, πίστεψαν, πως α.υτΟς ήταν δ ίδιος δ "Αγιο; Κοσμα; μεταμορψωμένος. Το θρϋλο του αυτον α.ρχισα.ν να. τον ψιθυρΙζουν τα. στόμα

τα, να. τον παίρνουν στα. φτερούγια του; οϊ αγέρες,

να. τον κελα,rδουν στΙς

τρΙλλιες του; τΙς γλυκόψθογγες τα. πουλιά., να. τον Οια.λα.λοσνε με τα. γράμμσ. τά του; στΙς μα.ννάδες Κια.ι στΙς α.γα.πημένες του; οΙ στρατιώτε; του.

ΣτΙς

4 του Δεκέμ6ρη ό 'Αρχιστράτηγος Παιπάγος ήτα.ν στην Κορυτσά.

Συγοορ6τησεέΚξΤ !ΜΖ σ1JIμ6oύλιo &.ντιιστΡ~τ/Ύων κια.κου,σε τΙς "(Ινωμες του; σxετι~ μιέ τη νέ'α. ·Sξ6ρψηση τοσ <Ελληνικοσ στ.ρα.Τού. του 'σφιξε τοΟ Κοσμχ

το χέρι κα.ι συνάμα. του τόνισε πως θα. τοσ α.νάθετε τη διοΙκηση του Α' Σώ μα,τος Σ'tI?~τιoυ. <Η τυπική διlα.τ~γή έξεθόθ1j στΙς 10 του Δεκέ'μ;6ρη. Άπα τη

μέρ:χ. ΚιεΙνη τον 6,ρΙ,σκουμε διοικητη τou Α' 'Σώμια."ΌΟς Στρα.τoU. 'Έπρ'επιε να. ισυνει

χ ίσε ι χαλ ν~δλοχλ'ηρώσεt μια. πoλεμικ~ προσπάθεια που εΙχlε τόσο εν,Οοξα. α..ρχί

σει. :Με την πρώτη τουοιατχΥη χαιρέτισε -σσυςσψα.τιώτ:ες, στα.ΟηκεσιωπηλΟ; προ τών τάφων των ενΟόξων νεκρών κα.t χα.ραξε το ορόμο της νέας εξόρ μη'σης:

</Η πρώτη μου σκέψις προ πα.σης ιiτcοcρα.σεως η ενεργεΙα.ς CΡέρετα.ι πρός

δσου; ιiξιωμα.τικoυς κα.t δπλΙτα.ς τοϋ ΑΙ Σώμα.τος Στρατοϋ επεσα.ν όπερ Πα τρίδος κα.τα. τους μέχρι τοϋδε ιiγώνα.ς του . . . ΑlωνΙα. των ~ μν~μη, δπως αίω νΙα. θα. εΙνα.ι κα.ι ~ δόξα. των. » 'Εlξα.Ιιρω ΤIoιιςιiγώ'ια.ς του ΑΙ Σ. Στρατοϋ, ώς κα.Ι τά έπιτευχθέντα άπο

τελέσματα, ιiλλα. το εργον, που μάς άνέθεσεν ~ πα,τρις οεν έτελείωσεν α, κ6μη. Πρέπει να. δλoκληρωθ~ ~ κα.τα.στρoCΡ~ του Εν Άλ6α.νΙ~ "Ιταλοωϋ στρα. τοϋ. 'Ι'οϋτο θα. το έπιτύχωμεν ώθοϋντε; κσ..ι ιiνατρέπoντες πάσα.ν προσπάθεια ν

του νσ. έδραιωθ~ έπ] τοποθεσία; τινος μέχρις δτου τον ρΙψωμεν εΙς τ~ν θιl λασσαν. »

. νον Μ6

ουτω

e',J,' 'α. ,ισuχcωωιμιεν

~'J. Ε" τ,ην π,ρσ<σπα.ΙJ,ειια.ν '.α ' Ι υια Πυ.VΤ'iΧ.ις ιμ.α.ς ταυτ/'ι

πρέπει ολοι μα.ς, Όα,θμoCΡόρoι κα.Ι στρατιώται , να. πoλεμ~σωμεν δραστήρια κα.Ι

με α;υτοθυσΙα;γ μιέχ:ρις

εξ wy τ λ~ σ εω ς

θ α. ν α. τ ο υ. Ό αγών μα;

εΙνα.ι δΙκα.ιος. 'Όλος δ κόσμος το δμολογεΤ καt μάς θα.υμα.ζει. Έμπρος κσ..~ παντ« εμπρος ολοι μα.ς για. τ-ην δλοκλ~pωσι ν της κα.τα.στΡοψης του εχθρου.

Ζ ητω

t,.... »,

α.τρ~ς

Όμεγooλύτ~ρoς ογκος τών Μερα.ρχΙών της γρφμης μα.χης (ΠΙ, χσλ άλλα, ιiνεξάιρτητα. σ.,ποlσπ4q.ι..a-οα. καtσε δευτέρα. γρχμ.ιμη και το ιiπόσπα.σμα Λούμπα]

IV,

Π,

νπι Μεροι.ιρχΙχ

δταν δ στρα.τηγΟς Κοσμάς πηρε στά χέρια. του

στΙς 10 του ΔεκέμΌρη τ~ oι~Ικηση του ΑΙ Σώμα.τος Στρατοϋ ΌρΙσκοντα.ν στ-η'ι sraooo της κοιλα.Οα.ς Ζα.γορια.-Β. Μονης Τσέπα; περ] το Γχολέμι-θα.λα.σ σα. "Ως τ~ν ωρα. ΕκεΙνη εΙχα.ν κα.τα.ληCΡθεΤ δλοι ο[ υπό του Γενικου Στρατή

γείου καθωρισμένοι δεν

sfxs

ιiντικειμενικοt

σκοποί. Ό στρα.τηγΟς

δμως εΌλεπε πως

στρα.τηγιχ~ ιiσcράλεια. στό μέρος α,υτό. Γισ. νσ. ιiπoXτ~σει λοιπον α.υ

την την &.σCΡάλεια. επρεπε να. κα.τα.ληCΡθεΤ δπωσδήποτε ~ δεσπόζουσα. δλων τών πρός το Τεπελένι καt Aω.~y~ δΟεύσεων οχυρωμένΎ) Κ0[Juq,'ογραμμη Κουρ6ε λέσι με τα. έπικρατοϋντα όψώμα.τά Τ'Yjς, Παπαδια, το περΙψημο ΣκΙ60ρΌικ (υψ.

1700) ,

Μα.λισπα.τ καΙ Σεψερ

Άγά,ϊτ. 'Έτσι δΙχως νά 'χει κcφμισ. σχετικ~

Oιατα.γ~, άποψάσισε να. κινηθεΤ. ΣτΙς

του ΔεκέμΌρη άρχισε τηνεπlθεo'ιι

γισ. τ~ν χα.τ&ληψη. τών μερών α.-Οτών. Ή γραμμ~ α.υτΎJ εΙχε ενα. πλά,τος που πέρναγε τ~

50 χιλιόμετρα. Κι δμως τσ. ύψώμα.τα.- της γρα.-μμης α.υτης πέσα.νε

το ενα. κοντα. στ' σ.λλο καΙ μάλιστα. δστερα. &'πο τtς συνΟυα.-σμένες κα.t κα.λομε λετημένες έπιθέσει~.

Ή &'κατ~εΤΎ) δριμ~ της ιν Μsρα.ρχΙας σοορώνει το ΣκΙ60ρ6ικ και Μα.λισπάτ, καΙ πέψτει στ~ χέρια. της ΙΙ Μερα.ρχΙας το Σεψερ

Άγα.ϊτ.

το

·0

στρα,τηγος εΟ6), που στα. μά.τια, τ6)ν στρα,τιωτών κα,ι του λα.οΟ, φα.ντά.ζει σα.ν

μυθικος 1Jρωα,ς, πηγα.Ινει ως τ'1jν πρώτη γρcψμ'1j τοσ πολέμου, δοηγεΤ κα,!. κσ.. θοοηγεΤ, μά.χετα.ι κα,!. νικά.ει.

'Έτσι, δταν στ1ς

14 του Δεκέμ6ρη φτάσανε οΙ δια.ταγές του έπιτελείου ΎΙσ.

τ~ σuνέχιση τω σ-Υωνιχ στδν τομ.έα. ιχυτόν του πολέμου, το μεγα.λύτε'pl~

σχε

δόν μέ,ρος ταυ κ'(Χ.{):ωρ~σμέ"fου αVΤικει1μ.εlVΙ'ΚιOυσΚιor1tιoϋ ~w.N "κ.φΟιlσμ,ένο, χαλ τα. κιψι1ευiθέντx &διΧψηάιΠΟ'tlε!λοϋιOl:Χ'Ν μι~ οοουοσ;Ιχ ,στρα.τηγικ~600ση για. τ~ν οο:χι· voupΙYLOC έξ,όρμη,ση.

ΔΙχως καθόλου να. πάρουν ιiνά.σα

α.ντρες του, ρΙχνουνται στην καινούρ

για. έπιθεση για. να. δλοκληρώσουν τ~ ΝΙκη τους, για. ν~ πλατύνουν άικόμσ.

τ~ δόξα. τους, για. να. λαμπρύνουν το θρύλο τους. Οϋτε ο[ βροχες μπόρεσαν

vfx

τού; κιΧμψουν, οδτε κα1 τα. βαρια. κρύα. Λες κα1 δ Δεκέμ6ρης είνα.ι Άπρίλης,

a.px~ της γλυκειάς α.νοιξης, κι όχι &ρχΥι του 6αριου και σκληρου χειμώνα. Στις μέρες λοιπόν του Δεκέμβρη πέφτει στα. χέρια τών Έλλήνων το Πηλιού ρι, 'ή πολ1Jiδαιρμένη Χειμάιιρα.

'If

m,l

το ΚοόΤίΟ'Ι ΠΟ:Jείν:χι το κλειδι τής ΑΟλών':χς.

πι Μεραιρχία, lδαιμάJζ'ει το Πp,σ'(')to~ιXτι, ~ νι τ~ Νιβί'Όσα, πο'; ανοίγΕΙ διά

πλατα πια. το δρόμοπρός τ~ Σαλά.ρια.

Τμήματα. πάλι της

στήν παρυψή του 'Γεπελενιοϋ, κα1 τό ~pωϊκό κα1 αδά.μαστο

II 34

κσ.τε6αΙνουν

πεζικό συν

ταγμα, μπαίνει στην κοιλιΧΟα. του Ζαγορια. καΙ κυριεύει τήν ομορψη κα.1 παι νεμένΎj Μελισσό6α. ΑΙχμαλωτίζει δυό τάγματα. με άρτια συγκρόΤΎjσ'l), κυρ ι εύει πολλά κανόνια κα1 &λλο άψθονο πολεμικο όλικό, συλλαμ6ά.νει ενα Συν ταγματά,ρχη κα1

Ταγματά.ρχες κα1

α.λλους κατώτερου; α.ξιωματικοός.

ΒαδΙζουμε για. τήν εψαρμογή τών έλιγμων του στρατηγοϋ Koσμ~, που πήρε τό δνομα «<Ελιγμός Τής Σαλά.ριας», κα1 πού θα. εψερνε το';ς 'Έλληνες στα. πλευρά τών Ίταλών τοϋ ΤεπελενιοΟ κα1 θα. συντελοϋσε οχ ι μονάχα στην

πτώση τ~oυ ψοβερου αυτου βουνου, &λλα. κα1 δλου του δυτικα. τοθ 'Αώου πα ταμου έδάψοuς, θα. πέρναγε τήν Κλεισούρα κα1 θά 'φτανε ακόμα πια. κάτου.

Ό έλιγμός αυτος θά "δινε ανα.ντΙppΎjτα τεράστια κέρδη στον μαχόμενο Έλ ληνικο στρατό.

δραματισμο1 δμως σ.υτο1 για. να. δλοκληρωθουν, ~χoυν

νάγκη κι από άλλους παράγοντες καΙ συντελεστέτ, <ο σπουδαιότερο; συντελε

στής για. τ-ην έπιτυχία θά. 'ταν &'π' εδώ καΙ :εμπρός, οχι δ στρατότ, μα. δ πε

ρίφημος «στρατηγός Χειμώνας». Πρέπει να. δμολΟιΥηθεΤ πως δ ψυχρός καΙ εγ κεψαλικός αΟτος στραΤΎjγός Λες

οεν 60ήθησε καθόλου σ' αυτήν την περίπτωση.

κι είχε τΙς &ντφρήσεις του, λες κι είχε χαράξει πρωτύτερα τα. δικά του

πολεμικά. σχέδια. 'Έτσι, μόλις άιντιλήψθηκε τού; σκοπο';ς του <Έλληνα στρα τηγου, α.ψηκε τό χιόνι να. πέσει στιβάδες-στιι6ά.δες,

να. φτάσει καΙ να. περα

σει το μέτρο κα1 τ1ς ψυχρές κα1 παγωμένες του νόχτες ~ θερμωφασία κατέ

βαινε κάτω &πό τό μηδέν. ΤΗταν δ θάνατος τοϋ 'Έλληνα ψαντά.ρου. Μέ μι~ς ενοιωσε να. παγώνουν τα. μέλη του, να. ξυλιά.ζουν τά. χέρια του κα1 τα. πόδια

του, να. κροταλΙζουν τά. δόντια του, να. μ.αργώνει δ νους του, νά. σ6ύνει σΙΥά. -σΙΥ& κι αύτή ~ φλόγα της ψυχης του. 'Ήτανε κά.τι το &'ψά.νταστο για. τόν 'Έλληνα στρατιώτη αυτό. Σ' αΔτό τό σημεΤο 'ή εόθύνη της όγειονομΙΚής όπηρεσΙας είναι τεράστια. Σ' αότον τον πόλεμο παρουσιά.στηκε εντελως άΠΡOεΤOΙμασΤΎj, με ιiλΎjθινή α. γνοια τών κρυοπαγημά.των. Ή φοβερή αύτή μάστιγα δεν είχε για. πρώτη φορα.

παρουσιαστεί στο στρατό μας. ΚαΙ οΙ Βαλκανυω] πόλεμοι, καΙ ~ Μικρασια τικη έκστρατεΙα μα.ς ε!χαν δώσει τα. κρούσμα.τα. τους. Άπό τα. κρούσμ.α.τα. αό τα. οΙ στρατιωτυω] γιατρο] θα επρεπε να είχαν QγάιλεL τα. συμπερά.σματά. τους. θά 'πρεπε νά 'χαΝ μελετήσει τΙς επιπλοκες τΎjς περίεργης α'oΤΎjς άρρώστειας

καΙ νά 'χαν πρσλάδει την νέα καταστροφή. Δεν είχαν κάμει τίποτα. Δεν εΙ χαν εlσ'Υ]γ'Υ]θεΤ κανένα. ριζικό καΙ &'ποτελεσματικό μέτρο. Δεν ε!χε γίνει καμ μια. διδασκαλία. "Αδιαφορία δλέθρι«, μεγάλ'Υ] καΙ εγκλ'Υ]ματική. 'Έτσι άρχισαν κατα. έκατοντάοες τα. κρυοπαγήματα. 'Άλλου μπλα6Ινι ζαν τα. πόδια, κι άλλου τα. χέρια. Αότόματα σταμάταγε ~ πορεία, επεψτε το τουφέκι άπο τα. χέρια. την καταστροφη που εκαναν τα. κρυοπαγήματα, δεν

την είχαν κάνει οΙ σκλ'Υ]ρες μάχες. Το ίδιο το άπόσπασμα πού συγκροτήθψι.ε για. να. κάνει τον περίψ'Υ]μον αότον έλιγμο

(~ταν μονάδες τοϋ θρυλικοσ 90υ

συνταγματο; των Καλαμων καΙ μερικα. &λλα τάγματα) εψτασε στον σκοπό τ~υ, άλλα. με την ψυχη κυριολεχτικα. στα. Οόνnα. Άπο τΙς πέντε χιλιάδες άντρες πο,) είχε, δεν έμειναν στα. πόδια τους παρά

500

μονάχα, οΙ δποΤοι κι επιασαν

χιλιάδες αΙχμαλώτους καΙ κυρΙεψαν α.φθονο ύλικό. 'Η πολεμική τους αότη προσπάθεια ~τανε πραγμα.τικα. γLγαντιαΙα. 'Όλοι τους οΙ &λλοι συμπολεμιστέ; ειχανεπέσει ξυλιασμένοι στα. χιόνια, άλλοι είχαν χωθεΤ για. πάντα κάτου &οπα τα. παγερά τους σεντόνια, κι άλλοι είχαν πάρει το δρόμο τΎjς μαόρης έπιστρο

ψΎjς. το.

" ΟΙ 500 τώρα λέοντες επρεπε να. τα. κάνουν Όλα. 'Ήτανε δμως άδUνα. ΟΙ "Ιταλό] τά 'χασαν. ΚεραυνοΟολήθηκαν. ΤΙ ήτανε τοϋτο ; Πως εφτασαν

τούτοι οΙ ψ06εροΙ 'Έλλψες εδω πέρα; 'Έτσι άρχισα.ν να. ζ'Υ]τανε ενισχόσεις

για. να. __ προλά60υν την δλοκλ ήρωση τής καταστροφής. Άεροπλάνα, αότοκί νη

τα, ποδήλατα., &λογα. καΙ yιxtooupLΙX, όλα τώρα τα. μ.εταγωγικα. μέσα, κουΌα λα.νε Ίταλους στρατιώτε; στη ζών'Υ] αOτΎjς τΎjς &νέλπιστης ψωτιας. Κουδα λα.ι-;ε σφατιωτες,εΙδιιΚlOυς για. τέΤΟ'ΙΟΥ πόλεμο. Φέρνουlν την ,έικλιεκτή του; Με

ραρχ Ια «Μπρένερο», ψέρνουν την «Πουστέρια» που οΙ &ντρες του; στρατολο γοϋνται α.πο τα. 6όρεια κλΙματα τΎjς 'ΙταλΙας. Έοραιώνουν με τον τρόπον αυ το τό μέτωπό τους, έκμεταλλεόουνται την &ουναμία των Έλλ ήνων, που μ.ά ταια περιμένουν να. φτασουν καΙ σ' αότους ενισχuσεις, τροψες καΙ πολεμικο ύλικό.

'Η ΆγγλΙα, ξανα. σ' α.ότΟν τον πόλεμο, επαιξε το διπρόσωπο πολεμικο παιχνΙδι της. 'Ακολούθησε τοδ,ρψο τ/ς OικΎjς τ/ς πολειμικης σκοπιιμότητας. Κάτου α.πο το κράτος τ1jς δόλιας αόΤΎjς σκοπιμότητα; οεν έζωσε αΤφν'Υ]ς μέ το στόλο ΤΎ)ς την 'Αδρια.τική, καΙ σκόπιμα δεν έσψυροκόΠΎ)σε με την α.εροπορΙα της τα. μεταγωγικα. τοη έχθροσ, πΙεσ'Υ] πού θα. εκανε δόσκολ Ύ) καΙ τρα.γικη τη θέση των 'Ιταλών στην 'ΑλΏανΙα. 'Έτσι, πιεζόμενοι άπό τ/ θάλασσα καΙ λογ χιζόμενοι κα.Ι γιουχαϊζόμεΥΟΙ άπα τη στεριά, θα. επεψταΥ σΙγουρα στους για λοΙΙς τ1)ς Άλ6ανΙας καΙ θα. ύψΙσταντο τα. δεινά, ποΙΙ ύπέσΤ'Υ]σαν οΙ "Αγγλοι στην ΔουΥκέΡΚΎ) κα.!. στη Μά.γχ'Υ]. Πρέπει να. δμολογ'Υ]θεί, πως στη θά.λασσα. τότε 1) Έλλά.Οα., ~κανε μια. όπερά.νθρωΠΎ) προσπά.θεια με το στόλο ΤΎ)ς καΙ με τα. όιΠΟΟρόχι« τ/ζ, κc<-Ι πο'; οΙ τολμηροΙ 'ΧίαΙ ριψΟΚ,!ΥΟUΥΟΙ κυ6ερνΎjτες τoυς~ Σπα-

V[IΟ'Yjς, Χα;τ1ζ'YjΚιω'fστσ.ντ-ης m.l Ί,σ,-φΙδης, δ ΠΙΚJρ~μέ';Oς ιχύτος ~Uiμ4χος τ-ης Κο ρΙνθοu, πού οΙ ~ρωες του Γραφείου του έστέρησιχν το 6ιχθμο του Νιχuάρχου, δ Λάσκος κιχΙ οΙ α.λλοι, πού ξΙΧΥΙΧζωντάνεψιχν τούς νιχuμιΧχοuς του

21, με &'ληθινο

κΙνδuνο τ-ης ζω-ης τοuς, ματαίωσαν, δσο μπορουσιχν, τον έφΟΟιιχσμο του 'Ιτα

λικου στρατοϋ. Ή θιχλιχσσινή δμως ιχυτή δύνιχμη, δέν ~τιxνε &.ρκετ1). Χρειά ζοψσαιν στόλο; Ισχu'ρός. την

' ΑγγλΙιχ

&μως, ,δεν τ;ην συινέψφε τότε να. ματαιώ

σει ιτελείω; τον έφοδιιχσμο του στρατοϋ του Ντοϋτσε, ΟΙ έχθρικες ιχότες δυ νάμεις επρεπε να. μεΙνοuν έκε! κιχΙ να. ένισχuθουν, για. να. μη &.νιχγκιχσθουν κιχΙ

στρέψουν &.λλου την πρoσoχ~ τοuς, στη Μέση ιχίφνης Άνιχτολ-ή, κιχΙ να. κατα τροπώσουν ετσι τούς"Αγγλοuς του OUΈH3ελ. Νά ~ αίτία, πού οΙ νηστικοΙ "Ελ ληνες, δεν μπόρεσαν να. ρΙξουν στή θάλασσα τούς Ίτιχλούς, πράγμιχ πού τόσα

ευκολο το l6λεπιχν μερικοΙ δικοΙ μας θεωρητικοΙ του πολέμου. Λόγιιχ κσ.Ι σκέ~ ψεις του γριχφεΙου, με τη στείρα διάθεση τ-ηζ κιχκ-ηζ έπΙκρισης.

Ό Κοσμάς το ε!χε διαισθανθεϊ. ΟΙ &.ξιωμιχτικοΙ μιχς το ε!χιχν πια. κιχ ταλά6ει. 'Όλοι του; δμως, α.νιχκιχτεμένοι με τού; φιχντάροuς, κάθουντιχι κει

κιχΙ τρώνε ώμο κιχλα.μπόκι κιχΙ κριθάρι για. να. κορέσοuν την" πε!νΙΧ τοuς. Δε" όπηρχε οδτε κονιάκ, οδτε ριχκΙ, οδτε σθκα μα. κιχΙ ουτε καΙ σταφίδα για. να. το νώσει εστω κιχΙ μόνη, με τη θέρμη της τα. κορμια. τών Έλλήνων φανταρων.

'Έτσι α.φήνοντιχν α.νuπεράσπιστοι στο κρύο. τα. πολλά χιόνιιχ εΤχιχν κλεΙσει

γι' ιχυτούς τούς δρόμοuς, εΤχιχν διώξει μιχκρuα. κι' αυτην &.κόμιχ την έλπίδα. Τούς τύλιγε δ Ζόφος! Κι δμως έπέμενιχν. Ή πρωτοφιχνής ιχότή φθoρ~ α.ρχισε να. κλονΙζει το ~θικO μερικών διοι

κήσεων. Ό Κοσμάς το 6λέπει αύτό, τούς α.ντικΙΧθιστά 6ιιχστικα. για. να. μή με ταδώσουν κιχΙ στούς &λλοuς τα. ψυχικά του; ιχύτα. συναισθήματα, καΙ διατάσσει να. μπ,ε! στον ά.γϊώνσ. α.υτόν, πού ,εχει μια. μοιρφη τιτανεια, ~ νπι ΜφocρχΙσ. πού 0ΡΙ'OΚC1ιlΤΙXν στΎ)ν γριχμμΎ) τ-ης ,έφε:δρεΙιχς. Γίνετα-ι μια. σ'Κληlρ.η πά..λη, εινα.ς

α.γώγιχς πού

πάει νια.

σπάσει τΙς ίνε;

τών πρωταγωνιστών, ποιός θα. νικ-ήσει το χιόνι) ποιός θα. κιχτιχ6άλει την ίδιχ τη φύση κιχΙ θα. φτάσει γρηγορώτεριχ στον τόπο που πιχΙζοντιχν το φ06ερο πατ

γνΙδι του πολέμου. ΟΙ 'Ιταλο] στέκουνται έδώ τυχεροί, Δεν εχοuν χιόνι γιατ] δ χώρος τ-ης μάχης 6ρΙσκετιχι κοντα. στο δημόσιο δρόμο, Τεπελένι-Αυλών'Ζl ενώ οΙ <Έλληνες, για. να. φτασουν κει πέρα στο μιχκάριο τόπο, πρέπει να. περα

σουν το α.τιθιχσο Κουρ6άλεσι, πού το δψος του φτανει τα.

1700

μέτριχ κι εΤναι

σκεπσ.σμένο με χιόνιιχ. n~ να. περαστεί ιχύτο το 60υνο με τέτοιες σκληρες συνθ-ηκες, χρειάζουντιχι πέντε μέρες. Έδώ τωριχ οΙ 'Έλληνες φιχντάροι δε" πιx~εύ()υ~ μονάχ'Ζ μk τΟ χιόνι. Πα.λεύουν

'Jtoct

lμε την Ίτ~ι'ΚΎ) &ιφοπ.ορ{χ.

'Ι τα.λο-Ι μαντεύουν το δρόιμο τW περιiσlμιocτoς κocΙ τον σψu:ρoκoπωνε ά.πο το π.ρωΙ

ως το Όιρ,ά..(1). ΛυγΙζουν &.πο το κρύο κα.ι την π:εΤνιχ ο'Ι άνιθρωποι, ψοφάνε τ~ μουλάριιχ κιχΙ τα. yιxrootlpLιx, πολύτιμοι σuνιxγωνιστες στΙς ώρες Τόυτες του π') λέμοο. <Όλα. σκεπιχ.ζοuντα.ι ι!πό τό χι6νι. Με μια.~ στοι.μα.τιχ.ει δ έφοόια.σμΟς σΙ::

τρόφιμoc κocΙ πυρομocχικά.. Πιεσμένος &.πο τήν &.δ~ριτη &.νάγκη δ Κοσμάς, έγ κιχτιχλεΙπει σε μια. στιγμή τον &λιγμο για. να. &.νιxσuντά.ξει τΙς δυνά.μεις του.

17 2.

Γ. ΚΟΣΜΑ.: ΕΛ.ΑΗΝικοι ΠΟΛΕΜΟΙ

Τώρα πάλευε με ουο έχθρους. Με τους "Ιταλού; καΙ με τήν δργLσμένΎj ψυσ'fΙ·

ΟΙ πρώτοι είχαν οαμαστεΤ, ή δεύτερη δΧL. Καθως το μυαλό του γυρίζει, 6λέ· πει καΙ σκέφτεται xcitL ~λλo, που χαμογελciεL έγκιiΡΟLα. Ή σκέΦrι αυτή του φαίνετα: σα.ν το ~στpo της BΎjθλεέμ. KciVEL τότε δλοταχώς στpoψ~, καΙ &.π~ &λλ Ύj μεΡLά.., &.πο το Κούτσι, tpoc6riEL προς τήν Αυλώνα. Περνάει μέσα ιΖπο τήν ΚΟLλοοοα της Σ~()UΙσΙwaς. 'Εδώ το ΧLόνL λL'γΙοστεόεL καΙ ή πιpOέλαι~Ύj ~χε~ λιγώτερε; Ουσκ.ολΙες. ΠροχωρεΤ με τα. στραττύματα του 20 ΧLλLόμετρα καΙ ςptciVEL λΙγο ΠLό εξω &πό τήν Αόλώνα. Τότε ά,ρχ ΙζεL να. φανερώνετα, &λλΎj χ

πεLλή στόν δρΙζοντα. Ή ΓερμανLκή. Ό Στρατηγός στρέφει τώρα καΙ πρός τ~ έκεΤ τό μάΤL του. ΆρχΙζεL να. σκέφτεται ξανά, να. uπολογΙζεL, να. 6λέπεL .... Βρισκόμαστε στΙς τελευταίε; μέρες τού Φλε6ά.pΎj. <ο Κοσμα.ς ~τoιμαζό

t\,l να. κά.μεL συνουασμένες έΠLχεφήσεLς με το Β' Σ(Ί'>μα Στρατού. 'Ήθελε να. δώσε: τή 60λή του. <ο Μεταξάς εχεL πεθciνSL, XL ή ΓερμανLκή είσ60λή εχεL οημLουργ~σεL

ψοβερες πολLΤLκες

στρέψουν με ΟLκαLολογημένη

&'νωμαλιες. ΣτραΤLώτες

καΙ &.ξLωμαΤLΚΟΙ

&.νησυχΙα τα. μά.ΤLα του; παντού. ΤΙς μέρες

Υ.εΤ~εςσuγκ.Ρlοτ/θΎJ'κlε στην '.Α!θήνα τό «Συμ;600λLΟ των ΆνΤL,στ'ρατήζωΥ». Κλή θΎjκε

δ Κοσμα.ς ςpuaLΚoci.

Στό συμ6οόλιο αυτό μιλησε ξάστερα, παστρικά καΙ τΙμια οπως λέει δ

λαός. ΔωΡLΚά.. ΔωΡLκός ~ταν δ λόγος του, σπως οωΡLκή

e!VOCL

καΙ ή μορψί}

του. Στο συμδούλιο αυτο ξεταστ~κανε δλα τα. στρατιωτικά ζητήματα τα. &.ψeι

ρώντα τή ΟLεξα,γωγη του πολέμου. Είχε μLα. ΟLαψοΡα. με τον 'ΑΡΧLσΤΡά.τηγο σχεΤLΚα. με τον τρόπο της ΟLεξαγωγης τού πολέμου κατα. τών Ίταλο-Γερ

μανών πλέον. <Η <Eλλάoα-πΙστευε-~

επρεπε να. μεΙνεL μoνά.ΧΎj της γLα. να. &ντψετω

πίσει καΙ τους ουο ε~σ60λεΤς, καΙ να. πέσει με τρόπο ενοοξο" που καΙ α,ύτο &.κ6 μα το πέσιμο ΤΎjς να. δόξας,

elVOCL

γLα. τους λα,ους &νάτασΎj σωστή καΙ μεσoυpά.νΎjμα

~ν της ηθουν ένισχϋσει;

«να. ηθουν ε,Ις οαθμον που να. έξασψαλ1

ζουν τήν Ίταλο--ΓερμetνLκήν

ά,νά.σχεσLν προσωΡLνώς κetΙ προοδευτικά να. έπι

ψέψουν ιiνιά.ληψLνέΠLθέισειως.

Έάιν πά.λL'ν οεν έξα;σψχλΙζοονα,ύτό,

ρον

e!VOCL

να. μή !λθουν καθόλου, διότι καΙ οικαιολογΙαν

πολΙΤLκήν

προτιμάτε ο(οουσαν

ε~ς τους Γερμetνους OLCx. τ/ν έπέμοetσΙν των καθ' ήμών, καΙ, χωρΙς να. δύναν ται να. μάς 60Ύjθ~σωσLν &ποτελεσμetΤLκώς, δεσμεύουσ; τ/ν

neueePLetv ενεργεΙας των Έλλ'YjνLκών στρατευμώτων ΟLα. της Ο'YjμtοuργΙας πρός etUtCx. στρατιωτικών ύποχρεώσεων. . τα. πρά.γματα εΟεLξα.ν πως δ Κοσμα.ς είχε ΟΙΚLΟ. <Η γνώμΎj του α,ό,,:ή -ητανε ψωτεLν~, ά,νά.6λυσμα. πρα.γμα.τικΟ της ΚιΖΡΟLα.ς του.

<Η γνώμΎj του έκεΙνη οεν π εμπτοψαλα.γγιτιομου,

i'jtocve γέννημα.

ιiντιζ ΎjλΙα.ς, ήττοπάθεια.ς ~

l&πως τόΥ κn.τηry6ιΡ'lJ'1α,Υ τότε πολλοΙ Ηροέιρχο'ftιχ,ν &.π~

&.Υ&.Π'Υ] πρα.yμα.τ~κή πρός τήν πα.τρΙSα. κι:χι μόνο πρός τΎιν πα.τρίδα.. ΤιΧ μετα.

γενέστερα. γεγονότα, τόν Οικα,Ιωσα,ν,. καΙ μάλιστα κα.τα. τρόπο ciπΙστευτο.

<Η κυ6έρνησ'ΙJ τοσ Κορυζη εΤτε &'πό κακή έκτΙμησ'ΙJ, είτε α.πό ιΟιά.ψορε; σκ,οτεΙΥες πιέ'1εις !ocανιε τΟ σφά.λμα να. &'ποιρρίψει τ/ γΥώμη σ.ότή. ΔεΥ στci;{)ηχ,s

, '-

αμως M3W. Προχώ,ρησε πάJpι(X, rπ:έ'pα. T~'ν ~O~« lμέρχ σ-πoστpά.τεu.σε το lστ'Ρα.τηγb

Kolσμ~ κ~ι 'Όους 'ου'ο του 1Q'1)Υ'α!οε,λψ'οuς που τά.χτη~ν με το lμΙΡQς 11Ο1) στ,ο 'Συμ 60όλ~0 των ΆVΤ~!σ'Όpσ.τ/γων. Το Μά;ρκο Διράκο κσ.Ι τo~ Δημ. Π~Πo;J06πουλQ. 'ΕκεΊ, στο <Υπουργεϊο Στρατιωτικών, ύπηρετοσσε τότε ώς Προσωπάρχη;

δ Συνταγματά.ρχης Άσημά.κης Ζ'Yjρος. T~ν Ιδια μέρα, μ' ενα του Ιo~όγραφo γρά.μμα, σ-νακοΙνωσε στο στ'ρατηγό Κοσμά, ΧΙΧΙ τ~ν άποστρατεϊ« του, καΙ τα. α!τιά. της.

Στο γρά.μμα του αότό, δ Ζ'Yjρος ~γραφε: «Στρατηγέ μου,

Δ~α. σημερ~ν'Yjς

&.ποφά.σεως του 'Γπουργυωϋ Συμ60υλΙου κσ.Ι Οιατά.γμα.

τος, oημoσ~ευθέντoς εΙς τ~ν ΈφημερΙδα τ'Yjς Κυ6ερνήσεως, &τέθητε εΙς αϋτε

πά.γγελτον &'ποστρατεΙαν, κα.θως καΙ οΕ Άντιστρά.τηγo~ Δράκος καΙ Παπαδό πουλος. Ό κ. Ύπουργος δ~έταξε νσ. κoινoπoιηθ~ έντος τ'Yjς σήμερον. <Η αι τιολογία εΤνα.~ δτι ~ περαιτέρω παραμoν~ σα; εlς το στράτευμα οεν πρoά.γε~ τσ. συμφέροντα τ'Yjς ΎπηρεσΙας, δπω; εΤχεν ιlποστρατευθ'Yj προ του πολέμα') καΙ δ Στρατηγος Γ~αλΙστρας. 'Άλλο τΙ περισσότερον οεν γνωρΙζω εΙ μ~ δτ:

εlς τ~ν Στρατιάν 'Ηπείρου πηγαΙνε~ δ ΠιτσΙκας καΙ εlς το Α' Σωμα Στρα του δ Δεμέστιχας 'ΚJαΙ εlς το Β' δ Matά.ocfJς».

Ό Mαχητ~ς τ'Yjς Μικράς ΆσΙας Ζ'Yjρος, ελεγε τ~ν ιlλήθε~α. Kάτ~ τέτοια μάς λέε~ καΙ δ Παπάγος: «Ό Κοσμάς, γράφει, διετύπωσεν γνώμας, δσον ιlφορq. τ~ν έν τ~ περ~

πτώσει ταUΤ"{j τ/ρηθησομένην πολιτικήν, αΤτινες ο~tσταντο προς_ τ~ν όπο τ'Yjς Κυ6ερνήσεως κεχαραγμένην τοιαύτην». ΤΙ ήτανε αότό;

Άπρόσμενος κεραυνος πού ι&ρχότανε στΙς ουσκολώτερες ώρες γ~α. το 'Έ θνος. Δεν στενοχωρέθηκε τόσο γισ. τ~ν &ποστράτευσή του -εΤχε κερoΙσε~ π~,χ το';ς 6αθμο';ς τ'Yjς ΙεραρχΙας- δσο γιατ] του φραζότανε δ ορόμος του καθ';)

κοντος καΙ τοσ χρέους. "Ε6λεπε καθαρσ. πως &ρχ~ζαν γ~α. το 'Έθνος οΙ φο

6ερες δοκιμασΙες. Με τ'Yjς ψυχ'Yjς του τα. μά.τια ε6λεπε τα. μεγά.λα σόννεψιχ πού κά.λπαζαν προς το γαλάζιον οόρανό της, διαισθάνοντα» τον παγερο μαν

τύα τοσ Ζόφου που ήθελε νσ. κσλόψει μ' αότον το κορμΙ τ'Yjς άσπαίρουσα;

πα-τρ.ΙΟ:ι:.ς. Δά.ΚΙΡ'Jισε σσ.vεμαιθιε τ~ν ΘΤΟη,ση. Δεν lcX.πιελπΙO"t'Y)Χε δμως. T~ν άλλη μέ.ρσ. συγκιεντ:ρώ!&ηκε καΙ π'Yj~ στο 'Γπουργεϊο των Στρατιωτιαών. Έκε! όπ66'αλε

μ~α. άναφοιρά., που γόρευε μΘΟ"« σ' αότ~ να. σΝακλ -ηθεΤώς ε'φεiδρoς •A~τ~στάτηγoς

(γισ. Ν'σ. ά.ποφόγειτ/ ιμομ,φ-η τou ψ~).oγαλoγα.) κlα.Ι νσ. χpησ~,ιwπ()~ηθ,εΤ στα. δχυιρα. τ'Yjς

,Ανα'tlολ~Χ'Yjς \

ΜακεeονΙας, πo~ τσ. εΤχε eημ~()1)ρΥήσε~ κα.Ι τα. γνώlρ~ζε τ6σ:ι

"Ί ,1. "Ηθ"Ί, να. πο λ,εμ,ιο,ει .J, \ Γ ειριμ,α.νους. Γ υρ,ωε Υ.α πρoσψερε~ τ~ς ό πηρε.σ~'Ξς xaNJ..E'ΛiE τους

του στ~ν άιγωrγ~ζόμενη καλ μά.λιπα τόο,ο εντονα. πατρΙδα..

Ef',/(X.L τόσο όλLγ6λογο το κεΙμε',/ο τ'ijς αιΙτήσεως α.ι'>τ-ης του Koσμ~, που τ~ πά.θος ΤΎjς &λ-ήθεια.ς με ιlνα.γκά.ζει να. τό μετα.ψέρω έ8ώ: Γρά.ψτηκε κα-Ι στά-λ θηκε στΙς

10-3-41.

19 \ ....

«Κύριε 'Γπσυργέ,

'Ασχέτως της αίτίας δι' ην &.πεστρατεύθην, λαμ6άνω την τιμην ν~ Σα;

&ναψέρω ΟΤΙ εΙμα.ι πρόθυμος καΙ ώς ~ψεoρoς ν~ υπηρετήσω τήν Πατρίδ« μΙ'):) κατα. τ/ν κρΙσιμον αυτήν περίοοον, δπου καΙ δπως fι ΎπηρεσΙα κρίνει τοϋτο σκόπιμον».

ΚαΙ στον Ζηρο που τήν εοωσε τόνισε πως προτιμοϋσε να. πάει στήν πε-

ριοχή της Κα6άλας για. ν~ πολεμήσει, εϊτε ώς εσχατος, εrτε ώς πρώτος, τους Γερμανούς. Γύρεψε λοιποll να. υπηρετήσει την Πατρίδα του. ΚαΙ οε ύπερπα τρΙώτες του εκλεισαν κατάμουτρα τή θύρα της χαρα.ς αυτης. 'Γπάρχει, &'κόμα, μια. βεβαίωση του Ζήρου, που μα.ς λέει πως ή αίτηση παρελ ήψθη &π' αυτόν. ΚαΙ τονίζει στήν τελευταία της παραγραφο δ Συντα γματά.ρχης Ζηρος:

«Προψορικώς δε δ στρατηγός, μοί εδήλωσεν δτι θά έπροτίμα να. xpησ~

μΟ7Όοιη,θη είςτο Mm.ιε.ooνικoν Μέτωπον ενθα επί μαΚΡΟΥ υπη,ρέτησεν &πο το;

καφον της Είρήνης. Τήν &ναψop~ν ταύτην παρέδωσα. πάραυτα είς τον Ύψυ πουργόν τών Στρατιωτικών Πα.παδήμα.ν».

Ό Παπαδήμας δμως, μόλις εΙδε τ-ην α.rτηση ,. ρώτησε τον Ζηρο:

«ΤΙ εΙναι αύτ~ iΠl~υ θέλει ι:χ,ύτος τώρα ;»

Λες κι' αυτός, δ «αύτά;», ήτανε ενας δποιοσδήποτε «α.υτΟς» κι' οχι ό

στρατηγος ΔΙO'LΚητης Συγκροτ/μα.τος Μερα.ρχιών καί τοϋ Α' Σώματος Στρα του, δ στρατηγος που διέσπασε τίς εχθρικες γραμμες στο Μοράοα, που κα.τέ λα6ε τήν Κορυτσά καί τη Μοσχόπολ η κα.ί &πώθησε τους Ί ταλους δυτι κα. της

ΌστρΟΟίτσα.ς. Δεν ήτανε τάχα «α.υτΟς» πού κα.τέλα.Οε τ-ην περιοχή Χειμάρα.; -Κούτσι, το υψίπε.οο της Νιl6ίτΙσα.ς, τήν κοι,λάιΟα. τοο Μπ:ετζια. κα.ί προπαρ(;(. σαεύασε τον έλι)'lμο της Σαλά..ρι!χς, γι~ νι:Χ

&ποκόψει τίς παρά το

Τεπελένι

συγκοινωνίες του εχθρου. Ό ενδοξος λοιπον στρατηγός, εΙχε γΙνει τώρα ενα.ς «αύτά;».

'Έτσι, ουτε μιι:Χ α.πάντηση δεν καταδέχτηκε νι:Χ στείλει στον στρατηγό Κοσμα., το συντελεστή του νεώτερου θρύλου κα.Ι της νεώτερης 06ξα.ς.

Ή σιωπή αυτή του ΎπουργεΙου του 'ψερε μιι:Χ ψοοερή &πόγνωση. Γιι:Χ ενα. διάστημα., ~ταν θολος δ νους του κα.ί θολωμένα &.πΟ το ψυχικό του τάραγμα.

τι:Χ μάτια του. Γύριζε &.πόστρατος στού; δρόμους της Άθήνας, ένώ πάνω στα σύνορα ο[ &ντρες του τον &.ναζήτα.γαν. Ή μαχόμενη καΙ άγωνιζόμενη Έλλ6: δα τον καρτέραγε για. νι:Χ σύρει ξανα. το α.rχμηΡΟ ξΤψος του καί να. τήν δΟ1) γήσει προς τή δόξα.

Ό στρατηγό; ομως δεν ψαίνονταν. Κάποιοι CiλλΟL του 'χανε ψράξει δρι στικά πι~ το δρόμο ... Δεν μποροϋσε να. περάσει. Δεν τον &ψηναν ν~ πορευ τεϊ -κι άς το ήθελε τόσcr- προς τά .εκεί!.

&ντρες του, προς τον "Άρη κα.ί τήν

.. Προς Έλλάδα! ...

το μέτωπο, προς το!)ς

ΛΙγα &ργ6τερα. θέλησε να. μ.&.θε~ τους λ6γcιυς που &'νά;γκοιισοιιν τον Κο

ρυζή νι:Χ υπογράψει το διάταγμα. τής &.ποστρατεύσεώς του. Ό &είμνηστος Κ. Ζα.6ιτσιά.νος τον ilio1]Y'YJcre μέlσα σ' αδ"ΟΟυς toUς σκΟΤΕινΟΟς μx~ά.νrOρoυς Τής 00-

λοπλοκία.ς κα.Ι τΎίς συνα.λλα.γΎίς.

Βρϊσκεται στα &ρχετα. του στρατηγού 'ενα.

γρ~μ,μα.~ τοσ Zα.6~τσιάνoυ που το O'ημoσ~εύω έδω γ~α τ~ν Ιστορία: «Έν συνεχείζf

γράφε~ δ Zα.6~τσ~άνoς στό στρατηγό

με δσα προφο

ρικώς ε,rπομειν εν σχέσει μ,ε Τ~'ί 'δραισ~ν ~;α.ς κα.τατ/ν π'α.ρooμoνΎjιν τοσ Γέρμα '10 - "Ελλ'ηνικΟΟ πολ,έ'l1Jου, σπεύδω ,δια της πα.ρoι),~'ης 'μι~υ να 'σα.ς o~ευχριγΙσω

δτι επι τ~ ειικα.φίζf της &πομα.κρύνσεώς σα.ς εκ της ενεργοσ ύΠ'ηρεσία.ς, δ τότε πρωθυπουργό; &είμνηστος ΚορυζΎίς, δμιλων προςεμε περί ύμων δεν παρέ λε~Φεν &πο τοϋ να. τονίσ'Ώ ΟΤΙ ~ εκ της ενεργοσ ύΠ'ηρεσία.ς &πομάκρυνσίς σα.ς &πετέλει δυστύΧ'ημα. δια. τ~ν χώραν κα.τα. τα.ς κρισίμους εκείνα.ς στ~γμάς}}.

Τό συμπέρασμα που Ογα.ίνει aπ' α.υτό το γράμμα. ε!να.~ διπλό. Μα.ς δεί χνει τ~ν &δυνα.μία. τού μα.κα.ρίτ'η ΚορυζΎί κα.Ι τ~ σατανυωτητα τού περι6άλ· λοντός του. "Ο ΚορυζΎίς δεν ~τα.ν δ &νθρωπος που χρε~άζoντα.ν κεΤνες τΙς τρα.γικες

ώρες.

ΞεκίνΎ)σε

"Ελλάδ,1.

λα.μπ?α. ώς "Ιπουργός της Προνοία.ς,

μ' δλο που συστηματικά aπέφευγε νά 'ρθε~ σε &μεση έπα.φη με το λα;6, κα-ι

τέλειωσε δλέθρ~α. ώς πρωθυπουργός. ΟΕ ώμo~ του δεν &ντεξα.ν τό βάρος τΎj;

εξουσία.ς. Λύγ~σα.ν &πο την πρώτη στ~γμή. ΆντΙς να εξoυσ~άσε~ μεμ~άς τον κύκλο τοθ προαατόχου

του, Ξoζoυισ',άισtΎj1κε

δrδ~ος κα-Ι γί'lY)κε ά60υλο 5ργοονο

της φα.τρία.ς αύΤΎίς. Τό εύτύΧΎ)μα εΙνα.~ δτι , (λν κα.Ι κάπως &ργά, &να.γνώρ~σε το σφάλμα του καΙ τίναξε τα. μυαλά του. Με τ~ν πράξΎ) του α.ΙΙτή, που τό'l ώδγΠΎ)σ,εστον τά:φο τόσο πρόωρα, μάς ειδιειξε π~)ς ~τα.γ εν'α.ς

&νθρωπος τίμι:;);

καΙ ά.να.μφισβήΤΎ)Τrx. πατριώτηξ,

Άκόμα, δ εγκλωβ~σμός αΙΙτός τοΟ Κορυζη εδε~ξε το πόσο μ,εγάλη ητα.νε 1ι άπώλεια του Γ~άννΎ) Μετα.ξά, του δυνατού γιά κεΤνες τΙς ώρες Κυβερνήτη τοϋ 'Έθνους.

Μετα. τό θάνατο τοϋ Μετα.ξα., 1ι πoλ~τικ~ Δ~OίΚΎ)ση της Έλλάδα.ς, εΙχε περιέλθει σε oχ~ Ικανα. πρόσωπα. Ό Άλέξανδρος Πα.πάγος δεν εΙχε τότε τ~ν έξουσία. κα.Ι τ~ δύναμΎ) που εΙχε στο μεταγενέστερο π6λεμο, δΎ)λαδ~ στο Συμ μοριτοπόλεμο. Τον Άρχιστράτηγο, τότε, φα.ίνετα.ι πως τον εκα.να.ν παλλο]. Κα., δσο βέβα.ια; ζοΟσε δ Μεταξάς, το πράγμα. εΙχε κάπo~α έξήγΎ)ση. Mε~α

δμως τό θάνα.τό του, οΙ διάφοροι Διάκοι κα.Ι οΙ ΜανιαδάΚΎ)δες, πηραν στα. Χέ ρτα τους τ~ ΔιοΙκησΎ), καΙ μέσα σ' αoτ~ τ~ φαύλΎ) Δ~OΙΚΎ)σΎ), ~μπλεξαν κ~ ε Ίων ε"lτιμο &ν'θρωπο, ΤΟν ΚορυζΎί,

Το 'Έθνος ωοευε ,στ~ν κα.τα.,στροφή, καΙ ο[ ~γέτες της ωρ'α.ς εκείν'Υ/ς κά ναν πνεύμα. με τ~ν κα;τα.::J''t'pοφή του. 'Έτσι δ ΚορυζΎίς, με τόσκιωδες γπουρ

γ~κό του Συμ60ύλιο, εκανε τ~ γκάφα. να. υΕοθετήσει την εΙσήγησΎ) της &πο στρα.τεύσεως των στρα.τηγων, που την ~κα.να.ν οι διάφοροι τυχάρπα.στοι της

έξουσία.ς. 'Άλλωστε, το δη δ Κορυζης παγ~oεύΤΎ)κε, μάς το λέει κα.Ι τό γράμ μα. τού Κ. Ζα6ιτσιάνου, που άκουσε τον ΚορυζΎί να. τού τονίζει εΙΙθα.ρσως «πως ή aπoμάκρυνση του Κοσμα. εκ ΤΎίςένεργου ύΠΎ)ρεσίας, &πετέλει δυστύχημα.

o~α. τ'ήν χώρα.ν».

Κα.Ι γεννLέτα~ τώρα. το ερώΤΎ)μα: nα.τΙ δ Κορυζης δεν πρόλα.6ε α.ότΟ το δυστύΧΎ)μα.; Δεν το πρόλα6ε γ~ατΙ φαίνετα~ πως δεν το μπορουσε. Κα.Ι δεν το

μποροσσε γιατ] οΙ σκοτεινες oυν~μεις οεν τον &ψηνα..ν. 'Ι'ώρα, πού τά πάντα Όλέπουν το ψως, πολλά τά καιλά μπορεί νά γρ~Ψει κα..νεΙς γιά τον ..Κοσμά. <Η Όιογρα..cpία. του

τούτη α.ς Ηιειωρηθεί ως ~ΘOία..lσ;μα.. Κ:ια.Ι δ

ΌΙOΎψ~Ψ'oς τοϋ

μέλλοντος, α.ς την πλατύνει με την κα.ρδι~ του κα.Ι το νοσ του. ΟΙ δρόμοι χα.. p~χτηκα..ν. Τά ψωτα.. ψέγγοuν κα.Ι δλα ε!να..ι άπλά. Άπλά δπω; ή ζω~7 δπω ; δλος δ ντοuνιάς, δπως;) δ ΙΌιος δ θεός, πού εοωσε στη ψύση κα..Ι στα. δντα

του, κ~τι &.ποτο μεγα.λεϊο τΎjς θεΙα..ς &.πλότητ~ς του. Έκείγοι δμως πού ξέ ρουν τούς ώκεα..νούς της δικης μου α..1σιοΟοξΙα..ς, θά &.πορήσουν. Τούς &.πα..ντω:

την α..tσιοδοξΙα.. τη σκέπασε ή &.ηδία... 'Αηδία.. προς το,υς έμπόρους κα..Ι

τους λυμεώνες του πνεύμα..τος, &.ηδΙα.. προς την ήγέτιΟα. τ~ξη, προς τα. τρωκτι κα. κα..Ι τους λυμεωνες της Δημοκρα..τΙα..ς και του "Εθνοικ, προς τΙς βουλες κα..Ι τα. μεγ~λα. τοϋ 'Έθνους Tζα..μι~. 'Αηδία.. που ψέρνει ψτυσιες πικρες στα. χείλη. Κα..Ι με τΙς φτυσιέ ; αδτες θέλουν φτϋσιμο ολοι. Κατι τέτοια εκλεισα..ν τόν

Δ'.ογένη στο rrt1JIHOOPL του. Κι' ,α..δτά άικ.ρι6ως iCplopOUIY στό κoαωμ~ 'ΌΟυ κα.Ι μιένα , κι' ,οσους OGλλους πιστεύουν σ-cο 6άJθoς της ύπέρ')()~λλYjς κα..Ι 100κλYjρης λογικης του.

**'" 'Έτσι,

ώς &'πόστρα..τος,

ε!δε την πατρίδα. του νά καταρρέει,

εΤδε του;

Οοξα..σμένους ψα.ντ~ρoυς της Έλλ~Oα..ς να. γυρΙζουν σάν τρελλοΙ &.πο τΙς γρα.μ

μες της ψωτιάς, που ητα..νε &λλοτε γρα..μμες δόξα.ς. Μετα. - την όποοούλωση της Έλλ~Oα.ς, πολλο] θέλησαν να. τον δΟηγήσουν

στo~ς δρόμους των πολιτικων &.ξιωμhτων. Δεν δέχτηκε τίποτα. ΟΙ πρωτες μέ ρες της κα.τοχης ητα..νε μέρες θα..να.τικης α.γωνΙα.ς για. τον Κοσμά. Είχε δια

δοθεί εύρύτατα σ' ολη τ~ν 'Αθ'ήνα , τ' δτι &.ρν'ήθηκε να. λά.βει μέρος στ~ν πρώ

τη Κυβέρνηση της Κα.τοχης. "Άρχισε να. σχολιά.ζετα..ι με ευμένεια.. &.πο δλα.. τα στρώματα του λlΧlOσ, ΠΌυ ιεβλεπα.γ με ιμ~τιεχ'θιρα.ς κά.ιθιε συ'ιlΕργά.τη του ~χlθpoO.

Ή φωτιά δούλευε, δπως ή χόβολη, στά κεψά.λια. κα Ι στΙς κα.ροιες των Έλ λήνων.

Κρατάω &.κόμα.. στΎj μν'ήμYj μου χα..ρα.γμένα, τα. ψλογερα. λόγια. ένος 'Έλ

λψα.. δYjμοσιογΡά.ψου, του Κώστα.. Ντα..rψά, πού μου είπε ενα. &.πόγευμα. στο σπί τι του της δδου Κα..λλιΟρομΙου:

-«Ό Μοριάς εβγα.λε σ' α..δτΟν τον πόλεμον ενα..ν &'δά.μα..ντα.,. εβγα.λε τον κα.ινούΡΥΙΟ ΝΙΚYjτα..Ρά του. Τρόχισε την πένν« σου κι έτοιμασου να. γρά.ψεις την βιογρα.ψία.. του».

Ποιός εΤνα..ι; τοϋ εΤπα...

-«·0

Κοσμάς, μου λέει. Ό Κοσμάς»!

Κι &ρχισε να. μο.υ &.ρα..Oι~ζει, με τη γνωστή του εόψp~δεια., πολλα. δικά. του [στορικα. γεγονότα... Ό rδιος πά.λι δ Ντα..rφάς, μου τον εοειςε το καλο καίρι του

41,

κα..θως σουλα.τσαίρναμε στο

llEci[ov

του 'Άρεως κου6εντιά.ζοντα.ς

για. τα. πολιτικα. κα..Ι στρα.τιωτικα. γεγονιότα.. της περιόΟου. Ό Κοσμάς, πέpα.σ~

&.πΟκοντά. μας, lμε τlOυς -σε'tριά.γωνους fuμουςτου 'ΚJα.Ι με ιμι,α, 'ΚJoιμψ6τητα. &ι:roν1fJ~ στη YΙ~ στρατιωτικά. - Νά. τος, μου λέει, δ νέος Νικηταρα.ς. Νά. δ Κοσμα.ς!

ταν εΙδα. πιρά.Υματι, χ,χΙ χάρις στον

Nm,Iepa, '~καινα τ1; γνωριιμίχ του κ~

ά.ντά.λλαξα μαζί του τα. πρώτα λόγια. Χά.ρις πά.λι στο Γιώργη Κυριακά, Άν τιπρ6εδρο της Κυ6ερνήσεως Μεταξα. καΙ μόνιμο Τπουργο της Γεωργίαξ, γί ναμε λίγο ά.ργότερα φίλοι. <ο σπόρος δμως της βιογραφίας ρίχτηκε μέσα μο'J

ά.πΟ τ1;ν δδο Καλλιδρομίου, χά.ρις στο Ντα.ϊφα. που πρωτοχά.ρα.ξε μέσα. μου το Ονομά. του. Γιώργης Κοσμα.ς, δ νέος της <Ελλά.δα.ς Νικητα.ρα.ς. Σήμερα., πΟ'υ μα.θεύτηκα.ν πολλά κα.Ι έπαλ ήθεψα.ν δλα, βλέπω πως δ συνά

δελφο; είχε δίκιο. τπηρςε αλά.νθα.στος σ' α.υτ6 του τον χα.ρα.κτηρισμ6. <ο Κο σμα.ς εΙνα.ι δπω; τον φαντάστηκε, εΙναι οπως τον ~πλασε δ Προμηθέα.ς του. Γιομα.τος ά.πΟ πα.νά.κριβες ά.ρετές. ΚαΙ σπανίζουν τόσο στΙς μέρες μα.ς ο! αρε τες α.υτές.

<ο στρα.τηγΟς Κοσμα.ς, με συντομία, βιογρα.ψήθηκε ά.πο τον ίδιο τό Στρα

τά.ρχη Παπώγο. Με τα. ώραϊα του, στΡΟΎγυλα. καΙ κα.θα.ρα. γρά.μμα.τα., δ Στρα τά.ρχης, μα.ς εοωσε ενα. ώραϊο βιογραφικό σκίτσο γι&. τό στρατηγο

Κοσμα..

Μεταφέρνω έδώ το ώραϊο α.ότΟ κείμενο, κι ακόμα, για. τους μετα.γενέστερους

τό ρίχνω στδ φακ6. ΕΙναι ενα χαρτί που πρέπει ν&. έπιζ'ήσει. Κα.Ι θα έπι ζήσει. I1ρciφει λοιΟΟν δ Παntci.γος:

λέιμοο, δ '!Ντισrtράιt't)'Yος Σiψ~τoι(}, έζ'ήτφε α,'ίη'οΙν

του

Τό

τ,IχΛΤ'Υ)ν

ΤΟ

την Μ,οισιχόι'ΤΟοιλιν, Ό

κα,Ι

τoνέ'Τ'(),lωβέτησ~

,ά.πό την Χ'Υ)ν κα.Ι ΧΙψ M€ιpIα.ρχ~~ς

ειΙς 'την

της Κορυ'τσα.ς.

πλ ~ρω,ς

'&πε~έχθ'YJν

«Συιγ;χιρότφJα.

διaτιt~ιεως

Κoσμ~, δΙΠ'Y)ρειτ6:\r-ι έ;ν Κicd5ά.λq. ώς Διιο'ι~'Y)!'tΎις τοσ ΔΙ Σώμ~τoς

τφ ά;'Jiοο~εθ'fj ΔιοΙκφις εΙς τό Άλι6ωνιχον θέιο:'φον έπιχει::ιήσεων.την

"101

Κ», ά.ιποτελωμένου

«'Από τ6:\ν πρώτων 1j'llιειρ6:\ν το!) 'Κι~τά. της Ίτ~H~ς πο

Κ»,

ένΙειΡγηισιοον

roεριοιχην

δuτικΙO~

τοϋ ,"Συγκροlτ1jμ~'ΌΟς

IIisζllΚOf5. ΚJOOτιχ.

ιaιέσ'ΠίOOσε

Κ» διΙ>: ισuινεχoσς

,ταν Iέ.χθιρόν

Διοικητην

,έπ(!θιεισι,ν

της ',\ΟΤΙΟΙ> Μοιρci5oι,

«ιΣιηocρό'τ1Ίιμ«

,αιπώθ'Υ)ιαιε

έ~ΙΤl)χΙΟς

ώς

τσσ δεςιοlJ

την έχθρικην

καΙ wλlμwι2.;;

'Oστlpi06t"OOloι~

της

~ΙΙI'Jα.ν 'JiΟ'τ(ως

έν'εt're:Ιας

'Κια.Ι

έχθ!ρικ'ijς

το/) κοοτέλια.6ε

έν γένει

dΨtl~πεκρΙθYJ

")(J(X,! 'έιτr.ιτυoc 6}ς ,ειΙς πoo~ooνOOν'α."tIεθεΤCII~ν ω}τΙV ώrooOl'α/λ 1rJ"

' Λντιιστ,ΡΟΟτηγος

Στ,ΡαJτΌυ.

Εοομα.ς ά.νέλlα.5ε.ν

ΠρOlOlοον,lχιτιολιlσ!θιe;;Ις

τ~κων ,έιπιX'εφ~IOIεωιν

'1)(;11:1

έν Ο1)'ιΙεχ!ε(q. την

Διοί:κησιν

'000

ΑΙ

Σώlj.ιQJtος

7ΌΟΟΡ' έ~o(} έν Kopυ'tlσ~, δσ<ον ά.φοιρ& t'i]'! ουνέχισι» τΙΟνέ","ιθ'ε

Έιλλ'Y)νι~oίI

Στρrnτoσ

'Aλ61XN(ι~ς,

~ΘλιlXl6ε

του Σιϊψια. ΣI'tlρlrutJO;[j ,,"ην ιπιεφιιοχήν Πiα.νάF1μιοο .'Κια.Ι τήν 'XJοιρυφσ"fΙPΙlΧιμJμην

το bπό τψ Διο,(ικ:ησ(ν

Metλ,α. Σπά;τ, Mιrooυζ!

Σεφέρ 'Λγoc(τ, έςσ.σφα.ιλΙιOlοον οΒτω 600σιιν igoιi,pertW ές'Ο!ΡlμήσΘως ι8ιιχ. τιχ.~ ιέν οονεχεΙq. ιέπι χ:εφ1jιOlεις.

el\;

'Εν OOMεxe(q. ΚJOOτέλία.'δε τψ ιτoeι.pΙOΧ-φ Xiειιμciρο:ς

KotJτiσι, ε 1Ισ,iΞ&0I6,1 5α.θέως

'τψ κιοι,λά&. 'Όο(} ΣΙ,O,όσι,Olτιa, α.χθένεΙς δIε?<lαo'roe:;νtάl~oι. xιλιoιμέ~ρωιγ άntό ΑUλGlνος, 'XJοοτέ

λα,οε τό όΨΙrπιεδoν Ν ι6("Όσ'Υ)ς οοα.Ι την α.νω ΚιDιλά.δα. τοσ M'Πtιέν"Όζι,α. κocΙ 7Όροστιcφε·σ:Υ.ιεΟα.σ,ε;

tlN

π.ρo~ Σάιλαρι &.λιγιμόν 'ΌΟΙ) άJroD5λέιτοOV'tlιχ,εlς τήν &!roOlΚιOlΠήν τωιν π,ρός Tεro€iλένι συγκοινω νιω,ν τσσ έχθρ,οσ.

Κιοοθ'ΙΙπιΧιOlcx.ς τΙ>:ς έπιX!ειιpήOlει~ ιοα,ο":χις

Ύ'Ο>;;

:Κ;ασιμliςέιro~εΙξιαrcιo

iή "Ελλ'ηνικ'ή Ά",ωttά.τ'Υ) σΙια.ς δια,"ΌΙΧ.γης

T·~ν

7rrv

ιδιοι,χητιocην

συ~εχ(ζει δ ILlXΙΙtciγος

κιαΙ έιπαrγ,εφcx.τι,κYιν

Διo'Ικ'YpΙ~, ,έμνφόνευ'σε δισ; Τ'ης δ.ιπό

oWt9j~ 'Κια.Ι άntένεΙμJεν

Mιφτ~oυ

1941,

α,οτψ τον

[κιαt\lότητια.,

i'jνά.να.rναψΙζοοσα:

Φe:ιδp.oυα.ρΙoo

Ηολεμικον ΣταυιΡον ΑΙ

'AVtLOltpcit'Y)1941

'ήμιερ"η

τοοςεως.

δ 'A"JI'tLσoρciτ'YJrO\; ΚΟOlj.1ιiς αιπηλλά,γ'Υ) των m,θ'ηoc6ντων

tou

τοlJ Δtοtκητιοu τοlJ Α' Σώ~oc'OOς »tFιooτoσ χιocΙ άιroειστ'ρocτeόθη.

'11 ένέΡγetor. ,ocδτη της Έλλη •Αντtστριiτηγος Κοοιμιiς, κληθεΙς al;

νικης

•Aνωτιiτης Διοικήσ,εως όψe(λ,sτιoct εΙς τό IYtt δ •Aθή'.locς, δ't'ε ,e-πέ,%εt"ΟΟ Ύιέπέκ"Οοοσις της οοΡΡocςeως 'XJool με τofrJ Γ'ep,!1JIΧΝ(,α.ν, ~,tε.τόπω,σε ιΥνώ. μocς δσιοιν άιφopii τrτν έν "C'j'j περιπτώσει '1:Joc!Jt'YJi',! -τηΡ'Υ1θφοιμένην 1ΌΟλtΤtκ1)ν, ο:.Τ'ttνες ~ιtσ'Όocντο πρός τ-φ 1ΌOOΡ~ της ΚuΟe,ρν1) lοεωςκιeχο:.ριocγμ.έΝην ~νεπlίi;,

't'OtOCU'toη:ν.

,έκ της Δtlο't'Κ'ήισιeως τοίί Α' ΣώιμιΟΟ'Όο,ς Σιt:ριooτιoIJ ,άι1Οocλλια.γ1) 'tOU χιocΙ 'fι χ

τοοισψιiτιεUiσΙς 'ΟΟl)οΟΟόλως et~OCt d,πόρροt,ocέκΤtιμ1)ισεω-ς iέσocιr"fsλ:μΟΟΤtκης ,ooνεΠIocρκεΙo:.ς fι ~t

οtκηttκηςά.νtκ.cxινό'tητος. Toίlr.ιισ,ιν'τΙoν, 'fι Έλλψtκrι Άνωιw.τη ΔtοΙκηισtς, 'ΙΙ'lJ1eς'οορ't1)τως τ(j}Ί λόγαν/ ~ι' oflς datήλλiσ..ξειν <Χ.τΠσ.ι 'tων ~σ.;των "000, έιθοεώρει κ.σ..Ιέgo:.)\ι(λ/ΟΟ'9~Τ να. &εωρij

ocότόν ώς ~tιlXOOε. κ.ΡtμιWον ,άιπδ πΜ'ης ,&ΙΠόψεως Άνώ'τιοοτιον Ά~tωι[JJο:.τικόν. ':ffi\ι •Αιθ1)"σ..ις, τr,Ί

3111 "OY:tw6p'Cou 1945 ΑΛΕΕΑΝ ΔΡΟΣΠΑΠΑΓΟΣ

Αότα. Ιγραψαν και είπαν γιά. τή ρωμοολέοο στρατιωτική δρα.σΎ/ του καΙ τΙς πολλαπλες νΙκες του

τά &ρμοοιώτερα έλλΎ/νικα. στρατιωτικά χειλΎ/.

Άπό &ΠΟψΎ/ ιδεολογική στέκονταν οΙπλα απο το Βασιλέα. Με κα.θε τρόπο φρόντιζε να. πετύχει απόλυτα ~ χαραχθεϊσα Βασιλική πολιτική. Δεν μπορεί κανένας να. τον επικρΙνει γι' αύτό. Ό κα.θε &νθρωπος είναι &λεόθερος να. α

κολουθεί τον πολιτικό δρόμο της ά.ρεσκεΙας του. Αυτό θέλει άλλωστε κοοι 1ι

πολιτική έλευθερία.

Κατα. τήν περίοδο της κα.τοχης έργα.σΤΎ/κε με κίνδυνο της ζωής του για. τήν επιτυχΙα του σικοπου α.ότου. "Ηταν επικεφαλης μιάς στρ,χτι·ωτικης όργα,νώ

σεω ; ποί> lφoειpιYe ταν τίτλο «ΘΕΡΟΣ».

Στα. 1943 γΙνΎ/κε ~ συνένωση καΙ έπηλθε ~ πλήΡΎ/ς συνεννόηση των 'Αντιστρατήγων ΔΙΟΙΚΎ/των του στρατοϋ κοοτα. τον τελευταίο πόλεμο. Στον Κο σμ~ &νατέθηκε &π' δλου; fι ,~κτέλεσΎ/ των διαφόρων ά.ποφα.σεων.

Ή δργα.νωση αύτή, fι δποΙα δεν είχε για. σκοπό ΤΎ/ς τήν πολιτική έπ~ κρα.ΤΎ/σΎ/, αλλά. τήν ασφα.λειοο τΎίς χώρας ά.πα έκεΙνους πού ~θελαν ΌΙαια να καταλα.Όουν τήν αρχή δΙχως τή θέλΎ/σΎ/ του λαου, προκάλεσε τή δυσπιστία καΙ το μΤσος των κυΌερνώΥτων καΙ των διαφόρων άλλων παpακuιΌεpνώντων.

"Ετσι οί "Αντιστράτηγοι προ,06θΎ/καν στού; Γερμανους καΙ πιάστηκαν αμέσως.

·Ωδ'Ύ/Ύ~ιθΎ/"Κ.α.ν στη ΓεΡμα.ν(α. 'ΚiαΙ t'XiET, δυο όλόκλΎ/Ρα. χρόν''!α, πέρ:α.σα,ν μια ζωη ψριχτή καΙ ταπεινωτικη σε ιδιΟΟφο,ροο στρατόπεδα. Ή σύλλΎ/ψή του ()μως αύτή, διέ

ψευσε, και μcχ.λιστα πανΎ/ΥυΡΙΚα., τή μομφή της Γερμανοφιλιας του, πράγμα. που τόσο είχε συντελέσει στήν &ποστρα.τευσή του.

ΑΝΊΆΡΤΟ Π ΟΛΕl\{ΟΣ

Ο ΝΕΟΣ ΊΌΥ ΠΟΛΕΜΙΚΟΣ ΘΡΙΑΜΒΟΣ

"Ενα; όμως άνθρωπος πληθωρ~κός, δέν μπορεί τόσο' ευκολα ν~ μπε!

στο περιθώριο καΙ ν~ ζήσε~ την ακύμαντη ζωη τοΟ συνταξιούχου. 'Όταν το α! μα παφλάζε~ μέσα στΙς φλέ6ες, καΙ το πνευμ.α τ' ανθρώπου δένει τΎlς σκέψης τους στοχΧΟ\μιούς,κιχΙ xαϊδεύε~ με τΙς &νταύΎ'ε~ές του 'Όσυς συ'l7Νθρώπους τω,

εΤνα~ μοιραΤΟ, ν~ εμπλακε~ ξαν~ στη δίνη τής Oημ~oυργίας. Λότο γίνηκε με τον ΚοσμΙΧ. ΣτΙς αρχες του

1947,

δ τότε πρωθυπουργό; Mάξ~μoς, τοϋ ανάθεσε

τη Γεν~κη Δ~oίκηση Θράκης καΙ ΆνClτολ~κής ΜακεΟονίας. ΚαΙ οϊ ουο αότες περ~oχές, ζοΟσαν τότε Οόσκολες στ~γμες με την εξάπλωση των νέων ανταρτων, εξάπλωση, ή δποία προμήναγε μ~~ νέα αναμέτρηση με τΙς εθν~κες δυνά.με~ς. Ό ΚοσμΙΧς οεν &ντ~λόγησε. ΚαΙ εΟέχθη.

'Qς Δ~o~κητης Σώματος ΣτρατοΟ εΤχε ύπηρετήσει παλιότερα σε κείΥη την πεp~oxη καΙ γνώριζε καλ~ καΙ τους έπισφαλεϊ; τόπου; καΙ τα. πρόσωπα καΙ τ~ πράγματα. Πήγε έκεί, καΙ με την εθνική του φλόγα, συνένωσε καΙ συντόνισε τΙς πολιτικες κα.Ι τΙς στρατιωτιαέτ δυνάμεις των γύρω περιοχών,

πόλεων αα] χωριων, δπω; τής Ξά.νθης, τής Κομοτηνής, των Σαππών, τής Ά

λεξClνορουπόλεως, του Σουφλιοο καΙ τοϋ Δ~δυμoτεΙxoυ. 'Όλα τά μέρη της Διοι κήσεώς του, τά δργάνωσε

κατ~

τέτοιον στρατιωτικό καΙ

α.ποΟοτικΟ τρόπο,

που παρέλυσε κυριoλεxτικ~ τΙς διεισδύσεις καθως καΙ τΙς επιθετικεςενέργειες των &νταρτων, που &πο μ~~ νέα τους τώρα πλάνη, πήγClιναν ν~ οημιουργή

σουν, δπως καΙ τον δημ~oύpγησαν7 gνCl'! νέον εμφύλιο πόλεμο. Ή ~γεσία των

ανταρτων, τον επεσήμανε καΙ θέλησε με κεραυνοδόλο ενέργεια ν~ τον εξον τώσει. Στάθηκε όμως &ΟόνClΤΟ. Ό ΚοσμΙΧς ήταν στρατιώτηξ. Γενναίος, συνε τός, επιτελικος καΙ φρόνιμος. Γνώριζε καλά, πως το ~θικo τοα εχθρου, κλο νίζεται καΙ σπάει, μονάχα με τΙς &.λλεπάλλ ηλες &πογοητεύσεις. Κι ε!χε τον τρόπο ν~ oίνε~ στον αντίπαλό του, κά.τ~,. τέτοια Ψυχικ~ τραύματα, που πoλλ~ς φορες γίνουντα: θανάσιμα.

τη θέση του αότη την ιiCΡηκε κατ~ τά μέσα του 1948. Νέα καθήκοντα. τόν καρτέΡClγαν, καΙ μά.λιστα καθ'ήΚΟΥΤCl μεγίστης στρατιωτικής μ-ορψης. Ή παθΎjτικη στάση τοϋ στρατού,

εΙχε σχεδδν &.ποθΡClσUνει τοuς &.ντά.ρτες. 'Ο

Έλλ ηνικος στρατότ, α.πο κακες στρατιωτικέτ ενέργειες, ετρωγε ραπϊσματ«

κι ~χανε έδάφη, χωρι~ xcxt πολιτεϊε; δλόκληρες. ΕΤνα.ι πικρή ~ Ιστορία τοΟ &.ντα.ρτοπολέμου α.ότοσ, πο'; θύμισε στο νεοελλ ηνικο ~θνoς, το';ς δλεθριους εμ, φύλιους πολέμους της άρχα.Ια.ς ΈλλάΟα.ς. Δεν εΤνα.ι ή ώρα. να. Ιστορήσουμε tori> τΙς μά.χες τοϋ πολέμου σJ!)τoυ, που &'πο το γνωστο πάθος της ιοεολογικης χ~ μαιρα.ς τών <Ελλήνων, στοίχισε τόσα. στο ταλαίπωρο εθνος μα.ς. ΤονΙζουμε μο

νάχα., δτι ~ γνήσια. Δη'μο,κρα.τΙα., ~ άληθινή προσωπικη έλευθερία τών &.νθριi.· πων, πέρασε τότε τή δυσκολώτερή της κα.μπή. Πηγα.Ινα.με να χάσουμε άπο πλάνη, κείνο που οΙ άλλοι με λα.χτάρα. το νοσταλγοϋν. Πηγα.Ινα.με να χάσουμε

το &'γ~θo της Μνικης κα.Ι προσωπικης μας έλευθερΙας, το &'γα.θ6, στο δνομα. τοϋ δποίου νικήσα.με πρώτοι τους στρατού; του 'Άξονα. Ό στρατό; της νέα.ς Έλλάδα.ς, εΙχε ύποστεϊ &'πο ελλειψη ~γεσία.ς, &'πο ελλειψη πνοης, '&πο ,~λλειΨη ,σ-σρα.τιωτικης πp~oπτικης 'Κ~t &'ποφά<Jεως, ταπει

νωτικες ~ττες. ΕΙχε xιZaEt το Γράμμο, εΤχε χάσει το Καρπενήσι, τή Νάουσα. καΙ τήν Καρδίτσα.. Το 'ήθικο τοϋ λα.οσ εΙχε κυριολεκτικα σμπαραλιάσει, 'Όλα α.ότα τα νικήμα.τα. τοϋ άλλοτε νικηφόρου στρατοϋ του, τοϋ 'χα.ν σκοτώσει κάτι

το [ερο κα.t το πολύτιμο. Τήν Πίστη. Οί ενοπλες δυνάμεις της Έλλάοας, ψάv τα.ζα.ν τώρα. στα μάτια. του λα.οσ, ώς στρατό; δΙχως &.ξΙα. Τήν rοια γνώμη }( ~ Ν' Ιζ , . ξέ '{ες στρατιωτιαε"; αποστολ ες. ' J.J ,." οι.ρχισα.ν c.ιυσΤUχως να. σχημα.τ ουν και οι δλους εΙχαν δρθωθετ αΙνιγμα.τικα τείΧΥ). O~ πά.ντες &.ναζητοσσα.ν τον παλιό

1]ρωϊσμο τοϋ Έλληνικου στρατοϋ, Τον 1]ρωϊσμο τοσ

12,

τοϋ

20 - 22

κα.Ι του

40 - 41. Τί εΤχε τώρα. γίνει; Που εΙχε πάει 1] ρώμ:η τών νιάτων της Έλ λάδα.ς;

Στο Στρα.τό της <Ελλάδα.ς για. τύχη κα.κή, εΤχε &ρχίσει να. φυτρώνει το πνεθμα της πολυα.ρχία.ς. Για τήν κα.τάντια. α.υτή, δεν εΤνα.ι &νεύθυνο'ι

δυστυ

χώς οί ξένοι, δηλα.δή οΕ ξένες στρατιωτικέτ &ποστολες, της ΆγγλΙα.ς κα.t της Άμερικης. Με μια &'νόητη έπιμονή, που ~ψτανε ως τό πείσμα, εΙχα.ν εισχωρή σει στή δΙΌΙκηση τοσ στρατοϋ κα.Ι του έδέσμευα.ν κάθε πρωτοδουλία.

Το Ψυχοψθ6ρο α.δτΟ πνεϋιια, τό 'κα.ναν πέρα. τότε, το έξα.ψ,άνισα.ν κυριο

λεχτικά,

δυο άντρες.

·0

Άλέξα.νδρος Πα.πάγος, κι δ Γιώργης Κοσμάς.

·0

πρώτος σκέφτηκε, πως για να δλοκληρώσει τή δεύτερή του πολεμική προσ

παθεια, εΤχε &'νάγκη ένος εφά.μιλλου πνεύματοτ, μιάς άορης στρα.τιωτικης ψυ σιογνωμία.ς, με τίμια. κα.Ι καθα.ρη συνείδηση, ίκα.νης να σταθεί ισάξια.

xcxt

ισο

OUνα.μα. δίπλα. του, με &'Υάπη κα.t κατανόηση τών δυσκόλων στιγμών, κα.t χω ρΙς το γνωστο &'νθρώπινο

ψθόνο, ποιι ,εκδηλώνεται

στον ανθρωπο

με πολΗς

μορψές. Κα.t ώς τέτοιον ξεχώρισε το Γιώργη Κοσμά. 'Έτσι, το Γενάρη τοσ

1949,

επα.νηλθε ξα.να. στήν ενεργο στρα.τιωτι κή όπηρεσία., κα.t &'πο τtς

του ίδιου μηνα., άνάλα.Όε τήν &ρχηγΙα. τοσ Γενικου 'Επιτελείου. Άπό κοντα. πάλι δ Πα.πάγος, εΤχε &'να.λά6ει τήν ΆρχιστρατηγΙα. του στρα.του.

Άπό τή μέρα, εκείνη άρχισε ά.μέσως να. έπα.νέρχετα.ι στο στρατο ~ ψυ γα,οεuθετσα τά.ζ"f/, πράγμα, πο& δεΙχνει ιiλλη μια. φορά., τό π6σο &.πα.ρα.Ιτητη

εΤνα,ι

πνοη της ουνα,της ήγεσία.ς. Άλλεπά..λληλες

οιαταγες 6γηκα.ν, &λλες

α,uσΤ'YJρες κα,Ι Ιπιτψητικές, κι &λλες κα,θοδηγητικές. Όργανώθηκα,ν 2Β

νέες εν-

δ~άμεσες κα.t ύπεϋθυνετ δ~o~κήσε~ς,

οΙ δποΤες ά.νάλα6αν νά. συντονίζουν τΙς

στρατιωτικέ; ένέργε~ες των στρατιωτικών σωμάτων, κ~ Eλε~Ψε &.μέσως Τι ά. o~αφopΙα καΙ ~ μ~ ά.λλΎjλ060ήθε~α. των γε~τoν~κων μονάδων) δταν μ~ά. &λλ Ύj π'α.ρlαπlλήσ~α, ύφΙ,στατο το βά.ιρος μ~α.ςέχιθ'ρ~ης έπτθέσεωτ. nα.τιΙ ,,' α.ό'tiΟ το σ'Υ) μείο είχε καταντ1jσε~ δ στρα.τός. Νά. πpoσ6άλλετα.~ χάπου [να. τμΎjμα. του, νά. χτυπιέται

καΙ νά. εκμΎjδενΙζετα~ ά.νελέητα, κα.Ι τά. δ~πλανά του στρατιωτικά

τμήματα, νά. ά.δ~αφopoυν κυν~κά, καΙ εγκλΎjμα.τ~κά.. Σ' αότο το έλεε~νo κατά.ν τημα εrχανε φέρει το στρατό ΟΙ ξένo~ καΙ ΟΙ ντόπιοι καΙ κoύφ~o~ στρατιωτικοί

O~O~ΚΎjτές του. Προς μεγά.λΎj ντραπή τους, ε'ίχαν φτάσει στο πνεϋμα των κλε

φτων τής Τουρκοκρα.τΙας-, πού κανόνιζαν τή oράσΎj τους, ά.νάλογα με τΙς σuμ πάθε~ές του; καΙ τά. σuμφέροντcX, τους.

'Ένα μάθΎjμα μή ιεπεμβάσεως OόθΎjκε καΙ προς τοuς ξένους. ΚαΙ δ Πα πάγος καΙ δ Κοσμα.ς, τοuς όπόδε~ζαν, πως δεν επρεπεά.πΟ δω καΙ μπρος νά. ά.να.κατεύoυντα.~ στή δ~OΙΚΎjσΎj του <EλλΎjν~κoυ στρατοϋ, ΆξΙωσαν νά. τον ά. φήσουν ά.πολύτως ελεύθερον στΙς ενέργε~ές του, νά. δρα., νά. κ~νεΤτα~ καΙ νά, πoλεμάJε~) δπω; αιότος ξέρε~

σί .α.γ«Υκιες του πολέμου τον ά.να.γκάζουν.

Στοuς ξένους ά.φέθΎjκε μόνο ή έλευθερία να. λένε τή γνώμΎj τους, παρά δοση <EλλΎjν~κή αυτή,

δΙχως δμως νά 'χουν το o~καΙωμα νά. τήν επ~oά-λλoυν

στΙς στρατιωτικέ; μονάδες καΙ νά. τήν Χάνουν έφαρμόσιμο πoλεμ~κo σχέδιο.

'Ότα~ π~,ά. δλα ~pIθα.lν 'στή ΗέIσΎ) τους,οταιν 10 στρατος ιά.πό'XΤΎjσε τήν πειθαρ Χ Ια του καΙ ι6ρήκε τον πατροπαράδοτο πoλεμ~κo ρυθμό του, &ρχ ισε ά.μέσως ή εψα.ρμογή του Γεν~κoυ Πoλεμ~κoυ Σχεδίου. Ή πρώτη εκδήλωση του σχεδίου αυτοσ γΙνΎjκε ά.πΟ το Mop~α.. Ό στόλο; πρόσφερε έοω τΙς πρωτες του ύπηρε σΙες. Άνάλα6ε τήν επ~τήpηση των ά.κτων τοΟ Koρ~νθ~ακoσ, καΙ γεν~κά. δλό κλ ηpΎjς της Πελοποννήσου. μεσα καΙ κεραυνο6όλα.

Τ' ά.ποτελέσματα. τΎίς ενέργε~ας αυτής ήταν

ΜηχανοκΙνητα

τρεχαντήρια

ουθΙστηκαν,

&λλα πά-λ~

π~άσΤΎjκαν αΙχμά.λωτα στΙς έκ60λές της Νέδας, πoτάμ~ ποu χωpΙζε~ τήν Ό λυμπία &πο τήν Tρ~φυλΙα, καΙ xάρ~ς στον τρόπον αυτόν, σταμάτησε δ πολε μ~χoς εφoδ~ασμoς των ά.νταρτων. Άπο τΙς πρωτες κιόλας μέρες της εφαρμο γης του σχεδίου αυτοσ, το ήθ~κo των ά.νταρτων το,σ Mop~α., α.ρx~σε νά. λυγΙ ζε~, καΙ σ~γά.

σ~γά. νά. εκμηθενΙζετα~. Περ~oχες δλόκληρες, που πρώτα ελέγ

χονταν ά.πο τοuς ά.ντάρτες, περ~ηλθαν με μια.ς στον εθν~κo στρατό. Ό κόσμος α.Px~σε νά. ά.ναπνέει, νά. ζεί, νά. κ~νείτα~ -ελεύθερα. καί νά. μΎj φo6α.τα~. Ή τα

xτ~κή του Παπά-γου καΙ τοσ Κοσμα., α.ρχ~σε ά.μέσως νά. ά.πoOΙOε~ τους ά.ναμενό

μενους καρπούς. M~ά. τότε ΜεραρχΙα καΙ μ~ά. Tαξ~αρx Ια τοσ στρατου, aφΎjκαν το Moρ~α., νά. ζεί τή νέα ωρα τής ελευθερΙας του, καΙ πέρασαν στήν 'Ήπε~po) με ιά.ντιχεψεν~κO σmπo νά. ο.οηθήισουrv κια.Ι νά. εν~ισχό;,lουν τΙς εκεί 'μ;ονάδ,ες κα,Ι ν:Χ &.πωθή,σουν

'tou;

ε'χεί δρ,ωντας &ντά.,ρ-σες προς τοuς πα.pooμεlθoρΙoυς χώ,ρους.

Προτοσ ά.ρxΙσε~ ή γεν~κή επΙθεση κατά. των ά.νταρτων, γίνηκε κ~ εδω μ~ά. νέα δ~o~ΚΎ'jτ~χη όρyά-νωσΎ'j, μετα.φέρθΎ'jκα.ν έχέμυθα. δυνάμεις στΙς νέες ζι'ί»ιες

trj; στρατ~ωτικης ενεργείας, κι ιiφέθηκαν οΙ ά.ντά-ρτες να. π~στεύoυν, πως '(/ πρώτη καΙ κύρια επΙθεσΎj θα. γίνονταν κατα. το\) Γρά-μμου. Ή Δ~oΙκηση τω,)

ά.νΤιΧρτων εθωκε πίστη στΙς φήμες καΙ στΙς μετακιν~σεις αυτές τού στρατού, κι [στρεψε τώρα κι αυτή τήν προσοχή της προς τήν ά.ρτιώτερη δχύρωση το;:)

Γράμμου. <ο στρατό; δμως, εξαπέλυσε τήν επίθεσή του, δχι προς το Γραμ μο, ά.λλά. προς το Βίτσι. ΚαΙ σάν πιά. δλοκλήρωσε εκεί τίς πολεμικές του βλέ ψεις, στράφηκε με τήν ίδια δρμή προς το Γράμμο. Κι ,έδώ είχε τά ίδια νι κηφόρα άποτελέσματα, τ&:. δπο!α καΙ έξέπληξαν, δπω; &λλοτε, ξανά, τούς ξέ νους. Ό <Ελληνικος στρατότ, με τή νέα ~γεσία του, είχε 6ρε! τήν δρμή του καΙ το δρόμο του.

"f στερα

ά.πο τήν πτώση τών δυο αυτών 60υνών, οΙ κύριες πιά στρατιω

τικές επιχειρήσεις nηςcι.ν. Έλά.χιστες tστΙες ά.νταρτών παρέμειναν στο έσω τερικό, πού κι αυτες ομως, καταστράφηκαν με ταχύτητα καί ευχέρεια. Αυτο είναι το δεύτερο στρατιωτικό εργο του Κοσμά, προς τήν <Ελλά.δα καΙ τήν Ελευθερία. <Η εξιστόρηση τών γεγονότων τοϋ πολέμου αυτοσ, δπω ;

είπαμε καΙ πιο πανο»;: δεν είναι καθόλου ευχάριστη. ΚαΙ τοϋτο, γιατ] ~τανε πόλεμος έμφύλιος, δλέθριος καΙ καταστροφικός, πού στοίχισε αfμα καΙ δάκρυ,χ,

καί εφερε φ06ερες καΙ άνυπολόγιστε; οΙκονομικες καταστροφες στήν <Ελλά. δα•. ΤΟ μικρο τοϋτο περίγραμμα το ρίξαμε εδώ, μόνο καΙ μόνο γι&:. ν&:. φω τϊσουμε καΙ νά. τονίσουμε τή νέα δράση το\) στρατηγοϋ-Κοσμά. ΚαΙ τονίζου με, με δλ η τήν παλλ ηκcι.ρι&:.

'ti'j;

σκέψης μας, πώς καΙ τοϋτον τον καταραμένο

πόλεμο, τον οημιούργησαν, τον όργάνωσαν καΙ τον ,εφοδίασαν οΙ ξένοι, καΙ

τον πραγματοποίησαν δυστυχώς οΙ "Ελληνες, πώλι &.πο το ιΧνόητο εκεΤνο πά

θος πού εχουν προς τήν Ιδεολογική χίμαιρα, πού σάν σωστή καΙ καταραμένη

Κίρκη, τούς μεταμορφώνει κάθε τόσο καΙ τούς κάνει παθιασμένα καΙ ά.νόητα δργανα των επιθυμιών της.

Μετ&:' τή λήξη τοϋ πολέμου αυτου, nηξε καί δ σκοπος τi'jς στρατιωτικi'jς επαναφορας του στήν ενέργεια. "Αφηκε το Γενικο ΈπιτελεΤο καΙ τήν &'ρχτ,

γία του στρατοϋ, κατά. τά τέλη τοΟ Μάρτη τοϋ

1951.

Είχε κάνει το χρέος

του σάν σuνειoητoς 'Έλληνας καΙ στρατιώτητ,

«Έπανερχόμενος εΙς τον Ιδιωτικον 6ίον τόνισε στήν τελευταία του ~μερησία διαταγή πρός το Στρατο - μετ&:. ιiνάκλησίν μου εκ τi'jς εφεδρείας καί όπερδιετΎ) εν τφ μέσψ του <Ελληνικου Στρατού δια6Ιωσιν, αlσθάνομαι τήν υποχρέωσιν ν&:. εύχαριστήσω α.παντας τού; Στρατηγούς, Άξιωματικο';ς καΙ

.J-

πλίτα; τοϋ ΈλληνικΟΟ Στρατοϋ, οϊτιινιες 'μετ' εμΟΟ, ,ά,ιμέσως Τι Iέιμμέσως" συνειρ γάσθησαν διά. ν&:. έπιτευχθή δ.τι επετεύχθη όπερ τής <Ελληνικής Πατρίδος.

Εδχομα.ι καΙ πιστεύω, δτι δ δοξασμένος καΙ τιμημένος <Ελληνικος Στρα τος θ&:. τηρήσr.ι όψηλ&:' το γόητρόν του καΙ τήν πανταχόθεν δμολογουμένην Στρατιωτι κήν του &ξίαν.

Προς τοστο α.ς EX1l ύπ' 5ψιν του τήν τρισχιλιετή Ιστορίαν του. Συνιστώ εΙς πάντας έργασίαν, πειθαρχίαν καΙ ά.φοσΙωσιν εΙς το καθηκον οιlΧ viX οuν'Υ/θωμεν νΙΧ &'ντιμετωπΙσωμεν π~ντα. τuχον &'να.ψα,ν'Υ/σόμενον Εν τιμ μέλλοντι κίνδυνον τής Πατρίδος μας»,

<ο Στρατάρχης Άλέξα.νδρος Παπάγος, χαιρέτησε τή νέα &.πο το στρατό

&.πoμιiκρυνσή του, μ' α.υτη τη O~α.τιxyή του, 6Υιχλμένη &.πο τις

7 κ~όλιxς τοϋ

Mιiρτη.

«ΕΙς τον Άντ~στράτηyoν Κοσμα.ν Γεώργων, yράψε~, ,εκψράζω την πλήρη

εόα.ρIέσκε~ιάν μou, o~6τ~ υπό ιοοομιεγεΤς ,σuνιθ'ήικaς ιδ~α. ΤΟ 'ΈθΥ.ος μ;ιχς, ώYιxκλ'f}lθε~ς εΙς την ενέρyε~ιxν &.πο τοϋ 'Ιανουαρίου τοθ

1949 κιχι &.νΙΧλοοοων την &'ρχηΥΙιχν

τοσ Γεν~κoσ Έπ~τελεΙoυ Στρατοϋ, ΠΡΟσΥιγεγκε πολυτψκ/τά.τα.ς όπηρεισΙα.ς της πεΙρα.ς του,

τοϋ εμπνευσμένου πατριωτισμού του,

δια.

της πιxριxoε~yμιxτικη;

προσηλώσεω; εΙς το κιχθηκον κιχ! τα.ς ΙΧόστηρα.ς στρατιωτικά; παραδόσειτ. Τ

πηρξεν εΙς των πολυτίμων συμπαραστατών μου κιχ! συντελεστών της έπιτευ

χθεΙσης νΙκης κιχτά. το θεΙα.ς προς

1949, κ.α.! της μέχρ~ σ'ήμερον κιχτιχοΙΧλλομένης προσπιχ &.νIΧO~oρyάνωσ~ν τοσ Στριχτοσ μα.ς , κιχ! 1] δλη του έρyIΧτικότης κιχ!

&.ψoσΙωσ~ς εις τά. όψηλα. του 'Έθνους ΙOιxν~κά., &.ποτελεΤ πιxριiδειyμιx προς μΙ μησ~ ν των επ~y~yνoμένων

... »,

Γιά τΙς όπηρεσΙ~ςτoυ ιχότες του &.πενεμήθη κ~ εν« ά.λλο παρασημο ά.πΟ

τον Πρόεδρο της Άμερ~κα.ν~κης ΔημoκρlΧτΙιxς Χά.ρρυ τροσμιχν. Το παράσημο τοσ "Ανώτερου Tιxζ~ά.ρxη της Άμερ~κIΧν~κης Συμπoλ~τεΙιxς. Το σxετ~κo δ~ιi

τIΧyμιx της &.πονομης του, yράψε~ κ~ ιχότα. τα. ημητ~κα. λόγια, y~' ιχότον τον ΙJ.ιχχητη της 'Ελευθερία; καΙ που ψέρνουν την ιδ~όxεφη όΠΟΥριχψη τοϋ 'Γρού μιχν:

« ••• 'Ο ΣτριχτηΥος ΚοιOlμα.ς, των Έλλη;ν~κων ενόπλων 'Ο1Jlν'ά.μ;εων, ,εξετέ

λεσεν όπηρεσΙανέξIΧφεηκως επα.ξΙα.ν ώς &'ρχηΥος τοσ Γενικοσ 'Επιτελείου των ενόπλων δυνάμεων κα.ι ώς &.ρχηΥός τοσ Έλλην~κoυ Γ.Ε.Σ. κα.τα. την πε-

ρΙοδον "Ιανουαρίου

1949 μέχρ~ Δεκεμ6ρΙου 1949. <ο Στρα.τηΥΟς Κοσμα.ς, δ~α.

της πΙστ€ως, της 1]YΊετ~κης κΙΧ! έπ,xyyελμα.τ~κης του [ΚαΝότ/τος κ.α.! δ~α. της

δλοψύχου συνεργασία; του, εοοήθησε μεΥάλως εΙς την συνένωσ~ν των προσ

παθειών των Έλλην~κων ενόπλων δυνάμεων κιχ! συνετέλεσεν εις μέΥιχν οΙΧθμον εΙς την &.νάπτuξ~ν κιχ! την επ~τυxΙιxν τοη <Eλλην~κoσ έθν~κoσ στρατοϋ, Δ~α.

της &.ψoσ~ώσεώς του εΙς την της πα.τρΙΟος του ύπάθεσιν, της ΔημοκριχτΙιχς κιχ!

ΈλευθερΙιχς, δ ΣτριχτηΥος Κοσμα.ς παρέσχε μεγϊστην συμ6ολην προς έπίτευ ξ~ν εΙρ'ήνης εις τηνΥενέτεφάν του χώραν»,

<Η έπι60λή του στΙς ξένες στρα.τιωτικες &.ποστολες -ητα.νε μεΥάλη. 'Όλo~ εμε~να.ν ζιχνα. εκθα.μποι προ της ΡΙΧΥδιχΙιχς μετιχ60λης τοϋ 'Ελ),ην~κoα στριχ

τοϋ, Ποια τα. ιxΤτ~α. j <Η στ~oιxρότης κα.! 'ή πνοη της 'ήΥεσΙα.ς. Θα. μετιχψέρω εδω μ~α. &.κόμα. περ~κoπη &.πΟ το γράμμιχ που τοσ ~στε~λε ό υποστράτηΥΟ; τοσ Άμερ~κα.ν~κoσ στρα.τοσ ΡοUOην Ε. Τζέκηνς, συμμα.θητης κιχι φιλος τοσ

Βα.ν Φλήτ" &.λλά. κα.Ι έπ~τελάρχης του κιχτα. την περΙοδο τοσ συμμoρ~τ~πoλέ μou. Έλ'ήφθη atO έπ~τελεΤo στΙς 15.3.51 ΜΓ) ΓΕΣ &.ριθ. 608384, κιχΙ λέε~ α.Ότά:

«Πρέπει πά.ντοτε, τοσ Ύριχψε δ ~ζέκ~νς, νά. &.ποτελ~ πηΥην μεyιiλης

κανοποι1}σεως δι' ομάς ή&ΠΙΥνωσις, δτι διετελέσα.τε 'ΑρχηΥος τοσ 'ΕπιτελεΙου

τοσ <Ελλ"f}ν~κοQ Στριχτοσ, κα.τά. μΙιχν εκ των κρ~σψωτά.των &.λλα. κιχ! προοδευ τ~κων περ~όoων αυτου. Άνελά.6α.τε ΆΡΧ"f}Υος του Έπ~τελεΙoυ τον 'Iα.νoυά.ρ~oν

1949 εε, περίοδον μεγά.λης &6ε6α.ιότητος κα.ι ~θικoσ χα.μηλοσ. Ίπήρχον πολ λοΙ, οΤτινες έπίστευον, QtL πρά.γμα.τι ΟLεκuοεύετο το μέλλον τής <Ελλά.δος. Το θά.ρρος κα.ι ~ &ποψα.σιστικότης τοσ ΈλληνLΚΟU Στρατοϋ όπηρξα.ν &να.μΨLσ6~ τητα' ιiλλ' ~ καταστασί; του &.πο &πόψεως ,εκπαιοεόσεως κα-Ι αΙ yviliaEL' του περΙ τής διεξαγωγής των &γώνων του, εόρΙσκοντο εΙς εΠLκινΜνως χα.μηλΟν επΙπεδον.

»Kα.τ~ την περίοδον τής όπηρεσία.ς σα; ώς Άρχηγοσ τοο "Επιτελείου, f.ι <Ελληνικος ΣτΡα.τΟς ύπέστη σημα.ντικ~, μετα.60λά.ς. »Άνεπτόχθη ά.πΟ πα.ιδίον ά.μψι6όλου [κα.νότητος, εΙς πλ~ρως ά.νεπτυγμέ

νην μηχανην όψηλής &πο·δόσεως. Άκόμη κα.Ι εΙς τον σημερινον πρωϊνον Τύ πον σΥ]μειώνω δ~λωσιν, ένος έκ των ~μετέρων πλέον α..υστηρων κριτικων, τοϋ

ά.ρθρογρά.ψου της «ουά.σιγκτων Ποστ» Ντριού Πήρσον, δστι; δμιλων δι~ τον στρατόν σα.ς λέγει:

«<Η <Eλλ~ς σήμερον δια.Οα.θμΙζετα..ι

ώς μΙα. εκ των [κα.

νωτέρων χωρών τής Ευρώπης». Τοθτο, κα..τ~ τΎjν γνώμην μου, &ποτελεΤ τ~ν μεγα..λυτέρα.ν ψιλοψρόνησι ν, ήτις δύνατά; να &ποδοθη προς τ~ν ποιότητα. τη;

~γεσία.ς σα..ς κα..τ~ τ~ τελευταϊα ταϋτα δύο lτη κα..ι δύο μήνα.ς. Πηγην μεγά.λης [κα.νοποιήσεως

θ~ &ποτελ'Ώ πάντοτε

δι' εμε το δτι συνειργασθην

μεθ' υμών

κα.τα τ/ν λΙα..ν προοδευτικην ταύτην περίοδον».

Με την κά.θοδο τοϋ Στρατάρχου Πα.πά.γου στην πολιτικη πολιτεύθηκε κι

δ Κοσμα.; στη Μεσσηνία., κα.Ι στά ποΜες x~λι,ώδ'εςστα.\)ρ,oός. ΣrcΙς

1951 6γηκε 60υλευτης τοϋ Συνα.γερμου, με έπ6μενες~λoγές, ξα-να.κέρδισε rcYj:v έκλrηrι,

κα.Ι ώς οουλευτ/ς 'τ/ς Πυλία; άντιπροσώπευσε την επα.ρχΙα. του στο κοινο60υ λιο.

Στά 1953, έπΙ Συναγερμοσ παντ«, γίνηκε Ίπουργος tij, Βορείου Έλλά. δος. Σαν πέθανε δ Στρα..τάρχης, &ποσύρθηκε τής πολΙΤΙΚής. Άπο τότε ζεΤ τη ζωη του ά.πλου πολίτη, πα-ρ' δτι ενα.. πληθος παράσημα, <Eλληνικ~ κα.ι ξένα., κι ενα.. πλήθος πολεμυω] Σταυροϊ, λα..μπρα.Ινουν το ψα.ρδυ στήθος του. Πά.νοι) του δεν lχει κα.μμι~ ά.πολύτως lπα.ρση. ΕΙνα..ι μετρημένος, λιτος κα..Ι &πλός, σω

στος <Έλληνα..ς. "Ηρωα; του <Ελληνικου λα.οη κα..Ι &πα..ρά.μιλλος μα.χητης τής περιπόθητη; Έλευθερία..ς, πού κά.θε τόσο κλυδωνΙζετα..ι κα.ι στραγγαλϊζετα; &.πΟ τ~ α.νομα. συμφέροντα των άπληστων κα.Ι Ιδιοτελων &νθρώπων. τα χρόνια. tij' &ποστρα.τεΙα.ς του, πέρασαν δμα..λά., ψυσιολογικά., εΙρη νικά. Ζοησε τη ζωη τοσ ψυσιολά.τρη. T~ κα.λοκα..Ιρια.. 60ύτα..γε στη θάλασσα,

καΙ σκα.ρψάλωνε στΙς πλαγιές κα.Ι στΙς κορψές των 60υνών, με μι~ ζηλευτΥι σ6ελτά.δα...

ΒλέπO'J'τιΧς ΤΟΥ, ν'όμιζε ικα.νέvα.ςι, πως δ θάΝα.τος, οεν θά. τον άγγιζε πlοτέ.

Το ψως του νοϋ του, ~ λυγερά.Οα. του κορμιοϋ του, δ πα.λμός του κα-Ι ~ α.ϊσιο δοξΙα. του, δλα. α.υτ~ ΟεΙχνα..νε πως γι' α..υτόν, ~ &ψετηρΙα.. του θα..νάτου, ~τα.ν &κόμα.. μα.κρυά.. Το κα.λοκα.ίρι του 63, κολύμπα.γε σ~ν εψη60ς. Το κα.λοκσ.Ιρι μάλιστα. ~κεΤνo, ~δειξε στο Υρα.φε!ο μου ενα μεΥα..λείο &πλόΤ'Υ)τας. ΤΟΥ εΤχα πιψα.κα.λέσει να μου στείλει το σωψέρ του, γιά. νά. πά.ει κά.τι 6ι6λΙα. σ' ενα.

ψίλο στον Πεφα.ια., &.πόστΡα.το &ξιωμα.τικΟ κα.Ι προσωπά.ρχη tij' <Ετα.φεΙα.ς;

30 , ,-,

ΛιπασμιΧτων, το Μήτσο Γυφτόπουλο, &πο τη ΒανιΧοα Τ'Υ]ς ΤριψυλΙας. Πρωί πρωί δέχτηκα την καλημέρα τοσ &ρχηγοσ:

- Καθ'Υ]στε, τοϋ εΤπα, Στρατηγέ. θα. πάρετε καφέ j -- Οϋτε κιΧθουμαι, κι οϋτε καψε θέλω. Τα. lοιολΙα; - ΠοιιΧ 6ι6λΙα, Στρατηγέ μου; τόλμησα ν~ ψελλΙσω. - τα. 6ι6λΙα που προορΙζεΙζ για. το Γυφτόπουλο.

:Mιi, ΣτραΤ"ηγέ μου, εκα.να. ΕΤναι δυνα.τΟν αυτό j Έσείς τα. 6ι6λΙα;

ΝαΙ, μοο &πανΤ"ησε με τον κοψτο λόγο του. Φέρε τα. 6ι6λΙα.

τα. πακέτα ητανε ετοιμα. Π'Υ]ρα εγώ τα. ουο καί ψώναξα για. 60Ύιθεια και τον κλητηρα του γραψεΙου. 'ο Koσμ~ς Ομ.ως, αυτο το λιοντάρι Τ'Υ]ς Άλ 6ανΙας και τοϋ Γ .Ε.Σ., π'Υ]ρε στις α.μ,ασχιΧλες του τ' &λλα δυο μεγάλα πακέτα και Όγ'Υ]κε, θέλοντας κι 8λας πρώτος νσ. κατέΌει τις σκαλες, ενώ οί όπαλληλοι τοΟ Τμηιμ,ατο; Τύπου της Άγ,ροτι,κης Τραπέζης, τον κύττoc.γlα.Υ ιμ.ε

θ-χ,IJμ.α.σμ.ό

κι εκπληξη.

ΕΤχα κοκκινΙσει κι εΤχα ντραπεί, γιατΙ γΙνηκα &ψoρμ~, ενας α,νθρωπο; τέτοιας ήλικΙας και τέτοιων &ξιωμιΧτων, να. ψορτωθεί τα. οικα μου βΙ'ΟλΙα.

Θα. τα. π~μ.ε στον Πεφα.ι~, μου εΙπε Q.ποχαφετώντας με, και μετα. θσ.

π~με στη Βαρκιζoc. για. να. κανουμε το μπά.νιο μας.

''Evoc.;

&λλος, θα

' στελ νε

το σωψέρ του α.πιΧ νω, πού ητoc. νε κι δλoc.ς στρα

τιώτης. Ό Koσμ~ς Ομ.ως, α.νέβηκε δ ίδιος, και βοηθησε δ ίδιος.

TQ! θείο μ.εγαλείο &'πλότ/τας, πού ψυτεύεσαι α.πο το Θεδ στΙς ψυχες τών α.νθρώπων.

Το επεισόδιο 8μως αίιτο εΤχε συνέχεια. Γιατί εκεΤ, στο ίδιο γραψείο, βρι-

σκόταν κι ενα καλδ και δικό μου παιοΙ, δ Νίκος Στα.ματόπουλος, α.πο τα. Φι λια-τρά.. "Οσε; φ-οιρ,ες τΟν π,α,ρα,κα.λοοσα να. μcιη πάει στΟΟ ΈλευΗερουlοιΧκη πα νένα. πακέττο με 6ι6λΙα., τα. πήγα.wε με στενοχώρια.

Γιατί Νίκο; τοϋ εΤπα mποτε, βλέποντά.ς τον ετσι. Ντρέπουμαι, μ.οσ α.παντ/σε. Νομίζω πώς οΕ &νθρωποι, Όλέποντά.ς με

με πααέτα, 'με κορο·ίδ,εύιουν.

ΆνεΌαΙνοντας επιΧνω, τού; εκανα α.ναλυση τοϋ μαθήματος, που πήραμε ολοι μα.ς α.πΟ τον KOO'~.

ΤΙ Ιχασε δ Koσμ~ς; τους ε!πα. 'Έπαψε μηπως ν&ναι μ' αυτο πού ε κα.νε, δ δoξooσμέιw:ις Κοσμας j KQΚκΙyιισ~ν, ιm.ί περισσότερο ά.π' ολους δ CΡΙλoς

μ.ου ,δ Ν1κος. Κι' &πο τότε, ιμε τΟ μά.'θ'ημα αυτό, κατι ά.λλαξε Iμ,έ,~ του, '0 σει σμος τ'Υ]ς &.πλότητας τοϋ Κοσμd,εψερε την καρΟιά. του στην εUθεΙα της. Παρ' όλη ομως αυτrιν την γεροσύνη, έΌλήθη. Κι' έ6λήθη ίσως για. πρώτη ψoρCΊ~ σκληρα. και &νεπανόρθωτ~.

Προπολεμικα. ζοΟσε στην 'Αθήνα, ενας γιατρος φιλόσοψος, ενας για.τρ~ς με καλλΙμ,ορψο ψυχικο κόσμο, δ Διονύσιος ΆντωνιΧκος, α.πο τη Μά.ν'Υ).την Ιατρικ'ή του, τΥ]'ί εΙχε για ΤΟ." ~yθρωπo, το ψτωχο καΙ τόν πάσχοντα, κι όχι

γισ. τον κεροφον Έρμi'j. Άντά.μα λοιπον με τ' &λλα, τα. καλα. που εκανε κι nεγε, εΙπε κά.ποτε και τοΟτο:

ΦυλiΧξoυ ά.πΟ τα. κρυολογήμα.τα., για. να. ζήσης πεντα.κόσια. χρόνια..

ΕΙνα.ι ή ά.λήθεια.. Αύτα. τα. κρυολογήμα.τα. τα. καταραμένα., α.ύτες οε λε

γόμενες γρίππες, κοντα.ίνουν cpο6ερα. τ~ ζω~ τ' &.νθρώπου. Σπα.θια. - σπαθιά, Κι6ιΟouν το'να:γιΘΡ',ωΙΠ(i, όπως οΙ ςuιλοκόπο~ τα. 'μ-ε'(liΧλα. lδIένlδ,Ρ'α.. ΠάJμ.ε λoιπo'~ τώρα για. το Φεγγάρι, πΙΧμε για. τον"Αρη κα.ι την ΆcpροδΙτη, δα.μάσα.με το α.πεφ~, κα.Ι δεν μπορέσα.με να. δα.μiΧσoυμε ά.κόμη α.οτους τους άόρα.τ..ους έχθρους τοΟ άν

θρώπου, τους rou; τΥις κα.τα.ρα.μένης γρΙππης.

ΚαΙ θυμάμα.ι τώρα εναν α.λλο

γιατρό, τον ψυχΙατρο ·Ιφηγητη Φώτη Σκούρα., που σα.ν με το για.τρΟ Ντχ!) Άγγελόπουλο, πήγαινε στο Παρίσι, για. να. ά.νακα.λύψει εκεί τον

που εΙχε

είσχωρήσει στο α.Ιμα του, μοδπε ά.πηυδησμένος, μια. κα.Ι τοϋ εΙχα. πεϊ πώς, τiΧX'Y. θα. σωθεί, μια. κα.Ι πώει στην Πόλη της νέα.ς επιστήμης:

Φασκέλωσε την έπιστήμη καΙ την πρόοδό της.

Πράγματι, οδτε ή έπιστ~μη τοϋ Παρισιοϋ μπόρεσε να. άνακα.ΛUψει τον

l,),

που τον πέθανε τόσο νέον.ΕΙνα.ι λοιπον για. φασκέλωμα, σ.φοσ άκόμα. δεν μ:I':'~ ρεσε να. γονα.τίση τη στρατιά τών ίών της γρίππης. Μια. τέτοια, λοιπόν, μικρc; γρΙππη γOlYiΧΤΙιl1ε το ΣtΡια.τηγό. Αύτόν, πα'; ουτε το κρε'66ά.τι τον ~ξεpιε, ούτε τ6 νοσοκομείο τον γνώριζε, ενας ά.πΟ α.ύτους τους

rou;

της γρίππης τον ερριςε κχ

τω, δπω; δ κερα.υνΟς ρΙχνει τα. μεγiΧλα δέντρα, τα. κιχμπαναρια. κα.ι το';ς να.ούς. Τον πλησίασε με μια. φοβερη ύπωφισϊα, πα.ίρνοντας τη μορφη τοϋ ά.πλοΟ συνα

χιοΟ. Ό Στρατηγός, άήττητος καθως ~τανε, με δοκιμασμένη γεροσύνη, δεν ε δωκε προσοχή. υ Κιατα.Ραιμέινος δμως δ ιός, ντυιμιέν'ος ε~σι προσεχτικά, είσεχώ ρησε ρα.γδα.ία. βαθειά.. Τροόπωσε στον έγκέφα.λό του &'στρα.πια.ία., κα.Ι τού χτά

πη,σε τοϋ κεφαιλιοϋ του τα. τέ!-,εια.''Ετισι στΙς ~φτ.~ τοΟ Γενά.ρη τοΟ

19064,

γιορ

τη τ' ·Αγια.ννιοσ, κα.τα. τΙς όχτω το βράδυ, δπω; καθό~αν στο σπίτι του, δέχτη κε το μεγάλο κeΡαuνο στο κεφάλι του.

Μπηκε ά.μέσως στο Νοσηλευτικο "Ιδρυμα κα.Ι εζησε ώς α.ρρωστος εκεί κά.

που 36 μέρες. ΠiΧλεψε καΙ με το θάνατο, κα.Ι με το';ς Βπουλους συνεργοϋ ; του, τους καταραμένου; αύτους rούς. Πέθανε στις 11 τοϋ Φλεβά.ρη τοϋ 1964, ήμέρe.t Τρίτη κατα. τΙς τρείς το ά.πομεσήμερο.

·Η κηδεία. του, κηδεΙα. &:'ρχηγΟύ Γ.Ε.Σ., γΙνηκε τrιν α.λλη μέρα κατα. τΙς

4 το ά.πόγιομα.. τη νεκρώσιμη ά.κολουθ Ια. , ώς προσωπικδ; φιλος, την εψαλε δ Ιδιος δ Άρχιεπίσκοπος Άθηνών κα.Ι Πά.σης ·Ελλάδος Χρυσόστομος, κα.Ι παρευ ρέθη σ' αύτην όλη ή πoλιτικrι καΙ στρατιωτικη ·Ελλάδα. Κηδευόταν δ Νικr; της δύο μεγά.λων πολέμων, μια. δόξα. ά.ληθινη τοϋ νέου έλληνισμοΟ.

Για. τΟ λ·'10ντά.ρι rδ'μ.ως α,υτό, ιδεν 6pΈJθηκεεκεί γύρω εΥα.ς ,άλλος ψ,ερτσέτης για. να. τον νεκρολογήσει ·Ομηρικα. και να. τόν άπoxαφετ~σει. Και θυμάμα.ι τώρα εδώ, τον έπιτάψιο τοΟ Τερτσέτη προς τον ·Ιψηλά.ντη, που συντάραξε τ' 'Α νά.πλι με το θά.νατο τοσ δημοκρά.τη Πρίγκιπα. ·Η καταρα.μένη ή γρΙππη, μ' εχ ε τότε κατεβά.σει στον ο!κο της Περσεψόνης. 'Έτσι δεν μπόρεσα να. τον ά.ποχ αι ρ,ε'τήισω κα-Ι να. τΟιν νεκρο10γήσω. Ε!Υα.ι δ μεγά,ιλος κα.ομός ιμου. Μίλφ:ε δ Στρχ

Τ'Υ)γός ΚλειάlΥιθης :Μποολα.λάς, ενα.ς ,&:"ςιωμ.ια.τικΟς του ΈΠΙ'ΌελεΙου, καΙ δ Πρόε

δρος τοΟ Συλλόγου ΜεσσηνΙων Ναύαρχος θ. Μουτσούλα.ς. τα. α.νθη τών επι-

τσ.ψιων αυτών λσΥυο,ρ,Ιων οεν ~τα.νε εδσσμ.α. <Η νέα <ΕλλιΧΖα ύστερεϊ πολυ ά.π~ την «.ρ~~Ιx σ' xfno το ε!οος τοσ ~6rou. ' A'Κ,6IμJα. δσσερεί 'Κ,t' &'πο 'ΟΟίις 'Κ,λrιι:J.ΙΚ! ζο'lτας π,ρoγ6vιoυς 'Όοσ 21. ' Αιπό ίστoρ~κη 8'\-"ως ευlσυν'ει'Οησία. ιθ~ μεταψέρω έδιί> μεp~κες φράσεις άπ,ο τo~ς '~πιτά.CΡιoυς αυτούς. « ••••• Ό

Στρι-ιτηγός Κοσμάς, ε!πε δ Μπουλα.λάς, κατάι τον έλλψοϊταλι κον πδλεμοιν, άνέ~α6ε την οισίκηlσ:ιντοΟ «!Σuγκρατ/μια.τος Μφα.ιρχιων Κ» (Κο σμα) , κσ,Ι ύΠΎ)ρξ'εν δ κύριος μοχλος τΎ'jς κα;!!άι τΎ)ς Κορuτ.σάς I~πιχ:ειρ'ήσ,εως - η ι. γμου YwIΧt καταλ~Φεως της πόλεως ταύτη; την 22αν ΝοεμορΙοΙ) 1940. "Ητο δε τόσον επιτuχης ~ δρα,σις του, ωστε αυτοοούλως άνέλαοε την καταδΙωξ~ν του εχθροΟ, &χθεΙς μέχρι Μοσχοπόλεως ... »,

Γιάι την οράση του ώς άρχηγοσ τοσ ΓΕΣ κατά. τδν συμμοριτοπόλεμον,τόνισε

: </0 Στρατηγος Κοσμάς ~πέτuχε πλ~ρως καΙ ε;Ις τό νέον του αότό ~ργoν,

ώς ε!να.ι Ιστορικώς γνωστόν, οικαιώσας την προς αυτόν ~μπιστoσύνην τοϋ Άρ χι.σtρατ~γoυ ΚιαΙ 'των συναιo,έlλCΡΩν του, καΙ έπιισψρ,αγίσ:αςτη'ν πολu'Κύιμα.iYτον ορα. σιν του δλοκλ~poυ 40ετΙας, με άγαθήν τήν &νάμνησιν των &ξόχων ύπηρε σι ων του».

Κι' δ Μπουλαλάς τέλειωσε ετσι:

« •••• τοιοητος ύπηρξεν δ Στρατηγός Κοσμάς καθ' δλην τήν ζω~ν του.

Τόν Οtέκρινε πάντοτε ~ &κάματος καΙ έργώοης προσπάθεια πρός αυτοοημιουρ γίσ,ν του, -ην επέτυχε πλ'ήρως, παρακάμφας σκοπέλοuς καΙ παγίοας, τάις όποία; συνήντησεν εις την ζω~ν του, με τελικόν επαθλον την &ξιοζ~λεuτον σταδιοδρο μίαν του, δψειλομένην εις μόνην τ'ήν ίκανότητά του YwIΧt την α.μιλλαν προ; &ρετήν.

Πα.ράι πάσα.ν φαντασίωσιν κα.ι λuρικην εξαρσtν, αΤτινες σuν~θως χα.ρα. κτηρίζοuν τους ,έπι'Κ,ηοείοuς λ6γοuς, περιωρίσθην είς την ξηράιν aψ~γησtν τοϋ χρονικοσ της ζωης του, οtότt τοϋτο προσάδε: εΙς την Ιστορϊαν. ΚαΙ δ Στρα

τηγός Κοσμάς EfVIΧt Ιστορικόν πρόσωπον τιμώμενον από τάις δέλτου; της Ιστο-

ριας».

<ο Ναύα.ρχος Μουτσούλα.ς, ώς ιέκπρ6σωπος τής Παμμεσηνια.κής 'Ενώσεωτ, είπε:

«Άνθρώπων γεννα.Ιων, ευγενών κα.Ι ένα.ρέτων, δ οίος παραδειγμα». Αυτό

τό απόψθεγμα. τα.ψtά.ζει. Δtότι δ Στρα.τηγός Κοσμάς, τον δποϊον με πραγμα.τι κόν πόνον συνοδεύομεν σ~μερoν &.περχόμενον του κόσμοΙ) τούτου, ύπηρξε καΙ

ευγενής, κα.Ι ,~νά.ρετoς, καΙ γεννα.Τος. Σύζuγος Ιδεώδης, στοργικός καΙ ευγενής, ψίλος εtλtκρινης κα.Ι &.νuστερ660uλος κα.Ι &'νuπό'Κ,ρtτος, στρατιώτη; με όρθ?ψρο σύνην καΙ κρΙσιν καΙ έντtμότητα. άιπαριiμιλλoν κα.Ι πα.ρα.Οειγματtκ~ν, κοινωνι κός παριiγων έξα.Ιρετος. Γι' αυτό, δπου κt' clν έπέρασε κα.Ι δπου κι' α.ν έστά.θ'η, το ι3νομά. το\) &κού ετα-ι κα-Ι I~ α;κr.,όετα.t με σε6σ..σμόν, κσλ &.πεφον πιX.vτoτε. εόλάι6ειαv.»

Τό ~tOIY'Oάιpt α.Οτ:6, Χιχ:Ι &λπΙζω y~ με δΙΚιCΧ~ώσοuν σΙ μεooα."'(1~Θστ.εP()Ι για. ΤΟΥ χαρακτηρtσμό μου, θά.φτηκε στό Α' Νεκροταψείο, κα.Ι στο εΙδικό γι~ τους

33 3.

r. Kωm.A.:

ΕΔΛΗΝΙΚΟΙ ΠΟΑΕΜΟΙ

ξ~ωμM~κoυς τμΎjμα., μ~ά. καΙ δ oZκo"(ενε~α.κός του τάψος 6ρΙσκετα~ στήν Καλα

μά.τα. Ή γυναΙκt.Xι του, ~ Κλεοπάτρ«, ~θελε να. τον ~χε~ κοντά της, γ~α. ν~ τον ραίνει με τα. λoυλoυδ~α της καΙ τα. δάκρυά της, ιπου καΙ σήμερα. &κόμα τρέ χουν &ψθονα &ιπο τα. μάτ~α της.

τάψος του 6ρΙσκετα~ &νάμεσα στους τάφους του Στυλ~ανoυ K~τρ~λάκη κα-Ι του ΔηΨΥ)ΤΙΡ'ΙΟΟ Γtaντ!ζΎj. "Ετσι, κ'αΙ μετα. τον θά,νατο, ουιο γεν'yα.Τo~, ε!yt.XιΙ

·0

οΙ ψρουροΙ του ϋπνου του.

ΜΕΡΙΚΑ ΤΩΡΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΤ Είδαμε τή ζωή του. Καφος τώρα να. δουμε καΙ το εργο του γραψτου λό γου ιπου μα.ς &ψησε, δηλαδή α.υτά. τα. λεγόμενα &ιπομνημονεόμα,τα του στρατη

γοΟ, τα. δποΤα τεκμηρ~ώνoυν καΙ ψωτΙζουν 060' oραματ~κoυς πολέμους του έλ λην~σμoυ.

·0

πρώτος ε!να~ δ ·Eλληνoϊταλ~κoς πόλεμο; του

1940-41

κ~' δ δεύ

τερος rδσ1Jlμ.μOlρ~τοιπόJ-εμος.

Στο πρώτο μέρος, 6λέπουμε τή δράση τών «Mεραρχ~ών Κ» (Κοσμα.) καΙ του Α' Σώματο; Στρατοϋ, που κατα. τΙς

του Δεκέμ6ρη του

1940,

μπηχ,ε

κ~ αυτο κάτω &πο τή στ~6αρή δ~oΙκησή του καΙ τήν έμπνευσμένη του ~γεσ!α.. Βλέπει κανένας έδώ τΙς τολμηρες στρατηγ~κες πρωτο60υλΙες του Κοσμα., 0:.1)τες που προώθησαν τον στρατό του ώς τήν Μοσχόπολ η καΙ του ενέπνευσαν το'ι

στρατηγ~κo έλ~γμo 'tfj, Σαλάρ~ας, έλ~γμός, που αν δλοκληρωνότανε θα. νέκρω γε 'σχΘοον τελείω; πο,λλες σ.:πο τΙς έκεΤ Ztα.λ~κες Oυ~άμε~ς. Καλ lμα. τήν &λ'ίι

θεια, 6λέποντας κανένας αυτες τΙς ώραΤες στρατηγ~κες όπoδεΙζε~ς καΙ τΙς όρ θες στρατιωτικέ; κρΙσε~ς καΙ Iέκτελέσε~ς, σκέφτεται, πως αν δ Γ~ώργης Κο σμσ..ς ε!χε μεγα.λότερη OUναμη καΙ μεγαλύτερη έξουσΙα καΙ έλευθερΙα στον

πόλεμον αυτόν,

οΙ 'Ιταλο] θα. lπεψταν στή θάλασσα κατα. τους δυο κ~όλας

πρώτου; μηνες του πολέμου. Δυστυχώς δεν τήν ε!χε, δπω; δεν τήν ε!χε καθα); φαίνεται Κ~ αυτος &κόμα δ Άρχ~στράτηγoς Παπάγος. Κα.Ι τοϋτο γιατ] δΙπλα. του, κοντά του, 6ρΙσκονταν κ~ &λλo~, α.καπνo~ δυστυχώς, που εκαναν τον Άρ χιστρατηγο καΙ περιώριζα» ετσ~ τήν δράση του πραγματυωϋ Άρχ~στράτηγΟ'J, που &πο εμψυΤΎJ ευγένε~α τους άνέχονταν δυστυχώ; δλους.

Θα. δεΤ κανένας ,εδώ, το πόσο όρθα. καΙ ωμα. μιλησε δ Κοσμα.ς στον Άρ χιστρατηγο καΙ στήν Κu"6έρνηση στΙς &ρχες του Μάρτη

1941,

δταν πιά ψα!

νονταν κ,αθαρα. στον δρΙζοντα ~ νέα προς τήν "Ελλάδα Γεpμαν~κή κατα.~γΙδα. Μιλη'σε σαν στιρα.ΤΎJyός, που καΙ τον πόλε'μα θ'έ,λε~ ινα. κφδΙσει, καΙ τή'ν πατρί

δα του να. σώσει. Μαζυ του, σϋμφωνοι, ήταν καΙ OUο α.λλo~ γενναϊο: στρατηγοί, δ Μάρκος Δράκος, δ νέος αυτος Μπότσαρης, καθως έχω κ~ &λλου γράΦε~, ιiρ

χηγος ως τήν ~μέρα εκεΙνη τΎjς Στρατια.ς ΉπεΙρου, κ~ δ Δημήτρ~oς Παπα 06πουλος.

ΆντΙς Βμιως οΙ ,δ~ά.iδoχo~ τou Μεταιξα. καΙ μΟΟΤ~ΚJ~'σόtJhουλο~, οΙ κ,ρυφοιΙ έκε!

νo~ &ιρχ~στ;άΤ'Y)γo~, να. τούς &ικoόσ'O'υ~ καΙ να. εκτ~μήσ,oυν τήν όρθή καt σωστή στρα.-

, \_-

τ';ωτ~κ;ή του; σκέΦ"ιι, τούς &:roοσφά.τωσαιν κα.Ι τούς 'ΌριεΤς, τ~ν εΠOμέYΎJ κιόλα.ς

~μέlρ:α.. 'Έτσ~,έιy'ωδ :πρα.τός: καΙ τα δΨ~lστ,α lσυl[JJψέραv'Όα. του ΙlθΙΥους:, τούς κα.ρτέ ρ,αγα.ν στ~Y γρ'φμη της φωτ~~ς κα.Ι της μά.ΧΎJς, ωJΤΙΟΙ 'Όούς ε'κα;Υ'ΧΥ περ~πα:t·ψ τα.ς 'Όων

' Α!θηvα'cκων

πιεζοδ ρομΙων.

<ο Koσμ~ς 1'jτανε κα,ι επιτελΙYwος στραΤΎJγ6ς, κα.Ι στραΤΎJγoς της πολε.μι'''Η'τανε mιρ,ατ~ωΤ~ΚΎJ' ψυσ:~cιyvω:μ Ι' κης θύελλα.ς ΚJα.Ι τωΥ χοορ~κωμC(τωv. -α. μεΥ,χ-

λΎJς δλκης. Είχε την &.ρετη να. κ~ν~έτα~ &νετα καΙ στΙς δυό αυτες ύπεύθυνε; θέσε~ς. Αυτό 6έΌα~α τό ξέραμε, &.λλα. χαΙ μ~ς τό εδειξαν τώρα πιό χεφοπια στά, τα. χαρτι~ του καΙ οΙ ε,tιτελικe.ς μελέτες του. ΆΡXΎJyό α'{ψνΎJς του ΓΕΣ τον εκανε μια. εμπερ~στατωμένΎJ επιτελικη με

λέΤΎJ του, 'πού την εοωσε στδν Σοφούλη καΙ στόν Παπάγο, καΙ πού επ~ασε πρωτος, καΙ τόσο δρθιi, τό θέμα της καταπολεμήσεως καΙ εξοντώσεως των α.ν ταρτών, 'Όλοι μας ξέρουμε σήμερα καλά., το πόσο δραματικη καΙ πόσο ταπει

'ιωvτικη ~ταN fι θιέιση του έλλΎJ'νικoυ στιρα.Τώ, προτοο &1\α.λώ600'Υ την fιyε'σΙα. του δ Koσμ~ς καΙ δ Παπιiyoς. Είχε ΥΙνει &.Υνώριστος καΙ είχε &.yyΙξε~ τοσ κακου τ~ν σκά.λα ...

Άλήθε~α τραΥική, πού σάν &ντρες, πρέπει να. την παραδεχτοϋιιε. Έκε! τόν είχε δOΎJyήσει ~ πολυαρχία ΚιαΙ οϊ κακες καΙ δλέθριες είσΎJyήσεις των ιt σπάνδων ψιλων καΙ των σuμμά.χων ... Κι δτ,αιν π~ά., ~'C7Όω κι &'ρ:γά" Φνσ-λα;οocν Τ'ΟΥ στρατδ οΙ δυό τους, τα. πάντα μεται6λήθΎJκα.ν, τα. πάντα. μπηκαν στον δρόμο της Υνώριμ'Υ]ς έλλ'Υ]νικης τψΎj;,

στον δρόμο της ΝΙΚ'Υ]ς καΙ της Δόξας.

Σε εlδ~κη πάλι μελέτ'Υ] του, πού κι αυτη μπα.Ινε~ στδ πιiράρτ'Y]ι"α. του τό μου, Όλέπουμε τόν Koσμ~, να. δραματΙζεται καΙ να. σχεoι~ζει τόν &..νταρτοπό

λεμο της Κύπρου. 'Έτσι, δ μετέπειτα &ρχrιyός του &Υώνα α.υτοσ, δ Διγενής, παλ'Υ]ος UΨLστάμενος τοσ Koσμ~, προτοϋ &..να.λά.ΌεL καΙ χιατεΌεϊ: στην Κύπρο,

6ρΙσκοντα.ν σε α.μεσΎJ!παψ~ με τόν &λλοτε πρoϊ:στιiμενό του, τόν Koσμ~, πού τοσ &ναψε την δάδα κα.Ι τοϋ τρόχισε καΙ τό νοσ, καΙ το σπαθί, στην δδό ΜΖ τσόδου 30.

Στη μελέΤΎJ του ΥΙα. τόν &..νταρτοπόλεμο,

6λέπουμε 8λες τΙς δραμαΤLκες

ψάσεις του πολέμου αυτοσ, πού λΙγο ελειψε νσ. α.να.κόψει ΤΎιν πορεία τοϋ ε θνους καΙ να. το δδΎJγήσει σε μ~α. &.νεπανόρθωΤΎJ καταστροφή, Άκόμα. 6λέπου με, καΙ την αιlώνια κα.Ι Όρωμερη ίδ~οτέλεLα των σuμμσ-χων, αοτην πού ζη" μ~ώνει κάθε τόσο &..ψάντα.στα τόν HλΎJνισμό. Κι δμως δεν σuνετιζόμεθα. KL

ετσ,~ άιψ'ήWΙ\)v-ε πάΝτα I&;~εooμετιiλλευτ/ τ/Υ ΠΙΚιΡ'ή πεΤρα. ποΙ> άιποχτήσα.με, χυ \ΙΙοντocς το αΤμ« I~ κα,Ι κοιμιμιocτιώζοΥτα.ς τά χopμιιi μια.ς. ΚαΙ ~ λΟΎικη εχει πάγω σ' αότό, τα. ευλογα ερωτ~μα.τά. τrις. K~Ι λέει:

ποσ θα. πάει, κι ώς πότε θα. οαστάξει αοτο τό &..παΙσιο πνεσμα της

ύποτέλεLας καΙ τοσ <ρριχτου ραy~αδισμoσ;

Στα. κεΙμενά. του ΟLαΤΎJρετ &νΤLκεψενLκόΤΎJτα. Στέκετα,~ αιψνΎJς με ο~καL"

σύνΎJ στόν στρατιωτ~κό &"Υωνα των &..νταρτων. Κα.Ι παρ' oΤ~ &..ντΙπαλοΙ του, δ~ν δ~στιiζει να. σΎJμεLώσει τΙς πολεμικές &..ρετές τους, ποδτανε &..ρετές κ~ αυτέ;

έλλφικές, ~στω κι ιiν α.ύτοΙ, (οε &.ντά.ρτες), ητα.νε μουρλα.μένοι κα.Ι πα.ρα.

στρα.τημένΟt σε δρόμ.ο δλtσθηρό, &πο τΙς &λλες σεφ-ηνες τοΟ ΒορρΙϊ. Μα.ΡLονέττες λοtπον στ~ xlptrt των ξένων οί άιπ' έδω, :Μα.ρtονέττες στά χέΡLα. των Σλαύων οε ά.π' έκεί. "Ετσι δλοι, έγκλ ηματικα. κι ά.περΙσκεπτα ΚL επιπόλαια. κά.να.νε τΙς δΟομα.χΙες του; πάνω στο στέρνο τijς πυρπαλrιμένrις καΙ κα.θrιμα.γμένης <Ελλά,δα.ς.

Άκόμα. δ Koσμiiς, μΙϊς

oevet εγγρα.ψα., μΙϊς Slvet δtα.τα.γές, μΙϊς otveL σχέ

δια, μ.α.ς δΙνει υπεύθυνα. τΙς τρομα.χτικες άιπώλειες τοθ ψριχτοσ α.ύτοσ πολέ

μου. "Ετσι, το σLσλΙο α.Οτό, ντοκουμέντο κα.υτό, ~xEt πολλα. να. προσφέρει. Κα.Ι στού; μελετητές τ-ης ίστορ Ια.ς , κα.Ι στους σπουδαστέτ των πολεμLκων σχολών.

θα. πρόσψερνε

6l6rtLrt κα.Ι στο λα.ό, ιiν ~τα.νε γρα.μμένο στον τόνο μLiiς &λλ ης

σύνθεσης κα.Ι παρουσιαζότανε με το ενδυμα μιΙϊς &λλ rις γλώσσατ;

Γιατί, παρ'

ΟΤΙ δ Κοσμ.Ιϊς ήτα.ν γιος χωΡLκων κα.1 τσοπάνηδων, κα.Ι το τόνιζε με ύπερη ψά.νεLα. αύτό, δεν μπόρεσε να. εκψρα.στεί στ~ γλώσσα. τοσ λα.ου, στ~ν κα.θrιμε ριν'ή ΟLΚ~ του γλώσσα. Έλά.ττωμα. τοσ λογιωτατισμαϋ κα.Ι των ςrιρών σπουδων, πουV'OlμΙζιουΥ, ικα.Ι τ6~ 6έ6α.ια. λα.:ΥιθlιΧισμέvα., τη γλώσσα τοϋ λαοϋ μα.ς;, τη YV~IOLX

γλώσσα μα.ς, τη 'θυΎJα.'tέρα. τής '&'ΡΧιΧιΙα.ς, ,ως γλώσσα. ξένη, χυlδα.Ια., κα.Ι 6ά.ρ6,αρ'Υ/. Κι ετJσι δμ.ως, θα. το χ:α.-ροσν κα.Ι lθα. ωφεληθοσν, κοοΙ

OL ικά.πως κα.λλιεpγημiνoι

έκπ~ρόσωΠΟL του λαΟΟ 'μχς. θα. wφελrιiθΟiJΙΥ, δπω; ,ωψελoσ~«ι οε μέλLlσσες, ά.πο την γύιρητών &t~Glw~. Άκόμα., στο πα.ράιΡΤT)lμα., θα. σρεί δ &.ναγν;ώιστrις κα.Ι μια. συ'νομιλΙα. τοϋ

ΚοσμΙϊ με τον αεΙμνηστο Οα.σLλέα. Παϋλο, πάνω στΙς τότε σχέσεις Άνα.κτόρω·~

κα.Ι' Παπάγου.

ΓενLΚά., μπορεί να. πεί κα.νεΙς, πώς σJΠΟ τα. κεΙμενα. του στρα.τηγοσ Κο σμά, πηγάζουν πολλα. ο LΟά.γμα.τα.. <Ως σuγγpα.ψέα.ς Όμως κα.Ι σχoλια.στ~ς, ά.

ποφεύγω να. τα. ύπογρα.μμΙσω.

''Oxt olortLrt ά.πΟ ελλεLΦη τόλμης. Έκείνοt Π( 1)

~χoυν δL<XiσιΧ,σει τα. κεΙμενά, μου, κα.1

Ύ'Υ,ω.ρ,ΙΙζιουν τ~ν

,υπεp~φα.y'Y) πορεΙ:α. μ,ου,

ξέρουν κα.λα. το πιστεύω μου, που ε!να.ι ορθόδοξο, 8πως κα.Ι το πιστεύω των

γνrισΙων <Eλλ~νων, των ά.πο τους Πελασγού; προερχομένων. Κα.Ι οε Πελα σγο] ~τα.νε κα.Ι &.Οάμα.στοι κα.Ι ά.λύγισΤΟL. θεριά!

Τ' ά.ψ~νω 8μως ετσL, ά.πΟ την τόσο σε μένα. προσψιλij ΔLογένεLον ά.1ι ·

δΙα.ν ..•

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΛΑΝΤΖΠΣ

Σ η μ ε Ι ω σ t \;:

Τ&:. 1φlίlτa Μα μέιρη t9j\; !5ΙοΥ.ραιφΙαι\; τοσ ΚΟΣΜΆ, γρcίφτη;)(.oιιν,

δτ.~:ν ΙΙχόμ.α. ζoUιOlε δ Σψα.Τ'η:Υό\;, χα. Ι δημ.οσιε6ιθηχα.ν στοιό\; «ΙΤΑΛΟΜΑΧοrΣ», lκδoot; ΔΙ ΦΡΟΤ

1961.

Τ'ό

'tpl'to

μέρo~, 1"P~ep't'IJ:>'"e 7φ6σψcx.~cx., στΙ\; «'ρχΕ\;

φοιισΙισθ''ηκε fι /!χδοσι\; τΙUν χ,ειμένων του ΣτριtτηΎoυ.

, Ι...

,"o!J 1967,

δ"t'ιχv πισ.. ιΧ.πο

ΒΙΒΛΙΟ

ΠΡΩΊΟ

ΠΟΛΕΜΟΙ

ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ Η

ΙΩΗ

ΜΟΤ

ΕΙΣΑΓΩΓΉ

Ξεκίνησα ά.πό ενα μικρο χωριό, χωρΙς ilicr~ οίκονομικα. και χωρΙ; ύπσ στηρίξεις σημαινόντων προσώπων.

'Επέτυχον οια. της μελέτης και εΡΥα.σίας μου ν' &νέλθω εις τα. άνώτιχτα. ά.ξιώματα της Πατρίδος μου, χάρις εις τα.ς ανω μνημονευθεΙσιχς Ιοιότητάς μο!).

Ύπηρέτησα εΙς τον Στρατδν t'9j; Πα.τρίΟος μου α.νω των

45 ~των,. χα.Ι ~

ξηλθον με τόν 6α.θμόν του ΆντιστρατήΥου, 'ApXΎIYou του Γενικου "Επιτελείου, oιoικ~σ~ &',1 εϊp~ν~ καΙ πολέμφ, μεΥάλας μονάοιχς τοσ Στρατού μα.ς (Μεραρ χίας, Συγκρoτ~ματιχ Μεραρχιων, Σώματα. Στρατοϋ)

κιχΙ κατα. τον σuμμ.oριιχ

κον Πόλεμον, το σύνολον του <Ελληνικου Στρατοϋ, (Ως 'Αρχηγός του Γενικοϊ)

'Επιτελείου, Άρχηγός του Στρατοϋ, καΙ Πρόεδρος του Συμ60υλίου των Έπι·· τελαρχών των Ένόπλων Δυνάμεων.

Διωρίσθην Γενικος Διοιχητης Θράκης τόν

fotov

- Άνατολικης Μα.κεδονίας., χατα.

συμμοριακδν Πόλεμον. Διετέλεσα <Υπουργός Βορείου <Ελλάδος, Βου

λευτης Μεσσηνίιχς καΙ της Ιδιιχιτέρα.ς μου 'Επιχρχίας Π Υ Λ Ι Α Σ.

Ή δράσις μου ώς οιοι'κ:ητοσ Μεγάλων Μονάδων, εν Πολέμφ, κιχΙ Άρχη

you

του Γενικου 'Επιτελείου Στρατοϋ, &ξιστορείται εις fOtζX. Όι6λία, άλλ' ~θέ

λησα., εκΗ:έΤα/"1 &ι περιλήψει τα.ς της «Ζ Ω Η Σ

Μ Ο

r»,

να. συν'οέσω δλα.

τα. συνιστώντα Τα,1Jτην ικ.όρι,α. rε"fονότιχ, ιέκ των διποΙων με;ρι κα. εΤνα,ι μ.εγά.λ η;

'Εθνικης σπουδαιότητοτ,

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

1.-

ΠΡΏΤΟΝ

ΚΑΤΑΓΩΓΗ

ΈΥενν"ήθ'Υ)ν την 9'Υ)Υ Μα.ρτΙου

όνομά.ζετχι Φ χ λ ά. 'Ι θ' η,

1884,

εΙς το χωρΙον l1α.νιά.ρες, ποu τώρα.

του τέως Δήμου Κολων'Ιοων, της Έπα,ρχΙας

ΛΙΑΣ.

Το χωρίον μετωνομάσθη και επηρε το ΟΥοιια

Φ α λ ά ν θ η,

δταν, πρ6

τινωνετών, τά μέν ToυΡκικ~ΎΊ Σλαυϊκα όνόματα χωρίων η πόλεων, επηραν <Ελλψικα 6ν6μ,ατα. Τότε χαΙ το χωρ[ον l1ανιάρες, μετωνσμάσθη Θ η,

Φ α λ ά '1-

εις ιiνάμ,νησιν, του δτι οί κα.τοικοί του D:παντες, κα-τήγοντο εκ του χωρίου

<Α λ ω ν

[ σ τ α ι ν α- τοσ τέως, παρά τήν 'Ι'ρίπολιν, δήμου Φ α λ ά. ν θ ο υ.

Ο] γονεΤς μου 'Ιωάννης "Αθαν, Κοσμάς, καΙ .~ μήτηρ μου Π α, Ρ α, σ κ ε υ ~, το γένος Παναγ. Π Ρ α ν τ ά λ ο υ,εγεννήθησαν στην <Α λ ω ν Ι σ τ α ι ν α, ΕΥιθα ειυρίσκονται ,συγΥεγΞΤς τα,υτά)νυμοιτης lμητρός μου, καJΗως κα.ι rχvη 'Ερειπίων της προγονικης οικίας μου.

<Η ιiΡXική καταγωγή τ"ης οικογενείας, της περιψερείας π ο υ λ ο ς.

Κο σμα

~τo το χωρίον

Β Ρ ο τ α μ ο σ,

της Κυνουρίας, χαι εψερεν το δνομ.α

Γ ε ω Ρ γ

Αϋτη [λα-βε το ονομα Κοσμας, Ε.χ τοϋ πρωτεϋοντο; χωρίου της

χαταγωγης της, δταν οικογένεια, ποιμενιχ"η ούσα, οριστικώς (γκατεστάθη, λ6

γφ φόνου ον διέπραξεν'Επι Τουρκοκρατίας ενcι. των μελών της, εις τους περί

το χωρίον 'Α:Όραμοσ του Νησίου τών Καλαμών οοσκοτοπους της. 'Εκ της περιοχης Μιεσσήνης, λόγφ του πρoμγηι~ΘέY'τoς ψ6νου, δ μεΝ ΠΡΟ πάππος μου

Ά θ α, ν ά σ ι ο ς,

χατέψυγεν εις περιοχην

Κ ο Ρ ώ ν η ς,

δ o~

οιαπράςας τήν &ξι6ποινον πραξιν, κατέφυγεν προς τήν eιpΞινήν περιοχήν της

Τριψυλίας

('Αετός), και οε &λλοι, εμεινον εις Νησίον Καλαμων.

Οϋτω ή οικογένεια διεσπασθη εις τρεΤς κλά.Οους.

'Εκ τοϋ κλάδου

Κ ο Ρ ώ ν η ς,

Εις το χωρΙον Ά6ραμ.ου,

προέρχεται ή οικογένεια τοϋ πατρά; μου,

υπά.ρχουν ιiπόγoνoι -cGJV παραμεινάντων εκεΙ,

προς τους οποίους είχομεν €ΠΙXψην και γνωρψΙαν πάντοτε.

Προς ΤΟ1)ς εν Τριψuλίq.

(χωρίον 'Αετός), δεν είχομεν ΕπαψΥιν, &λAC'.

γνωρΙζαμεν την ϋπαρξΙν των.

)

'Ε Ι , Ι .:..ι)~ των τε .ευταιων τούτων, προεΡχετc(~

Υομαστος &ρματωλος επι ΤουΡ'ΧΟϊφατΙας

ο<

Ι' ι ω Ρ γ ο ς~ ΙΤ ο σ μ α ς,

• ό-

(δρα 'Ιστορία Γρηγοριάδου &κ Κ,-/

παρισσϊατ) , καΙ Οέν ιiποκλείεταt VrX ειναι ό εις ΝησΙον οιαπράξας, ιJJ; α.VΙ'J τέρω εκτίθεται, τγjν α.ξι6ποι νον πρα.ξι ν*.

<ο προπάππο; μου, καταψuγιl!ν εις περιοχ:ΥIΥ Κορώνης

'Α:θ(h~οοσιος Γ'ΡΎJΎoριά.δης, QttΙς ιι'Ιστο\?ικες α.λ·~{}ειες του",

τύπωσε δ ά;εΙlμνηστος Γιώιργης ΓρηγοριΜης, γιερσ'J,σια.στης τότε , φει ,iΧlJtdr. γι

Συν

ΠlOl> στά

aτή σεΗθ.α.

;w.l

1934 cl;; 32,

γρ6.

αϋτό τον πατριώτη ΚοσμιΧ, που εθ'εωρ~Τ,o 1σάξως του Μσ.φοοο Ντάρα, το]

Θειοοκοα, το\1 Ρ06ση, το\) Ι.

«. "

(χωρ[ον Μουσού-

Μέλλιου χmθιll;; χ·α.Ι τοϋ Γιά'IΨIJ l{ολΟΚO"tρώ'ιη.

'tοul,τοις 1Όειριφημστ,α.το; δtli8τέλεισιeν κοοτ'

εκεΙ'νους τηυς χρόνους κα.Ι

ΓEιίJργως ΚOtσμας, γνωστΌς ΌπΌ το ιOνOΙ!JJOC Γιαψγιος, κocτιocγόι-uενος 'ά.πο τήν κώμην ΑΕΤΟΝ τΟΎν

x.cNt()lOouvIwv "t'l);;

!JJcι:χιιμώιΤiοοτος\

a;U1:av

100

ΤριφυιλΙιω;.

Ό Γιωργος

~τo ηρως α:τρόμηοος

ε~κΙνητoς, τoλlμηρoς κια.Ι τ,α.χόπουι;;

εΙς το 61Όα:ΚJΡOν.

κα.Ι δpιμητικώΤΙCΙ:ΤΓJ;,

Πάντοτε δεεχων

υιι'

έπίλεχ'Όα. Πιa;λλ'YjΚrx.ρια. κα.ι φέρων μΙα.ν κλέΠΤΙΚΎjν aΎjIIJia;1,a;v, ,/)ιέI1Js'lsν ά.νεξάιρτη

τα\; κλεφ1Jα.Ρχηγό\; μόνο,", α,πδ του

1790 • 1804. Έλεη,λ6τ,ει 'tάo\; κωιμιοπό:λ'εις κιχΙ πόλ3Ι;:

τω,", Τοόρικ.ων, εξ ων πολλου\; συ λ λα.μ6άν ων κα.τέισφα:ζιε ως πρό6α'τ.α., το δε δναμ,ιχ του Γ: ι(ψγ,ου έν,εποΙιει 1:ρόιμ;ο,", αΙJΌθpΙγρα:πτoν εΙςτιο,jς Ί~oόιρκ'oυς καΙ εΙς αότους ετι τ,συς φι>σ::ι

λη)

ενυμψεόθη την κόρην τοο εξ

λ ο υ

Άλ ων

Lσ τ

α Ι ν η ς

Ά Ρ γ υ Ρ ο π ο ύ

καΙ &πέθανε, &ψ'ήσας εγκυον την σύζυγόν του.

Το γεννηθεν &ρρεν (δ πάππο; μου) Άθ ανάσ λ ο

u ς.

, λαμ6άνεL το ~νoμα τοσ πατρά; του καΙ ά.κολουθεί τους έκ μητρος συγγενείς Ά Ρ γ u Ρ ο π ο u-

Lο ς,

Οδτος ά.νδρωθεΙς νuμψεύεταL κόρην της οικογενεΙας Μουντζοόρη, εκ

τοϋ χωρίου Κακόρεμα, ιεξ .ης έγεννήθη δ πατήρ μου ΊωιΧννης. "Ο πάππο; μου ά.κολουθεί τού; νέους συγγενεϊ; του, μεταοαΙνων τό θέρος εις 'Αλωνίσταιναν, τΟι'l δε χειμώ'lIΧ- ειις τά, εν περιοχη Κιο'ρώνης, χιειμα.δ,εLά. των.

Μετά την ά.πελεuθέρωσLν της Χώρας ά.πΟ τους Τούρκους, οΙ πρώψ ποιμέ νες, κατέλαβον τα. εγκαταλεLψθέντα κτήματα των Τούρκων, καΙ ~γόρασαν καΙ αλλα, καΙ οδτω , προοδευτικά, μετετράπησαν ά.πό ποψένας εις ά.γρότα.ζ καΙ ~ παυσαν πλέον νά μετα6αΙνωσLν, τό θέρος, εις ΆλωνΙσταLναν, εγκατασταθέν τετ, μονΙμως, έκεί δπου ~σαν τα. χεLμαδειιΧ των.

Σννεπώς δ πατήιρ μου ~τlo ά.Ύ1ρότης, κ.ια.τά την γέ'Ι'ΙΎ/lσΙ v μου 'ΚαΙ εφεξης, μέΧΡL του θανάτου του.

Π.- Η ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΜΟΙ ΚΑΙ Η ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΙ ΕΚΠΑΙ ΔΕΙΣΙΣ Ή παιιοική ιιwu ΎιλικΙχ δμ,οιάζlεL με τήν π:χιδι'Κην ΎjλικΙαν τών παιδιών

της ύπαίθρου. ΠαLγνΙδι καΙ ιiέρα. Στό χωριό μου δεν όπηρχε Δημοτικόν Σχο λείον τότε, διά. τοϋτο τά. πρώτα γριΧμματα τά. εμαθα εις το Σχολείον της πα ρακεψένης κωμοπόλεως

_Χα Ρ ο κ ο Π ι ο ο,

τό οε ΈλληνLκον ΣχολείΟΥ ει;;

την Πρωτεύουσαν τοϋ Δ'ήμου, Κ ο Ρ ώ ν η ν.

Έπ~γαLνα στην Κορώνψ πεζη,

καθ' ήμέραν, καΙ επέστρεψα στο χωριό μου το έσπέρατ; διανύων οϋτω περί

τά δέκα

(10) χιλιόμετρα ήμερησΙως. '

θ'.,ϊ,,' " 2.f-' ""θ ' , , ό γειaν ατσακαι'fμεΡαν πορε'ια., ιμε,ι:;υΟ'I'ησε να. στερ,εω"ω μια.ν

, '.$-ι Α υτη '1

λένιCΧ. καΙ Υ' ά.γαπήσω την φύσιν, Τόσον, ωστε να. καταστώ ενας ικαλος δρει 6ιΧτης, πρά-γμα δπερ καΙ ηοη, ήλικΙας ανω τών

ετώγ, τό πράττω, άνερ-

α:ψoμ~τoυς Κισ.ΙέιμπεφlQι1tΟlλέμοι>ς Άλβαν,οός. Ό rιωΡϊος ξ"! καιρψ ιμriΧYjς oUΔέιroo'τε κατε δέχετο να. ,ρΙψη 'ντουφέκι η πιστάλι , ά.λλ'

σ.ε~ΠO'Όε μJετιΧτω'ν πα-λλη:κα-ριων' του 7VρωΤΙJς

έφώριμα- ~ιφ'ήΡYjς κα-Ι νικων κlαΙ κα-ταιθιώκων εσφοοζιε

(jl;;

β,α.νοός.

'Ι10υρ:κων

ΔIραιO'ΤΎJιPΙως

πα.λ λ ηκα.ρ (ων

1)00,

οε

00OO1)IΧ'διωκιQμJενoςo,πΌ

, ΑΙρ,κιχιδ (ων κιχ Ι

των

Κοορυ'rινων

σφόβ\Χ-τa τ,οός Τοόρ,κοος κα-Ι Άλ κατέφυϊεrν

παλ Ι.QιΡ κηθιε Ι ς εν

κ.ε ι,μέrνης πλ ησ(uν της κωμοιπ6λ'εως Δ ημητσά,νης a,πό

1000

τ1l

τέλω;

με'τά.

:;0

Μονη των ΑΙμυ,cιλαl'l,

Το6ρκοι>ι;; κ'cιΙ

800

Άλι)α.νο');

πεζoό~ κα.l πoλISlμ~σιx.ς 1jρω"κωςoc'πό της 8ης α/Ρια.ς της 7Vρω'tα.ς μέχρι της 3ης μ.μ. τη; 18η,ς Μϊα.ΡτΙο>υ το!} ρωτκωG

xrxl 50

:xJIΧol φαν<εύOlα.ς κα.Ι 1Όληγώ,σας

δiμιon

300

μιετά τω'ν aw.λληmφιων του.

ά.πΌ τους έχθροός, έφονεόθ-η Τι Μιετ'

αότοfJ

έφC.llν,εόθησαν

τότε

Εα.ρυτινοl %λέιπτα-ι υπό τοΙΙς Γιάννην κα.Ι Κουν'τάνην KΌλoΚ!orτρώνΎj\l, ο'ίτιν;ες εΤχον

πρOlσέλιθει Π<ΡΟζ

ρεΤτο

1804

&,νθιιστιX<μJεrνoς,

έ,π(ισ1<Jε.ψιν 'Όοσ Γιώ'ρ"(ΟΟ.

Iέφάιμιλλ,ο;;

Μέλλι,ον

με

τοός

Mα..pooaν

K~Ι δ πeριώνuμΟζ κλJεφ'tΙ(X.ρχηγΟς ΓιωΡΎ'ΟΙζ

Ντάιρια.,

θιε ι αικόιν ,

ρουσην,

Ι.

Κολοκοιτρα>νην

έθ'εω

οοα.Ι

Τ.

ό μενος

""'Αττικην ,~ Εις τα περτΙ Τ'ιν υρη, ΚΙΧ θ'"' εκlΧστην Κ υριlΧκην, ΚIΧΙ""λλ εις ΙΧ 7.ι

60υΙΥα τής ΈλλάlΟΟζ, σuμ;μ~τέκωΥ Θ~ς όΡΥw'lωμέΥlχς cψει6(kτι~ς δμάJoας.

'Γελειώσα; το "Ελληνικον Σχολείον Κοριονης το

1899,

ε-CΡOίτησlΧ το πρω

ΤΟΥ ετος εΙς το Γυμνάσιον Φιλιατρών, κα-Ι τιΧ λοιπιΧ σχολικιΧ ετη εΙς το ΓΙ)8 μνά.σιον Κιχλιχμων, εκ τοΟ δποίου [λασον άπολυτήριον, το ετος

Τον Σεπτ€Iμ;OIPιoν τοϋ

1903

1903.

~λHoν 'εΙς -οας

την Νομικην ΣχολΎιν, τον δε "Ιανουώριον τοϋ

, Αιθηνσ,ς 'Κ,IχΙ tvεγράψη'll εΙς 1904, κlΧτετά.γην εις τον Στρα

τον (Β' Πεδι '10'1 Πυρ060λι'Κ,όν), ώς εθελοντης με τον 6ιχθμον τοϋ Δεκα-νέως. "Ητο rιεπιθυμία μου κlΧι rι κλίσις μου νιΧ γίνω σ τ Ρ α τ ι ω τ ι κ

6 ς.

ΙΙΙ.- ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΙΣ 'Ως ΎπlΧζιωμlΧτικ6ς,. ήτοι ΛOXίlΧς καΙ ΈπιλOχίlΧς, OlΧθμ,Oός, εις τούς δ

ποίους ώνήJλίE!ιo'ν πολύ τ!α~έ'ως,έoι'διάx:θΎJν πολλά. Έγνι;)ρι,σιχ, την ζωην τοσ Στρα τωνΟζ, rι δποία πολύ με ε60~θησε εΠΕιτα νιΧ ψυχολογώ τοι>ς ύφισταμένσυ; μο:)

και νιΧ τούς χρησιμοποιώ &νά.λογα με τα.ς ίκαν6τητά.ς των. Εισήλθον εΙς τ~ Στρατιωτοων Σχολετον το

1909, Οέκ.ατος μεταξυ 54, και μετιΧ τριετή φοί

ΤΎ)σιν έξήλθον, με τηΥ ίδίιχν σειράν, Άνθυπολοχαγος του Πεζικ,οΟ. Ούτως, rι Στρατιωτική μου μόρφωσις με πλήρη θεωΡΎJτικήy και πρα'}tτικην γνώσιν δλων των δπλων τοϋ Στρα:οοΟ μχς, συνετελέσθη, οι6τι, υπηΙΡIΕ'τήσιχ,ς εlΙς το Πυροδο

λι'Κ,ον έγνώριζΟΥ τά τοΟ ΠυροοολικοΟ, φοιτησας εις την Τππευτικήν ΣχολήΥ εγνώριι,Qοv τά τοϋ "ΙππικοΟ. ΔιιΧ Τής εΥ τω Στρατιωτικώ Σχ;ολείω εκπαιloευlσ~

ως φαιθον 'καΙ τη:Υ τακτικη'Υ του Πεςι,χχοΟ. ΈπΙ πλέον, φοι τ/ισας, ώς ύ,ποοξιω

ματικός, εις Σχολην Τηλεγραφητών τοΟ Πολυτεχνείου, ελα60ν' εκείθεν κCt.Ι πτυχίον ΤΎ)λεγραψητοΟ. ΒραOUτερον, ώς Λοχαγός, εψοίτησα, εΙς Έπιτελικην Σχολήν, οιευθυνομένην ύπο Γά.λλων Άξιωματικών (ετος

1917) ,

και τέλος, (tlς

ΣυΥταγματάρχης, εΨOίτησlΧ εΙς την Σχολην 'Ανωτέρας Στρατιωτικής Έκπαι

δεύσεωτ, &πoφoιτ~σας με ΚlχλλΙστην Έπ[Οοσιν. Δtώκησα τήν Σχολήν Πολέμου Όρα.Οότερον, ενθα μοι εδόθη Τι εΟκαφία. V7,

διδαχθώ και νιΧ διδάξω. Τέλος, διατελέσας Άξιωμα.τικΟς 'Επιτελειου, 'Επιτε λάρχης Μερα.ρχίας και Σωμ. ατων Στρατοθ, προς οε Διοικητης δλων τών μι

κριον καΙ μεγάλωΥ Μ()νά!οωνεΙΥ

ΕΙρήνηκ:αι Πολέιμω, μ.οΙ εο6 ιθη rι ευκαφ:α

διιΧ πολυχρονίων &σκ1lσεων μ~τιΧ Στρατού καιεπι τοϋ Χάρτου, να. γνωρίσω

την α.ληθινην Στρατιωτικήν Έπιστημην, οχι

1'. 6'10',1

θεωρητικά, &λλιΧ καΙ μΖ

τήν μεγα.λυτέρα.ν α.π6δοσιν εν τ~ εφαρμOΎ~ της.

IV.-

ΣΤΑΔΙΟΔΡΟ:Μ:ΙΑ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΗ

ΠρoΎΙXθΎJY εΙς Άνθυπολοχαγόν, α.ποφοιτ"ήσας του Στρατιωτικοϋ Σχολε[cJυ) τον 'Ιούλιον 1912. Τον Σεπτέμ6ριον του

1913 προ'ήχθψ εις CΥπολοχciγ6v, &μέσως μετα. τΎιν

λήξιν των πολέμων

Τον

1912-13. Μά.ρτιον του 1915

εις Λοχαγόν.

Γ.

ΚΟΣΜΑΣ, μετΎ] γυνιαί,κα 'τω Kλεαπιiτρ,α;,το γένιΟς Χρασοσπαθη, κχ,τ,α ψωτoγ!pιrx.φ(.7,

του 1953, δwν δ

στρατ'ηγος

1jc,:x.'1 [ι,πουργος

Βορε ίου

<ΕλλIiJ5<ος.

'Ι'δν Όκτώ6ριον του 1~:H8 εΙς Το:γμο:τιΧρχην.

Τόν Όκτώ6ριον τοσ

1922 εΙς 'Αντισυνταγματαρχην, - Τδν Ίοόλιον τοϋ 1927 εΙς Συνταγματαρχην, λογισθείση; τητός μου &πό τόν "Ιοϋλιον του 1924. - Τδν Μάϊον του 1934 εΙς <Υποστράτηγον, και - Τόν ΜιΧρτιον του 1939 εΙς Άντιστρά.τηγον.

τ~ς &ρχαι6-

'Άπαντας τους ~νω οαθμους ελαοον, κατ' εκλoγ~ν, οοοε των κατωτέρων

εξαιρουμένων.

V. -

Ο ΓΑΜΟΣ ΜΟΥ

Ένυμψεόθην τήν Κλεοπατραν, κόρην Κ. Χρυσοσπαθη !κ Καλαμων, τήν 3ην Όκτω6ρΙου

1920. Ή o~κoγένειά της ήτο εκ των καλυτέρων των Καλαμων

και συνεδέετο συγγενειακως πρός τάς καλυτέρα; οΙκογενεΙας του τόπου. Μορ φωμένη

(~πόψoιτoς τοΟ ιέ"

'Α&ήναις Γαλλικοί) ΚολλεΥΙΟι] ΣχΙντ Ζοζέφ),

πηρξε καθ' απαντα τόν μακρόν συζυγικόν μας 6Ιον (ήδη πλέον των 40 !των) , σuζυγος πιστή καΙ &ψοσιωμέν'Υ).Όψειλω πολλά ε~ς αυτ~ν. Ή συμπεριψορ&.. της κσλ

ευΗυκρισΙια της ύπηpJζX'! ε'Ι; ~ριστιoγ 6~;.ιθ:μόν διά. lμ&%ν γυναίκα.

Κατά τδν πολυκόμαντον

6Ιον μας, α.ποτελοό\-, . ενον &πό εκστρατείας, δμη

ρΙας κλπ. α.ντεπεξηλθεν α.πολότως εΙς τά καθ"ήκοντα και ύπαχρεώσε«; της. Δεν ύπεισήρχετο ε~ς τα. εσωτερικά τοσ επαγγέλματός

μου, και έτ"ήρει α.ξιοπρεπε

στά.τηιν συ'Ι.ΙJπειριφα.ιραιv εν τη Κο,ι'lωνιΙα τωνοια-φό,ρων πόλ,εωΥ', ε'lθΧ υπ 'Υ)ρlέΤ'Υ)σα,

ως ΔΙΟΙΚ'Υ)τής μικρων τε και μεγά.λων Μονά.δων καΙ ως 'Τπουργός. Έκψρά.ζω

ένταϋθα τήν ευΥνωμοσόνην μου προς Αδτ"ήν, κα.Ι τήν ευχα.ριστΙα.ν μου εΙς τον θεόν, Οιά. τήν σϋντροφον της ζωης, πού μοσ εΟωσεν.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

VI. -

ΔΕΥΤΕΡΟΝ

ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑΙ ΚΑΙ ΜΑΧΑΙ

"Ελαθα μέρος εΙς Όλους τοuς Πολέμους της Πατρ[δος μου, &πο του Έλλ η

νοτουρκικου του

1950

1912,

μέχρι του κατά του συμμοριτισμου του ετους

σuμπεριλα.μ6α.νoμένoυ. Προαχθεις εΙς, Άνθυπολοχαγόν τον "Ιοϋλιον

90',1

1949-

1912,

έτοποθετήθην εΙς τό

Πεζικόν ΣόνταΥμα. (Κα.λα.μων). Μετ' όλΙγας Ύιμέρα.ς &πό της ιΧνω τοπο

θετήσεώ; μO'U, !πελέγ'Υ)ν κα.ι &πεστάλ'Υ)ν ε~ς 'ΑθΥινας πρός εκπαΙδευσι ν ε~ς τά. Πολυδόλα, οια. των δποϊων, τό πρώτον Ύjo'Y), !ι:ρωδιάσθ'Υ) δ 'Ελλ'Υ)νικός Στρα.τός.

Ταϋτα -ησα.ν σιιστ'ήμα:τΌς ΣΟΟρτς

Λ6ζ. Ή εικπ'α.ΙOεooιςOι~ρ'κεσεν επι 201jμε

ρον, Έπανελθών ε~ς τCι Σόντα.γμά. μου, έξεπα.Ιδευσα. τό &πα.ρα.ΙΤ'Υ)τον πρόσω πικον των πολυΌόλων μου κα.!. &νεχώΡΎJσα., &τμοπλοϊκως διά. το μέτωπον

λαια. Έλλ'Υ)νο

(Πα

Τουρχικ"ή, εΙς Θεσσαλία», μεθόριος). Άπε6ι6ά.σθ'Υ)ν είς Βό

λον, εκείθεν σΙΟ'Υ)ροδρομικως εΙς Λά.ρισα.ν κα.ι εν συνεχεία δδικως είς Γ Ρ ι ζ ά.-

ν ο ν Θεσσαλίας, ~νθα σuν'ήντησα το ΣύνταγμιΧ μου. Μετα. δύο ημέρας εΙσ'ήλ θομεν εΙς τo~χθρικoν ~δαψoς, του Συντάγματα; δ~ελθόντoς μετα. μικρα.ν εχ θρικην &.ντίστασιν, εlς το έχθρ~χoν εοαψος χιχΙ στρατοπεδεϋσαντο; τήν πρώτην νύκτα εις το χωρίον "Ελευθεροχώρι.

ΜεγιΧλη ήτο η συγκΙνησίς μας χατα. την διιΧβασΙν μας εχ της Έλληνα

ΤουΡχιχΎις τότε, &ν Θεσσ~λία, μ;εΟοlρΙου. 'Όλοι οϊ λόχo~ οΙ lδ~φxόμενoι τ!~ύτ/'~ εζητωκρα.ύγα.ζον μετ' ένθουσια.σμοσ κα.Ι συγy~ιν'ήσεως. τ-ην νύχτα. εΙς το Έ λευlΗεροχιί>ΙΡL εAme. χώιΡ'α.ν εlνε~δoς αJLφνι:δια.οιμι;υ, εκΏηλωl8'έντοςεκ

μέρους

ήμ.ιί>ν δια. πυρoooλι,~ων '&.σκJόπων, &.λλα. τη ,επειμιβάσει τωιΥ βα;θμοψόρων, έπε

'tEUXIIhJ ή -roiXιϋισις τοσ πυ'ρος ικα.Ι η άπιοκα.τάιστα.ισις τΎις "'ήl~χΙα.ς εΥ τω κατια:ιυλ~ σμώ. Έξηκρ~oώθη τ-ην πρωϊαν, ΟΤΙ εΙς σχοπος τοϋ χώρου τοϋ καταυλισμοϋ, 'Ψι χουσε κατά μεσονύχτιον,

ψωνα.ς &.τόμων 'βα.διζόντων

κατα. μηκος της χαρά

δρας, Ύ)ν έπετήρει κα.Ι μη ύπακουσαντων να. σταματήσωσι εΙς ·~-ην πρόσκλ "'1σϊν του, επυροβόλησεχα.Ι

έκ. τοσ πυροδσλισιιοϋ

εlς τον καταυλισμό», εχοηλωθεΤσα

οι' α.σχόπων

τούτου lεπηλθεν

η Οια.τα.ρα.χ-η

πυροβολισμών,

πράγμα. δπερ

μαρτυρεϊ &..πεφίαν καΙ τ-ην ελλειψιν σταθερά; καΙ επιμελους &χπαιδευσεως τοϋ Στρατοϋ,

Μετα. ταϋτα είσήλθομεν εΙς τ-ην χοιλάΟα. του Τ ι τ α Ρ η σ ί ο υ ποταμοα κα.Ι μετα. οι ήμερον πορείαν οια. τών Καμβουνίων όρέων εψθάσαμ.εν

El;

χωρίον

Μ ε τ α. ξ ά ο ε ς (πα.τρΙς τοσ παλαιοθ καΙ λίαν Εχα.νοσ, προ τοϋ 21, όπλα.ρχη γοσ Ν ι χ ο τ σ ά Ρ α)

εκεΤθεν, νύχτα, εβαδίσαμεν προς τη~ βορείαν εξοδον τijς

στενωποϋ Π Ο Ρ Τ Α Σ (μεταξυ ΚαμΟΟ\Jνίων χαΙ Πιερίων ορέων), εΙς τ-ην ~ ξοδον τΎις στενωποϋ Πόρτα; προς Σέρβια.. Κατα. τ-ην εζοοον, το 9σν Πεζιχ6ν, συνΎιψε τ-ην πρώτην συμπλoχ~ν του μετα. τοσεχθρου, &.ποτελουμένου εξ &νος κα,Ι πλέον Τάγμα.τος, ερχομένου εκ της κατευθύνσεω ; της ΔεσκιΧτης, είς πυχνους σχημα.τισμους καΙ &.λλαιλάζον δια. Τουρκικων ,εκcpράσεων, παροτρύνσεωτ, Έπιτυχης Όολ η πεζιχοσ κα.Ι πολ»

βόλων, διέλυσε, με μεγίστας &'πωλείας, τον 05τως &.κσλύπτως βαδίζοντα. εχ θράν, κα.ι μεταξυ των πτωμάτων ιΧνευρέθη, cpερομένη υπό τινα; Τούρχου Δερ

6ίση

(Χληρικοη "Οθωμανοϋ}, μία. σημα.ία Εερα. Τουρχική, ητις μετα. τον Πό

λεμον παρεδόθη χα.Ι εύρίσχετο εΙς το εν Άθήνα.ις Έθνολογιχον ΜουσεΤον. τ-ην &πομένην διερχόμεθα τον Άλιάχμονα. δια. της γεcpύρας των ΣεροΙων χα.Ι πα.ρε μείναμεν εις τ-ην διασταύρωσιν τών όδών Θεσσα.λονίχης-Κοζάνης. Προς τ-ην Κοζάνην-Καϊλάρια., η πορεία. συνεχϊσθη δια. τών Νοτίων κλιτάων του Βερ μίου κα.Ι μετ α. σuμπλοχιj)ν Εως Ξηρολειοά,δι μι κρα.ς Οια.ρκεία.ς χαΙ μιχρου εν διαcpέροντος, χα,τήλθομεν

χαΙ

χατηχλίθημεν

παρα.

τον σιοηροδρομιχον Στα

θμον Ναούσης. Έχε! εδέχθημεν επίσκεψιν Ναουσα.ίων, οϊτινες πληροψορηθέν τες οτι στερούμεθα άρτου, επέστρεψαν εlς Nιioυσα.y κα.Ι τ~y !πομέν'Υ)ν, έπα.

ν'Υ)λθον με φορτώματα. άρτου επι των ζώων των χαΙ εδειζαν τ-ην χαρά,ν των πα.ντοιοτρόπως δια την &ψιξιν του Έλληνικοα Στρα.του κα.t

'ti]v

έλευθέρωσΙν

των υπ' α.ότου, δεδομένου ΟΤΙ καΙ οΕ πρόγονοΙ των ε!χον γενναΙως πολεμήσει

δια. την Μεγάλην Έλλάδα κατα. Πιν Έπανάστασιν τοσ

1821.

Μετά. Μο ~μέριxς, ήτοι τ~ν

19 και 20 ΌκτωlορΙοu, ελαοε χώραν ή μιiχ'ιj

των Γιαννιτσων.

Ό όποψαινόμενος διώκει, έπΙσ'ιjζ κατα. τ~ν μιiΧ'ιjν ταύτην, τ~ν Β' Δι

μοφΙαν Πολυοόλων τοϋ 90υ Πεζικοσ. Αε Διμοιρίαι πολυοόλων τότε (το πρώ τον είσελθοϋσαι εις τ~ν σύνθεσιν τοϋ Έλλ'ιjνικoσ Στρατοϋ}, ~σαν ά.νεξάρτ'ιj τοι καΙ, κατα. τ~ν μά.Χ'ιjν, διετίθεντο εις εν των Ταγμάτων Πεζικοσ δι' ύπσ στήριξίν του, δια. τών πυρών των. "Αλλ" ολοι οΙ οιοικοσντες (Συντάγματα, Τά

γματα)

, ~γνόoυν τ~ν τακτικ~ν τών ύφισταμένων εις τ~ν «α.μεσον καΙ εκ τοσ

εγγuς όποστήριξιν τοσ προχωροϋντο; Πεζικοσ δια. των πυρών των». Αε 'Γουρ κικαι δυνάμεις οεν ~σαν πολυάριθμοι, &.λλά, ~ &μυντική των όργάνωσις ~τo

πλήΡ'ιjς. ΣτραΤ'ιjγικωςέστ'ήριζoν το &.ριστερΟν ε'ις τα. ελ'ιj των Γιαννιτσών, το δε δεξιόν των εις τα.ς όπωρεΙας του ~ρoυς

Π ιi ί: κ ο ν.

"Απα; δε δ ενδιάμεσο;

χωρος ~τo καλως όργανωμένος οια. διαδοχικων δΡUΥμά.των επι τών εκ Παϊ κου δρου; κατερχομένων προς τήν πεδιάδα &ντέρεισμά. των.

Το Σόνταγμιi μ.ας

90ν Πεζικ.Ον

~τo Σόντα.γμα εμπροσθοψυλακη;

καΙ ενεπλά.κ'ιj πρώτον καΙ εκατέρωθεν αυτου, προοδευτικά, α,νεΠΤόxθ'ιjσαν τα.

α.λλ~ ,Μο ΣυΥ~ά.γr!j;ατ~ της ιν ΜφαφχΙας (80ν καΙ

110'1

Πεζι κον)

Ή μά.χ'ιj έκερδήθη, &.λλα. με πολλα.ς ά.πωλε[ας. ΟΙ &ξιωματικοΙ επέδειξαν γεννιχΙαν δια,γωγ~ν κα,Ι εψoνεόθ'ιjσαν εκ τοϋ

90υ Πεζικου πολλο] Άξιωματικοl καΙ μεταξu τούτων δ Tαγματά.ΡΧ'ιjς τοϋ Πε ζικου Ν ι κ ο λ ό π ο υ λ ο ς, εκ Μεσσηνίας.

T~ν νύκτα της 19'ιjς-20ης ΌκτωΌρΙοu, οΙ τοnρκοι προολέποντες τ~ν

~τταν των, διεπέρασαν τον δγκον των στρατευμάτων των &.νατολικι!>ςτοσ Ά

ξιου καΙ α.Ψ'ιjσιxν επι των θέσεων &.μυν'ιjς των μι'>φα. τμήματα δια. τ~ν διατή Ρ'ιjσιν της 'Επαψης και της ψυσιογνωμΙας της μάΧ'ιjς, τα. δποία εντος της 10η; ιϊ>ρας της πρωtας της 20ης παρεδόθησαν η έξoυOετεριI)θ'ιjσO'.ν καΙ ή μιiχ'ιj

ληξεν. Μετα. τ~ν μ;ά.χην, δ <Ελληνικος Σψα.τ6ς, πα.lρέ'μιεινε ουιτικως τοϋ ΌΆJζιoυ επι

2-3

ήμέρας, καΙ τέλος διέ6'ιj αυτον δια. της επικαλυψθεΙσ'ιjς οια. σανιδώ

ματος σιδ'ιjρoδρoμικης γεψυρας Άθ'ιjνών-ΘεσσαλoνΙΚ'ιjς. T~ν 26'ιjν ΌκτωορΙου κατελήψθ'ιj ή ΘεσσαλoνΙκ'ιj καΙ το 90'11 Πεζικον κα τ'εκλΙ'θ'ιj

οοlρεΙως της πόλεως. Μετα. πιψαιμοψην ,όλΙγωlν ήιμερών, Τι Μερα'ρχΙΧ

μας έκινήθ'ιj προς δuσμας κατα. το γενικον δρομολόγιον ΘεσσαλoνΙΚ'ιj-Άξιoς -ΣκύlΟίρα 'Eδ,έσισης~Π6δoς-Bέ,ριμιoγ

i~Iρ'Oς--Κά.τω

ΓΡ:ΧiΙJ.Jμ-ατΙκοιΟΟ"ι-"Οστρ,ο

Οον. Παρα. το "Οστροδον συνηΦε μιiΧ'ιjν μικράς &.ξΙας καΙ είτα οια. της νοτΙας παριιφης της λΙμν'ιjς Όστρόοου, εψθασεν εΙς Κα.τρανΙτσαν καΙ Σόροοιτς

(ηδη

Άμυνταιον) . Έκείθεν εκΌιάσασα. τ~ν στενωπον τοσ ΚιλuνδΡ - Ντερ6εν εισηλ θεν εις Πάνιτσαν καΙ είτα εις Φλώριναν. ΤΟ 90ν ΠεζικΟ'ίέΥ σιΝεχ,είlα, 'Emροχώ!Ρησεν πιρος Ποσιδέρι, καΙ ,εκεΤθ,εν cp[κετο

εtς το σημερινον

χωρΙον Β α τ ο χ ω ρ ι, έπα,νελθον

μετα. δεκαήμερον,

εις Θεσσσ.λονΙΚ'Υ)ν. Έκ θεσσαλονΙ'κ,ης, μετά. τινας "ήμέρας, επε'Οι6ά.σθη μετα τω'ί

λοιπων Μονάδων της ΜεραρχΙας εις πλοΤα ΚιΧΙ ηχθη εις Πρέ6εζαν καΙ εκεΤ-

θεν εΙς Περιοχην άνω και κά.τω Μανωλιά.σσης, λα60ν μέρος εΙς την πολωρ

κίαν τοίί ΜπιζανΙου και εΖς τ/ν κατά ΦεΟρουά.ριον τοίί

1913,

πτώσιν αυτου

κα.ι παράδοσιν τΎjς πόλεως 'Ιωαννίνων. Μετα. την πτώσιν του ΜπιζανΙου και την κατά.ληψιν τών 'Ιωαννίνων ε ληξεν δ κατα. τών Τούρκων Πόλεμος του

1912-13.

Θα. έκθέσω περιληΠΤΙΚώς ,ένταυθα την διεξαγωγην των κυρίων μαχών του Πολέμου τούτου απο στρατηγικης απόψεως και είς τινα σημεΤα απο τακτι κη, τοια.ύτης, προς οε θα. μνημονεύσω και ~νια επεισόδια ατομΙΚώς συνδεόμε να προς έμέ.

Ό κατα. Τούρκων Πόλεμος περιλα.μ6ά.νει τα.ς τρεΤς κά.τωθι κυρίας μά.χας.

Σαρανταπόρου, Γιαννιτσών.

ΜπιζανΙου-'Ιωαννίνων. α)

Μ ά. Χ η Σ α Ρ α ν τ α π ό Ρ ου.

Α Ό ''Ε δ α φ ο ς.

Έκ Θεσσαλονίκης προς Δυτικην και Kεντρικ~ν Μα.κεδονΙαν δεν δπΎjρ χον τότε παρά μία ά.μαξιτη δδός, ήτοι: ΛαρΙσης-ΤυρνIΜου-Έλασσώνος καΙ

εκετθεν διχοτομουμένη ά.μαξιτη δδΟς &γει αψ' ένός δια. των στενών του Σαραν

ταπόρου προς Σέροια-Κοζάινην-Φλώριναν,

και αφ' έτερου,

δια. Σερδίων,

κατα. μηκος της 60ρείας πλευρα.ς του Άλιά.κμονος, εΙς Βέροιαν-Θεσσαλονί κην.

Έκ Κοζά.νης ~ ά.μαξιτ~ δδος συνεχίζετο δια. Σιατίστης προς Καστοριών. Χιλι6μετρά. τινα προς 60ρρα.ν απο Έλασσώνος, ετερος κλά.δος δδου, &πο

σπάται της ώς &νω 6000, καΙ στρεψόμενος προς Άνατολά.ς, διέρχεται τα. στε να. Πέτρα.ς κσ.Ικα.ταλ ήγ,ει εΙς Kα,τερΙ'νrιν.

τα. στενά ΠΟΡΤΑΣ σχηματίζονται απο τα.ς &.νατολικά.ς καταπτώσευ; τών Καμοουνίων ορέων κα,ι τών δυτικών τοιούτων τών Πιερίων. Προ της εκ της Έλασσώνος είσόδου τούτων καΙ &νατολικώς της δδοσ,

υπάρχει το ϋψωμα Β έ γ λ α (υψος

1142) ,

δπερ φράσσει την εκ Νότου EraoOvν

τών Στενών Σαρανταπόρου, ετερα δε τοιαύτα ψρά.σσουν τ~ν oυτικ~ν είσοδον της στενωπού Π έ τ Ρ α. ς. "Άπαντα ταϋτα ~σαν όργανωμένα. &μυντικώς. 'Άνευ της έκ6ιά.σεως τών στενωπών τούτων και τΎjς απελευθερώσεως τών &δών ε[νocι σ.OUναΤΟ'Υ ν&. ε!σΙλίθ-η τιςΘΖς Δυτικην Μα:κιεIΟ:ονία.ν 'ΚιαΙ εΙς τας πε

ριφερείας Γιαννιτσών

Κα.τφίνης oc;αι έ.κεωεν ει!ς ΕεΙΥτρικηΙΥ Μα.κε'δονία.ν.

Β'Έλιγμός

Τό Έλληνικό"ι Σ-ψατηγεΤΟ'ν (4ρχιστράτηγος δ Διάδοχος τότε Κωνσταντϊ-

γος)

σuνέλσ.-6ε κα-Ι εφ1j1f)μιοο>εν τό!ν επ~6~λλ6μεr,ιoν εκ τ-ου εδάιψους καλ τω'J δυ"lά.

μ:εων τΟΟ έ~θ:ρoo

Έ λ ~ γ μ ο ν

ΠΡIQ,σέδα.λιε κtkΙ

.ητr;~

συνεκρά.τησε τον ,εχθρον ε,Ις τα.ςόxυ:ρωμέιnς

νοlτΙα.ς

εΙσόδοuς των στενωπών Π ό Ρ τ α. ς κα.Ι Π έ τ Ρ α. ς κα.Ι δ~α. των Κα.μιΟοuνΙων όρέ-ων (Γ~α;ν/~ωα.-:Με't1χξlά.δες, ΒορεΙα. ~ξoooς σ-vεινωποο Π6Ρ'Τtkς) οια. της ιν Μερα.ρχία.ς κα.Ι του 'Ιππικου 8ια. της Κοιλά.80ς της Δεσκά.της επέτuχε τη'!

κα.τά.ληΨιν της 60ρεΙα.ς εξόδοι> της στενωπού της Π ό Ρ τ α. ς οΙων)

χιλ. Ν.Δ. Σερ

Ή κα.τά.ληΨις της 60ρεΙα.ς εξόδου της στενωπού της Π ό Ρ τ α. ς επέψερε

την διά.λυσιν του Τουρκικου Στρατοϋ κα.ι το &νοιγμα. δια. την α.κ~)λυΤoν κσ.τά.

ληψιν της Στενωποϋ Π έ τ Ρ α. ς. Ό nιγμος ούτος, &.ριστοτεχνικΟς εΙς την σύλληψιν κα.ι τήν Εκτέλεσιν, τι

μα. το τότε Γενικον Στρα.τηγείον κα.Ι τον εκτελεστην Έλληνικον Στρατόν.

Γ' ΆξιοσημεΙωτα. έ π ε ι σ ό δ ι α.

~α-τα. τηιν κΙνησιν της ιν ΜφοορχΙα.ς &.πΟ Για.ν'νιτσα.-M'ετooξιΧ:δες-εξ~δoς στενωποϋ Πάρτατ, &.ποτελουμένηι; εκ των Συντα.γμά.των Πεζικοσ, πλίου]

90'1

(K~α.μων)

κα-Ι

110'1

(T,ρ~πόλεως) ,ενω εν

Τά.γμtk

80'1 του

[Ναυ πρια,πα

ρευομένου Βου Πεζικου δι~ρxετo χεΙμα.ρρόν τινα, κα.τα. τα. μεσά.νuκτα., εδέχθη

όλιγά.ριθμα. πuρα. εξ Άνα.τολων λια.ν ,επιτυχη. Ή πορεία διεκόπη. Άπόπεφα.ι επα.να.λ ~ψεως εμα.τα.ιοοντο

δια. πυρων Εκ τi'jς ίδΙα.ς θέσεως, του έδά.ψους κα.Ι

του σκότοuς μη επιτρεπόντων πα.ρά.κα.μΨιν της Όα.λλομένης χα.λικώδους εκτά. σεως. ΕΙς μΙα.ν των ά.ποπεφων τούτων, εψονεύθΎ) δ ά.νδρείος Τα.γμα.τά.ρχης τοο

Πεζικου Π α. π α. δ ~ μ α. ς, πα.ρορμων το Τά.γμα. του να. διέλθη την διά.6α.σιν ταϋτην. Ή ψά.λα.γξ της Μερα.ρχΙα.ς οϋτω ύπεχρεώθη να. πα.ρα.μεΙνη μέχρι πρω 'ία.ς επι της ~μιoνικης τα.ύτης δδου. την πρωtα.ν περίπολοι κα.Ι δόποψα.ινόμε

νος, επι κεψα.λης δψοψΙα.ςπολu6όλων

(τα. πρωτα. πολuΌόλα. πο,; εxρησιμoπoΙrι

σεν δ Έλληινι,κ,ος Σrφ~τός, σu'στ/~τoς ΣIΌlάJρτς

Λόζ)

επετύχ«μ.εν' την 'ΈJξόν

τωσιν των παραπωλυόντων τ/ν διά.Οα.σιν τijς Χα.ρά.δρα.ς Τούρκων Στρατιωτών. Έπρόκειτο περ] όλιγα.ρΙθμων Στρατιωτών, ύποχωροϋντων Ικ της Νοτία.ς είσό δου της στενωπού Π ό Ρ τ α. ς, οϊτινες επεζ~τoυν, Άλ6α.νοΙ 5ντες, να. δια.ψύ γωσι, ιμέσω Δuτικης ΜαιΚιεΟονΙα.ς προς

,.AJ.J6'αovlocv

ικ,α.Ι IΟιlα.ισ't1α.uρωiθέντες

τη'ν

νύκτα. με την ψά.λα.γγα. της Μερα.ρχΙα.ς, ε6α.λον ά.πο ψό60ν, προς το λαμπερό τερον μέρος του χά.νδα.κος, μόλις εΌλεπον να. κα.λόπτετα.ι το μέρος τοϋτο όπο

των σκιων των Οιοο6α.ινόντων.

Ευτυχως ή εξοοος τi'jς στενωποϋ κα.τελ~ψθη,

εγκα.Ιρως, όπο των Οια.6ά.Υτων α.κωλότως, λοιπων δϋο Ταγμάτων του Βου Πε ζικου Συντά.γμα.τος. την π,ρωtοον ή

πlορεΙα. σwεX~σθη

έφθνiσooμεν εlΙς 60ρε-Ιαιν ~ξoδoν

στενωπου Π ό Ρ τ α. ς, ενθα. έδέχθημεν έπίθεσιν ΤοuρκικοQ Τά.γμα.τος εκ του ΔuτιΚιOU πλεu;ροίί. E-~ς τό μιέιρος τoϋrτo Qni'jpxov !ρ,είπια. ΠiX.Αlχιοtί τεΙχους Ψ'ρ,χ ςα.ντος την στενωπόν. Το επικεψα.λης Τά.γμα. τού 90υ Πεζικού, α.νεπτύχθη ΙJ.ε τα. των όπ' εμε πολu6όλων κα.Ι ή επίθεσις των Τούρκων ά.πεκρούσθη) κυρΙως

διά των πυρων πολυδόλων μου. Έπρ6κειτο περί Tάγμ~τoς Τουρκικοu, κ~τερ

χομένου ,Εκ ΔιΘσκά.της, δπερ νlομΙσα.v ΟΤΙ ~ στεινω,ποςοεν ε!χε κ~ταιληψθη, --η

δτι τότε κ~τελα.μ6ά.νετo κσ.ι εμπνεόμενον α.πο εν~ ~ξ~λλoν Δερ6Ισην α.ν~πτύ ξα.ντα. μΙ~ν σημ~Ι~ν πρασίνην, Ιστορικης Τουρκικης α.ξΙ~ς, ήρχε το α.κά.λυπτον

κ~Ι &'λλα..λά.ζον έν~ντίoν της κεψ~λης του 90υ Πεζικου Συντά.γμα..τος, ενψ το

80ν Πεζικον ευρίσκετο εLς Σέρ6ι~, Ύjτoι

4-5

χιλιόμετρ~ πέραν της στενω

που.

'Ενταύθα μου εδόθη εδκ~φΙ~ ν~ θαυμάσω την &ξί~ν τοσ πυρος των πο λυβόλων έν τη μά.χη. Το ΤΟUiρκικον Τά.γμχ, &κ~λόπlτως προχωρων, διεσκορ

πίσθη εντος λεπτών τινων της ώρ~ς, έγκ~τ~λεΤπoν κα,Ι την ίστορικην σημ~Ι~ν

του, ήτις περισυλλεγεϊσα όπο τοϋ 40υ λ6χου τοσ 90υ Πεζικοσ, κατετέθη εις το Έθνονολογικον Μουσείον, lνθ~ δέον Ύjδη να. ευρίσκετ~ι.

Μά.χη Γι~ννιτσων Μετα. την διά.6~σιν τοσ Άλιά.κμονος δι~ της μεγά.λης έπ" ~δτoσ γεφόρ~ς περά τ~ Σέρ6ι~, ό Έλληνικος Στρ~τός, μετ~ έξ~κρΙ6ωσιν ΟΤΙ δΟΎκος τοϋ ε~ς

Σ~ρ~ντά.πoρoν Τουρκικοσ Στρατού. ύπεχώρει προς Θεσσ~λoνίκην, οι' δλω» των &πο Βέρμιου μέχρι Πέτρ~ς δδεύσεων, εκινήθη κα.λυψθεΙς &πο το μέρος της

Φλωρ,ΙνΎjςδια. μι&ς Μφοορχία.ς (της νης)

π,ρος Άν~τoλα.ς καΙ μετα. τηνώπω

θησιν εχ!θιρικων ,&ντι,πώσεωνεπιι Βφμιίου ~~l εΙς Κα..τφίΙΥην ήχΗη οια.

του

ογκου του εΙς περιοχ-ην Γι~ννιτσων κ~λυπτόμενoς προς τ~ς Noτί~ς- δι~6ά.σεις

του 'Α!ςιοο όπ,ο μι&ς Με'ρα..ρχία..ς (της ΥΙΙης)

Α .. 'Έδα..ψος

"Ο χώρος του π,ε.CJΙ()u μά.χης ΓΙαlyνΙ'Όσω'ν π,φιιο Ρ ίζετα ι μιετοοξΙΙ των' Ν()τΙω',

κλιτόων τοσ ορους Π ά. 'C κ ο ν, των δποίων τα. δια..δοχικα. ίΕκ 60ΡΡ& προς νότον &ντερείσμα..τα.. 0ι6ύνουσι εΙς τα. nη των Γιαννιτσών, Έντος τούτων έχόνοντο τα. ϋΟα..τα. των εκ το,ϋ χώρου Έδέσσης κ~τερχoμένων ύδατων κα..Ι Εκ της περωχης

Άρδέ~ς κατερχομένου παραποτάμου MoγλενΙτσ~. Δόνια-σα.ί τις y~ ετrιtΎj, δτι εroρό'ΚJει'tΙQ 1ΌειρΙσtlενωποu

προ:αισπιζομένηζ

όπδ

οργανωμένων διαδοχικών &ντερεισμά.των, στηριζόντων τ-ην μεν 60ρείαν πλευ

ρά.ν των εΙς το δρος Πά.ϊκον, τ-ην δε νοτΙα..ν ΘΙς τα. ελη της λίμνης Γιαννιτσών, Άνατολικως των έλων καΙ της πόλεως Γι~ννιτσων, επι του Άξιου, οδδεν

πηρχεν, παρ α. ~ γέφυρα 'Ιγνατία.ς. Νοτιώτερον δε των έλων δεν όπηρχεν έπ] του Άξιοσ πoτ~μ.oυ ~λλη Οιά.6ασις, παρά rι Oιά.6~σις της σιΟηροΟρομ.ικης γραμ

μης

,Αθηνων-Θεσσαλονίκης. "Η θέσις αδτη ~τo &ρίστη προς ~μυν~ν, οιότι

fιτo οΙκονομ.ικ-ή (μ.ικρόν πλά.τος), κοι.Ι είχεν τα. πλεuρα. Ιξησψα.λισμένα. ε~ς Πά.~ΚJOν κα,Ι l.λη Γι,oovvι't1σωv. Είχεν διμως το μέγχ ξλά.ττωι~ νια. ~χη 5rπισθ 'έ ν

της τον ΆξΙΟ-Υ ΠO'αXlμό'ν, roράγμ.α. δπερ ~Mlνατo να. ,έπιψέριη την σJΙχμαλώτισιy δλοκλήρου του &μυνομένου Τουρκικου Στρ~τoυ, α.ν μετα. την μά.χην ένεργεττο

ύπο τοϋ Έλλψικοσ Στρατοϋ α.νΕυ &λαχΙστης χρονοτριβής, οραστηρΙως, Εκμ.;;·. ταλλευσ«; προς την δοικην γέψυραν ΊγνατΙας δοοσ, έπΙ τοϋ Άξιοu, ητις δεν Ιγένετο.

Β' Έλιγμός το Γενικον Στρατηγείον

(Άρχιστρά.τηγος Διάοοχος Κωνσταντϊνοτ}, &.

ψήρμοσε καΙ έδω τον ίδιον έπιτuχή Ηιγμ6ν.

'Συγκιρ&'τηοις τoOέχiθpoG 'έν τ;ω πεδίω, τOlμ'ή

ύπωρειών στεροϋ

'tou

οροuς Πάϊκον μέχρι των ελων)

(ΒοριεΙως)

μέσω των πpoσt64σεων τοα

(&'πό τοϋ τέρμ.α.τος

καΙ ύπεραέρασι; οια. τοϋ άρι

OlpOU;

Π4ϊm,ν. Κά.λuψις των

τΙως των Ηων Γιαννιτσων οιαβάσεων έπ] τοϋ Άλιάκμονος καΙ Άξιοσ ροδρομικ'ή γέψι>ρα)

τιϊ)ν ,;1,0-

(σιδη

• Ι

;

.•

ΓΙ. Έ κ τ έ λ ε σ ι ς

Ή έκτέλεσις ύπήρξε OpασΤΎjpΙα. ΤΟ 90ν ΠεζΙΚ(Ν

(IV

Μερια.ρχ-lας)

&'1ΟΟτελοuν το &.ριιστε:ρΟν Τής Μεραρ

χΙας, έπροχώρησε &'κατασχέτως, καταλαμβάνον τα. δια.δοχικα. Οργα.νωμένα. &'ν τεpεΙ,q.ι.α.τα. κα.Ι -ηχ;θΎ) Ζlν σuνιt;UΜμω μέ τ~ ~ΧJατέlpωOε'ν 't'μ~μaτα.. Ό 'Κόιριος ογκος τιoG ,έχθιρoG, 'i(Jχτα. τ'ήν νόκτα, ύπεχώρησε καλ oιΎjλθ'ε τον

Άξι6ν, οια. τής &μα.ξιτής γεψόρας τής ΊγνατΙας δοοσ, οιαψuγων οδτως τ'ή'~ απειλ'ήν τής υπερκεράσεως τοσ δεξιου του όπο των

OLrJ.

των κλιτόων τοϋ

opou;

προχωροόντων ~μετέρων τμΎjμάτων του ΈλLγμου. ΈπΙ του μετώπουπρό Γιαν νιτσων, α.ψησεν προς οιατήρησιν τής ψuσιογνωμΙας τής μάχης, ελάχιστα. τμ~ μα.τα, α.τινα την πρωϊαν τής &πομένης παρεδ6θΎjσαν &'μα.χητΙ, η μετά &λαψρα.ν άντίστασι ν.

<Ως π,ροετποιν, οέν έγέν'ετο έκμετιiλλεooις τής έI1CΙτυXία.ς τής νΙΚΎjς,καΙ δ ΈλλΎjνΙΚOς Στρατός, &'χθεΙς μετα.

1 1) 2 ~μέρας, &'ναλόγως τής θέσεωτ, Υ}ν

κατεΤχεν, εΙς Άξιον ποταμόν, εδρεν τα.ς δδικα.ς γεψόρας κατεστραμένα; καΙ

~γα.γκά;σθΎJ να. κ«λόψΎj ,οια. σα.ν,ΙΟΜ/ τ~ν σιο'ηροδρομικψ ΤOιαόΤΎjν δια. να. δι έλθΎj τον ποταμόν, οιαταχθεΙς μετά και κατέλαβεν την 26Ύjν

'Α ξ ι ο σ Ύj με

[ω

2 1) 3 ~μέρας Όκτω6ρΙσ!} 1912.

τα Έ π ε ισ

6δ

γύρω τής ΘεσσαλOνΙΚΎjς, ~ν

ι α

α) <Η ~ΧΎj των Γιαν/Lwων υπήρξε σ'Κιληρζι δια. τό

90,;1

Πεζικόν. Έφο

νεϋθησαν πολλοΙ &,ξιωματικοΙ του, μεταξύ των δποΙων μνΎJμoνεόω τον Ταγμα

τάΡΧ1J ν Ήλι6πoυλΣV κα-Ι ΤΟΥ ΆνιΘUπoλoχα.γόν ΣγQϋροιν Γιρ. Οδτος είχε συν εκπα~οεuθij μετ' έμοσ εΖς την όΠ'Y)ρέΤ'Y)σ~ν των πολυ6όλων κα.t o~ώκε~ τΎjν &λ

λΎJV διμοφία.ν πολυβόλων του Συντά,yματo~.

β) την έΠOμένΎjν της μιiΧΎjς των Γιαννιτσων, &'πεστιiλΎjν όπο τής Διοι-

κ:{ισεώς μου

(90'1 Πεζ~κόν), να. συντά,ξω έπιτοπίω; πρόχεφον σxε8~ά,Ύpα-μμα.

του χώρου πεδίου μά,Χ'YJς του 90υ Πεζ~κoυ. Το πεδίον μά,Χ'YJς πα-ρουσία-ζεν μία-ν εΙκόν~έπιγείoυ ΚΟΛΑΣΕΩΣ. Πτώματα. 1lμε-οέρων κ~Ι ΤlοόΡΚω'ν ~κειντo, &.πο άποστάσεω; εΙς άπόστασιν, μέ τα. μά.τ~α- &.νo~κτά., τα. πόδια γυμνά., &νευ &'μπε

χώνων κα-Ι λo~πών εΙοών Eμα-τ~σμoυ. 'Όλα- τα. ε!χον &.ψα-φέσει κα-τα. τ~ν νύ κτα- κα-Ι τ~ν πρωϊαν οΕ νεκpoκλέπτα-~ τών γύρω χωρίων. Ψα. πτώμα-τα- μα-υp~ σμένα ~ρχισα-ν να. μυρίζουν &.πoκpoυστ~κα. κα-Ι οΙ κόρα-κες, κ~Ι α-Ε κοινώς κα λούμεν,α-ι, ετv Μα.κεδονία, κά,Ρ1ες, πlg,p~tΠ'Όα.ντο ετοιιμια- να. τα. ΚiΧτaφάγωσι. ilo~j κα-Ι που ε€iλεπε κα-νεΙς τους νεκροκλέπτα-ς

ν' &.να-ψα-ίνωντα-~

κα-Ι να. έξα-ψα-νί

ζωνται , &.μιλλόμενοι με τα. ορνεα- τ' ούρα-νου εΙς τ~ν δ~α-pπα-γήν, οδτοι μεν τών ρούχων κα-Ι των λοιπων &'ντικειμένων των νεκρων, τα. δέ δρνεα- των σα-ΡκG>ν των*.

* Τις ρου

'tijt;;

ιJψες wfJ roολ~μου, τό

Mεισσηνι,~ς,

6ρΙισooε~ι

με τοΙΙς έχιθροΙΙς τ:οσ Γέ~oυς.

μερ Ιζοuνw,ι τ'ήμισΤp'~ τοο

90'1

ΠιXVΤI~ στΙς πιριοφυλα.κες

: Τό

'1ΌQλιειμικ'ή

~pxuYEL dntό τδ

στijΗοι;; με

στηθ~,;

80'1 ~DfJ ΝloouπλΙοο κ~Ι τό ΙΙον

~~ooμά.~ς,πoό '~x:ει μισ. έξ,~ΙρεΤΎj',

'tijt;;

σομ

'tijt;; Τριπόλεως. 'E~ω δμως

δp&ισΎj. κιχτσ. 'ΌoιUι;; "Ιιεώτιερουι;; ΧJPσνouι;;,

μισ. ζΎjλεΌΤ'ι1,

πιοιλιεμικ'ή

α.ότ'ή δρΟΟση,

με τό ιroρωτo ~φάιντφ~ τ~ς μεγιiληι;; ιέατιχνα.στΟΟOlεωι;; ΠΟιΙΙ νίκησε

21 -

τοόι;; 'Doόpoooot;; κι'

'Κi~Ι 1Όολ ιφ&ιει

Άiλλσ. "(ισ. νσ. ε!ιμιΟΟ:1τιε δΙκ~ιρι, δuό άJκόμΎj Συντιiγιμι~τ~,

τώρα δλ6γος γισ. τό θ,ρυ,λιrx.ό 9.0'1 μισ.άlσύγlΚΡΙΙΤΎj

Σόντ~η.L~ K~λφμων, που et'i~L τό Συντι~γμ~ δλοκλ'ίι

οορν1]θ'fjκε 'roεισιμι~τικσ. νσ. 1ΌΡ ΟΙΟ!ΚΌν1] οε ι τόν 'Iμιιφι~ήμ

λιφΠ'P~Ιf\I·ε

'Ό~ικιWt&. 'τοόι;; Bιxλl)(.ι~νΙΚOυι;;πo,λέμoυι;;,~oστoλΙζετι~ι στΙι;; 7Vsδιιiθει;; 'tijt;; M~κεδoνία.ι;;, ικσ.τ!i τόν πρωτο '7ΟΟιΙ"(ικ60iμιο πόλιElμO φτιχ.νιεια/ι;;

'ΌpO'ro~ιoφopεΤ 'ΌελrEJU'Ό~'tο.

ΆθΎjν~ΤιOΙΙ.

σrrJ;.j ~ πόλιΕΙμο ΤrOισ

ΤΙι;;

τέτοιει;;

'OOt)rI;

σωμ~ ''ΌΟΟΙ;;,

,άικqμJ~

ιοο-φ

κι~Ι

φιχ(',Ιεw,ι

a.λλοU,

"ΌOO;όλιγ/ιxιρχιrκoo\;

σμένους, θdι. κσ.'Όση ν&. γράιψη τφ πολιειμικ'ή π{)λ.~μιlΚ-η

Ιl]'ΌφΙ~

'tijt;;

:ΜEiaσηνιιαιι;;._

πωι;;

τΙι;;γf\lώρ~ζα.ν

κ~Ι τoό~ 1t6~ν~ν νσ. ΠΟιλεμουντουι;; 'ΚJ~Ι

'tijt;;

'ΌρΙIθ,~; τουι;;. Δέν ξέιρω Πιοιόι;; dmό τούι;; Μsooηνίοοι;;

ΆσιΙ'Χ,

-41 κά.Ι φεu"(lει ά.'1tό τΙς γραιμιμέι;; 'tijt;; μά.ΧΎjς

40 -

NΙXΎrσι:tJΚτo

ΠOιιπOlλιφO!JιOε

Oύικρa.νΙ,~, IlJΕΙOlοιυρια.νιεΤ οτ'ήν Μι'Κ<ρ&.ν

πιολ!φικέςOOplΕΙτές,

Γι' ~ό'tό Κ~Ι 'tOόι;;e,σrτΡcX'tεu~ν

Πρ06σφ~γει;;

τ'ήν

συιγιXJΡOτooo~ν

ΣiΠιX.pΤΎj-Ι;;

το

ο'ί

στρατιωτικό

'Κi~Ι τ/ουι;; &.pπ~γει;;

λσΥατέχνιει;;,

tστιoP'Lr~ 'τotJ

θdι. ,εΤ"/I~ι

πσ.ντl~

κ~λ&.

ΣΠIα:ρτι~τιε~,

'tijt;;

ΠΙ!Χ.

τοΙΙι;; με τl(Χ.λέντο προυα

900 Συ ν τώΥψιιτος, rπoό θά; εί:νocι

ιώtoι;; δ Ισ'tοριοδ,Ιφηι;;

Φept'Cot;; j

θα. είν~t

δ Ά....Μλιώτηι;;, ,δ ΤισέλΙΙΧΙληι;;, γι&. δ T'ιX.ΚΎjΙ;; Δεμοδόι;; j θσ. εΤν~ι μ~πωι;; δ E~"tισ~ρόι;;, δ Σ't1'1, θόπο!)Νοι;; γι&. δ Zιxl}ές j θ&. ·εΝocι μ1]:πJως δ Γιωργοι;; ΚιooλιoγΙSιρbπooλιoι;; j κιχ.ποιοι;; πιχ.ν'τω; πρέιπει νιχ. ιεΤνιιxrι.

ΡΙχνω έJ~ω τ'ήν

jJιένω το φόιτρωμιχ. Ικι~νoπoιηθω ...

't!k

έ!Πιτlεόγ!!-ΙJIΧι'Ό~

πλώσει.

Γι,ιχτΙ α.ότ'ή εί",~ι τιυν

ΙIΜ.α.,

8ιπως

δ <1'J1eιμot;; ριι.χνει τ:οόι;; σrπόrpoυι;; κ~Ι

τ.ό κιipΠLΟμιΧ. 'της. "Αν ζω, &σ. ΧI~pω. Κι'

m.t

ιiλλων.

στόφ~

μιου.

Ή διroOισΎj~εΙlωση

Νσ. ΧI~Ιρoυμ~ι 'δμωι;;

α/Υτ'ή

iItIEpt-

a.ν~χω φόγ,ει &ιk

κιχΙ νιχ. Ικ~",οπ.οιοUoμ~ι

&ιroλώ'iιει.

K~Ι

!Ιέ

πρ έroε ι νσ. :χ.

Άλλιοϋ δ.μως κα.Ι δχι έθ'ιυ. Γιι~τΙ τώp~ rmpoέrrosL να. 7Ο0ψε γι&. τΙι;; θuισΙει;; τοσ 90ΙΙ

Σuντσ.γIj..ιιWOOΙ;;

σΌοόι;; Bι~'Κi~νιιΚΙOOς iΠOλΨOOΙ;;.

το Νικολlmοtλ/.rΟ, μουι;; μΟΟΡ'tu-ρει;; ~~ 'Όωι;;. δικέ~ τou'c

YΙIliΙX/CO(;.

τηι;;

Ό :Κ~μ.α..ι;;, 1j.J.α.ι;; γρσ..φει

για. τόν ΠιxιrolXl8ήμι~, γισ. τόν Κοοτ1]φαιρη, τ6)ν 1roλέιμωιν

σ,ότ6>ν.

Σφd.γηκiIXN α.στοι,

Goo,lre.c.

ιWτσ.

θειρι&.

8μωι:;

τοlJ

τllιΠJιπε

λαιoίl

1ΟΟΟ

μιοοι;;. Κα-Ι τέτοια. θιερ,ισ.1tχιει πιολλσ. τό Σόντα:'(il.ΙJ~ τό σόνe'ημ«.'OotJ ooλέJμoo,

τό

γιΔ: ν&. χα.ροfJΙμιεΘμJεΤι;;

Δ~ν μc1c; λsεt

Τ&. a.νώνu~

ΑΙωνΙα. τΙ00Ι;;

γι&.

γισ. τό Γ<φΙ8η,

ιμν1]μΎj 'Κi~Ι &~ooOlμέ ....() !ς εΤνα-ι 't'Oύι;; ΤOO~

"(ι*

'ΚiOOΙ γιdι. τ6σοοι;; &λλουι;; eπώνu διι'ΚiOOΙ;;

του; κόποοι;; I)(.ι~Ι

άΝώνu'μ.οu~

')ΟΕΙΡ!δΙζouν

τΙι;;

~'α/,ε~

μσ.χες

κ~Ι

τoίJ

τοΙΙ\;

το

'tt;

Σuντά.

πOlΗ

'tijt;; Κ;~αιμ.ά."Ό~Ι;;. Στσ. 1912 ΠIDίI Μθηκε

LIΞIρb σά.λ.'ιtΙOJ.1'~ τοσ Σuwι."('Θρμιoσ,

"(ισ. τό &πλωιμ~ κ.α.Ι

τ'ίj

σωτηp~~ τΎ)ι;; Παιψιιδιαιι;;, h?eξl~ν ω ΠI~ντ()σ. Άπό τΙι;; Πια/-ιιτsΤει;; 'τ/ι;; ΕόΡkm'ΧΙΙ;;, ~o τι~

Μετα. την κ~τ(n'Υ)ΨLν τΎjς θεσσαλονίκης, δ ΈλληνLκος Στρ~τoς έΚLΨιjθη

προς την ΔυΤLκην ΜακεΟονίαν,[νθα. το !ΠLσυμ6α.ν &τόχημ~ el; Σ6ροl6Lτς εΙς την

Mεpαιpχίια~ (όπέ'στΎJ νυκτε:ΡΙΙΥον <XilipV'L'Oιαισμόν, οστις επέφφε σχεδόν Πι"

ΟLά.λυσίν της)

καΙ fι κατά.λ'Υ)ψLς τού χώρου τούτου &πήτεL την lvItpYELάov του.

ΈΚLνήθη προς τον χώρον τοϋτον <ϊρκετον μέρος του Στρατοϋ, Το όπό

λοιπον παρέμεινεν εΙς χώρον ΘεσσαλoνίΚΎjς - ΓLαννLτσα. - Λαγκαδ~ - Νι γρΙτα OLCt την κατοχην και ΟLατήρησLν του χώρουτοότου όπ06λεπομένου όπ~ των Βουλ γά.ρων.

Το 90ν ΠεζLκόν, μετ α. τijς Μεραρχίας, έκινήθΎj κατα. το δρομολόγιον 'Α-

ςΘμοο)(;ριες

ΜλΙ"Όεtες

τ"ijς

ΆΙμJSΡι.κ"ijς.

1)'τ"ν να. άιθιιιχιφοιρ1]σοον κα.Ι να. μην

χ.έρι

τους -η'ΟΙΧΝ

πωφεόοοον.

"JOC

Σνtό

του;

xt,pt

"Ακοοοα.ν δμ.ω,ς τό σά.λπι,οιμιιχ. τ"ijς π.ιx.'φΙlδα.ς,

τό -roρόσ:τιιx.γμα. τΎj;; !)(ιrφδιaςτισιuς χ,α.Ι ~ρθιιxιν. 'ι'Ηρθα.ν κσ.Ι Πιολέιμησια,ν, νΙχ'tjOα.ν κα.Ι

(j,y,ouoo.v πΘβα.νια.ν. ψαΡ'ης,

Σνtό

~θooν.

Τό Ι~ίpώτημιιx. ΠίοΟ !.Κi~ε τότε στό Βοοσιλέια. Κωνστιχ.ντϊν.ο δ τlα.Υιμα.τά.ρχ-ης :Κ;οοτ'ή

εΙΝια.ι

τό έιρώτημα. 1Doίι ΨΙλλιaα.ν

σιθέντων τότε

ήρώωιν.

Κι·εΙνlα.ι

'τα. χιεΙλη δλων

αίιτοΙ

οιΙ a.ίώ'νΙΟL

των φoνeΌιθέντων

·L~ΡQλοχ.Ττες

κα.Ι τραυματι

ΤΙΙ;σ Έ,λλYINΙOlμoσ.

"Από

την ΌAιμ~pικη ,α.Υφν-η,ς fιρι~α.ν l1OOιλλJOι. "Aιν~μJEίOlα. σ' ωJτoΌ'ς ~τ'ιx;ν κι' δ Γιωρ"(ος Τοο:οοοόλ-ης, πρωτΟ"(ιός ΣΙΚΙΧΥΟ

του ΌΑιπ6στολΟΌ

της" AiμJερικ"ijς,

τpιιx.uιμMΙ'σιτηχ,ε

νι'Κ:ίjιOl~l..IJS»,

«ΝιειΡό,

·άnώ τα. ΠλJooτά.νιια.

τΙςQIΠJOυrδές

τοο

στη ακληρη μά.χ.η των Γιια.νν'ι't:σ6lν

κα.ΙΠιρω"tιοξιiδειpφό 'Όοίις

Ρ,Ο'ιχ.τοοόλη,

ΟΟφ1)νοmα.ς

του ΊΙραικλ'ij 'Dσα.τοοόλη ζήτησε

,ιχ.ύτό

το

'Ήρα.κλΎj, νερό.

τΙς

ιθιοο),;ειέ;;

ταν

Hjocl

τότε,

"Ηρθε ιάιπό τό

ΤΟΌ.

'Κια.Ι πέιθια.ν·ε, ιΡωτ6lντα.ς

8.ν νικήοψε.

~σχα.'ΌOΙ ιΧ.πο

τΎjς 'Uριφu,λια.ς.

:κ.α.Ι

Πολ~μ'Yjσε,

τό διπλα.νό του

ά.κουΥοντα.ς

το «N~!,

'Hpα.κλΎj:

Nι~pό •.. ».

Ή ΠιοΙηση ~ρα.Ύoόθησε ,"ον Iέlρχ:οιμό "ΌΟΌ στψ 'Ε,λλάιδα. ΚιιΧ.Ι τόν 'ijρω'cκό "χ!οομό τοο. Nιk

μJερικoΙ στίχοι 4πό την '9θ1) ''00\), ΠίOU δptσooE'tlΙXΙL ά.τ6φιια. στό

σελ.

«Έκ 6α.θέων έκέκp'IXι~α.»,

118-119. « ••• Μό: ν ικητ.ης δε"J ~ρόλl~ες οπroω ινα.

ν' ά.~oUσ-ης τ' δχ:λου τ.η

Σε λόφο 5ιχ.φν lοφό'Όeu'το 'OOOμJμέ~() το τψ:φένο

yup ΙIQ''I}~,

6001). -ητ,ιχ,ν ν' άιφήσ-ηις

σου σπα.θΙ • • •

Σε τέτοιο λόφο cXιroιx,λά., ~γ!ε~PΙ6ς 'τό :J<iΘφά.λι· χ,α.Ι ζήτησιες «ινιερο» d.π' 'Όούς γόρω,

Να.ός

~φυιτιρ:ωσιε με ιμι&ς. ΚL' δ tmΟΙιoηtης σοΙ} Φά.λλει 'tό ~ρuλ ιlΚόσ,OO lΚiλΎjPII)>> •

Ό γ,ρΟΟφων 'ΌoU"Όες τΙς σψειώίσεις,

δ ΥιΡ«l!J4.Lα.'OSl>ς 'Έyρooq?ιS

τ6lν

"(ιΙνια.ιικων

,"α. ΎρφμJWtlα..

~ooτα. τψ

wepCd80

σ' ~ια. δλόκλ-η'Ρ'Ο χωιριό.

πιοοοιΙ

vmwιt&ς

έ:κιεΙν-η

τωllJ

τα. ΠλJιx.τά."Iι.α.

'ΚιιΙ οΙ άιΡριχ.Οωνιlιχιστικες

κ.ιιχ.Ι στ-φ ςlενητεισ. κιιχ.Ι τoύ~ δotci6ooys !ΧΙεΤνα. 'ΠoU !ιφτια.νmν.Κiα.Ι

πολέμων,

τ'ijζ

ειστJBλ ',ΙΙα.ν

-Υ]'tΙα.νe

ΚΌ,"α.ριlσσΙια.ς. 'στο μέτωπο

ΘUμ&τα.ι με σuγκΙνησ-η

τΙ π;ιχ.Ψό ΚIa.l τι πάιθοις; sΙχ:a.ν ΚιΒίνlα. τ& Ύρd.μJμJα.τα. των ιrnο,λieιμLοιtων.

τό

•Αξ έχιa.στ α. πά.λL 'tou b

μένοον 'τιk γp~~μJooτιx. πού ~να.ς (j,λJλος ΠίελαιΟΎός. τό μπόt "ΌΟΟ 'roSpV:OO"(IS 't'oc δυΟ μέτ,ρ,ιχι, Π-οονα.γιώτ-ης

Τσα.τσουλ-ης,

Ρωσ(,α.ς. Γιlα.τΙ

')(jocl

τός τό 'Όελiωτα.Τζ) 008ιοίί

'ΌΟΟ

iΠειΡοι,χ.λ"ij,!Ύρσ.ψιε rπή lμάΝ'α. 'ΌΟΌ άιπό τψ Οόκρα.νΙα 't1j~

&ς τα. ΚiεΤ ~ψτlooσα.ν οΙ α.ντlpΘς τo!J

ΠΙεΝJθ1jlμιεΡi()~ου

~λJε6ά.ρ'η "Όοσ

'roU, στο NoισηΛΙΕVιτLιΚό "IδpuιμJOC τ~ς

67,

•Αιθήνια.ς.

900

,άιιth

'to

Σι.Jντά.ΎlμJOOΤOς.

Π~θιx.νιε κι'

για.γγρα.ινΙIΙXΙσιμeνO

τρια.iJj.ιιιx.

ιx.u· τσϊ)

lΚia.l 1'Ο0ύ &ριριωσ'Ρος τότιε ά.πό ΥΡΙΠ'

πη, δεν 'μnWpιεσα. ν'ιΧ dιrooχα.φeτ1)σω α.tJτό" rcσν τε.λιεurtια.ίο έπιζιuν'Pα. τ6:\ιν ']jερολΙΟΧLτΙUν κεΙ

νΎJ~ τ"ijς ι8 ιoξilXιφινης ~rαox."ijς. ''Ας

μνήμη κα.Ι στη M~Iα. τ.η δ·ικ1)

'\:IOU

stwx.Lot Ύραιμη.ιlς ΤΟί)'Csς /j'OCφVisς ΚιιΧιΙ ρo8oπέ'tιιxιλα. στ'ή χ.α.Ι τΙΟν !λλωl'ιl oUIμJΠOλ1εJμι,στΙOν του. "Ολων ΤΟΌς.

49 4.

ΚΟ1}Μ!: EΛ.Δ1IiNIΚOI ΠΟΔΕΜ:ΟΙ

ξιΟς-Για.ννιτσα-Σκόδρα.-.Πόδος-"Ανω κα.Ι Κατω Γρα.μμα.τΙκο60ν-ΝοτΙα.; Λίιμνης 'ΟaτρόΟΟυ-ΣόΡ(J6ιτς-Βεό'fj-Φλώριν",~-Πισο,QέΡι-Βα.τοχωρι νίτσα.)

(ΜΠΡΖ

Συν~ψEIY εLς 'Όστρο'60Υ κα.Ι Σ'Oε~ Κλ~ιδί,μιά.χα.ς π,ρος

Tιiγψx.τιi τινα

Τούρκων, καλύπτοντα. το πλευρον του Τουρκικου Στρατοϋ, ατινα. είΙκόλως ιΧ

πώθησεν, !1ψος Φλώ~ρινα,ν, frι ΚrhΙ mτέλιχ.6εν. './ύ.λ' εΥ τω μετ:οος,; όλος lδ Του'ρ κικος Στρα.τός, όπερ τας

χιλιιioα.ς, όποτον Τζα.6ήτ Πα.σα., δστις ύπεχώ

ρει προ των Σέρ6ων, έχόντων κα.τα.λιi6ει ~or; το Μονα.στήριον, διέρρευσεΥ; μέσω Κι!:lρυτσάς

'YJrht

Λεσκοοι,κίου

εlΙς 'IωD;wινlα. λα.6ων μιέρος εΙς την ά:μυν,α.ιΥ

τοϋ Μπιζα.νίου μέχρι τijς ιiλώσεως των 'Ιωα.ννίνων όπο του CΕλλr;νικου Στρα του.

Mετιi τινα.ς ~μέρα.ς πα.ρα.μονήν εΙς το χωρίον τοϋτο, το 90ν Πεζικόν, ω;

κα.Ι ~ λοιπή ιν ΜΘΡΟΟΡΧΙΙα., €πOOY'ψ.ιθεγεΙς

ΘεοOlα.λονΙ'κr;Υ,

κα-Ι έπι6ιβα.σθε~O'x

πλοίων, μετεψέρθr; εΙς ΙΙρέιΌεζα.ν, κα.Ι εκείθεν δδικως εΙς Περιοχήν Μα.νωλιιiG λα.Ώων μέρος εΙς τήν πολιορκΙα.ν κα.Ι τήν αλωσιν το\} Μπιζα.νίου κα.Ι τήν

ar;; -

κα.τιiλr;ψιν τών 'Ιωα.ννίνων.

γ) Π τ ω σ ι ς Μ π ι ζ α. ν ί ο υ κ α. Ι α λ ω σ ι ς 'Ι ω α. ν ν

ν ω ν

Α'. ''Ε δ α. Ψ ο ς Νοτϊω; των 'Ιωαννίνων, κα.Ι εΙς απ6στα.σιν δεκιiδoς χιλιομέτρων, όψου

ται το Mπιζιiνι _(δψ .. 864)

Βορειοανατολικώ; τοϋ Μπιζα.νίου εύρϊσπονται τα.

όψώμα.τα. I~τo,ύλιo χ,α.Ι ΒΑ τά τααϋτα Καστρί τσα, Δρίσκος

κια.Ι α.ί

Νότι:;(,~

κα.τα.πτώσεις του ορους Μιτσικέλι, ατινα. με τrιν λίμνr;ν Τωαννϊνω», κα.λύΠΤ(1)

σι το Mπιζιiνι &ξ 'Ανα.τολών κα;Ι εκ Βορρα.. Νοτίως κα;Ι Δυτικα. το Mπιζά.ν~ προασπίζετο ύπδ τών όψωμιiτων 'Α ε τ ο Ρ Ρ ιi Χ

1016)

κα.Ι Μικράς κα.Ι Μεγιiλr;ς Τσούκα.ς

νων πλήρως αμυνΤΙΚώς (ορύγμα;τα; Οια.δοχικα.

60λεία. κλπ.)

(δψ.

r; ς 1178)

Μα.νωλιιiσσr;ς

(δψ.

άπαντων Οργα.νωμέ

συρματοπλέγματα

πυρο

'Η o-ργ,ιiνω,σίς των, γεναμiΥr; όπο τ~ς ΓεΡ1JJΟΟ)Ιικηςεν Του'ρκία;, Στρατιω τικης α.ποστολης, απέκλειε τrιν έξ 'Ανα.τολών, Νότου κα.Ι Δυσμών προσπελα σιν προς "Ιωάννινα, δεδομένου ΟΤΙ ανα.τολικώτερα. εύρίσκετο ή κορυψογρα;μμΥι

τοϋ ορους Λιiμα;poς (Περιστέρι δψ. (Όλύτσικα. δψ.

1816),

2295)

κα.Ι δυτικώς ή τοιαύτη τοϋ Ψ6μορος

αμψοτέρων απρoσπελιiστων.

λίετα.ξ'; Τόμορος (Όλότσικα.), κα;Ι της jtορυψογρα.μμijς Μα.νωλιά.σσα. Μικρα.ς κα;Ι Μεγιiλr;ς Τσούκα.ς, ύπαρχει ορεινος α;όXrιν άξων, οια. Δωδώνr;; προς τα. δυτικα τών Ίωα.ννΙνων. Β', <Ελ ιγμος Ό Στρα.τός Τ1)ς "Ηπείρου (Δ~o~κητ-ης Στρα.τηγός Σα.πoυντζά.ΚΎJς) , ά.ποτε

λοόμενος ά.πΟ ολίγα; τάγματ« Εόζώνων, εΙχεν έπιτύχει, κqτ' ά.ρχά.ς, τrιν απιί)

θ'Υ)'Οιν τώιν

ΤοόΡΚωΥ έξ

"Aptr;; -

Πρεδέζr;ς κα.Ι τΟν

πφιο,ρισμόν του

έντος

τ'Υ)ς δχυρωμέν'Υ]ς τοποθεσΙα..ς. Άλλσ. δ έχθρος ένLσχυθεΙς έγκα..Ιρως, ΟLσ. τ'Υ)ς ιi

ψιςεως είς Ίωά.ννLνα.. τ'Υ)ς ΣΤ,Ρα..ΤLα.ς τοϋ Tζα..6~τ Πα..σα.

(15-20

ΧLλLά.Οες) σ.

νέκοψε την προχώΡ'Υ]σLν τοϋ Στρατοϋ ΉπεΙρου. ~Aλλα. δ Έλλ'Υ]νLκος Στpα..τός~

τυχων έγκα..Ιρως βΟ''Υ]θεΙα..ς δLσ. τ'Υ)ς &.ψιςεως εΙς "Ηπεφον, έκ Θεσσα..λονΙΚ'Υ]ς Έλλ'Υ]'fLκων Με'Ρ~ΡΧLών (Πα κα..Ι IV'Yj) έπέτuχε να. πφLφΙ,σ'Υ] ΤΟΥ έχθΡΟΥ έΥ τος τ'Υ)ς δχυρωμέν'Υ]ς τοποθεσία; του.

αε,

' την ΔLΟΙΚ'Υ]σLν τοϋ οϋτω συγκεντρωθέντο; Έλλ'Υ]νLΚΟU Στρατοϋ, ιiνέλα. κ~τιX τα.ς ~ρχσ.ς IΔεκ,εlμ.6!ΡΙQυ, δ 'Έλλ'Υ]ν ΔLά.δο'χος Κωινστα.ντυνος μετιΧ toij

ΈΠLτελεΙου του.

Μετσ. μελέΤ'Υ]ν κα,ι έπιτοπία; &.να,γνωρΙσεLς, &.πεψα,σΙσθ'Υ]:

Ό ΈλLγμος (κυρΙα.. προσπάθεια] , νσ. &.χθ'Υ) BLιX των δυτικών προσβ&:

σεων Μα..νωλLά.σσ'Υ]ς προς ΜLκρα.ν κα..Ι Mεγιiλ'Y]ν Tcroumν κα..ι έκεΤθεν προς ά.

μα..ξLτην δδον ΜΠLζιiνL

-','

ΊωιiννLνα, προς ιiπoκoπην crUYΚOLνwνLwν ΜΠLζα,νΙοu

'Ιωαννίνων,

Taυ~ράνως €πlιOεσις άπο ιiνα.τολLκα. Μα.ΥωλLάιOOΎJς

OL'

Ά,εuψρά.Χ'Υ]ς--

Δρίσκο\> προς σuΥκρriΤ'Υ]σLν του έχθροσ κα,ι 8~~τ~p'Y]σ~ν, τ~ς ψυσ~oγνωμΙ~ς πε οίο\> μriΧ'Υ]ς.

Κά.lθοιΟοςτής εΙς KQPUiΌO&ν ΠΙ :Μερωρ'χΙocς 'Πιρος Έρ,σέκlα..ν

Λεσκο

6ΙΚL προς &'πεLλην των μετόΠLσθεν συγΚΟLνωνLών τοϋ έχθροσ.

ΕΙκονLΚOCΙ ιiπ6πεφ<ΧιL ιiπo6ιiσεως έκ θocλriσσ'Υ]ς εΙς <ΑγΙους Σαράντα,

προς πλ~ρ'Y] πεΡLκόκλωσLν του &χθροϋ. <Η oργιiνωσις τ'Υ)ς έπιθέσεω; lYLνt:

- ΔLα. συιΥκεν''tΙρ,ώσ,εως 'Ό6)Υ ley τω ΝΑ. :Με"t'ώπω Ουνά.με,ωιν να. ιiψα..φε effiOLV 'έψεορεLων εκ των Μονά.δων εΙς χωρον Κά.τω. -' <Η εντα.ξLς τούτων εΙς τα.ς μoνιiδα.ς τής κυρΙ~ς προσπαθείατ, ών το πλεΤσταν &.πετέλεL fι ΙV Μερα.ιρχΙα..

aLν

'tIOU

Ή τιiξLς δλων των &νω δυνιiμεων τοσ <ΕλLγμοϋ όπο !νLIΧCIΧν ΟLο[κηΔLΟLΚ'Yjτου τ1jς

MiE1p:x.ρxboc, Μοσχοποόλov.

'Όλα. ταθτα επιε'tlεόχιθ'Υ]σαιν lμυlCΠLΚιΧ ΚJα.ι χω'ρΙς νιΧ ιiYt'Ll'Y]oψ1er) τίποτε δ εχθρός.

Τ,ο lσxιέJ'OLIOV ένε:ρry,εrΙα.ς Et~L τέλειον 'ΚιOCι &φΟΟμιλ/ον εΙς δλα, προς τιΧ ΟΟρι στα των σ'Υ]μερLνων 'Επιτελεϊω». <Όλα. εΙχον πρoβλεψθ~. Γ'.Έκτέλεσtς

<Η εκ-cέλεσLς όΠ'Υ)ριξε κ.εrρα..UlYooόλJoς. Έvτoς τ1jς νυκτος τ/ς 20'Υ)ςπρ'ος

Φε6ΡI~υ'ΟΟΡ\Ιου τοσ

1913,

δ 5γ:κος τοϋ

<ElLYtLOU

2Ι

έπέτuχεν την iδL('JJΟΟΧLκ.~1Υ κα.τά.

λ'Υ]ψLν: ΔυΤLκών κορυψών Μα..νωλLιiσσ'Υ]ς, Τής ΜLκρ&ς κα..Ι Mεγιiλ'Y]ς Τσοόκα,ς

κα,ι εν Τάγμα Εόζώνων (ΔΙΟLΚ'Υ]της Tα,yμα.τιipΧΎJς BtlLucrIΧplOU) τΙως "Ιωαννινων, τ-ην ά.μα,ξLτ/ν δoCιν ΜΠLζα.νΙου

κα,τέλ~6ε, Νο

~Iωα,ννΙνων.

Το 90'11 ΠεζLκόν, ΟQΤLνος τον 50'11 Λόχον ΟLώκεt δ όποψα.Lνόμενος, ~ΡΧLσε τ/ν κΙν'Υ]σΙν του OLιX τών Άνα.τολικών KlLtuwv τής Μα.νωλLιiσσης κ~Ι κα.τελ-

θον εις

'ti]v

πεo~~o"ετ~χθη,

δπίσω γηλόψων, εγγυς τ9)ς &μ"ξ~τ'ijς δοου, ~

νιxντ~ τοϋ ΜπιζιχνΙου.

Ti]v

πρωtιχν το Μπιζά.νt ήτο καταστόλιστον με λευκά.ς οημ"Ια-ς κα-ι λευ

κα.ς σ~νoόνα-ς, ~νoειξις παραδάσεώ; του, κα-Ι οόοεμΙιχ 60λ~ δπλου ~ πυροδόλου ~κoύετo ..

Έν τω μετιοοξυ οϊ &νδρες ~γεΙ'ρoντo καΙ εκ των οπισθεν ~κoύετo ~ χαρμό

συνος ιαχ~: «Το :ΜΠιζό:.νt παρεδόθη». Το τί εγινε δεν περιγράιφετιχι. Άξιω μιχτικ.οΙ κια,Ι στρατιώται &λληλοσυνεΧΙΧΙ'ΡΟΥτο,ε'Όρα.γουδοσσα-γθούρ'ια, εχόρ,ευ

ον κιχΙ όπεδέχοντο r&νθουσιωδως τα. κιχτερχόμενιχ

έκ :Μα.νωλιό:.σσης &κ~λυπτα.

κα-Ι ορθιιχ τμ~ματιx του Συντό:.γματός μας. Δεξια. (Άνατολικα.) του 90υ Πε ζικου, εύρΙσκετο εΙς το :Μικρο Αόγο ~ ΙΙ ΜεραρχΙα (:Μέραρχος ΚαλλάΡ'ης) . Και εκεί έγένοντο τα. εΟια. Χαρες και επιψων'ήσεις. Δ'.Άξιοσ'ημεΙωτα

επεισόδια

'Όπισθεν, νοτΙως, του χωρΙου 'Άνω Θεωραπϊσι, εόρΙσκετο λόψος δένδρο σκεπ'ής, ενθα το γύρω ~μέτερoν πυρ060λικον είχε τοποθετήσει διόπτρα.ν πολ

λωνμεΎεθύνσε,ων rκα.Ι ~ιOύνσ.τo να. rοη εόκρινως τ~ν εν 'tfu

Μπιζ«νΙω κΙνη

σιν. Πολλες ψορες ΆξιωματικοΙ, των εΙς τα.ςύπωρεΙας του Λόψου &ναπαυομέ νων Λόχων, &'νήρχοντο κα.Ι εκα.μνον παρατηρήσεις έπ] του ΜπιζανΙου.

'Όχι πολλα.ς ~μέρας προ τ-ης πτώσεωτ, εΤχον ελθει εξ Άθηνων έπΙσ'ημcΙ τινες, ώς δ Πρωθυπουργος Βενιζέλος,πρΙγκηπες καΙ πριγκΙπισσες. Ή

cicnJ-

νήθης αϋτ'η συγκέντρωσις, καΙ κυρΙως τα. ιΧλεξι6ρόχ ια των πριγκιπισσων, ~ προκάλεσα.ν τ~ν πρoσoχ~ν των Τούρκων Ά.ξιωμα.τικων τ-ης Πυρ060λα.ρχΙα.ς, ~τις ε.ύρΙ'σκετο ενοοντι του Λόφου εν MπιlζανΙω, δπου σλφνιιΟιαιστιm έ6,α,λεν πυ

ρα. κα.τα. του Λόφου. 'Ό,τι εγινεν τότε ήto τε.λιεΙως Kινημα:00γρ:α.φιrκόν.· ΟΙ σ..'ι οριες εσu'ροιν '~μιέσως τα.ςlωρΙα.ς προςτόν, οπι'σf)εν του Λόφου, ι&. πυρ66λητον χώ

ρον. Αϊ κυρΙαι έψώναζον, και γενικως εδημιoυργ~θ'η

μΙα κατάστασι; τόσον

κωμική, ώστε έπΙ πολλά; ~μέρας τα. γύρω τμήματα. πεζικου και πυρ060λικοσ συνεζ'ήτουν επι του θέμα.τος τούτου.

'Όταν κατελήψθ'ησαν τα. 'Ιωάννινα όπο του Στρατοϋ μας, μετέΏην er; το τότε οrκ-ημα. του ΔιοικητηρΙοο, δπου είχον τοποθετήσει τους ύπερχιλΙους πα ραδοθέντα.ς Τούρκους Άξιωματικους του :ΜπιζανΙου κα.Ι συζητων μέ τι να; τούτων κ,α.Ι 4λληλoερ'ωτώμειvoς 'Ποί} εκcroτoς ~μώ'ν ~ ,εκεΙlvων εύρΙσκε,το κα.τα.

τ~ιv πολιορ'κΙ'αιΥ, εδρlέιθΎjY 'Χια.Ι πριο του '.Ά:ξι,ωιμ.α.τικου, δπις; ιΟιι!')Κιει εν Μπιζα.νΙω,

τ~ν Πυρο60λαρχΙα.ν, ~τις ε6αλε κα.τα. τοσ Λόφου, εΙς τον δποίον ~ διόπτρα. ~τo τοποθετημένη,

Τον ~Ipώτ/σ,α. ώι ~ 6ολ'ή του προεκλήlθ'η εκ π,ληροφορ6ιχς τινος Ιδιαιτέ ρας, καΙ με έι6ε6α.Ιωσεν δτι ποσως οεν συνέ6α.ινεν αότό. Άλλ' δτι, ίδων τ~ν ιχ.σu'Υήιθ7'j α.ότ1)ν κΙν'Υ)σιν &πΙ τoU Λόφου, ~6α.λε κα.τ~ 'm!θi)!χ,ον. Tou tξήίη':1~ τΙ συνέ6αινεν καΙ μοα εΙπεν ~τ~ το έπλ-ηροψορ'ήθ-η οραούΤεΡον έξ <Eλλ'ην~χων εψημερΙοων, &ς έλιiμαα.νεν ες <ΑγΙων Σα.pιiντα. και Αδλώνος.

Κα.τα. τ~ν νύκτα; της παιραιOGσεως τσσ ΜπιζαινΙου, εδρ~σκόμενoς με

τον λό~o~ μου εΙς τους πα,ρα. τα,ς δυτικα.ς ύπωρ'εΙα.ς γΎJλόψoυς, 'μα;) (1)γγειλει.;

δτι ,&σταμάτησαν έπΙ της δδοσ &μα,ξα.ι Τππων καΙ δτι οε έπ~6αΙνoντες μετα.ξυ των δποΙων fιτo εΈς "Έλλ'Υ)ν Tα.γμα.τάpΧΎJς τσσ Πεζικσυ, εΈς τουρκος Άξιωμα.· τικος κα-Ιείς κληρικος "Έλλην, ~ζ~τσυν να. τους ~πιτpooπΎj να. lοιέλθουιν aVEU

ΧPOνoτpιoΎjς, οια. να. μεταο6'>σιν εΙς το εrς Χάνι ΈμΙν Άγα. Έλληνικον Στρα τηγείον. Μετέ6ην κα-Ι &.νεγνώρισα. εΙς τον "Έλληνα. Ταγματάρχην, μνηστον Βελισσαρίου, φονευθέντα,

δχι πολυ 6ρα.Ούτερον,

τον &'ε!

εΙς τον κα.τα. των

Βουλγάρων πόλεμον. τουτον έγνώριζα., προ το;) Πολέμου. 'Επέτρεψα. τ~ν

otrX-

6ασιν κα.Ι τους συνώδευσα μέχρι τοϋ δρΙου του Τομέως μου.

Μετα. μίαν Τι Ούο ~μέρας εΙσήλθον, μετ" (ίλλων "Aξιωματ~κων,

ώς έπι

σκέπτ/ς, ΘΙς τα. "Ιωάννινα, τ-ην πoλυτp'α,γoo,oηιμlνην, &πcο Έλλ~ιyικής&.π6φ.ε

ως πόλ~ν. Είχε χάλια. Παντου παρετ~ρει τ~ς τάς έν8εΙξε~ς κακοπαθεΙα.ς, μ~aς πoλ~OPΚ'Y)μένΎJς πόλεως.Οόχ' -Ιjττον έχάρηκα τ~ν μυστυωπώθειαν Τ'Υ)ς με την λΙμνην της, τους Μινα.ρέΟες καΙ τα.ς έκκλησΙα,ς της. Το Διοικητ/ριον, το με· γαλύτερον κα,Ι δγκωδέστερον ο'{κημα. τής πόλεως, έπε6άλλετο οια. τοσ ~γκoυ καΙ Τής έμφανΙσεώς του. 'Εκεί σuνα.ντ~σαμεν όπερχιλΙους Τούρκους &.ςιωμα τ~κoυς καΙ &.ρχΙσα.μεν έπαγγελμα.τι'Κα.ς σuζητ~σεις. οε πλείστοι, καταγόμενοι

έξ Άλ6ανίας, ώμlλoυν τα. Έλληνι'Κά. 'Ένιοι οε είχον φoιτ~σει εΙς το Έλληνι κον Γυμνάσ~oν των "Ιωαννίνων, Μετά τινα; ~μέpας &.νεχωρ~σα.μεν δotκ.ως οιά Πρέ6'~ζαIV κα.Ι l!ικε~θεν &;τμιοπλcicκως lοια. Θεσσα.λιονί''Κηιν. KαJθ' ,δοον Iέμάθαμεν τ~ν οολοφονίαν τοσ Άειμν~στoυ Bασ~λέως Γεωργίου Α' εΙς τ~ν ΘεσσαλονΙ'Κην καΙ μετ" όλΙγσν o~ήλθεν καΙ δ νέος Bα.σ~λεός μα.ς Κωνσταντϊνο; μετα6αΙνω') εΖς Άθ~να.ς οια. τrιν δρκωμοσΙαν του καΙ τ~ν τα.ςρrιν του πα.τρός του. λόγω ΤΎjς'ΚηoεΙxς του B~σ~λIέως ΓεωΡΎΙου Α', 1) ιν ΜφοορχΙα. &.πε'O~Όά· σθη εΙς Πεφα.~a κα.Ι έκείθεν δo~κως dνηλθεν εΙς Άθ~να.ς, καταυλισθεϊσα ε!ς το ί&'οε'ν'ορ'Ο'ν τότε πlεοΙον "Άρεως. Μετα. τ~ν κηroεΙαν, ~ ιν Με,ρα,ρχΙα έπεΌ~ 6άσθη κα.Ι πάλ~ν των πλοίων καΙ &.πεΟι6άσθη εΙς Θεσσα.λον{κην, καταυλισθεϊσα εΖς τον χωρον τής Μπάλτζα.ς (σ~μερoν ΜελισσοχG}ρι) καΙ "Αη - Μπουνα.ρ

(σήμΘρον Ώρα.ι6καιστρον, ιμrιόφ~στα.μένoυ τότε). Kα~ μετα., παprι_μoν~ν έκε! ~ι!-"ερων τινων το 90'1 ΠεζΙΚJόν, π'ρο'ωιθ-ήi!fη εΖς 'Aμπooρκ~o'C Οί'οη Μά:Υ10'ρες) , κ%ί Νέαν ΣάντΙΧΙΥ 'ΚαΙ 6ιοοθμ'Υ)οον πρ'ος ιιtπαγόpωσιν εΙς τους ΒουλγrXΡους να. "έξα; πλωθώσι, κατa τrιν συνήθειάν των. 'Ανατολικώς του Γαλλικου έΥκατέστησε προφυλακάς, κα.Ιτοι οεν είχε κηpυχθΎj πόλεμος &.ναμεταςυ των OUα 'Εθνων. Μετά. τινας, προ τασ ,πολέμου κατα των Βουλγά.ρων, ~μέpα.ς, το 90ν Πεζ~κό'l

(1)νεκεντρώθη εΙς l'tιIπάλτζαν

(Μελισσοχώρι), τών Βουλγάρων καταλαμ6α

νόντων τ&ς θέσεις του 90υ ΠεζικοΟ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΤΡΙΤΟΝ

ΠΟΛΕΜΟΣ'

ΕΛΛΗΝΟΒΟΥΛΓΑΡΙΚΟΣ

Κι' &ρχ6μεθα. τώρα εΙς τον "ΕλληνοΌουλγα.ρικΟν πόλεμον, δ δποίος εκη ρόχθη τον 'Ιοόνιον τοϋ

1913.

Ό Π6λΘμος "Καιτα -σων Βουλγάιρων, ά>ς 1φος την ιν Με'ραρχΙα.ν περιλαμβά.νει τά,ς κυρΙα.ς μάχας:

ΚιλκLς

Λσ.χα.νσ..

Βορείως Μπέλλες

(Κούλα. Στρούμα}.

Τά,ς πέ,ροον του Μ'πέλλες μ.έχP~ "ΑΥω Τσουμα.γισ.ς Μά.Χα.ς τοϋ: Ροϋγεν

-'Άνω

(16 "Ιουλίου) . Tiσoυlμια.γισ.ς, lvOoc

την με,ση6ρι,ω,ι

της

17ης

"Ιουλίου

έκλε'Ισ1θη

Άνα.κωχ~.

Τά,ς μ;ετα τ/ν 'ΑγrJtl.,ωχην μ.ε~~κινήσεις Τής ιν ΜφcφχΙα.ς προς Πέ

τσοδον,

α.'. Μ ά Χ η Κ ι λ κ

Lς -

Λ α. Χ α. ν σ.

Α'.'ΈΟαψος

Άπό τοϋ Άξιοϋ μέχρι του Γαλλικου ΠοταμοΟ κα.L ΚιλκLς κα,L Βορείc.ι)ς μέχρι Μπέλλες, τό εοαψος εΤνα.ι τελείω; πεΟ.ιν6ν, διακσπτόμενον όπο των έ λωΎ. του ΆΡ'Όζά,ν τής λΙ'μνης 'ΟlTOρ,ό()ου.

Προς Άνα.τολά,ς τΎjς σιοηροορομικής γραμμής ΘεσσαλονΙκης

Δοϊρά

νης, τό εΟα.φος 60ρεΙως του ΚιλκΙς περιβά.λλετα.ι όπο οόο παραλλ ~λων, ει;

τας &'ρχά,ς κορυψογραμμων: Τήν του Μπέλλες, ήτις τερματίζεται είς Στρυ μωνα., καΙ την τοϋ Δυσώρου Όρους (Κρούσια ίίψ.

783) -

Μα.υροβοανι (Κα.ρά.

Ντά,γ ίίψ.

1179) , ~τις κα.μπτομένη προς Νότον μέχρι Βερτίσκου ϋψ. 1103 κι;ι,t ΚερουλΙων (ϋψ. 1092) στρέφεται εΤτα πρός Άνατολά,ς κα.Ι σ6ήνει εΙς τον κόλ πον του Όρψα,νοσ. Άνα.τολιΚως του Κιλκtς κοιt ti}, γρα.μμi}ς του ποταμοϋ Γαλλικοϋ, το εοοι φος &.ποτελεΤτα.ι έκ των καταπτώσεων κα.Ι &.ντερεισμά.των των &νω κορυφο γραμμών με όψώμα.τα., μέσου ίίψους &.πό

300

μέτρων μέχρι

811

μέτρων, iliς

τα τοιαϋτα ιιΆγιος Γεώργιος Κιλκlς (δψ. 371), Ντι6ε ΚιΧραν (δψος 569), Κλέπε (δΦ. 816) κλπ. 'Αμ;&σ>ως Β'.Δ. της &.νωτέρω χ;αρυrφΟ"rψαιμμης τσσ Δυσώρου - M~υpo'Όoσνι _ Βερτίσωυ - Κερουλίων ύπ&ρχει ό ποταμός Στρυμων κα.Ι τα ελη της Κερ κίνης. '0 ποταμός Στρυμών οεν είχε τότε παρα τρείς γεψόρας δοικ&ς: Ε!ς

Κ&τω Πετρίτσι -

Στρυμονικόν ('Όρλιακο) -

ΝιγρίταΥ καΙ την παραθα

λασσία», παρα τ~ν 'Αμψίπολιν τοιαύτην.

Μεταιξoj Μπέλλες χχι Δυσώρου (ΕροόσΥΙα.) ύπ4ρχει 'ιπsνη κοιλας o'.JσιOa τος, Ελώοης είς πλεϊστα σημεία, &νευ &μαξιτης όοο\} τότε, καΙ οεν &ψηνεν πρός 6r>p!ptxv παρά μίαν 1Ρμιl~νικ~ν 606ν, την οια Ρdοαrcόkεως - ΠορόϊΧ (δψ. 1821 - Γαοό6ρον - Στροσμας ποταμός) . Ή στρατηγικη έπισκόπησις τοσ [έο&ψους, λαμσανομένης ύπ' 5ψιν της ropb τήςμιtίχης τσσ ΚιιλκΙς οιατtίξιεως Έλλήνων καΙ Σέ'ρ6ων&φ' ένός, καΙ

τής κοινης aντιπάλoυ -Βουλγαρίας &'ψ' έτέρου, κατα γενικην ~νν()ιαν είχε την γραμμήν: Νιγρίτα - Σωχός - Βορεία παρυψη λίμνης Λαγκαοα - Λαγκα οα πόλις - Ντε6εν Καραν (υφ. 569) - Σιοηροορομικός Στα.θμός Γαλλικου ποταμοσ με ψυλά.κιον

Γαλλικοσ

εΤς τ-ην Νοτιώτερον σιoηρoopoμικ~ν ylcpupιxv l~πΙ τo€}

Άξιου ποταμοσ παρά τ·ην Άξιοόπολιν. Πέραν της Άξιουπόλεως

προς Γευγελήν

Άξιός ποταμος ~pχισεν ~ Οιά.ταξΙς των Σέρσων.

Εις περίπτωσιν aπoτυxίας των Βουλγάρων, πάσα σόμπτυξις οια τοσ xιJ)

ρου ουτικως της Δοϊρά.νης, Άνατολικα τοϋ ΆξΙΟ\1,

!ξετίθετο είς τα πλευρά.

κα1 τιΧς έπιθέσεις των Σέρσων έψ' δσον ήσαν νικηταΙ των ~ναντι αυτων Βουλ

γάρων, ιi)ς &λλως τε συνέση. 'Εκ τούτων έξ&γεταιοτι δ Έλληνικός Ελιγμός

εις την μά.χην τοϋ ΚιλκΙς ~oει νό:. ~xη κατεύθυνσιν κατα. μηκος καΙ έκατέρωθεν της &μαξιτης δοου Θεσσαλονίκης "Ορλιααο Γέψυρα τοϋ ΣτρυμG>vος.

Οδτως, οί Βοόλγαροι, οί εύρισκόμενοι ουτικως της &νω δοοσ, θα. έζ'ή

τουν ναοιαφύγωισι οια ΔoϊIριiνης Κ(Χ,Ι τηςΟ'.α. Ποροtων ~μιoνιlΧης, πρός Μπέλ λες, δοοσ, πρα"(lμJlΧοι),σκολον κlΧΙ ,θα είχειν ώςσυνέπειαΥ την α!χrμαλω~ε~y των χlΧτα rμεγιiλoν τμημlΧ.

Β"Έλιγμός

·0

εψcφμοσθεΙς nιγμός όπο του Έλληνικου Στρατηγείου'(Άρχιστρtίτ"η

γος ΚωνσταντΤνος) , οεν ψαίνεται, ώς ~ξ&yεται εκ της οιατ&ξεως καΙ της κα· τανομής τιον "Ελληνικων Ουνά.μεων, να έψηρμόσθη επι μιας κατευθόνσεως, &λ

λα έψ' δλου του μετώπου Ισοπύκνωσιτ, με κάποιαν πύκνωσιν ~ναντι των κα τοχυρωμένων τοποθεσιων του ΚιλκΙς καΙ του χώρου Δορκα.ς

Έπίσης δ Ηιγμός μεταξύ των

000

τοότων τrmοθεσιων

Λαχανσ.ς.

(ΚιλκΙς

Λαχα

να.ς) , μ~ κατοχυρωμένων, !πιτυγχά.νων θα [κοπτε τόν Βουλγαρικόν στρατόν εις δύο, Υι οέ οιαφυγ'ή του θiΧ 1ιτο πολι, ΧιΧτα.στρεπτικ.η οι' α.Οτ6\1, 'tψ' 8σο\l &ν τα.uιτω

κα.τ;ελαιμ6άν'ετο

εγκ'ΧΙρως

(όπδ τΎjς VΙΙ

ΜφοορχΙια.ς)

-η γέφυρα του

'Όρλιακο, "η ετίθετο υπό το., μαζικα πυρα του πυΡΟΟ0λικοϋ μας.

'Η διάιτ~ξις Κ~ί ~ κ~τ~ν()μη τών Έλληνικών θυνάιμεων ~τo ~ έξης: ' - Τρετς (3) :Mεp~pχΙ~ι εις οχυρωμένην τοποθεσίαν ΚιλκΙς. _ Τρετς (3) MEp~PxC(tt εις οχυρωμένην τοποθεσίαν &κ~τέpωθεν ά.μ~ς~ της δθοσ Θεσσ~λoνΙκης προς Λ~χανσ.ν.

MΙI~

(1)

Μ,φωρχΙα. είς περιοχηιν Νιγρ:ίτης.

'Η Oόν~μις του 'Ελληνικοσ Στρατοϋ &νήρχετο περίπου εις 63 Tάιγμ~τ~

(7 :ΜεραψχΙαι των 9 T'~γμ~των) , ~ ,οε τοσ Βοολγα.ΡιmiJ είς 48 T~γμαται (6 T~ξι~pxί~ι των 8 T~γμιΧτων) • ΈπΙ πλέον οι Βούλγαρο: ~oιooν μά.χην &μυ'l τικηνεπί κ~τoχυpωμένωντoπoθεσιών καί ~σαν ισχυρότεροι εις Πυρά Πυρο- , Οολικου.

'Η 'μ.ά.χη ήρξα.το τ'ή'lΠIΡrωtα.ν 20ης Ίου'νΙου 1913. Το 'σύ'ltαιγμά, μου (90',1 ΠεζιtΚoν) έξopμ.η,σrn,ι εκ :Μπά.λτζας (1']οη ΜελιlσσοχωΡΙ) 'YJ(tτηλ&γ 'Κι~ί ~oiXOrJ τά πpωτ~ πυρά πυροοολικοσ &μέσως νοτίως της μη όCΡιστ~μένης τότε Nέ~ς Σάιντ~ς. ΤΟ ~o~cρoς ~τo έλώθες παρά τον ποταμόν Γ~λλικoν κ~ί πλέον στα

ΘεΡΟΥ καΙ ποορέΧrJ.ν κάλυΨιν πιρ,ος :M~YΙOPlας (τότε Άlμπά.Ρκιl~J"C) . την τελευταίαν κατεϋθυνσιν ηκολοόθησεν το Πον Τάιγμα. τοϋ 90υ Πεζικοσ, οοτινος τον 50'11 Λόχον διώκουν. Ο! Βοϋλ γ~poι ιiνέπτυξ~ν ζωηρα,ν &ντΙστ~σι ν κ~Ι κυρίως άιπο των δχυ

ρωμένων σημείων,' ήτοι: :Μά.νθρες

όΨώμ~τ~ Γ~λλικoσ ποταμοϋ κ~ί εκεΤθεν

επι των κυριωτέρων σημείων μiχΡΙ Άξιοσ. Οι Βούλγαροι είχον χρησιμοποιrJ σει τ'ήν προ,χ,εχωΡ'Υ]μένην τοποθεσίαν άιπο Άξιου μέχρι Κερδυλϊω», καλυπτι

κ'ήν

'twv

κυρΙως τοποθεσιών Κιλκίς

Λ~χ~νά προς τον σκοπον ν' ά.ν~πτό

ξωσι, κ~τ~πoνήσωσι τα.ςΈλληνικα.ς ουνάμεις καΙ να. τα.ς CΡέpωσιν οδτω αουρα σμiν~ς προ της κυρί~ς τοποθεσίατ. Άλλά επέτυχον το αντΙθετον. Ή 'Ελ ληνικη ,δριμη tσcXρW',εIΥ, εντος έλσ..χί,σ:του χρ6νου την προκεχω'ρηlμ.ένην τ~όιτη'l

&ντίστ~σιν των Βουλγάρων κ~ί επέτρεψεν εις τάς Έλληνικάς δυν~μεις, συν τετ~yμένα.ς να, λά6ωσιν έΠ~CΡην με την κυρΙ~ν τοποθεσία» αντιστά.σεως, με

";)-

θικον a.cρe~crtov.

Ε'ις τας μάχ~ς της π1pO'ΚzχωρημέVΎjς τοποθεσϊαξ, καΙ ίδΙ~είς τά περί ΤΟΥ σΙΟ'Υ]ροορομικον Σταθμδν τοϋ Γ~λλικoσ

(Σ~λ~μ~νλ η)

εcρoνευθη δ 'ήρω"Ικος Τα

γμ~τ~pχης τοθ ΙΠου Tάιγμ~τoς τοσ 90υ Πεζικοσ Κουτήφαρηξ. ΕΤς &γνό;, κ~Ι πέραν του δέοντος, θια. την στρατιωτιαήν εκεΙνην έποχήν, ευγενης 'Έλ

λην &νώτερός &ξιω~τικ6ς. ΤοΟτον μεταφερθέντα εις Mπάλτζ~ν (Μελισσοχώ

ρι) roρος νΟ'ση~ε:Ι,ri;,1 εΙς το έκετ Χειlρου,ργεΤο'ν επεIσΧJέψθη ιδ ~Y τω 'μ;εταξίΙ έχων έyκ~τ~στήσει, εΙς το χωρίον τοϋτο, το Στρατηγετον του, B~σιλευς Άρχιστρά.

τηΥος Κωνσταντϊνοτ; Τον ηρώτησε:

πως ε~σαιι, dγα,Π'Υ]τέ μου Κουτήcρα.ρ"t};

K~ί &.ντί να. άιπ~ντ~σ'Y} δ .θ~ν~σίμως τραυματισμένα; T~γμ~τά.ρχης εί; την &ρώτησΙν

tou,

&ντεπερώτησεν:

Νι κώμιε'Υ , ΜεΎχλιει,6τα,τε;

K~ί λ~6ών τ'ήν &πά.ντησιν Κ~Τ~CΡ~τικήν, ~στρεΨε τήν κεCΡ~λην προς τ~ πλευρον κ~ι π~ρέδωσε το πyεσμ~ του κ~ί την ά.γΙ~ν ψυχήν του είς τον Θεόν.

Μ.ετα. την πτώσιν τής προκεχωρημένης ΒουλΥιχρικής τοποθεσϊατ, στoιχ~ ζομένηζ έν τω μετώπ,ω Τής ιν M.εp~pχΙlιxς δια. M.!iYiQP~;

(' AJμ.π!iΡΚLοt) -

,j-

Ψώμ~τιx &μ.έσ'ως προς Β. τοσ σΙΟ'f)ρο,ορομικοu Στιχθμ.οϋ ΓιχλλικοΟ (Σιχλιχμιχνλη) κλπ. fι ιν Μιφαρχίιχ !~ΠIΡiOχώlρησε πρ,ος Βορρά:ν με κατεόiθυ\liσιν γεινι:κην 'Ά

γιον Γεώργιον ΚιλκΙς καΙ παρά τας έσπερινας ω'ρας nα6εν έπαψην προς την

ΚυρΙιχν τοποθεσϊαν έντος της 20ής "Ιουνίου, Ό

50; Λόχος

τοΟ Η

Τάγιμα.τος, δν οιώκουν, !-,.αχόμεJYOς εν τη

αατευ

θόνσει μέσω δυ:τι'κως τοΟ Γα.λλι"f-ΟU ΠΟ't,οομιοU, , [χων δεξισ. Λόχους τοη ΙΗου Τάγμιχτος τοϋ ίδΙου Συνταγματο; κιχΙ άριστερα. Τάγμιχ τοϋ 80υ Πεζ: κoO~ ~ χθη, μιχχόμενος κιχΙ κιχτΙΧλιχμ6άνων διιχΟοχικα. όψώμιχτιχ, είς στενην ~πιxψήν,

το έσπέριχς, με περιπολίιχν Τάγμιχτος των Βουλγάρων κιχΙ διήλθε την νόκτιχ προ ,τα.ότης με την λόγχην επι τοο δπλου. την 1ψωtαν της

"Ιουνίου, έγέ

νετο εψοδος κιχΙ κιχτελ ήψθη fι περιπολία, συλληψθέντων ιχΙχμιχλώτων κιχΙ πολ

λοσ όλιΚJOO. 'Εν ΣU',lιεχεΙα δ Λόχοςμου ιμειθ' δλης της ιοιιχτάιξεως τοσ Συντά γμιχτος ~πpoχώpησε προς ΒορριΧν καΙ εΙσήλθεν είς τ-ήν Ά νιχτολικην πλευρά» της κωμοπόλεως. ΚΙΧΙ εΤτα,συνεχισθεΙσης της προχωρήσεως ηχθημεν την έ

πομένην επι Κρουσίων εναντι τοσ χωρίου Πορόϊα. <Ωςπροελέχθη, οΙ Βοϋλγαρο«, ώθοόμενοι εκ μεν του ΚιλκΙς προς Δο·ϊρά.

νην, οΙ δε τοθ ΛιχχανιΧ προς "Όρλιακο (Στρυμονικόν) ~ έπέτυχον, εξαιρέσει ~ νΙων αίχμαλωτισθέντων τμημάτων των, να. διαψόγωσιν χατ' ΟγΧον Βορείω;

Στρωμνίτσης

Μ.πέλες

'Άνω καΙ

Κάτω Νευροκόπιον, χαΙ να. δώσωσι

πλείστα; δσα; μάχας μέχρι λήξεως τοϋ Πολέμου. Χαριχχτηριστιχη εΤναι fι ά

δριάνεΙίt της νΗ M'~pα;pχΙιxς

- (περ~oχη ΝΙΥρΙτης- πlρo~ Στρυμονικον) νια. μ~]

κατα.λά.Οη η θέση όπο τα. πυρά. της, την επι τοσ Σ-opυμ,ιj)νoς γέφυρα.ν 'Όσσ 'Όρ λιακο (Στρυμονικόν).

Κατα. την τρομεράν μάχην τοϋ ΚιλκΙς, δ Λόχος μου εΤχε σοδαρωτάτα; άπωλεΙας:

28 νεκροl καΙ όπερ τού; έ600μήκοντσ. τραυματΙας, ·ητοι άπωλεΙα; προσεγγι'ζ,ούσας το 50%. 'Όλοιtπολέμ'f)'σΙΧν μετα. ~pωϊ,σll0σ κσλ πείσματοτ. β', Μά.χαι

60ρ,εΙως

Μπ,έλλες

Μετα. την μ.άχην τοϋ Κιλκ,Ις, fι ιν Με,ροορ,χΙ,α, δια. lloιpotW'i &;νήιλ'θιεν επι

Μπέλες εγγuς της κορυψής Σαγιιχμέν ΚΙΥιιχσΙ κιχΙ κιχτηλθεν είς την κοιλάδα. τοσ Στροϋμα

(παραποτάμου Στρυμωνος), έκατέρωθεν του χωρίου Γάμπpo60ν~

χιχΙ έγκιχτέστησεν προφυλακά; ~μικυκλικως είς τρόπον ό'Jστε τιΧ aκρα της να

στηρΙζωνται ε,Ις το Μπέλλες καΙ το μέσαν τ/ς (8αν πεζικόν), εΙς την ΣΤΡΩΟ μιχν.

oou,

cιλιμα τη εω της έπoμέινης~επι l'ναντι τοη μετώπου τώνπροφυλακωΥ δ ,εσηιμιειώθη ΒωλΥσφικη 'ψάλαΥιξ, πυρο,6όλων καΙ ,δχημά"t'ων, :χ.ατερχrQμένη

έκ ΣτρωμνΙτσ'Υ)ς πρός 'Άνω ΠετρΙτσt. ΆΟtcΧτα.κτος έξόρμ'Υ)σtς έγένετο των ε

Υα;ντι τα.ότ/ς, εν προψυλακ'ΙΧΤς Λόχων τοίι 80υ Ηεζικοη κα-ι το-σ 90υ ΤlJιοότου, μετα.ξΙΙ των όποΙων κιχι δ Υιμέτερος Λόχος κιχΙ μετα. μά;χην όλΙγων λεπτών,

δλη αότ~ ~ ψ~λαγξ, &.ποτελουμένη &.πο εικoσ~oα Πυρo~όλων καΙ πληθον &λ~ λωνδχηιμcX.των, περ~ηλθιεν εις τους &νω Λόχους τσσ 800 πεζ~κoσ καΙ κυρΙως τοα 'ήμετέρου Λόχου. Ε:Ις τη,γ σuιμπλoκην ταϋτην εφΟΥΕόθη δ Ύιρω'ίκδς Λοχσ:{ός τ:ου 80υ Πεζ~κO'σ

Χρuσομάλλης. 'Άριστος καΙ [Κ(lνος &ζ~ωματικός. Με'τΙα ταϋτα, 1ι ιν Με Ρα.ρχ Ια , d.ΚΟλouιθοG'σα, τΟν ροσν προς ΆWJ.τολας τοα Στροϋμα ~χθη εις το δΦος τοσ "Ανω Πετριτσίου καΙ εΤτα έστράψη προς 60Ρ

paν. κocτα. την δ~ocδρoμην ταύτη ν συνήντησε κα:ταυλ~σμoν Βουλγάρων πλήρη πτωμάτων, θανόντων

E't

χολέρας. Έδω ~ρχ~σεν ή πpoσ60λ~ καΙ των ήμετΙ~

ρων εκ της έπαρατου τocύτης νόσου, της ΤΡομεΡaς καΙ άπαισίου, ~τ~ς εντος ιb

ρων &.πετελεΙωνεν τού; προσδλ ηθέντocς παρ" ocότης. Ο[ θάνατοι εσημε~ώθησα,ν εις τοuς μη ~xoντας κάμε~ έμ60λ~ασμoν

δ~ά του σχετικου έμ60λΙου, tΊ εΤχον

κάμε~ μόνον μΙαν ψοράν, Ο[ &λλo~ τ~ν έπέρασαν όπο μορψην χολορΙνης ροΙας), καΙ

[διαρ

ηρχΙσocμεν &.νερχόμενo~ προς τα δυτικά του ΣτΡυμωνος.

eIJHu;

Γε'ν~κως .χ[ μάχoc~6~ψεΙως τοϋ Μπέλλες, εν τψ πλαισίφ του Γενυωϋ Στρα τηγεΙου, Α'.

εχουσιν οδτως:

'Έδαφος

ΤΟ 60ρεΙως του Μιπέλλες 'κocΙ ΆγγΙστης ειδοοφος των έπ~χεψήσεων, εντ'ος του Βουλγαρυωϋ εδ~ψoυς, &.πoτελεΤτα,~ εκ της 6α,θεΙocς γρocμμης τοσ Στρuμω νος, δστ«; δ~α Ντούμνιτσα;

Τσοuμαγ~aς κατέρχετα; εΙς το OEλλην~κoν ~:

οlα,φος μέ'σω ΆΎΎ~'στ;p.ιoυ ΚιιΧΙ Κούλα,ς. Άνατoλ~κως καί Δυτ~κως τοϋ ποταμού όπιΧρχοuσιν α[ όροσειρα,Ι:

- Άνατολικως 'ή τοιαύτη τοϋ Όρ6ήλου, έκσπωμένη εξ δρους Ρήλου. - Δυτ~κίί)ς 1ι τοιαύτη τοσ Δυτικοίί Όρ6ήλου (Λ~άλες Πλανίνα] , •Aμψότερα~ κατεpχόμενα~ προς Νότον χύνουσι τα. δδα,τ~ των προς Στρυ μωνoc.

-. Το εδαφος, λΙocν - Προς Άνα,τολα.ς -

δρεινόν, δεν εχει ει μή:

την δδΟν Σερρων

Κάτω καΙ" Ανω ΝευροκοπΙου

ΛιαχομΙας προς Σα,μά,κο60ν καΙ εκεΤθεν προς 'Γατάρ Πατα,ρτζΙκ κα,Ι όψΙ-

πεδον ΣοψΙα,ς.

τσίου Β',

Προς Δυσμάς Στρώμν~τσα

Πέτσοδον.

Εις το κέιvτρoν των δδών Ντ!ουμ.νΙτσ7,ς Κούλας

Τ'σοuμα,γιaς- "Άνω Πετρτ-

ΣιOηρoκ~στpoυ.

OEλ~γμoς

ΚαΙειςτάς6ορείωςτοσ Μπέλλες

ΆγγΙστρου μά,χα.ς δε'Υ έφηρμόΙΟ1θη

n~γμός, &.λλ' εψηρμόσθη γpα,μμ~κη παpά,τα,ξ~ς όλων των μεραρχ~ων με κ~ ποιαν πύκνωσιν τωνζωνων ενεργείας &κατέρωθεν τοίι Στρυμωνος ποταμού, 'Όταν 1) ΠΙ Μεραρχία, εΙς Πέτσοδον, λόγψ της &κκλίσεως των Σέρδων

προς Δuσμ~ς, εδέχθη έπίθεσιν ισχuρά,ν όπο των Βουλγάρων, σuνεπτuχθη εΙς

Πέτσοδον κα.Ι μ6λις συνεκρα.τήθη Νοτίως τούτου, χάρις εΙς την ανδρεία.ν των

μονιΗ)ων της κα.ί οδτω απεψευχθη Τι πλευροκόπησις των "Ελληνικών δυνά μεων κα.Ι Τι απειλη τωΥ μετόπισθεν, α,ν οοτοι κα.τήρχοντο εΙς την κοιλάΟα. τοΟ Στροϋμα ποτα,μου (Πα.νικι6·ί).

ΓΌ Δ Ρ ά σ ι ς Ι ν 'Η ιν Μερα.ρχΙα.

Μ ε Ρ α. Ρ Χ ί α. ς

κα. Ι

9ου

Π ε ζ ι κ ο υ

8~ τό 90'1 Πεζ'.κόν, αΟΤΙ'Υος τον 50ν Λόχον 'διώκου';

'ήκολουθησεν κα.τά γενικην εννοια.ν Τ~y αατεύθυνσι»: "Ανω Πετρίτσι - Λίχνο60ν -- Τόσκο Τσεπέρεδον τσα.

Τσα.μΙ 'Γεπέ

Βραχωωπανί

Χασάν Πα.σά.

Kα.τ~ τήν προχώρησιν τα,ότην έδωσε μάχα.ς τήν

7, 10, 15, κα.Ι 17ψ

'Ιουλίου.

Οι Βοόλγα.ροι, δλα τα. αντερείσμα.τα. τάκα.τερχόμενα. '&κ Δυτικού Όρ6-ή λου εΙς Στρυμωνα., τά. εΤχον όργα.νώσει οι' όρυγμάτων κα.Ι &κ τούτων &μάχον το μέχρι προσεγγίσεως εΙς μικράν α.πόστα.σιν των Έλληνικων τμημάτων, δ πότε ύπεχώρουν εΙς το &'μέσως έπόμενον δργανωμένον &'ντέρεισμα. Αε κυριώτεραι μάχαι του 9ου πεζικου εΤναι αί κα.τα. τα.ς άνω ήμερoμrι-

νίας καθοριζ6μεναι.

T~ν 17ην "Ιουλίου, καί περί ωραν 11ην πρω'ίνήν, εσήμανον έκατέρωθεν α.ί σάλπιγγες «παύσατε πυρ», όπερ προοοευτικά Erπα.υσε πφί την

με'σημΌ,ρΙαΊ

της ήμέρας ταύτης. Παρεμείναμεν επι των θέσεών μας καΙ εΙς μ6:ΧΎ]ν. Περί ωραν 15ην της ιδίας ήμέρα.ς, ~λθεν εΙς τήν θέσιν μου δ Διοικητής του τά Υ'μα-τός 'μιας TIαγιμ.cιιτά'Pxης Τ:ριλόΌ,ας, δστ«; 'μ.οσ εΤπεν, δτι Επελέγην, νeι. κα θορίσω μ.ετά. Βοuλγά,Ρων Άξιωματικών το δριον μεταξ,) των γραμμG)ν μάχης, δπερ δεν θ~ όπερέ6αινον ουτε εμείς, ουτε οΙ Βούλγαροι καί α.πηλθεν, χωρις

καμμία,ν άλλην δΟηγΙαν.

Πράγματι μετ' όλίγον ενεψανίσθη εΈς Βούλγαρος Άξιωματικος Έπιτε

λείου, εψιππος καί μεγα.λοπρεπής. Έξηλθον των γραμμων κα.Ι επpoxώpησ~ προς το μέρος του, σuνοοευόμενος όψ' ένος στρατιώτου μου, γνωρίζοντος καλG)ς

τψ Βοuλγωρικ-ή'ν. 'Ηεμψάνισίς μou ~rtO π'ε'ρΙεργος. ' Α!ξύρυο:-σος &πο 'j()ocιpou κα-Ι

με γένεια. Λασπωμένος, χωρίς κανεν διακριτικον 6αθμου, διότι τά είχαμε''Ι &'ψαφέσει, μετά τ~ν μάχην του ΚιλχΙς, κατόπιν διαταγης, ίνσ. μή παρέχω μενστ6χον εΙς

τραυματισμοί

-cou;

Βουλγάψους, ,οιότι ΠίφετηρήlθησαΥ

Άξιωμα.τικων

καΙ α.πέΟιδον

τοϋτο

πολλοί Ηάγocτοι

χαΙ

εις τά χρυσίζοντα γαλόνια

του πηλικΙου των Άξιωματικων.

"Ο Βούλγαρο; Άξιωματικός, αποτεινόμενος εΙς εμένα, με ηρώτησε 60υλ γαριστί:

«Δεν εΤναι εοώ κανένας α.ξιωματικός;»

"0·Τα;Υ

~ συνοοευων

με

στρατιωτητ

του

l' ειπεν

ποιος

Τ ..αι , χ<Χ:>τη λ" εψ !Π'ε

'Όοα

ϊπποΙ) του ~tαoL ΙχαιΡετήθημεν στρατιωτικώτ; κσ.ί δια. της χειρός. ΈκαθΙσαμεν

καΙ γαλλιστΙ α.νεκοι νώσα.μεν άλλ-ήλους τ~ν ~ν είχαμεν εντολήν.

'Ο Βούλγaψος fp<.oAo!YθtET'tlO ύπο Oε'Κiά!ooς στρατιωτών, φορτωμένων λευκα.ς επι πα.σσιΧλων σΎjμα.{α.ς , κα.Ι !ζ~τει παρ" εμοσ να. τοποθετ/σωμεν δύο σειρά.ς σΎjμα.ιων, κα.Ι ό ενοιιΧμεσος χωρος να. θεωpΎjτα.ι ουδέτερος., Του '&νεrι<.oΙνωσα. ΟΤ'ι εγω δεν εΤχα. 'αΎjμα.Ια,ς καΙ τοϋ ,επρότ,εινα- να. Ηέ,σω'μεν μΙιχν σειράν δια. των Ιδικών του σΎjμιχιων, συνιστώντετ Εις τούς στρα.τιώτα.ς

μιχς, &.μοιΌα.Ιως, να. μ~ ύπερ6ώσι τα.ύτα.ς. Mou εζ~ΤΎJσε χρόνον να. συνεννοη θΎj v-! τον Δι{)ι'Κ,ηt~ν του κα,Ι &πεχωΡΙ'dθημιεν. Το έaπέpα.ς or BoύλΎϊα.po~ &-00ποθέτησαν μΙα.ν σειρα.ν λευκων σΎjμα.ιων κα.Ι οϋτω το ζητημα. α.ύτΟ ΕλΎjξεν. ΕΤχεν ύπoγpιχψΎj κα-τ' &.ρΧά.ς 4~μερoς &.να.κωx~ κα.Ι εΤτα. ~ όρισηκ~ τοιαύτη. 'Απο 19 'ΙουλΙου, το 90ν Πεζικόν, συγκεντρωθέν δπΙσω &.ρκετα. της νέα.ς γpιχμμΎjς μιΧΧΎjς, ειοιΧοιζε οια. Τζα.μΙ - Τεπε εΙς θέσε«; Ν.Δ. Πετσόδου κιχλυ ψθεν ύπδ προφυλακών. Ή μετασταθμευσι; α.ϋΤΎjεγένετo ίνα. κιχλυψθη το κε νον μετα.ξύ ΠΙ Μερα.ρχΙα.ς, εύρισκoμένΎjς &.μέσως νοτΙως Πετσάδου κα.Ι τσ>'Ι Σ έρ6ων , Τνα., ωι α.Ι Ειπιχειιρ"ή'σεις έπα-νελοομ6,ιΧνοντο να. ύπά,ΡΧΎj συνOυ'CΧ)OIμOς μιε τα.ςύ των Σέρ6ων κα.Ι ~μων •

. Κα.τά τ~ryέ'ΧιεΤ πα.ιρα.ιμοΥ'ήν μ;α.ς, ~ντoλΎj της Μεφα.ρχΙIα.ς, εξετέλεσιχ έψΙπ πους &.να.γνωρΙσεις δια. νά έξα.κριΟώσω που εύρίσκετο το δεξιον των Boυλγιi ρων. ΔΙΎjλθoν το Πέτσοδον κα-Ι έστράΨΎjν προς Β.Δ. ΤΟ Πέτσοδον ~τo κενόν. Τέλος συνηντ"ήθην με Βουλγάρους εις μεγάλην προς τα. Β.Δ. &.πόστασιν. Με τιΧ τινα; ~μέριχς ύπεγpάψΎj δριστικ~ &.να.κωx~ κα.Ι δ πόλεμος με τούς Βουλ γάρους έτελείωσεν. ΔΙ.

Διάψορα.

ενδια.ψέροντα.

1) ΕΙς τήν μιΧΧΎjν της 11Ύjς "Ιουλίου, κα.Ι εΙς τα. ύψώμα.τα. Κασσελάν, Ι φOνεύθΎj εΙς τον &.μέσως &.ριστερα. Λόχον, ό ΔΙOΙΚΎjτ~ς του κα.Ι συμμα.θΎjτ"ής μου Δ ι ο ν ύ σ ι ο ς

α- Ρ Ι δ Ύj ς εκ ΤΎjς ΔυηκΎjς MιΧνΎjς. 'Ένα.ς σ..ριστος &.πΟ

πά."Ύjς &.πόψεως '!ιεα.ρΟς Ά lJIθυπολοχα.γός, ΠIQlλλα. προοιωνιζόμενος. Έτ'άΨΎj έπ] τόπου,εντος τοϋ Όουλγα.ρικου εδάψους.

Περί το τέλος του 'Ιουλίου

ΤQ1DΟΎJΡIα.cρικΟν

1913,

συνεκροτήθη δπο τijς ΜερσφχΙα.;

Συνεργεϊον, tV(l; συντά.ξη πρόχειρα. τοπογ:ρα.ψημα.τα.

Βλων

των

πεδΙων μ:α.χων, τωΥ ΟΟ'ΡιεΙως ιτου Mπrέλλες ο'Uνα.φθειισων τοιούτων, ΠΡGΚε~μένoυ το6οιρεΙως του Μπέ,λλες όπο του ΈλλΎjνι'X,oυ Στρατοϋ καταληφlθέν~IOα.Ψ'oς να.

πιχροομ;εΙγηειΙς 'Όούς ΒουλγΟΟρους. Α! εΡΎJα. σίαι του ~σιχν τελ,εΙ,ως πρόχειροι κα.Ι εβα.ινον κα.λα/ς, δπάτε περΙ τ~ν μεσΎjμ;OpΙα.ν τijς εΙς ενέο.ραιν Βουλγάρων,

6rορ lεΙως

31 Ύjς

"Ιουλίου, περιεπέσαμεν

τσσ χω'ρ,Ιου Kόγκoεyτoς6α/)έωςπεprιoρ~σμέ

νου κοιλώμC{τος, Οα.σωμένου κα.Ι οιC{ρρεομένου όπα μικρου πα.ρα.ποτάμου. ΟΖ

&νle8rΡεύQYτες, ιiπε'Όελoσvτo &.πΟ λιπιο~κτα.ς του 60υλγα"ρικου σ-φιχτοσ, χω'ρι'Κ,ο,ύ; κα.Ι χωρικάς. Άφοσ μiiς c!φΎjσα.ν να. εlσέλθωμεν &πα.ντες ειίς το κοιλωμα., προσ έ6α.λον τούς τελευΤιΧεους κα.Ι !φ6νευσα.ν ενα. στρα.τιώΤΎjY. ΟΙ λοιποΙ δόο σύντρο

φοΙ των έγκα.τέλειΦα.ν τα. φOΡΤΎjγα. ζωα. κα.Ι εκρύOΎjσα.ν έντος του δ&σους. ο!

πυροοολισμοί μας εδρον δλους τούς λοιποίις συγκεντρωμένους, ητοι (3 Άξιω-

μ.~τ~κoUς (Λοχα.γΟς Στα.μουλOCΚ'Yjς κ~Ι Άνιθ'υποlλοχα.10Ι Koσμ~ς, Δρo,ΜW;oς, Σγoυμπ~κoς, Πα.πoυλ~κoς, Έξα.ρχά,κης) κα.Ι περΙ τους 10 στρατιώτα; (rιμ~o~ νηγους κα.Ι ύπηρετ~ς)

κα.ι εΟεχόμεθα. πυρα εκ των δπισθεν κα.ι τοϋ α.ρ~στεροU

πλευροϋ, Άπεψ~σΙσθ'YJ να πρoXωρ"ιJσω εγω μετα Μο στρατιωτών προς κιiλυ ψ~ν ΚιΧΙ ά.σψιiλεια.ν των α.λλων, οΙτινες θα Ύjκoλoόθoυν την δοόν, δοηγοσντες

τα ψορτηγα κα.ι τους κελ'YJτα.ς Ιππους. Ήκολοόθησα. την ΠιΧρυψην του oιiσoυς, δπότε ;εοέχθην πυρά ΚιΧΙ εκ των lμonpoaeev, ΠΡΟψιΧνως εκ των κα.τοΙκων τοϋ χωρίου KόγΚJO. Mε'Ό~ξυ των 6α.λόντων Κιαιθ' ήμων ~'σ,ιΧY 'ΚJιΧΙ γυνα.Τκ;ες lμε ο'ρ,ε

πανια. τα. πυρά, μιΧς τού; εζά,λισα.ν. Άλλιi, εν τφ μεΤιΧξό, οί α.κολοuθοuvτες με τα. ζω,α. Άξ~ωlμ.α.τικοΙ κα.ι σ'Όρα.τt,ωτα,~, όπoχ'p'εI:)ύlμ.ενOI~ να 6αιοlΙζωσ~ o~α. τοϋ

ιiΚιΧλόπτoυ όπο δάσους μερους, εδεχοντο nupιX. πανταχόθε» κα.ι ,εψώνα.ζον δτι

δεν ~Oόνα.yτo Υα πρoχωρ~σωσ~ κα.Ι να γυρΙσωμεν πίσω, δπερ κα.Ι επριiξα.μεν. Συγκεντρωθέντε; εΙς το Τδιο μέρος, ά.πεψα.σΙσα.με να εγκα.τα.'λεΙψωμεν τους ίπ

που; ΚιΧΙ τα. ψορτηγαζωα. μετα των α.πoσκευίi>y, ΚιΧΙ ώπλισμένο: δλο: δ~' δ πλων, να ΟΙιΧψόγωμεν προς ΔuσμιΧg, ~τo~ προς ΠιΧλα.ια.ν Βουλγαρϊαν. 'Επρο xωp~σιΧμεν εντος τοϋ οάσους κα.Ι ά.ν~λθoμεν εΙς τα. πλευρα. μεγά.λου όψώμα.τος, ενθα. όπήρχε εν κτήμιΧ α.ποψιλωμένον εκ θένορων κα.Ι δπηρχον ερείπ~α. πα

λιΧ~~ς λιθΙνης κα.λόΌηζ κα.Ι παρ' α.ότην έτέρα εκ κλά,Οων. Αεψνης εόρέθημεν προ

6-7

συμμοριτων, οίτινες, μη ανιΧμένοντες την εκεί έμψιiν~σΙν μιΧς, <ΖΙψνι

O~ά.σθησιΧν ΚιΧΙ ετριiπησιΧν προς το ΠιΧρα.κεΙμενον oιiσoς βιΧλλόμενοιπιΧΡ' ~.

μίi>y. Άσψα.λως ελιixιστο: θα. επέζ'YJaιxy. ΕΙτιΧ, εγΚιΧΤιΧλεΙΠΟΥτες ιΧυτοός, εοα.ΟΙ σα.μεν προς την κορυψην τοϋ ορους, δπου lςpeιiaGtμoev, .&μα. τ~ έπελεϋσει τοϋ

σκόΤόυς, &ψ~νoντες την πρός Βοuλγα.ΡΙα.ν ΚιΧτεόθυνσ~ν κα.Ι σΤΡιΧψέντες πρός Νότον, μη συναντηθέντε; με τους ενεΟρεόοντα.ς εΙς την κopυψ~ν Boυλγιipoυς. ΒαιοΙζοντες ΚιαJθ' όλην τ/ν νύκτιΧ όπο τό ψως της Πα.νσελήνου, κα.Ι <xr.po,y~ τες τα.ς συνιΧντωμένιΧς εκ τών, καθ" δοόν, ποτμνωστασίων όπο τωΥ ποιμέΥωΥ

προσβολα.ς o~α πυρoΌoλ~σμων, έψθιiσα.μεy την &πομένηΥ πρωtιΧΥ ε~ς 'ΆΥω Πετρί

τσι , εΥθιΧ συΥηντ'ήσα.μεΥ rιμέτερα. τμ~μιΧΤα., α.τινα. μ~ς περιέθιΧλψα.Υ, (Συντα. yμoιxtιipX'YJ; MιΧντ~ς) κα.ι μα.ς μετέψερον o~α. διτράχου έπ] τής Οημοσ(α.ς δοοσ κα.Ι εκεΤθl εΥ εΙς 'Κάτω Πε'tlρ,Ιτσ~,ενlθιΧ επιoιι6α.σHΙry:τ.ες του Σ,ιοηροδ lρ6μou εφΜ

σιΧμεν εντός της rιμέpιΧς είς θεσσα.λΟΥΙΚ'YJ~'

Άλλ' δ ΠόλJΘμoς IέτελεΙω,~εy, κα-Ι μετα.ΠιtφαιμΟΥ'Υ}Υ επ,ι τ~να. χρ,6Υ,οΥ εΥ Μα.

ΚιεiOOVΙα., εΠOCΥ1jλιθομεlγ ειΙς Κα.λάμα.ς, ενθια., 7φοα.χθεΙς,έν τω με'Όα.iξύ, 'εΙς ΤΟΥ

Όα.θμΟν του Λοχα.γοο, ΠιΧρέμεΙΥα. μέχρι του ετους 1917, δπότε ά.νεχώρησεΥ Ξκ της <Ελλά,οος δ Βα.σιλευς ΚωΥστα.ΥτίΥος κιχΙ ΚιΧτΙσχυσεν τό ΒεΥιζελικόΥ Κcζ θεστώς.

<rΠ'YJρετουΥ τότε ώς Λοχα.γΟς εΙς το Έπιτελείον της XIV ΜεΡιΧΡΧΙιΧς, καΙ 'με't1ετιέθιην είςτο 'Επιτειλιe:tοv της πι Μερlα.ΡΧΙ'ιΧς, ευριlσκομέΥηςw τω Μετώπω, έΚιΧτέρωθεν τοο Έρ~γωyoς πoτ~.μoυ, (Περιοχη Μεριχό60υ Δυτ~κής Mακεoιj νΙας)

ΜΕρο'Σ

ΔΕΙΤΕΡΟΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΤΕΤΑΡΤΟΝ

ΠΡΩΤΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟ.ιι\ΕΜΟΣ

Δtοtκητ~ς τής &νω πι Μερα.ρχία.ς,. ~τo δ Συντα.γμα.τά;ρχης Τρtκούπηζ,

'"r πoστ:ρ~τ/γoιΊ.

Ι! Ε '11 ' , θ "η 'Θtς uστις UΡι(Χluuτφοv, Π IΡ01jΙΧ;

Π α.ρ'εμιε'tν~ειν εις τα χχρα.κω-

μχτα μέχρt τής έξορμήOlεως.

"Π πι Μερα.ρχία. περtΟα.λλομένη έκατέρωθεν

όπο Γα.λλtκών ΜονιΧδων,

(Πα. Άποtκtα.κ~), &ξώρμηΟ'εν καΙ UπερνtκώΟ'α. τας Βουλγαρtκας &ντtστιΧΟ'εtς, ~χθη προς Περλεπέν, ον κα.Ι κα.τέλα.6εν μετα Γα.λλικών ΤμημιΧτων. ΕΙχε μόνΟΥ

_ τ~

?ύο ΣυντιΧγμα.τιΧ της Πεζtκου (60ν κα.Ι 120ν)

ΤΟ

2) 39

Ευζώνων, έντετα

γμένον κα.τα τον Πόλεμον χα.ρα.κωμιΧτων,εLς το Περιστέρι (συνέχεια. κορυφο

γρα.μμής Βίτσι) κα.Ι μ~ όπα.γόμενον εLς τ~ν Μεραρχία.ν. "Η Μερα.ρχία., UΠ"ηγμέν'Yj εLς τ~ν Γα.λλικην ΔΙΟΙΚ"ησιν την προχώρησΙν της κα.Ι

lφθα.σεν,

μετα μιΧχα.ς,

(ΜΟ)

συνέχισε

&ς ~δωσεν είς Κότσι6ερ,

Μπρόντ, ΝΔ Σκοπίων, ε~ς Σκόπια., ~νθα. πα.ρεδόθησα.ν είς Γα.λλικα μικρoτμ~

ματα "ιππικου

χιλιιΧδες Βουλγάρων, κα.Ιτοι α] "Ελληνικα.Ι ΜονιΧοες ευρι

σκοντο πλησιέστερον προς τα Σκόπια. Τοϋτο το επρα.ττον οΕ Βούλγαροι, προφα. νώς, λόγω φΜJ,C]1)

ΎΊ &λλ"ης τινος αJLτία.ς.

,&woLxipewv,

Μετα πα.ρα.μoν~ν εΙς :α Σκόπtα. έπ]

νέχιΟ'εν τ/ν πρorχώρη,σΙν ΤYjς ικα.Ι όta 'Φεριζ~Ικ

να.ς

ήμέρα.ς, ή πι Μερα.ρχία. συ

2-3 -

ΚοσσυφοπεδΙου

Πριστϊ

Πρεκούπλtε ~χθη είς Νίσσα.ν τής ΣερI6ία.ς, ενθα. &.νεσχέθη ~ προς Βελt

γριΧοιον, πορεΙα. της τών Αυστρια.κών όπογρα.ΦιΧντων Άνα.κωχήν προς τούς συμμιΧχους.

Μετα πα.ρα.μoν~ν έπ]

περίπου ήμέρα.ς, ή Μερα.ρχία. εκιν~θ"η προς Πφδτ

τής Σερ6Ια.ς κα.Ι έπεστιΧθμευσεν εΙς τα πέριξ τού Πφδτ χωρία. ΕLς χώρον Πιρδτ

ή Μερα.ρχία. πα.ρέμεινεν πλέον τών τριών μηνών. ΈκεΙ o~ &νορες 6λΎιθ-ησα.ν &πο τ/ν Πα.νεuρωπα.tκΎjν

κα.Ι dπώλιεσεν πλέον των

300

'tYj;

προσε

τότε &σθένεια.ν «της "Ισπα.νικης γρΙππ-ης»

δπλιwν ~Yjς κα.Ι Τον (ερέα. Τ'Yjς >Αρχι'μα.γΟρίτη'f

του Στρα.του. <ιΑπα.ντες έτιΧψησαν εLς τον Τοιον χώρον του Νεκροταφείου Πφάτ,

ενθoc, μφΙμΥη τοσ Μ'YjΧ«VΙ'ΚΟU τής Μφαιρχ:Ιocς, (Άνeυπολi~Χ(kγbς Ν~μ;πελ1Jς), ά.ν'Yjγέρθη καΙ πρόχειρον Εκ μπετδν μνημεΤον. ΈπηευχθεΙσ'Yjς γενικ-ης Είρ~ν'Yjς, 1) ΜεραρχΙα εΚLν~θ'Yj προς επισΤΡOΨ~'ί

εις τ~ν <ΕλλιΧοα όπο το κιΧτωθι δρομολόγιον κιν~σεως των Μονάδων Τ'Yjς, ΧL νουμένων ο LαοΟχtκως

Μέχρι Τσαριμπρόντ: δοικως.

1) 2)

'Από 'Ι'σαριμπρδντ

OLa

Σόφιας

ρΙον, παρά τ~ν Γιoυγκoσλα6ικ~ν

χΙα

Κιούστευτηλ μέχρι Γκιοόζε60 χω-

Boυλγαρικ~ν μεθόριον: σιΟηροΟρομLκως.

3) 'Από Γκιo~ζε610 - ΈγρΙ ΠιΧλOCLΚια. -- Ko~ιΧyo60 - Σκόπια: δδLκως, 4) Άπο Σκόπια εις ΓευγελΎ]ν: σLδ'Yjροδρομικως. 5) 'Από ΓευγελΎ]ς εις Περιoχ~ν ΘεσσαλονΙκης: δοικως. 'Ήτοι 1) Μεραρ δι~νυσε πλέον των 1000 ΧLλtcιμέτρων. Έκ ΘεσσαλονΙΚ'Yjς ,~ ΠΙ ΜεραρχΙα συνεκεντρώθη εΙς Νέστον ποταμο'l

ετοιμαζομένΎ) δια τ~ν κατιΧλΎJψιν τΎ]ς ΔυΤLκΎ]ς ΘριΧΚ'Yjς, εις ην καΙ συμμετέσχε μερικως.

<ο ΑΙ Παγ;κι6σμLος Πόλεμοςl~'Yjξεν, κιαΙ μετ' όλΙγ()ν ~Iρξα.τo δ έν Μικρoc 'Ασια Ι

• 'tIO'ι()t)~ος.

Κ:α.~τ~rνέrΥ.;tεlθιετσαν .&.~ωτερω κΙνησιν 'τ/ς πι Mε.ρα;ρxΙ~,έιντύπω!σιν }ωσ

εκαμεν, δτι δλα: αΙ πόλε«; καΙ κωμοπόλεις εlχcιν πολυαρίθμου; Κοινότητας Έλ λ'Yjνικάς, ο[ οε Δ~μαρχoΙ των ήσαν <1Ελληνες. Ούτω:

Εις ΣκόΠLα δ Δ~μαρχoς ήτο <1Ελλ'Yjν καΙ ώνομιΧζετο ΠετρΙΟ'Yjς. Εις Φερζο6Ικ καΙ Πριστϊναν επΙσης.

Εις ΝΙσσαν ε[ς 'Έλλ'Yjν ονόματι Δαόκας.

Εις ΒελιγράΟL, ως μάς ελεγον, εΙς <1Ελλην δνόματι Βυζάντιος.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΠΕΜΠΤΟΝ

Έκ τής πι ΜεραρχΙας, έπανελθούση; είς τ~ν ,εν Eιρ~ν~ εοραν της, (Πά τρας)

την

, έτοποθετήθην, ταγματάΡΧ'Yjς (f)y, ΈΠLτελάΡΧ'Yjς τΎ]ς Χιγ ΜεραρχΙας, -ης tUl'YjV 1ικολούθ'Yjσα μέΧΡL λ~ξεως τοϋ εν Mικρ~ ΆσΙq. ιiγωνoς καΙ ΤΎ]ς μετσ.

τούτου στραΤ'YjγικΎ]ς συγκεντρώσεως τοϋ <1Ε6ρου.

Κατα τ~ν περΙαοον ταϋτην εχρησιμοποι~θ'Yjν ώς Πρόεδρος, τής 'Επιτρο πΎ]ς δια τ~ν δροθέΤ'Yjσιν τΎ]ς 'Ελλ'Yjνοαλ6ανικΎ]ς ΜεθορΙου είς περιoχ~ν

Kopu-

τσας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Έπανελθοόσ'Yjς

ΕΚΎΟΝ

tfj; XIV ΜεραρχΙας εΙς Καλάμας, το 1923, συμμετέσχον

εΙς τό κα.τα. Πλαστήρα ΚΙν'Yjμα. καΙ ιinEtcixe'YjV.

Είχον τότε τον 6α.θμΟν τοϋ 'Αντιοοντα.γματάρχου. Πα.ρέμεLνον έπΙ 3,}ΙΖ ~ΤΎ) έκτος του στρατεύματα; κα.Ι έπ] ΟικοuμενLκΎjς Kυ6ερν~σεως ιiνεκλ~θ'YjΥ πρωτος

εχ των 'ΑνΤLσuνταγμα.ταΡχων τοϋ δπλου μοu. ΈφΟΙΤ'Yjσα τότε εΙς τήν Σχολήν της 'Ανωτέρας ΣτραΤLωΤLχης ΈχπαLοεύσεως, 8πως χαΙ χα.τα το 1917, εΤχον φΟLτήσεL χα.Ι εΙς τήν Σχολήν ΈΠLτελιχης 'Εκπαιδεύσεωτ. α.μφοτέρας τά;

Er,

Σχολας ταύτα; &δΙδασχον χαθ'Yjγ'YjταΙ Γάλλοι ιiξLωμαΤLΧΟι. Μετα τήν &χ της Σχολης Άνωτέρα.ς ΈχπαLοεύσεως ιiπoφo Lt'YjcrLY , Σuντα.

γματάΡΧ'Yjς ών, έτοποθετ1]θ'Yjν ΔLΟLΧ'Yjτής τοσ 300u Σuντάγματος ΠεζLΧΟU με iοραν τήν 'Έοεσσαν, ενθα παρέμεLνον &πΙ ΟLετΙαν μέχΡL του 1928 χσλ εΤτα έτο ποθετήθην ΔLΟLΧ'Yjτής του ΣuνΟΡLαχοϋ Τομέως "Εδρου, της μεγαλuτέρας Πεζ~ χης οuνάμεως του <Ελλ'YjνLΧΟU Στρατοϋ, με εδραν τό ΔLΟuμότεLχον. Παρέμειναν

επι. ΟLετΙαν ΔLΟLΧ'Yjτής της Μονάοος ταύτη; χαΙ το 1930 έτοποθετήθην 'Επιτε λάΡΧ'Yjς τοϋ Δ' Σώμα.τος Στρα.τοϋ με Εοραν τήν Κα6άλα.ν • . Το 1931, μετετέθην ώς ΈΠLτελάΡΧ'Yjς τοϋ Γ' Σώματα; Στρατοϋ, με εΟρα.ν τήν Θεσσα.λονΙΧ'Yjν, ενθα παρέμεLνον μέχρι του προ6Lι6ασμου μοu εΙς 'Γποστρα Τ'Yjγον (ετος τας Πάτρας. Ώς

1934) καΙ ετοποθετrJθ'Yjν ΔLΟLΧ'Yjτής της ΠΙ ΜεραρχΙας με εδραν . . ΔLΟLΧ'Yjτής της &νω ΜεραρχΙας, παρέμεLνον μέχρι του 1937 χαΙ εΤτα.

ετοποθετ1]θψ ώς ΟLΟLΧ'Yjτής τοϋ Σχολείου Πολέμου εΙς ΘεσσαλονΙΧ'Yjν. Παρέ μεLνον ώς ΔLΟLΧ'Yjτής της Σχολης ταύτη; επι εν ετος χαΙ τόν "Ιοϋλιον του

1938

πα.ρέλα.60ν το Δ' Σωμα Στρατοϋ με εοραν τήν Κα6άλαν, πρ06L6ασθεΙς εΙς Ά,Ι τιστρατηγον.

Ώς ΔLΟLΧ'Yjτής τοϋ Δ' Σώμα.τος Στρατοϋ, χατα τα

Et'Yj 1938, 1939

χαΙ

1940, μέΧΡL της Χ'Yjρύξεως τοϋ Πολέμου όπο των Ίτα.λων καθ' όμων εν 'Αλ6α vLq.., εlΡγιiσθ'Yjν προσωΠLχως OLCl τήν σuμπλήρωσLν της οχuρώσεως της Έλλ'Yjνο Βουλj"ΟΟΡιχης MeHr>pLou, &ΠΟ ΠεΡσεχ (''Αν'ω Βροντοϋ) , μέΧΡL ι!κ.60λων Nέσrto!) ποταμοϋ. <ιπερ τ~ 500 πuρο60λεΤα καΙ πολυδολεϊα κατεσκεuάσθ'Yjσαν μεταξύ των, υπό τοϋ ΦρουρΙου κατασκευαζομένων οχυρων, κωλύματα κατα &ρμάτων επι των μα.λλον πιθανων o~α6άσεων καΙ άλλα εργα ιiμύν'Yjς συνετελέσθησαν με

έλάχLστα. εξοΟα., τοϋ Ο'Yjμοσίου παρέχοντο; τα ιiπαρα.Ιτ'YjΤα. καΙ των χωρLκων έργαζομένων

OLCl

τα μπετον όλιΚ'Χ

προσωπικώ; κατ α τας Κυρια.κας καΙ ~oρτάς,

άνευ ιiμΟL6ης ΤLYQς.

ΜΕΡΟΣ

ΤΡΙΤΟΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ <ο Έλλψο

ΕΒΔΟΜΟΝ

- Ίτα.λLκΟς Πόλεμος με ευρεν ΟLΟLκοϋντα το α.νω Δ' Σωμα.

Στρατοϋ. Μετα τήν έπιστράτευσίν του καΙ τήν παρέλευσιν τοϋ 15νθ'YjμέΡΟΙJ, 6λέπων δτι ΟΙ Βούλγαροι δεν ~poειτΙOεντo να lμα.ς IέΠ.~'ΌεJθ-ωiσ'ΙΥέζήΤ'Yjlσαι από ΤΟ'ι

ΆΡΧL,στρά.Τ'Yjγιον γ~ 'με ΟLοοΟέ'σηε'Ις τήν Άλ,6α.νΙ'Ζ'; έπΙ &~α.λόγoυ, μιε τ,o~ βα.θμό', μ.ου, lδιo'ικ~,OIεως.

Ό ΆΡΧLστράΤ'Yjγος Πα.πάγος ιiπεοέχθ'Yj τοϋτο, καιΙ μετα.6ας εlς 'Αλ6α.νΙα.ν , καιΙ μετα τήν καιτσ.-

Οιώκησα. &.ρχικως τήν δμά.Οα. Μεραιρχιων, Κ, (Κοσμα.)

λ-ηΨ~y :!Υ Iμ;έρε~ ό:π;ο ταιυτης Τ'iJς:Κ;σ.Ρυ~α~ς κα.t τijς MOaχOIΠ6λε:ω~, :παιρέλα60'l το Α' Σωμαι ΣτραιτσΟ. 'Αλλ?ι. τ~ tijζ Δ~o~κ~σεως των &Υω ΜεΥά.λων Μονά.δων, έμφανΙζoνται~ π~o κά.τω, 6ά.σε~ τοϋ δποΙου σuνετά."(Ύ] καιt . ~ όπα6λ-ηθετσαι εις το Γεν. Έπ~τελεΤαν Στρατοϋ πολεμικηlκθεσ~ς

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

Δ~ α τ Ια Ι

'Ι τ α λ ο

ο ε ν

τών Μονά.Οων τούτων,

ΟΓΔΟΟΝ Ι Ρ Ρ Ι ςρ θ -ησ or,Υ

εις

τ η ν

θ ά. λ αι σ σ αι ν.

Πολλα. !γρα,φ-ησαν παρά δ~αιφόρων !πt τοθ άντικεψένου τούτου. Τ& δσα γράψω κατωτέρω συν+Ιγαγον πολυ μεταιγενεστέρωςέκ σuζ-ητ/σεων καιΙ6~

6αι~ώσεωνδ~αφόρων προσώπων.

Ή μη άπόρριψις των Ίταλων εΙς την θά.λΜ'σαν δφε:ιλε:ται ε!ς τ/ν μη Στραιτ-ηy~κην έκμετά,λλευσ~ν έκ μέρους τοο Γεν~κoϋ Στραιτ-ηγεΙου, (Άρx~στρα, τ-ηγος Παπάγος)

'11τ~ςδεν κ.α.τενo~θ-η XIΧt δεν έΥένετο ~ν τδπφαα] χρόνφ,

e,-

πως αιδτ-η θεαν να. καιταινοηταιι κα:t να. θ~εξάy-ηται. crπάρχει,δμως, o~α. τηνCΕλ ληγ~·κην

Σ'tIρατ~ωτικηy

Δ~o,Ι'Κησ~ν

lμΙαι

O~κ~~oλOΎΙ'αι. Το δτι ,σΙ 'ΆΎΎλo~

(ϊεν

ήθελον να. ρΙΨωμεν τους 'Ιταιλους εΙς την θάλαισσαιν, καιt o~α. τοϋτο oiy€6a1jeΎI σαν, δ~α. παιρεμπoδΙσεως~ν τινι πoσoστφo~α. της άεροπορΙαις των κα.Ιτήςέμ

ψαινΙσεως τοΟ στόλου των εις Άoριαιτ~κην τα.ς Ίταιλικα.ς μεταιφαρά.ς. Δια.τΙ;θα. το έrπωμεν άμεσως κατωτέρω._

Κατ' &με ~ Στραιτ-ηγ~κηέκμετά.λλευαις προπαιρασκευά.ζετα.ι κ'α.tέκτελεΤταιι καιτα. γενικην lννοιαν ώς έξ'ijς:

"Ό Άρχιστρά.τ/γος, κατα. τας άμεσως προ-ηγουμεναις νtΚ1Jψόροuς δια. τον

στρατόντουταατιαά; μά.χαις,οεον να.

'ltpot01J

6άσε~ καιt τώγ σχετ~κών Στρατή

γικων πλ-ηροψαριων, &.ς το ΈπιτελεΤονθα. εχοη περισuλλεξ-η, Στρατ-ηγικ1jς τοποθεσία; δ ciντΙπαιλος προ6λέπεταιι

!πt πoΙαιςνέcις

ΟΤΙ δόναιταιι να. ΗJf/αιιωGij

κα.t καιτα. σtJνέπειαN να. ciπαιγο'ρεόσ-η, οια. νωπων, προσφερομένων εΙς τοϋτο δυ νά;μεων καt μέσων, καιΙ δια. τής συγκλΙσεως κα.Ι καιταιλλ~λoυ καιτευθόνσεως των Μεραρχιών τ1jς γραιμμ1jςμάχ-ης., εtς τον έχθρόν να. στερεOΠOΙΎjθη έπt τ'ijς νεα.ι; ταιαιότ/ς τοποθεσίατ.

''!ιο,ωμεν τϊ δι!εξ~χlθ-η lσ.την πρα.γiμιαιτικότ/τα. καΙ Οια.τΙ 'Η Κορυτσ& καιτελ+Ιψθ-η την 22αιν Νοεμ6ρΙου 1940,'όπό ταυ ~μετέρoυ Συγ

κρoτ~μαιτoς Κ. καλ τοϋ Γ' Σωμαιτο,ς. ΟΙ 'Ιταλο], ώςέκ των ύστέρων καιτεδεΙ χθ-η, εΤχον έκκενωσε~την Koρυτσ~ν προ

t1j;

πτώσεωςτασΜοριΜα, α/ς τοϋτο

καταιοεικνυει ~ μη σόλλ-ηΨ~ς αιιχμαιλωτων καt ~μηκαιτά.λ-ηΨις όλικου τοϋ ΠΖ οΙου μά;χ-ης. Οδτω οΙ 'Ιτσ.λοΙ,&.πb20ijζ ΝοεμβρΙου, &.φ'

fl,

τό f)μέτερον «ΣυΥκρ6Τ'Υ/μ,χ

Κ» εΙχε S~ακόΦει την κυρΙαν καιΙ μόν-ην ά.μαςιτην δSόν Ίωα.ννΙνων

Κσρυ

τσ~ς παιρα. την Bόνιτσαιν,σuνεπτυςαιν ταυς ογκους των Στραιτευμάτων των, ώ; καιΙ τό κιν'ητόν όλικ6ν των έκστρατεΙαις πρός την Γενικην τοποθεσΙαν:

65 5.

Γ. ΚΟΣΜΑ: E.ΛΔ.HiNIΚOI iIIOΔE,MOI

Π ό γρ α ιδ ε τ ς

KOOμ.ι~

Γκ~ι::ιίφα.

Γκ~γτι

'Οστρ,ο6ιΙτσα. δσον

άiφoρ.α. τόν 'IΊoιμ.έ~ Κορυ11σα.ς, QOO~I eϊ,ε 4φορά τόν ΝΔ 'Ο0μέIα. ,ά,πό 'Αώου νο

Έv..λ 'YJ-

Άλ6~ν~')(.~ M~θόpιoς έξ"!Jκολούθοuν να. συμπτϋσσωνται μ~χόμ~νo~ μέχp~ &.ρ

χων Δεκει-ΟΟρΙου

1940

εντος τοϋ ~μετέpoυ ,εδ~ψoυς.

Καθ' α.π~ντ~ τον α.νω χρόνον, το Γεν~κoν Στρατηγείον, ουοεν έπo~ήσα.τo &.πο ΣΤΡ~Τ"!Jγ~κης εκμετ~λλεύσεως, ήτo~ δεν ώθ"!Jσε τμ~μ~τα εΙδ~κα. η κ~Ι ~1

τα.ς τα.ς Mερ~pχΙ~ς της Γρ~μμης δ~α. τ~ν κ~τ~λψμ~ν των κυρΙων σ"!JμεΙων της

ti>; &νω

Στ,ρα.:τ/!"(τκηςτοποΗεισ:Ια.ς

(Κά:μ~α.

ΓOΚ~,Q;UpCX

Γκά.ντ~

εν τφ μετώπφ της Κορυτσα,ς, άλλα περιωρίσθη εις το να.

't"!Jpij

'ΟστΡOlβΙτσα.)

την επ~ψην διΙΙ

των Mερ~ρχιων της Γρ~μ.μης μ.ά.Χ"!Jς, κ~Ι μόνον τ~ ΙδΙ~ πρωτ060υλΙ~ μου -;;0

«ΣuγκρόΤ"!Jμ~ Η» ήχθ"!J εις την κ~τ~λ"!JΨ~νΜοσχοπόλεως κ~ι είτα προς τα κύρια σ"!JμεΤ~ της κoρυψoγp~μμης Όστp06ΙΤIJ~ς.

ουτως ε!χεν ~ κ~τ&στ~σις μέχρι

4 Δεκεμ6ρΙου, ήτοι 12 ~μέρ~ς πτώσεω; Κορυτσα.ς, χωρις να. ενεργ"!Jθη ΣΤΡ~Τ"!Jγ~κη έκμετ~λλευσις.

&.πο της

την 4"!Jν ΔεκεμβρΙου, τοϋ Άpχιστp~τ1ιγoυ Παπάγου ελθόντος μέσω "Ιωαν

νΙνων εις Κορυτσαν, μετα τοο τότε o~~δόχoυ Παύλου, εγ~νε πoλεμ~κoν Συμ6( 1 ) λιον 'εις θ ,σuιμ.μετιέ'o:χφειν: Πα.π'~γoς, Π~'ΌσΙΙΚ~ς, Τσ,Q;λά.κογλοο κ~ι έγώ. <ο Άρ χ~στΡ~Τ"!Jγος μα.ς &.νεκοΙνωσεν τας προθέσευ; του δτι : <Η έπίθεσ«; θα συνεχ~σ9'~ (δεν ti>μιλ"'Ισεν περ] έκμετ~λλεύσεως, διότι ~ut"!J ε!χεν παρέλθει α.ΧΡ"!JσιμοποΙ 'Yj'τοςέν χρόνφ)

κ~τα την Γεν~κην εννo~~ν "Ιωάννινα

X~νι Mπ~λ~μπά.ν πρbς

ΣκoOμπ~.

Έπι πλέον, ειδ~κως δι' lεμέ, ε!πεν δτι θα π~ρ~λ~6ω το Α' Σωμ~ Στρατοϋ, δπερ εόρΙσκετο εισέτι, κ~τα το πλεΤστον τοϋ ογκου του έντος τοϋ <EAA"!JνLXoo έ O~ψoυς.

ΤοΟ έπρότεινα να. φύγω &.μέσως δια. την νέ~ν μου θέσιν. ΜοΟ ά-πήνΤ"!Jσεν: «'Όχι, θα δ~~τ~ξω εξ Άθ"!Jνων». Κα] οϋτω, ~ μεν δ~' εμε δ~~τ~γη ~λθεν κα~

άiνExilip"!Jcr~ την 10"!Jν Δεκεμ6ρΙου, ή οε Γεν~κη o~ατ~γΎ) του την 14ψ Δεκεμ βρΙου, ήτo~

~μέρ~ς &.πο πτώσεωτ Κορυτσα.ς .

.. Κα] τώρα, διατ] οΙ 'Άγγλo~ δεν έπεθάμουν κ~Ι δεν Eoo1Je"!Jaαoν νά. ρΙψωμεν τού; 'Iτ~λoυς εις την θάλασσαν ; "Αν οΙ "Aγγλo~ δια της εμψ~νΙσεως τοϋ στά λου των εις τον ΆνδρΙ~ν Κ~Ι της Στρα.Τ"!Jγ~κης των &.εροπορΙα.ς, πα.ρεκώλυον τας Ίτα.λ~κας μετα.ψορας o~α θα.λάσσης, Νοτίου Ί τα,λΙα.ς)

(εκ Mπάp~ κα,Ι λo~πων λιμένων τη;

εστω καΙ κα,τα. το ~μ~σu τοϋ ποσοϋ, εν τφ αύτφ χρόνφ, οΙ

Ίτα,λοΙ θα ερρΙπτοντο &.να;μ.ψ~σ6Ύjτήτως εις την θ(iλ~σσα,ν.

ΟΙ 'Ι τ~λoΙ, ένισχυθέντες κ~Ι δια μετ~ψoρικων άiερoπλ~νων όπό των Γερ

μ.~νων, κατώρθωσα.ν να μετ~ψέρωσι

Mερ~ρxΙας, κατα μέσον δρον έ6δομαδι

α,Ιως κα,ι οϋτω έπέτuχoν, 6oηθoύσΎjς καΙ της έξα,ιρετ~ κης Χ ~oνoπτώσεως, να μας

άiνα.σχέσωσ~, εν πλήρε~ χειμων~ καΙ ~Ι δυν~με~ς των να &.νέλθωσιν εις

850

χ~

λ~~oας, (δπως ε!πε εΙς λόγον του δ MoυσoλΙν~ μετα την κα,τ~λΎjΦ~ν της <Ελ λάοος)

Έξ ολων τούτων, κ~τ' εμέ, σuνάγετα,~ δτ~ ~ Στpα,ΤΎjγ~κη κα,Ι έκμετάλλευ

ι σ~ς οεν εγένετο όπα τοΟ <Έλλψος Άpχ~στpα,τ'ήγoυ, δστις, τόσον α,υτός, οσον

καt το Έπ~τελεΤoν του, έγνώρ~ζoν κάλλ~στα πότε καλ πώς ενεργεΤται αδτη.

Κα! τοϋτο διότι οϋτω εΤχον ά.πα~τ~σε~ o~ 'Άγγλo,~. Προς &π~6ε6αΙωσ~ν &κθέτω τά κάτωθ~:

Κατά το ετος

1957 -

1958,

είχεν nθε~ ε~ς τaς Άθ~νας δ ΠρΙγκηΨ Πέ

τρος, (υLος του Βασιλόπαιδο; Γεωργίου}. ΟΌτος, συνοδεύων στρατηγού; 'Άγ γλους, η και δ~' &λλην ύπηρεσΙαν του Γεν~κoυ Στρατηγείου, ~λθεν κατ' έπα νάληΨ~ν εΙς το Στρατηγετον μου, στρον)

(Α' Σώμα Στρατοϋ, παρά το Άργυρόκα

Έθεώρησα πρέπον ν~ περάσω &.πο την ε~ς την δοον ΆκαδημΙας o~κΙα.ν

του καt ν~ &.φ~σω μΙαν κά.ρταν. Προσέλα60ν τον Στρατηγόν Μπουλαλα.ν, Διοι κητην τής ιν ΜεραρχΙας μου κατ~ τον α.νω πόλεμον καΙ γνωστόν ε~ς τόν ΠρΙγ

κηπα. Ό ΠρΙγκηψ, μα.ς .εδέχθη με ,ένθoυσ~aσμόν. ΚαΙ, &.ναφερόμενος εΙς τά-ς, εΙς το Στρατηγεϊον μου έπ~σκέΨε~ς του, μου είπεν: «Σα.ς έξετΙμησrx, δταν τά είπες τόσον ωμ~ ε~ς τον 'Άγγλον Στρατηγό»,

δστ«; σου έλεγε μετ' έμφάσεως:

«'Ότ~ πρέπει

OL 'Έλληνες, να εύγνωμονήτε την ΆγγλΙαν, ~ όποία σα.ς ...»,

, t< 'θ Ύjσε να ' ν~ΚΎjσετε , "Ι τα λ οuς ι EυOΎj τους

Ένεθυμ~θην το γεγονος και &.ναφέρω ένταϋθα την &.πάντησΙν μου προς τον 'Άγγλον Στρατηγόν: «Στρατηγέ μου που καΙ πώς μα.ς εe;oηθ~σατε; Μέχρι σ1jμερα, (~τo μέσα.

"Ιανουαρίου)

δ.τι έπετύχαμεν εναντ~ τών 'Ιταλών, το έπετύχαμεν μ.όνo~ μ.ας

κα-ι δ~~ τών μέσων μας. Κυτταχτε προς τον δρόμον, (Ίωσ.ννίνων

κάστρου)

'Αργυρο

καΙ θα Ιδήτε δλην την Έλλάδα έπιστρατευμένην. Θ~ ~δήτε έπττετα

γμένα αύτοκΙνητα με τας έπ~γραφα:ς τώνέργοστα.σΙων, που πρΙν έxρησ~μoπo,

οϋντο, Θα: Ιδήτε ολην την <Ελλάδα. κα.Ι μ.όνον την <Ελλάδα. "Αν μ.α.ς 60ηθούσα τε με τόν στόλον καΙ την &.εροπορΙαν σας θα: τους εrχαμε pΙΨε~ ε~ς την θαλασσαν

...»,

'Ε

~';" κε~νoς ομως οεν ν.πηντησε.

'Ι'αϋτα ένεθυμ~θη δ ΠρΙγκηψ. Κσ.Ι είς έρώτησΙν μου:

«Είχον α.O~κoν ΠρΙγχ,ηψ»; μου &.π~ντησεν

παρόντα; του Στρατηγοϋ

Μποuλαλα. :

«Ξεύρειξ, δεν ~θελoν οί "Αγγλο, να: ρΙψετε τους "Ιταλού; στην θαλασ

σαν, διότι που θ~ επ~γα~νoν τότε α.L

850

χ~λιάδες στρrxΤΙώτες, τ~ς δποΙας συγ

κρα.τούσα.τε έσεΤς εΙς την Άλ6ανΙαν; 'Ίσως στην Άφp~κ~ν, δπου κατ α την πε ρΙοδον έκεΙνην τα πράγματα. ~σαν άσχημα. δ~~ τους 'Άγγλους. Είχον &.πωθηθ'~ προς την A'(γuπτoν ...»,

Τότε εκα.τάλα.6α τί θά πή Άγγλ~κη πoλ~τικη κrxΙ πονηρΙα. Ένώ μιανοι τεΟΟηθοοοα.ν τους Ίτrxλούς, σ.ιJτoΙ,

"Αγγλοι,

Γερ

μα.ς &φηναν α/ΟΠΙ

μως &.60ηθ~τoυς προς ro~ov l5φελος ...

ΤΙ.

Δ ~ ~ τ,

με ~ ς, να.

ο Ι

'Ά γ γ λ ο ι

(Δ Uy σ. μ ι κ ό τη Τ

ιi ν σ. σ Χ έ σ ω σ ι ν

σ ι ν

~ σ τ ε ι λ ,α ν

κ α

π ό σ ο ν

τ ~ ν

uτ α

:ΙΙ}L:

δ λ Ι γ ·σ.ςδ

u ν ,-χ

Με Ρ σ.ρ Χ Ι α ς),

δ . ~α.

Γ ε Ρ μ σ. ν ι κ ~ Υ'

μ ~ ς

(Ε ,πΙ θ Ζ

λ σ. Ψ α ν.

'Ως κα.1. &.λλα.χοσ γρά.ψω, κατα. τ~ν σuζ~τψ.tΙν μ.ου με τόν Άρχ~στριiτ/Ύoν

Πα.πά.γον μετα. τ~ν δποΙαιν, ιiπεστρα.τεύθην μετά. των Στρα.τηγων Δρ&.JΚ.ouκιxι. Πα.πα.8οποόλου, του εVπ~: Δια.τΙ έδέχθητε τ~ν ιiσήμσ.ντoν τα.ύτην 60~θεια.ν, ~τις ουθεν OUνα.ταιι να.

μ~ς προσφέρη, ,ενω μ~ς εκθέτει lνα.ντι των Γερμα.νων; Δtν μοσ ~π~ντησε. Κα.τα. τ~,ν δμηρΙωνμα.ς δμως εν Γερμα.νΙCf, πλειστιiκις, μετά.του Άρχ~

στρα.τ~γoυ Πα.πιiγou, εθΙξα.μεν·ζ'ητ~μα.τα.τoυ Έλληνο

,AA6CGYlCf. Έκεϊ τον ερωτησα.κα!. πά.λιν: - <qΔια.τ/Y' lεκ 1~ ΜφοορχΙαις ,ένΙlσχοο!,.ιν

Ίτα.λ~κoσ Πολέμου έν

't'ffiy "Απλωνl, Ύj~γoc4dθην'μ.ol1

εΙπεν, να. τ~ν δεχθώ, κα.Ιτοι δεν 1jSόνα.τονα. προσφέρη τΙποτε,διότι Επέμενον

οΙ "Αγγλοι: 'Αφ' ένος μέν, συνέχτσεν δ Παπάγοτ, Sιότι ~θελoν να. εμπνεόσωσ~ θcxρρος εις ΤΟ'ός Σέροους, οίτινες Eπεζ~τoυν να. σπασωσι το σόμφωνόν τους μ1

τον &ξονα, καl. εΙς τ~ν ΤουΡΚΙζΧν, ~τιςεπεζ~τει κα.!. α.ότη60~θωχ.ν δια. νά. έ'Κ οηλωθi]» .

Έπ~ πλέον μασ ετόγισε τ~ν πικρΙocν: «Το εις την "Eλλιioα,

(Στρα.τηγΟς

Ootlcrwv) ,

&'ποστζΧλΕν

έκστρα.τευτικΟν Άγγλικον

Σώμα,

εΙχεν προψορικην Iέντολην τοσ Τσώρτσιλ να. μη περι

κλεισθi] κα.1. α.Ιχμα.λωτισθijεν Έλλιioι~ Αότό μου το εΙπεν δ "Αγγλος λοχα.γός

Σμιθ:, τοΟ δποΙου δ πα-τηρ ~τo Στρα.τηγΟς κα.τα. τον Α' Πcx.γκόσμιον llfJAeμ.ov.'t. Κα.!. σuνέχισεν: «Λ6γφ &'κρUΣως τούτου, δ Οόtλσων, δεν ήθελεν να 'tιxxeij όπο τας O~Qt.

τα.γά,ςμου, (του Πα.πά-γου)

ιiλλα. ~θελεν να. oρ~ εν ΙδΙφ τομεΤ, έντεϋθεντοσ

ΆΑξιοΟ κα.Ι 'Αλιά-κμωνος, &'νεξιiρτητα.. 'Αντετά-χθ'Υ]ν, κα.Ι τέλοςεξευρέθ'η

λιτικ~ λύσις: «Νά. ύπα.χθ-η)) ,&'λλά-, ί!lν otαoepwvi'j (με τον Πα.πά-γΟΥ)

πο

, να. επιλόω

σι Πιν Οια.φορά-ν α.ι οίκεΤα.ι Kυ6ερν~σειρ). Κα.1. &''Κ.6μα. μου εΙπεν:

«'Ότι, κα.τα. την επίθεσιν των Γερμα.νων κα.Ι τ/ν~μφά-νισιν6α.ρεων &.ρ

μάτων Γερμα.νικων εΙς Φλώρινα.ν με κΙνησιν προς 'Αμόντα.ιον

Έξσοσ, τ~

Άγγλικά. &ρμα.ται εστρά.φ-ησα.ν προς τα. οπίσω, ~νευ μά.χης, κα.Ι6εν ,έστιiθησα.·1 περί 'τ/ν Kα.λα.μπιiκα.ν». -'« "Οτι,οιoc τ~νκιiλυΦιν τ'ijς σuμπύςεως των Άγγλικων Πεζικων Ουνά.·· ~~ωιν, πoλλ~λ Έλλ'rjινικα.1. ΟuYάJμ.ειςaπ:ειμα.)tJΡ'υ~θησoov'ti'jςκ.U'ρΙα.ς·&.ποοτολi}ς 'Όω,~.

«"Οτι, δ Στρα.τηγCiς ΟΜλσων, 'έζ~τησεν κα.ι ελιχΌεν πα.ρ~ τοu'ΈΧΑ'rj

νοςΆρχιστρα.τ-Υιγου Πα..πά-γου6ε6α.Ιωσιν, δτι τα. Άγγλι.κα. Στραιτευμα.τα.ένΈλ λιXo~, έξετέλεσcx,,1 πλ'ήρως χ.cx,t χ.cx,λώς τα-ς προς τα. ΈλλΎ)νι'Κ.& στρcx<τεό~τα.''6πο

χρεώσεις των. γος!!

6ε6ζΧΙωσιν

τα.ότην

την ~δωσJΞν δ 'Έλλην Άρχtσ:tριiΤ"/j

!».

T~ν

«'Εν σuvexelCf, είς σuζήΤ"/jσιν, Οια.τιοε·ν Ικα.με τ~ν σόμπτuζιντoϋ O~-

ξ~oI} ιiπo λ~μνων μέχρ1. K~ψ

εψ

K~αpΙ l&πΙ τοϋ Μ'ορά.Οα, εν α' ψά:σε~, καΙ

είτα έπ] &νω Άλ~ά.χμωνoς, ώς του εΙχεν ύπooε~xθη παρά της Στpατ~&ς καΙ εμnσ εγκαίρως, ~τoι ιiπo

>6 ' Aπp~λιoυ, ήμέραν καθ' ην οΙ ΓερμανοΙ ε!χαν είσέλθει

εΙς ΘεσσαλονΙκην καΙ επλησΙαζον εις Moναστ~pιoν, α.λλ~ τ/ν ~κα.μ.ε τ/ν

,Aπp~λΙoυ,

131jv

'1ιτo~ μετα. !πτα. ήμέρα.ς, δπότε ~τo ιipyά.,. οιότι οΙ Γερμα.νοΙ είχο.Υ

ψθooσε;~ εΙς Κοζ:ά.Y'YjIΥ κσλ K1ε~Iσoόpσ.ν, μΟΟ l&'πrιιντη'~εJV 15τ~ δ "'Ηγ-σεν, :πιρο. της έπ~

θέσεως των Γερμα.νων, ειις σχετ~κ~ν σuζ ήτησιν περΙ συμπτύξεως, τοσ ε!πεν: «Να. μ~ν τrιν κά.μη, πρΙν οοτος τον ειooπo~ησε~ έξ Άγκύρας, εις .ην μετi 6αινεν, προς σuζiιτ/σ~ν με τούς. Τοόρκους».

Βραδϋτερον, δταν σuνηντήθην εις τ~ν Έλλά.Οα., με τον "Ηγτεν, εΙς όπό μνησΙν μου, (τοσ Παπάγου) , δ~α.τΙ οεν με ειδοποΙησεν σχετικώς,μοσ α.π~ντησεν:

«'Έπρεπε να. τΎ]ν κά.μης μόνος σου»,

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ λιτία

της

ΕΝΑΤΟΝ

ιiπoστρα.τεύσεώς

τ η ς

ε π ~ θ ιέ σ ε ω ς

ν ί Γf

κ α. Ι

λ ο ~ π 'Y,j'

τ ω ν

μου

δλίΥσν:

Γ ε Ρ μ α. γ ω ν

ε ν

προ

Ά λ

α.

Έ λ λ ά. δ ι.

Πολύ προ τοϋ Μαρτίου του

κατέστη έμψανες ,εκ της Γεν~κής δια

1941,

τά.ξεως των Γερμα.νων εις τα. Βα.λκά.νια., δτι ooτo~ θα. έπετίθεντο καιτα. Έλ λά.δΟς:

α.)

Δ~ά. να. &'πα.λλά.ξωσ~ τούς συμμά.χους των. "Ιταλού; εκ της δυσχεροσς

θέσεώς των ·εν Άλ6ανΙΓf ..

Να. κεpoίσωσ~ τα.ς

850

χ~λ~ά.δας τοϋ εν ΆλoανΙΓf Ίτα.λ~κoυ Στρατοϋ

προς δ~ά.θεσΙν του ιiλλαχoυ.

γ) Να. άπαγορεύσωσιν εις τους σuμμά.xoυς τ~ν δημ~oυργίαν μετώπου εν Bα.λκα.νίo~ς, δταν οϊ Γερμα.νοΙ θα. ενεπλέκοντο εις Πόλεμον προς τούς Ρώσσουτ. Έν πά.cηJ περιπτώσει, &'πο του ΜαρτΙου καΙ δ~, α.ψ' ~ς Γεpμαν~καΙ Μο

νά.δες έσημειώθησα.ν έπ] της Έλληνο

BOυλγα.p~κής μεθορίου, οϊ Άξ~ωμα.τι

κ01 τοϋ εν Άλoα.νΙΓf Στρατοϋ ηpχ~σα.ν να. εΚOΎ)λωσ~ &'νησυχΙα.ς περΙ τής τύχη; του εν

' λ/'6σ.ν· ί Γf

Σt1ρ,α,τοσ 'ΚΙσ.Ι να. ,α"Ισtθά.νωνται .ουασ.ναισχέτισιν IΟΙα. 'τ/ν ιiπιί)

λε~αν τών δσων εΤχον κεpδΙσε~ μ.έχP~ τοϋδε lεκ τών νικών των. ΠερΙ τ~ν δην Μαρτίου, εκληθημεν εις 'Αθήνας οϊ' α.ντιστpά;τηγo~ OΙO~ΚΎj

τα] των Σωμάτων ΣτΡατοϋ,

[Τσολώωγλου

Παπαδόπουλο;

Κοσμtiς)',

ιiψoσ προtrjγοuμένως ε!χον κληθή οϊ Άντιστpά.τηγo~ των τμημά.των Στρατ~tiς Δρtiκιος 'ΚΙαι Π~rt:σίκα.ς.

ΤΎ]ν

5''11'1

ΜαρτΙου, ελθων εκ του μετώπου είςΌAθ~να.ς, παρoυσ~ά.σθΎ)ν εΙς

τον 'Α:ρχιστ;ριά.τηΎον. Κiα(1'δ'ooν ε'ις τον χωρον των ιΘηeων ΣUνήντ/ισσ. Άyy~~ κα-ς οuν<iμεtς &νερχομένα.ς προς A<iptacxv κ.α.Ι Κοζάνην.

"""Άμα τ~ εΙσόδφ μου εΙς το Γεν~κδν ΣτpαΤΎJyεΤoν,

(ΞενοδοχεΙον Mεy~

λης Βρεταν'Υ'Ιας), με&ιδέχιθη δ Τ'ότtε "l"ψυπουιργος Μα.ν~:rmrά.κης, iΠα.,λ,α.~ός μου

"(ν-ώ'ρι!μ.ος, όστις ,μk ώ,θ~ϊησεyε,ις το ΓΡ'\ιiψεΤlον του, αιότι ~τo πολύ π,ρ'ωt Οια. το Συγκρoτ/θ-ησ6μενον Συμ60ύλιον. Ό Μα.νια.Οά,κ-ης προσεπαθει νσ. μ~ πεϊση ΟΤΙ το συμψέρον τής ΈλλcΧooς

ήτο να. πολεμήση κα.ί κα.τα. τών Γερμα.νών κα.ί δτι σ.γ κα.τα.στρα.ψη ~ Έλλα.ς πcΧλιν θσ. τΥιν ξα.να.ψτι~ξωμεν κλπ. Του ε!πα, ΟΤΙ δεν εχω &:.ντΙρρ-ησιν οισ. τήν

μέχρις &σχcΧτων αντΙστα,σι Υ, κα,ί ΟΤΙ ~μεΤς θα. κcΧμωμεν το κα,θηκον ι.ια.ς

ili;

στρατιωτικοί,

'Εκ τοσ Ι'ραφείου τοϋ Μα,νια.Οά,κ-η εΙσηλθον εις τσ. Γρα,φεϊα, τοσ Γενικο'3

Στρατηγείου. ΕΙς το πρώτον τούτων συν~ντ-ησα, τούς: Συyτα.γμα,τ~pχ-ην Κιψι λcΧκ-ην κα,ί Άντισuντα.γμα.τ~pχ-ην Δ66α,ν, παλαιού; γνωρΙμους μου, οΤτινες μου

είπον oιcΧφopα, κσλ δτι εΙς τους Στρα,τ-ηγοός τοϋ μετώπου ~να,π6κε~τα,~ ~φεξης ~ κα.τcΧστα,σις. Ταυτόχρονα

&ξ ανo~κτης θύρα,ς, είδον εΙς το έσωτεριαώτερον

Ι'ραφεϊον τοός Συντα.γμα.τcΧpχα,ς ΣτρΙμπερ κα.Ι Μελισσιν6ν, 01:τινες κα,Ι με ~. πλησίασαν κα,Ι μοσ &:'νεΚ,οΙνωσα,ν ΟΤΙ όπηρχον προτάσειτ τών Γερμα,νών περΙ

συνΘ-ηόκαλOγ~σεως κα.Ι <ΣUγεζ~'τoυν μcΧλι'7C'α. τον όρον «ΣrrΑΤΟfΣ ΚΒΟ» ,τών προ τασεών των. Έν τψ μετα,ξό ηνοΙχθ-η ~ θύρα, τοσ Γραφείου τοϋ "Αρχιστρατή γου Πα,πcΧγαu, δστ«; Ιδών με, με ώδ~γ-ησε εΙς το Γραφεϊον του. <Η σuζ~τ-ησίς \.J.α.ς όπηρξε κα,θα,ρώς στρατιωτική επι της ΟΎJ\.J.~οuργοuμένΎJς καταστάσεωξ. Τσα ανέφερον:

'Ότι ~YIh εχω τΥιν δυνα,μ~κ6τ-ητα, να. πρoχωρ~σω ιεπιθεΤΙΥ"ώς &:'ΡΥ"εί τ?;

δεξιον Β' Σώμα. Στ Ρατου , να. πρoχωp~σ-η το &:'ριστερ6ν ταυ. (Κα.τα. τΥιν ~μέ

pocv

της συζητήσεω ;

ΜIα<ρτΙου)

o~εξηγoν νικψ.ρ6ρους μά.χα,ς l~πΙ "Ορλιααο

προς Τεπελένι, προς- &.να.κoύφ~σιν τοσ Β' Σώμα.τος Στρατού, δεχομένου τΎιν

Ισχυρσ.ν &:.ντεπιθεσιν τών 'Ιτα.λών τοσ Μα,ρτΙου

1941).

"Ότι Oύνα,μ.α.~ να. συμπτυχθώ κα,νονι Υ"ώς, σ.ν πα.ρα,στη α.νcΧγκ-η, διότι

εχω εξα,σφα.λΙσε~ το άριστερόν μου πλευρον εΙς τήν θάλασσαν κα,Ι α,~ ύπάρ

χoυσα.~ εν τ'Ώ ζών1J μαι> δδοΙ μοσ έπιτρέπουσι τήν &:'σφα,λεστέρα,ν σόμπτυξιν.

'Ότι το προς τα. oεξ~ά μου Σώμα, δεν εχει πα,ρα. μΙα.ν οδόν, τήν πρ~ς

'Ιωάννινα, Υ"α,ί δεν ξεύρει , α.ν θα. επ~τύχ-η Υ"α,νονΙΥ,,-ην σύμπτυξι».

'Ο Άρχιστράτ-ηγος τα. π€ρεOέχθ-η όλα. Υ"α,Ι μοσ ε!πεν ΟΤΙ ταθτα τα. είχε

6ε6α,~ώσει πρ6 τινων ~μεpώY δ Διοικ-ητής τοϋ Tμ~μα,τoς Στρα.τιάς Στρα,τ-ηγός Δράκος, Υ"α.Ι &.να.πτύσσων εύρύτερον τας σκέψεις του, μασ είπεν ΟΤΙ νομΙζει, ΟΤΙ

θα. δυν-ηθώμεν συμπτυσσόμενοι να. κα.λόψωμεν προοδευτικά, δλ-ην τήν <Ελλάδα.

μέxp~ Πελοποννήσου.

Tou

είπα την γνώμ-ην μου ΟΤΙ, πλέον της μιάς η το πΟ'Αίι

δύο στρα.τ-ηγΙΚών τοποθεσιών, ~δ-η μέχρι Μπιζα.ν[ο!) ~ το πολυ μέχρι Άράxθo!)~ ε!να,ι &:.δύνα.τον ν' &:.νθέξωμεν, έCΡ' δσον δεν ύπεισέλθωσι εις τα-ς Οια.οοχικας στpα.ΤΎjy~κα.ς τοποθεσΙα,ς νωπα.Ι oυν~μεις κα,Ι τέλος του ώμίλΎjσα. ~πΙ τών κά

τωθ~ &:.ντ~κεtμένων.

'Ότι Εξω, οΙ Μελισσινος κσι.Ι ΣτρΙμπερ ι1>μιλουν περΙ προτάσεων El-

ρ'ήν-ης έΥ" μέρους τών Γερμα.νών.

Mou

&.π'ήντησεν:

«'Όχι. Άλ/α. y,,~Ι α.ν εχουν, θα. μα.ς γ'Θλάσουlν». Μάλιστα.έζηλΗεγ

et;

την

ένoOσ~ν το γραφείον του μετά τοΟ γραφείου τών άνωτέρω α.Τθουσαν, κ~ι ΤΟ':)ς είπεν εΠLταΚΤLΚά.:

«ΠΟL6ς είπε εις τον Στρατηγδν δτι οΙ Γερμανοί

lXOucrL

κά.μεL προτασετ;»;

ΈκείνΟL οεν ά,π~ντησ~ν. ~Eπ~νελθων είς το γραφείον του συνεχϊσθη ~ μετ~ς1 μας σuζ ~τησLς. ΤοΟ είπ~:

Καθ' δοον συνήντησ~ ά.νερχομένας εις το μέτωπον Άγγλικα.ς Ουνά.-

μεLς, gtV~L πολλαί ; ΜοΟ ά.πήντησεν:

«EtV~L εν συνόλφ, δυν~μLκ6ΤΎjτος

1}2

Mερ~ρχί~ς».

Γιατί τάς δέχθηκες; τον ρώτησα,

Αu't'αι~'t'Ιποτιε δέιΥ μα.ς πρ()~φέ,Ρ()',)'jL. Δω άϊp'YJ,ν,ες \ι" τους παλιειμήσιωμ.εν ΤΟ1);

Γφμ.α,'~oυς μδνo~ ιμi~ςδLi να γρά.ψη ~ "Ιστορία δτι, μWΟIL μα,ζ, χάιριν της ε λευθερία; μ~ς, επO'λεμήσ~μεν δύο μεγά.λ~ Κρά.τη; ΈσεΤς δεν είχ~τε προτεί νει αλλoτε~ δτι 'fj ένίσχυσ«; 8-10 ΜεΡα.ΡΧLώγ ΆγγλLκών, θά. ήτο Ικ~ν-η νά. μ&ς ooηθ~ση lναινΤL κ~ι των Γερμανών; "Επεττα ά.πο αότά. ά,πηλθον, ίνα την

έπομένην, ά.φικνo~μένων καΙ των λοιπών στρατηγών, δLοικ.ητών Σωμάτων ΣτρατοΟ, λά.Οη χώραν το ΣυμΟοUλLον. Άλλά τ-ην έπομένην, λίαν πρωt, μοΟ ά.νεκο[νωσαν δτι άπεστρατευόμην

μετά. τών Στρατηγών Δρά.κου κ~ι Παπαδοπούλου. ΜοΟ εκαμε κ.ατά.πληςιν το γεγονος ~ότ6, κ.αΙ εζ~τησ~ οιά τοΟ Προσω·

πά.ρχου 'Γπουργείου Στρατιωτικών, γ" παρουσιασθώ εις τον τ6τε 'Γφυπουρ γον Παπ~δ~μ~ν ΝLκ6λ(ΧΟv.

_ OLa.

Οο'τος ,δεν ,ιιεειδέχιθ'η t1tIρο'~ωΠ'L'Κιώς" &.λλ' n'(Χ!ο,ε τ/ΙΥ' ιΕγγροοφον iCτ/':;Ιi[ν μο'),

τοιΟ ΠpoαωπάJpχoυ Z~iPOU,

ΤOΠfoιθεx'ηHώ

εις ΌA-yι~τOlλικήν

O,L'

-ης έζ~τoυν ν" ά.να:κ.ληΟώ, ως εφ ειδΡiOς κ.~Ι '1σ.

MooκιειδoYΙΙ~'Y',

ην εΙχο'l οχυιρώσει χαιε.γγώιριζον

καλώς ώς ΔLΟLκητ~ς τοϋ Δ' Σώματο; Στρατοο. Κατά τον Συνταγματά.ρχην

Ζηρον, οδτος δεν εδέχθη τήν ~ίτησ[ν μου.

ΣχεΤLκώς ύπάρχει Τι έξης 6ε6αΙωσLς τοϋ Συντα.γμcι:τά.ρχoυ

Ζήρου:

«Β ε Ο ~ Ι ω σ ι ς

Ό κά.τωθL όπογεγραμμένος Συνταγματά.ρχης τοϋ ΠεζLΚΟΟ Ζηρος Άσημά χης, og6IΧLW, ώς Προσωπά.ρχης τοϋ 'Γπουργείου τών Στρατιωτικό», δτι δ Άν

τιστιρά.:τηγος Γεώργ. iΚolσιιιας, τ/ν 7ην M:x.ιnιoυ

1941, έΠ'OlιιένΎjlν της &'πalΠp::ι.

τείας του, μοΙ παρέδωσεν ά,ναφο'ρά.ν του προς τον Τπουργον τών Στρατιωτιαών Οιά. τής δπoΙcι:ς εζ TιtEL, σπως, ά.σχέτως με τους λόγους της άποστρατεία; του, χρησLμΟΠΟLηθη κ'%τά. τήν,ιΠLκειμένην Γερμανικήν επίθεσLV, δπου καΙ

δπω;

αΙ στρατιωτικαί ά,νά.γΚ~L της Π~τp[ooς ά.παιτ~σωσL τοϋτο, ά.νακ~λoυμενoς εις ενε.ργΟν ύπηρεσΙαν οοχΙ,

OL' ά.κυρώσεως τοϋ ΔLατα.γμ~τος της ά.ποστρατε[ας

του, ά.λλ' ώς ~φεδρoς εκ. μονίμων. ΠροφΟΡΙΚώς δε μοΙ άνεκοΙνωσεν δτι έπρο τίμα. να. xρησιμoπoΙ'Y)θΎj

εΙς Άν~τ. M~κεδoν[~ν

Ε:πί μα.κρόν προπολεμιΚώς

ώς Διοικητης

EνIΧYtL τών Γερμανών, δπου,

Σώμα.τος Στρα..τοο όπηρέΤ'Υ)σεν. T"fjv

&;ναψοράν του ταύΤ'Υ)ν π~pέδωσ~ προσωπικώς εις τον τότε γφυπουργόν π~

πcι:δήμα.ν. Άθηνα.ι τ~ 20 NoεμJopΙoυ 1942. ι ΆσΎjμ. Ζηρος -

Συνταγμ~τάpχη;

Πεζ~'ΚιOi:.I. ΌNθήγα-~ ti)

16) 4) 43.

ΒροοΟότφαν, m;trt. 'τ/ν

"Ο Γ,ροομιματευς A.Σ.Σ~

YJJ"ΤffX~ν', δ

(Τ. Σ.)

όπογρσιψ'ι».

πloλ~τευ'τ/ς Κ. Ζα-Όιτσα.νος έ.ζ1jτ/σε

δ~α. κοινοα ψιλοι.> νσ. με γνωρίση. ΤΗτο τότε Δ~oικητ~ς τΎjς Έθν~κΎjς 'Ι'ραπέ ζηζ. ΠροσΎίλθσ,ν, είς το Γρα-ψε!ον του. Έξέψρα-σε δλην Τ~Y εύχα-ρίστ/!1ίν ΤΟ') κ.~Ι ~μoσ πρ'οοέ&tjικε 6τι δ ~χ(φΙτης τότε ΠριωιθlJπουργος Κορυζ-ης εΙς έρώτ/ σίν του, O~α-τί με ώπεσ':φχτευσα-ν, ιένω. πα-ντ~χόθεν δμoλoγε!τα~ δτι όπΎjpξ~ Ικ~ Υος κ~Ι &Π()όoloτ~κός, το'ο ε~π:εν πα.ν δ.τι iοια:mποuτα,ι ε'ίς 'τ~'ν -χ.ά,τωlθι~ προς ιέ!μ.έ επ~στολ1jν του.

K~τά. τ~ν εΤσοοον των Γερμ~νων ε-ίς τ~ν χώραν μας,. κ~Ι πρΙν &.κόμη δ

ΣτΡ(tΤ'ηγος

TaoAci.XOyAOU, οιορισθη Πρ,ωθuπουΡΥός, πολλο] Γεpμα.νόψιλo~, νομοί

ζοντες δτι ~, ά.ΠΩ,στρά.τευσΙς Πρ,wιθl)πουιργΙα,ς

μου έοικαιολόγει

τ~ν

&.νά.ληψιν π~ρ' έμοσ τής

τής χώ:ρα..ς, ιμ.ε 6ιO~γησα.:ν, 'κα,τδ-πιν π,ροσκλ1j lσεως τ-ης "Ανωτέ

ρα.:ς ΠoλΙΤΙΚΎjς Γερμ~νικΎjς; Άρχης ένώπιον ~ύτης. ΕΙς ταύτην, ώς κα-Ι 6ρα-ου τερον, δτα-ν δ Στρα-τηγος Τσολά.κογλου διωρίσθη Πρωθυπουργός, εκλ 'ήθην κα,Ι πά.λιν νσ. συμ. μετάσχω εΙς τ~ν Κυ6έρνησΙν του. Είς &.μψοτέρα-ς τσ.ς περιπτώαε«; ηρν~θην, ίσχυ'ριζόμενος δτι εΤμα-~ tlμοφος, δλ~ι>ς διόλου τΎjς Πολιτικής κα-Ι συ

νεπως ά.mτ~λληλος οισ. &.νcnηΨ~ν Πoλ~τ~κΎjς Δ~o~κ~σεως. 'Έκτοτε, &νεγρ~ψην όπο των Γερμα-νων είς τους εχθρους των, o~' Ο κσ. ~ ώς, κα,τωτέlρω l&ζηγω,

16ραlΘυτφoy

σtJyεληφθην ιμετσ. τωγ Σ'τρια-τηγων

γου, Πιτσϊκ«, Δέοε κα-Ι Μπα-κοπουλου καΙ ώοηγ1jθημεν έπ]

στρατόπεδα της Γερμανία-ς, ένώ οΙ συναποταχθέντε; μετ' έμασ

Παπα

ετη είς Οιά.ψο,ρα.

ouo gtEpot Στρα

τηΥΟΙ, οεν ~xθησαν εΙς Γερμα-νΙα-ν 8μηροι.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Μ υ σ Τ ΙΚ ~ των

Ό ρ γ ά. νω σι ς Στρα-τηγων

Ιν

ΔΕΚΑΤΟΝ Έ, λ λ .ά. 10 ι.

καιΙ

"Η

μ τ τ α φ σ ρ α

uλ

λ η Ψ ι ς

των

εις

Γ ε Ρ μ ~ ν ία-ν. Μετσ. την &.πoτuχΙα-ν των Γερμα.νων εΙς το Στά,λινγκρα-ντ, κα-τεψά,ν'Υ) οια. '1Vά.νιτα-~:ορ~'t:ιιω'Όι'ΧΟΥ πρ'οηγμ..ένον, δτι σΙ Γφμχ.',ΙοΙ

inCi

ε'χ:,α-ν'lΝ τον. Πόλειμ.ον.

Τότε, τ1,) 'Itpo,aiλ1jae~ τοϋ ΣτρατηγουΠαπιΧγου συνηλθομεν οί &.ντιστρατ'Υl

γοι του ~ν Άλ6ανίφΠολέμου κα-Ι συνεπήξα-μεν «τ~ν δργά.νωσιν της "Ιεραρ χίαρ, ώς οί. σ'Χοιπο'Ι ~μψα.ίνωνται εις. το συν'Υ)μμένον πρα-κτικον όπ'ά.ριθ. 1, δπερ εόρΙσκετα.ι εις το ' Αρχε!ον μου κα-Ι το δποΤον δ &.να-γνώστης θσ. το Τοη εις τό 8εύτερ,ον μέρας του 6ι6λίου.

"Η ο{)τως σuγκρoτηθετσα «Όργά.νωσις των &.ντιστρατηγων τοi:.l Άλ6α-νι

κου Πολέμου», ιςα,φέσει τού &ντιστρα-τ/γου Δράκου Μά.ρκου, μή οεχθεντος να. εΙσέλθ-η εΙς τα.ότ-ην, εΙργά.σθ'η Ορα.στ-ηρΙως κα.Ι πολλ& πρά.γμα.τlΧ θ& προελα.μ6ά.

νοντσ μ.ε μεγά.λην πιθα,νότ'Υ)Τα., νσ. μΎ] συμ,6ωσιν ώς π.χ.,. τα. Δεκεμ,6ριανσ.. τού

1944.

'0 Γ. ΚΟΣ,ΜΑΣ ώ~ α..?Χ1Ίϊός Γ.Ε.Σ.'

'-.

Ί-~[Jι.~ ι GD'O

"L'J

dja't:TLCU5

n-'?e ... .... ' . .• ..

7c.·.

<oV

Ilvf!,104.1,/ ου

.r ι'ft,7;;:'

. . 7--'" 7?UI"/ 9dU ~ ~h'~ ~7tΠJ~ ο 4.vf!a-/οΔ.'l7/:<7 r.

.-'

ι.

'\.

/t(D,oι:tU;Jqr~y iv H4~~ ~j &kOfUItA,j 9ου Δ~ ?cuί't:λk-J ZjoJoJ i/<ι:l,ιr:tν .,....; ~..: ..,;"'<JL~~ Jln.ιI..·. . rJU e.U .Pt.' (/ι Η'ο. V, <LO'V JI'ι.fo v Ζ....."9<-ΙΥ,.,'-n ω v: ';-:r-( -/,.,,,

J'.fJ.'

00,1 "ν', .1) . , '1t::t. 81"V A..II"lrIlj<CΙ"ι/ .c.LΔ.L.

4L.f1f ΟΙ)/ ~~

ο,

;0"\/

,ο Ι) ι q L.IOt"Oc/lIJ'l~

•

c.QJ

()( ο . tJι!/i δι υ 1'r ;J1 v

9..d<ιi;rγ,,?γe,.e.ι Α" A:r)ι"/t'"ou ';:'r<d ~ χ~~:. ΧI'''Ί17}--/,ρ~Ψ-J.'

~ >

'7.,.... ~... /( "Y'r-" z.'''''~.ιcωι i

i",IJ.

<πι/ ~d

fi, ';5'

.,γΙ! oi> Y',;-~

"fi.~, .."s ~~ωt' ω t:. ~I")C'!V kJ "",2:'υ IIJro~ iJ':r'4-ωotn. f'"y 'Ω . , 'f. Ο, ArJ fJ ο , .ι. . 6;)<.7'~""v ~ σ"" ν "'t:J/~ ~J "γυloόl .LL4~' tΠ.Jvl~~jltr·{v ι# 71rV Y~ nJ'r~ ι/ f).

).'ι.ιΙ.. « v 9.;s;/,~"s

/'(. &{",' _-.ιι)(οδ; ..../ S-qoy ~ ~\~. 'Υ,ι'α.ι. 9,." ~. ' ...fι. 9..,; #2..~,.1:fI""'1 d.,rω:J",ιn v ?,;V 1''-' . :;e ο'V .

9hJ 11,-/-:1.

~flιυ~l "tJf0(l~:~

~ frl"~/'~·

--;/ /ι-ι'Ι/F'-

~";:'Π'7"~1ι; !J!y uιI

LLa/

,,~rιfv~4JJ

~ ΙΓε.orz" ....."α:Mk, -." 4.~?; -- iJιn ν v ι , ~vJ,+r lfo7~ -Acfιa./FI/ ι'" oυ"!J<-u~" 9.,:, σPJ,,,/un.-rv J7w // /,",/c~ i}α1oδ'. 7f>1!J_yQb-Jί~ ~'i!ιod":ι r;' 117,,1""; J- tI dy,,/,~ ~~ ~~./!~ 9~v ~O~" t9.?'u)Jv z.~ιr'/C?"'dUιI v ?~rfrJ"",<.It:J{) iJ-ίl.;rifι llι>tI~~~·#r" R.

()

ι " ~/~Ι:Ι ("

!ιv

~'Cf Ι(J~Ql Ι· ν 9vύ

/~'d..ifG PΙ,v -

<λ-O>;'7ίIl'~~""" Ρ7ι/1<. 1:~τ,,;l; Il

15"-d"Lv QJ

,-.,,' Q L'f:, ι l/ Τ ft> ι7 !ι "/' /' "_ . .9 n, .. ev

~CfjL ,.Υ'" ~. ,~ c. clc.....

~ J{; V1qJVd

~/~)ι~ Ο Υ..ι' , . (J 7δ ύ... L:/tJtJό>~

)"',."

Α n Λ'? ι,I~." 7.,0' "'dI'V{/~tλ. c.ι..<:ι.Δ Ο Ο A.(1'~ri/ιc",fc... ~ /,,~ . . "\

.... ()

LXIJ;o

•

Pe "

,,n.,y

I~y ι?r:l.; V 7V'J'~v AJ,

f),

~.V'. fV

...

trιrJυι:JfV ι 1../ Ο, γ . o-pI'20GdV U-' cJll.λο-l/ΈV"/c.cJιιa... {ΙΙ' / '" '

Αι,i!"<';;E,)<9'1! ~

/7DuItrt../

/':J.9

~ι.

,,;17f/dX/

~' ,,,

.'\

~"rO

~L~C.·~ V' ι , ηΙ ι ι,,' '" ςΖ v 7D,'ΙC:ΙOLcJUIU.tHV Υον c.rUJ L;/17'-- c?lr/ ι? , ,----r, .ι.... '" ~'V". ~ h ~LC...Θ I;ή~ Yu),/ ι::7 fJ .J '-'/E{}1i VL. '7

~ΙΙΓY' Υ"

~.ια)C'1Υ' //~ ν~(,oD.:/ .~~ --

I!Izror-. ",o"k . /, π J ι .,,, , ~ ρ "'α. J,,,' Τ.., FV U>N!I'-n: a,')t'Y" ν-., . C'V' uυ," f)(1 / ι u -q " ./ ~ 'άJf' UΊ ~ V

CAty /etV ...

1.\/

"VGd

../ •

'. '

ol"'UJ ....'

;Υ

/lu:J ~re'OCL/ tJeJ ~'/~YO?1'εH:-<-'. Poόla.ι .: ...:... .2~e·r 1 //<1""/;;; ",'}N/~ c:r::."'.. Zu 71'", -u-o- ,,' <"ΎιCI/" Ζ", .. v f.-,L" νι>Ι..9α.../ J v -d-ιιI ναrιY' ~ '>-ί ~,~,: 19ν J;,:).... ,ff," ι ~ ..or,ι i;-..-'/,; ,ιΙ<ι σt. .,;.. jI,;j ~zo.; .<2.. "!? tI~D " Υ" 'ν J

l7'f/ ?ι)ι E),n Cff.'uι ~ 7~ / ./. . f7 . ../0 , L lc ιyo~ V'

ΑΙ ~~

Π.

\ (J....

<:t.lJ/nι

~ ζ

.o-d"E-VE/VL

7[7 1'c.ιJ s.

.. G ~ fJ. 4υ/Ί:.d /Όι/ /

Ε<ΝΑ ΚΕΙΜ:ΕΝΟ 2:'ΗΟfΔΑΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΑΈΙΑΣ Atιτ&yp~

Οιογρα.φιχΟι;;

χα.ρα.ό)ιΤWισμόι;;

τοϋ

<τtr-:ι-τcίΡχΟΟ

Ηα.-Μ.ΥOU

Υιό;

τοστρο:τ:ηγό

--r-Ο?,' Cι.ίClOν · /1 (?/ /

ΚΟΣιΜΑ.

Συ'/έχ·εια. rκq,.Ι 'τέλιος

τοϋ

~u'tοιγριiφoo oιoγρcx.φικotί

χα.ροοκ.τηρισιμοο

του

Παπώγου

γιιi

τον

ΚΟΣΜΑ.

T~ xuptiliτeprx σημεΤα ενεργεΙια,ς της Ίερα,ρχία.ς εΙνα,ι τα ~ξης:

Εις τον όποφαινόμενον &ινετέθη ~ όλοποΙησις των λα.μ6α.νομένων ι1πο.,

φOCσεων όπά: τfjς Όρ"{ανώΟ'εως.

'Όλοι οΙ 'Εθνικόφρονες &ξιωματικοΙ, ο! διαμένοντες εν Άθ-ήναις, &π6

τσΟ 6αθμοσ τ05 ΣυνταΥματά.ρχου καΙ άνω, εκ:λ1jθησαν παρ' Iέμισσ, εΙζ οt}ς ιiνε

κolνouv δ,τι εχρειιίζετο, καΙ προσεκαλοϋντο να. οηλώσωσι &ν &.πεΟέχοντο να. συνεργασθώσιν ~ οδ. nλ~ν ελαχίστων, οϊτινες &πο φό60ν Τι &.πΟ &.ντιπολίΤΕ:υ σΙΥ εζήτουν να. &ποφόγωσι, Ισχυριζόμενοι διαφόρους α.Ιτίας καΙΙ ο!τινες &'ψέ θησαν ηεόθεροι να. μ-η σuμμετά.σχωσι, οΙ &.λλοι ~πε6έxθησαν &.μέσως.

'Η πόλις οιηρέθη εΙς τομείς συμπίπτοντα; με τ~ν περιοχ-ην τ.ων

στυνομικων τμ,ημά.τwν κα.ί εν έκά.στψ τομε] οιωρΙσθη εΤς &ρχηΥός, ρος ~ &,ρχα.ιότερος)

(δ &νώτε

δστ«; ώΡΥά.νωσε τούς ,εν τ~ περιοχ'Ώ του λοιπούς &,ξιωμα.

τικούζ Στρατοϋ, Χωροcpυλα.:κης κα.Ι ΆστuνoμΙαις. Διετά.xθΎj οε 5πως εκ:α.στο; &ξιωματικός, δπλισθη με ο!ασδ'ήποτε φύσεωτ δπλον ~ να. ψροντΙση απως, πρσσ

1/.' δύο

λώοη gνα

Ιδικούς του, &λλ' επΙσης 'Ιδιώτα.ς της περιcpερε,ία.ς του, ψροντί

ζων δια. τήν δπλισΙν των. (Τόσον Ύι Χωροψυλα.κή, δσον κrtΙ Ύι 'AστuνoμΙα Πό'''-.J

λεων είχον διορίσει &ιντιπροσώπους πα.ρ' εμοι)'.

'ο 'Aντισuντα"{ματά.ρxης ΡρΙ6α.ς, &.ρχηγΟς της όΡΥανώσεως Χ, προσ

κληθείς παρ" ε μ.ou , ενετOCχθη προθύμως υπό τ~ν δργά.νωσιν «τών ά.ντιστρ7.

τ/Υων».

ΕΙΧΟΥ έΥΥριχψη εΙς τούς Κα.τιχλ6Υους των Τομεα.ρχων περΙ τα.ς ~πτά;

χιλιά.δας &,ξιωμα.τικων,

ψυλακης)

(Στρατοϋ, 'Αεροπορίας, ΆστυνομΙιχς Πόλεων, Χωρο

<ΙΕκιχστος τούτων Ο,ιετά.χθη να. δπλισθή δπ{ι)σδ-ήποτε. εξευρίσ'ΚωΥ ά:-

κόμη ψlλoν του ~ συγγενη του. Οδτω συνεκεντρώθησαν περί τα.ς

15.000

εγ

γεγριχμμένων κιχι δπωσδήπστε ώπλισμένων.

'Ήλθομεν εΙς έπrtφ1jν μ,ε ψιλοΙτα.λους 'Έλληνα.ς πολιτικούς, ~ Ιδιώ

τιχς, κα.ί έζητήσα.μεν να. μα-ς παραδώσωσι δπλα οΙ Ίτα.λοΙ

(ΤΙΙτο Ύι έποΧ'η

πού ιδ Μουlσολίν~εrχεΥ&κπέσει τής 'Αρχής κι' ,δλίγον 6ρ,ιχδύ"t'Ερον 'iπηλωθ:

ρώθη).

ΣυνετιΧχθrι ενα Σχέδιον «Κα.τα.στροψων δδικων κα.Ι σιοηροδρομικι'ίΝ

γεψυρών» υπο Έπιτελικων &ξιωμα.τικων, δια. να. παρεμποδισθή η &κώλυτο;

lιλευσις των Έ;Π~IPχιωτωιν Koμ. μι~υyιιστών 'εΙς ΌAιθ~ν'α.ς, &μα τ'Ώ &'ποχω:ρ1{σει τα)"ι Γερμrxνων.

"Ηλθομεν εΙς lεπσ.ψην με τοός εν 'Αθήνα.ις ευρισκομένους πολιτικοuς

&.ρχηγούς. Ό ύποφα.-ινόμενος επεσκέψθη τδν &εΙμνηστον Κα.ψα.ντά.ρην, κα.Ι ~τo ~τoιμoς να. τον συναντήση καΙ δ Παπά.γος, ά:λλα. Ύι συνά.ντησις οεν σuνετελέσθyι,

διότι εν τψ μεταξύ συyελήψθrιμεν.

Είχε προπα.ρασκ.ευσ.σθή κα.Ι μελετηθή η επιστρά.τευσις τής ΙΙ Μερα.ρ

χίας, &λλα. δεν πρ.οήχθη, διότι Ο'υνελήψθημεν υπο των Γερμανών.

ΟΙ εΙς τα. Τά.γμα.τα 'Ασψσ.λεΙιχς, απι ΠρωθUΠΟUΡΥΙα;ς Ι. Ραλλ'l) , κα.

τα..τα..σσ6μεΥΟΙ άξιωμα.τικοΙ '~λιiμ6ιxνoν &μέσως Τι εμμέσως δδηγΙα.ς 'της ένοεχο μένη ς χρησ.ιμοποι1jσεώς των όπερ της Ιξασφαλίσεως τijς τά.ξεως. Γενικως ιχ!

εργασίαι εΌαινον καλώς,δπότε τήν &πομένην τΎjς ειρηνεύσεως τΎjς Ίταλι«;

σuνελήφθημεy όπο τών Γερμανών "νευ δικαιολογίας καΙ ήχθημεν εις Γέρμα νίαν,

(πλΎlν τοσ άντιστρατήγου Παπαδοπούλου Δημ., δεν ~ξεύpω δια. ποίαν

αιτιαν

Έν συνεχεία ηχθημ.εν <!)ς ομηροι εις Γερμανία», κι-Δ παρεμείνα.μεν μέχρι

πτώσεως τοσ Χίτλερ, &πιστρέψαντες εις τήν Πατρίδα περί τον Μά.ρτιον τοσ

1945. Αϊ λεπτομέρεια; τΎjς δμηpικΎjς ζωΎjς μας έν Γεpμανί~, εξιστοροσνται ει;

τα. όπό τών Στρατηγών Παπάγου καΙ Μπακοπούλουεκ.δοθέντα τότε ΌιΌλία. Περιληπτικώς έιιθέτω ένταϋθα:

'Ότι έζήσαμεν εις το φρούριον Κενσταϊν,

(30 χιλιόμετρα Νοτίιι)ς

Δρέσοης)

, έπί τινας μΎjνας εν μέσψ 50 Γά.λλων Στρατηγών καΙ 5 'Ολλανδών κα.Ι τον λ'οιπόιν χρόναν (1% ετη) εις Οόρώιιευμπουργκ, μόνοι μα.ς Oli 'Έλλην-ε; Στρατηγοί,

ΟΙ ΓερμανοΙ έμερίμνησαν καΙ μα.ς εCΡερoν τάς στρατιωτικά; στολά.ς μας, α.ς καΙ έcρέpOμεy καθ' δλ ην τήν διάρκ.ειαν τΎjς δμηρίας μας.

'Ότι

μιε-οαψορά.

μας έκ

Κενστάϊν

εΙς Oόpάνιεuμπoυpγκ.

έγένετο

προς τιμωρϊαν μας, λόγφ διαλέξεως &πΙ τΎjς διεξαγωγΎjς τοϋ εν ΆλΌανί~ Έλ

ληνο

Ίταλικοσ Πολέμου, ~ν εκαμεν δ Στρατηγος Παπάγο; παρααλήσει

tG)y

Γάλλων Στρατηγών, χωρΙς να. ειδοποιήση τήν Γερμανικήν Διοίκησιν του Φρου ρίου. Ό Στρατηγος Παπάγος δεν περιωρίσθη εις το καθαρόν στρατιωτυων μέ~ ρος, ά.λλα. Ιξέθεσε καΙ τήν Πανευρωπα'ίκήν πολιτικήν κατάστασιν τΎjς περιόδου

ταύτης~ πραγμα δπερ ώχλησε τους Γερμανούς, οίτινες τo-επληρocρopήθησαν

1.-

μέσως καΙ χωρΙς να. μ.ας εξηγήσωσι τ~ν αίτίαν, τήν έπομένην μας μετέφερον σι δηροδρομΙΚώς εις ΟΟράνιευμπουργκ. 'Ότι, εις άμCΡότεpα. τα. στρατόπεδα, οΙ Γερμανο] μσ"ς μετεχειρϊσθησαν

εόπρεπώς. 'Έκαστος εΙχε το δωμάτιόν του, μίαν μερίδα τpocρΎjς καΙ ύπηρέτην, ΓάλλΟΥ η 'Έλληνα αΙχμά.λωτον στρατιώτην. Ποιοϋμαι εξαρσιν ενταύθα, καΙ εκcρpάζω τήν εόγνωμΟ(1)νην δλων μας δια.

τήν μέριμναν ~ν έπεδείξατο ύπέρ 1]μών δ Διεθνής Έρυθρος Σταυρός, (εδρα Γε νεύη)

εις ον, τΊ) ΣυμΌουλΊ) των Γάλλων ΣτραΤΎ)γών ,εν Κενσταϊν άπετάθημεν

τηλεγpαcρικώς.

Οδτος εστελνεν δι' εκαστον εξ 1]μών, ανiΧ εν δέμα καθ' έ6δομάδα, περιέχον πλείστα δσα ειδη διατpocρΎjς, σιγαρέττων, καcρέ κλπ.

'Ότι εγκαίρως, καΙ προ τΎjς καταλήψεως τοϋ Βερολίνου ύπδ τών συμ

μάχων, οΕ Γερμανο] μας μετέφερον σιδηροδρομικώς, μέσφ Βερολίνου

Δει

ψίας, κατ' &.ρχα.ς εις Στρατόπεδον Φλέλσμπουργκ καΙ κατόπιν παραπόνων εις ενι:ι. παlρωκεί'μιεΥΟν Πύργον,

Με'τά. πα,jκχ,μo<v'1jν&'ΚiεΤ 20 ήιμερώνδι' αότοκινήτων, μέσω Ντα.χάου κι:ι.Ι B~· έ"rrις είς " Iσ,μπ,oιuΡίΚ , (lστρα.τ6πειΟον). Μετα. τ~ιγας 'ή,μέρα.ς π:χ..ρ''Χ:μο'νην έκε!, μα.ς μετέCΡεpoν εις περιοχήν Βρένερο, ένθα και άπελευθερώθ'Υ)μεν όπο τών Ά μερικανών, οϊτινες καΙ &.νέλα60ν έφεξΎjς τΎjν oιατρoCΡήν καΙ τήν Ιν γένει συν-

τήρησίν μας. Mετ~ τινας ήμέρας οΕ ΆμεptκανOΙ μ~ς μετέφερον δι' αότoκιν~τω'; εΙς Βερδναν "Ιταλία; και εκετθεν &.εροποραως εις Νεαπολι» της 'Ιταλίας, ενθα. παρεμείναμεν επί τι νας ήμέρας, έπισκεφθέντες την παρακειμένην Πομπηtαν.

Τέλος &εροποριΚώς, οΕ 'Αμερικανοι μ~ς μετέφερον εις Άθήνας, ενθα πλέον ε! χεν κατασταλή το ΚομμουνισΤΙΥ.Ον Κίνημα τοϋ Δεκεμ6ρίου τοϋ M~pτtoν τοΟ

'Και τον

&πα,νήλθομεν εΙς τας οΙκίας μας και τους Ιδικοός μας.

1945,

'Ότι, ή έν 'Αθήναις Κυ6έρνησις, εύγνωμονοϋσα

1944,

(!!)

καΙ όπήκουσα ει;

τας ε~σηγήσεις τών στρατιωτικών, μ.~ς είχεν άποστρατεύσει δλουτ, (~ μ~λλoν τού; Στρατηγούς Μπα.κ6πουλον πάγος

Δέδε» και εμέ,

διότι οΕ Στρατηγό] Πα

Πιτσίκχς, ήσαΝ ~Iδη &'π6(1τιΡΧΤΟΙ qJu>σιtllλογικα λ6γψ δρ,ίου ήλικΙας.

ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ Μετά. την άποστρατείαν παρέμεινον ιδιωτεύων μέχρι τέλσυ;

τους πρώτου; μήνας τοσ

1947,

1946.

Κατ,χ

εκλήθην παρα τής μι,ιτής Κυ'Όερνήσεως Μαξί

μου καΙ δ Πρόεδρ6ς της &'είμνηστος Μάξιμος μοσ εΙπεν:

«Έθνικη &ν~γκη Ιπι6~λλει να π~ς Γενικος Διoικητ~ς Θράκης». Με παρε κάλεισε να μην &,ρνηιθώ. ΤlοΟ ,&'πή';τη'jOC δτι, εφ' 8σΟΥ το ζήτημoc τό θέτει ώς Έ

θνικη &ν~γκη, κανείς δεν μπορεί ν' &ρνηθή. Τον παρεκαλεσα μόνον νά. έπεκτεί

νη την Γενtκην Διοίκησιν και εις τήν Άνατολικήν Μο-.κεΟονίαν, (Κα6άιλαν- Δpιiμ.α.ν)

δια να ταυτίζωνται τά IΟlρια. τής Πολιτικης, Διοικήσε'ως με τα. τοιαϋτα

τής Στρατιωτικής, (Μερα,ρχία. Kα6~λας)

διότι δ ρ6λσ:ς μου δέν θα εΤναι μ6νον

Διοικητικός, &λλα. καΙ συντονιστυω; τών Πολιτικών Διοιχήσεων

' Σ τρατιωτιπα;

, τοιαυταξ,

προς τά.ς

,r:,

2. ,...'" ,ειις Ο,ΤΙ 'f;kϊpapiX τα.ς ενεργειας των κα.τα. των συμιμοριτωΊ.

Το τί επραξα δια. την οχόρωσιν πόλεων, σπουδαίων κ6μ6ων κλπ. δαπανα«;

τών Δήμων καί Κοινοτήτων, 60ηθούσης της έπιτοπίου Χωροφυλακης καΙ τοΟ Στρατοϋ, εκτίθενται &'λλαχοο.

Παρέμεινον Ιδιωτεύων &πό τής πα.ραιτήσεώς μου εχ τής Γενικής Διοικ'ίl·

σεω; Θράικης

'Ανατολικής Μακεδονίας, μέχρι

20 'Ιανουαρίου 1949, δπότε

&.νακληθεΙς εις ενέργεια.ν όπο τοΟ Στρατηγού Παπάγου, 'Αρχιστρατήγου Oι~~ δευτέραν ψοράιν, &νέλαοον την &ρχηγίαν τοϋ Γ .Ε.Σ. καΙ τοΟ Στρατοϋ 6ραδι)

τερον, (μετα. την ί'δρυσιν τοϋ Γ.Ε.Ε Θ.Α.)

1951,

μέχρι τοϋ Μαρτίου περίπου τοΟ

δπάτε επανήλθαν εις την κατάστα.σιν της άποστρατείαξ.

Τ ά. κατα. τήν &'ρχηΥ[αν ταύτην, εμ.φαΙ νοντα: εις το &κολουθοσν δεύτερον μ.έρος τοσ 6ι6λίου.

7;;'

ΕΛΛΗΝΟ·Ι·ΤΑΛΙΚΟΣ

ΠΟΛΕΜΟΣ

1940-1941 Η ΟΜΑΣΜΕΡΑΡΧΙΩΝΚ. ΚΑΙ ΤΟ Α' ΣΩΜΆ ΣΤΡΑΤΟΤ

ΚΑΤΑ

(.λ.φιεροΟται

ΤΟΝ

ΆΝΩ

ΠΟΛΕ:ΜΌΝ

εΙς την μνημην τι\')ν πεσόντιον

"λ.ξιωματικων κα! CΟπλ\τmντοΙSCΕλληνιχοδ ΣτpατoΙS

κατα

τον πόλεμον

.1940 -1941 )

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Kατ~ τόν <Ελληνοιταλικόν πόλεμον

την <Ομάδα Μεραρχιών Κ.

διώκησα, κατ' αρχά.ς,

(1940-41)

(Χ κα.Ι ΧΙ ΜεραρχΙαι)

καΙ είτα τό Α' Σωμχ

Στρατου, ενισχυμένον.

Έν τΊί ζών1/ της ενεργεΙας του Σώματο; τούτου εδρασε κατ~ καιρού;,

Μνσ.μις

5}'2

περίπου Μεραρχιών

κοσ, ΜεραρχΙα "Ιππυωϋ]

(Π, ΠΙ,

ήτοι τό

1) 3

IV,

νπι,

'Αν. Συντάγματα Πεζι

περίπου του έν Άλ6ιxνΙιr Στρατοϋ.

<Η δράσις τών α.νω ΜΟΥάδων εκτιθεται από τε Στρατηγικης καΙ τακτικ'ης

απόψεως εν τφ πλαισίφ μόνον τών ΜεραρχΙών καΙ μικτών αποσπασμάτων. ΌΑ πεψόγαμεν την &.νιiπτυξιν των γεγονότων έν τφ πλαισίφ μυφοτέρων Μονά.δων 1 ίνα μη α[ μακραΙ καΙ εκτετα:μέναι λεπτομέρειαι συσποτίσωσι την clνά.πτuξιν τώ'ι ενεργειών τών Μεγάλων Μιχνά.δων καΙ τά εκ των ενεργειών τούτων συναγόμενα στρατηγικο( καΙ τιxκτικ~ συμπεΡά.σμ.α.Τα.. Σκοπός τοϋ πα.ρόντος 6ι6λίου δεν είνα.~

μόνον ή ιστορικη &.νά.πτυξις της οράσεως των προμνησθεισών Μεγά.λων Μον6:, δων αλλ' Τι έξαγωγΥι ιεκ της δράσεώς των, ΣτρατηγΙΚών ώψελημιiτων δι~ τους &.ζιωματικους του μέλλοντος, δι' ους καΙ όπερ ων ή παρούσα σuγγρα.ψη γΙνεται. Πρό πιiσης ένιiρξεως ψέρω τήν σκέψιν μ-ου πρός τους νεκρους κα-Ι άναπ1ί

ρους εν γένει του <Ελληνικου Στρατοϋ κατ~ τόν πόλεμον τοϋτον καΙ ΙΟΙq. πρό; τους νεκρους κα.Ι &.να.πήρους των άνω Μεγάλων Moνιiδων.

Άθηνα.ι τΊί

"Ιουνίου

1941

Ι. Γ. ΚΟΣΜΑΣ

'Αντιστρά.τηγος

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΠΡΏΤΟΝ

Ι. ΑΙΤΙΑ ΕΛΛΗΝΟ'Ι'ΤΑΛΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ Ή μελέτη τών πολιτικών κα.ί Στρατιωτικών ιστοριών oιoιiσκει δτι τ~ αϊτι7..

παντός πολέμου όπηρξα.ν πάντοτε τ~ α.υτά. Τα.υτα. ~σα.ν, είναι καΙ ,θ~ είνα.ι σuγ Ι

κεκα.λυμ-μένα μέν, rι ΤΑΣΙΣ κα.ί rι ΕΠΙΘΙΜΙΑ πα.ντΟς εθνους ν~ δεσπώση o~-

οικητικως κιχΙ οικονομικώς πιχντος άλλου άσθενεστέρου γειτονικου, ψιχνερα. δέ, διά.ψοριχ &.σ~μιχντιχ μεθοριιχκάι επεισόδια, η τοιαθτα κιχτα. τής σημιχΙιχς κιχΙ τή;

'E)θνιrκ-ής τιμής, οημΙΟ'UιΡΊοuμιεvcχ ύπό τοΟ Ι'σχυ'ροτέρου, προς τον σΚΟΠιΟΥ δπω;

0,-

κιχιολογηθή ηθικως δ πόλεμος. 'Όλοι οΕ πόλεμοι, &.πΟ των προϊστορικών μέχρι τών σημερινων, δεν "ισιχν

&.πηλλΙΧΥμένοι των α,νω αίτίων κιχΙ άψορμωΥ. ΔυνιχτιχΙ τις να. είπη ΟΤΙ .~ οΙκονο μική επικpιiτησις εΙνιχι ή κυρίως αλτίιχ κιχί, ώς μέσον επιΌολ ής ΤΎjς θελ ~σε{ί>;

της χρησιμοποιεί τήν διοικητικην επικρά.ΤΎ)σιν, έπιΌιχλλομένΎ)ν διάι του Στρατοϋ,

ΟΕ ψεουδΙΧρχικοΙ κιχΙ οΙ ΤουρκικοΙ Πόλεμοι δεν "ισιχν α.ΠΎ)λλΙΧΥμένοι τών

αίτΙων τούτων. Οοτοι τήν οίκονομΙΥ"ην επικρά.ΤΎ)σιν τηΥ έξΎ)σψdGλιζον δια. ΤΎjς &"Ρ'Π':ΧΥής, 'μιΕτα. τ/ν νίΚΎ)'ν, 'Όων περιουσιών κιχΙ ιΟια. τής ααταδουλώσεω ; των κ,χ-

"~'λ τοικων πω λ' ου,μεΊΑωιν ,ως 'U'O\) ων, Ύ/ε,ρΥΟΟ ζ' οιμ;ενων' επ

,)'ό ,ριστοιΥ υπl::ιρ '1 υ. τω-ι νΙΚΎ)των,

την δε δΙΟΙΚΎ)τικην έπικpιiΤΎ)σιν δια. τΎ'ίς λ~Ψεως δΙΟΙΚΎ)τικών καλ στρατιωτικών

μέτρων, έξιχσψΙΧλιζόντων τ/ν διιχρΧή ύποδούλωσιν των καταδυναστευομένων. Ή δια.ψορα. εύρίσκεται εις το ΟΤΙ ~ σΎ)μερι νη οικονομικη έπιχράΤΎ)σις έξιχσψα.λίζΖ ται ουχί, κιχτα. τον ΧΟΥδροειδη τρόπον της μεσαιωνιΧΎjς κα.Ι Τουρχικής εποχή,;, &.λλ' ιέπΙ τ'Ώ βάσει Προγράμμα.τος κα.ι επιστημονικοσ

συστήματοτ, &.ποδίδοντος

πλείΟΥΙΧ οΙκονομιΧιΧ. οψέλΎ), ~ δε δΙOΙΚΎ)ΤΙΚ~, δια. της δηθεν ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ με τΙΧψριχζομένης ύλικως, δια. της στρα.τιωτικής κα.τοχής τών ζωτικωτέρων κα.Ι El;-

αισθητοτέρων Περιοχών τής ύπο προστασίαν χώρα.ς. '~ν τφ "ΕλλΎ)νοϊταλικφ Πολέμφ ~ μυστικη αίτια, ~τoι ή οικονομική έπι

κρά.τησις, εόρΙσκετα..ι εΙς το ΟΤΙ ή Έλλάις, κα.τα. τους ισχuρισμοuς τΎjς Ίτα.λί~, &.ψήκει γεωγρα.ψικως εις τον ζωτικον χώρον α.υτής καΙ ίδί~, δια. τών προς Ίό νιον κα.Ι Αίγα.Τον Όλεπόντων τμημιiτων της, ή δε ψα.νερα. α.ίτΙα. τού Πολέμου

ξεδηλώθΎ) δια. δια.ψόρων επεισοδίων, &.ψορμην εχόντων την παραδίασιν oΎjθεν ~κ

μέρους τΎjς Έλλιiooς Τής ουδετερότητος έντφ Πολέμφ τοϋ άξονος -Ίτα.λίιχ)

(Γερμα.νΙα.

προς την ΆγγλΙα.ν κα.ι την σκλΎ)ρα.ν δΙΙΧ.Υωγην κιχΙ συμπεριφοραν

ΤΎ)ς προς τους ΆλΌιχνοψώνους κατοίΚ()υς τi'jς Θεσπρωτίατ

(Τζουμα.για.ς).

Οϋτω λοιπόν, ~ "Ιταλία, με μυστικην κιχΙ ΣUγκεκιχλυμμένην έπιδΙωξιν την

κα.τιiληψιν τΎ'ίς Έλλιiδoς, πρώτον βήμα. προς έπα.νΙδρυσιν τ-ης ΡωμΙΧϊκης Λότο ΚΡιΧτορία.ς ΚιΧι με ψα.νερα.ν υλικ~ν α.ίτΙαν πολέμου τον θιiνα.τoν ~νoς ΆλΌα.νΟi) ληστοϋ τijς Θe~lρ'WιτΙα.ς, ιε-χ:ήρυξε, ά.πρO'ειδoπoι~τως, τον πόλεμον κιχτα της Έλ

λάδος την πρωLαν τΎ)ς 28ης 'ΟκτωβρΙου

μη δωσιχσα. κιχιρον εις αυΠιν

1940,

πιχρα. έλα.χίστων τετάρτων ωρα.ς.

TΎjς πα.ρουσης σπουδ-ης κα.θιΧρώς στριχτιωτικής ουσης, &.ψ~νoμεν εις τον πολιτικον Ιστοριογρά.ψον να. &'ΥιχπτόξΎ) κιχι να. κρΙνΎ) τα. ψιχνερα. κιχΙ α.ψιχνij α.rτια. του Πολέμου τούτου, ήμεΤς; δε πεΡLcιριζόμ.εθα. &πλως κσt.Ι συντόμ.ως εις 't'ήν δρa.

σιν κα.Ι&.πόί30σιν των μoνιi8ωy, &ς 8ιφκ~σα.μεν κιχτα. τον πόλεμον τούτον κιχι εΙ;

ΟτΤΙ στεΥως προς τΎjν δρα-σιν των συνΟέετα.ι.

ΙΙ. ΕΔΑΦΙΚΗΠΕΡΙΓΡΑΦΗ θΕΑΤΡΟΙ EΠlXEIPH.ΣE~N ΚΑΙΑΛΒΑΝΙΑΣ ΕΝ ΓΕΝΕΙ α') "Όρια θεά,τρου Ιπιχεφήσεων. Ταστα περιλαμ6ά.νει:

Έκ μεν του Έλληνικ.οΟ H)ά,ψoυς~ το αμέσως απο τijς Έλλ.'ηνo«λ6αy~

κΥίς ,μεθορΙου εοαψος μ.έχρι ΦλωρΙν1jς

Ίωα.ΥΥΙνωΥ"Αχιέρ ονΙΌΟς

Κα.στΟ·ΡΙιΧς

Γρε6ενών

Μετσό60υ

ΘαλΟΟσσης τοι()σ-οον.

Έκ οε τοθ Άλ6ανικοσ ,Ιδά,ψους, τrιν Βόρειον "Ηπειρον κα.Ι τ/ν έπαρ-

χίαν ΚΟΡΤΤΣΑΣ Χ4Ι το μέχρι τοσ ποταμοσ ΣΚΟΤΜΠΙΙ τμ'i)μα..

6')

Γενικrι μο.ρψολΟιΥΙα τοσ Θεά,τρου !πιχεφή.σεων καΙ τοϋ Άλ6α.ν~ κοσ &οά,ψouς &ν γένει.

<Η ΆλσανΙα κατα. reytΚorιv εννοιανδιασχΙζεται &ξ Α. προς Δ. υπο τεσσαρων κυρΙων ποταμών. Ούτοι εΙΥΟ:Ι:

Άώος (Bo'~oooα) 1μ.ε κύρtον'πcφαπ6τοομον

-rov Δρονον.

Δέ·Οολις, με κυριονπα.ραπότα.μο'ι' τον"ΑΦον (Οϋζου.ν). Σκσύμπης.

ΝτρΙν (μέλας Δρυνος)

ΟΙ ΔUoιι:pώτOΙ πητOCζ.ουσΙΥ !κ Τ'i), Έλληνοα.λσα.νικ'i), μεθορίου

(δ "Αώος

κυρΙωι; έκ τ/ς <Ελληνtκ'i)ς ΠΙν80υ ),οΙ οε ετερο!ι δυο &κ τ'ijς Άλ6ανοσερ6tκ1jς τοιαύτης.

Τών δύο πρώτων, οΕ παραπόταμοι συμσά,λλουσιν δ μεν ΔρΙνος παρrι το Τεπελένιον, δδέ

", Αψος

el;

Άώον

παρά το Βερά,τιον, εΙς Δέ60λιν.

Μεταξύ τών, ως &νω, ποταμών υψοσνται κυριαι όροσεφαl καΙ δευτερεύ ούσαι κορυΨοιΥραμμαΙ, ών α.Ι κλιτύες α.ποσσυνόμεναι, ι&γγύς rι μακραν τ'i)ς κοΙ· της τών ποταμών, σχημα.τΙζουσι κοιλά,οας λΙαν στενijς, κατ"α.ρχ'ήν, Οιατο'μΥίς,

πλrιν τ/ς πεδιά,δος τijς Μουζουκιάς, ήτις εΙναι λΙαν Ικτεταμένη καΙ διαποτϊζε

ται υπο τών τριών !κ τών &νω ποταμών, τοσΆώου, Δέσολι κα.Ι Σκούμπ'Υ),

&κσαλοντων

el;. ΆΟρια.τικ'ήν.

Ούτω μεταξυθα.λOCσσης

Κα.'Ι τοσπαραποτά,μου

του Άώου, τοσ Δρϋνα

·5·

πά,ρχει Τι παρOCκτιος δpασεtρoc, ~τις αρχομέν1jΙκ τijς <Ελλ 1jνοα.λσα.νικijςμεθο

ρίου,υπο το 5νομα ΗΛΑΤΟΒΟΤΝΙ,

τής δρο,σεφάς ΣΟΤΧΑΓΚΟΡ ΑΣ

καταλήγει, οιατεμνaμένη καθέτως όπο

(κοrΡΒΕΛΕΣΙ)εlς

ΚΕΡΑΤΝΙΑ, ΛΟΤΓΚΑΡ ΑΝ, ΣΚΕΝΤΕΡΒΙΤΣΑΝ,

τω)ς όρεινους 5yκoυ~

α.ποσ6uνομένοuςεlς

τ/ν

περ] τrιν ΑΙΛΩΝΑ πεδιάδα. ΜεΤ.(Χ,ξύ Δ~INA κα,Ι ΑΩΟΤ υψοσται δ ,δρ,εινος ο')"Κ,ος τijς Νεμέρσκα.ς, &ιπ~ σ6υνόμενος

el;

τα στενσ. τijς ΚΛΕΙΣΟΤΡΑΣ κα.Ι ΤΕΙΙΕΛΕΝΙΟΤ.

Μεταξύ του ΑΩΟτ κα.Ι

Awor υφουνται,

οιασοχικώς, οΕ δρεινοΙ δΥΚΟΙ τοσ

PAΔONIκa.Ι ΝΤΡΆ:ΣΑΣ, '&Πod6υνΌμενοιε1ςπεριοΧΥιν

κοπτόμενοι Οια.δοχικώς όπο των καθέτων

ΝΑΣ (αμέσωι;; Δ. τ'i)ι;; Κλεισούρας)

ΒΕΡΑτιοrκcxι

κoρ~ψ'oyραμμων

τijςΤΡΕΜΙιΕΣΙ

κα1 ΣΕΤΕ.ΛΙ (&μέσως Α. ΤΕ<πελενΙου) , '--

δια

ΑΙ

δυτικαΙ καταπτώσει; τών τελευταΙων τούτων ορέων μετ~ της ~ναντι ΝΕΜΠΡΕ ΣΚΑΣ σχ'ηματΙζουσι τά περιώνυμα στενά της Κλεισούρας

Τεπελενίου.

Μεταξ,) ΑΨΟΥ καΙ ΔΕΒΟΛΙ ύψουνται ('λ ορεινοΙ ογκοι της ΟΣΤΡΟΒΊ ΤΣΑΣ καΙ ΤΟΜΟΡΙ, του ύψ'ηλοτέρου δρους της κεντρικης Άλ6αν!ας

2480)

(ϋψ.

όπερ &ποσ6ύνεται προς την πεδιάδα της ΜΟΥΖΑΧΙΑΣ.

~""Mεταξ,) ΔΕΒΟΛΙ καΙ ΣΚΟΥΜΠΙ δψουνται οι ορεινοΙ 5γκοι τών ΚΑΝ ΔΑΟΤ'Ι'ΩΝ καΙ ΚΑΜΙΑΣ, ών αι μεν ΒΑ κατα.πτώσεις σΧ'ηματίζουσι το δυτι κόν περΙ6λ'ημα της λΙμν'ης ΑΧΡΙΔΟΣ, αι οε ΒΔ τοιαϋται την σtενωπoν ΕΛ ΒΑΣΑΝ

ΑΧΡΙΔΟΣ.

Μεταξ,) ΣΚΟΤΜΠΗ κα.Ι ΔΡΙΝΑ (ΝτρΙν) ύψοσνται oιιiψoρoι ορεινοΙ δγ

κοι, o~τινεζ, μετα. τών παρά τΎ)ν Άλ6ανο

Σερ6ικην μεθόριον τοιούτων, άπα

τελοϋσι τ~ς κεντρικ~ς Άλ6α.νικάς 'Άλπεις, 60ρεΙως οε του ΔΡΙΝΑ [Ντρίν)

προς Μαυρο60ύνιον υψουνται α] 6όρεια.ι Άλ6α.νικα.L 'Άλπεις. Kατ~ γενικην μορφολογικην ενΥοιαν έξεταζομέν'η ~ Άλ6αν(α. είνα.ι χώρχ, κατ' ,εξαΙρεσιν, ορεινη με &πόλυτα ϋψ'η μέχρι

2.400-2.500

μ. καΙ δεν &φήνΖΙ

μεταξ,) τών ορεινών 5γκων Τ'ης, παρ~ λίαν περιωρισμένας πεδιν~ς &κτιiσεις, η,

λΙαν περιωρισμέν'ης οιατομης, κοιλά.Οα.ς, ~κα.τέρωθεν τών ποταμών. Τοιαϋται εΙναι:

Ή λεκάν'η της ΚΟΡΤΤΣΑΣ καΙ ΒΙΓΛΙΤΣΗΣ

στενωποϋ Τσα.γγόνι )

(ένούμεναι oι~ της

Ή πεoι~ς της ΜΟ)."ΖΑΚΙΑΣ.

<Η κοιλ/ς ~oi} ΔΡΙΝΑ.

Τ'ά πα.ρ~θ«λOOσσια 'JtεIOILY~ μέρ'YJ 6>ς αϊ περ,ιοχα.Ι ΒΟΥΘΡΩΤΟ, ΔΥΡΡΑ-

ΧΙΟΝ, ΖΟΥΖΕΤ καΙ α.( έκ60λαΙ του Νάθ'η ποταμοϋ. γ')

Σ υ γ κ Ο ι ν ω ν Ι α ι

<Η ' AΆfJα.νΙα στερεϊται παντελώς σΙΟ'ηροορομικοσ oικτUoυ, έξαφέσει δλί

γων χιλιομέτρων στενης γραμμής (ΝΤΕΚΟΒΙΛ), &ποκλειστικώς ΧΡ'ησιμοποι ουμέν'ηζ οι' εκμετα.λλεuτικοUς σκοποuς πα.ρα. την Αόλώνα κα-Ι τΎ)ν περιοχην τοϋ Ζουζέτ.

Το δοικόν οΙκτυον αότ-ηζ kΠΙσ'ης είναι λία,ν περτωρισμένον καΙ συνoέ~ι

τάς κυριωτέρας πόλεις αΟτ'i)ς. 'Ι'οϋτο κα.τ~ την περΙοοον τών επιχειρ'ήσεων εΙχεν ώς κάτωθι.

α') 'Εκ ΦλωρΙν'Υ/ς καΙ Moνασt'Y/pίoυ &γουσι, μέσφ βαθειών γρα.μμών κα.Ι ορεινών oια6ιiσεων, αϊ &μαξιτοι.

1) Φλώρινα - Πισοοέρι - ΒιγλΙτσα. - Κορυτσά. 2) :Μονα.στήριον - Πρέσπα - Κορυτσά. 6') Έκ της περιοχης Κα,στορια.ς κα.Ι Koζιiν'ης &γουσιν, υπο παρομοΙlΧζ σuνθ'ήκcxς, (ΧΙ ciμcxξtΤΟι.

1) -

ΚοζlιΧ.YΎj \ -

Σιά.τιστa

K(XiσtOip'ta

<Ielp~ ΠηγΎ)

ΒιγλΙτσα.

Koρυτσιi.

81 KODMA:

ΕΔΛΒΝΙΚΟΙ ΠO.ΔiEMOI

KoζιiνΎj

Κλεισούρα.

Καστοριά κα.Ι &κεΤθεν, ώς ~ ~νω.

γ') Έκ Κορυτσ&ς (ίγουσιν α.Ι &μα.ςιτοι: Ι) Κορυτσά - Έρσένα. - Mπέρζα.νΎj

"Ιωάννινα.

2) Κορυτσ& - Μοσχόπολις. 3) Kopuwd κ.αιΙ ,εΤ~α. κα-m ιμηκος Δ'εΌόlλι μέχρι MoιyλΙ~σης. 4) Κορυτισά - ΠOγΡα/vόέ!τς.- Έλ6α.-σαιν - Δυ'ριράχιον - ΤΙρχννα. 5) Κορυτσά - Μπα.μπότιστα. - Δciρδα. - ΒιγλΙτσα.. Έν τίj'> ΝοτΙψ τμ~μα.τι ύπαρχουσιν, έκτος της &.νωτέρω μνΎjμOνευθεΙσΎjς μα.ςιτης δοου 'Ιωάννινα.

1) 'Ιωαννινα γεt Otrt. του

Έρσέκα.

Δελ6tνciκt

Κορυτσά κα.Ι α] κάτωθt:

'Αώος

Κλεισούρα ενθα., δtα.κλα.δtζομένΎj, άι

ένος κλciδου ΤΎjς, μέσφ Τεπελενίου, εις Αυλώνα. Qt~ δε του Ξ·

τέρου ΤΎjς εις Μπερciτι κα.Ι &κεΤθεν εΙς ΑΟλώνα. κα.Ι Δυρράχιον

2) Ίωciννtνα. -

c'i,-

ΔελΌινciκι

'Αργυρόκα.στρον

Τεπελένι

Τίρανν«.

ΑΟλών. Έκ

τα.ύΤΎjς εις Γεωργουτσάδε.; &.ποσπάτα.ι κλάδος, ~γων εις ΔέλΌtνον κα.Ι Ά γΙους Σαραντ« κα.Ι &κεΤθεν κα.τ~ μηκος της πα.ρα.λΙα.ς εις Μπόρσι, ενθr.'.,

δ ια.κλα.διζOμένΎj, α.γει κα.τ~ μηκος μεν της πα.ρα.λΙα.ς εις Χειμαραν κα.Ι Αό λώνα., δι~ δε του Κοϋτ; εις Βciϊτζα.ν κα.Ι Αυλώνα.

Κούτ;

(το τμημα. Μπόρσι

Βόϊτζα. δεν ~τo κατασκευασμένο». Το μΎjχα.νικoν του Α' ΈλλΎj

νικου Σώματο; Στρατοθ κα.τεσκευα.σεν έντος μΎjνός, το τμημα. Μπόρσι κουτς μέχρι Μπολένα.ς)

ΠΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑΙ ΚΑΤΕΥθΥΝΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟΠΟθΕΣΙΑΙ Ένεργών τις εκ του ΈλλΎjνtκου &δciψους δι~ το έσωτερυών της ΆλΏα.νΙIχ; δια.κρΙνεt τά.ς κιiτωθt κυρία.ς κα.Ι δευτερευοϋσα; στρα.ΤΎjγtκά.ς κατευθϋνσει; ε>ι Βορρά προς Νότον κα.Ι &κεΤθεν προς θώλασσα»,

Ι) T~ν κυρΙα.ν στρα.τ/γικ~ν κατεόθυνσιν &κ ΦλωρΙνΎjς δι~ Πισοδερίου Κα πετίτση; προς Κορυτσάν κα.Ι ι&κ περtοχης Κα.στορΙα.ς δι~ ΊεΡOΠΎjγης προς Κο Ρ1)τσάν κα.Ι &κεΤθεν εις το εσωτερικόν της ΆλΌα.νΙα.ς δι~ της κοιλάδος του Δε Όόλt προς ΈλΏα.σιiν. Ή κατεϋθυνστ; α.ϋΤΎj κα.λUπτετα.t καΙ ύΠOOOΎjθεττα.ι.

α.')

Ίπο της δευτερευούση; Mικρ~ Πρέσπα.

λίμνΎj Μα.λΙκt

Πογραντέτ;

κα.Ι εκεΤθεν με α.ςονα. τ~ν &μα.ςιτ~ν δδον προς Έλ'Όα.σάν. (Σ Ύj μ ε Ι ω σ

ς:

Kα.τ~ τον ΈλλΎjνοrτα.λtκΟν πόλεμον Τι &μα.ςtτ~ Κο

ρυτσάς δι~ ΔεΌόλι δεν &ςικνεΤτο μέχρι ΈλΌα.σciν, ιiλλ' έτερματίζετο εις το μs σον περίπου τΎjς &'πoστιiσεως κα.Ι ώς εκ τούτου Τι κατεόθυνσι; α.ύτη δεν εΤχε

λάΏεt την πρωτεϋουσαν θέσ~y εν τΊj στρα.τ/γικΊj εννoΙ~, α.λλ~ ~ δευτερεύουσα

τοιαύτη, ητοt Κορυτσά Ό')

Πογρα.ντετςκα.Ι εκεΤθεν ά.μα.ςιτη προς ΈλΌα.σιiν)

"Υπο της δευτερευούση; Καστοριά

Δciρδα.

Βυθοϋλ κt

Κοtλ~ς 'Ι'ο-

μα;ρΙτσα;ς.

γ') Ίπο της ετt νοτιώτερον δευτερευούσης τoια.ύΤΎjς Γριiμμoς - Αόχην K~ψ ε -Kιάρ~τ - Μπιλοtσt κα.Ι εκεΤθεν προς &νω κλciδον του ποτα.μου "ΑΨο!).

2) T~ν κυρΙα.ν στρα.τηγ~κ~ν πατεύθυνσιν "Ιωάννινα - 'Αώος - Κλει σoόp~ - Mπόιμπlεσ~ - Βερατων, κ:χ.λυιπτομένην ιχ,αι όποοοη(1ουμένην &πο Βορ ρσ. όπο τΎjς οευτερούσης κατ~ μΎjκoς τΎjς κοιλά.Οος τοσ "Αψου ποταμοϋ,

T~ν κυρΙα.ν στρα.τηγικ~ν κα.τεόθυνσιν, &.ρχoμένΎjν έκ τΎjς νοτΙα.ς περιο

χΎjς τών "Ιωανν!νων κα.Ι σ.γουσα.ν οιάι Κα.κα.6ια.ς

' Αργυροκά.στρου -

Τεπε

λενίου προς Αόλώνα. κα.Ι κα.λυπτομένην υπο ΤΎjς οευτερευοόσης: Περιοχη Κάτω

Κα.λα.μα. -

4) τα.

Δέλ6ινον -

Προγκονάτι -

Σάλα.ρι.

την ιiρκετΎjς στρα.ΤYIγικΎjς ιiξία.ς κατεϋθυνσιν, περιοχη "ΑγΙων Σα.ρά·'1

Κοuτς

Στενά Σκα.ρψίτσα.ς -

Κοιλάις Σουσϊστη;

Αυλών, κα.λυπτομένην υπό τΎjς παράλια

ΚΎjς ΚΜΕ1JθόιV'σεως προς Xεψά.:ρ~'Y ΚιΧι τον μυχόν τοσ κδλπου Αύλώνιος.

ΙΙΙ.- ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑΙ ΤΟΠΟθΕΣΙΑΙ 'Ι'οποθεσία; Οια.κόπτουσα.ι τάις σ.νω κατευθϋνσευ; κα.Ι εCΡ' ών OUνα.τα.ι να.

σΤΎjp~χθΎj στρα.ΤΥΙγικη Οιάτα.ξις, ~ ν~ έξopμ~ση στρα.τηγικη έπίθεσ«; είνα.ι κα.τ~

γενικην εννοια.ν έκ του Έλληνικου προς το Άλ6α.νικόν εΟα.ψος. Κα.ϊμα.κτσα.λάιν

λια.κα.ς όρος

Βέρμιον

Ζυγος Μετσό60υ

'Αλιάκμων-Βενέτικος ποτα.μΟς-'Όρ

'Άρα.χθος ποτα.μός, ~ δι' 'Ολϊτσα« δρου;

προς θάλασσαν,

2) ρος

Δ~ιμoς ΠρέσπΎjς Στα.υρΟς ορος

Βάρμπα όρος

Σμόλικα. ορος

Φλατσατα δρος

Γκα.μ~λα. δρος

ΨωριιΧρικο 0-

Έλα.ία.

Kα.λα.μ~ς

ποτα.μός.

Πρέσπα. λΙμνΎj

Μέρτζα.νι (πα.ράι 'Αώον π.)

'Ι6ά.ν ορος

Μ6ρο6α.ς ορος

Δέλ6ινον

Γράμμος ορος

σΑγιοι Σαράντα,

4) ΆχρΙς λΙμνη - Όστρο6ίτσα. ορος - Μποόμπεσι α.υχην - 'Ι'επελένι χωρίον - Κοuτς χωρίον - Χειμάρα. χωρίον - θάλα.σσα.. 5) ΆχρΙς (πα.ράι τό Διν) - Βερά.τιον - Έmολα.Ι 'Αώου. 6) Μπόρο6α. (έπΙ τΎjς Άλ6α.νoσερ6ΙΚΎjς μεθορίου) - Τίρα.ννα. - Δυρ, ρα.χιον.

Μετα.ξυ των σ.νω κυρίων στρα.τηγικων τοποθεσιών όπάρχουσι κα.Ι &λλα.ι δευτερευούση; &'ξία.ς, εψ' ών Οόνα.ντα.ι νά. στηριχθώσιν &.μυντικα.Ι στpα.ΤΎjγικα.l t.νέργεια.ι, η ν~ ΧΡΎjσιμεύωσιν ώς βάσεις στρα.τηγΙΚΎjς έξoρμ~σεως, &.λλ' &.ποψεό γομεν ν' &.να.ψέρωμεν τα.ύτα.ς, ι1>ς έξερχομένα.ς τοσ στοποϋ τi'jς πα.ροόσης μελέτης. ιν-. ΣΧΕΔΙΑ ΕιΙΙΙΧΕΙΡΗ'ΣΕΩΝ Αον

Ί τ α. λ ι κ Ο ν

Δεν δυνά.μεθα. νά ~xωμεν &'κρι6εϊς πλrιρoφoρία.ς. Έκ του λόγου του Μου 1941, έπt τ1ί λ~ξει τoU "EλλΎjνoϊ'Όα.λι

σ()λΙν~,έκψωΨηθέlνrtOς Πι,; lΟην 'Ιουνίου

κοσ πολέμου, συνά,γομεν τά. κόρια. στοιχεία. τοσ 'Ιτα.λικοσ σχεδίου έπιχεφ~σεω'l. Ό λόγος οοτος εχει έπΙ τών ενΟια.ψερόντων το σχέοιον έπιχειΡήσεων σΎj-

μεΙων ώς έξης: «... δ γενικος ά.ρχηγΟς των έν .'AλβαινΙ~ Ίταιλικων οuνάμεων,

Στρα.τηγΟς Βισκόντι πρα.σκαι, δ δποϊΟζ εΤχεν ά.ναιλα.βει τ~ν οιοΙκησιν ά.πΟ δης "Ιουνίου έψρ6νει ΟΤΙ ."lι έκστρα.τεΙα. της "Ηπείρου θά. εΤχεν ταχειαν κα.L εόν01κrιν έξέλιξιν. Το σχέοιόν του, το δπο!ον ενεκριθη &'πο τά επιτελεία. της Ρώμη; κα.Ι άπο εμε τον Τοιον ~τo λογικον κα.t πειστυων.

Έπρόκειτο περί Ηιγμ.οϋ λα.βΙΟος, έκτελοuμένοu Άνα.τολικως όπο της Με ρα.ρχΙαις Τζούλια., "lι όποΙα. iί>ψειλεν να. ψθα.σ'Υ] εΙς τ~ν οια.βαισιν του Μετσόθου, δπισθεν των Ίωα.ννΙνων κα.Ι Δuτικως όπο τα.κτικων Μερα.ρχιων Πεζικοσ, α] δ πσϊα. oLoo6αoLvouaαoL τον Κα.λα.μαν κα.Ι πρσωθούμεναι προς τ~ν κατεύθυνσιν της 'Άρτης θα. όπερέβα.ινον τά ΊωάννΙΥα. προκαλοϋσα: οϋτω τ~ν πτωσιν των. <Η

ψά,λα.Υξ του Κέντρου θά. εν~ργη προς τ~ν κα.τεόθuνσιν του Καλπααίου Οιά. 'ία.

σuν&ψη μα.χην κ'α.t Οια.σπΟΟση ~ CΡσΌερα. ι4ιuvτικα.εργα. Τής γρ'οομμής Μετ~ξti» ... 'Εκ τοϋ α,νω λόγου κα,Ι έν συνεχεΙ~ προς τά. α,νω εξάγετα.ι δτι Οιά. τ~ν Οιεξα. γωγην των επιχεφ~σεων τοϋ σχεδίου τούτου διετέθησαν εννέα. ρα.ρχΙα.ι, σuνολικΎjς οuνά,μεως

70--75

(9)

περίπου M~

περίπου Τα.γμά,των.

Συνθέτοντετ, με στρα.τιωτικ~ν διατϋπωσιν, τα οια του λόγου του ΜοuσολΙνι παρεχόμενα στοιχεία, Οuνα.μεθα. να διατυπώσωμεν το Ίτα.λικΟν σχέοιον επιχει ρήσεων εν περιλήψει, 6:ις ~ξης:

'Ιδέα.

"Ελιγμοσ

KupLιx. έπιθετικ~ προσπαθει« προς τ~ν κατεύθυνσιν των Ίωα.ννΙνων ,j.

π060ηθοuμένη.

Δι' ~axupti; επιθετικης ενεργεΙα.ς Οιά. ΠΙΝΔΟΥ προς Μέτσ060ν. Διά. δευτερευούση; έπιθετικης ένεργεΙα.ς οια Κα.λα.μti προς"Αρταν,

Άντικειμενικος σκοπός: Ή κα.τά,λ'Υ]ψις της <Ελληνικ'i]ς 'Ηπείρου κα.L των ά.γοuσων προς Θεσσα.λΙα.ν 'Xαot Δuτικ~ν <Ελλά,Οα. οιόοων τοσ Μετσόθου κα.L "Αρ της.

2) Έν τφ λιοιπφ μετώπφ &.πΟ Γ,ρά,:μιμοο μέχρι λιμνων, &μuΥτ~Κ~ σuγκ.ρό τησις του έχθρου, έψ' δσον ή προχώρησις προς Φλώρινα.ν, Καστοριάν οεν είνα.ι έψικτή.

α.) Γ ε ν ι κ ~ να. 'μ ε ω ν'

&. Ρ Χ ι Κ ~

Δ ι ά, τ α. ξ ι ς κ α. t (~α.τα τα.ς Έλιληνικα.ς πληιροφορΙα.ς) .

κ α. τ α. ν ο μ ~

α.') Έν τ~ γ~μμ~ μα.χης:

1) Περιoχ~ Κορuτσtiς: 2 Μερα.ρχΙα.ι, τα.γμ.α.τα. 2 Τά.γμα:Όα. MιεWι.νoχιτώνων 1 Τά,γμα. Πολuβόλων 1 Σύντα.γμα. "Ιππικοσ

84 ,

Σύνολον Τα.γμάτων

16 2 1 3 22

Βαρεϊαε ΠυρΟ6σλα.ρχΙσ..ι

2) Περιoχ~ ntvoou: 1 Μερσ..ρχΙα., Τά.γμα.τσ..

1)-

Περιoχ~ 'Ηπείρου:

- Δύο Μεραρχ Ι/ΑΙ, Τάγματα 14 - TεθωρακισμένΎj ΜεραρχΙα Κενταύρων (150-200 αρματα) -- Σύνταγμα Γρεναδιέρων, Τάγματα 3 3 - Σύνταγμα Ίππικοο, Τάγματα - Δύο Τάγματα Μελανοχιτώνων 2 2 - Δύο Τάγματα Άλ6ανα/ν Σύνολον ΤαγμιιΧτων

24 και ΜεραρχΙα τεθωρακισμένη

Βαρετα: Πυp06oλα.pχΙα~

6') Έφε'ορ'εΤαι ε'μπλ'ακεΤσαι κχτα OΙ~Ρ'Κιειαιy τ~ς μάΧΎjς Μόρ06,α καιι εόρισκόμενα~ εν •Αλσα.νΙq.. - Άρέτζο, Τάγματα 8 - Βενέτσια, Τάγματα 6 - <Έν Σύνταγμα ΊππικοΟ 3 - ''Εν Τάγμα Πολυδ. 1 Σύνολον Τάγματα

γ') ΆποστολαΙ, ιDς αδται άπορρέουσιν εκ τ~ς ΙΔΕΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ται

f,-

Άμυντικ~ ιΧπο Πρέσπα; μέχρι Γραμμου και ενοι!χομένως έπιθετικ~. Έπιθετικ~ οια τας λοιπας ζώνας.

ο') Παρατηρήσε«; επι του 'Ιταλυωϋ Σχεδίου έπιχεφ~σεων. Ή σύλλΎjψις της στρατηγικης Ιδέας δύνατα] τις να εί'ΠΎj δτι ε!ναιι &ρκετα

επιτυχ~ς.

τα προς πραγματοποίησιν δμως ταύΤΎjς λΎjφθέντα μέτρα (ΔΙΑΤΑΞΙΣ- ΔΥΝΑΜΕΙΣ)

~τoι ~ δργά,νωσις τοϋ nιγμοο, nιγμοσ μάλιστα τόσον μεγάλ'ηζ

&κτΙΎος και oιεξαχθΎjσOμένOυ έπ] τόσον όρεινοΟ και δυσδατου εΟά.φους, οεν ~σαν

τα πρέποντα εΙς ποσόν και φύσιν, δια τ~ν διεξαγωγ~ν των rXνατιθεμένων άπο στολών.

Ούτω:

Ή οιά,ταξις δεν είναι κλιμακωμένη προς τας κατευθύνσε«; έκεΙνας, 'ή

κατα τας δποΙας προχώρησις και έπιτυχ!« θα έξΎjσφάλιζε και την ~πιτυχΙαιν

τοϋ συνόλου έλιγμοο.

ΕΙναι διάταξις παρατακτη

και τ~ς αύτ~ς δυναιμικ~ς

Ισχύος &πο τοϋ ένος μέχρι τοϋ α.λλου α.κρου τοϋ θεάτρου έπιχειρήσεων, χωρίς

καμμΙαν σοοαραν προτΙμησιν όπερ των, ώς Ιδιαιτέρας στραΤΎjγικ~ς σημασίατ, χαραΚΤΎjρισθεισων κατευθύνσεων.

Το σύνολον των ουνάμεων rXνεπαρκες οι' nιγμον τόσου οάθους πάντα

χοΟ, αλλ' ΙΟΙq. επι τοιούτων εοαφων, ~ οια των δποϊων κΙνΎjσις και μάΧΎj έπι φέρει συντδμω; την φθοραν των στρατευμάτων, εΙς τρόπον ώστε, ιΧφικνούμεναι ταϋτα εΙς το τέρμα των στρατηγικών ιΧντικειμενικων σκοπων των, εΙνι:χι 8υνι:χμι

κως ιΧν[κανα νσ., οιατηρήσωσι τούτουξ, εις πρώτην σ06αρσ.,ν ιΧντεπιθετικην ενέρ

γειαν τοϋ ιΧντιπα.λου.

Ή ψόσις των μέσων μάΧ'Υ)ς, κατά το πλείστον &πρόσψορος διά τοταϋτ«

έοάψ'Υ) (πολλά τρoχ~λατα μέσα εις δρεινον εοαψος) . Ή διαπιστωσι; των &νωτέρω ενεργείται καΙ καταδεικνόετα; εκ των κάτω θι &ποτελεσμά.των:

Ή επιθετικη ενέργεια διά Πίνδου προς Μέτσοδον, μη προυωδοτηθεϊσα

&ρχηθεν οιά των &ναγκαιοuσων ouvciIλewv κα.Ι μη τροψοδΟΤ'Υ)θεΤσαεγκαίρως δι'

ενισχύσεων, δεν ~6uv~e'iJ νά ψθάσ'Υ) εις τον τελLκον ά.νΤLκειμενLκΟν σκοπόν ΤΎjζ, &λλ' έξ'Υ)τμίσθ'Υ) προ αότοσ, καίΤΟL δ παράγων ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΣ όψίστατο καΙ έπέτυχεν εκ της αΙψνιδιαστικης Κ'Υ)ρόξεως τοϋ πολέμοu όπο των "Ιταλών. 'Ι'ού ναντίον,

a,y

&ρχηθεν προς την κατεύθυνσιν ταϋτην ερρίπτοντο &ντΙ μιάς ouο ΜΖ

ραρχίαL (ή μία δπισθεν της &λλ'Υ)ς)

ασψαλως θά εψθανεν εΙς Μέτσοβον καΙ θα.

είχαν έναπαμέναuσαν OUνσ..μιν οιά νά. δισ..Τ'Y)p~σωσι τόν &ντικειμενικον τοϋτσν σκοπόν.

Βραδύτερον πρός τε την κατεόθυνσιν ταύτην καΙ προς &πάσας τας άλλα; επενέβ'Υ)σαν ενισχuτικως δλόκλ'Υ)ΡΟΙ Μεραρχίαι αλλ' οόδεν έπετεύχθη, διότι έ'Ι τφ μεταξυ

1} Έλλ'Υ)νικη συγπέντρωσκ, σuντελοuμέν'Υ) προοδευτικώτ, έπέτρεφεν

οό μόνον την ανιά"crχεσιy τούτων, αλλά. κια.Ι την ανα.τραπην πέραν της μ.ε'θορίοu. Οϋτω επενέβ'Υ)σαν προ της πτώσεω; της Μόροβα καΙ της &πωθήσεως τοϋ ΞχΗροσ πέ'ραν της μεlθορίου:

Αε Μεραρχίαι Άρέτζο, Πά.ρμα, Τριντεντίνα καΙ 4ον Βερσαλιέρων εις ΠΞ ριοχην Κορuτσάς.

τσαν -

κοσ καΙ

Ή Μεραρχία Μπά.ΡL καΙ το 20ν Σόνταγμα Βερσαλιέρων προς Κόνι

Λεσκ06ίΚL. Ή Μεραρχία Μοδένα, το 10ν Σύντα:'(μσ;~ Βερσαλιέρων, τμήματα. Τππι

1-2

τάγματα Άλπινιστων εΙς περιοχην Κακαβιάς.

Ή εΠLθετικη προς 'Ιωάννινα ενέργεια άπέτυχε, διότι, &ντΙ νά. κρούση

μετά rσxuo; καΙ δρμης κατά της προχείρως οχuρωμέν'Υ)ς τοποθεσίατ, αϋτ'Υ) πε ριωρίσθη εις ψεuοοεπιθέσεις μεμονωμένου Τά.γματος, η λόχων καΙ τοιαόΤ'Υ)ς ~~'

Ηαψρων &ρμά.των, ανα.μένοuσα το αποτέλεσμα εκ των δευτερευουσών, προς

M:t··

τσοδον δια. Πίνδου καΙ προς 'Άρταν οια. Κάτω Καλα.μά, επιθέσεων. Άλλ' αμ ψοτέρων των &νω όπ060'Υ)θ'Υ)τικων επιθετικων tvePYELG)y άποτυχουσών, άπέτυχεν

κα.Ι ή προς κuρίαν τα.όΤ'Υ)ν κατεάθυνσι ν έπιθετ: κη ενέργεια.

Ή επιθετικη οια. Θεσπρωτίας καΙ Κάτω Καλαμά προς Πρέ'βεζαν καΙ

'Άρταν ενέργεια. ~τo Οιστα.ΚΤLκη κα.Ι ανασταλτική, &.ψ' ~ς ή Κεντρικη καΙ ή οια. Πίνοου τοιαϋται ανεσχέθ'Υ)σα.ν.

τα. οέν τφ προμνησθέντι λόγφ τοϋ Μοuσολίνι αναψερόμενα περΙ «τρομ:::

ρών ογκων της γραμμης Μεταξά ...» καΙ ανεχα.ίτισεν επι

ExoucrLV

«...

το δγκούμενον ρεϋμα τοϋ Καλα.μ'ί.

ήlμέιρlα.ς την :Με.ρια,ρχίαγ ΣιέγΥας ...» δε"} είναι ,σο6α.ρά."

οδτε

οϋτω εν τ'Ώ πραγμ.α.τικόΤ'Υ)ΤL.

Μόνιμος όχύρωσις οεν ύπηρχεν εν Ήπείρφ καΙ Τ'Ώ περιοχ'Ώ της Δuτικης Μα.κεΟονΙcx.ς.

To~α.ότrι

Βοuλγαρικης μεθορΙοu.

μόνον

έν

Άνα.τoλ~κΊί

Mα.κεOoνΙ~

όπηρχεν

Evcx.vt~

τη;

<Η εν ΉπεΙρψ κα.ι Δυτικ'Ώ Mα.κεδoνΙ~ όργάνωσις~τo πρόχειρος κα.τα ΤΟ'JG κα.νόνα.ς της όχυρωτικης εκστρα.τεΙα.ς. Μόνον εrς τινα σημεία. εΤχον ριψθη σκέ πάστρα τι να. δια πολυ6όλα., η &ντια.ρμα.τικα πυρο6όλα., εκ μπετόν &ρμέ, Κι1,Ι ταϋτα ολως διόλου επιψα.νεια.κιΧ.

Τό δια.ρκως όγκοόμενον ρεσμα. του Κα.λα.μα. ~τo τόσον &σήμα.ντον ώστε οί <Έλληνες, υπό τους ίδΙους δρους, τό έπέρασαν δΙς, χρησιμοποιουντες υπό μορ

ψ~ν Ψευδογεψόρα.ς τα θρανία των ΣχολεΙων, τα δε κτήνη διηλθον άπ' εόθεΙα.ς μ~ θιγέντα όπο του υδα.τος &νω της κοιλΙα.ς.

ε') Συνoλικ~ δόνα.μις του 'Ιτα.λικου Στρατοϋ εν Άλ6α.νΙ~. <Η προϋπάρχουσα κα.ι άπο6ι6α.σθεΤσα. εν Άλ6α.νΙ~ δόνα.μις των 'Ιτα.λών κα.τα τον πόλεμον &νηλθεν:

<ιπηρχον προ της

28ης Όκτω6ρΙου

«Eλληνικ~ πληροψορΙα.)

160.000. -

Μετεψέρθησα.ν κα.τα τ~ν διάρκεια.ν του πολέμου

λΙνι)

1) 2) 3)

(λόγος Μουσο

ΆκτοπλΟ'cκώς

Δι' 'Ιτα.λικών άεροπλάνων

Δια Γερμα.νΙΚών άεροπλα.νων

ΣόΥολον 'δυνιΧμεων

560.000 39.851 39.816 799.667

639.667

ΑΙ Άλ6α.νικα.Ι δυνιΧμεις δεν συμπεριλα.μ6α.νοντα.ι.

Β'

ΟΕ λ λ η ν ι κ Ο ν

ο' Χ έ Ο ι ο ν

ιε π ι Χ ε ι Ρ ή σ ε ω ν

<ιπηρχεν μόνον άμυντικον τοωϋτον. ΑΕ κα.τα τας τελευταία; ~μέρα.ς προ της κηρόξεως τοσ πολέμου

προδλεφθεϊσαι κα.Ι μελετηθείσ,χι τοπικά] ενέργεια.~

προς άντιπερισπα.σμόν, fι 6ελτΙωσιν τών θέσεων, δεν άποτελοσσι στρα.τηγικην επιθετικ~ν ενέργεια.ν, ώς περιστρεφόμεναι δια τήν κα.τα.ληψιν άντικειμενικG)ν σκοπών περιωρισμένης εκτα.σεως.

Δια τοϋ άμυντικοσ δθεν σχεδίου κα.Ι των παραρτημάτων του είχον προδλε ψοη κα.Ι μελετηθη τρεΤς περιπτώσειξ.

α.' ) "Επίθεστ; της 'Ιτα.λΙα.ς κα.τα της <Ελλα.Οος άπό κοινοσ μετά της Βουλ-

γα.ρΙα.ς, παραδιαζομένου του Σφ6ικοσ εδάψους, η χρησιμοποιουμένου, τ'Ώ συγ καταθέσει τών Σέρ6ων. €:Ι Ι) Έπιθεσις, ώς άνωτέρω εκτίf:ιετα.ι, μη παραδταζομένου η &κουσίως χρη

σ".μQποιουiμέΥου τοσ Σερ6ικοσ Θδάψους. γ

'Επ'θ <, "6 ':." l εται, οι ι 'εσις, ως ανωτέ ρω εκτι

J:.' -" εκατερων των α.

e' ΚΧι t.ι

περ

πτώσεων, τών 'Ιτα.λων διαθετόντων κα.Ι την κυρια.ρχΙα.ν της Θα.λάσσης.

Έξετά-σωμεν τα κόρια. στοιχεϊα τοθ <Ελληνικοσ σχεδίου δι' έκάστην τών περιπτώσεων κεχωρισμένως. Π ε Ρ Ι π τ ω σ ι ς

1) ~δά;ψoυς)

σ:

(Πα.ρα.6Ια.σις ~ χρησιμοποίησις Σερ6ικo~

. 87

Α'

~)lαι)lτ~ των Βουλγάρων.

α') ιiμυντικoς έλιγμός:

Άνάrσχεσις Bo\)λ~ρων προ της όχuρωιμιΙV'Υ/ς ΤΟ~CιιθεlσΙα-ς Μπέλλες

_.-

Νέστε«.

K~λυψις κα-Ι π'ριοο>οεuτ~κως &'ycΧσχεστς τοϋ ,έχθροΟ έν τφ 'Όμ~ματι Μπέλ-

λες

Άξιος καΙ, εΙ δυνατόν, εΙς το δψος της &νω τοποθεσίατ.

6') 'οιCt\τ~~έμε'Υ'αι oυνιiμεις 4% ΜεΡίφχΙαι. Β' εναντι των 'Ιταλων

: .

α') &.μυντικΟς Ηιγμός:

KcΧλυψις των κατευθύνσεων προς Θεσσαλον{κην, Παλαια.ν Έλλιioα κιχ~

'IωcΧννινα με ιδιαιτέραν σημασΙαν προς Θεσσαλονίκην.

ΆνιiσΧΘσις προ της γενικης τοποθεσιατ Κ~:Χ:Cιμα.κτσ(tλα.Υ

Άλιιiκμων

Βενέτικος ποτα,μος

'Όρλιακας όρος

Βέρμιον

Ζυγος Μετσό60υ

----

"Αραχθο; ποταμός.

6')

IΟ'ι'α-τιlθέμενα.~ ιoυ1νcΧμεις:

9-10 Μερcψχία-ι.

γ') Γενικη χΙαι ΠεζιΚΟύ

tepSOpSLet "Αρχιστρατήγου καΙ 1 Μερα,ρχ{α ·Ιππικού.

Π ε Ρ Ι π τ ω σ ι ς

δι' &.μψότερα τα. μέτωπα 4~ Μεραρ·

(μη χρησιμοποίησις Σερ6ικοσ Εοά,ψους)

Α' εναντι των Boυλγιiρων:

Άμυντικος έλιγμός, &.μετιi6λ'Y/τoς.

Διατιθέμενα: δυνιiμεις, αΙ αύται.

Β' ~ναντι των 'Ιταλων : α') Άμυντικος έλιγμός. Kιiλυψις των Ιοίων κατευθύνσεων, ιiλλ' ιiνιiσXε

σις προ της τοποθεσία; Πρέσπα (Λαιμος)

Ψωριιiρικα δρας

Σταuρος 5ρος

Bιiρμπα ίιρος

Σμ6λLκας ίιρος

Φλατσσ.τα δρο;

Γκαμ~λα δρος

ΈλαΙα .- Καλαμα.ς ποταμός.

- Δυνιiμεις: αΕ αύτα]. 6') Γενικη έψεορεΙα Άρχιστρατ~γoυ: 3)

Π ε Ρ Ι π τ ω σ ι ς

γ'

Ή αύτή.

(ή δυσμενεστέρα ΟLα. την ·ΕλλιiΟCt)

Α' ~ναντι Βουλγώρων: α') Άμυντικος ΗLγμος &.μετιΗ;λητος, καιΙ εα.ν ή κατιiστασις Ιπι6ιiλλη,

α,μυντικδς Ηιγμος θα. οιεςαχθη α,νεςαρτ~τως κα] κεχωρισμένως τοΟ εναντι των "Ιταλών τοιούτου, χρησιμοποιουμένου, τοϋ παταμοϋ ΑΞΙΟΤ οια. την κιiλυψιν τοΟ &.ριστεροο.

6')

Άσφ&;λεια, ι!κτων: Άπο Νέστου μέχρι Στρυμωνος καΙ αί YYίσo~ Μυ

τιλήνη, ΧΙος; καιι Σ~μoς.

γ') Διατιθέμεναι oυYιiμεις, 6~ ΜεραρχίCtι.

(ΑΙ ιΧναΥκα.ιοσσαι δυνάμεις θι~ τήν ιΧσψάλειαν των ιΧντιστοίχων ακτων κα.t

νήσων «ν~'Pxoντo είς 1 ~ Μ'ε,ρωρχΙα'l) . Β' Ιναντι των Ίταλων :

α '] Άμυντικος έλΙΥμός: Ό της περιπτώσεωτ α ", σύν τ~ πρoσθ~ΚΊJ, δτι , α.'1 ~ &'νά-σχεσιςοεν .ητο ~ψικτrι έπΙ τοΟ συνόλου της τοποθεσία; Kα.Ψ(χΚ~:1X

λα.ν

Βέρμιον

τσαλάν

Άλιά.κμων κλπ.) τότε να. έγκαταλειψθη το τμημα Kα'CΜακ

Βέρμιον καΙ να. χρησιμοποιηθη δ Άλιά.κμων

Θάλασσα (τοπσθε

σία "Όλύμπου}. ΕΙς τήν περίπτωσιν ταLιτην προψανες τύγχανε: δτι δεν θ~ ιJ

πηρχε συνοεσμος μεταξυ των OUο θεάτρων έπιxεφ~σεων, 'Ιταλικου καΙ Βουλ γαρικοσ.

Άσφά.λεια ακτων καΙ ν~σων:

6/)

'Ασφαλισθησδμεναι περιοχ α ί:

...

Περιοχη θεσσα.λονΙκης

Σταυροϋ.

Περιοχή θεσσαλΙας καΙ 'Ηπείρου. ΠεριοχαΙ ιΧχτων Άττικης

Πελοποννήσου κσλ 'Α"Ι.αρνανΙας .

Νησος Kρ~της.

γ Ι) Διατιθέμεναι δυνά,μεις:

Δια. τον ιΧμυντιχόν έλιγμόν: αΙ αότσ.Ι, μείον αΙ δυνά,μεΙζ προς ασψri

λειαν ιΧκτων καΙ ν~σων, άνερχόμεναι εΙς

1}i-2

Δια. τ/ν ιΧσψά,λειαν ιΧκτων περιοχης Θεσσα.λονΙκης

Μεραρχία Ίππικοσ (~κ της Υενικης ~ψεθρεΙας)

Μεραρχίας. Σταυροϋ: Μία

Δι~ την ιΧσψά.λειαν &'κτών Θεσσαλίας καΙ 'Ηπείρου.

1}i-2

Μεραρ

χΙαι λαμ6ανόμεναι έκ των μονά,θων του Ίταλικοσ μετώπου (ώς &'νωτέρω) .

Δια. τήν ιΧσψά.λειαν των Άκτων Άττικης

Πελοποννήσου καΙ ΊΑ

καρνανίας. Τό Α' Σώμα Στρατοϋ καΙ μία ΤαξιαρχΙα εισέτι (έκ της ΓενικΤις εψεδρείας)

ραρχ Ι α)

Δια. τήν ιΧσφά.λειαν της Kρ~της μία Μεραρχία (~ εν Kρ~τ'Ώ

ΜΞ

Εις τήν περίπτωσιν ταύτην, οεν εμεινε οUOεμΙα μικρ'ή, η μεγά,λη μονα.ς

εις χεΤρας του "Αρχιστρατήγου, ώς γΕνική έφεδρεία.

ΟΡΓΑΝΩΣΙΣ ΔΙΟΙΚΉΣΕΩΝ Δι' &'π.ιΧσας τα-ς α,νω τρετς περιπτώσει; εΤχον δργα'lωΘΎ) χι κά.τ ωιθ ι ιΧνώτcr.. ται διοικ'ήσεις:

Γενικόν Στρατηγείον. Δια. τό σύνολον των έπιχεφ'ήσεων άμψοτέρω'l

των θεά.τρων (Ίταλικοσ καΙ Βουλγαρυωϋ] α.')

ε ν α. ν τ ι

τ ώ ν

Β ο υ λ γ ά, Ρ ω ν: Ι

Τ.Σ.Α.Μ. (τμΎjμα Στρατιάς Ά'Iocτ(")λικΎjς Μ'ocκεδονίας)

. Ω(Ί

''Ε ν α Υ τ ι

τ ω ν

Ί τ α λ ω ν.

Τ .Σ.Δ.Μ. ('Όμήιμ;χ Στρχτιάς Δυτικής Mακεoo'lίσ.ς)

νιιι MερlΧρχΙIΧ (εν 'Ηπείρφ] ιΧπ' ευθεΙα.ς ύπlΧγOμένη ύπο το Γενικον

Στρατηγείον.

Κατα. την διεςαγωγην των επιχειρήσεων εγένετο τροποπαίησι; των &νω διοικήσεων καΙ δημιουργΙα. έτέρων τοιούτων, επι6ληθεισων εκ τής έκάσΤΟΤΞ τακτικης καταστάσεωτ.

V.-

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΑΛΩΝ OΛIΓO~

ΠΡΟ ΤΗΣ ΕΝΑΡΞΕΩ,Σ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΟ'Ι'ΤΑΛΙΚΩΝΕΠΙΧΕΙ ΡΗΣΕΩΝ Αον)

Ι ΤΑΛ Ο Ι Πρ,οπχρασκευη

ΟΙ Ί ταλο] ιΧπο τής ιΧπ06ι6ιΧσεώς των ~ν Άλ6ανΙ~, ήρξαντο να. προπα ρασκευαζωσι στρατηγικως τον κα.τα. τής ΈλλιΧδος πόλεμον. Ί·Ι προπαρασκευή συνίστατο:

Εις την 6ελτΙωσιν καΙ συμπλήρωσιν τοσ δδικοσ δικτύου της Άλ61χ

Εις την 6ελτΙωσιν καΙ συμπλήρωσιν των λιμενικων εργων δια. την

νΙας.

έπιτάχυνσιν τοϋ ρυθμοϋ των α.ποβιΟιΧσεων κα.Ι εκφορτώσεων.

Εις την κατασκευην εργων στρατωνισμοϋ δια. την παραμονην πολλά>ν

μεγιΧλων μονάδων ΚIΧΙ όυχι μόνον τοϋ δια. την ύποταγήν τών Άλ6ανων καΙ

τηνεξα.σφιΧλισι ν της τάξεως εν Άλ6α.νΙ~ ιΧνα.γκαιοσντος Στρατοϋ, 'Ι'οιαϋτα ερ γα στρατωνισμοϋ παρετήρησα εν BιγλΙτσ~

Έρσέκα

ΆγΙους Σαράντα

Γεωργαυτσαδε; -

ΔελοΙνφ

Κορυτσά

Μοσχοπόλει

Δερ6Ισανι

Άργυροκάστρφ, δυνάμενα να. περιλαδωσι πολλα.ς μεγάλας Μονάδας.

Εις την συγκέντρωσιν ύλικοσ δια. ζεσξιν πσταμοϋ. Εις την μελέτΎjY τοϋ εδάφους άπό τε στρατηγΙΚής καΙ τακτικης ά.πό-

ψεως.

Εις την συγκέντρωσιν τοϋ ιΧναγκαιοσντος δια. τα.ς επιχειρήσεις, κατά

την κρίσιν των, Στρατοϋ. Ή συγκέντρωσις αδτη γιγνομένη δια. μεταψοράς εξ ΊταλΙας δυνιΧμεων καΙ ουχι δι' έπιτοπίου έπιστρατεύσεωτ, έπέτρεπεν εις την Ί ταλΙαν να. εχη

την ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΝ τών επιχειρήσεων, εν τόπφ καΙ χρόνφ, πρό πιΧση; Έλληνικης έπιστρατεύσεω; καΙ συγκεντρώσεως.

Εις την δχϋρωσιν τής προς Σερ6ίαν Άλ6ανικής μεθορίου δια. την ε

ςοικονόμησιν δυνάμεων ύπερ τοσ κατα. της Έλλάδος πολέμου.

Δ L ά. τ α. ξ L ςκ α.

Δ υ ν ά. μ ε L ς

<Η διιΧτα.ξις, ώς καΙ ά.λλαχοσ έκθέτομεν, ~τo γραμμι~ή, &νευ κλιμακώ-

•

1 1 . .τας , σεω; προς τας κατευ θ'υνσει; κυρ~α.ς προσπα θ ε~ας, η κατευ θ' υνσει; τοΟ υπ~p-

κερωτικοΟ nιγμου.

ΑΙ κα.τα. τΎ]ν ενα.ρξιν των επιχειρήσεων Ίτα.λικαΙ ουνάμεις ά.νήρχοντο: Ένα.'

γ Ρ α. μ μ 'Ώ:

Έν

ΕΙς περιοχΎ]ν Κορυτσάς

ΕΙς περιοχΎ]ν Πίνδου

ΕΙς περιοχΎ)ν 'Ηπείρου

Τ<iγμα.τα.

Τάγματα.

εφεδρεί,!,

ΕΙς περιοχΎ]ν ΈλΟα.σα.ν

καΙ

ΊΙψάνγων

Σύνολον Tα.γμcΧτων

71»

ΕΙς ταϋτα δέον νσ.. προστεθϋσι

Δ υ ν α. μ ~ κό τ η ς

10--12

τ η ς

Άλβανικα. 'Ι'αγματα.

Ί τ α. λ ι κ η ς

Μ ε Ρ 'α Ρ Χ

:;ι; ς

Έκάστη Ίτα.λικΎ] Μερα.ρχ ία. ά.πετελεΤτο:

Έξ εξ Τα.γμάτων (ενια.ι εΤχον περισσότερα]

Έξ ένος Τάγμα.τος Πολυβόλων Ισοουνάμου είς πυρά προς Σύνταγμα

lΙεζικου.

~Eκ δύο Συνταγμάτων Πυροδολοωϋ.

Έξ ένος Τ<iγμα.τος Άλβα.ν6>ν, Τι ,>,,,α.Ι εκ περισσοτέρων άλλων Tα.γμ~-

των, διαφόρων άλλων κα.τηγοριων

(Μελα.νοχΙτωνες κλπ.).

'Έκαστον Σύντα.γμαι Πεζ~κoO ~τo Οργα.νικως προικισμένον δια. λόχου δλ μων των

81 κα.Ι

λόχου δλμιδίων.

'Εκάστη μοίρα Πυροο6λων ά.πετελεΤτο εκ τριων Πυροδολαρχιών κα.ι εκά

στη ΠυροΟολα.ρχία. εΤχεν

ταλικΎ] ΜεροψχΙα διέθετεν

πυροβόλα ~να.ντι των

πυροβόλα ~ναντι

4 της ήμετέρας (ήτοι 24 της Έλληνικης).

'1-

Έκ των &νω εξάγεται δτι ή Ίτα.λικ-η Μερα.ρχία Πεζικου ήτο πολu ίσχυ·

ρστέρα της ήμετέρα.ς εΙς ΠΙΡ κα.ι rση, δσον ά.φορά τΎjν είς Πεζικον δύναμιν.

Κατά συνέπειαν, ή κα.τα. τ-ην ενα.ρξιν των επιχειρήσεων δυνα.μικότης τοα Ίτα.λικοΟ Πεζικου, μεταφρα.ζομένη εΙς Τάγμα.τα., ά.νήρχετο εΙς

70-80

τοι

αϋτα, ή Ουνα.μικότης εΙς Πυροοολικον ήτο τουλάχιστον ύπερδιπλασια, εΙς 'Αε ροπορίαν πολλαπλασίω; ύπερτερα, εΙς &ρμα.τα., &νευ συγκρίσεως, της Έλλάοο; μή διαθετούση; τοιαϋτα.

ΈπΙ πλέον, δπερ κα.Ι το ούσιωδέστατον, Τι στρα.τηγικη Οιάτα.ςις ητο ε~ λ ημμένη εκ των προτέρων κα.Ι α.Ι Μονάοες ήσα.ν ενα.ντι των α.ντικεψενικωΊΙ

σκοπών των, προ πάσης ενάρξεως τών επιχεψήσεων, η μάλλον, προ τ1)ς ΚΎ)ρύ ξεως τοΟ πολέμου.

Βον)

Ε Λ Λ Η Ν Ε Σ Π Ρ ο π α. Ρ α. σ κ ε υ ή:

Ο] 'Έλληνες, προ της ~πo6ι6άσεως των "Ιταλών εΙς τ-ην Άλ6α.νΙα.ν, 0';, '-

οέν ΙοιαΙτερον στρατηΥΙΚΟΥ μέΤΡΟΥ ά.σφαλεΙας είχον λάβει Ύ;

opycXvwcrtv

του

εδάψους είχον !νεΡΥήσει ~ναντι της Άλβανικης μεθορίου. Άπο της ά.ποQιΟcXσεως δμως καΙ καταλήψεως της Άλβανίας κατέστη εμ ψανες δτι ά.πώτερος πολιτικός σκοπός των 'Ι ταλων δεν ήτο να περιορισθώσι

εν ΆλβανΙq., ά.λλά, χρησιμοποιουντες κταθωσιν προς π~σαν κατεύθυνσιν

ταύτην, ώς βάσΙΥ εξορμήσεως, y~ έπε

δια την έπανίδρυσιν της ά.ρχαίας Ρωμαr

κης ΑΟτοκρατορίας. <Η <Ελλας ηρχισε καΙ ά.μέσως μετα την ά.ποβΙ6ασιν

καΙ βραδύτερον,

ν}.

λαμβάνη μέτρα τινά, σχέσιν εχοντα, με την πύκνωσιν τών εν 'Ηπείρφ καΙ Δι»

τικ'Y,j Μακεδονίq. μονάδων προς Φλώριναν, Καστορϊαν καΙ 'Ιωάννινα κατευθύν σεων.

Άλλα πάντα ταϋτα έγίγνοντο όπό τδν διπλοϋν ψ6σον, ά.ψ' §νος μήπω; παρεμποδισθώσιν όπό της Ίταλίας δια διαμαρτυριών καΙ ά.πειλών, ά.ψ' !τέρO'J

μήπως προκαλέσωσι την αυξησιν τών 'Ιαλικων μέτρων εν Άλ6ανίq., δεοομέ νου ΟΤΙ αδτη ώς μεγάλη δόναμις, δεν εστερεϊτο τοιούτων, &λλ' ά.ψθόνως οιέ θετεν.

<Η <Ελλάς, παρωωλουθοϋσα νών προς τοίις Άγγλογάλλους, ύπεχρέωσεν

μετ~ 'τ/ν εναρξιν του πολέμου των Γερμα την γενικην εν Βα.λκα.νΙοις κατάστασιν, ~τι:;

δλου; τοίις ΒαλκανΙους

(Τούρκους, Βουλγαρουτ,

Σέρ60υς κλπ.)

να λά6ωσι μέτρα τινα δια την στρατηγικήν των προκάλυψιν καΙ ά.σψάλειαν, ών το κυριώτερον ήτο ~ τ~ρησις όπο τα δπλα ά.ρκετών χιλιάδων ά.νδρών, εκά λει κα.ι αδτη διαδΟΧΙΚώς όπο τα δπλα &'να μΙαν ήλικΙανέφέδρων προς συμ ~λήρωσι'l της εΙς τα νέα δπλα εκπαιδεύσεώς των. <Η OUναμις της κλάσεως τα.ύτης, δμου μετα της τοιαύτη; τών εν δπλοι;

δύο τελευταίων ενεργων ήλικιων, επέτρεψεν δπω ; καΙ εναντι της Βουλγαρι κης καΙ εναντι της Άλ6ανικης μεθορίου, προϋπάρχουσιν αί στοιχειώδει; δυ νάμεις δια την εξασψάλισιν της στρατηγικης προκαλύψεως και

ά.σψαλεία.ς

προς πραγματοποίησιν της έπιστρατεύσεωτ και στρα.τηγικης συγτεντρώσεωτ."

Ε ί δ ι κ η

Κ α τ ά σ τ α σ ι ς

<Η εΙδικη <Ελληνικη στρατιωτική κατάστασυ; εναντι της Άλβανικης με

θορίου κατα. την 28ην ΌκτωσρΙου

1940, καθ' ην, Όλως αΙψνιδιαστικώς εΚΎJρυ-

Σulμ7Uληριι~μια,τιχωb όπερ τη~ Έλληνικη~ ά.πόΦεως συνΜ'η το κιίτωθι, δπερ 'ηϋ~φ::

τα.ς &πο τά. διπλα, Έλλ'ηνικα.ς ΔυνΟΟμιεις.

Ή ΈλΗ.ς ,έκιiλει ά.νά. ιμΙισ.ν ~λικ(ισ.ν έφέιθρων

υπό τα. 5π,λ« έπΙ ενα. μηνσ.. TΎrι 25'ην έκΜτιου μηνός εκσ.λεϊτιο fj έ1toμέν'η -ηλικ!«, Ύιτις, έντός τοϋ 'μηνός, ,ά.'ι'tικοοθ!οτ'α. Τ-fJν κισ.ιτα. τόν 'τρέχοντ« ιμηνα.ό1tΎJιΡ ,ετ,ο\}ισα,ν οπό τα. 01tλα. 'ήλικ!ιχιν ιέφέδρων, της dιrto~όσlεως τωΝ τlελευτσ.Ιων 'συντε.λοψέν'ης lμέχριτέλους Ιδ!ου μ'η

νός. ΟΙ Ί'Oα,λιoΙέκ1)pυ~αN Τον πόιλιεμον κσ.τα. της ΈλλΟΟδος τ~ν 28ην Όκ:τω6ρΙοlJ. 'Αλ λα. κα,τα. τ-ην e<,νω ijιμιερψην!ιχιν ιει{ιΡΙισΧοντο {ιπό τά. δm:λ« κα,Ι α,! Μοήλικ(σ.ι έφeδρων, α.ί· τινες κα.Ι '1Ocx.p Θμ;ε ι νιιχιν {ιπό τα. δπλ,lΧ., ιπιρfl.γμα, Έπιτ'ελεΤ'Ον

νιi:. διωθέισΎj

~ρκ;ετιi:.ς~'Uνctμειςaιιi:.

Πίcx:τά. συνέπεια.ν Μνα.τα.Ι τις να. ε !f7t 'η , οτι έπ,Ι τσσ σημιεΙ<ου κ α. 'Όσ..π λ 'l'J'Κτ~κά..

<I.roep τΎ'jν

έπέ'τ.Ριεφεν

εΙ;; το f)ενικόν

στιpα.τηγικΎ'jν

κά..λυψιν

Έλλ ψικον

κσ..Ι σ..σφctλ'ειαιν.

ύπ~pεισΙα. πληΡοφοριων των Ίτα.λων όστέρησΖν

χθη ύπο των "Ιταλών, δ κατα τής <Eλλιiooς πόλεμος, ~τo &ν γενικαίς γραμ μαΤς Τι ιiκ6λoυθoς: ΣίΤΙ) ΑΤΗΓΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ

ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΙΣ ΊΌΠOθ~IΩN

α.') Δόνα.μις προκαλύψεως καΙ στρατηγικής &'σςΡα.λεΙας.

Έν 'Ηπεϊρφ

VHI

ΜεραρχΙα. συνολικής oυνιiμεως

Πυρο60λαρχιων καΙ επι πλέον

Tιiγματα.,

Τάγματα καΙ

Ταγμάτων,

Πυρο60λαρχΙαι. Σύνολον

10 17

14 Πυροδολαρχίαι.

ΕΙς περιοχην ΠΙΝΔοr "Απόσπαομ« Εκ

Τα.γμάτων καΙ

ΠυροΌο

λαρχΙας.

Έν Δυτικ'Ώ :MιxκεδoνΙ~. Ή ΙΧ ΜεραρχΙα εκ

60λα.ρχιων κα.Ι ή ιν Τα.ξια.ρχΙα. ~ξ νολον

Τάγματα καΙ

Tαγμιiτων

10 Ταγμάτων 8 Πυρο καΙ 5 Πυροθολαρχιών, Σύ

ΠυροΌολα.ρχΙαι. Γενικον σύνολον ουνάμεων

ΆλΌανικφ μετώπφ, κατα τας πρώτα; ήμέρα.ς των επιχειρήσεων,

τφ

Τά.γματα

κα.Ι

28 Πυρο60λα-ρχΙαι (των 4 Πυρ) λων) . 6') Διιiταξις ουνάμεων: - ΈπΙ τής κατευθϋνσεωτ Κορυτσάς - ΦλωρΙνης 8 Tιiγμα.τα. κα.Ι 5 Πυ ροΟολα.ρχ ίαι , - ΈπΙ Τής Κ\1:0εulθύν 'σ,ε,ως :Μόρο6α. -m;l ΓIP~Oς l1t'ρος Καιστο.ριαν καΙ Koζιiνην 10 Tιiγματα καΙ 8 ΠuροΟολαΡΧΙα.ι. - ΈπΙ τής κατεuθύνσεως Πίνδου 3 Τάγματα καΙ 1 Πuρο60λαΡχΙα. - ΈπΙ τής κατευθϋνσεω; 'Ιωα.ννΙνων καΙ των Εκατέρωθεν τα.ύτης οε ')τερευουσών 14 Τ'άγμα-σα. ικα-Ι 10 Πυ:ροI60λα.ρχΙα.ι. Έ,πΙ τής καπ,ειiθύνσεως θεσπΡ'α/'ΌΙας Κάτω Κχλα-μά Π. 3 Tιiγμxτχ κιχΙ 4 Πυ?OOoλα.p~Ια,ι. γ') Άποστολα.!.

Άρχικ.ως όπο τής Άν. Έλληνικιης Στρ. Διοικ'ήσεως εΙχεν ιiπoςpασισθή Τι εψα.ρμογη τής ο' περιπτώσεωτ τοο σχεδΙου έλιγμοσ, ήτοι κάλυψις των πα τευθύνσεων προς θεσσα.λονΙκην, Πα.λα.ιCtν Έλλά,Οα. κα.Ι Ίωά,ννινα, οι' ιiνιx σχέσεως της έχθρικιης προχωρήσεως προ της γενικής τοποθεσίατ, ΛΙμνη Πρέ σπχ (λα.ιlμΟς)

ορος

Βάιρμπια. δΡος-Φλατσά.τα. δρος

Σμόλικας δρος

rκcx.μ~λΙΧ δρας

Ψω,ρι6.ιρικο δpoς-Σ"Όcι,υpός

Έλα.Ια.

Kα.λιxμ~ς. Άλλ' α]

ενοεΙξεις ιxt λα.μ6α.νόμενα.ι οια, τ~ν 'Iταλικ~ν συγκέντρωσιν ~oιooν τ~ν έντύ πωσιν δτι οδτοι θ~ εν'ήργουν επιθετικως προς τ~ν κα.τεύθυνσιν των Ίωα.ννΙνων καΙ αμυντικως, Τι έπιθέσει; αντιπερισπΙΧσμοσ, προς τ/ν κατεύθυνσιν τής Δυτ.

Μα.κεΟονΙα.ς. <Η εντύπωσις αδτη ~γα.γεν την <Ελληνικην ΔιοΙκησιν να, ιiνιx.θεω ρήση την είς το Σχέδιον ελιγμοσ εκψρα.ζoμένΎjν Ιδέαν ένεργεΙας ΤΎjς, ιi>ς προς το τμ'Yjμ<Χ.

't'Yj'

Δυτικ'9]ς ΜακεΟονΙα.ς καΙ ν~ προσθέση εlς τοϋτο περιωρισμένη;

έκτ~σεως ιεπιθετικCtς

ένεργεΙα.ς προς συγκράτrισιν των !ναντι εχθρικών

δυνά

μεων, επ' ωψελεΙ/f των εν ΉπεΙρφ <Ελληνικών τοιούτων. Αί σχετικα.Ι δΟΥI-

γίαι εξεΟόθησαν την

16-9-40,

ητοι,

~μέρας προ τοα πολέμου. Κατα συ

νέΠΕιαν αί άποστολα] περιληπτικως είχον οϋτω.

νπι Μεραρχία καΙ λοιπά] εν 'Ηπειρφ Ουνάμεις.

Άπόψραξις των προς Θεσσαλϊαν καΙ ΑίτωλοακαρνανΙαν κατευθύνσεων, δυναμένη, &.ναλόγως τijς καταστάσεωτ, να ΙπιοιωχθΎ) είτε έπ] τijς τοποθεσία;

ΈλαΙα

Kαλαμ~ εΤτε επι τijς τοιαύτης Μέτσοι60ν

"Αραχθος, εrτε καΙ έπΙ

ενΟια.μέσου τοιαύτης.

Τ .Σ.Δ.Μ.

(Τμημα Στpατι~ς Δυτ, Μακιεοονίας)

1) Συγκέντρωσις τ'9jς Ι Μεραρχίας εντ~ περιoχ~ Καλαμπάκας καΙ έπ~ θετικη ,ενέιργεια ταυτ-ης ε,Lτε δια ~μαpίνης Κεράοοοον Mέp~αν~ η προς Λεσκ06Ικι, ητοι δι~ ΣαμαρΙνας προς Έλάτην, η gτι προς ΔΙκορψον κατ:Χ των πλευρων τοα μέ &ξονα τ~ν &μαξιτ~ν Μέρτζανι

εχθροα. 'Η Μεραρχία αδτη είς ουσμενΎ) περίπτωσιν, θ~

'Ιωάννινα ενεργουντος να εζασψαλ~

gnPEne

ση ά.μυντικΟν μέτωπον, συνδέον το δεζιον τijς νπι Μεραρχίας καΙ το &ρι

στερδν του Τ.Σ.Δ.Μ. 'Η &.πoστoλ~ αϋτη δεν επpαγματoπoι~θη εν τ~ πράξει, διότι, ενω ε!χε ζητηθΎ) ~ έπιστράτευσι; τijς Ι ΜεραρχΙας προ της κηρύξεως του πολέμου, δεν ένεκρίθη αϋτη. Κατα συνέπειαν Τι πραγματοποΙησΙς

πεζητήθη

της

ν~ &χθΎ) είς πέρας κατα τ~ν έπιστράτευσιν καΙ μετ' αύτ~ν.

Έπιιθ'ετικα εγχεφ~μxτια έν τ'Ώ περιοχ'Ώ του ά.ποσπάσματος Πίνδου o~ίX

την κατάληψιν σημείων τ~ς μεθορίου, προς ά.πειλην τijς &.μαςιτijς ΛασκοοΙκι

Έρσέκα.

(ΟΠ ά.πoστoλ~ αύτη δεν επετεύχθη εν τ'Ώ πράξει, διότι το &π6

σπασμα Πίνδου αίψνιδιάσθη καΙ συνεπτϋχθη)

3) ΈΠΙ'θετικά. εyχεφ~ψ~τα εΥ ήj πειριoχ~ Ψω,ΡΙcXΡΙ'ΚJα - Λίιμνη, δι)~ι την όλoκλ~pωσιν τijς μεθοριαΚijς nepLoxij; προς OΎjμΙOυργίαν &ντιπερισπασμοα, επ' ωψελεΙ~ θεάτρου έπιχεφ~σεων 'Ηπείρου.

4) ΈπιθετικαΙ επιχεφ~σεις (εψ' δσον επραγματοποιείτο ~ συγκέντρω σις των μέσων), oι~ την κατάληψιν τοϋ ογκου της Μόρο6ας, προς OΎjμΙOυρ γίαν &πΙισης σ0'6α.ρωτέριου ά.ντιπερι'σπ,αOlμιου, έπ' ωφελεί~ του θεάτρου τijς Ή

πείρου καΙ εν περιπτώσει καταλήψεως, εν δλφ η έν μέρει, τijς Ήπείρου όπό

των Ίτα,λων, δι~ τ~ν &.πόΚΤΎjσιν &ντισταθμίσματος όπερ ~μων.

'Οργάνωσις ιεΟάψους.

ToιαύΤΎj είχε ϊίνει επι τijς τοποθεσία; τijς περιπτώσεωτ

6' καΙ άπετε-

λεϊτο &πο δλως στοιχειώδη lΡϊα εκστρατείας.

Συνίστατο οέ:

'Απο ,ό,ρtXrμ.«τΧ μιiΧΎjς μ~

Άντιαρματικα. κωλόμιιτlΥ.. Πρόχειρα, σκέπαστρα.

Άν~πτυγμένoν συρματόπλεγμα έπΙ των κυρτωτέρων κατευθύνσεων, ~

προ εύαιOlΘΎιτων τινων πειριοχων.

auvexij.

ΛΟΙΠΑΙ ,ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΞΗΡΑΣ ΚΑΙ ΑΕΡΟΣ α '] Στρατό; ςηρdς. <Η <Ελλα.ς εκ των έπιστρατευθεισών ύπο ταύτης δυνάμ.εων! διέθεσεν

Ei;

Μεγάλας Μονάδας δια. τον <EλληνoIτ~λικoν πόλεμον, προοδευτικως συμπερι λιχμ.6α.νομενων κ~l των προμνησθεισων δυνάμεων προκα.λύψεως κα.Ι στρατηγι κ1)ς ιχ,σφαλεΙα.ς.

Μεραρχίας Πεζικου

15.

Μερα.ρχΙας "Ιππυωϋ

1%:

"Aρ,~τα.

άλλα }\ιηχοονοκί'l'Y)Τα. μέ,σα δεν οιέιθετεν

<Ελλάς.

Ή συνολική δύν~μις τοϋ εν γένει εις το Άλ6ανικον μέτωπον χρησιμο ποιηθέντος Έλληνιχου Στρατοϋ, συμπεριλαμ6ανομένων

καΙ των μετόπισθεν τοΟ

θεάτρου τούτου των επιχειρήσεων, &ν1)λθεν, ιχ,πο Τ1)ς άιρχ1)ς μέχρι τέλους των επιχειρήσεων

εις

360

χιλιάδας &νδρας, τό δέ σύνολον τοσ έπιστρατευθέντο;

Έλληνικοσ Στρατοθ καΙ κατανεμημένου εις δλα τα. θέατρα επιχειρήσεων (Άλ 6~νικoν

Boυλγ~ριχoν καΙ Κεντρικ1)ς Μακεδονίας), άιν1)λθεν εις

λιάδας άνδρας. ΈπΙ πλέον εχλήθησαν χαΙ

450

χι

χιλιάδες νεοσύλλεκτοι, οΎτινες

δεν 'έξεπαιδεύθησαν, λάγφ τ1)ς Γερμανικijς εισ60λijς χαι άιπελύθησαν άινέν δυτοι. <Η λεπτομερής κα.τανομή εχει οϋτω:

Άλ6ανικδν θέατρον. 'Άνδρες

Βουλγαρικόν Θέατρον. 'Άνδρες

Κεντριχή M~κεδoνΙα. "Ανδρες

360 50 35

χιλ. »

Εις τό Άλ6ανικόν Θέατρον όπijρχον χιλιάδες χτήνη άιπασχολουντα χιλιάδες άνδρες. "Αν εις

toutou;

προσθέσωμεν

120

χιλιάδα.ς εις τα. μετόπισθεν

του Θεάτρου τούτου, 1ι Iένα.πoμ.είγooσ~εΙς μάχιμα τμήμlΧ-τα.%νιxιμις &νέρχεται εις

210

χιλιάδες άνδρας.

6 Ι)

Στρατω; 'Αέρος:

Ή δύναμις τijς 'Αεροπορίας &νήρχετο εις:

35 &ερoπλάν~ διώξεως (εξ ών Ικανα. δι' άμέσους πολεμικα.ς &πο στολάς: 28) . - 11 &ερoπλάν~ &ναγνωρίσεως κ~ι έλαφρου60μ6αρδισμοσ (έξ ών ίκα να. δι' άμέσους πολεμικα.ς άποστολα.ς 6) . - 35 &εροπλάνα 60μ6~ρδισμoσ (εξ ών ίχανα. δι' άμέσους άποστολα.ς -

17) . -

άερoπλά.ν~ στρατ. συνεργασία; παλαιοϋ τύπου.

Αδτ-η ένισχόθ-η, απο τijς ενάρξεως κ~Ι καθ' δλην τήν διάρκειαν του πο

λέμου παρα. των "Αγγλων δια. των κάτωθι &εροπλά.νων (όπα 6ρετ~ννικήν δι οίκ-ησιν καΙ 6ρετα.ννικόν προσωπικόν) . - Δ~ώξεως 30. Γκλαντιατόρ (μέτωπον).

Διώξεως

Μπλενέϊμ (Άθijναι).

Boμ6~ρδισμoσ

15 Μπλενέϊμ.

Άπό τοϋ 'Ιανουαρίου ΟLeτeθησαιν έπΙ πλέον υπό τους Ι8Ιους Ορους.

ΔLώξεως

24 ΧαιΡLκέrν. Βοl.ι6αιρ6Lσμοσ 16 ΟόέλLγκον. B()ι.uo'1ιρδ~σΙ-ΙOϋ 12 :Μπλενέ·cμ.

ΈπΙ πλέον tοόθησαιν εΙς τ-ην Έλλ 'YjYLxiJV &εροπορΙαιν:

ΟLσμ.οϋ

ΔLώςεως

12 iΓκλαινΤL~:Όόιρ. 5 Μπιλενέψ,

Βομο'α,IΡΟLσμοϋ

ηΤΙΟL: έν συνόλφ, ΔLιί)ζεως

καιΙ Βομδαρ-

51.

Κατά τα.ς έΠLχεφ~σεLς ~ άνω &εροπορΙαι ~τo &.νεπαιρκ-ης ν' &ντα,ΠΟΚΡLθfj, α.ψ' ένός OLάo τα.ς &νιiγκαις τfjς μιiχης, &ψ' έτέρου

νων α.ποΟLΟiXσεως τfjς Άλ6αινΙαις

(Αόλών

OL'

έπέμ.ΟαισLν έπΙ των λLμ.έ

ΔυρρiXΧLον), οόοεμΙα, οε έπέμ

βαισLς τοϋ ΓενLΚOϋ Στρατηγείου καιΙ τ/ς "Ελλ 'YjYLxfj; Κυβερνήσεως παιρα. το!ς 'Άγγλοις έπέτυχεν, δπως αιόξηθfj δ &.pLeμO; των διατιθεμένω»

&.εροπλιΧνων.

προς rκαιν'ήν έξυπηρέτησLν των άνω δύο Άποστολων.

ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΙ

πυρος

Τα. εΙς πυρομ.αιχLΚα. ά.ποθέμ.αιτιΧ μαις &.νήρχοντο περίπου εΙς

MoνιXocχς

(πεΡLελαιμ.βiXνοντο καιΙ τα. Πυρομ.αιχικα. έπιστρατεύσεωτ}. Τά. εΙς τρόΨLμ.αι, νομ-ην κλπ. &.ποθέμ.αιται &ν~ρχoντo: ΤρόΨLμ.α.

10-12

Νοι-ι'ή

~μερων.

ΉενζΙνη

-ημ.ερων.

~μ.ερών.

νι ΠΕΡΙΛΗΨΙΣ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΑΠΟ

ΚΗΡrΞΕΩΣ

llOAEMOr

ΜΕ

ΧΡΙ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ (ΟΜΑΔΟΣ:ΜΕΡΑΡΧΙΩΝ Κ.) παιρά. υποψαιLνομένου.

Κηρυχθέντος τοϋ πολέμου μ.ετα,ξυ "ΕλλιΧοος καιΙ ΊταιλΙαις &πό τής 6ηζ

ωραις τής 28ης ΌκτωβρΙου

1940,

έκηρόχθη συνιΧμ.αι καιΙ ~ έπιστράτευσι; το']

ΈλληνLκοϋ Στρατοϋ προς συγκρότησLν των όπό τοϋ σχεδΙου 'Επιστρατεϋσεω ; προδλεπομένω» μ.ονιiΟων καιΙ σχημ.αιΤLσμ.ων.

Ή έπιστράτευσι; καιΙ α] μεταφορα] έπιστρατεύσεω; Ιξετελέσθησαιν δμ.αι λώς καιΙ άνευ έΠLοραιοuνσεως ΤLνος έκ τfjς έπεμ.ΟιΧσεως Τής Ίταιλtκ'Yjς &.εροπο ρΙαις.

ΈπΙσηζ ~ στραιτηγLΚ'ή ουγκέντρωσLς συνετελέσθη δμα.λως, &νευ σοβαιρaς τινος ,Ιπι6ραιΟύνσεως εΙς τά.ς μ.εταιψοριΧς της εκ μ.έρους τ'Yjς Ίτα.λικ'Yjς &'εροπο ρΙαις. Ή μ~τaφoρά. tΎέν~το OL' δλων των μέσων. α.ΤLναι διέθετεν fι χώρα, (&.τμό πλοια, σLΟ-ηρόΟρομ.οL) , &λλα. καιΙ εν μΙγα.. μέρος, κα.τα. τό πλετστον τοϋ ορομολο γΙου του, μετεψέρθη δοικως. Ή ΙΙ ΜεραιρχΙαι, το

ΟL~νυσα.ν πεζ~ πλέον των

200 ΧLλLομέτρων

2)39

Σύνταιγμα. Εύζώνων

έκ του 8ρομολογΙou των.

Λόγφ τής άνά.Υκ-ης, ηΤΙζ επέoλ~θ-η εκ τ/ς προσπαθεΙας ν' άνάσχεθi'j δ έχθρός τό ταχυτερον έντός του ·Ελλ-ηνικοϋ έοσ:φους καΙ πρΙν οοτος κατciλά.Οrι ωΡL'σιμέ~α ,σ-η'μιεΤα, ών ~ κατά.λ-ηψις IΗα. Όι-ηυκόλυν'εν τη,ι είσοοον (χ.ότοϋ εlς Δυτι

κήν ΜακεοονΙαν, ΘεσσιΧλΙα;ν καΙ "Ηπειρον, (π. χ. κατό;λ-ηψις Μέτσόοου)

, αΙ

μο

νάδες ήγcιντo είς το θέιΧτρον πολέμου οόχΙ, μετα. την πλ~ρΎ) συγκρ6τ-ησΙν των,

άλλα. κατ~ τάγματα κ~l άντιοτοΙχουςμοναδα,ς των λοιπων δΠλων. Πολλα] του των oι~νυσαν πεζij

καΙ

200

300

χιλιόμετ'ρα άπο του σΤιΧθμοϋ, ~ τοϋ λφένο;

της άπαΟιΟά.σεώς των δια. να. φθασωσιν εΙς την ζών-ην ενεργεΙας τωνί Ι!

'" ** ΑΙ 'Κ.υρΙως iπ~χε~ρ~σε~ς άπο

'(}κ;τωl6ρΙου μέχρι

Ν) 6'ρΙou

1940

διε

ς~χθ-ησαν, ως άκολουθως: Έν τφ 'θεά.τρφ της 'Ηπείρου, ,0,[ "Ιταλό] 'εΙ'1έ'οαιλΟΥ α·Ιψν\IΟιαστικως με κυρΙ'αν

προσπάθειαν κατα. την ά,μαζιτην ΚciΚάΟια.

'Ιωάννινα καΙ δευτερεύουσαν τοι

αότ-ην κι:χ.τα. την παραλιακην ζών-ην.

Έκ τούτων, ~ μεν της κυρΙας πρσσπαθεία; προχώρ-ησις άνεσχέθ-η προ ττι;

τοποθεσία; Γκαμ~λα

ΈλαΙα καΙ μετά τινας έπιθετικα.ς ενεργεΙας, περιωρι

σμέν-ης εκτάσεως, οΙ "Ιταλο] παρέμεινον άορανοϋντες προ της &νω τοποθεσΙας, μέχp~ της δριστικi'jς εκ μέρους των ·Ελλήνων &πωθ~σεώς των προς Boρρ~ν

(4 Δ) ορΙου) . Ή πα.ραλιακή επιθεσις ηχθ-η μέχρι Καλαμα., άλλα. δέν πρoωθ~θ-η νοτιώ τερον τούτου οόσιωδως, καΙτοι τα. <Ελλ-ηνικα. τμ~ματα

(2-3

τάγματα) εΤχον

άποσυρθή εΙς Άχέρωναποταμ6ν. Άναλψρθεtσ-ης όπο των ·Eλλ~νων τής έπι θέσεως, τα. τμ~ματα ταθτα ήρξαντο συμπτυσσόμενα., εν σuνδέσμφ μετα. των

'1-

ταλικων τμ-ημ.ά.των Τής επιθέσεως τοϋ Κέντρου, προς Βορρα.ν. 'Εν

tij

ζών"Q ΠΙνδου, οΙ "Ιταλο] ~πέτuχoν ν' άπωθ~σωσιν την εκεΤ <Ελλη

νικην OUΥωμιν

Τ&γματα,

δπε:ρ τοΙς επέτρεψεν

1 Πυρ,o'ooλα,ρχΙ~) κα.Ι ,να. Q-ημιοuρrYιlσωσ,ι 'ρηΊμχ,

&.χθωσιν εγϊυς Μετσό60υ. Άναλ-ηφθεΙσ-ης τής επιθέσεως

όπο των <Eλλ~νων οια, των άψιχθεισων ενισχόσεων, δ σχ-ηματισθεΙς θυλαξ επε' τευχθη, μέχρι 20---22 ΝοεμορΙου να, έςαλειψθη. 'Εν τ~ !νω κοιλάοι τού Δέ60λι κ~Ι λoιπ~ Δuτικij ΜακεοονΙα tπετεuχθrJ, εν μεν

tij

!Υω 'Κ.o~λάOι τού Δέ60λ~ πλ~ρ-ης έπττυχία εlς τα, όπο των ·Eλλ~νωy

ενεργ-ηθέντα επιθετικα. εγχειρ~ματ(X, δλοκλ-ηρωθεΙσής σχεοον τi'jς μεθοριακης γραμμης, εν δέ τφ λCΙ~πφ τμ.~ματι ~ ιfνcfσχεσις τής οια, τοσ (5ρόυς Γράμμαυ,

πρcιχωρ1)σεως του εχθροϋ καΙ εν σuνεχεΙ~Ί άναλ-ηψθεΙσ'ης εγ &παντι ΤΦ θεά.

τ,ρφ της ΔU"t1~κης Μα.κε'ΟwΙttς τ/ςεπυθέσεως Π(JJΡ& των ·Eλλ~yωy, ε'πε'Όεόχθ'η ~ &.Πώθ-ησις τcισ εχθροϋ, μέχρι της 18 Noεμ~ρΙoυπρoς την τοποθεσΙαν ΙΒΆΝ -ΜΟΡΟΒΑ -

ΓΡΑΜΜΟΣ.

ΑΙ ')(J~trt την &νω 1ι:μι~ρoμ-ην,Ιxν δι~τιίI'έιμεναι ύ1tδ τ,ων ·Eλλ~γων ~υν4μεις tκ Βορρα. πρός Θά..λα.'σοο,Υ ~y τ'Ώ γροψ.μ.'Ώ μά.χης-1ισσ.ν ΧV, ΧΙΙΙ, ΙΧ, Χ, ΧΙ, Ι

ΜεραρχΙαt ΠεζtΚοu, ΤαςιαρχΙα ·ιππικοσ, ΤαζιαρχΙα Πεζικοu, 11 :ΜεραρχΙιΧ, VlΙl :Μ:ερα-ρχΙα, Μερ(ΧρχΙα ·Ιππικοϋ, Άπ6σπασμα θεσπρωτΙας καΙ οπισθεν

97 7.

Γ. ΚΟ1ΜΑ: ΕΜΗΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ

τούτων ιώς εψεIΟ,ρ'εΙα.. :ΜΙ,α. Τ:χ.ξι:χ.ρχΙα., Χvπ Με'ρα.ρχΙα., ΠΙ Μερα.ρχΙα. Χια.t ~τι δπισθεν ή ιv Με'ρα.ρχΙα. (115 Τά:ΥψΝΤα. Ιν~ντι 120 Ί~α.λ~κων) νπ.

ΕΠΙΤΥΧΙΑ

ΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ

ΣΕΩΣ ΕΙ'Σ ΤΑ ΚE<r>AΛAIA:

ΓΙΚΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΙΣ»,

ANQT.

Σ'ΤΡΑΤ. ΔΙ Ο ΙΚΗ

«ΕΠΙΣΨΡΑΤΕΥΣΙΣ»,

. «ΑΝΑΣΧΕΣΙΣ»

ΣΤΡΑΤΗ

ΚΑΙ «ΕΠΙθΕΤΙΚΠ

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ» α. ')

Έ π ι σ τρ ά. τ ε υ σ ι ς Αύτη κα.λως πα.ρα.σκευα.σμένη άπα του κα.φου της ειρ'ήνης οιεξ'ήχθη σύμ

φωνα προς τήν προπαρασκευήν ταϋτην, περατωθείσα, κα.τα. γενικήν εννοια.ν, εν τος των τεταγμένων προθεσμιών,

Ό)

Σ τ Ρ α. τ η γ ι κ ή

γ κ έ ν τ Ρ ω σ ι ς

ΑΙ έπιστρατευθεϊσαι μονά.Οες ηχθησα.ν εις τους χώρους άποΌιΌάσεως κα.t τους τόπους ενεργεΙα.ς των, μή παρααωλυθεϊσαι, σοlΌα.ρως ύπο της Ίτα.λικης

ι:iερoπoρΙα.ς ~ ύποΌρυχ ϊων. Εις τα.ς θαλασσία; μετα.ψορα.ς ουοεν εσημειώθη. El; 'Όα.ς σιoηρo.oρq.ιικά.ς, ocα.ΙrooιέΌλ'ήΗηnνγέψuρα.ι

boLwxt

~ σι,oηρoopqι.ικων γρα.ψ

μων, οόΟεμΙα. Οια.κοπή επηλθεν εις τον ρουν των μετα.ψορων, λόγφ της ι:iστo

χΙα.ς εν τ~ 60λ'Ώ των εξ ι:iέρoς Ίτα.λικων ΌομΌα.ρΟισμων.

γ)

Ά ν ά σ Χ ε σ ι ς

τ ο υ

ε χ θ Ρ ο υ

Ή Άνωτάτη Έλληνική Στρα.τιωχική

Δ~(:ΙΙκησις,

είχε κα.,eορΙ,ει οια. τοσ

Σχεδίου Έπιχειρ'ήσεων δύο τοποθεσίαο:

τικος

ΜΙα.ν προωθημένην (εγγυς της Έλληνικης ΆλΌα.νικης μεθορίου)

ΜΙα.Υ ε,λάχι,στου δρΙου. (Κα.·cμχκ-uσα.λα.ν

Βενέ-

ΜέτσοΌον

Βέ,ρ'μιον 'Αλιά.κμων

"Αρα.χθος) προς τον σκοπον δπως μετα.ξυ των δύο τού

των τοποθεσιών ,εκλέξη εν κα.φφ κα.Ι κα.τα. τήν Οιεξα.γωγήν τοΟ ι:iγωνoς, τήν δ

ριστικήν έλληνικήν τοποθεσίαν (Ορα. σχεΟια.γράμμα.τα. συνοπτικης εκθέσεως πο λέμου

1940--41,

Κιτριλάκης

συναχθεϊσα ύπο τοΟ Γρα.ψεΙου Πολεμικης Έκθέσεως -

Έμμ.

ΔόΌα.ς επιχεφ'ήσεων τοΟ Γεν. Στρατηγείου κα.τα. τον πόλεμον)

ΑΙ δριστικα.t ι:iμuντικα.t τοποθεσία; πρέπει να. εΙνα.ι κα.θωρισμένα.ι εκ τών προτέρων κα.t δργα.νωμένα.ι εις τα. κύρια. α.ότων στοιχετα, Μάλιστα. πρέπει &γ κα.Ιρως επ' α.ότων να. ώθοϋνται τμήμα.τα. οια. να. όποστηρΙξουν ι:iψ' ένας τήν κα w;vικήνσ:Ulμπτυξιv των IO'ΙεJξα.γόvτων επι6,ρα,loυvτικoν (ι"γωr.ι-α. Π'Ρ'ΟΚ:Χιλυπτ,ικων :tIμ"lj

μάτων κα.Ι τήν κάλυΦιν &ψ' έτέρου των εκ τοσ έσωτερυωϋ &ψικνουμένων τμη μάτ~ν, οια. να. λάΌουν θέσεις έπt της δριστικης &μυντικης τοποθεσΙα.ς. Ή τοτ α.ύτη ενέργεια. ήτο επιΌεΌλημένrι πάντοτε, ι:iλλ' ιoΙιr κατέστη ύποχρεωτική &πό της εμψα.νΙσεως των μηχα.νοκιν'ήτων, α.τινα., ,εψ' δσον Όοηθοσν:α.ι ύπό προσφά-

ΕΤιν«.ι

ιμόνοη

πιsρΙmωισις,

wx,θ'

tjνιχ.t

γιιιχ.τιχ. τ~ς Ίτιoι.λ~κά.ς. ένιil εΙς&πMιx.ςτ~ς ιx.t "Ιταλιαα!

'1jσ,lχν δΠΙΘρδιπλάισι'ιχ.ι

'Ελλοηνικ.α:Ι

~!.)νcψιεις προσ'ήΥΥισιχ.ν

λoιπ~ς περιιπτώ'οeις

Κιιχ.Ι πλέον.

etG

Tιi·

(προ κlχΙ μ;ετ~ NOέμ~ιo'l)

ρων εο~ςρLκων σuγΚΟLνωνLων,ΟLιχσπωσLν τ/ν ι:Χπλως μόνον ΚΙΧθωΡLσμέν1jν (α.νεu δργ~νώσεως) τοποθεσίαν, πρΙν ~ ΙΧΙ

ΟLεξιiγουσΙΧL επ~οριχουνΤLκον α.γωνιχ oυνιi

μεις, &.ψιχθωσιν έπ] τιχύΤ'Υ/ς, η α.Ι οπισθεν α.ψικνούμενα.ι· έντεθωσιν έπ]: α.ότης. Καθορισμό; της δρLστLκης α.μυντικης τοποθεσία; κα.τα. τήν ΟLεξ~γωγήν τοϋ α

γωνος κα.Ι συνεπως α.νοργιχνώτου, EtVΙXL" πρiiξLς α.νέψLΚΤ'Υ/ κα.ι ~ εΠLτυχΙ~ Τ'Υ/ζ,

όπο την α.λλ'Y/XOOLΙXOOXTιv των γεγονότων, EIYΙXL πρΙϊξις α.υτόΧΡ'Υ/μα. προδλ'Υ/μα.τι κ~. Κατά συνέπειαν, το Γενικον ΈΠLτελεΤονεοει, κα.τα. τήν γνώμην μα.ζ, να. εΤχεν προολέψεL δύο ψιiσεις α.γώνων οια. τήν α.νάσχεσιν του εχθροσ:

-. ΜΙα.ν, οι' ~ς χθρου OL' α.νΤLστάσεως

να. tπιζ'Υ/τηΤΙΧL ~ επιοράουνσις τηςπρoχωρ~σεως του Ζ κα.τα. μηκος των κυρΙων κα.ι δευτερευουσών

αατευθύν

σεων, με συντο,νισμον των ενεργεLων των ύποχωροόντων έπ] Οια.κοπτουσων τtt.;

κατευθύνσε«; ταύτα; προσψόρων ,ενΟLα.μέσων τοποθεσιών, εψ' ων να. εΠLζ 1jτητα.L επιπλέον κα.Ι δ σύνδεσμο; των τμ'Υ/μάτων. ι

ΜΙαν,

OL'

1jς να. εΠLζ'Υ/τηταL, ~, επι της δρLσΤLκης &'μυντικης τοποθε

σίας, τελεLωΤLκή α.νάσχεσLς του εχθρου

της πρoκατα.λ~Ψεως τιχύτης όπο Τ!l>ν

OLCl.

εκ του έσωτερυωϋ α.ψLκνουμένων μονάοων καΙ της ένώσεως των εκ των εμπρο σθεν ,εΠL6ραουνουσων τήν προχώΡ'Υ/σLν του εχθρου προκιχλυΠΤLκων τοιούτων. Έν τούτοιτ, παρα. τα. προεκτεθέντα, το Γεν. ΣΤΡΙΧΤ'Υ/γεΤον ~σχεν μΙ~ν των

μεγαλυτέρων, fι lμα.λλον,τήν μεγαλυτέρα.ν τουεΠLτυχΙα.ν, ν" άινα.σχέ'σΎJ Ο'Υ/λσ.;Οή τον εχθρόν,δρισταως εν πεΡLΟΧ~ ΚορυτσΙϊς α.νευ οιεLσΟύσεως,επι

κατευθύν

σεων ε~ τ~ περιoχ~ της Πίνδου, καΙ προ τοποθεσία; έλαψρα. όργανωμέν'Υ/ς

i',l

'Ηπείρφ καΙ ΚαλαμΙϊ. Τοϋτο δψειλεταL εΙς το δτι τοϋτο, παρααολουθών εκ του σόνεγγυς τοιις

προκαλυπτικού; &γωνιχς, επέτυχε να. ώθ~σ'Y/ εγκιχίρως εκ τοϋ έσωτεροωϋ τα.; α.ναγκαιούσας ουνάμεLς προς τα.ς α.πεLλουμένα.ς κατευθύνσεLς, πρΙϊγμα δπερ έ πέτρεψεν εΙς τα.ς ΤΟΠLκα.ς στρατιωτικά; ΟLΟLκ~σεLς, μεγιiλα.ς· κιχι μLκράς, ν~

κιχτατρΙΨωσLν ~ να. φθείρωσιν τήν ουνιχμLκόΤ1jΤΙΧ του έχθροσ, 1tplv ~ αδτ'Υ/ ψθιiσ'Y/

εις του; τε

ο)

ι'Κ()uςσ.ντιrχεψενLκους Τ'Υ/ς σκοπους.

Έ π L θ ε Τ LΚ ή

ε π Lσ τ Ρ ο Ψ ή

ΈπΙσής μεγιiλ'Y/ν ,εΠLrtυχΙ,ιχν άποτελοϋσιν οια. το <Ελλ'Υ/νLκον ΓενLκον Στρα τηγεΤον αΙ διαταχθεϊσεα, κατα. τους πρωεαλυπτυωύ; α.γωνα.ς, έπιθετικα] ενέρ

γειαι εν πεΡLΟΧ~ ΚορυτσΙϊς προς εΠL60~θ1jσLν των εν ΉπεΙρφ αμυνΤLκων α.γώ

νων τοσ Έλλ1jνLΚΟU Στρατοϋ κιχΙ α] δποΤαL, προοοευΤLκως εΠLτυγχιiνουσαL, με τέπεσαν εΙς πλ~ρη επιθετικήν EviPYELΙXV τόσον εν περLοχατς ΚορυτσΙϊς κα.Ι ΠΙν οου, οσον καΙ εν ΉπεΙρφ.

ΟΙ α.γωνες οδτοι, οετινες, ώς α.ποτέλεσμα., εΤχον τ~ν α.π6ρριψιν των Ίτα.· λων πέρα.ν τοΟ Μορ66α, Γράμμου καΙ ΠΙνοου, την κατάλ'Υ/ψιν της Κορυτσάς κα.ι

Μοσχοπ6λεως, την προσέγγισιν εν ΉπεΙρφ προς Άωον ποτα\-!-όν καιΙ την οιά 6':Χiσιν τού'τιου, ά.ποτελοΟσινΟια. την&.ποποιtαν της πολειμι'Κ.ης [στορΙα.ς τoO"~

θνους. εν Άλ6ανΙ~ τα. κυριώτερα κα.Ι &ψογα. κεψάλαια αότης. QQ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΔΕΥΤΕΡΩΝ

ΠΟΛΕΜΙΙω ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΟΜΑΔΟΣ ΜΕΡΑΡΧΙΩΝ Κ' Η' ΤΟΙ ΣrΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ Κ' Ι.. ΆΥα.χιί>ΡYjσις ~κ Kα.6~λα.ς κα.Ι &.νάλYjφις της Διoικ~σεως της συγκρο ΤYjθ~ΙqYjς «Όμ400ς Μερα.ρχιων Κ».

Νο ε

6Ρ

Ι Qυ

Προ τής ΚYjρύξεως του <ΕλλYjνοrτα.λικου πολέμου

διώκουν το έν Kα.6άλιr

Δ' Σωμα. Στρατοϋ, Εύθυς &.πΟ τής πρώΤYjς ~μέρα.ς του πολέμου, μΎj προδλέπων &μεσον κα.Ι πιθα.νΎjν τΎjν ένέργεια.ν έπιχειρ~σεων έν τ'Ώ <ΕλλYjνOiΟουλγα.ρικ'Ώ με

θορίφ, έζ~ΤYjσα. &.πο τον ΆρχιστράΤYjγον τήν οιάθεσΙν μου

νικον μέτωπον. Πράγμα.τι τήν

21YjV

ώρα.ν τ:ijς

18Yj'

st,

το <EllYjvoαol6αo

Νοεμ6ρΙου ηψρθYj όπο τοϋ

Δ' ~ώμ~τoς Στρατοϋ, δπερ εψερε τον σuμσα.τικόν τΙτλον «Φρουρα.ρχεΤον ΣΓ», 'Ι;

κά.-cωθι όπ' &ιριθ. Α. Η. Γενικδν

1718) 18·11-40

Δια.τα.γ'ή.

Στρα.ΤYjγετον

Φρουρα.ρχετον . Σ.Γ.

ΚΑΒΑΛΑΝ ΔΙΟΙΚYjτής Σώμα.ΤQς Στρα.του μετ α. ά.πα.ρα.ιτ/του, κα.τα. κρΙσιν του, κλιμα.κΙου

'Ε1t~τελ~Ιt')υ κα.Ι OιαιP~Oά.σ:εωy IΧνα.Χ'ωρ'ή~ει τάχιον ΚΟΖΑΝΗΝ πα.ρlOυσιlοοσθ"ij< Άν τιστρατηγον Πιτσϊκαν παρ"

θα. λά6Yj δι~τα.γ&.ς.

Άποιπολή εσετα.ι πρoqωρινή Οιεύ.θυνσις κα.Ι συντονισμός Μερα.ρχιων.

Δ~~ τον έψρΟια.σμΟν< κα.ι συντ'ήρrισιν τούτων έξα.κoλoυθ~σει μεριμνα το Γ'

~G>μα. Στρα.'Όομ, 'εΙς Φ. σ'ή~ρoν ό~(iΎοντα.ι. ΔΙΟΙΚYjσιγ Δ, Σ.~ Στρα.του μtχρι της έπα.ν600υ Άντ~σ'tΡα.τ'ήγου ά.να.λά6Yj &.ρ χα,ι6τερος M~ρ~ρχων.

Άθη~ιτ'Ώ Ιβ-11-4Ω

•Αντιστρά.ΤYjγος

Πα.πάγος

Κα.τ6πιν της- άνω δια.τα.γηs δι.ετάχθYj δ ΔΙΟΙΚYjτΎjς τής "VIIYj' Μερα.ρχΙα.ς δ1ζω<ς πα.ρα.λά.ΟYj το. Σ,. Στρ/):τοσ, δ δΙ όΠζλψα.ιν6μενος μετ~ τοα Έτcιτελάρxoυ. του,

~ψν. Αιευθuντω-γ των Ι, π,

111,

έπιτελικων. γρα.ψεΙων, του ΔΙΟ-ΙΚYjτοQ Δια.6ι6&.

σεω'll, έ1tΤαι έτέρων

6crYjHwv ΆςΙα/μα.τικ,ων κα.Ι ΤΟ,υ Στρα.τ/γοσ ΔΙΟ~ΚYjΤQj:) Πυρο, 6~λικoυ. ά.ν~χιί>pη.σα.y τήν 0.50' &ρα.ντής 19rις Νοεμ6ρΙου 1940, έπ' α.ότo.κινdj. του, οια ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΝ - ΚΟΖΑΝΗΝ. 19

Νοεμ6ρΙου Περί τ~ς πρωtν~ ιίψα.ς οιijλθον έκ Θεσσα.λονΙκη, κα.Ι τ-ην 7ην ιί>ρα.ν. α.ι;ιι

xeYjV

εΙςE:oς.~ν.ΎJν ~

Το εΙς ΚΟΖΑΝΗΝ Τμ:ijμα. Στρα.τιας τής Δυτικής Μα.κεδονΙα.ς (πλΎjν τGιν

100

διαμειψθέντων προψορικώς)

11-40 διαταγ~ν Moν~ς

εξέδωσε την κατωτέρω υπ' &.ριθ. Α.η. 5~4B) 19-

του,

734

"Επιτελεϊο», Γραφεϊον ΙΙΙον

Έξ. ΕtδtΚ~

έ π ε Ι γ ο υ σ α

Δtαταγ~

...

Ι. την δργιiνωσιν τΎίς Διoικ~σεως, έν τ~ ζων'Ώ ένεργείιΧς του Γ ι Σώμα τος Στρατοϋ, τροποποιώ ώς έξΎίς:

ΑΙ) T~ν ΔιοΙκηatν των l\ιfεΡιΧρχιων χ ΚιΧ! ΧΙ &νατίθ71μ.ι εΙς τον ΔιοικΤι" τ~ν του Δ' Σωματος Στρατου Άντιστράτηγόν κ. Κοσμάν Γ. Το συγκρότημα. τοϋτο θ~ λειτoυργΎjση ύπο τον τίτλον «<Ομ&ς Μερα.ρχΙών

Κ» με σταθμόν Διoικ~σεως το ΝΕΣΤΟΡΙΟΝ. Β Ι) Ή δργιiνωσις καΙ λειτl)uργΙα του συγκρoτ~ματoς τούτου θ~ ~χη τα

κτικον χαρακτήριΧ. At ύπηρεσΙαι τών Μεραρχιών Χ. κιΧ! ΧΙ θα. λειτoυργ~σoυν ώς καΙ μέχρι σΎιμερον δι~ τοϋ ΓΙ Σώματο; Στρατοσ, δπερ θ~ εξακολουθ'ήση έπιφορτισμένον με την οιεόθυνσιν τών υπηρεσιων τούτων. Γ Ι) την Διοίκησιν τΎίς Χης Μεραρχίας ανατ[θημι εΙς τον Ύποστρά:cηγον

Δρoμιiζoν Γ., τ~ν οε Διοίκησιν τΎίς XIIIΎjς εΙς τον <rποστρά,τ'Υ)γον MOυΤOόαΎjν

"Ό ΣυνταγματιiΡΧΎjς ΠυρaοολικοΟ ήαπαο6πουλος Κ. θ~ &ναλάOΎj την Δ~

oίΚΎjσιν Πυρο60λικοu ΓΙ Σ. ΣτρIiΤΟU.

π. Ί:ην τακτικην &.ποσΤολην της δμάοοςΜεΡιΧρχιων Κ. ΚιΧθορίζω ώς εξ~;:

ΓΡ;μμ~ διαχωρισμόσ ζωνών ένεργειας μεταξu του ΓΙ Σ. Στρατου ΚιΧΙ δμάδος Μεραιρχιων Κ. KIO:fTEZA _. ΠΡΟΠΑΣ - ΜΠΟΜΠΟΤΙΣΤΑ (όψ. 1421) (εΙς το ΓΙ Σ. Στρατού) . - ΆπόστoλΎj: Συνέχεια τών επιθετικών έπιχεφ'ήσεων εν τψυπο της '0-

μάδος Μερα.ΡΧΙών Κ. &.ναλαμ6ανομένφ τμΎjματι τΎίς ζώνης ενεργειας τοσ ΓΙ Σ. ΣτριΧτοϋ, προς τον σκόπδν ΤΎίς δλόκλΎjρωσέως τΎίς κατοχΎίς τοσ εν αυτ'Ώ περι λαμ6α.vομένοu τμΎjματoς τής ΜΟΡΟΒΑΣ.

Κατεόθυνσις τΎίς έπιθετικΎίς προσπαθείας: ΝΙΚΟΛΙΤΣΕ -

ΚΑΜΕ

ΝΙΤΣΑ.

Κάλυψις του &ριστερου τοΟ Γ' Σ. Στρα.τόϋ &πο' τΎίς καΤΕυθόνσεως του

Αυχένος.

Τ. Τ.

512

19-11-40

'Ο Δtοικητ~ς Ι. ΠΙΤΣΙΚΑΣ ΆντιστράΤ'Υ)γος

Πρδ τijς &κο6σεως τijς &νω Οια.τα.ΥijΙ: του Τ .Σ.Δ.Μ. δ ΔΙΟΙΚ"fjτης α.οτοσ, ένΎjμερων με έπΙ τής εν γένει κα.ταστάσεω~ι μοΙ ά.νέθεσεν την OΙOΙΚΎjσιν τ 6)';1

Μερα.ρχιών τοϋ δεςιοο

(XVΎjς.

κα.Ι XIIIΎjς)

, ι&.λλά,

κα.τόπιν Τής &.να.ςΡΟράς μου

101

δτι, συμψώνως πpoψop~κα.Τς O~α.τα.γα.Τς του Γεν~κoσ Στρατηγείου, το Στρατή γείον μου κα.τηuθύνθη προς έγκα.τάστσ..σιν εις Νεστόριο», μοΙ &.νέθεσεν τΎιν δ~o{

ΚΎ)σ~ν του &.·ρ~στερoU (Xrις κα.Ι X1rις Mφα.ρχ~ώY)

ΕΙΔΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΟΣ ΜΕΡΑΡΧΙΩΝ Κ. Ή εΙlδική κα.τιX,;cr:τα.σις, τής o~ά τής άνω Δια-ταγής, ν'εοσυγκιροτοuμ,ενrις δ μάδος Μερσ..ρχιων Κ. ~τo, το έσπέρσ..ς τής 19rις Νοεμορ{οu, fι &.κόλοuθος: Α')

Δ~άτσ..ξ~ς

Άμφότερσ..~ σ..ί Μερα.ρχία.ι έν τ'Ώ γρα.μμ'Ώ μάχrις (Xrι προς Βορρ&ν, ΧΙ 'r) πρδς Νότο-ι)

tv τ'Ώ

α.να.ψερομ1ν-ι.ι εΙς την Α.Π;

5842) 19-11-40

Δ~σ..τα.γ'Ώ Τ.Σ.Δ.

Μ. ζώνrι ένεργεία.ς.

Kα.τεχoμένrι γρα.μμή &.πο Νότον προς Βορρ&ν: Γράμμος

(2520, 58)

κα,l

tv συνεχεΙΓ{- "Eλλrινoα.λ6~ν~κή μεθόριος μέχρ~ Κσ..ζάν, εκείθεν ~κoλoύθει τή'l κuρία.ν κορuψογρα.μμήν του Μόρ06α. έντος του Άλ6α.νικου έδάψοuς κα.Ι δ~~ΡΧE το δuτ~κwς του σταυροειδοϋ; υψώμα.τος cruνEXElq. προς πα;

1583,

το

1120

(1500

μ. Α. του ϋψ.

1878)

κα.Ι

(Α. Λότο) ,Αόχήν Ντάρζα.ς, Ν. Α. Kλ~τύες, Πρ6

(1710). ΈψεδρεΙα.: ''Εν Σύντα.γμα. της IXrις Μερα.ρχία.ς εΙς OΙνόrιν.

Β')

Kα.τάστα.σ~ς

μονάδων

Ή &.νάμ~ζ~ζ των μονάδων ~τo μεγίστrι. οοοεν Σύντα.γμα. Πεζικου εΤχε &πα.ντα. τα δργα.νικά. του Τάγμα.τα. εΙς &'ριθμόν, Ύ) τα υπ' α.Οτου έπιστρατευθέν

τα. Έντος της ζών.rις των Mερσ..ρχ~ων δπηρχον μονάδες Πεζ~κoσ δ~αψόρων Συν τα.γμάτων, α.ί οε έν συνόλφ μονάδες των Mερα.ρχ~ων ~σα.ν δλιγώτεραι rι περ~σ σότεραι των δργα.νικως προβλεπομένων. Πάντως τον δγκον των α] Mερα.ρχΙα.~ δ~ετ/ροuν έκ των δργα.ν~κων των μονάδων. Ή τοιαύτη ά.νάμ~ξ~ς ~τo &.ποτέλε σμα. των &.να.γκωντοσ &.γωνος, κσ..τα τήν περίοδον τής &.να.σχέσεως του 'έχθροG,

δια τήν έπΙτεuζιν της δποΙα.ς ~να.γκάζoντo να. διαθέτωσι κα.Ι να προωθώσι τα. προοοεuτικως &.ψικνούμενα. Tιiγμα.τα. rι Συντάγματα, προς &ς κατευθύνσειτ, Τι

ζώνα.ςενεργεία,ς fι ά.νά.γκrι το &.π~τε~, &.νεξα.ρτ~τως πΡοrιγοuμένrις Δ~oικrιτ~κη;

υπσ..γωγης. Δ~α τον λόγον τοϋτον fι έντος των Μερα.ρχιων δ~o~κrιτ~κή δργάνω σ~ς έπεκράτrισε τΎjς δνομσ..σΙα.ς των Μονάδων κσ..Ι ά.ντΙ να &.πεuθύνετσ..Ι τ~ς πρδς

Μονάδα.ς, μη όψ~στα.μένα.ς δμoε~δως εν συνόλφ των, ι:Χπrιuθύνετο προς τούς Διοι κrιτας των οί.ίτως δrιμ~οuργηθέντων &.πoσπα.σμιiτων, η τσ..κτικων σuγκΡοτrιμάτω'l. 'Ι'οιαϋτα &.ποσπάσμα.τα. υπηρχον εκ Νότου προς Βορρα.ν.

Άπόσπα.σμα. Μποuσποuρ{οrι (Άντισuντα.γμα.τιiρχοu) εκ 2~ Τα.γμά.τιον »

Παπακωνσταντίνου (Σuντα.γμα.τάρχοu) έκ 2Υ:! Ταγμώτων.

Mπ~τσάνrι (Συνταγματάρχου] εκ

Γούλα. (Σuντα.γμα.τάρχοu) εκ

3 Τα.γμάτων.

Τα.γμάτων.

Ή ΧΙ'η Μερα.ρχΙα. εΤχεν ~ν Σύντα.γμ.α. εες οενό'ην, ~τoι δπΙσω τοϋ 6εξωσ

τΎjς Xrις κα.Ι το ~τερoν, υπο το Β. Σ. Στρατοϋ, εις Δίστρατον, ι

102

Ή πpώτrι μου μέριμνα ~τo

'1&

επιφέρω πάσαν δυνατ~ν τάξιν εΙς τ~ν δρ

Ύάνωσιν των Μεραρχιων, aνeu ά.νασχέσεως των επιxεφ~σεων. Προς τοϋτο, τ~ν ΧΙ rιν ΜεραρχΙαν τ~ν ~ταξα ά.ριστερ& τΎjς XΎjς, παραλαμ6άνουσαν καΙ το εΙς Ο! νόrιν Σύνταγμά ΤΎjς καΙ ,εξrισφάλισα δπω; τό όπό Β' Σ. Στρατοϋ, ετερον Σύν

ταγμιi ΤΎjς, επανέλθΎj εΙς αδτ~ν, πράγμα δπερ έπετεύχθη τήν 21 Ύjν ΝοεμΟρίου. Κατ' ά.ναλογΙσ.ν ~ ά.νάμιζις έπεκτείνετο καΙ εΙς τ& λοιπ& δπλα. ΑΙ ΔιαLΚ~σεις των Μεραρχιων συμπλΎjρωματικως ηλλασσον &πασαι, ταύ

τοχρόνως με τ~ν ύπ" εμου ά.νιiλΎjψιν τΎjς Διoικ~σεως τΎjς δμιiδoς Μεραρχιων Κ.

T~ν δΙOίΚΎjσιν τΎjς Xrις ά.νελιiμoανεν δέκ μονίμων εφεορος <IπoστριiΤΎjΎoς Δρο μάζος Κ. ά.ντΙ του ά.ντικαθισταμένου Τποστρατήγου ΚΙτσου, τΎjς δε XIΎjς δ εκ μονίμων εφεδρος ΤπoστpάτrιΎoς Τσϊμπουρα; Ν. ά.ντΙ του ά.σθενοσντος 'Γπο στρατήγου Κα6ράκου Χρ.

ANAΛ~ΣIΣ

ΤΗΣ

ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ

ΚΑΙ

ΣΙΛΛΗΨΙΣ

ΤΗΣ ΙΙΡΩΤΗΣ

ΙΔΕΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗΝ ΕΙΙΙΘΕΤΙΚΗΝ ENEP'ΓEIA~ ΤΗΣ ΟΜΑΔΟΣ ΜΕΡΑΡΧΙΩΝ Κ.

Α'

Έ Χ θ Ρ ο ς

Δεν όπΎjρxoν περ] αυτοσ σαφεϊ; καΙ σuγκεκριμέναι πλΎjΡOΨOρίαι, οδτε περ] τΎjς 'δυν,άιμεώς του, οδτε πε,ρt τΎjς ,δι(Χτ'ά.ιξεώς του οδτεπερΙ :των oυν(Χτoτ~των του.

Έκ τΎjς επαφΎjς κατεοεικνύετο δτι εν τφ τμ~μσ.τι ά.πό όψ. Γράμμος

(2520)

μέχρι Κ(Χζ&ν δεν όπήρχεν σuνεX~ς επαφ~,. Π(ΧΡ& μόνον είς τινα σημεϊα κ(Χt εlς

ταϋτα ουχι στενή, Άπο Κ(Χζαν μέχρι του οεξιου όρίου όπΎjρxε στεν~ επαφ~. Πληραφορίαι περί τΎjς κ(Χτα 6άθος κλιμσ.κώσεώς του δεν όπήρχον. Έπι

θέσεις ήμέτερ(Χι κ(Χτα

1878

(ζώνrι Xrις Μερ(ΧρχΙ(Χς) Κ(ΧΙ ΛΟΤΟ είχον ά.πoτLι

χει κ(χτ' επ(ΧνάλΎjψιν, προσκρούσασαι επι θέσεων ωΡΎ(Χνωμένων ά.μυντικως καί

προικlο.Qοτ/μέvων οια μεγάλιοu &ριθμJΟU δλμων. Ή ίσχυροτερα ά,ντίστασις €ίXεν πρoταθΎj όπο τοϋ εχθροσ εν τμ~μ(Χτι

1878 -

Λότο. Ή εντύπωσΙς μου περί τl')u

εχθροσ εκ τής ά.ναλύσεως καΙ συνθέσεω; των περ] τούτου πλΎjροφορι(i)ν, ~I)

σuνoυασμφ προς το ~oαφoς ήτα: α')

'Ότι οοτος είχεν μεταπέσει τελείως εΙς

&μυντικ~ν κατάστασιν, με κυρΙαν ά.μυντικ~ν προσπαθειαν εν τφ τμ'ήματι anQ

υψ.

1878

μέχρι αυχένος Ντάρζ(Χς Κ(ΧΙ ο') (χι OυνατόΤΎjτές του περί συγαρατή

σεώς του έπ] Μόρ()ο(Χ Ύισαν λΙαν περιωρισμέναι, δεδομένου δτι ούτος οεν κα

τεϊχε παρά τα τελευταϊα προς τήν Άλ6ανΙαν όψώματα τΎjς κopυφoΎpαμμΎjς Μ6 ρ06α. ΕΙ)

'Έδαφος

ΑΙ κορυφοΥραμμαΙ Γράμμος

Μόροοα είναι μάλλον στενα] με κλιτυσ..ς

μάλλον &'ποτ6μους προς το Άλ6ανικον ~Oαφoς. Διαδάσειτ;; τελείως -ijμιονικαί,

ύπαρχουσι μόνον επι των κυριωτέρων αυχένων. ΜΙα μόνον &μαςιτ~ δοος ύπΥίΡ χε, εν τφ τμ'ήματι τής Μόροοας, ή ΤOιαύΤΎj εκ BιγλίτσΎjς δια Βόζιγραο

Σι-

103

νίτσας

Ντάρζας

ΜπομΠΟΊίστας, ~Ίις συνανΊα. Ίην «μrxζΙΊην ΚορυΊσα.ς

'Ιωάννινα εΙς το μέσον Ίοσ λεκανοπεδΙου ΚορυΊσα.ς.

---

κλΙΊ~ες Ίών κορυψο

γραμμών' Γ'pιiμμoς κα~ Μόροοα εΤναι κατα. το μ~λλoν οασωμέναι, fι οε ΚΙ:ΨJ ψογρα;μμη πα;ρoυσιιiζε~ πα;ρομοΙα;ν oάσωσ~ν εΙς πολλά σημεία;. Κα;Ία. συνέπειαν,

δ ~γων &πΙ Ίων !νω κορυψογραμμων προεδλέπετο 8ΊΙ θα. ήτα ~συνεΧ-fJς κα;Ι ί σχυρα.ςέντάσεως μόνον' έπ] Ίων διαβάσεων καt Ίων δεσποζόντω» τούτων !κα;ΊΖ ρωθεν όψωμάΊων. Ίδια;ΙΊέρα;ν σημα;σΙα;ν ~1tέδωσα ~ρxηθεν. Έ'ΠΙ Ίης κατευθύ~σεως ΣΙΥι~q,~

1878. γ')

Νικοιλί:t"1'~

1878 -

Νrcοορζα

MπoμπόΤ~σΊα.

Koυμ~νΙτσα; με δ~,~όζ(iυ'σ~νση~σΙα'i ΙπΙ Ίου

ΆποσΊολη

ΑδΊη με ύπεχρέωνε :

Να. &ΠΙΊεθώ με ,κυρίαν προσπαθειαν προς Νυωλίτσαν

ΚαμενΙΊσαν

προς δλoκλ~ρωσινMόρo6α;ς.

Να. καλύψω το &'ρισΊΕρον ΊΟΟ Γ' ΣώμαΊος ΣψαΊΟΟ.

Έχ Ίης άποστολης &'πορρέει fι όποχρέωσις να. &πιΊεθω κα.Ία. Ί-fJν κατεύ

θυνσιν ΝικολΙΊσα;

ΚουμενΙΊσα;, ιΧλλ' ή συγκέντρωσυ; μέσων κα;Ι ΙδΙ~ πυροοι)

λικοΟ πρός Ίην κα;τεόθυνσιν ταϋτην, ~ΊO δια. ΊΟ όρεινόν Ίου Εδάψους, δόσκολος oιiΧ Ίό ΟρειΟα.ΊικΟν πυροοολικόν, &'νέΨΙΧΊας δε διiΧ Ίό Οα.ρυ ΊΟΙΟΟΊον. Δια. Ίόν

Μγον τοϋτον Ιζ~Ίησα; ιΧπό Ίόν ΔιοιχηΊην Ίης Σψα;Ίι~ς κα;τα. Πιν

&'1 }(α;σΊΟΡ l!f,

&νΊος της ΙδΙας fιμέρα;ς συνάνΊησΙν μας, να. μοt διαθέση χαΙ Ίην ΙΧην Μεραρ χία.ν κα.Ι να. &γκρΙνη δπωτ ψέρω Ίην προσπαθειαν της 'Επιθέσεώς μου

κατευθύνσεω.; ΣινΙτσα ~ ΝΊάρζα.

&TCt

ΊΎj;

Μπομ.πόΊισΊα;, προς ~ν καΙ fι συγκέντρω

σις μέσων ~ΊO εδκολος καΙ έπ] πλέον, Ίης προσπαθεία ; μας ΊαόΊης έπιτυγχανού

σης, θα. διερρηγνυα.μεν Ίην&πΙ τοϋ Μόρο6α εχθρικην διιiταζιν εΙς Ίό μέσον μΕ. λίαν όπερ fιμων εόνοΤκα. άπατελέσματα. ΈσκεΠΊόμην, α,ν ΟΟΊος ~πεδέxεΊO Ί'η'!

α.ίΤ'Υ)σΙν μου, να. οργανώσω καΙ διεξαγάγω Ίον α.νω nιγμόν μου δια. Ίου δεξιου Ίης Χ'Υ)ς κα;Ι ΊΟΟ &'ρισΊεροο Ίης ΙΧης μεΊα. τοϋ δπισθεν κα;Ι

&'1

Ί~ αατευθύνσει

ταύτη Συντάγμα.τος Ίης ΧΙ 'Υ)ς καΙ τοϋ δυναμένου εόκόλως να. Ίαχθη έκα.Ίέρω θεν Ίηςκα.Ίευθυνσεως

Ία.ύΊης Βα;ρέος ΠυροΟολιχοσ.

Άπαντα Ί' ιΧνωΊέρω μέ

σα θiΧ μiΧς εδιδον ~σψα.λως την έΠΙΊυχΙα.ν, &'φοΟ είχομεν ταύτην &πΙ Ίης &.λλ'Υ)ς

κατευθύνσεωτ, όπό δυσμενεστέρου; δρους συγκεντρώσεω ; μέσων, λόγφ Ίών ε δα;φικών δυσκολιων.

·0

ΔΙΟΙΚ'Υ)Ίης Ίοσ Τ .Σ.Δ.Μ. δεν &'πεδέχθ'Υ) Ίην α.ποψΙν μου, δικαιολαγά)ν

ΟΊΙ δ συνά.δελψός μου τοϋ Γ' Σ. Στραταϋ ~ΊO ιΧρχαιόΊερος κα;Ι κα;Ία. συνέπειαν

[δει οοτος

vt. εχη τα.ς Ίρείς εκ Ίών διατιθεμένων ύπ" α;όΊού πέντε Μεραρχιών!

Προσεπαθησα να. Ίόν μεταπείσω, ιΧναΠΊύσσων εΙς α;όΊόΥ ΟΊΙ fι δpγιiνωσις Ίών διoικ~σεων εςαρτα.ται οόχΙ έκ της ιΧρχα.ιόΊηΊος, &.λλ' εκ Ίης &.ΠΟσΊολης κα.Ι Ίοσ έδά.φους, πα.ρά.ΥονΊες, ΟΙΊινες &νΊα.Οθα., "ισιχν με την &ποΦΙν μοu, &.λλiΧ οεν κιχ Ίέστη 8υνα.η'ι.

Kα.τότcιν τούΊου, ~πεψάσισα. να. ψέρω Ίην κυρΙα.ν μου προσπάθεια.ν έπΙ Ίης

104

δπδ τοσΤ.Σ.Δ.Μ. κ~θoριζoμένης κατευθϋνσεω; με α ' riντικειμενικον σκοπόν την ~τ~ληΨιy τοσ

1878, ύπο,οοηΗων Χιαί κ«λύπιτωΥ την πpoσπ49ει~ν μQ')

ταύτην oι~ ούο έκατέρωθεν δευτερευουσών έπιθέσεων, κ~τευθυνoμένων, ΤΎjς μεν Qεξι~ 'Kατ~ την κατεϋθυνσιν 'Άρζα

στερ~κατ~ τήν κατεόθυνσιν Kαζ~ν

1720 -

Σεπ~πΙ~, τΎjς δε ιπρός &.ρι

Κοτσέλ. 'Ιδιαιτέρα σημασία έπί του

1878. δΙ)

Μέσα

κ α

χρόνος

]

<Η ύπδ τήν &νω ΙΔΕΑΝ nιγμοσ, έπίθεσις, riποψασισθεΤσα ν~ γΙνη καί

δι~ πρoπαρασκευΎjς Πυροοολικοσ

301,

εΙχε τήν μεν οιciταξιν του Πεζικου &.ρ.

κετ~ προσηρμοσμένην, δια. τήν ιiνciπτυξιν δμως τοϋ Πυρο60λικοσ καΙ τήν το ποθέτησιν των έψεδρειων έπί τΎjς προσφόρου θέσεως καί κατευθϋνσεω; ιiπη τοϋντο το,όλάχιστον

ωραι.

Α[ διατιθέμενα; Μανάδες καΙ λoιπ~ μέσα ~σαν έπαpΚΎj.

ΜΕΤΑΒΑΣΙΣ ΕΙΣ ΚAΣrrOPIAN.

ΔΙΑ ΤΑΓΗ ΑΝΑΛ.ΗΨΕΩΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ Πρώτη

δι~τ~γή

έπιχειρ~σεων

Mετ~ τήν λΎjψιν τΎjς προαναψερομένης υπ' ιiριθ. Α.Π.5842)

19-11-40 Δια

ταγής τοϋ Τ .Σ.Δ.Μ. έσυνέχισα μετα. τοϋ lεπιτελεΙου μου τήν κίνησιν πρός Κα στορίαν, ενθα ~ εδρα τοϋ ΓΙ Σ. Στρατοϋ, εΙς ην έψθά;σαμ..εν περί τήν 12ην ωραν.

Εις Σ.Δ. τοϋ ΓΙ Σ. Στρατοϋ εόρίσκοντο, πλήν του Διοικητασ τοϋ Σ.- Σ. κcι.ι ο[ ΔιοικηταΙ Χης ΜεραρχΙας ΤπασΤΡcXτηγας Δρομciζας καΙ ΧΙης Μεραρχία; Τποστρατηγο; 'Ι'σϊπουρατ. Μετ' δλίγον &ψίκετο δ Διοικητής τοϋ Τ.Σ.Δ.Μ. Άντιστρciτηγος Πιτσϊ κας, δστ«; riναπτύσσων είς έμε καί τδν Διοικητήν του ΓΙ Σ. Στρατοϋ τήν ύψ'

~μων τηρητέ~ν διαγωγήν μετα τήν πτωσιν τΎjς Μόροοας α.νω 'Γποστρατηγοι]

(παρίσταντο καΙ οΙ

μάς έτόνισεν Ιδι~ζόντως δτι ~δει ν' άναμείνωμεν, χωρtς

ν~ προχωρήσωμεν προς τήν Πεδιάδα τΎjς Κορυτσάς καλ δτι ~ τοιαότη προχώ ρησις θα έΥένετο μόνον τ~ Δι~ταy~ ταυ. Γενικως είς τήν Διοίκησιν του Τ.Σ .. Δ.Μ. κ~Ι το έπιτελεΤον αόΤής έπεκράτει λί~ν έψεκτική καΙ συντηρητική δια γωγή έν σχέσει προς τόν ρυθμόν τΎjς, μετα τήν έπίθεσιν, έκμεταλλεόσεως της

έπιτυχί~ς. (Δικ~ιoλoyητικα.ς σκέψεις της τοιαύτη; Iέντυπώσεώς μου δρα είς το ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α'.)

Έν Καστορία έξε06θησαν ~ υπ' &.ριθ.

α.ριθ.

διοικητική Διαταγη καΙ ~ ύπ"

1 Διατ~γή έπιχειρ~σεων τΎjς Ο.Μ.Κ. εχoυσ~ι οϋτω: ΟΜΑΣ ΜΕΡΑΡΧΙΩΝ Κ.

"Επιτελεϊον Γp~ψείoν

Άριθ. Α.Π.1

105

,Απόρρητος -

επι &'ποοείςει

'Ώρ~ 15η Δι~τ~γή K~τόπιν της υπ' &'ριθ. Α.Π. 17180) 18-11-40 (Κρυπτ, 13625) Δια~αγης Γεν. Στρατηγείου κ~ί της υπ' άριθ. Α. Π. 5842) 19-11-40 δμοΙας Τμ~μ.α:tος

Στρατιάς Δυτικης Μακεδονίας &.ναλαμ6άνω &.πο μεσονυκτίου της σ~μερoν τήν τακτικήν ΔιοΙκ.ησιν των Χ κ.αΙ ΧΙ Μεραρχιων υπο τον τϊτλον: «Όμά.ς Mερ~ρ χιων Κ.». Διοικητής της Χης ΜεραρχΙας ώρΙσθη δ Τποστράτηγο; Δρομάζος.

"Απασαι Μονάδες ., , ,

σωρινω; υπ

~ντoς της ζώνης των ανω Μεραρχιων υπάγονται προ-

αυτας.

ΑΙ υπηρεσΙαι των Mερ~ρχιων Χ καΙ ΧΙ θα λειτουργήσουν ώς καΙ μέχρι σ~μερoν δια του Γ' Σ. Στρατοϋ. "Απευθύνω χαφετισμον εΙς ιΧπαντας καΙ παρακαλω δπω; ~κτελέσωσι τό καθηκον των μετα 1]ρωϊσμου καΙ αυτοθυσίας. Πάς υστερων,

διστάζων, προ εχθρικης πιέσεωτ, ν' &.ντικαθΙσταται α.νευ

έτέρας Διαταγης.

Παροϋσα να κοινοποιηθη δια Μεραρχιων εΙς ά.πάσας τας Μονάδας. Τ.Τ.212

19·11·40

Διοικητής Όμ.ά.δος Mερ~pχιων Κ.

Γ. ΚΟΣΜΑΣ

, Αντιστράτηγο; Έν συνεχεΙίf ~ξεδόθη

υπ' &.ριθ.

Διαταγή~πιχεφ~σεων, εχουσα ,j);

κατωτέρω:

ΟΜΑΣ ΜΕΡΑΡΧΙΩΝΚ. ΈπιτελεΤον Γραφεϊον ΙΙΙον 'Ώρα 16'Υ)

'Απόρρητος ΧΆΡΤΑΙ

ΈπΙ &.ποδείξει.

Κορυτσά Κόνιτσα

Νεστδριον

Μοσχ6πολις Λεσκο6Ικι ΔΙΑΤΑΓΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ fΙΓ ΑΡΙ Θ. Ι.

Γενικη

Κα τ ά σ τ α σ ι

;

"Όρα Δελτίον Πλ'ηροψοριων π.

Ά π ο σ τ ο λ η

106

τ rj ς

Ό μ

Ο ο ς

Μ ε Ρ α Ρ Χ ι ω ν

Κ.

Συνέχεια των ~πιθετικων ~πιχεφ~σεων έν τψ &.ν~λαμ6~νoμένφ τμ'ή-

ματ: της ζώνης τοα Γ ι Σώματο; Στρατοϋ προς τον σκοπον της δλοκλ ηρώσεως της κα.τοχης του εν α.Uτij περιλα.μ6α.νομένου τμ~ματoς της ΜΟΡΟΒΑΣ.

Κα.τεύθυνσις της ~πιθετικης προσπαθείατ : ΝΙΚΟΛΙΤΣΑ

ΚΑΜΕ

ΝΙΤΣΑ.

Κά.λυψις τοα &ριστεροα τοϋ Γ ι Σ. Στρατού &πο της κα.τευθόνσεως Β.

Δ. ΝΤΑΡΖΑΣ.

ΠΙ.

Ζ ώ ν η

& Υ ε Ρ γ ε Ι α. ς

ΆριστεΡΟΥ δριον: ΜΑΛΕΔΑΡ

ΝΙΑ (α.πα.ντα. να.t)

1421 -

ΔΑΜΑΣΚΗ

εtς ΓΙ Σ. Στρατού)

ΠΡΟΠΑΣ

ΜΠΟΜΠΟΤΙΣΤΑ (υψ.

~ ν ε Ρ γ ε ί α ς

Στηριζομένου ευρέως του &ριστερου έπΙ της Κορυφογρα.μμης ΓΡΑΜ

ΜΟΣ

ΑΗΤΟΜΗΛΙΤΣΑ

Δεξιον δρτον: ΚΙΟΥΤΕΖΑ

Ί Ο έ α.

IV.

ΓΚΟΥΜΠΕΛ, επlθεσις ~πl της κυρία.ς κατευθύνσεωτ: ΝΙΚΟΛΙΤΣΕ

ΚΑΜΕΝΙΤΣΑ, κα.λυπτομένη oεξι~ oι~ τοια.ότης εν τij κατευθύνσει ΑΡΖΑ

1720 -

ΣΕΠΑΤΙ'ΣΠΆ

(1570προς

κ,ά.λυΦι Υ κα.Ι

ΓΙ Σ. Στρατοϋ κα.Ι &ριστερ~ εν τij κατευθϋνσει ΚΑΖΑΝ

του

α.:ριστερου το:)

ΚΟΣΤΕΛ προς

κα.τά.ληψιν '00)\1 όφωμ.ά.των ΣΕΤΙΑΤΙΣΤΑ "Ιδιαιτέρα σημασία εtς τάς περιοχάς

Δ ι ά. τ α. ξ ι ς

&π

1508 - ΚΟΣΤΕΛ 1878 κα.Ι Λότο.

MΠOrTKE.

ο σ τ ο λ α. Ι

Δεςι~ Χ Μερα.ρχία, &pιστερ~ ΧΙ Μερα.ρχία..

Χ. Μερα.ρχία.

Κυρία. 'Επίθεσις εν τijΚα.τεuθόνσει ΝΙΚΟ.ΛΙΤΣΕ

ΚΑΜΕΝΙΤΣΑ, με Ιδιαιτέραν σημα.σία.Υ &πΙ του Δευτερεύουσα ΚιιΧλυπτιιχ.-η τοιιχύτη όπερ 'ΟΟυ

1878. &ptote,p1oG

Γ ι Σ. Στρατοϋ, με θ' ~δ

ν~ Οια.τελ η κα.ι &ν Οια.ρκετ συνδέσμφ εν τij κατευθϋνσει ΑΡΖΑΝ ΣΕΠΑΤΙΣΤΑ

1720 -

(1.570).

ΧΙ Μερα.ρχία.. Έπωεσις εν τij κατευθύνσει ΚΑΖΑΝ

ΚΟΣΤΕΛ πρός

κά.λυψΙΥ του &ριστερου της Χης ΜεριχρχΙα.ς. Έλα.φρ~ προώθησις του &ριστεροα της προς κά.λυψιν τσα οεξιου της. Άμφότεριχι α.Ι Μερα.ρχία.ι μετ~ τΎjν κα.τά.ληφιν του &ντικεφενικοσ σκοπ'.ιί)

της COμ.ά.Οος Μερα.ρχιών ν~ ωθ~σωσιν έλα.ψp~ς &να.γνωρίσεις, ιoίζf ιππικου προς τήρησιν της επα.φης κα.Ι τουλά.χιστον μέχρι της Δημοσία.ς δδου ΕΡΣΕΚΑ

ΚΟΡΥΤΣΑ.

'Όρια. διαχωρίσεω.; Ζωνών ~νεpγεία.ς μετα.ςu τών Μερα.ρχΙών το ΚΑΦ

- ΚΑΡΙΤ (1450) ρα.ρχίιχς) .

ΚΟΣΤΕΛ

ΑΓ. ΖΑΧΑΡΙΑΣ (α.πα.ντα. της ΧΙης Με

Συμπληρωμα.τικ~ μέσα: ΕΙς τ-ην Χ'φ Μερα.ρχία.Υ: "Απα.ΥΤα. Τα. έν τi'j ζώΥ'Υ,) Τ"f)ς όπά,ρχοντα..

Εις τΎjν ΧΙ ΎJV Μερα.ρχ ία.ν: COμοίως, πλΎjν α.δτη θ~ &ψήση εΙς τΎjν διά.θεσ~ ',ι

της "Ομά.δος Μερα.ρχιων ενα. Τά.γμα. του 130υ Σ. Π. εΙς τΎjν περιoχΎjν ΜΟΝΟ ΠΥΛΟΝ.

107

νι.

Έ κ τ έ λ ε σ Lς

Ή ΧΙ Μερα.ρχία. να. ρυθμίση κα.ί συντονίση εν χρόνφ τήν επιθεσίν της Ιν συνεννοήσει μετά της

νπ.

Σ τ α. θ μ ο

ΧΙης Μερα.ρχίας.

Δ ι Ο ι κ~ σε ω ς

<Ομάδος Μερα.ρχΙών Κ. Νεστόριον. Χης Μερα.ρχίας Σλ~μνιτσα.. ΧΙης Μερα.ρχία.ς "Αγ. Ζα.χα.ρία.ς.

Σ.Δ.

19 Νοεμ6ρΙου 1940

ΔLΟLκητής τijς "Ομάδος Μερα.ΡΧΙών Κ. Γ.ΚΟΣΜΑΣ

,Αντιστράτηγο; <Η ώς &νω Δια.τα.γή 'συνετάγη εtς ΚΑΣΤΟΡΙΑΝ και παρεδόθη &να. εν &vτίγρια.φον εtς τους ΔL'ΟLκητα.ς τών Μφ(Χ.ΡΧLών, ~ρoς ους δ Δ',ΟLκητήζ της "Ομά δος εδωκε κα.Ι ΠΡΟΨΟΡLκα.ς δδηγίας, ετερα δε ά.ντίγρα.ψα. τα.υτης εΚΟLνΟΠΟL~θη σαν είς το Τ .Σ.Δ.Μ. κα.Ι είς το Γ' Σ. Σ'φοοτοσ. 'Ιδ'L·ΧLτέρως έτι7lι·σειν είς τόν

ΔLΟLκητήν της Χης δτι

κυρία. προσπάθεια της Μερα.ρχία.ζ του δέον το πρώτον

να. ά.χθη κατα. τοϋ

τοσ όψηλοτέρου καΙ σπουδαιοτέρου όψώμα.τος τ'Υ]ζ κο

1) 1878,

ρυψογρα.μμης ΜΟΡΟΒΑ.

Περί ώρα.ν 17ην δ ΔLΟLκητής της ΙΟμ±δος Μερα.ΡΧLών Κ. μετα. τοϋ έπιτε λείου του κα.τηυθυνθη προς τον Σταθμον ΔLΟLκ~σεως της <ΟμάδΟζ, το χωρίον Νεστόριον, εν θα. κα.Ι ά.ψΙκετο περί τήν

18.30'

ώρα.ν-.

Εtς ΝΕΣΤΟΡΙΟΝ έσταθμευον πολλο] Σχημα.ΤLσμοΙ κα.Ι υπηρεσΙα.L της XΎjς

Με:ρα.ρχίχς

«rγεΙΟΥ.

ΣχημιCΧΤLlσμοlί, &ν'εφΟΙΟ'Lα.σΤLΚα.

Οργα.ν.χ, ΛόΧΟL "ήιμ.LΟνηγών

κλπ.), οϊτινες διετά..χθησα.ν να. μεταστα.θμεUωσL κσ..τσ..λλ~λως προς &.ποφυγή'ι άπωλειών, λόγφ εχθΡLκών ά.εΡΟΠΟΡLκων εΠLΟΡομ6)ν, καθ' 80'0'1 τοιαϋται επιδρο

μα] εΤχον επανειλημμένως σημεLωθη κα.τα. τα.ς προηγουμένα.ς 1)μέρα.ς μετα.

e'J-

μάτων κcχί σχεΤLκών κσ..ταστροφών, κυρίως επί του πλrιθυσμoυ της κωμοπόλεως.

ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ EΠIΘEΣEΩ~ ΚΑΤιΑ ΜΟΡΟΒΑ

Τήν πρωϊαν,

1) Χη Μεραρχία, OLcX. της υπ' ά.ΡLθ. 168 τηλεψωνLκης ά.να.ψο

ρα.ς της, 1tτ~σσ..το τήν ά.λλσ..γήν τοσ ά.ριστεροσ (νοτίου) δρίου της ζώνrις ενερ γείcχς της

QLcX.

τοσ τοιούτου: όψ.

1878

εΙΙρέως

ΑΙΙχήν Ν. Σταυροειδοϋ; --

Φούσια (&πα.ντα. εtς τ/ν Xrιν Μερσ..ρχίσ..ν) . "Π <Ομ.α.ς Μερσ..ρχιών Κ.

GLcX. της όπ' ά.ριθ. Α. Π. 3008 ΔLσ..τσ..γΎις της ενi

ΚρLνε τήν σ..ίτoυμένrιν τροποποίησιν, ~ν εΚΟLνΟΠΟLησεν κσ..Ι εtς τήν XIrιν Με ρα..ρχΙα..ν.

Είς την ίδία.ν XIΎjν Μερα.ρχΙσ..ν επίσΎjζ εγνώσθΎj Ότι

1j,. Χη

Μερα.ρχίσ..

(κα.θ'

& τελευτατα σ...δτ~ &νέψερε καΙ ~νεκρίθη) θα. επιτεθη την 21ην Νοεμ6ρίου περί

106

ώρα:ν ΙΟ-ην μέ κυρ(α.ν προσπαθειαν προς

1878

καΙ ΟΤΙ ή ΧΙ-η όψε!λει επ(σ-ης ν~

έπιτεθή δια. τοϋ αποσπciσμ,α.τος Παπαεωνσταντϊνου, το δποΤον υπ-ήχθ-η υπο τα.ς διαταγά.ς τ-ης, ταυτοχρόνως έν τ~ ζών'Ώ ενεργείας τ-ης θι~ τ~ν κά.λυψιν &ψ' ένό; τοΟ &ριστεροσ πλΕUΡOσ τijς &πιθέσεως της Χ-η; κ~l τ~ν κCt.τά.ληψιν αψ' έτέρου τοϋ δια. 't'ij' υπ' αριθ.

Δια.ταγijς επιxεφ~σεων, καθορισθέντος αντικειμενικοσ

σκοποθ.

Έπίσ-ης δια. τΎίς υπ' αριθ. Α.Π.

3001

αναψορας τ-ης ή Όμα.ς Μερα.ρχιώ'J

Κ. ήτ-ήσα.τa πα.ρα. τοϋ Τ .Σ.Δ.Μ. δπω; διατά.ξ'Υ) το Β' Σ. Στρατού κα.ι θέσ-η el;; τ~ν διά.θεσιν τής ΧΙ-ης Μεραρχ(ας τ~γ όρει6ατικ~ν ΜοΤραν τ-ης, ~, αντ' α.ύτη; έτέραν τοιαύτην.

ΌιμοΙως, ,οια. του υπ' 4ριθ. Α. Π. 3002τ-ηλ) τος Πfj,lρ/c,κλ+fJΎ/ τό Γ' Σ. Στρα

τοΟ δπω; oιατά.ξrι τ~ν 6αρετcιν ΜοΤραν, τ~ν πρoσ-ηρμoσμένrιν εΙς τ~ν Xrιν Με ρα.ρχία.ν, όπως μEmσxrι

t'ij; επιθέσεως κα.τα. 1878, προωθουμέν-η έν ανά.γΚ:Ω'

Το Γ' Σ. Στριχ,τοο απεSέχθrι τ~ν α.rτ-ησιν ήμων ταύτην κα.Ι oιέτcιξε σχετικω;.

Έν σuνεχεί~, Οιά. τοϋ υπ' άριθ. Α.Π.

3010

τ-ηλ) τος, έζ-ητ-ήθ-η πcιρα. τοσ Γ' Σ.

Στρατοθ δπω; ή, ιί>ς &νω, 16α.ρεϊα. Moτpcι όπα.χθΎ] δριστικως υπο τ~ν 'Ομάδα Με

ρrιρχιων ιί>ς Πυρο60λικον Σώμα.τος, καθ' σσογ τοιοότου Πυρ060λικο5' έστερεϊτο πα.ντελώς ή ·Ομά.;.

Τ' ανωτέρω Μο τrιλ) τα εΚOινOΠOL~θ-ησα.ν κα.Ι είς τό Τ .Σ.Δ.Μ. Οιά. τ~ν ~γ κρ.ισιν.

Δια. τ/ν επΙθεσιν της 211/ς Νοεμ6ρίου απ-ηa:χoλ1ιβrισα.ν είς πρωtα.ρα.σκευιx στικα. μέτρα. οΙ Διοικ-ητα.l Μερα.ρχιων καΙ τα. όπ'ιχότοδς τμ-ήμα.τα. δι' δλrις τής ήμέρα.ς.

ΜόνΟ'ι

το

4πόοπα.σμα.

ΜΙΙΟΜΠΟΡΙΔΗ

τής χιης Mειp~ρχΙα.ς,

θΥΡαν d;να.γv'ωΡΙσεις η:φσς ά.μοοζιτηγ EPΣiffiΚAiΣ

προω

ΚΟΡfΤΣΑΣ, oU'O«μou· συ

ν-ήντ/σεν εχθρό ν , κα.τόπιν οετοότου εγκατέστησε ψυλ&κια. περί την ΒΟΝΤ 1ΣΤΑΝ. T~'γ

21-ην

ό'>ρα.ν-όπε6λ-ήθ-η ή κά.τωθι υπ' αριθ. Α.Π.

2007

ανα.ψορα. πλ-ηΡfJ

ψοριων προς Τ.Σ.Δ.Μ.:

Συγκρ6τrιμα. Κ. ΈπιτελεΤον, Γραφε!ον Πον 'Αριθ. Α.Π.

2007

Άνιχφορά. πλ-ηροψ.οριων 21'ης ωρα.ς, 20~11-40

Ι.

Φ! λ ι ο t

Κατεχομέν'η γρσ.μμ~ εκ Ν. προς Β. ΜΑΜΕΛ:ΑΡ

MllOr,'DΚE

Άντέριlσμ~

'Α!ν. κλΙ'Όείς KO~TEΛ 'Κιαλ

σινον Οελτίον. Προωθ'ημένα. τμ'ήμα.τα.

(ψυλά.κια.)

ΚΡΕ'Σ()ΒΈ-

~o?ειό'tίερσy ~ χ~!~

εlς ΒΟΝΤΙΣΤΑΝ.

-2) ΣόΥSεσμος μετά. των γειτόνων &πιικα.τεO"ΌCi&η ~

3.)

Έπα.ψ~ μετα. τοσ έχθροσ Τ'ηρεΤτα.ι

St'

ΟΥ:ΚζΙ!) έκ Βορρα μέχρι Βψους

ΚΟΣΤΈΛ. ΈκεΤθεν προς Νότον δεν όπιΧρχεt έπαψ'ή.

109

π.

Έ Χ θ Ρ ο ς

Δριiσις&χθρoσ ο.

2) 3)

&χθρικης άερoπ()ρί~ς ο.

Mξτσ.φo?~Ι. ΜεΥιiλ1j κ.ΙVΗΣις σ.υτClκιν~'Dων άπο ΙΙΕΙΙΕΛΑΣΙ προς κο

ΡΥΤΣΑΝ.

Γενικ~zντύrΠωσις περί '&χθ:ρου. Διοίκησις έχθ-ρικών στρατευμάτων κο

ΡΥΤΣΑΣ πιθ~νώς κρ~τεΤ οι' Ισχυρισμών δπισθoφυλ~κων γρ~μμ~ν ΠΕΠΕΛΑ

ΣΙ

1878 ΛΟΤΟ, άπoσκoπoOσ~ δπως κεροΙσ1j χρόνον οι' έκκένωσιν περιοχη;

ΚΟΡΥΤΣΑΣ.

ΔΙΟΙΚ1jτ~ς Όμά-οος Mερ~ρχιων Κ. Γ. ΚΟΣΜΑΣ

,Α ντιστρά-Τ1jγος Ή &ντύπωσις ~δΤ1j του ΔΙΟΙΚ1jτου της Όμά-οος Mερ~ρχιων Κ., οια. ΤΟΥ σχ1jμ~τισμον της δπoί~~ !λ~(;εν άφoρμ~ν &κ τοϋ γεγονότος ΟΤΙ τμ~μ~τ~ το!)

άποσπά.σματος ΜΠΟJ\fflΟΡΙIΔΗ oιέl6ησ~ν τ~y·~μαJςιτ-ην Ίω«νν-uνων - Κορυ τσιiς κ~Ι &γκ~τεστά-θ1jσ~ν εις ΒΟΝΤΙΣΤΑΝ, άπεοείχθ1j κ~ι εκ της oιες~γωγηζ της μά-Χ1jς, λί~ν &πιτυx~ς.·· <Η &ντύπωσις ~δΤ1j ~γ~γε τ~ν ΔΙΟΙΚ1jσιν της Ο.Μ. Κ. εύθυς &πο της συλλ~Φεώς Τ1jς ν~ δώσ1j εις τ~ν έπίθεσιν τών Mερ~ρχιων Τ1jς

κ~τα. τ~ν tπομέν1jν κ~Ι

rolq.

εις τ~ν lεπιθεσιν κ~τα. δΦ. 1878, δλ1jV τ/ν δυνα

τ~ν ορ~σΤ1jριόΤ1jΤ~ κ~ι τ~ν πρέπουσαν εντασιν εΙς τον ρυθμόν Τ1jς. ΑUΤ1j &κλ~ θ1j 6ρ~δύτερoν δταν εις τον ΔΙΟΙΚ1jτ~ν, Άντιστρά-Τ1jγον Γ. Koσμιiν άπενεμ~θη δ πολεμικος Στ~υρoς Α' Τά-ςεως, «θυελλώΟ1jς έπίθεσι; κ~τα.τoυ

K~τα. τ~ν νύκτ~, fι

X1j

1878».

Mερ~ρχΙ~ άνέφερε Τ1jλεψωνικως ΟΤΙ &ςέοωσε Δια

τ~γ~ν &πιxεφ~σεων Οια. τ~ν ~υριoν κ~Ι δτι ώρισε ώς ώρ~ν &ξoρ(ι~σεως Τ;~'J

101jV. K~τόπιν τ'Y'jς άν~φoριiς τ~ύΤ1jς ειδoπoι~σ~μεν τ~ν ΔιοίΚ1jσιν 'Αεροπορία..; Στρ~τιιiς, με θ' ~ς είχομεν lλθει εις &π~φ~ν άπο του άπoγεύμ~τoς δια. τον χα.. τ~τoπισμoν κ~ι τ~ύΤ1jς έπ] των ενεργειων των Mερ~ρχιων της tπομέν1jς, δτι

ώρΙσθ1j fι

101j

ώρ~ οια. τ~ν εναρξιν τi'jς έπιθέσεω ; κ~Ι ΟΤΙ fι ένέργει~ της άερο

πoρΙ~ς δέον να. περτορισθή κυρίως εις τον 60μ6~ρoισμoν του εις χ~ρά-oρ~ν ΚΑ

ΜΕΝΙΤΣΑ &χθρικου Πυροδολικοϋ, ιΧποψευχθη δε δ 60μ6~ρδισμoςεπι

1878

λό

γω l&γγύΤ1jτος τών φιλίων.

21' Ν ο ε μ (; Ρ Ι ο υ ΠερΙ &ρα.ν 8'Υ]ν Ιγνώσθ'Υ] 'ήμΤν δτι τ ϊθεται Eto; την Οιά.θεσιν Ο.Μ.Κ. 'ή Ιπι

λσ.ρxί~ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ. K~τ6πιν τούτου fι Ο.Μ.Κ. εξέδωσε τ~ν &κ6λουθον όπό&ριθ. Α. Π. Δι~τ~γ~ν Τ1jς:

110

301

Συγκρότημα. Κ. ΈπtτελεΤον, Γρα.φεΤον ΙΙΙον, ώρα. 9η Άρtθ. Α.Π.

3011 Πρ ό ς

την ΧΙην Μερα.ρχΙα.ν Τ.Τ.235

Ή &.ψLκνοuμένη εΙς 'Άγ. Ζα.χα.ρΙα.ν εΠLλΙΧρχΙα. Πα.πα.θα.να.σΙου τίθεται εΙζ

OL~becrCv σιχς, με &.ποστολην vdt προωθηθή τιχχέως έν τ~κ~τεuθύνσεL χωρίον ΓΡΑΜΜΟΣ

ΣΕΛΕΝΙΤΣΑ, μέχρt τής &.μΙΧξtτijς δοου ΕΡΣΕΚΑ

Kopr-

ΤΣΑ, -rιν κιχΙ να. ΟLιχκόψη ,εν σuνoέσμφ μετα. του άποσπάσματο; ΜΠΟΜΠΟΡΙ ΔΗ κιχΙ έξιχσψΙΧλΙζουσα. τα. επι τΙΧύτης λ<iψuριχ κιχΙ όλα<i, να. ώθ'ήση εκεΤθεν

<i-

νιχγνωρΙσεις, προς &.νιχζ 'ήτησtν επιχψής κιχΙ σόνοεσμον μετα. τμημ<iτων Β' Σώ

μα.τος Στριχτου προς ΕΡΣΕΚΑΝ. Σ.Δ.

21-11-40

Διοικητης Όμ<iooς ΜεΡΙΧΡΧLων Κ. Γ. ΚΟΣΜΑΣ ~ΑνΤLστρ<iτηγος

Περί ώρσ.ν

8.30

δ ΔtΟLΚ'Υ)της

tij;

Χ'Υ)ς ΜεριχρχΙιχς &.νέψερε ΠΡΟΨΟΡLκως &.πb

τηλεψώνου δτι λόγφ πuκνοτ<iτης δμΙχλης εμποοιζούσης τ-ην δρατότητα κιχΙ εΙς

εγΎuτ<iτην &.πόστιχσιν, οεν ήτο ουνιχτον ν~ &.ρχΙση ~ ,επlθεσtς τ-ην 10'Υ)ν ώριχν κΙΧί δτι α.ϋτ'Υ)

edt

&.νιχ6ληθή oι~ &.ργότερον. ΤΦ ετονΙσθYj ~ &.νάγκ'Υ) τής εΚΟ'Υ)λώσεως

τijς επιθέσεως κιχΙ ένεκρΙθ'Υ) δπω; ιχϋτ'Υ) εκτελεσθή την 13'Υ)ν ώριχν.

Περί ώρσ.ν 11ψ έλ'ήψθ'Υ) το όπ' &.ριθ. Α.Π.

543

Τ'Υ)λεψών'Υ)μιχ του Γ' Σ.

Στριχτου δπως προωθήση εΙς ΚΙΟΙΤΕΖΑΝ πεοινην Πυρο60λσ.ρχΙα.ν εΙς οιάθε σιν τijς σ.Μ.Κ. <Η Ο.Μ.κ. διέθεσε τ-ην Πυρο60λιχρχΙιχν τΙΧύτην εΙς την Χην :Μερα.ΡΧΙΙΧΥ

κα.ι

WpLaev

ώς κυρΙαιν &.ποστολ-ην τής Πυρο60λιχρχΙιχς τ.ην ΧΡYjσΨΟΠΟΙ'Υ)σΙν της

ώς &.ντια.ρμσ.τικ'ήν,

lol/f

Χoιxtdt την κα.τεόθuνσLν τής &.μα.ξLτijς δοου ΝΤΑΡΙΑ

-ΚΟΡΙΤΣΑ. τ.ην

11ην

ώριχν εοόθ'Υ) εκ του Τ:Σ.Δ.Μ. πλ'Υ)ΡΟΨΟΡΙα. περ] εκοιοομέν'Υ)ς ΔLα.

τιχγής του οια. την

aUvlXLaLV

των εΠLθεηκων ενεργεLων, ~ΤLς έλψρθ'Υ) τ.ην 14'Υ)ν

ώριχν κα.Ι εΤχεν ώς &.κολοόθως:

Movdt; 734 ΈΠLτελεΤον, Γρα.φεΤΟΥ ΙΙΙΟΥ

ΆρLθ. Α.Π.

5875 Μετα.ψορα. 8L~ &.ξtωμΙΧΤLΚΟU

,ΑπόΡΡ'Υ)τος -

Προσωπικ-η

111

ΔΙAJΤΑΓΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΙΠ' ΑΡΙΘ.

Ι. ΕΙς το ΑΙ Σ. Στρα.τοσ, κατόπ~ν της εόνοϊκης sξελΙξεως τών επ~χεφ+Ι

σεων εν ΉπεΙρφ α.νετέθΎ) ώς α.ντ~κε~μεν~κOς σκοπος fι α.πο Βορρα. εξασψάλ~σ~ς

τής εγκαρσΙας ΑΓ. ΣΑΡΑΝΤΑ

ΚΑΚΑΒΙΑΣ καΙ fι εύρεϊα εξασψάλ~σ~ς του

Κ6μ60υ ΜΕΡΤΖΑΝΗΣ. Π. Το Β ι Σ. Στρατοϋ θα επ~δ~ώξη δ~α του α.ριστερου εδρε!αν κάλuψιν ΛΕΣΚΟΒΙΚΙΟΙ α.πδ 60ρε~()δυτ~κά.

"Οριον μεταξυ ΑΙ καΙ Β ' Σωμάτων Στρατοϋ: ΛΕΣΚΟΒΙΚΙ γραμμη ΜΕΛΕΣΙΝΕ

Κορυφο

ΧωρΙον ΧΟΤΟΒΑ, &παντα εις το Β ι Σ. Στρατοθ.

Ό Σύνδεσμο; μεταξυ των ΑΙ καΙ Β' Σωμάτων Στρατο13,. κΜα την επ~

χεΙρ'ησιν ταότην, θ~ εξασι:ΡαλΙζε.,,;σ.ι όπα του Β ι Σ. Στρ~τoϋ. ΙΠ. ΑΙ &νέργeιαι εΙς

δεξιον του ΑΙ Σ. Στρατου καΙ εΙς το α.ριστερΟν

του Β ι Σ. Σl'tρα.τΟΟ !θα συντονΙζωνται δι' σ..π· εδΟε[ας, ΣUν'εν/O~,σεως μετα.ξύ Μα Σωμάτων Στρατοϋ, Α! ένέρyε~αι αδτα; δέον να εΤναι τολμηραΙ, καθ' δσον όπά

σxoντα~ κέρδη σημα.ντικά. ιν. Εις το δεξ~oν το Β ' Σώμα Στρατοϋ θα συντσνίση τα-ς ένεργεΙας του

με την επιχεΙρησιν προς ΚΟΡΥΤΣΑΝ εν συvοέσμφ μετα τής Όμάοος «Μεραρ χιών Κ.».

"Οριον μεταξύ Β ' Σώματος Στρατου καΙ Όμάδος «Μεραρχιών Κ.»

ΣΕΚΑ -

ΜΑΜΑΛΙ ΒΟΝΤΊΣιΤΗΣ -

Σ. Στρατοϋ)

ΕΡ·

Χωρίον ΤΡΕ!ΣιΚΑ (α.Πα.ντα εις Β'

Σuνδεσμος μεταξυ Β/- Σώματος Στρατοϋ καΙ "Ομάδος Μεραρχιών Κ. με

ρΙμνΊJ του Β ι Σώματος ~τρατoυ. ν. "Η Όμας Μεραρχιών Κ. και το ΓΙ Σ. Στρατοσ θα. συνεχίσουν την έ ξέλιξιν τών επιθετικών ένεργε~ών των προς δλoκλ~ρωσ~ν τής ΜΟΡΟΒΑΣ καΙ

τής στενωποϋ ΤΣΑ:ΡΚΟΝΊ. νι Καθ' &.πά.σ~ τ~ς α.νωτέρω ενεργεΙας ν~ ληι:Ρθή όπ' δΦιν δτι ~ μετά τοϋ εχθρου επαι:p~ δέον δπωσδήποτε να τηρηθή.

νπ. ΆνιΧφέΡα.τελijΦιν. Σ. Δ.

. Εις

21-11-40

εκτέλεσ~ν τής α.νωτέρω Δ~αταγής fι "Ομας Μερα.ρχΙών Κ. εξέδωσε την

α.κόλουθον υπ' α.ριθ.

2 ΔΙιΧτα.γην

επ~χεφ~σεων:

Ο.ΜΚ. Έπιτελε!ον, Γραφε!ον ΠΙον Άριθ.

A.ll. 3014

ΓENliΚH ΔΙΑΤΑΓΗ ΕUΠ(ΕΙ:ΡΙΙΣ:ΕΩΝ'

rIi'

ΑΡΙθ. 2

Ι. Τ'Ο ΓΙ 'ΣώμιΧ, Σ"tΙΡσ.τοϋ ,εχει α.ποστολη'ν να aιwεχΙa-η επ~θετ~'Κα.ς έπ~χε~-

ρ~σε~ς προς δλoκλ~ρωσ~ν όρε~νoσ δγκου' ΜΟΡΟΒΑΣ.

112

Το Β' Σωμα. Στρα.τοσ να. έπιοιώξη οι' clριστεΡGU τ~ν εύρετα.ν κιiλυψιν ΛΕΣΚΟΒΙΚΙΟΝ clπο f)ορεΙGΟυτικα. κα.Ι οια. τοϋ οεξιοσ του να. συντονΙση τα.; ένεργεία.ς του με τ~ς έπιθετικ~ς ενεργεία.ς τijς Ο.Μ.Κ.

Π. Ή Ο.Μ.Κ. με όρια. ζώνης ένεργεΙα,ς ώς προς το οεξιον το α,δτο καί

ώς π'ρος το ~ρ,ιlστερoν το ΕΡ'ΣΕΚΑ ΣΚΑ (&παντα

el;

ΜΆΛΙ ΒΟΝ'ΤΤΣ!ΤΗΣ

Χωρίον ΤΡΕ

το Β' Σ. Στρατοσ) θα. συνεχΙση oι~ τοσ οεξιοσ της τ~ς έπ~

θετικ~ς της ένεργεία.ς καΙ οια. του &'ριστερου τrις θ~ έπιζητήσrι τ~ν έπίτευξιν έπαψης μετ~ του έχθροσ καΙ τον σύνοεσμον μετα. του Β' Σ. Στρατοϋ,

ΠΙ. Ή Χη Μερα,ρχΙα. θα. συνεχΙση τ/ν έπιθετικ~ν ένέργεια.ν ως ~χει προκα,θορισθη δι~ της Δια,τα.γης επιχειρήσεων όπ' clριθ.

κα.Ι μετα. τ~ν δλο

κλήρωσιν τοϋ oι~ ταύτη; κα.θορισθέντος &.ντικειμεΥικοσ σκοποσ, ν~ ώθήση δρα.

στηρΙως τ/ν ύπ" α.δτ~ν ΌμιΧο" &να.γνωρίσεως μέχρι της ά.μα.ξιτης ΚΟΥΛΙΑ- ΤΕΠΕΝΤΖΙΚ .ην να. Οια.κόψη κα.Ι εκείθεν γα. εξα.ποστείλ η &να.Υνωρίσεις προς

l'ΚΙΑιΝΤ'ΖΙ κα,Ι ΝΤΕΡΚΟΝ.

IV.

"Η ΧΙη Μερα.ρχία. οια. του οεξιου της να. όπο60ηθήση τ/ν έπίθεσιν τ'Yjς

Χης Μερα,ρχία.ς ώς ~χει προκα.θορισθή κα.Ι oι~ του ιiριστερoσ της ν~ έπιζητήση

τ~ν έπίτευζιν της μετα. του εχθρου έπα,ψής κα.Ι τον σόνθεσμον μετα. του Β' Σώ μα.τος Στρατοϋ.

Προς τοϋτο τίθεμεν εlς τ~ν

OLcieEalv

της, πλ~ν της ,έπιλα.ΡΧΙ\,Gς ΠΑΠΑΘΑ

ΝΑΣΙΟΥ κα.Ι τ~ν έντος του &πογεύμα.τος της α,υριον &ψικνουμένην εΙς 'ΆγΙΟΥ Ζα,χα.ρία,ν Δ' Όμ~Oα. &να.γνωρΙσεως, ~τις μετα. της ως ~νω επιλα.ρχία.ς άπα τελοϋσα ένια.ίον συγκρότημα. ύπο την οιοίκησιν του &ρχα.ιοτέρου να. προωθηθ'ίί

.εν τ'Ώ κατευθύνσε: χωρίον ΓΡΑΜΜΟΣ ΕΡΣΕΚΑ

ΧΕΛΜΕΣΙ μέχρι της οημοσία,ς δοοα

ΚΟΥΛΙΑ κα,Ι έκείθεν να. έξα.ποστειλη &.να,γνωρίσεις προς &'να.

ζήτησιν έπα.ψης lol~ εν τ'Ώ κατευθύνσει ΧΕΛΜΕΣΙ

ΦΟΥΣ

Σ.Δ.

21-11-40

ΕΣΚΡΑΒΕ.

Διοικητ/ς Ο.Μ.Κ. Γ.ΚΟΣΜΑΣ 'Αντιστρατηγος

ΕΠΙΘΕΣΙΣ ΚΑΤΑ 'ΤΗΣ :ΜΟΡΟΒΑ ΚΑΙ ΠΤΩΣΙΣ AYTRΣ ΔΙιΑ ΤΉΣ ΚAT~Σ τοτ T~ν 14ην ώρα,ν δ πα,ρα. τ'Ώ τηλεψωνικως ότι τ~ν

13.45'

Xll Μερα.ρχία.

rw.

1878

Σύνθεσμος τi'jς Ο.Μ.Κ. ιiνέψερε

-ηρξα.το πα,ρα. τijς MEp\,Gpxlιz; fι έπίθεσ«; μετά προ

πα,ρα,σκευ~ν Πυρ0l60λικοσ, με ~γνωστα. μέχρι της στιγμης εκείνης &.ποτελέ σμα,τα..

ΠερΙ τ~ν

16.30'

iι Χη Μερα.ρχία. clνέψερεν έπΙσης έπΙ της στρα,τιωΤΙ'Κ'1Ιζ

ααταστασεωτ τα. μέχρι τ'Yjς στΙΥμ'ijς έκεΙν-ης ιiπoτελέσμα.τα. &τιν.χ συνοψΙζονται είς τ/ν κciτωθι ιiνα.ψoρ~ν τrjς Ο .Μ.κ. προς το

Τ .Σ.Δ.Μ., lxouaIΧV' ώς &κο

λοόθως:

113 8.

Γ. KO~MA: ΕΑΔΗΝΙΚΟΙ ΠΟΔΕίΜ:ΟΙ

Ο.Μ.Κ.

ΈπιτελεΤον, ΓραφεΤον ΙΙΙον Άριθ. Α.Π.

3017

Τ.Σ.Δ.Μ.

'ΕπιθεσΙς μας έν τ~ πατευθύνσει 1720-ΛΟΤΟ εύρεθεϊσα προ

laXUpGJ'1

&ντιστάσεων καθηλώθη, τραυματισθέντων Διοικητοσ δεξιοσ ΤάΥματος καΙ τινων σ.ξιωμα.ΤΙΚών.

"Επίθεσι; εν τ~ κατευθϋνσει κατCt

1878 εξελΙσσεται εuνΟLκώς και διετά

χθη δλoκλ~pωσις δια. κατα.λ~ψεως όψώματος, το δποΤον εχει όπερκερασθή υπb

τμημάτων πρώτου κλιμ,rxκΙου. Έξ ενδεΙξεων ψα.Ινεται ΟΤΙ δ εχθρος έκλονίσθη.

'Επίθεσ«; κατα. ΚΟΣΤΕΛ εξελίσσετα.ι ,επΙσης εύνοLκώς. Σ.Δ.21-11-40

ΚΟΣΜΑΣ Γ. 'ΑντιστράτηΥος ΠερΙ ώραν 19ην α.Ι ΜεραρχΙαι &νέψερον τΎjν κατάστασιν εΙς ην εuρΙσκο'l

το κα.Ι βάσει των προφορικώς δοθεισών πληροφοριών των 1ι Ο.Μ.Κ. όπέβαλε την

19.30'

την κάτωθι υπ' &ριθ.

3023

σ.ναψορα.ν τi]ς Στρ. Καταστασεωτ.

Ο.Μ.Κ. ΈπιτελεΤον, Γρα.φεϊον ΙΙΙον 'Αριθ, Α.Π.

Ά ν α. φ ο ρ ά

Ρ α' ς

3023

ΩΡΑ:

Σ τ Ρ α. τ ι ω τ ι κ -η ς

21 ης

Ν Ο ε μ

19.30. Κ α. τ α σ τ ά σ ε ω ς

&σ

Ρ Ι Ο υ

Τ.Σ.Δ.Μ. Χ Μεραρχία. μετα.

taxupov

σ.Υωνα κατέλαοεν ύψωμα.

1878

και προώθησε

δρα.στηρίως τμ~μα.τα. επαφής επι κα.τευθόνσεώς τ-ης.

ΧΙ ΜεραρχΙα. προώθησε δεξιόν της εΙς ΚΟΣΤΕΛ έν στενφ συνδέσμφ μετά Χης.

Πλ-ηροφορΙα,ι περι λαφύρων και ιχΙχμα.λώτων δεν ελ~φθησαν είσέτι. Σ.Δ.

21-11-40

Διοικητής Ο.Μ.Κ.

ΚΟΣΜΑΣ Γ. 'ΑντιστράτηΥος Κατόπιν των ώς &νω κα.Ι περΙ ώρα.ν 20ην

ΔιοΙκησις Ο.Μ.Κ. εξέδωσε

την κάτωθι Δια.'Όα.yΎjν πρ,οςτάς όπ' αυτYjν Μερα.ρχΙα.ς.

Ο.Μ'κ. 'Επιτελετον, Γρα.ψε!ΟΥ ΙΙΙον

ΌΑΡΙ'θ.

AJI. 3024

Χην κα.Ι ΧΙην Μερα.ρχΙα.ς

114

δψα. 2Οη

Αϋριον συνεχισθΎ) Sρ<ΧσΤ'Υ)ρΙως έπLθεσις έπΙ κ<ΧτευθύΥσεώς σ<χς, συμψώνως

τ'Ώ υπ' &ριθ.

Δι<χτσ,γ-Ώ !πιχεφ~σεων, !κμεταλλευόμενοι σ'Yjμεριy~ν !πιτuχΙαν

διά καταλ~φεως

1878. Σ.Δ.

21-11-40

ΔιοικητΎις ·OμάJO'oς Μερσ,ρχιων Κ.

ΚΟΣΜΑΣ

,Αν-tιστρά.Τ'Υ)γος Περί τ~ν

&ραν παρεσχέθη ~ πλ'Υ)ροψορΙα εΙς τ~ν Ο.Μ.Κ. δτι τί

20.50'

θεται όπο τάς Διαταγάς Τ'Υ)ς ~ νπ'Υ) ·Ομας &ναγνωρΙσεως. Ή Ο.Μ'κ. έξέοωσεν αμέσως τ~y κά.τωθι Διατcι.γ~ν. Ο.Μ.Κ. ΈπιτελεΤον ΓραψεΤον ΙΙΙον

'ΑριΗ. Α.Π.

ώραν 21'Υ)ν

3025

Χ'Υ)ν ΜεραρχΙαν

Τήν είς τ~ν Οιά.θεσιν Ο.Μ.Κ. τεθεϊσαν εΙς ΒΟΖΙΓΚΡΑΔ νΙΙ'Υ)ν Ο. Α. τίθεμεν όπο τάς Διcx,ταγ~ σας. Αϋτη έ-νοuμέν'Υ) μετά τής όψΟ όμα.ς ΧΙης Ο.Α. ν& ιiπoστειλη ένιαΤον συγ

κρόΤ'Υ)μ<χ όπο τ~ν ΔΙOΙΚΎjσιν του ά.ρχαιοτέρου, όπερ νσ. δρά.ση συμψώνως τ'Ώ πα

ραγράψφ ΠΙ τής όπ' &ριθ.

Διατσ,γijς έπιχεφ~σεων Ο.Μ.Κ. Σ.Δ.

21-11-40

Δι.οΙΚ'YJτ~ς Ο.ΜΧ. ΚΟΣΜΑΣ Γ. Άντιστρά.Τ'Υ)γος 22α

Ν ο ε μ

6Ρ

Περι &ραν

ί ο υ

6.50

α[ ΜεραρχΙαι ιΧνέψερον προψορικώς ΟΤΙ δ έχθρος ύπεχ(ί>

Ρ'Υ)σε Κιατά την νύκτα και οιέκοφε τ~ν έπαψήν.

·Π Ο.ΜΚ. κατόπιν των α.Υω πλΎjΡOΨOριων όπέ6αλε τ~ν κατωτέρω τηλε ψωνικ~ν ιiν<xψoρά.ν:

Άριθ.3029

ώρα 7'Υ)

Τ.Σ.Δ.Μ. Κ<Χτά.στασις πρωtα.ς 22<χς Νοεμ6ρΙου Έχθρος οιακόφας !πcι.ψ~ν κcι.τά τ~ν νύκτα ύπεχώρησε. ΜεραρχΙαι διετά χθ'Υ)σαν προωθηθώσιν οραστ'Υ)ρΙως έπ] κατευθύνσεών των.

Ο.Μ.Κ. Σ.Δ.

22-11-40

ΚΟΣΜΑΣ Γ.

,Αv-tιστρά,Τ'Υ)γος Περί &ραν

11'Υ)ν

έλ"ήψθ'Υ)

κιiτωθι Τ'Υ)λεγραψικη Διcx,ταγη τοΟ Τ.Σ.Δ.Μ.

cipte. 5897, ώρα 11'Υ)

115 , '-

Ο.Μ'κ.

Tηρ~σατε έπαφ~ν έπΙ κατευθύνσεων: ΝΙΚΟΛΙΤΣΑ -

MOΣXOΠOΛI~

καΙ έξασψαλίσα.τε α.δχένα. ΚΙΑΡΙ Στόπ. Να. καλύΦητε σταθερώ; το

τοη Γ' Σ. Στρατοϋ καt να. συνδέεσθε

&.pLatEpOv

~ε δεξιον Β' Σώμ.ατος Στρατοϋ Στάπ. CΌρια. μεταξυ Ο.Μ.Κ. καΙ ΓΙ Σ. Στρατοϋ

1307 (ΝΤΡΕΣΟ-

1313 -

ΒΟΝ) α.πα.ντα. εΙς Ο .Μ.Κ. Σ.Δ.22-11-40

ΟΗ Ο.Μ.Κ., -ηΤLς προ της λήψεως της ~νω ΔLα.τα.γης ε!χεν κατατοπισθή

ΠΡΟΨΟΡLκως, περι την

9.30 {/)ραν &πι των προθέσεων της ΣτραΤΙιΧς, έξέδωσε τη,ι

10ην (/)ραν την κιΧτωθι Δια.τα.γην επιχειρήσεων.

Ο.ΜΧ. Έ!π,ιτελε!ιον ΓΡOJψείον ΙΠον

ΆΡLιθ'. Α.η.

3031 Άπόρρητος 'Ε'Πι &.ποΟεΙξεL

ΔΙΑΤΆΓΗ ΕίιΙΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

rn'

ΑΡΤΘ.

Ι. Κα.τόπι'Υ 'ιΧ.πωθιήiQiεως έχ!θ'ρ,οί). καΙ 'o~ακoπης τώ &.γ6Νος πα-ρ' α.ίιτου ~

ΜΚ. θα. έΝεργήση tv τΊj ')"EiIt κΊj κα;τευθύ~σε,ι ΝΙ;ΚΟΛΙΤΣΑ

ΜΟΣΧΟΠΟΛΙΣ κα.Ι θ&έξωσψ'α.λίlσ'Υ) την κα.τά.λ'Υ)Φιν

ΚΑΜΕΝΙΤίΣΛ

α.υχένος ΚΑΦ

ΚΙΑΡΙ,Τ.

Ζών'Υ)

ένεργεΙα.ς

Δειξιον διριον: ΣrΝΙΤ~Α ΤΡΟΚ

1313 (7

ΝΤΑΡΖΑ

χιλ. Α. Μοσχ6πολ!ις

- ΜΠΟΜΠΟΤΤΣ,ΤΑ - ΓΙΑ 1515, 5 χιλ. Β. Α. Μοσχ6.πολις) , χ

πα-ντα. ναΙ

Άpιστεp~ ~Ψ'ιoν: ~μετc)j6λητον.

Π. ΟΗ Χ Μερα.ρχΙα. να. ώθηθΊj ταχέω; έν τ~ κατευθϋνσε. ΝΙΚΟΛΙΤΣΑ

ΚΑΜΕΝΓDΣΑ

ΝΤΡΕΣιΝΙΚΟίΝ καλ ν,& κα.τaλriJο'Yj

Φώ,μ.ια.τα. ΚΜιΙΕΝΙΤIΣ,Α και ιδλ6Χληρ'ον

-00

OLa. του

~γκιoυ της τα

ΤΕΠΕΤΖΙ κα.ι έν'Όεσθ.εν να. ιM)"ή~'Y)&.να.γyιωpΙσει;

ύπ" αιυτ/ν ΙππικΟΥ -roρος τ~'ν κα.τ;ειjθυινσι1Y ΝΤΡΕΣίΝΙΚΟΝ

MOΣιXOΠ:OΛIiΣ7φος &ν,αιζήΤ'Υ)lσιν εmφης. Να. κα.λύπτη oιooρrκ.ως το &ΡLlστεΡlον του ΓΙ Σ. Στρaτσσ μεθ'

νσ. οιιατελ'ΙΙ

έν BΙιtΡIJι~ί σ:tIi\JΙ~~''''IΜ-Ι>,

ΠΙ. ΟΗ ΧΙ Μειρα.ρχΙα. να. ωιθηθη τια.χέ·ωςέν τ'Ώ κaτ:ε\jWιΥσε~ ΚΑΖΑΝ KO~TEΛ

116

ΚΑΦ

ΚΙΑΡΙΤ

ΓΙΑΝΤΣΙ

(1453) -

- -

ΓΙΚΕΡΚΕΒΙΤΣΑ

καιl ν,σ. καταλΟΟοη οισ. του όγικου τ'ης τον αδχένα ΚΑΦ - Ε - ΚΙΑΡΙΤ - ΧΕΛ ΜΕΣΙ - ΣΤΙΚΑ (1160) καΙ έκετθεν να. ώθήση riνα.γνωρΙσεtς κα.Ι δλον τό Ιπ πικ6ν της 1ΌΡ.δς τeις 'Κ.α'Όεuθύνσεtς ΚΟΥΛΙΑ - ΓΚΕΗΚΕίΒΙΤΣΑ - ΣΕΛΕΝΙ ΤΣΑ

ΦOrΣ

ΣΚΕΡΑΒΕ Q'tρος &ν'OOζήτησΙN&π~φης.

Νά. κιαλόπτη .oιαιprκως το άιρ~στΘρόν πλ'ευ:ρό'ν της Χης Μ'ερα.ρχ(α.ς κσλ '1α. είναι ~ΤOίlμη Υ' ά.'ftΙα.Πiεξέλiθη \ΟΙά. lμέροuς του ο"{'κου της κ,α.τα. πα.ντός τuχον "Ι.}.'}

Ούνou

τοσ ι&.ιρι,στερασ της, τελοΟοο, έν δια.ρ'κε! ~νιδ'έ,σμφμε'~ τοσο'εςιου τ:ισ

Β' Σ. Στρ'α.wU.

'Όριαν διαχειρίσεω; μ.ετα.ξυ Μεραιρχιων. ΚΟΥΡΙΑ

ΛΑΤΑ

ΟΡΕΝ

ΣΧΟΠΟΛΙΣ)

ιν.

(1024) -

, &π«ντα.

ΜΠΑΜll.ι\.

ΠΑΠΑΤΕΠΕ

10508.00 (3 Χ'ι~. Ν.

ΠΟ1 • 4

Δ. ΜΟ·

είς Χ·ην.

Έ φ ε ο ρε Τ 'α.

ΤΟ ΘΙς 'oι~Hεσιν δμΟΟδος

1) 13

Τάγμα. νσ. α.χ!θη είς πεpιtOx~ν ΝΙΚΟΛΙ

ΤΣΑ, μερίμν"Ώ Xrις Μερα.ρχία.ς.

Ή ΧΙ :Με,ρα,ρχΙα. νσ. ά)θ1j,ση εΥ(/. Τάγμα

(κατeι ΠIΡΟ'Dίμ,η.σιν του

Σ.Π.) με~ά Δ)σεως τοϋ ΣUΥτ!ά;wοοτος ,εΙς τον α.Ώχέιγ,α. Ν.

130:) Σ:ΤΑfΡΟΕ1ΔΟfΣ (3

χιλ. Β.Δ. ΝΙΚΟΛΙΤΣΑ) εΙς οιάθεσιν Ο.Μ.Κ.

Δ ι α. Ο ο Χ ι κ ο ί

Σ τ α θ μ ο ί

Ο.ΜΚ. BOZIΓΚPAJΔ Τι

Δ ι ο ι κ 1ι σ ε ω ς

KIOfTEZA

κα.ί είτα. ΝΤΑΡΖΑ

Χ Μεραρχία. ΝΙΚΟΛΙΤΣΑ ΧΙ Μερα.ρχία. ΓΡΑΜΜΟΣ κα.Ι είτα. ΜΟΥΤΚΕ ~ ΚΟΣΤΕΛ

Σ.Δ.

22.11.40

Δι(lικητ/ς Ο.Μ.Κ.

ΚΟΣΜΑΣ Γ. 'Αmιcπρά.τηγος Περ,ι τ~ν μεσημιορίιιχιν 'ΚιΙΧί κα.τόπιν της IOO\fW Δ) γης ~ Ο.ΜΚ. &'πέcrτ'Eιλεν α:~α.yνωιρΙ!σεις ,διά τδJν γέιΟΥ ΣΤαJθιμ.o,y Δι()~'κή"Θώς της" πειρί τ/Υ 16ΗV ω,ρl\l.V' οε στα.ν επλ ηρoψ"ορ'ή;θ-η πα,ρeι των ά;Π,Qlστl\l.λ'ειισ6Ν ,&yα,γ'fωp(,σεων 'σχεταως μέ τ~ν νέιχν ,έγκα.W-σιτοοσιν κ~Ι 'τσ.ς;οι,:χιΟυ6άσεις ·&'πέιστιειλεν δλ6κληρον το ,επιτελεΤον τΎjς

Όμάiooς προς oηιμιι()υ!ρyΙ,~y του ν'έου ΣJΔ., δ ιοε Σ'φ~τηγoς Διoικητ~ς μετά ΤQ!j Έπιτελάφχου κα.ι του Δ~ευH!)y'τoσ του

11100 Γρ'IΧ:φειίoυ

πlι:φέIΙJ;Ξιναιν εΙς

ΝΕΣΤΌ

ΡΙΟΝ δπου uπηlρχοvοι,οοοιΌ,άισeις ιμέχιρις έγκα.τοα.στά.σεως νέων τοιούτων εΙς το,'1 νέον Σ. Δ.

Περιι'Δρχν 20ην 'fι Στρατιωτι Κ~ Κα.τάστ,α.σις παρουσιαζετο ώς &ικολοόθως: 'Αριιθ.3033 Τ .ΣΔ..:Μ.

Άν~φO'Pά Στρατ, Kα.τooσvά.σεως 29ης ώιρ~ς

'--

22-11-40

117

ΔΙΑΤΑΞΙΣ: 'Αμ.φ6't1~Ρ:~~ ~Ι Mεpo:ρχΙιiιΙ ΚJ~τ~λ~ΟQν &.μ.α.χ,,/τιΙ τον &ντ~κεψεν~"l.ιδ·; σΚQπόν. (ΒΟΝΤΙΣ:ΤιΑ

ΚΟΤΛΙΑ

l:Iγκου των στενωπδν ΚΑΦ

ΤΕΠΕΤιΖΙΚ) κιρocτοUι~α.~ οια. 'cl')')

- ΚΙΑΡΙΤ

Στόπ.

'Εκ τΟΟ ώιθιηθιέrγτoς, Δυτ,ικως τ~ς &μαξιτ~ς EPΣER:.ΛΣ

ΚΟΡΤΤΣΑ:Σ,

ΙΠΠΙΚQύ δεν η~ιφΘ,,/σαy είσέτι πληpDφOP[α.ι.

ΓΕΓΟΝΟΤΑ: Δρα.στ,,/;ρ,ι6τ,,/ς

€Xe,pt<j(jou

ΠΘζικΟΟ

ΠυΡο6:0λtιχ,οu μηo'J.ιμ: νή. Έ

χθρtκ~ς ΆειροπcψΙα.ς σχsτιrκως oIp·oιnt'YJ'pt,oc. Βομ'6-:ψοtlσμοίέκ

νων καJB' "ήμε'tlέiρου Πυιροοολtκο,u

ocv:eu

&.πoτειλέι~μιxτoς. Βομ6αΡοt:jμοί κατχ

'Σ.Δ. της Χης ΜεΡιοορχίας επέφερον τιραυματισμ,ον 6 ιδπλttων καΙ των κια.ί τον θάνατον εις

ι'fψαν

23.30

10 πoλ~

6 !Πο,λΙτιας.

ΟΜΑΣ ΜΕΡΑΡΧΙΩΝ Κ. Περί τήν

«.ερoπλιi,·

Γ. Κιοσμάς Άντtστ,ράιΤ,,/Υος

Ο.Μ.Κ., έπί τ~ Π;ΡΟ:ί6ψεt <Χ.'Ιαχω,ρή,σεως κχί τ,οσ εΙ;

ΝΕΣΤΟΡΙΟΝ παιp,~εΙ~ντoς ΔΙO~Κ,,/ΤOύ της, 'Κα.τ~ τα.ς πρω'ίνα.ς ώρocς της νυ κτος ύπέ6αλεν τήν ύπ' &'Υέψφεν δτι '&'.πό

&'ptH.

Α.Π.

303'8

ΟΟναψορα.ν πρ,ος το Τ.ΣJΔ.Μ.,

Ot'

rι;

Νοεμβρίου δ Σ.Δ. τΎjς ΌμιάJooς θl~ ήτα το χωρίον ΚΙΟΙ

ΤΕΖΑ, τ~ς Χ,,/ς MεραρxΙ~ς το ΝΙΚΟΛΙΤΣΑ καΙ τ/ς ΧΙης το χωρίον ΓΡΑΜ ΜΟΣ.

ΑΝΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΤΟΣ Υ.ΠΟ ΤΟΥ Τ:Σ.Δ.Μ. Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΠΤΩΣΕΩΣ ΤΗΣ ΜΟΡΟΒΑ

Ν οε μ

6Ρ

Ι ο

Περί τήν 4Υ)'νώραΥ ηψpf}η ~ ύπ' ια.,ρ{)ι.

5297

Δtσ.ταγΎ) τοίί Τ.'Σ.Δ.Μ.,

ot'

ής καιθωρίζετο ,απως το Β' Σ. Σ'ΌΡ1(Χτ-οίί πραΕτοιιμά,ση ,επtχείρησιν 10Ι' ίππtκοu &πο

τ~ς πε'ριloχ~ς ΕΡΣΕΚΑ

ΒΟΝΤΙΣΤΑ π'ρος τήν κα;ΤIε~θυ'Iσιν ΠΕΡΜΕIΤΗ,

επΙιmoπφ St-εuκολύViσε,ως τωlΥ!πί της κo,~λMoς ΑΩΟΥ lπιχεφ1jσεων 'Xixt έν συ νεχεία. προσέθετε δτι

εις ά.7~λ~yέπιo.Ploμ~'y,

έπιχεΙ'ρησ,ις α.ϋτη θα. &.πΟΟλέψη ιiν,αλ6yως συΥθηκων είτε είτ'ε εις μιWtμώ't'sρoc &.ποτε,λέισιματα.

κχί Οτ.ι

εκτέλεσις

'θα. ιiνα.λψpθη όπο ι'τ/ν' προηπ6'θΘσΙΥ &"ποχα'ΌοοστΟΟσεως ευχειρους ιiνεψooιαισμoσ κ:χ.Ι ~ν τέλει, κα."Ό6πtν των &νω, οιέταισ,σε δπως Τι Ο.Μ.Κ. θέση εις τήνοιιΟΟθιεσιν wiJ

Β' Σ. Στρα"t'ο'u τ'ο ταχό'Όερον τή:νέΠ'.lλαιρχίlα,ν Πocπ'α.'θα'VασΙουε,lς τήν περιοχήν ΒΟΝΤ,ΙΣΨΑ.

Πα'τ6πt,v της ,άνω Δtα,τaγ~ς, περί τη>; 6,,/Υ lω,ρα,ν, ~ Ο.Μ.Κ. οtέτ:rt:ςε τΥι" ΧΙην :Μερ,α,ρχί:ΧΝ δπω; ιθΘση ιiμέσως εις τήν lδιιiθ:εισι1y Β.Σ.Σ.

woct

εΙς ΒΟΝΤΤ

ΣΤΑΝ την &νω lεπιλΙΟΟΡΧΙlXiν.

Περί τ~ν 6.15' δ Στρσ.Τ"/ΥΟς Δtο~κητης τ~ς <OιμάJδιoς, μετ~ τοiJέπt'ΌελιiΡ 'χο\) κ.α.t τo~ Δtε\)ιθu'ντοuτοu ΙΙΙQυ Γρα.ψεΙου &;νεχώιρησεν ΙΚ ΝΕ:Σ,ΤΟΡΙΟΥ' κα.Ι περί τήν

11 ην

δJραν ά,cpΙχθη εις KlorT~~AN.

ΠφΙ τήν 12ην ώραν επετεύχθη 1)τελtκή ΙπtκοtvωvΙα. μετα. των Με,ραρ-

. , '--

118

πλ~lν δμως, ώς α.νέψε-ρον lΧδτlΧι, οεν εΤχον εΙσέτι πληΡΟCΡ{)iρΙας,

xtG)v,

LΟΙ·ω;

Π1..ρα ,των .α.ποΟ'τα,λεισωlν όπ' IΧ1JtwV α.νlΧγν,ωρΙσεων.

Περί τήν 15ην ώρσ,ν, ~α.Jθ' ηνα,ί Μφα.ρχι,IΧΙ α,νέφερον σχετικως με την oισ;w.ιςυν των, ή Ο.Μ.Κ. όπέΌα,λε ρ,:ωιν

τ/ν ocσ;tωlθι

·ειΚΤΧΚΤ(J'I&.ν::>:.:φοιρ·α.ν

πληΡοΨ)

: 'Α,ριθ.

3040

ώρι:l-

Τ:ΣJΔ.Μ.

'Έ κ τ α, κ τ

(')

α. ν <Χ CΡ Ο Ρ α.

π λ η Ρ ο φ ο' Ρ ι ω ν

23-11-40

ΧΙ MφlΧρχ!α ~ια. Ηεζικοϋ της κα,τέχει την j'1ΡCXJμμ~ν, ύψώμmα, Βr:ψεΙως ΣΤΙΚΑ

ΦΛΟΚΙ, αUΥΟε'θ,εΤσα. μετά o~ξιoϋ Β.Σ.Σ. ΘΙς ΒΟΝΤΊΣΤΑ Στόπ.

ΆνlΧγνωρ,Ισεις ίππικαϋ της κα:σα την έσπeρ'α.γ τ~ς χθες ΙφθlΧσαν μέχρι

ΛΕΝΤΕΚΑ καί l&.νέφεΙΡΟΥ 8τι ιδ Ιχθρος

λ ε ι Ψ 'ε

Χ ω :ρ Ι α.

Μ Π Ι Λ Ο

αινlΧγινωρΙ,σεις ίΠΠ'.ΧiOϋ π'ρός ρσΖΑΜ

&. π ο 2 η lμ έ Ρ ο υ Ιγ κα, τ έ Σ Ι - Λ Ε Ν Τ' Σ Α, στόπ , "Έτερα. ι ΡΑΧΟΒΑοΌοεν riviΙCΡEPoν μέχρι ιτφωtα-ς

στόπ , Σό;νIo,εσtμoς ίππnω\) μιΘτα Β' "Oμhooς ο;νlχγvWlρ,ισεως έ'!tετεύχ~'Yj ε'Ις

Alor-

ΡΑΣΑ στόπ , Χη Μερα,ρχΙα. οι' ογκοu της κατέχει την γρα.μμην ΦΛΟΚΙ

ΤΕΠΕΤΖΙΚ στόπ, ''OγiΚOς ΙroΠΙκοί) της εΔρΙσκετο πρωϊαν (j~IJ.;EIPoy' εΙς ΝΤΡΕ ΣΝΙΚΟΝ στδπ. 'ΕλλεΙποuσι πληροψορΙα.ι πα-ρ' &.ποσταλεισων προς ΜΟΣΧΟ ΠOΛIN&'νIΧΎν,ωιρΙσε'ων «Ότο\) στόπ. Σ. Δ.

2Q:-11-,:!=O

ΔιΟ'ικητης O.M~K.

ΚΟΣΜΑΣ

'Αντι στρ ά,τηΎ1ος

'Εν lσ1J,IEXELq. ή Χη Με,ρ'χρχ!ια- ά,ν'έφερεν δ'ΌΙ το Σuγ'Κιρότημα. Ιππικού ΤΥ); την π,αιριελiθζ),oo:lΧν νύκτlΧ, ΙΥιω εύ,ρ!,σκε'ΌΟ εΙς την πφιοχηιν ΝΨΡΕΝΣΙιΚΟ, έπ~

οιτρεψεν δπίσω των γ:ρcxιμ-μωιν κα.ί oι:εrνυκτέιρ'ευσε, την οε ΠΡ'ωtlχν'έπα-v~λ'θε προς συ'lέχ~σιν τωΥ l&.νlιχγνωρΙσ'εών του.

I{jσ,τόπιν τής έν-φΎ1εΙας ταύτη; ή Ο.Μ.Κ. έξέlοω,σε την κσ;τ ωθ ι Δια.τα-γ·ην

προς τήν Xrj1Y' Mε'ρlΧρχΙαN, -ην 'Κ'ο1.ί εκοινΟ'!tοΙησεν Κ(l,ί προς την ΧΙ Μερ(l,ΡΧΙα.'I. 'Αρι·θ.

3051

(ίοιοχεΙρως ΣUντεΤ7.γμένη ύπό Στρα.τηγου)

"QplΧ 16η

Χη'l :MEPαIpxLcx.v Τ. Τ.

345

'~~νέργεια. σ1JγΚιρoτήl1α.τoς Ιππιrινoυ σα-ς, &.πoτελoUoμιένou εκ.

Όιμ&.Οων ι&.να.

γ'ιωρ'Ισεως,έπιστρiΦr; δπισθεν ΠεζfJΚOσ δπως ο~<ΧνuχτερεύσΥ), κια-Ιτοι εύρ,Ισκε'1:0

119

πρό εχθιΡοσ {nοοχωιροσντος ΘΙς σημα.ντικ~ν &.π,6στα.σιν

μεθ' οδ o~OEμία. όπηρ

χ'εν έ.παιCΡ~ ΚipΙ'νlετ,αι~ &'ΠIΟΟΡ'cXJο'εm,ος στόπ. 'ΈΟIΕΙ ώHηJθη τολμ'ηρως έπΙκα.11εtJθWσεώς του κα-Ι ,διαινυκτε,ρ,εύση ύπΟτ.η'l

κά-λυΨιν ΚιαιτΟ'Πτεύισεων 'καιΙ ιiν,αιj'lνwρΙσεώιν του έκεΤ ενιθα. έΥόκτωσεν, λιφ&iν~v &μα. τ~ όπό των Κια,γoνι,q.ι.ων ά.ναιΥρ'αιψδμεΥαι μέτψαι σ..σψαιλεία-ς του στόπ.

ΌμοlΙως οέον έιξ έκ~στoυ σοοα;ροϋ σημιεΙου πληpCΙψio,pη τΥ]ν ΔιοΙ:κησΙν του, Ειστω ΚιαJΙ &ιρνητι,χως στόπ,

Δια.τάιξιαιτε Διοικητψ Συγκροτήμα-τος Ιππικοϋ OΙΚiα.'.olλoyήση άΝω ενέργιει,rX.ν του.

Σ. Δ.

23-11-40

Γ. ΚΟΣΜΑΣ Άντιστιριχ.τηΥος

llEpt 21.30'ω'ρ lιχν τό Τ .Σ.Δ.Μ. &.πέ,στειλε O~' &ςιωμαιΤΙΧIJσ τ~ς ύπ' α.ριθ. Α.Π.

5932) 23~11-40

όΟηγΙα.ς ΘΙς τ~ς δποίαις εξέΘετε τ~ς προ'θέlσεις του,ώς έ

ξης, επι λέξει: Ι. ιΔι~ τΎ]ν μετ~ τα. γεΥr:Νό11OC της 220cς έξlελι,οοομένην πιφΙ{)!οον τι:i)ν επ~xει ρήσεων αιl ά.πιοστολα.Ι τ,ων Σωιμ!iτων Σ!'tρια-ΤOϋ κocΙ τοϋ ΣυΥκροτήμαιτος Κ.&ξαιρ

τω"lΤαιι &κ της τcρo τοιϋ μετώπου ήμωνoιαιτάJξεως 'Xι'ocl στά.σεως του εχθιροσ.

Πριόιθιεσις της ΔΙOιlΚ~,σεως ιευνα.ι ν~ έκμ,εταιλλ-ευlθΎj τΥ]ν εΙς τ:~ς τά.ξεις τοο εχθiρoυ εκ της συιμ;πτόξ:εως ,εκ τΥίς ΚΟΡγΨΣΑΣεπελθ'οϋσocν σϋγχυσιν, ν~ π'ρο

αιΥάΥη προς ΔrΣΜΑΣ τΥ]ν οιάταιξιν, ούτως ωστε_ ν~ καιλύψη έπα.ρκω~ &ρτηρίαις

&νεψαΟΙ'ΟΟΟ1μοϋ κα.Ι τέλος νια. τηρ'ήση δπω~oήπl')τε τΎ]ν &π!α.ψ~ν μετά του εΧθρου.

11. K;ιJθoρΙιζω

σuνεπως ιOι~τΎ]"1 περίοοον τα.ύτη~ τ~ς ά.ΠOI:700λ~ς τιίΝ Μ. ΜΟ

ΝΆΔΩΝ ταυ Τ .Σ~Δ.M. 6>ς lξης: Α..

Φ ΑΣ Ι Σ

Γ' Σ~ Στρατοϋ: 'Εξασψά.λΙσ'ις τοϋ ,ΟΥΚου ΙΒΑΝ,τηςστιενωποσ ΤΣΑΓΚΟ

ΝΙ καιΙ τά εν τ'Ώ ζών"ιj ένεΡΥεία,ς του τμήμαιτα, της ΜΟΡΟΒΑΣ. Τήρησις έπα ψ~ς ~φoς τας έκα.τέρ,ωθεν της λίιμνης ΜΑΛΙΚ &ΨΤΥ/ρΙαις, ώς κα-Ι Πόρος τΥ)ν κσ.:,:α

μήκος της μεΥrX.λης IIPElliIAΣ. ΣυΥκρότημα.Κ: "Ισχυρά καιτοχΎ] της στενωπού ΚΙΑΡΙΤ. Κάλυψις του &ρ~ στεροϋ πλευροϋ τοΟ Γ' Σ. Στρατοϋ. ΤήΡ'η,σις της επα,φης iΟΙ' έλα,cρρων στοιχείων

Πόρος τ~ς)l.~τευιθό'nεις ΜΟΣΧΟΠΟΛΕΩΣ καΙ ΟΣΤΡΟΒΙΤΣΑΣ. ΣύνΌ'εσ'!JJOς με τα τοϋ Β' Σ. Στρατοϋ,

Β' Σ. Σ'tΙΡlαιτοu: Κά.λυΦις του ΛEΣKOBIiΚIOY από Β.Δ. εν στενij συνερ yαocrlq, rμε'τ~της Με:Ροορχίαις ίππιαοϋ. ΣύνιδεΟ'μιοςμ;ε'τιΧ του Συγκροτο//'Ι.Ι.σ.τος Κ. ΠροlοοευΤLκή, &Υ«λ6γως της Οει.

τιώσεωτ των ι&.νlεψοΟΙΧΟ1μων του, κάιλυψις τ~ς &ρτη,ρΙα.ς ΛΕιΣΚΟΗΙΚΙ

ΣΕΚΑ.

120

ΕΡ

Β'

Ι"

ΦΑΣΙΣ

Σωlμ~ Στρατοϋ: Προα.γωγή της δΙ~'σιΧξεώς του μετ~ξί> των λψνων Με

γά.λης ΠPEΣiΠAΣ 'Κί~~ ΜΑΛΙΚ ε'~ς το ύψος τών βορείων έξό;οων τωrιιέκ~τ.έρωθ:εν της λίμνης ΜΑΛΙίΚ στενωπών, με Ισχυ,ρ~Y' 'Xi~tOxiJv της στενωποϋ τοϋ ΔΕΒΟΛΙ

εΙς το δψος τΎjς ΤΡΕΣΟΒΑΣ. Σuγ~φ6ιτηlμ;~ Κ: <Ως καΙ κατα τήν πρώτην φ&ισιν, έν συνδέ'σμφ προς α.

σφχλη κ~ι Ι''Χ,uιραιν κ&λυψιν τοΟ ά.ριστ'εροσ τοσ Γ' Σ. Στρατοϋ. Β' Σ. Στρατοθ: Eίψε~α- κιΧλυψις της α.ρτηρί~ς MEΛIΣiΣOΠETPΑ

κο

ΡΥΤΣΑ εν τ'Ώ iζών~ εν'εΡΥείας του. πι EΤν~ι :Jφοφχ'νες δτι ~ δΙσJOOχή των ψ&ισεωγ

l!n ,εξωρτηθη ~κ τοσ 6~θμoa

ά.Υ'τιστάισε'ως του εχιθροο κ:χι ,εκ της 6ελτιώσΕως των ~ιμετέ'Pωνσυνlθ'ηκωγ &'π~ &.πόψεωζ Ο'υγκοινωνιων, ά.νεψοΟια,Ο'μοσ και ΟιαΟιΟ&σεων.

Έπιθυιμ.ω νσ. ιεπ~IO'τ~lσω τή'! προlΟ'οχήv τιω'Υ Διοικητων των Σ. Στρατοϋ κα), Σ~Jγκρ,oτ/ματoς Κ. επι τοϋδτι ,ΕπιIΌ&λλετα-ι:

Ή Τ~IΡ"1Jlσις της επαψης προς τον ,εχιf)ρόv, '~1)έχ.ρι οιουδήποτε 6&Ηους κ:ι.l

α.ν ά.ποσυ'ρθΎ) ούτος.

Ή έν π&ιJ'Ώ περιπτώσει εξασψ&λισις της ΜΟΡΟΒΑΣ, της στενωποϋ

ΤΣΑΓΚΟΝΙ κα-Ι της στενωποϋ ΚΙΑΡΙΤ.

<Η ορ-γΟΟνωσις τωΥ συγΚΟΙ-ΥωνΙιί)γ, τω'ν ά.νε'ψΟΟΙίασμΙί)'') lχχ1 των Δια.6',,6ά.

σεων χαΙ Ύj lά.ναιδιtO'ΡΎ&vωισις τωl)/ ΜονωΟων.

IV.

"Ως ,εκ της ψόσεως τω") &'νωτέρω α.ποστοο,λων εΤνχι α.ΠDJραίτητος ώ:1α.υ

τως 'Υ] Ερευνα. επι τΎ)ς ΚαJτ:ευHυνσεως ΕΡ'ΣΕΚΑ -

ΠΡΕΜΕΤΉ προς ,εςα.κρί6ωσι')

τοϋ α.ν οιατί;θιε'ΥΤΧΙ ΟΟΥ'Ο'Ε'τικ,σ. 'Όμήμ.ια.τα. μετ,χιξύ τοϋ 6ιΟρεΙου κα-ι νοτίου ισυγκροτή μχτος τοϋ εχθροσ κα.Ι πιρος εVlο'εχομένηνσυνε'ργ'χ,σίχν 'tIελικως μετα. τοσ Β' Σ.

Στρατοϋ αα] της Μφα-ρχΙα.ς ιππ~κoO, τσ. ένε'ργοσντα. Β.Δ. ΛΕΣΚΟΒ1ΚΙΟΥ.

Πρ'ος τοϋτο τ,ο ΣυΎΚρ,ότημα. Κ. ν~ θέ,σ'YJ το τα.χύrtφoνεΙς τήν oι,ώθεσ~ν τοΟ

Β' Σ. Στρατοϋ, εν τ~ περιoχ~ ΕΡ,ΣΕίΚΑΣ

ΒΟΝΤΊΣΤΑ, δσον το δυ~'xτoν

μείζονα εψιππα στοιχεϊα, α,τινCXι ~νoυμενα προς τσ. εν τ~ περιοχ'Υ,ί τα.ότ~ εψιππcι. τοσ Β' Σ. Στρατοϋ θ' α.ναιλιΧΟωσιν όπο ένιαΤαν Διοίκησιν, δρισθησομένην, όπο τοϋ Β' Σ. Στρατοϋ, α.ποστολήν ερεόνης, επι τοϋ αξονος ΕΡΣΕΚΑ ΤΗ, συμφώνω; προς τήν υπ' ά.ριθ. Α.Π.

5927) 22-11-40

ΠΡΕΜΕ

Διατα.γ~ν μου.

E~ς το έΨΙΠΠΟΥτοστ,ο ισυj'ΙΚρ6'tημιαιερεuvης νσ.έξCXι~xλ~,σθΎ) όπο τοσ Β' Σ.

Στρατοϋ το &'παιρα.ΙτηιtιOY' στ/ΡΙΎiμ~ του Πεζικοσ 'ΚΙαιι ΠυροΟOlλικοσδια. στοιχείων πρoWlθOυ:μέν'α/νo~exιOoxικως ,εκ της .Οιατ&ςεως τοϋ Β' Σ. Σιφoc'ΌoU π'ρος 't'δν &ζο',l(Χ, κ~νήσεως της <Oιμι&:jOoς 'έ·ρ~ύlνης.

<Ομοίως Υ!σ. κατχΌληθΎ) Ι10ΙCXιιτέ,ρ,α. προσπάθεια οισ. τ/ν βελτΙω'σιν Q',α..τροψΎj; α.Υίορων κα-ι κτηγω'ν.

121

, '--

ν. 'AJVacρέΡa'Όε λΎjψιν. Σ.Δ.

23-11-40. ΔΙΟΙΚΎ)της Τ.Σ.Δ.Μ. Ι. ΠΙΤΣΙΚΑΣ

'ΑVΤιστPιίΤΎ)yoς Έκ τΎjς Δια.τα.yΎjς ταύτη; τοϋ Τ.Σ.Δ.Μ. καταδεικνύετα. εμψα.νως: α.') 'Ότι οέν ε!χεν &.pχΎjθεν νo~σΎ) τόν έπιδιωκόμενον σκοπόν υπό τοΟ ε χθροϋ Οια. των έπΙ ΜΟΡΟΒΑ έπ' 'α.oτίi'W σ-ντι·στάσειώς του.

·0

ΙΒΑΝ ά.μυντικων του δΡΥα.νώσεων κα.Ι τi'j; ,σΚOiποςοδτος συνιστώμενο; ά.ποκλειστικώς εlς

το ν~ έΚ'Κiε'νώσΎ) το λεκανοπέ'ο'ιον ,ΕΟ'Ρu"Cσiiς hκ. τιi'>ν πολυιει'δων σχΎ)μι:χ.τι,σμων καΙ

παντοειδοϋ; υλικού, ά.νεφέρθΎ) πα.ρ' ήμων εις το Τ.Σ.Δ.Μ.Οια. τΎjς .υπ' ά.ριθ. Α. Π. 2007ά.ν!ΧιφΟΡiiς πλΎ)lρ,οψορ,ιων τΎjς 21Ύ)ς Νοε:μορίου, ~τ~ς 'εΤχ:ενέπΙ λέξει οδτω:

«Γενικη ~ντύπωσίς 'μου π'ερΙ έχθΡιοσ

e-tv α Ι δτι ή διοίΚΎ)':1ις των έχθιρ,ικων

στρατευμάτων I~OPY,TΣAΣ πιIΘα.νti'>ς 'ΚJpα.τεΤ ,δι' ,!ισχυρωγ lόπισθοφUih!Χικων Υρα.μ-·

μην ΜΟΡΟΒΑΣ κα.Ι ε!τα. κάθετον τοποθεσϊαν

1878-ΠΕΠΕΛΑΣΙ,

&'ποσκο

ποϋσα δπω; κφOlίσΎj χρόνον ,οι'εκκιένωσιν πεpιoχΎjς ΚΟΡΥΤΣΑΣ».

Τα. πρά.Υμ;α.τα. επε6ε6α.ίωοο.ν πλ~pως την ,ειντυπω'σίν μου τα.όΤΎjν, ~,y το Τ.

Σ.Δ.Μ. 'δέν είχε νo~σει ουτε lμΟΟο'ν του, οδτε ΠIΡοσέιςΎj, δταν τφ ύπ'εο,λ#tYj οια. ΤΎjς πpOlμνΎj,jθεί'σΎjςά.να.ιφoρα.ς,

πρός

w'v

ύλ~κoσ

6:Jς προέκυψεν

,εκσυ-ζ Ύjτ,~lσεώς μιou, OpαiOUτιε.ρOν

,επ~τε'λ:ιi!PΧ'Y]ν του Τ .Σ.Δ.Μ. ·Η μησόλ,λ ηψις ΟUΌεα;lχμα.λώτων,

:JooxpoO

oυτ~

ειν τ1) περιοχ1) ΚΟΡu"Οσiiς δίιδει την υλικην ά.πό>δειξιν τΎjς ~νω δρ-

1 " εντυπωσεω; lμι~υ. θ Ύjς

6')

"ση ~Υ'fCJ.ει την κα.τιΧσΤI!Χι,σιν του έχθ,ρου, δστιτ, μετ-α. την πτώσιν τΎj;

ΜΟΡΟΒΑΣ, ηΥετο εν πλ~ρει ά.τα.ξί~ προς Δυσμάς, μέ &πόστα.σιν

ήμερων

πορεί'α.ς, ακολουθω'ν κυρίως τα.ς ιΧμα.ξι~ς

ΕΛΒΑ

2-3 ΚΟΡΥΤΣΑ -- ΟΧΡΙΣ -

ΣΑΝ κocΙ την του ΑΩΟΥ προς ΚΛΕΙΣΟΥΡΑΝ -ΟΟΙOCUΤΎjν,'Κία.τα. μΎjκoς των ~ ποίων :μιJνσν ~τo δυνα.'τΟν να. Κ'.νηθ'Yj 'τΙροχός.

Ούτω, ά.ντΙ να. Οι«τάJξΎ)Ορα.στΎjiΡία.ν εκιμετάλλωσινδι' δλων, των

el;

την

διάΗεσίν του, προ,σφ6ιρων μέισων lχα.Ι ,εν l&.ν&ΥΚ'Υ,) δια. τωl\l Μ,ερ:χ.ρχιω'ν τΎjς α.' Υρα.μ

μΎjς, περιορίζεται ιΧπλίi>ς νια. κaθOpίσΎ), 'δια. μέν τ/ς yΎjςτoυ, κατ' άJpχα.ς 'μ.έν, κ ω ς

τ ο

&κ

α Τ

111..

nIΧp1rlιy:poIίepou ΤΎjς Δι~τtt

ν ό Ύj τ ο νσ τ ,ρ

τ ι ω τ ι

δτι «α.,ί &ΠiOστολα.Ι των ΣωιμιιΧτων Στρατοϋ κα.Ι του ΣυΥκρ,οτ/'μια.-τος Κ.

~ξα.pτωντα.ι ,εκ ΤΎjς πρό του ιμιετιJ.)700υ δια.τάξεως κ::χ.Ι στάσεω; t10Q

sxe1poQ»

κα.Ι

είτα να. δ~α.τυιπώσΎj τψ πρόθεσίν του, σuνιστ,ocμένΎjY ε'!ς το να. «πpoα.yά.yΎj ιπρος Δυσμας την ΟιιΧτα.ξιν, οδτως ώσΤΕ να. κα.λυψrι επα.ρκως τα.ς &pΤΎjpία.ς &νεψοΟια. σμοσ κα.Ι τέλος να. 't"f)p~crΎj δπωσδ~πoτε την επσ.φην μετ α. του €χθpoυ». Δια. τοσ ικαθΟ'ρΙ:11μου των &ποπολων εμφα.ίνετα.ι δτι άιρχικως θέλει να. Κ,1.

λυΦΎj τα.ς δπισθεν τΎjς yενιΚΎj; ypαμ.μΎjς ΛΙΜΝΑΙ

ΙΒΑΝ

ΜΟΡΟΒΑ

ΜΕθΟΡΙΟΣ συΥκοινωνΙα.ς τ."ς, α.Ιτινες μετα. κα.τά.λ."ψιν ΜΟΡΟΒΑΣ οό8όλως εξ'ετί'θεντ.ο, δ~ό-τι &.πoc.σαι ,εδρΙσκον-οο κα.'&έτως δ,πΙ,σω τΎjς α.νω ΥΡοομ.lμΎjς κα-Ι ε!τoc

τ·ην άμσ,ξιτην ΚΟΡΥΤΣΑ

122

ΙΩΆΝΝΙΝΑ δι,α. της πpoω:θ~σεως τΎjς ΔΙΑΤΑ-

ΕΕΩΣ έπι της

δυτικώς τών λιμνών

ΠΡΕΣΙΙΑΣ

ΜΑΛΙΚ δδικών έξόδων

XOCL επι τών Δυτικώς το.(j λε'Υ.a'VQπ'ε,δΙau ΚΟΡΥΤΣΑΣ ύψωμσ.τωlΥ

mt κα:ϊι' επέ

κτα,OIιrι &.Υα,λόγως :πιριος ΝόΤΟΥ μέχ,ρι ΜΕιΛΙΣιΣΟΙΙΕΤΡΑ'Σ.(Η τοια.ύτη έψεκτι'Χ·η καΙ δ.ιΟι-καιολόγΎ)τ.ος δJμυyτικ-η διαγωγή έκ μ.έρους τοο Τ .Σ.Δ.Μ., μετά. μΙ".v

τοιαύτην μένΎ)ν

έπιτυχία.ν, ώς

καΙ

γνωρίσεωτ,

χθρού

εν

εκ

τής

ητις

τίj'>

πτώσις

τακτικής

εκμετά.λλευσις

τΎίς

ΜΟΡΟΒΑ, έπιτυχϊα», σεσαιου

εκμεταλλεόσεως, Οιά. των μας

εοιοε

κεντρικφ τμ~ματι μ.έχρι

&.ποτέλεσμα

Όμ.ά.δων

&.να

α.νυπα.ρξίας

ΟΣΤΡΟΒΙΤΣΑΣ και

όπά.ρξεως

αότ'ού μόνΟΥ κα.τά. τ~ς άιμαιξιτά.ς ΑΩΟΥ χολ ΟΧΡΙΔΟΣ προς ΕΛΒΑΣΑΝ, μ.~ τά. τ,ει).ευ;tαία -σμ~,~τά τ.οuεΙς το δψος ΠΡΕΜΕΤΗΣκα.Ι ΠΟΓΡΑΔΕΨΣ, μα; έ'~έ,πλΎ)ξIεν όλους χα! lΠΘζητ~lθη καλ ~ι' .ατομικών 1ψος τό Τ .Σ.Δ.M.~ζητή σεων κ.ια.Ι διά. προωθήσεω; τιμηιμιιχ.τωνσοιΟαιρών ειΙς &;ρ'Κ'ετ'ογ 6άJθoς νά. έπ~τUχωΜZν,

όχι μόνον, τ/ν Ισχυρά.ν κατοχην τΎίς στενωπού ΚΙΛΡΙΤ, ώς το Συγκρότημ~ Κ. διετάσσετο, &.λιλά. 'Κ,αΙ νά. ,εξαισCΡα.λΙσWlμ-εν τηvτοπOlθ'εσΙαv !Οιά. του 'ΟΥκου μoiX;

Τ4) χώρφ ΚΑΦΕΖΕΣΙ

ΒΙΘΟΥΛΚΙ

i')

ΝΤΡΕΣΝΙΚΟΝ, ετοιμοι ν' άιναλά.Όω

μιεΥ, ενισχuόιμεν,ο·ι ,στpιατηγικ:ΗΙV ,εκμε'τάιλλωσιν ε~τε καιτά. μΎίκος τού ΝΤΕΒΟΛΙ, είτε κα.τά. lμήκος τού ΛΨΟΥ, εrτε τέλος και ιvoτιώτιφo'Y πρΟςα.υχέ'Υ'α, τσυ ΜΠΟΥ ΜΙΙΕΣΙ.

γπο το Π'ίεσμ,α, τοϋτο &ντιΙ ν~ πε'ριορι:;;θω εΙς την &πλ ην κατοχήν το,σ ΚΙΑ ΡΙΤ, ~ξέoωσαι την υπ' &.ριθ.

Διατα.γ-ην Iέπιχειρ~σειι)ν, Οιά. της δποία.ς, ενώ ταυ

τοχρόνως έξησCΡάιλιζoν, Όχι μόνον την καιτοχην τού ΚΙΑΡΙΤ, άιλλά. κα.Ι τ-ην &.μα. ξιτ-η'Υ ΚΟΡΥΤΣΑΣ

ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ lεκάιλυπτοvεόρέως, ηιμouν &μια ,ειςθέσι'l,

σ.'1 αι άΝω σ..ντιλ~Ψε~ς μου πε'ρΙ στρατηγικης εκμίετα.λλευσεως, εγένοντο παρα

δεκτα.ί, νά. CbΡξ,ωμχι ταύτη; το ταχύτερον κα.Ι εκ τηςμαλλαν π,ροσψόιρου 6άισεως. "Η όπ' α.pιiθ'.

Δ~α;ΤIXγ-η επιχειρήισεων εχει οϋτω:

Συγκρότημα Κ. ΈΠ'.τειλεϊον Γραφείον ΠΙΟ'l "Αριθ, Α.Π.

ωρα.

23.50'

3053

ΔΙΑΤAJΓΗ ΕίΠΙΧΕΙΡΗΣΕ.ΩΝ ΥΠ' ΑΡΙΘ.

Ι. Πρ'ος κά.λuψιν της δΎ)'μοσίας δδοσ ΕρlΣΕΚΑ

KOpYT~A η ΧΙ Με

ρα,ρχΙα νά. ώιθ~iση σ:πόισrπα,"μx εκ Σuντάγμ.α.τος Πεlζι'Κου ΚiαΙ ΜοΙιρας Πυροδολι

κοσ εν τ'Ώ κατευθύνσει ΦΛΟΚΙ

- ΚΟΥΡΟΡΑ, δπερ καΙ νά. κατα.λάση τ-ην rPiXμolLTιv τών ύψωιμάτων 1750 (1000 ιμ.. Β. ΜΑΛΙ - Ι - ΖΙ) - 1662 - ΛΕ ΣΝΙΑ (1296) ύπο τ-ην κά.λυψιν των εμπροσθεν ενεργουντων τμ,ημά.των Ιππι κου στόπ. Π. Το οεξΙΟΥ ~Oσ α.ΠΟ'οιπά,οιμα.τος H~ εξwψ:Χλι(lση ή Χ ΜεΡcφχΙα. δια. πρl)

ωθΎισεως ελα.φρωιν τμΎ),ι-ιά.των ΤΎ)ςεις το υψος ΓΚΙΑΝΤΣΑ ι

(1353) --

ΤΕΠΕ-

ΤΖΙΚ, υπο τ-ην κά.λυψιν καt τώ~1 πρός ΜΟΣΧΟΠΟΛΙΝ τμημά.των Ιππ~κσσ στάπ.

123

ΠΙ. Τό άιρ,ιστειρΟν του ά.πooπ~μιxτoς θά. έrξαχJφα.λΙση ~ ΧΙ Μφα..ρχΙα., Οιά. προωθή·::jεwς !λα.φρων τμΎjμιΧτων έκ των όπολοΙπων δυνΟΟμεώΥ ΤΎjς ε;ις το δψος

της Υρ,α.ιμ;μης

- ΖΙ

1030 (1 χιλ. Ν Δ. ΚΑΦΕΖΕΣΙ) -

ΠΣ!ΑΡΟΖΙ

ΜΆΛΙ

(1600)σroόπ.

IV.

Έ'κτ,έλΕ!σις της r1tOOpOOOΎj' θ α.

τ έ Ρ α. ς

&ρ

ξ η τ α. ~

~ α. τ

6π

ι ν

ν ε

Δ ι α. τ α. Υ η ς.

Να. π,ροπιχρο;;σκεtJoοοσθ'η ,α.δΤΎj ούτως ωστε ~ Ινα.ριξις έΚ1?ελέσεώς τ/ς νά,

εΙνα.ι 8υ~τ~ ά.πό της μεσηιμορΙα,ς της α.δριον στόπ, Σ.Δ.

23-11-40

ΔΙOΙΚΎjτ~ς ΌμΟΟΟος ΜΕ!ριχρχιων Κ. ΚΟ'ΣΜΑΣ Γ. 'Αντιιστράτ-ηγος 'Εκ της Α. Π.

5948

ΔΙ«1?ιχΥης του Τ .Σ.Δ.Μ. με "ή1μ.ιερομΎjv(α.ν

κα.τα.φιχΙ νεται δτι ιx{)ΤΎj &'Π;εJOέx:θrι τα.ς &ντ·ιλ'ήψεις του

24-11-40

Συγκιρ,οτ'ήμια,τος Κ. κα.ί

&ντΙ να. το πφιιορ,ίπι εις τόν r&7tιλouv ρ6λοιν της .o~,α.ΤΎj,p'ήσεως της στενωπού ΚΙΛ

ΡΙΤ κιχ, τον Σόνοεσμον πρός τα. έχιχτέρωθεν Σώματα Στρατοϋ, &.ποδέχετιχι τ1;Υ προώθησιν ισχυρων στοιχείων Πεζιχοσ προς πεpιoχ~ν

Ν οε μ

KorpOPA.

6Ρ ί ο υ

ΠερΙ ώριχν

0.20' , κα.τ6πιν της λΎjψθείσΎjς προ 3ώρου Διιχτιχγης του TtJ:fJ"

μιχτος Στριχτιας, ~ Όμα.ς Mεp~pχιων εξέδωσε την ύπ' &'ριθ. Α.Π.

3054

Δ) yfιν

ΤΎjςn ην εκoινOΠOΙΎjσεν &.μέσως εις τε τάς Μερα.ρχία.ς, το Β' Σ. Στρατοϋ καΙ την Στριχτιάν lxoucrιxv ώς &.κολοόθως:

Άριθ. Α.Π.

3054

χ-χι ΜεριχρχΙιχς

Ι. την παρά t1,j XIr,ι Mεραpχί~ Δ. ·ΟμάδΙΧ &νΙΧΥνωρίσεως τίθΎjμι &πο της λήψεως πιχρούσης εις την οιάθεσιν του Β' Σ. Στρατοϋ εις ΒΟΝΤΙΣΤΑΝ στάπ, Π. T~ν παρά t1,j Xr,ι Mεpιxpχί~ ΧΙ ·ΟμάδΙΧ &νιχγνωρίσεως τίθΎjμι &.πό της λήψεως ΠΙXpOύσΎjς

εΙς τ~ν διάθεσιν της ΧΙ Μεριχρχίιχς

εις ΒΙΘΟΤΛΚΙ

στόπ.

Σ.Δ.

24-11-40

ΔΙOΙΚΎjτης ·Ομάδος Μεριχρχιων Κ.

ΚΟΣΜΑΣ Γ. 'ΑντιστριΧΤ'Υ}γος

Περί ωριχν 9'Υ}ν HήφθΎj ~ ύπ" &'ριθ. Α. Π.

5948

πρός Γ' Σ. Στρατοϋ χιχΙ Συγκρότημιχ Κ., εχουσιχ οδτω: Moν~ς

734

"Επιτελεϊον Γραφείον ΙΙΙον

"Αριθ, Α. Π.

124

5948 Γ' Σ. Στρατοϋ

Διιχτιχγη του Τ.Σ.Δ.Μ.

Συγκρότημα Κ.

Ι Το Γ' Σ. Στρατοϋ να προωθήση σΤΟLχετιχ Πεζυωϋ καιΙ Πυρο60λLΚΟΟ προς tvlσxUOLV των τμημά,των επαιψ-ης καιΙ καιτά,ληΦLν των εξόδων των στενω

πών οορεΙως κα.Ι ν'ο"CΙως τfjς λΙμνης ΜΑΛΙΚ.

Π. Το Σuγκρότημαι Κ. να α/θήση έπΙ τών κατευθύνσεων ΦΛΟΚΙ

ΚΟΥ

ΡΟΡΑ Ισχυp~ στοιχεία ΠεζLΚΟU κιχΙΠυρ) κοΟ προς κά,λυΦLν του &'ΡLστεροο πλευροϋ Γ' Σ. Στρατοϋ," ΠΙ. τα ~φLΠΠΙΧ στοιχείΙΧ να .α/θηθωσL προς ά.νιχζήτησLν της επαιψης δσον το ουνιχτον 6ιχθότερον.

ΈπΙ δλων των προς τον εχθρον &γουσων &.ρτηΡLων ν~ λψρθωσLν μέτρ~ &.νΤLιχρμιχτ~κης &μύνης.

ΔL~ τον μετιχξί> στοιχείων Γ' Σ. ΣτραιτοΟ καιΙ Συγκροτήμιχτος Κ. σύνδε σμον ν~ προηγηθ-η σuνεννόησLς μετιχξί> Γ' Σ. Στρατού καιΙ Συγκροτήμιχτος Κ. Σ.Δ.24-11-40 ΠερΙ ωριχν

9.20,

κιχτόπιν τ-ης ως l!νω ΔLιχτιχγ-ης .~ Όμ~ς Mεpιxρχ~ων Ιξέ

δωκε τ/ν όπ' ά.ΡLθ. Α.Π.

3056 Δ~αιταιγ~ν

της προς τ~ς ΜεριχρχΙιχς, O~' ~ς !θε

τεν εΙς tσxuv τrιν προ της o~ιxτιχγ1ίς τοσ τ .Σ.Δ.Μ." εΚΟLοομέΨfjY έπΙ τοϋ ΙΧδτοσ ά.νΤLκεψένου, Ο'Lιχτιχγrιν εΠLχεψήσεών της ύπ" ά.p~θ. "'Ώριχ

3053.

9.20' .

Χ'1jς κιχΙ ΧΙ'1jς ΜεριχρχΙιχς.

Έκτελέσιχτε &μιχ λ~ΦεL πιχροuσ'1jς υπ' ά.ρLθ. διιχ6ιοαισθεϊσιχν

OL& 3053

Διιχτιχγήν έπ~χεφ~σεω'l

~tιχτιχγiίς μιχς.

Προωθοϋντε; όμέτερον ΙΠΠLκ6v, δσον το ουΥιχτον 6ΙΧθότερον κιχΙ λιχμ6i νοντες δλα τά Ουνα.τα.. μέτραι &.νΤLιχρμιχτικης προστασία; έπ] προσφερομένων ό δεϋσεων.

'Η Χ :Mεp~px:Ια. ~ καιλuπτ'1j ΟLαιΡ'ΚJως το oεξ~oγ Γ'Σ.Σ. Σ. Δ.

24-11-40

ΔLΟLΚ"fjτ/ς CΟμιιΧδος ΜειΡιrx.ΡΧLων Κ. Γ.ίΚOtΣMAΣ

,ΑΝΤLσΌΡάτ/γος ΠερΙ ώραΝ 11.15' το ΣuγΚΡότημ.;f. Κ. ,O~έτσ.ιξε τή'l Χ"1''1 :Mε~ρχΙ'αιY δ-πω; τα. εΙς την ΟLιXJθε'σΙν του εψεOpLΚα. "Ori"(1μιxtιx μετιχκιν'ηlθωσ~y εΙς τ~uς χιX~ωθι χώ ρους:

Eιz~ τόν w.ι·(Χ/rνώιστην στρατιωιτ,ικόν έπa.φΙιsτιo;ι ν~ κριΙ,νη, ι!ν ή m:tεύιθU'J'σι'ς; ΦΛOiΚΙ-·

IfOWOPA 'Κια.λόιπ.τη iΊ 01) τΌ άιριιO"t1e.ρόν ~ 25 χιλιψεrφrt μJlxιιφάιν, frtot ι!σtΙ 't1OO ΔΕιΒΟΛΙ

Γ'

Σώιμια:tΌiς; Σ-τpωtoσ, εbιpιιOfXόμενoν εΙς;

20--

πow.μoσ.

125

1) 13 ευρtσκόμεΥΟΥ .ηΟη ΝΙΚΟΛΙΤΣΑ μεΤιΧκtΥηθη εΖς περtοχηv υψώμ. 1500.00 (2 χι,λ. ΆΥ'ιΧτολ. ΦΛΟΚΙ) . - "ΕτεΡΟΥ τάγμιa 'εό,ριnbμεινΟΥ ήδη εΖς (ΧtJXlyIΧ ΥοτΙως ΣΤΑΙΡΟΕ,ΙΔΟΙΣ ytΧ μετιχκtΥηθή εις IitEptOXYιy ΣΕΠΑΤΙΣΤΑ (1570.00). - Έξψwλούιθοuv να 'it/I,τέχωμ.αι πάντοτε ύπο της έντυπώσεως δτι δ έχθιρδς -

Τά.γμιΧ

eUΡΙσΧιεταιt Iέν άι'twμά.λφ σ"Ο~τ/γtκ'Ώ συμ:ιrwξΞt 'ΚαΙ δt~ ErY!IΧt dιy~yχ,η

ΤιΧλλευθωμεν lστροοτηγtκως τψ'έπιτυ~}:Xιν w.ύτηιν καιι δτι

εκμ,.~

ffiH"fjcrt; των δγκωΥ

τωΥ :Μεγ. ΜΟΥΟΟδων τοϋ Τ .Σ.ιΔ.Μ. ,εuριέως οuτtκως τής άμα.ξtΤής ιΚopITiΣAΣ -ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ,

Oxt

μ6VΙO'Υειξιχ.σΨιΧλΙζεt ιμ;εγά.λως την κά.λυψΙΥ τής δοοσ 'tιΧuτης,

ciλλtΧ ΚιΧι τήΥ στρ~τηγtκηΥ €'κιμετά.λλωσtv,

τοσ Έλληνtκοσ Στρα.τ:οσ,

Τι τ~ς τυΧΟΥ ,έπtΗετ~mς έιγεΡιΥεΙα.ς

δ Οtά. ΙΣUVεYYιO'ήσεων προς το έπtτελεΤΟΥ τοη Τ.Σ.Δ.

Ot'

Μ. επέ'tuχο.Υ την προιώιθ"fjοtv τοσ δγmυ τοσ Συγκ.ροτ'ήlμιΧτος Κ. ~Τt ~UΤtκώ'ΌεIΡΟΥ, έΚiοο:{tεΙlσης τ/ς

3060 τη~εψωΥtκής Δt<1.τιΧγής,

έχoό~rις οδτω:

,AptHι. 3060 ΈπεΙγουσα. 'Ώρα

12.45' Χης ΚιιΧιΧΙης ΜεραιΡΧΙιΧς

Ι. Μετ~έκτέ,~ε'σtV υπ'

Δ~'ιΧτα,γης έ'ΠtΧEiρ~ισεωv α.:ί MepαpxLιx.t Υα.

&'ptG. 4

ΠIΡΟΠιΧ,ρα.σκεuά:ζω,σt προώθησιν 'Όοσ δγκοl) των €πι της γραομ;μής ΜΑΛΙ

1750-1662 -

ΛΕΣ:ΝΙιΑ

(1296) -

943 (1624) -

1313 (2

Ζl

χιλ, Β. Α.

ΓΚΙΝΟΜΑΛΙ) ΚιΧΙ Ζσχυρων &'ποσΠιΧσμά.των έπι τής γρα.μμ-ης ΠΑΝΑΡΙΤΙ

ΚΟΙΡΟΡΑ

(1714) -

ΠΑΣΣΑΤΕΠΕ

(5 χιλ. Β.Α. Μοσχόπολtς) . 11. Ή Χη ΜφαιρχΙιΧ Υά.

(1642) -

ΜΟΣΧΟΠΟΛΙΣ

-1553

Κ1!JMΟέηw.t χα~ Υα. ΚJιΧλόπτ/ το &'ptcrtEρbv τοσ Γ' Σ.

ΣΤΡιΧτοσ ΚιΧι ή ΧΙ ΜεριΧΡΧΙιΧ ύπο ΖδΙους δρους το &'ρtστερον τής Χης ΜεΡιΧΡΧΙιΧς κχt να. έπtζητή σόΥιοεσμοιΥ μετ~ τοσ Β' Σ. Στρατοϋ,

ΣΔ.

24-'11-40

Γ. ΚΟΣΜΑΣ 'Αντιιστρά.τηγος

Πε'ρΙ την

17.20' ια/,ρσ-ν '>(;ιΧ·'Cόπtν yεωτΘραςΣUνεYY'o'ήσεως μετα. τοϋ Τ .Σ.Λ.Μ. το Συγκιρότημιχ. Κ. Ot" της όπ' &'pt'B. 3066 ΔtιΧΤιΧγής του Οtέ"Οα.ξε τη'Υ ~κτέλ'εσt'; Τής υπ' &'ptl8'. 3060 ΔtιΧτιΧγης &'πο τΎjς π:ρωtα.ς Τής 25-11-40. ΠΘΡΙ τ~y 19.30' το Συγκp6τη~αι Κ.εκ των μέΧΡL της <ΠLγμής πληΡΟΨQ ρtωΥ ΚιΧτ'ήρτtσεν α,ΥιχψοραΥ Στρατ, ΚιΧΤιΧστάσεως τiΊς 19ης ωΡιΧς, 1)'1 ΚιΧΙ ύπέ ΟιΧλεν εΙς Τ .Σ'Δ..:Μ.mΙ!κο'LΥιΟΠΟ'Ιησενεlς Β' κσ.ι Γ' Σ. Στρατοσ, εχουσ'ιΧΥ ~ϋ'tlω: 'Α!ρtθ.

3068

ό'>ριιΧ

19.30'

Τ.Σ.Δ.Μ:. ΆYιΧψOΡ~ ΣΤΡιΧτ~ωΤtκ'Υ)ς KιΧΤιΧστά.~ως 19ης ώΡιΧς

24-11-40

'Iσχ~p'& α.Π()Ισ'ΠιJ.σι.ι-ιΧΤlιΧ Πεζtκοσ κχΙ ΠulροοολtΚοu ΚlJ.τIέΧΟ\JV την γρ,οομμ'ήν

126

, '--

ΜΑΛΙ

- Ι - ΖΙ -

ΒΙΘΟΥΛΚΙ -

ΟΡΕΝ -

ΒΟΣΚΟΠΙ συμφώνω ; προς δια

'Oετσ.Ύ'μ,έν~ &ν,εu εrn:σ.ψYίς στόπ ,

Τμήιμ:t-σα, ίIΠΠΙΚOϋε'Ις ΜΟ'ΣΧΟΠΟΛΙΝ ,με aΥα.jfωρΙσε~ς πρ(;ς ποτα.μ,Ον ΔΕ ΒΟΛΙΟΟΥευ πλrι!ρoψoριων εϊσέτι στόπ. Σ.Δ.

24-11-40 ΚΟΣΜΑΣ

,Αyτιoτρ«τrιγoς 25

Ν ο ε ιμ,

6 'ρ

Ι ου

Περί τάςπρω'cνας ώρ~ς ά.πε,στά.λrι πιιχιρα της Σ'Ό~τιιΧς ~ κά:cω,θι όπ' ά.p~~. Δια.τα.γή:

5965

'Αρι:θ. Α.Π.

5966

{J),p'rJ.

19.20'

Σώμα. Σ-σρ«itoϋ

Συγκ'ρότημια.Κ. Ι.

AuPLov

25rιν τρέχοντος ~ διά.τα.ξις μά.χrις όμων να πρoωθrιθη μέχρι της

γενικης γρα,ιμ;μης

-KPOI~IOBA

975 (Δυτ. (1498) -

nΙΣίΚΟΓΙΑ)

ΚΩΙΡΟΡΑ

- ΚΟΖΕΛΗ - ΤΡΕΣΟΒΑ (1307) (1714) - 1881, ~φ' rις Ηα &γκα.τ~·

σταιθη ,παιθερως στόπ.

ΙΙ. Κυ,ρΙα. 'Κια.τεWuViσ:~ς :

α') Ι" Σ.. Στρατοϋ: Τ'Σ,ΑΓΚΟΝΙ

6') Συγκρoτ"ήμ,~τoς Κ.: ΚΑΦ - Ε

- ΠOΓPAΔEψ.~ ΣTOιfi. - ΚΙΑΡΙΤ - ΚΟΙΡΟΡΑ (1714)

ΟΣΟΓΙΑ.

Σ.Δ. ΕΙς το -οέλος της~μ,έ·ρας.

- r'

Σ. Στρατού: ΚΡΙΣΤΑΛΛΟΠΗΓΠ.

Συγκρ6τrιμ.ια., Κ. ΝΤΑΡΙΑ.

ΠΙ. Ζωναι ~y!ε'ΡΎεΙας: Αί α.ότα.Ι ιμέ έπέκτσ..ισt'Υ ΤΡΕΣΟΒΑ

(1307) -

ΣΕΛΤΈ, ά.μιφότ,εφ,α. ΘΙς Γ' Σ. Σ'φα.τοοι στόπ.

IV.

Συνοωμος Ι" Σ. Σ. κα.Ι ΣυγκΡοτ'ήμ,α.τος Κ. μερΙμνll ΣuγΚΡQτ"ήμιχτος

δπερ ,νά. κα.λUιπ:τ"η ,ιiιρι'στερόν Ι" Σ. Σψ-ατοο στόπ.

Δι~ το Β' Σ. ΣτρατοσέκiOοθ1ισετl~ι ίδΙα. Δισ.τ~γ"ή. Τ.,Τ.

152) 24-11-40

Μετα. 'της &'νω Δια.~γης ,!λ"ήιφ&η και ~ κάτω6ι Δια.τα.γη τοσ Τ.Σ.Δ.Μ.

πρός το Β' Σ. Σ.lχοοο~ ώς ά.κολου'θως: 'Αψιθ.5965 Β' Σ. ΣτρατoU Β' Σ. Σ. 'σtηεχι,ση ~δ'ρ~OIY, 25ην 'ΌρέχιtJΥ'ΟΟ~, έπιχ;εφ"ήσεις του συμ,φώνως

Α.Π.

609

κ~λ

611

Δια,τα.γης του. Έπt π.λέον !Μ1ήσ-η νην T~ξια.ρχ:Ισ.y πρός

ys-

127

νι-κην κ~τε~θu'lσιv TPEMIII~TΆ με εντολή'Υ καταλά.6η, ΎJp«Iμιμ:ην ΚΑΦ

- Μ1ΠΟΝΣ[\!ΟΒΕ -

ΜΑΛΙΤΕΛΚΕ.

Τ,αξιlα.ρχΙ~ αϋτη lόφεΙιλ,ε'Ι κα.λύπτη a,ριστερον Συγκροτήματος Κ. κα.Ι !ξα σ:cρα,.λ[ζη στοοθ'εΡΟΥ lσύ'vο,εσμQΙV μετ' αότοσ.

Β' Σ. Σ'φα.τοΟ IOΙαJΘέ'Όει κ«Ι Δ' Όιμιχ,ο,α &.χθεΤlσαν σή'μιε'ρay πεpιoχ~ν ΒΟΝ· ΤΙΣΤΑΝ. Άνιαψέιρaτε ληψιν τηλεφωlΥικώς.

Σ.Δ.24-11-40

Κατόπιν των ώς ,&νιω Διαταγών της Στρσ.τια.ς το Συγ~φ6τημα Κ. ΈJξέδωκ.ε τήν κά;τωιθι όπ' ι&.p~H.

Διιαταγήν tπιχεφ'ή'σεωiV, ιoι·αoι,6αJσθεΤσαν τήν 9ην (Ιψα';

τηλεcρωνικώςείς τήΙΥ Χην Μ,ερα,ρχΙαν με τήν ,εντολήν δπω; μερΙμνΊ) ταύ'ΤΎ)ς ΟΙ«

6ιο'σισθη Ε!ις ΧΙΎ)Υ M~ρ!α.ρχΙ«ν. "Αριθ.

ω'Ρσ.

3069

8.40'

ΔΙAJΤΑΙΉ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ ΥΠ' ΑΡΙΘ. Ι, Κα.τόπιν της όrπ' ΟΟριθ.

596'5

Διατα.γης Στρατια.ς fι Οιά;τσ.ξις μάχης τΎ);

"ΟμΟΟοος Με'ρα.ρχι'ών Κ. ·θα -roροωιθ'1θη έιν ήί l"ε'YΙΚ~ κα.τευθόνσει ΚΑΦ - Ε - ΚΙΑ ΡΙΤ

KOfPOPιA

(1714) -

ΘΕΟΓΙΆ Χι~Ι έπΙ της rεvικης γρα.μ.μης ε,1.

Νότου πρ,οg Βορρσ.ν όψο 1881-MMιKOfΛΟΡΙ

Τργ. ίΚΡΟfΣΟΒΑ (149ι8)

ΤΡΕΣΟΒΑ

(1872) -KOfPOPΆ (1714) (1307), έψ' ~ς θ'~ έyκα.τασ'ΌΧiθη κα.

λόιmoυσα. το άιριοτφΟΥ του Γ' Σ. Σ1ψα.τoίi καΙ ΤΎ)lριοϊίισα. ιστενον ,μιετ' σ.ότ,~ίί σύ'Υιοε- σμOiΊ.

Δεξι~ το Γ ι Σ. Στρατοϋ, κι voύ1JiEV1ov ι!ν τij yενικ~ κ«τευθΌyισειT~AΓKOίNI ΠΟΓΡΑΔΕΤΣ, θά, ώθ'ήση Πιν διά;τα.ξ(Υ του έπΙ τής γενικής γραμμής

ΤΡΕΣΟΒιΑ. 3

(1307) -

ΚΟΨΕιΛΗ

Aριστεlρl~ το Β' Σ. Στρα.τοσ

τευιθό~σ€ι TPEMJILIΣIΚA. ?<ια.Ι

(1463) . (V Τ'ΟΟξιαιρχι~)

θα.ΚJατ;ocλ,006rη

le~ ώIθ"ηθ~ έν τ~ γε'YΙ'Κ.~ κ.α

τήν yεv'w..Yjrι γΡ I1Jμιμήv

MOfTKOBE

MAΛ:tTEAΚE κιχ,λίiιπwv το ά.ρι~ερόy μας ~Ι ές,ιχ.σcρUIΙζον τον' ιμεΗ' fιμών

σόνoεq.ι.ov.

ΙΙ. Ή Χ :MΘ~pχία. νάιblθ'ήσΎj τούς ογκοος ΤΎ)ς έν τ~ γεyικ~και'"Oευ%νσ~ι ΝΤΡΕΣΝ1ΚΟΝ

(1498) ~ΣTPEΛ ΤΣΑ κrx.Ι lνσ. '!γκατα.στ-r]lση τ,ούτοος έιπΙ της γενικης γΡαJμμ.~ς ΜΑΝΤΑ - ΜΟ ΣΧΟΙΙΟΛΙΣ - 16133, τ~ς οε πιροcρυλα.κά;ς της έπΙ της Ύ1ρα.ιμμης llOfNEMfPA - Τργ. ΚΡΟfΣΟΒΑ (1493) - ΤΡΕΣΟΒΑ (1307), ΙVιθα κα.Ι ιθά, εγ.χ.α'WισΌα -

ΜΟΟΧΟΠΟΛΙιΣ-ΤIΡΥ. ΚΡΟfΣΟΒΑ

θή lCΠ:αJθφώς 'Χ:Utm'τοοοα. οιισιρκως το &'ριστερον Γ' Σ. Στρocτοu, καΙ Οι'ατε.λοσ σα εν Οια.ρκη ωνοέσμφ pιετ~ CΙl}roυ.

ΠΙ. "Η ΧΙ Με'ρrx.ΡΧΙα. ν~ ώιθ'ή'σTJ τοuς l5γκοuς ΤΎ)ς ~ν τ~ rEYLX~ κrx.τωθUν σει KOfAIA - BleOfAΚI - KOfPOPA (1714) - ΟΣΟΓΙΑ κα.Ι έπΙ Τής

128 \

'--

γραιμμ:Υίς ΠΑΝΑΡΙ:Τ'Ι

ΜΑΣΚΟΙΛΩΡΙ

ΚΟΥΡΟΡΑ

(1714) -

ΠΟΥ

ΝΕΜΙΡ'Α,εν!θα, EΎκα.'Ό1.σΤOOθ"IιIσ:εΤιΧΙCΠα.'θιερως, ΚιΧλόπτouισα, ,Qιαψκως τό άιΡ'Ισ'Όερόν ΤΎjζ ΧΎ/ζ :ΜεραιΡΧ(1,ζ ocαΙ τελοϋσα >έν ιοιαρκ'Ώ μετ,' α.δτ~ς συν'Οέσιμφ.

ιν. Άμψότφα.ια1 Μερα.ρχΙιΧΙ νσ. προωθήσωσι Τ'ο ~ππικόν των επt των

ΚιΧτευlθύViσεών των καΙ όσον το Ουνα.τΟν Όα.ιθύτεΡΟΥ προς &yooζ.~ΤΎ/σιν εΠιΧφΎjς. ν. 'ΌΡΙΟΥ 'ζωνων εινε1ΡΥεΙιΧς: Mετ~ τοϋ ΓΙ Σ. Σ'φα.τοσ το UπcX.ρχαv καΙ

με επέκτασι\ν TPEiΣOBA

ΣΕΛΨΣ άιμφ6τερα. είς Γ' Σ. Στρατοθ.

(1307) -

M'ετ~ Β Ι Σ.Σ. <iμιε-σά,Ο.λΎ/ΤΟΥ.

νι. ΠuροΟολΙ'Χιόν. Το Βα.ρU Πυ,ρΟΟολικον νσ. iliiBΎIGi'j

&',1

τ'Ώ π,εριοχ1l ΝΤΡΕ

ΣΝΙΚΟιΝ με δυνατότητα ooλΎjς, π,ρός τε τ~ν κuιρΙ,α.ν ~τεUιθυy'σιν κα.Ι προς ΜΟ

ΣΧΟΠΟΛΠj.

νπ. ΈφΘορ'εΤιΧΙ Όιμ.σ;ιΟος. Το Α)

Τά..Υμα. εΙς ΤΕΠΕΤΖΙΚ, τΟ δε

1) 13

εΙς ίTtΘpΙΙOχ~lν ΚΟΙΛΙΑ με έντoλ~y v~ ~λumο!)v τ~ς roρος Άyα.τoλ~ς δΟεόσεις. νιιι. Σταθμο] Διoικ~σ:εως:

ΣυΥ\κρότημ.α. Κ. ΝΤΑΡΖΑ. Χ'Ι)ς ΜφιΧΡΧΙ'ιΧς: ΛΙΒΙΤΑΡΙ. ΧΙΎ/ς :Μερα.ρχΙIα.ς: ΓΚΙΝΤΖΙ. Σ.Δ.

25,·11-40

ΔΙOΙΚΎ/τ~ς Όμά..Οος ΜεΡιΧρχιων Κ. ΚΟΣΜΑΣ Γ. ΆΥτιισψά..Τ'Ι)Ύος Ήώςανω ΔΙ'ιΧτα.Ύ~ μιετε,ΟόeΎ/ ΤΎ/λιειφωνικως ε,Ις τον Έi1tιτελΟΟΡΧΎ/ν ΧΎ/ς Με

ΡαΙΡΧΙιΧς,οσ:τις &'ψου τ~ν άν τέ"(1ΡιΧψε π(φεκλ~'θ-η v~ τ~νo~α.oι6σ;σΎ/ είς τ~lν ΧΙΎ/'Ι Μερα.ΡΧΙιΧν. Είς τ~ν Στρα.τιά..ν κα,Ι τά παράπλευρο; Σώματα. Στρατοϋ οεν πατωρ θώΘ'Υ)να, με'Όα.ooθ'Ύj, λόΥφ ,oΙιΧκoπΎjς ΤΎjς ΤΎ/,λιεψωνικ~ς εΠΙΚι{)ινων{α.ς.

ΠερΙ την 9Ύ/v ωριΧV το Στρα.ΤΎ/ΥεΤον τΎjς Όμά,οος έκιν~θΎ/ έκ ΚΙΟΙΤΕΖΑΣ

πρ'ος ΝΤιΑΡΖΑΝ, δπου δ νέος ΣΔ.. ια.υτ'ijς. Το ΣΤΡ~τ/Ύ'εΤOν ~κoλoόθ'ψ~ε τ,ο ΟΡΟ

μολόγων

Klor,TEzA Πίρος N'DAPZAN, πλ,'Ψ διμως, λόγω τοίί δτι περ] Τ~Y' ΣΙ

ΝΙΤΣΑΝ Ύι δQος εόρ,Ι,σοοετο εΙς κα.Κ~ΥΚιΧτά.σw.σιν ~VιΧ'Yκ&σθ'Y) Υσ, έπ~στρέΦΎ/ καt ν' &κ()λουlθ-ήισΎ/

ΣιΤΑ

1:'0

ορ,ομαλόγιον ΒΟ:ΖΙΓΚΡΑΝΤ

ΤΣΑΙ';ΚΟΝΙ

ΚΟΡΙΤΣΑ

ΠOAO~KA

ΜΠΟΜΠΟΤΤΣΤΑ

:ΜΠΙΓΑΙ

ΝΤΑΡ:ΖΆ.

nλ~v ,έ,πιΌα.:τιΚώlν τινωνα.ύ'τοχ.~Υ1jτων, 'οι' ων lμετεψέΡθ'Ύ/'J'οον οί άξιωμ.α.τ~

κοΙ του Έπιτελε'ΙαuεΙς ΝΤΆΡΖΑΝ, τά λoιπ~ πα.Ρέμεινocvεlς ΜΙΙΟΜΠΟΤΙ· ΣΤΑΝ, 'ΚiOOθ' όσΟΥ λόγω ΤΎjς πιπτοόσΎ/ς αρoχΎjς Κ1.Ι του έκ ΤιΧό'τ/ς ,όλισθηροσ τij; δοου, iοεν ~lοuτ/θrιlrj(Χ'V ~ιWτα, vα μ;ετα.κwηιθιωσι προς ΝΤΑΡ:ΖΑΝ. ΕΙς ΝΤΑΡΖΑΝ κα,.'τ~ το Οιάιστ/μια. τijς νυκτδ, έroεΤΕ,uχΙθ''Yj 1ι &.'Π,οκ.ιχτά,ιπα.σις Τ'Υ)λεψωνΙ'Κιοσ σtηo'Θ01μoυ μιετ~ των :ΜειραιΡχιωv.

Mετ~ ΤΎjς Στρα.τιaς (Χα-Ι γειvικ.ώς προς τα, οπι,σΘεν οέν κατωρθώθη να, έπ~-

129 9.

Γ. ΚΟΣιΜΑ: ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ

τεlJχ,θΎj τηλεψωννχ,ος ~O~OIμ.oς κσλ δ μόνος ~ΠLτ,εlJχ<βεΙς ΤΟLοϋ,τος ήτο δ ΟLα. 't<~'j &.,-υρμά.του.

Το έσmέρα.ς, χ.α.τόΠLν &.ναιψορωΥ των ΜεραρΧLων, δπeολήrθ'Υ] εις Τ.Σ.Δ,Μ. ή κά.τω'θι ι&.να.ψOlριά., ΚOινQι1OOιηθε~σ,α. ιΟLα. του &.σuιριμ.ά.του ειις Β' καΙ Γ' Σ. Στρατού.

'Α,ριlθ.2033 Τ .Σ.Δ.Μ.

,A!ν,~:ψΘριω

&πραγμια.τοπο.Lήθ7j κα,τα. το ,σύνολον ή προολεπομένη QLά.τα,ζLς. Σ.Δ.

25-,1.1-40

ΔLοικητΎjς ΌμάJδoς Μερα.ρχLων Κ. KO~!MAΣ

,Αντιστρά.τηγος 26

Νοε

11 6 lρ t () υ

Κα.τα. τα.ς π'ρωΤνα.ς ωρα.ς ελήψθη ή ύπ"

&'pLH. 173

τηλεψωνικη ά.ναιψορα. της

ΧΙης Μερα.ρχία,ς περΙ &γκρΙσεως &'λλα,γης του Σ.Δ. α,ύτης ά.πο ΓΚΙΝΤΣΙ

ΜΙιΕΛΑΒΟΝΤΑ. Τδ Συγrιtpότημια. ΟLα. της ύπ' 4ΡLθ. Α.Π.

3083) 23.11.40

el;

ΔLΙJ.

ΤΙJ.Υης του,&νέκρινε την ώς ά.νω α.ιrτ/,σιν.

Έπ,(ισης έλήψlθ'Υ] ~ ύπ" άιριιθ. 544ciψ1JψiOlρα της Χ'Υ]ς Μειρα.ρχίας πε.ρΙ ci,λλιχ

γης του Σ.Δ. της &κ ΛΙΒΙΝΤΑΡΙ εις ΒΟΣΚΟΠΙ, εγκριθείσης κα,Ι της α,ιτ1ι σεω; τα.ύτης.

ΑΝΑΚΛΗΣΤΣ τοι ΣfDΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ Κ. Εις ΤΟLα,u'τηιν εόΡLοκ6:μ.εθ'σ. κα.τάιστα.~Lν, δτε έλήψιθ'Υ] πιεlρΙ ώροον 14ην της

26ης Νοεμορίου ή ύπ'

&'pLe.

Α.Π.

5944

ΔLα.τα.γη τοϋ Τ .Σ.Δ.Μ.

Ή Δια.,ταγη αιυτη μοΙ εδωσε την έντύπωσι ν: α.) δτι δεν θα. προωθ-ηθωσLV αλ εΠLχεφ~,σεLς του Έλλ1jνLΚΟΟ' Στρατου εις το εισωτιερLκον της ΆλΟαινΙα.ς.

ο)

δτι ιδ ύπo'φα.~ν6μ.ενoς μ.ετα. τοο ΈΠLτελεΙou του θα. &ιπllΧ.νήρχετο ειις το

Δ. Σ. Στρατοϋ, λrιιζά.σης της την ΔtlΙJ.τα.γη,ν Α.Π.

&'1 τφ Άλ6~Lκφ μετώπφ ιiπoστoλης του, ώς εις 17810) 18.11.40 -σου Γενικου ΣψlΧ.τηrεtου περ] διαθέσεώ;

μου εις Τ.Σ.Δ.Μ. κoo8'ωρ.ι~τo. <Η Α.η.

5994

Δια.τ,α.γη τοϋ Τ.Σ.Δ.Μ. [χει ΟΟτω:

,Αριθ. Α.ΙΙ. 5'994 Προπα.ραισκευαστικη

Ι. Εις εκτέλεσιν της ύπ" ιiριθ. Α.Π.

Δια.τα-γη

13406) 24-11-40 Δια.τα.γης του Γεν.

Στρατηγεϊσυ να. 7φοπαιρlσ.σκευσ.ισθ'η 'ή έκτέλιεισ~ς τωΥ κσ."t1ω ιθι:

α] Το ταχύτερον Ουνα.τΟν fι ΧΙ Μ!φοορχΙα. να. τεθll ε'ις Τ,ην O~ά.θεσιν του Β' Σ.Σmρα.τoU.

130

'Η ΔιαΙκη.σις το,σ Σuγ·)φοιtήμ.:χ.το~ Κ.

ropo,crExffii;

θ' <iJν~κληθη

ν~

προπαρασκευασθήπρός τοϋτο.

Υ) Τό Γ' Σ. Στ;ρια;του

4να,λάοη ζώΨηVΕΥεΡΥε,ι,rxς δριιζοιμ,ένην -roρός Βορ

ρα.ν υπό της <Eλληνoyιoυγ~α,σλ~o,ικης ιμ.ΕΙθορΙο\) ικια.Ι πιρός Νότον ύπό της Ύ1ροομ,,

μης rKOrMΠEA

(ν~Ι

ΟΣΤΡΑ

(ν~Ι)

(224) 51) ΒΙΤΣΑ (2370)

ΜΆΛΙ

δΦ.

- Ι - ΖΙ (1600) (Β' Σ.Σ.)

1844 -

Τρ. ΛΕΣΝΙΑ (ναλ)

δρας ΖΑΛΟΣΓΙΑ (ν~η. δ) Δόνα-μις υπό τ~ς άrμέσoυς ΔΙ«'ΤI~γ~ς τοο ΓΙ Σ. Στp~τoo

:M~pσ.pxΙα.~

Πεζικασ κ~Ι τα, μ-η :MEIPΙιx.PΧΙα.κιi.

Τό Γ' Σ. ΣτpaτοΟ

n Ιθέ:ση εΙς τ/ν θιάJθ'εσ~ν τού

ζικοσ EJlς roEIpLOΧYιIV ΚΩΡrΤΣ,Α ε)

Τ.Σ.Δ.Μ.

1 :Μφα;ρχΙαν

Πε

ΤιΣΑΓΚΟΝΙ.

Τό Ι" Σ. Στp~τιoσ y~ π,ροιε't10Lμάlση την εΙς τό Β' Σ. Στρατοϋ Oιά.tIεσιy

των &π,οlμ.ένωlν j-Uέlσωv.

Β' Σ. Β. ΠυροιΟΟλικα,σ (eι~Oεχoμ.έν'α/ς

1JiEtov

μοΙ.ρα.ς)

κα;Ι δλόκλη,ρον τό

Β' 'Σ. Π. Πυρ) κΟΟ.

- 2 αιVΤφμαιtι'X.~ Πυιpooόλ~ των 37 'μ.ε-w. - 24 &νΤLα.Ρμ~ΤLm τυψέκ~~ Δ) ισειως. - 2 MOΤp!~ι -oou XVI Σ. Ο. Πυρ) κοΟ.

τoU πρlO"ωπιχου των κλπ.

Π. Έκ των &.νωτέρω μέτρων θ~ έκτελεσθώσι, τό ταχύτερον δυνατόν.

1) cH εΙς Β' Σ. Στιpσ.ΤOϋOιά.Jθεισ,ις της ΧΙης Μ'ερα.ρχΙας. 2) 'Η ει!ς τη'! ΙΟL<1JθεσΙιν μου Τ~'ΡrησLς μια.ς :Mφ~ιpχ;Ι~ς εες πιερ,ιοχην ΤΣΑ - ΤΣΑΓίΚΟΝΙ.

κοργ

Δι~ τ~· ύπόλαπα Iμ.έτρα. ιθ~ έπ'~κολΟ1Jθ'~σωiσLvείI8LΚ'α.Ι Δι~τ~γooι. ΠΙ Μέλλcmεg ΣταJθιμ.oΙ Διoικ~ισξως.

Τ.Σ JΔ..M. Περιοχη ~TOPIAΣ. Β' Σ. Στρατοϋ ΛΕΣ!ΚΟΒΙΚΙ.

Τό Σuγrκ.ρ6τ/μι~ :Κ., κα.τ6πιν της

4V W Δια.'ΌCιyης E!ξI~Oωκ.ε π'ερΙ ώραΝ 17.30' i

την κιi't'α/lθι Δια.τια.γην πρός ~ς M,ερ'~ρχ,Ιας του, ~y ·ε'Χ.οινοπιοΙησεν εΙς Τ .Σ.Δ.Μ. κα.Ι Β 'κα.Ι Γ' Σ. Στρα.τοσ.

,Αριιθ. Α.Π. 3086 Χη'ν κα.Ι ΧΙ ην: Μφα;ρ,χ Ιια.ς

K~τόπιy τ/ς

urm' &'ριΙθ. Α.Π. 5994 Δια-ταγης Στpα.τι~ς 'ή ΧΙ Με'ρα.ρχΙα.

τsθιήισε-mι υπο τ"ς Δια.τα.γάς τού Β' Σ. Στρα.τοσ (Σί. Δ. Πιειριοχη ΛEΣKOBIiΚI) δπειρ πσ.Ρ:hκια.λείrΟ~L 'ν~ κ~θι()PΙlση τόΥ χρόνον κα,Ι 'tIρόΠΟΥ σuγκιεντpώσε-ως της

Ms-

ρα.ρχια.ς.

Ή ΧΙ :Μερα.ρχ:Ια. γ' άινα.λ~6η τό ciνηΚΟΥ α.υήίδργα.Υικώς

590'1

'Σ.Η. ιtκ της

Χης Msfxx.ρxL~, θιέτουl(1(Ζ €I!ς τ/'Υ IOιάJθεσι'.,ιτης τελευταία; τας υπ' α,υτη.,ι'

ty' tij

ζ'ώινll τrις τυχόν Μονά;IΟσ.ς, ~ -σμήμιχ.'Όα..

ΕΙς τ/ν OL<1Jθiε,cruv 't'ijς Μφοορχι.:χ.ς τΙ'θη.μι τό εν &φι~ιpιεΙ~ τού Σuγ:κροτ/Iμ.α.ΤQς

Κ. τ/ροόμεν'Ο'Υ 1) 13 lψε'ΟΙΡ~κόΥ τιi~.

131

Το Συγκρότημιχι Κ. ο ιιχιλι)εται προσεχώς' κιχιΙ ~ ΔιrΛκησΙς του έπιχινέρ

χετα; εΙς Τ~Y δρΎ'α.yικ~y της θέσιν. Ή Χ :Mερα.ρχr[ια. ύπαιχ!θ~ισετα.,ι ύπο τ~ Δια. τιχιγια.ς τοσ Γ' Σ. Στιριχιτοη, OOtLY'J;

&.ΡΙ'σ'ΌερΟν (5,ριοΥ εlΜα.ι ~ ϊρlα;μ)μ~ ΓΚΟΥ:ΜΙΙΕ,Λ OΣT'POBIT~A

(1600) -

(2370)

~yιxιΙ)

(2'247.61) ηνα.Ι) - ϋψ. 1844 -

ΜΆΛΙ 'Ι'ρ.

- Ι - ΖΙ AE}JNIA

(να.Ι) Μ. ορος ΖΑΛΟΣΓΙΑ (να.Ι).

Τον τρόπον &.ντικιχιτιχιστάσεως τοσ τομέως της ΧΙης Μεριχιρχ[ιχις, παρα

ΚΙΧΙhεΤτα-ι να.ρulθμΙιση τ;ο Γ' Σ. Στρατοϋ. Σ. Δ.

26-11-40

Όμα.ς Μφα.ρχιώΥ Κ.

Γ.ΚΟΣΜΑΣ

,Αντr.σΌρ<iτ/γος ΕΙς το τέλος της ~μέρα..ς κocΙ ε'Ις Τ~Y οοΗ'εΤ'σoc'ν ανα.ψοραιν Στρατ. Κατα

στάσεω; lά.νlεφέρlθη κοοΙ 'α.δΗις δτι σλ ΜεροφχΙιχιι κα.'Όέλα,60'l

tYjy όπδ τΎjς Δια.τα.γΎ);

Οιlα.τα.χθεΤσα.γ Οιάτα,ξιν. Ν ο ε ,μ 6ρ

[Ου

T~ν π,ρωt'α.ν το εΙς ΝΨΑΡΖΑΝ κλιιμιάκιον τοσ Στρατηγείου μετεψέρθη ε!; :ΜΠΟΜΠΟΤΙΣΤΑΝ δπου εj"κ,ιχ.ΤΕ'στά'&η δρι'σ'tικώς &π-ο τΎjς μEΙcrΎjιμβρΙα.ς.

τ~ν 17ην &lρα.Υ n~,ψθ'η ~ κάτωΘι Δια-τ:α.γ~ τιοσ Τ.Σ.Δ.Μ. τηλεφω

llE1pl νικώς:

Άρι lθ.6013 Συγκρότημα.. Κ.

Θέσατε το ταιχόιτερον OιάJθlE'σιν Β' Σ. Στρατοϋ XIrιν Μερα.'ΡΧ'Ι'αΝ στόπ. Έν &.νάγ:Κ"{j κινηιΗωσΙΥέπειγόΥ'Όως

6ιοοθέι1ΙΙμια. τμ.~!μα.τα. α..1Jτης στόπ.

ΧΙ ΜεlΡα.ρχΙα. ν' &.ν«λάJoη κ,α.τεόθυν~ιy

- Ε ~ ΛΙΡΕΣ. Προς ώπα.λλα..γ~ν V τευθϋνσει ΜΆΛΙ Ι -

ΜΠΙΛΟΥΣΙ

ΝΤΡΕΜΠΙΣΚλ

ΚΙΑΦ

Τiα.ζι,oc'ρχΙα.ς, ~n ~ τελευταία α.στ/ENε,ριyiιση εΥ τΎ,j κα ΒΑΝΨΟΠΙ

:ΜΑΛΙ

ΚEΛΚEiΣ στόπ.

Διαιρκ~ς πιρOlοο&θlεια. του Συγκρoτ~μα.τιoς Κ. να. έςοοσφιχ.λ'Ιση στ'ενώς σύνδε σμον Β' Σ. Σ.Δ. 27-11~40 Τα.υτοχ:ρόνως κ·α,l ,εν σuVEXEtlf έλήφθΎj τηλεφωνικώς το κιΧτωθι ύπ" &'ριθ.

732 ΙΥΥρ,οοφον τού ΓΙ "Αψιθ.

Σ..Σ.

732

ΣUtfIΚop6τ"ημα. Κ. Πα.ρα.~λώ δι-α.τά.ξα:t'ε κα.τ.6πιν κινήσεως ΧΙ Μειρα.ρχΙσ..ς δπως Τι Χ Με-ραρ

χΙα. έπεκτιεί'Υ'Υ) τ'ο &..ρι'στιερόιν τ/ς μέΧιΡΙ τοη &..ρι,στεροσ νέου δρlΙοu του Σώματο; στόπ.

132

Σ.Δ.

27-11-40

Κατόπι» τijς ,ιΧ.νωτέ'ρω ΔL,α..ταΥης κ,αΙ 'ΟΟ\} ~Ύγρ,ά,ψoυ το\} Γ' Σ.Σ. το ΣυΥ

γκ,ρότη1Joiα ·&ιςέΟωκε τ~ς κά'Όω'θL ΔL·ατ,α..γάς του: 'Αριθ,

ωρrι.

3087

17.20'

ΧΙην Μερα..ρχΙα.ν Κι.χ.τόΠLν της tJlΠ'OOPL'H.

6013 Διάτα..γης Σψι.χ.ΤLα.ς τϊθεσθε ι&,πο λ1)ψ'εως πα

ΡQuσηςύπο Δ~α.'Όα..Ύα.ς Β' Σ. Σφα..το\}. l{jχτόrπLV τούτου ΚLνηiθ'η'Όε μειθ' δ;.π&.ντων

ΟΡΥα.vLκως διαθεσίμων τμημάτων σα; προς τήν κατεuθυνσLν ΜΙΙΙΛΟΥΣΙ

NTPEMIII~KA -

ΚΙΑΦ

Ά πο σ το λ

yELtX

1):

- Ε - ΛΙΡΕΣ - ΜΠΟΥ:ΜΠΕΛ στόπ.

ΆyηlWα..τOOσται~nς νης T'αJς~Iα..ρΧ'Ιιας ικα..Ι εΠLlθετική ένέρ-

I~y τ~ προμν'ησθiε.(,O'1J κ.ιmευιθ,)νσεL ΚLΙΥ1jσεως στόπ.

Ζ ώ ν η

έ ν ε 'ρ γ ε Ι α ς:

ΛΙ

- Ι - ΖΙ (1600) (νlα..Ι) ΛΕΣΝΙΛ (OXL) 'Όρος

Προς ΒορρOOv ΓΚΟΥΜΠΕΛ

OiΣΨPOBIT:ΣA (2370) ΖΛΛΟΣΓΙΑ

(OXL).

(f5XL) -

(OXL) -

ΜΆ

1844 -

Τρ.

Προς Νότον καθΟΡLσθ1jσεταL

ύπο τοϋ Β' Σ. Στρατοϋ,

Κατεύθυνσκ προσπαθεία; νης ΤαςLαρχΙας: ΜΆΛΙ ΜΑΛΙ

- Ι - KAMillΣ

ΡΑΝΤΟΝΙΤ

στόπ ,

ΣUΥοεiσμος μιετ~ της Χης μεριιμν'Ώ ~ελευτα..Ιας επι δρΙου στόπ ,

Τάrμα..ειίς O~άJθScrLY ·ΟμΟΟΟος ΜεραΙΡΧLώ!ν τίθεται ΟLάθεαίν σας ιΧ.πο λήψεως πχροόσης.

Σ.Δ.

27-11-40

·Ομα.ς :Μερα'ΡΧLών Κ. Γ.ΚΩΣΜΑΣ

,ΑνΤLστρά.τηγ.ος ΆρL{}μ.

3088

'Ώ,ρα..

17.30'

ΧηΥ Mερα.ρχΙrι.ν ΚLνοuμένης της ΧΙης ΜεραρχΙας εΙς τΎjν νέαν ζώνην &νεργεΙας της, μέ

οεςLον δριον (το lσροο.ΥαψερόμεΝον) επε:κτιοοθητε

πάραυτα ά.πο λήψ'εως παιρ,οόισης μέΧΡLς ανω δρΙου χ'ρησLμΟΙΠΟLοϋvτ,ες τα. ,μή όρ

Υα..νLκως εΥ τ~ ζών1) σα; τμ,ήμια..τrι. κα-Ι έξαισφαλίισατε Οια..ρκη σόνΟεσιμο·ν π,ρδς Μφα..ρχΙα,1ι ταύτην στόπ.

Κα..τεόιθυrγσLς έ'ΙεΡΥεΙσ.ς της Κ'Α!Φ

- Ε - ΛIPEiΣ -

ΧΙης ΜΠΙΛΟΥΣΙ

ΝΤΡΕ:ΜΠΙΣΚΑ --

ΜΠΟΥΜΠΕΣΙ.

Σ.Δ. 27-1140 ·ομια.ς Μερα.ρχιών Κ.

Γ. ΚΟΣΜΑ:Σ

,ΑνΤLστΡά.τηΥος

'Εν συνεχεία; ~ρOς τaς &'νω,τέρ,ω Διαrτα.γας κα.Ι ίνα. :λα6ιη Ύ'~ω~ιν το Β' Σ. Σ. περ] 'των o:α.τα.χιθ'έν-vων &.πε:στειλα.μεν κψυπτογ,ρα.ψικως οια του ΟΟσυρμ.ά,τΟ'.) τΟκά.τωlθι τηλε"(ip<iψημα.:

Άριιθιμ.

"Ωιρ,α.

3089

17.30'

Β'Σ.Σ.

ΧΙ Μφα.ρχΙιχ έτέθ'Yj διά.ιθιεισίν σας 'Κα.Ι κ ινεϊται έν τ'Ώ κα.τ'εUlθύν'σει δΡιζOlμl'vη όπό Δ"α.ταΥΥίς 'Στρ~τι~ς. Σ.ιΔ.

27-11-40

Όμας Με.ρσ.?χιων Κ. Γ.ΚΟΣΜΑ'Σ

,Αvτιστ.ρ&.τη"(iος Έπίσης ταυΤiοχρ6νως oι~ τοΟ α,συρμά.του ,εδόθη το αάτωθτ κρυπτογρα.φικ,Οv

ΤΎJλεγ'P&.ψΎfμ;α. : "Αριθ,

'Ώρα

3090

18.10'

Ψ.Σ.Δ.Μ. Άνα.ψΙρω δτι ΣυγΚ"Ρ6τηlμα. -έπε:ρά.τωισεν OOιtooτoλά.ς του χα.ΙεLν<cχ,ι Ετ'Ο·.μΟον προς χίνγ;σιν.

Σ.ιΔ.

27-11-40

<Ομιας Με,ρα.ρχιων Κ. Γ. ΚΟΣΜΑΣ

,Αντιστpά.ΤΎJyoς Έν τφ μετα.ξυ το Γ' Σ. Στριχτου&πέσΤΖιλεν ,οια της ύπ" .α.ριθ.

27.11.40

Δια;Τiα.γης του τ;ηry ,δπ' &.ριIΗ.

AJll. 730)

Δια.τιχγην 'ιπιχειp~σεών του, δι' Ύjς Κ1,

θώ:ριιζε λε,πτομιε,ρως τ~ς έ,γε:ΡΥεί«ς &ΚJά.στης των ΜΕΙρα-ρχι,ωντσυ κα,~ μετα.ξυ τι'V'I

&λλων τ/ν τΎίς Χης MεραrpχΙα,ς. Κα.τόπιν της Δ:'α.ταγης 'tiα.U'τ/ς το Συγ~φότημα. Κ. 'έ!ξέοωισε ~α.Ι ά.πέιστειλε πφΙώρα.ν 18ην την 'κ,ά.:-σωiθ'ι Διιχτχγην προς τηΥ' ΧΨ' Μεριχρχίοιιν, ηΥΚΧΙ έκοι νοποίησε προς το Τ .Σ.Δ.Μ. κα-Ι Γ' Σ. Στρατοϋ:

'Αριθ.

'Ώρα.

3094

ΧΎ]'; Μ'ειρ,α.ρχ:Ια-ν

ΈνσuνεχεΙα πρ,ος τ'ήν όπ' α..ριΗ.

θηΤΕ προς την ύπ' ά.ρΙΙθ. Α.Π.

730)

3088

σημεΡιιν'ήiΥ Δια,ταγrιν μοο αυμμορφω

27~11-40 ύπ" &,ριf).

Δια.τα.γrιν επιχειρή

σεων Ι" Σ. Στρατοϋ καιΙ πιρος τιΧς με"DΙΧΥεΥεστέΡα-ς εΚiδ'OIθΎ]'ooμέyα.ς Διιxτcιyας τω. Σ. Δ.

<ομ.ας Μερα.ρχιων Κ.

r. ΚΟΣΜΑ'Σ

'Αντι'oτpάΤΎJγoς

134 \..,

llspl

τήν

18.30'

τό Συγκρότημα Κ δπέοαλε τήν κά.tω)θι τηλεφωγ~κην ΟΟνα;

ψορα.ν πρός το Τ.'Σ.Δ.Μ. 'Αρι9.3095

"Ωιρα

18.30'

Τ ..Σ-Δ-Μ. Κατόπιν της υlΠ,' ~ριθ.

Δι«τ~γης tπιχεψήσεων Γ' Σ. Στρατοϋ οιέτα,ς!Χ

Χην Μερα;ρχΙα;ν συμμορψωθη πρός ταύτην ώς κα;Ι προς τα.ς μελλοόσα;ς Δια;τα;γα.ς Γ' Σ. Στρατοθ πρός έξα;ισφά.λισιν ένι«Ιου συlντ:οινι.ιOlμΟΟ Ε.''Ιειργειων.

Σ.Δ.

27-11-40

Ό~ς Με,ραρχιων Κ.

Γ.ΚΟΣΜΑΣ 'Αντιστρciτηγος

Σχεοον τα;υτoχρ6νωςέlλ'ήφθΎι

ύπ" ά.ριιθ. Α.Π.

6002) 26-11-40

Δι,χτα.γ·}ι

Τ.Σ.Δ.Μ., 'οι' ής παρέχοντα: α] κciτωΙθι ,δ!οηγΙαι ,οια. τήν oιεξ~Ύ'ωγήν τών έπ~ χεφ'ήσεων. Δια;τ,α;γή

Ι. Μετα. τήl,; πρα..γiμα.ΤΟΠQιηIGεΤσαιν ηιοη εuρείαΥ ικά.λυψιν της &'ρτηρΙα;ς ΚΟ

ΡΙΤΣΑ

- ΛEΣKOBIίf{I ~ ειίς το ΤμΤίιμα ΣτραΤΙCiς 4νlα.:τι:θε:μέν'Υ)Ο~α. τΤίς ύπ" ΟΟριθ. 13405) 24-11-40 Διατιχγης Γεν. Σrcιρα.τηγεΙου &.'Π()στoλ~ ,ε!ΥΙΧΙ. -- Να. ,έξιχσφα;λΙlση lδπωσ:ο'ήΠ!Ο'Όε το ύ Φ Ι π ε ο ο v ΚΟΡfΨΣΑ:Σ κα;τα. π~σ'Y/ς ιΧπό Βορράν Τι &.πό Δυ~ιων &.πειλΤίς·

Να. πιέ,ση τό IjJJέγΙσ''tΙον ουν'α;τόν τ'ον aντΙπαλον €πΙ ισ,κοπψ ά.παισχολ'ήσεω;

κχΙ '&'πορραψ'ήσεως έ~θριικώlν oυ~ά;μεων

Ec; i5φελος των λοιπων Μεγά.λων Μονά.

οων μας.

Π. ΕΙς τήν οιά;{j'εσιν του Τ.Σ.Δ.Μ. τίθεται ~ Δ) lσις το.\) Ι" Σ.Σ.

Μειραψ

χΙαι ΠΘζ::κο\) καΙ εΙς μή Μεροορχι'αm στοιχετα προικο06Τ'Υ/σΙς του. <Η ειίς το Τ.Σ.Δ .Μ. oια.τ:ε'GεΤσιx ΔΙΟΙΚ'Υ/σις το\) Συγκρατ'ήμα;τ,ος Κ. θα. ά.νχ

κλ'Υ/lθΤί· πι Θα. π,ρα.η.ιιχτοπο ι'Υ/lθΤί συνεlΠως &,γIΙΧ1ΌροσιΧ<ρμιογή της ,OΙlΧiτά.ξεως κιχΙ της

δργανώσεω; τΤίς Διοικ'ήισεως εν τ~ ζώνll ενlεργεΙ'ας τοϋ 'Τ.Σ.Δ.Μ. <Η &ναπ?olσα;ριμ.~γή α.δτη θα. πρα;γμιατoπo1ιηθιΎj '7ΌΡΟΟΟ'Ευ'τικως οι' εLοικων

Δι!Χτα.γων επι ~ 6ά.σει το\) σ1J1V'Yj1ψέJνου πΙνιχικος. Έκ των μ.ετ:ΧIOOλων του πΙναwος τούτου i{J'ck εκτελεσθlω,~ι τό τ!ΧχU,'t'ε:ρο'l. α')

<Η εΙς τό Β' Σ.,Σ. ο:άιθεσις της ΧΙ 'Υ/ζ Μφα-ρχΙας κα~

6') <Η συγκέντρωσι; ιμια.ς Μερ:οορχΙιχς ΠεΙζικο\) εΙς τήν ,οι4θεσιν τοϋ Άρχι στρατήγου εCς τήν περιοχήν ΠΙΣΟΔΕΡΙ <Ως ~ρός την ~tς τό Β'

ΚΑΡΥΑΙ

ΒΑΤΟΧΩΡΙ.

Σ.Σ. οιcXιθlεlσιν της ΧΙης Μεlρ,α,ΡχΙας iιΧ:ϊ π'αροu~:χι

δΟ'Υ/γίαι ώς κα~ ή ύπ" &.ριθ. Α.Π.

5994) 25-11-40

προπαρασκευαστική Διιxτιxγ'ίj

μου έY:έxoυ~ !θέσιν Δ~α.ταγTίς έ'Κτελέ-σεως.

135

IV.

ΈπΙ τΊ] 6ciC'E~ των ~νωτέ,ρω το Γ' Σ.Σ. θiιX έξ,ooσCΡα,HσΎj δπωσδήποτε

το ύψ[πεο:ον ΚΟΡrΤΣ,ΑΣ κ«τ~ πσ.σης &πο Bolρ,ρ~ η ά.πο Δυσμων ά.πε'~λης κα-λ θ~ Π~iέ:Jη το μέΎ~στoν ουΥια,τον ΤΟΥ άντίπocλον επι σκοπφ α.πχ-σχιολή"ε.ως καΙ &πορ POψfι,σξως,εχlθρ~κων δυνά:!μ.ιεωιν ε'Ις δψΘλιος τώιν λo~πωy Μ:εγιΧλων Μ"νιΧ!Οων.

Μέ-C'~ εΙς τ~ν δ~άιθiεσ~ν τού Γ' Σ. 'Στρατού

3 MEpoopxtoc~ Πεζ~κou κ~Ι τ-Χ

μ~ MepocpX~~κιX. Ή o~&ταξ~ς 'Όων Mεραρx~ωy του θ'α. εχη ,ώς εξης: Δεξ~oν χνΙΙη :Μεραρ

χία

Kinpov 1

εκ των :η'οη εΙς τ-ην 'oι~~εσΙν του Mεραρx~ων.

Έκ τωιν ύπολαΙπυΥΙ

εΙς τΥιν iδ~ά.'θεc(ν του Μεραιρχιων το Γ" Σ. Στρατού

θά .ο ιαθέση,

ΜΙα-ν :Mε,p'oopχ~ocν ΠΘζικού ώς έψεοιρ,εΙocν Τ .Σ.Δ.Μ. etς πε,pυoχ~ν

ΤΙΣΑΙ1ΚΟΝΙ.

ΤΣΑ

KOPf-

ΜίαΝ Μερα.ρχία;Υ Πεζ~κo{) εΙς τ/Υ o~ooθεσ~ν τού "Αρχιστρατήγου ι1>ς

&νωτιέ,ρω δΡ[ζε-vα,~.

Το &ρ:σΤΘΡΟΥ oρ'~oν της ιζώνηςε'ν'εργείας τού Γ' Σ. Στρατοϋ δ,ρΙιζετoc~ ι1>ζ

Θξης:

rKOr:MIIEA (2247) (~'αΙ) ΟΣΤΡΟΒΙΤ:ΣΑ - όψο 2370 (Ivoct) -

ΜΑΛΙ

1844 -

ΖΙ

(1600)

(Β' Σ.Σ.)

Τργ. ΛΕΣΝΙΑ (ναΙ)

δρα;

ΖΑΛΟΣΓΙΑ.

Το ι5ρ~oν

τοϋτο θα. &.πο"Οελέση το άιρ~'στε>ρoν5ρ~oν της ιζώΥ'ης ενεργει(ocς του

ΣυΎ1Κlρ,oτήματoς K.μ.ιετ~ τΥιν εΙς το Β' Σ. Σ. ιO~ά'θiΘσι ν της ΧΙ ης ΜφocρχΙ,ocς κα;l μέχ,ρις άιnκλ1j ισεώς του.

Ώαα,ύτως 11έχιρις άινιocκλ+ρειως τού ΣυΥκ:ριοτήιμocτος Κ. το .oε;ξ~Oν δρ~oν τη; ζώνης ενεΡγεl(ocς >tYjς Χης :Με.ραιρχΙας θα 'ΚJαJθoolpt1crHYj όπο τού Γ' 'Σ.Σ. κα.Ι θΙΥ,

κ.οινοποιηιθιη είς τα Συγκρ6ΤΎjιμoc Κ. Το δρ~'OIν ταύτα 'θ~ 'Κooθoρ~dθΎj όπα τού Γ' Σ.Σ.έπΙ της 6ά;σ:εως της νέας ,οtocτά,ξεων, ην θα 7tιΡσ.γμOCΤΟΠΟ'.ήση πιρος έκτέλε σ~ντης &ποστολ ης Τ:~1).

Kα;τ~ 'τ/Υ' ,π.ρ,α;γμιιOC"OoπoΙησ~y της o~ατώςεώς του ταυτης το Γ' Σ. Σ. Υά,

εχη υπ' oΨ~ν' δτι 'ά.ΠIQ!ΟίIΟε~ πρωτεύουσα» lσημoc~ία.'i εις τ,ο oεξ~oν τΎjς ζώιvης εΥ'ερ Υε{χς του ΧιOCΙ κ;ocτ~ ,δεύ,τ,εlρOlν λ6ΥΟΥ' 'εις το Κέντρον.

ν. Έν τ'Υ,) εκ:τελl~σ:ει ΤΎjς ,ά.ποστολης του τΧότης το

Σ. Σ . δέον 'ιΓJ. εχη

υπ' oψ~y του δτι ,ο,εν θ~ 'έιξαJσ:ψocλ~σ:θΎj δ~~ ,στχτι"κ.ης αιμύ'l'Ύ)ς. ΤlουινχνΤΙΟΥ δέον νια διέπετα: όπα ,επ~iθετ~Κloύ πνεόματος.

ΑΙ κocτεuθuνσε~ς προς

BIeOrAKI,

ΜΟΣΧΟΠΟΛΙΝ καΙ κo~λιΧOoc ΔΕΒΟ

ΛΙ προσψέρονται'οι' έπιlθ'ε"tΙΚιOtς δ~ε~σOόσε~ς.

Ή 60ρείως ΠΟΓΡΑΔΕΤΣ πρoxώρησ~ς θ~ αποψράξη δρ~στικως τ~ν κα τευHυν~~y ταϋτην κα.t H~ παρεμποδίιση π~'σocν μελλΟΥτικΥιν του έΧιΘρού ά.π6πε~p7.Y δ~ε~lσOό:σεως.

νι. Τπο των δiδη'Y~ων τοΟ '.Apχι,crτρατήγOυ D~V δΡΙζ~τ;rΗ '!"~lι'l{b.; &yιeι~=ι~ μ..εναΟς ~O'Πoς O~Ot τ~ς ιενεξελίlξ'ε~ έπ~lθετ~κ~ς επ·.x'εφήlσε~ς. Θα. 'EIξ=φτηίθΎj αδτος κχι έκ της ,έπιοιριΧ,σεως του xε~lμω',lίoς, οΌχΙ δμ..ως κocΙ $'Ι< rrωιν πιρο'σκocίρως καΚiOΚOCιΡ~,ώιν.

136

, '--ο

Et;

τάς Διοικησεις ύπογραιμμΙζ'εται δη ~

κατ,!iιστα·σις του έχθριοσ καt

το Tιθ~χoν τώνστρατευματωνμας εΤΥ'ΧΙ δόοπαρά.γΟΥτες σooα'ριiς δυν'Χ'τότητος έκ μετα..λλεό'σεως. 'Σ. Δ.

26-11.40

ΕΙς το τέλο; τΎjς ~μέlpας υπε6ληΙθ'Yj 'οιιΧτης ύπ" άριθ. Α.Π.

2038 σ:.ν«φορα;

το κά.τωθι ΔελτΙCiV σχετιικως μ.ε τήν κατά τδ έIσ'Πέιp~ς Στρατ, Κατάστασιν: «Κ,.

τεχοlμένη YPWyι ύπο των φιλΙων ΜΟΣΚΟΙΛΟΡ ΙΙΟΝΕΜΙΡΑ -

OΣOίrIA

ΓΚΙΓΚΙΝΑΨΣΙ

ΚΟΥΡΟΡΑ

(1714) --

ΤΡΈΣΟΒΑ στόπ. ΧΙ Με

ρ:t.ιρχΙα 'έ!τIέιθη εις οιΟΟθιεσιν Β' Σ. Σ.επί OιατεJθ'ε,ι,σης κατευθύνσεω; ΜΙΙΙΛΟΙΣI

ΤΡΕΜίΙΙΙΣιΚΑ

ΚΙΑΦ

ΛΙΡΕΣ». Γ.ΚΩΣΜΑΣ

,Αντιιστρά.τηΥος Το Συγκρότημα. Κ. εΥ τψ με11αξυ έπληΡOψ()ιρηiθηεξω8Ικως οτιΟέΥ πρόκει ται

&.να.κληιθ1j, δη πιιθα'ιον ν' σ.να.λάJoη έτέρα;Υ ,&'ποστολήν καΙ κατόπιν τουτου

δ Στρατηγος

Δι.iOικητής α,Uτoσ διέταξε τήνΈJξ'XκoλoόHη,σιν τ/ς πα.Ρα.μοrfης το')

Σ.Δ. του Σu-rΚιροτηlματος εις ΜΠΟΜπσΤΙΣΤΑΝ.

Ν ο ε 'μ

6 ,ρ Ι () υ

Το Συγκρότημα. Κ. έξα.κολουθεΤ

νά πα.ραμένη εΙς ΜΠΟΜΠΟΤΙΣΤ Α.Κ

έν &.να.μoν~ Δια.τα.γ1jς. ΠειρΙ τήν 23ην <Ίψαν Άξι,ωιματικος τοσ Συγκροτ'ήιμα:tος παιρα.μένων ώς Συν

δεσμος &ν τ'Ώ Στpατι~, &.φΙκετο εtς Σ.Δ. Κα.Ι προσεκόμισε τήν -κά.τώθι ΔιαταΥ-ίι"l αυτης, εχουισαΥ ο,υτω:

ΆριΙθ. Α.

6037 Είοικ'ή

Ι. Ή διά των υπ' &.ριθ. κληισις

t1j;

Δια.τα.γή

6002) 26-11-40

δδηγιων μου πρo~λεπoμένη

Iiv!t-

Δι.lοικΎισεως του Συγίφοτ/μα.τος Κ. ,δεν διετά.χιθη ,εΙσέτι.

Ή Διο!ocησις αύτη θά, πα..ρα.μεΙν-η ύπο ~άς άιμ;έσους Δι,!Χ'τα.γάς Ύj'μωy, 'έχο!) σα επί τοΟ πα.ρόντοςείς τ,ήν οιάιβεισ(", Τ'Yjς μ.6νtιν τΎγν ΧηΥ Μερα.ρχίαΥ.

<Η διά.ρικεια. της ύπο ΤΟΥ τύΠΟΥ τ,ουΤΟΥ π~pα;μOYΎjς της Διοικησεως ΣυΥΚΡΟ

τΎιμα!τος Κ. Ηά έξιαιΡτη:θΎ) Iέκ τijς ,ειξελιξεως τ'ωy~,πιxεψήσ'εωy, τουτέστιν το ΣυΥκρότημα, Κ. η ιθ'ά ά,να,χληθη, ΎJ ιθά. ένι'σχυIΗ1j προς &ΝΟΟληψιν έτέρας «ποστολης.

π. ΑΙ 7Ώρος τήν Χηιν Μερ(;φχΙιαΥ εΚιοοlθεΤσαι Δ~αταγαt του Ι" Σ. Σ. θά έκτελε(1θω~ιy ά.κρι,οlως 6>ς ,έJξεδόθΎ)'~ν.

ΠΙ. Άνιχιψέρ'α.τε ληψιν κα1 7ΏρlOτεΙνα.'Όε δρι,στικον Σ. Δ. σας. Σ.Δ.

28-11-40

υ Στρατ-ηΥος Διοικηrc-rις το1} 'ΣυYOOΡoτΎιμ~τoς διέτ,χιξε τον πρlOlσκομΙσαν τ,α, τήν ώς &ινω Δια-ι:α,Υ'ήν 'Λξιωμα;,τιχον ΣύΥΙΟεσμ.αν 'Ι, &'να.φέρη εΕς τ/v Στρατιών,

137

δτι, μετα τ'ήν~ιΧδoσιν της όπ'&p~lθ.

10 Δι~~γηςεπιχιeφή,σιeωντοΟ

rι

Σ. Στρα

του, δι' ~ς το τε'λευταΤΟ'Υ τοϋτο οΙΟει λεπ~oμιειpως δΟηγΙα.ς είς την Χην MεJp~p· Χ Ι!].)ι , το ΣυγΚΙΡόlτηιμια. :δι,έτ~ξε την ΜεραρχΙαν 'να έκτελlέ,ση τηνώς άνω Διατα γην του ΓΙ Σ. Σ. κα-1 μιειλλοντικως ν,α εκτελη πάσαν Δι~τα.γην του ίδΙου Σ. Σψατου. Έπι,σης ~γνώριισΕν δτι είΧΕ την τ/ώμην δτι , προς ,ε:ξ~σφiΧιλισιy !Ινια.Ιου συν

'Όονισμ;ου εΥεIΡγε~ων, Υι Χ ΜειραιΡχΙα δέον δπω; 'C11JμιμορφοΟ'ται προς τας Δtα.τα γα.ς του Γ' Σ. Στψαιτοϋ.

Τ' ά,'/ωτέ2ρω &rIεφέρlθ'ησα.νείς την Στρατιών ,κα1 oι~ των υπ' 4ριθ. κα1

3094

«ναφορων του Συγκροτήμ.α.τος, ων ιΧνttΙγp'ιxιφα ε'Oιόlθ'Y)lσ:α.ν είς τον' ιώς άνω

ΆJξιιωμαΤΙΚΟΥ Σύ'ιΛο'ε'σιμον ιδια. τ'ήιν παρά.δοσιν ειιςτην ΣτρατιάΝ. Συγκ:ρόνως π,αρεlκλήlθ'Yj ιδ Άξιωματικός ΟΟτος 8πως 'έ%ζητήση

&'Π,ό την

Στρατιάν 'την €;κιooσιν των Δισ.τα.γων της επ1 των &ινωτΘρω κα.1 ιincpέιρε ι επι πλέον δτι το Συγκρότημα, εν &να.μoν~ τούτων, θiΧ παραμεΙνη lεν ΜπομποτΙση).

ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΕΙΣ :ΜΠΟΜΠΟΤΙΣΤΑΝ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΕΠΙΤΕΛΑΡΧΟΙ ΟΜΑΔΟΣ ΜΕΡΑΡΧΙΩΝ Κ. ΕΙΣ Σ. Δ.

Tor

Β' ΣΩΜ-ι\ΤΟΣ ΣΤΡΑΤΟΙ

την 29ηr.ι Νο-eμ.6ΡΙου, η την προηγουlμέ'i'ΎjY, ελήφθη Δια.ταγη επιχειρήσεων

του Β' 'Σ. Έκ ταύτη; ~ξήγετιο- δτι '~ ΧΙ Μφαρχία., &.ντΙ να. ιΜtηlθη, έν~ΟχυΟ'll.ένη έν &νάγκ'Ώ, έπ1 της κα.θr;ριaiθεΙlσης 'ε,ις α.ύτην χα:cευιθUI'fσ:εως (Μπιλουισι

μνιτσα.

Κιάφ

ψ,ρέ

Λίρες) καΙ να. &χθη είτα. προς αύχένα ΜΠΟΙΜΙΙΕΣΙ,

Οιετά.χθη ν' ιΧνακ.όψη 'την πρlοχώ,ρη,σΙν της (είχε ψθά.σει ~δη επ1 ΚΙΑΦ

ΛΙΡΕΣ χωρΙς να. συναντήση ,εχlθ:ρόιν)κα.Ι να συγκεyτpω'θΎj είς π'ε;ριοχηγ ΓΚΟΖ ΤΑΡ,ΑΤΖΑ, ενισχύουσα. ~ι' §νός των Συντα.η.uX.των της, το αιμ-έσως Δυτ~κίi);

δρων α.πόσπασμα Κα.λη. Ή τοιαύτη διάταξις του Β

Σ.Σ. καθα.ρως &μυντικη

καλ &ΠΎJρεαιOlμέν'Y) &κ ιtoσ 'δη ΚαJΤά. μηκος ΑΏΟΥ 1r:JUΥ'ήντα. ευιλογον ,&1ντ{πα.σιν,

μαρτόρει δτι τοϋτο, &ρτι διαιοαν ΤΟΥ ΓΡΆΜΜΟΝ ,ΈJξ ΕΗΤ ΑΧΩΡΙΟΥ είς ΚΟΝΙ

ΤιΣΑΝ, ~γY'όει δτι έΠιl τ'9jς κατευθύνσεω ; του ΑΨΟΥ κ~Ι έπ] του 'Αινατολικω; τοϋ ΑΩΟΥ cψ;π~o{:συ, ~εν όπη'ΡΧΟΥ' 'σοΟ'σψα.Ι α.γτ'"στά"σεις, Υι δε lάιν&κληισις ΤΎjς ΧΙης :Ms1pxpxCαor; 1')το lώς έ% τούτου, &.στΌχος.

Άπέ'στ'ειλσ. δθεν τόιν ·Επιτελά.ΡΧ'Υ)Υ μου Συντσ.γμα.τά.ρχψ Βαγεγάν' δπω; διαφωτίσητδ Σωμ;~ τοϋτο σχ<ετικως. Oί.i'τoς ,συναντή,σι:ι.ςτΟν 'Σ.Δ. του Σ. Στρα του 'είς ΚΟΝΙ:ΤΣΑΝ &ντ1 τού ΛΕΣίΚΟΒΙΚΙ,ε'νθα τψ ώρίιζ.ετο, Iέπέτυχε, μετ& την &νάπτυ.ςιν εtς πε τόν Σ~ρocτηΎόν %α.1 Έ,πι~ελooρχη'l της υφιστα;μ1ν'Υ)ς εμπlΡΟ' σθεν Καταστασεωτ, ν& ,~πα.Υα.ψέΡωlσι την ΧΙην ΜεIΡ"ΨΧΙ(Χ.Υ IέπΙ τΎ)ς ,ιipχ~'ΚΎ)ς 'Κχ

τωθύινιOlεώς της. 'Αλλ' ωπωλέσθ'Yjσαν στηρία; '&ΚJμιεΤiαιλλεύσεiως.

138

~ιμέρxι 'ε'ίς 600ρος της 'ΟαχεΙσ.ς καΙ δρα.

Ν ο ε νΛ5 ρ ί ο υ

T'OΣυyκ.ρ6τημ~ Κ. t.ξ~'ΚJQ)JQυθεΤ ν~ πmρ~ιμέν7j εΙς ΜΙΤΟ:ΜΠΟΤΙIΣΨΑΝ &;

&ν~ΙWν'Ώ Δι~τ~γων τοσ Ψ.ΣJΔ.Μ. ΗφΙ τ-ην

29-11-40

17.45'

(1ψ~ν, το Γ' Σ.Σ. εκοινοπα[ηισε δια της όπ' &ριιθ.

793)

Δι~'tIχ.γης του δΟηγ{α.ς πρός τούς Δ·.οικητας των Μειρ:χ.ρχι,ων, ειΙς &ς

οί'οαντο λεΠΤOlμJφεΤς κχτευ1θtιVlσεις κ~Ι α.πoστoλ~Ι ειΙς

XVII,

s.-

ΙΧην, ΧΙΙΙ, ΧΎ),ν

Mφ~ρχία.ς έιπΙ τωΥ π,ροολεπομιένων να. συνιεχΙσlθ,ωισι,/ ιΕπιχεψήΟ'εων.

Το 'ΣυΥκιρ,όιτηlμ~ έπ,ειο-η μέχρι της στιγμης οt}Ο,ειμί'α.ν Δι~τα.γ-ην είχε λ~ σει παρά της Στρ~τια.ς, σχετικως με τ-ην περαιτέρω ι&πl)στοιλ~ν του, &.Πίέστε:λε

τόlν Δ~oικΎ)'τ/Y του ΠΙ ΓipωψεΙoυ ε'Ις ΚΟΡΥΤΣΑΝ, ?να:εΠΙΙΚΟΙΙΥωγήlση μετ~ τΎ}; .lliρ~τια.ς κα.Ι πληροφορηοη 'σχεΤLκως..

Πρά.γμ:χ.Τι δ <ώς ~νω Άξιωιμα.τικΟς ιμετιχ6άςείς :ΚOPYΨiΣAN κα.τώρθωσ~ Υα έλιθηεις ε,πα.ψrιY' με'Τ'α. του Έπιτελιάιρχου της Στρα.τια.ς τηλιεψωνLΚώς κχι ό τελευταιο; οοτιος τόΥ επληlροψόΡΎ)'σεν δτι α.πο τηςμε1σηιμo,ρ,Ι,ιiς &.πιεστ&λη οι'

ει

οικου &yyελι~ψόρoυ Δι~τα.y~, ηης λεπτομερώς καθώρισε τον ρόλον του Συγκρσ τήμ.α.τος.

Το ΣυγΚiρότηιμ~, αατόπ: ν της πλ ηροψορΙας τα.U'της,έξηκολQUlθη:σε

να. πα

ρ~μένηΘν ΜJIΟΜΙΙΟΤΙΣ:ΤΗ, έν &ν~μoν'Ώ της &ποπα.λε'ίσης Δ~χτσ;γης:

Ν ο ε μ

6 lp

Ι ου

ΤΎΙΥ πρωtσ;~ οεν είχε περιέλθη _εις Τ9 Συγκpότημ~ η οι' ειδικου α.γγελιlJ, ψόροu άποστωλεϊσα ά.πΟ της μεσrιlμ6pίια.ς τής χθ,ες ΔΙiΧ't'α:Υη τής 'ΣJτψσ.τια.ς.

Κατόπιν τούτου &ΠΘστά.λη 'κ~ι παλιν 'δ Διοικητηςτου ΙΙΙου ΓpIΧφείOυ, σ πως Εlπικοινωνή'Ο'η μετα τής Στρχτια.ς, δστι; κια.ιεπρα.ξε τοϋτο, n~6ε οε έyτ~ λην ύπο του Έπιτελά.ρχου της Στρα:τια.ς, όπως &no'tliy!θfj εΙς το Γ' Σ. Σ'tp'etΤQij

εις το δπlοΤον 'θ,α εΙχεν &ψιχθη η Δι'~ταyή, ΤΥΧ λά.6ωμε'ν &νΤΙΎJρα,ψoν τα.υτης.

<ο 'Αξ) κος ~μω'l lμετέΟιη εlΙς ΚΡΥΣΤΑΛΛΟΠΗΓΗΝ, lεvθl~ 1ι

g,olpx

του Γ'

Σ. Στρατοϋ, οπουέπληιροcρolρήιθ7j δτι καΙ εκιεΤ ~εν 'είχε ληψθη 1ι Δι~τχγή. Κατόπι» τούτου έγένετο χαλ πά.λιν τηλεφωνιocησυΙΥεννόηισις μετα της Στρα τιας, ητις ιμα.ςεγνώριισεν δη, &ψIQU δ,Ειν Ηήφθ7j η Δ~ατl~γή, Ηα ιΧ.ποιστειλη ετερα',ι

'Αξιωμα.τιχΟΥ οιιΧ νιΧ την μεταιψέρη 'έντος τ'ijς '~ιμέριxς. Ι

Δεκεμ,6ρίου

Πε,ριτο με'Ο'ονόκτιοlν .ελήψ'θη η περι ης ιά,νωτέ,ρω υπ' σψl'θ. Α. Π. 6059)

11 - 40

29-

Δισ;τ~γ~ Τής Σ,ψα.τια.ς,εΧ(1)σχ οϋτω:

,Αριθ. 6059 Δι,α,τσ.Υ-η

Έν συyεχεί~ προς την ύπ" άριθ. Α.η.

6037) 28-11-40 ΔΙ'Μα.γ'ήΥ μου τδ,

ΣUΥκρότηιμ~ Κ. ,Θα ύπά.γητσ;~ ύπο τας &.μέ,σως Διατα.y~ς μοu στόπ. Mέσ~ εις την

139

διάJθ<eσίν του

Χ Μερα.,ρχία. κ'α.ι σu'μ:πληρωμ;~τικα. διατεθησάιενα όπο του, Γ/Σ.

Σ., τ'Ώ α.'lτήίσε~ του στόπ. Zώvη tν'εΡΥ'εΙ~ς .~ της Χης ΜειραιρχΙlχς στόπ. "Αποστο λ ~ Συγκροτήμα.τος

εξαισφ«λ~σ~ς Κ(Χ,'t1α.λ ηιφιΗεΙισης

γρ lΧι--ιv-ης , χ,ιΧλυΦ~ς άιp~'στ.εpo;;)

πλευιροσ Γ/ Σ.Σ. πυρα. Πυρoβoλ~καϋ έπ' ώφελεΙ~ Γ/Σ.Σ.

t'Y,j

«ίϊτ/,σ,ει του. Σϋν

οε'σιμος μετα. Β/ ΣlΣ. στόπ, Συγiκpότημα. Κ. να. πια,ρoυ'σ~ά,ζη:τα.ι 'οι' ~πέμ6α.,σιν oεχαμένηςκlΧι '!WtόΠ~Υ εν~lσχuσεlώς τω εν

•.A!yα.φΈJρα.τε

:"1-

ζώνr,ι εν:φγει,~ς τοϋ Β/ Σ.Σ. στάπ.

-c'Y,j

τηλεφωνι κιως ληφ~ ν. Σ.Δ.

29-11-40

Kα.τ6π~ν της άνω Δ~lΧτα.γης κ~ι πεlρl ωριχ:ν 9ην το ΣυΥχιρ6τημα. Κ. εςi δωσε τήν κιΧ't'ωlθ,ι Διlιχτιχγήν του προς Τ~Y Χην Μερα.ρχ.Ια.ν, κo~νoπoιηlθ>εΤσ·α.ν προ; Τ.Σ.Δ.Μ. κlΧιε,ϊς το Γ/Σ.Σ.

Άριlθ.7104

"Ωρα. 9r,ι

Χ-ην :Με,ρcφχ Ι ΙΧν ΚjlΧτ,61Π~γ της ύπ" ιιiρ~H.

6059) 29-11-40

μα,ς ΜεραιρχΙ'α όπιΧγlειτlΧ~ κlΧl πάιλ~lν τxκτ~κως

Δ~'iΧτ~γης τοϋ Τ.Σ.Δ.Μ. ~ όψ'

1;-

ύπο τα.ς &,μέσως ΔιlΧτlΧγά.ς μα')

στόπ.

Άποστολή της Mιερα.ιρχΙα.ςεIIνα.~ ιεξσ;σφά.Mσ~ς κα:~α.ληψθ<εΙσης γραμμης, κά. λυψις &,ρ~,στε'ρoσ πλωροσ Γ/Σ.Σ. πυρ,α. Πυρ) ΚiOϋ €π· ώφειλεΙ~ Γ/ Σ.Σ. τήσει του καΙ ΣύνOιε,σιμ<Jς ιμετά.

'OOu Β/

t'Y,j

αϊ

Σ.Σ.

Σ. Δ.

1-12-40

Έπίσης, Πε:Ρι τήν αότήνω,Ρ1..ν &πιέστειλε το Συγκρό.τημ..1.. το κιΧτωθι τηλε ψώνηιμJxεις το ΓΙ Σ.Σ. OIΠ,εIΡ έκo~νOIπo[ησεν εΤς τε το Τ.Σ.Δ.Μ. κ(Χ,Ι Τ~Y Χην

Mc.-

ρ(Χ,ρχίχν.

Άιρ~lθ.

3103

ΓΙ Σ. Στ.ρ(Χ,τοϋ

Κατάπι» Οι'οοθέ'οιεωςόμ..ωνεκ της Χης Μεραρχίας τοϋ οοορέος Πυρoβ'oλ~:κασ κ~Ι της ΠΕΙο:νης Πυ,ραιβOλlΧρχ['ας πlΧpακα.λω οια'(}έlσηιτε εΙς τψ MεραιΡΧΙ(ΧJν ΤlΧύτ-η'l ΜΟΤΡ(Χ,Υ όορεινου Πυlρ()6iOλ~κoσ. Σ.Δ.

1-12-40

Ή Χ MεραρχίlΧ κIΧτ6πιν σχετ~κΎ)ς Δ~ατα.γης περ] των παρ' lΧύτ'Y,j διατιθε μένων Μ(Χ,χίμων ΜονιΧlοων, &.νέφερεν δτι διαθέτει τα.ς χ&τωιθι:

300ν Σ.Π. ,εκ

τ.α, 68~ν Σ.π. εκ

Τ.Π.,

&π6ισπ~σμ..1Χ ΙΙΑΠΑΚΩΝ

ΣΤΑΝΤΙΝΟΤ εκ

3 επί'σ-ης Τ.Π., το 4()ν Τ. ΠoλυβόJλων κ~Ψή'σεως, Πυρ'ο&λικ.6ν, 14 Πυ,ρα66λα. των 75) 19, 3 Πuρα'β6lλ(Χ, "Οων 105) 19, 4 llE1o. Πυ'ραιβ·όλα. τωΥ 75, 4 Πυ'Ρ·ο6όλα των 105 Μ., 4 ΠUΡD66λα. τωιν 155;,Β., 3 Α) Α Πυpo66λIΧ τω'ι 37 κα.t

Α) Α JIu-ρ,QiΟόλ!Χ.των

κ.α.t την νπην Ο .Α.

Περ] τ~lν 18ην ωρχν 1ι :MEιpllΧpXL'1Χ όπέ6α.λεν &ναφορα.ν της Στρ!Χ.τιωτικης Καταστασεωτ -ητ~ς όπeβλήlθιηειΙς τ~ν Στρατιάν οια. της κάτωθ~ ,άNlΧψOiρα,ς μιlΧς:

140

'Aρr.ιθ.2048

cιΩρ(Χ

19.45'

Τ.ΣΔ.Μ.

Ι. Κα.τεχομιέψη γρ'ooι-Ψo~ ύπο τών CΡιλΙων: ΓΚΙΓΚΙΝΑΣΙ

ΓΚΙΝΑΣΙ ΝΙ

όψο

1100

ΚΑΡΑΜίΠΜΊΝΣΙ

ριεσμα. ΓΚΙΩΝ

ΠΡΟΖΝΤΟΒΕΤΣ

ΜΙΙΑΡΔΑΣΙ

έκ!εΙΙΗεν ΜΕΛΙΖΩ

NTEllOrΛA

Moν~ ΓΚΙ

(1842).

Άπιόσπα.σμ..α. ΣUγY.iΡΟτΎj'θεν προς τ~pησιν ~πα.CΡi'iς κα.τέλ'α..Ό'ε μ..έχρι 13ηςωp~ς μ. Δ. κοrΤίΣΙ,ΑΚΑ

ΠpOέiλ(Χlσις πιρος ΝΙΚΟΛΑΡΑ

όψο

1500

μ. Α. iCι0P\}CΡi'i; ΛΕΓΝΙΑ.

ΜΟΓΛΙΤΣΑ κ,α.Ι ΝΙΚΟΛΑΡΑ

ΜΑ

ΛΙΚΙ aYΘστ~λy/ πlροσωΙΡΙ'ιl'ώς άιψ' ένός μέ'Ι, λόγφ χιόινος ι<ια.Ι πυρός α.υτομάτων δπλων κα.Ι Π\)po,60ιλιlκoσ '~κ τi'iς κα.τεulθόΥοεως ΙΙΕΣΤΑΝΙ

ΒΑΡΒΑΡΑ κσ,l

πυρών ,α.υτομά.των δπλωιν ε,κ τώ-ι ,εντφεισψχ.των Β. ΒΟΓΛΙΤΣΑ, &ιψ' έτερου

εκ Sooχg,PEL,WV ύπΟΟ'τηΡ'Ιξεως cρι~ΙO\) Πυ'ρ~oo,λικoσ λόγω έλλεΙψεως δpα.τ6rrητoς. Π. Έvτuπώσ,ε't.ς πιφΙ έχιθ'ροσ: Έχθρ·ός φα.'ΙΙ\ιiετα,ι δι" έλα.cριpών δπισθοφυλα κών τηρεί επα.φ~ν μ..εθ' 1)μετέρων δυνά.μεων, επιοιώκων επι6ράουνσιν τi'iς προ χωp~σεώς μα.ς.

Σ. Δ.

1-12-40

ΈI7tι.σης, ΚJα.τ~ 'C'Y-ι1ν Οιά.ρκεια.ν τi'iς ήμέρα.ς τα.ότης δ Έπιτελ~,pχης τοϋ Συγ κpoτ~μα.τoς μετέοη παρά τφ Σ.Δ. τοΟ Γ'Σ.Σ., οπως προσανατολισθή έπΙ τε της

Καταστάσεω; κα.Ι γενικώς τών εινε'ργειών τοϋΙ" Σ. Σ.

Κα. ι Ρ

6 ς:

Καθ" δλη'Υ τ~ν Οιά.ΡΚΕια.ν της 'ήμέρα.ς lπιπτεν χιων εφ-' δλο

κλήρου το.u Τοlμ..έφς τ?σ Συyκιρoτ~Iμ.ια.τoς.

Δεκεμ,ορΙου

Ή κα.τά.στ·α.,σις κα.τ~ τ~ν oι4pκεΙiΧν της 1)μέ·ρσ.ς πα.ρέμ..ε ινεν &ιμ..ετά6λητος. TόσυγκpOΤΎJIθε,'l μόνον ά.πόlσrπ~σμ.α. πlρος έΚ:ΚJα.θά,p~,σιν της πειριοχης ΛΕ

ΣΝΙΑ

ΝΙΚΟΛΑΡΑ

περ] τ/ν 10ηιν

wpOCY

ΜΟΓΛΙΤΣΑ κα.Ι τ~,ρησι'l της έπια.ψης, Κ(Χτώlρθω'σε

ν~ κα.τα.λ~6!η τ~ς αyωYUιμoυςκo.ρυψ~ς

500

μ. Α. ΛΕΣΝΙΑ,

περ] οε τ~ν 14ην ώρα.ν ώλoκλ~pωσε τ~ν κα.τ~λΎ)Ψιν τi'iς κορuφi'iς ΛΕΣΝΙΑ

(1799) . Έ'ΚJεΤιθ1εν έσυγέχισε τ~lν ένέΡΥειά.ν του κα.Ι περί τας τελευτ~Ι«ς &.πoγευμα.~

τ',νά.ς ώΙΡiOCς κα.τώρ'θωσε y~ κα.τα.λά.'6η τον xόχέvα.

100

lμo. Β.Δ. ΛΕΣΝΙΑ κα-Ι Νο

τιώτερον ~O Α. άΝω MOΓΛlΨΣHΣ ,&ντέρtlσιμ.α., 6αιθιεΙα.ν γΡIα.I..uμ..~ν Ν. ΜΑΛΙΚΙ κα.Ι ωΙΤΘρίlσμα.τ« ιΔ. ΝΙΚΟΛΑΡΑ.

Κ α. ι Ρ ό ς:

Χtών π'~φα.μέlν'ει σχετικώς πuκ'v1j, πλ~ν Υ'εΥ'ικώς

1) 'Κιocτα..στια.

σις τοϋ ?tα.φοΟ lχει 6ειλτιωθi'j.

1..-.-

141

ΣΥΝΕΧΕΙΑ AJΓΩNO~ ΤΗΣ ΟΜΑΔΟΣ ΜΕΡΑΡ'ΧΙΩΝ Κ. ΜΕΧΡΙΣ ΑΦΙ,ΞΕΩΣ ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΕΙΣ KOprrrfΣAN

Δε'κεμ,6ρΙου

Το ΓΙ Σ. Στρατοϋ, κα.τ6πtv ΠΡΟYjγουμένΎjς ΠΡO'ψ.IlpLΚής ιμιε'θ' ~μων συνεννο ήlσεως,ΕΙςέοοωΚΙΕ ιτψ I'.ιcXτωθt όrπ' &.Ρtιθ. Α.Π.

Δtαιτσ.γήν του προ;

872) 3-12-40

τα.ς ΙΧ I'.ιIJιΙ Χ ΜφoclρχΙια,ς, ιOt' ~ς ΚOCιθ'α/lρ,Ιζ,ετo, εν Επεκτά.:1εt, το διρtΟ'Υ ζώY'Yjς έ νεργεΙα.ς των :Μεραρχt,tϊw τούτων, ώς ~ξής:

1515 (2 XtlA. Β. Α. ΕΙΙΙΣΚΑ) - ΛΕΣΝΙΑ (1799) - Τργ. MOΓ~I ΤΣΑ (2018) - όψο 1114 (&μ;έσως ΝστΙως ΓΚΡΑΜΠΟΒΑ Μωα.l-'Jεiθανtκ~) :ί παντα εtς τ~ν XYj'f :Με.ρlα.ρχΙα.ν. ΠερΙ ωρι:ι..Υ 16.25' το ΣυγκιρότΥ]'μια. ΙξΘδωκε προς τ~ν Xr;rv ΜεραιρχΙα.ν Τ~Y ΚcXτωθt Δtα.τα.γήν του, fjv εκοt νοποΙ Yjcre προς το Τ.Σ .Δ.Μ.καΙ εΙς τα. Β' κα.Ι Γ' Σ. Στρατοϋ,

'AJptH.

Α.Π.

"Ωρα.

3113

16.25'

Χην :ΜφocιρχΙα.ν Προς κιciλυψtν τ,οο ,οορtιστε'ροu του Γ' Σ.Σ. καιεςocσφάλtσtν συνlοέ,σιμ,ου μετχ

τou Β' Σ.Σ., '~ :ΜεραιρχΙια. '!.1ιετα. τ/ν κατά.λ'1)'ψtΥ όπο τσ,σ Γ' Σ.Σ. (ΙΧr;ς Με,ρ'ocρ

Xίiαις) τ·ο,σ όψ. ΜΟΓΔΙΤ:ΣΑ

2214 (Ν. :ΜΠΟΤ!ΣίΚΩ) 'Κια.Ι τ~'1 κα.τάιλr;ψtv όψ' (2018) να. ,προωθήιση 6αlθμ,~(ΧΙως τaς πρ,οψυλ:χ.κά-ς

υμ,ων τοσ ΤΡΎ, τ/ς ,επι τής, γε

γικής γραιμιμ,ής.

ΦΡΕΝΓΟΝ

(2176) -

Τργ. ΜΟΓΛΙΤΣ,Α χής ΛΑΜΝΤΑΡΙ -

(2018),

MJIΟΦΝΙΑ

(2004) --. ΙΙΕΣΤΑΝ, (1375)

το δε κιέιντρον ΟcX,ρους 'ΌΟΟ 5γ'Κιουτης ΕπΙ τής περιο

ΟΠΑΡΙΤ

:Μετα. τ~ν ώς &νω ιroΡοώlθr;,σtν

Ο.ΣΟΓΙΑ.

:Μφα.ρχΙα. να. προωθήση &νια,γνωρΙ,σε~ς [π

πικου επι των ,εν τ1) ζώιν~ τ/ς κυ.ρtωlτέρωv

'Κια.1Jευ ιθWσιεων καΙ Lι8Ι~ ΜΑΖΡΕΚΑ

-llΚPEMΣI. ΆπoστoλΎj τi'jς :Mερ(Xφx~Ια.ς έrπl 'Όων vέωry της θέσεων

3104) 1-12-40 Δtα.~Ύ'ijς μ.ου

1) IOttJ.

τής όπ' &.ρ~θ.

ΚΙΟΟ8'Ο'Ρ,tζQμ,έY1j.

Στα.θμ.Ος Δtοtκ.'ήισεως Τής Mερ~ρxΙ,~ &.πο (Χδρtον: MOiΣXOΠOΛIΣ. ΣΔ.

3-12-40

Γ.ΚΟΣΜΑΣ

,ΑΥτtοτ.ρά-Τ'f)γος κ(Χτ:α. τ/ν ,otΟΟρκεtα.ν Τής 1):μ.έΡ'α.ς, 0.[ μ,εν δγΚQt ΤΎjς Mερ~ρxΙα,ς ποορέμεtv:χ.ν εΙς τα-ς ,θ'έισstς των, το ο,ε a~6Iσπ~σιμ,α, δπερ συνεκροτήθη εΙς το δες~oν ιπρος εκκχ

HOCptcrtv τijς ~Θρtοχής ΝΙΚΟΛΆΡ Α -

Λ.ΕΣΝΙΑ

ΜΟΓ:ΛΤΤΣΑ κατ,ώρθωσ~

να. καιταλ<i6η lμιέχρt 15ης ώ,ρας τήΥ !Jςής γενtκήν "(I~μ.μ:ήν: Άγώνυ,tJιO"f δΨωμ~ 1500 'μ.. Β.Δ. ΛΕΣΝΙΑ, Ά~ώνυμ.oν ';ψωμoc 1500 μ. Β.Δ . .ΆΝΩ ΜΟΓΛΙΤ:ΣΑ,

προωlθή,σι:ι..Υ ~κ,ευθεν &Mα.γνωρ'Ι'σε~ς προς ΓΚΟΠΕΣΙ κα-Ι ΚΆΤΩ ΜΟΓΛΙΤΣΑΝ. ΕΙς το ,άφ tισΌερ ό'l , lδ εχlθιρός, ουνlΟΟμιεως περίπου λόχου, μειτα. δλμ,ων, κα.τώρ-

142

θωσε νσ. χ(Χ;τlαλάJ6Ύ] το ϋΦω~α

2370

καΙ το ϋψωμ.α. ΦΡΕΝΓΟΥ κα-Ι ηρχισ$ να 6ά

λη κιατα ψιλίωΥ 'Όμημιciτων κατα ΜΑΡΤΑΣ. ΈίμέΤΘΡΟΙ διέταξαNέπιθετικ~ν &να. γγώpιlσ~ν ~"I;,αΦPEN]\OY, ής 8μως το &.πoreέλεσμα δEiν ά.ΥεψέρθΎ] κατά την προ Xνα,CΡεΡQιμ~νηl χρονολΓηΙαν. ΓενικώςΚlIXτα. τηvQιά.Ρκειm της '~lμιέpα,ςέγένoντo, α..t ΚcXτωlθ'ι έlςα.κρι6ιΟΟ,εις περ] ~:)υ έχ!θ,ρου.

llePLoxYι Τιριγ. ΜΟΓΛΙΤΣΑ κια,Ι Β. τούτου χο.ροΟ Ουνά.μιεως

300

2214

υψωμια κ{ιτείχεΌΟ

U7tO

περίπου ά.Υορωιν ιΟιωθιέτονwς Οlλμ.ους καΙ αΙΠόιμα.τα δπλα.

-- llCJpLoxYι ΛΙΕΣΕΤ'ΣΙ -

ΙΙΕΣΤΑΝΙ

(Ν. ΔΕΒΟΛΙ) έςηκριΌώ'θΎ]:1α.Υ

φωλεα] α,δταμάιτων δπλων καΙ θέσει; ουλ,φου ΠυρΟΟοlλικου, όστις ιιcXλ'.crτα. έοχ λεν, κατ' επα;γά.ληφιν.

Περιοχη ΓΚΟΣΤΕΝΚΑ δύναμις εχιθ:ρικης Διλοχίας.

Περιοχη ΚΙΑΦ

ΚΝΑΛΙ

ΙΜΠΑΡΤΕ δύναμις εχθρου λόχου,

πιθα,νώς, ά.λπινιστών.

Περιοχη υψωμ. ΦΡΕΝΓοr

δψ.

2370

,δυνα.μ~ς έχ;ορου λόχου μεt?ι.

Ολμων. Βάσει των άγω πληροψοριώναετινες uπε6λ11θ'Yjσlχνuπο της Με,ρα.ρχΙα.ς

την 18rιν ό'ψα'ν σuν:εΤcXγΎ] δελτίο')' Στρατ, Καταστασειω; Πληp'ocρoίpιών, δπερ ύπε 6λ'ήθΎ] εΙς Τ.Σ.Δ.Μ. κα,Ι ξΙς τα. Β' κα,Ι Γ' Σ.Σ.

Πε.ρΙ το με,σ.oνιίκτιoνOOξιω'μαΤΙΚiOς της Στρα.τια.ς OΙ$6ί6αι~ ΤΎ]lλεψωνι'Κ,ως εΙς το'ν Δ) την του ΠΙ Γραφείου την κά.τω-θι πληροφορΙlχν' μετ;α.8αθετσαν πα.ρΧ

του Γ,εινΙΚioυ Στρατηγείου: (~Kατα. iθετικα.ς Π~"η:POΨ()PΙας πιρόκειται να γίνrι κΙ

νησις ,εχ!θρικω'ν τμΎ]'μά-των έπΙ IOpaμoλoylou ΚΑΤΩ ΝΤΟΥΣΑΡίΙ

χιλ. Β.Δ.

ΜΠΟΦΝΑ) δια. του αυχένος ΚΙΑΦ - Ε - ΜΑΡΤΕΣ (ΟΣΤΡΟΒΙΤΣΑ) καΙ με·· τχςι) τών όψωμ.

2359

καΙ

2394

1Dρος; ΜΑΡΓΙΑΝΝΑΝ».

την iliς α.νω πληροφορίαν το Συγκρότημα. ΟΙΕΟίΟα..σεν είς το ΠΙον Γρα φείον Τής Χ Mερ~ρxΙας καΙ σuγχρ6νιως διέτα.:ς'ε πρocρr)P,ικώς να. ληφΗώσι τα. εν οεικνυόμενα, μιέτρα...

Δεκεμ6ρΙου

Κα..τόπιν παρασχεθεισών προφορικώς πληρocρo:ριών περί προχωρήσεως τοο δεξιοσ του Β' Σ..Σ.,τΟ Συγκιρότημα, oι~ τ/!; όπ' &'ριΗ.

3116) 4-·2-40

τηλεφωνι

κης dvαιφοΡdς του προς το Τ .Σ.Δ.Μ., ~ν ε'ΚοΟινοποΙησεΥ εϊς τε το Γ' Σ.Σ. κιχι

Χ"ην Μ'εραρχ tαN, ητ'ή'σα,το τ~ έξης;

«ΆνrX.γ'ΙJ'J,,~ κα.λύΦΘως προχωΡΟΟΥ'ΟΟζ δεξιοσ Β' Σ.Σ.tπι6ιiλωσιν εΙς Χην :Μερα..ρχία,.ν ΧΡΎ]οι,μιοποι'ήση -cμ'ήμ,α,.-w, τ/ς πιρος ΤΟΥ ώζ &νω σκοπον στόπ, Kατ~ συνέπειαν πα..ρα.κα.λώ διατάςετε περιορισμον οεςιου δρίου ΤΎ]ς συμφώνως αtτ'ή σει μας στόπ». Κα-τα. <t-Yjν οιιχ.ρκ.ιει<Χιν της -tn.ι.έρα,ς 'ή ΜειραρχΙα.&ξ"!JΧΟ,λοόθηισε,

δ~σ. συγκρc

τμημάιτων, έπιθεΤΙΚiaς &να.γνωρίσεις κα.Ι εΙς μεν το 8εξιον κατέλα.Οε το χωρίο'ι

ΓΚAJIEΣιI, νcπιώτεpoν οε

'tO

χω:ρΙον ΠΡΩΤΟΠΑΠΆ, ε,Ις οε το .&.ρισt1Θρόν,&-

143

ψοϋ έςησψα,λίrjθrι δ α,ύχην :ΜΆΡΤΑ, προω'θ"ήlθ'Υ) πρός δψ. ΣΤΜΕΖΑ o~a τ/ν κά. λυΨ~y τοϋ δεξ~.oϋ τ/ς ΧΙ'Υ)ς Μερα-ρχΙα-ς. ΠrΧ.yτως

cx,t

παρά το-ϋ ΙΙ Γραφείου IΘξ~:κ.p~6ω~εΤ'σα.~ O~α τόν ·εχθlΡόv πλ'Υ)IΡΟ

cρc.ψΙ.α.~ ε[Υα,'. ότι οοτο-ς :δια 'Ό0ϋ50υ ΣυYΤιiΎ'~τoς Άλπ~νΙO'Όών

~OpcXY

~IT:ANI, O~~

40%)

κατέχε; τ/ν γp~μιμηy ΜΕΙΤΑ

ΜΙΙΟΦΝΙΑ

τοϋ 60υ Συνταγματο; Άλπ~ν~στών την πεp~oχην ΚΙΑΦ

T'ιiίμα.τα- μΞ

- Ε - ΚΟΤΑΛΙ --

ΜΠΑΡΤΕ κα.Ι εκ τών πιiσ'Y)ς πλευp~ς πλ'Y)poψop~ων κα.τελήξα.μεν εις τό συμ πέρ«'σιμα. δτι πιρόrκ'ε~τσ.~ περ] δπ~σθOCΡυlλα:χ:Y)ς κα,τεx,oύσΎjς o~α-6cXισε~ς κα-Ι δεσπό

ζοντα. 'σ'Υ)Iμ.εΤσ. πρός εΠ~I6pιiδυνσιν τ~ς προχωιρ'ή'σεώςμα.ς.

"Απα.Υτα. τ' α,νωτΙρω &,yεψέp:θΎj'σα.y ΘΕς τό ιQ~a τ~ς όπ' a.p~e. Α.η.

4-12-40

2090)

&ινσ.ψoρ~ς μα.ς ύπο6λ'Υ)IΗεν οελτΙον Στρατ. Καταστασεω; κα,Ι Πλ'Υ):ΡΟ

ψοριων.

ΠΘΡΙ την 20η 'ν

δ~' ~ς 'μ~ς ϊyωpΙζε~

G>pxv, δτι , 'ή

l&λήψθ'Υ)

ύπ' άp~!θ. ΑlΙ.

6092

ΧV Μερα.ρχΙα. Η' ά,ρχΙσ'Υ) α.πό

Δ) γη τ~ς Στ-pα.τ~άς

tij; ~σπέp«ς τ~ς σή

μερον την κίν'Y)σ~ν πρός τόν χώρον συγκεντρώσεωςΤΕΠΕΤΖΙΚ-

ΙΙΕΙΙΕΛΑΣΙ

σεω; δpΙζετα.~

KA:ΦEZE~I

ΦΛΙΟΚΙ

ΜΙΙΙΛΟΤΣΙ κ.α.Ι τ/ς δποΙα.ς πέ,ρα.ς κ~ν1ι

πρωϊα της 7'Υ)ς τρέχοντος τ~θεμέν'Y)ς εις την διάθεσιν τοϋ Γεν.

ΣΤΡα.τrrrείοu. Κα.τα τΎ-ιν &Υω Δ~ατrι.γηy εις τ/ν Μερα.ρχίαν ταότ'Υ)Υ θα ΌoOω'σ~y όπο τ~ς ΧΙΙΙΥ)ς Με,ρα.ρχΙ'α-ς όρεΙΥΟΙ 'σχ'Y)lμn.τ~σμoΙ 'κα.Ι ·TΠ'Y).pεσΙ:x.~ mΡοσω'ΡΙΥ·ως ώς κα.Ι Μι:Α.ρα. ΟΡ', Πυ,po6'0λ~κoϋ

Τ'Υ)ς θάεΤιΥαι πρός ΚΙΑΦΕ

105

κlΧΙ δτ~ αί δυνατότητε; περαιτέρω Χ~'Yήσεtί,ς

- ΛΙΡΕΣ

fι πρός ΜΑΛΙ

ΚΕΛΚΕΣ fι καλ νΏτιώ

τερσν,

Eoc'CάIIΠ-ζXιaL; ικ.ιχι.ιροϋ οελτ~lωμέy'Y)I,. πλην πα.p.ooμέ'Y!ε~ fι <ίπό 3'Υ)lμιΘρου πlε-οοUcrα. χ~ων, ~δΙως είς ΤcXς δρε~νcXς π'φ~οχtiς.

Δεκεμ6ρΙσυ ΠερΙ την

2ωt ώρ~y -μιετε'Mθ'Y)Τ'Y)λεcρωy·~κως

κpυπτoypα.CΡ~κως τό κιiτωθι

τ/λεψώΥ'Υ)'μ.:χ, πα,ρ'cX rc~ς Στ:pα.τ~~ς: ΆpUΘ.

AlI. 6110

ΣυyκιpόΤ'Y)μrι. Κ., Xrrι κ-α,Ι

XI'Y)v ΜεΡ~ρχΙocς «!χθρικΟ: τμήματα. ~ξ rι.όχένσζ

ΜΠΑΡΤΑ (ΝΔ. Ο}JΤΡΟΒΙTiΣΑ) fι με't1εκ~ν~lθ'Υ)IJ'(lJΥ fι ~..ιετ,εcρέΡIθ-ησα.ν νοτιώτε ρον ·δπως πpoσ6άoλωσ~ πλευΙP~Κιως 'tIμ~ιμ.iα..τoc &Υε,ργοϋντα. κα.τΟ: ΚΙλΦΕ - ΚΟΤΛ ΛΙ

:ΜΠΑΡΤΕ

'Όα.χέως -εις π~'ν~'στων»

(7 χιλ. Ν.Δ. ΜΠΑΡ'ΤΑΣ) στόπ, Έχιθρός !λπίζειεν~'σχυθη 7Vερr.ιοχη"l τα..υτYJ,ν στόπ. nερ~oχην- τ::χ,-ότYJV σrιμε~oϋντα..ι τμYιμαroα. '.AJ..

Tη~ ~ς 1000ω πλ'Y)IPOCΡOp-tl~ μετε,δώσα:μεν π:poφr~?~κως 1Όρός την Χ'Υ)'Υ Μερ«-ρ χΙσ.ν.

Κ7.τ6πιο,ι τώΥ

6>;

&~ πιληPOCΡ()ρ~ωy τό Συγκρ6τ'Y)lμα. ύπέ6α.λε τ/ν κιiτωθι

κpυΠ'DOγρα.φ~κ'ήy &να.cρopOOν:

144

'Αριθ.

"Qριχ

AJll. 3120

9.10'

Τ.ΣJΔ.Μ. Παιριχκα.λω ιΟι,α,"tiά.ξ:α.'Όε&πL τ~ς

3116

τηλεψωΥικης &.να-φορα.ς μ,α.ς π'ερι πε

pLopL1σIj.Wu δρΙων ζώYΎjς Χης Mερ~ρχΙιχς κ~τόπw α.ναΨ'ιχιναμένωνι &'να-Υκών ~Ι εΙς ά.ρι·στερΟν

IOptcSty Τ'Υ/ς.

Σ.Δ.5-1240

xi.ιxν:

, Aρι~. 3124

"Q,ριχ

9.20'

Δεξιον Β' Σ.Σ. εόρΙσκετα.ι εlς ΙΧόχέΥΙΧ ΚΙΑΦΕ

ΚΟΤΛΛΙ

ΙΜΠΑΡ

ΤΕ στόπ.

Kιxτα.συYέπειαJY ιroρoς ΈJξιmcριiλι'σ'Ι'y σuνιOέσμoυ ΚιιχΙ Κιιχλόψεως

προωθήσατε 'Όμ~μJΙΧΤΙΧ α.πoσιπιioμιχτoς

&ryw τιμ'Y/ιμιiτων

~ΩN'ΣITANTI.NOY

πρός ΜΠΙΡ

ΣΑΚΑ κα,Ι ΚΟΥΡΣΟΒΑ στόπ. Προοοευτικως πρός Τοιον σΚιΟΠΟΥ rιο~ιχ 'tIμ~'μ;α.:tιχ νσ. προωθηθώσι εlς ΛΕΣΝΙΛ κα-Ι Οιά.6α- ισιν ΣτιnΑστόπ. Τα.uwχρόνως Κέντρον σα; να. πριoωθ'YjθΎ) πιρος οι46αισιν ΜΙΕ,ΤΑ καΙ το-

ΡΟΒΕΤΣΙ στόπ.

Δεξιόν σα; μέχρι περιορισμοσ δεξιοσ δρΙου ζώΥ'η σα; &ξα,κολοuθεΤ &ξα. σψχ,λΙζωvκιiλuψιiY καΙ συΥIΟεισμ.ΟIΥ προς ΙΧ Μερα.ρχ!ιχν. Σ. Δ.

5-12-40

Γ.ΚΟΣΜΜ]

,AyτιιnριiΤ'ηΎ'oς Ή Δια,ΤΙΧΥη ιχδτ'Υ/ έκoΙYOΠioι~,ΘYIεΤς τε το Τ.Σ.Δ.Μ. κιχι ειlς τα. Β' 'ΚιιχΙ Γ' Σ. Στρατοϋ,

~Fιν σuνεχεΙιχ προς την

12-40 κάτωθι

(lvw

Δ~~'Όιχyην έξεΟόιθl'Υ/ ~ ό,π~ &ιριθ.

AlI. 2093) 5-

ποιαύτη:

XYjV Μερα.ρχΙαν

ID.'Y/IPOCΡO,pLtrxt CΡέΡ'OIJ,σιν δτι 'ΙΤΙΧλικη ΔιοΙκησις ΠΘριoχ~ς Δu'tικως ΟιΣΙΨΟ Βl'ΤΣΑ ζ'η,τεΤ <cX.Π'ΟΙ(ΠΟλην έΥισχόσεω-ν εϊς πιειριοχην όψο ΡΑΜΙΣ ΣΝΙΑ

σψ. ΤΣΗΙΑ

Τ'ΡΥ' ΑΕ

δψ. ΜΙΕΤΑ στδπ.

Σκοπός &,νιισχύο'εων οεν εIYCΧ-Ι ΥVα/lQ'rt"ος στόπ,

Κα.τόπιν 'ΚU.ι ΠΡΟ'Υ/Ύοuμέv'Υ/~ 1000ετι'Κ~ς πλ'Υ/ροφορ.ια.ς πειρΙ &v.εΡϊ,εΙα.ς 'Ιτ:χ.λ((jΥ wα.τά.οεξιοu πλεuιρoO Β' Σ.Σ.έικτε1έσα.τε ο,ροοστ"ηρΙως Α.Π.

3124

ση'μεΡΙ'ίήν Δ~χ

tιxyijyj.Wu εΥισχυΟΥτες ά-π6σπcroμια. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ. Σ.Δ.5-12-4Ο Δ~O~'χ;ητ/ς Ο. Μ. Κ.

Γ. ΚΟ!ΣΜΑΣ 'ΑΥτΙσψιiΤΎJΎ.oς

145 10.

r. KO~MA:

ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ

Κατά την ΟιιΧ,ΡΥ.ιεια.ν της 1)lμέιρ«ς έγέvoντ'Ο έπtL Οι«φόρ.ων κα.τιεuθvrrσεων τΎj; Mεlρα.ρχ~(X.ς ΟιιΧιψcψα.ι έπιlθετικ(Χ.l &'να.γΥωρΙσΞις, κα.ΤιΧ.λ'Yjψθ'έντω'Υ παράτούτων o~χ φόρωΥ σ''Ι)·μeΙων. Έν συνόψ€ι

Στρατ, Κατάστασυ; wij τΟ'μέιως της Μιειρα.ρχίας εΙχειΥ

<b; &ξή~

κα.τα. το έ'σ'1tέρας:

Κα.τεχομέ'ν"f} γρ~μμη ύπο φtιλΙωy: ΑΝΩΝΥΜΟΝ ΥΨΩΜΑ Δυτ. Λ Ε ΣΝΙΑ (1799) - ΓΚΟΠΕΣΙ - ΛΕΣΙΕΤΣΙ - δψ. ΠΕΣΤΑΝΙ (1375) --

KOI~Λ

-Ε -

ΠΕΣιΤΑΝΙ

ΟΠΑΡ

ΜΆΡΤΑ

ΣΙίΝΙΤΣΑ.

Γεγονότα: "ΙΦωμ(Χ. ΦΡΕΝΤΟΥ κα.ταλψpθ~ν Π:ΙJJΡ' 1)lμετέ,ρων άΠC>γ€υμα

τινα.ς ώρα.ς χθες &.να.κα.τελψρθ"f} παρ' εχθροσ 22α.ν ώρα.ν της παρελθούση; νυκτός.

ΣημεΡινα.L Π'Ροσπιiθειl\Χ.ι πιρος &.να.~α.τ(HηΨιιν οεν έπέτυχον. ΑΙ &νέργεια.ι θα. συ yεx~σθωσιν αδριον.

'Πμετέρα. ένέΙΡΎ'εια. κα.τά. ΤΙ?Ύ. ΜΟΓΛΙΤΣΑΣ

τα.ς I1tΡοχ,εχω,ρη'μένα.ς

i·

πογευιμα.τιvα.ς ώΡα.ς εόρίσκετα,ι εΥ &Ιξ·ελΙ!ξει. Άlγα.γνωΡ'ίσεις άποσταλεϊοα; προς o~αφ6ρoυς κατευθόνσε«; οεν α,νέψε.ρον

εl,έτι το &.ποτέλ,ειOlμα. α.δτων.

Κα,φικη Κα.τά.TCα.σις: Αδτη έ6'ελτιώ.θ'η σχετικως.

ΔεκεμβρΙου

6 .

τα.ς πρωΙν,α.ς ώρα,ς έλ~φθη κιρυπτογραφικως

δπ'OOρ~lθ.

6113) 0-12-40

Δια.τα.γη της Στρ,α,τια.ς, έχωσα. ΟΟτω:

«ΈΠL

εν Τ,ά.γμα.

3116 &.ναφΟΡάς &'ΥΤΙ 300'1 Σ.Π. στδπ. Το

περιιοριισμοσ δρΙου τίθεται εΙς τηγ οιιΧλ1'εσίν σα;

Γ' Σ.Σ. να. διαθέση το ταχύτερον».

Εα.τα. το Οιάιστημα. της 1)ιμέρα.ς άπεστ4.λη,σα,ν :Οιά.ΨΟιΡΟΙ έπιΗετικα.Ι &.να,γνω ρίσεις .πρΟς Οια.ψόιρους κaτευθυν'σε~ς τοΟ 'Όοιμέως της ΜφοορχΙ,α.ς.

Μ6ινον προς τ/ν π,εριοχη'Υ ΝοτΙως ΔΕΒΟΛΙ ai[ α.να.γνωρΙσεις ΠιΡοωlθήθ'φχ') κα.L κα:cέλα.Ο,αν το χωρΙον ΒΑΡ'ΒΑΡΑ. Βορείω ; τοη ΔΕΒΟΛΙ %α,ΙοογΚJεΧ'Ριlμέ~ως προς το Τ:ΡΎ. ΜΟΓΛΙΤ'Σ Λ οε Υ εγένετο ενΘpγειιoc, πλ,ην δμως Π'OOΡlεσΧΕUΙάισθη lαιϋτη δι' α.υ.ριaν.

Έπίσηςειις τQ &ιρ~στερoν της M€Ipα.ρχίας καΙ 'σuγκεκpι'μένως εΙς ΦΡΕιΝ ΤΟΥ οΘν κα.τωρIΘώl&η λόγω Ισχυρα.ς χιονοθυέλλης γα. ·έχτελεσθij

προπα.ριχ

σαευασθεϊσα οια. σ~μερoν επίθεσις κα.Ι &.vεβλ~θ"f} δπως εκτελεσθ'i} α.ϋρ~oν.

ΈπΙ του λοιπου μετώπου της

:MεραlρxΙ~ α.! &'ποστa.λεΤσα.ι &'να.γνω,ρΙσεΙζ

οεγ α,νέφειρον έπιτευχθέντα &'ποτελξlσμα.τΙα..

Πά.ντως α.! Ύενι'Κια.Ι Π'ΞIΡΙ του έχθ~Ioσ έyτu:πώσΞις εΙγα.ι

B'tL

πρόΚJεΙΤα.ι περ]

έλα.ι:ρρων τμημά.των ενισχυμένων δι' αδΤΟ1ιά.των δπλων κα.Ι κα.τεχόντων δεσπά ζοντα. σημε!α, α.υχέ·νας, κα.Ι διΟΙΚΟ-Jς χ,όlμι6'οuς, εις σ. ιiμυvoνται πετσμόνω; πιρδ; επιορά;οuνσΙΥ προχωρ'ήσεώι; μα.ς.

ι .ρ ό ς:

:Ορη.ι.τ) φσχος.

146

Εις πιειpιox~ν ΦΡΕίΝΤΟΙ χι,ονοιΗυελλα, έπΙ λοιπης περιοχης ι

, '--

ΑΦΙΞΙΣ ΤΟΥ APXI~T'PΑΤΗΓΟΥ ΜΕΤΑ ΤΟΥ ΔΙΆΔΟΧΟΥ

ΕΙΣ ΚΟΡΥΤ'ΣΑΝ ΚΑΙ ΤΟ ΛΑΒΟΝ ΧΩΡΑΝ Ε,ΙΣ :ΚΟΡΥΊ1ΣΑ ΣΥΜΉΟΥΛΙΟΝ Το έ'σπέΡrtς της 6'Yjς Δε-κιε:μι6ρΙου ι1.ψΙ'χιετο εΙς ΚΟΡΙ:Τ,ΣΑΝ ~

A.r. δ Διά

οοχος rκxΙ δ 'Aρχισ,tiριocτηyoς τιού <Ελληνικοσ Σrtιρrtτοu Άντιστρά,τηγος Παmάγoς. Λ6γψτουπροκεχωρ'ιχι6τοςτ1jς ό'ψrtς α.ψΙiς,εώς των, το κωθωρισμέινον να. γίνη Συμ60ύλΙΟΥ α.νε6λ'ήθη οια. τ/ν 9ην ίΔρrtν τ1jς έπομένης. Παρέστησαν κα.τα. τοϋτο ;

- Ό ΆΔρχtσφάιτηγος •ΑΥτιlστριΧ.τ/γος nα.πιΧ.~g. -- Ό Διoικητ~ς τtισ ΤΌΣ.ιΔ.Μ. Άντιστρσ.τηγοςΠιτσΙκα.ς. - Ό Διoικητ~ς του Γ' Σ. Στρrtτοu Άντιστρά.τηγος Τσολάκογλου.

Ό ΔιoΙΧΎJτ~ς τ1jς Ο .Μ.Κ. •.A-ντι~ρά;τηγoς Ko'~μ.&.ς Γ.

Κα.τα. το Συ'μ.6ούλιlον Τ,ΟΟ'Ό'Ο δ Άντιιστρά.τηγιος Πα.πά,γος:

M~ς &Ινεκο!νιωισεν lΟτι σ.πεψά.σι'σε νια. ισυνεχΙση τα.ς ;~πιθ'ετι'ΚJΓJ.ς έ,ιyεριyε[,rι.ς

κα;τα. των Ίτ«λων.

-- M~ς έξ'ήγησε τ~ν Ι.ΔΕΑΝ ΕΛΙΓΜΟΥ τ1jς νέας ψάισειως των' Ιπιχεφή σεων. Κα.τα. ταύτην, 'μ.ε ια.ιςονα. rπερι,στ:ροφ1jς ΤΟ .οεςιοΥ' ([" Σ.Σ.) ;θα. εψφε τ~ν έπιθ.ετικ:ην Πιρcrntάιθεισ..ν του ΈλληνικΟΟ,' Σ"t'ρrtτου 'Κ.~τα. Τ~Y' ΎE.iνικ.~ν χrt:τεύθuνσιν ΙΩΆΝΝΙΝΑ

ξιου του Α' Σ.Σ.)

AΩO~

ArAQN

(δια. του Kέ~ρoυ του Β' Σ.Σ. κα.Ι του δε

ΜοΙ ,&"νεκ.οΙ'Υ'ω·σεν, πα.ρ6ντω'Υ 'Κισ..Ι των &νω, δτι lθια. &Υ'ελά,μ6α.νΌlν κα.τα. τσις έπιχει.ρ'ήσεις 'Όα.~τrtς τ~ν διιοΙκη'σΙΥ του Α' Σ. Σ'φα.τοσ κrtΙ δτι ιό ϊ,διος προσω πιrκως με'tα. τμ.'ήιμιχτος του Έπιτελείου 'του θα. ~ρχ€τO ,εrΙς ΙΩΆΝΝΙΝΑ πρ,ος 00';τονισμον των &νιεργειων των

A'ml

Β' Σ. Στρα/ΌΟΟ.

Κα.τ,α. τ~ν έπlrtκαλουιθ1jσοοσοον ,συζ'ήτηισιν,. π,ιχιρα. πιά.γτω'Υ' των παιριιστοομέν,ων

,AγτισΤ:ΡXΤ~Ύων&Τ(Jl'iΙ,σθ~ ,

χισωσιν,

fJ<Υ'εu-ΟUCJsμ.ια.ς

δτιαιί έπι χεφ"ήσεις, &πσJξ l~ιεψtx,JσΙσθ7Jισα.ν ε,ο,ει "Ι, α.ρι::.-

χρονο''ΌΡΙΟΊjς,CJΙ ΤΙ

,,,

χιειιιμ.ων'ΊJ!ρ'χιισ:ε

, ,

να. 'Ε'Κιuη

λ'

ωγετα;

ο,ριιμύτερος Κια.Ι δ ιεχ!θρος lθα. tκαιρποστο του οιιαιρρωντος χρόν·ου δπω; Ισχυροποι

'Y)'01j

κ.χΙ 'σταιιΘφιmoιήση τΤι'ν lεπι Υιέ,α.ς 'ΟΟιΠιο!θε,σΙα.ς ιΟιιrXΤ:xJςΙΙγ που ~ε:Ις 6~ρ,oς των &π~

κειμ.ένων ενεργειων μ.αις. Μά.λιστα., οια. τον λ6γΟΥ τούτον, &ζήτησαι παιρ' α.δτοσ

Υ' ά,να.χω,ρήισω αμ.ΈJσως lοια

'00

Α' Σ. Σ~ρα,τ()υ'J()δτιν()ς :Τ~Y' ΟΙΟ'[κ.η:1ιν θ' ά.νελά.μ

ο.αΝον, ά.λλα. οεν ,(J1jγχια.τετέ&rj κια.ΙμιοΙ εΙπεν Υ" dινooμ.έyωσχετικ~γ ιΔιαι'tlα.γ~ν εξ

,.AJθηΥ:ωΥ. Κατά ΤΟ &νω Σ-υμ600λιον, ώς ιΚ:rtΙ Κια.τα. τα.ς π,ρο κσλ rμιετα. τ;ΟΟτο έπακολου θησάσα.ς σuζητ"ήσεις, καθ' ας παρίστατο κrtΙ δ Διάοοχος, έλέχθησrtΥ' ιπολλά". άλλά α.~ κάτωθι έκψράσεις μου εκα.μον τόσον τότε, δσΟΥ κrtΙ

6prtoutEPOY,

6α.θεΤα.ν

ένΤfJ

πωσιγ.

'Ότιχιν δ Άρχισ:τ:ρ&'τηryoς εΙπlc,:Υι δτι ωί έπιχεφήσεις IΘα. σtJIνεχιισιθω,σιν κrtΙ

θα. ελiθη εΙς ΙΩΆΝΝΙΝΑ οιια. τΌν oυντoνιq.ιoν των έπιχεψήσεων 'ΌωΥ ΑΙ κα.Ι Β'

Σ. Στρα.:τοσ, δ ΔιιάiOιοχος

'tw εltΠ,εν:

«"QcrtE Τ'ο &πε~σισες»; Τοi},το μΧIΡΤUiρ,ε! δτι

Τι ληΦ~ς της &..ποψΟΟσε'ως ίO~α. τ,ην σu)l;έχ~'σ~y των &π~χεφ1ισεωl)l έλΤιψ ιθη π<t:ρα. του

•Αρχιστρα.τ/γου

κατα. Το τως.ιο,ιΟΥ τσυτο, ιιiφoυ επε'Κιoι'νών'Ίj'σε με τους Διαιrκητα.ς

των Σωμιά..των ΣτιραιτoU, ~'OOΙ τ~ν 7ην Δrεκεμ'o,?,[oυ καΙ σuνιεπως κrι.τα. τον &.π~

147

Νοεμ.β:ρΙου (πτ'ω::nς ΜΟΡΟΒΑΣ) μέΧ;ΡL

ΔεΧιΘμβρΙou χρόνον, ή'tOL εατί

~μέιριxς ~ ΆνωτιΧτη ΔLlοΙκησLς τοη Έλληιν'LΚΟU Σ'tIρ~ΤOO οεν είχε ~άι6,εL ά.πόψχ σιν, α.ν <θα. σlJ!VεχΙση, rι

0XL,

τα.ς ε,π~χειρ'ήσεις κ~ι &.παξ έλωοε τηγ ά.πόψαισιν ταύ

την, την 7ην Δεκειμβ,ρΙου, δεν τα.ς &ρχΙζει ~έσως, &λιλ'&ψ'ήνει να. επιστρέψη εΙς 'kθ1jνσ.ς, ίνσ. ύπo6ιiλη Π;Ρίoψ~'ως την ~πόψσ.ισΙν τ/ς όπο την έγr,φισιν τοij Πρωθυπουργοϋ

Κι~ι Βασιλέω; κ.αΙ οϋτω παρέρχονται d.λλJαL 4--5 1j'μέ,ρα.L εις

6άψος ~μων κ~ι εΙς 5ψελΌς του έχιaρoσ, δστ«; κ~τα. τα.ς ωνω

20 ~μέρα,ς, σπω;

βρσ.δότεΡΟΙΥ έξηΚΡΙ'βώl8'η, ,εκ τ,οϋ ρυιθμοσ των με-οαψορων του δι' ΆΟρΙσ., επέτυχε να. lμιεταψέρη περί τα.ς τα. lμέ,σην τιιμήν,

5-6

ΜφαιρχΙσ.ς έyαντ~ 1)μων (δεχΗρος μετέψειρεν κχ

:Μειρ,φχΙας μηνι~Ιως. Κjατ~ σu'Yέπει~ν ιΟια. τΟν χ:ρ,όνον α.πο

1ης ΝοεlμβρΙlου μέχ:ρ'ι 10ης Δεlκεμ.βρΙου &ναλογιοσσι

β')

5-61

:Mερα.ρχΙ~ι).

'Ότι δ ΔLοικητης τo.u Τ.Σ.Δ.Μ. ΆνΤΙΙσ-Όρά.τηγος Πιτσϊκα; ιςΎJIκoλoό

θει πάντοτε να. 'θεωρη τη''Ι Τ'OtΠIOlθ,ε'σ~~ν ΜΟΡΟΕΑ

ΙΒΑΝ ώς lστρατηγικην το

ποθεσίαν ΑΝΑΣΧΈΣΕΩΣ, κ~ίτoι κατα. το α.νω Συ~oUλ'"oν &.πεψσ.σΙοιθη συνέχι σις Τής επιiθετικΎjς ενεργιεΙσ.ς το,Ο 'ΕλληΥΙΚ-ΟΟ Στρατοϋ. γ

') <10 τι 'ο' ,.ruρχισ·'φατΎjΎος, Α '

" "

καιτοι απεφασισε Υ

' .Δ ιιοικη'σιν Δ ια,Τίαγ+ιν , δ..λλ' ξΧ,

_."\ '

.},

α,Υ.~(JJuω τ:,ιν

τοη Α' Σ. Στρατοϋ, εν τούτα ; οεν ειξέιδωσενεπι τόπου την

ψησε να.επιlσ'Ψέψη εΙς ΆΗ'ήlνας, προς το'ν προψσ.νή ΟΙΚΟΠΟΥ να. όΠιΟΟά.λη κα.ι την 2._ " " 1. • ~ θέ ' ? e' WJ.OiFtxcrL ν του Τ'αιυΤΎjν υπο την c;γκρισ~ Υ των π.ρ0μNΎj'O" ντων προσώπων ε~ς uαιρος των τιχκτικων κα.ι των εroειγOUιQlωγ εΠL'θ'ετικων εΥφγειωγ.

ΣΥΝΈΧΕΙΑ EHIXEIPHΣEQN ΤΗΣ Ο.Μ.Κ. ΜΈΧΡΙ ΤΗΣ 10ης Δ) ΒΡΙΟΥ,

ΗΜΕΡιΑΣ ΑΝΑΧΩΡΗΣΕΩΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΛΗΨΤΝ ΤΠΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ ΥΠΟ ΤΟΥ ΥΠΟΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟΥ Α' ΣΩMATO~ ΣΤΡΑΤΟΥ

Δεκε!μ6ρΙ<ου Ή Μεραρχία, κωτα. το oιάιστημ~ Τής ήμέlρας &νέψερεν ΟΤΙ άπέστειλε με,

ιiνα.γνωρΙσεις πιρος οιaψ6ρους χ.χτευιθόΥσεις, &λλ,α. οεν εγνώ'ΡL<ζε το α,ποτ'έλεσμα..

ΈπΙσης ΟΤΙ διια. την

1) ΧΙ Μ,εΡσ.ρχΙIα. μΕ!θ' ~ςεΠUΚi~Jtνωνήσα.με τηλεψωVtκ-ως ά.νέΨΕ>Ρ'εν πρoχώρησΙrν της έπειβά.λλε'το 1) π:ρoώiθΎjσις τοϋ αιρLστε:ρ-οu τής Χης.

Κατόπι-, τούτου το ΣυγΚιρότημcι Κ. έιξέιοωσε την κciτωθιL Διrι.τα.γ'ήν του. προ;

την Χην :Μερσ.ρχία.ν, ~Y ,ε'ΚΟLV'οlπ,οΙηισε π'ρ'ος το Τ .Σ.Δ.Μ. <Ως κα,ι το Γ' Σ.Σ. κα,t ΧΙ ην :Μεραιρχ Ιαν.

'.A:pLH.

Α.Π.

3136 (ϋοιοχεΙρως συrιτετιxγ'μένη όπο Σ'φατηΎΟΟ)

Χην Mε,ρ~ρχΙ'σN

"Qp,x 16.20'

'.Αιπα.ρσ.Ιτηroος ΤUrxιmEL τα.Χ:ΙΙΟτ/ πτω,σ:ις ΦΡΕΝΤΟΥ πα,'Pσ.κωλt)'OYΤOς ΠIΡΟ χώ,ρη,σιν ΧΙης Meρrι.pχΙσ.ς στόπ, Έπιζητήσ~τε την τ~χΙστην πτώσιν ~υτoυ δια. μετωπικης έπιθέσεωτ Χ~l

όπεRκερωτι,χ.ης χιγ'ή'σεως εκ κα.τωθυνσεων: MAPZEtΚA (Μα;ργL~ν) προς ΦΑ·

ΚΕΚΟΥΚΙ (Φci'Κιια.

148

ΚJoUκL,E) κ~ι εκ KPA~TA προς ΚΑΠΙΝΟiBΑ σ'Vόπ.

M~τα, Τ1]ν ,πτG)Ο'~νΦΡΈΝτοr Π'PI~ωθ'ηθήτε ,επι Υενι.κής Υρrx.μμής KABιAN~

ΣΙΗΑ -

ΜΙΕΤΑ -

παθειαν ΜΠΟΦΝΙΑ

ΤΟΡΟΒΕΤΣΙ -

ΜΙΕ,ΤΑ

(2022)

ΤΡΥ. ΜΟΓΛΙΤ'ΣΑ, με ')ωΡΙσΝ' προσ έπΙ σΧ()πφ σΙΝοέΟ1μου μετ~ Β' Σώμ.«

τος κα.Ι κα.λύφεως d.ρ'~lστεΡοn Γ' Σώματος στόπ. ΆΥαφέρα.τε ~yειpγεΙaς Ο'ocς. Σ.Δ.

7-12-40

Γ.ΚΟιΣΜΑΣ 'Ayτι!στp~τηΎ'oς Τό !Ο'πέρα,ς περί τη'ν

&ραιν το Συγ:κρότημα Κ. χα,τόπ~ν κ.α,Ι Τής

19.20'

όπο6ληιθεΙΟ'ηςΟια. του δελτίου Στρατ~ωτ~κής Καταστάσεω; Πλ'Υ)ροψι()ρ~ω'J παρ&. Τής Μερ<χ.ρχΙας όπΜ)'α.λεν εrς το "Όμήιμα Σψατtα.ς τό Χιά.τωiθι Δελτίαν Στρατιωτι κής ΚαταιστΟΟσιεως δπερ εκo~yoπloίηIO'εν' ειrς τά παράπλευρα Σ.Σ. καΙ 5πε,ρ ,ΕΥ περι

):ήψει εχει ως !ξής:

'Αριθ. Α.Π. Δελτίον

2110 Στpατ~ωτικής ΟΕ σ π έ Ρ α ς

Kα,τaστ~O'εως

7 - 12 - 40

ΟΗ κα.τεχομένη σΤ/!.ι,.ε.ρον ΠOC'Ρ' ~μετέρων Υρα;μμ~ε!νiOC~ yεν~κως ~ δ~α· 'Προ ηΥουιμέ')/1ων :ο'ελτίωινα.νlαψφθ'είΟ'α,.

<Η Μεραρχία κατα, τ~ν οι&;ρκειαν τής ~μέρας έ,ξέπεμψε rΟ'χuράς έπιθε τι κάς &.ναyνωρΙO'ε~ς προς οιαφόρους κατευθυνσειξ, αλλά οεν l)πά.ρxoυσ~ συγκε ,>φψ.έναι πληΡΟψζψί α. ι περιτων παρά τlO,ύrvω1γ ,επιιτευχθέντων

α.πο:τελεσμά.τω'i,

πλΎ-fν τής κα.τα.λήψεως του χωρίου ΜΑΖΡΕΚΑ, κατόπιν 'σχεταής rπεί1σμO'Y'oς ά,ν τιστασεω; 'ΚJc<'l ε'κκαΗα;ρίσεως κα.τJ~~'ΚOυlμέ~ης πε:p~oxής; Βορείως Μ:ίΙΙΟΦΝΙΑ.

Προπα.ραισκευα.σθ'εΤσ-αι δια σήμερον επιιθ'ετικα.Ι E)/ipYEta~ lΚια.τά. ΊΡΥ. ΜΟ· ΓΛΙΤΣΑ

(oεξ~oy Μειραιρχία.ς)

κα-Ι χιC<.τά όψ. ΦΡΕΝΤΟΥ

(&ρ~'στερά. Μερα-ρ

ΧΙα.ς) εξειΟ'Υ]'λώιθησα.ν και' εόιρΙσκοντα.ιεν &ςελΙ'ξει.

Κα.τα, τ/ν 'οιάιρικειων της ~iμέ'Ρα.ς συνελήφθηΟ1α.ν λοχαγός ΔιοικηΤ1]ς λόχου),

'όπλΤτ:ιχ,ι 'Κια.Ι

~~v.i~~:ZM~~~1~~,;7~}t'<i';,1-i;:;-- ι';; ,~~:~:: ~AIΙ~Π. Γ~fr:' :-;~)~Γ~

Άξ~ωμα.τικoΙ (εξ ων Ef;

Άλιοχνοl αυτ:όιμαλο ι..

~'i~ !~:,-,. ~

; 1'!

I-;-·~- :"'.~~~'f1-':'~\"':"'Ρ~Γ

~, Κ ~ ι ρ' ~κ 1]" Κ α- 'τ ά. ~'τ α.' σ ι ς: "" Χιονώδεις θύελλαι-οριμυ ψυχος.

Έσηιμειώιθ"ησοον χιρυοπα.ΥΥιιμα.τα.επι

Σ υ μ π έ Ρ α- σ μ α.:

50 ιόπλ~τG)ι'J.

"Ό εχθιρός εκ μικρ ων τμημά;των ά.ποτελούμενος κα.

τεχει &ισυ)/lεχεΤς πλ~ν ,εiΠΙ'Κια-ίpoυς lθέjει.ς, ων ~ πτώσυ; δυσχεραίνεται λ6Υφ χιό νος καΙ λοιπων κα,φικων συνθηκών.

Δεκεμ6,ρΙοu

τας πρωΤναςαψχς τ/ς σήμερον ~ Μφα;ρχίια, όπέοαλε συμπληρωμα-τ:ικόν σελτίον περί των έπ: τευχθεντω-, κα-τα, Τ1]ν χιθες &'ποτελεσμά.των ocαol6r1crE~ το-)-

149

των συ:Υετά-Υη σuμπληρωμιocτιχ,oν διελτίΟΥ το δΠΟΤΟΥ όπε6λ~θη εις το Τ.Σ.Δ.Μ.

κ,α.ι τα. παράπλευρα Σ. Στρατοϋ κα.Ι το δποϊον ε!χειν ώς ές9jς:

'Αιριθ.

'Ώp~ 8η

3137

Δ ε λ τ ί ο ν

Σ τ Ρ σ. τ ι ω τ ι κ η ς

Κ α τ α σ τ ά:. σ ε ω ς.

Ι. Τ:ΡΥ. ΜΟΓ ΛΙΤΣΑ καλ σ.Ox~ν Σ,ΕΠΡΕΜΙΙΕΣ κα.τελ~φθ1)σα,ν

προκεχωIΡ1)μέναςιiΠΟγ'ΕUιμ.;α.τινα.ς

(ιΔυτ. ΜΟΓΛΙΤΣΑΣ)

/bίρα.ς χθες π,α,.ρα.~,ΠΙΚιρ'α.τoϋ'σ<Χy

σ:ψοορα,ν κocταΙΥίιΟlχ στόπ. ΛόΥφ ΙΙξα.ΚJO,λOUlθείσης χα.τα.~yίδoς έλλείπουισι λεπτό μέψεια.ι στόπ.

Π. Κa'τά:.ληψις χωρίου :ΜΑΖΡΕΚΑέπετείιχθίη

Κ-α'Ό6πιν &'Υωνος Ε'ντδς τσα

χωρΙουΟια. χεφ060lμ6Ιοων στόπ,

ΠΙ. "rΨωlμα ΦΡΕΝΤΟΙ κα,τ'ελήφ9η ιiπoyευμα.τινα.ς αψας ~θiές, ωνατρα πεισώιν των ~κατέιpωιθlεγ dΥ:η'στ~σ:εων στόπ,

IV.

Έπι κορυΨΟΥlραιμμης 1928

ΜΝΉΜΑ ΛΙΑΜΙΤ

ΜΙΕ,Τ'Α συνε

χΎlς κίνησις εχθιρι,κων τμημά-Τ'α/Υ στόπ.

Δρ&σις εχ!(3ριχoU Πυlρο6'ολικοί) οε;Υ εσημεl.ώΗ·η χθές.

Σ. Δ.

7-12-40

Γ.ΚΟΣΜΑΣ 'Α ν~ισψάτηγoς

Το ΣυΥκ.ρότημocκσ.τ6πιν των έπττευχθέντων ώς &νωιiπoΤ'ελεσμά.των ιiπέ στειλε πιρος Το Ι" Σ.Σ. 'το κά:.Τα/\θ'Ι τηλεΥρ'&'ψημα,:

,Aριiθ.

Α.ιΠ.

'Ώρα

3139

8.30'

r' Σ. Στρατοϋ KατόπιyκlΧτσ..λήψεως ποορα. της Χης Μεραιρχίocς ΤΡΥ' ΜοrΛΓΓ;ΣΑ κα.ι '],ΛχέΝος Δυτι'κως τούτου, πα;ρα.'ΚJlΧ.λώΟια.τα.χtθij προώθησι; ά.ρι,στεροσ ΙΧης Με ρ,αρχΙα.ς πρόςέξα.σφά.λισινιiQ'Ury:δέ,οιμ.οu tJJετα. τσ.ύ'της.

Σ.Δ.

8-12-40

Έπίσης τό Συγκ.ρότη\1α. παρααολουθοϋν τον τρ6πονενεΡΥε[ας tG,)'jI ~μετέ ρων κα-τα. τ:ώΥέΠlΟΡlΧiοuντικώνε~θiρικών 'ί!μημά.των έξέlοω'σε τ~ν χά:.~τωθι Διατα

rYrI του προς τ"ήr) Χην ΜεροορχΙα;ν. Ί\ριιθ. Α.Π.

313,8

(υΟ~οχεΙ'Ρωςσuν'tε'tα."(1f1ένηUπΟ

Σψα.τηΥοϋ)

Χην ΜφζφΧΙίιΝ

Kα-τ~ τους &σχ&.τ'ους ιiyώνας παιρ,ετη,ρηθη ΟΤΙ τα. ,έxθρικa επιβιΡα.δυντικa τμήμ,ιχτ,ιχ κιχτα.λιχμ6ά.ΥQu'σ~Υ

ΈJξέχoντιxσημεΤιx

τaοε'ΟcX.ψοuς, εΥ!ΟΤ'Ε riπ6κρ ηΙΙΥα, κ!Χι

σ.πρόισιτα., fι κ~τ~ των δποΙων έπωε~ις εΕνα.ι ιiπράσφoριoς λ6Υφ της χ~όνoς XJ::l των λο,ιπων χ,α,t.ιρuκων κα.Ι iοαψικώΥ συνθηκων.

150

Κα.τα. τούτων €πιOά.λλετα.ι &π.λYj κ.~&ήλωσις κα.τά. μέτωπον κα-ι τ,ολμηρά. ε

νέΡΥει:ι., (ενΙο'tiε ειJ,ρεία.) ύπε,ρ'Κερά.σεώς των και &.π'Ο,κοιπη τωry σUΥκο'ι~ωνιών των, δτε θet πα.ρooO'~Oων'τα.ι &.yCtιμciκτως wα.Ι

&VEu

μακρα.ς χρανοτρι6ης.

'Η παροϋσα μοu νά. lχοι:νοποιη'θ1j καΙ νά. &ν~πτυχθΎj εδρέως ε,Ις δλα τά. κλι

μιά.κια. κα-Ι Ιδί~ τα. κατώτερα ΤΟΙlΝστα. Τciγμα'ΟΟς 'Κα.t Λόχου. Σ.Δ.

8-12-40

Γ. KO~MAΣ 'Αντιστρά.τηΥος Καιτα. την οοι,OCρκει>Χν της ήμ.έρ~ς ή Μερα"ρχΙα. ξξ,ετέλroε οι>Χψο.ροος επι θετ~κά.ς &':να:Υνω,ρΙσεις, ων το &'ποτέλεlσψ.α. έ,μ,φα-Ινητα.ιεΙς το κ,&:tlωΗι Δ'ελτϊον:

ΔειλτΙον Σ τ Ρ α. τ.

Κ α- τ α, σ τ ά. σ ε ω ς

ΦΙ Λ Ι Ο Ι: ΜΟΓΛΙΤΣΑ)

ΓίΚΟΙΙΕιΣΙ

ΒΑΡΕΡΑ

AυXrιν Ν. Δ. :ΜΠΟΦΝΙΑ -

6 τ α:

α] π'ρ,ος όψ.

6) -

8 - 12 - 40

Κα.τεχομ,ένη γpα.ι-uμη kδχην ΣΟΥΜΙΙΡΕΜΝΕίΣ (Δυτ, Τργ.

Γ ε Υο Υ

έ σ π έ Ρ α, ς

όψ.

963

(Νοτ. ΤΟΡOiΒΕΤΣΙ)

ΜΑΖΡΕΚΑ.

Έξε1:1ελέ,σθησ>Χν δΝocγνω,ρΙlσεις εΙς περιοχην Β. ΔΕΒΟΛΗ. (ΒjΔ. ΜΟΓΛ:rΤΣΑ) κα-ι εδραν τοϋτο 'Κεν?;'/ εχlθ'Ροϋ.

2214

προς ΣΥΝΑιΠΡΕ['ΙΑ χωρΙς ν' ~'α,φε<ριθΎjε~σέτι το -ιΧιποτέλεΟ1μια..

Εις περιοχην ΜΙΙΟΦΝΙΑ κocι ΜΝΉΜΑ ΛΙΑΜΙΤ δεν ~,οuνήιθ"ησαγ Υ'

α.νέλθωσι λόΥφ καιΚΟ'κα,ψί,α-ς κα.ι Χ ιόν'ας.

---<Πeρtοχην ΦΡΕΝΤΟΥ α,πόσπα.σιμoc ,σuνεχΙιζειενέργειιX.ν του εκ ΚΑΠΙΝΟ ΒΑΣ, εΙς ην εύρίσκετο α..πο ΠIΡωtα.ς.

Κ α ι Ρ ό ς:

Ύφηλά.ς π,ερι,οχά.ς ο,ριιμ-ύτατο'ν φσχος. Πα.Ρ'Ετη'Ρ"ή'θ'η'Ο'α,Υ επι

α.Υο,ρων λt,πaθυιμ,ίoc~ κα.ι ΚΡuοπα.γήlμια.τ,oc.

Δεκεμ-ορΙοu

Π.ερι"

•

'λ' τα; πρωτα; ε'σπερινα.ς ύ)ρα,ς ε ηφ'θ 'η

C ΎJ

, θι πατω

'Δ ι,α.τ,α-Υη, της

Σ τρα.-

τιιϊς, εΧΟUQ1Χ οϋτω:

MO'ί~ς

734

ΈΠ'Ι'ΌελεΤον Γ'ρα.φείoιv ΙΙΙον

'-AJptlH.

Α.Π.

6149

ΌδηγΙoct Οι,ά. την. ,σu~έ~Ισ'ιγ των έπι~εφή'σεωιv (O'Uιμ-πλη,ροu,σα.ι τά.ς Οιά. της υπ' &'ριθ. Α.Π.

6002) 21-11-40

uν '8 ε σ ι ς

1.-

-- Γ'

Σ. Στρατοϋ

τ ο σ

(XVII,

Δια.τα.Υης μο\) &'ποστα.λεΙσα.ς). Τ. Σ. Δ. Μ.

ΙΧ Μερα.ρχΙα.ι)

151

Χη MφxρχΙ~ ΣW Δ' δ~ς &ν~ίνωρΙσεως, ο~α:cεθ'ησομένΎJΕΧ τΟΟ Β'Σ.Σ. ΧΠΙ Μεραρχία, έψεορεΙα είς την δ~άθεσιν τοα Τ.Σ.Δ.Μ.

Π.-

Γεy~χ'ήίδέα

έινεργεΙIrx,ς

του

Τ.Σ.Δ.Μ.

Δ~α. του ιOεξ~oυ ταυ θ~ αποτελέ,ση Ισχυιρα..ν ~Ι dσφαλη στριοφέ,α. τη;

δλης o~ατάιξεως τοη ιέιν ΌΑλ6ανΙq, Στρατου ,Εκισ:τρα.τει,ας 'ΚαΙ

Δ~~ του ά.ριτοφΟΟ του θrι. ~λόΨη το ά,p'ισ~ε.ρOy του Γ' Σ. Σ. κ.α.Ι ;το δε

ξ~oν του Β' Σ.Σ.

οια. τών %O'tιλoooωγ 't!otJ ΟΙΖΟΙΝ καΙ ΑΩΟΙ επί

tV'EIpyo\Jiyto;

της γΞνικηςκατευθόν~εως ΜΕΣΟΓΕΦΙΡΑ ΠΙ.-

Ά π ο 'σ τ ο λ α.

ΒΕΡΑIΤΙΟΝ.

α') Γ' Σώμα.τος Σ'φ'ατ,ΟΟ

EιΧλυΨ~ς τioυ όΨ~rιtέ'o!Oυ της ΚΟΡΙΤ:ΣΑΣ Κια,τσ.. πά-σης α.πο BOΡIριiν

ri·

πειλης.

ΠΙ'εσις κ:ατα. το μέγ~στoγOUΙνlατOY του α,ντιπάιλσυ εν τ'Ώ ,πφιοχ'Ώ Β. ΠΟ·

ΓΡΑΔΕΤΣ χα.Ι ΚAM1AiΣ πlρος&σcρrx,ληα,πόψραJξι~ των εν ταΤς περ~oχαΤς ταό ταιιςχ.α.tιεuΗόνlO',εων κα.Ι &ΠΟIΡiριόψησ:ινέ~θ'Ρ~κων loυ~l'άιμεωly προς οψελος τ'ων λοι π,ων μεγάλωγ Μον'ιΧοωιν μα.ς.

6') -

Χ :ΜερcφχΙας. ΏlθlOψένη εν τ'Ώ γενικ'Ώ 1Χ,α.ΤεUlθόν,σ:ε~ των ποταιlJ.;Ι:i):ν ΤΟΜΟΛΙΤΣΗ καΙ

ΔΕΒΟΛΗ yΓJ. καλόψη το ιoεξ~oν τοϋ Β' Σ.Σ. κα,Ι το oiριστερόν τοϋ Ί" Σ.Σ. Ιπι ζητοηισα.δσον το QUYlα.τΟlν 6α.\θυτέρ,α.ΥΟ~είlσΟuσ'Lν εν 'ήj κoιλάioι τουΔΕΒΟΛΙ προς

ταν Χόμ;ΟΟΥ συίκoι~ωyιων γ') ΧΠΙ Μερ.αιρχίας

χλιμ,. Ν.Δ. EtΛBAΣAN.

Παραμένουσα. εν εψεΟΡεΙq; εΙς τ'ήν δ~άιθεσίν μου εν τ'Ώ περιοΧ'Ω ΠΟΝ

ΤΚΟΡΙΕ.

10ν)

Να. εχη προιμελετήσει κα.Ι προπαρασκευάσει εν'δεχο,μ,ένψ 'έπέ'μ6α.σι:1

Θίς ,~~ς ζώγα,ςεγε:ργεί,ας

20ν)

της Χνπ ης 'καΙ της ΙΧ ΜεραρχΙα.ς καΙ

Να. εχη προσανατολίσει, ετοιμον προς κίνησιν εις τ'ήν ζιl)νηY τ'ης

Χης Μφα,ρχ(ας o~α. της ιά,μαξιτης ΣΟΒΙΑΝΙ

:ΜΑΛΙΚ

Ko~λάς ΔΕΒΟΛΙ

ΕΝ &πό1ΠΜμα. ,εξ &νοος ΣυΥτάιγμα,.τ:ος καΙ μ~ας Μο(ρα.ς Πυpιo6αλ~'Κioυ.

IV.

T~ 'op~α, τώγ ζωνών ~yep'Y'Elαo; 'μιετχξί.> τών Μ.Μ. επεκ't'εί\lσντα.~ ώς

tξης:

Μεταιξί.> Β' Σ.Σ. καΙ Χης ΜεΡιχρχ(ας κορυφοΥρα.μμγι

ΖΑΛΙΟΓΝΙΑ

ΤΟΜΑΡΟΣ δρος εις τ'ήν Χην Μερσ.ρχία.ν.

Μεταξύ Χης ΜεραρχΙα.ς καΙ Γ' Σ.Σ.

... ... ... .ΛΕΣΝΙΑ - ΜΟΓΛIT~A - ΚΟΜΙΊΑΝΙ'Τ (1796) κnΙΝΟΡΑ (1321) - ΖΕΡΒΟΛΙ (1270) &π,αιντα.. είς τήν' Χηιι :Μεραρχία,ν. ... '"

Το :ΣυΥκρότηιμα Κ. έγ α,ν'α.μον'Ώ τωιν Διrx.τα.γωΥ του Γε'Υικοσ Στρατή

γείου θά. πα.'Ραμείν'Υ) ώς έφεδρεία Διo~κΎισεως εις ΜΠΟΜΠΟΤΙΣΤΑ.

Θ~ ΈJξα,o'ψα.λΙση δ~ΓJ. τώιν υπ' ω}τοσ διατιθεμένων μέσων τήν OPΎά,yωσ~y tl~u

152

&ςονος ιo,ια;oι'oιiσεων ΚΟΡΙΨΣΑ

,. κ λ ωιμια.τος,

'2. ι ξ πιρος επιτευ

ΜΟΣΧΟΠΟΛΙΣ ίΟΙ' ένος μεταλλικοί} κυ-

, "\ -~ αισφαMlυς

2. , t;π~κοινωνιας

μετα

ξ'

Τ Σ Δ Μ

,.,.. .

του

, ..

χ,α,ι τη;

Χης Μερcx.ρχίας.

Οδτο; ν~ πρ10ιεκταθΎj προς ΚΑΡ:ΜΙΙΑΝΓΙΟΣΙ

ΠΕΣιΤΑΝΙ ~νθα όφίστα

ται έχΘΡL~-η τοιαότη. Δια. πάσαν Ηλειψι"l ύλικοΟ τηλεψωνικοΟ όπoo,ιiλατ1ε τηλεφωνικώς '~..ιϊτησιν.

Σ.Δ.

8-12-40

Κατόπιν της &ινω Διooτ~γης το Συγκρότημα έιςέοωσε τ~'ν κιiτωiθ,ι προς τΎιν Δ) σι ν Δ) σεων τοσ 'Συγκφοτήμ,ιχτος: Α.Π.3156

"Ωρ'α,

19.30'

Δ) Τ~IY Διmι6ιiσεων ΣυΥχ.ροτ/'ματος Κ. Κατόπιν της ύπ" ~ριrθ.

ιΔιιχταγης της Στρατιάς μ,ε

A.ll. 6149) 8.;12-40

ριμνήσα..τε διά. τών όIΠo τΌί);Συγκροτήψχ:τος οιατιlΘεμένωιΥ μέσων, τ~γ δργάνωισι'l

τοϋ ά.ςονος Δ) σεων ΚΟΡΓΓ,ΣΑ

ΜΟΣχσΠΟΛΙΣ 'οι' έν'ος μετχλλι\κοη κυκλώ

μα.'Όος προς ,Ιπ,ίτωξ~ν &σφ~?Oς €ΠΙΚOινt.ι)lνΙας ιμ,ετα,ς,] Τ.Σ.Δ.Μ. κα,t Χης :Μεραρ χία.ς.

Ό &νω Δ) τ~ς Δ) σεων θ~ προεκταθη εκ ΜΟΣΧΟΠΟΛΕΩΣ πρός ΚΑΡ ΜΠΑΝΓΙΟΣΙ - ΠΕΣΤΑΝΙ ενθα ύφίσταται ,εxθρικ~ τηλεφωνικ~ γραμμή. Δι~ πάσαν Ελλειψιν τηλεφων,ικοσ: όλικοσ ν'ά. προκαλέσητε τα-ς Διαταγα; μου δια. τ~ν α:ίτησι',l τούτου τηλεφωνικώς α.πό την Στρατιών.

Σ.Δ.

9-12-40

ΈπΙσης εν συνεxεΙ~ έςέοωσε τ~ν κιiτωθι Διατα.γήν: Άρ·.θ. Α.Π.

"Ωρα

3158

Χην :Μφαρχίαν

I~α.τόπιν Α.Η.

6149) 8J12-40

Διcx.τα,γης τοϋ Τ .Σ.Δ.Μ. ΚiOινOΠO,ιηIθ'είσης κ'α.t

6μΤν ύπαγεσθε απο λήψεως παρούσης απ' ευθείας εις τ~ν &νω· Στρατιών.

Σ. Δ. I~α;τά. τ~ν r01ιιi:ρκειαν της ήμέρας

9-12-40

Mε'P~ρχία έσυνέχισε τ~γ έκτέιλεσιΙΥ δια

φόρων επιθετικών αναγνωρίσεων των δποίων τό αποτέλεσμα εμψαίνηται εις το

Οιά. της ύπ' &'ιριθ. Α.Π.

2148) 9-12-40 ανα.ψοράς μας ύποοληιθ,εν κάτωθι Δελτία')

Στραtιωτικης Καταστασεωτ.

Φ Ι Λ Ι Ο Ι: ΨΟΡΟΒΕΤΣΙ ΒΑ

Kα:~εχι:ψέγη γΡ'7vμ,μ~ Σοr,ΠΡΕΝΤΕΣ

ϋψ.

όψ. Β. ΤΕΡΜΠΟΒΑ

Γ ε γ 10 ν ό τ α;

AυX~ν Ν.Δ. ΜΠΟΦΝΙΑ

953 -

ύψ.

1705 -

ΓΚΟΠΕΣΙ

ύψ. Β. ΚΟfΡΣΙΟ

Χωρίον ΛΕΣΝΙΑ.

'APLcrtiep~V Mερ~,ρχί~ς lσuνεoέ1θΎ) μ.ε οειςιόΥ ΧΙ ης Με-

ρα.,ρχΙα.ς.

Α 'ι Χ μ ιi λ ω τ ο ι:

Άιςιοωμα.τι'Κός κα;t

δπλΤ~αι του 60υ Σ. ΆλΠΙΥΙ-

:1ΤΙΟΥ.

153

Κ α. ~ Ρ ό ς:

Καθ' 5ληΥ τ~ν ~μέρ'"ν πίπτει X~ΙΊW" Εις ό,ρε~'/~\1' περ~oχήν

χα,ί ε[ς τινα σ'ημεΤα, όπερέΟΎ) τα.

0.50

μ. Γ. ΚΟΣΜΑΣ

,ΑΥΤ ~στρά,Τ1jΎος Δε~Λεμ6ρ,Ιoυ

Τό Σuγκ.ρ6Τ1jιμα, κα,τόΠΙΥ τ~ς χrf}ες λψρθεΙσ1jς ύπ" ά.ριrθ. Α.Π.

40 Δ~αιτ,α.y~ς τ~ς Στριχτ~&ς έζηκολούθ'Ύ) 'Ι&.

6149) 8-12-

ινα. παιρα,μ.ένη είς MlIIΟΜΠΟΤΙ

ΣΤΑΝ 'ιί>ς έφε'ΟρεΙα,. Περί τ~ν

,ώ1Ρrι:v :ελήψθΎ) Τ1jλεφωv~κως ή κά.τωιθ~ Δ~α,ταιΎ~ Σψαιτι&ς:

10.30'

ΕίοικΥι

Δια,τα,γΥι

Άντι,σφά,τηΥος KO~MAiΣ ιΟυlάΨJει ΤΎjς

19411) 10-'12-40 Δι,α.τια.ΎΎjς Γεν.

Στρατηγείου τοποθετείται Δ~lοικ.1jτΎjς Α' Σ. Στρατού.

"λι-ια. λήΨΙε~ παιΡΟύ:11jς άΝα,χωρή'σΎ) ιδ~α. ΥέαιΥ του θέσιν στόπ. ΣυΥκιρότημχ

Κ. &.'ίασuvΙσταt!α.~ με ΔΙOΙ"Y"ητ~ν ΌAιyτ,~στρά.τηyoν Δεμέστ~xαν καΙ ζώνrιv έΝερ γεΙ'7.ς τΎjν της Χης Μφα.ρχΙα,ς iliς ή υπ' ά.ρ~'θ.

6149) 8-12-40

Δ~α,ταγή μου

στόπ. 'Αγα,φέιρα;τε ληψ~y ocα,ί έκτέλεσ~y.

Σ.Δ.

10-12-40

Ι. ΠΙΤΣΙΚΑΣ Κατόπιν της Δ~α,τα,γης ταύτης δ υΠiOψαιvόμ,lεvος περί ί6ριχv 12ην όπέγρα,ψε

την υπ' cΧρ~H. Α.Π.

3160) 10.;12-40

χ,άτωθι cΧvαιφoρooν του προς Στρατιά,v.

Ι,

'Αφθ. Α.Π. Mo'νιiδ,α.

3160

734

"Αναφέρω ληΨ~ν καί εκτέιλεlσ~v υπ' cΧρ~lθ.

6166) 10-12-40 Δ~α,τα,γης Σ. Δ. 10-12-40

σατ.

Γ.ΚΟΣΜΑΣ

, Αvτ~!στρά.:Τ1jΥος Άκολούθως

έξέοωσα,

τηv

κά.τωθ~

Η. Δ. προς τους

Άςιωμα,τ~κoυς κα,Ι

όπλΙ τα; τιou Συγκροτήματο; Κ.εχουσα.v οδτω :

Η.

Δ.

Σ υ Υ κ Ρ ο τ ή μ α- τ ο ς

Κ.

10 - 12 - 40

'Απε,ρχ6μενος ε,ίς τ/ΙΥ vέα-ν μου θέσιν αλ'σιθά.lvoμα,~ τηv ύπ!oΧ'ρ;έω!σ~v vα. εδχα ριστήσω α.π,cχy,τα.ς τους Ά.ξιωμ;cχτ~κoυς οοα.ι ιδπλί-τα.ς τού 'Στρατηγείου της Όμ.ά.Ιδος

Με.ρΙ'7.ΡΧ',ων Κ. ιoιcΧ τΎjν εΠ~ίoε~x:θ'είσ,iΧ'Y ιόπ' α.υτων ,oραιστ/ρ~6τητα. κ.α.Ι προσπα

θ'ε~'α.γ 'χ,:ΧΙθ' &'πα.vτα. τδν χρ.6vοιν που IEλε~τoύΡΎ'ησε κα.ίε,Οlρq.,σε'i ή Ο .Μ.ίΚ. ύπο τcΧ~ Δ~ατα,γά.ς μου.

154

'Η3ια,ιτέρως πιoιoQμ:~ι εδφημον μνιείοον τοϋ Έπηελιipχoυ της Ο .Μ.Κ. Συν

ταγμα.τά.ρχου Πυρ, Βα.γενά Γ.,

10 δπlοΤας '&·πο της ξκκιν~σεώς μα.ς εκ τού Δ.Σ.Σ. επεοείξocτο εξo~ψετικα. lίφοο6ιΥΤα. Έπιτελά.ρχου. . ΆΥέπτυσσε"! 'XJ~L ό.λorΠoίει τά.ς aπ,οcρσ.σ-εις 'μου ιμετ'Iέξα.ψετιχ:ης α.ικριΌείας.. ΙΙ7.,ΡΎ)"ι<.ολοόθ"fj yυx:θημιφόlν d;Υ..α:tαJ6λ~τως τον ιiγων'α, των Με'ρα;ρχιων, ένη μερών μιεέπΙ της π:ρο6ι80υ των ·έπιχειιρ'ήσεων.

EtcrYJYEt'tIo

πά.Υ'ΟΟτε τσ,ς δρθιοτέ.ρα.ς

ιΧπ6ψεις.

Σ.Δ.

10-12-40

r. ΚΟΣΜΑΣ

'Α. Ίτι'στρα.ΤΎjΎoς '

Με'τά. τήν ΚΟΙ'V!OΠΟL ησιιΥ της tlνιω Δια.τocγηςδ Διo~κητΎις 'Όοϋ Συγκιροτήμα.τος εκ&:λεσε τούς ΌΑJξιωμια,τικοος,οuς, ιά.ψ' οδηόχα.ρίσΤ'ησεν, «πεχα.φέτησεν ΚΙΧΙ Πξ,ρΙ

ωρα.ν 14ηΥ &.νεχώρησε

Ot'" την

ν,έχ].,Ι του 1a,έ,σιν.

155

ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑΙ

ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΝΤΥΠΩΣΕΩΣ ΜΟΥ

ΣΚΕΨΕΙΣ

OLCt τ~ν &ψεΚΤLκ~ν καΙ συντrιprιτα~ν

ΟLαγωγ-ην του Τ.Σ.Δ.Μ. ώς προς τον 6ραOUν pueμOv τijςέΠLθέσεως κατα. ΜΟ· ΡΟΒΑ καΙ τής μετα. ταθτα έκμεταλλεύσεως τijς έΠLτuχΙα.ς

(σελ.

105).

Η ΕΝΤΙΠΩΣΙΣ μου αδτrιέοrιμLΟUΡγ~θrι έκ τijς έπψονής τής ΔLΟLκ~σεως

του Τ.Σ.Δ.Μ. να. μ~ κα.τέλθωμεν τοϋ ΜΟΡΟΒΑ καΙ να. μ~ προχωρήσωμεν ~YEu ΔLαταγής του, πρα.γι-ι-α δπερ παραδέχεται δ ΔLο,αrιτ/ς του Τ.Σ.Δ.Μ. δτι εΤπε κχΙ μάιλiLIσ.tJα. &:νlώΠ;Llοlν 'Όων ά;ΥI~Ψ'ερομέ'νιω,ν Iέν τ'Ώ ,έY.Jθέ,σεL προσώπων.

ΔΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΙΡΓΙΑΝ μLα.ς ΤΟLαύτrις έντυπώσεωτ, οεν ΧΡεL"ζεταL χρόνος, πα.ρα. μόνον σηγμαΙ

Η ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΙΣ τfjς έντυπώσεω; εΤναL ά.λrιθες δτι χρεLάζεταL κιΧ··

ποιον χρόνον. 'Αλλσ. ένταϋθα οεν παρήλθον

2-3

~μέραL καΙ τσ. γεγονότα έπε

6ε6αΙωσαν τ~ν &ποψΙν μου. Η ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΙΣσυνάγετα; 'έκ των κάτωθL:

1) T'MJIMATA

τfjς ΧΙ

:ΜφοορχιΙας

IΟ'Lιέσrι'σαΥ

τ~ν

ΤΣΑΣ ΕΡΣΕΚΑΣ τ~ν πρωtαν τijς 20fjς καΙ έγκατέστrισα.ν

ταύτrις εΙς ΒΟΝΤΙΣΤΑΝ (δρα σελ.

ι1μα.ξLΤ~V

ΚΟΡΙ

ψυλά.ΚLα ΟUΤLκG)ς

109) .

Ο ΕΧΘΡΟΣ ΟLέκοψe: τον &.γωνα έπ] του σ.νΤLστοtΧΟUΥτtJς είς την Όμ~OIΧ

ΜεραΡΧLων Κ. τμ~ματoς του ΜΟΡΟΒΑ

(1210) ευθυς μετα. κατάλrιψLν 6pLou (δρα σελ. 115) .

τοθ

1878,

(&.πο όψ.

1878

μέχρt ΠΡΟΠΑΣ

ΎJτOL τ~ν νύκτα τής

21-22

Νοεμ

ΤΟΙΤΟ &νεψέρθrι είς το Τ.Σ.Δ.Μ. τ~ν 7rιν ώραν τfjς 22ας Νοεμ6ρΙοu συν τ'Ώ &ναψop~ δτι «αί ΜεραρχΙαι ΟLετά.χθrισα.ν να. προωθηθώσι ορασΤ'Υ)ρΙως

επι τijς κατεuθύνσεώς των» (δρα σελ.

115) .

ΕΝ ΤΟΙΤΟΙΣ παρ' δλα ταϋτα, μόλLς τ~ν 11rιν ώραν τijς ~oΙας ~μέρας

έλ~ψθ'Y)

1) 5897 Τ'Υ)λεγραΨLΚ~ τοϋ Τ.Σ.Δ.Μ., OLtx. τής δπαΙας αντΙ τής διατασ

σομέν'Υ)ς παρ' έμου 8ραστηρΙας προωθήσεωτ προς ~κμετιi.λλε:υσLν της έπιτυχϊα;

(δρα σελ,

116)

το Τ.Σ.Δ.Μ. έντέλλεταt.

«T~ν t~P'Y)OL'; Τfjς έπαψfjς (ώσά.ν

1) Τ~ΡrισL~ τfjς έπαψijς νά. μ~ 'ijto ύπο-

157

χρεωσι; τών Μερσ.ρχιών της γρα.μμης μciχης) και εξα.σψά.λισιν του κατειλ ημ μένου ήιδη CXUxivlClς ΚΙΑΡΙ'Τ... (I~ρaσελ.

116) .

2) ΤΜΉΜΑΤΑ τής ΙΧ ΜεριχρχΙιχς, κατελθόντα του ΜΟΡΟΒΑ κιχΙ xtνουμενα προς κιχτιnηψιν τ1jς KoρυτσiΧς, τ~ν 23ην Νοεμ6ρΙου, ά.νεχλήθησιχν τfι διιχτιχγ~ του Τ.Σ.Δ.Μ. κιχι

έπιχνήλθον εΙς ΜΟΡΟΒΑ (Κιχτά.θεσις προφορα,η

ηδη Τιχγμιχτά-ρχου Ηεζικοσ Παπαθανασϊου εtς όποψιχινόμενον).

T~ν

21.30'

ωριχν τής 23ης Νοεμ6ρΙου, ητοι δύο πλήρεις ήμέρας

μετά πτώσιν ΜΟΡΟΒΑ ΡΙΤΣΑ

xcxl

τέσσαρε; τοιαύτω; ά.πο τής διιχκοπής τής δδου κο

ΙΩΑΝΝΙΝΑ, λcxμ6ciνετιχι τέλος ή υπ' &ριθ.

5932) 23-11-40

γίσ. του Τ .Σ.Δ.Μ.,εξ ~ς έξciγοντιχι τά κciτωθι χιχριχκτηριστικci.

δδη

('Όρσ. σελ.

120) . -

«... ΟΤΙ

ΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΑΙ τών Σωμάτων Στρατοϋ κιχι του Συγκρο

τήμcxτος Κ. έξcxρτώντcxι έ~ τής προ του μετώπου διιχτά-ξεως κιχΙ στάσεω ; Τ9σ εχθρου. ΔηλΙΧδ~ ταϋτα &νΙΧλυόμενιχ δηλουσι δτι ή φυσις κιχι το εΤδος τών άπο

στολών μιχς θiΧ έξηρΤώντο,

ouxl

&.πο τ~ν θέλησιν της νικητρΙιχς ήδη οιοικήσεως

του Τ .Σ.Δ.Μ., ά.λλck ά.πο τον ήττηθέντιχ εχθρον κα-Ι ευρισκόμενον

ά.π6στιχσιν!

εΙς ήμερων

[δρα εκτιχκτον &.νιχψoρiΧν πληροφ, Όμ. Μεριχρχιών Κ.

3040,

σελ.

119) . ΟΤΙ Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ του Τ.Σ.Δ.Μ. συνισταμένη τ'ελικώς εΙς τ~ν προώ θησιν τής διιχτciξεώς του εΙς τρόπον νiΧ καλυπτεται ή δδος Κορυτσά

"Ιωαν

νινα γ{γνετιχι κσ.τiΧ ψciσεις, λίαν συντηρητικiΧς κ.α.Ι με μεγciλην περΙσκεΨιν~ ώσε] να εIJlρΙισtκ.εrto π,ρ,ο 'tIουέχΘρσυ &'νθι,στα;μένου όποχω,ρηΤΙΚώς, ~ &'νΗι'στ,α;μένο:)

α.πο τοποθεσιαξ, ενώ εχθρός, εν τψ &νψ χώρφ, δεν όΠήρχεν. ΟΤΙ ΚΑΤ Α τ~ν προώθησιν ταύτην τής διιχτάιξεως μα.ς συνιστά ΟΤΙ εΤναι &νciγκη να, εχωμε διιχρκώς ύπ" όψιν «τ~ν εν πciσ'Ώ περιπτώσει εξιχσφciλισιν ΜΟ

ΡΟΒΑΣ τfjς ΣιΤΕιΝΩΗΟΙ ΤΣ,ΜίΚΟΝΙ 'ΚJιχl τfjς στενωποϋ ΚΙΑΡΙ:Τ» (Ο'Ρ'ΙΧ πα ρciγριχψον ΠΙ τής ΙδΙιχς διιχτιχγής του Τ .Σ.Δ.Μ.) σίαν!

ήτοι τ~ν δπισθεν τοποθε

!Ι ΚΑΤΟΠΙΝ ΤΩΝ ΑΝΩ εόρΙσκω ΟΤΙ κιχΙ εκ τών γεγονότων ,επιΌεΌιχιουται

Τι &ρχΙΚώς δημιουργηθεΤσιχ παρ" εμοΙ έντϋπωσκ,

'Έτερα γεγονότα. έπιοεοιχιοσντιχ

&'ριοήλως τ~ν

έντϋπωσίν

μου

ταϋτην

elVCXL: Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ τ/ς Ο.Μ.κ. oι~ τ~ν κιχτά-ληψιν τής ΜΟΡΟΒΑ ~τo κιχ

θιχρώς επιθετικ~ κιχl συνίστατο εlΙς τ~ν «Συνέχειιχν τών ιεπιθετικών επιχεψrι

σεων εν τφ όπο τ/ς Όμciοος :Μεριχρχιών Κ. &.νΙΧλιχμ6ιχνο'μένψ τμήμα-τι τ/ς ζιί> νης

Evepyelcx,

του Γ' Σ. Στρα.του προς τον σκοπδν της δλοκληρώσεως του έν

αότ'Ώ περ~λα.μQα.ΥομέΥΟU

τμήμα.τος του :ΜΟΡΟΒΑ

ΠΡΟσ'ΠΙΧθεΙΙΧζ ΝΙΚΟΛΙΤΣΑ

ΚΑΜΕΝΙΤΣΑ

Kα.τεόθυ)/σ~ς !π~θετ~κης

Kιiλυψις &ριστεροσ Γ' Σώ

ματο; Στρατοϋ &πο κιχτευθύνσεως του ιχυχένος». 'ΕπΙσης:

158

ΕΙΣ ΤΗΝ Α. Π. 5875 δLιχταγην τοϋ Τ.Σ.Δ.Μ. (δρα σελ. 112) GLιX την ,... , "θ J, .2. λ..},'" ιοιαν 'ΕΠΙ εσιν '/ αποστο '/ ειναι : «ΣΙΝΔΕΣΜΟΣ μεταξ'; Β' Σώματο; Στρατοϋ καΙ Όμάδος

MEpapxtI'j)y Κ.,

μεpΙμν~ Β' Σ. Στρατοϋ,

Η ΟΜΑΣ ΜΕΡΑΡΧΙΩΝ Κ. καΙ το Γ' Σ. Στρατοϋ θά. εν εξελίξει εΠLθετικ~ν της στενωπού

EviPYELtiv ΤΣΑΓΚΟΝΙ ...»,

auVEXLaouv τ+Ιν

των προς δλοκλ YιpwcrLV τοσ ΜΟΡΟΒΑ ΚιΧt

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ των άνω ά.ποοτολων ήτο ~ κατόπιν προπαρασπευή; Πυ ροβολικου κατάλΎjψις

21 Ύjς

Νοεμβρίου,

όπο τής Ο.Μ.Κ. τοϋ όψο

1878, κατά. το έσπέρα; τΊις

εντεσθεν,. εντος της νυκτός, lεκ της ΜΟΡΟΒΑ ά.πόσυρσις

του εχθροσ. T~ν επιθεσιν ταόΤΎjν το Τ .Σ.Δ.Μ. εις <HμεΡΎjσίαν ΔLαταγην έκχ

λεσε «θυελλώδψ>. ΕΝ ΤΟΥΤΟΙΣ ~ καθαρα. αυΤΎj εΠLθεΤLΚ~ &'ποστολη &μέσως, μετα. τ~ν κα τάλΎjψιν τοϋ ΜΟΡΟΒΑ, μετατρέπεται κα.Ι περιορίζεται μόνον εις την «Τσχυ

ριΧν 'ΚΙιΧ'ΌοχΥιν της στενωποϋ ΚΙΑΡΙΤ-' KιiλυψΙΙζ» 'Κλπ. (δρα. Α. Π. 5932) 23-11-

δLαταγήν του Τ.Σ.Δ.Μ. σελ.

120) .

Η ΟΜΑΣ MEPΙXPXLWV Κ. δέν &.ρκε!ταL εις τ~ν παθΎjΤLκην ΤΙXόΤΎjν &πο 'Jτοληrν κχί

123)

της όπ' α.ΡILlθ.

OLa.

παρασκευάζει

'EviPYELIXV

4) 23-'11-40

ΔLlαταγης ΤΎjςεπιχεφήσ,εων' (σελ.

προς την κατεuθυνσLν ΦΛΟΚΙ

προς κάλυψιν της όδοσ ΚΟΡΙΤΣΑ

ΚΟΥΡΟΡΑ

ΙΩΑΝΝΙΝΑ εν τij_ζών~ καΙ επεμ.6άσει

τοϋ συνδέσμου του Γενικου Στρα't1ΎjγεΙου Συνταγματάρχου KopόζΎj καΙ δια. προ

ψορικών συνεννοήσεων επιτυγχάνει την εγΚΡLσιν τοϋ Τ .Σ.Δ.Μ., εκδοθείσης

προς τούτο, την ~ΠOμένΎjν

(2 Δεκεμβρίου" της Α.Π. 5948 Διατιχγης του (δρα

σελ. Π.

124) , δι' ~ς &ψήνει πλέον τ~νΆπιψυλακτικ~ν στασιν των ψάσεων της Α. 5932) 23-11-41 δδΎjγίας του καΙ δ ιατασσε ι το Γ' Σ. Στρατού να. καταλά

OΎj τιΧς εξόδους οορείως ΜΑΛΙΚ καΙ τ~ν ·Ομάδα. ΜεραΡΧΙών να. εκτελέσΎj τιΧ δσα αϋτη, εν

tij

προπαριχσκευα.στικij OtΙXtιxyij ΤΎJς" κα,θώρισεν, 8περ πράγματι

γίνεται ύπο τής Ο.Μ.Κ. εκδOθείσΎjς Τής &πλής Α.Π.

3056

ΔLαταγής ΤΎjζ,

OL'

~ς διατάσσονται α] Μεραρχίαι να. εκτελέσωσι την πpOμνΎjσθείσαν υπ' &'ριθ.

προπαρασκευαστικην διαταγήν ΤΎjς επιχειρήσεων (δριχ σελ.

125) .

ΤΟ ΙΔΙΟΝ επα,να.λα.μ6άνετιχι, 6ραOUτερον GLιX. την ;εγκα,τάστασιν τοσ ογ

κου Ο.ΜΚ. επι τής Γενικής 'Γοποθεσία; ΤΡΕΣΟΒΑ

(17.4) -

ϋψ.

(1498) -

ΚΟΥΡΟΡΑ

1881 [δρα σελ. 12'6), δπάτε ~ Ο.Μ.Κ. &.νακΙΧλε!ται κα,Ι δ

uποψαLνόμενος μετά. τινα; 1jμέρας &.πέρχετιχι δια. να. &'να,λά6ΎJ την δΙΟΙΚ'ησιν τού Α' Σ. Στρατού.

ΑΛΛΑ καλ α.ί μετα.γενεστέρως ~κδoθεΤσα.~ δ~α.τα.γα.Ι του Τ .Σ.Δ.Μ., δη

λαδη ~ ύπ" &.ριθ.

25-11-40

(δρα,

5965) 24-11-40 (δρα σελ. 127) , 1j προπαρασκευαστική 5994) σελ. 130) καΙ τέλος 1j 6002) 23-11-40 (δριχ σελ. 135) θέτουσι 159

ώς σκοπον της Στρα.ΤLα.ς ουχι τ/ν στρα.ΤYjγLκ~ν έκμετά.λλευσLν, &.λλα. τ~ν κά.λ'J

ψLvτης &'ριτ/:ρι[ια.ς ΚΟΡΥΨΣΑ

ΛΕΣΚΟΒΙΚΙ 'YJ~λ μετα. τοη}το:

T~ν έξα.σψά.λLσLν δπωσδήποτε τοΟ όψιπέοου ΚΟΡΙΤΣΑΣ κατα. πά.σης

εκ Βορρα. Τι &.πό Δυσμων &.πεtλης.

Να. πιέση τό μέγιστον Ουνα.τΟν τον &ντΙπα.λον έπ] σκοπφ &πα.σχoλ~σεω;

κα.~ &.πoρρoψ~σεως εχθρικων δυνά.μεων εις οψελQς των λΟ'Lπων μονά.Οων. Εις δλα. ταϋτα 6λέπεL κα.νεΙς iiλλο &πό τ~ν ύπ" έμοσ διατυπωθεϊσαν &ντ:'

ληψLν δτι το Τ .Σ.Δ.Μ. ~τo εψεΚΤLκbν κα.Ι λίαν συνΤΎjΡYjτtκόν; Βλέπει κα.νεΙς ϊχνΥ) στραιΤYjγLκης έκμεταιλλεύσεως;

ΚΑΙ ΟΙΤΩ κα.Ι OLιX. των, μετ& τ~ν πτώσιν της ΜΟΡΟΒΑ, γεγονότων εΠL6εbαιLοuταιL &πα-ξ lτt, rι &.ΡΧLΚ~ περί τοϋ Τ.Σ.Δ.Μ. έντϋπωσι; μου.

160

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

1.-

ΤΡΙΤΟΝ

ΑΝΑΛΗΨΙΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ Α' ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΤΡΑΤΟΥ ΠΑΙ)'

ΥΠΟΦΑΙΝΟ:ΜΕΝΟΥ. την 10ην Δεκεμ6ρΙου το έσπέρα.ς &ψικόμην ε~ς τον Σ.Δ. του Α' Σ. Στρα του, εόρισκόμεΥΟΥ ε~ς το χωρΙον ΖΙΤΣΑ

χιλ. Β. Δ. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ)

τ'ήν

οε ΔιοΙκησιν τοϋ Σώματο; Στρατού &νέλα.60ν &πο Τής μεσημ6ρΙα.ς Τής έπομένης

(11η

ΔεκεμJO'PΙoυ) κα.Ι tξέδωκα. την κιiτωθι ύπ" &ριθ.

914

Δια.τα.γήν:

Moy~ς Ι

'Επιτελετον Γρα.ψε!ον Ι Άριθ. Πρωτ.

914

ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΓΗ ΜΟΝΑΔΟΣ Ι Πα.ρέλα.βΟ'Υ &πο σήμερον τ'ήν ΔιοΙκησιν του Σ. Στρατοϋ εΙς εκτέλεσιν τη; Α.Π.

6166) 10-12-40 Δια.~Ύής Γ.Σ. <Η πρώτη μου σκέψις, προ πά.σης &ποψά.σεως rι tvεργεΙα.ς ψέρετα.ι προς δ

σους Άξιωμα.τικους κα.Ι δπλΙτα.ς του Σ. Στρα.του επεσα.ν όπερ Πα.τρΙδος κατά τού; μέχρι τοϋδε &γωνα.ς του.

A~ωνΙα. των

μνήμη, δπω; α.ΙωνΙα. θ~ εΤνα.ι κα.Ι

δόξα. των.

Έξα.Ιρω τους &γωνα.ς τοϋ Σ. Στρατού ώς κα.Ι τ~ έπιτευχθέντα &ποτελέ σματα, &'λλ~ το εργον που μα.ς &'νέθεσε ~ Πα.τρΙς δεΥ έτελείωσεν ακόμη. Πρέ πει y~ δλοκληρωθή rι κα.τα.στροψη τοη εν Άλ6α.vΙCf Ίτα.λικοϋ Στρατοϋ. το

θα,

ΠΟΥτες

τ ο

το

έ π τ τ ϋ χ ω μ ε ν

π ά σ α ν

Ρ Ι Ψ ω μ ε

α/θοϋΥτες κα.Ι

π ρ ο σ π ά θ ε ι α ν

ε Ι ς

τ'ή

του

ά.να.τρέ

μ έ Χ Ρ ι ς

θ ά. λ α. σ σ α. Υ.

Τ ο ijδ τ ο υ

Μόνον αδτω θ~ 1)συχά.

σωμεν δι~ πάντα. ΕΙς την προσπάθειαν ταιύτην πρέπει ολοι μα.ς" βα.θμοψόροι καΙ στρατιώται, y~ πολεμήσωμεν δραστήρια κα.Ι μέ α.δταθυσΙα.ν μέχρις έξα.yτλ~ σεως

θιχνσ;ταυ.

Γ. ΚΟΣΜΑΣ

,Αντιστράτηγο;

161 11.

Γ.

KOl>MA:

ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ

ΠΟΛΕΜΟΙ

ΠΡΟΗΓΗΘΕΝΤΑ ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Προ της ά.νcυ.~Ψεως όπ' έμου της Διoικ~σεως του Σώματο; είχον συμJo'η τα κάτωθι πολεμικα γεγονότα. εις την περιοχην ευθύνης του:

Εις την στενωπδν ΔΕΛΒΙΝΑΚΙΟΥ ουδεμία πρόοδος σ"l}μειαυται. 'Ένε

κα τούτου ε'κ.δ'ίlδeταιι ~ όπ' 4ρι'θ. Α.Π.

133'61) 23-11-40 Δ'ια.τcι;γη του Γ,ενΙΥ"οϋ

Στρατηγείου προς το Σώμα Στρατοϋ, δι' .ης τίj) καθίστανται γνωστά: «... α] ε

νέργεια: ,επι της κcι;τευθύνσεως ΕΛΑΙΑ

ΚΑΚΑΒΙΑ δεν ψαίνοντα.ι εξελισ

σόμενα; με &.νάλογον ρυθμον προς τας λοιπά; κατευθάνσειτ. Έαν νομίζ"l}τε, Μ

νασθε να ενισχύσ"l}τε ταύτην, ώστε &.ποδώσ"l} ταχέως. Άναμενόμενα ά.ποτελέ σματα έπιδρασωσι ν καΙ έπ] τής εκΦ ΙΛΙΑΤΩΝ προς Βορρα-ν ενεργείαρ).

Εις τον τομέα ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ το ά.πόσπασμα. ΘΕΣΗΡΩΤΙΑΣ επιτυγχά νει να δια6ή τον ΚΑΛΑΜΑΝ ποταμόν. Άλλα ~ εν γένει εξέλιξις Τής έπιθέ σεως του Σώματος Στρατοϋ 6ραδύνει καΙ ώς εκ τούτου το Σώμα Στρατού ενέ

πλεξε καΙ την ΠΙ"Ι}ν Μεραρχίαν νοτίως τής ιiμαξιΤής ΚΑΚΑΒΙΑΣ, ήτις προ ώθησεν τμ~ματά τ"l}ς πέραν του ΞΕΡΙΑ ποταμα-υ ΕπΙ τοσ Άλ6α.νικου Εδάψους. <Η νπι Μερα.ρχία δμως φαίνεται κα.θ"l}λωμέν"l} προ Τής μεθοριακής περιοχής

ύψ.

669

(Β. ΚΑΚΑΒΙΑΣ)

Δασο; ΜΠΟΝΑ, δεξιώτερα δε ταύτη; ~ Π Με

ραρχία επίσ"l}ς δεν σ"l}μειο,! πρόοδον. Δια τοϋτο εκδίδεται ~ ύπ' ά.ριθ. Α. Π.

13430) 25-11-40

διαταγη του Γενικου Στρατηγείου προς το Α' Σώμα Στρατού,

δι' .ης τίj) γνωρίζονται: «... ~ παρά την Α.Π.

13361) 23-11-40 Διαταγην (δρα

ά.νωτέρω) σ"l}μειουμέν"l} γενικώς 6ραδύτης ,ενεργείας σα; καΙ ιδιαίτατα έπ] κα τευθϋνσεω; ΚΑΚΑΒΙΑΣ τελείω ; ά.παράδε-κτος. 'ΑΥαμένω δια__ τελευταία» φο-

ραν

αποτε λ εσματα

2 .' t:. νεργειας

σας,

πρ Ι ν

κατα λ' ογισω

δ ριστικας "

ευ θ υνα;».

'Αλλ'

~ στασιμότη; τής καταστάσεω ; εξακολουθε! καλ μετα.5 ~μέρα.ς εκδίδετα.ι ή ύπ" &ριθ. Α.Π.

13565) 29-11-40

Διατα.γΎj τοϋ Γενικου Στρατηγείου προς τΓι

Α' Σ. Στρατού: «... Σ"Ι}μειουμέν"l} ενέργεια. τοσ Σ. Στρα.του χλιαρά, δυναμένη να. χα.ρακτ"l}ρισθή α.υτόχρ"l}μα. &δράνεια.. Δραστηρία ενέργεια. επι6α.λλομέν"l} επt τών πρα.γμάτων επcι;νειλ"l}μμένως διετάχθ"l}, εφιστώ προσοχήν σα.ς δτι &.πένα.ντί

μου εΙσθε μόνος ύπεϋθυνο«, καθ' δσον δύνασθε &'πένα.ντι ύποτεταγμένων διοική σεων να. λά6"1}τε πα-ν &να.γκα.!ΟΥ μέτρον». <Η 6ρα.δύτ"l}ς δια. τ/ν κα.τάλ"l}ψιν τής

περιοχής όψ.

669

~νάγκα.σε τον εν τ1) ζών~ του Α' Σ. Στρατοϋ εύρισκόμενο'l

Άρχιστράτ"l}γον να. σuγκεντρώσJrj εις ΕΛΑΙΑΝ τον Διοικ"l}τΎjν του Α' Σ. Στρα

του, τον Διοtκ"l}τ/ν τής νΠΙ"Ι}ς ΜεραρχΙα.ς, τού; επιτελάρχα.ς των κλπ., να. πα ρα.τ"l}ρήσ"l} τΎjν σ"l}μειουμέν"l}ν εΠt6λα.6εστά.τ"l}νκαθυστέρ"l}σtν κα.Ι να. ά.πα.ι τήσ"l}

τάχιστα &.πoτελέσματcι;. Τελικώς μετα. πολυήμεΡΟΥ καθήλωσιν της νΠΙ"Ι}ς Με

ρα.ρχία.ς προ του ύψ.

669 ΚΑΚΑΒΙΑ κα.Ι κατόπιν προωθήσεω ; τ/ς Πα; Με ραρχίας προς ΛΙΜΠΟΧΟΒΟΝ, πίπτει το 669 καΙ οδτω διανοίγεται δ πεδινος διά.δρομος του ΑΡΓrΡΟΚΑΣΤΡοr. 'Εν τφ μετα.ςδ -ή, εΙς περιοχYjν ΔΟΛΙΑΝΑ

ΒΡrΣΗ Πασσά , εΖς τYjν

διάθεσιν του Γεν. Στρατ"l}γεΙου, ιν Μερα.ρχΙα. τίθεται εΙς τΎjν διάθεσιν τοσ Α'

Σ. Στρα.του όπο τον 8ρον μόλις το Σώμα. Στρα.του όπερ6ή την εγκα.ρσία.ν ΚΑ-

162

ΚΑΒΙΑ - "ΆγLΟL ΣΑΡΑΝΤΑ, να. θέσ'Υ] εΙς τ~ν CiLrieealv του τ~ν νΠ'Υ]ν Με ρα.ρχΙα.ν κα.Ι το &π6σπα.σμα. θΕΣΠΡΩΤΙΑΣ. Ή &νταα.τά.στα.σLς α.δτ'Υ] συνετελέσθ'Υ] κα.Ι οϋτω το Σώμα. Στρα.του ευρέθη,

δταν πα.ρέλα,Οο,ν τ~ν ΔLΟΙΚ'Υ]σLν τούτου (τ~ν 11'Υ]ν ΔεκεμορΙου) , με τ~ν, εν τ'Ώ αμέσως κατωτέρω παραγράφφ, ανα.πτυσσομέν'Υ]ν ΔΙΑΤΑΞΙΝ. Κα.τα. τ~ν λ'YjψLν τ'Yjς διαταξεω; τα.υΤ'Υ]ς, l&νεργ'Υ]θείσης προ της &.να.λ~Ψεως της ΔLοικ~σεως τοϋ

Σώμα.τος Στρατοϋ παρ" εμου , προέκυψα.ν α.ί κάτωθι κα.θυστερ~σεLς (ώς τοϋτο έξάγετα.L εκ τ'Yjς προμν'Υ]σθεΙσ'Υ]ς εκθέσεως τοϋ ΓενLκο,υ "Επιτελείου)

α. ' ) Καθυστέρησι; τijς ΥΠΙης Μερα.ρχΙα.ς, &.ψ' ένος προ της στενωποϋ

ΔΕΛΒΙΝΑΚΙΟΝ κα.Ι &.ψ' έτερου προ τ'Yjς πεΡLοχ'Yjς όψο

669 -

ΚΑΚΑΒΙΑ.

<Η πρώτη μά.λLστα. επέΟρα.σεν &μμέσως κα.Ι επι της δευτέρα.ς, ΟL6ΤL εν τφ μετα

ξυ δ εχθρος προσεκ6μLσε νέα.ς δuνάμεLς εΙς πεΡLοχ~ν ΚΑΚΑΒΙΑΣ. ο')

Καθυστέρησι; προελθοσσα.

νπι Μερα.ρχ Ια. όπο

tij;

εκ τijς &.νάγΚ'Υ]ς δπως &.νΤLκα.τα.aτα.θij ~

ιν'Υ]ς. Πράγμα.ΤL ~ νπι Μερα.ρχΙα. ενεψάνLσε σ'Υ]μα.ν

ΤLκ~ν μείωσιν μα.Χ'Υ]ΤLκόΤ'Yjτος, χωρΙς τοϋτο να. ΟLκα.Lολογ'Yjτα.L εκ των &.πωλεLωγ Τ'Yjς. ΆπόδεLξLς τούτου εστω δτι, Συντα.γμα. τ'Yjς Μερα.ρχΙα.ς τα.UΤ'Yjς, μ~ &.νΤLΚα.

τασταθέν κα.Ι συνεχΙσα.ν μέχρL πέρατο; τ~ν προσπαθειαν του (ενσωμα.τωθεν εΙς τ~ν

III'YjV

Μερα.ρχΙα.ν)

~Xe'Yj μέΧΡL του 60PELOΤritOU σ'YjμεΙοu, εΙς δ προωθήθη

ή προχώΡ'YjσLς (ΚΟLλά.ς ΣΟΥΣΙΤΣΑ) γ')

ΈΠLοράδυνσLς προελθοϋσα εκ της μετατοπίσεω; τ'Yjς ΠΙ 'Υ]ς Μερα.ρ

χΙα.ς εκ της προτέρα.ς ζών'Υ]ς Τ'Υ]ς,

ποσπάσματος' θΕΣΠΡΩΤΙΑΣ),

er; τ~ν πα.ρα.λLα.κ~ν ΤΟLα.UΤ'Υ]ν (τ~ν τέως &.-

&.VΤLκα.τα.στα.θεΤσα.

εΙς το ΔUΤLκον τμ'Yjμα.

t'Yj;

ΚΟLλάδος του ΔΡΙΝΟΥ υπο της ιν'Υ]ς Μερα.ρχΙα.ς.

δ') Καθυστέρησα; προελθουσα. εκ της &μπλοκης του ογκου ρα.ρχία.ς εϊς τi)ν ΚΟ'Lλά-Οα. ΑΩΟΥ κα.Ι είτα εκ τ'Yjς

tij; Πα.ς επα.να.φοράς t'Yj; εϊς τ~ν

Με κοι

λάδα. ΣΟΥΧΑ. ε') Καθυστέρησι; προελθοοσα. εκ της 6ρα.ΟόΤ'Υ]τος της ενεργεΙα.ς της ΙΟΙα.;

Μερα.ρχία.ς εν

tij

ΚΟLλάΟL ΣΟΥΧΑ, -ηΤLς συνετέλεσεν εμμέσως εις τ'ήν προ τη;

πεΡLοχ'Yjς ΚΑΚΑΒΙΑΣ κα.θ~λωσLν

t'Yj; VIII'Yj;

Μερα.ρχΙα.ς.

στ') Καθυστέρησι; έν τ'Ώ κιν~σει προς εκμετάλλευσιν, μετα. τi)νεκκα.θά.ΡL σιν της περLοχ'Yjς ΚΑΚΑΒΙΑΣ. Παρομοία κα.θuστέΡ'Υ]σLς εν τΊί ΚΟtλάΟL ΖΑΓΟ

ΡΙΑ. Οϋτω δLα. 6άθος εκμετα.λλευσεως εν τ'Ώ ΚΟLλά.ΟL του ΔρΙνου έOα.πα.ν~θ'Y] δ χρόνος &.πο 4'Υ]ς Δεκεμ6ρΙου μέΧΡL 11'Υ]ς

35-40 χLλ. Δεκεμ6ρΙου, 7-8 εν

συνόλφ ~μεpων με μέσον ρυθμον πpoχωρ~σεως 5 χLλ. τ'ήν ~μέρσ..ν!!!, εχθροα μ'ή υπάρχοντος εν τφ α.νφ χώρφ. Ευκόλως συνάγετα.ι εκ των &.νωτέρω κα.Ι εκ των επα.κολουθησάντων γεγο νότων otL, σ..ν τό μέχρι τ'ουοε όπό τόν ΆνΤLστράιΤ'Yjγον Δεμέστιχα.ν Α' Σα/μα. Στρα.τοί)

απέΡΡLπτε τονεχθρον πέρσ..ν τijς Μεθορίου, έντος τ'Yjς 22α.ς Νοεμ-

163

βρΙου, καθ' 1')ν προς Βορράν επετεύχθη fι πτώσκ τ/ς ΜΟΡΟΒΑ, θά ~Oύνατo τοϋτο &.πολύτως νά &.χθή είς ΑΙΛΩΝΑ.

α') διότι εναντΙ του δεν ε!χε παρά τάζ παλαιάς δυνάμε~ς του εχθρου αΖ τινε; ~σαν λΙαν συντετριμμέναι καΙ καταπεπονημέναι, ενώ αε ύπ" αδτον M~ ρα.ρχΙα~ καΙ ιoΙ~ή Πη και ινη ~σαν νωπα] καΙ &νευ προηγουμένων &.γώνω'l. διότι δ καφος ήτο λΙαν εόνοϊκος

6')

ΔεκεμβρΙου)

δριμυς χε~μών ηρξατο άπο 14Ύ6

Υ') διότι α] μεΥάλαι εχθρικαΙ ένισχύσε«; έπενέ6ησαν μετά την Ιθην Δs κεμβρΙου.

Ή άδ~κα~oλόγητoς, ώς καΙ εκ τών πρoμνησθε~σών Δ~αταγών του Γενικο:) Στρατηγείου εξά.γετα~, 6ραΟύτης ενεργεΙας του Σώμα.τος Στρατοϋ,

σαντο; τον άπο

δαπανγl

15 Νοεμ6ρΙου μέχρι 4 ΔεκεμJβρΙoυ χρόνον (17-20 περίπου 'ί)

μέρας) είς την άπώθησ~ν οόχΙ του ογκου του έχθροϋ, άλλα των οπισθοφυλακων του, πέραν Τής μεθορίου, έπέφερε 'τ/ν 10ην Δεκεμ6ρΙου την άντ~κατά.στασ~y τοσ Ά ντιστρατήγου Δεμέστιχα διά τοσ ύποφαινομένου, Άλλά. ή άντ~κατiΧστα. σι; αυτη εγένετο α.ργά, διότι κατα τον &νω χρόνον

,εχθρος ιέν~σxύθη εόρέως,

εις τρόπον ωστε, δταν ούτος άνετρέπετο υπ' εμου εκΤής ωργανωμένης τοποθε

σΙας ΧΕΙΜΑΡΑ

ΜΑΛΙΣΠΑΤ κλπ., εύρέθην άπο

10-30 ΔεκεμβρΙου Οί> μόνον προ τής παλα~άς δυνiΧμεως, άλλά. και προ 25-30 νέων ταγμάτων τοΊ εχθροσ, αντ~μετωπΙσαντες, προοδευτικώτ, μέχρι 5ης Φεδρουαρίου 1941 πλέον τών 10 εχθρικών-Mεραρx~ών, συνολικής δυνάμεως όπερ τά 73 τάγματα (*) , 6 -

οε κα.φΟς εΤχε μετατρα.πή εΙς αγρΙαν χιονοθύελλαν, οημιουργήσας επι μ~άς μό

νον ΜεραρχΙας (τ/ς ινης) πλέον τών

3500

χ~oνoπλήκτων δπλιτών και Άξ~

ωματ~κών.

(*)

4) 12

Σ η μ ε Ι ω σ ι

Μφοορocιων του

ς;:

ΤΌ Α'

Σ.

(π-πι-ιν-νπι

Σ'Όρ'αιταα άΝτιμ;ετώΠΙOJε π.ροοιδευτικως; διrι τ(i),/

OCπ.6Cί1ποοOlμcι ΘΕ~ΠΡQΤΙΑΣ κια.Ι

ν'f'(Coν Σόντιιxrrμcι ιουνΟΟμιεως; 500-600άoVI8'pwν) ~oυ"ί,

'Γζjoό,λια., 3)

ιν ,ΚαόΝlεο,

ΜπΡΙΕΝIέιριο,

AiS',lLIiνO,

10)

MOIδέιν,CΙ,

καφά,λε

'Όooγιμά,~ωN

8----12

της; ζών'rjς; ένιsιpγιεΙcις;,

(Φιαισιστων

180'1

Ι1ειc~καν ΣόΨΌοογιμια., το

ι-ueλιowοχιτώνωιν, το

82'0'1

30'1

r,piS:lJi!XJδ,t Θρ ων , το

τ!iγιμια. μJελια,νoxιτώνων,

'ΚJcιΙ

"Α

ιlλιλων όν.ομα-

Τ'CΙ"(lμOOτων 'ΚJcιΙ lJlIεγlα.λuτέρα

Ύj τou ταμέως,

Βν ήμόνιετα.

Moδeν'rj:I; iθι~θιε1Jειν, ώς; π;ρlοικ.όm:ειέξtiινιεuριειθιειοσ,ων δι.wtα.γων Τ'rjς;:

6ιρΙου το

11) Ifεντ'cιόρων

Σιένα,

Meρcιρx (cις;:

(έ'σηιμειώιθησ'ow ~μ~ιμιcι~cι α.UΤYjς;),

σιω'ν). <Η 'otWIXμLI; έικάιστηις; Mερα.ρXΙ'cι;; ~τιo

xw.

Ί τ:cιλικrις;

Τριντιε'w[να, 8)

Φιφράιριε,

μηχιcινoκ(

(ΜηχαΝοκΙν'rj1)ος;) 'ΚlχΙ ιroλ Ύjlθuν αινιεςιοοριτijτωιν γω.ς; της; α/Όouιο<cιιό'"l:ηrtος;

τrις; χl±τωιθ ι

&'1

352

!tτι, άν-α.λό

Οϋτω

Μιερ,α.?

TΎjν 30'rjν Δ,εΚlειμ

ΠεCtιΚόν, '"1:0 πι)

TIά,γι.ι.CΙ

το τooγι[1cι Τ,α,γμα;τΟΟρχοο Γ.Χια,ρ~εδέρε, ητοι

13 τooγιμcι''Όα.-. την Β'φ 'I,OWOOoιx.p Ι·ou ω)ς; 1Όροκόπτιει ιέκ Δ ιιcιτα.γi'jς της; 8-1-41) 6ιέθιετιε τrις άΝω Moνά.i':ια,ς; κα;Ι srol 'lΌλeαν τό 42 Πεζικόν, σον λόχφ σχημοοτιισιμιοϊί Aorx.. Βελ'ιχιφόρε, Ύ'jΤOΙ 15 ΤOC'γμα:ε,ιχ κοοΙ πλeιoN. Κ-α.τιΧ. oυινέrιτ:ειι:x.ν, ι1ν, ώς; μέΟ'rjν δύνllXιμιν έκώστης;ΜψιχιρχΙιχς;, θιεω ρijισωιμιεν 8----9 τl±γ!-1Jιχ.τ ιοο, ItX,oμJΘIJ 75--80 τά,γμ,α;τα; ~να,ντι 39-40 ijιμιετέρων εξ ων lιπo τrι; ιiιμέσoυς; δΙCXiτcιγα,ς; 'ΌοlJ Σώμ. Σ'τριιχ.τοίί ~rOOtN μόνοιν τrι 30. '

164

Π.- ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΙ Α' Σ. ΣΤΡΑΤΟΥ, ΚΑΘ' ΗΝ ΗΜΕΡΑΝ

ΑΝΕΛΑΒΟΝ Βριοη ιχ')

ΤΗΝ ΔΙΟΙΚΗΣΙΝ

ΤΟΥ

(ΤΗΝ 11ην ΔΕΚΕΜ

ΑΝΑΛΙΣΙΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΜΑΧΗΣ

Διάτιxξ~ς:

ΤρεΤς Mεριxρχ{ιx~ εν τ'Ώ γριχμμ'Ώ ρ'άχης με την &κόλοuθον τάξ~ν εκ θαλασ σης μέχρ~ ΑΩΟΥ.

ΠΙ ΜεριχρχΙΙΧ σύν Σύνταγμα με oεξ~oν δριον: ΠΑΠΑΣ ορος

ΕΣΤΕΒΙΤΣΑ

(1738) -

ΣΜΙΒΙΝΑ

(1601),

ΠΑΙ

άντικαθιστώσα το "Απάσπα

σμιχ Θεσπρωτίατ, το άπόσπασμα 'Ι'σαααλώτου κιχι τ~ν Δ.Ο. 'Αναγνωρίσεωτ,

IV ΜεραρχΙιχ με δεξ~oν δριον : ΑΓΑ'Ι'Τ (1580) -- NTorNTIXE. -

ΠΙΤΣΑΡΙ (χωρίον)

Π ΜεριχρχΙιχ με oεξ~oν δριον: ΑΩΟΣ.

νπι ΜιφιχρχΙιχ εtς περ~oχην ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ -

την δ~άθεσ~ν τοϋ Γεν~κoσ Στρατηγείου]

ΣΕΦΕΡ

ΛΙΜΠΟΧΟΒΟΝ (ει;

'Απόσπασμα ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ε'ις περιοχην ΝΙΒΙΤΣΗΣ

ΠΙΓΚΕΡΑ

ΣΙ (πιxριxλ~ιxκoς τομεός), (εις την o~άθεσ~ν τοϋ Γεν~κoσ ΣτριχτηγεΙου) . ο') Κα.τεχομένη γριχμμη υπο των ψ~λ[ων τμημάτων εκ θΙΧλάσσης μέχρ~

ΑΩΟΙ εν επιχψ'Ώ προς τον lεχθρόν: ΜΠΟΡΣΙ χωρίον ΜΙ χωρίον

ΠΙΤΣΑΡΙ χωρΙον

ΒΑΣ χαί ΧΟΡΜΟΒΑΣ χωρΙων

ΣΤΕΠΕΖΑ χωρίον

ΦΤΕΡΑ

ΓΚΟΛΕ

μετσ.ξυ ΛΑΜΠΟ

Νοτϊω ; ΜΕΛΙΣΟΒΑΣ χωρΙον

ΓΚΡΑ

ΜΠΟΝΑ χωρίον.

γ') Άποστολη (ως εξάγετιx~ εκ των Α.Π. Γεν~κoσ Στρατηγείου]

13405) 24-11-40 όoηγ~ων

Έξηκoλoυθε~ υφ~στιxμένη Τι προ της πτώσεως τ1')ς στε

νωποϋ ΔΕΛΒΙΝΑΚΙΟΝ κιχΙ της lίtεΡ~Oχης υψ.

669

ΚΑΚΑΒΙΑΣ τοιαύτη

σα οδτω: «Πρoχώρησ~ς επι της κατευθύνσεω ; ΕΛΑΙΑ

ΤΕΠΕΛΕΝΙ

τοϋ

lxol)-

ΑΡΓΙΡΟΚΑΣΤΡΟΝ

ΑΙΛΩΝ με ένέργε~ιxν κuρΙως διά τοσ &ρ~στερo·σ του, τ'9j;

ενεργεΙιχς τοσ oεξ~oσ του εξελ~σσoμένης εν στενφ σuνοuιχσμφ μετά τοσ &ρ~στs

ροσ τοϋ Β' Σ. Σ. Στριχτοσ». ΕΙς τα.ς ιοΙας δοηγΙιχς ά,νιxγράψετιx~: «Δεν δρΙζε ται δριστ~κOς τελ~κOς &ντ~κε~μενικOς σκοπός, διότι 06τος θα. εξιχρτηθη ά,πο το

δριον εις το δποΤον δ χε~μων θα. μας σ..νιχγκάση να. O~α.κόΨωμεν ooσ~ιxστ~κως τα.ς επ~χεφήσε~ς. 'Η αατάστασ«; τοσ εχθροσ κιχί το ήθ~χoν τών στρατευμάτων έπι

τρέπουσι πλείστα; ΗπΙοας, εψ' δσον αί Δ~o~γ"ήσε~ς κατορθώσωσι να. εκμετιχλ λευθώσ; τον ύπoλε~πόμενoν χρόνον.

Έκ της τοιαότης διατυπώσεω ; ΠΡOΚόπτε~ δτι Τι Άνωτάτη <Eλλην~κη Δ~oΙ κησ~ς ένήρyε~ επ~θετ~χα.ςενερyεΙας ιiνεI) τελ~κoϋ &.ντ~κε~μεν~κoσ σκοποσ χα.Ι σκέπτετο να. στα.ματήση τα.ότας,

ooxt

έπΙ o~ας τοποθεσία; ήθελε χαΙ συνέφερεν

είς αύτήν, &λλα. πανταχοϋ δπου Τι καιρικ.η κατάστασυ; θα. επέοαλεν τοϋτο Ι Έν ι

τούτου; εις τα.ς προθέσε«; της, εις τα-ς ίσΙας δσηγία.ς έκψράζε~ την έπ~θuμίαν

165

ΤΎ/ς «••• να έξασCΡαλΙσΎ/ την έλευθέραν ΧΡΎ/σ~μ.oΠOΙΎ/σ~ν τσάς

Λεσκo6Ικ~ κα;Ι 'Άγ. Σαρά.ντα

των &μαξ~των Κορυ

Kακαo~α καΙ πρός τοϋτο έπ~θυμΎ/τός

έξασCΡαλιστέoς &ντικειμενικος σκοπος ~τo (έξ &ριστερων προς τα δεξ~ά.). ρεινοΙ (5γκοι ΜΑΛΙΓΚΕΡ (Δ. ΑΡΓΥΡΟΚΑΣτροη

ΓΥΡΟΚΑΣτροη

'0-

ΓΚΟΡΙΕ (Β. Α. ΑΡ

ΜΑΛΙ ΚΟΚΟ'Ι'ΚΑ (Β. καΙ Β. Α. ΠΡΕΜΕΤΗΣ).

Κατα συνέπειαν δ &ντιστοιχων εΙς το Α.Σ. Στρατοϋ &ντικειμενικος σκο πος (κατάλΎ/ψις δρεινων ογκων ΜΑΛΙΓΚΕΡ καΙ ΓΚΟΡΙΕ)

ε!χε καταλΎ/CΡθη

την

11 Ύ/ν ΔεκεμορΙου, δταν παρέλαοον το Σωμα Στρατοϋ καΙ εμενεν τοϋτο περαιτέρω &πο'στολ ης! !...

aVE')

Ούχ' ~ττoν, 6λέπων την μεγά.λΎ/ν &ξΙα,ν τ/ς τοποθεσία; ΣΚΙΒΟΒΙΚ ΜΑΛΙΣΠΑΤ -

ΣE~EP

(Γαρδικιώτη)

καt ΔΡΙΝΑ

ΑΓΑ'Ι'Τ, ήτις oεσπ6ζε~ των κοιλάοων ΒΕΛΙΤΣΑ (δρα κατωτέρω παρά.γραψον «εδαcρoς»)

διέταξα,

καΙτo~ ~τo έκτος της &ποστολ ης, την κατάλΎ/ψΙ ν τα.ίιΤΎ/ς, πραγμα δπερ καΙ συ

νετελέσθΎ/, μετά. &ρκετά. &πΙμονον &ντίστα.σ~ν του έχθρου. ο') Σ. Δ. καΙ Δια,6~6ά.σε~ς. α') Σ.Δ. Σώματος Στρατοϋ εΙς ΖΙτσαν

(100

χιλιομ. καΙ πλέον δπισθεν γραμμr;ς

μάΧΎ/ς) ! ! !

ΠΙ Μεραρχία εΙς ΝιβΙτσα Μποίιμπαρι.

ιν ΜεραρχΙα είς ΓκoρΙτσαν~

Π ΜεραρχΙα είς Δουσσατι, δπου

ΔεκεμJβρΙoυ.

30 χιλ. δπίσω γραμμης μάΧΎ/ς) . εοει να ~τo έγκα.τεστΎ/μένος &πο 11

(25 -

'Εν τούτου; μεταβας την 13Ύ/ν ΔεκεμβρΙου εΙς "Αργυράκαστρον ι

καΙ έτo~μαζ6μεYoς να μεταβω εφ~ππoς εΙς Δουσσάτ: προς συνά.νΤΎ/σ~ν του Με

ρά.ρχου, εμαθοιν δτι οοτος οέν εύρίσκετο εΙς Δουσσάτι, &λλ' ιεν κ~ν~σε~ &:πό ΣΕΓ ΚΟΠΟΥΛΙ προς Δουσσατι

(15-30 χιλ. δπισθεν γραμμης μάΧΎ/ς) .

β') Δ~αβ~σάσε ~ς

Τηλεφωνικα] τοιαϋται οεν ύφίσταντο προς ούδεμΙαν ΜεραρχΙαν.

'Ασυρμώτου ύφίσταντο, &λλ' έλε~τoύργoυν πλΎ/μμελως, λόγφ κακoκα.~-

ρΙας.

Έκ της έξετάσεως της είo~κης καταστασεωα του Σ. Στρατοϋ του έπεσάλ λετο, κατα την κρΙσιν μου.

α')

Ή συμπλησίασι; των Σταθμων Δ~o~κ~σεως δλων &νεξαφέτως πρ~ς

την γραμμην μά.ΧΎ/ς. Προς τοϋτο διέταξα την άμεσΟΥ μετατόπισιν.

Του Σ.Δ. του Σ. Στρατοθ &ρχ~κως εΙς ΠΩΓΩΝΙΟΝ" ενθα προπαρα

σκευάιζετο τo,~oυτoς καΙ &μέσ:ως, &πο κ'α.ταιλ~Ψεως κορυφογ:ρ,α.μμης ΚΟΥΡΒΕΛ ΛΕΣΙ, είς ΔΕΡΒΙΣΑΝΗΝ.

- Της ινΎ/ς Μεραρχίας είς ΓΑΡΔΙΚΙ η ΖΟΥΛΙΑΤΙ. - της ΠΎ/ς Μερα.ρχΙα.ς είς ΕΡΙΝΔΙ. (3') Ή &ποκατάστασις τοϋ τηλεφωνυωϋ συνδέσμου προς τά.ς

ΜεραρχΙας.

Προς τοϋτο εκάλεσα ΤΟΥ ΔΙOΙΚΎ/τ~ν των Μέσων ιΔιαβιβάσεων καΙ τον ήπεΙ-

λΎ/σα οι' &ντικατα.στάσεως, α.ν ,εντος

166

~μερων δεν &ποκαταστ'ήσΎ/ τον τηλεφω-

νικον σύνδεσμον προς τα.ς ΜεΡfZΡΧ[fZς. Είς διαμαρτυρία; του ΟΤΙ στερείται προ

σωπυωϋ δεν &νέδωσfZ, &λλα. τον ειπλΎjροψ6ΡΎjσfZ δτι εΙς τ~ν ΌμιΧοα Μεραρχιώ'ί Κ., δεν &πώλεσα τον ΤΎjλεψωνικoν σύνδεσμον οοδ' έπΙ στιγμ~ν, ΚfZίτοι δ &ςων των οιαοιοciσεων δι~ρχετo δι~ ΜΟΡΟΒΑ κιχΙ ΓΡΑΜΜΟΥ κιχι οοχl δπως έν

ταϋθ« δι~ κοιλciοων ΚfZι ΠΙΧΡfZλΙfZκΎjς ζώνΎjς, lνθfZ όπάρχει πλΎjθυς έγκιχτεσΤ'(ί

μένων μο,νίμων πολυποικίλων γΡfZμμων. Κατόπιν τούτων δ ΤΎjλεψωνικός σϋν δεσμος έπετεόχθΎj έντός

2 ~μερων.

γΙ) Κατά τδν άνω χρόνον διέταξα τόν έπιτελάΡΧΎjν ν' &πo,στέλλΎj &να. ε,li},; έπιτελΎj ΚfZθ' ~μέΡfZν πρός έκciσΤΎjν των Μεριχρχιων ΤΎjς γριχμμΎjς μciχΎjς, Ινα μετιχοιοciζ Ύj τ~ς Οιιχτιχγα.ς του Σώματο; κιχι έπιστρεφων τό έσπέριχς να. μετα ψέρΎj &.νιχψορciς, ιχ~τ~σεις, Δελτίο'ν ΣτριχτιωτικΎjς Καταστασεωτ κιχι &.νιχψoρ~ς πλΎjΡOΨOριων των Μεριχρχιων. Τό μέτρον τοϋτο κιχτεOείχθΎj λεα.ν τελεσφάρον

κιχΙ έζΎjΚOλOόθΎjσε κιχΙ μετα. τ~ν &ntοκιχτάστιχσιν των ΤΎjλεψωνικων Οιιχ6ι6άσεων.

ΠΙ.- ΕΕΞΕΛΙΞΙΣ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΕΠΙ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΜΑΧΗΣ T~ &πι τΎjς γριχμμΎjς μιΧΧΎjς γεγονότα. έξειλίχθΎjσιχν ώς έξΎjς: Δεκεμ6ρίου

Α Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α

Λ Ι Ο

Μ Π Α

TΎJρεί μετα. του έχθροσ έπιχψ~ν έπΙ των ιχοτων θέσεων.

ΠΙ

ΜΕ Ρ ΑΡ Χ Ι Α

Τό

120v

Σ.Π. &.ψιx!θέ~; Θίς ΠΙΚΕΡ ΛΣΙ οlιετάχθ'Yj, λ6γψμιεγά.λ'Υ)ς κιx,χrJικaι

ρΙιχς,

/ &.νιxλιΧ6Ύj τ~ν &.ντικιχτciστιχσιν νόκτιχ 12-13 Δεκεμ6ρΙου.

τοσ &.ποσπciσμιχτος ΛΙΟΥΜΠΑ δια. τ~'1

Μέ τό &.πόσπιχσμιχ ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ κιχΙ Α.Ο.Α. (περιoχ~ ΤΑΤΕΖΑΤΙ) οοδείς σύνδεσμος έπετεύχθη λ6γψ κιxΚOΚΙXtρίιxς.

ιν

ΜΕ ΡΑ Ρ Χ Ι Α

Ή ιν Ο .Α. κιχτέλιχοε τό χωρίον ΓΚΟΛΕΜΙ συλλιχ6αυσα. ιχιχμΙΧλώτους τινιχς.

Το δεξιον συγκρ6ΤΎjμιx &.πωθΎjσιxν ελΙΧψρα. Iέχθρικα. τμ~μιxτιx κατέλιχοε τον σ.οχενιχ ΜΠΟΥΖΑΕ ΛΙ

ΣΠΑΤ (όψ.

- ΣΕΦΕΡ -. ArA'i['T 1500) .

ΚfZι τα. ύψώμιχτιχ &.μέσως Ν. ΜΑ

Τό κεντρικον συγκρόΤΎjμιχ έξερευνΎjσιχν τό όρεινόν συγκρόΤΎjμιχ ΜΆΛΙ

ΓΚΙΕΡ -ηρζ(Χ.τα συγκεντρο,όμενον είς τ/ν περιoχ~ν ΜΑΣΚΟΥΛΕΡΙ -

ΤΣΕ

ΠΟΥΝΑ ώς έψε'δρεΙΙΧ Τ'Υ)ς ΜεριχρχΙιχς.

ΤΟ &.ριστερΟν συηφ 6wιμιx έσυνέχισεν 'τ/ν κΙνΎJσιν μ~ διαπιστωθεϊση; τ/; yριχμμΎjς, έψ' .ης εψθιχσε.

167

'Η Μεραρχ[α. O~ετά.χθη o~ci Τής υπ' &ρ~θ. Στρατοϋ να. καταλά.6η το ΣΚΙΜΟΒΙΚ

ΚΟΙΤΣΙ καΙ ΜΆΛΙ ΠΡΟΓΚΟΙΝΑΤΙ ΙΙ

Δ~αταγής του Σ.

773) 11-12-40

καΙ να.. 6ά.λη o~α. Πυρσ60λ~κσϋ προς

ΤΖΟΡΕΤ κα] εΙτα νά. &νεργήση προς κα.τά.ληΦ~ν

ΛΕΝΤΟΙΣΙ.

ΜΕ Ρ ΑΡ Χ Ι Α

ΟδΟεμ[α. σοΟαρα. '!νέργε~α. λόγφ χιονοθυέλλης.

θ)'

Α Ν Τ Ι Α Ρ Μ Α Τ Ι Κ Ο Ν

Γ Κ Ρ Ο Τ Η Μ: Α

ΈπΙ των αυτων θέσεων. ΓΕΝΙΚΑ

Κατά. την "'ιμέραν ταϋτην ένέσκηΦε σφοδροτατη Χ ~oνoθυελλα καθιστώσα πρo6ληματ~κην την έν ύπαϊθρφ παραμονην των τμημά.των.

Δ ε κε μ ο Ρ

[ο

Μ Ε Τ Α Σ Τ Α Θ Μ: Ε

ΤΟΙ

ΕΙΣ

Σ Ι Σ

Τ Ο

Σ. Δ. Σ.

Σ Τ Ρ Α

ΠΩΓΩΝΙΟΝ

ΑΠΟ Σ ΠΑ Σ ΜΑ

Λ Ι Ο

ΜΠΑ

Τήν έσπέραν &ντ~καθ[στα.τα.~ υπο της ΙΙΙης Μεραρχ[ας.

ΠΙ

ΜΕ Ρ ΑΡ Χ Ι Α

Ή Α.Ο.Α. κατέχει τήν γρcφμην ΦΤΕΡΑ εχθρον κατέχοντα; τον αυχένα. ΜΑΛΙ ιν

ΤΖΟΡΑ εν επαψ'{j προς

- Ε - ΤΖΟΡΕΤ.

ΜΕ ΡΑ ΡΧ Ι Α

Δεξιον συγκρότημα.. 60ηθούμενον όπα της ιν Ο.Α. κατέλα.Οε κατόπιν &-

γωνος το &νώνυμον δψωμα Δ. ΜΑΛΙ

ΣΠΑΤ , συλλα60ν αΙχμαλώτουτ.

Άριστερον συγχρ6τημα εψθα;σε εΙς ΠEp~oχήν ΓΚΟΛΕΜΙ σuνoεθεν με το oεξ~αν σuγχρ6τημα.

Τα. ε'Ις ΜΠΟΙΖΑΕ ΣΕΦΕΡ ΑΓΑΨΤ τμήματα &ντ~χατεστά.θησαν όπα

ποσπασματο; τής ΙΙ ης Μεραρχ [ας.

ΜΕ Ρ Α Ρ Χ Ι Α

Κατόπιν σχετικης δια..ταγης τοϋ Σ. Στρατοϋ ,&νΙσχυσε το εΙς

ΣΕΦΕΡ

ΑΓΑ'Ι'Τ &πόσπασμα οι' έΥδς εΙσέτι

Πυρο6σλα.ρχΙας.

168

, ,-.

Τ6;γματος

MnorZAE

καΙ μι~ς Όρεινής

Άποστολή τοσ α.ποσπάσμα.τος: «Έξα.σψάλισις της κα.τοχης τών όψωμάτων

1580--1410 και ουνατότ,ης έπιθέσεω; έπ] της κατευθύνσεωτ 1580 -

ΛΙΟΙ

ΖΑΤΙ».

Άνα.Υνώρισις κα.τα. μηκος της &μα.ξιτης δδοσ προς ΤΕΠΕΛΕΝΙ έ:6λ ήθη

ύπο πυρών Πεζικοσ κα.Ι 'Όλμων εκ τοϋ ΆντερεΙσματος Ν. Α. ΛΙΟΙΖΑΤΙ. Διεπιστώθη πλήρης κατα.στροψή της &μα.ξιτης δδοσ προς ΤΕΠΕΛΕΝΙ. Έπι τοϋ λοιποσ Μετώπου της Μερα.ρχΙα.ς ουδεμία. ενέργεια..

Προς τήν ΜεραρχΙα.ν εστάλη ~ κατωτέρω Δια.ταγή: Α' Σώμα Στρατοϋ 'Επιτελεϊον Γραφεϊον ΠΙ

Δ.Ε.75

ΔΙΑΤΑΓΗ ΠΡΟΣ Π ΜΕΡΑΡΧΙΑΝ ΚΑΙ ΕΦ. ΜΟΙΡΑΝ ΠΟΛΙΒΟΛΩΝ Προώθησ«; ΈφΙππου ΜοΙρας Πολυβόλων εrς ΣΤΑΠΙΤΖΑ

por-

'Ι'ΝΕΡΙ διαταχθεϊσα προφορικώς, εγκρΙνεται δια. παρούση; στόπ.

Πληροφορώ "Εφιππον ΜοΙραν Πολυθόλων δτι αυχην ΜΠΟΙΖΑΕ ΦΕΡ

ΣΕ

ΑΓΑ'Ι'Τ κα.τελήφθη ύπο φιλΙων ενεργούντων προς ΜΠΕΝΖΙΑ στόπ.

Τμήμα.τα. Π ΜεραρχΙας ένεργοϋσι προς ΧΟΡΝΟΒΑ

ΛΕΚΝΙ

ΚΟΝ

ΤΡΑ στόπ. Άπο λήψεως παρούσης 'Έψ~ππoς Μοτρα ύπάγεται ύπο Π Μερα.ρχΙαν στόπ. Άπο λήψεως ΈφΙππου ΜοΙρα.ς Πολυβόλων: Προώθησ«; κα-ι κατάληΨ~ς

ΛΙΟΙΖΑΤΙ εν συνδεσμφ με έκατέρωθεν ένεργοϋντα τμήμα.τσ.. Π Μερα.ρχΙα. θέτουσα, ώς διετάχθη, ύπο πυρά ΤΕΠΕΛΕΝΙένεργΥιση προς όριστικήν κα.τάληψΙν του.

Σ.Δ.

ΔεκεμσρΙου 1940

Γ. ΚΟΣΜΑΣ "Αντιστράτηγο;

ΑΝΤΙΑΡΜΑΤΙΚΟΝ

ΣΙΓΚΡΟΤΗΜΑ

Έπι τών αυτών θέσεων.

ΓΕΝ ΙΚΑ

'Η χιονοθύελλα. έξα.κολουθεΤ το ψσχος Οριμύτα.τον. Δ ε κ ε μ

Ρ Ι ο υ

1) Μετά6α.σις του Διοικ.ητοσ τοϋ Σ. Στρατοϋ εrς ΑΡΓΙΡΟΚΑΣΤΡΟΝ κα.Ι ΣU\ιά.ντησις τούτου μετα. του Διοικητοσ της ιν Μερα.ρχΙα.ς. , \..

169

Ό Διο,ικητης της Πα; Μερσ.ρχίσ.ς οεν εύρίσκετο ώς προελέχθη εΙς τόν εΙς ΔΟΣΣΑΤΙ δρισθέντα Σ.Δ. ίlλλ' &ν πopεΙ~ προς τόν τοιοϋτον εΙς ΣΤΕΡΓΟ ΠΟΙΑΙ. Διετά.χθη δπω; την 10ην ωρα.ν της επομένης εύρίσκεται εΙς ΑΡΓΙ ΡΟΚΑΣΤΡΟΝ πρός συναντησιν τοϋ Διοικητοσ τοϋ Σ. Στρατού.

Α Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α

1Ο

Μ Π Α

Άντικατασταθέν ύπο τfjς Π Μερα.ρχΙα.ς συνεκέντρωσε τα. Τμήμα.τ&. ΤΟ1)

εΙς τού; καθορισθέντω; χώρους (Περιοχη ΦΟΙΝΙΚΗΣ ΠΙ

Ν. Δ. ΝΤΕΛΒΙΝΑ)

ΜΕ Ρ Α Ρ Χ Ι Α

Έν επα.ψ'Ώ μετά τοθ εχθροσ επι Τfjς γρα.μμης ίlπό ΜΠΟΡΣΙ κα.Ι ΝοτΙως; κα.Ι έπ] γΡα.μμfjς

ιν

2 χιλ. Β.

ΤΖΟΡΑ

ΦΤΕΡΑ.

ΜΕΡΑΡ Χ ΙΑ

Δεξιόν συγκρότημσ. ίlπέκpoυσεν Ισχυρά.νεχθρικην ίlντεπιθεσιν κα.τά. τοϋ

ΜΑΛΙ

ΣΠΑΤ όψώμα.τος. "Επιτεθέν προώθησε τα-ς θέσεις κα.Ι συνέλα.Οεν

α.Ιχμαιλώτοος, 'l.1Jετά. 'Όων

' AJξΙIωμ.α.τικωντων.

"Αριστερόν συγκρότημα. κα.τέλα.Οε τον α.ΙΙχένα. Α. ΣΚΙΒΟΒΙΚ.

ΜΕ Ρ ΑΡ Χ Ι Α

'Aιπ,όOΠ~01μια. ΜΠΟΥΖΑΕ αυχένος)

ΣΕΦΕΡ

ΑΓΑ'Ι'Τ κα.τέλα.6ε το δψ. (Β.Δ.

Έπι τοϋ λοιποϋ μετώπου ούδεμία ενέργεια. Συν&.ντησις Διοικητοσ Σώμα.

τος μετά Διοικητοσ ΙΙ Μερα.ρχΙα.ς εΙς ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΝ επετεόχθη κα.Ι εγέ νετο προσανατολισθέντο;

τοσ Μερά.ρχου

εΙς

προθέσεις

Διοικητοσ

Σώματα;

Στρατοϋ.

Α Ν Τ Ι Α Ρ Μ Α Τ Ι Κ Ο Ν

Γ Κ Ρ Ο Τ Η Μ Α

ΈπΙ των αδτων θέσεων.

ΓΕΝΙΚΑ

Το ψσχος εξα.κολουθεΤ οριμότατον καΙ συνεπεία τούτου ~ δια.ρροη δπλιτών λόγφ κρυοπα.γημ.ά.των ίlpχΙζει να. λα.μ6ά.ν1) &.ν1)συχητικην τpoπ~ν.

Ή εχθρικη άεροπορία Οραστηριωτ&.τη εΙς δλόκληρον την ζώνην τοϋ Σ. Στρατοϋ,

IV.- ΣΥΝΕΧΙΣΙΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΕΝ

ΤΩ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩ ΤΗΣ

ΑΑΒΑΝΙΑΣ

Δ ε κ ε μ

Ρ ί ο υ

Έλ~ψθησαν α.Ι ύπ" &.ριθ. 13942) 12-12-40 &.πόρρητοι δΟηγΙα.ι τοϋ Γενικοσ Στρατηγείου, α.Lτινες κα.θορΙζουσιν, εν γενικα.Τς γρα.μμα.Τς, τα. έξfjς δια. τ~ν συ-

170

, '-

νέχισιν των επιχεφ~σεων: «••• α")

εκμεταλλευόμενοι το υπόλοιπον χρονικcν

δια.σΤΎjμα κατα. το δΠΟΤΟΥ αε καφικαΙ συνθΎjκαι θα. επιτρέψωσι τ/ν συνέχισιν επιθετικών έπιχεφ~σεωy, θα. συνεχίσωμεν OιαΤΎjΡOσντες την πρωτοI60υλ!αν, &,-

ποθλέποντε; να. εκμεταλλευθωμεν τήν ~κ των μέχρι ~πιτυχιων μιχς OΎjμΙOυργΎj θεϊσαν εύνο'ϊκήν κατάστασιν εΙς τό aκρ6τατον δυνατόν 8ριον, εΙς τό δποίον θα. μάς επιτρέψωσι τα. μέσα μας.

ραμένει ΙΩΑΝΝΙΝΑ ζεται

ΑΥΛΩΝ. γ') <Ως πρωτος αντικειμενικος σκοπος δρ!

(εξ αριστερων προς τ~ δεξια.): 'Όγκος ΜΑΛΙΣΠΑΤ

ΤΕΡΟΝΙΤΣΑ

<Ως κυρία κατεύθυνσυ; των έπιχειρήσεων πα

6')

ΣΧΟΠΟΛΙΑ)

ΣΕΝΤΕΛΙ

ΝΑΡΙΤΣΑ'Ι'

ΣΚΙΒΟΒΙΚ

περιοχή ΓΚΛΑΒΑ (ΒΟ

ΝΤΟΜΠΡΟΥΣΙΑ,επ! σκοιπφ δι~νoΙξεως τ/ς κοιλα.Οος τοϋ

ΣΟΥΣΙΤΣΑ ποταμαϋ καΙ εξασφαλίσεως τοϋ κόμ60υ ΚΛΕΙΣΟΥΡΑΣ καΙ ΤΕ ΠΕΛΕΝΙΟΥ. Ή κίνΎjσις πραγματοποιηθήσεται κατα. τον αύτον τρόπον, ώς ΟΙΧ τών υπ' άριθ, Α.Π.

13405) 24-11-40

δδηγιων, καθωρίζετο, δΎjλαδή δια. τής

προωθήσεωτ τοn άριστεροϋ κιχΙ του Κέντρου, παραμένοντο; δε ώς στροφέω; του δεξιοσ ...»,

Αε άποστολα] τών Μ. Μονα.δων καθορίζονται ώς έξης:

Τ.Σ.Δ.Μ. (π.υ.). Β' Σ. Στρατοϋ: Κατεύθυνσο; ΦΡΑΣΑΡ.Ι

ΜΠΟΥΖΙ

ΦΡΑΤΑ-

ΡΙ. Κατα.λΎJiψις των κόμ6ων ΚΛΕΙΣΟ ΥΡΑΣ καΙ των δρεινών ογκων τών

ρεΙως τοϋ στενού ΚΛΕΙΣΟΥΡΑΣ

60-

ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΥ δι' ύπερκεράσεω; εκ.

Βορρά, κα.λυψις τοϋ δεξιοσ πλευροσ απο τΎjς κατευθύνσεω; ΒΕΡΑΤΙΟΥ, προς ην να. ΠΡOωθΎjθη δσον τφ αναιγκαιοΤ δια. τήν κα.λυψιν ταύτην,

Α' Σώμα Στρατοϋ: Κατεϋθυνσι; ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΥ

ΤΕΠΕΛΕΝΙ

ΔΕΜΠΛΑΝΗ. Kατα.λΎjψις καιΙ εξασφα.λισις τοϋ κόμ60υ ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΥ.

Έπιζ~ΤΎjσις διανοίξεως τΎjς κοιλα.δος τοσ ΣΟΥΣΙΤΣΑ ποταμοϋ,

,, ::

ΑΝΑΛΥΣΙΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΜΑΧΗΣ ΚΑΙ

V.-

ΣΧΕΔΙΟΝ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Άποστολή

Έκ της &ναλόσεως της απoστoλΎjς τοϋ Α' Σ. Στρατοϋ απορρέει ή ύπο,

οι

χρεωσις οτι

Τήν κυρΙαν μου προσπάθειαν πρέπει να. την φέρω απο ΑΡΓΥΡΟΚΑ

ΣΤΡΟΝ προς ΤΕΙΙΕΛΕΝΙ

ΔΕΜΠΛΑΝΗΝ.

Δια. να. έξα,σψιχλΙσω τον κόμ60ν τοσ ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΥ ανα.γΚΎj να. κα

τιχλά6ω καΙ να. διαΤΎjρ~σω τον δρεινον ογκον ΤΎjς ΝΙΒΙΤΣΗΣ

ΤΕΡΟΝΙ

AQor.

ΤΣΗΣ καΙ να. προωθήσω τμ~ματα μέχρι ΝΤΟΥΚΑΙ κιχ! Άφ' έτέρου το Β' Σ. Στρατού δέον να. καιτιχλα.6'f) κιχΙ να. διrι.Τ'f)ρ'ήσ'f) το ΣΕΝΤΕΛΙ διότι δ κ6μ60ς ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΥ

&πο Β. Α. μόνον Οια. της κrι.ταιλήψεως

καιΙ οιαιΤ'f)Ρ'ή

σεω; τοϋ ΣΕΝΤΕΛΙ έξασφrι.λΙζεται. "Αλλως δεν καθίσταται έκμετιχλλεόσιμ.ος,

fι δια. 'Γεπελενίου προς Αόλώνιχ &μιχξιτη δδός, διότι το ΤΕΙΙΕΛΕΝΙ εύρΙσκε-

171

ται υπό τά πυρά των κατεχόντων τάς Δ. καΙ Β.Δ. κλ~τείς του ΣΕΝΤΕΛΙ έ χθ'p~κων Τμ"ημάτων, προστατευομένων καΙ &.σφαλ~ζoμένων o~ά του εμπροσθε'; αυτων κωλύμματος, τοσ ποταμοϋ ΑΩΟΥ. 'Άρα ή &.ποστολ"ή μου δ~ά νά &.χθ'Υ) εrς πέρας, δεν εξrιpτάτo μόνον &'πο τ-ην rσ~κ"ήν μου ,επ~τυχη ενέpγε~αν, &,λλά κα-Ι εκ τοα παραπλεύρου Β' Σώματο; Στρατοϋ.

"Ιδού ~ν πρώτον έλάττωμα εις τ-ην &.ποστολ-ην τοϋ Α' Σ. Στρα-τοα. Δ~ά νά έπ~τευχθη ~ πpαγμάτωσ~ς της &.ποστολης του, &.νάγκrι νιΧ συμ6ά. λωσι δύο θελ"ήσε~ς, δύο ενέpγεισ,~ μεγάλων Μονάδων, διότι δ κόμ60ς του Τεπε λενίου εύρισκετο παρά το 8p~oν τ1jς ζώνrις των. Άλλά ~ κυρΙα προσπάθεια τοϋ Β' Σ. Στρατοϋ, ώς καθορϊζεται εις τ-ην αποστολ"ήν του, δέον νά &'χθ1j o~' ύπερ κεράσεως εκ Βορρά των δpε~νων ογκων των ΒορεΙως των στενών ΚΛΕΙΣΟΥ

ΡΑΣ -

ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΥ, l1τo~ ~τo &.ποκλΙνουσα, 8περ τ' α..υτό, ουχι υπ060ιrιθrι

τ~κ-η καΙ καλυπτ~κ-η τ1jς o~ιΧ τ-ην κατάλrιΨ~ν του κόμ60υ ΤΕΙΙΕΛΕΝΙΟΥ ένερ γεΙας τοϋ Α' Σώματος Στρατοα.

ΤΟ ετερον μέρος της &'ποστολης «επ~ζ"ήτrισ~ς o~ανoΙξεως της κo~λάδoς Σου" σίτσα» εIνα~ ύπάθεσ«; εξαpτωμένrι &.πoκλε~στ~κως εκ της θελήσεως καΙ ένερ

γεία.ς του Σώματο; Στρατοϋ καΙ επιτυγχάνεται, &μα καταληφθη το ΚΟΥΤΣΙ χωρΙον καΙ προωθηθώσι τμήματα ισχυρά προς χωρία ΚΑΛΑΡΙΤΙ καΙ ΜΠΟ ΛΕΝΑ.

'Έ ο α φ ο ς

Α'. Γεν~ κ-η Στρατηγι κ-η εξέτασ~ς τοσ εδάφους.

Ή ζώνιrι τοϋ Σ. Στρατού διασχίζετα: εκ Νότου προς Βορράν ύπδ ΤΡ~G)ν στενών καΙ λΙαν επιμήκων δροσεφων.

Τ1jς ΜΆΛΙ ΓΚΕΡΙ. της ΝΕ.:J\1ΕΡΤ:ΣΙΚΑΣ.

Τ1jς ΔΕΜΠΕΛΙ.

'Εκ τούτων α] δύο πρώται διατέμνονται όπο καθέτου δροσεψάς ΚΑΡΒΕ·

ΛΕΣΙ, ιΙ>ν α..ε κύp~α..ι κορυψα..Ι εIνα..~: ΜΑΛΙΤΖΟΡΕ ΛΙΣΗΑΤ

ΜΠΟΥΖΑΕ

ΣΕΦΕΡ

ΣΚΙΒΟΒΙΚ -

ΜΑ

ΑΓΑ·Ι"Τ.

Ή τελευταία α..υτ/ δροσειρ«; κάθετος κα-Ι ,επι της κα..τευθύνσεως της προ·· χωρήσεώς μα..ς οδσα, δεσπόζει εκ θαλασσή; προς ΑΩΟΝ:

της κo~λά.δoς ΜΠΟΡΣΙ

της κo~λάooς ΓΑΡΔΙΚΙΩΤΙ-Ι (ΒΕΛΙΤΣΑΣ ποτ.) .

της κ()~λάδoς ΔΡΙΝΑ.

ΦΤΕΡΑ.

Κατά συνέπειαν ~ ταχεϊα κα..τά.λ rιΨ~ς ταύτη; εIνα..~ επ~6ε6λrιμένrι O~ΙΧ τ-η'! πραγμάτωσιν της πρoμνrισθεΙσrις &.ποστολης του Σώματο; Στρατοϋ καΙ δ~ά τιΧ δύο μέρη της αποστολης κo~λά.δoς ΣΟfΣΙΤΣΑ)

(κα..τά.λrιΨ~ς κόμβου ΤΕΠΕΛΕΝιοη

δ~ά.νo~ξ~:;

διότι, εψ' όσον δ εχθρός κατέχε~ τα.ότην, λάγφ του

δτι δεσπόζει των πpoμνrισθε~σων κo~λάoων, πάσα.. πα..ρα..μον"ή, Ύι μεταγενεστέρα

εξόρμrισ~ς εκ τούτων της δ~ατάξεώς μα..ς θά ΙΙτο λΙα..ν εκτεθε~μένrι.

172

Β'. Κατευθόνσε«; στρα.ΤΎjγΙ"I,:ηςενεργε(ας εις το πρoμ.νΎjσθέ)/ [οαφος δια

κρΙνομεν έκ θαλάισσΎjς προς

AQON:

T~ν πα-ρrι.Mα-κ~ν (κα-τα μfjκος τής &μα-ζιτής)

T~ν &.πό περιοχής ΚΟΝΙΑΚ οια ΦΤΕΡΗΣ προς ΚΟΥΤΣΙ κα-Ι ΚΑ·

ΛΑΡΙΤΙ.

την α.πο ΦΤΕΡΗ

ΠΑΠΑΔΙΑ

όψ.

1000 -

ΝΙΒΙΤΣΑ

xwptOV

ΣΑΛΑΡΙΑ χωρΙον.

ΤΎ/ν α.πο κοιλάιοος ΓΑΡΔΙΚΙΩΤΗ (ΒΕΛΙΤΣΑ)

δι' α-όχένος ΜΑΛΙ-

ΣlΙΑΤ προς ΠΡΟΓΚΟΝΑΤΙ.

την &.πο περιοχής ΧΟΥΜΕΛΙΤΣΗΣ οια ΠΙΤΣΑΡΙ προς ΣΕΦΕΡ

ΑΓΑ'Ι'Τ -

ΜΠΕΝΙΤΣΙΑ

ΤΕΠΕΛΕΝΙ.

Τ1]ν κατα μfjκος τfjς ά.μα.ξιτής

ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΥ

προς

ΤΕΠΈ·

ΛΕΝΙ.

την οια ΧΟΡΜΟΒΑΣ πρός ΛΕΚΛΙ

ΔΡΑΓΚΟΤΙ.

την κα-τα μήκος τfjς κοιλάιοος ΖΑΓΟΡΙΑ.

Έξ Όλων τούτων Ιδια.ι τέραν σΎjμα-σΙα.ν ~xouaLν:

α.') Δια Τ1]ν άποστολ1]ν τfjς οια-νοtξεως τfjς κοιλάιοος της ΣΟΥΣΙΤΣΑΣ: Ή ,ιι,πιο Π'Θριlοχής ΚΟΝΙΆΚ

κα.Ι

ΦΤΕΡΗΣ

πιρ,ος ΚΟΥΤΙΣΙ

ΚΑΛΑΡΙΤΙ

κα-Ι ΜΠΟΛΕΝΑΝ.

6' ) Δια την ιι,ποστολ~ν τfjς καταλήψεως τοσ κόμβου ΤΕΠΕΛΕΝΙ Ο

κα

τα σειράν ΙΟια-ιτέρα.ς σΎjμα.σtα-ς, α.Ι κατευθύνσε«; στρα.ΤΎjγΙΚΎjς lενεργεία.ς εΤνα-ι:

Ή ά.πο περιοχ"ης τής κοιλάιοος τοϋ ΓΑΡΔΙΚΙΩΤΗ (ΒΕΛΙΤΣΑΣ ποτ.)

οι' α.ύχένος ΜΑΛΙΣΠΑΤ προς ΝΙΒΙΤΣΑΝ

ΤΕΡΟΝΙΤΣΑΝ.

Ή α.πο περιoχΎjς ΧΟΥΜΕΛΙΤΣΑΣ δια ΣΕΦΕΡ

ΜΠΕΝΙΤΣΙΑ

ΤΕΠΕΛΕΝΙ.

Ή κα.τα μήκος ΤΎjς &μα.ξΙΤΎjς ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΥ

ΑΓΑ'Ι'Τ προς

ΤΕΠΕΛΕ

κιοτ,

Γ'. Δια.δοχικας τοποθεσίαξ, ων ή κα.τάιλΎjψις θα έπέτρεπεν την τοποθέτη σιν κα.λης δια.τάιξεως κα.ι θα. έΧΡΎjσΙμευOν ώς Οια.δοχικα.Ι 6άισεις εξορμήσεως κα.τα.

Τ1])/ έπιθετι'Κ:ήν μα.ς ταύτην ενέργεια.ν Οια.κρtνομεν ΩΟΝ)

α.') ΣΟΥΠΟΤΙ ΠΑ

(α,πο θαλάσση; προς Α

ΚΟΝΙΆΚ

ΠΑΛΗΟΚΑΣΤΡΙ

ΠΡΟΝΙΓΚΙ (χωρίΟΥ)

ΤΣΑΓΙΟΥΠΙ

ΜΟΥη ΤΣΕ

ΧΟΣΤΟΒΛΗ (χωρΙον)

ΓΚΡΑΜΠΟΒΕ (χωρίον).

6') ΤΖΟΡΕ

ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΣΚΙΒΟΒΙΚ

ΜΑΛΙ

ΜΑΛΙΣΠΑΤ

- ΚΙΕΠΑΡΟΤ - ΜΑΛΙ - Ε - ΣΕΦΕΡ - ΑΓΑ'Ι'Τ - ΚΟΝ·

ΤΡΑ (χωρίο,ν).

γ') ΧΕΙΜΑΡΑ

ΚΟΥΤΣΙ

ΝΙΒΙΤΣΑ

ΝΤΟΥΤΙΧΕ

ΤΕΠΕ·

ΛΕΝΙ.

'ο') ΔΡΙΜΑιΔΕΣ κιοι

Αόχην ΣΑΛΑΡΙ

ΚΑΛΑΡΙΤΙ

ΜΠΟΛΕΝΑ

Αόχ1]ν ΒΕΡΝΙ

ΑΩΟΣ.

178

Δ' . ΌδLΚ~ συγΚΟLνωνΙα. κ.α.Ι κα.τάστα.σLς ~μLονLκων:

1) Ή ά.μ.α.ξLΤ~ ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΥ -

ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΥ.

Αϋτ'Υ) ύπέστη κα..τα.στροψα.ς εκ μέρους των ύποχωρούντων Ίτα.λών κα.Ι κ.υ ρΙως εις τα.ς γεφόρα.ς, α.LΤLνεςεπεσκ.ευάζοντο δρα.στ'Υ)ρΙως όπό του ~μετέpo~)

Μ'Υ)χα.νLκοϋ. ΑΙ εrπΙ ταύτη; καταστροφαί μέΧΡL γεψόρα.ς ΓΑΡΔΙΚΙΩΤΟΥ εί χον εΠLΟLορθωθη μέΧΡL 14'Υ)ς ΔεκεμορΙου όπό τοσ Μ'Υ)χα.νLΚΟU του Σώμα.τος Στρατοϋ,

Άμα.ξLΤ~ ΚΑΚΑΒΙΑΣ

ΔΕΛΒΙΝΟΥ

ΑΓ. ΣΑΡΑΝΤΑ.

ΈπΙσ'Υ)ς κα.Ι α.δτ'Υ) ύπέστη κα.τα.στροψα.ς εις γεψυρα.ς κα.Ι μΙα,ν ΟLα.ΚΟΠ~Υ

παρά τό χωρΙον ΓΑΡΔΙΚΙ, έπισκευασθείσα; εντός τοσ άνω χρόνου.

<Αμα.ξLΤ~ ΑΓ. ΣΑΡΑΝΤΑ

ΧΕΙΜΑΡΑ ήτο ευΧΡ'Υ)στος, της πα.ρα.

το ΜΠΟΡΣΙ γεψόρα.ς μ~ κα.τα.στρα.ψεΙσ'Υ)ς όπό του εχθρου, ειμ~ ιεν μέΡεL.

Ή &να.γρα.ψομέν'Υ) επι τοσ χάρτοο ά.μα.ξLΤ~ ΜΠΟΡΣΙ

ΚΟΥΤΣΙ -

ΦΤΕΡΗ

ΚΑΛΑΡΙΤΙ μέΧΡL χωρίου ΤΕΡΜΠΑΤΣΙ δεν όψΙστα.το, oόδεμ~α.

δέ πλ'Υ)ΡΟψΟΡΙα. σχεΤLΚ~ ε!χε οοθη lεκ τοϋ ΓενLκου Στρατηγείου. <Η δδός α.δτη

(μέΧΡL ΚΑΛΑΡΙΤΙ)

oca't'εσκεu.ά.σ{tη κα.τάλληλος

νLκοϋ τοη Σώμ.α.τος Στρατοϋ, ΧΡ'Υ)σLμΟΠΟL~σα.ντος

ήμερων (μηκος πλέον των

ΧLλ.)

GLa -φοχόν, όπό '000 M'Y)IXa2.000 εργάτα.ς εντός 40-50

ΑΙ 'ήμLονLΚα.Ι δδοΙ, &ΠΡόσφΟΡΟL κα.Ι εις α.υτους τους ήμLόνους ~ΤΙ, ήσα.ν ει; μεν τα. όΡεLνα. έδά.φ'Υ) λΙα.ν περιωρισμένα: εις α,ΡLθμόν κα.Ι κεκα.λυμμένα.L όπ~

ΧLόνος πλέον τοϋ μέτρου, εΙς δέ τα. πεΟLνα. πλ~ρεLς λάσΠ'Υ)ς, -ηΤLς κα.θΙστα. τ~ν χρησφοποΙησΙν των λΙα.ν δυσχερη καΙ κοπιώδ'Υ)

GLCx.

τα κτΥινη. ΧLλLάοες κτη

νων &πώλοντο εντός των δδων α.υτων, μ~ δυνάμενα. Εκ της εξα.ντλΥισεως να. με τατοπϊσωσιν έα.υτα. Εκ της μέΧΡL ΚΟLλΙα.ς λά.σπης της δδοσ (ή κοιλα.ς τοσ ΜΠΟΡ

ΣΙ

ΦΤΕΡΗΣ κα.Ι ή ΚΟLλα.ς του ΓΑΡΔΙΚΙΩΤΗ ~YL νεν δ τάψος έκα.τοντάδων

α.ν μ-η χιλιάδων ΚΤ'Υ)νων)

Ε'. Φϋσ«; τοσ εδάφους καΙ κα..τάστα.σLς α.υτοϋ κατ&. τ~ν πεΡΙΟί80ν των εΠL χ εφΥισεων:

Τό εοα,ψος κα.τα. μηκος των κορυψογρα.μ,μων ήτο πετρώδες κα.Ι εστερημέ-

'10'1

πάσης δα.σLκ-ης κ"λύψεως.

Αϊ κλLτύες των κορυφογριχμμων ήσα.ν πετρώδε«; καΙ &πότομοι. ΑΙ ΚΟLλάδεςήσα,Υ στενης δ Lα.τομη ς, χωμάΤLνα.L κιχΙ λασπώδε«; .

.,Απασαι α.! θέσει; όψομέτρων α.νω των 500 μ. ήσα.ν κατάφορτοι x~όνoς, α.! δέ α.νω των 1000 μέτρων εψεΡΟΥ τοιαύτη πλέον του μέτρου. Τ'ήν νUκτα..!μuκωΥΤΟ α..Ε χιονοθύελλαι ,

'Κχθρός

ΑΙ περΙ του εχθροσ πληραρΟΡΙΙΧL (τ~ν 11ην ΔεκεμορΙου) ήσα.ν:

174:

α.') Δυνάμεις, Οιάτα.ςις κα.Ι κέντρον 6άρους -εχθρικων δυνάμεων:

Προ ~μων ευρΙσκοντο α] παλαια] δυνάμεις, ~τoι περΙ τα.

γμα.τα. κα.Ι επι πλέον ά.νεξα.κρΙ6ωτος ά.ριθμΟς νωπων

30--35 τα τι:ιγμcX-των, ών 3-4 έση

μειώθΎ)σα.ν εν τ~ γρι:ιμμ~ μ.rXXΎ)ς. ΈπΙσΎ)ς δπήρχον 8 rλα.ι εκ των παλαιώ», ΑΕ παλαιά] δυνάμεις fισα.ν λΙα.ν δεδο<κιμα.σμένι:ιι εκ των ΠΡΟΎ)γουμένων ά.γώνω·ι κι:ιΙ με ~θικδν λΙι:ιν καταπεπτωαόξ.

θους

Ή διάτα.ξις των εχθρικων δυνάμεων ~τo μα.λλον γρα.μμικη (&νευ 6ά. κλιμι:ικώσεως)

Ή κα.τι:ινομη των εχθρικών δυνάμεων ~τo Ισόπυκνος επι των κυρΙων

κατευθύνσεων (προς ΣΟΥΣΙΤΣΑ προς ΜΑΛΙΣΠΑΤ, κοιλα,ς ΔΡΙΝΑ ΠΕΛΕΝΙ)

ΤΕ

με χάποια.ν ύπεροχην προς την κατεύθυνσι» κοιλα.ς ΔΡΙΝΑ

.--

ΤΕlΙΕΛΕΝΙ.

6') -

Έχθρικα.Ι δργα.νώσεις: ΈσΎ)μειώθΎ)σα.ν α] πρώτα; εχθρικα.Ι Οργα.νώσεις εκ προχεΙρων εργα)'ι

εις περιοχην Μπόρσι, εξ ισχυροτέρων τοιούτων εΙς περιοχην ΛΟΥΖΑΤΙ κα.~

ΛΕΚΛΙ τής κοιλάδος ΔΡΙΝΑ, προ των όποΙων ε!χε ριφθή διπλή σειρά σuρ μα.τοπλέγμι:ιτος.

γ') Έντυπωσις περΙ εχθροσ: Ό εχθρος στερείται γενικής επιθετικής ά.ξΙα.ς, κέΚΤΎ)Τα.ι χάποιι:ιν ά.μυντι κην τοιαύτην, ι:ιύξα.νομένΎ)ν, λόγφ των δργα.νώσεών του έπ] των κυρΙων κατευ

θύνσεων κα.Ι τής πολλής χιόνος, 1lτις κα.θιστα. &.ΧΡΎ)σιμοποι'ήτοuς τα.ς δευτερευ ούσα.ς τοιαύτα; κα.Ι κι:ιτα. .σuνέπειι:ιν παρακωλύει τα.ς τα.κτικα.ς ύπεραερωτικά;

ενεργεΙα.ς. ΆνάγΚΎ) οδτος ν' &.πορριφθή το ταχύτερον πέρα.ν τής υπ'

aOtfJU

χα.τεχομένΎ)ς τοπαθεσίατ, πρΙν ενισχυθή σοδαρώτερον.

Μ έ σ α.

ΑΙ ~μέτερα.ι Μο,νάδες τής γρα.μμής μάΧΎ)ς ευρΙσκοντο εΙς το δψος κα.Ι ~.

ναντι τοσ εχθροσ. Αοτι:ιι, λόγφ των ΠΡΟΎ)γουμένων ά.γώνων ρα.ρχΙα.)

('ΙοΙως ~ ΙΙ M~

χα.Ι τijς, μετα. τους μεθοριι:ικους ά.γωνα.ς, προελασεωτ μέσφ τοΟ λΙα.,1

ορεινοσ κα.Ι χιο,νοσχεποσς εν το,!ς πλείστοι; εδάφους, ε!χον κάποια.ν χαλέρωσιν

εΙς τους δργα.νικους δεσμους χι:ιΙ εξα.φετιχην ά.νάπτuξιv κα.Ι κλιμάκωσιν, ά.λλ& ~ τα.ΚΤΟΙΠΟΙΎ)σΙς των "'το εύκολος, ώς εχουσα.ι την πρωτοδουλίαν ενεργεΙα.ς ενι:ιν τι τοσ εχθροσ. ΈπΙσΎ)ς, δια. τον ίδΙΟΥ λόγον, -ή λήψις τής επι6α.λλομένΎ)ς διατα ξεως δια. την εκτέλεσιν Τής ά.να.τεθΎ)σομ.ένΎ)ς ά.ποστολ ής των, ήτο εψιχτη έντο;

τοσ λογικοσ χρόνου. ΑΕ σuγχoινωνΙα.ι των μετόπισθεν &.ποχα.θΙστσ.ντο προχεΙρως κ~Ιε!"tΙα.μ.οViΙμως. ΟΕ ά.yεψ~δ-ιι~OIμoΙ ,ε%'tΙεlλοuv-ro ~λα.ττωlμέrνως, &.Νλ' &.ρ:κεttα.επιοοΡ κως. Ε!χε σΎ)μειωθή ά.ρκετα. σΎ)μα.ντικη μεΙωσις των ΚΤΎ)νων εκ πλΎ)γων κα.Ι τή,; δια.τροφής.

Χ Ρ

6ν

ο ς

Ό πα.ρά.γων χρόνος είς τα.ς όπο μελέΤΎ)ν επιχειΡήσεις πάρουσιάζετο:

175 '-ο

α') Δια. τ~ν λ ηφι ν της διατάξεως.

Δέν εχρειάζεΤζ) ποσώς Τζ)Ιζ)ϋΤOζ~ δεδομένου ότι iι διάταξις ~τo εϊλημ

μένΎj κα.Ι ότι αϊ κατα τ~ν κρΙσιν μου τροποποιήσευ; θα επεζΎjτoϋντo, κατα. την

διεξαγωγην της έπιθέσεωτ, δια. της μετα60λης τών κατευθύνσεων κα.Ι τών ζω νών ιένεργεΙας.

6') -

Δια. τ'ήν ΟιεξαΥωγ'ήν. 'Η ά.ρξαμένη ά.θλΙα καφικη κατάστασις έοεΙκνυεν ότι αϊ έπιχεφ'ήσεις

~δει ν' α.ρχΙσωσι πάραυτα καΙ να οιεξαχθώσιν εν συντδμφ χρόνφ.

'Η α.pξαμένΎj ά.κατάσχετος ένΙσχυσις τοθ εχθροϋ έπέοαλεν επΙσης τΎιν

σύντομον κα.Ι Όρα.στηρΙαν Οιεξα.ΥωΥην τούτων πρΙν ενισχυθΎ} όπερ6αλόντως.

νι-. ΣΧΕΔΙΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΤΟΥ Α'

Σ.

ΣΤΡΑΤΟΥ (Προσωπικώ; καΙ Η3ιοχεΙρως συνταχθέντα παρ' Εμοϋ) Ώς προεϊπομεν, δ καθοριζόμενος εις το Α' Σ. Στρατοϋ, δια τών Α. Π.

13948) 12-12-40

δοηΥιών τοϋ Άpχιστpατ'ήγoυ~ λψρθεισών την 14ην Δεκεμ

6ρΙoυ~ α.ντικειμενικΟς σκoπός~ ε!χεν εν μέρει καταλ ΎjψθΎ}. Ε!χε καταλ ηψθη πρω

τo60υλΙ~ τοϋ Σώματος Στρατοϋ το ΜΑΛΙΣΠΑΤ

ΣΚΙΒΟΒΙΚ

ΣΕΦΕΡ

ΑΙΆ'Ι'Τ δια την ά.σψάλειαν τοϋ Σώματο; Στρατοϋ εις τας κοιλάδας ΔΡΙ

ΝΑ 'Κα.Ι ΓΑΡΔΙΚΙΩΤΉ καΙ δια. τηγ ·εϋκ()λΟΥ μετέιτcε:ιτα. ,έξόιpμΎjσιν. 'Έμενεν

κόμΎj προς κατάλΎjΦιν δ όρεινος ογκος ΤΕΡΟΝΙΤΣΑ κα.Ι iι οιάνοιξις της κοι λάοος' ΣΟΥΣΙΤΣΑ.

Βάσει της πpoμνΎjσθεΙσΎjζ &.ναλόσεως τών παραγόντων μάΧΎjς, συνέταξα σχέδιον ενεpyεΙας~ εν ώ πp()έ6λεπoν~ ου 'μόνον τΎjν δλo'κλΎjpωτικην κατάλΎjψιν τοθ άνω &ντικειμενικοσ σκοποθ, &λλα καΙ τας Υενι'Κάς ενεpγεΙας~ ας θα έπε

χεΙρει το Σώμα Στριχτοσ διιΧ. την κατάληψιν της Αόλώνος. Του σχεδίου τούτου ά.ναΥράψομεν ένταϋθα πεpιλΎjψιν έπιφυλασσόμενοι ν:Χ. το διατυπώσωμεν, ώς ~χει~ δταν λΎjψθη το &.λλαχου εύρισκόμενον &ρχετον τοϋ Σώματο; ΣτραΤΌϋ.

ΣΧΕΔΙΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Α..

ΦΑΣΙΣ

α') Δια την κατάληΦιν τοϋ κόμβου ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΥ. 'Άμεσος καΙ δρασΤΎjpΙα έπΙθεσις προς κα.τάλ ΎjΦιν τοϋ αόχένος ΒΕΡΝΙΚΟΥ

χιλ. ΝοτΙως ΚΕΝΔΕΡΙΤΣΑΣ

όψ.

1596) .

Μεθ' δ, καλυπτόμενο; ίσχυ

ρως &πό α.όχένος ΒΕΡΝΙΚΟΥ προώθησιτ ίσχυρο!} τμΎιματος προς χωρίον ΣΑ ΛΑΡΙΑ κ~! ΑΩΟΝ προς &.πoκoπΎjν της &μαςιτ'9jς ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΝ - ΑΤΛΩΝ. ΚυρΙα.- προσπάθεια κατα. τ/ν αατεύθυνσιν ΜΑΛΙΣΠΑΤ ΣΑΛΑΡΙΑ.

176

ΝΙΒΙΤΣΑ ι

Kαλυπτικ~ καΙ όπo,6oηθητικ~ επίθεσις προς τ~ν καιτεύθυνσιν: ΣΕΦΕΡ-

ΑΓΑ'Ι'Τ

ΜΙΙΕΝΙΤΣΙΑ

ΤΕΙΙΕΛΕΝΙ. Αϋτ-η έπΙ πλέον θα. ιiπαισχoλ~ση

καΙ θα &γκιστρώση τας εις περιox~ν ΤΕΠΕΛΕΝΙ έχθρικας ουνtiμεις εις ~ψε λος του έλιγμοϋ προς ΣΑΛΑΡΙΑ. Έν τ~ κοιλά,οι τοη ΔΡΙΝΑ κα.Ι ΖΑΓΟΡΙΑ έπίθεσ«; με γενικ~ν κατεύθυν σιν τόν ροσν των ιiντιστoΙχων ποταμών προς &παισχόλ-ησιν καιΙ &γκίστρωσιν τω'Υ εχθρικων ουνά,μεων καΙ ε'ις εuνΟLκ~ν περίπτωσιν προς εκκαθά,ρισιν των κοιλά;

δων τούτων μέχρι ΑΩΟΥ ποταμοϋ. Δια τ~ν οιά,νοιξιν ΤΎjς κοιλά,οος ΣΟΥΣΙΤΣΑ.

6')

Δραστηρία επίθεσις προς καιτά,ληΦιν χωρίου ΚΟΥΤΣΙ καΙ προώθησις

εΙτιχ τr-ιηιμισ.:σων προς χωρίον ΚΑΛΑΡΙΤΙ καΙ MillOΛENAN. Κυρία προσπάθεια: ΚΟΝΙΑΚ

ΦΤΕΡΑ

ΚΟΥΤΣΙ.

Δευτερεύουσα έπίθεσι; εν τφ παραλιακφ τμ~μα.τι προς &γγΙστρωσιν

καΙ παραπώλυσιν μεταγγΙσεως δυνά,μεων εκ του τομέως τούτου εις κοιλά,δα.

ΣΟΥΣΙΤΣΑ.

Β' ΦΑΣΙΣ (μετα εγκρισιν Γενικοϋ Στρα.τ-ηγεΙου) Κυρία επίθεσις κατα. τ~ν κoιλιiOα. ΣΟΥΣΙΤΣΑ προς κατιiληΦιν ΤΎjς ΠΖ ριoχΎjς των χωρίων ΒΕΛΤΣΑ

Κ υ Ρ Ι α.

ΛΕΙΙΕΝΙΤΣΑ.

π Ρ ο σ π ά, θ ε ι α:

Προς το Άνα.τολικΟν τμΎjμα της κo~

λάοος ΣοrΣΙΤΣΑ.

Kαλυπτικ~ καΙ όπo60ηθητικ~ έπΙθεσις &πο

BEPNIKOr

δια. Σ:ΜΟΚ

ΒΙΝΑΣ ποταμοθ προς ΒΑ:κΖΑ εις οφελDς τΎjς κα.τα. τ~ν κοιλάδαι ΣοrΣΙΤΣΑ κυρίας έπιθέσεωτ,

Δευτερεύουσα επιθεσις κα.τα. τον α.ςονα τΎjς ιX.μαςΙΤΎjς εν τφ παραλιακψ

τμ~ματι προς κατιiληΦιν ΛΟΓΓΑΡΑΣ κα.Ι παρεμπάδισιν μεταγγίσεως εχθρΙΚG)'J δυνάμεων εις κοιλάδα ΣοrΣΙΤΣΑ.

Έπιθεσις, εν συνδέσμφ μετά. Β' Σώματο; Στρα.του εν τιρ Δυτικιρ τμ~

ματι του

AQOr

καιτα. τ~ν καιτεύθυνσιν ΣΑΛΑΡΙΑ

ψιν περιoxΎjς ΝΑΖΑΡΙ

ΜΑΖΑΡΙ, προς κατάλη ..

ΓΚΑΛΙΜΠΑΡΙ.

Γ' ΦΑΣΙΣ (μετα. εγκρισιν Γεν. Στρατηγείου) Ι.

Έ κ μ ε τ ά, λ λ ε υ σ ι ς

ΔΕΜΠΛΑΝΙ

EΚJOOλαΙ

AQOr

επιτυχΙας Κια.τα. τ~ν γενικ~ν κατεύθυνσιν

προς περίκλεισιν εΙς

ArAQNA

δσον το δυνα

τον περισσοτέρων Ουνά.μεων καΙ ύλικου.

Κάλυψις κατα. μΎjκo'ζ

AQOr

μέχρι εκοολων κα.Ι εκκαθάρισις δλoκλ~ρoυ

του παιραλιακοσ τομέως. Π.

Διά,ταςις:

α,') Έν τiί γραμμiί μά.χης:

Κατα. σεφά.ν:

177 12.

ΚΟ!ιΜΑ: ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ 1Ι0ΔΕΜΟΙ

'--

ΠΙ

Μερcφχία με οεξιον δριον: ΓΚΑΛΙΝΕΣ

ΚΟΙΠΤΣ υΨωμα ΡΙ

(1978) -

ΧΕ

Aόχ~ν ΒΕΡΝΙΚΟΙ

(1500) - δψ. 1000 -ΣΟΡΡΑ (1863) ΤΑΡΤΑ

ΠΕΣΚΟΙΝΙ χωρίον.

ιν Μεραρχία μέ δεςιον δριον ΚΟΛΟΝΙΟ χωρίον

-- NTOfNTI-

ΑΩΟΣ ποταμότ,

Π Μεραρχία, συν μηχανοκίνητον Σύνταγμα καΙ Tιiγμα Πoλυ~όλων, μΙ

δεςιον Όριον ΑΩΟΣ πσταμότ, κα.τ~ τ~ν Α' ψιiσιν, κατ~ δέ τ~ν Β' καΙ Γ' ψ6:. σιν εψεδρεία εν τ'Ώ πατευθϋνσει ΤΕΠΕΛΕΝΙ

ΔΕΜΠΛΙΑΝΙ, έτοίμη να, ε

πέμ6η κατα, τήν κατευθυνσιν τής εκμεταλλεύσεως.

Ό')

ΈψεορεΤαι

"Εν Σύνταγμα της ΠΙης Μεραρχίας (αύτη διέθετε

4 Συντάγματα Πε

ζικου) προσανατολισμένο» προς τ~ν κατεόθυνσιν της ΣΟΙΣΙΤΣΑΣ.

νπι Μερα.ρχία εις περιoχ~ν ΛΙΜΠΟΧΟΒΟΙ καΙ χωρίων Δυτικίί)ς

Δρϊνου μέχρι Άργυρόκαστρον, έτοίμη ν~ έπέμοη προς τ~ν κατεόθυνσιν ιν

καΙ Π] (τ'Ώ εγκρίσει του Γενικοσ Στρατηγείου) . - "Απόσπασμα ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ εtς περιoχ~ν

' ΝΙΒΙΤΣΗΣ

ΜΠΟΙΝΟ-

ΡΗ ετοιμον ν~ επέμΌη υπέρ της Π] ης Μεραρχίας.

Δ.Ο.Α. εtς περιοχην ΔΕΛΒΙΝΟΙ υπέρ ΠΙης Μεραρχίας.

ΠΙ.

Ά π ο στ ο λ α Ι

Ώς αδται, &.ναλόγως της ζώνης ενεργείας των, &.πορρέουσι οι' έκάστην

Μονάδα εκ τfjς tοέας ενεργείας oιrι τ/ν Α' ψά.σιν, διrι δέ τrις λοιπα,ς &.νάλογα με τήν διαμορψωθησομένην ειδικ~ν κατάστασιν.

ΣΧΕΔΙΟΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Δια, του σχεδίου τούτου, δπερ ευρίσκεται μετrι του &'λλαχοσ, ώς ά.νωτέρω προείπομεν, "Αρχείου τοϋ Σώματος Στρατοϋ,εζητεΤτο εν περιλήψει: α')

N~ εςακριΌουνται ποΤαι αϊ εισερχόμενα ι καθ' ήμέραν δυνιiμεις του

εχθρου εν τ'Ώ ζιί)νΊ/ ενεργείας του Σώματος Στρατοϋ, "Ιδιαιτέρα σημασία.:

Προς τήν κοιλά.δα. της ΣΟΙΣΙΤΣΑ.

Προς το υΨΙπεδον της ΝΙΒΙΤΣΗΣ

ΠΡΟΓΚΟΝΑΤΙ.

Προς τ~ν κοιλάδα του ΔΡΙΝΟΙ.

6 Ι) " Αν,

εκτός της ά.ναγνωρισθεΙσης ηδη εν επαψij οχυρωμένης τοποθε

σίας, υπά.ρχει άλλη δπισθεν ώργανωμένη, Τι οργανωθησομένη, καΙ ποϊαι. 'Ι διαιτέρα σημασία εις τ~ς περιoχιiς: Λογγσ-ρ,α πελένι.

178

κοστισι,

Hερy["ΚJoυ

Σαλαρια

Ντούντιχε πρ'ο; Τε-

Βάσει των άνωτέρω σχεδΙων έξεδόθησαν α] σχετικαΙ διαταγαί ;

α) ΈπιχειΡησεων οια. τ/ν δλο'κληρωσιν του καθοριζομένου όπό των προ μνησθεισων Α.Π.

1394) 12-12-40

α.ντικειμενικου σκοποϋ ΣΠΑΤ

ΣΕΦΕΡ

(Θάλασσα

δοηγιων του Γεν. Στρατηγείου ένοιαμέσO'J

Μα.λιτζόρε

ΣΚΙΒΟΒΙΚ

ΜΆΛΙ

ΑΓΑ·Ι·Τ).

Άναζητησεως των έν σχεδίφ πληροψοριων αναγραψομένων γενικιJjν

πλ'ηροφοριων.

νπ.- ΕΞΕΛΙΞΙΣ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΑΠΟ

ΜΕΧΡΙ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

(Ολοικληριωοις ΚΟΥΡΒΕΛΕΣΙ καΙ δΟηγΙσ. υπ' άιριθ. Δ.Ε.

85)

τα γεγονότα κσ.τα. την 14ην Δεκεμ6ρΙου διεξηχθησαν ώς έξης:

Μετά6σ.σις του Διοικητου του Σ. Στρατοϋ εΙς ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΝ καΙ

προσανατολισμό; των Διοικητων Π καΙ ιν επι των προθέσεών του ώς το ανω τέρω σχέδιον ενεργείας.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΛΙΟΥΜΠΑ

Συνεκεντρώθη έντος της 14ης τρέχοντος

ρους (περιοχη ΦΟΙΝΙΚΗΣ)

εις τους παθορισθέντα; χώ-

ΠΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ

Καταστασι; αμετά6λητος.

Ώλοκληρώθ'ησσ.ν αί ανσ.γνωρΙσεις οια. την έπίθεσιν του α.ριστερου Συν τάγμΟ'.τος.

<Η εχθρικη άεροπορϊα δραστηριωτάτη ΙδΙσ. εις τον παρσ.λιακΟν Τομέα.

ιν ΜΕΡΑΡΧΙΑ

Το άριστερον συγκρότημα. κατόπιν αγωνος κατέλα6εν το όρεινον συγκρ6

τη μα ΣΚΙΒΟΒΙΚ κα,ι το δψ.

1100 Β.Δ.

τούτου.

Το δεξιον συγκρότημσ. κατόπιν αγώνος προώθησε τα.ς θέσει; του 60ρε~-

οτερον.

Άμψότερσ. τα. συγκροτημσ.τσ. ευρΙσκονται έν έπσ.Ψlί μετ' έχθρου, έγκα τεστημένου άμυντικως &ΠΙ των υΨωμάτων Ν. ΓΚΟΥΜΠΑΡΙ κσ.Ι Ν. καΙ Ν.Α. ΠΡΟΓΚΟΝΑΤΙ.

Εις το οεςιον τοϋ οεςιοϋ συγκροτημσ.τος, τάγμα έπιτεθέν την 17ην ώ ραν Β. υψ.

1500

προς &.πώθησιν τοϋ προ αότοσ έχθροσ 'ήναγκάσθη, λόγφ τ·ης

σψοορότητος του έχθρικοσ πυρός, να. συμπτυχθη εν &.ταξΙζf. ΈπΙ των εγκσ.τα. λ'ψρθεισων θέσεων προωθήθ'Yjσα.ν Τμήμα.τα. τοϋ 80υ Σ.Π. κα.Ι τ'9jς ιν Ο. Α. &.ποκατσ.σταθεΙσης ΤΎ)ς Οισ.τά.ςεως. <Η εχθρικ-η αεροπορία λιαν δραστηρϊα εις τα. μετόπισθεν.

179

Π ΜΕΡΑΡΧΙΑ Δεξιον ιiπόσΠMμα ενεργησαν επιθετικώς, ΗαχΙστην πρόοδον έπετέλεσε .

'Αριστερόν άπόσπασμα

(ΜΠΟΙΖΑΕ

ΣΕΦΕΡ

ΑΓΑ'Ι'Τ)

ενήργη

σε προς ΜΠΕΝΙΤΣΙΑΝ &νευ &.ποτελέσματος. ΈΠL τοσ λοιποϋ μετώπου οόδεμΙα ενέργεια.

ΑΝΤΙΑΡΜΑΤΙΚΟΝ ΣΙΓΚΡΟΤΗΜΑ ΈΠL τών αότών θέσεων. 'Έχει όπαχθη όπό την Παν ΜεραρχΙcxν. Το Τά.γμα Πεζικοσ τοϋ Άντ) κοσ συγκροτήματος, την έσπέραν, Eκιν~ θη πρός ΠΙΤΣΑΡΙ, τεθέν υπο τά.ςΟιαταγά.ς τοσ ιiριστερoσ άποσπάσματσ; τη; Πας ΜερcxρχΙας.

ΓΕΝΙΚΑ

Ψσχος δριμύτατον. Διαρροη παγοπλήττω». Κατά. την 'ήμέραν ταύτην ιiπεστά.λησαν προς τά.ς Μεραρχ Ιας ΠΙ κcΔ

1\.:

αϊ κατωτέρω οιαταΥαΙ:

Α' Σώμα Στρατοϋ

"Επιτελεϊον Γραψετον ΠΙ

Δ.Ε.76

ΠΡΟΣ ΤΗΝ Π ΜΕΡΑΡΧΙΑΝ

ΣΚΙΒΟΒΙΚ κατελ~ψθη, ώς καΙ όψ.

Β. Δ. ΣΚΙΒΟΒΙΚ.

1000

ιv ΜεραρχΙα ενεργήση πρός ΚΠΟΙΤΣ υπoσΤΎJρΙζoυσα καΙ καλύπτουσα.

δεξιόν σα; ΣΤΟΠ. ,

Π) Προς δλο'ltλήρωσιν σκοποσ Δ.Ε.

ΣτηρΙζοντες

Εσχυρώς

74) 12-12-40

&.ριστερόν εΕς ΜΠΟΡΣΙ

Διαταγης.

ενεργήσητε

προς κατά.ληψιν ΠΑΠΑθΙΑΣ καΙ ιiπoκoπην &.μαξιτης ΦΤΕΡΑ

Μετά. κατά.λΎJψιν ΜΑΛΙ

τικειμενικόν σκοπόν: ΚΟΙΤΣΙ

γοσντες εν τi) κατευθύνσει ; ΜΆΛΙ

Οιά. οεξιοσ

ΚΟΙΤΣΙ.

ΤΖΟΡΕΤ προωθηθήτε προς τελικόν ιiν όψ. ΠΙΛΙΟΙΡΙΣ

ΤΖΟΡΕΤ

ΣΚΟΙΤΑΡΑ, ενερ

ΠΙΛΙΟΙΡΙ

ΣΤΟΠ. Σ.Δ.

14-12-40

Γ. ΚΟΣΜΑΣ

•Αντιστρά.τηγος 180 , '-

(1252)

Α' Σωμcχ Στρατοϋ

"Επιτελειον ΓρcχψεΤoν ΠΙ Δ.Ε.77

ΠΡΟΣ ΤΗΝ ιν ΜΕΡΑΡΧΙΑΝ Ι)

Mετ~ κcχτ~ληΨ~ν ΣΚΙΒΟΒΙΚ έπ~o~ώςατε άποκοιπήν συμπτύξεω; ε

χθρ~κων τμημ~των

ΠΡΟΓΚΟΝΑΤΙ

ΛΕΝΚΤΟfΣΙ o~~ ~μ~oν~κης προς

ΓΚΟfΣΜΑΡΙ στοπ. Π) Ε'ις πρωτοδουλίαν MερcχρχΙcχς έπαφίεται προώθησυ; κcχι Laxup~ στΥι

ρ~ξ~ς &ρ~στερoσ εις ΚΠΟfΤΣ κcχΙ έλω:ρρων στοιχείων πρός κcχτ~ληΨ~y fιμ~o

ν~κων δδεόσεων μεταξύ

KllOrTl: κα.Ι ΚΕΝΔΡΣΙΤΣΑ &φ' ένος κσλ ΚΕΝΔΡΣΙ

ΤΣΑΣ και ΓΕΡΟΝΙΤΣΑ &ψ' &τέρω στόπ,

ΠΙ) MερcχρχίCΧ Τρίτη o~ετιΧχθΎj ένεργrισΎj ταuτοχρ6νως προς κατεϋθυνσιν

1400-ΠΑΠΑΘΙΑ-

ΚΠΟfΤΣ.

<fποστηριςcχτε κcχι κCΧλόψατε ένέργε~αν ΤCΧόΤΎjς

στόπ.

Γ.ΚΟΣΜΑΣ Άντ~στρά.τηγoς

Δ ε κ ε μ

6Ρ

Ι ο υ

Mετά.6cχσ~ς του Δ~o~κητoσ Σ. Στρατοϋ είς Σ. Δ. ΠΙ ης MερcχρχΙας (χωρίον

ΝΙΒΙΤΣΑ

MΠOfMllAPI)

κcχΙ πρoσcχνατoλισμός τοϋ MεΡ~ΡΧOI) έπΙ των

προθέσεων του Σ. Στρατοϋ,

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ

AIOf:MllA

Τεθέν εις την O~ά.θεσ~ ν τοϋ Γεν~κoϋ Στρατηγείου &νασUΥκροτεΤτα~ o~~ τοϋ ΛόχοΙ) Δ~α6~6ά.σεων μεριμνα. O~~ την σuντrιρησ~ν των τηλ) κων γρcχμμων από

της γραμμης ΑΓ.

ΣΑΡΑΝΤΑ

ΔΕΛΒΙΝΟΝ (ναΙ)

μέχρι HΓOfMENI

ΤΣΗΣ κσλ ΦΙΛΙΑΤΩΝ. ΠΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ <Η επΙθεσ~ς του

120u

Σ. Πεζ~κoσ προς κατά.ληψ~ν του όψ.

613

ΚΗΠΑ

ΡΟ δέν εσ:ημείωσε πρόοοον, λ6γφ σψooρoτά.ΤΎjς εχθρ~κης &ντ~δρά.σεως κcχΙ

ou-

σμενων καφ~κων σuνθηκων.

Δ~ετά.χθη fι συνέχισ«; της έπιθέσεω ; δ~~ τ-ην έπομένην.

Το 4Ο0ν Σ.Π. (oεξ~oν Σuγκροτημα) εν στεν~ επαψ~ έγγύς του αυχένος ΜΑΛΙ

- Ε - ΤΖΟΡΕΤ.

<Η lεχθρ~κη &εροπορία δραστηρωτάτη,

IVMEPAPXIA Άπέκροuσε συνεχεϊ; μ~κρocχντεπ~θέσε~ς του εχθρου καΙ ε6ελτίωσε τά.ς κα τεχομένας θέσειτ.

181

Έχθρικη &ερoπoρΙ~ εσημεΙωσε μικρ~y δρα.σιν.

ΜΕΡΑΡΧΙΑ

Δεξιον απόσπ~σμ~ κ~τέλα6ε το ϋψωμα

1400

ΔΕΜΙΙΕΛΙ κατόπιν σκλη

ροτατου αγα>νος.

Δ. ΔΡΙΝΟΥ έπι της κατευθϋνσεω ; της &μ~ξιτης 600υ κ~τελ'ήψθη το &ντέ pεισμ~ ΣΤΕΠΙΖΑ

- POrKNENI.

ΈπΙ του λοιποσ Μετώπου oΌδεμΙ~ ένέργεια.

ΑΝΤΙΑΡΜΑΨΙΚΟΝ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ 'Ήχθη προς Βορρα.ν κ~ι κ~τέλ~6ε θέσει; παρά το

χιλιομ.

(εΙς το

ύψος χωρΙου ΧΟΥΝΤΟΥΚΙ), ~νθ~ καΙ παρέμεινε μέχρι της συμπτύξεως του

Σ. Στρατού. ΓΕΝΙΚΆ

Το ψυχος εξακολουθεΤ δριμύτα.τον.

Εις την περιοχην ΚΟΥΡΒΕΛΕΣΙ

(IV

Mεp~ρxί~) κ~Ι &ριστερον ΙΙ Με

ρα.ρχίας,. ώς καΙ εις τΎ)ν περιοχην τοϋ οεξιου της ΠΙης Μερα.ρχΙα.ς οΕ παγό πληκτοι αύξά.νονται καθ' &κά.στην έπ: κι νΜνως. T~ κτ1jνη λδγψ του ψύχους κ~ι κα.κης διατροψης θνήσκουσιν εις μέγα 6α. θμον καθ' έκά.στην.

Προς τας Μεραρχ Ιας έστάλη ~ κατωτέρω Διαταγ'ή: Α' Σωμα Στρατοϋ

ΈπιτελεΤον Γραφείον ΠΙ Δ. Ε.

Άπόρρητος Προσωπικη

ΠΡΟΣ ΨΟΥΣ ΔΙΟΙΚΗΤΑΣ ΜΕΡΑΡΧΙΩΝ Ι. <ο καθωρισμένο; μέχρι τοϋδε aντικειμενικΌς σκοπΌς του Σ. Στρατοϋ, κα

τα. τα.ς συνεχιζoμέν~ς έπιχεφ~σεις, στοιχίζεται δυτικώς μεν ΔΡΙΝΟΥ επι συγ κροτ'ήματος ΜΙΛΙΟΥΡΙ

ΚΟΥΤΣΙ

έκατέρωθεν ΚΕΝΔΕΡΣΙΤΣΑΣ

ΚΙΙΟΥΤΣ

<Ημιονικα.Ι oLαooάoσet;

ΤΕΡΟΝΙΤΣΑ α,νατολικώς δε ΔΡΙΝΟΥ επt

AQOr. <Η κατάληψις του &ντικεφενικου τούτου σποποϋ &.ψ' ένός μεν έπιτρέπει

την ύπο εύνοτκας συνθ'ήκ~ς έξόρμησιν πρΌς νέα.ν προσπαθειαν, &.φ' έτέρου οε Ζ ξα.σψα.λΙζει οι' ~μα.ς μΙα.ν ισχυρ~ν τοποθεσίαν.

ΕΙνα.ι ευνόητον ότι πα.σα παρερχομένη ~μέρα εις 6ά.ρος της δλοκληρώσεως τοϋ &.ντικεφενικοσ τούτου σκοποϋ προσφέρεται θετικως εις τον &.ντΙπαλον, πα

ρεχομένης εΙς τοϋτον εoκαφΙ~ς ανασuντά.ξεως καΙ ενδεχομένης ένισχύσεώ; του. <Επομένως, παρά τας καταΌληθείσας προσπαθείαξ υπο τών Μονά.δων του

182

Σ. Στρατοϋ, αϊτινες ύπερέ6ησα,ν κα,Ι τα-ς πλέον α,tσιοδόξοuς πρ06λέΨεις, επι βάλλεται να. συνεχΙσωμεν ια.νεΙ) κcι:ι τής Ιλαχ Ιστrιζ χρονοτρι6ής τ'ήν ένέργει6;ν μα,ς προς κcι;τ6;λrιψιν το\) &νωτέρω καθορισθέντος aντικειμενικοu σκοπου κεψέ

νου α.λλως τε Ιγγότατcι: των ~orι κcι:τεχoμένων θέσεων.

Π) ΔιιΧ τ~ν δλoκ.λ~pωσιν τοϋ riνωτέρω αντικειμενικοσ σκοποΟ εξεΟόθΎι" , C' θ ~ Ι σαν και ισχυουσιν αι κατω ι uια.ταγα, μου:

cι:') ΔιιΧ τ/ν ΠΙ Mερcι:pXΙcι:ν Τι ύπ" &ριθ. Δ.Ε. ΔιιΧ την ιν Mερcι:ρχΙαν Τι ύπ'

6')

dpte.

Δ.Ε.

74) 12-12-40. 77) 14-12-40.

γ') Διά. την Π ΜεραρχΙαν Τι ύπ" &ριθ. Δ.Ε. 73) 12-12-40, Δ.Ε., 75) 13·

12-40

κcι:ί Δ.Ε.

78) 15-12-40.

Έπι πλέον:

<Η Π MεραρχΙcι: μετά κcι:τάληψιν ΜΠΕΝΙΤΣΙΑΣ περί ~ς πρ06λέποuσιν

αί ώς άνω διαταγαί θά. συνεxΙσrrι προς δλoκλ~ρωσιν τοϋ ciντικειμενικοu σκοποΟ

της ΤΕΠΕΛΕΝΙ

ΤΕΡΟΝΙΤΣΑΣ φέρουσα την κυρΙαν προσπαθειαν εν τ1)

κατευθύνσει ΝΤΟΥΤΙΧΕ

(1440) -

ΤΕΡΟΝΙΤΣΑ

(1596) Σ.Σ.

Ή ιν MεpCΙ:ΡXΙα ΥΙΧ οιατηρή ίσχυρώς τό ΜΑΛΙΣΠΑΤ ΚιΧΙ ΣΚΙΒΟ

ΒΙΚ μέχρι δλοχλ rιρι~σεως του αντικειμενικοσ της σκοποϋ, ΠΙ)

'Όρια ζωνών ιενεργεΙας Οιά. τον παρόντα dντικειμενικον σκοπόν.

Mετcι:ςυ ΠΙ καί τής ιν ΜερcφχΙcι:ς κορυψογραμμη δρος ΝΑΝΑΣ

lΙΑΠΑΘIΑ εις ιν ΜεραρχΙα.ν.

_ Μετα.ςύ Iv κα.Ι 11 ΚΟΛΟΝΙΑ εις ιν Μερ;'ρχΙά. -

&ντέρεισμιΧ 1440

ΤΕΡΟΝΙΤΣΑ, &μψότερα Π ΜεραρχΙα. Ι V) Δεν θα. έI'. πλα.κωσιν εις τδν dγωνα α.νευ Οιατα.γης [LOU:

Δύο Ταγματ« ιν ΜεραρχΙα.ς τηρούμενα. ιiνα- εν εις περιοχα-ς κο

ΛΟΝΙΑ ΚιΧΙ ΓΚΟΛΕΜΙ.

"Εν Τάγμσ- της ΙΙ ης Μερσ-ρχΙσ-ς εις περιοχην ΧΟΥΜΕΛΙΤΣΑ.

Σ.Δ.

14-12-40

Γ.ΚΟΣΜΑΣ 'Αντιστράτηγος

ΔεκεμορΙοΙ)

ΠΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ

Το &ριστερόν κατόπιν σκληροσ αγώνος κατέλαδε το ϋψωμα

615 (χ6;ρτης

1) 50.000) . Εις τό οεξιον οόοεμΙα ένέργεια, Διετάχθη υπο τοϋ Σ. Στρατού συνδεδυασμένη ,ένέργε~α. του οεξωυ ΙΙΙης

ΜεραρχΙας καί του ό:ριστεροσ ιν Οιά. την επομένην προς κατά.ληψιν της ΠΑ ΠΑΘΙΑΣ.

183

ιν ΜΕΡΑΡΧΙΑ ουδεμία ένέργεια, λόγω της συνεχοσς σφοδροτάτηξ χιονοθυΗλης, της χιό~ νος ανελθούσης εΙς 5ψος

μέτρου.

<Η κατάστασις της Μεραρχίας αποβαίνει κρίσιμος λόγφ

τηςσuνειπειιrr

ΚΡ'Jοπαγημάτων διαρροης των δπλιτων καΙ των αθρόων εκ τοα ψύχοuς θανάτων κτηνων.

Π ΜΕΡΑΡΧΙΑ ουδεμία σο6αρα ενέργεια. λόγφ της χιονοθυέλλης.

Διετάχθη υπο Σ. Στρατοϋ συνδεδυασμένη ενέργεια αριστεροσ Πας καΙ

δεξιοσ ινης προς ΜΠΕΝΙΤΣΙΑΝ. ΓΕΝ ΙΚΑ Έξακολουθεί δριμύτατον ψσχος μετα

atFoopG)Ii

χιονοθυελλG}ν.

Δεκεμβρίου

Άπο της

1 ης

πρωϊνης (Δρας ~ χιονοθύελλ« μαίνεται εις 6αθμον πρωτο

ψανη.

T~ν

2.30' n~ψθη ραρχίας Α.Π. 1325.

το κάτωθι υπ' αριθ.

1325

τηλεγράφημα της ινης Με ΕΞ. ΕΙΙΕΙΓΟΝ

ΠΡΟΣ ΦΡΟΥΡΑΡΧΕΙΟΝ Ο. Δ. (Α' Σ. Στρατοσ) Διοικητης Πεζικοσ καΙ Συνταγματαρχα; γραμμης μάχης αναφέρουσιν 8,,:~ λόγφ χιόνος ανελθούσης εΙς

στρατιώται καΙ

~κατoστά., ψύχους καΙ χιονοθυέλλης, πλείστοι

ΆξιωματικοΙ υπέστησαν

ψσςιν μεταψερθέντες έπΙ φορείων

στοπ.

Παρακαλώ εγκρίνητε αποσύρωμεν κυρίας ουνάμεις καΙ παραμείνωσιν έλα ψρ~ τμ~ματα εναλλασσόμενα, καθ' δσον υπάρχει φό60ς γενικης ψύξεως καΙ διαρροης στόπ.

Συνεπείrr ανωτέρας καταστασεωξ lεπιxεφ~σεις Οια.κοπωσι στόπ ,

ΦΡΟfΡΑΡΧΕΙΟΝ Ο. Γ.

(IV

ΜΕΡΑΡΧΙΑ)

Εις την ανωτέρω αναψορα.ν το Σ. Στρατού απήν'tησε δι~ της κατωτέρω

Α.Π. τοϋ

328 ΔιαΤ(kγης του αύθωρεί (ώρα 3.30) Στρα.τηγοα) . «ΈπΙ

1325

(ιδιοχείρως συντεταγμένη όπο

&.ναψορα.ς δμων &γκρΙνω άπάσυρσιν μόνον παγοπλήπτων στόπ ,

Παραμείνωσι ιΧπασαι &.ναγκαιοσσαι Ουνάμ.εις προς ασφαλη έξασψάλισιν κατεχομένων θέσεων κα.τ~ πά.σης εχθρικης έπιθέσεω.; στόπ ,

184

Δια τΤιν μΤι συνέχισιν επιχειρήσεων διαιτιΧςω πρωϊαν αναιλόγως καιιρικΥ;ς καταστάσεωτ στόπ.

Πά.ντως τμήμαιται υμών συνδυάσωσιν ένεργεΙαις με !καιτέρωθεν Μονά.δαις ΙΙ καιι

III'lj;

Μεραρχιών, ώς Oιετά.χθΎj στάπ.

Γ.ΚΟΣΜΑΣ 'Αντιστρά.Τ'ljγος

την πρωϊαν μετέOΎj δ Έπιτελά.ρχ'ljς τοϋ Σ. Στραιτου προς την ινΎjν Με ραιρχΙαιν με τΤιν εντολΤιν του ΔΙOΙΚΎjΤoO τοΟ Σ. Στρατοϋ να έξαισψαιλισθη ή συ νέχισις τών επιχεψήσεων εν συνουαισμφ προς το αριστερον της Παις Μεραρ χΙαις.

·0

Έπιτελά.ρχΎjς εκτος τοϋ ΔΙOΙΚΎjΤoO τής IνΎjς ΜεραρχΙαις συνήντησε κα.ί

τον ΔΙOΙΚΎjτTιν Πεζικοο τής Μεραρχίας κα.ί κατέστησε τούτου; ενΎjμέΡOυς τών προθέσεων τοΟ Σ. Στρατοϋ και άπο κοινοΟ έκρίθΎj αναγκαιία ή δσον ενεστι τα χυτέρα καιτά.λΎjψις τών προ τοΟ Μετώπου καιτωΚΎjμένων τόπων προς προστασίαν τών τμ'ljμά.των.

ΠΙ :Μ:ΕΡΑΡΧΙΑ Το άριστερον ώλοκλήρωσε τήν καιτά.λΎjψιν τοϋ συγκροτήμαιτος τών όψωμ,(Χ. των

613. Το οεςιον εβελτΙωσε τας θέσεις του προ του αιόχένος ΜΑΛΙ

ΤΖΟΡΕΤ εν

συνεχΎ,') επαιψΎ,') μετα τοο εχθροο καιτέχοντος ισχυρας θέσε«; προστατευομένατ UΠQ συρματοπλέγματοτ.

IVMEPAPXIA Το κέντρον κατόπιν α.γώνος προώθησε τας θέσευ; του αχθεν

900

μ. Ν.

ΠΡΟΓΚΟΝΑΤΙ. Έπι του λοιποΟ Μετώπου στlΧ,σιμόΤΎjς.

Συνεχίζεται 'ή οιαρροη παγοπλήκτων καΙ αθρόων θανάτων ΚΤ'ljνών. ΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ Το δεςιον &'πόσπα.σμα. προώθησε ελά.χιστα τας θέσει; του, συλλαβον σ.!· χμαλώτους τινά.ς, εν οΤς και εναι Άντισυνταιγμα.τά-pXΎjν. Έπι τοΟ λοιποΟ Μετώπου στασιμ6ΤΎjς.

ΓΕΝΙΚΑ Δριμύτατον φσχος μ.ε πτώσιν α.cpθόνων χιόνων με τας γνωστά.; συνεπεία.;

επί της μα.ΧΎjτικ6ΤΎjτoς των Μονά.δων. Διαρκως σημειοονταιι νέα.ι μονάδες επί της γραμμης μά.χης τοϋ έχθροϋ.

185

Δεκεμβρίου

ΠΙ ΜΕΡ ΑΡΧΙΑ

Το &ρ~στερoν έπροχώρησε μέxρ~

(547),

άνεu επαφης.

Δ~άι τοϋ oεξ~oσ προπαρασκευάζει έπιeεσ~ν. Έχθρικος στόλος εκ δύο ελαφρών καταoρoμ~κών καΙ τεσσάρων άντιτορπιλ λ~κών ε60μ.ι6άρO~σε ιΧνεπ~τυxώς ~μέτερα τμήματα ΠΙΚΕΡΑΣΙ ιΧπο

14.30'

μΞ

xρ~ 16ης ιϊ.ψας. ΣrtQ,λος ~ξηΚ()λoύHηισε παραπλέων &κ:τάις ΠΑ.ΛΕΡΜΟΥ μέχρι νυκτός.

ιν ΜΕΡΑΡΧΙΑ Τάι τμ:llματα εβελτΙωσαν τάις θέσε~ς των καΙ εύρίσκονται εν στεν'Ώ έπαφ'Ώ

Ν. τών χωρίων ΓΚΟΥΣΜΑΡΙ

ΛΕΚΤΟΥΣΙ, α.νταλλάσσοντα πυράι καΙ προ

παρασκευάζοντα επ~θετ~κην ενέργε~αν.

Π ΜΕΡΑΡΧΙΑ

Το δεξ~oν απόσπασμα κατέλαΌε, α.νω α.γώΥος, την ΜΑΛΙΣΙΟΒΑΝ καί Ύ.ατόπ~ν &γώνος το Β ι ταύτη; δψωμα

1285.

'Αμέσως Α. ΔΡΙΝΟΥ κατόπιν αγΙί>νος τα τμήματα της Μεραρχίας κατέ

λαβαν την γραμμην τών προψυλακών τοσ εχθροα (χωρίον ΧΟΡΜΟΒΑ καΙ τέρεισμα Β.Α.-τούτου)

&'1-

καΙ ελαΌΟ'lεπαψην μετάι της τοποθεσία; άντιστασεω;

τοϋ εχθροα ευρ~σκoμένης επι του Α.. καΙ Ν.Α. ΛΕΚΑΙ &ντερείσματος καΙ προσ .. τατευομένη;

o~άι συρματοπλέγματα;

τοποθετημένου επι τών όχθών τ·ης χαρά;

δρας της κειμένης Α.. ΧΟΡΜΟΒΑΣ.

Κατδ; την ένέργε~αν ταύτην ύπερεκατον αΙχμά.λωτo~ εν οες καΙ

(καταλ1lΦεως ΧΟΡΜΟΒΑ.Σ)

συνελήφθησαν

Άξ~ωματ~κoΙ

Δ. ΔΡΙΝΟΥ &νταλλαγη πυρών Πυροδολυωϋ καΙ Πεζικοα. Το &πόσπασμο ΜΠΟΥΖΑΕ τός του το ύψωμα

926

ΣΕΦΕΡ

ΑΓΑ.·Ι·Τ κατέλα6ε δ~άι τμήμα

(Ν. ΤΕΠΕΛΕΝΙ), το δποϊον εγκατέλειψε μετάι

2--3

.Υlμέρας, λόγφ τοϋ άδυνάτου του ά.νεψoδ~ασμoσ του (κΙνησ~ς κτηv6)ν ά.ΔUνατoς, &λλάι καΙ των α.νδρών δυσχερεστατη λόγφ του υΨους της x~όνoς καΙ τοϋ άπο

κρήμνου τοϋ εδά.φους) καΙ σ06αροτά.της α~μoρpαγΙας, την δποία.ν την ύφίστατο πλευροκοποόμενονσφοδρώς.

ΓΕΝΙΚΑ <Η κα.κοκα.ιρΙα. συνεχίζεται,

την 13ην έξεοόθη Τι κατωτέρω Διαταγή. ('Ιδιοχείρως σ1Jντετcι:γμένη υπό

Στρατηγοϋ] .

186

, '-.

Α' Σωμ~ Στρα.τοα

ΈπιτελεΤον Γραφεϊον ΠΙ Δ. Ε.

'Απόρρητος

Προσωπική

Έπείγουσα.

ΟΔΠΓΙΑΙ Παρσ,καλω δπως εχητε υπ' Όψιν διαρκώς τeις κάτωθι δδηγίας μου, ώς καλ

τeις τοιαύτα; υπ' &ριθ. Δ.Ε.

Ι)

'0 α.γων ' ,,,αγεταιευ; "

80) 16-12-40

και Α.Π.

251) 737) 7-12-40:

α:) Δια. τΎ]ς προπαρασκευΎ]ς,

Όάσει τΎ]ς rδέας ενεργεΙας του Διοικητσυ

(καθορισμδς κατευθύνσεων εκθέσεως καΙ Άντι κ. σκοποl ξεως κλπ.)

~ ~, λ' περα.ς 'υι'.α. ουο μεγα: ων εργα.ο:ιων:

λ Ύ]ψις τΎ]ς Διατά.

ΔιιΧ της διεξα.γωγης του α.γώνος, ητις χαρα.κτηρΙζεται οιιΧ τιι)ν κάτωθι

εκδηλώσεων, η ενεργειών.

~ 1.' -" ..... υντονισμυς ενεργειων, Όταν

''::οιαφορα '

"ι;:, ξ κατα την οιε α.γι.σγην

γεγονο,,:α

εκτρέπουσι ν ~η σταματώ σι τήν προσπάθειαν.

Κα.θορισμΟς νέων αξόνων προσπαθεϊατ, επιτρεπόντων να διειυωλύνωσι

τήν προχώρησιν, δταν α] καθορισθεϊσαι ά.ρχικως κατευθύνσει; δεν προσφέρον ται εις τοϋτο και σύγπλισ«; εΤτα της κυρίας προσπαθεία; προς τ·ην δι' αποστο

λ ης καθοριζομένην κατεύθυνσι Υ.

Διαρκης ι.'ι')θησις (6λικη καί ψυχικ+ι) διeι προσωΠΙ'Υ:ης επεμβάσεως τ6)',Ι

κατωτέρων διοιΧήσεων να α.γωνται ταχέως καί δρcι,στηρΙως εrς τήν πραγμάτω σιν της αποστολης των.

Διαρκης ενημ,έρωσις

(Όχι μόνον δια του έσπερινοϋ δελτίου Στρατιω

τικΎις Καταστάσεωτ) των ανωτέρων Διοικήσεων ΕπΙ τών έπιτυγχανομένων απο τελεσμάτων, εστω και αρνητικών, ί'να και α5τη δυνηθη νιΧ επέμΌη εγκαΙρως κατα τα διατυπούμενα αμέσως ανωτέρω.

Καίτοι το πρώτον μέρος, ώς παρετήρησα, ενεργείται κσ,λώς,

fi οιεξαγωγ-r)

δμως της μά,Χ'Υ)ς δεν ενεργείται παρ" σλων κατα τας άναπτυσσομένα; άνωτέριο ύποδείξεις.

Παρακαλώ σπως ,ε,ξασψαλισθη ή οιεξαγωγη της μάχης, 6ά,σει τών άνω τέρω ύπσδείξεων.

Π)

'Η πεσοϋσα Χ ιων (εϊς τι να σημεία όπερέιο'Υ) το εν ΙJ..έτρον)

α.γΕΙ εις

δύο &.νάγκας:

Τήν χρησιμοποίησιν ουχι δλoκλ~ρoυ τοοεΜ,ψους, αλλα. των κυρίων

και δευτερευουσών όοευσεων οια τας έπιχειρήσεις.

την ΧΡΎ)σιμΟΠΟΙΎ)σιν των χωρίων.

ΤΟ πρωτον παρεμποδίζει τΎ)ν cΧνά,πτυζιν και την ύπερκέρασιν.

Κατά συνέπειαν δπου ανά,πτυξις και ύπερκέρασυ; α] δποΤαι σταθερώ ; πρέ-

187

πει να. έπιζητώντ~ι, δέν εΤν~ι αρκετ~Ι, προς α.ποφυγην απωλειων, να. γΙνητΟ'.ιΙ

λογικη χρησιμοποίησις της όπoσ~ηρίξεως και προστασία; τοϋ Πεζικοσ δια Π') ροΟολικοσ.

Το δεύτερον (χρησιμοποίησις χωρίων) α.νctγκαιοt άπάλυτα δια τήν παρα μονην τών ογκων τών Τμημάτων καΙ των κτηνων κατα. τΎ) νόκτα, λόγφ τ'ης χιόνος και τοϋ ψόχους.

Άνάγκη, χωρΙς να. εκτρεπώμεθα της κατευθύνσεωξ ενεργείας, να. ποιώ μεθα εύρεταν καΙ συστηματικην έκμετάλλευσιν των κατωκημένων τόπων.

Οδτοι διατεθειμένοι πλειστάκις μετωπικως εν τ'Y,j ζών"f,J ενεργείας, έπι τρεπουσιν οργανοόμενοι καΙ συνδεόμενοι να. εξασφαλίζωσι το σόνολον της ζιJ)· νης.

Τ. Τ.

Δεκεμ6ρίου

825

1940

Ό ΔιoικητΎjς της Μονάδος Ο. Δ. Γ.ΚΟΣΜΑΣ

'Αντιστράτηγος

VIII.- ΚΑΤΑΛΗΨΙΣ ΜΑΛΙ - Ε - ΤΖΟΡΕ ΚΑΙ ΧΩΡΙΟΙ ΚΟΥΣΜΑ ΡΙ

ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ.

ΔεκεμορΙου

ΤΟ Σ. Στρατοϋ διέταξε τήν ειξ,ακολοόίθ'ησιν των έπιθ'.sτικWν έπιχεφή'πωϊ εCΡ'δλoυ τοο μετώπουτου, συνιστών εν'έργειαν ,δρ:χ,στηρίαν, &νευδιακοπης προς δλοκλ1I,ρω:Η"Ι των ταχθέντων &.νπχ.ειμενικων σαοπών.

ΕtοικtJΥ~εΡον :προς τΎjν ΙΥ Μιεροορχίαν ιΧπηόΘυνε τήν κατωτέρω δια.ταγγ-Jν (ι'οιοχεΙρως σlJΥτεταγlμ.ένη όπα Στρα;τηγοσ) Α. Π.

349 ΠΡΟΣ ΤΗΝ ιν ΜΕΡΑΡΧΙΑΝ

Χρονίζων &γων κα;τωκημένων τόπων Β. ΜΑΛΙΣΠΑΤ ξυπηρετων προθέσειςεχθροϋ καΙ δαπανηρος

ΣΚΙΒΟΒΙΚ, έ·,

εtς αΤμα, εΤναι &δικαιολόγητο;

στόπ. Διαθέσατε &ναγκαίας δυνάμεις προς ταχεϊαν εκκαθάρισιν κατωκημένω'l τόπων συντονϊζοντε; ένέργειαν Μονάδων δια. προσωπικης διευθύνσεωι; &.γωνο; στόπ.

Δύνασθε προς ,εξu'1tηlρέτησιν Ηιγιμ.(,ισ αας ΧΡ'Υ)'σψ.οΠDιή'σητε κα'ΌευlθύνlOlεις κα.Ι ζώνα-ς πα-ρα-κειμένων Μ. Μονάιδων καΙ τα. εις διάιθεσίν μου δύο Τάγματά. σα-ς στόπ.

Γ. ΚΟΣΜΑΣ

188

ΠΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ Το ιipιστεpoν ιiπόσπασμα ιiνατρέψαν εχθρικάς άντιστώσει; κατέλα6ε τ; υψωμα ΓΚΙΛΜΙ καί εύρϊσκεται εν επαψ~ προς τον εχθρ6ν.

Το δεξιον ά.πόσπασμα γωνος προώθησε τάς θέσεις

(40 Σ. Εόζώνων) κατόπιν δλοημέρου σκ.ληροσ α του εΙς αόχένα ΜΆΛΙ - Ε - ΤΖΟΡΕΤ.

Διετά.χθη συνέχισι; των έπιχεψήσεωΥ οιά τ~ν !πομένην. Ή oρ~σις τής εχθρΙΚής ά.εροπορΙας

καθ' Βλην τ"ην ~μέρα.ν έςαιρετικ6)ς

εντονος.

IVMEPAPXIA Κατέλα6ε το χωρΙον ΠΡΟΓΚΟΝΑΤΙ καΙ το Β. τούτου ύψωμα, επι πλέον προώθησε το &'ριστερον μέχρι τής Ν. πα.pυψΎjς τοσ ΓΚΟfΣΜΑΡΙ. Ή εχθρικ~ &.εροπορΙα δραστηριωτατη. Κατεστραφη υπο 60μΌων χειρουρ

γείον ιiνεπτυγμένoν εlς ΚΟΛΟΝια. Έψονεύθησα.ν &παντες οΙ νοσηλευόμενοι. Π ΜΕΡΑΡΧΙΑ Στασιμότης. Το άκρον δεξιον ΙΙπέκρουσε έχθρικας ΙΙντεπιθέσεις προς &.ν~·

κατά.ληψιν του υΨώματος

1285.

ΓΕΝΙΚΑ Το ψσχος εξακολουθεί δριμύ. Ό οόρανος αΙθριος. <Η έχθρικ~ αεροπορΙα κα.θ' 8λην τ~ν ~μέραν δράστη ριωτά.τ'Υ/

60μ6αρΟΙζουσα.

καΙ

πολυΌολοσσα

trt

τμ1jμα.τα. εψ' δλου τοσ

μετώ

που τοσ Σ. Στρατού ΙΙπο θαλασση; μέχρι ΖΑΓΟΡΙΑ π. εΙς 6άθος κα.Ι μέχρι των μετόπισθέν της.

Δ ε κ ε μ

6Ρ

Ι ου

Το Σ. Στρατοϋ

oLrt τής Α.Π. 354) 1107) 20-12-40 oιέ~ξε τ~ν ιν'Υ/ν Με ραρχΙαν δπω; ενεργ'ήση δια τοϋ &.ριστεροσ της προς ΙΙΑΙΙΑθΙΑΝ - ΚΟfΤΣΙ προς διευκόλυνσιν τής επιθέσεως τοσ οεςιοσ τής πιης Μερα.ρχΙας.

ΠΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ

Διrt τοϋ οεξιοσ Άποσπά.σματος

(40 Σ. Ευζώνων) συνεχίσασα τον ά.π~

τ/ς προηγουμένης ~μέρα.ς ΙΙρξάμενον σκλ ηρον ΙΙγωνα προς κα.τάλ ηΦιν της Ι σχυρα.ς δια συρματοπλέγματο;

ΜΑΛΙ

ώργα.νωμένης κα.Ι κα.τεχσμέψης τοποθεσία; τσσ

ΤΖΟΡΕΤ εξετόπισε τον εχθρον εκ των θέσεών του

Χ'ης, XρησΨOπσΙΎjθεισων ψα.λλΙδων

Otrt

τής λ6γ

Ot.rt τιην &.πoκoπ~ν των σuρμα.τoπλεγμά.των.

Ή oι~ λΙα-ν cινεπα.ρκoυς Πυροδολυωϋ κα.τά.ληψις τ/ς ιχ.νωτέρω Ισχυριi.ς α/ρ

γανωμέYΎjς τοποθεσία; δφειλετσ.ι εΙς τιην οεξι&ν καΙ θαρραλέα.ν οιοΙκησιν κα,l

Ικανότητα. Τόσ Διοικητοσ τοσ Άποσπά.σμα.τσς, ί5στις Οt.ευθόνων τόν ΙΙγf1Jνα. εκ

189

τοϋ σύνεγγυ; ενεψόχωνε κιχΙ &νεθά.ρρυνε oι~ του παραδείγματά; του απα.ντας τοuς υπ' αυτον Άξιωματικοuς καΙ δπλΙτας καΙ δσττ; ά.ναπτόσσων ά.ξιοζ ήλΕUΤO',' πρωτοδουλιαν καΙ άποφασιστικότητα

κινείται ά.μέσως

καΙ Ορα.στηρΙως πρός

κοrΤΣΙ, μολονότι προς το οεςιόν του πλευρον ά.πΟ ΠΑΠΑΘΙΑΣ εΙΥαι έγκα.τε στημένον &.μυντικως πλήρες

Τά.γμα. Μελανοχιτώνων του έχθρου, εναΥΤΙ τοϋ

δποίου έκαλόψθη.

T~ν έπομέν"ην,

Δεκεμ6ρΙου, κατόπιν ά.γωΥος κα.ταλαμ6ά.νει ΤΟΥ 5γΎ..Ο'l

κοrΤΣΙ καΙ τ~ν μεθεπομέν"ην,

Δεκεμ6ρΙου, οιά καταλλήλου κα.Ι επιδεξΙου

έλιγμοσ αtχμαλωτίζει δλόκληΡΟΥ το ά.πΟ ΠΑΠΑθΙΑΣ εχθρικον Τά.Υμα. Αε ανωτέρω επιχειρήσεις οιεξήχθησαν έν μέσφ χιόνος καΙ &πΙ λΙαν Ουσ6&.· του εδά.ψους. ΕΙς χείρας τής Μερα.ρχΙα.ς, &πιχεφOόσΎjς

ttVEU

τινος δια-κοπης εψ'

δλοκλήρου τής ά.πό θα.λά.σσης μέχρι του 5γκου ΠΑΠΑΘΙΑΣ ζώνης ενεργεΙας ΤΎ)ς, περΙΎjλθoν πληθύς αΙχμαλώτων

καΙ ttπεφον πολεμικόν

υλικόν.

ιν ΜΕΡΑΡΧΙΑ

Κατέλαδε τό χωρίον ΓκοrΣΜΑΡΙ, προώθησε ελαφρώς τό κέντρον της, δλοκληρώνουσα. τ~ν κατά.ληψιν του υψώμ,ατος

1200.

Περιηλθον εΙς χείρα,ς της πολλοί αΙχμά;λωτοι, τέσσαρα Πυρο6όλα καΙ α φθονσν παντοειοες υλικόν.

π ΜΕΡΑΡΧΙΑ ουδεμία ενέργεια ά.ξιοσημείωτος. ΓΕΝΙΚΑ wσχος Οριμό.

Ή ,έχθρικ~ ά.εΡOiΠOρΙα δραστηριοτατη έψ' όλου του μετώπου του Σ. Στρα τοθ καΙ ΙδΙζf εις τόν Τομέα τής ΠΙ ης ΜεραρχΙας. KαrtίαχωIP;()υι'Itiα<ι Χαι'tlω'tlέΙρω ώς εχωσι υπ' άιρΙlθ. Δ.Ε.

87) 20-12-40

δο'Υ)-

γΙα.ι π,ρος Πιν Πα. :Mφαρ~ΙαN 6ιtx<σιωlθείσ:α.ι:

Α' Σώμα Στρα.τοσ Έπιτελείον Γρα.ψείΟΥ ΠΙ

Α. Ε.

Πρoσωπικ~

'Απόρρητος

ΈπεΙγουσα. ΑΠΟΡΡΗΤΟΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΆΙ ΟΔΗΓΙΑΙ ΠΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗΝ Πας ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ Ι)

ά.πoστoλ~ της ΜεραρχΙα.ς 6ά.σει τών μέχρι σήμερον εκδοθεισών Δια.

ταγών κα.Ι δδ'Yjγιων μου συνίσταται:

α.') Α. ΔΡΙΝΟΤ εΙς τ'ήν εκκα.θciΡισιν τ'Υ}ς πεΡΙΟχ'9}ς κα.Ι τελικως τ'ήν κα.τιΧ, λ'YjΨ~ν των χωιρlΙω~ ΚΟίΝΤΡ Α - IIEΣrΓANI - ΜΕΛΙΣΙΟΒΑ κ:χ.Ι τ~ν μ.εrc~

190

τ~ότην επιτ~ρησιν του ΑΏΟΥ μετ~ξυ ΔΡΙΝΟΥ Κ~ι ΖΑΓΟΡΙΑ ΠΟΤ. δι' εγκcι; ταστάσεω; έπ L 't!ών κα.τωκ'Υ)'μιένα/ν τόπων ΚΟΝΤΡΑ

6') -

ΠΕΣΤΑΝΙ.

Δ. ΔΡΙΝΟΥ είς την κ~τάληΨιν τών κα.τωκημένων τόπων ΛΙΟΥΖΑΨΙ

ΜΠΕΝΤΣΙΑ

ΤΕΠΕΛΕΝΙ Κ~ι τοϋ όΨώμ~τoς ΤΕΡΟΝΙΤΣΑ

τής κυρΙ~ς προσπαθεϊα; φερομένης έπ] τής κ~τευθύνσεως ΝΤΟΥΤΙΧΕ

(1596) - ΤΕ

ΡΟΝΙΤΣΑ.

Π) Μετα. την έκπλ~ρωσιν τΎίς &νωτέρω &.ποστολΎίς έκ~τέpωθεν ΔΡΙΝοr, δι' ~ν ~ Mερ~ρxΙ~ εΤχε κ~l ~xει έλευθέραν χρήσιν δλων των όπο τα.ς διαταγά ; της μέσωΥ, ωστε κ~τα. τα.ς &.νά.γκcι;ς τοϋ άγωνος να. έπέμο"l] κ~τα. την κρίσιν της, γνωρΙζω όμΈν τα.ς προθέσει; μου Οια. την περαιτέρω ενέpγει~ν Τ1]ς Μερα,ρ xί~ς σ~ς.

α '] <Η επιτ~ρησις ΑΩΟΥ έπ] ΚΟΝΤΡΑ κ~ι ΠΕΣΤΑΝΙ θα. έξ~κoλoυθ"~ ση μέχρι προωθΥ]σεως γειτςινικοΟ Σ.Σ. είς ίιψος α.ότων.

6')

Mετ~γενεστέρ~ κατεύθυνσ«; ενεργεί~ς της Mερ~ρxΙ~ς διαγpάCΡετ~ι

κ~τα. τον &ξoν~ Τ1]ς ά.μ~,ξιτ1]ς ΤΕΠΕΛΕΝΙ

ΑΥΛΩΝ.

γ') <Η Mερ~ρxΙ~ θα. oL~eicr'Yj δια. την ενέργει~ν ταύτην δύο Συντάγματα ΙΙεζικοΟ μετα. Πυρο60λικοΟ καθσρισθησομένου εν κaφφ" τοΟ τρίτου Συντάγμα. τος ΙΙεζικοΟ τηρουμένου είς διάθεσΙν μου εΙς περιοχην &'ρχικώς ΧΟΥΜΕΛΙ ΤΣΑ

ΜΟΝΗ ΤΣΕΠΑ

ΙΙΑΛΙΟΚΑΣΤΡΑ, κ~ι μετ~γενεστέρως κ~τα. τα.ς

oι~τ~γάς μου.

ΙΙΙ) Έκ τΎίς μεταγενεστέρω; ταύτη; &.ποστολΎίς

t'ij,

Mερ~ρxΙ~ς" &,λλα. κσ.Ι

εκ των &.ν~γκων ενδεχομένως τοΟ &.γωνος πρός ΤΕΡΟΝΙΤΣΑΝ πρωωπτει ~ ά.

νά.γκη ~ Mερ~ρχΙ~ να. &pξιητ~ι &'πό τοϋδε θι~περ~ιoΠσ~ θυνά.μεις Δ. ΔΡΙΝΟl' εν

ti,j

περιοχi,j ΧΟΥΜΕΛΙΤΣΑ

τα. μηκος Τ1]ς &;μ~ξιτης δδοΟ τόσον

ΚΟΡΩΝΗ

ΠΑΛΙΟΚΑΣΤΡΑ κ~ι Β. κ~

or' ενδεχομένψ

ενίσχυσιν εν

Τ1]ς ~δη όφιστα.μένης &'πο'στολης' της (κ~τάληΨις ΤΕΠΕΛΕΝΙ

ti,j -

εκπληρώσει

TEPONI~

ΤΣΑΣ) δσον κ~ι δια. την εκπλ~ρωσιν της μεταγενεστερα; ,ενερyεί~ς της, έπι

6~λλoόσης το σύνολον σχεδόν Τ1]ς Mερα.ρxΙ~ς Δ. ΔΡΙΝΟΥ.

IV)

<Η Mερ~ρχΙ~ ν' &.ν~ΥνωρΙσ'Yj κα.Ι να. προτεΙν'η Σ.Δ. Δυτικα. ΔΡΙΝοr. Τ.Τ.

835 ti,j 20

Δεκεμ6ρίου

1940

Γ.ΚΟΣΜΑΣ ~ΑντιστράτηΥος

ΙΧ.-ΕΛΙΓΜΟΣ ΤΗΣ ΣΑΛΑΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΙΛΑΔΟΣ ΣΟΥΣΙΤΣΑ

Δ ε κ ε μ

6Ρ

Ι ου

''Ήθη &'πό τΎίς έσπέρα; τΎίς 20Ύίς Δεκεμ6ρΙου ~ρχισα ν~ σ'Χέπτωμαι, δτι ήλθε

κ~τάλληλoς σΤΙΥμιη τ11ς !κπομπijς των δια.yρ~ψoμένων έλιγμών εν τr,

ίδέζf lενερyεΙ~ς μου (δρα. Α' Φάσις του σχεοΙου ενεΡΥεία.ς)

, i]tot: 191

Τοϋ έλΙΥμοϋ ΣΑΛΑΡΙΑ:. (~Eξόρμ'Y]σις εκ Νιοίτσ'Υ]ς κα.Ι oι~ ~όxένoς

ΣΑΛΑΡΙΑ κ~τά.λ'Y)Ψις δμωνuμΟ!J χωρίου προς oι~κoπ~ν Τ'Yjς ιiμ~ξιτ'Yjς ΤΕΠΕ ΛΕΝΙ

ΑΥΛΩΝ)

του Hιγμ.aϋ τΥίς ΣΟΥΣΙΤΣΑ: (K~τά.ληΨις τοϋ χωρίου ΚΟΥΤΣΙ κα.Ι

εΚσοδος τού ογκου τ'Yjς ΙΙΙης Mερ~ρxΙ~ς εις τ~ν Koιλιiδ~ Σoυσίτσ~ς)

Προς ΠΡ~Ύμ~τoπoί'Y]σιν των τά.ς κά.τωθι όπ' &.ριθ.

κ~ί

dvw έλιγμων εςέoωκ~ τ~ν 21 'Υ]ν Δεκεμ6ρίου Ιοιοχείρους Oι~τ~γά.ς έπιχειρήσεων, άις επειο'η

εξήρχοντο πέρ~ν τοϋ μέχρι τοϋδε καθωρισμένου Οιά. το Σώμ~ Στρατοϋ ένoι~μέ

σου &.ντικειμενικοϋ σκοποϋ (κ~τά.ληΨις κoρυΨOΎρ~μμής ΚΟΥΡΒΕΛΕΣΙ) όπi 6~λoν εις το Γενικον ΣΤΡ~Τ'Y]γε!oν, δπερ κ~Ι ενέκρινε ταϋτα; Οιά. Τ'Yjς OΙ~Τ~Ύης του.

Λέyωέξ~ρχoντo τijς &.ποστολijς τοϋ Σώματοτ, οΙ διά. των κ~θl)ριζ6μενοι &.ντικειμενικοΙ σκοποί, οιότι, ν~Ι μεν εΙς τας

γράψεται ώς γενικ~' &'ποστολ ~ τοϋ Σώματο; Στρατοϋ:

(ivw

dvw

oι~τ~γών

δO'ηγί~ς &.να,

«Έπιζ ~τησις διανοί

ξεως κοιλάοος ΣΟΥΣΙΤΣΑ κ~ι κ~τάληΨις κόμ60υ ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΥ», &.λλά. μέ χρι τοθδε εΤχεν δρισθή όπα τοϋ Γενικοϋ Στρ~τηγεί()\) δ προμν"ησθεΙς ένοιάμεσος κ~ι ο,όχΙ δ τελαος τοιο'ϋτος κ~Ι επι πλέον οιότι εΎω επεθόμ.ουν κ~ί έπεδίωκο'ι

τ~ν

Eraooov

το,ϋ ογκου τής ΠΙ ης Mερ~ρχΙ~ς εΙς κoιλάo~ ΣΟΥΣΙΤΣΑ κ~Ι oox~

ιiπλήν &πιζ~τησιν oι~νoΙξεως τής κοιλά.Οος ΣΟΥΣΙΤΣΑ.

Έπίσης επεζ~τoυν

ουχί μόνον τ~ν κ~τάληΨιν τού κόμ60υ ΤΕΠΕΛΕΝΙ, &.λλά. Τ~Y κ~τά.ληΨιν τοσ χωρίου ΣΑΛΑΡΙ, εϋρισκο'μένου

10-12

χιλιομ. πέρ~ν τοϋ κόμ60υ ΤΕΠΕΛΕ

κιοτ.

ΈπΙ τοϋ τελευταίου τούτου nιγμοϋ (nΙΥμδς ΣA1\AP~A) &'πέοιοον με γά.λ'Υ]ν σπουδαιότητα, οιότι θά. π~ρέoιoεν εις τ~ν οιάθεσίν μ~ς, σχι μόνον τ6ν

κ6μ60ν ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΤ, ιΧλλά. πληθυν όλικοϋ κ~Ι ~Ιχμ~λώτων έκ των εόρισκο μένων νοτίως ΑΩΟΥ &.πο ΣΑΛΑΡΙ μέχρι Κλεισοϋρα; εχθρικών Τμημά.των. Αϊ πρoμνησθε!σ~ι όπ~ &.ριθ.

κ~Ι

διαταγα] έπιχειρήσεων

lxouat

C/uτω:

π Ρ ας

Α.Π.90

T~ν ΙΙΙ'ην Mερ~ρχί~ν (ΊοιοχεΙρως σuντετ~γμέν'Y] υπο τοϋ ΣΤΡ~Τ'YJΎoϋ)

Προς ~τά.λΎjΦιν ~υχένoς ΜΆΛΙ κα.λυψθijτε Ισχυρώς επι

ΤΖΟΡΕΤ, ΜΆΛΙ

π~ρ~λι~κής κατευθύνσεω; κ~ί

ΙΤΕΡΑΣ,

α/θήσ~τε ογκον σα;

προς ΚΟΥΤΣΙ στόπ,

Δι~τηρoϋντες Ισχυρώς ΚΟΥΤΣΙ, ώς έξ~σψ~λΙζoyτoς Οιά.νοιςιν κοιλάοος ΣΟΥΣΙΤΣΑ, ώθήσ~τε ιΧπoσπά.σμ~τα, προς ΜΠΟΛΙΕΝΑΝ

ΚΑΛΑΡΑΤΙ,

Τ'Υ]ροϋντες έπ~ψ~ν μετOC του εχθροϋ στάπ.

ΜονOCς Ο. Δ. Γ.ΚΟΣΜΑΣ

ΆντιστράΤ'ηγος

192

Α. Π.89

Π Ρ ό ς

την ιν r;v ΜεΡζΧΡΧΙζΧν (Ίιοιοχ ε,Ιρωςοοντ€τα.γμέV'Yj

00,0

Στ,ΡΙΧ.Τ'f/ΎΟ'U)

Μετά κατιiλr;Φιν χωρίου ΝΙΒΙΤΣΑΣ, ΚζXλυπτ6μενo~ Ισχυρώς πρός αυχένα. ΒΕΡΝΙΚΟΥ, ώθ'ήσατε Ορα.στ:ηρΙως ιiπόσπMμ!X &κ

3-4

τα.Υμ.ά.των κα.ι ΜοΙρα;

lΙυρο60λικου οι' α.υχένος ΣΑΛΑΡΙΑ ε~ς περιοχ-ην χωρίου ΣΑΛΑΡΙΑ προς &,ποκοπ~ν&μαξιτijς ΤΕΙΙΕΛΕΝΙ

ΑΥΛΩΝ στόπ,

'ΕπιτυχΙα tλνω έλΙΥμοσ &.ποΟώση τεράστια ιiπoτελέσμα.τα στδπ. Συνεπώς &ναπτυξζΧτε &ξζΧφετικην ΟΡαστrιΡιότr;τrx στόπ, Moν~ζ Ο. Δ.

:Γ.ΚΟΣΜΑΣ

'Αντιστρά.τηΥος

ΠΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ ΚατέλαΌε το ΙΙΗΛΙΟΥΡΙ και το ΚΟΥΤΣΙ. Προσανατολισμό; Τής Μερα.ΡΧΙζΧζ &πΙ τών προθέσεων του Σ. Στρατοϋ Υε νικώς καΙ του περαιτέρω έλΙΥμοσ ταύτη; όπο του Έπιτελάρχου τοϋ Σ. Στρατοϋ μεταοάντος ε~ς Σ.Δ. της ΜεραρχΙας.

IVMEPAPXIA Μερα.ρχΙζΧ προπαρασκευάζειέλΙΥμον κατ~ ΝΙΒΙΤΣΗΣ. ΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ

ΆνΤζΧλλαΥ-η πυρών Πυρο60λικοσ κα.Ι Πεζικοσ έκα.τέρωθεν. Το Σ. Στρατοϋ ιiπέστειλε προς την ΙΙ Μερα.ρχίαν την κάτωθι oιαταy~y

(ιδιοχείρως συντεταγμένη όπο του Στρατ/Υου) . Α.Π.88

ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑΝ 'ΑΥών

aweprt,yb,

ΜφοφΧΙζΧς, στΟΟσιlμ.ος &φ' δλo~'ήIpoυ του Μετώπου, ιi'δι

κα.ιoλόYrιτoς στάπ. Δι' αυριον σuyκεντpoσντες μ.έσα σας ε~ς Πυροοολικόν, κτυπ'ήσα.τε διαδοχι κώς ΔΈΚΑΙ

ΛΙΟΥΖΑΤΙ !να οιευκολυνθή ένέΡΥεια ιipιστεpoυ σας προς

κατάλrιΦιν ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΥ στόπ. ΚζΧτά tλνω &νέΡΥεια.ν α.ριστεροσ σας καλυφθήτε α.πο Ουσμ.ών στόπ.

Γ.ΚΟΣΜΑΣ 'Άντιστρά.τ-ηΥος

193 13.

r.ΚΟΣΜΆ: EΛΛHNLKOl ΠΟΔΕ:ΜΟΙ

Ή Μερσ,ρχΙα. είς τ~ν ΙΙνωτέρω δια.τα.γ~ν ΙΙπ~ντrισε διιΧ τοϋ κάτωθι τηλε ψωνι κοσ σημειώματοτ :

Ό Μέρα.ρχος παραααλε] νιΧ στα.λfj πα.ρα.τrιprιτ~ς ε~ς Σ.Δ. Μερα.ρχΙα.ς προς

πλ~ρrι ciντιλrιΦιν καταστάσεω; ύπό τοϋ Σ. Στρατοϋ, ΟΤΙ

1] Mapctpxlαo ελα.6ε

δι' επιθετικ~ν ενέργεια.ν α.δριον πολύ περισσότερα. μέτρα. των διατασσομένων όπο Α.Π.

Δια.τα.γής.

Το Σ. Στρατού άπέστειλε κα.τόπιν τοϋ ΙΙνωτέρω σημειώματα; τ~ν κάτ~Θι

ΙΙπ6pΡrιτoν προσωπικήν Oια.τα.γ~ν.

ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑΝ Ή ΔιoΙκrισις τοϋ Σ. Στρατοϋ gχει σα.ψΎj ΙΙντιλΎjψιν τής καταστασεω; ύμιΤιΥ xαot κα.θ' E:κάστrιν ΙΙποστέλλει ΙΙνελλιπως Άξιωμα.τικους συνδέσμου; προς παρα

ΚOλOόθΎjσιν &Υωνος εις Π.Κ.Π. ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΑ, πρός δ XCtt συνδέεται ύμΙ ΤΕρος Σ.Δ.

Ίδια.ιτέρως έπ] τής κα.τευθόνσεως ΜΠΟΥΖΑΕ

ΣΕΦΕΡ

ΑΓΑ'Ι'Τ,

εις ~ν &.ποδΙδετα.ι Ιδιά.ζουσα. σrιμα.σΙα. Άξιωμα.τικός τοϋ ΈπιτελεΙο\) 1]μων προ ωθ~θrι εις Σ.Δ. τοϋ ΙΙποσπάσμα.τος, ίνα. λάorι &μεσον &ιντlλrιψι ν της κα.τα.στά. σεως α.υτοϋ.

Άξιωμα.τικοΙ τοθ 'Επιτελείου 1]μων ΙΙποστα.λέντες ώς σύνδεσμοι εις τόν Σ. Δ. όμως ουδεμιάς οιευκολόνσεως ετtJχoν προς εκπλ~ρωσιν της εντολής των,

ΠΡOκλΎjθεΙσΎjζ εκ τούτου τ'ης Α.Π.

33,6) 983) 18-12-40

Δια.τιχ.γής τοϋ Σ. Στρα-

τοϋ.

Έπομένως ουδεμΙα.ν θέσιν ε!χεν

ΙΙπό τηλεφώνου Οια.ΟιΟα.σθεΤσα. διιΧ Τα

Υμα.τάρχου ύμων α.Lτ/σtς τfjς Μερα.ρχ Ια.ς περΙ άποστολ ης παρατηρητοϋ

21-12-40

r. Ή Α.Π.

336) 983) 18-12-40 Οια.τα.γΤι

ΚΟΣΜΑΣ

εχει ώς κάτωθι:

'Α π ό Ρ Ρ 1) τ ο ς ΔΙΑΤΑΓΉ ΠροΟλέπετα.ι ύπό των κα.νονισμων κα.Ι ΙΙποστέλλΟΥται κατα τ~ν διάρκειαν των έπιχειρήσεων &ιξιωμα.τικοl σϋνδεσμοι ύπό των Μεγά.λων Μονάδων προς τιΧζ ύψιστα.μένσ,ς τοια.ύτα.ς.

Το εργΟΥ των ΙΙξιωμα.τικων τούτων σα.ψως κα.θορΙζεται ύπο των κα.νονι

σμών ώστε νιΧ μ~ δικα.ιολογεΤτα.ι παρεμ60λή δυσχερειών υπό των παρ" α.Τς άπο στέλλονται Μεγά.λων Μονά.Οων εΙς τ/ν ύΠ1)ρεσΙαν α.υτοϋ. Παρακαλώ κατα. συνέπεια-ν, δπως εΙς τούς Άξιωματικούς

τούτου; παρέ

χετα-ι πάσα δυνα.τή ευκολΙα, οιότι ε!ναι πολύτιμοι 6(1)θοΙ, οχι μόνον της ΙΙπο-

στελλοόσης ΔιοικΎισεως, ΙΙλλα κα.Ι της παρ' ~ &ιποστέλλονται.

194 \

..~

"Ιδιαιτέρω ; νά. έπιτρέπεται 'ή Ηευθέρα. χρΎΊσις των μέσων Οια.6ι6άσεων πα ροχη μέσων μετα.ψορας καί ή οιαρκης Εν-ημέρωσίς των επί τΎΊς τα.κτικΎΊς αα

ταστασεω; των έκά.στοτε έκδιδομένων δια.ταγων ~ ιiνα.ψopων, σχέσιν εχουσων με τας επιχεψήσεις κα.ί τά.ς οΟσιώδεις εΙς υλικά. ΗλεΙψεις.

<Η ~κδoσις τΎΊς πιχρούσΥ)ς έπε6λ~θY), διότι μεγά.λη Μονά.ς, πα.ρ' ~ α.πεστά. λη Σύνδεσμος Τιμων, οΟΟεμΙα.ν ά.πολύτως διευκόλυνσιν εΙς το ~pyoν αοτου πα ρέσχεν.

πιm:τ-ες δέον να εχωισιν υπ' δψΙΥ ΟΤΙ ιδ &γω~ E!nL κοινός. Σ. Δ.

18~ Δεκεμ6ρίου

1940

Γ. ΚΟΣΜΑΣ

•Αντιστρατηγο; Χ.- ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΑΞΕΩΣ ΤΗΣ ΙΙ

ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ Τό ά.πόγεuμα. τΎΊς 21ης Δεκεμ6ρΙου μετέ6η παρά τ'Ώ II~ Mεpα.pχΙ~ δ 'Γα γματάρχης του 'Επιτελείου Σ. Σ. Λα.σπιας, ώς σύνδεσμος διά. την μέλλουσα.ν

νeι λά6η χώραν έπΙθεσιν κατeι ΛΕΚΛΙ την έπομένην

(22

ΔεκεμιΌρίου) κα.ί

ϊνα προσωπικως ά.ντιληψθΎ) την &.σψά.λειαν τΎΊς δια-τάξεως τΎΊς Μερα.ρχ ίας κα.Ι ν'

&.να.ψέρη έπ' α.ότΎΊς εΙς την Διοίκ;ησιν του Σ.Σ. κα.θ' δσον δ Διοικητης του Συν τά.γμα-τος 6αρέως Πυρο60λικου τεθέντο; εΙς την διά.θεσιν Μερα.ρχΙας παρεπονεϊ το κατ' έπανά.ληψιν ΟΤΙ τά εΙςτά. Άνατολικα. ΔΡΙΝΟΥ Εγκαταστημένα παρα τ:ηρητ"ήριια Ηα.ιρ'έος ΠυIP,()oo~ικoυ

'1J,aav

&.κάιλuπ"tα., τ'ου &'Ρrιl.στ'εΡΟU τ/ς διατάξεως

Τ1)ς Πα; Μερα.ρχΙα.ς Άνατ, ΔΡΙΝΟΥ, μη έξικνουμένου μέχρι του ποταμοϋ.

Παρατίθεται κατωτέρω, ώς ~χει, ή &.ναψορά. τοϋ εν λάγφ επιτελοϋς,. ες ~ς καταδει κνύεται ΟΤΙ ή Διοίκησις τής Μεραρχίας διετέλει εν πλήρ'Ώ &.γνoί~ Τ1)ς

καταστάσεω; των τμημάτων της ~y τ'Ώ περιοΧΊί τιχύτ'Ώ, μηδέποτε έπισκεφθεϊσα ταϋτα,

Δ.r. Τ. Τ.

Έμπιστευτικη

825

Δ εκε μ

6Ρ

Ι ο υ

1940

ΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗΣ ΠΥΡ)ΚΟΥ ΛΑΣΠΙΑΣ ΑθΑΝΑΣΙΟΣ ΙΙΡΟΣ ΤΟ Α' ΣQΜΑ ΣΤΡΑΤΟΥ (ΓΡΑΦ. ΠΙ) Ένταϋθα «'Έκθεσις επι τής τα.κτικής κα.τ~τάσεως των τμΥ)μά.των περιοχής χορ· ΜΟΒΑΣ

ΛΕΚΛΙ».

Λα,μι:Jά.νω τ1)ν τιμ1)ν ν' &.να,φέρω δτι τ1)ν 12.30' τijζ 22cx.ζ τρέχονΤΟζ μ.ετσ;

οα-ς εΙς το παρατηρητήριον ΠυρΟΟολικοσ (Ν. Α. Χόρμο6ας περί τα.

χιλιόμ.)

διεπϊστωσα τα. κ!iτωθι:

195

1) Ό ΔLΟLκητΎjς του έκε! Τάγμα.τος Tα.γ~τάρχης Κα.λφέλης δΕν ~8όνα. το νά. κα.θορΙση σα.φως έπΙ του έθάφους τ~ν όπό των φLλΙων ΤμηΙJ.άτων κα.τεχο μένην γρα.μμ~ν.

'Αποταθεί; είς τόν ΔωLΧιητ/ν Πυρ060λα.ρχΙσ.ς ελα.60ν τ~ν &.πάντησLν, δτι κα.Ι οοτος δεν εχεL σα.φή γνωσιν τής) ώς (iνω t γρα.μμής.

ΣημεLωτέον δτι τα. φιλLα. τμ~μα.τα. εύρίσκοντο έπ] των α.ότων θέσεων ά.πό

19 ΔεκεμΌρΙου. 2)

Τήν θέσιν του συρμα.τοπλέγμα.τος) τΎjν tJπα.ρξLν του όποιου εΙχεν &'ναφέ

pEL το &.πόσπασμα. Τζουμέρκα. ίεραρχLΚώς εΙς το Σώμα. Στρατού, -(ιγν60υν πάν τες κα.Ι έφα.ντάζοντο τα.ότην πολυ μα.κρα.ν τών ήμετέρων θέσεων έπΙ ά.νΤLκλL τϋων ΚIΧΙ κα.τα. συνέπειαν &.οράτου &.πο τα.ς θέσει; τοΟ φιλϊου ΠεζLΚΟU.

Τά.ς πρα.γμα.τικ,α.ς θέσεις τοσ φιλίου ΠεζLκου ώς κα.Ι του εχθρικου συρ

μα.τοπλέγμα.τος έπληρoφoρ~θην περ] τήν

15.30'

υπό του Λο'χα.γου της

1ης

γρα.μμής KPΙZYL~, κληθέντος υπο τοΟ ΔLΟLκητου του Τάγμα.τος εΙς θέσιν εύρι

σκομένην περίπου εΙς το μέσον Τ'Υ)ς &.ποστάσεως πα.ρα.τηρητηρΙου Πυρο60λικοσ κα.Ι γρα.μμής έπιτηρ~σεως του Πεζικου.

Πράγματι δ Λοχαγος οοτος ~τo πλ~ρως iεν~μερος τής καταστασεωτ.

Ο! Άξιωμσ.τικοΙ ΠυροΌολικου κα.Ι δ ΔLο,ικητής του Τάγμα.τος με έπλη

ροφόρ'ησα.ν ΟΤΙ έσημειώθη ή παρουσία εχθρου μετα.ξ,)

προς

50.000),

καθ'

1711

καΙ

(χάρτης

1723

ΘΌα.λε Όολά.ς ΤLνα.ς το φιλιον ΠυροΌολικόν. "Εναντι

τοσ έχθροΟ τούτου οόδεν φιλLον τμήμα. έν~ρyει κα.Ι κα.τά. συνέπειαν ~τoέκτεθει μένον το πλευρον των τμημάτων της περιοχης ΧόρμοΌα.ς. νου,

5) Ν. Δ. (&ΡLστερα.) δεν εξετεΙνετο 1) κα.τοχή μέχρι τοϋ ποταμού ΔρΙ &λλ' εΤχεν &.φεθ'Υ) ελεύθερος διάδρομος εδρους πλέον 1 χ.μ. Το &πόγευμα. τής 23ης οιετάχθη υπο τοΟ Διοικητου του Τάγμα.τος ή

ποστολή μLΚρΟU τμ~μα.τoς δια. τήν έπιτ~ρησιν της, ώς tlνω, ζώνης.

Οόδεν τμημα. λόχου

δλμων ~τo

τεταγμένον οι'

ένδεχομένην

g,-

' εκτέλεσLν

Όολ'Υ)ς.

Π) Τήν 23ην ΔεκεμΌρΙου καΙ, περ] ώρσ.ν

11.30'

μετα.Όά.ς εΙς τήν γρα.μ

μήν επιτηρ~σεως τοϋ Πεζικοσ διεπίστωσα τά. κάτωθι:

Τήν δπα.ρξιν συ-ρμα.τοπλέγμα.τος, δπερ μοΙ όπέοειξεν δ Λοχα.γΟς Κρα.

νι~ς, κα.Ι το δπο!ον συρματόπλεγμα. φαίνετα; μόνον &πο τήν γρα.μμήνέπιτηρ+Ι σεως τοΟ ΠεζLΚΟΟ.

2) Δύο παρατηρητα] τοσ οεζLΟU Λόχου (Οεξια. του Λόχου Kpιzvtfi) οεν [Όλεπον &πα.ν το προ α.ότών lΟα.φος κα.Ι οδτω ~8όνα.τo νά. α.ΙφνιΟια.σθωσι. <Qς δικαιολογία της τοια.ότης μεLονεκτικης θέσεως πρoε6λ~θη το δτι ΤΟ προ τ-ης θέσεως τα.ύΤ"f)ς ίtoα.φoς έ6ά.λλετο όπά του έχθρου.

ΕΙς τήν περιοχήν τοΟ τελεuτα.Ιoυ τούτου Λόχου κα.Ι δλΙγον έκε!θεν ένο-;

πα.ρα.τ/ρητοσ ευρέθησα.ν τρεις νεκροΙ &τα.φοι.

196

, \..'

Κατα. πάσαν πιθανότητα εμενον α.ταφo~ από τελήφθη τό δψωμα, εφ'

0.0

Δ~κεμβρΙoυ, καθ' ~ν κα.:..

εύρέθησαν.

ΔψoψΙτrις τοϋ, ώς α.νω, Λόχου ερωτrιθεις ύπ" εμοσ περ] της άποστο

λης του δεν είχε σαφη γνωσ~ν ταότrις.

Παρετrιρ'ήθrισαν κ~ νήσεις

civopfuv,

τι νες των δπσίων ήσχολουντο εις τήν

κατασκευην συρματοπλέγματος.

'Γούτου; οuoεν όργανον πυρός εβαλλεν, καΙτοι εόρΙσκοντο εντος του δρα στυωϋ βελrινεκoϋς των αύτομάτων δπλων.

"r π

ο γ Ρ α φ η ΛΑ!ιΠΙΑΣ

Tαγματάρχrις Πuρ06Qλtκου ΓΕΝΙΚΑ Ψϋχος ορψυ. x~ων καλύπτει τδ εδαφος των μεγάλων καΙ μέσων όψων. Ή εχθρική &εροπορΙα oραστrιριωτι7,τrι εφ' δλου του μετώπου.

ΧΙ.- ΚΑΤΑΛΗΨΙΣ ΧΕΙΜΑΡΑΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΔΙΟΙ KHTOTIνrιςMEPAPXIAΣ

Δ ε κ ε μ β Ρ Ι ο υ ΠΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ

Κατέλαδε α.νεu αντ~στάσεως την ΧΕΙΜΑΡΑΝ καΙ συνέλαβεν εις ΠΑΠΑ ΘΙΑΝ εν Τάγμα Mελανoχ~τώνων

(677

δπλΤτα-ι,

Άξ~ωματικoΙ)

ΟδδεμΙα εκμετάλλευσις της επ~τυχΙας καταλήψεως της ΧΕΙΜΑΡΑΣ εγέ νετο όπο του 60υ Συντάγματος Πεζικου, της ΜεραρχΙας πρo6άσrις εΙς την ciφαΙ

ρεσιν της Διοικήσεως τοί) Συνταγματάρχου έπΙ &.νεπα,ρκεΙ~, κα,τα,Oειχθεισrις τό σον κατα. την προς ΧΕΙΜΑΡΑΝ ενέργειαν, δσον καΙ 6ραOUτερον κατ' α.λλσ,ς ενεργείας του Συντάγμχτος.

Πράγματι, ώι;; έξηκριβώθ'Υ), δ ΣυνταγματάΡΧrις οοτος παρέμεινεν, κατά.

τά; έπιθέσει; τοϋ Συντάγμα,τός του, εΙς μεμα,κρυσμένους Σ.Δ. πλrιρoψoρoύμενoς τελευταϊο; τα γεγονότα. Κατά την ~μέραν ταύτην επρόκειτο νά ~κorιλωθη έπίθεσι; της Πας

Ms-

ραρχία.ς κατά της τοποθεσία; ΛΕΚΛΙ, o~' ην επΙθεσιν ~ Μεραρχία. είχε εκ δώσει την Δ~α.ταγην επ~χεφήσεων.

Ί1 έπΙθεσις οεν έξεorιλώθrι λόΥΨ, ώς ciνέφερε ~ Μεραρχία, μεγίστrις κα κοκα.φία.ς κα.Ι πυκνoτάτrις δμΙχλrις μη ,επ~τρεπoόσrις, οUOεμΙαν παρατήρησιν,

IVMEPAPXIA Πρoσπ,ά.iHεια~ π,ρ,δς 'Y.σ:aά.λrιψι.ν των Β. κα.ι Β. Α. ΛΕΝΤΟΥΣΤ όψωμά.των

οεν εσημείωσαν πρόΟΟον. Λόγψ τούτου καΙ διότι οοοεν εΤχεν ενεργrιθη όπερ τοσ

διατεταγμένου έλιγμοσ κα.τα. της ΣΑΛΑΡΙΑ, διέτrxξrx &.ντΙ του Τποστρατήγου

Στεργιοπούλου τ~ν ΔιοίΚ1jσιν της ΜερrxρχΙrxς ν' &.νrxλciΟ1j δ Συντrxγμα.τciΡΧ'Υjς Μπουλα.λάς. Ό τελευταίο; οδτος προσrxνrxτολίσθ1j πλ~ρως ε-ίς τον Σ. Δ. του Σ. Στρατοϋ επι των προθέσεων του Σ. Στρατοϋ δια. τ~ν συνέχισιν των επιχειρή σεων κrxι βλως lαιrxιτέρως έπ] της &.ξΙrxς το;} nιγμοσ προς Σrxλάριrx, θν διετά

xe1j

να. μελετ1jσ1j, προπαρασκευαση κrxι εΚΟ1jλώσ1j το ταχύτερον, πράγμα. δπερ

δεν εΤχεν πράξει ~ ΠΡΟ1jγουμέν1j ΔΙΟΙΚ1jσις. ΓΕΝΙΚΑ

Το ψυχος εξrxκολουθεΤ δριμύ.

<Η, εχθρικη &.εροπορία. δραστηρία.

Νέα; έχθρικrxΙ δυνάμεις εσ1jμειώθ1jσrxν έπΙ της Ύρσ;μμης μάΧ1jς.

Δ ε κε μ

6Ρ

Ι ο υ

Μετrxστάθμευσις τοϋ Σ. Δ. τοσ Σ. Στρατοϋ εlς ΔΕΡΒΙΤΣΑΝΗ. ΠΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ Εlς το &.ριστερΟν κrxτέλrx6ε το uψωμrx

504

της ΣΚΟΥΤΑΡΑΣ κα.ι εύρί

σκετχιειν στενωτά.τ'Ώ επrxΨ'Ώμ,ε:τα.ΤΙΟυ εχθρου. ΕΙς την κοιλάΟα. ΣΟΥΣΙΤ!ΣΑ

ΚσJτέλm'ε 'Όο ΚΑΛΑΡΙΤΙ α.νιευ σ;v<τιστl&'σεως.

IVMEPAPXIA ΟόΟεν &.ξιοσ1jμ.εΙωτον.

ΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ

ΈξεΟ1jλώθ1jσrxνενέργειrxι τινες προς ΛΙΟΥΙΑΤΙ κrxι ΤΕΠΕΛΕΝΙ α.νεu α: πατελέσματοτ, Έπι τοσ λοιπου μετώπου στασιμότητ.

ΓΕΝΙΚΑ Το ψυχος Οριμύτα.τον. Έπrxνήρχισαν α] χιονοθύελλαι, καθιστώσαι μαρτu

ρικ'ήν τηΥ

&'1 ύπαϊθρφ ζωην των τμ1jμάτων.

<Η κατάστασις της ιν Μερrxρχίας είναι &V1jσυχσ;στική, λ6γψ της oια~ ροης των δπλιτών Τ1jς, συνεπεία κρυοπσ;γ1jμάτων

Δ ε κε μ

6Ρ

Ι ο υ

ΠΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ Λ6γφ

μεγΙστης

ΚlΧκοκlχφΙlχς περ~ωρ~σμένlΧ~

ένέργε~IΧ~.

Έλήφθ'1j επα.ψfι ειν τ'Y,j 'Κ()Lλάi8ι ΣΟΥΣΙΤΣΑ εtς την περιαχην ΚΑΛΆΡΙΤΙ. ι

198

, \ ...

IVMEPAPXIA Προσπάθεια. προς κιχ-οriλ ηψι ν ΛΕΝΤΟ ΙΣΙ &'πέτυχε.

Π ΜΕΡΑΡΧΙΑ Οοδεν &'ξιοσYJμείωτον.

ΓΕΝΙΚΑ 'Η κα,κοκαφΙα μετα χιονοθυελλων συνεχΙζεται.

Καταρρακτώδης 6ροΧ'Υι εις τα χαμηλα ϋψΥ) και χιόνες εις τα μεγάλα ύψη.

Δ ε κ ε μ

6Ρ

ί ο υ

ΠΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ Κατέλαδεν, κατόπιν clγωνος, το &.νώνυμον ϋψωμα

(1 :50.000)

1000

μ. Ν. Α. όψο

921

κIΧιπpoώθησε τας θέσει; της έλαCΡρως εις τ~ν κοιλάδα ΣΟΥΣΙ

ΤΣΑ. ιν ΜΕΡΑΡΧΙΑ το άκρον αριστερον συνεχίζει 6ραOUτατα, λόγφ των χι όνων την κίνησ~y

του προς υπεΡCΡαλάγγισιν της ΝΙΒΙΤΣΗΣ. Εις το lδιεξιόν lά.πώlθΎp~ε'ι έΧ~ΡΙ'ΚiOlν Τ&γμχ 'AvιC'.:r:. ΑΕΝΤΟΥΣΙ.

ΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ Καταστασ«; λόγφ κακοκαφίας, &.μετάι6λητος. ΤΟ Σ.Σ., μολονότι οδοεμίl'J.. πρότασι; ύπεΌλ~θη ύπο της Μεραρχίας ταύτης

προς ενίσχυσΙν της δια νέου ΠυροΌολικοσ, επι πλέον του διατεθέντα; Όαρέως

άπεφάσισε, λόγφ της σοΟα,ρα.ς σημασίας την δποίαν &.πέδιδε εις την κατCt ΑΕ

ΚΑΙ &πιχείρ'φιν, (ητις €πpόκειτo ώς ηέχθη να εκδηλωθη τ~ν 22αν Δεκεμ Βρίου, &.λλα λ6γφ καΚΟΚl'J..φΙας οιαρκως &νε6άλλετο)

χΙαν δια

ouo

ναενισχόση την Μεραρ

νέωΥ ΠυΡΟbολαρχιών Βαρέος.

Λόγφ της κα,τα,στpocρης κlΧτα τ~ν ~μέpαν ταϋτην της γεCΡύρας ΠΑΑΙΟ ΚΑΣΤΡΑΣ ύπο πρωτοφανοϋ; πλημμύρας, εξ ~ς δλόκληρον το εΙς την διάθεσιν Πα; Μερα.ρχίας Βαρύ Πυρ060λικόν &.πεκόΠΥ] πάσης επικοινωνίας προς τα όπ~·

σω (ώς τεταγμένον Βορείως της γεCΡύρας) και της &.δυναμίας προωθήσεω ; του νέου Πυροοολικοα ένισχϋσεω; απεστάλη Εις τον τόπον των γεCΡυρων δια τ~ν έπίσπευσιν της επισκευης των δ Έπιτελάρχης Σ. Σ.

ΕΙς τό σημείον τοϋτο τών γεCΡυpων επρόκειτο, κατCt τηλεφωνικ.ην συνεν

ν6ησιν, να συναντηθη ό Έπιτελάρχης Σ.Σ. μετci του Άρχηγοσ Πυρο60λικοσ Πας Μεραρχίl'J..ς και του Έπιτελάρχου αύτης, ϊνα ρυθμισθώσι λεπτομέρεια. ναφερόμενατ

&.-

εις τ/ν προώθησιν κα,t τάξιν του νέου ΠυροΟaλικοσ. Έπρα.Υμ.α.το

ποιήθη 8μως συναντησ«; μόνον τών δύο Έπιτελαρχών, του Άρχηγου ΠυροΌο λΙ'Υ.οσ μη ουνηθέντος να κα.τέλθη λόγφ των πλημμυρών.

199

<ο Έπιτελιiρχης της Μεραρχίας έOΘoα~ώθη επι τόπου δτι, &ντας της νυ

κτός, θα. καταιστη δuνατή ~ διεκπεραϊωσι; τοϋ νέοu Πuρο60λ~κοu τ~θεμ.ένοu εΙ; την διάθεσιν της Μεραρχίας δια. την καιτα. ΛΕΚΛΙ επ~χείρησ~ν. ΓΕΝΙΚΑ Ή κακοκαιιρία, συνεχΙζεται~ εΙς τα. μεσαϊα κα,Ι μεγάλα, δψη. Κωταχωρεϊτα, l'ΥταiJθα oι«>σωlθιε~Qlα Δ~α.:ταγη ύπ" ά.ριΙθ'.

384) 1195

&κοο

θεϊσα τήν 25ην Δεκεμ6ρίοu. Α' Σώμα, Στρατοσ

Έπιτελείον Γραφείον ΠΙ Α. Π.

384) 1196 ΔΙΑΤΑΓΉ

ΑΙ δυσμενείς κα,φικα,Ι συνθηκα~ όπα τα.ς δποΙα,ς δρώσ~ν α,κιχτιχπα,όστως

αί Μονάδες εΙχον ως συνέπεια» την ιχισθΊ)τήν μείωσιν τ~ς οuνσ;μεως Ιoί~ τω'ι Moνιiδων πρώτη; γρα,μμ:ης.

ΟΙ κ. Διοικηται Μ. Moνιiδων να. στρέψωσι δλόκληρον την προσοχήν των 'χαι να. κινήσωσ~ τα. δργανιi των πρός τα.ς έξης κατευθύνσειτ:

Ταχυτιi't'η προώθησι; τών μαλλίνων εΙδών, &.ρ6υλλων, θερμαντικων 'Χ..

λ.π. όπερ των μα,χαμένων, &.παγορεόοντες αοστηρως τήν διιiθεσιν τοιούτων εί σων, ειΡ' Βσον δ &'ριθμος δεν έπαρκεΤ εΙς ετερα Τμήμαιτα.

Τήρησιν καιτα. τό δυνατόν πλήρους της δυνάμεως των Λόχων

(12 δπλο

πολυδόλα] δια. της α,φαιμιiςεως δπλ~τών εκ δευτερευουσών υπηρεσιών. (Να. μ:η

διστάσωσι να. προ6ώσιν εις πλήρη κα.τάργησιν των ·Ομ&.δων Διo~κήσεων, Λό χων Στρα,τηγείων κλπ., ωστε ιx~ ελλείψεις εις &νδρας να. 6α,ρόνωσι κατα. τη'ι μεγίστην &ναλογίαν τα. μη μάχ~μα Τμήμα,τα,)

την χρησιμoπoίησ~ν ως μαχ-ητων τών ~μ~oν-ηγων, ων τα. κτήν-η εθανον

η εξέλιπον o~' οΙονδήποτε λόγον.

Αοστ-ηρότιχτον ελεγχον επι των διαρροών ωστε να. σταιματήσ-η το κακόν.

τοστο εναπόκειτα~ κυρίως εΙς τους Λοχα,γοuς καΙ εις τοuς Ύγειονομικους Άξιωμα,τικοός.

Να. όργανωθώσιν εΙς κατωκ-ημένοuς τόπου; σταθμό]

oOl'fJeEtWv

r1ναρρωτ-ηρίων, ωστε οΙ ελαφρως πάσχοντε; να. μη θιακσμΙζωνται

εν είδει

μακρα.ν τοϋ

πεδίου μάχ-ης.

ΟΙ κ. Διοικ-ηταιΙ Μ. Moνιiδων να. λάβωσι παν κσ..τα. τήν κρίσιν των συμ πλ-ηρωματικον μέτρον, τείνον εΙς την διατήρ-ησιν της μαχ-ητικότ-ητος τών Μο νάδων των.

Σ. Δ.

Δεκεμορίοu

1940

Γ. ΚΟΣΜΑΣ

Άντιστράτ/γος

200

ΧΠ.-ΕΠΙθΕΣΙΣ ΚΑΤΑ ΛΕΚΛΙ

Δ ε κ ε μ

Ρ ί ο υ

ΠΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ Βελτίωσι; θέσεων.

ιν ΜΕΡΑΡΧΙΑ Προώθησε τα.ς θέσεις της καΙ διεπίστωσεν, δτι Τι τοποθεσία τοϋ εχθροΌ

είναι Ισχυρώς ώργανωμένη διαθέτουσα έπ] μεγά-λου μετώπου συρματοπλεγματ«, Π ΜΕΡΑΡΧΙΑ

ΕΙς περιox~ν ΜΠΟΥΖΑΕ τοϋ όψ.

1410

ΣΕΦΕΡ

ΑΓΑ'Ι'Τ τοπιαα! ~νέργειαι έκ

προς Β.Δ. προς εκκαθά-ρισιν τΎjς περιοχης ΜΠΕΝΖΙΑ. ΈπΙ ΤIjΓ)

λοιποϋ μετώπου οόδεμία δρασις.

Δια. τοσ 'Επιτελέρχου Σ.Σ. άποσταλέντο; όπο τοϋ Διοικητοσ τοϋ Σώματο; Στρατοϋ εις τον Σταθμαν Διoικ~σεως Πας ΜεραρχΙας, ιέτονΙζετο εΙς τον Διοι

κητ~ν τΎjς Μεραρχίας καΙ &νεγνωρίζετο &'πο τοα τελευταίου τούτου Τι μεγr.Χλη σημασία τΎjς χα.τα,λ~Ψεως τΎjς περιoχΎjς ΛΕΚΛΙ, εξ ~ς έπλευροκοπεϊτο και θ~

κατέρρεεν δλ6κληρος Τι τοποθεσία. του εχθρου ουτικά ΔΡΙΝΟf, &πηλλάσσετο δε ή Μερα.ρχία οό μόνον εξ

ένδς νε,κρου οι' επιθετικα.ς έπιxεφ~σεις μετώπου.

πάντοτε σιεγράψετο &πειλ ~ εφ' δσον όεχθρος ~χpr.Χτει ΠPOΎεφύp~μα, &λ-

λ α' κα. ι

~ α.~μo,ρ'ραγ ι α.ς ασα ό που;

- .

Χιαι'tlα,λα: α. ιπια/Ρ ι ων

'Ετονίσθη επίσ1)ς εΙς τον Διoικητ~ν τΎjς Μεραρχίας, δια. του 'Επιτελαρ

χου Σ. Στρατοϋ δτι δια. τ~ν επιχείρησιν κατα. ΛΕΚΛΙ διέθετεν μ::τα.τ~ν 'tIελειJ'tΙα.ί,~νΘνιίlσχυίσι ν OIL'O:.

Μεραρχία,

'OUIO νέων Ηυ'ρο60λαρχ ι ti}y Βcι.φeος,τ.ο σύ

νολον σχεδον τοϋ Βαρέος Πυρο60λικοα κα.Ι ΟΤΙ κατόπιν δλων τούτων Τι επιτυ χία. δεν εΙνα.ι εΙμ~ ζ~τημα καλης πρoπαρα.σκευΎjς, διευθύνσεως

Xrht

διεξα.γω

γΎjς του &γωνος.

Ό Διoικητ~ς της ΜεραρχΙιχς, δεχόμενος α.Πrhντα. ταϋτα έθεώρει &σφιχι.η τ~ν επιτυχΙιχν τΎjς επιχειρήσεως.

ΓΕΝΙΚΑ Το ΨΟχος δριμύ. Ή δύνιχμις τΎjς ιν Μεραρχίας καΙ τοϋ 'Λποσπάσματω; ΣΕΦΕΡ

ΑΓΑ

'Ι'Τ ηλαττώθη πολύ, κάτω τοϋ ήμίσεως, λόγφ της εκ κρυoπα.γ1)μr.Χτων διαρ ΡOΎjς των δπλιτών.

Δ ε κ ε μ ιΟ Ρ Ι ο υ

ΠΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ

Κατέλαδε το ύψωμα

1074

κατόπιν &σθενοσς &γωνος.

201

Εις το δεξιον πpoωθ~θη εΙς τσ. υΨώματα αμέσως Α. ΒΡΑΝΙΤΣΑ-ΜΠΟ· ΛΕΝΑ καΙ εύρίσκεται εν στεν'Ώ επαψ'Ώ μετά του εχθρου.

IVMEPAPXIA ΊΌ αριστερον απόσπασμα χατέλαβε την ΝΙΒΙΤΣΑΝ συλλα60ν αιχμαλώ

τους δλόΧληρον Tιiγμα oυνιΧ~ως

580 δπλιτών καΙ Άξιωματικούς.

Το δεξιον απόσπασμα 6οηθουμενον όπό του αριστερου της Πα; Μεραρ xί~ς ΚiΧτέλ~6ε υΨώματα τινσ. Α. ΛΕΝΤΟΙΣΙ, χωρΙς δμως νσ. oυψηθΎj νά

πει,λ~σησ()Όαρως το ΛΕΝΤΟΙΣΙ, το δποΤον ώργανοϋτο πυρ,ετωδώςόποτο!) &χθρου.

K~-oά τήν ιινωτέ,ρω ενέργειiΧY το δειζιον απόσπασμα, ώς καΙ το α.ριστερΟ'l ΤΎjς ΙΙας Μεραρχίας συνέλαβον εν συνόλφ

130

αΙχμαλώτους.

Μετσ. την χατσληΦιν ΝΙΒΙΤΣΗΣ lδει ή ΜεροφχΙα συιιφώνω ; προς τήν Α.Π.

89) 21-12-40 Διαταγην του Σ. Στρατοϋ (μv'Yjμονευομένην αύτουσΙαν τ"ην

Δεχεμβρίου) νσ. ενεργ'ήση δραστηρίω; προς ΣΑΛΑΡΙΑΝ.

Ί-Ι ένέργει~ αύτη δεν ~ξεδηλώθη, λάγφ τ·~ς ααταστάσεωτ εις ην ευρέθη

Μεραρχία, συνεπείq-. τών μεγίστων απωλειG)ν εκ χρυοπαγημάτων. Διαθεσίμου; ουνιΧμεις το Σ. Στρατού δεν διέθετεν, της ανασuγκpoτoυμένης

νιιι Μεραρχίας τελούση; υπό τάς οια,ταγας Γενικου Στρατηγείου. ΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ

Το απόσπασμα MIIOrZAE -

ΣΕΦΕΡ -

ΑΓΑ'Ι'Τ προέ6η -εις εΚχαθ&.

ρισιν της περιοχης ΜΠΕΝΤΖΙΑ χαΙ κατώρθωσε ν' αποκόΨη τήν επικοινωνία'; 't{i)y

ε~θριΧών -οι-ιημ-ιΧτων του ΛΕΝτοrΣΤ μ.ετα του <Η αποκοπη δμως αδτη διετηρ1ιθη μόνον επι

TEllEAENIOr.

2-3

ήμ&ρας περίπου, διό

τι τό απόσπασμα συνεπτύχθη Εις τας α.ρχιΧάς του θέσε«, λόγφ Ισχuρα.ς &πι

θέσεως του εχθροσ, τ-Υιν δποίαν οεν ηδυνήθη νσ. α.ποχροι)ση εξ iΧιτίας της εξαν"

τλήσεως τών τμ'Υ)μάτων καΙ της μη δυνατότητο; ανεψοδιασμοσ των, λόγφ πρω· τοφανών δυσμενών καφιχών συνθηκών. Έπι του λοιποϋ μετώπου στασιμότης.

Εις τον όποτομέιχ ΧΟΡΜΟΒΑΣ προπαρασκευαστιεαί εργασΙιχι οισ. τη')

έπίθεσιν της

Δεκεμβρίου.

ΓΕΝΙΚΑ

<Η εΧlθ'ρική σ..εροπορίσ. δραστηριωτιΧτηεψ' δλου του μετώπου 'Όοσ Σ.

Στρατοϋ, -Έπ' του e.tQχέvος ΣΑΛΑΡΙΑ κιx~ τΥI'ι

κo~λιΧθιx ΜΠΕΝΤΖΙΑ

έσημει

ώθη νέα εχθρικη Μεραρχία ή ΜΠΡΕΝΕΡΟ. Καταχωροϋνται κατωτέρω Δισ.ταγά.Ι Σ.Σ. διασωθεϊσαι

202

(εχοοθεΤσιχι τη-t

27'Υ/ν Δεκεμ6ρίου) : Α' Σωμα. Στρατοϋ

'Επιτελείον Γρα,ψείον ΠΙ. Α. Π.

Άπόρρητος

405) 1348

-- 'Επείγουσα.

Δ Ι Α ΤΑ Γ Η 'Εκ της μέχρι τοϋδε παρααολουθήσεω; τοσ αγωνος διεπίστωσα ώς ασψα λα)ς και όμεϊς διεπιστώσατε, ση τα εότυχη τούτου ιiπoτελέσμα,τα. όψειλοντχ(

κα.τα. μέγιστον μέρος εις τ~ν α.ότό60υλον ορα.σιν χα,Ι αύτοθυσίαν ψιλοτίμων στρατιωτών κσλ οόχΙ ώς

loEt

εΙς τ~ν έπέμΟα.σιν κα.Ι διοίκησιν των κατωτέρων

στελεχών, ιoί~ Οιμοφtτων. Τοϋτο κα.τέσΤΎj κα.ταψανές,

ωστε να. ύποπέση κα.Ι εΙς τ~ν &.ντίλ ηψι ν τοϋ

έχθροο τοΟ δποίου &.νώτερα στελέχη εθα.όμα.σα,ν την πρωτοδουλίαν κα.Ι όρμ:Υιν τοσ στρατιώτου, εκψρα.ζομένου δuσμενως δια. τα. κατώτερα στελέχη ήμων, α.τινα. εχα.ρακτήρωα.ν

ώς στερούμενα πρωτοθουλία; κα.Ι διοικητικ,ης ίκ,ανότητος.

Πολλά &.νώτερα, στελέχη, διοικηταΙ Ταγμάτων κ,λπ., &.ντΙ προσωπικώ ; να.

διευθύνωσι τον &'γωνα, τών Τμημάτων, εύρισκάμενοι tγγuς τούτων, δημιουρ γοϋσι σταθμού; διοικήσεως μακρα.ν τοϋ πεδίου μάχης πληροψοροόμενοt μοφΟ'.ίως

τα. γεγονότα κ,α.Ι εν χρόνφ ιοστε ουτε εUνοtκ,α. &.ποτελέσμα.τα, να. δύναται να. εκμεταλλΕUθώσι

ουτε έχθρικην&.ντίδρασι ν να.

OUναινται &.ποτελεσμαιτικως ν'

&. ντι μετωπ ίσωσι. ΓνωρΙζω

περιπτώσει;

διοικητών διευθυνόντων

τον ιΧγωνα. του &.ποσπ6.

σμα.τος τηςμ..οV'::ΧJΟος των εξ α.:πoστ:~σε'ως μιας καιι Πίλέον ΎIIμ;έρ"ς πορείχς&.ιπΟ

των

μα,χομενων.

Άποτέλεσμα τών ανωτέρω χεφίστων εξεων καιι &.ντιλrιΦεων εν τ'Υ,] ΟΙΕυ θϋνσει τοϋ &γώνος είνα,ι &.ψ' ένος ΜΖν ν' α.πολεσθώσι πλειστάκις ευνοϊκαι ευκα.ι ρΙαι έκμεταλλεόσεως καιι κα.ταιδιώξεως έχθροο πανικοολήτου και εγκα,τα,λε: ποντος εν τ'Υ,] ψυγ'Υ,] τα. πάντα, ά.ψ' έτερου οε να. παρεχωνται εΙς τοϋτον ευγ.,α,~

ρΙαιι ά.νασυντάξεως χα,Ι &.ντιστά.σεως εις nα,χΙστην ιΧπόσταισιν ά.πΟ των προη γουμένων του θέσεων κα,Ι να. χρονΙζη εκνευριστικός ά.γ~)ν στοιχϊζων καΙ εις αίμα, καΙ εΙς πολύτιμο ν χρόνον.

Κα,τ6πιlντι!)ν

ιΧvlωτέρω &.ξιών&Nα.π(),λήσωσ~

τ' .α.νlωlτέρlω

στελέχη

trn

Ηληνικον πόλεμον κατα. τον δποΤον οΙ ηγήτορες προσωπαως οtηύθυνον τη'ι μάχην ωθουντες δια. του παραδείγματά; των καΙ των σαλπιγκτών τα.ς μονάδα.ς

των με ά.να.πεπτα.μένα.ς πολλάκις τα.ς σrιμαΙα.ς των Συνταγμάτων,

Ή ίερότης του ά.γώνος, τδν δποΤον διεξάγει ή Πα-τρΙς μα.ς κα.Ι α.ϊ ίστορικα] στιγμα.Ι, τιi.ς δποΙας οιανόομεν, tπtοιiλλοuσι να εξαρθωσιν &πα.ντες είς το δΦος

τών περιστάσεων κα,Ι να. μεταδώσωσιν εlς τους υπ' ιχυτο,υς πνo~ν &.λ'Yjθους ηγή τορος προδλέποντοτ, οιευθόνοντος καΙ ιΧντιμετωπΙζοντος τα. πάντα.

Είς α.γώνα. κινήσεως, τδν δποΤον θιεξά.γομεν οεν

εχουσι θέσιν σταθμοί 203~

δ~O~Κ"/Iσεως Ταγμάτων κα.Ι Σ\)ντα.γμά.των, &,λλά. μ6νον πoφα.τηρητ~p~α. tγγuς των μα.χομένων έπιτρέπσντα &μεσον &.ντιληΨ~ν τΎjς καταστάσεωτ κα.Ι &μεσον &πέμ6α.σ~ν. <Η παρούσα νσ.. κoινoπoιηθΎj εΙς πάντα; τού; &.νωτέρο\)ς Άξιωμα.τικους έν τος δι ημέρο\) &ιπό τijς λ ~Ψεώς της κα.Ι νσ.. γνωσθΎj δτι εIμα.~ διατεθειμένο; νσ..

πα.ρα.πέμψω εtς το Στρατοδικεϊον έπΙ παραδάσει κα.θ~κoντoς &νώπ~oν τοϋ έχθροij πάντα. Άξ~ωμα.τ~κόν διευθύνοντα έκ του μα.κρ6θεν τδν &.γώνα. τΎjς μονάδος του.

Αί πολυτελεϊ; εις σύνθεσιν Όμά6ες Δ~o~κ~σεως, εις τήν δΠiΧpξ~ν των δ ποιων ϊσω; νά. δψειλωντα.~ οΕ &.μα.ρτωλοΙ σταθμοί διo~κ~σεως, δ~α.pκoυσης ΤΎjς μάχης, O~έτα.ξα. νσ.. διαλυθώσιν.

Θσ.. 6ε6α.~ωθω περί τούτου προσωπιπώ; κα.τσ.. τά; μετα.6άσε~ς μου εις τά; μονάδα.ς.

ΟΙ Δ~o~κητα.ί Μερα.ρχιων να. έξα.πoΛUσωσι τού; Έπ~τελεΤς των εLς τσ..ς μα χομένα.ς μονάδα.ς προς παρακολούθησι ν του &.γωνος κα.ί δι" δλω» των μέσων δια

6~6ά.σεων νσ.. κα.θίστα.ντα.~!ν~μεpo~ της εξελίξεως α.ότοα προς εγκα.φον έπέμ6α.· σ~ν.

Σ. Δ.

27' Δεκεμ6ρίο\) 1940 Γ.ΚΟΣΜΑΣ

Άντ~στpάτηγoς Α' Σωμα. Στρατού

~A π ό Ρ Ρ η τ ο ς

ΈΠΙτJελεΤoy Γ'Ρα.ψεΤQI\i ΠΙ "Αριθ, Πρωτ. Α.Π.ΑΟ8)

1351 ΔΙΑΤΑΓΉ

Έν cr\)VEXELq. προς Α. Π.

404) 1347) 27-12-40

Δ~iΧταγήν πα.ρα.')ια.λώ νά.

ληφθώσι σκληρά. μέτρα. προς τελείαν περιστολήν της εξiΧΚOλO\)θητ~κώς σημει ο\)μένης δ~α.ppoης &.νδρών εκ τοϋ πεδίου μά.χης.

ΟΙ τραυματία; θά μεταφέρωνται δ~ά. τραυματιοφορέων ~ &.νδρών των Μ.

Σώματο; των Μονάδων, &.παγορε\)ομένο\) &.πολότως νά. συνσδεύωνται ύπδ &λλων οργάνων, καθ' ων νά. ύπo6άλωντα~ μηνυσε~ς επί έγκα.τα.λείΨε~ θεσεω; ένώΠ~O'ί του έχθρου.

Σ\)νεχη πpoσκλητ~p~α, αύστηραί επι τόπου κ\)ρώσεις καΙ π~ν μέτρον έξυ πηρετικον τΎjς συνοχης νά. δ~α.τα.χθη καΙ έψα.ρμοσθη &.μέσως.

Οί LιΧΤΡΟΙ Ταγμάτων -

Σ\)νταιγμάτων -

Διευθυντα] χειρουργείων καιΙ

Άρχ ία,τροι Μερα.ρχιων νά. σ\)λλα,μ6άνωσ~ κα,ι ψ\)λα.κίζωσι στρατιώτα; συνοδεύ οντα; τραυματία; έψ' δσον δέν εIγα,~ ΤPαι\)μα,τ~oψopεΤς ~ των Μ. Σώματο; τα/'Ι'

Μονάδων, ύπο6άλλοντες &.μέσως μΎ'Jνυσε~ς. TΎjς πα,ρουσης νά. λά6ωσ~ γνωσ~ν πάιντες οΙ δπλτται. Σ. Δ.

Δεκεμ6ρίου

1940

Γ.ΚΟΣΜΑΣ 'Αντ ~στpά.τηγος

204

Δ ε κ ε μ

6Ρ

Ι ο υ

ΠΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ Κσ.ιτέλαιί6,ε

τα.

xwlptCΙ

ΒΡΑΝΙΤIΣΑ

κlZΙ

MillOAEN Α

καΙ είψΙσκετrΧΙ έ;ν

στεν~ι επlZψ~ προς τον εχθρ6ν.

"Αντεπϊθεσκ τοϋ εχθροΟ κατ'~ ΜΠΟΑΕΝΑΣ &:πεκροόσθη.

IVMEPAPXIA ΟύοεμΙα σ06αρ~ ένέργεια. Π ΜΕΡΑΡΧΙΑ η Ένήργησε την έπΙθεσΙΥ προς oιιiσπασιy τής εχθρικης τοποθεσίατ ΑΕ ΚΑΙ, aVEU οόοενος ά.ποτελέσμlZτος,

ριψθέντων, έν συνόλφ πλέον των

3.500

6λημΔ;των Πυρ060λικοΟ πlZντος Οιαμετρήματος.

Έπηκολοόθησαν οριμόταται οιαταγαΙ τοΟ Σ. Στρατοθ προς την Μεραρ χΙαν oι~ την ά.Οικαιολόγητον ά.ποτυχΙαν καΙ έζητείτο δ κlZταμερισμος εύθυνωΥ.

Εις &.πιiντησιν των οιαταγων τούτων ή ΜεραρχΙα; &νέψερε δια.. τ'Y'jς Α.

1876) 3-1-41 α')

11.

&.ναφορας της, δτι :

cH Μεραρχ Ι α

οεν ~τo σύμψωνος πλήρως προς την ένέργειαν κατ~ ΑΕ

ΚΑΙ. Ένω οδοεμΙIΖ σχετικηπρότασις η &.ναψορα.

(προψορικη fι ~γγραtρoς εΤ

χεν όπ06λΎιθή όπο Τής ΜερlZρχΙα;ς προς το Σώμα, προ τής έπιχεψήσεως)

6') cyπεϋθυνσ;

τής ιΧποτυχ Ιας εΤναι δ εχθρδς, δστι; διέθετε ά.ριστοτεχνι

κως Ισχυρα.&μυΥΤΙΚα. μέσα! ! ! γ') Τέλος ΟΤΙ ή ΜεραρχΙα έχά.ρισε μέχρι τοϋδε πoλλ~ς ΥΙκας εις την Α.

Μ. τον Βασιλέα, τον κ. Πρόεορον τ'Y'jς Κυ6ερν-ήσεως καΙ τον Άντιστρά.τηγΟΥ

(Η ΠΑΤΡΙΣΔΕΝ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΝΑΦΟΡΑΝ ΤΗΣ ΜΕΡΑΡ ΧΙΑΣ) κlZΙ υπόσχεται ν~ πlZρά.σχη μελλοντικως Κ1ΖΙ &λλας, παρακαλεί μόνον τον Διοικητην τοϋ Σ. Στρατοϋ ν~ εχη έμπιστοσύνην καΙ οΙοη περισσοτέραν πΙ· στιν εΙς την &.ντLληΦιν καΙ τα..ς πληΡQψr:ιρΙας τοΟ Στρατηγοϋ του καΙ ούχΙ ά.νευ θόΥων δργά.νων τοϋ Σ. Στρατοϋ

(&.ναψορα.. οζουσα παραγωντισμοϋ, το δποϊον

καΙ ,εν μετώπφ ένώ,πιο,ν τοϋ εχθροΟ επέμεινε ν' ά.νlZπνέη)

Έν τοϋτοι; fι ΔιοΙκησις

t'Y'j, ΜεΡIZΡΧΙlΖς, τ/Υ 28ην Δεκεμ6ρΙου, εις τι!ιν

Έπιτελιiρχην τοΟ Σ. Στρατού, μετlZ6ά.Υτα εΙς τδν Σ.Δ. τ'Y'jς ΜεραΡΧΙlΖς, πα

ρεϊχε, ώς ελέχθη, (δρα

Δεκεμ6ρΙου), την οιω6ε6lΖΙωσιν ΟΤΙ, μετά τήν Οιά.

θέσιν καΙ νέου Βαρ. Πυρο60λικοο, γενομένην ά.πό τ'Yjς 25ης τοΟ, μΎ)νός, fι έπι

τυχία τ'Yjς κατ~ ΛΕΚΛΙ έπιχειρήσεως οέον ν~ θεωρ'Yjται έςΎ)σφαλισμένΎ), ώς πλήρως μελετηθεϊσα καΙ προπαρασκευασθεϊσα.

'Η άποτυχία τΎ)ς έπιθέσεω; ταόΤΎ)ς δψεLλεται εΙς την λΙαν ά.νεπαρκ'Y'j προ πα.ρα.σκεu'ήν ΤΎjς, εtς τήν

ηλειψιν πα.ντΟς !νΟια.ψέροντος τ-ης οιοικ'ήσεως τ-η;

ΜεραρχΙας, 'Υίτις &.ντΙ να. συντονΙση τeις ένεργεΙα.ς των δπλων της

(Πεζικοσ

καΙ ΠυρoooλικoίJ) καΙ ιoΙ~ Υα.. οιευθόΥη την επιθεσιν: προωθουμένη εις κατιiλ-

205

ληλον θέσιν G)ς εόρισκομένη ~λλως δπισθεν της κατευθύνσεω ; της ενεργεΙας

ταότης, τήν ένεπιστεύθη εlς σuντα.γματάpχην,

OUXL

α.παξ &τυχήσαντα καΙ τήν

άντικατάστασιν τοσ δποίου π~ό πολλοσ είχε διατάξει τό Σ. Στρατοϋ. Ό Διοικητής της ΜεραρχΙας, κα-θ' δλην τήν oι~ρκειαν της προπαρασκευη;

της έπιθέσεωτ; παρέμεινεν

ιioρα.νής εlς τόν Στα.θμόν Διοικήσεως"

εΙς προσωπικήν lεπα.ψήν μετ' ουδενός όψισταμένου

του, άλλα κα.L κατα τήν

1lμέρα.ν της ·~πιθέσεως, οό06λως &πεμα.κρόνθη τοϋ σταθμοϋ του

ΔΝΙ)

μή ελθ<l)ν

(χωρΙον ΕΡΙ

, απέχοντος τοσ πεδίου της μάχης περ! τ~ς τρεις δδoιπopικ~ς ώρα.ς. τα &να.ψερ6μενα. ε1ς τήν εκθεσιν της Μερα.ρχΙα.ς περί τijς γενομένης έξορ

μ11σεως τών Ύιρω"ι'κών εόζώνων ελέγχοντα.ι α.να.κρι6η, οι6τι μ6νον δ Λ6χος Πε ζικοσ

(Λοχ. Παπακώστα, ψονευθέντος κα.τα τήν ~μέρα.ν τα.ότην, τοσ T~γμα

τος ΔΕΛΒΙΝΑκιοr, μή &νήκοντος εlς τό εντετα.λμένον τήν έκτέλεσ~ν τη; Επιθέσεως

2) 39

Εόζώνων)

έκινήθη πρός κάλυΦιν του δεξιου της έπιθέσεως.

Ό Διοικητής τοσ Συντάγμα.τος έφείδετο της ζωης τών &νδρών του, ώς πολλά κις ελεγε τοϋτο έπ] π(XpoυσΙ~ των, μειώνων οστω,

a.v

δχι εκμηοενΙζων, τό έπι

θετικόν πνεσμα. ενός &ρΙστου Συντάγμα.τος.

'Γοιαύτη ~τo η ~γνoια. της Διοικήσεως της Μερα.ρχΙα.ς κα.L τοσούτον ~τo νον τό ενδια.ψέρον της, ώστε αδτη, ώς ιέξ'ήχθη εκ τηλεψωνικης σuνεννo'ήσεώς της πρός τον Έπιτελ~ρχην το!} Σώματο; Στρατοϋ, οέν εΙχε κα-ν &να.γνώσει την δια.τα.γήν Έπιχειρήσεων του Διοικητου τfjς Έπιθέσεως, θεωρσθσα τα.ότην

xrxL

μετα τήν &ποτυχΙα.ν της έπιθέσεω; ώς δια.τα.γήν του Σώματο; Στρατοϋ.

05-

τω τό ώρια.ΤΟΥ- πρ6γρα.μμα. 60λης Πυρο60λικου, εν6μιζεν δτι τό είχε σuντάξει τό Σ. Στρατοϋ, ενώ τοϋτο, ώς ~τo φυσιαόν, ~τo &Οόνα.τον να συντα.χθη όπό τοϋ Σώματοτ, &λλ' είχε σuντα.χθη όπο του όπό τήν Μερα.ρχΙα.ν Διοικητου της έπιθέ

σεω; Συνταγματάρχου, εν συνεργασία μετα τοϋ Διοικητοσ Πυρο60λικοσ Με ρα.ρχΙα.ς

(ώς δλω; εσωτερική πρa.ξις της Μερα.ρχΙα.ς)

κα.L δπερ δ Μέρα.ρχος

τελεΙως ~γν6ει, μ'ή ιiνα.γνώσα.ς φαίνετα; τ'ήν Οια.τα.γην Έπιθέσεως τοσ όψι σταμένου του.

Έν συμπερασματι, Οια. τήν &ποτυχΙα.ν τfjς κα..τa ΛΕΚΛΙ επιχειρ'ήσεως εσχημα.τΙσθη δλ6κληρος ψάκελος εόρισκ6μενος εlς χεΤρα.ς του Διοικητοσ τοσ Σ. Στρα.του δια..τιθεμένου να IΠpo6fj εΙς τrιν &ψα.Ιρεσιν τfjς Διοικήσεως της Με

ρα.ρχΙα.ς κα.L ελθόντος προσωπικώς πρόςτοϋτο εlς σuνενν6ησιν μετα τοϋ Άρχι στρατ'ήγου κα.τα τrιν εΙς τόν Στα.θμόν Διοικήσεως του Σ. Στρα.τοσ ~ψιξιν του τελευτα.Ιου.

Trιν ιiψα.Ιρεσιν ΤΎjς Διο·ικ'ήσεως ε6άσισε τό Σώμα. Στρα.τοσ, έπΙ πλέον τ-ης

&νωτέρω &Οικα..ιολογ'ήτου στά.σεως του Διοικητοσ Μερα.ρχΙα.ς Κ(XΤ~ τ'ήν ιέπιθεσιν της 28ης Δεκεμ6ρΙου, κα.Ι εΙς τα. κcXτωθι:

K~θ'

8'01

χρόνον

κ~τελ~μ6ιχνετo

όπο των Μο\lιχοων

ΤYjς Υρα,μμYjς μά

χης δ α.όχην ΤΣΑΓιοrπι κα.L 1ι ΛΑΜΠΟΒΑ οδτος έξηκολοόθη πα-ρα-μένων ~ν

&δρανεΙι'f εΙς ΔΡrΜΑΔΕΣ κα.Ι ΣΤΕκοποrΛΙ, ενώ τίj> ώρΙζετο οια. Δια-τα.-

206

γής του Σ. Στρατοϋ Σ. Δ. τής Μεραρχίας εις ΔοrΣΑΤΙ, ενθα ~δει να εύρΙσκε το καΙ Ινθα &.νεζητεΤτο ύπο του Διοικητού τοϋ Σ. Στρατού.

Άφ' ής Τι ΜεραρχΙα του διέ6η τ~ν μεθάριον, ουδέποτε επεσκέφθη

'toc

Συντάγματ« της γραμμης μέχρι τέλους Δεκεμ6ρΙου. Άλλ&. καΙ εν συνεχεΙ:,. μέχρι τοϋ Μαρτίου, δπότε ιΧ.νεχωρησε δ Διoικητ~ς του Σ. Στρατοϋ δι' Άθ1J να.ς, ουδέποτε επεσκέφθη το "Απόσπασμα Τσιγγούνη, δυνάμεως τελικώς

Τα

γμά.των Πεζικοσ καΙ 4 Πυρ060λαρχιών, οδτε το 'Απόσπασμα Κατσώτα, οuoε

το Άπόσπασμα Άσημακοποόλου

(Δ. ΔΡΙΝοη, παρά τας έπα.νειλημμένας

Διαταγα.ς του Σ. Στρατοϋ, δι' ων ένετέλλοντο αΙ ιΧπα.σαι, καθ' ΕεραρχΙαν, Διοι κήσεις να ερχωνται προσωπικώς εΙς συχνην έπαφην μετα. τών υφισταμ.ένων.

(τα. Άποσπάσμα.τα. ταϋτα -

Τσιγγοόν-η κα.Ι το Δ. ΔΡΙΝοη οΙΙθέποτε μέχp~

τέλου; Μαρτίου επεσκέφθη (δρα &.ναφοραν Τσιγγούνη)

Μόνον τον Φε6ρουάριον όπο την πίεσιν μα.λλον τοϋ Σ. Στρατοϋ προωθήθη

εις ΛΑΜΠΟΒΑΝ. Τουναντίον δ Διoικητ~ς τοϋ Σ. Στρατοϋ, εκτος των άλλα χοο συναντήσεών των, δΙς μετέ6η προσωπικώς εΙς τον Σ.Δ. της ΙΙας Μεραρ-

χιας του.

Διέλυσε κυριολεκτικώς το 'Επιτελετον του κατανέμων τοϋτο εΙς Οιά.

cρoρα τεμά.χιcχ εγκcχτεστημένα εις διάφορα χωρία, καΙ μόνον εΙς Ταγματάρχης

καΙ είς Λοχαγος τΎjς ΣτρατιωΤΙΚΎjς Δικαιοσύνης ήκολοόθουν τον Στρατηγδν διαμένοντα εις ετερα χωρία.

Έπεμ6άσει του Σώματο; Στρατοϋ ώργανώθη ένιαΙα. Διοίκησις τών Δ.

ΔΡΙΝΟΥ δύο &.νεξαρτήτων "Αποσπασματων του (ένος έπ] ΣΕΦΕΡ

και έτερου μετα.ξυ ΣΤΕΠΙΖΑΣ ΔΡΙΝοη

ΑΓΑ'Ι'Τ

ζήτημα το δπΟΤον άποτελει έσωτε

ρικην ύπάθεσι» καΙ υποχρέωσιν τΎjς Μεραρχία.ς.

Δέν ύπηρχε &.σφά.λεια. εν τ'Ώ Οια.τά.ξει των ΤμημιΧ.των του Α. ΔΡΙΝΟΥ

(ορα ιΧ.να.φορα.ν Ταγματάρχου Λασπια.)

6) ΑΙ όπηρεσία.ι τΎjς Μεραρχίας έλειτοόργουν πλημμελέστα.τα. καΙ παρ~ τας έπανειλημμένα.ς oια.τciγας του Σώματο; Στρατοϋ περΙ προωθήσεω ; μαλλr.

νων εΙδών εΙς τους μcχχoμένoυς εΤχον συγκεντpωθΎj εΙς &.ποθήκας ΑΡΓΥΡΟΚΑ ΣΤΡΟΥ μεγά.λαι ποσότητες μαλλίνων εΙδών τα. δποϊα κα.Ι παλι», επεμ6ά.σει του Σώμα.τος Στρατοϋ, διενεμήθησαν εις τους &νορας καΙ μάλιστα δι' Οργά.νων

τοσ Σώμα.τος Στρατοθ. Τελικώς Τι λειτουργία του "Επιτελείου κα.Ι τών όπηρεσιών της Μερα.ρ Χ'Ιας πάΝ άλλο, Ύ) EiImYi~ Σrφ~τηγεΙοu παιρoulσΙα..ζΟΙΥ καιΙ μόvorν σ..πο του τέλouς 'Ιανουαρίου Τι Μερα.ρχία έλειτούργε ι ώς Μεγάλ-η Μονάς, χάρις εις τον νέον

αΔτΎjς Έπιτελάρχην, κα.τατοοnσθέντα τελεΙω~ εις τον Σταθμον Διoικrισεως του Σώματο; Στρατοϋ έπΙ της καταστάσεω; του Στρα.τηγείου ΤΎjς Μερα.ρχΙας χα~ περιορίσαντα τον α.κδλουθΟΥ του Στρατηγοϋ Ταγμσ.τ&:.ρχ-ην εΤς ΤΟΥ ρόλΟΥ του ώς

'Αξιωμα.τικου του "Επιτελείου τΎjς Μερα.ρχία.ς.

ΤΟ Άπόσπα.σμα ΜΠΟΥΖΑΕ

, '--

ΣΕΦΕΡ

ΑΓΑ'Ι'Τ κατέλαβε το

207

χωρίον ΜΙΙΕΝΤΖΙΑ το δποΤον δμως εγκ.~τέλειΨε μετα.

2-3

~μέρ~ς κ~τ6π~'I

έπιθέσεωτ ύπερτέρων εχθραών ουνάιμεων κ~Ι ουσχερειών &.νεφoOι~σμoσ.

Εϊς την περιοχην όψ.

2285

(ΜΑΛΕΣΙΟΒΑΣ)

ινέργει~ εκκ~θ~ρΙ

σεως τών Β. Δ. α.ντερεισμάιτων δεν εσχεν α.πoτέλεσμ~ ώς κ~ι τοιαύτη κα.τα. ΠΕ ΣΤΑΝΗΣ. ΓΕΝΙΚΑ Κα.φός α.ίθριος, πλην το ψσχος δριμυ εΙς τα. μεγάιλα. ϋψη. Ή εχθρικη α.εροπορΙα. δραστηριωτατη κα.θ' δλην την ήμιξρα.ν.

ΧΠΙ.

ΜΕΙΩΣΙΣ

ΛΟΓΩ

XIONOefEAAQN

ΔfΝΑΜΙΚΟΤΗΤΟΣ

ΜΕΡΑΡΧΙΩΝ ΓΡΑΜΜΗΣ ΜΑΧΗΣ. Ό Έπιτελάρχης του Σώματο; Στρατοϋ &.πεστάιλη εΙς "Ιωάνντνα, ενθα. δ

ΆΡXιστράΤΎJγoς, κομΙζων την Α.Π. α.υστηρώς &'π6ρρητον

412) 1355) 28-12-40

ά.να.ψοράν, εχοuσα.ν οδτω:

Α' Σωμα Στρατοϋ

ΈπιτελεΤον ΓραφεΤον ΠΙ 'Αριθ. Πρωτ. Α.Π.

412) 1355 Αδστηρώς Άπ6ρρητος

Σ. Δ.

28 Δεκεμ6ρΙου 1940

ΠΡΟΣ ΓΕΝΙΚΟΝ ΣΤΡΑΤΗΓΕΙΟΝ

(ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΠΙ .α.) Λα.μ6άνω την τψην να. όπ06άλω &.να.φορα.ς τών Μερα.ρχιών ΠΙ κα.Ι ιν

επι τής καταστάσεώ; των καΙ ν' &.να.φέρω δτι κα.Ι 'i) Π ΜεραρχΙα. τα.ς ~δτα.ς δυσχερεΙα.ς &.ντιμετωπΙζουσα. εΙς την α.ύτήν προς τα.ς ~τέρα.ς Μερα.ρχΙα.ς κα.τιΧ στασιν EδρΙσκετ~ι.

Το Σ. Στρα.του μη ον ενήμερον ουτε της καταστάσεω; τοσ Στρατοϋ γενι κως ουδε του εχθροη, οεν δύναται να. όπο6άιλΥ} ύπεύθυνον γνώμην της περαι τέρω στάσεωτ,

Πάντως δεν Qύνα;ται να. πα.ρΙΟη δτι ~ σuνεXης &.πομάκρuνσtς ~μωy έκ των 6άσεών μα;ς θα. πολλαπλασιάση πρoφ~νως τ~ς ΟuσχερεΙα.ς, εν ώ έξ &.ντιθέτοι> ~ σύμπτυςις του εχθροσ προς τα.ς οάσεις του ,ενισχύει τ~ δuν~τ6τητά.ς του.

<Επομένως, ειπικεΙμενοι &.γωνες σοοαροΙ προς διάρρΥ}ςιν της &.μυντικης τοποθεσίαξ Αόλώνος, .ην θετικα.Ι πλ'ηροφορΙα.ι φέρουσιν ώΡΥα.νωμ.έν'ην &κ τών

προτέρων καΙ συμπληρουμένην Τίδη !ν τ'Y,j YEYLΚo'Y,j γρα.μμ'Y,j ΛΟΓΓΑΡΑ

ΡΕ

208

ΡΑΜΙΤΣΑ

5γκος ΓΚΡΙΜΠΆ

κιο

ΑΩΟΣ, &.παιτοσν δυνάμεις &-

κμα.ία.ς κα.ι εψάοιιχ σο6α.ρά, τ~ δποΤα. 'ή ενεστώσιχ κα.τάστα..σις του Σ. Στρατοϋ

δεν εξα.σφα.λίζει, κυρίως δι~ τrιν μεγάλην ~λλειΦιν κτηνών. Άλλιk κα.~ ~ μεγίστη στρα.τηγικrι σημα.σίιχ της Αολώνος, ~ κιχτάλ ηψι; τής δποίας θ&: εχη &.σψαλως σο6α.ροτάτιχς δι~ τον &.ντΙπα.λον καΙ τον όλον &.γ6> να συνεπείας, δεν έπιτρέπουσιν &.να.κοπήν, &.λλιk συνέχιοιν τοΟ &.γωνος δια,

νωπων δυνάμεων καl &.ψθόνων μέσωντιk δποΤα μόνον το α.νώτερον κλιμάκιον είναι εις θέσιν ν~ εκτιμήση, ε&:ν διατ!θενται Τι σχι. Άλλ&: κα~ άν &.κόμη νέα.ι δυνάμεις δεν είναι δυνα.τΟν ν~ εξευρεθωσι 'ή ~

lJ.εσος συμπλήρωσις των υψιστα.μένων ελλεΙΨεων εΙς προσωπικόν κιxt κτήνη θ&:ειπιτρέφη εΙς τό Σ. Στρατοσ νιk συνεχίση τrιν προσπάθειάν του, &νευ δια.κο πης.

Γ. ΚΟΣΜΑΣ Άντιστράτηγος

Έπ~ πλέον, έντο-λ'Ώ μου, δ Έπιτελάρχης ητήσα.το

παρα, του

Γενικοσ

Στρατηγείου να διιχτεθη εΙς το Σ. Στρατου μΙιχ Μεραρχίιχ, το δυνα.τΟν τα.χύ τερον και δτι το Σ. Στρατοϋ &'νελά.μ6ανεν υπευθύνως, &.νεξαρτήτως της εξελί

ξεως των Επιχειρήσεων ,εν τφ τομε] τοϋ Β. Σ. Στρατοϋ, να. καταλάι6η τrιν ΑΙ ΛΩΝΑ, ε&:ν ένισχύετο δια. της Μεραρχίας ταύτης.

Ό Άρχιστρά.τηγος υπεσχέθη τrιν διάθεσιν μ,ια.ς ΜεριχρχΙας δι&: τον α.νω-

τερω σκοπόν.

Έν τούτοις μετά τινας ~μέρας το Σ. Στρατού επληροψορεΤτο δτι δεν ~τo δυνατη 'ή διά.θεσις τ1jζ Μερα.ΡΧΙΙΧζ.

Δ ε κε μ

6Ρ

Ι ο υ

Δι&: της υπ' α.ριθ.

A.ll. 419) 132) 29-12-40 Δια.ταγijς

τοσ Σώματος Στρα

τοϋ το 240ν Σύνταγμα Πεζικοσ (του "Αποσπασματω; ΛΙΟΙΜΠΑ)ευρισκόμε

νον εΙς την περιοχήν ΚΟΙΤΣΙ

ΦΤΕΡΑ

ΤΖΟΡΑ ετέθη εΙς τrιν διά.θε

σιν της ΠΙης Μερα.ρχία.ς, της διαθέσεω; ταύτη; εγκριθείσης όπο τοϋ Γενικου Στρατηγείου.

Ή εχθρικ~ &'εροιπορΙα κιχθ' δλην την llμέΡα.ν ιiνέπτυξε πρωτοψα.νη δρα στηριότητα εφ' δλου τοϋ μετώπου του Σ. Στρατοϋ,

Έξετέλεσε επα.νειλημμ,ένους 60μ,6α.ρδισμούς, α.πο

καθ' δλων των κατωκημ,ένων τόπων

'Xal

ωρας μέχρι

16.30'

πα.ρα.πηγμά;των τ/ς κοιλά.Οος ΔΡΙΝΟΥ.

Έ60μ6αρδΙσθη δ Σ. Δ. του Σ. Στρατού (χωρΙον ΔΕΡΒΙΣΆΝΙΙ μ,ετω τινων

θυμάτων δπλιτών 'Xιxt χωρικών)

ΈπΙσΎ)ς Mo,μ6ιiρδισε κα,ι !πολυ66λ'φεν α.πο τ/ς θα.λ&.σσης μέχρι τοη Α !

ΩΟΥ (μέτωπον Σ. Στρατοϋ)

τ-ην γραμμ..-ην μ.ά.χ1jς καΙ τα. μετόπισθεν των Με

ρα.ρχιων.

209 14.

KOmιA:

ΕΛΛΒΝΙΚΟΙ

ηΟΔΕΜ:ΟΙ

ΠΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ ουοεν ά,ξ~oσημε[ωτoν. Έχθp~κ~ έπ[θεσ~ς ΜΠΟΛΕΝΑΣ ά,πεκρούσθη.

ΈχθΡtκός στόλος έκ.

ιiντtτορπtλλtκων ~60μ6~ΡΟtσε ιiπό

15-16.15'

πε

pιoχ~ν Χειμάρα.ς ιiνεπιτυχώς.

IVMEPAPXIA ουοεν ά,ξΙΟΟ'Ύ)μεΙωτον. ΕΙς το &.ριστερΟν &6ελτιώθησαν α.ι κα.τεχόμενα.ι θέσε«. ΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ ουοεν άξιοσημε[ωτον.

ΕΙς πεpιoχ~ν ΠΕΣΤΑΝΗΣ άπεκρούσθη έχθpικ~ έπίθεσιτ. ΓΕΝΙΚΑ Ό κα.φΟς κα.λός, άλλα. το ΨΟχος έξα.κολουθεΤ Ορφ.υ εΙς τα. μεγσ.λα. δψη.

Δ ε κ ε μ

6Ρ

Ι ου

<Η έχθpικ~ άεροπορΙα. έξεo~λωσε κα.Ι κα.τα. τ~ν -ημέρα.ν ταύτην δλω; έξα.ι ρετικ~ν ορα.σιν έψ' δλoκλ~poυ του μετώπου του Σ. Στρα.τού. Έ60μ6άροισε κα.Ι έπολυ l6όλησε τα. τμ~μα.τα. τΎjς γpα.μμΎjς μά.χης, χωρία

, "

'ό κα.ι απαντ« τα. μετ πισ θ εν.

<Η ορα.σις τΎις l&χθΡικΎις άεροπορΙα.ς κα.τα. τα.ς -ημέρα.ς

op[ou,

κα.Ι

Δεκεμ

τελεΙως άσυν~θης, άπεδ6θη εΙς α.ψιζιν κα.Ι συμμετoχ~ν τ'Yjς Γερμα.νικΥ)ς

&εροπορΙα.ς. <Η πλα.ζ ένος εκ τών καταρριφθέντων εχθρικών άεροπλάνων Εψε ρεν οίκον κα.τα.σΚΕυΎις Γερμα.νικόν κα.Ι τα. στοιχεία ταυτότητα; τοϋ ά.εροπλάνο\)

εΙς τ~ν Γερμα.νικ'ήν. ΠΙ ΜΕΡ ΑΡΧΙΑ ΈΠLθεΤΙΚΥI lενέργε~α. κα.τ~ ΣΚΟΥΤΑΡ ΑΣ οεν εσημ.εΙωσε πρόοδον,

ΕΙς τ~ν κοιλάδα. ΣΟΥΣΙΤΣΑ π. τ~pησις έπα.ψΎjς έπ] τών α.υτών θέσεων. Έχθρικος στόλο; έ60μ6άρδισε τ~ν 21ην &ρα.ν τ~ν παραλίαν άπο ΜΠΟΡ· ΣΙ μέχρι ΧΕΙΜΑΡ ΑΣ.

IVMEPAPXIA ΕΙς το άριστερον (πεpιoχ~ν ΝΙΒΙΤΣΗΣ) συνελήφθησαν τοι , ων

ΕΙς

α.Ιχμάλω

ΆξιωματικοΙ καΙ εΤς ΔιoικητΎjς Τάγματος.

'tIO

·O,εξι~ν μικ.ροενlέlργεια. ι πlρος κα.τάληΦιν όψωιμά.οτων Α. ΛΕΝΤΟΥΣΙ

μ~ σημειώσασαι ά.ξιόλογα. ά.ποτελέσμα.τα..

210

223

ΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ Εις το &ριστερόν (περιoχ~ 926-ΜΠΕΝΤΖΙΑ) &πεκρουσθησαν επιθέσεις του έχθροi}.

ΈνέΡΥεια &μέσως Δ. ΔΡΙΝΟ! πρός κατά.ληψιν του

AIOrZATI ιiπH;ω··

σε πενιχρά. ~πoτελέσμα.τα.. <Η &ντΙδρα.σις τοϋ έχθροσ Ισχuροτά.ΤΎ/.

'Επ] του λοιποϋ μετώπου οόΟεν αξιοσημεΙωτον. ΓΕΝΙΚΑ

Καιρός α.'ίθριος, πλην τό ψΟχος optμou εις τα. μεΥά.λα. δΨη. Νέαι δuνάμεις τοΟ έχθροΟ εσημειώθησα.ν έπ] της γρα.μμης μάΧΎ/ς.

Δ ε κ ε μ.

6Ρ

Ιου

ΠΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ Τό αριστερόναπέκροuσε τ~ν επιορομήν &ρμά.των, σuλλα.60ν εν έξ α.υτών. Έπί του λοιπο\) μετώπου κα.τάστα.σις αμετά6λητος.

Εις ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΝ σuνηντήθη δ Διoικητ~ς τού Σ. Στρατού μετά. τοϋ Διοικητου της ΜεραρχΙας. Κατά τ~ν σuνάντησιν ταότην απεψα.σΙσθη ή δλοκλή

ρωσις κατα.λήψεως της ΣκοrΤΑΡΑΣ καL Τι διατήρησις τοϋ καταληψθέντος εδά.ψοuς.

IVMEPAPXIA Μικροενέργεια.ι α.νε!) σ06αραις σημασΙας.

ΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ Άντα.λλα.γη πuρών Πuρο60λικοΟ κα.Ι ΠεζΙΚΟύ εψ' δλου τού μετώπου. ΓΕΝΙΚΑ Καιρός λΙα.ν ψυχρός.

Το Σ. Στρατοϋ εκ πα.ρα.λλήλο!) πρός τας μερικας Δια.τα.γα.ς επιχειρήσεων) &τινα.ς εξέδιδε καθ' έκάστην προς όλοκλήρωσιν τού τελικού αντικειμενιΚΟύ σκο

πού (κόμ60ς ΤΕΠΕΛΕΝΙ, δγκος ΚΟΙΤΣΙ

ΠΗΛΙΟΙΡΙ) εξέδωκε διατα

Υα.ς μειώσεω; εις Μναμιν τών Στρατηγείων, υπηρεσιών καΙ σχηματισμών Μ. Μονά.δων πρός ένΙσχυσιν τών μαχΙμων α.ότοϋ Μονά.8ων, αίτινες υπέστησα.ν με Υάλην oιαρρo~ν α.νΟρών κα.Ι κτηνών, α.π06λέπον σταθερώ; εις τήν δια.τ/ρησιν~ κα,τά. το δuνατόν, πλήρους της μα,χΙμοu Οuνά.μεως κα,Ι

μα.χητικης ιiξΙα.ς τ6}'~

Λόχων καΙ Tcι.γμιΧτων.

Καταχωροϋντα; κατωτέρω ώς ~χoυσιy, α.ι υπ' αριθ. Δ.Ε.

100

καΙ

101

διασωθεϊσαι.

211

Α' Σωμ.α. Στρατού

Αόιπηρώς •ΑπόΡΡ'ητος

ΈΠLτελεΤΟΥ ΓραψεΤΟΥ ΠΙ Δ.Ε.Ι00 ΔΙΑΤΑΓΗ Ι)

ΛόΎΨ αοπώσεω; 'Κι~Ι π,ρος ~ΥCΙJσυγκρότ/lσιlν άιποισόρω τήrν ΙΥ Μεραιρ

χΙαν εκ τrjς πρώτη; Ύραμμrjς καΙ &ντ' αnJτrjς είσέρχετα; εΙς τον &γωνα ~ ΥΠΙ ΜεραρχΙα.. Π) ΊΙ ΥΙΙΙ Μερcx.ρχΙ~ θέτουσα εΙς 'XιLVYjcrLV απο της νυκτΌς τΎjς σ~μερσ'~

ΟLαΟΟχLκως τα. Tμ~ματ~ Τ'fjς θ' &.νΤLκαταστ~σ'η τα. τοιαϋτα ΤΎjς ΙΥ ΜεραρχΙσ.ς σuμφώνως δοθείσαι; προφορικαΤς δΟ'ηγΙαις. ΠΙ)

Άποστολή ΥΙΠ ΜεραρχΙας, συμφώνω.; πpOςέπα.κ.9~oυθoίισας δοη

γΙα.ς.

ΙΥ) Πυροοολικον ΥΠΙ ΜεραρχΙας. Το τελοϋν ΎJo'Y) εΙς oι~θεσιν ΙΥ Με ραρχΙας Πυροοολικον επανέρχεται εις ΥΠ! ΜεραρχΙαν. 'Επ] πλέον τούτο')

μοΤρα ΠυρΟΟολικοΟ τοϋ δργcx.νικοο ΠuροοολικοΟ τΎjς ΙΥ Μερα.ρχΙας. Υ) 'Ή; ΙΥ Mερ~ρχΙα, oιαooχικιj)ς ιΙ>ζ &.νω'tέρω cX;ντικ~θ,ι~'αμέν'Υ), θα., cruιy κεντρφθ'ίj ώς'Κι~τωθι :

α') Σύνταγμα ΠεζικοΟ, το δλιγώτερον οοκιμασθέν: ΕΙς περιοχήν ΤΣΕΠΑΠΛΙΕΣΑΤΙ

ΠΡΟΝΙΓΚΙ

1t:f()NH

ΚΑΡΔΙΚΙ εΙς Oι~θεσΙν μου.

ο') Ή ύπόλοιπο; ΜεραρχΙα, εΙς Οιά.θεσιν Ι'ενυωϋ Στρατηγείου, ιΙ>ς κατω τέρω:

Μά.χιμοι Μονά.Οες έαατέρωθεν ΔΡΙΝΟΥ εΙς περι,()lx~ς

ΝΕΜΙΙΡΑΒΙΤΣΗΣ καΙ ΣΩΦΡΑΤΙΚΑ

AI)\P::rOXOBO

ΦΡΑΣΤΑΝΙ'ΎΠ'Υ)ρεσΙαι νοτΙως

ΓΙΩΡΓΟΥΊ7ΣΑΔΕΣ. Σ. Δ. ΜεραρχΙας, τ~ έκλoγ~ Τ'fjς.

Σ. Δ. Τ~

ΔεκεμορΙου

1940

Γ.ΚΟΣΜΑΣ

ΆΥΤLστριχ.Τ'ηγος Α' Σωμα Στρατοl}

Προσωπικα]

Έπιτελε.Τον Γραφε.τον ΠΙ

'Απόρρ'fjΤΟΙ

ΟΔΗΓΙΑΙ ΙΙΡΟΣ ΤΟΥΣ ΔΙΟΙιΚΗΤΑΣ ΤΩΝ ΜΕΡΑΡΧΙΏΝ Ι)

Π Ρ ο θ έ σ ε t ς

Σ.

Σ τ Ρ α τ ο σ:

Συντονισμός; των περαιτέρω

ένεργ~ιωy μετα. των 'tQO :Β,' Σψμrιτoς.

Σuμ.πλ'ήρωσLς των πά.σ'Υ)ς φύσεως ηλεΙΦεων εΙς &νορας, κτ'ήν'Υ) κα-Ι όλLΚQV

212

κ~l ά.ν~σuyκρότησις μονιΧ8ων επι σκοπφ ταχεία; συνεχίσεω; έπιθετικων ενερ Υειών.

Έν ά,ναμον1j &νωτέρω.

α) T~pησις τ~ς ~δη κατεχομέΥΎ]ς Υραμμης επαψης, 6ελτιουμένης, OLCt τοπικών ένεΡΥειων. Διατήρησις εν πάσv

6') ΚΟΥΤΣΙ

περιπτώσει της τοπσθεσίατ:

ΚορυΨΟΥραμμ-η ΚΟΥΡΒΕΛΕΣΙ

llHAIOrPI -

ΧΟΡΜΟΒΑ

ΜΑΛΕΣΙ

ΟΒΑ.

Π)

Δ ι α τ ri ξ ε ι ς

κ α

1 Ά π ο σ τ ο λ ~ Ι: Αριστερα · ΠΙ Με

ραρχΙα. θα οιατηρ'ήση την κατεχομένην Υραμμην έπΙ κοιλciοος ΣΟΥΣΙΤΣΑ.

θα 6ελτιώση το ά.ριστερΟν ά.πωθοσσα ΤΟΥ έχθρον ουτικως των όφωμάτων ΝΕΟΓΛΩΣΣΑ

ΚΟΡΙΝΤΟΝΙ, εφ' ών να στηριχθη Ισχυρώς.

Μετα βελτΙωσιν ά.ριστερ()ϋ, ~ν τών τεσσάρων ΣυνταΥμ!iτων της θ' &.χθή εις πιφιoχη'ιl Ν. αόχένος ΜΑΛΙ

ΤΖΟΡΕ εΙς διιΧθεσΙν της.

'Έτερον, το πλέον οο,κιμασθέν, εΙς περιοχην ΠΙΚΕΡΑΣΙ

ΣΑΣΑ'Ι'

ΛΟΥΚΟΒΑ εΙς διιΧθεσΙν μου.

νπι ΜεραρχΙα. Θα. έςασψαλΙση την κατοχην τωνκα.τωκημένων τόπων ΓΚΟΥΣΜΑΡΙ

ΝΙΒΙΤΣ,Α

ΠPOnκONA!TI

ΛΕΝτοrΣ,J έπ:ιζ~τ'oη

σα. την προώθησΙΥ τμημ«των ΤΎ/ς έπΙ α.υχένων έκα.τέρωθεν ΚΕΝΔΕΡΣΙΤΣΑΣ, χωρΙς να εμπλα.κη εις ά.Υωνα. ψθoρiΧς κα.τ' α.υτοϋ.

Π Μεραρχία: Θα ιΕ.πιζητήση την έκΧ-~θιXpίσιν τής περιοχης ά.νά,τbλΙκ(j'jζ, ΖΑΓΟΡΙΑ ποτ. καΙ την βελτΙωσιν τών θέσεών της επι ύπολοϊπου μετώπου.

Να &.να.συyκρoτ~ση εψεδρεΙα.ς εΙς διιΧθεσΙν της.

'Όρια. ζωνών ενεΡΥεΙα.ς: Μεταξυ ΠΙ κlΧΙ νπι Μερα.Ρχι6)ν ΡΑΜΙΤΣΑ

ΣΜΟΥΘΙΝΑ-ΠΛΙΕΒΙΤΣΑ (α.πα.ντα εΙς ΠΙην Μερα.ρχΙα.ν) -ΚΟΥΤΣΙ ΣΚΙΒΟΒΙΚ (ά.μψότερα. εΙς νπι Μερα.ρχΙα)

ΤΣΑ (&.μφότερα εΙς ΠΙ Μερ.)

ΓΚΑΛΙΤΣΙ

(Π Μερ.)

ΠΙ)

ΚΟΛΟΝΙΟ (νπι Μερ.)

Γ ε ν ι κ α,

ΛΟΙ"-

Με-οα,ςυ νπι καΙ Π Mερσ.ρχ~ών: ΤΕΡΟΝΙΨΣΑ (1596)

1410

Δ ι α. τ ά ξ ε ι ς:

νπι Μερ.)

_ α.') Π~σα. ά.πόπεφα τοσ εχθροΟ

θ' ά.ντιμετωπισθη ά.ρχικως επι της Υρα.μμijςtπο:φης.

'Εν ()ία.O~πoτε ααταστάσει , fι τοποθεσία έπΙ της δποιας θ& θραυσθη οία δήπaτε εχθρικη ενεΡΥεια., δσον οήποτε ισχυριΧ, στοιχΙζεται σια. ΠΗΛΙΟΥΡΙ-·

ΚΟΥΤΣΙ

ΣΚΙΒΟΒΙΚ

ΜΑΛΙΣΠΑΤ

αυχένα ΣΕΦΕΡ

- ΑΓΑ-Ι-Τ

καΙ

&κεΤθεν Υρα.μμ1j επαφής.

6') ΑΙ Μερα.ρχία.ι να. δpϊα.νώσωσ~ν έπΙ τΥίς ϊPα.μ.μ;~ς ,ε,Πα.!ΡΥίς πλΥίρες σχέ διον τ:υρος καΙ να κα.λύΦωσιν &νΟρα.ς κα.Ι Βπλα. ε.ντός όρuγμσ:tων κιiΙ ;tpoxlΧ λuμμ&των.

213

Al Διοικήσεις τών Μεραρχιών νάι Ηέγχωσι την πρδοδον τών άινωτέρω εργασιών.

γ')

Al ΜεραρχΙαι νάι προοώσι OρασΤΎjpίως εΖς ιiνασυγκρόΤΎjσιν των μο

νάδων των, τάσσουσαι ταύτην εΖς πρώτην σειράν πρoτεραι6ΤΎjτoς, ώστε ταχέως το Σ. Στρατού νάι δύναται νάι συνεχίση την επιθετικήν του προσπαθειαν.

α') Κατάι το χρονικον αιά.στΎjμα τΎjς ιiνασυγκρoτήσεως, νάι εςασφαλισθ'ϊ'j εις &νορας καΙ κτήνΎj καλΊι στέγασιτ; οιατροφη καΙ ιiνάπαυσις, καταoαλλoμένrις πάσΎjς προσπαθεία; προς αιατήΡΎjσιν καΙ ενίσχυσιν τοσ επιθετικοσ πνεύματο; τG)ν τμ'Υ)μά.των.

Σ. Δ.

31-12-40

Γ. ΚΟΣΜΑΣ

Άντιστρά.ΤΎjγOς Έν συμπερασματι: Το Σ. Σ. έσυνέχισεν &νευ διακoπΎjς καΙ παρά τας πρωτοφανεϊ; εις ιiγρι6

τητα χιονοθυέλλας τας επιθετικά.ς του επιχειρήσεις καθ' δλον τον μ'ηνα Δεκέιι 6ριον δλOκλΎjρώσαν κατα το μέγιστον μέρος τους ταχθέντω; &ντικειμενΙΚΟΙJ;

σκοπους καΙ εν πολλαΤς όπερ6ά.ν τούτους. Ούτω ~ ΠΙ Μεραρχία πρσωθήθη ει;

αοτην ταϋτην την κοιλάδα ΣΟΥΣΙΤΣΑ φθάσασ« μέχρι ΒΡΑΝΙΤΣΗΣ κα~ ΜΠΟΛΕΝΗΣ. <Ή ΔΙOίΚΎjσις τΎjς ΜεραρχΙας ταύτης, κατανικήσασα εν

αοτ'Ώ,

πρό τΎjς lερόΤΎjτος τοσ διεξαγομένου 1,γώνος, πα.σαν άνθρωπίνην αδυναμ.ίαν, os.ν

εδίστασε να πpoβΎj εις ανηκατά.στασιν_ ανικά.νων Διoικ'ήσειuν. <Η ιν Μεραρχία δμοίως κατέλα;οε τους ταχθέντα; αδΤ~ &ντικειμενικους

!:iκοποUς. Έαν α] επιδιώξεις τοϋ Σ. Στρατοϋ εν τ'Ώ ζών"Q ταύτη; δεν έπραγμα τοποιήθησαν εν τα/. συνόλφ, τοϋτο &ποοοτέον εις τας σφοδράις χιονοθυέλλας αϊ

τινες ύπερ πα.σα.ν &λλΎjν Μονά.δα. επλΎjζαν την Μερα.ρχία.ν ταύτην. <Η ΙΙ Μεραρχία &πέδωσεν ιiπoτελέσματα &νά.λογα προς τΊιν [κανότητcι

τών ύφισταμένων Διοικήσεων. Ούτω τα "Αποσπάσματα ΖΑΓΟΡΙΑ καΙ ΣΕ ΦΕΡ

ΑΓΑ'Ι'Τ &πέCωσαν το μέγιστον δυνάμενον ν' ιiπoδoθή εργον, οεν συ

νέβΎj δμως το rf!;τ6, &μέσως Α. ΔΡΙΝΟΥ εις περιοχΊιν ΛΕΚΛΙ, ώς δεάντω; ε τονίσθη εΙς το &ντίσΤΟΙΧΟΥ μέρος παρόντο; ~μερoλoγίoυ

XIV.-

(28

Δεκεμβρίου)

ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΕΙΙΙΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ. ΕΠΙΤΕl' ΧΘΕΝΤΑ ΑΠΟΤΕΔΕΣΜΑΤΑ.

Μην

"Γα ν ου α ρ ι ο τ

1-10 <ο &χθρ6ς, λ6γφ τ'ijς Οια.γρα.ψομέν'ης σοΟα.ρα.ς &.πειλ'ijς εν τ~ κατευθϋνσετ

τοϋ Σώματο; Στρατοϋ, συνεχίσω; α.νευ δια.κοπής τάις 'Επιθετικας cι"δτoσ έπι χειρήσεις όπδ σφοδροτατα; καΙ πρωτοφανεϊ; χιονοθυέλλας, τόσον εΙς τον άρει-

214

'10'1 ογκον τής μεγάλης κορυφογραμμης ΚΟΙΡΒΕΛΕΣΙ, δσον καί κα-τα μηκος

τΎjς κo~λ&ooς ΣΟΥΣΙΤΣΑ κατηύθυνε επειγόντως δια θαλ~σσης καt &έρος σο6α ρας ενισχύσεις εναντι του Σώματο; Στρατοϋ. Οϋτω διεπιστώθη άπολϋτω; ή παρουσία επί πλέον των καθημερινως &.ψι κνουμένων &.νεξαρτ-ήτων Ταγμά,των του καΙ ή παρουσία Μο νέων Μεραρχιων

της Μεραρχίας ΜΠΡΕΝΕΡΟ εις περιοχην ΝΙΒΙΤΣΗΣ

ΣΑΛΑΡΙ καί έτέ

ρας εις την κοιλά.δα ΣΟΙΣΙΤΣΑ. την 6ην 'Ιανουαρίου ελ1jφθησαν α] Α.Π.

5141) 6-1-41

δδΎjγίαι του Γενι

κοίί Στρατηγείου περ] &.ναστoλΎjς τών έπτθετικών επιχειρ-ήσεων καί μεταπτώ σεως εις &.μυντικην στασιν.

τα &.ναφερόμενα εν τ~ lεκθέσει τοΟ Γενικου Στρατrιγείoυ εΙς το σημείον τοϋτο δτι τα επιτευχθέντα μέχρι τότε &.ποτελέσματα υπο του Στρατοϋ έκστρα

τείας ίκανοποιουν εν μέρει τας προθέσει; τοϋ Γενυωϋ Στρατηγείου οεν &.νταπο κρΙνονται εις την πραγμ. ατυωτητα είς δ,τι &.φορα. τουλάχιστον το Σώμα Στρατοϋ. Το Σωμα Στρατού Εξ rδίας πάντοτε πρωτο60υλίας ,ενεργουν, 5χι μόνον τον καθορισθέντα &.ντικειμενικΟν σκοπον είχε πραγματοποι-ήσει κατ~ το πλείστον χιχ.ί μάλιστα προ τΎjς λ~Ψεως των σχετικών δδrιγ~ων του Γενικου Στρατηγείου, &.λλά. πολλά. περισσότερον τούτου επέτυχε, η ,επεζ-ήτησε. Oδτω~ διά. μεν τοσ &.ρ~

στεροϋ του ε,rσΎjλθε εις αότην ταύτην την κοιλάδα ΣΟΙΣΙΤΣΑ ψθάσαν

χρι ΜΠΟΛΕΝΑΣ

Ili-

ΒΡΑΝΙΤΣΑΣ, ενφ ή &.ποστολ-ή του τφ καθώριζεν άπλην

επιζ'ήτησι ν διανοίξεως της κοιλάδος, τουθ' όπερ εξΎjσφαλΙζετo ή κα.τοχη του πολυ

δπϊσω των χωρίων τούτων κειμένου συγκροτ1jματος ΚΟΙΤΣΙ. Δι~ οε τοσ κέν-

'τρου έπεζ~τησε νά. πρoωθ-ήσΎj την διάταξίν του πολυ Δυτικώτερον ΤΕΠΕΛΕ ΝΙΟΙ κα] έπεζ~τησε την κατάληψιν τοΟ αόχένος καΙ χωρίου ΣΛΛΑΡΙΑ, προς

&.ποκοπην τών μετόπισθεν του κόμοου ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΙ καί επΙτευςιν σ06αρο τατου Στρατηγικοσ &ποτελέσματος. Έπειδη οε &.μcρoτεραι αΕ ενέργειαι αδται, δηλαδη ή εΙσοδος του ογκου εις κοιλάδα ΣΟΙΣΙΤΣΑ, δσον καί ενέργειαι πρbς ΣΑΛΑΡΙΑ, εξ~ρχoντo της &.ποστολης του Σώματο; Στρατοθ, το τελευταίον του το τά.ς πρός τά.ς Μεραρχίας του υπ' &.ριθ. Α.Π. καθορίζονται

&.ποοτολα.ί πέραν των διατεταγμένων

γείου όπέ6α.λεν

καί

υπό τοα Γενικου Στ Ρ ιx.τ"tI

πρός εγκρισιν εις το Γενικον Στρατηγεϊον

αδται διά. της υπ' &'ριθ. Α.Π.

14185) 21-12·40

Δισ.τα.γά.ς, δι' 6)'J καί ενεκριθ-ησαν

ΔιαταγΎjς του, οι' f)ς, επt πλέον,

τό Γενικόν Στρατηγείον συγχαίρει την δρα.σιν του Σώματο; Στρατοϋ. 'Ι'οϋτο

επραττεν διάτι, εκ τ'ης κlΧθoριζoμέν-ης εις το Σωμα Στρατοϋ &ποστολης (επιζ+ι τ-ησις διlΧνOιςεως κοιλά.δος ΣΟΥΣΙΤΣΑ Νιοη

κατάληψις ΚΟΜΒΟΙ ΤΕΠΕΛΕ

είχεν κlΧθOρισθΎj μέχρι τοϋδε δι~ των ίδΙων δδηγιων, μόνον δ ενδιά

μεσος: Κορυφογραμμη ΣΚΙΒΟΒΙΚ ΦΕΡ

ΜΑΛΙΣΠΑΤ

ΜΠΟΤΖΑΕΤ

ΣΕ

ΑΓΑ' Ι'Τ καί δστ«; είχε καταλψpθΎj πρό τής λ -ήψεως των δο-ηγιών τοϋ

Σώματο; Στρατοθ, Τον κόμ60ν ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΥ, τόν δΠΟΤΟΥ, ώς ελέχθη, εΤχε χα,τα. χιλι6μ. ιiπo Δυσμων ύπερ6ή οεν ήτο εφικτον νά. κιχ.ταλά.6-η οι' εντοπισμένης ,ενεργεία.ς

ιiλλά. μόνον Οιά. συνοεοοοσμέν-ης τοιαότ-ης μετά. του Β' Σώματος Στρατου. 21δ

Τον σι>νΟι>σ.σμΟν τοΟτον, δι& τ-ης δργανώσειω; ~νια.Ια.ς Διoικ~σεως των έκα.

τέρωθεν ΑΩΟΙ δρώντων Τμ:ημ.ά.των Α' καΙ Β' Σωμάτων Στρατοϋ κατ' έπα '1άλΎjψιν εζ~ΤΎjσε το Σωμα. Στρατοϋ, οι' επανειλΎjμμένων εγγράψων και τηλε γραψικων κρι>πτογραψικων &.ναψορων ΤΟι>, ώς κα.Ι &.πΟ ΤΎjλεψώνoι> συνεννοήσεων τόσον του 'Επιτελάρχσυ του Σώματο; Στρατοϋ, οσον κα.Ι τοο ΔΙOΙΚΎjΤOO τοΟ Σώ

ματο; Στρατοϋ μετ& των &ρμοί:Ηων οργάνων του Γενικου Στρατηγείου καΙ δστι; σι>ντονισμος &'ναγνωριζόμενος, ώς μόνος επι6ε6λΎjμένoς, ουδέποτε έν τούταις ε πραγματοποι~θΎj. Πτώσι; ταυ ΤΕΙΙΕΛΕΝΙΟΥ, α.νει> συντονισμοϋ τούτοι> &.π~τει δι& το Σι.ϊ>

μα. Στρατού 6ιαίαν Οιά.6ασιν του ποταμοϋ ΑΩΟΥ, Ινα οδτω πρoσ6άλλΎj τον κόμ

60'11 ΤΕΙΙΕΛΕΝΙΟΥ οι& τμΎjμ.άτων ΤΟι> έκατέρωθεν του ποταμοϋ, Άλλ& τοιαθτα μέσα οια6άσεως οδτε διέθετε το Σωμα Στρατοϋ, οϋτε ~Oύνατo ν' &.να.λά.OΎj τοι

αύτα; επιχειρ~σεις εν τ1) ζών1/ ξένοι> Σώματος Στρατοϋ. Έν τούτοις, πλέον fι άπας, τμ~ματα του Σώματο; ιiπώθΎjσα.ν εχθρικ& τοταθτα, Β. ΑΩΟΥ, όφιστά μενα σuνεχη α~μoρραγίαν ύπο του εχθρου, κατέχοντος δεσποζοόσα; και έπυφα

τοϋσα; θέσε«; επί της οεξΙliς του ποταμοϋ OχθΎjς. (ZώνΎj Β.Σ.Σ.)

"Αλλω;

τε, α.νει> και της κατοχ-ης των Α. του ποταμοϋ ΑΩΟΙ κλιτύων του

οροι>ς ΣΕΤΕΛΙ δεσποζουσών, εκ του εγγύς, του κόμ60Ι> ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΥ, καθ[

στατο πρo6λ'Y]ματικ~ ~ oιαΤ~ΡΎjσις του κόμ60Ι> ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΥ και &.νέψικτο; ~ εκμετάλλευσις τ-ης &μαςιτ-ης ΤΕΙΙΕΛΕΝΙΟΥ προς ΑΥΛΩΝΑ. Έν σuμπ ε ρά.σματ ι το Σωμα Στρατου ύπερέδαλλε δι& των ιiπoτελεσμά.των των ιενεργειων του τάς προθέσεις και προσδοκίας του Γενικου Στρατηγείου και πάντοτε σταθερως ΠΡΟ'Υ]γεΤτο -α.υτωιι. Έάν τά &.ποτελέσματα ταϋτα οεν όπηρξαν ~κανOΠOΙΎjτικά καΙ α] Επιοιώξεις

του Σώματος Στρατοϋ δεν ιέπραγμα.τoπoι~θΎjσαν εν τφ συνόλφ, οφειλεται του το οχι μόνον εΙς τά παραδεχόμενα όπο του Γενικου Στρατηγείου αϊτια χιονο θύελλας, ενΙσχυσις του εχθρΟύ κλπ., &.λλά καΙ εΙς άλλα σο6αρά αιτια, &.νεξά.ρ

τητα πάσΎjς θελ ~σεως, τ& όποΤα δεν θά πρέπει νά παροραθώσι, Ταύτα Εν &.νσ.

κεφαλαιώσει είναι:

1) A~ σφοοραΙ καΙ πρωτοφανεϊ; εΙς &.γριόΤΎjτα χιονοθύελλα», α] ένσκ~Ψα σαι &'πο τοϋ δ'ευτέlρου 'οε'καηιιέρlοι> ΔεΚiεμOιpιΙoυ κα.Ι συνεx~σθ'εΤσα.ι ΚΧ1θ' δλον τΌν μ.ηνα τοϋτον εδρον το Σώμα Στρατου ε~ς πλ~ΡΎj &νά.πτυξιν της επιθετικ-ης του

Ορά.σεως έπ] του όρεινου oγκaυ ΚΟΥΡΒΕΛΕΣΙ. Παρά ταύτατ; το Σώμα Στρα του οόδέ έπ] στιγμήν έσκέψθΎj

'11&

διακ6φrι τον &'"({I)\I'1., &.λλά &.ντικαθιστων Με

ράρχοι>ς του, σκλΎjpως παλατον καΙ δοκιμαζόμενον, επέτυχε ν' &.νατρέψ'Υ] ίσχυ

ρον εχθρονεξ Ισχυρότατων θέσεων, ώργανωμένων εις μέγα 6ά.θος,

'11& σuλλά.

6Ύj πολλους αιχμαλώτους καΙ νά κυριεύσ'Υ] άπειρον πολεμικον ύλικόν. Έκ των

χιονοθυελλων τούτων έμειώθΎj λΙαν αισθ'Υ]τως ~ μαΧΎjΤΙΚ~ OUναμις του Σώμα.τος Στρατοσ.

«Η ιν Μεραρχία καΙ το εκ

χίας επι αΌχένος ΣΕΦΕΡ

Ταγμάτων &.π6σπασμα Πα.ς Μεραρ

ΑΓΑ'Ι'Τ σχεδόν έξΎjνεμίσθΎjσαν)

. ι

2) Ό εχθρός, εγκαίρως &.ντιλΎjψθεις τήν σ06αρόΤΎjτα ΤΎjς επιμόνου &.πειλης 21θ

τοϋ Σώματω; Στρατού, !ν τ1ι χα.τευθύνσει της ζώνης του, χατηόθυνεν έσπευσιιέ

νως οια. θαλασση; &νενοχλ~τως μεγά.λα.ς tνισχύσεις, &λλα. καΙ απο αέρο, καΙ ~y~τ6πισέ ταύτα; αποκλeιστικώς εναντι του Σώματος Στρατού.

3) ΟΗ I&xθρικ~ άεροπορία ανέπτυξε tξαφετικ~ν δραστηριάτητα εν τ'Ώ ζώ ν~ τοθ Σώματο; τα.ς τελευταία; ~μέρα.ς του Δεκεμ;ορΙου ΚιΧΙ τα.ς πρώτα; το!) 'Ιανουαρίου. ΟΗ τοιαύτη επέμ6ασις τής tχθρικής αεροπορΙας εν τψ συνόλφ της εντ~

ζιf)y~ τοΟ Σώματα; Στρατού, συμπέσασα με τ~ν μελλουσαν &.νΤΙΚιΧτά.στασιν τής

ιν ΜεριΧΡΧΙας (οδσης εν πλ'ήρ~ αoυναμΙ~ ν' αναλά6η περαιτέρω έπιθετικα.ς έπιχειρ'ήσεις λ6γφ μεγΙστης φθΟ'ρα.ς) ύπο τf)ς νπι, ~τις &πρ6κειτο να εκδη

λώση τον προς ΣΑΛΑΡΙΑ έλιγμόν, επεοράδυνε τ~ν ανΤΙΚιΧτάστασιν ταότην έπ~ ~μέΡιΧς ΚιΧΙ έπομένως καΙ την εκδ'ήλωσιν του έλιγμου. Δια τ~ν μείωσιν της ιtπιορciσεως τής εχθρΙΚής αεΡΟΠΟΡ[ιΧς εζητήθη κατ'

έπαΥΟΟληψιν , άvτ.ιιΟρlΧl:1rις Τής 'ήμ,ετέρας,αλλα ουδ,εν lεrέν'ε'το. Τοιαύτη ~τo 'ήεπι μoν~ του Διοικητοσ τοϋ Σώματα;

ΣΤΡιΧτου δια τ~ν θεραπείαν τής αίτήσεω ;

ταύτης, ώστε εζ~τησε κα.Ι ~λθεν εις τό Σ.Δ. το\) Σώματο; Στρατοϋ δ 'Άγγλος

Έπιτελάρχης της αεΡΟΠΟΡΙιΧς, δστκ; εις τα πικρα παράπονα τοσ Διοικητου του Σώματο; δια. τ~ν μη επέμΟιΧσιν της αγγλικής &'εΡΟΠΟΡΙιΧς, Ισχυρίσθη ΟΤΙ δεν τψ ~τo δυνατον να. &πέμ6η,. καίτοι είχε ιiερoπλάνα, διότι οεν ~ouναντo ταϋτα να. απογειωθωσι λόγφ της πλημμ..όΡιΧς ΧιΧΙ του λασπώδουτ του εδάφους των αερο δρομίων.

<ο εχθρικος στόλος, ανενοχλήτως ΚιΧί ουτος, &οομ6ά-ρδισε εΠιΧνειλημ

μένω ς τα.; θέσε«; μιΧς ΚιΧΙ ιoί~ ΚιΧτα. τ~ν εκδ'ήλωσιν του έλιγμου προς ΣΑΛΑ ΡΙΑ.

"Ητοτ, δ έχθρος παρουσίασε ενιΧντι του Σώματα; Στρατοϋ λίαν Ισχυρα. μέ-

σα, παση; φυσεωτ.

5) -

<Η ελλειψις &μιΧξιτης δΟου από ΜΠΟΡΣΙ

ΚΑΛΑΡΙΤΙ πα;ρηlμ.π6δ

,ιlcJ'ε

ΦΨΕΡΡ προς κοrΤΣΙ

το Σ.,Σ. να. ωθ"'ήση πρ'ος τ~ν κατεό,θυνσι'Υ τα,υπ;,)

Βαρύ Πυροβολικόν ΚιΧι τού; ,εν γένει ανεφοδΙιΧσμους ΚιΧι ύπεχρεωσε, ΟΙ' Ιδίων

μέσων, να. ΚιΧΤιΧσκευά.ση &μιΧξιτην τοιαϋτην μ~κoυς

ΚιΧί πλέον χιλιομ., ιΙ)ς

κατωτέρω εξιστορεΤτιΧΙ.

6) 00

χρονίζων &.γων τοΟ Β' Σ. Στρατοϋ Ν.Α. ΚΛΕΙΣοrΡΑΣ προ τη;

κορυφογΡιΧμμης ΦΡΑΤΑΡΙ

(1150-1220)

επέΌαλεν εις το Σ. ΣΤΡιΧτοσ μέγα.

&.νά-πτuγμιΧ Μετώπου, οια. τ~ν κά-λυψιν του δπσίου ΚιΧί τον σϋνδεσμον μετα. τοϋ

Β' Σώματο; Στρατοϋ απησχολεττο δλόκληρος ~ ΙΙ Μεραρχία ~τις επρόκειτο, κατα. το σχέδιον ενεργείας του Σώματο; Στρατοϋ, να. χρησιμοπο'ιηθη, κα-τα. το μέγιστον ιΧύτης μέρος Δ. ΔΡΙΝΟ! προς ΤΕΠΕΛΕΝΙ. Οδτω, ένφ τό Α' Σώμα. Στρα.τοσ εΤχεν, ώς έλέχθη, προηγηθ'Yj εΙς τΎjν κα

τά-ληΨιν του &.ντικεφενικοσ του σκοποθ, δστ«; τψ καθωρίζετο δια. των δδηγιG)v

τοΟ ΓενικοΟ Στρα.τηγείου της 12 ΔεκεμβρΙου, δ χρον[ζων άγων του Β' Σώμα.-

217

τος Στρατοϋ προς ΦΡΑΤΑΡΙ δεν &πέτρεψε

el; τοϋτο τότε, ουτε τελικώς, ν'

&χθη ι&π! της κορuψογραμμης ΣΕΝΤΕΛΛΙ, άιντικεψ.ενικΟν σκοπον τοθ Σώματος

τούτου οριζόμενον ύπο τοϋ Γενικοσ Στρατηγείου δια. τών αδτών δδηγιών της 12ης Δεκεμ6ρίοu.

Λόγφ τούτου ή διά.ταξις τοϋ ΑΙ Σώματος Στρατού

τροu) εύρέθη προωθημένη κατα

(άιριστεροσ

κέν

35---40 χιλιόμετρα. κα! το μέτωπον τοϋ Σώ

ματος Στρατοϋ άιντΙ να 6αίνη προς Β. εν τ'i,] ζών'Ώ της Πας Μεραρχίας έστρά

ψη προς Β. Α.

XV.-

ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ιν ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΥΠΟ νπι. ΟΡΓΑ ΝΩΣΙΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΚΑΙ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΙΣ ΜΟΝΑΔΩΝ.

Κατα το 10'ήμερον τοϋτο &γένετο άιντικατά.στασις της ινης Μεραρχίας ύπο της νπι.

'Η ιν ΜεραρχΙα συγκεντρωθείσα ΓΕΩΡΓΟΥΤΣΑΔΕΣ -

el; την περιοχην ΛΙΜΠΟΧΟΒΟΝ --

ΒΑΝΙΤΣΕ κα! τεθείσα ύπο τας διαταγα.ς τοϋ

Γενι

κοσ Στρατηγείου, ηρξατο της άινασuγκροτ'ήσεώς της. Το Σώμα Στρατοϋ κατόπιν τών δδηγιών τοϋ Γενικοσ Στρατηγείου περ! μεταπτώσεω; εις α.μuντικην στάσιν έξέδωκε διατα.γα.ς προς τα.ς ΜεραρχΙας περΙ

εξασφαλίσεως τών κατεχομένων θέσεων, τηρ'ήσεως του επιθετικοσ πνεό~ΤQς

δι' έπιθεταών .τοπικών ενεργειών καΙ α.νασuγκροτ'ήσεως τ6')ν Μονά.δων του. Προέ6η, προς τοϋτο, εις την διά.λυσιν δευτερευουσών ύπηρεσιών κα! σχη

ματισμών, ελάττωσιν τών δυνάμεων τών Στρατηγείων, μετάθεσιν δπλιτων κα.Ι κτηνών επι σκοπψ ένισχύσεω; τών μαχΙμων τμημάτων, συμπληρώσεω; τών

n·

λεΙΨεων εΙς δπλισμόν, κτ'ήνη κλπ.

ΓΕΝ ΙΚΑ

Καθ' δλον το 10'ήμερον σuνεχΙζεται ή κακοκα.φία μετα. Χ ιονοθuελλών ε~ς τα. μέσα καΙ μεγάλα δψ'Υ] κα! ραγδαιοτατων 6ροχων εις τα. χαμ'Υ]λά.. "Η &εροπο ρικη δρα-σις τοϋ εχθροσ &πΙσης συνεχίζεται δραστηρίωτ.

Καταχωρούνται ένταϋθα ώς εχουσι ν εκδοθεΤσαι κατ α. το 10'ήμερον τοστ? Διαταγα] τοσ Σ. Στρατοϋ, εύρεθεϊσαι εις χετρας συναδέλφου κα,! παραδοθεϊσαι ήμϊν.

•

--:.-...J(....•..()..•.••• !1.., _.....w..... ....... ~.....

218

Α' Σώμα. Στρατού

'Επιτελείον Γραφεϊον ΠΙ

Άπόρρητος

Α. Π.109

ΔΙΑΤΑΓΗ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ Π

ΠΙ, ΔΙΟΙΚΗΣΙΝ ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟΙ

(Χάρτ:ης

1 :50.000)

Το Σ,ώιμα Σψω,,:οΟ ,o~α τών Α. Ε. 101) 31-12-40 του καIΗώ'Ρ~σεν εκ παραλ λήλου προς τ~ν εξασψ&λ~σ~ν τών κατεχομένων θέσεων καΙ τ/ν &νασuyκρότησ~ν

τών Μονάδων, δπω; ~ μεν ΠΙ ΜεραρχΙα ί6ελτ~ώση τας θέσε~ς τοϋ άριστεροϋ της εν τ'Ώ παραλ~ακ'Ώ ζών'Ώ, ~ οε π Μεραρχία δμοΙως να 6ελτιώση τα.ς θέσευ; Α. ΖΑΓΟΡΙΑ.

Ή ΠΙ ΜεραρχΙα ηρξατο &πο χθες τ~ν πpαyματoπoΙησ~ν τών διαταχθέν των.

Το Σώμα Στρατοϋ κρίνει, δτι, σημαντ~κ~ 6ελτίωσ~ς τών θέσεων εν τ'Ώ ζιl> ν'Ώ τΎ)ς Πα; Μεραρχίας επέρχεται δ~α τΎ)ς καταλήψεως τοϋ κ6μ60υ ΜΆΛΙ

ΤΕΡΕΟΡΙ όψ.1170 (Ν. ΛΙΟΙΖΑΤΙ,

, y~κη

) εκuοσ~ς .

2500 μ. -

Χάρτης

1:50.000 Άλβα-

,,~

Δ~α τΎ)ς καταλήψεως τοϋ κ6μ60υ τούτου &παΥορεύομεν ε~ς τον εχθρον τ~ν

έπ~κo~νωνΙαν μεταςυ ΛΙΟΥΖΑΤΙ

ΛΕΚΑΙ, ως κρατοοντες υπο δραστικά

πυρά &μψότερα τα. χωρϊα ταϋτα καΙ τ~ν γέφυραν ΛΕΚΛΙ, επ~βά.λλoμεν τ~ν με τατόπισιν τοϋ Πυρoβoλ~κoO του εκ τΎ)ς πεp~oχΎ)ς ΛΙΟΥΖΑΤΙ 6άλλομεν τα νώ

τα τ'ης τοποθεσία; ΛΕΚΛΙ καΙ στηρΙζομεν Ισχυρώς το oεξ~όν μας Δ. ΔΡΙΝΟΥ. Ή Μεραρχία να μελετήση λεπτομερώς τ~ν ένέργε~αν κατα του συγκρο τήματος τούτου ουναμένην να εκοηλωθΎ) εκ τοϋ &ρ~στερoO τοϋ άποσπασματο;

Άσημακοπούλου καΙ εκ τοϋ oεξ~oσ τοϋ &ποσπάσματος Κατσώτα καΙ να προ τείνη τα κατα τ~ν χρίσ~ν της μέτρα ίί.>στε να εξασψαλ~σθΎ) &πολότως ή έπιτυ

xCrz

τΎ)ς ,ενεργείας.

EΤνα~ ευνόηΤΟΥ, δτι ή πάροδος τοΟ χρόνου επιτρέπει είς τον εχθρον Τ~Y ενίσχυσιν τΎ)ς &μύνης τοϋ συγκροτήματος

τούτου τόσον είς δύναμιν δσον καΙ

εις εργα δχυρώσεωτ.

'Αποτέλεσμα μελέτης καΙ προτάσεω ; να μοΙ όπoβληθώσ~ το ταχύτερον.

Σ.Δ.

"Ιανουαρίου

1941

Γ.ΚΟΣΜΑΣ ~Αντ~στpά.τηΎoς

219

Α' Σώμα. Στρατού

ΈπιτελεΤον Γρα.ψεΤον ΠΙ Α. Ε.

Κρυπτογραφικώς

104

ΚατεπεΙγουσα.

ΙΙΡΟΣ ΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑΝ Εόνο·ίκα.Ι ιέπι χεψήσεις Α' Σ. Στρατοσ επι6lΗ.λουσι ταχεϊαν έκμετάλλευσι ν πριν εχθρος συνέλθη στόπ.

ΈπΙ πλέον δια.Τα.χθεΙσης ένεργε{ας ΠΕΣΤΑΝΗΣ πλ~ρως υ[οθεΤ'ημένη;

μελετήσατε, προπαρασκευάσατε κα.Ι έκτελέσα.τε Ισχυρα.ν ενέργεια.ν όπο Άπο σπασματο; :Μπα.λαφούτη, ένισχυομένου, &πο περιοχης ΠΕΣΤΑΝΗΣ προς ΚΟΝ ΤΡΑ στοπ. Ένέργεια. (Χύτη οέον συνΟυσ..σθη μέ ζωηράν &π(Χσχολησι ν πρός ΑΙ ΟΥΖΑΤΙ καΙ τοιαύτην οιά ισχυρών πυρών Ύι καΙ προχωρητικης ένεργείας κα,τα. κρίσιν όμών προς ΛΕΚΛΙ στόπ.

Σ.Δ.

'Ιανουαρίου

1941

Γ.ΚΟΣΜΑΣ

•Αντιστρciτηγος Α' Σώμα. Στρατοθ

'Επιτελείον Γραφεϊον ΠΙ

Άριθ. Δ.Ε.

105 ΠΡΟΣ Π ΜΕΙ)ΑΡΧΙΑΝ

ΈπΙ ύπ" &ριθ.

145) 10-1-41

πρoτάσεωνέζητ~θη επα.νέλθη Δημοκωστοό

λα; όπο Μερα.ρχ ία.ν.

Κατ&' μηκος ιiμαζιΤΎjς δδοσ πρός Κλεισούρα. ΤΕΠΕΛΕΝΙ κινηθήσοντα.ι εί τε τμήματα Β' Σ. Σ. είτε Δημοκωστοόλα μέχρις δΨοtJς περίπου ΓΚΡΟΠΑ. Τηροόμενοι εν συνδέσμφ προς ανω τμήματα. καΙ καλυπτόμενοι

lcrxupw;

είς υψος ΠΕΣΤΑΝΗ ενεργήσατε προς ΚΟΝΤΡ Α συμφώνω ; προς υπ' &ριθ. Α. Ε.

104) 10-1-41 Διαταγήν μου. Σ. Δ.

10-1-41

Γ.ΚΟΣΜΑΣ

'Αντιστράτηγος Α' Σώμα. Στρατοϋ

'Επιτελεϊον Γραφεϊον ΠΙ Α.Π.

'Απ6ρρητος

45) 1684

Έπείγουσα.

ΔΙΑΤΑΓΗ ι

Έν crUVEXE{q. προς τάς υπ' &ριθ. Α. Ε.

220

, '--

101) 31-12-40

δδηγία.ς μου αί Με-

ραρχ [at να. &πtσοθωσt οραστηρΙως eίς τ~ν &νασUΥκροτησt ν και &ναοtΟΡΥάνωσt 'J των Μονάοων των. Ι) Έν &ναμoν~ της &ψίξεως των ένισχύσεων είς &νδρας να. δλοκλ ηρωθώ σιν α.πασαt αϊ λοιπαί εΡΥασΙαt &νασuyκρoτήσεως.

Έπεtο~ αϊ &ναμενόμεναt ενtσχύσεtς πtθαΥΟΥ ναι μ~ κσ.λύψωσtV εν τφ συ νάλφ τα.ς &νάΥκας, ~ σuμπλήρωσtς θαι επtτε\)χθη &πο τοθδε, ως ~λλως τε οtαταχθη οια. της ηαττφ,σεως είς το έλάχtστον

των

Otacpopwv

EXEt

σχηματtσμιj),I

καΙ όπηρeσtων.

Ί~ εις ~τ~νη σuμπλήρωσtς θα. επtζητηθΎj καΙ OtfJ. της έπεατάσειο; της

, 'ξ επιτα εως

axuatY. 3)

\ , \ ονων, " Ot<

καt επι

< ~ όποιοι

" ειναι

~ \ ουνατον

\ να.

2. "Ιέ αποτε-, σωσι

.,}, ενι, ,

? θ αισ ητ,ιν

Ή πcφοχη θερμου συσσιτίου, δΙς της ~μέρας, να. εξασφαλtσθΎj οπωσδή

ποτε καΙ γι παρασκευή συσσιτίου εκ κρέατος εις περtοχην ΌρίθΟΗσαν σφαγίων

&ποτελεΤ επtτακτtκ~ν ύποχρέωσιν προς τόνωσιν των &νδρων. Έλλείψεtς είς όλtκα. ΈπtμελητεΙας να. συμπληρωθώσι ταχύτατα εν τ4> συ νόλφ των.

4) Αϊ πάσης φύσεω; έπισκευα] (δπλtσμοu, στολης κλπ.) να. συντελώνται Ot'

ενΤιΧηκΎjς εΡΥιΧσίας καθ' 8λην τ~ν δtάρκεtιΧν του 24ώροu.

<Η πετάλωσtς καΙ '11 πε.ρtποΙησtς τφ,ν κτηΥων να. &ποτελη δtα.ρκη μέ

ριμνα..

Οϊ κ.κ. Δtοtκηται MSPIΧpxtwy δια. προσωπικών σuχνων επtσκέψεων να. έπι ταχύνωσ: τον ρuθμΟΥ της &νασUΥκροτΎισεως.

ΟΙ Άξt(ι)\..ι.~Τt~,CιΙ' των Έπtτελείων των να. εύρϊσκωνται είς δtαρκη κίνη

σιν προς τα.ς ΜονάδιΧς μεΤιΧ6t6άζοντες τα.ς Οια.ταγα.ς ΚιΧΙ οεχομενοt τα.ς &νιΧψΟ

ρα.ς των Μονάqων.

Το ΥΡα.ψεtΟΚΡα.τικΟν σύσΤ'ημα. της &λληλοΥρα.ψίιΧς επι &ντtκειμένων ά.

φορώντων την &νιΧσuΥκρό;t'Υ}ρ'tν, να. κα.ΤιΧΡΥηθη.

Αϊ Μονά-δες να. περισυλλέξωσι τ~ν διεσπαρμένην δόνιΧμίν των και τα.

εΥΚιΧΤιΧλetψθέντιΧ δπουδήποτε πάσης φϋσεωτ όλtκα. ιΧότων, ιδί~ δΠΑtσμοu, ων ~

&ΥιΧπλήρφσtς, ώς Υν(ι)στόν, δεν ~!να.t δυνιΧτή~ Προς τΟΥ σκοπογ τοστογ να. κα

ταρτισθώσι κα.τα. Μονάδα.ς εtδtΚα. συνεργεϊα περtσuλλΟΥης υπ,Ο ΟΡιΧστηρίοu Ά ξtωμςι.τtκου.

9) ot'

Να. εμπεδωθΎj Τι τάξtς ΚΙΧ~ Τι πεtθοφχΙα.

otck

σuχνφy προ(]κλητηρίωΥ κα..Ι

δμtλtων των Δtοtκητων των Τμημάτων ΚιΧΙ Μονάοων, οίτtνεςεκ ΠιΧΡ(t,λλή

λου να. οtιΧΤ'ηρήσωσtν &με{ωτον τό ηθtκον των &νσρων ΚιΧΙ το επtθετtκον ιΧότων πνεύμα..

10) τα. πάσης φύσεω; AιXιpupIΧ ΚιΧΙ ση οϊ δλμοt κα.Ι Evtaxuqwat τον δπλtσμόν των Μονάδων περtσuλλεγόμεν οι,

ιΧΙ χεφΟΡ9μt)Ιδες να. μερΙμν'Υ,Ι τούτων.

Το Σ. Στρατου θα. ΠΡ9qέλθη &ρφΥόν, ΠιΧΡιΧλα.μ6άν ον ται. πλεονq.ζοντα. λά 7

cpUpIΧ &πο τιΧζ &μ.ιΧςt τ4ς: &'ΡΤΎJRΙα,ς.

221

11)

Αε Διοικήσεις των δπλων κα.ι όπηρεσιών του Σ. Στρατοϋ να πα..ρα.κο

λουθώσιν ά.νελλιπως την πρόοοον τής ά.νασυΥκροτήσεως προσερχόμενα.ι ά.μέσως &ρωγοι εΙς τας ΜονάΟα.ς.

12)

Γενικώς να τονισθή κα.ι να κα.τα.νοηθή παρά πάντων, ΟΤΙ ~ τα.xε~α ά

να.συγκρότησις κα.ι ~ ά.πόκτησις τής μαχητιΚής Ικανότητος των Μονάδων εCναι κα.τα την παροϋσαν στιγμην μεγίστης σπουδαιότητοτ,

Σ. Δ.

"Ιανουαρίου

1941

Γ. ΚΟΣΜΑΣ

Άντιστρά.Τ'ηΎος Α' Σώμα. Στρατού

Έπιτελε~oν ΓΡιΧφεΤον ΠΙ

Α.Π.

53) 1893 ΠΡΟΣ ΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑΝ

'Επ] πλέον Οια.τα.χθεισών ένεργειών Α. ΔΡΙΝοr, Οια.τάζα..τε Ισχυραν πί εσιν κα.ι Δυτικώς πρός

AIOrZATI

υπό των Άποσπα.σμάτων Άσημα.κοπούλου

Κατσώτα στόπ.

Άνωτέρω ενέργεια.ι σκοποϋσι συγκράτησιν εχθρου επι θέσεων ΚιΧΙ ά.πορ ρόφησιν εφεδρειών του, rvIΧ μη κατευθυνθώσ, πρός ζώνην Π. Ι. Μονά.δος.

Σ. Δ.

"Ιανουαρίου

1941

Γ. ΚΟΣΜΑΣ

~Αντιστράτηγος την 2ιΧν 'Ιανουαριου προωθήθη καΙ κατέλαβε θέσεις εις το δψος ΣΤΕΠΙ

ΖΑΣ Δ. τής &μαξΙΤής όδοϋ πρός ΤΕΠΕΛΕΝΙ τό Μηχα.νοκίνητον Σύντα.γμα 'Ιππυωϋ, τεθέν υπό τας δΙιΧτα.γας της ΙΙ Μερα.ρχία.ς.

11-12

'Ι α ν ο υ α.. Ρ Ι ο υ

Συνεχίζετα.ι ή ά.να..συγκρότησις τών Μονriδων του Σ. Στρατοϋ κα.ι ή 6ελ τίωσι; τών συνθηκών δια.μονής των. Αί Μονάδες τής γραμμης μάχης πρ06ιΧΙνουσιν εις την οργάνωσιν τών το

μέων των, quvεχΙζουσιΧt έπιχειρήσει; εΙς μικραν κλΙμα.κιΧ πρός βελτΙωσιν των θέσεων, σύλληψιν α.Ιχμαλώτων Κoιxt τήρησιν του έπιθετυωϋ πνεύμα.τος. Ό έχθρός συνεχώς ενισχύετα.ι εν τφ τομεΤ τοϋ Σ. Στρατοϋ δια νέων μεγά

λων δυνάμεων ΚoIΧt &.να.πτύσσει εΙς μέγα. 6α.θμόν την &.μυντικήν του Οργά.νωσιν

εψ' δλου του μετώπου. ΠερΙ το τέλος του oεΚ~'Y]μέρoυ τούτου το Σ. Στρατοϋ πλ'Υ]ροςρορεtτ~t δτ:

θα τεθη εΙς την οιάθεσΙν του ή ν ΜεροφχΙα. κινουμένη εκ της περιοχης Κθ

ΡrΤΣΑΣ oι~ την &.νά.ληΦιν εν καφφ της κατ' ΑrΛΩΝΟΣ επιχεφήσεως.

222

Τπο'οολ'ή π,ρ,ο,θέσεωlν κ.α.Ι προτώσεων Σώιμα:οος π.ρ,ός ΓεΥικό·ν Σiτ,ρ~τηγε~oy.

Το Σ. Στρατοϋ ύπέδαλε προς τό Γενικόν Στρατηγεϊον τ'ήν κάτωθι

&'10:.-

φοράν:

Διαταγ'ή περί τρόπου διευθύνσεω; τοθ &γώνος Δοιπ«] Διαταγα! 'Επείγουσ«

Αυστηρώς Άπόρρητος Σ. Δ.

Προσωπική

"Ιανουαρίου

1941

ΤΟ Α' ΣΩΜΑ ΣΤΡΑΤΟΤ ΠΡΟΣ ΤΟ ΓΕΝΙΚΟΝ ΣΤΡΑΤΗΓΕΙΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΠΙ «Π Ρ ο θ έ σ ε ι ς

κ α Ι

π Ρ ο τ ά σ ε ι ς»

Ι) Τό Σ. Στρατοϋ μετ~ τ/ν κ.α.τάληψιν της 'κορυφογροομμης ΚΟΤΡΒΕΛΕ ΣΙ

(MίΠOrZAE

ΣΕΦΕΡ

- rEAIOrPI) έπεδίωξε: - Δι' ένος έσωτερυωϋ

ΑΓΑΨ'Τ

MAΛI~IΠAT

ΣΚΙΒΟΒΙΚ

nιγμοσ πρός ΣΑΛΑΡΙΑ ν~ ~xθη επ' αυτης

ποκόπτον &πάσας τάις εχθρικιΧς ουνάμεις νοτίως ΑΩΟΤ καΙ ιΧνατολικώς ΣΑΛΑ ΡΙΑΣ.

Δι' ετέρου ευρυτέρου έλιγμοϋ κα.τ~ τ'ήν κοιλάδα ΣοrΣΙΤΣΑ ν~ λάΏ',Ι

τ'ήν επα.φ'ήν μετ~ της τοποθεσία; ΛΟΓ-ΚΑΡΑ, προπα.ρα.σκ.ευάζον τ'ήν κατ~ μή κος Τής κοιλάδος ταύτης &ποφα.σιστικ'ήν ενέργειαν πρός

ArAQNA.

Π) Άμφότεραι α] επι~ιώξεις αδται οέν ~χθησα.ν EL; τους &ντικειμενΙΚΟtl; των σκοπούς, &φ' ένός μεν κα.Ι κυρίως λόγφ τής &να.κυψάσης χιονοθυέλλης, γι

δποία έξεμηοένισε τ'ήν έπιθετικ'ήν δρμ'ήν τών Μονάδων κα.Ι ο'ή τής ιν Μεραρ χΙ,ι:ι.,ς, α.ΎJων1ι1σιθεΙσης έπΙ λΙα-ν .oΙP'ELVW1'! καλ O·ιωΚεiκolμιμένιων περl~οχώ'ν., ά.ψ' ετέ ρου οέ, διότι δ εχθρός ά.ντιληφθεΙς τ/ν σημα.σΙαν καΙ τό επικΙνουνον ά.μφοτέ

ρων τών κατευθύνσεων τούτων ενΙσχυεν επειγόντως ταύτα; δι~ νέων μεγάλων Ουνάμεων.

ΠΙ) 'Η &δυναμΙα εξ α,λλου λόγφ διαφόρων δυσχερειών του Β' Σ. Στρα

τοϋ ν~ ώθηθη πρός τόν &νταειμενικόν του σκοπόν

(υΨώμα.τα. Β. ΤΕΠΕΛΕ

ΝΙ) δεν επέτρεψε τ'ήν εκκα.θάρισιν τής περιοχής Α. ΔΡΙΝΟΙ εν τΊί ζών1j ΤΙJΟ Σ. Στρατοϋ, του εχθροϋ δργανώσαντος Ισχυρόν προγεφύρωμα. Ν. ΑΩΟΙ, τοσο' δπερ ,επέ6α.λλε κα.Ι επι6άλλει τ'ήv διάθεσιν δλοκλ ~ρoυ σχεδόν τής ΙΙ Μερα.ρ χΙα.ς εΙς τ/ν περιοχ'ήν ταύτηv.

ιν Δι~ τrιν περίπτωσιν συνεχίσεωτ τών

επιθετικών έπιχειρήσεων πρός

ΑΙ ΛΩΝΑ καΙ προ τής εκδηλώσεως τής εvεργεΙ~ ταύτη; επι του μετώπου ή

μα/ν επι6ιiλλετα.ι rι πλ~ρης κατ~ τ/ν γνώμην τοϋ Σ. Στρατού εκκα.θάρισις της περιοχής ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΙ κα.Ι &vα.τολικως, τοϋθ' δπερ ώς [χει σ~μερov rι κα.-

223

ταστασιτ, ούναται να επιτευχθη οια της προωθήσεω ; του Β' Σ. Στρατου ε~; τον α.νταειμενικόν του σκοπον της κατευθόνσεω; ~μών προς ΣΑΛΑΡΙΑ, εν~ σχυθεΙσης σημαντικώτατα υπο του εχθροσ, ωστε ~μερoν τουλάχιστον να ύ

πά.ρχη Ισορροπία δυνάμεων μεταςυ ~μών καΙ εκείνου έντατικώτατα έπιπροσθέ τως ιένισχύοντος την &.μυντικ~ν του δργάνωσιν. Ή τοιαύτη προώθησις τοο Β' Σ. Στρατοϋ εξοικονομεΤ εις το Σ. Στρατοϋ

"ιιυJ)ν ολόκληρον τ/ν Παν :ΜεραρχΙο;ν. 'Ακολούθως -συντονισμένη ενέργεια &.μψοτέρων τών Σωμάτων Στρατού θέ λει &.ποψέρει λία.ν O"Yjμαντιχα. α.ποτελέσματα της χατευθύνσεως Β' Σ. Στρατού, εςελισσομενης δια. χαμ.ηλών ύψφν καΙ &'πειλούσΥ;ς την α.ποκοπην της συμπτύ

ξεως τών εχθρικών δυνάμεων Ν.

Το Σ. Στρατοϋ δια. τ/ν περίπτωσιν συνεχϊσεω; τών επιθετικών επ~

XEφ~σεων προς

Χ Ι α ς

AQOf.

ArAQNA

ύ π ε ρ

τ ο

π α Ρ α ι τ ε Τ τ α ι

Β'

Σ τ Ρ ο; τ ο ϋ,

Μ ε Ρ α ρ

όπο την προϋπάθεσιν, δτι

τοϋτο θα. πρέπει προ πάσης ~μών ενεργείας προς Α)\'ΛΩΝΑ να. καταλά6η το υψωμα ΓΚΛΑΒΑ χαΙ τα. Ν.Δ. τούτου μέχρις ΑΩΟΥ άντερείσματα καΙ εν συ να. συντονίση μεθ' ~μών την ενέργειάν του όπ0l60ηθοσν καΙ καλϋπτον

VExeLI:f.

την προς ΑfΛΩΝΑ ένέργειαν ~μών.

εΙς την. διάθεσιν ~μφν Μεραρχίαι μετα. της ιν Μεραρχίας κρίνονται

παρ' ~μών [κα.ναΙ να. &ναλά6ωσι την προς ΑΥΛΩΝΑ προσπάθειαν ύπο τα.ς &νω προϋποθέσεις.

Ύπο6ά.λλων την παρουσαν ύπο την κρίσιν δμών παρακαλώ,. 8πως εύαρεστοϋμενοι διατ4~ητε.

Γ. ΚΟΣΜΑΣ 'Αντιστράτηγος

Ή aνωτέρω &ναψορα. ενεκριθη ύπο του Γενικου Στρατηγείου καΙ ~

Μ;;

ραρχία διετέθη εις το Β" Σ. Στρατου. τα. επακoλoυθ~O'αyτα γεγΟΥότα έν τφ τομεΤ τοϋ Β' Σ. Στρ.ατου (Έπιθετι

και π Ροσπ<i9ε ισ.ι τοσΙκθιροϋ !κα'tJέρω'θεν ΑΩΟΥ περιοχ1)ς ΚΛΕΙΣΟfΡΛΣ)· εο ρον την

Μεραρχίαν εγΓUς της περιοχ1)ς ταύτης και οδτω ά,ντεμετωπίσθη

επιτυχώς μία σο6αρα. άπειλη του έχθρου, του Σ. ΣΤρσ.του δικαιωθέντος δια. της προτασεώ; του ταύτης, 1jtOt επι της άνάγΚΎjς συγαεντρώσεω; ισχυρών μέσων

επί της κσ.τευθόνσεως του Β' Σ. Στρατοϋ, λίαν &.ποψασιστικ1)ς δια. την 8λην ε ξέλιξιν των επιχεφ'ήσεων.

ΓΕΝΙΚΑ Συνεχίζετσ.ι λΙσ.ν επιτυχώς 1ι &.νασυγχρόΤΥΙΟ'ις των ΜονιΧδων δια. των ιiφι χνουμένων .ένισχυσεων εες στελέχ:η,. α.νδρας και κτ'ήνη.

Κα.ταχωρουνται ενταυθα ώς ~χoυσι εκδοθεΤσαι κσ.τα. l(}ήμερον τοϋτο Δια. ταγαΙ τοσ Σ~ Στρα.τοσ εόρεθεΤσα,ι εΙς χεΤρα,ς συναοέλψων καΙ παραοοθετσαι i]μτν.

224

Α' Σωμα. Στρατοϋ

'Επιτελείον Γρα.ψεΤον ΠΙ

Άπ6ΡΡ'Υ)τος -

Προσωπικη

ΠΡΟΣ ΤΟfΣ ΔΙΟΙΚΗΤΑΣ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Δι~ τής πα.ρούσ'Υ)ς θίγω ζ'Y)τ~μα.τα. τιν~ κεψα.λα.ιώΟους σ'Υ)μα.σΙα.ς ώς συμπε ρασματα των οιεξα,χθεισων έπι χειρήσεων, επι των δποΙων άποδίδω κα.Ι πα.ρα.

κα.λω ν~ &'ποοοθή κα.Ι παρ' ~μων, δλω; lΟιιΧζουσα. σημασία,

Ι) Ό &.γών είς τινα.ς ΜονιΧΟα.ς (ΣυντιΧγμα.τα.

ΆποσπιΧσμα.τα.) εότυχώς

εόα.ρΙΗμους οεν ΟΙ'Υ)υΗυνετο όπο τοϋ ύπευθύνου ΔΙΟΙΚ'Υ)τοϋ, &'λλ~ ύπο των ύψιστα

μένων κλιμα.κΙων, εlς

& μετε6ι6ιΧζοντο Διαταγα! επιχεφ~σεων, των ύπευθύνω»

ΔΙΟΙ'Κ'Υ)των οόο6λως πιχ,ρα.Κιολουlθrούντ:ων την ,ενέργειlα.v Τής ΜΟ'νιΧοος των, &'λλΧ

παραμενόντων εlς &.πομεμα.κρυσμένους Σ. Δ., κα.τ~ προτϊμησιν κα.τωΚ'Υ)μένους τόπου; ε'lς 6,α.ιθιμΟν μιΧλι,στα., &στε πολλιΧκις ν~ μη εΙνα.ι εlς θέσιν γ' άΝσ.φέρω σιν επι τοϋ άποτελέσματο; τοϋ &.γωνος μετ~ πιΧροοον πολλων ώρων &.πΟ τής λ~ξεως, Τι Οια.κοπής τούτου.

Π)

ΟόΟεμία. Μνα.τα.Ι τις είπεΤν, εκμετιΧλλευσις των σ'Υ)μειωθεισων έπιτυ

χιών εγένετο κα.Ι οδτω πα.ρεΙΧΟΥΤΟ εlς εχθρον πα.νικ66λ'Υ)τον κα.Ι εγκα.τα.λεΙ

ποντα έν τ~ ψυγ~ τά πάντα, εύκα.φΙα. &.να.συντιΧξεως κα.Ι νέα.ς &.μύνης εlς μι κρ~ν &'π6στα.σιν εκ των θέσεων, τιΧ.ς δποΙα.ς οδτως εγκα.τέλειπεν.

'Αποτέλεσμα εΙνα.ι ν~ κα.τέχ'Υ) ~μερoν δ έχθρος θέσει; τιν~ς προ τοϋ με τώπου τοϋ Σώματα; Στρατοϋ εrς-τινα. -σ'Υ)μεΤα. α] δποΤα.ι οι' α.ότΟν μεν ν' άποτε λώσιν &.προσδόΚ'Υ)τον κα.τιΧπλ'Υ)ξιν, οι' ~μ&ς οε &.οιιχκοπον α.tμορρα.γΙα.ν με εύνο ~τoυς συνεπεία.ς.

ΠΙ) ·Η Οια.ρροη των &.νορων εκ τοϋ πεδίου τής μιχΧ'Υ)ς κα.τ~ την περίοδον τής χιονοθυέλλ'Υ)ς, nα.6εν είς τινα; ΜονιΧΟα.ς λία.ν &.ν'Υ)συΧ'Υ)τικην εκτα.σιν, ώσΤΕ ν~ παραμένωσιν έπ] των θέσεών τωνμ6νον ψιλότιμοι άνορες ύπεϋωντε; εlς τη';

ψωνην τijς συνειo~σεώς των. Οί λοιποΙ εΙχον καταφύγε: εlς σπήλαια, χωρία, κα.τωΚ'Υ)μένους τόπου; κλπ.

ΜοΙ &.νεψέρθ'Υ) (κα.Ι γνωρίζει τοϋτο δ ΔωιΧ'Υ)τ/ς Τής &.ντιστοίχου Μεγιχλης Μονάιοος) ΟΤΙ ~ ούνοομις Τάγμα.τος Ύψα.μμής μάΧ'Υ)ς ~ρίθμει

10 -

12 &νδ,ρα.ς

κα.τ~ Λ6χον, ενω ~ Μνα.μις τοϋ δπίσω του μετώπου, ενθα. ηο'Υ) εόρίσκετα.ι, όπερ 6α.Ινει τού; πεντααοσίουτ. Οϋτω δλ6κλ'Υ)ρος σχεΟΟν rι μιΧχιμος Μνα.μις τοϋ Τά γμα.τος εγκα.τέλειπε όπο την πρόψα.σιν τής χιονοθυέλλ'Υ)ς τ~ς θέσεις Τ'Υ)ς ενώπιον του έχθρού, &νευ τινος συΥε,πεΙα.ς.

·0 ψ60qς κα.κοϋ προηγουμένου κ~θίστα.τα.ι μέγιστος &νευ λ~Ψεως σκλ'Υ)ΡΟ τατων μέτρων. Τον κίΥουνον τοϋτον έπισ'Υ)μα.ίνων είς τοuς ΔΙOΙΚ'Y)τ~ς των M~: γάλων Μονά.δων, κα.λω α.πα.,ντα,ς ν~ φα.νωσL σκληροΙ α.νευ οϊκτου προς πα,σιΧν λLποΦuχΙα.Υ,

έσκεμμέν'Υ)ν ένέργεια.ν ι1ποψυγής τοσ κιγΟόνου τοσ ι1γωνος.

IV) Διoικ~σεις τινές Μεγά.λων ΜονιΧδων κα.τα.νo~σα.σα.ι την Ιερ6τ'Υ)Τιχ. τοσ

15.

Γ.

ΚΟΣ,ΜΑ:

ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ

225 , '-ο

&.γώνος κιχ.Ι τας Lστορtκας σΤtγμά:.ς, τας δπι:Αα.ς Οtέρχετα.t ή ΠΑΤΡΙΣ, κα.τενΙκη σχν ενα.δτα.Τς τας ά.νiθρωπΙνιx.ς &.θuwψί7..ς κα.Ι Πipοέ6ηισια.ν ειΙς τα ε~ΟΕLκνu6lμ.ε'fΧ

μ.έτρα. κα.τα αατωτέρων Δtο<tκήσεων, α.Lτtνες έΟεΙχθησα.ν κατώτερα, τών περι στάσεων κα.Ι τών άπαιτήσεων του &'γώνος. ΑΕ Δtοtκήσεις α.δτα.ι επέτυχον πλήρως τους τα.χθέντα.ς σκοπούς.

Το παράδειγμα τούτων επιθυμώ ν' &κολοuθ1Jσωσt πασα.,ι α.Ε Μεγά.λα.ι Διοικήσεις.

Σ.Δ.

"Ιανουαρίου

1941

Γ.ΚΟΣΜΑΣ

Άντtστρ<iτηΥος

Α' Σώμα. Στρατού

ΈπtτελεΤο'ν Γρα.ψεΙον ΠΙ

Άπόρρητος

ΔΙΑΤΑΓΗ ΚοινΟΠΟ'tώ ώς εχει τ~ν υπ' &.ριθ. Α. Π.

124) Δια.τα.γ~ν

Γ. Στρατηγείου:

Αι Μονά.θες,. λα.μ6<iνοuσα.t υπ' 5ψεt τας Οtα.τuποuμένα.ς προθέσει; του Νέου

Διοικητου τών Ίτα.λικών Στρατευμάτων κα.Ι τό ενδεχόμενον να. επιχεφήση

νεΡΥεΙα.ς επιθετικα.ς εντυπωσια.κας πρός τόνωσιν του ~θικoO, να. έντείνωσι τΤι'f επα.γρύπνησΙν των κα.Ι ΙσχυροποιοΟντες κα.τεχομένα.ς θέσε«; να &πα.Υτώσtν είς

πάσαν έπιθεΤL'Κ~ν έκδήλωσιν, ώς δ!Ετά.χ.θη δια τ9jς ύπ" &ριθ. Α.Π.

-1-41 Δια.τα.γ9jς

44) 1683) 9

μου.

Σ. Δ.

"Ιανουαρίου

1941

Γ.ΚΟΣΜΑΣ 'Αντιστρά.τηγος

Γενtκον Στρα.Τ'Υ]γεΤον Α. Π.

124 ΠΡΟΣ ΤΟ ΦΡοrΡΑΡΧΕΙΟΝ ο. Δ.

(Κοινοποίησις)

Κα.τα πλ ηροψορΙα.Υ παρασχεθεϊσαν ήμιν τ~ν 9ην τρέχοντο; τελευταίω; €π9jλθε διαφωνία μετα.ξυ Καμπαλέρο, Ίτα.λου Άρχηγοσ Γεν. "Επιτελείου κα.~

Σοντοσ Άρχηγοσ Στρατιωτικών Δυνά.μεων ιέν Άλ6α.νΙtf τοη πρώτου &.πα.ιτοσν τος κα.ι ύποστηρΙζοντος, δέον ενεργηθ9j τό ταχύτερον γενικΥι επιθεσις καθ" γι

μών, τοϋ δευτέρου επtμένοντος μόνη έλπις &.πομένουσα. Ίτα.λικόν Στρατδν ε!να.ι να. Ικτελέση στρα,τηγικ-Yjν ύποχώρησιν μέχρι ποταμοϋ Σκοσμπι, έγκα,τα,λειπο

μένου ΑΙΛΩΝΟΣ.

Γνώμη ΆρχηγοΟ Γενtκου 'Επιτελείου φα.Ινετα.t επtκρα.τήσα.σα., εα.ν κρ!νη

226 '--

τις εκ τοϋ γεγονότος ότι, κ~τ' &'ν~κoΙνωσιν έπίσημον 'Ιταλικοσ ά.νακοινωθέντος,

Σοντοϋ &.πηλλά.γη καθηκόντων ' Αρχηγασ Στρατευμάτων ' Aλβ~νΙ~ς κ~ι τούτον α.ντιιχιατέστη,σε Καιμπαλέ>ρΌ.

"Ιανουαρίου

1941

ΦΡΟΙΡΑΡΧΕΙΟΝ Α.Λ.Α.

Α' Σωμα Στρατού 'Επιτελετον Γραφείον ΠΙ

Αυστηρως Προσωπικη

Α.Π.

Άπ6ρρητος

75) 1915

IΙΡΟΣ ΤΟΙΣ ΔΙΟΙΚΗΤΑΣ ΤΩΝ ΜΕΡΑΡΧΙΩΝ

<Ως γνωρίζει το Γενικον Στρατηγετον πιθανότατα μΙα ΜεραρχΙα ν' &,.

χθη εις την περιοχην καΙ Οιά.θεσιν ήμων οι' επιθετικάς ε.πιχεψήσεις.

Π) <Η νέ~ "Ανωτατ» Διοίκησις των εν ΆλfJ~νΙq. 'Iτ~λικων δυνά.μεων εΙ ναι φυσοών καΙ λΙ~ν ενδεχόμενΟΥ οια. λόγους έντυπωσιωωύ; καΙ προς τόνωσι ν

τοϋ ηθικοσ τοϋ Στρατοϋ καΙ τοσ λαού να, θελήση να. εξέλθη εκ της α.μυντικης στασεω; κ~Ι νά έπιχεψήσΎj τοπικάς ~ ευρυτέρας έπΙ ώρισμένων μετώπων έπι θετι κάς έπι Χειρ"ήσεις. ΠΙ)

<Η χια.Τα.iOαλλOιμένη ε.ν ' Αλ6ανΙq. όπο των Ίταλών προσπάθεια τουλά

χιστον &'πό &π6ψεως Διο'ικ"ήσεως τοn Στρατοϋ, είναι ή τελευταία. 'Όπισθεν ταύτη; όπά.ρχει πλ "ήρης κατά.ρρευσις.

IV)

Ή διατ"ήρησις των κα-τεχομένων θέσεων χα-Ι ~ 6ελτίωσι; τούτων κα

τα. το δυνα.τΟν είνα.ι κ~τσ. την παρουσα-ν περΙοδον όΨΙστ/ς σημ~σΙας καΙ α.ποΜ τως επιβεβλημένη_

Άπευθυνόμενος προσωπικώ; οιά της παροϋση; προς τους Διοικητα.;

των Μεγά.λων Μονάοων τοϋ Σώματο; Στρατοϋ προσκαλώ καΙ παρ~καλώ όμ~ς να. έντεΙνητε ε~ς το ~πα.ΚΡOY &.πά.σας τα.ς ψυχικα.ς κ~Ι σωμ~τικα.ς δυνάμεις.

α ']

Προς τόνωσιν κ~Ι ιέξύψωσιν τοσ &'ρΙσταυ &λλως τε ήθικοσ των τμη

μάτων.

(3')

Προς ίσχυροπο,Ι ησι ν των κ~τεχoμ.ένων θέσεων δια. συνεχοϋ; καΙ &.6κ νου

εργασΙας &.πάντων.

γ Ι) Προς πλ"ήρη εμπέδωσι ν της πειθαρχ Ιας καΙ της συνοχης. δ') Προς ταχεΤ.αν α.να.σuγκρότησιν. καΙ

εΙ)

Προς ταχ~Ταν καΙ πλήρη συμπλήρωσιν των πά.σ'ης φύσεω ; έ:λλεΙψεω,;

totq.

δπλισμοθ, δι' ευρεΙας χρησιμοποι'ijσεως των έκ λαφύρων προερχομένων ι

(ελαψρων πολυδόλων, όλμων, ΠυρΟΟολικοσ κλπ.)

_ , '--

227

νι) Προσωπικά! έπιθεωρήσε«; του μετώπου κα.Ι των &ν γρα.μμ'Ώ Μονάδων προς προσωπικην α.ντιλΎjψιν κα.Ι άμεσΟΥ διόρθωσιν των κα.κως κειμένων, κίνΥί

σις Οια.ρκης των Άξιωμα.τικων των 'Επιτελείων κα.Ι erΠΎjΡεσιων προς α.μεσον έπιλυσιν διαφόρων ζΎjΤΎjμά.των, δια.ρκης ~θΎjσις, είνα.ι σ~μερoν όπερ ποτέ έπι 6ε6λΎjμένα..

νΗ)

Αί κα.τα.6λΎj θ εϊσα ι μέχρι τοϋδε προσπάθεια. είνα.ι πράγματι άνευ

ΠΡOΎjγoυμένoυ.

'Έργον προσωπικόν των Διo'tΚ~σεων είνα.ι να. τα.ς συνεχίσωμεν μέχρις έκ·· μΎjδενισμoσ κα.Ι τας τελευταίω; ταύτα.; προσπαθεία; τοΟ έχθρου, μέχρι πλ~ρoυ; συντριβής του.

Σ. Δ.

"Ιανουαρίου

1941

Γ. ΚΟΣΜΑΣ 'ΑντιστράΤΎjγOς

Α' Σω~ Στρατοϋ "Επιτελεϊον Γραφεϊον ΠΙ

Α.Π.

79) 2070 ΔΙΑΤΑΓΗ

Ι) Κατ' έπα.νάληΨιν είσέδυσαν δπίσω των γρα.μμων μα.ς εϊτε α.υτόμολοι, εϊτε κάτοικοι περιοχών, μη καταληφθεισώ», χωρΙς να. γΙνωςnν α.yτιλΎjΠΤoι. Το τοιοϋτον προδίδει ΟΤΙ Τι ,εΠΙΤ~ΡΎjσις εις τα.ς κα.τεχομέ.να.ς γρα.μμα.ς

ok'i

ένασκεϊται πλ~ρως. Η) Κα.τόπιν τούτου εντέλλομα.ι δπω; ληφθωσιν α.πα.ντα. τα. ένδεικνυόμενα.

μέτρα. έΠΙΤΎjρ~σεως κα.Ι α.σφα.λεΙα.ς

[περίπολοι, φυλάκια., ενέδρα.ι κλπ.)

ωστε

κα.θ' δλον τό μέτωπον α.Ι το·ια.στι>:ι διεισΜσεις να. μ-ην είνα.ι δυνα.τόν να. λα.μ6ά νωσι χώραν.

τα. μέτρα. τα-στα. δέον να. έντείνωνται,

lot!f

κα.τα. τ-ην νύκτα..

ΠΙ) Δεν πρέπει εξ άλλου να. παραδλέπεται δτι &ντΙ μεμονωμένων &τόμων ενδέχετα.ι να. είσδύσωσιν δπίσω των γρα.μμων μα.ς δμάδες !χθρικα.ί, α.Ζτινες εν σvνδuα.σμψ με μετωπικην του έχθρου&πιχείρησιν να. ,ενεργ~σωσι κα.τα. των νιί)

των 'των τμημ~των μα.ς τής α: γροομμής, Οημιουργου,σα.ι ,επικίνιδυνο·ν δια.τ~p«χη" εlς τα. μετόπισθεν.

Το τοιοϋτον δεν πρέπει ν' α.ποκλείετα-ι, τοσούτφ μάλλον, κι>:θ' δσον δ

χθρος κα.τεΤχεν α.πο μα.κρου χρόνου τα. εδάφΎj, εφ' ών ~δΎj διεξάγετα.ι δ α.γών κα.Ι κα.τα. συνέπειαν γνωρίζει κα.λως κα.Ι διαιβάσεις κα.Ι α.τρα.πούς, δι' ών είνα.ι ουνατόν να. οιοχετευθώσι τμ.:ήματα όπΙσω τών γραμμών μας. Δια. μΙαν τοιαϋτην

διείσδυσιν, άλλως τε δόνα.τα.ι να. 60ηθΎjθή κα.Ι α.πο κα.τοίκους φιλα. προς α.υτΟν φρονουντα.ς.

228

οε ΔιοικηταΙ να έπιθεωρώσιν αύτοπροσώπω ; τοuς τομε!ς ύποτομέωτ,

IV)

λωρίδας των, έπιψέροντες τας &ναγκαΙας συμπληρώσεις προς εξασψάλισιν της πλ ήρους Ιπιτηρήσεως.

Σ. Δ.

Ίαναυαρίου

1941

Γ. ΚΟΣΜΑΣ

•Αντιστρciτηγος Α' Σωμα Στρατου

Αόστηρως •Απ'άριρητος

Έπιτελε!ον Γρ'αψεΤοιν. ΠΙ

Α. Π.

99) 2090 ΔΙΑΤΑΓΗ

Ι)

ΠληροψορΙαι αΙχμαλώτων αότομόλων φέρουσι τον έχθρον προτιθέμε

νον να. ένεΡΥήση 'έπιθετικως ,έπΙ του μετώπου ~μων.

Καϊτο: σoι5αρ~Ι έπιθετικα] ένιέΡΥειαι τοϋ εχθροσ οεγ θεωΡΟUVΤiOCΙ πιθοονocί, Ξν τούτοις δεν ά.ποκλεΙεται να. επιχεφήση οδτος τοπικας τοιαύτα; προς οελτϊω σιν των θέσεών του, σόλληψιν αΙχμαλώτων καΙ γενικως &νciπτυςιν του έπιθετι κου πνεόματος των τμημά.των του, δπερ φέρεται σχεδον έκμηδενισθέν.

Π)

'Γοιαϋται τοπικά] ενέργειαι, Οά.σει των αότών πλ ηροψοριων καΙ των

μέχρι τοϋδε έχθρικων ένισχόσεων, οιαγράψονται έν τψ τομε! τijς δη &IΠiO πιε,ριοχης ΛΕΝΤΟfΣΙ καΙ έχια.τέ'ρωιθlεν

έν τψ τομε!

Μ., πιθανως οε καΙ Α. ΔΡΙΝΟΥ

1320 Μ. καΙ r:ι.όXένιoς ΣΕΦΕΡ Ar Α'Ι'Τ (περιοχην AEKAl) ..

ΠΙ) ΕΙς περιελθοϋσα; εΙς χε!ρας ~μων Διαταγας του έχθροσ παρέχονται πληροψορΙαι περί των συνηθειων ~μων έν Τ'Ώ έπιτηρήσει καΙ τ~ &.σψαλεΙ~ του μετώπου.

Κατα. ταότας, το σόνολον των ουγciμεων ~μων κατέρχεται εΙς χαμηλας πε ριοχας καΙ ~ ά.σψciλεια έμπιστεύεται εΙς οε ΧίαΙ μειμ.ανωμέΥων, ων fι ύψα..pπαγrι, καΙ επιψέρει πλrιρη αΙψνιοιασμόν,

HciXLatov

αριθμόν ά.νδρων, πολλά.κι;

δια τ.~λμηρσ.ς ένεργε~α.ς ετ,ναι ευχολο;

Διατάσσονται

οε τοιαϋται

ένέργειαι καθ'

~μων.

IV)

θέτων ύπ" 5ψιν όμων τα.ς πληροφορΙας ταύτα; εντέλλομαι τΎjγ πλήρη

καΙ &γρυπνον ,έπιτήρησιν, ~μέρας τε καΙ νυκτός, καΙ την ληψιν δλων των εν δεικνυομένων μέτρων προς &μεσον &ντιμετώπιΟ'ιν πάσης έχθρικης &ποπεΙρας.

Αε ένέΡΥΕιαι ύμων έν προκειμένφ σαψως καθορΙζονται Οια. των ύπ" &.ριθ. Α.Π.

44) 1683) 9-',1-41

καΙ Α.Π.

79) 2070) 15-1-41

Διατα.γων μου, τας δποΙ('Ι.ς

καΙ θέτω έκ νέου ύπ" δψι ν ύμων.

ΆναψέραΤΕ ληψιν καΙ εκτέλεσιν. Σ. Δ.

Ία.νουα.ρΙου

1941

Γ. ΚΟΣΜΑΣ

Άντιστρciτηγος

229

Α' Σώμ~ Στρ~τoσ Προσωπικη

"Επιτελειον Γραφεϊον ΠΙ

ΔΙΑΤΑΓΗ

Συνελ~φθησαν προ διημέρου αIxμb;λωτoι σ.ν~κoντες εΙς το 140ν Σύνταγμα Πυρο60λικοο της Μεραρχίας Φεραρ«, οΙ δποΤο'ι μετα. πλείστων συναδέλφων των

τοϋ Πυρ060λικοΟ μετετέθησαν εΙς Λόχους ΠεζικοΟ προς συμπλήρωσιν τών άπω λειων. Έα.ν λ ηψθη όπ' οψιν ΟΤΙ δ έχθρας διεξάγων πόλεμον κατακτητικαν λαμ 6άνει τοιαύτα ενισχυτικα. τοϋ &.γωνος του μέτρα, εΤνα.ι εόνόητον ποϊα μέτρα

επι6άλλεται καΙ πρέπει να. λαμ6άνωντ~ι παρ" 1]μων &.γωνιζομένων όπερ 6ωμών καΙ έστιών.

Δυστυχως τοϋτο δεν κατενo~θη παρ' δλων. Πολλαί Διoικ~σεις Μονάδων (Ταγμάτων, Συνταγμάτων) μειωθεϊσαι αΙσθητ'ως εΙς μάχιμον δόναμι ν, σ.ρκοΟν-

- ,ε λλ ει'ψ,εωιν

~ Ζ, ' ται εl,ς 'ν.ναψcψας ~μ.π:λ' η,ρ,ωlOlε,ως των

,ο;:, , " και ουοεν πραττουσι α.νοομ.ενι!)υ-

σαι την &ψιξιν διατεθεισών εκ τοϋ έσωτερυωϋ ενισχύσεων.

Δεν εΤναι νοητον Σύνταγμα ΠεζαοΟ &.ριθμοΟν δόναμιν συσσιτούντων χιλιά.δων καί πλέον α.νδρων να. διαθέτη μάχιμον δόναμιν κατα. λόχον

100-110

ανδρών.

Δεν εΤναιεπί'σης πrφαδε'κτον μεγά.λη Μ"Υα.ς ύπερδαίνουσα κατα. πολΙ> το;);

χιλιάδας συσσιτοϋνταξ, ν' αριθμη OUναμιν καΤα. Τάγμα

500

καΙ-πολλάκι;

ελαττον τούτων &.ριθμΟν ανδρών.

Δι' επανειλημμένων διαταγώ» μου έτόνισα την α.νάγκην να. κατα6άλλεΤCζΙ πάσα. προσπάθεια καΙ να. αναπτύσσεται ολη

δραστηριότης των Διoικ~σεων

προς τον σκοπόν, δπως α] πάσης αΙτίας &.πώλειαι εΙς τα. μάχιμα τμ~ματα &.νσ.

πληρωνται εΙς το έσωτερυων των Μονάδων οι' δπλιτων λαμ6ανομένων έξ έτέ

ρων μη μαχίμων τμημάτων

(δμάδων Διoικ~σεων, Μεταγ. Σώματο; κλπ.)

ΤοΟτ' αότο διετάχθη να. πραττωσι καΙ αΙ Διoικ~σεις τών Μεγάλων Μο ν6;οων εΙς το εσωτερικόν αότων όιπερ των Ταγμάτων ΠεζικοΟ, τα. δποϊα πρέπει να. διατηρωσιν σ.μεΙωτον, κατα. το δυνατόν, την μαχητικην αότων &.ξΙαν.

Τ ο,

'2.. ' θ α και"ιΞ 'λλ'Ψ' γα 'Ι:Jμ.πι στευωμε να υχσι''ζ' ωμεν την συμπ λ' Ύ)ρω~ιν τωνε .ει εων

μας, ώς αΟται προr6λέπονται όπο τών συνθέσεων, δι' α,ποστολων έκ τοϋ έσωτε

ρικοΟ, δεν εΤναι τόσον ευκολον, σ.λλα. παρουσιάζει δυσχερείατ; τα-ς δποΙας εΙ

ναι είς θέσιν να. εκτιμ~σωσιν α] Διoικ~σεις τών Μονάδων, δυσχερείας, αϊτινες, εα.ν δεν δφείλωνται είς ελλεΙψεις προσωπυωϋ, πρωωπτουσιν δμως ,εκ της ελ

λείψεως τοϋ όλικοσ πάσης φύσεως (Ιματισμός, είδη στρατοπεδείαξ κλπ.)

δι' οδ

δέον να. εΙναι έφωθιι:χ.σμέναι ιxf εκ τοϋέσωτερυωϋ &,πο'στολαι.

Άνεξαρτ~τως των λόγων τούτων, αΙ εκ τοϋ έσωτερυωϋ άποστολα] δεν δό νανται εν χρδνφ να. Ικανοποιήσωσι τα.ς &.παιτήσεις τοϋ &.Υωνος, ώς δύναται'

230

πάς τ~ς ν' &ντ~λ ηφθη, &.φοσ ώς γνωστόν α] άποστολα] αδτα: δδοιποροϋσιν έκ τοα έσωτερυωϋ επι εκατοντάδας χ~λιoμέτpων διιΧ νιΧ φθάσωσιν εΙς το μέτωπον.

"Απαντες οΙ &'νωτέρω λόγοι καΙ πληθυς &;λλων ευνο'ήτων επι6ά.λλουσι νιΧ

έπινοώσιν αϊ Διοικ'ήσεις λόσεις &.ντιμετωπίσεως των &.ναγκων τοϋ &.γωνος εΙς εμψυχον ύλ~κδν μακριΧν πά.σης συνθέσεω ; καΙ παντος τόπου δεσμευτυωϋ, λ1 σεκ; α,ττινες τείνουσιν εΙς την διατ'ήρησιν της μαχητικότητος τοσ τμ'ήματός

των, έξασφαλΙζουσαι οδτω την έν εκάσΤΊ) στιγμΊJ τακτικην ΧΡΎJσιμoπoΙΎJσιν τΥις Μονάδος των.

ΚατιΧ των μη συμμopφωθΎJσoμένων ΔιoΙΚΎJΤών Μονάδων 6αρεΤα.ι εόθυναι κατιΧ την προσεχή προσωπικήν μου έπιθεώρησιν.

'Αναφέρατε ληψιν. Σ.Δ.

'Ιανουαρίου

1941

Γ. ΚΟΣΜΑΣ "Αντιστράτηγο; Α' Σώμα Στρατοϋ 'Επιτελετον Γραφείον ΠΙ Α. Π.

Άπ6ρρητος Λίαν Έπείγουσα

108) 2263 π ρ Ο Σ

Ο. Β.

Ι) ΚατιΧ πληροφορίας &πολότως ~ξηκpι6ωμένας ή εναντι ύμων εχθpικ~

Μεραρχία ΣΙΕΝΑ μετεφέpθΎJ εΙς περιοχην Φρουρ. Π.Β. Π) Προς παρεμπάδισιν μεταφοράς δυνάμεων τοϋ εχθροσ εκ τοϋ μετώπου ύμών προς ενίσχυσιν ετέρων μετώπων επι6άλλεται ενέργεια τoπ~κών επιθέσεων

μετιΧ πλ'ήρη &ναγνώρισιν καΙ προπαρασκευήν, α!τινες θιΧ εκοηλοονται διά. μι κρών τμημάτων Πεζ~κoσ πρδς &.ποφυγην

φθοράς των όποστηριζομένων δμως

όπο Ισχυρου Πυρο60λικοσ. ΠΙ)

ΑΙ τοιαϋται ενέpγεια~ θιΧ δ~ατηpωσι καΙ ένισχϋωσι το επιθετικον

πνεσμα τών τμΎJμάτων, θιΧ παρεμποδίζουσ;

μεταγγίσεις εχθρικών δυνάμεων

εΙς &λλα μέτωπα καΙ θιΧ 6ελτιώνωσι τoπ~κώς τά.ς θέσεις μας.

IV)

Ή Μεραρχία εξουσιοδοτείται νά. προπαρασκευαση καΙ εκδΎJλώση

τοιαύτα; ενεργεία.ς εΙς το &ριστερδν ταυ τομέως της, της δΎJμιoυpγηθεΙσης ε

σοχής εΙς την κοιλάδα ΣΟΥΣΙΤΣΑ μη έπιτρεπούση; 6αθυτέραν προχώρησιν,

Έπίσης προς έναρμόνισιν τ/ς διατά.ξεως όμων προς την συνολικη'!

τοιαότην του Σώματο; Στρατοθ καΙ πρδς παροχην μείζονος &ναΠΙΧόσεως καΙ E,jκολιών &'νασυγκροτ1jσεως

είς τά. τμ1jματα rιμων, επι6ά.λλεται rι αδξ'ησις τ-ης

κλιμακώσεως επι κo~λά.Ooς ΣΟΥΣΙΤΣΑ, -ητις ώς εχει σΤιμερον, είναι προωθη μένη καΙ πυκνη ΙoΙ~ εΙς Πυρο60λικόν.

231

Άνrxστα,λεισών προσωρινώ; τών επιθετικών έπιχειρήσεων επι6άλλετα,ι ν~

κλφα,κωθή καΙ ~ οιάταξις του Πuρο60λικο-u.

Ή ΜεραρχΙα ν~ μετατόπιση εν σuνεχεΙ~ καΙ πρός την ύπ" α.ριθ. Α.

104) 2096) 20-1-41

1I.

Δισ:ΌlY.ιγήrν μω μέ:ρος τοΟ Πυ,;χ>6ο'λικοΟ της εκ τής κο'ιλσ;ο,ι;ις

ΣΟΥΣΙΤ'ΣΑΣ, ώστε ε,Ις π~ριoχYιν ΚΑΛΑΡΙΤΙ oι~ την όποστήριζιν Τής τοπα θεσΙας επαφής ν~ παραμένουν

το πολύ Πυροθολαρχϊαι.

Υl) Ή κλιμά.κωσις α{)τη ν~ πραγματοποιηθή δσον το ουνατον ταχύτερον.

νπ)

'Αναφέρατε τόσον επι των διαταχθεισών τοπικών ενεργειών, όσον

καΙ επι τοϋ πέρατω; τής διατασσομένη; κλιμα,κώσεως.

Σ. Δ.

"Ιανουαρίου

1941

Γ. ΚΟΣΜΑΣ 'Αντιστρά.τηγος

XVI.-

ΑΓΩΝΕΣ ΑΠΟ

21-31

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ ΚΑΙ Α.Ε.

108.

ΠΕΡ!

ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΕΛΙΓΜΟΥ ΠΡΟΣ ΣΑΛΑΡΙΑ.

21-31

Ία, ν ο υ α, Ρ Ι ο υ

Μέχρι τής 24ης τοσ μηνός ένέργειαι &.νά.ξιαι λόγου. Άπο 25ης τοΟ μηΥος ιμέχρι τέλους ιδ έχΙθρος σταθερώ; καΙ επανειλημμέ~ νως καθ' εκά.στην ~μέραν ενήργει σψoδρ~ς έπιθέσε«; κατ~ τοϋ οεξιοσ τοϋ Σ. Στρατοϋ επιοιώκων ν~ κα,ταλά6η το Ν. σκέλος τής Άνα,τολικής ,εξόδου τΎ);

στενωποϋ ΚΛΕΙΣΟΥΡΑΣ καΙ α.ποκόΦη τ~ς συγκοινωνΙας τοΟ Β' Σ. Στρατοϋ, Το Σώμα Στρατού λόγφ Τής σο6αρότητος τής διαγραψομένης &.πειλής καί

τών θετικών πληροψοριών, τ~ς δποΙας είχεν ,εξ αΙχμαλώτων καΙ ραΟιοτηλεγρα. ψημά.των του εχθροσ, τονΙζοντος την α.ξΙα,ν τής έπιχεφήσεω; ταότης, ώς μελ λοόσης ν~&"πooώσΎJ τεράστιαάποτελέοματα οιέταιξε την '~νΙ'σχυ,σιlν lοεξιοu του καλ

ητήσατο παρ~ ΤΙΟΟ IΓεν~,κoo Σ'φατηrειοοτην επ:έκτα.σιν τοϋ δεiξΙGU του δρΙου lε~ τ'Υ,/

πεpιoχ~ Τ~όΤ'Ώ μέχρις ΑΩΟΥ (το οεςιο'Υ δριον του Σ.Σ.έξικνεΤτο μ.έχρ'ι κορυφο

γραμμης ΔΕΜΠΕΛΙ (5χ ι)

, &στε να. όπαχθώσιν όπο το Σ. Στρατού καΙ τα. ε~ς

την περιοχην ταύτην (χωρΙου ΜΠΡΕΣΤΑΝΗ) εόρισκ6μενα τμήμ.α.τα τοσ Β' Στρα,τοσ.

Πρά.γμα.τι, έπιτυχία τοσ έχθρου et; το σημ,ετον τοϋτο θα. είχε σοδαρότα τον α.ντΙκτuπoν ,επι Τής θέσεως τοσ Β' Σ. Στρατοϋ, λόγφ τοσ ότι το τελευταίον

τουΤGtπιχεφουν προς :ΜΠΟΥΜΙΙΕΣΙ ελά.χιστον 6ά.Ηος a;σψαλεΙlαιςεζησψά.λι

ζε α.πο Δ. (κιχ-τα. μήκος ΑΩοη, στηρΙζων το α.ρισΤ,ερόν του et; τό μόλις περ] τ~

2 χιλ. &.πέχον Τής ΚΛΕΙΣΟΥΡΑΣ δΦωμα ΓΚΡΟΜΠΑ. Το Σώμα Στρατοϋ έπανηλθε καΙ πάλιν εΙς τιΧς αΙτΎισεις του προς το Γε

νικον Στρατηγείον έπ] Τής ά.νάγκης λήξεως τής διαμορφωθεϊση; κα.τ~ μήκος ΑΩΟΥ εκν'ευριπικής καταστασεωτ, ~ δποΙα. κα-Ι 4σκ6πους επιχεψήσε~ς καt

232

αΙμο'ρ:ραγΙα..ν α.Τ'σιθητ/ν καΙ &σκοιπον επέ't3ια.λεν έπΙ μα..κρΟν είς το Σωμα Στρα τοϋ, άλλα καΙ πά,λ~)/ τίποτε δεν εγένετο.

Είς τήν κo~λά,δα ΣοrΣΙΤΣΑ μ~κρoενέργε~α~ τοσ έχθροσ καΙ των ~μετέ

ρων ~νευ σπουδαιάτητοτ; ώς καΙ είς τήν περ~oχήν κοrΡΒΕΛΕΣΙ .. Το Σωμα Στρατοϋ &ναδ~oργανωθεν εΤνα~ ετo~μoν νσ. σuνεχΙση τον &γων,χ

του καΙ &νέφερε σχετ~κως περ] τούτου ε~ς το Γεν~κoν ΣτρατηγεΤον. Έξέδωκε προς τοϋτο δ~αταγας μελέτης καΙ προπαρασκευή; επ~θετ~κω',ι έπ~χεψήσεων, 6άσε~ σαφων &πόψεών του, έξ Φν &πέρρευσαν λεπτομερεϊ; δδη

γΙα~ αότοσ προς τας ΜεραρχΙας, ητo~:

Π ΜΕΡΑΡΧΙΑ

Έπ~θετ~κή lενέργε~α δ~α τοϋ oεξ~oσ της προς πλ'ήρη εκκαθά,ρ~σ~ν κo~λά,oo; ΖΑΓΟΡΙΑ, επΙσης επ~θετ~κή ενέργε~α προς δ~άσπασ~ν τ1jς ίσχυράς τοποθεσία;

ΛΕκΛι. Άντ~κε~μεν~κoς σκοπος &μφστέρων των έπιθετικών ενεργε~ων τούτων τη.;

Μεραρχ Ιας έτάσσετο ~ πλ'ήρης έκκαθάρ~σ~ς δλοκλ'ήρου τ1jς 'TtEp~ox'YiC;; Ν. ΑΩΟ

κα,Ι Α. ΔΡΙΝοr. Ή ΜεραρχΙα, διέθετε δ~α τας επ~χεφ'ήσε~ς ταύτη; έπ] πλέον τοσ Όρε~ Όατικοσ ΠυροΌολικοσ ~νισχυμένoυ κατα το σύνολον τοϋ Βαρέο; Πυρo60λ~κoυ.

ΈπΙ πλέον θα όπελόγ~ζε καΙ έπΙ Μο Ταγμάτων Πεζ~κoσ έτέρας ΜεραρχΙας.

νπι ΜΕΡΑΡΧΙΑ

Έπιeεσ~ς· με Ύι..υρΙαν προσπαθειαν εν τ'Y,j κατευθύνσει ΝΙΒΙΤΣΑ ΣΑΛΑΡΙΑ προς &ποκοπήν τ1jς ά.μαξιτ1jς ΤΕΠΕΛΕΝΙ

(XUxr,'1

Ar ΛΩΝ

κλπ. <Η

ΜεραρχΙα οια τήν έπίθεσιν ταύτην ένισχόετο οια σημαντικοα Όρει6ατικοα Πυ

ρo5αλ~κ~υ, επι πλέον δε ικαΙ δ~σ. Βαρέος Πulρο,60λ~κοu τασσομένου ειίς περ~οχr,ν κοrΤΣΙ. Άμφότεpα~ αΙ ένέpγε~α~ αύτα: των δύο Mεpαpχ~ων πρσεδλέπετο να συντο

νισθώσι μετα ένεργειων τοα Β' Σώματο; Στρατού Β. ΑΩΟΥ. 'Επίσης το Σι~ μα Στρατοϋ ηρξατο &πο των μέσων "Ιανουαρίου να λαμ6άνη o~ά,φoρα μέτρα.

προπαρασκευαστικά δ~α τήν κατα ΑΤΛΩΝΟΣ επ~χείpησ~ν, επι τ1jς δποΙας ουδέποτε επαυσε νσ. Iέπ~μένη καΙ -ητ~ς

ArAQN

&πετέλε~ δι' δλόκληρον το Σι!)

μα Στρατοϋ το Γεν~κoν Σύνθημα, ώς τοϋτο έτονΙσθη δ~ά. Διαταγων τοϋ Σώ ματος Στρατοϋ καΙ κατενο'ήθη όφ' δλων.

<Ένα έκ των μέτρων τούτων τ1jς μελετηθεΙσης όπο τοθ Σώματος Στρατού

επ~χεφ'ήσεως προς ΑΤΛΩΝΑ

έθεωρ'ήθη ~ κατασκευή

ά.μαξ~τ1jς δδοΟ &r.:o

ΜΠΟΡΣΙ οια ΚΟΥΤΣΙ είς ΚΑΛΑΡ ΑΤ (εσφαλμένως σημε~ωμένη ώς ά.μαξ~τή έν τφ χάρτ"{l μεταξι) ΜΠΟΡΣΙ

ΚΟΥΤΣΙ)

, προς προώθησιν Βαρέος Πυρο

60λαοσ καΙ παντεΙων μέσων. <Η κα.τα.Ο'κευΥι τijς δ800 τα,ύτης όπερ τά

χιλιόμετρα., ά.ρξα.μένη έΥΤΙΧ

τLκως &πο τών μέσων 'Ιανουαρίου, έπερατώθη έντος τοσ πρώτου 10ημέρου τοσ

Φε6ρουαρΙου.

233

Έχρησφoπo~ήθησα,ν επι πλέον των Μονάδων τοΟ Mηχα,ν~κoo τοϋ Σώμα

τος κα,Ι όπερ τούς

2.000 €ρyάτα,~,

κάτo~κoι Β.

HllEIPOr.

'Γπερενικήθησαν τεράστια. δυσχέρειαι, όψειλ6μενα.ι εις την φύσιν του εδάφους, τάς- δυσμενεστατατ κα,φ~κάς συνθήκα,ς κα,ι την συχνην προσδολήν τ6')',ι

εΡΥα,ζομένων, εξ ιΙ>ν πολλο] έτέθησαν εκτος μάχης, όπο της lεχθρικης άερο πορΙα,ς.

Ό εχθρος κα,Ι κα,τά το lΟήμερον τοϋτο τοο 'Ιανουαρίου εξα,κολουθεΤ μετα

φέρων σο6α,ράς ενα,ντ~ τοϋ Σώμα,τος Στρατού εν~σχύσε~ς.

Ό κα.φΟς εξηκολούθησεν &στα.τος μετά 6ροχών κα.Ι χ~6νων. Παρατίθενται κατωτέρω τ~νες των εκδoθε~σών Δ~α.τα,yων του Σ. Στραιτοϋ εύρεθεϊσαι εις χείρα,ς ΆξιωματικοΟ ένταϋθα. Α' Σώμα. Στρατοϋ

'Επιτελετον ΓραιψεΤον ΠΙ Δ. Ε.

Αυστηρώς 'Απ6ρρητος

106

Προσωπική

ΔΙΑΤΑΓΗ Ό έχθρος έπ~δεικνύει κατά τάς τελευταία; ήμέρα,ς ενα,ντι μετώπου ήμών δραστηριότητα σαοποθσαν προφα,νως την &π6κτησ~ν έπτθετυωϋ πνεύμα,τος,. το

π~κών τακτ~κών ώφελημάτων κα,Ι σύλληψιν α,ιχμα,λώτων κλπ. 'Ενδεχομένως, δημ~oυρyων δ~ά της δραστηρ~6τητ6ς του έντυπώσε«; ισχύος,

καλϋπτε: μ~ταιφo:ράν δυνάμεων προς &ντ~μετώπ~σ~ ν &να,γκων του ενα,ντι Β' Σ. Στρατοϋ,

Τάς άνωτέρω έπ~δ~ώξε~ς του ένΙσχυσεν ή τηρηθετσα, παρ" ήμων στάσι; επι6λ ηθετσα, Εκ Τής α.νά.γκης α.νασυγκροτήσεώς μα-ς καΙ προωθήσεως τοΟ δεξι~

ήμών ενεργοσντος Β' Σ. Στρατού. Το Σώμα, Στρατοϋ καθώρισε δι& Δ~α,ταyών του δ~α,φόρoυς τoπ~κάς ένερ ΥεΙας προς τον σποπδν δ~ατηρήσεως καΙ ενισχύσεως του έπιθετοωϋ πνεύματα; κα,Ι 6ελτΙωσ~ν θέσεών μα,ς.

Α[ τοπικα] αύται ενέρy€~α,~ δεν έξεοηλώθησαν, ελλεΙψει lεπα,ρκών μέσων

καιι λόγφ καιφ~κων συνθηκών, ή, εκοηλωθείσαιι, &πέτυχον λόΥφ κακης ΟΡΥαι νώσεωτ, προπαρασκευή; καΙ εκτελέσεως.

της &να,συγκροτήσεως των εν γρα,μμΎ,) Mεραρx~ων, &χθεΙσης ήδη εις ίκα

νoπo~ητ~κoν σημείον, έπι6άλλετα,ι νά εξέλθωμεν της τηρουμένης ήδη στασεω; καΙ νά επ~τύχωμεν τoπ~κάς 6ελτ~ώσε~ς καιτά τον μεσολαθοϋντα χρόνον μέχρι

της λΙα,ν προσεχοϋ; &να,λήψεως &πoψα,σ~στικων έπ~χεφήσεων. Αί τοπικά] α.υτα.ι ένέργε~α.ι επ~6άλλoντα.~ τοσούτφ μα.λλον κα.θ' δσον ή δε

ξιά ήμωνενερycισσα. Μ. Μονάς σuνεχΙζε~ &πο ήμερων επ~τυχως επιθετ~κάς έπι χειιρήσεις, &πειλουσα.ς 'σοβα.ρώς ταΥ .έχθραΥ κα.tΟιεuικο.λUΥ'οUσα.ς 1ι1ι-uετΙρα.ς τοπικιΖζ

ενεργεΙα.ς.

ΑΙ Μερα.ρχΙα.ι νά μελετήσωσι καΙ προπαρασκευάσωσιν εν πά.σ'Ώ λεπτομε-

234 , '\...-

ρεί", τοιαύτα; ΤΟΠLκας ενεργείας και μοι &'ναφέρωσL τηλεφωνLκώς τήν ήμέραν,

αφ' ής θα. είναL δυνατή ή tκοήλωσίς των, ώς κιΧ.τωθL:

α') Π ΜΕΡΑΡΧΙΑ

1) 2)

ΈκκαθάρLσLν περLοχης Α. ΖΑΓΟΡΙΑ.

Πρσώθησιν γριχ.μμών περLοχήν ΠΕΣΤΑΝΗΣ μέΧΡLς ΑΩΟΙ ΎΊ τουλα

ΧLστον τήρησLν υπό δραστικά πυρά πολυδδλων ά.μαςLτης

τήν πεΡLοχήν

EL;

ταυτην.

ΈνέργεLαν πρός κατάληΦLν ΛΕΚΛΙ

ΚΟΝΤΡΑΣ.

ο') νπι ΜΕΡΑΡΧΙΑ

1) 2)

ΠχτάληΦLV χυ){'ένος Β. ΝΙΒΙ'ΤΣΗΣ.

'Ε"XJκχιθάΡLισLν lπεΡLοχης ΛΕΝΤΟΙΣΙ

Χ9ψάορα ΜιΙΙΕΝΙΤΣΙΑ, τ"Ώ

συνoρoμΎ.j &.ΡLστεροtJ Π Μεραρχίας. γ') ΠΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ

1) K<xτάληψ~ν 2) Ένέ.ΡΥεLχν μεων EL; ΒΟΙΝΟ 3) ΠροώθησLν

χυχένος

ΜΕΣΗΜΕΡΙ.

1426 -

πρός ΔΡΙΜ.Α.ΔΕΣ, ,επι σκorΠφ &.ποκοπης έχθΡLκώνΟυνά. ΣΚΟΙΤΑΡΑΣ. έπt αυχένος ΠΙΣΣΑΣ

(Β. Α. ΜΠΟΛΙΕΝΑΣ)

'Αναφέρατε ληΦL ν.

Σ. Δ.

'Ιανουαρίου

1941

Γ.ΚΟΣΜΑΣ

'Αντιστρατηγα; Α' Σώμα Στρατοϋ:

ΈΠLτελ'ε!ον ΓρχφεΤον ΠΙ

Δ. Ε.

'Απολύτου Προτεραιάτητο;

107 ΠΡΟΣ

Κ:χτά,ληψLς υπόεχιθ!ροσ

Ε. Β.

(11

ΜΕΡ ΑΡΧΙΑ)

πεΡLlοχης ΜΑΛΕΣΙΟΒΑΣ

εLς ην έπιμένει , ΟLαρκώς ενLσχυ6μενος

OL'

:ΜΠΡΕΖΤΑΝΗΣ,

ά.μαςLτης ΤΕΠΕΛΕΝΙ, οημLουργετ

σο6αραν κατάστασLν στενωπδν ΚΛΕΙΣΟΙΡ ΑΣ στόπ.

ΈνLσχuσατε πεΡLοχήν και lεΠLΟLώςατε &.ντΙ παση; θυσία; &.π6ρρLΦLν εχθροσ

Β. ΑΩΟΙ μεταςυ ΠΕΣΤΑΝΗΣ

(ναι)

ΜΠΡΕΖΤΑΝΗΣ

(ναι)

θέτοντε;

υπό δραστικά πυρά αυτομάτων δπλων ά.μ:χςLτήν δοόν μεταςυ ΠΕΣΤΑΝΗΣ ΜΠΡΕΖΤΑΝΗΣ στόπ. Έν πάσ"'ι) περιπτώσει ΟLατ'ήρησLς κεκτημένων θέσεων έςασφαλLσθη πάσ"'ι)

θυσί", στόπ ,

Τ,ά"fμα 'ήμων προωθείται εντός νυκτός ΚΑΡΓΙΑΝΗΝ στόπ. Σ. Δ.

Ία.νοucφΙοu

1941

Γ.ΚΟΣΜΑΣ

'ΑνΤLστράτηΥος

235

Α' Σίi'ψ..α. Στρατοϋ

Έπ~τελείoν Γραφείον ΠΙ Α.Π.

Άπόρρητος

146) 2667 ΔΙΑΤΑΓΉ

ΈχΟρ'ος κατα6~λλε~ &.πεγνωσμένην προσπάθειαν εξαπολύσας Τπουργοuς καΙ 1jΥήτa,ρ'ας ΨOO~~Iσ:ΙWU πρδς τ6:νωlσ~ν ηιθ'~κοu τοΟ Στρα.τ'OU

' Αλβαν,Ι,ας.

"Εναντι αοτ-ης έπ~6ά,λλετα~ έξαρθωσ~ πά,ντες &οπο Στρατηγοϋ μέχρ~ στρατιώτου εΙς ίιψος περιστάσεων καΙ Ιερότητος &.γωνος. Πάσα παρερχομένη &ρα δέον παρά,γ'Ώ ωψέλ~μoν εργον πάσαν κατεϋθυνσι».

·Tπo6~λατε προτάσει; δ~αταχθε~σων επ~χεφ1jσεων &μέσως. 'Ισχυροποιήσατε θέσει; δ~' εργων καΙ συρματοπλέγματος ώς Διαταγα], Κ~ν1jσατε πά,ντας προς έργασΙαν καΙ δρα.σ~ν καΙ ένασκ-ητε ο~αρκ'ij ελεγ·· χον, πατασσοντετ πα.σαν &.μέλε~αν καΙ ραθυμΙαν.

Σ. Δ.

"Ιανουαρίου

1941

Γ. ΚΟΣΜΑΣ Άντ~στρά,τηγoς

Α' Σωμα Στρατού

Έπ~τελεΤoν Γραφείον ΠΙ Δ. Ε.

Αδστηρως 'Απόρρητος

108

lIρoσωπ~κ~

ΠΡΟΣ ΤΗΝ νπι ΜΕΡΑΡΧΙΑΝ Εις α.πά.ντησ~ν τΎΊς υπ' α.p~θ. Α.Π.

6102) 29-1-41

&ναψορα.ς ύμων γνωρϊ

ζομεν τα κά,τωθ~:

Ι) Δ~α

t'ij;

υπ' &ρ~'θ. Δ.Ε.

106) 26.,1-41 Δ~αταγ'ijς μου Οιέταξα. Τ~IY μελέ

την καΙ προπαρασκευήν ώρισμένων έπ~θετικων έπ~xεφ'ήσεων o~α. τ~ν Μεραρ χΙ αν προς τον σκοπόν, όπως προπαρασκευασθή δ~' αότων

κυρΙα προς ΣΑΛΑ

ΡΙΑ ,ένέργε~α.

Έκ τΎΊς α.δυνα.μΙας τ'ijς ΜεραρχΙας να. ψέρη εΙς πέρας, δ~α. των ιδΙων της μέσων, την πραγματοποίησιν των ένεργε~ων τούτων, λόγψ ισχόος έχθροο καt έδαφ~κων δυσχερειών, προκύπτει δτι δεν πρόκειται πλέον περ] τoπ~κων ένερ

γε~ων, &λλα. εύρυτέρων, αΙτ~νες εξέρχoντα~ έπ] τΟο παρόντος των προθέσεών μου.

Άyα.ψoρ~κως προς την κατ&:'ληΨ~y τοσ tΥΚΡΙνεt

τ'ήν tvIfpytatCΖV

ψεως ταότης έπιτυγχανετα;

tDU

aόχένος

BEP'MIKor

μόνον, υπό την προϋπάθεσιν

δτι

8tcX.

το Σ. Στρα της κα.τα..λή

6'ελτΙωσ~ς των θέσεών μας aπο α.πόψεως &Υτιο,ρ,i

σεω; κατα.. έxθP~κΎΊς ένεργεΙας έπΙ τοθ ηδη δλου μετώπου τΎΊς ΜεραρχΙας.

236

, '--

Διάθεσις νέων ουνάμεων ~ ,εξ~σθέν'Yjσις τijς ύψιστ~μέν'Yjς oι~τάξεως δι' ε πεκτάσεω; προς αΔχένα. οεν εγκρίνετα.ι.

Κατόπιν τούτων ~ Μερα.ρχία. κα.τα.λα.μβάνουσα.

5χι τον ~δχένα. ΒΕΡΜΙ

ΚΟΤ, βάσει των α.νωτέρω προϋποθέσεων, νσ. επtζ 'Yjτήσ'Yj οισ. συντόνου εργα.σία.ς νσ. rcrxupoπot~cr'Yj

τσ.ς θέσεtς Τ'Yjς οι' εργων κα1 συρματοπλέγματα;

προς τον

σκοπόν, δπω; επιτuχ'Yj μεγα.λυτέρ~ν κλιμάκωσιν κα.Ι Τ'Yjρήσ'Yj ίσχυροτάτα; εψε

δρ,εί~ς, κα.τσ. ύποτομέα. Ή ε'ΡΎ~·σΙα. α.Uτ'Yj νσ. α.ρχίσ'YjέπεΙΥόντως

οι' εντα.τικη;

δλων προσπαθείατ;

Π)

Δισ. τον προσα.να.τολισμΟν

κα.Ι πρoπα.ρα.σκευ~ν

τijς κυρία.ς προς ΣΑ

ΛΑΡΙΑ ενεργεία.ς σα.ς πα.ρέχω όμτν τσ.ς κατωτέρω ένοεΙξεtς:

α.') Κατεϋθυνσ« ενεργεία.ς: Aδχ~ν ΝΙΒ"ΙΤΣΗΣ -

α.δχ~ν ΣΑΛΑΡΙΑΣ

ΜΟΡΙΚΙΛΙΑ.

6') ΛΕΝΙ -

Άντικειμενικος σκοπος ΣΑΛΑΡΙΑ προς α.πoκoπ~ν ά.μα.ζιτijς ΤΕΗΕ

ΑΤΛΩΝ.

γ') Ιών'YjενεΡγεία.ς: Δεζιον 8ριον

ριστερόν : Aυχ~ν ΒΕΡΜΙΚΟΥ (να.Ι)

1410

(5χι

ΤΟΤΡΑΝΙ (Οχι). Ά

ΣΜΟΥθΙΝΑ (Οχι).

ο') Κα.τσ. τήν, ώς &νω, προς ΣΑΛΑΡΙΑ ενέργεια.ν, ~ Μερα.ρχΙα. θσ. σΤ'η ρίς'Yj ισχυρώς οεξtόν Τ'Yjς έπΙ των -ηο'Yj κ~τεχoμέyων θέσεων, Ισχυροποιοσσα. τοϋ το, τόσον προς άντιμετώπισιν πα.ντΟς επtθεηκοu α.ντιπερtσπα.σμοU έν τij κατευ θύνσει τα.όη) τοϋ εχθροσ, δσον κα.ι προς

EvckcrX'YjcrtY'

πιέσεω ; εν συνδέσμφ μετα.

Κατσώτα ~ κα.Ι ενδεχομένως προς επιθετικ~ν ενέργεια.ν προς ΜΠΕΝΤΣΑ ποτ., α.να.λόγως σuνθ'Yjκών.

ε') Συντα.γμ~. Πεζικού της Μονάδος

110

θσ. προωθ'Yjθij δπίσω Μερα.ρχία.;

εις οιάθεσίν :μου, ετοιιμον Υ'σ. επέμ'β'Yj εις α.γωrν'α. κα.τσ. τσ.ς ά.πα.tτ~ισεις του.

στ') Ή ενέργεια. θσ. ύποσΤ'Yjριχθij πιθανώτατα κα.Ι οισ. 6α.ρέων μέσων Σ. Στρατοϋ εκ περtοχijς ΚΟΤΤΣΙ. ζ') <Η Μερα.ρχία. να. uπο6άλ'Yj προτάσεις α.ν~γκα.ιoσντoς α.υτij συμπληρω

μα.τικοσ έλ~ψpoσ ΠυρΟιΟολικοσ.

ΠΙ) Βάσει των &'νωτέρω παρεχομένων ένοείξεων ~ Μερα.ρχία. νσ. μελε τήσ'Yj τον προς ΣΑΛΑΡΙΑ έλιγμΟΥ κα.Ι μοι uποβάλ'Yj τ~ν α.πόψα.σΙν Τ'Yjς ώς κα.Ι ενδεχομένα.ς προτάσεις.

ουδεμΙα. μετα.βoλ~ εΙς τ~ν ήδ'Yj ύψιστα.μέν'Yjν διάτ~ξιy προς εζUΠ'Yjρέτ/σιν του έλιγμου προς ΣΑΛΑΡΙΑ να. επέλθ'Yj &νευ ~μετέpα.ς εγκρίσεως. Σ.Δ.

Ίι:χ.νουσψΙου

1941

r. ΚΟΣΜΑΣ ,ΑντtστΡά.Τ'Yjγος

237

Α' Σώμα Στρατού

Έπιτελείον Γραψείον ΠΙ Α.Π.

155)2676 ΠΡΟΣ ΤΟ ΦΡΟΥΡΑΡΧΕΙΟΝ

Εις άπάντησιν της υπ' α,ριθ. Α.Π. δι~ της ύπ" ·α-ριιθ. Α.Ε.

μικρα.ς έκτιiσεως,

OlCt

106) 26-1-41

Δ. Ε.

137) 29-1-41

&ναφορα.ς Υνωρίζω δτ:

Δι(Χταγης προεδλέποντο τοπιαα] ,ενέΡΥειαι,

μικρών δυνάμεων, τ'Ώ υποστηρίξει ισχυρών μέσων πυρό;.

'Ήδη κατόπιν τής ά.νωτέρω ά.να.φορα.ς υμων, τής όποΙας α~ ά.πόψεις υίσθε τοϋνται , περιορισθεϊτε εις τ/ν δια.τ~ρησιν τών κατεχομ.ένων θέσεων, τιΧς δποία,ς

να. ισχ\JΙΡΟΠΟΙ~σΎ)τιε, τοΟ Σ. Στρατού μ~ θέλοντο; επι τοϋ παρόντα; ν'ιΧ πρ06η ε1.ς ευριltέ,ρας επ,ιx:εl~P'1pεις, πιρό τής &;ναιλήψεως γενικης επιlθlέσ:εως Π'Ε:ρIΙ ής εν' 'Κα: ρφ θα διατάξω.

ΟίΚΟlθεΥ νοείται δτι ένέ'ΡΥειαι σαοποϋσα; τΎjν σύλληΨιν α.ΙχlμαλώτωΙΥ π.ρο; παρακολούθησιν της εναντι τοϋ μετώπου υμών δραστηριότητος τοϋ εχθροο, ώς

επίσης καΙ εκμ.εταλλεύσεως ευνοϊκών συνθηκών προς Όαθυτέραν διείσδυσιν καΙ δελτίωσι ν θέσεων, ΙδΙq. έπ] α,ριστεροο υποτομέως, δεν πρέπει να παραμελώνται ,

ΈπΙ τ'Ώ ευκαιρΙCf ταύη} έπισύρω τ~ν πρoσoχ~ν υμών έπ] της παραλιαΚΎ);

ζώνης προς ά.ντιμετώπισιν ενδεχομένης ενεΡΥείας τοϋ εχθροΟ δι' ά.ρμιiτων κα.Ι τής &νά.Υκης τής τηρ~σεως εν διαρκεί συναΥερμφ τοϋ α-ντιαρματικοΟ υμών συγ κροτήματος εκ παραλλήλου προς την όΡΥά.νωσι ν α-ντιαρματι κών κωλυμώτων. 'Γοιαϋτα; ενέργειαι τοϋ ιέχθροσ nαΌον χώραν δι' ά.ρμά.των

τόννων εις

περιoχ~ν ΚΛΕΙΣΟΥΡΑΣ κατα τ~ς τελευταία; -ημέρας. Σ.Δ.

'Ιανουαρίου

1941

Γ. ΚΟΣΜΑΣ 'Αντιστρά.τηγος

Άπο τής &.να.στολής τών επιθετικών επιχειρήσεων καΙ τής μεταπτώσεω ;

εις &.μυντικην στάσιν το Σ.Σ. επι πλέον τών διαταγών του &.να.συΥκροτήσεως, Όελτιώσεως τών θέσεων κλπ. εςέδωκε διατIΧγ~ν &μOΙOIΧιIΧς υπασΤ'Υ]ρίςεως τώ'l εν γρlχ,μμ'Y,j Μερ:φχι·ων- του καΙ έπφΟά.σεως τών εCΡεIδρειώY του ΙΙ Σ .Π. ιν :ΜφαρχΙ,ας)

(24

ΣlΙ. κα.ι

Οϋτω υψ' ~κά.στης τών ΜεραρχΙών ΠΙ καΙ νπι πραε6λέπετο&.μοι6αΙIΧ υποστήριξις διιΧ δυνά.μεως δύο Ταγμά.των καΙ Μοίρας Πυροδολυωϋ, τής μεν πι προς αυχένα

1000

Β. ΣΚΙΒΟΒΙΚ επ' ώψελείq. τijς νπι,

tij;

δε νπι προς

ΚΟΥΤΣΙ έπ' ώψελεΙίf Τής ΠΙ.

Έπίσης υπερ ~κά.στης τών Μερα.ρχιών τούτων καΙ τοϋ "Αποσπασματο; ΣΕΦΕΡ

ΑΓΑ"Ι"Τ

(Π Μερα.ρχΙα.ς)

κα.t κοιλά.δος ΔΡΙΝΟΥ καθωρϊσθη έ

πέμ6ασις &.ρχικώς μεν δια τών εις περιoχ~ν ΤΣΕποrΝΑ

ΛΑΖΑΡΑΤΙ &-

ψεορικών ΤαΥμά.τωΥ' τοϋ ΙΙ Σ.Π. καΙ εν &.νά.γκΎ,j έπέμι6ασις οι' δλοκλήρου της

238

ιν ΜεροφχΙα.ς (εΥκρΙσει του Γενικου Στρα.τηΥεΙου)

, μελετηθεΙσ'1]ς τj}ς ταχεία;

μεταψοράς της.

"Η τοι, Jι ι Σ Σ 'j ~, οιαταξ ις εν Υενει του

'λ παρουσιαζ ε μεΥα

' ψ'ιαν, '1]',1 ευκαμ

επι-

τρέπουσαν έπέμ6α.σιν εψεορειών ταχετα.ν κα.ι ισχυράιν πρός oίανo~πoτε κατεύ

θυνσιν κα.Ι δι' oίανδ~πoτε σκοπόν επιθετικόν, ~ άμυντικόν.

κνιι.-. ΑΓΩΝΕΣ ΑΠΟ

1-10

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΚΑΙ ΑΦΙΞΙΣ ΤΗΣ

Α.Μ. ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΕΙΣ 'Σ.Δ. ΤΟΥ Σ. ΣΤΡΑΤΟΥ Μ Τι ν

Φ ε

6Ρ

ου άΡ ι ο ς

(1-10)

<ο εχθρός εις μ4την επιχειρεί κα.θ' δλον τό 10~μερoν τουτο δι' άντεΠL

θετικών ενεΡΥειών, ιδΙ~ νυκτερινών, κα.τάι του "Απσσπασματο; κοιλάδος ΖΑΓΟ

ΡΙΑΣ (δεξιόν τYjς Πας ΜεραρχΙας) τΤιν κα.τ"liλ'1]ψΙV τj}ς" περιοχYjς ΜΠΡΕ ΣΤΑΝΗΣ.

"Απασαι α.ί άπόπειραΙ των σuντρΙ6oντα.ι μετάι μεΥΙστων δι' α.υτόν άπω λειών.

Αϊ Μερα.ρχΙα.ι (Π κα.ι νπΙ) σuνέτα.ξαν κα.Ι υπέ6αλον τά σχέοια ένερ γεΙας, περί ων ~ Οια.ταγ.η τοϋ

Σώματος Στρατοϋ κατά τό προηγούμενον

10-

~μεpoy.

Τάι σχέοια ταϋτα εγκριθέντα. μέ τινα.ς τρoπoπoι~σεις επεστριχ.Ψ'1]σιχν κα.~ α] Μερα.ρχΙαι ~ρξα.ντo, προπαρασκευαζουσαι τα.ς ενεργεΙα.ς α.υτών.

<Η έπιθεσ«;

tYj;

νπι '1] ς ΜεραρχΙας κα.τ·α. ΣΑΛΑΡΙΑΣ, μελετηθεϊσα κα.Ι

τελείω; προπαρασκευασθεϊσα, δεν κατέστη δυνατόν τελικώς να. εκτελεσθYj, δLό

τι προεδλέπετο να, σuνΟuα.σθYj μετα. ταυτοχρόνου έπιθέσεω.; τοϋ Β' Σώματο;

Στρατοϋ μετά τΤιν κα.τιiλ '1] ψ ιν υπ' α.υτου τοϋ ΣΕΝΤΕΛΙ, τΤιν δποΙα.ν τό Β' Σι!) μα. Στρατού δέν ~δυν~θη να. πραγματοποιήση. Kαταχω,ρεΤ~ι ,ενταΟIθα.

υπ' &,ριΗ. Α.Π.

181) 2988

τYjς

Φε6ρουαρΙ::ιυ

Δια.τα.Υ-YJ τοϋ Σ. Στρατοϋ διασωθείσα.

Λ' ΣΩΜΑ ΣΤΡ Α ΤΟΥ 'Επιτελειον ΓραψεΤον ΠΙ Α.Π.

181) 2988 ΔΙΑΤΑΓΗ

Ι) θέτω ύπ" όψιν ύμων τ.ην ύπ" άριθ. Α.Π.

495) 1348) 27-12-40 Δια.τα.

y~ν μου, εψ' ~ς παρα.κα.λώ, δπω; οΙ Διοικητα.ί Μ. Μονιχ.δων μοί ύπ06ιχ.λωσιν εν &ντιγρά.ψψ τυχον εκδοθεΙσας έπ" αοτ1jς Οιαταγά.ς των καΙ μαΙ &.yα.ψέpωσ~

λοιπά-ς ένεργεΙας των.

Π) 'Εν συνεχεΙ~ πρός τ'ήν &νωτέρω Δια.ταγ~ν μου παρέχω "ijοη οιά. τ'ης

239

παρούσης μου γεν~κάς τ~ν~ς σκέΨε~ς, αετ~νες ν~ &πoτελέσωσ~ν &ντικεΙμενον

O~α.τα.γών ύμών

(&ναπτυσσόμενα~ εδρύτερον)

δ~αρκoυς ελέγχου καΙ μέτρων.

α') Κατα. 'τ/ν παροϋσαν περΙοοον 'τ/ς &ναμο'ν1jς.

Δ~ετάxθη ~ δργάνωσ~ς τών κατεχομένων θέσεων. ΈδΟΟlησαν&lν1:l0λα.Ι έν'εJργOυ, ά.ντ~μετωπί,σεως έ:νοεχομένων ένεpγε~ών,

τε~νoύσης, 5x~ μόνον, εΙς 'τ/ν ά.πόκρουσίν των, &,λλσ.. κα.Ι εις τ'ήν καταοίωξ"ν του έχθρου πέραν των θέσεών του ~ξoρμYισεως, τών ~μετέρων τμημάτων έπω ψελουμένων της ά.ναστροψης του &χθρου προς τα.ς θέσε~ς του.

Το πρώτον τών ζητημάτων τούτων (δργάνωσ~ς θέσεων) ά.πα~τε! λεπτομε ρη κα.Ι πλΥιρη γνώσιν του &οάψους κα.Ι τελεϊαν προσα.ρμογ'ήν προς τοϋτο τ(ϋν

πυρών μας. Έψ' δσον δ χρόνος πα.ρέρxετα~ κσ.Ι ~ γνώσ~ς κσ.τσ.. συνέπειαν του έοάψους προά.γεται, θα. έπέρχωντα, μtΚρ()τρ()π()πo~Yισεις εις τ'ήν διάταξιν τιJ)'1

δπλων, έπιτρέπουσαν καΙ κα.λλ~τέραν &.πόOoσ~ν των μέσων πυρος κα.Ι οικονομίαν τούτων" &π' ιDψελεΙq. 'τ/ς κλιμα.κώσεως.

Θα. έπιτευχθ1j τοϋτο, έα.ν δλα τα. στελέχη έν Βλ'Ώ τ~ Εεραρχ [q. μέxρ~ τών Διοικητών τών ύποτομέων, περ~έρx()νται τ'ήν τοποθεσϊαν, οίδωσι τον τόνο ν τ'η; &ργασ[ας, ελέγχουσι τα.ς θέσει; των δπλων κα.Ι 'τ/ν πρόοδον των εργων, α.Ε δέ Μ. Μονάδες, δ~' Άξ~ωματικών τοϋ "Επιτελείου των, ~ξασκώσ~

cruvex1j

καΙ ά.διά

λειπτον ελεγχον.

Το δεύτερον,

(~ ένεργος έπέμ6ασις)

προϋποθέτει έψεδρεΙας εΙς τα.ς ΧΕ!

ρας δλων τών Δ~o~κητών, κα.τάλληλον τούτων τοποθέτησιν, έτοφότητα. ταχεία; επεμ6άσεως, τοϋθ' δπερ θα. έξασψαλισθ1j δ~ά τινων ά.σκrισεων συνα.γερμοσ κλπ.

Έπομένως καΙ κατά τ'ήν παροϋσαν περίοδον τής &.ναμονrjς ύπάρxε~ έργα σία σ06αρα. εις τά στελέχη, σο6αρωτέρα δε δλων, ά.πολύτως επι6ε6λημένη καΙ οια. τΎjς παροϋση; διατασσομένη

ή προσωπική

προς παρακoλoύθησ~ν ,εκ του σόνεγγυ;

t1j,

αδτών επαψ'ή με τού; &νδρα;

ζω1jς καΙ

trj,

&ργα.σίας των.

Ούτω τά στελέχη, τον περισσότερον χρόνον, θα. o~έρxωντα~ έκτος των στα θμών ΔιΟ'ικήσεως. 'ο') Κατά 'τ/ν έπ~κε~μένην περίοδον τών ,έπ~θετ~κών ένεργε~ών δέον &.παν τα. τα. στελέχη να. παραδειγματισθώσιν έκ των σημειωθέντων σψαλμάτων τών

προσφατων έπ~θετ~κών έΠΙXεφrισεων. τα. σημειωθέντα σφαλματα είνα.ι κυρΙως δύο:

Ό ά.γων κατα. το πλείστον οεν o~ηυθύνετo ύπο των ύπευθύνων Δ~O~ΚΎj

τό)ν (Άποσπασμάτων, Συνταγμάτων, Ταγμάτων)

Έκμετάλλευσις τών επ~τυx~ών

EL'

ώς [δε~.

τα.ς πλείστας, άν 5χι εΙς δλα.ς τάις

περιστώσειτ, οεν ελαοε χώραν.

Άμψότερα το σψάλματα ταϋτα είνα~ ά.νάγκη ν' &.ναΥνωρΙσωμεν δτι όψεΙ.

λονται εΙς εν: τους Σ.Δ. Ώς έπ] το πλείστον, οΙ Δ~o~κηταΙ παρέμενον καθ' ΒλΎjν τ'ήν δ~άρκε~αν τοσ α.γώνος; εις τους λΙα.ν μεμα.κρυσμένους

Σ. Δ, έπΙ τ1j &.στ-ηρΙκτφ προφά.σει δτι

μόνον εκεΤθεν .'fjτο ουνατον να. ~xωσ~ σύνδεσμον με τ' α.νώτερα κλιμά.κια.

Οδτω, &.ντΙ το σύνολον

240

trj' πρoσoχΎjς καΙ τrjς προσπαθείας να. είναι εστραμ-

ιιένον προς τ~ν μιiχην oκιxt αι θέσ€ις των καθ' fEpΙXpXCσov ΔΙOtΧήσεων ν~ κο-;·· θορΙζωνται έκά.στοτεεκ τής στοιχειώδους ύποχρεώσεω; τής διευθύνσεως συνέ 6α.η~εδλως· το &.ντιθετον, ώστε ουτε

του ά,γωνος

διεύθυνσι; π.ρα.yμ~τικ~

'ιrι..

ύπαρχη, οδτε εκμετάλλευσις να ε!να.ι δυνατή,

Το α.τοπον τοϋτο, το δποιον τόσον έστοίχισε κα.ι τοϋ δποίου τας συνεπεία;

εξ;ι.κολουθοσμεν γα πληρώνωιιεν,

εχω Τ~ΓY ~#ωσιν να κ~υτηlρια.σθή δεόγτω;

κα.ι να μ~ σημειωθή πλέον.

Ούτω καθορΙζω κατηγορηματικως, οπως α] Διoικ~σεις α.γωντ~ι προς τb; εμπρος κα,ι διευθύνωσι τον &γωνα. εκ καταλλήλων εγγυς θέσεων, τήν δέ έπι

'ΚοινωνΙαν με &νώτερα. κλιμά.κι~ έξ~σψ~λΙζoυσι εκ τής προκεχωρημένης θέσεως διευθύνσεωτ &.γωνος προς τον καθορισθέντα αίιτατς Σ. Δ. κλιμακοσντες τα σχε τικα μέσα, συνδέσμου, -Ι) &'ποστέλλοντες, ελλειφει μέσων συνδέσμων, δια6ι6α. στάς.

ΙΙΙ) 'Επ] πλέον προς πλήρη εξασψιiλισιν της επιτυχΙα.ς κα,τα ταςεπικει

μένας επιθετικας επιχειρήσεις, οι ΔιοικηταΙ των Μ. Moνιiδων να πρ06ωσιν &π~ τοϋδε εις τας ένδεικνυομένας μετα.60λας Διοικήσεων (Λόχων, Tα.γμιiτων, Συν ταγμάτων}, &νεξα.ρτήτως 6α.θμου κα.Ι &ρχα.ιότητος έμπιστευ6μ.ενοι την τύχτ(ν τών Μονάδων εις

'tou;

&'ξΙους, οΤτινες ιΧ.νεδεΙχθ-ησαν τοιοϋτοι εχ τών μέχρι τοϋ

δε α.γώνων.

ΠειραματισμοΙ Διοικήσεων, τους δποΙους τόσον &κρι6α έπλ-ηρώσαμε κατ~ τον παρελθόντα. πόλεμον, &.λλα καΙ κα.τιχ. τον συνεχιζόμενον, ώς ε!ναι εις θέσιν

να γνωρϊζωσιν οι Διοικ-ητα.Ι Μ. Moνιiδων-, δεν, επιτρέπονται πλέον.

Οϊ μ~ ϊκα.νοΙ ΔΙOΙΚΎjΤα.Ι ν' ιΧ.πομα.κρυνθώσι τών Διοαήσεών των καΙ να τε θώσιν εις δε1Ytιερεuο,ύισα.ς ύπηiρ,ε.σ{ας, ~ <Εις διιiθ'εισιν ΈJμιπέδων Ίωα.ννΙνων, εαν δ

6αθμός των δεν επιτρέπει τΎjν χρησιμOΠOίΎjσίν των εις Μ. Μονάδα. Του μέτρου τούτου πάσα επιεΙκεια ά.ποτελεΤ εγκλημιΧ κατ&:. της ΠατρΙδο;. Σ. Δ.

Φε6ρουα.ρΙου

1941

Γ. ΚΟΣΜΑΣ

•AντιστριiΤΎjγoς

T~ν 5Ύjν Φεδρουαρίου &.ψΙκετο εις τον Σ.Δ. τοσ Σ.Σ. ~ Α.Μ. δ Βασιλεύ; μετά του "Αρχιστρατήγου κα.Ι επα.ρα.σημοψόρησεν ιδιοχεΙρως

'tou;

διακριθέντα;

δπλΙτας τοσ Σ.Σ. εις τάς μέχρι τότε επιχειρήσεις. Εις τήν Α.Μ. τον Βασιλέα. παρουσία τοσ Άρχιστρατήγου oκιxt ενΙων Μερά.ρχων &.νέπτυξα τήν κατάστασιν τοϋ Σώματο;

τά επιτευχθέντα ά.ποτελέσματα. Έπι πλέον έπέστησα τήν ϋ·

φηλην προσοχήν Του επι τοσ γεγονότος ΟΤΙ δ έχθρος &.καταπαύστως ένισχύεται, σ:.νελιΗουσών των lnντt το(} <Ελλψt'Κ()i} Στ.ρα.του Μερα.ρχιων του εl!ς

κιχι δη

διαρκώς έςακολουθεΤ νά ένισχύεται, Κα.τα. συνέπειαν ιΧν(j;γκ-η να. σκεψθωμεν σο

6αρώς έπΙ

'ti'j; μελλούσ-ης μορψrjς το;) ιΧ.γώνος μας, διότι δ έχθρος ε!ναι .ηδη

υπερδιπλάσιος, με μέσα μιΖχης όπερά.ριθμα, με στόλο ν δρώντα εις το πλευρόν

241 16.

ΚΟΣΜΑ:

EΛΛHNLKOI

ΠΟΛΕΜΟΙ

μ.ας καΙ μέ όπεροχην εις τον &'έρα &.ρκετήν. <ο χρ6νος και Τι περίπτωσι; τής &.πωθήσεώς του εΙς την θάλασσαν παρήλθεν. Άλλα. οϋτε Τι Α.Μ. δ Βασιλεύτ,

ουτε δ παριστάμενο; Άρχιστρά.τηγος, ώς μα.λλον cχρμ6διoς, μου ~δωσαν &.πάιν τησιν.

XVIII.-

ΑΓΩΝΕΣ ΑΠΟ

11-28

ΦΕΒΡΟΙΑΡΙΟΙ. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΟΙΛΑΔΑ ΤΟΥ ΖΑΓΟΡΙΑ

11 -

Φ ε β Ρ ο υ α Ρ ί ο υ

ΑΙ επιχειρήσεις του δεξιου "Αποσπάσματα; τής Πας Μεραρχίας προς εκ καθάρισιν της κοιλάδος ΖΑΓΟΡΙΑ προετάθη όπο του Σώματα; Στρατοϋ δ~lχ πολλοστήν ψορα.ν νιχ συνδυασθώσι μετα. του Β' Σ. Στρατού. Έπειδη δέ το

τελευταίον τοϋτο οιαρκώς &.νΘ(5αλλε την

&.παιτουμένην

συνδεδυασμενην ενέργειαν, το Σιιη.ι..α Στρατού οιέταξε, έγκρΙσει της Στρατι,Χ.;;

'Ηπείρου, την εκτέλεσιν μελετηΗεισιί>ν επι,θετικων 'ένεργε~ών τόσον εν τ~ αοι λάιοι ΖΑΓΟΡΙΑ δ<}~ν καΙ ,Επι της κο.ρυφογροομμής ΝΕΜΕΡ!ΤΣΙΚΑΣ ανευ του προδλεφθέντο; συνδυασμοϋ.

Οϋτω την πρωϊαν τής 15ης Φεθρουαρίου εξετοξεύθησαν α] &.νωτέρω έπι

θετικαί ενέργειαι είς τε την κοιλάδα. ΖΑΓΟΡΙΑ και κατα. μήκος τής κορυφο

γραμμής ΝΕΜΕΡΤΣΙΚΑΣ. ΤΟ 'Απόσπασμα ΖΑΓΟΡΙΑΣ ενεργουν μετα, παραοειγματι'lΙΎjς &.ποψασι στικ6Τ'ητος και τ6λμης εναντίον ισχυρου καΙ έπιμόνου εχθρου έπιτυγχάνει μετ,1.

σκληρr.n &.γώνα εντος της 16Ύ)ς Φε:ορIO!JΟΟΡΙΟU τηγ δλοκλήρωσΙΥ της κα,ταλτιψεω; τοϋ υΨώματος

1275

καΙ τοϋ Εκ τούτου έκσπωμένου ,επιμήκους &.ντερείσματο:;

προς Ν.Δ. και την πλήρη εκκαθά.ρισιν της περιοχης Άν. ΖΑΓΟΡΙΑ κιχι Ν. ΑΩΟΥ. COμοίως εντος τής αοτης

(16)

κατέλα6ε το ϋψωμα

1192.

Το "Απόσπασμ« συνεχίζει &.πο της 17ης Φε6ρουοφίου την επιθεσΙν του

Κ7.τιΧΠΕΣΤΑΝΗΣ καΙ δψ.

739

(Δ. ΖΑΓΟΡΙΑ) ισχυρώς κατεχ6ΙJ.ιενα. όπο τοϋ

έχθρου μετα. της αοτης γενναιότητα; καΙ τ6λμης παραδειγματιζ6μενον όπο τοα

Διοικητου του "Αποσπασματοτ, πρωτοφανοϋ; εις

&γιριl6τητα

δστ«; επιδεξίως και μεθοοικώς επι εΟά.ΨΟΙJς

Κιαλ 'δυσχερεΙας,

διευθύνε: εκ του σϋνεγγυ; τον

ά.γωνοιι του Άποσπά.σματος έμψυχώνων Άξιωματικο<υς και δπλίτα.ς εις σκληρα,ν πά.λην. Το 'Απόσπασρα άνατρέπει τον εχθρον καΙ εντος της 18ης καταλαμ βά.νει το ισχυρώς ωργανωμένον χωρίον ΠΕΣΤΑΝΗΣ. Εις χετρας τοϋ "Αποσπέ σματο; περιήλθεν άψθονον πολεμικον όλικον καΙ συνελήψθτισαν όπερχιλιοι αt

χμώλωτα δπλΤται κα.Ι ίκα.νΟς &.ριθμΟς Άξιωματικών. ΈπΙ της κoρυΨ~Ύραιμιμης ΝΕΜ:ΕΡΨΣΙΚΑΣ συνεχίζεται επίσης άπο της 15η; Φεδρουαρίου σκληρος &.γων καΙ το έπ' αοτης επιχεφουν "Απόσπασμα Πα; Με ρα.ρχΙα.ς μετα. σκλ ηρον &γωνα. κα.Ι εν μoeaIV XLCιyWV &να.ΤΡeπεL τον Ιχθρ6ν, πχ

ρέχον εξαίρετον παράδειγμα. Τιρω'ίσμου κα.Ι αΟτοθυσΙας, είς τα. δποϊα εμπνέεται

ύπδ του γενναίου Διοικητου του. Τό Άπ6σπασμα πραγματοποιεϊ την κατάλη-

242

ψινδλοκλ"ήιραυ σχ~εδOy της ιχορυψογριψμης ΝΕΜΕΡ'Γ'ΣΙΚΑΣ πλήν τοϋ ύψώμlΧΤOς

1615 (1:50.000)

60ρειοτάτου άκρου

tf];

κορυΨΟΥραμμf]ς ταύτης.

Μεσολαδήσαστα χιονοθύελλαι κlΧτα τας &.ρχας τοϋ 30υ 10ημέρου Φεδρου

:ψΙου κατέστησαν τ~ν ζω~~ τοϊ) ΆποσπΟΟσψχτοςεπι τf]ς ΝΕΜΕΡΤΣΙΚΑΣ μlΧρ τυpικ~ν.

"Ο εχθρος εΙς μάτην επιχειρεί τόσον εΙς την ΚOιλάOIΧ ΖΑΓΟΡΙΑΣ,

80'0',1

κrι.ι είtι ΝΕΜΕΡΤΣΙΚΑΣ την &.ναΚI7.τάληψιν τοΟ &..πωλΘσθέvτoςεoάιψoυς. υ Απ% σαι α] προσπάθεια! του θραύονται κlΧΙ ουοε σπιθlΧμη κεροισθέντος εοάψους πε ριέΡXΞΤIΧΙ εΙς XετρlΧς τοϋ εχθροο, οστις άντιθέτωτ κlΧι &.πωλεΙIΧς λΙlχν σOOlΧpα.ς

ύφϊσταται και όλικον κlΧι IΧΙXμIΧλώΤOυς καταλείπε: εΕς XεΤρlΧς των ~μετέρων. Ό εχθρος ά.πελπισθεΙς εις τας μlΧΤIΧ[lΧζ &.ντεπιθετικας προσπάθεια; του ενισχύε~ πλέον τας θέσει; του εντlΧτικως οια νέων ουνάμεων κlΧΙ οι' εΡΥων.

το 'Απόσπσασμα ΖΑΓΟΡΙΑΣ ά.ντιμετωπΙζει καθ' δλον τον μηνlΧ επ). πλέον των προαναφερθέντων ά.ντεπιθέσεων κlχι συνεχη κατα πλευρον πυρά

μων JtIΧt l1εζικοο α.πο τα εκ της ζώνης τοϊ) Β ι Σ. Στρατοϋ

(Β. ΑΩοη

81.-

όΨΙΙ)

ματlΧ, ώς επΙσης κlχι πυρά ά.ρμάτων μάχης κινουμένων κατα μf]κος της ά.μlΧξι

της κlχι ύφίσταται συνεχη αEμOρρlΧγΙlΧν, καθ' δσον το άριστερόν τοϋ Σ. Στρατοϋ δεν προωθήθη εις το υψος των ~μετέρων.

Καθ' δλον τον μηνlΧ

Φε6ρουάριον δ εχθρος ενlΧντι τοϊ) μετώπου τοϋ Σ.

Στρατοϋ συνεχΙζει εντα.τικην ερylΧσΙlΧν δΡΥα.νώσεως των θέσεών του κlχι μετα φέρει Ισχυρας ,ενισχύσεις, &νlΧτρlΧπεΙσης λίlΧν α.Ισθητως όπερ αυτοο της άναλο

γ[ιχς των δυνάμεων,

[τριπλασια, περίπου Ουνιiμεtς).

ΈπίΟ'ης κlΧτα το χρ.ονικΟν τοθτο διάστημlΧ εξεδ'ήλωΟ'εν α.ντεπιθετικα.ς

11-28 Φεδρουαρϊου ό εχθρος προσπαθεία; ενlΧντίOν tf]; ΠΙ MερlΧρXίlΧς (κοιλας

ΣΟ!ΣΙΤΣΑ) , IΧΤτινες ευκόλως έθραϋσθησαν.

'11

εχθρικη ά.εροπορΙIΧ κα.τα. το χρονικον διά.στημα.

(11-28), &.ρκούντως

ζωηρά, ίδΙ~, εις ΚOιλάOIΧ ΖΑΓΟΡΙΑΣ.

ΧΙΧ.- ΑΓΩΝΕΣ ΑΠΟ ΓΚΟΛΙΚΟ.

1-5

ΜΑΡΤΙΟ! ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΠΣΕΙΣ ΕΠΙ

ΑΝΑΧΩΡΗΣΙΣ

ΔΙΟΙΚIΙΤΟ!

ΣΩΜΑΤΟΣ

ΣΤΡΑΤΟ! ΔΙ' ΑΘΗΝΑΣ.

Μη ν

Μά Ρτ ιος

(1-5)

'Γην l'ην Μα.ρτΙου επρόκειτο να. εκοηλωθη επιθετικη ενέργειlΧ της Πα;

MεplΧpXίlΧς Α. ΔΡΙΝΟ!, προς δλoκλ~ρωσιν της καταλ'ήψεως της κopυφOγρlΧμ μ:ης NΈMEP>T~IKAΣ καΙ εrν συνεxεί~ όπερκέρασις, lo~α. ταύτης, της τοποθεσία; ΛΕΚΛΙ μετα. ταυτοχρόνου κα.τα. μέτωπον ζωη'Ρα.ς &.ιπασχολήσεως κlΧΙ έπιθέσεωτ.

τα. Τμήματα. ΙΙΕΣΤΑΝΗΣ θα. σuνέκλινoν προς yέψυρlΧν ΔΡΑΓΚΟΤΙ. <Η επιχεΙρησις πραει6λέπετο νι:Χ. συνΟυα.σθη με ένέργεια.ν του &.ριστερου τοϋ

Β' Σ. Στρατοθ κlΧτα. ΣΕΝΤΕΛΙ.

Προς τον Ο'κοπον τοϋτον, κατόπιν ΔιlΧτlΧγης τοϋ Τ .Σ.Η.; Ο'υνηλθον περί

1:0

243

τέλος. ΦεορουαρΙου ε:ις

Ίωάννι να.

Διοικ:ηταΙ τών

Σ. Στρατοϋ Α' και Β'

και απο κοινου μετά του Διοικητου του Τ.Σ.Η. έκανόνισαν τάς κοινάς ταύτα; ει

νεΡΥειας.

Διά τ~ν εκτόςευσιν τΎjς οϋτω ρυθμισθεϊση; κoιν~ς έπιθεσεωτ, δ μεν Διοι κητής τοϋ Α' Σ. Στρατοϋ έδήλωσeν δτι εΤναι ετοφος εύθύ; ά.μέσως, δ οε Δι

οικητής τοϋ Β' Σ. Στρατοϋ έκάλεσεν ά.πο τηλεφώνου έξ 'Ιωαννίνων τον Διοικη

τήν τής Μεραρχίας έπιθέσεω; ΊποστράτηΥον Ρουσσόπουλον,

δστ«; εζήτησεν

απο τον ΣτρατηΥον Διoικητ~ν τοϋ Β' Σ. Στρατου πίστωσιν χρόνου

3---4

ήμε

ρών, αΙ δποϊαι τψ .εχρ€ιάζo,'/τo οι' &.ΨΧΥνωρlΙσεις ένος Συν-τάΥιματος ΙΙεζικου προ κειμένου τοϋτο νά έπιτεθ~.

·Η ανωτέρω ,επίθεσις, κατόπιν τών ανωτέρω, οεν έξεοηλώθη αμέσως, iiλλ' οδτε τήν 4ην Μαρτίου, ώς εΤχε καθορισθή εν ΊωαννΙνοις, διότι το Β ι Σ. Στρα τοσ εζήτει διαρκώς ά.να60λήν, ήδποΙα καΙ ένεκρΙνετο ύπο τοϋ Τ .Σ.Η., παρά

τάς παρακλήσεις καΙ Οιαμα.ρτυρίας τοσ Σώματος Στρατοσ, επιμένοντος ε~ς τη'! ταχεΤαν εκδ1ιλωσιν, διότι πα.σα επιβράδυνσις θα. ήτο εΙς βάρος της επιτυχίας,

ώς έπιτρέπουσα εις τον εχθρον νά ενισχόεται, ώς άλλως ,ενισχύετο συνεχώς.

Ί\ντεπιθετικα] προσπάθειαι του έχθροϋ προς ά.νακατάληψι ν του υψώματος ΓΚΩΛΙΚΟ τΎ)"1

1ην

(1730)

:κορυφογρα.μμήν NEMEPTΣlrΚAΣεκoηλωHεΤσ,χι οις κσ.τχ

Μαρτιου, &.πέτυχον.

'Ομοίω; ά.πέτυχον ά.ντεπιθέσεις τοϋ έχθροϋ εΙς -την περιοχην ΠΕΣΤΑ ΝΗΣ.

·0

εχθρός κατα. το πενθ11μερον τοϋτο εξακολουθεί μεταφέρων ίσχυρα.ς ένι

σχϋσε«; εναντι π καΙ νπι Μεραρχιών.

την 4ην ΜαρτΙου εβομβαροΙσθη ή περιoχ~ ΠΙΚΕΡΑΣΙ ύπο

πολεμικω'ι

σκαφώιν 'tiOU έΧ'θρου, προστατευομένων υπο Ι'σχυρα.ς &.εροπορΙας. Έπηκoλo6θΎjσαν &ερομαχίαι, κ.αταρριφθέντο; ένος έχθρικοσ αεροπλάνου.

Τήν 5ην Μαρτίου δ Διοικητης του Σώματος Στρατού "Αντιστρατηγω; Γ. Κοσμα.ς ά.νεχώρησε οι' Άθήνας, προσκληθεΙς υπο τοϋ 'Αρχιστρατήγου,

ΧΧ.- ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

5-10

ΜΑΡΤΙΟΙ

επιχειρήσεις αδται , ά.ψορώσαι κοινά.ς ενεργείας των ΑΙ καΙ Β ι Σω

μάτων Στρατοϋ κατα. μ.ηκος τοϋ ποταμοϋ ΑΩΟΙ, ένηΡΥΎιθησαν κατα. την άπου σίαν τοσ Στρατηγοϋ Κοσμα. εΙς Άθήνας καΙ προ τ~ς ά.ψΙξεως τοϋ ΣτρατηΥοσ Δεμέστιχα ε~ς το Α ι Σώμα Στρατοϋ.

Συνοψίζομεν ένερτεΙας καλ ,επιτυχίας είς το μ.έτωπον:

ΕΙς την

π ε.ριr>χη ν

ΓΚΟΛικσ

ΛΕΚΛΙ

(σ..μέσως

Α.

ΔΡΙΝοη -[Ι

Μεραρχία ενισχυθεΤσα ύπδ του Σ. Στρατoίj οια. δύο Ταγμάτων του ΙΙ Συντά γματο; έξετ6ξευσεν ά.πο της πρωιας της 7ης επίθεσιν προς δλοκλήρωσιν τής

κορ,υφογραμ.μης ΝΕΜΕΡΤΣΙΚΑΣ (υψ.

1615)

καί κσ.τάληψιν της ώχυρωμένης

244 "'---

τοποθεσία; ΛΕΚΛΙ ΟΙ' ένεργεΙας UΠiρκερωτικης εκ των Δ. κρασπ~oων τ"ης κο ρυφογραμμης ταύτητ,

'11

επιθετική αδτη ένέργεια έπέτυχε τήν α.νατροπήν τοσ εχθροσ εκ τοσ

ρειοτέρου (kχ,ροu της κορυφογροομμης ΝΕΜΕΡΤΣΙΚΑΣ

(υψ.

1615) .

00-

Έ:πΙσης ε.

σημείω,σεν α.ρχΙ'ΚώςέΠ'.τuχίαν ΚJCΧταλψpθέντoς σημσ.γτικοσ ύψώιμχτος περ] το

1,r)

χιλ. Α. ΛΕΚΛΙ. υ εχθρος συνεχώς μεταφέρων νέσ.ς ένισxυσε~ς του ε~ς τήν περιοχήν ταύ

την κσ.ι διαθέτων &.πεφΙαν Πυροβολικοσ καΙ δλμων, α.νέπτυςεν ενσ.ντι της έπι θέσεως τών 1)μετέρων ζωηροτάτην ορα,σι ν συγκεντρών έπ] σειράν ~μερών πυ

κνα. πυρά Πυροβολικοσ και ολμων, τα. δποϊα α.πηγόρεuoν τήν σταθεράν κατο χήν το\) όψ.

1615

το δποϊον μολονότι ~νσ.γκάσθη να. εγκαταλείψη προ της όρ··

μης τ"ης έπιθεσεο»; των Τμημάτων μσ.ς έτήρει ύπο τοιαύτα δραστικά πυρά συ νεχώς, ώστε τελικώς τοϋτο παρέμεινεν εις χεΤρας μας.

ΓενικG)ς κατα. το χρονικον τοϋτο διάστημα, εσυνεχίσθησαν

νες κσ.ι σ.ίματηραΙ ΡΙΑΣ

προσπάθειαι

σκληροι &.γώ

υπ' άμψοτέρων τών "Αποσπασμάτων ΖΑΓσ·

ΝΕΜΕΡΤΣΙΚΑΣ, iΧιτι'lες κα;ι ;εΟαφιχ·α.ς π.poόlooυςεσημΘίωσων κα;Ι ~τ~

σημα;ντικωτέρα;ς άπωλεία;

(αιχμαλώτου;

έκτος μάχης)

επέψερον εις τον

εχθρόν, μεταφέροντα συνεχώς εν σποuο'fj έπ] μηνα; νέσ.ς δυνάμεις, εις τρόπον

ώστε παρά τα.ς άπωλείας του να. παρουσιαζη συνεχη ύπεροχήν μέσων. Παρά ταύταξ αί Διοικήσεις έςαρθεΤσαι εις το σΨος της ίερότητος τοϋ διε ξαγομένου άΥώνος &νέπτυξαν εις τους υπ' αυτους α.κάματον δραστηριότητα, θέ

λησιν και αύτοθυσίαν καΙ εγραιψαν οια. τοσ ~ρωϊσμoσ των εις τα. άξεστα και οραχώδη τασταεΟά.ψη τοσ ΑΩΟΥ 'σελίδας α.ψθά.στου ~pωϊσμoσ και αυτοθυσία;. Το lΙυροβολικον επίσης, τόσον το Όρειοατικόν, δσον και το Βαρύ τοϋ Σώματος, υπο τήν αμεσον Διοίκησιν του Άρχηγου Πυροδολικοϋ ΙΙ :Μεραρχία; Κ7.Ι τ()σ Διοικητοσ τοϋ Βαρέος Πυρο,60λικοσ, &μφοιτέρωΥ επι μηνα όλόκληΡΟ'Υ

διευθυνόντων

τα. πυρά των άπο των παρατηρητηρίων ΛΑΜΠΟΒΑΣ, παρά τήν

&ριθμητικην του μειονότητα και το περιωρισμένον τοϋ &ριθμου τών βλημάτων του, παρέσχε λίαν &.ποτελεσματικήν υποστήριξιν εις τα. έπιτιθέμενα τμήματα,

παρά τα. συνεχη σφυρωωπήματα , τα. δποϊα ύψίστα.το, &κατα.πα.όστως, lιπo λίαν

όπερτέρουεις&'ριΗμον Πυριοοολικοοτοσ εχιθ'ροσ (το δποϊον α.νευ ()όδεμια.ς φε~ οοσς συνεχώ; έΒαλε), ά.μιλλδμενον εΙς γενναιότητα κα,Ι αϋτοθυσίαν τοϋ ΙΙε. ζικοσ.

245

• Αριθμητική Κατάστασις 'Απωλειών

μηνών

Νοεμβρίου

κaί

Δεκεμβρίου

Α' Σ. Σ, κατά τήν Πολεμικήν περίοδον

1940 - 41

ΜΕΡΑΡΧΙΑΙ

ΕΙδοι; άπωλε(αι;

ΙΙ

ΠΙ

Μη

ΙΥ

ΥΙΙΙ

Μεραρ. μον.

ΣύνοΛον

------Φονιωθ.

Άξιωμ.α,τ. Όπλττ:χ\

Παγόπλ.

'Αξιωμ. ΌπλΤτα,ι

"Ασθε».

Άξιωμα.τ. ΌπλΤτα,ι

Τρα.υμ.

'Αζιωματ. <ΟπλΤτα,ι

21 220 6 743 13 264 15 1368

15 31 3 83 252 219 25 866 1 59 51 2660 40 1 3484 4 37 6 5 169 896 45 100 1 15·2 38 59 56 5106 843 __1470 __ __ __._--_ _"----_ ... 3965 1869 260 10683

150

1 40 9 318 39 1369 1939

_._--~-'-".-.'-------~.--~~---.-'---~---".---------",_._-,---,-_

2650

Σόνολαι'/

.,_.~_.

...

_.--"-~"~---

'Αριθμητική Κατάστασις

'Απωλειών μηνός Ίαvοuαρίου

~-,-,-------------,----------------_

1941

_ ---------,-,---------

...

ΜΕΡΑΡΧΙΑΙ

ΕΙδος άπωλε(ας

ΙΙ

ΠΙ

ΙΥ

Μή ΥΙΙΙ

Μεραρ. μον.

Σύνολον

--------._------------_._-----_._----_.--_._--------.-,.,---~-,

Φονευθ.

'Αξιωμ. 'Οπλττα,

Παγάπλ.

Άξιωμ . α.τ.

ΌπλΤτα,ι

'Ασθε».

Άξιωμα.τ.

<0π,λΤΤ,7.Ι Τρ(ωμ.

'Αξιωμα.τ. "Όπλϊται

ΣόΥ'ολαν

1 42

3 52 2 407 5 300

260 10 211

210 987

413 953

5 57 5 854

29 6 327 5 168 2 91 628

78 13 359 1371

246 , '---

4 4 34 3 45

9 184 13 1852 54 757 39 1076 3984

Άριθμη1Ίκή Κατάστασις

, Απωλειών μηνός Φεθρουαρίου 1941

ΜΕΡΑΡΧΙΑΙ

Είδος άπωλεΙας

ΙΙ

ΠΙ

ΙΥ

Μη ΥΙΠ

Μεραρ.

Σόνολον

μcν.

'ΑξLωμ.

ΦΟΥ.ευΗ.

8 13

'Aξ~ωμ.

4 125 15

"Όπλϊτα,

655

416 11 416

ΌπΑττσ-:.ι Παγόπλ.

, Ασθε».

'Αξιωμ.

12 193 29 395 1428

ΌΠ,AΤΤiΧΙ Τρχυμ.

'Αξιωμ. "ΟπλΤτ'ιχ, Σύνολον

49 1

51 4 211

217 1087

,Αρl θμηTlκή

14 280

611

5 21 7 187 881

4 50

26 83

Κατάστασις

'.Απ\.\.ιλειών μηνός Μαρτίου

1941

Μη

ΜΕΡΑΡΧΙΑΙ Είδος άπωλείας

111

12 190 19 1683 36 891 39 839 3751

ΥΠΙ

Μεραρ. μον

Σόνολον

------

Φονευθ.

'Αξιωμ.

ΟΟπλΤτα, Παγάπλ.

'ΑξLωιμα,τ. "ΟπλΤτ-αι

"Ασθε».

' Α!ξ ,ωιμιχτ . "Οπλττα.ι

Τ,ραυμ.

Άξιωμιχτ. 'Οπλττα,

-----------_. ΣΌWλoν

, '-

6 84 4 641 11 356 65

30 1 132 21 644 5

51 6 186 6

2 40

2249

221

169

2647

3416

1054

453

4980

1 34

7 155 5 82·4: 40 1226 76

247

ΣΥΝΟΛΟΝ

Φονευθέντες

•Αξιωιμ.α.τικοΙ

1314

'Οπλττα:

103

Τραυματισθέντες Άξ~ωμα.τικoΙ

υ:roλΤτα.ι

206

9668

ΠαΥοπληΥέντες Άξιωμα.τικοΙ

7893

υπλΤτα.ι

•Ασθενήσαντες Άξιωμα.τικοΙ

Γενικό'l Σu'lολο~

<ΟπλΤτ7..Ι

147

3870

--552

22745

Α' ΣGψα. Στρατοϋ Γραφεϊον ΙΙ

ΠΙΝΑΞ ΕΧΘΡΙΚΩΝ ΔfΝΑΜΕΩΝ ΑΙΤΙΝΕΣ ΑΝΤΊΜΕΨΩΠΙΣΘΗΣΑΝ

ΠΑΡΑ τοτ Α' 'Σ. Σ. ΑΠΟ ΤΗΣ ΕΝΑΡΞΕΩΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ

ΜΕΧΡΙΠΕΡΑΤΟΣ

(κα.τ~ μεΥ[σΤηΥ προσέγγισιν)

Α') ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΙΝ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ

α.' ) "Εναντι νπι Μερα.ρχ ία.ς (&οπό θα.λόισσης μέχρι 'Αώου). Σ. Στρατού πεpιλα.μ6~νoν:

Μερα.ρχΙα.ν Σιένα, 310ν κα.Ι 320ν Σ. Πεζικοσ,

51C1'I

Σ. Πυρ,ο60λικοϋ

30ν Σϋν, Γρ'ενσ.διέρω'l

ΜΘΡσ.ρχ{σ..'/1 Φερρά.ρσ..

248

470,1

Πυρο,60λα.ρχΙα.ι)

Τάγματα)

Σ. Πεζυωϋ

ΤάΥματα)

. Τά.γμσ..τσ..)

Σύν. Πυρο6()λικοσ

140'1

Πυρ()οολιΧρχΙσ-ς)

(13

1660'1 Ψ. Φασιστών (1 Τ&Υμσ.) . Τ. ΦCΙ.~ΙΊτώIY Άλ6o:vώr,ι Μερ:ι,ρχ:Ι« Ι(,εvταόρω"ί

50'1

Βερσαλιέρων

13110'1

(1 ΤriΥμα) . Συ?

310'/

•Άρμα.τωv (100

Πυρο'6ολχ,ρχΙαι)

Συντχγμσ. Bexιp. Πυp'o~oλ:κoσ

'Εν συνάλφ 6cφεΤαι και περί

χΙαι,

3 6αρεΤαι

6')

(10

"Ιλαι]

22--23 Τά,γματα Πεζικοσ, 28 τα. 100 α.ρματα μά,χης.

Έκ τούτων εες ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΝ Πυροδολαρχίαι και

ΠUΡQοολαΡχίΧΙ)

Σύ,νταγμα "Ιππυωϋ

190'1

(3 'Ι'αγματα] .

Σύ,v. Πυροθολυωϋ

βον κocι

α.ρμ.ατχ)

6-7

έλαφρα] Πυροδολαρχίαι , ~)

Τά,γματα,

έλαψραι Πυρ06ολσ.ρ

"Ιλαι.

"Εναντι Μερcφχtας 'Ιππικού:

80'1

Σύνταγμα. 'Αλπινιστών

τοσ 90υ Συντά,γματος ΆλΠΙΥιστών

Τής Μεραρχίας

και

3-4

ΤΖΟΥΛΙΑΣ,

Tψllιι..α.,:~

ΙΙυρ060λοφχίας.

.Β Ι) ΑΠΟ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ (δτε ηρχισαν αΣ έπιθετικα] ένέρ-

γειαι) ΜΕΧΡΙ ΤΗΣ 20ης ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

. ~πι\

'I~

εον

- ,ανωτέρω ,

των

δ'

υναμεων

αψιχ ησαv

,αι. κατ , ω θ' , ι ενισχύσει;

και

εις αύτοτελεϋ; Μονά,δας.

2,Q1,I ΣΙ)Υταγμα 420'1

Βερσαλιέρων

(3 Τ6;rμα~α) (1 πρό νπι Μερ. &πο 14-11-40) . (1 - 2 προ ΙΙ Μερ. &πο 16-11-40.

Σύι'ίτχγιμα. ΠεζικοΟ Μεραρχίας ΜΟΔΕΝΑ

(3 'Ταγματoc)

(προ νπι &π~

20 - 11 - 40) . Τ. 'Αλπινιστών ΜπολτlσαΥΟ 2'Γ. Άλπινιστώ'l Β.

(1 Τά,γμα.) Νατιζόν$ (2 'Γ) τα)

(προ νιιι

&mo

l1)ς Δε'Κ.φΟρΙου).

(προ ΙΙ Μερ. &πό αρχών Δ)6ρΙου)

(προ ΠΙ Μερ. α,πο α"ρχα.ς ΔεκεμορΙου)

3 Μπελοϊ)νο (2 Τriγιματoc) . 2Τ. Μελχ,'10χιτώνων

Τά.γμCGτα)

Σ υ νο λ Ο

Τriγματϊα.

Έπίσης περί τό τέλος του πρώτου Ιθημέραυ Νοεμδρίου α.ψίκετο είς πε

ριοχήν ΚΟΝΙΤΣΗΣ 'ή Μεραρχία ΜΠΑΡΙ

Τά.γματα)

Πυροδολαρ-

249

xΙα.~)

γ/ς μ.έρος α.vτψeτωπ[aθη δπο τοσ ΑΙ Σ. Στρατοϋ κα-Ι μέρος όπο τοσ Β'

Σ. Στρατοϋ.

'Ήτοι, αψιχθείσα.ι ένισχϋσει; είς αύτοτελεϊ; Μονάδα.ς

17 Τάγματα. Πε

ζικοΟ.

ΈπΙσης έπι πλέον τών ώς !Χνω ενισχύσεων συνεπληΡΟΟΥΤΟ έπετγόντω; α,t απώλεια.ι των πα-λα.ιών Μερα.ρχιG}ν. 'Ήτοι, κα.τα. τΎjν περϊοδον ταύτην α.ντψετωπΙσθησα.ν

Γ')

ΑΠΟ

30 'Γαγματα

Πεζικού,

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΙ ΜΕΧΡΙ ΠΕΓΑΤΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗ·

ΣΕΩΝ

Έπι πλΕον των ανωτέρω καί τών συ'lεχιί)Υ Ε-ΥισΧ1.)σεων προς συμπλήρωσιν

, - , , απωλειών α.ψικo~··τo

, , ,

κα.ι. αι κατω

Μερα.ρχΙαι 'Ακουϊ

(170'1

Μερα.ρχΙαι Μπρένερο

και

ι αυτοτε

180'1

καί

(231

ΜεΡcφχΙα Κοόνεο

70''1

20'1

Σϋνταγμα

'Αλπινιστών

λίερcφχ[χς ΛειλΙ-lΙΝΟ

6ρουο:ρΙου)

680''1

εις

, ..

oνcχc'ες:

Σ. Πεζ.)

232 Σ.

18η Λεγεών Μελανοχιτώνων

(Σύν) γμ.α

Πεζ.)

Τά,γμ.

Πυρ) χΙαι

9 Π)

χία.ι ,ιΧπό

Τάγμα.τα., Λόγος Πολ) λων ιΧπ,ο

κα.ί

Τά,ηι.,

80''1) 5

'Γαγματα

22-12-40

1-1-41.

22..:2-40.

Πυρ) χία.ι

30-12-40.

(30-12-40).

Σύντ'α.γμ,.ι:χ, Πεζικοο

Ψά,ηιατα. (περ] τα. μέσα. ΦΖ

Τάγμα. ΆλΠ',Υιατ(ί)Υ Σοuζα. Τά,ηJ.iiΧ Μελανοχιτώνω«

Τάγμα.

6-7

(περί το τέλος ΦεIΟροιισφΙου).

ΤιΧγμα.τα (κατ:α.διαφόρους Ζποχά,ς)

ΣυνεπεΙq. απωλειών Ελλείψεις τών Μονάδων συνεχώς συνεπλ ηροϋντο: "Η τοι

' , εν

συνο'λ Ψ

Τά,γματα Πεζικοσ,

" , δ ον ταυτην ' 74--) 7(' την περιο 'ιππικου, 2--3 Τά,γμα.τα Πολ) λων, 70-75 τα.ς 20 οιχρείας Πυρ060λαρχΙας καΙ 100 __ ο

1. ' θ ησα.ν αντιμετωπισ

Συντάγματα

έλαφρα] Πυροδολαρχίαι και περ]

κατα

150 &ρματιχ μάxrις. Έν 'ΑΗήvιαις τ'9,]

Ό ΈπιτελάΡΧ'Υις

.-.. • ...... ~

···9·······0·······0··· .....4"'

250

'Ια,νοωφΙου

ΤΟ ΙΙ ΓΡΑΦΕΙΟΝ

Έθεωρ 11 θη

'......

: _ " . . · · · · '....

Η.

1942

ΚΕΦΛΛΛΙΟΝ

ΤΕΤΑΡΤΟΝ

ΔΙΑΤΙ ΔΕΝ ΕΗΕ,ΤΕΙΧΘΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΕΝ ΑΛΒΑΝΙΑ

ΤΙ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΓΙΝΗ ΚΑΙ ΤΙ ΕΓΙΝΕ

1ΟΊ )

,/ γ ~

ε π Ρ ε π ε

ν α

'ν 'η

Μετα την ιXπώΘησ~\i τών Ίτιχλών πέραν της <Ελλ ΗV~κης ΜεθορΙου κα.Ι

i·

κρ~6έστερoν μετα τ~ν κατάλ'Υ)ψιν υπό τοο <Eλλ'η',l~ΚOύ Στρατοϋ της γΕνικ'r;ς τοποθεσία; ΙΒΑΝ

_.- ΜΟΡΟΒΑ,

κόμβος τής ΜΕΡΤΖΑΝΗΣ καΙ Τής περιοχη;

ΚΑΚΑΒΙΑΣ, δια τον 'Έλλ'ηνα ΆρχιστράΤ'ηγον ετίθεντο τα κιXτωθ~ ~ρωΤ~1 ματα:

α') N~ παραμείνω έπΙ της τοποθεσίας ταύΤ'ης-;

6')

N~ προωθήσω τας έπιχεφήσεις μέχρι καταλήψεως &λλ'ης τοποθεσία;

κα.Ι ποίας;

γ')

Να προωθήσω τας επιχεΨIlσε~ς μέχρι απορρΙψεως τών 'Ιταλών ΞΙ;

την θιΧλασσαΝ;

Έξετ&:σωμεν έκάστην τών &νω περιπτώσεων α.ναλυτικώς καΙ κεχωρισμtνως.

!l.')

Πcφcφονη έπΙ τής τοποθεσία; ΙΒΆΝ

-- ΔΕΛΒΙΝΟΝ-

CH.

τοπο θ' εσια

ΜΟΡΟΒΑ

ΜΕΡΤΖΑΝΗ

θΑΛΑΣΣΑ.

αυτ'η

),ιαν , {"σχυρα, '... ε~χε

l.'A ' ε αττωμα

το

~.'"'' νυ., μ'η',l εχη οπισ θ

E;γ'Χrι.ρσΙα.ν δοον oι~ τους α.νεψoO~ασμoός, το οε πλείστον μέρος αΔτής εύρίσκετο

επι \ιεγάλων ύψομέτρων, πράγμα. όπερ θα καθίστα. τΥlν Οια.μοψην τών α.νΟρών, κα.τα την χειμερινην περίοδον, λίαν δυσχερη καΙ ή ψθop~ α.πό κρυοπιχγήματιχ θα ήτα μεγιΧλη. ΈπΙ πλέον, αμέσως ουτικώς τής ΜΟΡΟΒΑ ευρίσκετο ή 'Ελ ληνικ~ πάλ«; τής Koρυτσ~ς, ητις oιtΧ λόγους εθνικΎjς φιλοτιμ[ιχς, δεν επρεπε

v?J.

πcφcι..μεΙν'ΙJ έκτος τοϋ κιχτα.λψρθέντος έΟά.φους. O~ α.νω λόγοι θα. ύπεχρέωνον

παντα Άρχ ιστρά.τηΥον

ν' Οι.1tορρΙΨη

τ.Υ1,1

παρα,μονΎJV του Έλληνικου Στρατοϋ έπ] τΎjς α,νω τοποθεσϊατ, πράγμα. δπερ και

εγένετο ύπο τοϋ "Ελλ Ύ)νος "Αρχιστρατήγου,

251

Προώθησις των έπιχεφήσεων μέχρι καταλ~Ψεως άλλης τοποθεσία;

6')

Mετ~ την επίλυσ~ν &ρνητ~κως τσΟ α,' έρωτ-Ιιματος, δ Άρχ~σΤΡCtτηγος ~a~~

, , ~,

'f.?'

yσ~ Ε,:>εταση την

()

περίπτωσιν.

Μία ενO~ά.μεσoς στρα,τηΥικη τοποθεσία,

γ/τις πληροί λιαν καλους δρου;

άνασχέσεω ; των έπιχειρήσεων, προς παραμονήν κατά την χειμερινην περίο

δον, εΤναι: ΑΧΡΙΣ (λίμνη) ΡΑΣ

ΟΣΤΡΟΒΙΤΣΑ

Εόρεία κά.λυψις δοοσ ΚΑΚΑΒΙΑΣ -

ΆνατολιΚΙJ.)ς ΚΑΕΙΣΟΥ'

ΑΓΙΩΝ ΣΑΡΑΝΤΑ.

'Η τοποθεσία, αυτη εχει την έΥκαρσία,ν άμσ,ξιτην την Κορυτσά;

, 12.' "Αyιo~ Σ' , , ωαννινα κα.ι'Κ ακαοια αραντα κα.~" εκ ταύτη; τα; .&μα.ξ~τα.ς δδούς: - Προς ΠόΥρα,Οετς. - Κατά μijκος τaσ ΔΕΒΟΑΙ μέxρ~ ΜΟΥλίτσης. - Προς ΜΟΣΧΟΠΟΑΙΝ. - Προς ΒΥΘΟΥΑΚΙ. --- Προς ΒΟΝΤΊΣΤΑΝ. -- Κατά μijκος ΑΩΟΥ [ποταμοϋ}, -- Προς ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΝ. - Προς ΧΕΙΜΑΡΑΝ.

, θ~ κατω

-- Ί' αα θ ετου;

'Επ! πλέον κα,ι πληθυν ~μ~oν~κων τοιούτων, ιJ)ν το σύνολον (&μαξ~των και

'riμ~ΟΥLκων) έπιτρέπει τον

---

eUXEpij κα.ι α,νετον &.νεψoO~ασμ6ν.

'Έχει ύψόμετρα. μέσου σχετικοσ υψους. ΠεΡ~λαμJ6&γε~ το πλείστον μέρος τοϋ. δ~εκ,δικoυμέναυ εοάψους τη;

7';:;.-

ριοχης Κορυτσας και Βορείου "Ηπείρου. Κα,τα. συνέπειαν, εψ' δσον πολιτυω] λόyo~ δεν απ.Υιτουν, o~ δε στρατιωτικοί πα,ρά.γοντες δεν ήσαν έξησψα.λ~σμένo~ όπερ τijς συνεχ ίσι:;ως των επιχεφ~σεΙΙ)II

μέχρι &πορρίψεως τοϋ εχθροσ ε!ς την θάλασσαν, αυτη ~δύνατo να. χρησψο ποιηθ'η ώς τοποθεσία α.μόνης χαι otOCILoνij; κατα. τον χεψ.ωνα, &.μόνης και εξορ μ~σεως δια. νέας επιχεtρ~σεις, κα.τα. το έπ6μενον εαρ.

ΙΙρ:ι,ώ'θησις τωιν lπιxεφ~σεω'l μέχριάλληςΤΙViός τοποθεσία;

Βεράτ Έλβασα.ν Ύ) μέχρι Σχοσμπι ποταμού]

(Αόλων

----

οόδεμίαν σοβα,ρα.ν στρατιωτικήν

η πολιτικην ωψέλεια.ν θα. προσέδιδεν, εψ' δσον δ Ίταλ~κoς Στρατό; εν Άλ6α. νlq.. δεν εξεμηδενίζετο, o~6τ~ έψ' δσον οί "Ιταλο! θα. &.νεκρατοσντο επι μ~άς των α,,1ω τοποθεσιών,

eattov

η 6ρά.δ~O'ν, 'θα.ενΙiOXύOVΤO κ:χΙ κα.τα το εcι..ρ θα.ενεργείτCi

"1/ Γερμαν~κη επέμβα.σις, ητις θα. εοιοεν, OLOC [οωσεν &.ποτελέσματα..

'" να

~ , < Γ ουνατον 'οι ι ερμ,ανQΙ

ι ενεργησωσι

Δεν ήτα

1 " λλ πρuς α ους κυριους 'αντ~κε~με'1ικoυςσκo-

πού; και 'ι' &ψ~σωσ~ την δπαρξ~ν εxθp~κoΩ μετώπου εν τΎ,i Ν. Δ. Bαλκαν~κΎ,i. γ') Προώθησ«; των έπιxεtp~σεων μέxρ~ &.πορρίψεως των "Ιταλών ε!ς τΥιν θάλασσαν. <ο

7':.

1''''

σφ:χ,τηΥικος ου τος v..ντ~κει:μει';ικuς σΚOlΠOς,

ητο

να υποχρεωσωμεγ

, ,

του;

"Ιταλού; να. έyχαταλείΨωσ~ τΎ]ν Άλ6ανία.ν, &ποτελεί εν πά.σ"ι) περιπτώσει, το')

252

άριστον ά.ντικιιμενικΟν σκοπον α.πό τε πολιτικης καί στρατηγικης α.πόψεως,

διότι

μόνον τον <Ελλ ηνικόν Στρατδν α.πήλλασσεν €κ των εν Άλ6ανΙqt kπι

χειρήσεων καί τδν διέθετεν οι' α.νάΥκας της Πατρίδος α.λλαχου, άλλα. καΙ την πολιτικην &ποψιν τα. μέγιστα έθεραπευε, διότι τό γεγονός τοϋτο θα. έδιδε ";Q μέσον εΙς την Κυ6έρνησιν της χώρας να. κλεΙση συμφωνια; ύπό λΙαν ευνοϊΚΟ!)ζ δρους.

Άλλα. δια. νrι. επιτευχθη δ α.ντικειμενικός οοτος σκοπός, έδει να. εr.ιλυθG) σιν ευνοϊκως οι ποφάγοντες μάχης κα,Ι να. έςα,σψα,λισθωσιν ευρέως δλα τα. μΖ σα, των προς τοϋτο στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Οί προς εξέτα,σι ν καΙ έπίλυσ; ν παραγοντε; ήσαν:

Παρεμπόδισα, η α.παγόρευσις των εις προσωπυων καΙ ύλικον θαλασ

σίων καΙ ενα,ερίων μεταφορων των Ίταλων δι' Άδρία, ευθυς άπο πτώσεω; ΜΟ ΡΟΒΑ καΙ καταλήψεως κόμ;6ου ΜΕΡΤΖΑΝΗΣ.

Δραστηρία σφα,Τ'f)Ύικη ιΧπο πτώσεωι; MOPOBAε!iψετά.λλευσις καΙ ΠΞ

ριοχης ΚΑΚΑΒΙΑΣ, πρΙν έιOpα~ωθη ,επι ένιδιαμέ,σου τι\lος τοποθεσίατ.

Σ!)νΤΟΥισμος ενεργειων μεγάλων Μονάδων, (ί>ς καΙ στόλου και &εροπο-

ρία,ς, προς την τοσ Στρα,τοσ.

Καιρικη κατάστασις.

"Αρσ«; δυσκολιων περί τους άνεψοδια,σμοός.

'Είξετά.σω;μεν πως ε'Yvα.σ:τoς των παραγόντων τούτων παρουσιάζετο εν ::~ πράξει κατα. την περΙοδον εκείνην.

Παρεμπόδισις παντοειδών μεταψορων των 'Ιταλων δι' Άδρία καΙ οι'

Άέρος εrι, ΆλΟα,νΙα,ν.

τα. μέσα παρεμποδίσεω; των μετα,ψορων τούτων εΙναι:

<ο στόλος καΙ τα. "Υπο6ρύχια. Άεροπλάνα,.

"Ητο γνωστόν ΟΤΙ Τι "Ελλα.ς δεν διέθετεν επαρκη καΙ α.ποτελεσματικα. τοι αϋτα,

Άνά.γκηδ{lεv τον παράγοντα τοϋτον yα.άiνα.λάι6ωισι να. ,εlΠιλύ'σωσιν οΙ 'Άγ

γλοι.

Κατα. συνέπειαν

έπε6άλλετο, πρό λήψεως α.ποψά.σεως περί συνεχϊσεω;

η μη των επιχειρήσεων εις τό έσωτερυων της Άλ6αν[ας, δ Άρχιστράτηγο; να. λά6'f) εγκα,Ιρως επα,φην προς τούς 'Άγγλους καλ να. επιλόσ'f) τον παράγοντα

τοϋτον, "Ηλθεν εις τοιαύτην ; Δεν ΥνωρΙζομεν. Έκ των δσων α.ναγρά.φονται ε;'; το παρακά.τω Κεφάλαιον: «τΙ ιεγιινεν», εύρΙσκοιμεν δτι η ιΟεγ 1jλlθεv, η α,νήλθε.

δεν έθεράπευσα» την &ποψιν

taut'f)V

οΙ "Άγγλοι.

Δραστηρία στραΤ'f)γικη εκμετάλλευσις.

Στιρα.ΤΎjγΊίκ'ήν

εκμετιάιλλεuσιν

ενl'iοοuμεν,

οόχι

τ'ήν ενεργοu'μέ'ιΎj'ν όπό τω''!

Μεραρχιων της γραμμηςμά.Χ'f)ζ, l1τις &.νάγεται εις το τακτικον πεδίον καΙ α· ποτελει ύποχρέωσιν τωΥ Μερα,ρχιων τούτων, να. την ενεργήσω σι α,νευ οιαταγης

253

εψ' δσον δεν ~χει διαταχθή άλλως, άλλα την δια μέσου τοσ Άντιστρατ~γoυ ει

νεργουμενην τοιαυτην.

Α5τη πρέπει ν&. &νεργήτα~.

Δια μέσων συγ~?6~ωνΊ ~"roLo~Ct l\ιIηχα,γo,κ.~ν~των Μοιγάοωι'; (&.ρlμ<Χτων O~;ι.

φόρων τόπων)

κα,Ι Mηχσ.νoκιν~των τοιούτων

ποδηλ&τωιν

"Ιππιικόν

(Πεζ~κόν ~π' αϋτοκινήτων καΙ

Αότοκίνητον πυρα60λικόν)

Ν&. εκτελYjται, άνω άπωλείας χρόνου, προπαρασκευαζομένη, κατ&. την

οιεςαγωγην των προηγουμένων έπωετικων άγώνων καΙ έζαπολυομένη, ευθ')ς ιί.Jς δ τελευταΤος άyτ~κεφεyικός σκοπος τής επιθέσεως καταλ ηφθ-η.

-Να ενεργYjται προς κιxτευθυνσε~ς, δ~' ών ναεπιτυγχάνετιχι ~ πλ~ρης αν:ιτρOtΠ'~ τ-ης έχθrp~'κής ·Οιιχτάξιεως κα.Ι 1ι κιχτα.,στροφη 'Όσσ έχθρικσσστρα,του.

Να. επιοιώκη εδρεΤς dντικεφενικούς σκοπούς.

Συντονισμος ενεργειων Μεγάλων Μονάοων Στρατού Ξηραις καΙ Στό

λου κχι Ά,ε,ροπο.ρίσ.ς προς τηΥ' τοϋ Στρατοϋ τYjς ζηραις. Άε:ροπορίαν συνεργασία; δεν διέθετεν, εν τΊ) κυρ~oλεξία

"Ελλάς. Τ&

παλα.ιοσ τύπου άεΡOπλάνiΧ, άπο άπόψεως ταχυΤ'Υ)τος ΚiΧΙ δπλισμοσ, ~σαν άκα

τάλληλiΧ προς τον άνω σκοπόν. KiΧτα συνέΠΕια,ν, αΙ έπιχεφ~σε~ς θα. διεξ~γoν

το άνευ α.εροπορίσ.ς σuνεργα,σίiΧς κιχΙ εξυπηρετ~σεως των&.ναγκGJν των Διοι κήσεων καΙ των Στρατευμάτων.

Αϊ μέχρι τ1jς καταλ~Ψεως τής τοποθεσία; ΙΒΑΝ ΨΖΑΝΗ

ΜΟΡΟΒΑ

ΜΕΡ

ΚΑΚΑΒΙΑ o~ειξα.χθεΤσiΧΙ έπιχεφ~·σειςκατέoειiξα.ν την nλε~Ψιl

αεροπορίας συνεΡYiΧσίας. Έ6αοίζομεν -είς τ"α τυφλα, Πάντοτε ελειπον αϊ πλrι ροψορίαι βάθους κα,Ι μάλιστα, κα,Ι αύτα] τοσ πεδίου μάχης, εφ' δσον οεν συνε

λα.ιμ6άΝ'Ο ντο σλ χlμOOλωτo~.

"Η

dEponopio:

μάχης, ~ μ,εν oιατ~θεμέν'Y) υπό τ1jς "Ελλάοος είχε σχι

δον έζiΧτμισθYj εκ των προηγουμένων μα,χων, rι οε είσελθοϋσ« Άγγλικη Ύιτο α.νεΠiΧρκεστάτη να. θεραπεύση τα.ς dνάγΚiΧζ τYjς συνεχϊσεω; των Iέπιχεφ~σεων.

Έπεβά.λλετο δθεν ειίς τον ' Αρχ ~Iσ:τρ·άτηγaν να sζασψα,λίση οια ΣUνεΙ\NO~'σεω;

προς τούς 'Άγγλους, τον παράγοντα τοϋτον καιεπι πλέον να. έξασψα,λίση τον συντονισμόν των ενεργειων, οδ μόνον, των Μεγάλων Μονάοων Στρα,τοσ, &.λλα

καΙ 'Αέρος κα,Ι Στόλου προς τον τYjς ξηρας.

KlΧφ~κη κα,τάστα,σις.

Κα,τ&' τον χε~μωνα, αϊ έπιθετικα! επιχεφ~σει είς τα, BαλκάνιlΧ ε!να,ι λΙIΧ'1

δύσκολοι κα,Ι ~ α.πόδοσις α,δτων μεγάλως dνα,κόπτετα,ι. "Ο Άρχιστράτηγος ε δει να. λάι6'Υ) όπ' οψιν ισοΟα.ρ.ως

't'bv

ΠiΧράγoντα. τοϋτσν, διότ~ ~ χεφίιστη Κ1..φιχή

χα,τάστlΧσις:

Πα,ρακωλύει τόν τα,κτικον Ηιγμον οι&. καιλόψεως όπο χιόνος των εΜά·

των δρεινων μερων.

Πα,pεμπoδίζε~ την καλην διεξα,γωγην τής μάχης κα,! &.πα,γορευει τ'ήν

τακτ~κΎιν έκμετάλλευσιν, λόγφ των δμιχλων, πιπτοϋση; x~6νoς κλπ.

254

-- Δημιουργεί άιπωλείας εκ κρυοπαγημάτων εις τούς άνδρας. - Φθειρει την α.ντοχην τών κτηνών καί δημιουργεί άιπωλείας εις ταϋτα εκ τοϋ ΨιJχους.

-lΙαρακωλύει τον άινεψοδιασμόν.

Δημιουργεί διακoπ~ς 1) καταστροψας των συγκοινωνιακών μέσων.

"Αρσις δυσκολιών περί τούς άινεφοδιασμοός.

Το οδικον δίκτυον εν Άλ6ανίq. ~τo λίαν περιωρισμένον. Δεν 1Jπηρχον

πα,ρα τρείς ά.μα.ξιτοΙ δδοί, πα.ράλληλοι προς την κατεύθυνσιν της ένεργείας.

Οόδεμία δε άλλη εγκάρσιος lεκτος της προμνησθείσης, Κορυτσά e \ - "Α' και\ Κ ακαοια γιων - τα μ,ετα.ψopικ~

'Ιωάννινα.

Σ αραντα,

lμέσα μόλις ,επήρκουν, oι,~ τον &'νεφοοιασμόν, μέχρι τη;

μεθορίου.

τα pυθμιστικ~ Κέντρα Έψοδιασμοσ οεν ~τo δυνατδν ν~ προωθηθώσιν ε πα.ρκως εμπροσθεν, ελλείψει σιδηραδρ6μου, η &.σψα.λείας δι~ τ~ παραθαλάσσια τοιαύτα, τά όλικα. διαψ6ρων ά.ρμοΟιοτήτων ~ρxισα.ν να. σπανϊζωσιν. "Ησαν λΙαν περιωρισμένα &.ρχηθεν καΙ δεν όπηρχεν έλπΙς δι' ενια τούτων ν~ είσέλθω σΙΥ εις την χώραν μας έγκαΙρως.

Ό Άρχιστράτηγος δθεν εδει, προ πάσης έπιχεφήσεω; οια. το έσωτερι κον τής Άλβανία.ς, ν~ έξα.σφαλίση την ενίσχυσιν τοϋ Στρατοϋ οι' αυτοκινrJτων καί παντοειοοσς 6λικοσ.

6). Συνα.γ6μενον

ΣfΜΠΕΡΑΣΜΑ:

Έξετάζοντες συνολικώς τους οδτω &.ναλυθέντας παράγοντας, εόρίσκομεν

δτι δ ύπ' &.ριθ.

εξ ολοκληρου κα.Ι οΙ υπ' &.ριθ.

καΙ

παράγοντες εζηρτG)ν··

το α.πο την θέλησιν καΙ βο'ήθειαν των 'Άγγλων.

Τό γενικον συμπέρασμα έκ τής έξετάσεως ταύτης είναι δτι: Έψ' 00'0'.1 o~ προεξετασθέντετ παράγοντες οεν είναι δυνατον ν~ λυθώσιν ευνoϊκως~ &.νάγκη

να. μη ένεργ'ήσωμεν τ~ς επιχειρησεις είς το έσωτερυών τής Άλοανίας εν μέ σφ χειμωνι.

"fno

των συλλογισμών τούτων κατεχόμενος, δταν δ σUνoεσμ,oς τοϋ ΓενικοΟ

Στρατηγείου, Άντισυνταγμ,ιχτάρχης Κιχρόζας ήλθεν είς το Σ.Δ. της όμ,ά.δο; Μεραρχιων Κ., ην διώκουν τότε, την νύκτα tij,

3-4

Δεκεμβρίου καΙ με rι

ρώτησε ποία εΤναι ~ γνώμη μου έπ] των περαιτέρω έπιχειρήσεων, ϊνα την δια 6ι6άση εις τον 'Αρχιστράτηγον, τφ &.πήντησα δια. τών κάτωθι, δια6ι6ασθέντων

εις τον Άρχιστρά.ΤΥΙγον δι~ της υπ' άιριθ.

κρυπτογραψικης του άιναψοράς,

ηΤΙ'ς κΙΧί μοί εκoινoπoι~θη. «... Άντιστράτηγος Κοσμάς μοί διετύπωσε Υενικωτέρας σκέψεις του, ώς

&.κολούθως: Έψ' 00'0'1 Έπιχειρ'ήσεις δεν OUνανται ν~ προωθηθώσιν, άνευ δια κοπης, ώστε ά.Υτεπαλος ριψθη θάλασσαν, εΤτε: λόγφ ά.νε:ψοδιασμ,ου Ε:ΤΤΕ: οι' άλλη"

τινα. αortLαov (α.δυνιΧμΙα &.παγορεύσεως ένισχ~θη &χθρος οι' Άδρία, καιρtκη κα ταστασ«; κλπ.)

ά.νάγΚ1J &ξευρεθη &οαcpικ-η γραμμ-η έξασψαλΙζουαα ~ξης στόπ.

255

OΙκoνoμικ~ν Κιlτάληψιν στόπ. Βάσιν έξoρμ~σεως δι~ μελλoντικ~ς επιχειρ"ή σ!ις στ6π. ΆΠιlγ6ρευσιν έχθροΟ στηρΙζη κα,λ~ν διατα,ξιν στόπ. Τοια,όΤ'Υ)ν το ποθεσίαν ευρίσκει 'Αχρίδα,

ΟΣΤΡΟΒΙΤΣΑ

Α. ΚΛΕΙΣΟΥΡΑΣ

εΤ-::λ,

προς ,θά.λα.σσανωστ,ε καλόrπτεται εόρ,έως δδος "Αγίων Σαραντα στοπ. Έκτψ"χ

δτ: α.παιτώντα,ι Φλωp,ίνϊJς ρίνη;

ΜεραρχΙα,ι εν α' γpα,μμ~, λοιπών κλιμα,κουμενων μέχρι

7-8

- Κ:χ.στοριaς KtXcrtopta; δέον

Ko;yί'τσ'Y)ςδι~ διαχείμαιvσιν στόπ. Mεp~pχΙαι Φλω ώσιν ετοιμοι αχθωσιν προς ανατολάς, α.ν ανάγκCl"Ι

άπαιτήσωσι στόπ. Έξα.ιρετικη μέριιμγα,δι~ τήν σταθμευσιν καλ πλήρ'Υ) 'Ε:ψΟ'δι:ι. -:rμον ώστε ηθικον τηρηθη α.κμαίον στόπ ... ΕΙς περίπτωσιν συνεχίσεωτ επιχει

ρήσεων: Διεκρινα ζω'YJρ~ν επιθυμίαν Στρατηγοϋ κα.Ι εν γένει Συγκροτήμιχτο; Κ. χρησιμΟΠΟΙ'Υ)θη δι' &μεσον εκμετιΧλλευσιν μετ~ έπιτευχθείση; επιτυχίας ... στοπ».

Ποίος εοει ν~ ~τo δ έλιγμος τοσ Έλλψικοσ Στρατοϋ μετ~ πτώσιν ΜΟ

ΡΟΒΑΣ καΙ κατά.λ'Υ)ψιν τοϋ κ6μοου της ΜΕΡΤΖΑΝΗΣ. Ώς προείπομεν δ ' Αρχιστρ6ιΤ'Υ]Υος,< 6ά.σει της &'νιχλύσεως των παριχγόντων μάχης, εδει, κατ~ τ/ν διεξα..γωγήν τοΟ &.γωνος της &.πωθήσεως του εχθρου πΖ ραν της μεθορίου, ν~ ε!χε συντάξει σχέοιον ενεργεία..ς της συνεχίσεω ; των επι χειρήσεων εΙς το έσωτερικδν της ΆλΌιχνίας, α.ν τ~ μέσα του τφ έπέτρεπον τοϋ

το, &λλως ν' &.ρκεσθfj εις τ~ν κιiλυψιν τijς δΟου ΚΟΡΥΤΣΑΣ, ΙΩΑΝΝΙΝ.Α

καΙ ΚΑΚΑΒΙΑΣ -

ΆΓΙΩΝ ΣΑΡΑΝΤΑ. Θεωρή,σωμεγ' δτι ~ &.νάλυσις

tG).\I

Π7.

ραγόντων μιiχης τοϋ εοιοε τ~ν έντύπωσιν:

'Ότ~ εΤχ~ τήν δυνατότητα ν' &.πορρίψη τους Ίταλους εΙς τήν θάλιχσ

σαν (τελικον &.ντικειμενικόν σκοπόν των "Ελλήνων) Εις τΎjν περίπτωσιν ταότην,

ΚΟΡΥΤΣΑΣ

loet

να oιατιiςη, ουχί την κά.λυψιν της Μου

ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ καΙ ΚΑΚΑΒΙΑΣ

. ΑΓ. ΣΑΡΑΝΤΑ, &.λλ'

αμεσΟΥ έκμετιiλλευσιν &.πο πτώσεως ΜΟΡΟΒΑ καΙ καταλήψεως κ6μ60Ι> ΜΕΓ ΤΖΑΝΗΣ, 6άσει του κάτωθL σχεοίοι> ένεργεΙα,ς: α') ΙΔΕΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ.

Έκμεταλλεuόμενος τήν έπιτυχίαν

tfj;

πτώσεως της ΜΟΡΟΒΑ καΙ της

καταλήψεως του κ6μι60υ ΜΕΡΤΖΑΝΗΣ νCt έπιτεθώ δια τοϋ Κέντρου, πρός τον σκοπόν

&.παγορεύσω εις τον έχθρόν να EOPΙXLlUefj επ' άλλης τοποθεσίας

καΙ ν~ τον &.πορρίψω τελειωτικώ; είς τ~ν θάλασσα»,

π ο τ ε λ ε σ μ α τ

λ ί α ς.

Άριστερα (ΝοτΙως

νωνιων, δεξtCt δέ

(Βορείως

& 'Ι ι σ Χ ό σ ε ω ς

AQOr κά.λuψtς AQOY) ένέργεια.ι

π Ρ ό

α ό τ ο Ο

π ά. σ η ς

&ξ

Ί τ α

των προς ΙΩΑΝΝΙΝΑ συγκοι παλυπτοια] καt έπιΌοηθητικα.t

της εΙς τό Κέντρον Οιεξα.γομέν'Υ]ς κυρίας προσπαθείατ. Κuρία κατεύθuvσις εκ

μεταλλεύσεω; κ~λ της '&1'1 γένει ενεΡΥεία.ς ΛΕΣΚΟΒΙΚΙ ΦΡΑΤΑΡΙ -

ΤΙΡΑΝΝΑ.

πρωτος καταληπτέω; &'ντικειμενικος σκοπός: ΑΥΛΩΝ

ΑΧΡΙΣ. Τελικος &.ντικειμεΥικός σκοπός: ΘΆΛΑΣΣΑ.1

256

ΜΠΟΥΜΠΕΣΙ

ΕΛΒΑΣΑΝ

6 Ι)

ΑΠΟΣΤΟΛΑΙ

ΔιCt την κατάληψιν τοϋ α' αντικειμενικού σκοποϋ.

Έκμετάλλευcnς κατCt την κατεύθυνσιν κυρΙας ενεργεΙας.

'Ισχυρά κάλυψις εν τ~ περωχ~ ΚΑΚΑΒΙΑΣ, συγκράΤ'Yjσις δε τοϋ ε-

χθροο εν τφ λοιπφ μέχρι θαλάσσ'YjςτμrJματι, καΙ εν ανάγΚΥ) ενδοσις, καλυπτο

μένων μόνον των εκ θαλάσση; προς ΙΩΑΝΝΙΝΑ δδεύσεων.

Έν τψ λο,ιπφ προς Βορρ&ν τμ~ματι (από

Awor

μέχρις ΑΧΡΙΔΟΣ)

τοπικα] εκμεταλλεύσεις, εξ ών κυριωτεραι κατCt την κατεάθυνσιν ΑΧΡΙΣ

_.-

ΕΛΒΑΣΑΝ καΙ την κοιλάδα ΤΟΜΟΡΙΤΣΑ προς κriλυψιν καΙ uno6o~e'YjatY

της κυρΙας ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΣ καΙ απορρόΨ'Yjσιν εχθρικων δυνάμεων. ΜετCt κατάλrιψιν άνω αντικεψενικοσ σκοπού, κάλυψις πρός Βορρ&ν καΙ εκκαθάρισις τοσ παραλιααοϋ τομέως, εφ' δσον δ εχθρός δεν εχει απoσυρθΎj έ κείθεν.

'Εκμετάλλευσις είτα πρός ΤΙραννα οια καθόδου τοΟ δεξιοΟ καΙ προωθή σεω ; τοσ Κέντρου. γ Ι) ΔΙΑΤΑΕΙ Σ ΑΡΧΙΚΗ

Έν τ"Ώ ζών~ απο ΑΩΟΥ μέχρι ΑΨΟΥ ΜεραρχΙαι

XV)

(ΤΙ ΠΙ ΠΙ. ΧΙ

καΙ ΜεραρχΙα 'Ιππυωϋ.

- Έν τ~ ζων"Q απο ΑΩΟΥ μέχρι θαι\.άσσης 2 ΜεραρχΙαι. - Έν τ~ ζών"Q απο Awor μέχρι ΑΧΡΙΔΟΣ 4 ΜερcφχΙαι ΧΙΙΙ, καΙ XVII) . - Γενικη εψεδρεΙα. <Υπόλοιποι 2-3 ΜεραρχΙαι.

(Χ, ΧΙ,

Σ'YjμεΙωσις

ractt

ΑΕ μετά την πτώσιν της ΜΟΡΟΒΑΣ δυνάμεις τοϋ εχθροσ ήσαν σχεοο'l

προς τCtς ήμετέρας, αλλα, πολu καταπονημέναι καΙ. με ~θικόν πεπτωκός.

ΑΕ συγκοινωνίαι κατCt την κατεύθυνσιν κυρΙας προσπαθείατ, ήσαν κα

τεστραμμέναι, &,λλCt

OlCt

την &.ποκατάστασιν καΙ συνΤ~Ρ'Yjσιν θα, ερριπτον απαν

το Μηχανικόν του <Ελληνικοσ Στρατσθ.

ΤΙ

εγινεν

Δεν εγένετο στρατηγικη εκμετάλλευσις τΎjς έπιτυχΙας.

Ό ΆρχιστράΤ'Yjγος, πρΙν &'κόμη καταλ'Υ]ψθη ή ΜΟΡΟΒΑ καΙ δ κόμ60ς

της ΜΕΡΤΖΑΝΗΣ εοει αναλύων τοδς προμνησθέντας παράγοντας να καταλ'lί ξη, 6άσει των εκ τούτων συμπερασμάτων καί εντυπώσεων, εις απ6ψασιν περί της τηρητέας αιαγωγης του Έλληνικοσ Στρατού, μετ~ πτώσιν ΜΟΡΟΒΑΣ κα.Ι

την κατά.ληψι γ του κ6μ60υ της ΜΕΡΤΖΑΝΗΣ συντάσσων το προς τοϋτο ΣΧΕ ΔΙΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ του.

257

'11 -

ενέργε~α τοϋ Έλλ ην~ κοΟ Στρατοϋ οεν ~τo δυνατόν νσ. ~τo ά.λλ η παρά: ΊΙ άμεσος και άνευ xρoνoτp~6ης στpατηγ~κη εκμετάλλευσ~ς και συνεχι

σ~ς των επ~χεφiJσεων

(~ν οΙ προανα.λυθέντες παράγοντετ ~σαν ευνοϊκοι)

με

τελ~κό\' &.ντικεψεν~κόν σκοπόν την &πόρριΨ~ν των 'Ιταλών ε~ς τηΥ θά.ιcι,ιjσrι.ν,

. -- Ή "Α' γ~ων

εύρεϊα κάλυΨ~ς της δδου Κορυτσάς

\ 'αναιμr.ινη' 2 επι . \

Σ' ~ρα'/τα

κ.α.~

θ εσεω;

της

'Ιωάννινα. και KΙΧ'XI7.6~ά~---·

ταυτης:

μεxρ~

~ λ ευσεω.; οιε

το')

χειμώνος.

ΕΙς την α τηγος,

περίπτωσιν, εν τψ ΣΧΕΔΙΩ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, εδει δ Άρχιστρά

&ναγpάψrι ώς

npilit'f)V

ένέργειαν του ·Ελληνικου Στρατοϋ, μετ~ την

έπι,,:υχΙαν της πτώσεως της ΜΟΡΟΒΑ και της καταλΎιψεως τοο κόμβου της

ΜΕΡΤΙΑΝΗΣ.

την άμεσον στρατηγικην εκμετάλλεuσ~ν της επ~τυxΙας ταύτη; και να

καθορίση εν γεν~καΤς γραμματς, τά κατ' αύτΎιν. Πρέπει νσ. τονισθη ενταύθα και ν~ οιακριθη καλως, ση άλλο πράγμα εΤνα.ι ή στρα.τηγικη εκμετάλλευσ~ς καΙ άλλο εΤναι η κάλυψις δδου. ΑΙ ενέpγεια~

διαφερωσιν οόσιωοως. Διαφέρoυσ~ οε και εΙς τον ρυθμόν της προχωρήσεωτ, τον τρόπον της ενεργείας και τού; επιδιωκομένους &ντικεψενικους σκοπούς.

·Η στρα..τηγικη εκμετάλλευσ~ς εΤνα~ ενέργεια με ταχυν ρυθμόν, προχωρή σεωτ, ενεργεΤτα~ ουχι o~σ. της προωθήσεω; του συνόλου της o~ατάξεως προς τά εμπρός, &.λλα. &ποσπασμάτων ειo~κης συνθέσεω; ενεργούντων κατσ. κατευ

θύνσε«; μεμακρυσμένας και ,επ~δ~ωκόντων &ντ~κε~μεν~κoυς σΜκοος &ξασφαλΙ

ζσντα; την μη &νασόνταξιν της διατά,ξεως του &ντιπάλου έπ] άλλης τοποθε

\jLu.c; καΙ τηνόριστικην o~άλυσ~ν τοϋ Στρατου του. ·Η κά,λυΦ~ς δουσ ~Τyα~ ενέρ γε~rι, Ορα.δέος ρυθμου και &ντ~κειμενικoυ

·0

σκοποϋ πεpιωp~σμένης

είιτάσεως.

Άρx~στpάτηγoς ένταϋθα o~έταξεν, οόχΙ στpατηγ~κην εκμετάλλευσ~ν,

~τ~ς επεβά,λλετο &φου έσκόπευε νσ. συνεχίση τσ.ς έπιχεφήσε«; εΙς το έσωτερι

καν της Άλβανίας, &λλσ. πρωτον την κάλυψιν της δοου ΚΟΡΥΤΣΑΣ -

ΤΙΑΝΗ και ΚΑΚΑΒΙΑ

ΜΕΡ

ΑΓΙΩΝ ΣΑΡΑΝΤΑ και είτα την συνέχισιν των

επ~χεφήσεων, ά,φήσας να. χαθη α.νευ στpατηγ~κης εκμεταλλεύσεως δ ά,πο Νοεμδρίου

[πτώσ«; της ΜΟΡΟΒΑΣ)

2:2

μέχρ~ 12 ΔεκεμβρΙου (δ~αταγη συνεχί

σεως των επ~xεφ~σεων) χρόνος, ~τo~ περΙ τσ.ς 20 ημέρας. ΤΙ ήΔUνατo να. έπ~τεuχθη εκ της εκμεταλλεύσεως του α.νω χρόνου, πα; τ~ς εόχερως δύνατα, ν~ νοΎιση, &ρκεΤ ν~ λά,6η ύπ" oΨ~ν δτι αΙ μέχp~ της Δεκεμ6ρlΙου &πO'στα.λεΤίσ;α~ εξ 'Ιταλίας ,ενισχόσε~ς ~σα:ι &νίκανo~

&veu

σοβαράς &ξί,:χ.ς ΚιΖί

&yασxέσωσ~ την Έλληνικην πpoxώΡ'ησ~ν.

Δεν καθωρΙσθη τελ~κός &ντικειμενικός σκοπός των έπιχεφΎισεων.

·Η 'Ανωτάτη ·Ελλ'ηνικη Στρατιωτική ΔΙΟΙΚ'ησις, &παξ &.πεφά,σ~σε νσ. συ

νεχΙση τ~ς επ~χεφήσε~ς, επρεπε εΙς το προλεχθέν ΣΧΕΔΙΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ της να. κα.θορΙση

τελ~κ~ν ά.νεΤLκειμ.ενLκΟΥ σΚΟΠΟΥ των

εΠLχεφήσεων,

-ή δλο

κλ ήρωσις του όποΙου θσ. έπραγματoπoίε~ ΤΟΥ ύπο τής Kυ6ερν~σεως καθωρι

σμένον ΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΚΟΠΟΝ.

258 \..

'AIvo(j), σ..ν εΙς τον Άpχ~στpάιτηγoν εΙχεν καθορισθfj ύπό τΎ)ς Kυ6εpν~ σεως, Otdt τοΟ Σχεδίου Πολέμου, πολιτικος σκοπος των έπιχειρήσεων, εκ των δποΙων edt εζηρτωντο η ψόσις των &πιχειΡήσεων (ίiμυντικαί ΎJ επιθετικαί) καί δ έπιτευετέο; τελικός ά,ντικειμενικος σκοπός. Το πιθανώτερον

είναι

ΜαοΙζαμεν

vdt

«εις

tdt

τυφλα»,

α.νευ πολιτυωϋ

σκοποϋ.

Οόχ ήττον δ ΆρχιστράιΤ'f)γος, συνεχίζων τ~ς εις το έσωτερυων της 'Αλ· 6ανίας έπιχειp~σεις, τ~ς εκανε καί α.νευ τελικοσ στρατηγυωϋ ίiντικειμενικoσ σκοποϋ, ΎJ άλλου τινος τουλάχιστον ενδιαμέσου σπουδαίου στρατηγυωϋ ωωποϋ, αλλ' ά.πλώς

θηκ:χι -

υεΥ

otdt vdt

, .rι,' θ

καταλάο'f) εδαψος καί ν~ στα.ματήση μόλις αΙ καιΡικαί συν-

, Ι ι 2. ι επετρ,επoνστ;ρrι,τιωτ"καςι:;πιxειpησεις.

υτω, ασ» πως

νrι, Ε.πιοιωκη κ.αθωρισμένον στρατιωτικδν αποτέλεσμα

χθροσ εις την θriλασσαv

ΎJ την οιάιλυσι ν αότοσ)

, 6

Ο"

κrι,ι

, χω'ΡΙζ

(την απόρριψιν τοϋ

συνέτριψεν

τον 'Ελλ ηνικον

Στρατδν έπ! τών χιονοσκεπών Άλοανικών ορέων σταματήσα.; τας επιχειρήσεις επί τοποθεσία; οόχί εψ' ής οδτος έπεθύμει, ίiλλαεπί εκείνrις, ην η καιΡικη κα ταστασι; καλ δ εχθρ·Ος €πέ6σ.λ,ol\l.

Προς διαπίστωσιν των άνω &.ναψέρομεν εντασθα τα κάιτιnθι:

1) Ειςτήν ύπ" ά.ριθ. Α.Π. 13405) 24-4-40δδηΎίocν του, δι' ής κΧθώριζε τας &.ποστολας των Μεγάιλων Μονάδων δια τήν εόρεταν κάλυψι ν τΎ)ς δσσσ Κο ρυτσά

'Ιωάννινα καί Κακαοια

, ι με τον

, ~ ό λ 1 επωιωκ μενον τε ΙΚυν

'Άγ. Σαράντα, &.ναγράψεται εν σχέσει

2. 'ό v..ντικεψ εvικοv σκοιπ ν:

«ΔΙεν

"ζ ορι εται

ι οριστυω;

τελικος &.ντικειμενικΟς σκοπόςt διότι οδτος θ~ εξαρτηθη ίiπo το εργον εις τό

ποίον δ χειμων θα μας ίiναγκάση να διακόψωμεν οόσιαστικως τας επιχειp~σεις. Ή κocτάστασις του έχθρου καί το ~θικoν των στρατευμάτων έπιτρέπαυσι πλεί-

, λ πωας, I~ ,,!!. εφ οσον

στα; ε

'~I

θ ι

λλ

αι υιοικησεις αατορ ωσωσι να εκμετ«

ευ

l' ωσι τον υπο-

λειπόμεΥΟ'; χ,ρόινΟΥ»! ! !

6 Ι)

Εις τας ύπ" ά.ριθ. Α.Π.

13948) 12-12-40

,δδηγΙας τoυ,oι~ τω'ν δποΙωϊ

καθώριζε τας ίiπoστoλ~ς κατζι τ~ν συνέχισιν των εΠLxειρ~σεων εις το έσωτε

ρικον της ΆλΟα.νίσ.ς εις τήν πσ.ρriγραψον των προθέσεών του &.ναγράψει: «...... αι)

Έκμεταλλευόμενοι

στrιμα

θ α

κατ~

το

έ π ι τ Ρ έ Ψ ω σ t

κ ω ν

τ ό

ύ π ό λ ο ι π ο ν

δ π ο ϊ ο ν α

τ η ν

έ π ι Χ ε ι Ρ ~ σ ε ω ν

Χ Ρ ο ν ι κ Ο ν

κ α ι Ρ ι κ α ί

σ υ ν έ Χ ι σ ι ν

τ ω ν

δ ι άι~

σ υ ν θ ή κ α ι

έ π t θ ε τ ι

θα, συνεχϊσωμεν, διατηρουντες τήν πρωτοδου

λίαν, ίiπooλέπoντες νζι εκμεταλλεuθωμεν τ~ν εκ των μέχρι τοϋδε επιτυχιων μ,ας, Ο'f)μιουργηθείσαν εόνΟ'cκήν κατάιστα.σιν εrς το &.κρότατον δυνατον οριον, εις το δποίον θ~ μας επιτρέψωσι τα, μέσα. μας ...». Κα.!. δλΙγον κά.τωθι~ &.ντ!. να. δρΙσYj τελικον &.ντικεψενικΟν σκοπόν, δρΙζει

ενα περιωρισμένης εκτάσεως ενδιάμεσον τοιοστον, δστις, κατ~ τό πλείστον, ε·ι

τ'Ώ ζών1) ,ενεργείας τοΟ ΑΙ Σ. Στρατοσ

(ΣΚΙΒΟΒΙΚ

ΜΑΛΙΣΠΑΤ)

εΤχε

259

καταληφθή παρ' εμοσ, προ Τής ληψεως τών &νω δoηγ~ών του, o~ότ~ οϋτω, επ& Όαλε ~ ιΧσφιiλε~α Τής o~ατιiξεώς μου. Έξ άιμψοτέρων των δοηγιών τούτων καταψαΙνεται, ώς προείπομεν, ΟΤΙ

Άρχιστράτηγος τάς εις το έσωτερικον της ΆλβανΙας έπιxειρ~σεις διεςηγΙ;Υ οόχι 6ιiσε~ π,ρ()αiΠOΨσ.σ~σμέY'Oυ (ΣχεοΙου ενεργεΙ~ς), εν α/ να 'ΚαΗορΙιζωνται τ~ κύρ~α, στοιχεία των μελλουσών &ποψάσεών του, ήτοι α] κατευθύνσε«; της κυ ρίας προσπαθεία; του, δ τελικος &ντικειμενικος σκοπος καΙ οΙ ενδιάμεσοι τοι

οϋτοι, αλλ' έξ~ρτησε τα,ύτας &πολύτως εκ της καιρικης καταστάσεω.; 'i1τις, ως προείπομεν, εψάνη λιαν δuσμεΥ~ς, ύποχρεώσασα τοϋτον νά σταματ~ση επι το ποθεσία; α.σuμψόΡΟU, με έξεχούσας ,έπικινουνοuς, με παρατήρησιν εόνοϊκην oι~

τον έχθρόν, με μέτωπα, εκτεταμένα κλπ. Διά την διόρθωσιν α.πασών των άτε λειών τούτων ~να,γκάσθη εν μέσφ χειμώνι να. προσφύγη εΙς τακτικοuς αγώνας τοπικης μορφης, καθ' α.ς έφθάρη τό πλείστον τών <Ελληνικών Μεραρχιών, οόχι

τόσον εκ τοϋ έχθροο, 00'0'1 εκ τών α.νηκούστου σκλ ηρότητος χιονοθυελλώ»,

Δεν ελ~ψθη μέριμνα απα.γορεύσεως, Τι περιορισμοσ τών Ίταλικών με

ταφορG)ν οι' ΆδρΙα, κα,Ι Άέρος. ΑΙ θαλασσιαι μεταφοραί δι' Αδρία τών Ίταλών κα,ι αί δι' αέρος τοιαθται , σχεΟΟν ουδόλως, πα.ρηνωxλ~θησαν και κατα. συνέπειαν επετεύχθη δπω ; οΙ 'Ι ταλοί, εντός τοΟ χρόνοι> της ενεργεία,ς τών επιθετικών επιxειρ~σεών μα,ς, με ταφέρωσιν ~Ις ΆλΌ,αΝί,χν &.Ρ'Ι'θμΟν lοuνάμεων, uπ'ερ6αιίνοlνrrα κιχ-τα. πολu την έπι

θετικην δuνιΧ-μικότητιΧ- τοϋ <Ελληνικοσ Στρατοϋ, 'Γοϋτο οψείλεται εΙς τό δτι τά

μέσα παρεμποδίσεω; τών μεταφορών, ητοι δ στόλο; καΙ ~ άιεροπορΙα οόδεν

σοοαρόν άποτέλεσμα επέφερον. <ο μεν Άγγλικός στόλος, α..πησχολημένος εΙς τα.ς εν τ'Ώ Β' Άφρικ'Ώ και &λλαχοο Άγγλικα.ς επιxειρ~σεις, α.πα,ξ μόνον ενεψιΧ-νίσθη περΙ την "Αδριατι κ~ν, ό δέ <Ελληνικός εν~ργησε μόνΟΥ οι' uποορuχίων, κατ' α..ραια. χρονικα. δια στήματα, ανει> ουδενός σοβαροϋ ανασχετικοσ των Ίταλικών μεταφορών &ποτε λέσματοτ,

Τοu'/'oc:γτίο"l ό Ttια,λικ,ός lστόλος, 'Πλέον Τι α.παξ πα..ρηνώχληισε τα.ς επιχει

ρ~σεις μιΧ-ς εν τφ παρα.λια,κφ τομεΤ, οομβαρcΗσα,ς την ΙΙΙην Μεραρχίαν εκ τών δπισθεν καΙ ηπείλει οια,ρκώς την μονα,οικην όοικην παρά την παραλΙαν σuγκοι νωνίαν της.

<Η Άγγλικη &ερο'Πορία επίσης ουδεμίαν σοβαράν ενΙσχuσιν έπέφερεν επι τώ», δι' Ά,δρία, ,έναερίωνικαΙ θαλασσίω» μετα..ψορών διότι αύτα; κιχτα. καν6\):~

εγηργ,οσντ'ο την νύκτα (~γτoς

5 <i>.pWv) .

Έκ τών α.ποτελεσμάτων σαψως συνάγεται ΟΤΙ δ <Έλλην ' Αρχιστράτηγος Τι δεν ελιΧ-6ε ποσώς ύπ' όψιν τον κύριον τοστον παράγοντα η, α.ν τον [λα,οε, δεν

επέμεινε πα,ρα. τοΙς σuμμά.χο~ς 'Άγγλοις σπως τον έφαρμόσωσιν εν χρόνφ καΙ τόπφ δεόντως.

Οδτω, μη παρακωλυθεισών τών 'Ιταλικών μεταφορών δι' ΆορΙα, οΕ 'Ιτα λοί, παραμελΎισα.ντες την ένtσΧυσιν παντας tλλλoυ πολεμικοσ μετώποι> των, έπέ2f)()

τυχον νά μεταφέρωσι οι' ατμοπλοίων καt αεροπλάΝων

601 χιλιΟΟδας, dv:opG),1 καt νά συγκεντρώσωσιν εν Άλ6αvίq. συνολικώς όπερ τάς 800 χιλιά.δας εναντι Β60 χιλι'Cilοων ~μετέρoυ στρατού του Άλ6α.ν~Κιoυ ιμετώπου.

4) Τρόπος χρησιμοποιήσεως μέσων

στρατηγικ1)ς εκμεταλλεύσεως καt

στρατηγικών εφεδρειών. α Ι) Μέσα στρατηγι κης εκμεταλλεύσεως.

Μέσα στρατηγικης εκμεταλλεύσεως, συγχρόνου τύπου, οεν εΤχεν Οργα.

νώσει ,

από του καφου της ειρήνης,

ili;

προειπομεν, δ ήδη Άρχιστρά.τηγος καΙ

Άρχηγος του Γενικου 'Επιτελείου εν εΙρήΥ'{).

Ή κά.πως προσφερομένη εις τ'ον σκοπον τοϋτον Μεραρχία του "Ιπποωϋ δΖ'l εχρησψ.οποιήθη, διατεθείσα, εις τάς αρχάς των επιχειρήσεων, διά την ανά.

σχεσιν του εχθρου εν Πϊνδφ,

Κατά τάς παρουσιασθείσα; περιστάσε«; στρατηγαης εκμεταλλεύσεως

(μετά πτώσιν ΜΟΡΟΒΑΣ

ΜΕΡΤΖΑΝΗΣ καt την κατά.ληψιν του κόμοου

ΚΑΚΑΒΙΑΣ) δεν εγένετο τοιαύτη όπο τοϋ Άρχιστρατήγου, όστις, μετά τη\~ πτώσιν της ΜΟΡΟΒΑΣ καt ΜΕΡΤΖΑΝΗΣ, δεν διέταξεν οϋτε ,ενγιργησε τοιαύ

την, &.λλά διέταξε την κάλυψιν της δδοσ ΚΟΡΥΤΣΑΣ

ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ, μετά

δε την κατά.ληψιν του κόμοο!) της ΚΑΚΑΒΙΑΣ περιόρισε την ορασιν του Α' Σι~ματoς εις την εόρεία.ν κάλυψιν της δδοσ ΚΑΚΑΒΙΑ ΤΑ διά της καταλήψεως τοσ ορεινου ογκου ΜΑΛΙ

στρου] κlΧι ΝΕΜΕΡΤΣΙΚΑΣ

ΑΓΙΟΙ ΣΑΡΑΝ

ΓΚΕΡΙ (Δ. Άργυροκά.'·

(Α.'ΑργυροκιΧ:στΡου)

ο') Έπέμι6α.σις Στρα.τηγαων ΈφεδρεΙών.

Ίης

--- Αι στρατηγι και εφεδρεΤαι οϋτε επt των κατευθύνσεων της ενοεχομs,επεμοασεω; e." e , " , '" ,') ό ' ,; των ευρωΌκοντο" ουτε και εΙζτην σχετι,κη'Ι απ στάσι ν των .:.-

σταθμευον.

<Η ν Μεραρχία εδίδετο

ili;

ενίσχυσις

τοϋτο ενήργει νοτίως ΑΩΟΥ ποταμοσ,

του Α' Συντάγματος Στρατοϋ,

EvG)

δε Μεραρχία εύρίσαετο αμέσως νο

τίως της ΚΟΡΥΤΣΑΣ. Διά νά ταχθη αδτη ενανn τοσ αντικειμενικοσ της σκοποϋ έπρεπε νά έκτε-

"'" , " , ~ 1. Αεση 'μιακρας πορ,ει!Χς, υπο χι: νας

ΚΟ',Ι π

λ'

"λ"

και

τα;

απα;

καφικας

, . ,επι, 40

κακουχιας,

εον ημερας.

<Ως τρόπος της επεμΟά.σεως τών γεΥικών €φεδρειων εχρησιμοποιετ,:ο

πάντοτε 'ή άντικαταστασι; κΟ',t

ouxt ή όπερπήδησις, ητις εξασφαλίζει την &με

σον συνέχειαν τών έπιθετικων ένεργειών.

<Η μορψη της Διατάξεως τοϋ <EλλΗVΙΚoo Στρατοο, κα.Ιτοι ενήργει έπι θ'ετικως,ήτο &ιμυιντική, εV'ΌεuιΗεlν <Η μΎ) έκμετάλλευσις

5ραIΟ'εΤα. επέμR)αιcrις τών γενικών εψεδ:ρ'ειων.

τών στρατηγικών

έπιτυχιών

μας καΙ

Όραοεία έ,

πέμ6ασις των γενιχων έφεδρειών, εν συνδυασμφ με την ελλειψιν παντος συΥΤΟ

Υισμου τωΥ ενεργειων α.φ' ένος των Μεγάλων ΜονάδωΥ τοϋ Στρατοϋ, α.ψ' έτl-

261

('J0u του Στρατοα καΙ ΆrφΟΠΟΡlας, ~ς κατωτέρω ~κτίθεται, ~oωσαν είς τον

τίπαλον τον χρόνον να. &νισχυθΎί

&'1

τφ μεταξύ καΙ να. έδραιωθΎί ΕπΙ τΎΊς ε")l.

τιί)'ι προτέρων ΙΙΨΥωιωμένης τοποθεσίατ:

ΆΥιi'Cτ

ΜελίσσοΟσ.

&'1-

θαλασσ« -

Mιiλι Σπάτ

ΣέφεΡ

Νοτίως Κλεισούρας κλπ.

την δpyιiνωσιν τΎΊς τοποθεσία; ταότης ηΥν6ει το Γενικον Στρατηγεϊον.

Προι κοΟότησις κατευθύνσεων κυρίας προσπαθείατ.

<Ως τυyχιiνει γνωστόν, εις τας στρατιωτι κας ενεργείας Τι κατεύθυνσ«; τη;

κυρίας προσπαθείατ προιαοδοτεϊται εΙς 6άρος τών λοιπών κατευθύνσεων προσ, πα θ ειας

δ' ι

δλ ων

των

Εις τα.ς δδηγίας Α.Π.

2. ' αναγκαιαυντων

, μεσων

13942) 12-12-40

, μαχης,

" ωστε

" αυτη

" , ναεπιτυχη.

Τι κατεόθυνσις κυρίας προσπαθεια;

Έλληνικοσ Στρατοϋ δρίζεται κατα. την κατεύθυνσιν ΙΩΑΝΝΙΝΑ

ΑΙΛΩΝ

καΙ κατωτέρω δρίζωσι α] συνιστώσα: την &νω κατεύθυνσιν, κατευθύνσετ; ένερ Υείας τοϋ Α' καΙ Β' Σωμάτων Στρατοϋ αrτινες είναι:

Δια. το Α' Σώμ.α Στρατοϋ: ΑΡΓΙΡΟΚΑΣΤΡΟΝ -- ΤΕΠΕΛΕΝΙ .-ΑΥΛΩΝ.

Έκ τών &νω κατευθύνσεων η του Β' Σ. Στρατού, ητις ήτο Τι κυριωτέρα κχτεύ·θυνσις, δε,ι είχε πρoικO'δ~Τ'Y]'θη &ρχηιθεν (&πο

12 Δεκεμioρίoυ) δια. της χ ναΥκαιοόσης δυναμεως καΙ μέσωΥ (διέθετεν &ρχικώς 2% Μεραρχίας κoυρασμ~ να;) . Ώς εκ τούτου δεν 1jδυν~θη δταν το Α' Σώμσ, Στρατοϋ κατέλαοε τας πε ριοχας ΝΙΒΙΤΣΑ ΠΡΟΓΚΟΝΑΤΙ καΙ τΎΊς κoιλιiδoς ΣΟΥΣΙΤΣΑ (25---30 Δεκεμβρίου) v' &χθΎί εις το ύψος ΣΕΡΡΑΙ - ΤΕΠΕΛΕΝΙ, δπότε το άπο τέλεσμ« τΎΊς έπ: τυχ ίας θα. ήτο τεραστιον, &λλ' ουτε εις το τέλος τών έπιχ ειρψ

σεων επέτυχον τοϋτο, καίτοι, ενδιαμέσως ενισχόθη προοδευτικιί>ς δια.

3-4

Με

ραρχιών, αΤτινες, ι!)ς προείπομεν, εψθαρησαν, διότι ενδιαμέσως ενισχόθη καΙ ~ εχθρος όπεροαλόντως, δ δε χειμ,~)ν κατέστη [τι δρψ,";τερος.

6) ΣυντονισμΟςενεΡΥειών. α') ΜεΥαλων Moνιiδων Στρατού.

ΟόΟέποτε ενηΡΥΎιθη τοιουτος εκ μέρους του "Αρχιστρατήγου, δστι; πp~ι; τόν σκοπόν τούτον έγκατεσταθη μονίμως εν Ίωαννίνοις.

Οδτω , ενώ το Α' Σώμα Στρατού διέσπασεν άπο

12--24

Δεκεμ;ορίου τή'l

ώχυρωμένην τοποθεσίαν του εχθρου, άπα θαλά,σσης μέχρι ΤΕIΙΕΛΕΝΙΟΥ καΙ προώθησε την διιΧταξιν τοϋ κέντρου καΙ &.ριστεροσ του πλέον τών

χιλιομi

τρων, πέραν τοσ άκρου &ριστεροσ του παραπλεϋρω; Σώματο; Στρατοϋ, το ΤΕ'

λευταϊον τοϋτο, μη προικοοοτηθεν &ρχηθεν, ώς προείπομεν, δεόντωτ, &νεσχέΟη προ τοσ ώχυρωμένου μετώπου τΎΊς Κλεισούρα; καΙ μ,όλις, μετα μηνα περίπου,

(την 20ην 'Ιανουαρίου) ενισχυθέν, επέτυχε να καταλιioη την ΚΛΕΙΣΟΙΡΑ Ν καΙ την &μέσως δυτικώς ταό,της κ{)ρυqxιypαμμη,ι της ΤΡΕΜΠΕΣΙΝΑΣ.

ο') Στρατοϋ Ξηρας καΙ Άέρος. "Ό συντονισμό.; τοϋ Στρατοϋ καΙ Ά~ρoπoρίας επίσης όπηρξε τελείως

παρκτος πάντοτε καΙ LΟΙq. κατcΧ τ~ν περίοδον της κυρΙα.ς προσπαθεία;

262

&'vuδύνα-

ταί τις να, ειπη δτι εν τ1)

oucrt/f δεν υπηρξε συνεργασία Στρατού κα,Ι ' Αεροπο

ρίας, eλλείψει αεροπλ6;νων. τα, παλαια, ταϋτα ήσαν &κατ6;λληλα. τα, νέα μ6;

χης &εpoπλ~νιx, &νερχόμενιχ εις στικα,)

εν συνόλφ (30 διώξεως καΙ 30 Οομ.ΟαρΟι

δεν έχρησψοποι~θησαν οια, συνεργασίαν, τόσον διότι δεν προσεφέρον

το, δσον καΙ διότι εχρησψ.οποιοΟντο δι' &ποστολά.ς μά,χης. Ή 'ΑγΥλικ-η άερα παρία οUOέποτεεδέχθη νά. συνεργασθη μαζΙ μας. Κατα, τ-ην

περίοδον, τ ιί) 'Ι

έπιχειρήσεων καΙ κατά. τ-ην κρισιμωτέραν περίοδον της επιθέσεως τοο Α' ΣιΙ)

ματο; Στρατοϋ

(όλoκλ~ρωσις καταλ~Ψεως κορυψογραμμης ΚΟΥΡΒΕΛΕΣΙ)

καΙ εί'σοδος εις τ-ην κοιλΟΟΟα. της ΣΟΥΣΙΨΣΑΣ, εοοιμ.6αρδΙζετοσυνεχως το ΣιίJ μα. τοϋτο, &πο της γραμμης μ6;Χrις μέχρι των μετόπτσθέν του, επι τρι~μερoν δπο της Ίταλικης &εροπορίας, επιτυχούσης οοχΙ καταστροφά; η α.πωλεΙας σο

βιχρ6;ς, &λλα, τ-ην έπιορ6;ουνσιν τοϋ ρυθμοθ της προχωρήσεωτ τών εψεδρειιί)'Ι

θ'

SΙ

f.?

θ'

, - ,απεριγραπτω ,

προς τα; Ο'Ι'Κιε ας ΚiΧτω υνσεκ, ιπ,ραγμα. luπερ υοη ου'οης και τrις

Χ'.ο"/αθυέλλης επέτρεψε δπω; σλ κα;τα. κόμ.α.τα &.φικνοόμενα,ι ες 'Ιταλίας, οι' λων των μέσων θαλ6;σσης καΙ α.~ρoς, ενισχύσεις, προωθηθώσιν

της γρα.μμής μ6;ΧΎJς ,έπ'

ilicpelet/f

εγκαΙρως έπ]

των άνατρεπομένων δυν6;μεών των.

Εις τάν, κατόπιν διαμαρτυριών

μου, &.ψιχθέντα εις Σταθμον ΔιοικγlσεΙ;)ζ

μου 'Άγγλον επιτελ6;ρχην της Άεροπορίας, εξέθεσα εν α.γανακτ~σει, τ-ην &δρ6;νεια,ν τής ψιλικής &εροπορΙας.

Οοτος λΙα,ν στενοχωρημένος, μοΙ &νεκοίνωσε Οικαιολογούμενος. «... ΤΙ νσ. σάς ,κ6;μωμεν. Δεν εχετε &εΡΟiΟρόμια.. 'Όλα έπληιμιμύρη~χν. Δ&ν δυνάμεθα νά. πεταξωμεν.

Χρειάζονται αεροορόμια με μπετόν α.ρμέ ...», '100')

ποία δπήρξεν ή πρόνοια καΙ ή προς πόλεμον προπαρασκευή τοϋ υμετέρου Ύ

πουργείου ΆφοιπορΙiς ... Ένόμ·.ζε το &ιψελές τοϋτο 'ΥπουργεΤο'l δπερ εοικαιολό γε.ι την πολυο6;πανον δπαρξΙν του με 30 &εΡοπλ6;να μάΧΎJς δτι οί άοπλΟί καΙ ά νοικτοΙ χιΙ>ροι εΤναι και &εροορόμια, α.νΕυ ουΟΕμιάς προπαρα,σΚΕυης.

Κα.φικ-η κατώστασ.; και δυσκολία; περ] τον &ΥΕψοΟιασμόν.

<ο καφος "lρξατο τρεπόμενος επι τα, χεΙρψ, εοθυς α.μέσως απο τής πτώ

σεως τής ΜΟΡΟΒΑ. Ή πρώτη χιών lπεσε την 28ην Δεκεμβρίου. Οί κ6;τοικοι έοεοαΙουν δτι δ ορφuς και &Υυπόψορος χειμών ηρχιζεν &πο

1-15

'Ιανουα

ρίου. Άλλσ. εις τ-ην πρόoλεΨ~ν ταύτην κα,Ι οί χωρικοΙ και οί λαμο6;νΟΥτες τά; πληροψορίας Οιεψεύσθησαν. "Ηρχισε πολύ ένωρίτερον, ητο,ι απο 10ης Δεκεμ ορίου.

ΕΤνα,ι άπεριγραπτο, οΙ ~ρω·(κoΙ αγώνες τοϋ Έλληνικοσ Στρατοϋ 6πο τα-ς συνθ~κlΧς ταότlΧς. "Ανθρωποι ε,ι,

OEPIl,G)',)

δπoo~σεως,έμ6;χoντo εις υΨόμετρα μέχρι

περιοχών,

α.νευ ειοικής στολής κσ,ι

χιλι6;δων μέτρων επι χιόνος, πλέον

τοσ μέτρου, α.νευ θερμης ΤΡΟψής, π[νΟΥτες α,ντΙ δOIΧΤOς οιαλελυμένην χιόνα καΙ εΥ τούτοις εκέρδιζον κατ' &ντιπ6;λου ωργα,νωμένου α.μυντικG)ς καΙ οιεξ6;γοντος επιμονΟΥ α.μυΥτικΟν πόλεμΟΥ, Υίκας πολυφέΡΥους είς αίχμαλώτους και δλικ6Υ. <Η χιών, ή δμίχλη και ή οροχή παρημπ6διζον τον όπερκερωτικον έλι

γμον κα,ι παρέλυον τήν τιχκτικήν έκμετ6;λλευσιν, πράγμα δπερ ώς συνέπειαΥ

263

, ,

1 ' "1~ ;. λ' "1 ι 'Η "λλ ~, Ε"χεν την μ.η απσοοσιν αποτε εσματο; ευρεια; εκτασεωτ, ε ε~ψ~ς οε ευρέων

τακτ~κων άποτελεσμώτων

μαις άπεστέρε~ την

&ποκτησιν του επιδιωκομένου

στρατηγικοσ σκοποϋ. ΕΙς παισαν επιθεσιν εύχόμεθα ν~ μη μετα6ληθη δ κα~ ρ6ς, ν~ μη μετατραπη οηλαοη εΙς χωνοθϋελλαν καΙ δμΙχλην oι~ ν~ ουνηθωμεν

ν~ συνεχϊσωμεν την τακτικήν εκμετάλλευσ~ν. Άλλ~ πάντοτε εστάθημεν άτυ χεΤς.

Ό καιρος ήτα όπερ τ<1)ν διαρκως εν~σχuαμένων αντιπάλων, οΖτινες α.λλω

στε ενεργοΟντες αμυνταως είχον προπαρασκευάσει τά της νυκτερινης οιαμονη; των ύπο άνθρωπ~νωτέρoυς ορους, ενω άντιθέτω; ήμεΤς προχωροϋντε; διανυκτε ρεύομεν ,επι εδάφους, ενθα μαις ύπεχρέωνεν ή τακτική κατάστασις, ν~ μείνω

με 'και δπερ πάνΤΟΌΕ κα:::i~ κανόνα ήτο &φιλόξεΥον και Χ~Qιν'οlσκεπές. Δtjνατα[ τις ν~ ε'ίπη δτι την &νά.σχεσιν του <Ελλ ηνικου Στρατοϋ ,Ε.πέψερεν ουχι ή Ίταλικη &ντίστασ~ς, &λλ~ αΙ χιονοθύελλα; καΙ τα. εκ τούτων κρυοπαγή

ματα. "Αν αΙ επιχειρήσε~ς o~εςήγoντo εΙς θερ~νην περίοδον, ύπο τους ιδίους λo~πoυς ορους, ήτοι, α.ν οΙ "Ιταλοί ήρχιζον τ~ς επιχεφήσε~ς ενα η δύο μηνας ένωρϊτερον, &σφα.λως O~ ερρΙπτοντο εις τήν θάλασσαν, πριν η επέμβη δ ογκος των ενισχύσεών των, δι~ τους κάτωθι λόγους:

Διότ~ οΙ Ί ταλο] έςεμεταλλεύθησαν τον καλον καιρον του μηνος Όκτω

6ρίου οια. τα.ς επιχεφήσε~ς των εν Πίνδιμ καΙ εν γένειεπι των όρε~νων έοαφα)ν τ"ης 'Αλβανίας, χωρΙς ν~ ύπαστώσιν φθoρ~ν εκ του ψύχους, χιόνος καΙ κρυο παγημ,άτων.

Δ~6τι οΙ Ίταλο] εςεμεταλλεόθησαν τον &σχημον καφον των μηνων τοϋ

χειμ<1)νος, οστις διιΧ της χ~όν()ς επι των κορυφογραμμω_ν κα~ Oρε~ν<1)ν o~αβάσεων

α.πέφραςε πάσαν εκεΤθεν κατεύθυνσιν, καταστήσα; οϋτω τον τακτ~κoν έλιγμ~ν ανέφ~κτoν και ησφαλισμένοι εκ των ορεινων κατευθύνσεων δι~ την α,Υω αιτία:)

εpρ~Ψαν το βάρος της α.μόνης των επι των χαμηλιi)ν κυρίων κατευθύνσεων, προς :Χς ηδύνατο εόχ ερως ν~ συγκεντρωθωσι ν μέσα πυρος πολλα. καΙ

Διότι, ενω οΙ 'Έλληνες ένεργοσΥτες ,επιθεΤ~Κ<1)ς καΙ μεθισταμενοι

tx.

της μ~α.ς θέσεως εΙς τήν &λλην, κατέφθα.νον το έσπέρα; επι εδάφους χ~oνoσκz πους καΙ α.προσφόρου oι~ κατάκλ~σιν, oδτo~ α.μυντ~κως ενεργοσντες, είχον πάν τοτε την θέσιν της κατα.κλισεως έτοιμασμένην, ήτοι απηλλαγμένην της χιόνος κα.ί προψυλαγμένην

&πο την χιονοθύελλα.ν,

άπο τ~ κρυοπαγήματα,

πράγμα

δπερ τους προεφύλασσεν

ενώ οΙ 'Έλληνες &θρόως ύψΙσταντο ταϋτα εΙς βάρος

της επιθετικης των δρμης καΙ &ξίας.

Ο Ι,

" κ"α.ι

αΊιεcρΟ'οι!Χ<σμJΟΙ

rz.ρσιςuυσκο

ΙΙΙΝ.

ΈνΙσχυσις εΙς μεταψop~κ~ μέσα δεν έγέΊετο. A~ εις μετ~ψopικιΧ μέσα

±-

νάγκ~ι έν τ4> υπ' εμε ΑΙ Σώματι Στρατοσ, εκαλόψθησαν δ~~ της έντατικ"ης κατ' α.τομα έργασίας των δΟ'Υ)γών αότοκινήτων, οϊτινες εΙργάζοντο οόχι κατ' οργανικιΧ τμ1)ματα, ά,λλιΧ προς κέρδος χρόνου ())ς &τομα,

τέρα.ς Οια.Ορομ.ά.ς (κατ' α.ποκοπήν, οδτως εΙπείν)

264

έκτελοσντες περισσQ

Είς όλικ~ Επιμελητείας οεν παρoυσ~ά,σθη oόσ~ώδης ελλειψις, εςαφi-

σει τσ)Υ μαιλλΙνων ει,οω,l, των έξ έρά;Υου συγκεντρωθέντων, :ltL γχ εψθ.7.σχν ι.ι..έ

χρις ήμων κατα. τον 'Ιανουάριον.

Ειις δλικά πυροιοολικου παιρου:1ιάσθη μεγάλη ιnλειψις. Έπετόχομεν

·1%

χρησψοποιήσωμεν

τα. εκ λαφϋρων '1ταλικα εις δσα οιαμετρήματα προσηρμό

ζοντο ταϋτα

7,5

(των

καΙ είς τους δλμου; των

81).

'Επ! πλέον εγένετο καt

δργάνωσ~ς λόχων δλμηΟΙων. 'Η σπαν«; ύπηρχεν εις βλήματα των

Ήναγκά,

16.

σθην να. διατάξω να. μη ενεργηται οολη οια. τοϋ οιαμετρήματος τούτου παpeι. είςεπείγουσαν καΙ &ναπόφευκτον ανάγκην.

Είς ύλικα. άλλων &ρμοοιοτήτων οέν παρουσιασθη ουσιώδης ελλειψις.

Συμπέρασμα έπ] των δσων εγιναν.

Έκ της συνοψίσεως των πεπραγμένων καΙ τιον έπιτευχθέντων

άποτελε

σμάτων συνάγονται τα. κάτωθι συμπεράσματα.

'Ότι δ Άρχιστράτηγος ελαβε την &πόφασιν της συνεχίσεω; των επι

χεψΙlσεων χωρις προηγουμένως να. έξασφαλίση τους παράγοντας της επιτυxίας~ ι;)ν κυριώτερος εΙναι δ περιορισμος της μεταφορας τtl>v Ίταλι κωv ένισχύσεων

" , 'A~' υρια

ΟΙ

.$, \ Ι κα-ι 'Ι καφ~κη καταστασιτ.

"Ο

τι

δ'Α

ι ρχιστρατηγος,

"ξ απα

ΟΙ) ε .αοε

την

,Ι απσφασι ν

επιχειρήσεις, δεν διέτα.ξεν &μέσως μετα. πτώσιν ΜΟΡΟΒΑ

να

τα;

ΜΕΡΤΖΑΝΗΣ

στ:ρα;τηγικην ·εΚJμε1?άλλευσιν, αιλλα.κάλυψιιν της δδι;ισ ΚΟΡΥΤΣΑ ΝΑ, &πωλέσα.ς περί τα.ς

συνεχ ωη

ΙΩΑΝΝΙ

20 ημέρας.

'Ότι καΙ δταν, μετα. τηv &πιί>λειαν των

τούτω 'Ι ήμεριον &πεφά.σι

σε καΙ οιέταξε tiJν συνέχισιν τών επιχειρήσεωv είς το έσωτερυών της Άλ6α

νίας, επραςε τοϋτο άνευ σαφοϋ; και προκαθωρισμένου τελικοΟ στρατηγικοσ

σκοποΟ (δστ«; ένταϋθ« δέν ήτο δυνατόν να. ήτο άλλος παρά

θάλασσα]

, &λλ'

&πλως δια. να. Οια.τηρήση την άνευ στρατηγικης ωφελείας πρωτοδουλιών και

'Ότι λόγω της επεμβάσεως των έχθρικων ένισχόσεων, της καιΡικης

καταστάσεωτ; της Εhλείψεως σuντoνισιμι;ιO καΙ τι'1)ν άνω &γαφερομένω'ί &'6λεψΙGι') του, δεν έπέτυχεν οόδεν σοβαρον στρατηγικον άπατέλεσιια, &λλα. μόνον μικρ:Χς εκτάσεως τα.κτικα. τοιαϋτα, κα.τα.τρίψα.ς δια. ταϋτα το σύνολον τοϋ μαχομένου

στρατού, καταστήσα; οϋτω προβληματικήν, ουχι μόνον την 'έπιθετικήν, &λλ,χ καΙ την &μυντικην α.ότοΟ &ξία.ν.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΠΕΜΠΤΟΝ

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑ ΚΑΙ ΤΑΚΤΙΚΑ

(ΈπΙ τ6)ν ιδιαιτέρων σημειώσεων μου τηρουμένων κατα. τα.ς επιχεφΎlσεις) α.')

Στρατηγικα.

Οδτε εν τφ πλαισϊφ τοϋ ΓενικοΟ Στρατηγείου, οδτε εν τφ πλαισίφ τοϋ Ψ. Σ.Δ.Μ. και ενΙων Σωμάτων Στρατού εγένετο στρατηγικη έχμετάλλευσ~ς έπι

τυχιων κα.Ι συνέχισις της έπιθετικης ενεργεΙα.ς άνευ &πωλ,[α.ς χρόνου.

" τω : Ου

Το Γενυων ΣτραΤ'Υ]γείον μετα. την πτώσιν της ΜΟΡΟΒΑ ~πρεπε εφ'

δσον επρόκειτο να. συνεχίση τα.ς επιχεψήσεις εις το έσωτερικδν της Άλ6cι.γίας να. θέση ε~ς εψαρμογην σχέδιον στρατηγιχης &κμεταλλεόσεως και συνεχϊσεω;

τών επιθετικών &πιχεψήσεων, οΌτινος σχεδίου την ΙΔΕΑΝ ΕΛΙΓΜΟί εοει να. εΤχον συλλά.βει κατα. την ευνo~χην διεξαγωγην των ΠΡΟ'Υ]γηθέντων αγώνων ανα. σχέσεως κα~ απωθ'ήσεως του εχθρου πέραν του Έλλ'Υ]νικοσ εδά.ψους. Άλλ' αvτ' :χυτου διέ'τα,ξε πρώτον την κ&λυψιν της δδου Koρυτισα.ς-Mέ'ρτζ:χνηα.CΡησε νχ παρέλθωσιν α.νευ στρατηγικης έκμεταλλεόσεως περί τα.ς ..

ημέρας καΙ εΙΤ7-

οιεΤ:Χζε ΤηΊ' συνεχισιν των Ι:;Π'.χεφησ~ωγ.

Κατά τα.ς

20 ταϋτα; ημέρας (22 Νοεμβρίου, 12 Δεκεμ6ρΙου) δ ,εχθρός ενι

σχυθεις ηδυνΎιθη να. έδραιωθη επ~ νέας τοποθεσίας αντιστά.σεως.

Το Τ .Σ.Δ.Μ. με την πτώσιν της ΜΟΡΟΒΑ επηρεασμένον εκ της α.νω

επαψης καΙ άναποφασϊστου διαγωγης του Γενυωϋ Στρατηγείου, δταν διετα

χθη να. καλόψη ευρέως τΎjν δΟΟν ΚΟΡίΤΣΑΣ

ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ, δεν α.γετσ.ι

απ' ευθεΙας ε~ς τον αντικεψενικον σκοπόν, εκμεταλλευόμενον την επιτυχΙαν

της δλοκλ ηρώσεως της ΜΟΡΟΒΑ, αλλ' επιδιώκει τοϋτο κατα. ψά.σεις και με

δισ.ταξιν και πνεσμα άμυντικόν. "Αν ενήργει οραστηρΙως την εκμετσ.λλεuσιν θά κατεδεικνόετο 1Ι προ

πολλοσ κα,Ι ε'ις μέγα, βάθος ανώμαλος σύμπτυξ«; τοα

εχθροΟ, πράγμα δπερ θα. παρέσυρε το Γενικον Στρατηγείον εις εγκαιροτέραν απ6ψασιν περί αοιακ6που συνεχίσεω; τών επιθετικών IEνePYELG)ν.

--=-

"Αν απο 25ης, η _&πο πρω'ίας της 26ης ΝοεμβρΙου η Όμα.ς ΜεΡαρχιG)v

Κ. αντ1 ν' α.νακαληται καΙ να. "διαλύεται υπο τοσ Γενιχοσ Στρατηγείου κατευ θύνετοένισχυομέν'Υ] ΨΟΣ

δια. στρατηγικην εκμετσ.λλευσιν προς την κατεόθυνσιν Α

ΜΗΟίΜ:ΠΕΣΙ

(δαθε!iσακιατεόθυνσις ε'ις ΧΙηιν ΜφαρχΙαν)

με τα.;

ΧΙ ην κα1 Χνην Μεραρχίας η α.ν τό Β ι Σ. Στρατού ενισχυθεν οι' ιππικοσ κα.~

-:η;

ΧΙ ηςερα..ρχιας Μ ι"" 'εcρφεν, ανευ

e.χρ'ονΟ'τρωης,

" την

ι λλ ευσιν ι εκμετα

του

• πρΙ');

την κατεύθυνσι ν ταύτην, τα. αποτελέσματα στρατηΥΙ κης άποδόσεω; θα. ήσαν σ. πιστεύτως μεγάλα., διότι θα.

κατελαμ6άνετο

η τοποθεσία. ΚΛΕΙΣΟΥΡΑ

ΜΠΟίΜΠΕΣΙ ~νευ α.ντ~στάσεως, τοσ έχθρου μη διαθέτοντα; προς την κατε,j θυνσι ν ταύτην παρ α. τάγματα η λ6χους, άντεπιστρεφομένουτ; δπω ; αντισταθι';)

σιν καθ' ημών, κατόπιν ιβιαίων μέτρων των Ίταλικων Διοικήσεων.

"Αν το ΑΙ Σ. Στρατοϋ (Διοικητης Άντιστρσ.τηγος Δεμέστιχας Π.) ε

πετύγχανε ταυτοχρόνω; με την πτώσιν της ΜΟΡΟΒΑΣ, η καΙ ήμέρας τινά; 6ραδύΤΞρ'ον (μέχρι της

27-28

ΝοεlJiβρίοu) Υ' &.πωθήση ΤΟΥ εχθρόν πέραν τη;

Έλληνοαλ6α.νικης μεθορίου, δεδομένου δτι ~μπρoσθέν του εΙχε μόνον έχθρικας Οπιlσθοψυλα.'Υ_α.ς καΙ να. πιρ,οιαγάγη τ/ν Οιάτα.,ξΙ'ν του ρα.γδα,Ιως προς ΣΟίΣI ΤΣΑΝ καΙ υψίπεδον ΝΙΒΙΤΣΗΣ, η Α!ΛΩΝ θα. κατελαμ6σ.νετο α.σψαλως α.νε') σοοcφας ένοιαμέσου &.ντιστά.σεως, διότι

οί &.νασχέσαντες τ-fιν τοιαύτην κιχτά.-·

ληψΙΥ πχράγ()ν'τες (ένΙσχυ'σις έχi:)iΡ'ΟΟ κχ1 χιοναθύιελλα.) ,οεν υψΙσταΥΤΟ. ·0 έχιΗρο; ά,ΥΟΙστατο με τας π:Χλαιάς του δυνάμεις, ανερχομέν:χς εΙς

266

20--25

τάγματα,

απο ΑΩΟΙ μέχρι θαλάσσης λίαν καταπεπονημένα εναντι

'Όταν βραδύτερον μετ~

Δεκεμ6ρίου την &νω τοποθεσίαν.

14-22

εδρον τον. εχθρον ένισχυθέντα πρό τοσ μετώπου μου δια

ημετέρων.

ήμερας δ όποψαινόμενος, άναλαοων την Διοίκησιν

του ΑΙ Σ. Στρατοϋ, κατέλαοον απο μετα τών παλαιών εις

30-35

τοιαϋτα, εναντι

20-22

ταγμάτων καί

ήμετέρων, ή δε χιονοθύελλα εύ

ρίσκετο εις τό υψιστον αότ-ης σημείον. Βραδύτερον δ εχθρός ενισχύθη ύπερ 6αλόντως εις τρόπον ώστε α] εναντι τοσ Α Ι Σώματα; Στρατοσ δυνάμεις αότcΟ

να άνέρχωνται μέχρι τέλους Φε6ρουαρίου

t-Q

1941

περι τα

75-80

τά.γματα εν

γραμμ-Q μάχης, εναντι τών αυτών πάντοτε ήμετέρων ουνάμεων

(27-30

ταγμάτων) . Καίτοι δ Ηιγμός τοσ Γενικοσ Στρατηγείου oι~ t'ήν συνέχισιν των έπι

χεψήσεων εν τφ εσωτερικφ τ-ης Άλοανίας εΙναι καλος μ6νον, ώς πρός την κα. τεύθυνσιν τ-ης κυρίας προσπαθείατ, εν τούτοι; ή κατεύθυνσις αδτη δεν έπροικο··

'δοτήθη αρχ-ηθεν δια των αναγκαιουσών δυνάμεων, δπω ; διεξαγάγωσι μέχρι τέρματος τον Ηιγμον τούτον.

Οϋτω ή ζι~νη ενεργείας τοσ Β Ι Σώματσ; Στρατοϋ, ητις ~τo μαλλον ή τ"ης

ιωρΙας προσπαθείατ, δέν διέθετεν αρχικώς, παρά 2~ τερον, επι τ-ης ζώνης ταύτης, εορασαν

5-6

2 Μεραρχίας. Βραο')

Μεραρχίαι, αλλ' ~τo αργά, διότι

ό εχθρος ενισχυθεΙς ύπερΟιπλασίωςανέλα.6εμάλιστα κα.Ι επιθετικην στάσιν (ε πίθεσ« 'Ιταλών κατα Μάρτιον

Εις τας δδηγίας

1941) . Α.Π. 13405) 24-4-40

καί

13948) 12-12-40

τοϋ Γενι

Ύ.οΟ Στρατηγείου οεν δρίζεται τελικός ανταειμενικος σκοπός. Το να μη γνω ρίζ η τις,

ποϋ πρέπει να τερματίση τον αγιί)να του, εν έκάστ~ ψάσει τών έπι

χειρήσεων,. ε[ναι ώσαν να μη ξεύρη εΤς ταξιδιώτης ποϋ θα καταλύση εκαστον έσπέρα; τοΟ α.νευ τέρματα; ταςιδίου του. 'Απαραίτητον τυγχάνει εν Τ-Q στΡα τηγΙΚ-Q, ώς και εν τ'Υ,ί ταΚΤΙΚ-Q ετι να καθορϊζωνται οί αντικεψ"ενικοί σκοποί δια να. έξασφαλίζωνται δ γενικος πρτσανατολισμότ, δ συντονισμδ; τιί)ν ενερ

γειών, δ σύνδεσμο; και ή αλληλοκάλυψις. Έν Τ-Q στρατηγικ"{ί οί αντι κειμενι κοΙ σκοποί δέον να ιΙ>σιν

οόχι χωρία η ύψώματα, αλλα τοποθεσία στρατηγικης

αποδόσεως, δ οε τελιχος αντικειμενικος σκοπος ν' αποδίδη δλ6κλ ηρον το επι διωκόμενον στρατηγικόν αποτέλεσμα.

ΈΥ τιj> πλαισίφ τοΟ Τ.Σ.Δ.Μ. δεν ίέψηρμ6σθΎ) στρατηγικος Ηιγμ,ο; ουτε μ:; τα. τήν συγκέντρωσιν τών μέσων του. Άπο τών λιμνών μέχρι ΠΙΝΔΟΙ

1/ κατανομη τών μέσων (ισόπυκνος καΙ ισοδύναμος καθ' α.παν τό μέτωπον) . 3)

αότή

Αί καθοριζόμενα, ύπο τοϋ Τ.Σ.Δ.Μ. κατευθύνσε«; ενεργείας. των Μεγ.

Μονάδων ~σαν λίαν περιωρισμένου 6άθους, οί δ' α,ντικειμενικοΙ σκοποΙ ώρί

ζοντο δια. γενικης εκφράσεως (δλοκλήρωσις ΜΟΡΟΒΑΣ)

Έπι πλέον πάντοτε ώρίζετο εΤς και μόνος αντικειμενικος σκοπός. Ό τρόπος οοτος του καθορισμου των &ποστολων &δέσμεuε τον γενικώ τερον προσανατολισμον των Μεγάλων Διoικ~σεων καt περιώριζε την πρωτο Οοuλία.ν αότων.

267

Κατα τας &κμεταλλευσεις, στρατηγικας καΙ τακτικάς, εκ του φόβω " c e. λ \ ~ λ' , ~ ~ λ ι 'e' αρματων εγενετο υπερuο ικη χρησις ιαν ορεινών υρομο ογιων εις uαρος

τών

,ι

τ"ης ταχείας προχωρήσεω; καΙ τ~ς &ντoχ~ς τιί>ν δπλιτών. 'Ομαλώτερα δρομο λόγια (κλιτυες κορυφογραμμων καΙ εν γένει μέρη εtς σ.. ή κίνησις ιiρμάτιι)ν

ήτα α'lέφtκτoς) θα. σ..πέ'ΟιΟον ϊ::Χ.χόϊ:ερογ ε'Ργον.

Συνεργασία ά.έρος προς έξυπηρέϊ:ησι ν των Δ ιοι κ~σεων ούδέποτε όπ~ρξε

κcι,t συνετελέσθη εν t'Y,j πράξει λόγω της ακαταλλ ηλότητος των προς τοϋτο αε ροπλάνων.

Ιιληροψορίαι περί εχθρου μόνον εκ της ξπαψης καΙ των αtχμαλώτων

Ξλαμ6άνΟΥΤΟ. Ilαντελης ανυπαρξία πληροψοριων βάθους.

'Άγνοια, "Γι έσφαλμέναι πληροψορίαι του δοικου δικτυου τών έχθρι

κιl)ν μετόπισθεν. "Εστερούμεθα πληροφοριών, οό μόνον περί τοσ ήμιονικοσ δι κτύου, αλλα. καΙ περ] τοϋ ιiμαξιτoσ, Όπερ εις πολλ« τμ11ματα δεν ύφίστατο έ'Ι

,(',

-",

τ~ πραγματικοτητι ως εσημειουτο εις τον χαΡΤΊ)ν.

<ο παράγων έχθρος έλλείψει πλΊ)ροψοριων βάθους δεν ανελυετο στρα.

τηγικώς κα.Ι ελαμ6άνCιντo α.ποφάσεις εν

tiyvotq.

τών δυνατοτήτων,

μiΧλλσν τ6:),Ι

α.δυνα.τoτ~των του.

<Η ορεινη σύνθεσυ; των Μεραρχιων επέτρεπε τ+ιν €πl παΥτας εδάφους

κίνησιν αυτων.

1Ο) το Γενυων Στρατηγείον εδει α.πο τοσ καφοσ της ε~ρ~νης η καΙ α.πο αρχης της προσ60λης, να. είχεν οργανώση, εν t'Y,j ζώνΥ,/ της 'Ηπείρου διοί

της

κησιν Σώματω; Στρατοϋ κα.Ι οόχΙ να έμπιστευθή την διοίκησιν ταύτην ε~ς οι οίΚ'Υ)1ιν καΙ ΈΠΙ'Όελείον ΜεΡ:χ'Ρχίχς (της νπι)

, ήτις 1)ΤΟ

ση

χιλιόμετρα.. "Αν όπηρχεν ιΧρχ"η

περίπου τάγματα εν ζώνΥ,/ όπερ τα.

100

α.Υεπαρκης να. Ο',οι\κΥι

θεν Διοίκησις Σώματα; Στρατού θα. έπετυγχώνετο συντονισμος ενεργειων τιί),1

εν τιj) τομεϊ τούτφ <Ελληνικών δυνάμεων (νπι Μεραρχίας

πι Ταξιαρ

Χ ία κα.t λοιπα. διάφορα αποσπάσματα) πλέον έπωφελ ης καΙ προσοδοφόρος κα.Ι

θα. ,εγένετο ένωρίτεΡΟΥ ή εξόρμησις τούτων εκ της τοποθεσία; Έλαία

Καλα

μα-, πρα-γμα δπερ θα. επέτρεπε την α.πώθησιν των Ί ταλών πέραν της τοποθε

σίας

A'JAWV -

Βερατι προ της επεμβάσεως των Ίταλικων ενισχυσεων καΙ της

επελεύσεως των Χ ιονοθυελλω».

6') το

Τακτικα

1) ΟΙ Σ.Δ. κατ' ά.ρχην ε~ς δλα τα. κλιμάκια ήσαν πολυ δπισθεν. Εις τοϋ ύποχρεοϋντο λόγφ των μεγάλων μετώπων καΙ της διαμερισματοποιήσεω ;

τοϋ εδάψους.

Εις τα.ς περιστάσε«; ταύτα; συνέφερε να ώσι προωθημένοι προς τήν κα τεύθυνσιν κυρίας προσπαθείας καΙ να ίορίιωνται οοηθητικοΙ σταθμοί προς τα;

δευτερευούσα.; κατευθύνσει.; όπο μορψην Κ.Π. με επικεψαλ ης Άξιωματικον 't'Ji) "Επιτελείου.

268

"Οταν εχωμεν &'νεπά,ρκεια.ν μέσων δια.6ι6ά,σεως προτιμώτερον ε!να.ι

yly"

έξα.σψα.λΙσωμε τον σόνοεσμον προς τ~ εμπρός, προωθοϋντε; τ&. Σ.Δ. παρ&. προς τ~ δπισθεν κλιμά,κια. Διοικήσεως. "Π α,Υά,γκη προς τ~ εμπροσθεν εΤνα.ι συχνη καΙ έπεΙγουσχ, ,ενώ προς τ~ δπισθεν, α.παξ η δΙς της 'ήμέρχς, ιΧν επικοινωνήΊη

τις

(τοϋτο ε!ναι ευκο,λον προς τ~ δπισθεν οι' α.δτοκι νήτου η μοτοσυκλέττας)

ε!ναι επαρκ-ης

(ιεννοώ μεταςιι Σ. Στρατοίί καΙ Τ .Σ. Τι Στρατιών) .

'Έτερος λόγος που ύπεχρέωνεν εtς την α.πομά.κρυνσιν των Σ.Δ. ήτο κατα την περίοδον τών χιονοθυελλών Ύι ά.νά,γκ-η της χρ-ησιμοποιήσεως τών κα.τωκΥι,

μένων τόπων.

Συνεργασία &έρος καΙ στρατευμάτων &'νύπαρκτος) λόγφ της &κα.τα.λ

λ-ηλότητος προς τοϋτο ά.εροπλά,νων (μικρ~ ταχύτ-ης, &τελης εξοπλισμός)

Άνά,μιξις Moνιiδων μέχρι τάγματος παρεκώλυε τό ευρυθμΟΥ της Διοι

κΎίσεως και την πρoικoδόΤΎjσιy

τών ταγμά,των δι~ τών μΎjχανΎjμiΧτων πυρός,

διότι ταϋτα ευρίσΚΟΥΤΟ μ.ετ~ της Διοικήσεως τοίί ΣυΥτά,γμα.τος, ητις δυνα.τ~',1

y~ ευρίσκετο εν &λλΊ/ ζώνΊ/.

T~ μέσα οιαοιιοά,σεως, λόγφ έλλείψεως ύλικοσ καΙ τών εκτεταμένων

μ.ετώπων ήσαν α.νεπαρκ-η. "Ως &κ τούτου Ύι α.σκησις τ-ης Διοικήσεως συνήντα μεγiΧλας καΙ ά.νυπερΟλήτους ενίοτε ΟυσκολΙα;. ΑΙ εκ των αιχμαλώτων πλ-ηροψορΙαι r;crαoν α.ψθονοι καΙ επαρκείς δια.

την γραμμην μiΧΧΎjς, διότι καθ' &κά,σΤΎjν συνελαμ6ά,νοντο, καθ' α.παν το μέτω ΠΟΥ.

6) ΤΟ Ιππικον (α.Ι Ο.Α.) εξερχόμενον πέραν των εμπροσθοψυλακών κα~ μηouν,lΧιντώΥ εχθράν ,επια'νήρχετιο την Υ,όκτα πρ,ός διανυατέρευσιν δπισθεν τω',!

εμπροσθοψυλακών, !:να την έπομένην εξέλθΎj πciλιν προς τον ϊδιον σκοπόν.

Of.ίτωεxά,'1ετo πoλt)τιrμoς χρόνος. Εtς τ~ς περιπτώσει; αδτ~ς προς τονεχθρόν)

(μη επαψη

OUναται να. παραμένΎ) εμπροσθεν αότοασψαλιζ6μενον ώς εχον

τα. πρός τοϋτο μέσα.

'Η ά.π6δοσις τών α.συpμiΧτων σμικροτά.τη δια. την σ.καταλληλότητα τοσ

προσωπυωϋ καΙ τα.ς δυσκολίας της κρυπτογραψήσεως. Σπανιώτατα καΙ εν α.-

ναγΚΊ/ εγενετο χρησις τούτου.

'Η α.ψθονος χιών &.ποψρά.σσει,. εΙς δρεινόν εοαψος τ~ς δευτερευούσα;

τακτικ~ς κατευθόνσεις. Kατ~ σuνέπειαν δ τακτικος όπερκερωτικος έλιγμος εί ναι α.OUνατος, Ύι οε επt των κυρίων κατευθύνσεων εχθρικη α.ντΙστασις, μη ιΧπει

λουμένη εκ των πλευρών οι' ύπερκερά.σεως, σ.ποκτα. ουσιώο-η κα.t μεγά,λ-ην

σχόν, λόγω καΙ τΎΙς διαθέσεω; καιτ~ της κατευθύνσεω; ταότης μεγά,λων μέσων πυρος εκ μέρους τοΟ ιΧντιπιiλou.

Αε δμΙχλα.ι, α.rτινες ε!να.ι σχεοόν Οια.ρκεΤς εΙς δρεινιΧ. Η3ά.ψη κα.τ~ τόν

χειμώνα, παρεμποοίζουσι

την προπαρασκετχήν

της ,επιθέσεως

(α.ναγνωρίσει;

λ-ηψις _Ι οιατάξεις) καΙ κυρίως εκμηδενΙζουσι την εκμετάλλευσιν εΙς oiΧ o

269

θος. Πλειστώα; συνέβαινε νά εςορμήση ή έπίθεσι; και δταν -ηρχιζεν ή έκμε ταλλευσυ; επ11ρχετο ομίχλη. <ο εχθρός, λόγω τούτου, απαλλασσόμενος της ήμετέρας εκμεταλλεύσεως

έπετύγχανε ν' ανασυγκροτηται όλΙγον δπισθεν 60ηθούμενος εΙς τοϋτο εκ της γνώσεως του έδάφοuς.

10)

'Όταν έχθρικον τμημα &μύνεται δια6ά.σεως ορεινής και χιονοσκεποσ.;,

ή δε προσβολή ΤΟι) δεν είναι δuνατ~ παρά κατά μέτωπον, συμφέρει νά γίνηται απασχόλησις μετωπικ~ και παράκαμψις της τοποθεσία; οιά των τυχον ύφι

,ταμένων εις τά πλευρά του

opou; OtcxlQ&,crewV'.

θ&ττ~ν ~ 6ράοιον το ψημα. Τ0 1Ί

το θά παΡOGδοθη η θά αποσυρθη δταν ή δδος €ΠΙΚOινωνίας με τά μετόπισθεν

τουα:πειληιοη

(περίπτωσις ΦΡΕΝΤΟΥ επι ΟΣ'ΓΡΟΒΙΤΣΑΣ OΚOGt ΠΑΠΑΘΙΑΣ

εις περι()x~ν ΚΟΥΤΣ)

11)

Ό Ίταλικος δλμο,ς των

Οά.φη οια το Όεληνεκές ΤΟι) χιλ.)

0,81

κατεδείχθη μεγάλης αξίας εΙς όρεινα ε

4.000 μ.) και διά τ~ν Ισχύν τοϋ Όλ1]ματ6ς του (4Υ2

. Θ' αποτελέση το καλύτερον δπλον συνοδεία; του Πεζικουέν ΤΣΕ τφ δρει

νφ και πεδινφ εΟάφει. Εις τά ορεινά εδάφη έπ] πλέον αντικαθιστά αρκετά ε παρκώς το δρειlΌα.τικΟν πuροΌολικ6ν.

12)

Κατά τάς επι χιονοσκεπων εδαφων προχωρήσεις και τάς χιονοθυέλ

λας ή θέσ«; του έπιτιθεμένου εΤναι πoΛU χειροτέρα της τοο αμuνομένοu. <ο

μυνόμενος μ~ μετακινούμενος, η και άπωθούμενο; πρός τό έσωτερυων της τοπο θεσία.ς, ε6ρίσκει, μόλις νuκτώσΎ), τ~ν τα.κτοποιουμένΎ)ν και α.ΠΎ)λλαγμένΎ)ν α.πΌ τ~ν χιάνα εκ των προτέρων θέσιν του δια νά κατακλιθη, ένω ο έπιτιθέμενο;

κατακλίνεται έπ] της χιόνος, μ~ 6λέπων και μ~ εχων τά μέσα ν' απαλλάξη ταύ την ε'Υν της χιόνος.

13)

"Ο εφοοιασμος των εφέδρων εφεξης δέον νά περιλαμβάνη, ώς 6λικον

έπιστρατεύσεωτ δύο ζεύγη μά.λλινα καλτσων και gν ζευγος γαντίων, "Αν ταυ τα ύπηρχO"l θά εΤχον 'μειωθij α:.Ισθητως τά κρυoπαγ1]μ~τα.

ΚΕΦΑΛΛΙΟΝ

1.-

ΕΚΤΟΝ

ΤΡΟΠΟΣ ΔΙΑΒΙΒΑΣΕΩΣ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝΠΑΡΑ ΤΩΝΙΤΑΛΩΝ

ΟΕ Ίταλο] καθ' &πασαν Τ~Y διά.ρκειαν του πολέμοΙ) απέστελλον ραοιοτη λεγραφήματ«,οδχι κρuπτογραφημένα,&λλ' &νοικτά.. Κατ'

c1PXdt;

έπιστεύθη Ότι τοΟτο c1πετέλει τέχνασμα,

προς παραπλciνησι ν.

' Α,λλ' otOGV

σόνηθες εν πολέμφ

παρετηρήθη και έ6ε6etιώθη έκ των πρetγμά,

των Τι έπαλ 1]θευσις αότων, τότε α] <Ελλ ηνικetι Διοικ1]σεις ~ρξetντο να. τα. λαμ.-

270

6άΥωσιν υπ' Όψιν κα.Ι να. διατασσωσι μέτρα. εςουοετερωσεως των εΥ αδτοΤς δια λαμ6ανομένωΥενεργειων.

τα. μη κρ~)πτ')γpαιCΡικα ταϋτα ρ~ΟιοτηλεγΡ7.rήμχτ7. έξεπέμ. πΟΥΤΟ ()\)Υ'Ι μ,) .. νον παρά των μικρων Μονάδων, άλλα. καΙ παρά των μεγάλων τοιούτων. Συνελα.μσάνοντο καθ' ήμέραν

15-20

τοιαϋτα, περιστρεφόμενα εες άντι

κείμενα. μάχης, τόσον ΟΙ' ενεργεΙα.ς τοπικά.ς, δσον κα.Ι δια. γενιαωτέρα; τοι αότας.

Το σπουδαιότερον εκ τούτων ~τo το &.ναγγέλλον να.υτικην ένέργειαν είς

περιοχην ΜΠΟΡΣΙ μετα.ςυ ΑΓ. ΣΑΡΑΝΤΑ κα.Ι ΧΕΙΜ:ΑΡΛΣ. Άνηγγέλλετο δτ: α.υτη θα. εκτελείτο είς ώρισμένην ήμέρα.ν κσλ ωραν. Πρά.γματι, κατα τήν καθοριζομένην ήμέραν -κ:αΙ ώραν ενεφανίσθησαν 5-6 πολεμικά, εξ ων εν κ';: ταδρομικόν καΙ τα λοιπα. iντιτορπιλλικά.

Ταυτοχρόνως εκ της κατευθϋνσεωξ

Af ΛΩΝΟΣ

υπερ τα

40-50

άερο

πλάνα. Έκ των προτέρων εΤχον ληCΡθη τα πρέποντα. μέτρα ~κ τε της ξηρας χα':

-., ,

εκ του ωφος.

Έκ ξηρας το σαρυ Πυροσολικον τής περιοχής tκείνης εΤχε προσανατολι σθη εν μέρει πρός την θάλασσα καΙ σ..μα τ'Ώ προσεγγίσει τοϋ στόλου ηρξατο

έκατερωθεν ά.γων ΠυροΟολικοσ. Έκ τοϋ α.έρος ή εκ των προτέρων εεοοποιημένη α.γγλικη αεροπορΙα έπε νέ6η εγκαίρως κα.Ι έπέφερεν ά.ληθώς πανωλεθρίαν επί των εχθρικων α.εροπλά νων. Έρρίφθησαν περί τα

20-25

εχθρικα. αεροπλάνα., ό οε εχθρικός στάλα;

ετράπη εις φυγην προ τής σολής των ήμετέρων κα.Ι των ΆγΥλικων άεροπλά νων, αότοκα.λυφθεΙς οια. νέφους τεχνητοσ καπνοσ.

Π.- ΧΡΉΣΙΜΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΙ ΚΑΙ

ΕΝτrΠΩΣΕΙΣ ΕΚ

TQ;;J

ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΙΤΑΛΙΚΩΝ ΡΑΔΙΟΤΉΛΕΓΡΑΦΉΜΑΤΩΝ Έκ τοϋ περιεχομένου των Ίτα-λ ικων ραΟιοτηλεγρα.φ'Υ)μάτων

συνήγοντο:

Πληροφορίαι επι μελετημένων πρσπαρασκευαζομένων Τι οιεξαγομένων

επιχειρήσεων καΙ της Ουνα.μικότητος τωνεχθρικGjν τμημάτων (πλειστάκις ε μάνθα.νον την κα.τάλ'Υ)ψιν

αντικειμενικων

σκοπων παρ' ήμετέρων τμημάτων,

πρώτον &.πό τον εχθρον καί οραOUτερον παρα. των εοικων μα.ς)

Πληροφορίαι επί του ήθικου του εχθροσ. Πληροφορίαι επί της Quναμικότητος των έχθρικων τμημάτων.

Πληροφορίαι επί του έψοΟια.σμοσ κα.t διαφόρων Ηλείψεών του.

- Πληροφορίαι επί των ά.πωλειων των. -- Πλ'Υ)ροφορίαι περί είσόδου και &ξ600υ

&.ποστελλομέ.\Ιω\Ι πα-ρ' α-Ι'>τω-,ι

πρακτόρων κλπ.

Πληροφορίαι περ] εισερχομένων ενισχυσεων.

271

ΙΙΙ.- ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΙΣ ΜΕΡΟfΣ ΤΩΝ ΑΝΩ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΓΡΑΦΗ ΜΑΤΩΝ Παραθέτομεν ένταϋθα μερ~κα. των τηλεγρα.φημάιτων τούτων προς διαπ.

στωσιν των α.νω. Έπίσης &ποσπάισμα.τα. Ύ) δλoκλ~ρoυς Δια.τα.γα.ς διαφόρου περι εχομένου εύρεθείσα; επι φονευθέντων Άξιωμα.τικων.

α.')

Ρ α. δ ι ο τ η λ ε γ Ρ α. φ ή μ α. τ α. π ι χ ε ιρ ή σε ι

α ψ ο Ρ ω ν τ α.

τ α. ς

;

Διοίκησιν Μερα.ρχία.ς Μα.λινιΧνο:

Έχθρος κα.τέλα.Οεν &ντέρεισμα. Πεστανη; το δποΤον α.γει μέχρι όψ.

167

στόπ. Άντισυντα.γμα.τιΧΡΧΎ)ς Τιπέρκα λοοοων μέρος είς την Κούπα. απεκ6ΠΎ) εχων μεγιΧλα.ς άπωλεία; στόπ. Πα.ρα.κα.λω οι' έπέμ6α.σιν κα.τα. Α. αντερεΙσμα.τος lΙεστιΧνης ώς ένοχλούμενοι από 60λά.ς εξ αδτου στόπ. Έπανέρχομαι εκ νέου

εις α1τησίν μοuπρος Μερα.ρχία.γ Mαιλι~vo προς α.μεσοιγ ε'ναρ~ςιν πυρος κχτα. 1jψ

278

(Β.Α. ΠεστιΧνης)

. ΤΑΣΙ

Βάιλχτε άιμέ,σως 'Κα,τα. φωλεών πολυβόλων επι όψ.

468

κα,ΙέπΙ αντερε!.

σματα; προεκτεινομένου Δ. Ρωμα,ϊκης γεφύρα,ς. ΤΆΣΙ

Πα,ρα,κ,σ-λω να. ISmέμβη το Πυρ,οΌολι'Κ!ον 'Κ!α.τα Α. &ιvτερείισμχωζ Πεστανη;

χαι Ιδίq. κατά. όψ.

468

στόπ. ΈπΙ τού αριστερ()υ του Zcιγόpιcι παρετηρήθησα,ν

οολαί πολυβόλων προς την κατευθυνσιν

1192

κα,Ι όψ.

όψο

1000

του &ντερείσματος του δΦ.

739. Συντα.γμα,τά.ρχης ΠΙΤΣΙ

Μεραρχίαν ΛελιιΧνο:

'Όλοι γνωρίζουν ΟΤΙ &πωλεσθεΤσαι θέσεις πρέπει ν' &νακατα.ληψθoίiν στόπ. Άλλά. δια. ν' άντεπιτεθώ, ώς ήδη ανέφερον, χρειά.ζεται εν τιΧγμα πληρες. Συντα.γμα.τά.ρχης ΠΙΤΣΙ

5) Ό εχθρός εψ~α.σε Ύραμιμ4.ς μ.ας στόπ , Τμήμιατά. τινα <Χν'θίστ,α.'ιτα,ι &.κόμη έπΙ γραμμης

-792

567-185

στάπ. ΆνιΧγκη βολης άνα.σχέσεως επι γρα.μψης

6ρα.χώΟους Ν. Δ. κλ~τόωy.

ΠΙΤΣΙ

, 272

'--

987

ΔιοίΚYjσιν Μεραρχίας Λελιάνο:

Ό 60ς Λόχος του

11) 68

Τάγματος, ώς lεπίσης δ Λόχος Μεραρχίας δλ

μων συνεπτύχθησαν επί των θέσεων &pιστεp~ κοιλάοος Ζαγάρια καί Πεστανη Σuν'τα,γμ.aτ~ρχης ΠΙΤΣΙ

7) 561

"Αριστερά Ζαγόρι:αλόχος πoλυι6όλω~ θέσεω; &νεπτύχθη εξ όψ.

χωρΙς ν~ μεταψέρη εψόοιά του ελλεΙψει &νορων ωστε να

522

Κ'ί'.Ι

μη δύναται

πλέον. να χρησιμοποιηθΎ) επι τΎ)ς κατεχομένης θέσεως στόπ.

'Ε Χ θ 'ρος Πιροε λ αυνει κ:ατευ "θ ειαν Π' 1'.~ , ,ο ο. εστανη στ π. Είν'α.ι fJ,'IuUYOCTιΓJrν €iις ημ::χ;

να εψοοιάσωμε τον λόχον εις πυpoμαχικ~ λόγω ελλείψεως άνορG)ν στάπ.

"Αριστερά θέσεως Ζαγόρια. είναι &Μνατον ν~ κρα.τ~σωμεν πλέον τ~ς θέ σε«; μα.ς διότι δ εχθρος 6άλλει μετιΧ μεγάλης εντάσεως οι' όλμων καί πυροδο

λικου καΙ προξενεΤ εις ήμ~ς μεγιiλας άπωλείας. ΣυΥτσ.γμσ.τάρχης ΠΙΤΣΙ

Μερα.ρχία,ν Λελιfi.νο:

'Επί τΎ)ς Οεςιfi.ς Ζσ.γοριfi.ς δ εχθρος έφθασε εις τας θέσε«; μας στ6π. ΤμΎι ματα ιΧνθΙσταΥται ιΧκομη επί τΎ)ς γραμμΎ)ς

567. Συνταγμ;α'tάpXης ΠΙΤΣΙ

Συνταγματιiρχην Α.Ρ.:

Προς τιΧ oεξι~ ΖαγΟΡΙά δ εχθρός εψθασε στας θέσεις μου στοπ. ΤμΎ)μα ιΧ\Ι θίσταται &κόμη επί γραμμΎ)ς

937, 792-στόπ. ΣuνταγμιχτάΡΧYjς ΠΙΤΣΙ

10) Προς την Μεραρχίαν Λελιfi.νο: Λόχος πολυ6όλων άπο θέσιν 5Α συμπτυσσόμενο; άπό

592, 561,

μη φέρων

μα.ζΙ του &τoμικ~εφόoια &πο &τομικ.ην &ουναμΙιχν ώστε να. μ.η OUναται πλέον ν' ιΧντιστΎ) στοπ.

Άδύνατον &πο τα.; θέσεις εις &ς εφθασεν δ εχθρος να μη φθάση κατ' εό θεΤαν εις Πεστιiνη στοπ.

Είναι &8ύΥατον ν~ προμηθευθωμεν έψοοια στ6π.

°rπερασπισ«;

προς &ρι

στερά Zιxyoptfi. ~oη &8ύνιχτος στοπ.

Έχθρός έςιχκολουθεΤ να. κτuπfi. πολύ έντατικ~ μέ δλμους καΙ πυρο60λικδν προξενων πολλας &πωλείας.

Συντα.γματιipχης ΠΙΤΣΙ

11)

Διοίκησιν Μεραρχίας Λελιfi.νο:

ΈπΙσ'Υ)ς 60ς λόχος καΙ δ λόχος

δλμων ΜεραρχΙας συνεπτύχθησαν &.πο

θέσεως &.pιστεp~ κοιλάοος ΙαγΟ,?Ιά προς Πεστανη στόπ.

Συνταγματάρχης ΠΙΤΣΙ

273

12)

'Η ~lμ.έ.pα. εληξε μ.ε θλιοερώτα'τον &πολογιισμογ δια. τα. σΤ'ραΤξι)μ«τά. μσ.;

στόπ.

Έκ των

δψ.

1178

1000

ανδρων με τους δποΙοuς &νεκαιτέλσ.60ν, μα.τσ.Ιως δμως, το

οεν μου απέμεινον παρά

200

καιΙ σ.δτοΙ ε'ις &θλιεστά.Τ'Υ)ν κατάστασιν

στόπ. ΕΙνσ.ι &νά.γκ'Υ) εντος τής νuκτος να. μοσ σταλώσι ενισχύσεις. Σuvταγμιατάρχης ΠΙΤΣΙ

13)

'Ο Γκαλέστι προς τον Σικπιόνι:

Τόν αποκοπέντα. "Όλλέαρο σε παρα.κα.λω να τον πλ'Y)ρoφoρ~σης δτι το δψ.

1176

κρσ.τείται απο τοuς ήμετέροuς, οΙ δποϊοι κρατοσν τον έχθρον εΙς τα.ς ανα

τολικα.ς κλιτείς στόπ.

ΚρΙνω σtιγμην αντεπιθέσεως προταθεΙσ'Υ)ς χθές υπο του ΣτραΤ'Υ)γου μω με crUΎXpworv ,ένέρrrε~αν

80u

Σ,ώ'μα.τοςέπΙ Τρ,εlμπεσΙνας στόπ ,

Καταλληλον περ ϊστασι ν €πέμ6α.σις πυροθολι κοσ

80u

Σώματο;

κοιλάδα

Α.341.

14)

Ή ΔιοΙκησις Τής ΜεραρχΙας προς την ΔιοΙκησιν

καΙ

Συντα

γμά.των Πεζικου:

Έπιστρέψχτε στόπ, Μεταδώσατε €YΤOς τής ~μερo'ν πλ~ρη &νχψορα.ν

±-

νεργηθεισών επιχειρήσεων καΙ χρόΥΟΥ αΔτων στόπ. EΙδoπoι~σα.τε έπΙσης την ΜΟίρα.ν Πuροοολικου ~ όποΙα. δύναται να. έπιστρέψη.

15)

Κασατα:

Μα.:κρός ''ΚJαΙ τρσ.χυς &γων εις όπισΘιΙχς κλιτείς Τlρ,εμπεσΙνα.ς στόπ. Εις Κλεισοϋραν ούδεμΙα. ενέργεια στόπ.

Άνά.γκη &εροπορΙας στόπ.

Άντισταθήτε οιιΧ την τιμ~ν μας. Ταγματά.ρχης Ν.

16)

'Ο έχθρος κατέρχεται Ν. δψωμα

1598

με πολλα. Τά.γμα.τα. στδπ.

Περίπολα &νέρχοντα.ι μετα.ξί> ΟορεΙα.ς α.δρα.ς καΙ υψώματος

1178

καΙ με

τας,; &νω καΙ μέσης Άρέτζας στάπ.

'Όλοι οΙ σύνδεσμοι &πεκόπησαν. Τα.γματά.ρχης ΝΑΝΙ

17)

ΣτραΤ'Υ)γόν:

'Όλη ή κλιτUς Ν.

1426

εtς χείρα.ς του έχθροσ δστ«; κατέρχεται με πολ

λα. Τά.γματα στόπ. 'Επείγει oρ~σις άιεροπορΙας στόπ. 1426 περικυκλωθεν α.νθίσταται,

ώς &πίσης καΙ -ή &νω Έρέτζια στόπ ,

'rπογ. ΝΆΝΙ Α.341

274

18)

Έκ της εξετά.σεως α.ίχμαλώτων των "ήμερων αότων προέκυψεν:

έχθρος κα-τα. τ~ν οιάρκειαν τής νυκτός σuν~θως τοποθετεί εις τα.ς όψηλα.ς θέ σεις πλησίον των φυλακίων ~να Τι δύο &νΟρα.ς δια. ψρουρα.ν, ενω λοιπό] α.να παύονται εις τα.ς χα-μηλα.ς τοιαύτα; στόπ. ΟΗ πληροψορία- α.ϋτη να. γνωσθη εις τα. μικρα. τμήματα., ϊνα. ταϋτα προσ παθήσουν κατα. τα.ς νυκτερινα.ς ώρας κα.Ι κατα.ψέρουν πλήγματα τα. δποϊα αν εκτελεσθιί>σι κα.λως θα. επιψέρουν αιχμαλώτου; καΙ δπλα στ6π.

Αε ένέργειαι αοται έκτος των &λλων θα. χρησψεύσουν να. μα.ς δώσουνπληροψορίας περί τού έχθρού, α.ί δπαϊαι είναι πoΛU χp~σψoι στ6π.

Να. Οια.τηρήσουν το έπιθετυων πνεύμα. των στρατευμάτων μας στ6π. Να. γνωρίση δ εχθρός δτι τό πνεύμα μας είναι πάντοτε επιθετικον στ6π. οε στρατιώται οΙ δποίοι ~θελoν δ~(ΧIΚριθ'η εΙς τοιούτου εrΟ·::ιυς ενεργεΙα.ς μέσως

θα.

α. μ ε ί

6ω

ν τ α. ι

κ α Ι

δ ι α.

χ ρ η μ α τ ι κ ω .ν

Ρ α

[ ω ν. υ Στρατηγός

Διoικητ~ς ΤΖΙΟΒΑΝΙ ΜΑΛΙ

19) Άνεξα.pτ~τως τής ώρας τοα ραντε60α είναι α.νάγκη να. παραμένης σε OιlΧρκη επlΧψ~ν μαζί μου στ6π.

Eraate τϊτσι)

δτι εις τα.ς

ε6αλον με ~να δλμον α.πό τ1)ν Γκρ6πα

1) α.πο το (πεν

Πρέντανη εΙς τα. νωτα- τά.γμα-τος Πεζικοσ έστρατοπεδευμένσυ

επι μια.ς

δια.6αθμίσεως τοϋ εδάψους Μέρτζανη στόπ,

Γερμ.ανικα. στρατεύματα εισηλθον α.πό της Βουλγαρϊα; στόπ. 'Έτροδος α.υριοντό πρωτ-στόπ .. Ειδοποιήσατε τό Πεζικον στ6π.

Διπλασιάσατε νυκτεριν~ν επιτήρησιν. ΠΙΤΣΙ

20)

ΕΙδοποιήσατε τον Μέρλιν ΟΤΙ αυριον θα. γίνη εφοοος στ6π.

Άπάντησις καλως.

ΜΕΡΛΙΝ

21)

Τό Μάλι

Γκρόπα είναι ΟΕλληνικόν καί μ.ΙΧς 6ά.λλουν από

μ.έpΎJ

στόπ. Φaοοαμαι δτι θ' αναγκασθωμεν να. ψόγωμεν. Α. Ρ.

22)

Πυκν~ δμίχλη εμποδίζει παρατήρησι στόπ.

ΟΌδεν νεώτερον. <Υπ) γος ΤιγκονlΧϊ:Ο

23) Πρός Ντελ Άντώνιο: Ά.rπόψε δ 69Qς λόχος οεν lθ~ μ.ετ~'Κ~yηιθή στόπ ,

ΕΙδοποιήσατε <Υπ) γον Μετσέλα να. μού ψέρ'YJ επάνω. Α.Κ.!

275

24)

Έπίθεσις συνεχίζεται. 'Άλλο δεν δύναμαι ν& σοσ εΤπω. ΜΕΡΛΙΝ

25)

Διατί οεν ά.παντ'ήσατε είς τ~ς κλ'ήσεις μου; Άπο τ~ς

τής χθες πως

εξελίσσεται ~ επίθεσις; Α.Ρ.

26)

Βά.λλουν πολύ; 'Έχουν περικυκλώσει τ~ν οικίαν μέ τά κτυπήματα

α,υτ& στοπ.

Πάντοτε κουράγιο στοπ. ΠάνΤΌτοε αίισι6δοξος στοπ. Δώσατέ μας νεωτέρας πλ'f)ροφ.r,ιρ,ίας το ταχύτερΟ',ι στ6π.

ΤΣΕΖΑΡΕ

27)

Συνεχίζεται πάντοτε ~ έπίθεσι; στόπ. Βλέπω μόνον 60λ&ς ιδικάς

μας έπΙ τής ΓκρόμπtX.

ΠΙΤΣΙ

28)

Προς τδν Κοντίλο:

'rπολοχαγος Ντα6ιζιάρε ζ'f)τεί έςουσιοοόΤ'f)σιν ν~ κατέλθΎ) καΙ ν~ ά.ναφέΡΎ) κατάστασιν ~τις ά.πέ6Ύ) κρίσιμος λόγω της ά.Ουναμίας παροχης βorιθείας καί εκτελΖσεως ά.ποστολής του.

Α. Ρ.

29)

ΔιαΤ'f)ρ'ήσατε πάσ'Ώ θυσία συνοχ'ήν σας στ6π. ΠΙΤΣΙ

30)

<ο Καστάνια παρακαλεί ν~ σΌ'ήσ'f)τε ά.μέσως τΙς φωτιές καθως καΙ εις

το Πεζικ6ν, άλλως θ~ 6ιiλλoυν oλrιν τ~ν ~μέραν. ΤΟΖΙ

31)

<rπολοχαγος

Σόλα έρωτά έ~ν οΙ δλμοι εχουν τοποθεΤ'f)θή εΙς τ'ήν κα

θωρισθεϊσαν θέσιν oι~ ν~ κτuπ'ήσoυ'Y τ~ν ά.κρόπολιν.

"rπολοχα.γbς ΜποrΦΑ

32)

Άπό όψο

1624

εχθρός 60μ6αρδΙζει

ot'

δλμωΥ θέσεtς

λόχους.

ΤαγματάΡΧ'Yjζ ΚΑΡΝΕΡΟ

33)

ΑΤΤ έξακολουθεΤ έχθρtκος 60μ6αροtσμος &πό

1624.

ΈπΙ θέσεων 360υ Λόχου καΙ Λόχου Δtοικ'ήσεως στοπ. 'Ήδη έ60μ6αρδΙσθη Λόχος Διοtκ'ήσεως ΣυντιΧγματος.

34)

Κλιτύ;

633

αuριον θα. καταλ'Yjφθή δλ'Yj ά.πό ΤΟΥ λοχαγόν.

ΤtXγμαιw.ΡΧΎJζ ΚΑΡΝΕΡΟ

276

35)

Κατελάθομεν δψωμα

ματα δπλα και

1500

στόπ. Περιέπεσαν εΙς XEtpιx; μας

αότό

Ο(;ιχμά,λωτοι στόπ.

Θα. προαχθήτε καΙ θα 6ρα.6εuθήτε με μετάλλιον γα.λάτα.ς. Β.ΒΟΛΤΕ

36)

Παρα.καλώ γνώρισέ μοι ατομικόν εψοοιασμόν καΙ τμημά.των.

Ταγμα.τάρχης ΚΑΡΝΕΡΟ

37)

Παροϋσαν κατάστασιν θα. εόχα.ριστηθώ πoΛU να. γνωρίσω τα.ς λεπτό

μερείας της στόπ. Ή θέσις πρέπει να. uποστηριχθ'i'j με κάθε θυσίαν στόπ. Με λετήσατε λεπτομ,ερώς τρόπον ενεργεΙας δια. να. καταλά.6ωμεν το Γκάλυω στόπ.

Ό 690ς Λόχος Κεμόνα τοποθετηθεί; εις όψο

1615

εύρίσκεται όπο τα.ς διάτα-

γας μου.

Συνταγματάρχης ΚΟΜΟΖΟ

38) Διαταγ~ του κυρ[ου Κομόζο αρχίζω κΙνησιν 14ην ώραν. ,Απεστα),η δ Σόλο μετα. οιαταγ'i'jς ΡΖ εις τον Συνταγματάρχην

Κασταν:«

από τό συγκρότημα Πίτσι ώραν Ι1ΑΟ' στ6π. <Ημέτεροι επέστρεψαν εις βάσιν εξopμ~σεως στόπ.

Το πα.ν &.νεστάλη στόπ. Ή διαταγ~ μου ή &.ποστα.λεtσα δια. του Σόλο,

(;,;

&κ τούτου &.κυροητα.ι στόπ.

Ό Σόλο να. σταθμεύση εις θέσε«; κεκαλυμμένας ,εν αναμoν~ ΔιαταγΙΙΊν στ6π,

Έπιβεβαιώσατε ληψιν &.ναψέροντες μόνον τον αριθμον

7. ΡΖΙ

39)

Γραμμ'η διακοπεϊσα στόπ. Προβλέψα.τε στάπ.

Δ) σιν

40)

47 ου

Λόχου στόπ. Νύξ ήρεμος στόπ. ΟΌδεμΙα εΙδησις.

Πρός τον Άντ) ρχην Καστανια:

Τψωμ.

1624

του Γκόλικο έπανα.καιτελ~ψθησαιν στόπ.

Έπιζητ~σατε να. εκμεταλλευθητε &.μ.έσως δημιουργηθείσαν εις το δεξιόν

σα; κατάστασιν δια. να. ά.νακαιταιλά.6ητε ύψωμ.

1192

στόπ.

Zητ~σατε απ' εόΘΖΙας ,επέμβασιν πυροδολι κ,ου καΙ iδλμων ,επί rJΨ.

1192

κλι

τϋων αύτοϋ,

ΠΙΤΣΙ

41)

Κατεπείγουσα συγκέντρωσι; πυρών πυροδολυωϋ επί Νο

2, Νο 3, Νο 1.

ΕΖΖΙΟ

42) Συγκέντρωσις επι Νο 2 στάπ, <{ποστ&;ντες επίθεσιν με ουν&;μεις -ΥιναΥ κά.σθημ.εν να. ύποχωρήσωμεν επί γραμμijς έξορμ:ήσεως στόπ , Έχθρικον πυρο

βολικόν βά.λλει επί

1615

στ6π. ΔΙCGτά.ξCGΤε επέμ6CGσιv πυρο60λικου Α. Β. ΡΙ.

277

43)

Έχθρος ~ντεπιτιeεται μετιΧ δυνά.μεων στόπ. 'Επείγει συγκέντρωσυ;

πυρών πυρOlβολικοο κατα.

2, 3, 1. ΕΖΖΙΟ

44)

Ή έξοχόΤΥις του διατάσσει διατ~pησιν δπωσδήποτε οάσεως έςορμ11ι

σεω; στόπ. Μόλις καταστη δυνατόν έπαναλάβα.τε έπίθεσιν στάπ. Διατηρ~σατε σύνοεσμον με περιπόλους. ΣΑΒΕΡΙΟ

45)

Προς τ'ην Διοίκησιν τομέως κοιλ. Ζαγορια. και Διοίκησιν 680υ Συν

τάγματα; Π?ζικου. Κατάστασις αμετά6λητος δσον αφορά τ~ν ηδη &ναφερθεΤσιχν στόπ. A~ άπώλεια; υπήρξαν σημαντικα] στόπ. 790ς Λόχος ΜπελοΟνο εξoρμ~σας κατ~ τήν ούσιν τοΟ 'ΗλΙουοεν έπανήλθεν είσέτι στόπ. "Εκαστο; Λόχος γραμμης α

πέστειλε περιπολον οιοικουμένην υπο Τπαξ) κοΟ με σκοπον έπιτY)ρ~σεως τώΥ

κιν~σεων τοϋ έχθροΟ με εντoλ~ν να. παραμείν-η εζω καθ' δλ-ην τ~ν νύκτα στόπ. Λόγω της καταστασεωτ καΙ λαμ6ανομένων υπ' οψιν τών απωλειών καΙ τών θέ" την πα.ρουσαν ι ι "λ ων !Κα. λ ως, - ~Ιξ ηκρωω'μενων e. ι σεων xcxtct στιγμην, κατει, λ ημμενων ο καΙ κυριαρχουμένων υπο τοσ έχθροσ με κάθε είδος βολής. Πραβλέπω δτι αυ

ριον τ~ν πρωtαν κατα.τ~ν χα.ρα.υγ~ν θα. είνα.ι δύσκολον να &νθέξωμεν είς πε ρισσοτεραν σταλούν

tσχυρα.ν έπϊθεσιν τοΟ έχθροΟ καΙ έπομένως είναι &νάγκη ν' &πο

εγΚiαΙρως ικαναΙ ενισχύσεις

καΙ πυρομαχικα.

στόπ. Το πυρ060λικ6γ

μα.ς ε.πενέ6η λίαν &νεπαρκώς αυςήσαν τα.ς ουσκολίας δια. τ·ην &μυναν, ένώτο

πϋρ τοϋ εχθρικοΟ πυρ060λικοσ καΙ τών δλμων υπήρξε λίαν τροψοοοτ-ημένον

xrx.t

&κριβες στάπ. Είναι απαραΙτ-ητον ν' &ποσταλη &σύρμ.ατος η έπαναλειτoυργ~ση

ή τηλεψωνικ~ γΡiΧμμ~. <rπολοχαγος ΝΤΕ ΦΙΛΙΠΙΙΟ

46)

Προς τον Διoικητ~ν τοϋ 790υ Λόχου Τάγματος Μπελοσνο καΙ

220

Λόχου: Έπιβεβαιώ τήν Διαταγήν καθ' ~ν δ 790ς Λόχος ΤάΥμα.τος ΜπελοΟνο με

τεψέρθ'f) έπειγόντω; έπ] τών βράχων ύπεράνω τής Διοικ1ισεως τοϋ Τάγματος

στόπ. Ό 220ς Λόχος θ' &ναπτυχθΎj καΙ θ' ανα;,λά.ι6Ύ) το μέτωπον τού 790υ Λ6 χου στόπ. Μετα τοσ 790υ Λόχου θα. λάβουν μέρος

El; τ~ν ενέργειαν &ντεπιθέ

σεω; τά στοιχεΤα ,00 Τά.γματος Βάλ Νατιούζ«, τex. δποϊα δπισθοχώρησαν ΧCζΙ

τα. δποϊα θά έπα.νοδηγηθώσιν όπο τοΟ

<rπολοχα.γοΟ

'Ι'φμούτσι xιxt τοσ Άνθυ-

πολοχαγοσ Μα;,ρκέτι.

'Αντ) ΡΧΎ)ς ΠΙΚΚΑΡΕΤΤΑ

47) 220

Προς τα.ς Διοικ'ήσεις

1-3

λόχων τοϋ 680υ Συντάγματος Πεζ~κoσ κιχ~

λάχου Τά.Υμα.τος Βάλ Να.τιζι6νε:

'Έκαστος λόχος ν' άποστεϊλη &μέσως έμπρος πεΡΙ7iCολον εκ

278 , 1..-

&νορών υπά

Οα.θμοψόρον ύπαξιωματυών με σκοπον την πα.ρα.τήρησιν των κινήσεων τοϋ ε

χθροϋ στόπ. Πρέπει να. προωθηθώσι

300

μ. περίπου εμπροσθεν των θέσεων

κσ,Ι να. μείνουν εν πcφατηρ~σει καθ' δλην την νύκτα στόπ. "Εκαστο; άνηρ να. εχη τoυλ~χιστoν

χεφοΟομΟΙΟα.ς στόπ, "Αναφέρω ΟΤΙ 19ην ώρα.ν δ 790ς λόχος

θα, ένεργήση εΙς το ά.ριστερόν μας στόπ. Ό 2200ς

λόχος έπεφορτίσθη με έπα

γρύπνησ',ν Μαλι'σι60α..

Άντ) ρχης ΠΙΚΚΑΡΕΤΤΑ

48)

Άντ) ρχην Πυοωφέττα:

Ή έχθρικη προέλασ«; έπΙ τοϋ ά.ριστεροσ σα; δεικνύει ΟΤΙ δ έχθρος προ 6λέπει ενέργεια.ν εΙς την κoιλ~δα Ζαγοριάς εΙς την κοιλάδα Άώου, ά.ψ' δπο')

δμως οια. τΎ]ς ~μιoνικΎ]ς δεξια. Ζαγο,ρια. θα. κυκλώση τα.ς θέσει; σας στόπ. Φυ λ~ξατε τα. νώτα σα; μετατοπίζοντες προκεχωρημένας Oυν~μεις. Συνταγματ~ρχης ΠΙΤΣΙ

49) Άντισuνταγματ~ρχην Πικκαρέττα: Διαταγη εΤνα.ι ν' ά.ντισταθΎ]τε εις θέσε«; σας πάσ"'ιj θυσίlf στόπ. Άκολού θως οι' &ντεπιθέσεως επανακαταλ~oατε &πωλεσθείσας θέσε«; στάπ. 'Οπωσδή ποτε

ά.ντισταθΎ]τε όψ' οίανδήποτε θυσίαν εις θέσε«; σατ;

Σuνταγματάρχης ΠΙΤΣΙ

50)

'fπολοχαγον Ταλιαδοόε ;

Τοποθετήσου εις θέσιν ψραγμοσ επι τΎ]ς ~μιoνικΎ]ς δοοσ τΎ]ς ρωμαϊκης γε· ψόρας δια, να. επιτηρΎ]ς κσ,ι τοποθετήσης το συρματδπλεγμ« στάπ, Άρκοσν

αΝδρες καΙ εΤς εμπεφος στόπ , ΣuστηματοποιηθΎ]τε.

'Αντ) ρχης ΠΙΚΚΑΡΕΤΤΑ

51)

Γεγονότα

Κατα, την

15-2-41:

6.30'

δ εχθρός κατόπιν κσ,ταιγιστικων πuρων πuροοολικοu καΙ

δλμων ,ενήργησεν έπιθεσιν κατα, τ6)ν ύπο των &λπινιστων κατεχομένων θέσεων

κσ.Ι τΎ]ς διμοιρίσ.ς πολu66λων τοϋ 1) 68 τάγματο; στδπ. ΈπΙ'θεσις IέξεδηλώΗη μέ μεΥσ-λurcέραν ιδριμη~ί ιεπι τοσ δεξΙΟύ καΙ επι της 1]μΙC1ίικΎ]ς δδοσ Μαλεσιό6.:χ.ς, &λλ' ά.πεκρούσθη στοπ. Κατα, την 10ην ωραν επανέλα6ε την έπίθεσιν επι τΎ]; αυτΎ]ς κατευθύνσεω ; κα.τopθιS)σας να, είσχωp~ση κατα, μΎ]κος τΎ]ς κοιλάδος Ζα

γοριά. Ό 30ς λόχος ά.ντεπετέ'θΎj κσ.τορ·θ'ώσσ.ς να, σuγικρατηθη ιδλΙγον πέρα.ν των

βράχων Ν.Α.

792 στόπ. Κατα. την 13ην δ εχθρος με ευρυτάτην χρησιμοποί

ησιν πυροοολικοϋ καΙ δλμων έπανέλα6ε την έπιθεσιν έψ' δλοκληρου του με τώπου ά.σκων μεγαλυτέραν

πίεσι ν

καΙ,

μετ'

άιλλεπαλλήλους

μετα.6ιQλ~ς,

το

α.ριστερΟν ύπεχώρησεν εκθέτον το υπόλοιπον τΎ]ς γραμμης εις πλαγίας 60λcΧς καΙ α.πο υΨηλά..

279

52)

'Αvnοuvτα,γμ.α,τciρχηνΠικκα,ρέττα,:

Έξουσιοοοτω όποχώρησLν έπΙ στηp[γμ~τoς.

Συντ~γματιXρχης ΠΙΤΣΙ

53) Άντισυνταγματαρχην ΠLΧκα.ρέττα: "Αντ] ν' &ποσυρθήτε εις Πεστάνη ψράξατε τό κενόν μετ~ξιJ κοιλάδος Ζα,· γopι~ και λωίνης γεψίιρας στάπ. ΈπΙ. τ'ijς γραμμής Τ~ίιτης όψειλεται ν' α.ντ~

σταθήτε πά.σr,ι θυσΙ~ oι~ ν~ προστατεύσητε δεξιον π~ρ~τάξεως Βερσαλιέρων. Συνταγματάρχης ΠΙΤΣΙ

δ4) Διοίκησιν τομέως Z~γOριά: Έχθρος εψθa:οεν εΙς τα.ς προ τής γρa:μμής θέσει; στόπ. Ματα.Ιως έζ~ΤΎ)σα.

ειδήσεις τμημάτων γρα.μ'μης στόπ. 'Ημύνθην με τμ~ματα τοϋ 68(1) εΙς μετό πισθεν θέσεις, επι του Σ.Δ. Τάγμα.τος στόπ, Άνάγκη ισχυρού πυρος πυροδο λικου στ6π. 'Αμuνομcι;ι έπΙ των θέσεών μου, &λλ' η κ~τάστασις είν~ι κρίσιμος στάπ , Πυροβολικόν βάλλει επι των γραμμών μα.ς.

"Αντ) ρχης ΠΙΚΚΑΡΕΤΤΑ

6')

ΠληροφορΙαι

έ π

Διοίκησις Πας Στρα.τι&ς:

]

τού

~θικoσ

τού

έχθρο()

21 Δεκεμ6ρίου 1940 ΌοηγΙαι Αί ενισχύσεις α] δποϊαι τώρα καταφθανου» εις συνεχή κίιμα.τα καΙ έντα τικως εξ 'Ιταλία; ν' &ναλ'Υ)φθή επιθετική στάσις.

Θέλω καΙ διατάσσω τοιαύτη να. ε!ναι η ενέργεια Όλων. Δεν θέλω καΙ δεν είναι Ουνα.τΟν δια. το γόητρον του Στρa:τοσ μας να. εξσ,

κολουθήσωμεν πιεζόμενοι υπο των Έλλ~νων. Θ~ ~τo εντροπή. 'Εννοεϊται δτι δλα: αΙ νέαι κα.ί ωργανωμέναι ενισχύσεις, αί δποϊαι ~λθo'l τελευταίωτ καΙ θα. lεξακολουθήσου'ίερχ6μεναι, δέον ν~ χρησιμοποιηθούν δια.

γα. κατα,CΡέρoυν &ποτελε'jμ.ατικ~ πλ~"rματα κα.Ι οδχι y~ ,εγικατα.σταθοα'l &μu'lτ:. .....

χως και να. σuμπτυσσωντα.ι.

Πρέπει ν~ &πανέλθωμεν εις το &πιθεΤΙΚΟΥ πνεύμα ΤΟ οποίΟΥ είναι καθαρίί)ς ιδικόν μας καΙ &πtΧνiΧλαμ6άνω δτι δέον να. έπιτιθέμεθ« καΙ ουχι ν~ άντεπιτι θέμεθα" &.ψοσ &;ντψετωπίζομεν τήν θέλησιν τοϋ έχθροσ.

Ο! ~7tιιοεΙΚΙWQντες επιιθετι~oν πινεΟμα να. προτείνωντα. οι' ηιθικ~ς α.μιαι6ά.ς.

280

K~τα τήν περίοδον ταύτην της &νά.γκης της έξυψώσεως τοϋ ήθ~κoσ, οΙ Δ~ o~κητ~Ι να διεισδύσουν εις το πνεϋμα μου κ~ι &.ν~λόγως να. συμπεριφερθοϋν

και μοι δπο6ά.λλουν προτα,σεις. 'Η παροσσα Διαταy~μoυ νCι ΚΟΙΥοποιηθή sΙς cιυ τους να. εκτελεσθη πλήρως, με τήν πεποϊθησιν ΟΤΙ οια της Eφ~ρμoγης της θΧ

μεταπέσωμεν &.πό μί~ν μακροτά.την περΙοδον &.πραξίας, εις μίαν τοιαύτη» πλή pηενεpγητ~κότητoς, εις τήν δποΙαν θα. σημε~ωθη ή &.ρχή της νίκης.

υ Στρατηγός Δ) τής της Στpατ~άς

ΤΖΕΛΟΖΟ Προς τον Συντ~"(μ~τά.ρχην Πίτσι:

'Ο Άνθυπολοχαγός M~ρκέλ~ &.ν~φέρε~ δτι ή πρώτη "(ραμμή κατελήφθ'η δπα του εχθροσ. τα. δπισθοχωρήσαντα στοιχεία εσταμά.τησ~ν επι της 2ας "(p~μ μης. 'ΩργιΧΥωσ:ΧΝ iΧμuvα.Υ.

'Ο <Υπολοχα"(ος Φουμα"(κά.λι &.νlΧψέpει ΟΤΙ είδε

δπισθοχωροϋν. "Οντω; περισυνέλλεξε IΧutou; κ~ι

tou;

περίπου &,λΠΙΥιστα.ς ν):

επ~νέι:pερεν εΙς τήν γρ~μ

μ~y. 'Ετοποθέτησα εχα δπλοπολυοόλον με Διo~κητήν

&.νοίξω πϋρ εις τα. νώτα

τ"ης 2ιχς "(ραμμης εΙς περίπτωσιν κ~θ' ην &νορες τινές &πoπειρ~θώσι να. οπι σθοχωρήσωσι.

υ 2790ς λόχος κινείται ενω δ 2160ς λόχος &'δρανεί. Άνά."(κη ενΤIΧΤ~ΚOσ πυρος πυροβολικοσ επι πlΧλαια.ς θέσεως.

'0 ρ"(ανωνω ι

, 'θ εσιν. αντεπι

Άντ) ρχης ΠΙΚΚΑΡΕΤΤΑ Έγω σ' άκουω κ~λά.. Πρέπει να. ξέρης δτι ε6pίσκoμα~ εΙς άπόστασιν

3) 50

μέτρων άπό τους 'Έλλ ηνας μουσκεμμένος κlΧΙ με κρυοπαγήματα στό ενα.

Δ'

It ι ' ) 112" , '1. Θ' ι ~ εν ι:.χω χαρτην ΚIΧΙ μο ιυοι, τlΧχα,σlΧ, τι μποροu'σ:χ. να. Κrι.'μω. 101 α. καμω υ,ΤΙ

πουΙ.·

εΤναι Ουνατόν.

Τα.'Υ!_t.ατά.Ρχης ΜΑΝΚΙ

Προς τήν Διοίκησιν του 68ου ΣυΥτά.Υματος:

Χθές περί ωplΧν 18ην εις το Σ.Δ. τοϋ Τά."(ματος άyτελήψθΗV εις το δε ζιόν, συ"(κεχυμέΥας φωΥάς, κατόπιν καται"(ιστικοσ έχθρικοσ πυρος αυτομά.των

δπλων πολυβόλων. Άπα τους πρώτους στρατιώτασ τους δποίους συνήντησα

πληροψορήθην ΟΤΙ ολίγον πρΙν εΤχον ιδη στρατιώτα; μας με υΨωμέν~ λευκCι.

μlΧνδήλια. Προσπάθησα να διαπιστώσω άμέσως τήν εΤδησιν αυτήν, με άποτε λεσμα δυστυχως τήν επι6ε,6αΙωσΙν της καΙ διέτα.ξα μου να. τους σταματήσουν ποϊαι

ένlΟεχομ.ένως

'tOU;

Διo~κητα.ς των λόχων

καΙ να. πυροβολήσουν ,εναντίον δλων εκείνων οΙ δ

προετίθεντο

να. δ~α,600'I

την

γpα.μ.ιt..I:ή'ν

μα,ς 'Κ.:χΙ να.

αύτορ,ο

λήσουν.

Ό λοχαγός Ντ! Βρι"(κέρτι μεθ' ένος ΆνθυπολοχαΥοσ έπενέ6ησαν πρά-

281

γματ~ καΙ ~μπόo~σαν τ~ν τo~αύτην αότομολίαν. Μετέ6ην επι τόπου καΙ κατά

πιν &ναψορων διαφόρων Άξιωμ.α.τ~κων οίτινες επενέ6ησα.ν έξηκρί6ωσα. δτι μΙα.

CΡ&λα.γξ

180-200 εΤχε μετα.πηδ~ση εΙς τ~ν γρα.μμ'ήν τοϋ ΙΙ τάγμα.τος κα.Ι ε

πα.ν~pχετo εΙς τ~ς θέσε~ς της με έπ~κεψα.λΎjς τον λοχα.γΟν ΝτΙ Λορέντζο ει;

το μέτωπον τοϋ 20υ λόχου δπου έγω &κρι6ως εόρισκόμην. Το πλείστον των&νορων &νήκεν εΙς τον 60'1 λόχον κα.Ι εΙς άλλους λόχους τοϋ Που τάγμα.τος καΙ oλΙγo~ &πο διάψορα. τμήμα.τα. του 10ου τάγμα.τος.

Ήκροάσθην &ιμέσως τδν λοχα.γΟν ΝτΙ Λορέντζο κα.Ι τον Άνθυπολοχαγον δστ«; τον ήκολούθησεν ιί>ς κα.Ι στρατιώτα; κα.Ι το!>ς διέτα.ξα. ν~ όπάγουν &μέ-· , , " 2. .."'\ ' e ' "οπ λ α. των, "Ο λ οχα.Ύuςτ~ ,1 Ν' Δ.ορε'ίΑ , :;ως εις τατμημ.α.τα. των ''"Ih.~1 ν' ,rJ.ιY'r.J.ΛrJ,;uouv τα.

τζο κα.τόπιν επα.νειλημμένων Δια.τα.γων μου ιί>μολόγησε δτι κατόπιν συναντή

σεως με τόν λοχα.γόν εοωσε Δια.ταγ~ν να έγκατα.λεΙψουν τα δπλα καΙ να μ11 πυpo60λ~σoυν πλέον με την ηπΙοα δτι εχθρος θα. επαuε καΙ σ,οτός ν~ τους κα τακρεουργη.

Διoικητ~ς τοίι Τάγμα.τος

,Α'Ι'τ) γ')

Πληρoψoρία~

δ ι α Ψ ό Ρ ω ν

έ π Ι

ρχης ΠΙΚΚΑΡΕΤ1Τ Α

τ ο ϋ

έ λ λ ε ί Ψ ε ώ ν

εψοοιασμού

αα

]

τ ο υ.

Παροϋσα θέσι; Διloικ~lσεως Τάγματος ,οεν μοίΙ έπιτρέπει να. ,έξα.σκ~σω

Διοίκησιν. Θα. επρεπε να. μετατοπισθώ. 'Έχω α.νάγκην Μο τηλεφώνων. "Αν δύνασθε &ποστειλατε ταθτα αuριον πρωϊαν,

Σ.800

(Δ) σις Τά.γματος)

2) Προς τ~ν Δ) σιν Ε.Π.Ι.Σ.Α.: Έψ' δσον δι~ της ύπ". ά.ριθ.

1239

Διαταγης δέον όπως οΙ πολυβολητα.Ι πα

ραμείνωσιν εΙς τ~ς θέσει; των, εΤν~ι &νάγκη από της α,υριον να. πρ06λεψθη δ &.νεψοδια.σμΟς

20 πολυ60λητων

μετατεθέντων εις 350ν Λόχον. ΚΑΣΤΑΝΑ

Διοίκησιν τομ,έως Ζαγοριά:

'Επείγει αιποστοληπυρ'ΟιμαιΧ'.κων οι' όλα τ~ δπλα καΙ [;oί~ lδι' όπλοπολυ

6όλα καΙ πολυδόλα. Ή κατάστασι; Ιoί~ με τ~ν της 15ης ώρα.ς. Προδλέπω ε πίθεσιν κα,τ~ τ~ν δύσιν τοϋ Ήλιου. Χρειαζετα. εντονον πυρ πυρ060λικοίΙ. Έ

ζ~τησα, επανειλημμένως τοιοϋτον πϋρ, με CΡωτ060λΙδα.ς, άνω ά.ποτελέσμα.τος.

Πα.ρα.κα.λω να. μοΙ ά.ποστειλητε πιστόλιον με ψυσΙγγια. κα.ί κώδ~κα.. Παρα.κα.λΙΊ) θέσατε εΙς ένέΡΥεια.ν Πιν τrιλεcρωνικην Υρα.μμην τοποθετοϋντετ συρματοφύλα κσ.ς. ΟΙ ΙΧποστσ.λέντες οεν έπα.νήλθον μέχρι της στιγμής.

'~ντ) pxrις ΠΙΚΚΑΡΕΤΤΑ

282

Δ) σιν Ι, ΙΙ Τάγματος:

Δώσατε οεουσας O~αταγά.ς εΙς τρόπον ώστε τά. εργα συστηματοποιήσεω; ;ι.σ.Ι δΧ\.ιΡώσεως των θέσεων έξσ.;ι.ολουθήσουν ένΤιΖτι;ι.ως με ;ι.ιiθε ένέργεισ.ν.

Άντ) ρχης Ποααρέττα δέον νά. προολέψη O~ά. τ~ν συστηματοποϊησιν του συρ

μιχτοπλέγματος εμπροσθεν θέσεω; o~μoφΙιxς Βελνιzτ~ζόνε, εόρ~σκομέΥ'YJς εις το

σαθος τ/ς κo~λαooς Zιxγoρ~α. ΑΕ θέσε«; των δλμων κιχΙ πολuοόλων νά. προστσ. τεύωνται όπό οΙΧθεΙΙΖς γριχμ,μ-ης σuρματoπλεγματων. ΈπίσΎjς γνωρίζω δτι θά.

φθα.σοuν άπόΦε εΙς τά. τι7..γμιχτα τά. κι7..τωθ~ δλLΚά. κιχι ένLσχυσεLς. Ι Τά.γιμιχ: ΙΙ ΤIά.Υμιχ:

μπά.λλιες croριματοπλέγμιχτος κ,α,Ι oIέ'm σ~δηPOί πάσσαλοι.

μπά.λλες ,σύρμιχτος,

Κlοώτ~ιχ σόρμιχτος,

πάσσαλα σι

οηροΙ Ή Δ~oΙκησ~ς του Που Τά.γμιχτος ν' &.ποστειλ'Υ) Άξ~ωμιxτικoν Οιά. νά. παριχλαο'Υ) τά. &νω όλLΚά. κιχΙτά. σuνooευση.

. Ό Άντ) ρχης Δ) τ~ς του Σuν) τος ΝΙΝΕΤΙ

Tor ο')

Π λ η Ρ ο Ψ ο Ρ Ι α t

ε π Ι

τ ω ν

π ω λ ε ~ ω ν

τ ο υ

Άπο τ~ν τελευταίαν σoλ~ν είχομεν τριχuμιχτ(ιχς καΙ νεκρους, ~ξ ών εΈς

Άξ~ωμιxτ~κός.

ΜΕΡΛΙ

ΤΟ Βά.λ Nιxτ~ζό'ίε μετά. τά.ς χθεσlνά.ς &.πωλει(χς οεν όπαρχεL πλέοlν. Ή 4η

δμά.ς του

160u

δLελύθΎj. Ν. Ρ. Π.

Βομ6ΙΧροισμός &πό ϋΦ.

προςένησεν &πωλεΙιχς

2 νεκρούς

1624 κιχτά. 360ν λόχον καΙ 22 τριχuμιχτΙιχς.

κιχΙ λόχον ΔΙOικrισεως ΚΑΡΝΕΡΟ

τον

4) Λόγφ των ιμεγ(,στων 'άπωλεLων &ς είχον, άνά.Υκη νά. x:p'ησΙ'j.1ιOΠO~rισω 360ν λόχον. Mou l~οημ~ΟUΡγrιθη κενον 700 σχεδόν μέτρων. Τιχγμιχτιχ.ΡΧ'Υ)ς ΚΑΡΝΕΡΟ

'Aπώλε~ιxι μεγά;λιx~. ΈξεΟόθ'Υ) Διιxτιx'Y~ Οιά. 360ν λόχον δστκ Ιpxετιx~. ΝΤΑΣΤΑ

ΔΙΙΧΤ'Υ)ροσμε &κόμ'Υ) τ~ν γραμμ~ν &λλ' &.πώλεtΙΧL μεγαλιx~. Α. Π.

ΆπώλεΙΙΧL κιχτά. προσέγγισιν: Άξ~ωμιxτ~κoΙ νεκροΙ

έξιxφιxν~σθέντες

283

2, τραυματϊαι 1, 'Γπαξιωματυω] νεκροt 4, τραυματία: 1, 11, τραυματίαι 38, έξα.ψα.νισθέντες 60, έξ ων μέγα. μέρος

Στρατιώτα; νεκρo~

τραυματία. πεσόν

τετ.

Εις Ξα.6έρο σα.ρεία.ι aπώλεια.ι. ΕΤΖΙΟ

ε')

IlληροψορΙα.ι

π ε ρ

]

των

εΙσερχομένων

ενισχύσεων

Προς το τιiγμα. Τολμέζο.

Άπο

τijς σήμερον τ~γμα. Τολμέζο τίθεται όπο τάς Δια.τα.γ~ςμoυ. Ν%

τηρήσητε επα.φ-ΥJν δι' άσυρμ~τoυ

VExij

κα.t

έκ~στης ωρα.ς κα.t εν άν~γΚ"{J

(1)-

επα.φή.

Α. Ρ. ,

στ')

ΠληροψορΙα.ι

άποστελλομένων

1) 17'11',1

ΓνωρΙζω δτι

060

περt

ΕΙσόδου

κα.t

]

π Ρ α. κ τ ό Ρ ω ν

πληροφοριοδάται πολϊται πλησι~ζoυν αοτην την ωραν

εις τας γρα.μμ~ς μας διερχόμενοι κατά μijκος τijς μεγ~λης κoιλ~ooς, με

τα.ξ,) όψο

1510 κα.ι

Πλεσεδίτσα. Σύνθημα. ΜΙρ

- Κονι#;ρε. ΠΛΑΖΖΙ

~ι.

284

έ π

ΒΙΒΛΙΟ

ΤΡΙΤΟ

Η ΣΥΝΤΡΙΒΗ ΤΟΥ ΕΝΟΠΛΟΥ Ι(ΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΥ ΟΣ,Α

ΤΟ

1949

ΔΕΝ Α.ΝΑΙ'ΜΦΟΝΤΑΙΕΙΣ ΕΠΙΣΗΜΟΥΣ ΕΚθΕΣΕΙΣ

(" Αφιεροuται

εΙς την μνήμην των

τον άΎώνα έναντίον τών καί

ένδόξω;

άνθυΠόλοχαγος

πεσών

τοϋ

ένδόξως πεσόντων κατα

συμμοριτών, μεταξυ τών όποίων υΙοθετημένος

πεζικοu,

υΙδς

Δημήτριος

μου

μδνιμος

"Αθαν.

Κοσμας

Α. Γ. Ε. Σ.

"Αντιστράτηγος

Γ. Ι. ΚΟΣΜΑΣ

Ε ΙΣΑ ΓΩΓΗ

Ή παρούσα c;fuyypacp~ σκοπεί:

Να. συμπλ'f)ρώσ"η τ-ην lκ.θεσtν του ΓΕΣ: «Αϊ ~χα.t του ΒΙΤΣΙ καΙ

ΓΡΑΜΜΟΙ του "-...1

1949»' OtCG συΥοπτtκής εκθέσεως των, προ τών &Υω μαχώ-" στρατιωτικών επιχεφ~σεων εΙς τ~ν λoιπ~ν Έλλά.Οα, κατ α. το ΤΟΙΟΥ ετος 1949. Να. εξιστορ~σ'Yj συνοπτικώς τ/ν προ του 1949 δραστηριότητα τιον κομ-

μουνιστών οια. να. καταδειχθή εναργέστερον εις ποίον σ'Yjμε!ον εξαθλιώσεως εδρε

την Έλλά.Οα ή ΆρχιστρατηγΙα του, Παπάγου. Να. συγκρΙν'Yj τ~ν στρα.Τ1jγικ~ν καΙ τ'ακτικ-ην oιεξαγωγ~ν τών επιxε~

ρήσεων κα.τα. των συμμοριτών προς τα.ς τοιαύτα; τών ΠΡΟ1jγοuμένων ετών, ΟΙα.

να. εξα.χθώσι συμπεράσματα έπωψελή οια. τους Άξιωματικους του μέλλοντος. Να. καταστήση γνωστά, δσα, εΤτε λόγφ τijς ψόσεώς των, εΤτε οι' οϊαν·

οήποτε δ.λλην αιτΙαν, οεν OUνανται ν' ~ναγραψώσιν εΕς έπι~μoυς στρατιωτικά; εκθέσεις, α!τινες ε!ναι όποχρεωμέναι να. περιλά.6ωσι μόνον ξ'f)Ρα. στρατιωτικά γεγονότα.

Έπειο-η δμως αϊ ,επιχεφ~σεις α.δται συνοέονται καΙ μέ γεγονότα πολιτι κο

κοινωνικου περιεχομένου, εκρινα. επωφελές νά. περιλάδω εΙσαγωγικώς ι1.1

ρισμένα Κεφάλα;« επι Τής κομμοuνιστικής όργα.νώσεως κα.Ι Ορά.σεως, λΙα.ν πε

ριληπτικά., δια. τrιν ο1jμΙΟυργΙαν μιάς πλ~poυς εΕκόνος του κομμουνιστικου ζη τήμο:τος εν τ'{ί χώρqι. μας.

τα. Κεφά.λαια ταϋτα περιλα.μ6ά.νουσι:

T~ν οράσιν τών κομμουνιστών προ τijς κο:τοχijς όπο τών Γερμανοϊτα

λών τ'ijς χωρας, κο:τα. τ-ην κo:τoχ~ν, καΙ εν συν€χεΙζf μέχρι Τής συνθήκης της Βά.ρκιζας.

Πως εν1jργ~θ1j ΙΙπο Βά.ρκιζας μέχρι τρΙτου γόρου:

(ο:) Ή εκπο:Ιοευσις των συμμ,ορtτων.

(6) ·0

έψοΟια.σμός των.

(γ) Ποία 1ι δόνο:μις κο:Ι 1ι ορο:σΤ'Υ)ριόΤ'Υ)ς των μέχρι των αρχων του

1949.

Ποίον .ητο το εργον το ι1ποδl')θεν όπό τών ξένων στρατιωτικών ~πl')στ~· ι

λών.

287

την Ιν γένει κ~τιiστ~σιν, κ~τ~ τ~ εΤΥ)

1947 κ~ι 1948 Ιν θριiΚ"ΩκαΙ

ΆνατολικY,j MακεooνΙ~, δτε έτύγχανον Γενικος Διοιχητης της περιοχης ταύτης.

την ά.νιiληΦιν της ΆρχιστραΤ'f)γΙας ύπδ τοϋ Στρατηγοϋ Παπάγου καΙ

παρ' έμοΟ της ΆρχηγΙας τοΟ Γ.Ε.Σ.

Ποία ήτο, κα-τα. την έποχην ταύτην, ~ Γενικη κα.Ι Είοικη κατάστασι;

τών σuμμοριτωv, ώς κα.Ι τοΟ Έθνικοσ Στρατοϋ.

- 'Άλλα tL\l~ ά.ντικεΙμενα., ά.π~ρ~Ιτητα 8ι~ την δλοκλήρωσιν τοΟ 'ΈργΟi). Γ.ΚΟΣΜΑΣ Άντιστpάτrιγoς, Άpχrιγoς τοϋ Γ .Ε.Σ. ~τα. την περίοδον της καταστολης τοο συμμοριτισμοϋ

ΜΕΡΟΣ

llPQTON

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΠΡΩΤΟΝ

ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΕΝ

ΠΡΟ

ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗΝ (ΜΕΧΡΙ ΑΡΧΩΝ

(«)

Έπ Ι

ΕΛΛΆΔΙ

Ο ~ κτ ατ ο Ρ Ι ~ ς

1949)

Με τ α ξ &

1.. ΈπΙ Oικτα.τopί~ς ΜΕΤΑ:Ε:Α δ κoμμoυν~σμ.ός ύφίστατοέν Έλλάδ~ Et; λανθάνουσα» κατάστα.σ~ν.

τα. λ'YJψθέντα. μέτp~, τόσον δια. τ~ν δίωξιν των σ'YJμ.~~νόντων κoμμoυν~ στων, την δ~άλυσιν κ~Ι κατάργ'YJσ~ν των μέσων πρoπ~γάνo~ς κ~ΙIένεργεί~ς των,

δσον καΙ τα. μέτρα

'C1j;

θερα.πείας, κα.τα. τό δυνατόν, των έργατι κων &'πα.ιτ"ή

σεων, εΤχον καταστήσει &'κίνουνον, οχι μόνον τ~ν κoμμoυνιστικ~ν ορα.σιν, &,λλα. καΙ ~δτην τ~ν καθ' ΟLονο"ήποτε τρόπον εκο"ήλωσίν Τ'YJς. Πρός επι6ε6αίωσιν, έν

μέρει των &.νωτέρω &.να.φέρω δτι, κατα. τα. ετ'YJ

1930-33,

lJμουν ΈπιτελάΡΧ'Υις

του Δ' Σώματο; Στρατοϋ, εν Kα.6άλ~. K~τα. τ~ν έορτ/ν τoμ~για.ς έλα.μ6άνομεν Opα.κόντει~

τος

1939,

ων o~oικητ~ς του ιδίου

'C1j; ΈΡγα.τικ1jς Πρω μέτρα. οια. τ~ν τ"ήΡ'YJσ~ν 'Cij; τάξεως. Κατ" ε Σώματος Στρα.τοσ (περίοδος Μετα.ξα.) , εΠΖ

σκέψθ'YJν τούς έορτάζοντα.ς, τ/ν &νω ~μέρα.ν εΙς τό κέντρον των, έpγάτ~ς, &νευ λ"ήψεως μέτρων &.σφαλεία.ς καΙ εγενόμ'YJν δεκτός παρ" αδτων ένθoυσ~ωδως.

Κ α τ α.

(6)

τ ό ν

Έ λ λ

'YJ

ν ο 'ί Τ α λ ι κ ό ν

πόλεμον

Κατα. τόν <Ελλ'ηνοϊτα.λικόν πόλεμον, οΙ 'Έλλ'YJνες Υ.ομ.μουνιστα.Ι, καθο

O'Y)γ'Y)μ,ένo~ ~ μ,1), έπολέμ,'Υ)σα.ν μα.λλον, ώς κ~λoΙ στρατιώται. Μετ&' τόν θάY~ΤO'ί του Μετα,ξα. εψθα,σε μέχρ~ς 'έμου ~ διάδοσις δτι ~νιoι τούτων ~λεγoy κα,Ι διέδι

00'11 δτι , «&.πωθ'YJθέντων των Ί1(α,λων εις τό ιεσωτερικόν τ1jς Άλ6α,ν!α,ς, δ πόλε μος πλέον δεν εΤνα,ι &.μυντικός, δπως πρΙν, &.λλα. κα,τα,ΚΤ'YJτ~κός».

, \.-

19.

Γ.

ΚΟ»Μ:Α:

ΕΑΛΒΝΙΚΟΙ

ΠΟΑΕΜΟΙ

289

Διέτα,ξα. &.νιΧκρισnl , έξ ~ς κα-τεοεΙχθη δτι ~ οιιΧοοσις α-δτη οεν εοημιουρ γ~θη εκ των κιΧτω, &λλά. '1]το εντoλ~ τοσ ΚομμουνιστικοU Κόμμα-τος, δοθείσα εκ των άνω προς τα. κάτω, μέσφ δμοψρόνων στελεχων. Δεδομένου ΟΤΙ ό πό λεμος οεν τερματίζεται επιτυχως δια. της εισόδου ά.πλως τοσ Στρα.τοσ εις τ6

εχθρικον εδα.φος, &λλα. οια. της εξουδετερώσεως τοσ έχθρικοσ στρατοϋ και τής πολεμΙΚής παρα,γωΥης του, πα-ς τις έννoεL πόσον θα. έπέδρα

επι της μαχητ:

κης δρμης τοσ στρατοϋ μας, ~ ιέπικριiτησις της ιδέας αδτης.

Δια. τοϋτα, 6ιiσει τ'ης &Υ'ακρΙσεως, παρέπεμψα εις το Στρατοδικείον ενΙοι;; των διαδοσιών και οδτω το πα-ν επανήλθεν εΙς τ~ν πειθαρχίαν. Μεταξύ τούτων

~τo και εΤς Ταγματάρχης εκ της Ιδια.ιτέρα; μου περιφερεία; MεσσΎjνίας, δστι;

εξειλίχθη κατ'α. τ~ν ΓερμανΟLτctλικ~ν κα.τοχην εις &ΡXΎjγOν κομμουνιστων" φο νευθεί; κα,τα. την περίοδον της έξοντώσεως του συμμοριτισμοσ εν Πελοποννήσφ.

(γ)

Κ α- τ α.

τ η ν

Γ. ε Ρ μ α ν ο 'C τ α λ ι κ Τι ν

κ α. τ ο Χ ή ν

3. Κctτα. τήν κατοχην της χώρα,ς όπο των Γερμανοϊτα,λων, οί Γερμανοι συνέλαβον πολλούς κομμουνιστά.ς, μεταξύ των όποίων καΙ τον Άρχηγόν των Ζα χαριάοψ, τον δποϊον κα,Ι &πέστειλα-ν εις στρατόπεδον εν Γερμα.νt\f. Ο! μή συλ ληψθέντες εκ των xα.ραΚΤΎjρισμένων, ιbς ζωηρων τοιούτων, κατέφυγον εις τήν

ορεινήν ϋπαιθρον, 8πως &.ποψόιωσι τήν σόλληψιν. ΟΕ εις τΎjν ϋπα.ιθρον αατα ψυγόντες εις οδοεμΙαν έκo~λωσιν Ορα.στικην προέ6ησα.ν μέχρι τέλους περίπου

του

1942.

Κατ' &.ρχάς, 'ίσως, διότι ~ Μόσχα, ~τo εις ψιλικα.ς σχέσει; προς τήν

Γερμ~νία-ν (ετος

1930, μέχρι 'Ιουνίου 1941) , δλΙιΟΥ δε 6ρα,OUτερον (&.πΟ ενάρ ξεως Ι'ερμανο - ρωσοωϋ πολέμου μέχρι τέλους 1942) , 'ίσως, διότι ή Μόσχ(.( εμπλεγμένΎj εΙς πόλεμον προς τούς τέως ψίλους της Γερμα,νούς, πόλεμον δστι ; δεν είχε δείξει μέχρι τέλους 1942 όπερ τίνος θα. κα,ταλήξΎj, ~oυνάτει να. στεΙ

λη μέσα μάχης καΙ προπαγά.νδας εις τους εν Βαλκανίοις κομμουνιστα.ς κ'Χι ΊΟια.ιτέρως εις την <ΕλλάΟα., οιότι τιΧ Βα.λκάνια., κατεχόμενα ύπο των Γέρμα

νων

(,Εξαιρέσει της Βουλγαρία; κα.Ι Τουρκίας, οΙτινες ~σαν σόμμαχοί των

προσεποιοϋντο τον σόμμαΧΟΥ) , &πετέλουν εορυτιΧτην ζών"f)ν, ην δεν '1]το ευκο λον να. διασχίση τις &πα,ρα,ΤΎjρήτως. ΈπίσΎjζ ή Μόσχα-, οϋτε &.πΟ τούς εν τφ με ταξυ συμμάχους ΤΎjς 'Άγγλους ~δUνατo να. ζητήση την &ποστολην ύλικου πο

λέμου δια. τούς κομμουνιστα.ς 'Έλληνας κα-Ι Σέρ60υς, οιότι τότε, (το

1941 --

42) , ή ΆγγλΙα, εόρισκoμέν~ έν τ1) &.να.συγκροτ/σει τοσ στρατοθ ΤΎjς καΙ τής πολεμικης 6ιoμΎjχα.νΙας της, δεν οιέθετε τοιοστον. Άπο των &.ρχων δμως τοσ

1943·,

~ και ενωρΙτερον, πά.ντως οε μετα. την ~τταν των Γερμανων

εις Στά.

λινγκραντ, δ κομμοuνισμός, εις τ~ κατεχόμενα όπο των ΓεΡμα.νοLταλων Βαλ κάνια, ηρχισε να. όργανοστα-ι πολιτικως καΙ στρατιωτικως, oι~ της συγκροτή

σεως τμημά.των, κα-τα. το μα-λλον καΙ ~ττoν καλής &ντα,ρτικης &.ξίας, με σκoπ~ν κα.Ι.

έπ~cHωξ~ν

τΥ)ν

α.πα.σχ6λ'ησ~y

οήθεν

περ~σσoτέρωΎ

oυΎιiμεωΎ

γερμα.Ύ~κώY,

εκτός των κυρίων θεά.τρων πολέμου, πραγμα.τικως δμως οιιΧ την εν κα.ιρφ επι

xpάot'Y)otv του κομμουνισμου εν ΒαλκανΙοις. ι

290

Ό έψοΟια.σμΟς οι' όλαων πολέμου κα.ί ΧΡΎjμά.των

(λφών), των οδτως

Οργα.νουμένων !Ε.ν Έλλciδι κα.Ι Σεp6ί~ κομμουνιστών, εγένετο, δυστυχώς, λ6γιρ

τΎjς &'δυνα.μίαζ τΎjς Ρωσίω; ν' &.ποστέλλ-η &'κινουνως τοιαύτα μέσα καΙ Τσως, τ'1,)

μυστικ'Ώ &'παιτήσει τ/ς, δπό ΔυτικΎjς σuμμσ:.χoυ Ουνά.μεως,. ένδιοουσης εΙς τα.; α.παιτήσεις τΎjς Μόσχας, είτε απο. ψό60ν, μήπως α.δτη σuμoιoα.σθή προς το')ς Γερμανούς, εΤτε οια. να. κεροΙσΥ] χρόνον, τόσον πολϋτιμον οια. τ~ν συμπλήρωσιν

των προπαρασκευών της. Οϋτω Όλέπομεν, έν ΣεροΙq;, να. παραμελήται, έκ μέ ρου; τών 'Άγγλων, δ Έθνα6ψρων Μιχα"ήλοΌιτς καΙ να. προτιμα.ται δ κομμο'.)·· νιστης Τίτο, καΙ εν <Ελλά.δι, να. προτιμώνται o~ κομμουνισταΙ καΙ o~ λεγόμενοι

ΔημοκρατικοΙ,

(ά.ντιΌασιλικοΙ μα.λλον)

Άξιωματικο!, παροψεριζομένων τε

λεΙως των οιεξιΧΥόντων νικηψόρως τον πόλεμον, εν Άλ6οιν lq; , ΈθνLΚOψpόνιι)ν ΆξιωμιΧτικών.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΔΕΥΤΕΡΟΝ

Ή ΣΟΒΙΕΤΙΚΉ ΚΟΜΜΟfΝΙΣΤΙΚΉ ΔΡΑΣΙΣ ΕΙΣ

ΤΑ

ΒΑΛΚΆΝΙΑ

Αί\τη OUνοιτα.ι να. oιαφεθΎj εΙς τα.ς κσ:.τωθι χρονικα.ς περιόδους κα.τα. την

διάρκειαν του Β' ΠαΥκοσlJ.Ιου Πολέμου.

(α)

Άπό χ ρ ι

τ ό

τ ο ϋ ΤΎjς

Έλληνοtτα.λικοU ά.πoχωρ~σεως

τ ώ ν

π ο λ έ μ ο υ,

ΓερμΟ'.νών

ε-

&.π9

Σ τ ά; λ ι ν Υ κ Ρ α, ν τ. κοιτα. την περΙοοον τοιύτην ~ Μόσχοι, μ~ έπιθυμοϋσα να. προδώση τα.ς

μελλOντtΚα.ς περί κομμουνιστιΚής εξαπλώσεως προθέσευ; ΤΥ]ς,

μ~ δυναμένη

να. πρά.ξΥ] &λλως, λόγφ τΎjς αΠιΖσχολ"ήσεώς της εΙς την σuyκρά.τησιν καΙ ά.πό-

κρουσιν τής Γερμα.νικής ε!σooλΎjς εν Ρωσία, δεν εζ"ήτησε προνομΙιΖς,

&λλΎΊν

υλικην 6ο"ήθειαν όπερ των κομμουνιστών εν BιzλΚtXνίoις, &.πό τους Δυτικους καΙ

lolq; &.πΟ την ΆΥΥλΙιΖν. (ο)

Ά π

(;

τ ή ς

Σ τ ά. λ ι ν τ ώ ν τ σ ι λ,

σ υ μ π τ ό ξ ε ω ς

κ Ρ α. ν τ,

Π Ρ ο έ QΡ ω ν ε ν

Γ ι ά. λ τ

μι έ Χ Ρ ι Σ τ ά. λ ι ν

τ ώ ν

τ ij ς

Ρ ο

Γ ε Ρ μ α. ν ώ ν

σ υ ν

uζ

(J.

έ χ

ν τ "ή σ ε ω ς

ε λ τ-

Τ σ ώ ρ

Η. Kατ~ τ'ήν περΙοοον τcxόΤ'ηΥ, 'ή Μόσχcx, όπα τα πρόσχημ.α &.πορροψ'ήσεως

ΓερμιΖνικων δυνά.μιεων ~ξω του κυρΙου θειχτρουεπιχειρ"ήσεων κου)

έζ-ήτησε παρα. τών Δυτικων (κυρίως των"Αγγλων)

(του Άνατολι

να. ένισχυθώσιν o~

291

κομμουνιστα] εΙς δλας τ~ς όπο τών Γερμανών κατεχομένας χώρας οι' ύλικών πολέμου καΙ &λλων μέσων, προς οημιουργίαν δΥ)θεν κατασΤΡΟψών καΙ &πα(jΧΟ~

λ~σεως Γερμανικών δυνάμεων, ,επ' ωψελεΙ{f τής Ρωσικής προς ουσμας ΠΡΟ

χωρήσεωτ. Τοϋτο εγένετο &.ποΟεκτΟν ύπο τών

"Αγγλων, οΤτινες, ψ060όμενo~

πάντοτε μίαν συνενν6ησιν τών Ρώσων με τους Γερμανούς, οεν ήθελον να δώ σουν εις τούς Ρώσους

OLrt

τi]ς &ρνήσεώς των ύλικ~ν &ψopμ~ν της πραγματο

ποιήσεως μια.ς τοιαύτης συνεννοήσεως,. ~τις θα καθίστα ά.δυνάτους τας εν Εδ

pώπ~ καΙ Ίταλίζf μεταγενεστέρα; επιχειρήσεις τών συμμάχων

1944) .

Φαίνεται οε δτι δ πονηρός Στά.λιν α.ψησε σκοπίμως

(ετη

1943 yrt otaxuef) ~ τοι

αύτη διά.δοσις προς υποδο,ύλωσιν εις τας θελήσεις του τών Δυτικών συμμάχων του.

Κατα τ~ν δμηρείαν μας εν Γερμανί~,

trt ετη 1943-1944, εις συζητήσε«;

μα.ς μετα κρα.τοuμένων &'ξιωματικ6>Υ διαφόρων εθνικοτήτων καΙ Γερμανών τοι ούτων, οεν &πέκλειον οδτΌι μΙαν τοιαύτην του Χίτλερ στροφήν, κα-ίτοι δ τε λευταϊο; οδτος τον καμμουνιστικον κίνδυνον εχρησιμοποίει μέχρι τελευταία; στιγμης ώς ψι10ητρο'ν, δια την διέγερσιν καΙ συγκράτησιν του καταπίπτοντοτ;

φρονγιματος του ΓερμανLΚoυ λα-ου. ΈντεΟθεν εξηγείται ~ επιδίωξις, καΙ τέλο;

~ έπίτευξ«; ,εκ μέρους τών Δuτικών δπως, προς παρεμπάδισιν μια-ς τοιαύτη; ά. προσοοκήτου συμφιλιώσεωτ τών Ρώσων με τους Γερμανούς, ύπσχρεώσωσι το!); Ρώσους είς την ύΠΟ'Ύραφην ειοικοσ συμφώνου, οια. τοΟ δποίου &νελάμ6ανον, &.πο κοινοσ, τ~ν υποχρέωσιν να μ~ν υπογρά.Ψωσιν ΕΙρήνην, παρα κοινi'j αποφάσει δλω» τών συμμά-χων και μετά, ~ α.νευ δρων, παρά60'σιν καΙ κατά.θεσιν τών

πλων υπο της Γερμανίας. Άπόρροια της τοιαύτης πολιτικης ήτο να οημιουργηθώσι,

υλικ"?j ύπο

t"?j

στηρίξει των 'Άγγλων, δ Τίτο εν Σερ6Ιt!ι καΙ εν <Ελλά.δι οιάφοροι κομμουνι στα] ΆρχηγοΙ, οϊτινες ηρχισαν, ύπο το πρόσχημα. τi]ς Έθνικης "Αντιστασεωτ, να ενεργωσι τ~ν Οργά.νωσιν του ενόπλου κομμουνισμου εις τ~ν ϋπαιθρον καΙ τ~ν

πολιτικην δργά.νωσιν εις τας πόλεις. Ή τοιαύτη ενέργεια τών κομμουνιστώ'l ελαοε χώραν καΙ εν Γαλλί~ καΙ Ίταλί~, αλλ' εύτυχως δια τας χώρας ταύτα; δ πόλεμος έτελείωσε δι~ τi]ς παρο'υσίας συμμαχικών στρατευμάτων

έντος του

έδά.φους των, α.τινα οεν επέτρεψαν 6ιαΙας κομμουνιστικας εκδηλώσεις, προςεπι οολην τών κομμουνιστικων αρχων.

(γ)

Ά π ό

Γ ι ά λ τ α, ς

μ έ Χ Ρ ι

λ ή ξ ε ω ς

τ ο fj

π ολ έ μο υ

6. Κατά τ~ν συναντησιν τ'ijς Γιάλτας, δ Στά.λιν, στηριζόμενος εις τας μέ χρι τοσδε επιτuχίας το\) Ρωσικο·Ο στρατοσ, καΙ &κμεταλλευόμενος την αουνα μΙαν των Δυτικών συμμά.χων να κεροίσωσι μόνοι των τόν πόλεμον, φαίνετα~ ΟΤΙ έζήτησε παρα τών συμμάχων:

<Η 'Κα.τα.λα.μΟα.νομένΎ) Κεντρι'Κ'Υι ΕόρώΠΎ), 'Κα.Ι έ'Κ των Βα.λ'Κα.νΙων

"η

Βουλγαρία. καΙ ~ Σερ6Ια., να θεωρηθωσιν ώς χωρα-ι υπαγόμενα ι όπο την Ρω σικ'ήν επφροην.

292

Δt~ τήν Έλλιiδα, ισως τ~ Άγγλ~κ~ άπαιτήσει, εδέχθη y~ μεΙνη όψ' δ

διετέλε: καθεστώτ, μέχρις &ποψάσεως τοα Έλλ η\lικοσ Λαοα περ] τοΟ δριστικοσ

καθεστώτοτ του, oι~ ΟημοψηψΙσματος. Έκ τών &νω έξηγείτα.~, o~ατί αΙ απoλυτρoύμενα.~ εκ της Γερμαν~κης Κα τοχης χώpα~ της Kεντp~κης ΕόρώΠ'Υ]ς κα.ι τών Βα.λκα.νίων, (πλήν της <Eλλ~

οος)

μετέπιπτο», α.νε\) oόδεμ~α.ς ένόπλο\) άντιστασεωτ, είς τον κομμο\)νισμQν

όπο τήν &μεσον ΡωσικΤινεπΙ6λεψιν, oι~ οε τήν <Ελλάδα συνεCΡωνήθη ν' &πο φα.νθη δ <EλλrινΙΚOς Λαος περί τοϋ, εν τψ μέλλοντι, καθεστώτο; του.

ΟΙ κομμουνιστα.! της <Ελλά.δος,

προ6λέποντες δτι τ~ αποτελέσματα ένος

δ'Υ]μΟΨ'Υ]φΙσματος, α.νευ τρομοκρατΙα.ζ, δεν θ~ ~δι80ν εΙς α.ότους εόνο'ικήν λύσι«, έπεζήΤ'Υ]σα.ν τΎjν δλoκλήρωσ~ν της πολιτικης των 6ια[ως, δι~ τών Ο'Υ]μιουργημέ νων, διαφόρου μορφης, οργανώσεων, ΕΑΜ, ΕΠΟΝ, ΕΛΑΣ καΙ λοιπών άλλων πολυωνύμων τοιούτων.

(ο)

<ο

κ ο μ μ ο υ ν ι σ μ ο ς

ε ί ς

Μ έ σ η ν

Ά ν α τ ο λ Τι ν

~. Οι κομμουνιστα[, ,επι πλέον, έκμετα.λλευόμενοι τήν Ο'Υ]μοκρατικήν αφέ

λειαν των εν Αίγύπτφ <Ελληνικων Κυοερνήσεων, εν δνόμα.τι της Δημοκρα.τι

κης ίδέας, έπεζήτησαν ν~ φέρωσιν εις τας κoμμoυνιστικ~ς αντιλήψεις των τον έκεί ανα.συγκροτούμενον <Ελληνικον στρατόν. Έν Mέσr,ι Άνατoλ~, μετα.ξυ τών

λεγομένων Δημοκρα.τικων Κυ6ερνήσεων κα.Ι των κομμουνιστών, επα.Ιχθ'Υ] ενα. πα.ιχνΙΟι πολυ επικίνουνον δ~~ την <Eλλψ~κη\l Πα.τρΙδα~

Οι κομμουνιστα[, ων το πλείστον προήρχετο εκ των παλαιών Οπα.Οων τοϋ'

Φιλελευθέρου Κόμμα.τος, συγχέοντες &.πο σκοποη τον Δ'Υ]μοκρα.τισμΟν προς τον χoμμoυν~σμόν, επεζήτουν ϋπουλα δλου; τους μη Οα.σιλ6φρονας να τού; ψέρωσιν

εις τα,ς τάξεις των, λέγοντες δτι δεν όπιipXε~ O~α.ψopα, μεταξυ των

καθεστώτωνέν τ~

oualq:,

OUO

τούτων

&λλα δλω; τυπικΤι τοιαύτη.

Άψ' έτέρου αΙ εκ Δrιμoκρατ~κωy Έλλ'Υ]νικαΙ εν Αίγύπτφ Κυβερνήσεις καΙ οΙ ανώτεροι στρατιωτικοί ήγήτορες, λόγφ πα.λα~α.ς γνωp~μίας των προς τα πλεί

στα των στρατιωτφιών στελεχων τοΟ κoμμoυν~σμoα εν Mέσr,ι Άνατoλ~, εν6μ~σα.ν δτι , χρησιμΟ'1tο~οGντες τούτους, θ~ ~τo ουνατον ν~ τους πά.ρουν με τό μέρος

των, οια τΎjν επιιοολην εν καφψ της Δημοκρα.τΙα.ς κα-Ι την κατά.ργησιν τοϋ θε σμΟύ της Βασιλείας. Άλλά, εν τ~ Iέξελ[ξε~ της τo~αύΤ'Y]ς προσπαθείατ, κατενο οϋντο έκατέρωθεν α] μυστικα] επιοιώξεις των καΙ πλειστά.κις O'Uνέαη ν' άπο

σπώνται &.λλήλων καΙ ενίοτε μάλιστα αΙματηρώς.

, \...

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

(ε)

Ά ν τ Ι ο ρ α, σ ~ ς

τ ε χ ο μ ε ν τ

κ α, τ α.

ΤΡΙΤΟΝ

κ ο μ. μ. ο υ ν ~ σ μ ο σ

έ ν

'Y,j

κ α.

Έλλά;o~

Έν τ'Y,j κα,τεχομ.έν1j <Ελλά.δι, εόθυς από της εισόδου των κcιτα.κτητ6')')

Γερμα.νοί:τα.λων, ~ρχ~σεν ~ ιiντΙoΡιΧσ~ς ΚιΧΤ' ιΧοτων πουωλοτρόπωξ, Άλλ', ιbς τυγχά;νει γνωστόν, εόρεία,ς έκτάσεως &πα.νoιστα.τ~κα.Ι δργα.νι;)

σειτ, δεν ~τo δυνατον να. τελεσφορήσωσι, aιότ~ έγένοντο ά,ντ~ληπτοιι κοιι εξου δετεροϋντο υπο των κα.τα.κτητων.

Κα.τα. τα.ς ά,ρχας τοσ λέμου,

1943, of

Άντιστρά;τηγo~

τασ <Ελληνοϊτα.λικου

πο

(πλήν τοα Άντ~στρα.τήγoυ Δρά;κου κα1 δσων είχαν ανα.μιχθη ε~ς τrJ'v'

Kυ6έρνησ~ν Τσολά;ΚΟιΥλου), τ~ πρoσκλήσε~ του Άρχιστρα.τηγου Παπάγου, συ

νήλθομ.εν εν τi,j οίκί/f του κα,ι ~δρύσαμε τήν δργάνωσ~ν της· «Στρατ~ωτ~κi'jς Τε ραρχία.ς» και υπεγρά;ψαμε το κάτωθ~ πρακτ~κόν, συντεταγμένον ~δ~oχείρως υπό

τοσ "Αντιστρατήγου Παπάγου κα.ι δπερ, εν πρωτοτύπφ, εόρΙσκετα.~ εις το Άρ χεΤον μου:

ΙΙΙ)ΑΚΤΙΚΟΝ Σ!ΝΕΔΡΙΑΣΕΩΣ

ΤΗΣ 20ης ΜΑ'Ι'Ο!

1943*

Ο[ κά;τωθ~ όπoyεγρα.μμένo~ εχοντες υπ' oΨ~ν:

'Ότι Τι <Ελλάς, εκπροσωποuμένη εν τψ Έξωτερικφ παρά της Α. Μ,

τοσ Βασιλεω; κα.Ι τi'jς νομίμου Κυοερνησεως, συνεχίζε; τον Έθν~κόν ιiγων7. παρά το πλευρόν των <Ηνωμένων Συμμά;χων Έθνών,

"Οτι μέχp~ της α.ποκαταστά;σεως της <Ελλάδος ώς 'Xup~ιXpxou Κρά;τους

δεν &.πoκλεΙoντα~ o~ κΙνδυνo~ δ~ασαλεύσεως της τ6:ζεως, η ά,νατροπης τοσ ΚΟί νωνι κοσ καθεστώτος, καλ ψρονοσντες:

'A"I"tl ,"'ij.,;

τ6κολλοιν .. .>,

Tfj

ψΡσ.σεως

«Ηίρο::κ."tι:itόν

ΣUMεδριOOσιεως»,

ματα, λέξιν «Πρωτόκολλον».

, 294

λέξις «Πρω

προτΟΟοοι μου, διleγρΟΟφ'Yj χια.Ι έτέθΎj «,πρια.κ'τικόν», ϊνα. άιποιφυγωιμεν ένιθ;,

χΟ'μένψ rroα.ρ,ες'ήγηοιν lμέ: τΎjν ΧΡ'YjlCΗlμιΟ1tιOΙΟυμeνην

ά..ρ'Χ.ικ<fiς d.ν<εγρσ..φετο

εΙς

το 1Όι/φιελιθ6ν,

κοοτά. oιooφoιp~ κιψ!ι

"Οτι ~ oιατ~ρησις της ενότητος καΙ συμπνοϊα; μετα.ςυ των έν Έλλci

δι παραμενόντων Άξιωματικων, ,εκτος τοΟ δτι α.ύτη &ποτελετ ύποχρέωσιν προς την ΠατρΙδα, δύνατα; επωφeλώς ν~ συμ6cΧλη τόσον εις την παντοιοτρόπω; εν! σχυσιν τοϋ έθνικοσ &γώνος, οσο'ν καΙ εις την ματαΙωσιν οfασο~ποτε &ποπεΙρας

διασαλεύσεω; τ~ς τcΧξεως, ~ &νατροπης του κοινωνικου καθεστώτοτ. Δηλοσμεν %αι &Υαλαμ6ά.νομεν την υποχρέωσιν, δπωτ, υπό την προεδρϊαν του &κcΧστoτε &ρχαιοτέρου ~μών, εν τφ πνεύματι τ~ς πλέον εαικρινους συνεργασία; καΙ ε κτός πcΧσης &τoμικ~ς σκέψεως:

(10ν)

. Ένισχύσωμεν τον συνεχιζόμενον Έθνικον &γώνα.

(20ν)

. Κατα.6άλωμεν πα,σαν ουνατην προσπάθειαν oι~ την oιατ~ρησιν τη;

~yότητoς καΙ συμπνοϊα; μεταξύ τών εΥ Έλλά.Οι παραμενόντων Άξιωματικών.

(30'1).

Άντιταχθώμεν κατ~ πά.σης &ποπείρας διασαλεύσεως τ~ς τά.ξεως,

γι &να.τροπης του κοινωνικοσ καθεστώτοτ, συνεργαζόμενοι καΙ με τ~ς πολιτικά; εχεΙνας oργανιfισεις, τ~ς έμψορουμένας υπό τών αότών εθνικών ΙΟεωΟών.

(40'1) . Πειθαρχήσωμεν

'<'πολύτως εις τον Βασιλέα ΚιΧΙ την νόμιμΟΥ Έλλη ..

vt'X:f/V Κυβέρνησιν. (50ν)

. Άπο της εγκα~αστcΧσεως εν τΎ,) Xd)f2~ νομίμου Έλληνικης Κυδερ

νήσεως α~ ύποχρεώσευ; τοΟ ανωτέρω πρακτικοσ ΠιΧύΌυσι ~σxύoυσαι*. "ΥπεΥΡά.ψ,l την 20ην Μαιου

1943.

ΑΛΕΞ.ΠΑΠΑΓΟΣ

Άντιστρά.τηγος

ΙΩΑΝ. ΠΙΤΣΙΚΑΣ

ΔΗΜ.ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

ΚΩΝ. ΜΠΑκσποrΛΟΣ

ΠΑΝΑΓ. ΔΕΔΕΣ

ΓΕΩΡΓ. ΚΟΣΜΑΣ

Προς εΨιΧρμογην τούτου, μοΙ ανετέθη, οδτως ειπείν, ~ αρχηγία τοσ επ~ τελείου τ~ς οργανώσεως. Έντος έλιΧχίστου χρόνου κατώρθωσα να. λά.βω έπαφην με έκατοντά-οα στε

λεχών καΙ ανωτέρων ΆξιωματικG)v καΙ επέτυχα:

Να. δια.φεθ~ ~ πόλις τών Άθηνών καΙ Πεφαιώς εις τομείς καΙ εις ε-

* Ή τ,ειλευτ,α.Ια. ΠΟΟΡciγρια.ψος

,,'.Από έγ-χ.ΟΟ'ΌοοστciOlΕως έντη

xtbpq.

'II~μΙμιoυ Κυ6ε,ρνή

σlΖως α.ί [ιποχρεωσιεις ,εκτοσ ~νω 1φα.κτιocο'ίί παϋουσι L,σχUοu:σια.ι», έτέlθ'η, -τη προτασει μου

κα.!. α.π>cικλειστικω·ς, Ύν,α. μη

οργci'JωlοΙς μα.;; ποφeξηryηθ9j,

της ΚiOΙ!. μετα. την έγ-χ.α.τΟΟστ,α.σι", των νoμΙ~~ωιν ά.:ρχωιν εν τη

δτι θtk έΠιΖζή'τlει την 1)ια.τήρησΙν

xtbpq..

295

«αστον τoμέ~ να. όρy~νωθώσιν οε κ~τoικoOντες &ν ~ότφ ΆξιωμαιτικοΙ Πέντε χι·· λιιΖδες &.ξιωμ~τικoί ένεΥρά.ψησα.ν καιΙ gκ~στος τούτων ύπεχρεώθΎ) ν' άνεύΡΎJ με ταιξυ γνωστών καιΙ

cruyyevwv

&.να.

3-4

α.τομαι, καιτιΖλλιιλαι καιΙ επιθuμοUντα. Υ'

&.ποτελέσωσι τόν ενοπλον στραιτον της όργα.νώσεως ~ν Άθ"ήνα.ις. Κα.τα. συνέ

πειαν, εντός ελα.χΙστοΙ) χρόvοu, μΙαι Μναιμις

15-20

χιλιιΖοων ~τo ετοψ.ος να.

δριΖσΎ), σuμψώνως σχεδΙφεντός Τ11ς πόλεως &.πό κοινοΟ μετα. τών Άστuνομικωv Τμ.ημιΖτων τΎjς σuνοικία.ςτων, ενημερωθέντωνσχετικώς.

Ή Χωροφuλαικη επίσης είχεν ενημεpωθΎj.

Σύνδεσμοι οε Χωροφuλα.κΎjς κα.Ι ΆστuνομΙα.ς Πόλεων ύπηρχον παρ"

εμοΙ δια.ρΚώς.

Αε στρατιωτικώ; iliργαινωμέναιι όργα.νώσεις μετα. των Τα.γμάτων

'1\-

σψαλείας καιΙ τών έλεuθέρων τψημάτων' της Χωροφυλακης θ' &πετέλοuν την εψεδρον Μνα.μιν δια. τΎjν έπέμ6αισιν δπου παρίστατο &.νάγκη.

οε Άξιωμα.τικοΙ τοΟ Τπουργείου Στρατιωτικών ώργανώθησαν εις ΓΖ

νικον 'Επιτελεϊο» καΙ ελαοον εντολα.ς &'ναγνωρίσεως, συντάξεως σχεδίων, άπα

γορεύσεω; κομμουνιστικών συμμοριών

να. είσέλθωσιν εΙς την πρωτεύουσαν

κλπ.

"Όλαι αί ΈθνικαΙ οργανώσεις, α.Ίτινες οεν έπεδίωαον καθεστωτικάτ, η

πολιτικα.ς επιδιώξεις, ύπετάγ'ησΙΖν εΙς την 'ήμετ'έρα.ν. Εόνο"ίκως &.να.ι:ρέρω εντασ θα. την τοιαύΤ'ην τοϋ Συνταγματάρχου Γρίδα, την δποία.ν 'διετ~ρησα. ως είχε, κα.Ι τΎjν συγεσωματωσα εΙς τα. εψεδρικα. τμ~ματα.

Είχεν &.ποφα.σιι1θΎ]

1] επαιψη προς τους εν οΑθηνα.ις πολιτικούς. ΜΙα τοι

αύτη [λαοε χώραιν μετdςυ τοΟ άειμνησΤόυ Καιψαιντάρ'η κα.Ι

tiJ"ou

να. λά6η χώραν δευτέρα τοιαύτη μεταςυ Άρχιστρατηγου

καΙ τοσ ιδίου προ

σώπου. Αύτη δεν συνετελέσθη,

πα.Ι Επρόκειτο

διότι, ώς κατωτέρω εκτίθεται, συνελ~ψθ'ημεν

ύπό τών ΓερμιΧνων;

Δuστuχώς ομως δια. τον τόπον, τον Ίούνιον τοσ

1943

συνελ~ψθημ"Ε'1

όπο των Γερμανών απα.ντες οε συνιστώντε; την ΊεραρχΙαν ΆντιστράΤ'ηγοι.) (πλην τοσ 'Αντιστρατήγου Δ. Παπαδοπούλου}, καt ~χθ'ημεν ε~ς Γερμανία», ενθα &.πrιλεuθερώθ'ημεν τον ΜάΤον τοσ

1945,

μ:ΥI ουν'ηθέντες να. ψανωμεν ΧΡ11'

σψοι εις τ~ν Πατρίδα οιιΧ τ~ς, ώς α.νω,. οργανώσεως, ~τις σχεδον διελύθη, έλ λείψει εκα.νου κα.θοΟ'ηΥ'ητοΌ, μετιΧ τ~ν σύλλ'ηψΙν μας.

296

Mw.

a.~Xyj φω"tιi"(ριxJφΙιχ.

ΚMι:l., τ-ην

το\)

'ltε:ρΙ~oν

Γ.

ΚΟΣΜΑ

&;;

dρx'YJΎoi} ΓΕ,Σ,

,000μιμιορι'tΟΟΟΟιλέιμοο.

'ο 'Ι'

. ΚΟ"ΜΑ ...... ""'....\' ,

κ~τό=.

... J.. \oU

,,,,.J:Ιιvάιtω.ρο

ψv

ΒΙΟΓΡΑΦΟΣ

KΩ:ΣJTAΣ)

ΣΧΟΛΙΑΣΤΗΣ

ΚΑΙ

KAΛANTZH:ΣJ

ΓΡΑΦΕΙ:

'Έχω π'η κι' ά-λλοίίτην γνώμη μου γιό: τη,ν όλιγωρΙ,α:. πΟΟ!3ειξ,ε fι lδεξι.χ κατό: τους χρόνου;; της κ.α.τοχ"/jς. θό:την πω κι'έδω, με το taLιO θά,ρρος. Θό: πω λοιιπον ς.αNιi, πιος

ή θ'εξι.χ ξυ~νησε Iα.Ρίά.. Κα.Ι ξόrιtνησIε, δχι για. να. σώση το gθ\ιιος,ά..λ,λ.i 'τα. σuιμιφέporντα. τη:;:; όλιγα:.ρχίας. Το 1Όνείίιμιααυτο φα:.Ινετ~ι κα.Ι ,α.πο τό πριοοκτικο ']Όοί> u.πέγρα:.ψα.ν οϊ

'AvtLO't,?i-

τηγοι , 'Κια:.ί παΙ> είΊνα:.ι γριοομιμένOi με τα. !,θ~α:. τα: χερι,α:. του Πα:.πά.ΎIΟΙΙ. ''Arν λ,οιποναϊ θιά.φο

ροι ια.ξι,ωμα.τικοΙ πιιiνα:.ν~γ'Κια.φOL τά Οουνά., τ6 ιiντιΧιpτικo κίνημα:. 1Μ 6ρι,σκότα.ν σέ δlOειj θιw1α. χέρι,α:.. "Αν 'α.'lφν'l}ς rδ Δρά.κος Επια.νε το Σοόλι, δ Πιτσίαα; τη Ροό'μιελη, δ Κοφα.ς τη

Μάνη 'ΚIih! την Άρκ.α!θΙα., δ M~κόΠJouλ'Oς ΚΙ' δ ΠocπαΜποολο'ς την Μα.κεδονία:., δ Μου" Ο')· σΎjς Τ'ήν

'Axoctoc,

Ο"ηλα:.θη δ Χiσ1JΙν ,lΧς 6ρι,σκόταν ιστό πόστο κα:! στη θέσ,

τοο , τα. πά.ντ,α.

εΤχαιν μπ"/j κά.τω ΟΟΠΟ τον p~μo -της gvtoιVΎI:;:; κα.Ι f>,πεόθυνης πολεμικ"/jς ΠΟΡιεΙ,α:.ς.

τον Ζέρ5α"

τον εΤχα.ν μιιμη'θη

5-6

JJi

''Π' α.ν

συντα.Ύμια.τά.pχε~,πσ.λι θά. ,εΊχ«.μ:ε το Ίθιο euxάopLO'to α.

ποτέλεαμ«, Ο] ήγέτιες δμως του Ε'θναυς κα,Ι του έλλ'YjrνικουΟ'τ,Ρια,τοu, δεν κα,τιiλ,α:.Όα.ν

15 τι ,

με τήν ,συνθηκο,λ'6γηισι του Τοιο,λάικαγλου στο Βοτονόσι , δ πόλ'Θμιας ,/.)εν O'tα:ιμciτα.Υε γιά.Τ'I]Ί 'Ελλώδ'ct. Άπλο,uστa.1: α: , OCλλα..ζε μopφ~ ...

Έ'λciχι,στοιιείιτηχως lά.ξιωlμια:τικοΙ το Κiα:.τά.λ,αΌα.ν, ά.λλά. κι'

α.υΤΌΙ, δεν 'εΤχα:ν -Το

"I.U-

Ρ'οςτάΊν πιο πανω α.ν'α.-φειροιμένων.

ΣτΎιν

στpά.ΤΎjΎOς

ό:ρ<εινη Τριφυ!λΙα: ,α.-ίφνης,

Γιωργος Κα:.Ρα..χciλιος,

πα.ίθια.πb τΎjν Παϋλιτο« λως κι'α.υτός,

'ΟλιιιμπΙα..,

ΟΥ'ijχ:α.ν στο βουνό,

θιειο.χα:.ρόπουλος,

δ νί)iν

·Αν,,

λοχα:.γΟς τότε κα.ι δ οοσκα:.λ ο

(Φιγα:λεί,α..), δ Ι. Ντάιοος, ΚΙ' δ δα:ιιl-ll6ινιος Πσ.ιroα.-χιp6νης, Κα:.ρα.χά.

α,πο τά. Πλα.-τά.νιια:..

τοστρα;τηΥlείοτσυ

κα:! στ.Ύjν

δ Γιωργος

ΓιενΙiΚOςα.pχηrOς

σrτ:ην κοιρφη 'το!} 'ElcttQU

~τlα.ν δ Γ. Κα.-Ροα.-χσ.λιος

ποιιεστψε

δρως των ιΧιΡχια:.ίων, ,στά. νάτια..της πα.-λιOCς

Φιγα:λείια..ς -το σηιμερινό Βοuινί, δπου :χια.Ιδ 'I1ιxtoκor;;

'ti'j:;:;

ΆΎΙας

Έ,λένης.

Οϊ πρωΤDοτα.-τ1)'σα.-ντιες ,α.ζΙα/lμαιτιΧiOΙ ,διά. -την 'συΎ~6τησιν των δμάJδων Ε.Σ, ήτα,ν οΤ εξΎι; με ΤΟΙΙζτ'άτιε οοοθιμούς τους: 1) ΆVlθυ~oιλoX'ooγoς Πυ,ρo6oλΙIΚJoίJ Δημ; Πα.πα,Μσωυλος, 2) Ά'ι' θ!)πίλα.-ρχ:οις Μ,χυροιειδ'i'jς Σπιιρ., 3) θείς,

ΆνιθιιιιroλOΧα:.γoς ΠεζΙΚιΟί) θ$ΟΧαιΡόπουλος Θεοχ, rqJOvstJ-

Άνθυπολοχ«ιγος Πεζl.ιΚJO!} ΚilΧφίpηις Κων.,

Ίωά.'Ι"ΙΎjς, 6)

ΆνΒυιπ(λ,α:.ρχος

μ1Όε,σύν~ς Bα..σCΛ ης, 8)

Κρι'τ'σέλης

Άν'ocσrτ:.

ΆνιθυΙΠiΟ,λΟ,χ,α,ιγος Πεζικοσ Ντά.Οος

φον:ε1Υθε(ς,

Άνθυπολοκ,α:.ΥΟς Καρα

Ά\ιθυwa:μιοφα:.ρχος Βασιλόπουλα; Γεώργιος. τ.ην διοικοσσ.(Χ. επιτρο

π·η 'ά..700:τ:ελOUι01α:.'1 ,δλοι με ιέrπι Κiεφα:λ ης

τον

ΓιωpYΎj Πα.-ρα.χ ά.λιοι.

Οϊ πιο πάΝω ά..ςιωμJα,τιΧiOΙ ~'tΙXN ΔΙ.ΟΙΚ'ljτες δμΟΟθων με :roepΙOlE:;:; δ'pιiσεως: Οϊ δμιiθ;;;ς ΘεΟΧ'ΟΟΡΟ1Όοόλοο, ίΚριτσέλη

Κοοφί,ρη ε!χα.ν τ.ην όP

'8ινΎj

κα..Ι Πlε~ιν.η ΌλυμπΙα.-. σι δiμOOδες

Κοφοομπεσόνη, Β οοσt,λOlΠοόλΟU, Ντci600 κrx.Ι Πrx.7t~οιποόλοuεΤχ:οον τΙς -roερtοχες 1:'ιjς όρ'ειν'ljς

κα.ι της πιεδι"ιli{ς Τριφι>λΙια,ς. <Η bJμώδσ. Μα:.υρσειδη ~'O'εστΙς περιοχες Τριφυλ!α..ς ΚΖΙ ΌλUΙΜπΙσJζ :χια:.Ι σrτ:bw Τ«όγιε'το. Έικτος ιi.πό τoι'Jς πιο πocνω ιiξ ι ωιμ.;a:τι,κοός , Π~P<X. σroλλoΙ δί.λλοι eνιετιiχθησα..ν κα.Ι έξu πηρέτησσ.ν τΙς δμά.lδες;,

εί'Όε σ&ν

σόιν,δ'εOlμοι

στΙς πόλeις "Ι.σ.Ι 'στ&: χω,ριoc,

είτ,εσ&:ν ~πλol

297

!.~:x.ΧΎjτές. "Οπωτ α.'ίφVΎjς: Ό Kόλλι~ς Κων., δ Μοουροιε ι'Μί ς , δ ΝΙ'ΚιΟς Πα.νoυσά,ΚΎjς, δ

.1,)-

γά,νΎJζ,

εχω

δ Παπασταματίου

'ΑΝ&ωσπι,στης

m.θώς ~Ι

α.λλαι ποιnοί,

που τώρα. δεν

δυστυχ ως πρόχιε φα. τα, όνάμια,τά, του ς.

, Άιπένα.ντ Ι

τους 5ιμως, στην Ai'ιλώ~α, πα.λιό Ι{,ψοομο6στ.α.ψα, είχεν -ηδ'Υ} σΧ'Υ)/ματ,ιισθη rι

μικρή, &πως αναμοοζότα.νε τότε, Μόσχα.. Είχε σΧΎjμα.τι~rι καΙ εΤχε δειςιει τη 'δυν,οομικη πα ρουσία. ΤΎjς. 'Α:πόιθιειξις δτ: μιπόριεσιε στό τΗ,ος να, -έπι6ληιθΎj, παρ" δλες τΙς σΌολε,μι'Κές ΠΡΟΊ πάιθιειιες πού gκα.Ν,α.ν σ[ πάιρ,α. πιΧνω ,α.ςιωμα.οτικοΙ. σι ,μάχες διμως π'οί> 'γινα.ν στΙς

Αόγο,j

στου στη ΝιΌΙτισα., στη Φτ,ελια, 'ΚΙα.Ισ.τη ΓriιpδΙΤ'σα., γΙν'f'(Κωι με ενΤίεχνΎj πα,γ(ιθ,εωσι, που στι:tθη X(J,')

για, τό .εκιε! κίνημα μοφα.'tiες κα.Ι θυμΙζων σε μικρο"{ρα.φΙα. Δραγατσαυι, Ι'ιατ] κι' 1Χί'J,S;

$'Υιν,αν κατα. την ,α.πouσΙΙα του γενικοσ ά:.ρχηγο!) Γ. ~α.pα.xιXλιoo, ποϋ είχε κατ,έ5ει στην Κ!) παριοσία για, να. κιΧνYj ιδΙ,:Χί1ψαγlμα.'Όεόσεις με τόν ,εΚ/εΤ φρ'οόρα.ρχο "Ιταλά, παυ μ.ε τό τΟΟγμ,χ

του, ~'θIEιλε νrι. προσχωρήση ,στους 'Άγγλοος 'ΚiαΙ aoτou; εθνικόφρονες ά:.ντcφ1iες. Ό 'lτ,lΧλος ψ?,οόρια.ρχος εΤχlε ,ειμmι,στ:εuθη τήν έπιιθυιμ,ια. τω α.ότ'h στήν 'ΑφΡοόλσ. Ρουσοπούλου, ΎIΙΝα.Τ:.ια. το!)

έ'ΚiεΤ Οι-ευιθυντ.οΒ τΎjς

Έ,θ'/ιικιης

στόν ε~εΤ Uπά.λιληλlΟ τΎjς ΑΤΕ

α.ρχrιγό

Τρ«πέζης.

Ή Ρουσοποϋλοο ιμέτYj σειρα Τ'ης τό

Άντώvη Γlεώργια. κα.Ι "Qν 'έξ,oυ,σιoθ6ΤΎjσε

eTr:e

να, ,ει-δcmοιήση

τον

Κcφα.χά.λω. Άκριοως 'α.ίιτoτooπ,/.)UIOισιloειθνικO ζ'ήτημ". π,'ήί~ι,νε να. τακτοποτ

ήση δ KIι'φ'CXιχά.λιoς. 'Έτσι ΎΙνψ:ε τΌ lμοφ'α.Το λιHJιoς 'Χια.Ι ιέιrtΎjλ'θιε fι κιχ.ταισψοφ'ή. ΟΙ νεκροί αύτων τ(1\ν I~αxων εΤ.νοι.ι ΟΙ[ ές'ης:

ΙΙΕΣΟΝΤΕΣ ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΓΑΡΔΙΤΣΑΣ Mόν~μoι κόπωλσς,

ά:.ν'θUΠQλοχ,α.γοΙ:

Χρ"ή,σιτου.

,Αιν τ ά-ρτιες :

ΔΟίιΧ\ιYjς

Aν 1θιurroooσt1tιστ"ής:

Γ~<XιννιXκας,

6) 8) 1943

Μιχα.λ,α.κΟΟοι>λα'ς

Δι'ΟΟμά.ντης,

ΠιΧιΠιοοθόποολος.

Άρνώωφος ΧρΤ,στος, Μιοοντζο:ό'νYjς Λεων., Πέτροσας "ΑΥγ., llωJτooMπoυλoς

fι 'ΓίσάΚιΧ,ς Κων., Πιcχιν,α.γιω't'άποuλος Κ. Παν., Λι'οοκδπουλο;; Γ. Σωτ.

ΟΙ τρ.α.'t>μια.τί,ες πέρασα» τους

κα.Ι Κώστα; Τσέλιας.

25.

ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΝΤΕΣ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΙ ΜΑΧΗΣ ΝΙΒΙΤΣΑΣ Λοχοογός: Κακόδατο

ΘεoχOCΡ6πoυλας

Γεώργιος.

,d,δερφο.ς το!} τιχ.γμl\tτά.Ριχη

Έvωιμοτά.Ρχης:

ΔηιμήΤΡΎj

συγκ(νΎjσι τΟνα.γωνα. Τ'ΟΟζ, 1ΌΟΙ> θύιμιζε

21.

ΠCXιπo:MlμΎjς

6) 8) 1943

Άλέκος,

ιΧπό

τά

Πcχιπια.δσ..μη.

οι Κ<σ.ρια.χα.λ ιαϊο ι , οιμ(J)ζ, φτέρωισl\tν τον κόσμο. Γι'

σα».

Γιιιχ.ννα.

oci'Yto

κα.Ι fι ποίησι

, τ.ρcχιγoι)δφε J1Ε:

Δuό διμως ιόίπό τOluς εκεΤ fιγέτες, δεν επέζη

Τον ΘεΟΧΙα.Ρ61touλον, ,ιχιΙχιμά.λωτο δντCXι, τόν σκότωισοον ο[ XQjμιμrouνt'O"tE;; στό Βατο τω}

Πλα.τανΙων, τό πρωτο δ'εΚΙOC1tε'lJlθ'ήlμJeιΡΟ τοσ AΌjoύ,σ'too, ά:.νoτooμJα. με τόν 'Αλέοοο Πιx:πιx!MιμΎj, ά;πο τόν Κα.κ6ιΟα.τοι, ικσJJώς (ι,έ,λησια.ν νrι. δροσ(,σουν τά. χεLλη 1:0U; ,στην ,ΕΚ/εΤ OρQo'1J. Ό Ποι.

πα.χρόνης ,εΤχ:ε δρ.α.ιμια,τικώτερο τέλος. Για.τΙ οεν είχιε τΎjνεσνoι~ νά. 'τόν φ~ν'ε Τ'ΟQλcίχιστο'~ ο[ ιΧIJ'Τ[lτοολοι, !ΠΟΙ> τ'αuς lJ1jολψσ:(ιε 'ΚiOCl τόν πολSμJocγ,ocν, d:λλα. δργocνιoc ~ooκιX, δουλωμένoc στιοΙΙς κατοοκτητές;. Κι' δ I11XJ1ΌIX;ΧJρόνης ιμισαυισε ~ocl τους; κσ;Τ,OCΚΤYj"tες κα.Ι τιΚ δργα-νιΧ τ,ους. Ποιός 5μως fj't'α.νεocl}τΟς ιδ .πoc1tα.χρόνης, 1ΌΟι) φλόγ{J}σε τον Μωριά, κι' ,α.νEιμι~ε το :ρΟΟσο τ'ουκ,οοτ:Χ τους χρόν'ους ,της κ.ocτοχης, οα,ν λΜα.ρο;

ΕΤ~ε'rεννηθ1j στά. ΠλοοτιΧνια., κα.τrι. τό

1896,

κι' ,εΤχε γ ["ιει έφφέριος

τ,ου χω.ριοσ

του. 'Ήτ,ιχ;ν'ε ψ'1Jίλδς, οστεώδης κα.Ι Ριώοοος, lδllλ,~rι ~,α.νθός. 'Από τοΙΙς ιιtιρώτOO~ μΎjν,ες τιης κσ;"t!αχ"ljς

φούντωσε μέσα. τιου δ 'JΌooτριωτιισμός.

μα.οε τό α.ότόμ;οοτο. δ

'Ανδρt'ι7πovλQς,

ΤριΧ1ΌεΥOG,

Γι' ιχ.ότό κocΙ κά,τοι> άιπό τά. ριiσ,α. τοο κρέ

ε!ιroα.'I1ε στόν Kw.ι.66α.τo,

ιπωςΒ'τ'οον

π'ήγ,σ.tv,εέκεΤ

κισ.Ι

ικι'α.ύτό μαΒτό

ί'εροοργ.οΟσ;ε,

sT1t!>

'τό ,:Χ.π6θΕ1)Ε

δ γέρο ΛιεωΝΙδα.::;, πά.νou στψ

Άγ[χ

ε'τοιιμος rπ;ά.ντoc να, το rπ;ιooση στά. χέρια. 'τ'ου ισε πσ.σα.') &ριιχ. "'Ητα.ν,ε ενσ. φuχωιμs

ν{) πα.λλrικooρι,

κι' ενα.ς ,d,λΎ1!'ινός

χρόνουςε'ΧιεΙ'lους 'τΟ

298

ΜotJ

21.

λ,ε6εντόποιπ,ας;,

ποσ τόσο χιεφοπι'α.στα,

θιJμι,oε κα.τOC ΤιQlJς

Κι' oci'ιτιοΙ ά.'Κόμα. ο[ κOlμμοονι\στέςτΟιν "ευOOστΎjκαν. Κα.Ι νΟΟ για.τΙ:

τ,ην α.νοιςιτου

"tρcωμ,σ;τίσΤ'ljκε

στη ΝΕ,δ,χ 'ιΧ.'ιto χlεφοΟOlμ.Όιeχ

το Μποο-rα, τ'ijς ΤριφυλΙα.ς, δ Θα,νOOσηtζ

R!oU"tprr~.

''Ε''ΌΟΙ,

εν,α,ς

αιντά-ρτηι;;

Oα.ρει~ ψιx;υlμoι"tΙισiμένo,

α.:τ()

τον α.νέ

ωιοοιν στα. Πλα;τάΝι'α..Κα.Ι 'Κί€ϊ τότε δΠα.'JtΙOCΧ'Ρ6νης, το ~pιo τ'ο\3 «:ν"tOCΡΤΙl'ιWυ &'γώνoc, eδειςs το ooιfJύ'τ,ι;,ρo <Iιux Ι'Κιότ,ου κόφο. B,ρΎjκε κ«Ι γ~ες 'κίιχΙ Οcφ6ά;κι lα. ~ihl 1ώ1θιο, ΚΙ' ά,κ6μχχ.,

tιυo ικα.ινοόργια. φoι.φφooριστι~ ,σεν'τ6νι,ιχ. ποίι rorαIA!!?; ά.πό 'ΤΟ σεντούκι -της 'ήπαπα,ιθιά.,

ςεμε Ο"Οοργη κι' ά,γά.π'ηΤΟ 'τρα.υμ.α.τιομ.έν,ο

πιa.λληκά,pι.

"Ετσι , χά.ρις

μέ

τύλι

στΙς φροντίδες του

ΙΙα.πιχ.χρ6ν'Υ) κα.Ι τΎ)ς πιa.~ι~ς του, σώθηκε δ Κο.ύψης. Ή χlεφ~DιμΙα.τοο ,xύτ~, κια.Ι rδιlοο5,(jθηκε "ιCrιλ σχολ ιΟΟστηκε , κ'α.Ι πρδ ποιντός, ,Μν ξ,, χciστηκε ά.πδ τοίις κοοπετ:ιχνέ,ους 'τΎ)~ μικρ'9jς Μ6σχα.ς.

"Ετσι , δτ,α.ν !jJJetιX τψσuμφωνΙια. Τ,Γ;ι11

Δuρριιχ.χίου δ 'llα.1IiΟΙΙΧIΡ6ν'Υ)ς ,&,ρν1je'Υ)κε να. 1tiOOροο~ώ'Qiη τα. δπλ« του, ήρθε 'στα. χέρια. τουτ,

πέρασαν '&ιπο 'το ΆνΤιχιΡτοδι,κείο. Οί δικοοστες ποϋτό» δΙΙΚ!Χ.σοιν ~τ!X.ν τριείς:

·0

T'o'j

Κiα.πιετα.ν Μπα

τχριocς, (Άνδρέ>αι;; Κωινσταντοφ6Iπωλος), δ ΧΡΎ),στΟιΙ;; ΆντωνόΠioυλ'oς, δυν,αιμικος Κ!α,πετάνιο; τ'ijςμικρης έΚιεΙΨf)ς Μ6σιχ:α..ς, κι' ιδ γι,ατρος R!α.νlελλ61Όοu,λος, δ δ:π'οίοςεσωισιε κι' EνtΧν &λλ::!

ά,ξιωιμα..τικΟτΎ)ς •Λλ6α.νΙας κα.Ι τofj 'ΟΟιjJJμιορι"ΟΟ!ΠολSμ.οu.

ΆνδρΙτ,σα.ιν~,

γιο του δικ:ηΥόριΟΙ>

Για. 'τον Πα.πα.χ:ρ6νη κ~Ι a-ντα.ρσΙα.,

αί

κα.Ι

κoτζooμwα.ση

'φεί~ τ<Οu~

ΤΟ Γιώργ'Υ): Άιμ.1Όοοριώτη ά.πο

Πολυχιρόν'Υ)

τη.

'λμιπα.ριώη.

~"Όσ;νlεά;1Όα.λλlα..χτιΚιOι.

ΤΌσ συγχώρεσαν

την

με την -roα.πo:eιά.Τ'OU, τον &φ'Y)iOια.ν να. γυρΙσ'Υ) στο χωριό τω.

Άλλα. κ,α.Ι Iκα.νένι~ς &λλος δεν τόλιμ:φε να. τον πεφά.ξ'Yj. Κι' 4ιως α.υτο το ά.τρόμητα

πα.λληκά;ρι, το φά.γ,οον ιμ7Cα.ιμ.πέ;σικα. στο ΚοιπlοινΟΟκι,στΙς 26 του ~επτέιμι5p'Y) του κ~ Οράδυ,κα.Ι &ροι

vuxt1oc,

11,

ένω -δ παιπά.~ την ~εθlεπάjJJεν'η Jμ.έρα., σκόπιεu,ε ,α.ηδΙi()(,σιμένος,

γιIΧ να. σώοη τά l1\ioct1'.Jtάo του. Κι' lεΤχ,ε μια. λά.κΚJα. ,a-π' ,α.υτά.. τα. θα. XpιειαστoιfJν.ε

@ρtιO,

ΚJOίις φΙ.λοu,ςταυSlπιιχ.ιζ,ε

1948,

Κύρια

τα. 1$ργ,owi()(, τοσ Ι"ιCεΤ ,Ctνθuποοσr1tιστσυ της Χωρ'αψuλακης. Τον φά.γ'α.ν

~ς IΟΙ'Yjr"('Υ)ιθοσμJε

πως γΙΨηΚιε

κ;α.Ι δΙOOOlΚΘδ,ιx;ζε ιστο οπΙ,τΙΤιΟΌ

να. &νΜJ'Υ) στην

Άθ~'):Χ

ΈπειδΎj δμω,ςτα. στοιχεία. <χ1')

δ φόνσς.

<ο Iιicι.ιroα..χρό'l'Yjς

Σωτ~p'Y) Λιοοκ6ΠΏιu,λου.

με ιιερι

Ι{Jα.τα. τΙς

τΎj νύχτα '&!Χooστrιooε gV'OΙb χτύπος στο παράθυρο. Προφοονως ικΟΟπισως ,εΤχε φθασε; &ς α,ότ? με 'σκά-λσ;. Ό πα.πα.ς με την εξ,α.λλ'η παλλ ηικα.ριά. του, δεν κρο::τ~θ'lj()<Jε. πηγε καΙ &'ι'οιξε το παράθυρο, ρωτ.ωντα.ς:

«Ποι6ς εΊναι»; Πα.Ι ΚiOOθως 'το φι'i)ς 8:δειξιε 'το στόχο, μια. οφαϊρα φυ

τ'ε6θηκε στό μέτωπό του. Με τέτοιο τ'ρ6πιΟ σωριασθηκε νε%ρός, ΚJα.Ι 'μά-λιστα. α.πδ δ!μo~'δ!ε&:Όε;, δ ,ά;τρ6.μητος Πχ πα.-x.P6νΎjς. Ν'τροιπησε κείν,οος ΠιουσικέφΤ'Υ)κα.ν τΎj ,δολ'οιφοινΙα, κι' ιά.νάθ€lμια. σε

ooetvauI;

παl)

τ'~ν εκlΧνσN. Ό πρω1:0ς τοα

έiκ<εί IOCyώνα.,

τεύτηκε ()ΌΡΟ ,έτων, με

.. όν

δ Γιωργος

Κια.Ρ>α..χά.λιος,

γλότωσε ,εuτuχως 'Λ:~Ι ά,ποστρ7..

6οοθμό του ΆντιστιΡια.τ~γοu. Τώρα. 'εΤνα.ι Ι1ε lνικος Δι,ευθuν..Ύjς τη;

'Αe.ΡΟΟμU'iας. "Ας δώσοuμJε δμως

τώρια. τα. ,OUQ τΡια..γιΟύ'δι!Χ. ποίι γρOCφ'ΤΎ/iΚ.OOν για. τον ΠOΙΠIΧ

E,1'.JW

Ί..ρόνη, κα.Ιτοίις δυο οιότους Γιώργ'Φες. ΤΟ'! Για/ργο Θεοχ'α.ρΟΟοολ'Ο 'Κια.Ι χάλιο.

Ό πρ(\)τας ιεΤν,α.ι νιεrκp6ς.

Κι' δ ιδεύ'Όερος,

χ,α.Ι,ριεΤiΟΟΙ

γώ''!ωντου. τα. 1αΧ.Ιρνω ,ΟΟπο τη,νέφwεΡιaα. «Τριφυλία,»

δημοσιεόΤΥ]οοα.νστΟ φύλλο της

22,

'τ'Ύις

..ιο!)

τ' Άπρίλητιου

"'Cb'i

Γιωργο Κα.ρ:ι,

,εύτuχως, 'τούς ΚJOΨΠOίις

των &-

Άλέκου ΜούΤrOΙΟΌ, σπω ς π'ρωτο

1965.

ΕΈνα.ι α.Ότά.:

Δrο ΑΝΕΚΔΟΤΑ ΤΡ ArOr ΔΙΑ

'ror

ΚQΣ·ΊΆ ΚΑΛΑΝΤΖΗ

ΓΙΩΡΓΗ ΣΟΥ ΠΑΝΕ Τ' ΑΡΜΑΤΑ ΓιώΡΎ"fj,

000 π&ν,ε τ' OCιplμΙXΤ'ΙX,

σο!) πσ...ει τ' &ιΡμ'OL'τωλΙκι.

Σίψε κα.Ι τρΜα στα. 60υνά•

•AΎj'to;

γΙν,ε

καΙ δόε~.

299

Σ'τΎ)ν Χα

Αγ ιια. ΛένΎ/θρόν ΙΜε,

t στο

Νια.ο ,πολ φα..

τ'ην Παϋλιτσα, τη Γά,ρ~ι τσα, ~α.Ι τα. 'Πλια;τιΧ,'Ηα. Κιράτ,α..

Ν' dmrι:XΦouv -χ.ciνε τά. οσυνci, τΎι

γ~

λ,σ,ιμπιkJθ ΙiXJσέ

Τ'f'ιν.

ιιι

•• Σdι.ν

-ίjλιoς

Θεοχ'α.ρ6πουλε,

στον πόλ'εμο φα:ντ!iζεις, σα.ν γιος "00[1 ΔΙα. ζηλ,ευτό;;, τΎίς 'Ήρας πρωτοπαϊϋι. ιιι

"'* Ή ιΜξα. σέ σημιkJθιε.φε, κ' fι Άθψ~ ισέ θέλει ... κι' δ Κρόνος ,μα.ς σ' όρέχτηκε... 15πως fι γης τόν Ύjλιo ...

ΤΟ πσΙΎ/μ;α. τοϋτα, ,μπορεί να, πη κα.νεΙς, πώς ~φoρα. τ~ν γη,Οων».

του

νυν ιiντιστρα;τήγσυ Γ.

Κα.ραιχά-λιω,

φlJlλ[,α;ς, κα.Ι ποϋ εΤχε το 'σ'φα.Τ'Yj"(lεί,ο τουστό χα.Ιωνκoct "DOiJ Γιώιρ'γou

μέ ταν

' ΑλέΚQ

κες

κρό'Ό νιε,ρό,

άιρχηγ,οα

BourIIttm')

άΝΤiXJΡΤΙΚ~ δ-ράσι Μο «I1sιI)r: των ά.ν'Όtφτικων δμάJθωιν Τρι

Πλατανίω», Έλά-ϊ,ον δρος tli}v ά.ρ

ά-1':0 τΎ)ν Πocόλι"t iΟ1OC της

θε'Oχ,ocρ61Όou~οο,

lmJet't,cx,

ΟΟΠΟ

τΙς

μά-χ,ες 'roOU

xooOJoc')

στη Νιδϊτοα

Όλυιμπία.ς.

ΧΡΟΝΗ ΜΟΥ, ΠΑΠΑΧΡΟΝΗ ΜΟΥ Σdι.ν λά.6cφο. το ρά-σο σου, ηλωυ φα.~εια, χλαιμόθια.. Ήφα.Ιιστεια.λά-6α.

ψυχή

τρα.νεμ;οος Παπαχράνη.

.** 'Ο νους

σου,

μέγας

'ΧΙε,ρocυνός.

Τά. μ,χτια. ο'OU Το πετ,οιμα.

<Psr'yOOpL'OC, 000 σ oc ν θ ιioλ'iXJQ,aIOC,

ΟιΧ!θ'ε t ιi, κυlμα:τι,οιμSiνη. ιιι

•• ΨΎ)ν ΌλUi!Jiπία.σφίξ,ε

την,

"t'fj') ' ΑΡιχιοοθΙ,α. ζώ1στηιv.

Κα,Ι το ΜωιΡΙά. πuρ,πόλ,α, τον,

το κράζει fι Λευτιε.ριά. μα.ς.

••* Σά.ν

Πα,1J>λΟζ,

σά.ν

σα.ν Πα,'ίDlXφλέx~α.ς,

Κα.νιtρ"fjς

'Κ. ι'

Γρηγόριος,

Χρόν-η.

, Aλεξ6ιπouλoς,

τη Χιο 1Όού ~ocτ:α,υγciσa".

30(1

Όλυ:μmΙα.ς,

ποϋ ά.ντά.μιχ.

ποοποοaοομη ισκοτώθ'Υ]%ocν στο Βατο τωιv Πλα.τocνΙων, πΙνο:νΤ'Oriς σα.ν τΙς πέρβι κocΙ στη

Φτελιά

τη;

ΣφΙξε στό χέρι τό οοαλΗ,

ttN

'ΚJερa.uνό, τόν 1}λιο .••

Κι'

D,t

σιiJJπιyγεςτιης

Δευτl!ρια.ι;;,

τόν κόισ\JJO

~, άναιστ'ήοουν

•••

•

Χρόνη μου, Ποοπα.χρόνη μου, πoλEIμκx.p~ε ά.ν-φε ι ωμένε.

Βάλι ά&<λφr>u φυτιεύτ/Κιε, στό ot"ijeιO~ σοο με Μλο.

Κι' 'ά.ιMτ~ τότε

xoφ~υγη

σε κλα.Ιει ισOOv άbε:λφ'ή 000. Αύτά. γΙν~oιν έκιεί. Κι' αιίιτός ~τcmε δ Πα.-πoιχρόνΎjς, πou τον XιίpΎjIΚιε Ρα/σε δ MωΡΎjιiς,

xlcr.t'tbv

!bκλ«ψ!ε σά.ν

'JtIX-Llat

xcr.l

τόν κcr.μά.

του. ΚQΣΤΑΣ ΚΑΛΑΝΤΖΗΣ

Τα. περισσότερα 'δ ΟΟνtotγινώστηι;; «'Η Έιθνικη

(στ)

ας τά. dναζηrt'ήσrη;

arco

εργο του Κοισιμα 'Α~lτωνόΠΟ1jλοu:

ΆντΙlσιτιοοσις».

Έ π ι σ υ μ

6ά ν τ α

γ ε γ ο ν ό τ α,

&. π ο Χ ω Ρ ή σ εω ς κ η ς

ε ν

Γ ε Ρ μ α ν ω ν

'Ε λ λ ά, ο

μ έ Χ Ρ ι

(;

σ υ ν θ "ί

Β ά. Ρ κ ι ζ α ς.

9. Mετ~ τ~ν πτώσιν τ/ς Γερμα.νίας καΙ τ~ν χρησψοποίησιν &.τομικων βομ βων όπό των Άμερικαινων καιτ~ της 'Ιαπωνίας, πρ~γμα δπερ Επέοραισεν &.να

σταλτικως κατ~ της &.ποκ.ρυψοι> τά.σεως τοΟ Στάλιν, ν~ συνεχίση τον πόλεμον

κα.τ~ των σuμμά,χων του Δuτικων, Ινα κα.ταλά,βη δλην τ~ν Εύρώπην, οοτος δι~ ν~ κατέλθη είς Μεσόγειον μέσφ του Δuτικως των Στενών Δαρδανελλίων χώρου, ώθησε τοuς 'Έλληνας κoμμoυνιστ~ς ν~ επιοιώξωσι τ/ν επικράτησίν των

Έλλά,δι, οεδομένοι> δτι &πας δ λοιπος προμ.νησθεΙς χωρος

ουγκοσλαβία

(Βουλγαρία

S'i Γι

Άλ6ανία.) εΤχε περιπέσει είς τον κομμοuνισμ6ν.

ΟΙ κομμουνισταΙ εν Έλλά,δι, όλίγον πρό της &.ποχωρ1lσεως των Γερμανών εκ της χώρα.ς, (Όκτώβριος

1944) ,

ήσαν ώργανωμένοι πολιτικως εΙς τ~ς πό

λεις καΙ στρατιωτικώ; εΙς τ~ν δπα.ιθρον. Άλλ' εΙς &.μψότερα. τά μέρη ταϋτα σuνήντησαν τ~ν &ντίστα.σιν των Έθνικοψρόνων πολιτών, η ενόπλων τμημά,των. Ή &ντίστασις α-ϋτη, tcrxupoτipαo είς τ~ς πόλεις καΙ &σθενεστέρα είς τΎ(ί

ϋπαιθρον, οεν επέτρεψεν εΙς τοuς κoμμoυνιστ~ς ν~ καταλά,6ωσι την Πρωτεϋου σαν καΙ τ~ς Κ1)ριωτέρας πόλεις, ευθυς &μέσως &.πο της &.νενοχλ ήτοι> εκ μέρους

των &ποχωρήσεως των Γερμανων. Δι~ ν~ επιτύχοuν τ~ν κιχτά,ληψιν των Άθηνων έχρειάσθη ν~ ψέρουν τμή

ματά. των εκ των πλησιεστέρων περιφερετών της όπαΙΟρου. Άλλ~ τοϋτο οεν ήτα έπιτελικως τόσον ευκολον, έλλεΙΨει μέσων μετα.ψop~ς. 'Ως έκ τούτου, 1ι ένέρ

γειιi των oι~ τ/ν κα.τάληψιν των Άθηνων έγένετο τον Δεκέμβριον τοϋ

1944,

'1ίτοι, μετ~ δίμηνον καΙ πλέον &.πο τijς &.ποχωρήσεως των Γερμιχνων. Το οΙμΎΙ-

801

νΟΥ τοϋτο επέτρεψεν δπως μερ~κα. τμήματα τοϋ Έθν~κoσ Στρατοσ καταψθιΧσουν

εξ Αιγύπτου καί Ίταλlας μετα. Άγγλ~κών τοιούτων καί εκo~ώξoυν τα. είσ

ρεύσαντα εις Άθήνας κoμμoυν~στ~κα. τμήματα, κατόπ~ν σκληροσ αγώνος καΙ αφθόνου αίματοχυσΙας. "'Αν οί κoμμoυν~σταΙ, προδλέποντε; την αποχώρησι.ν τών

Γερμανών εν χράνφ, εΤχον προσυγκεντρώσει εις περ~oχην Άττ~κης μΖ

ρ~κάς oυνά,με~ς, θα. ~δύναντo, 60ηθούμενοι ύπο των εις τα.ς πόλε~ς Άθηνων και

IIειρα~ως δμοφρόνων, να καταλά,60υν αμαΧΎjτεί την Άρχήν, προ της αψΙξεω; Έλλην~κων και Άγγλ~κων ΔυνιΧμεωνεκ Μ. Άνατολης, δημ~oυργoσντες οϋτω τετελεσμένον γεγονός.

Τά έπ~σuμι6ά,ντα κατα. τον Δεκέμ6ριον

1944

εν Άθήνα.~ς καίαλλαχοσ τ'ης

ΈλλιΧοος τυγχιΧνουν γνωστά καΙ εόρέως εχουν rlναπτυχθη παρά τοϋ Τύπου χαί διαφόρων ~λλων συγγραφεων.

Έκείνο το δποίον οεν ~ουν"ήθ1Jν να ~ννoήσω είνα~:

Διατι, μετά τΎjν rlποτuχίαν των κομμουνιστων νά καταλά,6ουν τάς Ά·

Οήνας, δεν εγένετο έκμετά,λλευσ~ς τΎ)ς επ~τυχίας παρά της τότε Έλλην~κ'7ι;

Στραnωτ~κης ~γεσΙας,

~ τ ο ι:

Διατ] δεν ενΎjpγΤΙθΎj καταoίωξ~ς των ιΕν διαλύσει κoμμoυν~στων μέχρ~

δp~στ~κης εξουδετερώσεως τούτων, αλλ' αψέθΎjσαν έλεύθεpo~ δ~ώξεως, καΙ οδτως

~δυνΤΙθΎjσαν να μετα.60σν α.λλo~ oΤκo~, α.λλo~

(δ ογκος των μαΧΎjτων καί τG),I

πoλ~τ~κων καθOOηγΎjτων) εις Σερ6ίαν, rι Άλ6ανίαν μετσ.. τοϋ δυναμένου να με ταψερθη ύλικοσ των.

Κατά την αρχηγίαν μου εν τφ

Γ.Ε.Σ.,

χον Παπαθανασιαδην, (Διευθυντήν της Α1

εις συζΤΙτησιν με τον ΤαξΙαρ ΓΕΣ

ΈΠ~XειρΤΙσ€~ς)

, .παρι

σταμένου εις τάςέργασίας ΤΎ)ς συμφωνίας της ΒΑΡΚΙΖΑΣ, κατ' έρώΤΎjσίν μου, διατί α.ψησαν τ-ην εόκαφίαν της εκμεταλλεύσεως μετα την ~τταν τών

κoμμoυν~στων εν Άθήναις, μαΙ απΤΙνΤΎjσεν δτι: «ΤΟ εσκέψθΎjσαν, αλλα. οεν το ~θελεν ~ εν CEλλά,δ~ 'Aγγλ~κη Στρατ~ωτ~κη Δ~oίκησ~ς».

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΤΕΤΑΡΤΟΝ

Ο ΚΟΜ.ΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ ΆΠΟ ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΤΗΣ ΒΑΡΚΙΖΑΣ ΜΕΧΡΙ ΤΡΙΤΟΥ ΓΥΡΟΥ

(Μέσων (α)

Σ τ Ρ α τ ~ ω τ ~ κ η

ν ι σ τ ώ ν

&μέσως

1946)

κ α.. τ ά, σ τ α σ ι ς

μετα.

την

τ ώ ν

κ ο ι..ι ~ι ο

\)-

Bά,ρκ~ζαν

Ι ο. Μετα. την συνθΤΙΚΎjν της Bά,ρκ~ζας, εκ των ενόπλων κoμμoυν~στων:

'Άλλοι επα,νijλθον είς τιΖ χωρία των δοικως, παραδώσαντεξ , fι &'ποκρ,j

ψαντες τα. δπλ« των. Οδτοι ~σαν οΕ μη σ06αρως εκτεθειμένo~ εις έγκληματ~ κάς πρά,ξε~ς.

302

'Άλλοι παρέμεινα.ν εις Άθ~να.ς κυρίως, καΙ λοιπα.ς μεγα.λοπόλεις, κρυ

πτόμενοι, Οδτο; ~σαν οί εκτεθειμένοι κάιπως εγκληματικως κα1 οΙ πολιτοω] Κ(Χ θοΟηγηται. 'Άλλοι εμειναν εις τα.

OpELVu μέρη τής χώρας επικεφαλής μικροσυμμο,·

ριών προς συγκράτησιν τού πληθυσμου, εκΌιαστικώς, εις την κομμουνιστικην

ά.ντίληψιν. Οδτοι ~σαν οί κα,τά. την κα,τοχην «Καπετανέοι», κα,ι εχpησιμoπoι~ θησα,ν ΌραΜτερον ως ά.ρχηγοΙ «Κέντρων στρατολογία; κα,ι όργανώσεως κομμου νιστών ύπαιθροι».

'Άλλοι τέλος εισήλθον εις τcX όμορα

Βοuλγα,Ρία,ν)

, μεθ'

Κράτη,

(ΆλΌανίαν, Σερ6ίαν,

α.παντος τού πολεμικού ύλικού των.

Οδτοι, ά.νερχόμενοι εις τέσσαρες με πέντε χιλιάιοας, ά.πετελοσντο &πο στε λέχη τού ήττηθέντος κομμουνισΤΙΚΟύ στρατοϋ, ά.πο πολιτικους καθοδηγητάς, ά.πο τού; εγκλημαΤΙΚώς εκτεθειμένους, και τέλος ά.πο τού; μαλλον νεωτερουτ,

δεκτικοΙΙς στρατιωτικης μορφώσεως, ϊνα, μετα. ειοικγιν εις σχολεΤα μετεκπαι δευσιν, χρησιμοποιηθοσν εν καψψ, ώ; κατώτερα και ανώτερα στελέχη τοϋ

ενόπλου κομμουνιστικοσ στρατοϋ, κα.τα. τον επικείμενΟΥ «τρίτον γσρον».

(6)

Π ο λ ι τ ι Κ η μετά.

την

δ Ρ α σ ι ς

κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ω ν

ά. μ έ σ ω ς

Βάρκιζα.ν.

Ι. 1.. Πλείστοι εκ τών πολιτικων Άρχηγών του κομμουνισμου, παρέμειναν

εις τcXς θέσει; των, τόσον εν Άθ~ν~ις, δσον και εις τα.ς επαρχίας καΙέν~pγoυν, δπό τα. ομματα του Κρά.τους, τ/ν μυστικην πολιτικην όργά.νωσιν

τα. το κομμουνιστικον σύστημα. Διά. τών εφημερίδων των,

tij;

χώρας κα-

(<<Ριζοσπάιστης»),

και άλλων φιλικως προσκειμένων, διέχεον οχι μόνον δΟηγία.ς εις τους δμοφρο

νοσντας, ά.λλcX κα.ι παρουσϊαζον παν γεγονος ύπο μορψην τοιαότην, ωστε να. εl

ναι κομμουνιστικως εκμεταλλεόσιμο,ν. Φανερα. καΙ &προκά.λυπτα, συν τψ χρ6 νψ, ωμίλουν περί «τρίτου γύρου».

Ι. 2. Έκ των άνω φανερα. εξάιΥετα.ι, ΟΤΙ οΙ κομμουνιστα.Ι οδτε πρό, οδτε κατά, ουτε μετα. την Βά.ρκιζαν, εσκέφθησα,Υ σοΌαρά. νι:Χ νoμoταγ~σωσιν, αλλ'

ιΧπλώς εύρεθέντε; εν μαxητικ~ ά.Οuναμίq. κατα. τα, ΔεκεμΌριανά. νι:Χ καταλύσωσι το νόμιμον κοινωνΙΚΟΥ κ.αΙ πολιτικον καθεστώτ, ύπέγραψαν τΎjν συμφωνϊαν τής

Βά.ρκιζας Οιά. να. διασωθώσιν απο τ/ν τελείαν κατασΤΡαΡην και νι:Χ κερδΙσωσι χρόνον αναδιοργανώσεως κα.ι εκοηλώσεως νέας ΚiΧτι:Χ του Κράτους προ-οοτική;

ένόπλου ενεργείας. 'Ιδού, δΙiΧτί εrπομεν ανωτέρω δτι ~ μη εκμετάλλευσις εχ

μέρους των έθνικων Ουνά.μεων Τής Δεκεμσριανijς επιτυΧΙiΧς uπijρξε οι' ήμας, τού; ά.πόντας εκ τής ΠiΧτρίδOς καΙ εν δμηρίq. διατελούντα; εν Γερμανίq., γεγο νός στρα.τιωτικως ά.νεξ'ήγητον κα.Ι όλέθριον, ώς κα.Ι τα. μεταγενέστερα. άποτελέ

σματα εμψανως τοϋτο κατέΟειξαν.

303

(γ)

Σ τ Ρ α. τ ι ω τ ι κ ~

;

σ ι

~ κ π α. Ι ο ε υ σ ι ς

κ α. Ι

ό Ρ γ ιi ν ω

συμμοριτών

Α') Έκπα.ΙΟευσις στελεχών.

1.3.

<Η τα.κτικ~ έκπα.ΙΟευσις των κατωτέρων στελεχων κα.Ι δπλιτών εγένε.

το εις τ~ γείτονα. KpιiΤΎ) (κυρΙως εις Μποαλκες) . ΑδΤΎ) ~κολούθ1jσε τ~ς Ρωσι κάς τα.κτικάς μεθόδους κα.Ι ιx.ρχIΚς. Έν IΠIΚO''f,j περιπτώσει έτηροϋντο αποφεγ κλΙτως α! αρχα.Ι της τα.κτικης μάχ1jς:

uτ ω:

- <Η πλ1jροφορΙα. της 'EV1jpyEtto έγκαιΙρως.

&vεζ1jτεττο επιμελως καΙ πλήρως, η οε εκμετιiλλευσι;

<ο τα.κτικΟς αίψνιδιασμος ώργανοϋτο επιμελώς, κα.Ι έξεπέμπετο έπι

κα.ίρως.

<Η κύκλωσις της ΠΡο6λεπομέν1jς θέσεως

πανταχοϋ, Όπου α~

EV1jPYEIto

τακτικαΙ θέσεις των &ντιπιiλων επέτρεπαν τοϋτο. Δεδομένου δέ, δτι δεν ύπηρχε σταθερά γpα.μμΎj μιiΧ1jς καΙ δτι οΙ κομμουνισταΙ ε!χον τΎjν εδχέρειαν της έλευ θέρα.ς κινήσεως εν τφ εσωτερικφ της χώρας, η &νω ενέργεια. περκέρα.σις προσ6α.λομέν1jς τοποθεσΙας)

κα.τά το πλείστον

(κύκλωσις η {ι

~τo δυνατΎj είς (Χ1)

τοός.

<Η &πα.σχόλ1jσις των γειτονικών τμημάτων καΙ των δυναμένων ν~ προσ

τρέξωσιν εΙς qοήθει_αν τοιούτων, εντος _του τακτικοΟ χρόναυ της διεξαγωγης

της έπιθέσεώ; των, εμελετα.το καΙ έν1jργεΤτο απαραιτήτως. <Η oι~ ναρκών όπονόμευσις όλων των προς τ/ν προσδαλομένην τοπο

θεσϊαν αγουσων δδεόσεων, η καταστροφη γεφυρών κλπ., προς παρεμπόδισιν αποστολης καΙ επεμ6άσεως ενισχύσεων, ουδέποτε άπέλειπε,

σεως -

<Η oι~ πpoπα.γιiyOας κα.Ι ekλλων παντοίων μέσων

(όλtκOν διαφωτί

μεγά.φωνα κλπ.) κα.τά.ρριψις τοη ~θικoυ τών ΠΡοσ6λ1jθ1jσομένων

EV1jp-

γεϊτο &πα.ρεγκλΙτως.

Αε μέθοδοι μιiχης, τόσον εν τ~ τιχκτικ~ του Πεζικοϋ, δσον καΙ εν τ~ί

τα.κτικ~ της συνεργιχσΙα.ς δπλων, Ύίσα.ν α.Ε χρησιμοποιοόμενα.ι όπό τών συγχρό νων στρατών, &λλα. έπεγδεδυμέναι με την ρωσικην χροιά-ν, Ύ] χα.ρα.κτηρα.*.

Β') "Ανωτέρα Στρατιωτική εκπαΙδευσις κιχι Έπιτελικη τοιαϋτη,

1.4. 'Ανωτέρα στρα.τιωτικ~ εκπαΙδευσις καΙ τοιαύτη 'Αξιωματικών 'Επι τελείου φα.Ινετα.ι δ-η nα.6ε χώραν είς ώρισμένιχς χpoνικ~ς περιόδους, aλλ~ έλ-

* ΔιιΣ 'τούι: έγ,κρίν,eι

«IΠeρΙ

,στιρa.ΤLωΤL,ΚΟUΙ: ώvια.Υνώ,σtlocι: Υινω.ρΙGε:τα.ι δτι , &ι: &'PXYjyb,

'τΎjν δ'Yjl~σσί'wσι"J

τor.κτuκης

ΨΙ:XΙρlj.llαν/ένιoc\;

μιε;λέ'τη~

τou

'Όo!J qΝ1)~tta:!t!ολέι,.ooιu».

Τ'OOΚΤ~iΚιΣ;;

'μιεθόδοο\;

Άντιlσuν'Vcx;γlμιor;τdιΡ~ΟU

τΟ'!)

'OOU

Γ.Ε.:Σ.,

Πυροοοιλι:κοσ

Ή ιμ.e;NΘ-tη ιιdίτη e:ν.θ'6'tίεt, ε~

eIxoc

ΝΑΤΣΙΝΑ

λlΘlt'tφε9ιε(q.,

'tα.ς Ζ

δ%δ τω.ν ΧJΟΙμJμιOUΝLlστοοulμιμιορtτωv.

304 '--

λείψει προσψερομένου δια τoιαόΤΎJν έκπαΙδευσιν προσωπυωϋ, ~xω τ~ν ~oέαν δτ:

πoΛU δλΙΥοιέςεπαιδευθησαν επιτυχως.

KC1-tιX κανόνα, αϊ μεν άνώτεραι διοικήσεις ένησκουντο υπο των εόοοκι

μησά.ντων άλλοτε ααπεταγέων, (Βιχψειά.δης

ΚΙΧΡΙΧΥεώΡΥης

Διιχμαντης

Στέφο; κλπ.) , τ~ν οε έπιτελικ~ν όπηρεσΙιχν ένήσκουν, κιχτα πασιχν πιθανότητα, ολΙΥΟΙ 'Έλληνες ΆςιωμιχτικοΙ, ενισχυμένοι προψιχν6)ς υπο κιχταλλήλων τοιού των εκ των δμόρων χωρών κα.Ι κυρΙως εκ Ρωσϊατ. "ΑΠΙΧΥτες οί τελευταία οδ

τοι εψερον Έλληνικα ψευΟώνυμιχ,. εγνώριζον εν μέρει τ~ν 'Ελληνικήν, άπέκρυ πτον επψελως τ~ν εθνικ~ν των προέλευσιν, μ~ εκτιθέμενοι εΙς μιΧχας, η .επι κινδύνους έπtχεφ~σεις, άλλα εΡΥαζόμενοι εΙς τ~ παραμεθόρια καΙ άσψιχλη

Στρατηγεία των ΜεγιΧλων ΜονιΧοων των συμμοριτων. E~ς τ~ν πεπαίθησιν ταύτην άγεταΙ τιτ; λαμΌιΧνων υπ' οψιν, ΟΤΙ οεν ήτο δυ νατόν, δ τοιαότης εκτάσεως &ντα.ρτοπόλεμος, να δργανωθη καΙ να οιευθυνθ'η

&πο τούς &Υραμμάτους στρατιωτικώ; Βαψειάοην, ΚαΡΙΧΥεώΡΥην κλπ. καΙ ν~ έςασψαλισθ1j επιτελικως άπο τούς nα.χΙστους μονίμους Άξιωματικούς του Έλ ληνικου στρατοϋ, οΙτινες εΙχον προσχωρήσει καΙ ευρΙσκοντο εις τούς μα.χητι χους χομμουΥιστά.ς, διάτι &παντες οί τελευταίοι οοτοι καΙ α.πεφοι ήσαν καΙ ά νεπαρχώς κατηρτισμένοι.

ΑΙ τακτιαα] μά.χαι δια τ~ν κατά.ληψιν τοποθεσιών η πόλεων, καΙ ή όρ γάνωσ«; των τοποθεσιών ΒΙΤΣΙ καΙ ΓΡΑΜΜΟΣ μαρτυρουν τ~ν δπαρξιν olι

μόνον επιτελικών ξένων &ςιωματικων, άλλα καΙ τεχνικών τοιούτων. Έν-σuμπερά.σματι, σuνιXγoμεν δτι δ &νταρτοπόλεμος οιηυθόνετο καΙ διε

ξ11Υετο ύπδ Ρώσων χαΙ άλλων ξένων ΆξιωματιΚών, έπ" δν6ματι τών προμνη

σθεντων &.ρχηγων εις δ.τι αοψορα τ~ν &.νωτέραν διεύθυνσιν καΙ τήν επιτελικrJV

οιεξαγωγήν του, τήν οε τακτικ~ν έχτέλεσιν &νελιΧμΌανον εψεδρα, η ενεργ&'

Έλληνικ~ στελέχη τών κομμουνιστών. Γ')

Όργάνωσις καΙ σύνθεσιτ συμμοριαΚών ΜονιΧΟων.

J. ts. Ή &ρχικ~ δργάνωσις τών Μονάδων τοϋ έσωτερυωϋ καΙ ή σύνθεσι; α.ότών ήτο άνώμα.λος, &.λλ~ πάντοτε πρ6σψορος πρός τάς τοπικάς συyθ~κας.

Στ~ν &ρχ~ αϊ μικρα.Ι μονάδες παρουσιάζοντα,ι υπό τήν μορψΥ/ν «ΚΑΠΕΤΑΝΑ ΤΩΝ», OΎJλαoή &.ριθμός τις συμμοριτών α.λλοτε μέγας,. άλλοτε μιχρος υπό ενα &ρχηγδν «καπετά.νιον» καΙ με gνα. «πολιτικον κιχθaδηγητήν».

Βραδϋτερον, κιχΙ έψ' δσον προοδευτικά είσ~ρχoντo στελέχη, είτε εχ τοθ εσωτερικου, είτε εκ του εξωτερικοσ, στριχτιωτικώς μορψωμένα, τα «καπετανά

τα» μετεμορφοϋντο εις λόχους καΙ ταγματ«. Αϊ είσερχόμεναι εκ των δμόρων

Κρατών δυνάμεις (Άλ6α,νΙα

Σερ6Ια

Βουλγαρία]

ήσαν στρατιωτικώ;

ώργανωμέναι καΙ εζικνοηντο μέχρι Ταξιαρχίας XIΧL 6ραOUτερον, εΙς ρουμελ'Υ]ν

Γράμμον

Βίτσι, α/ργανώθησαν εΙς ΜεραρχΙας των δύο Τι τ'ριων Ταξιαρ··

χιων.

Άνεξαpτ~τως τ1jς, ώς &νω, 8ιιχγριχψομέψης δργιχνώσεως όπ1jρχον κιχΙ εΙ-

305 20.

Γ.

κ.ΟΣ:ΜΑ:

ΕΛΛΗΝΙκ.οι

ΠΟ.Λ:ΕΜΟΙ

οικα1 εΙς λόχου; καΙ τά-γματα μονά-δες, χρησιμοποιοόμεναι δι' επιθετικ~ς τα κηκας κροόσεις.

Ι)

Ίλικον

J. 6.

πολέμου

<Qς κατεοεΙχθη εκ του &λωθέντος όλικοσ προ καΙ μετα τας επιχε~~

ρ~σεις Γρά-μμου

Βίτσι του

1949,

το χρησιμοποιηθεν όπο των σuμμΟΡιτG)ν

όλΙΚΟΥ πολέμου &ν~κεν:

ΕΙς όλικόν, το δποΤον, κατα τ~ν διά.ρκειαν της κατoχ~ς, ε!χεν είσαχθ~

εκ του έξωτερικοσ οια τοϋ &έρος, η άλλως πως. ΕΙς Γερμανικον όλικον &λωθεν κατα Τ~Y κατoχ~ν, η εΙσαχθεν μεταγε

νεστέρως.

ΕΙς Βουλγαρικον όλικόν.

Εις Ρωσυων όλικόν, καθαρως ρωσικης κατασκευΎ]ς· καΙ ίδΙως τοϋτο

&πετελεΤτο ά.πο τα νεώτερα μέσα μάχης.

ΔεΙγματα δλω» των ώς άνω μέσων, καΙ ΤΎ]ς προελεϋσεώτ των, ύπαρχουσιν

εΙς τ~ν όπό του Γ.Ε.Σ. δργα.νωθετσαν καΙ εκτεθεΤσαν, εΙς διαφόρους πόλεις, πο λεμικ~ν lκθεσιν καΙ εΙς τας ά.πoθ~κας όλικου πολέμου τοσ Έλληνικοσ στρατού. T~ εκ των δμόρων Κρατών εισαγόμενα όλικα μετεφέροντο :

Δι' εφοδιοπομπων εκ των δμόρων Κρατών.

Αδται ~κoλoύθoυν:

(1)

τας όρεινας δια6άσεις τής Πίνδου

Άγράφων καΙ εκείθεν προω

θοϋντο πeος τας ορεινας πε~ιoχας τΎ]ς Γκιώνας

Παρνασσοϋ

Οίτης

'Όθρυος, οια να οιανεμηθώσιν εις 'τας έκε! δρώσας μονά-δα.ς των, η να ά.χθώσΙΥ εις τα παράλια προς διεκπερα.ΙωσΙν των, εΙς Πελοπόννησον, η ά.λλαχοσ.

(2)

τας όρεινας διαβά-σεις τοϋ KαLμακτσαλαν

θησιν εις περιοχας Βερμίου

(3)

Παϊκου δια την προώ

Παϊκου.

τας όρεινας δια6άσεις Μπέλλες

Κροϋσια

Κερδόλλια, δια τη\!

προώθησΙν των εΙς Kεντρικ~ν ΜακεδονΙαν καΙ Χαλκιδικ'ήν.

(4)

τας όρεινας Οια.6άσεις τοι} Μποζνταγ

ΜενοικΙου

Παγγαίου

δια τον έφοΟια.σμΟν Τής ΆνατολικΎ]ς Μα.κεΟονΙας.

(5)

Μέρος τής ΆνατολΙΚΎ]ς ΜακεοονΙας καΙ Θράκης έψωδιά-ζοντο

ά.π'

εόθεΙας -έκ ΒουλγαρΙας οιιΧ τfjς παρα.μεθορΙου.

ΈπΙσης ένηργ'ήθη μεταψορα όλικοσ δι~ &εροπλάνων καΙ πλωτών μέ

σων εΙς Πελοπόννησον εξ Άλ6ανΙας κατ' επανά-λrιφιν, ώς κατέδειξεν rι 6όθι

σις ο!νζινοπλοΙου εΙς τον κόλπον τοσ ΦωκιαΥοσ καΙ rι ά.νάκρισις διαφόρων ά.ρ

χηΥών σuμμoριών Πελοποννήσου. Π)

Δ ι α τ Ρ ο φ Ύι

καΙ

ν Ου σ t ς

:ι. '7. Ή oια-τρoφrι έν"f)ργεΤτο κυρίως εκ του τόπου οι' ά.ρπα-γων καΙ βιαΙας

εισφοράς. Έκ των δμόρων Κρατων ελά-χιστα

eLo"f)

ενOUσεως εισ'ήρχοντο καΙ ι

τοϋτο &.φ' ένός, διότι καΙ ταϋτα έστεροϋντο τοιούτων, καΙ &.φ' έτέρσυ -ηθελον,

306

oι~ της &ρπα,γης τροψΙμων, σψα,γΙων, οΙκια,κων εΙδων κλπ. ν~ έξα,να,γκ~σωσι

τους χωρικους ν~ προσχωρήσωσιν εΙς τα.ς ϊδέα,ς των. <Η ενδυσις ~τo ποικιλΥ]. Στολη χα,κΙ, Οια. τα. στραττωτικώ; ώργανωμένα

τμ~μα,τα" προψα,νως χορηγηθείσα, όπό των Ρώσων κα,Ι δμόρων Κρα,των, κα,Ι ι διωτικός ίμα,τισμός, ποικίλ1jς μορψης, προερχόμενος έκ της &ρπιιγης δι~ τα. σ.ντα,ρτικως ώργα,νωμένα, τμ~μα,τα,.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΠΕΜΠΤΟΝ

ΔΥΝΑΜΙΣ ΚΑΙ ΜΑΧΗΤΙΚΑΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΥΜΜΟΡΙΤΩΝ.

ΔΗΜΙΟΥΡΓΗθΕΙΣΑ ΕΚ ΤΟΥΤΩΝ ΟΧΛΗΡΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ Ι)

Δ ύ ν α, μ ι ς

κ α- Ι

μ α, χ

Κ α, Ι

έ κ Ο Υ] λ ώ σ ε

Α] μα,Χ1jτtκα,Ι έΚΟ1jλώσεις των συμμοριτων ηρξα,ντο &.πο τοα 20υ

&ξα,μήνου τοα

1946 ,έπ1 των δρεινων συγΚΡOΤ1}μ~των τΎjς Στερεαις κα-Ι της πα

ρι:ψεθορΙου χώρα,ς.

Έν Πελοποννήσφ, ηρξα,ντο 6ρα,δότερον. Κατ' &.ρχ~ς α,οτα,ι περιεστρέφοντο:

ΕΙς &pπα,γ~ν ύλικοσ. ΕΙς 6ια,Ια,ν στρατολογία».

Σίιν τ1,) εΙσόοφ δμως των κομμουνιστικων δυνά.μεων εκ του εξωτερικου καλ συν τ1,) α,όξήσει, δι~ 6ια,Ια,ς στρα.τολογΙα.ς εν τφ έσωτερικφ των εΙς τό έσω

τερικόν όπα,ρχουσων τοιούτων,

1jδξ~θησα,ν κα.Ι α,ί έπιθετικα,Ι εΚΟ1jλώσεις των

~.oμμμoυνιστων εΙς 3λ1jν την χώρα,ν.

Ι Β. Κατωτέρω πα,ρέχομεν &'θροιστικα.

atotxelrz

xrzt σρrzσΤYjριόΤYjτος των κομμουνιστοσυμμοριτων τέλους του

της μα,Χ'Υ)τικής oυν~μεως

&'πό μέσων τοα

1946

μέχρι

1949.

ll~vtrz ταϋτα θ~ μαι; !πιτρέφωσι ν~ συνα,Ύ~Ύωμεν συμπεράσματ«, έπιοε 6rztouYtIΧ, τά. a,νω:

(1)

Κα,θα,ρ<i,

a,veu

τών ένοια,μέσων &.πωλειων, Οόνα.μις των κομμουνιστων

εΙς δλψ; τ~ν χώρα.ν:

1946

'Iα.νoυ~ριoς

Δεκέμ6ριος

2.700 9.285 10.820 20.350

1948

Ία,νοuιχρtος

22.350

Δεκέμ6ριος

25.000

ΊΙΧΥουιΧριος

23.900

1947

1949 »

'Ια,νουά.ριος

Δεκέμ6ριος

815

(Μετα.

πτωσιν ΒΙτσι-Γρά.μμου)

307

ΆYεξα.ρτ~τως του α.νω είσηλθον εκ τοσ έξωτερικου:

'ΈτοςΊ948 'Έτος

(2)

6.000 4.715

1949

ΝεκροΙ συμμορίται εlς δλην την χώραν: 'Έτος

'Έτος 'Έτος 'Έτος

1946 1947 1948 1949

599 6.977 16.662 11.946 Σύνολον

(3)

36.184

Συλλψρθέντες: 'Έτος 'Έ τος

'Έτος 'Έτος

350 5.260 10.667 8.681

1946 1947 1948 1949 Σύνολον

. Γενικον

24.958

σύνολον ψονευθέντων-παραδοθέντων-συλληψθέντωΥ

78.302

Περ] τρα.υματιών δεν οιαθέτομεν στοιχεϊα, διότι οδτοι διεκομΙζοντο εις τ~ς δμόρους χώρας, ~ &ΥοσηλεόΟΥΤΟ εΙς - πρόχειρα &πόκρυψα θεραπευτήρια,

εντος τών έλεΥχομένων ύπ" αυτών περιοχών. ΣυΥ"ήθως οοτοι έφονεύοντο, εις περίπτωσιν &δυνοψΙα.ς διακομΙσεως, ~να. μη περιπεσωσιν εΙς χείρας των «ψασιστικών» στρατευμάτων, ώς ίσχυρΙζοντο, &λ

λ~ κυρΙως, δι~ ν~

α..ρυώμεθα

πλ ηροψορΙας

περ]

αυτών ιεκ της εξετάσει(ις

των.

Πρός α..ναπλ~ρωσιν τών α.νω α..πωλειών των, οΕ συμμορϊτα.ι εστρατολ6Υη σαν, 6ιαΙως ~ οίκειοθελώς, έκτος εκείνων, o~τινες εστάλησαν εκ του ιεξωτερt

κοσ, καΙ οϊτινες συμπεριλαμ6άνονται είς την ορώσαν Ούναμιν, τον κάτωθι &ρι

θμον &νδρών (ε.κτΟς τών γυναικών) 'Έτος 'Έτος 'Έτος 'Έτος

1946 1947 1948 1949

10.100 27.840 34.449 6.006

Δρώσα εν Έλλάοι OUναμις Οια.ρΚώς:

25.000 - 30.000 Σύνολον

308

103.395-108.396

'Άν Εκ τούτων ιiψαφέσωμεν τ~ς ιiπω'λεΙας των 6λέπομεΥ δτι ~ οόΥαμις τών συμμοριτών ΕκραΤΕίτο περίπου σταθερά περί τ~ς Εισαχθέντες εΙς δίκην,

(5)

ιiθωωθέντες,

25.000-30.000.

καταοικασθέντες

καΙ έκτελε

σθέντετ, είτε ώς συλλ ηφθέντες συμμορϊται, εϊτε ώς ιδιώται κομμουνισταΙ,

ηθ~σαντες ποικιλοτρόπως τον κομμουνισμον &πο Ψηφίσματος) μέχρι

18 'Ιουνίου (ΔημοσίευσΙζ Γ'

31) 10) 49:

(α)

Δικασθέντες υπο Στρατοδικείων

(6)

ΚαταδΙ και εις θάΝατον

(Ι')

Καταδίκαι εΙς ψυ'λακ~ν

16.771

(ο)

'Αθωωθέντες

25.336

(ε)

"Υπόδικοι

(στ)

47.458 5.543

5.380

Έκτελεσθέντες

Άπό

7) 10) 49

60"

3.037

μέχρι 30 Μαρτίου 1951, δτε εξηλθον της ενεΡl,οσ ύπηρε

σίας, οΟδεις έξετελέσθη.

(6)

Δραστηριότης:

ΊΙ δραστηριότης τών κομμουΥιστοσυμμοριτών περιλαμδανε«: (α) 'Εκτελέσει; ιδιωτών. Έξετελέσθησαν:

ΊΌ »

» »

1946 1947 1948 1949

896 1.269 740 118 Σ ό ν ο λ ο ν

('0) .Τ

3.023

Έπιθέσεις καιτα. στρατιωτικών Τμημά.των:

ο t α. σ τ α t ΤΟ

» » »

,έ ν η Ρ Ι' ~ θ η σ α ν :

1946 1947 1948 1949

163 339 706 205 Σ ό ν ο λ ο ν

1.413 309

(γ) Έπιθέσεις κ~τ~ χωρΙων, Τι πόλεων: Τ (Ι ι α σ τ ~ ι Το

» »

έ νrι Ρ γ ~ θ rι σ α ν

1946 1947 1948 1949

117 482 958 278 Σ ύ ν ο λ ο ν

1.835

(ο) Λεrιλ~τrιθέντ~ χωρία Έ λ ε 'Υ) λ α τ rι θ 'Υ) σ α ν: Το » »

1946 1947 1948 1949

670 2.681 2.415 1.151 6.923

Σ ύ ν (Ι λ ο ν (ε) Άνrι.τΙνrι.ξ~ς σ~O'Y)poopoμ~κων γprι.μμών κrι.Ι γεψuρων: 'Έτη

ΣLa. Γραμμα]

1946 1947 1948 1949

5 110 207 121 443

Σύνολον

'Οδ. γέφυραL

11 114 202 67 394

28 135 217 53 433

11 120 273 90 494

'Έτη

1946 1947 1948 1949

158 561 211 934

Σύνολον

(ζ) Nαpκςιθετ~σεις:

, Ανευρεθεϊσαι

Έκραγείσα:L

1946

1947

418

18 299

1949

6.125

1040

1949

5.146 11.713

1032 2389

Σύνολον

310 , \....

ΙΙ)

Δ τι 11τ

Ο υ Ρ Ύ τι θ ε τ σ ~

ο ρ α σ τ η Ρ ι

6τ

ό Χ λ η Ρ

η τ ο ς

τ ώ ν

& κ ~ τ r! σ τ ~ σ

t ~

έ κ

κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ο σ υ μ

μ ο' Ρ t Τ ω ν",

(~) Συμμoρι6πλΎJΚΤOΙ.

20. Ή 6ι~Ι~ στρατολογία, ~ εκτέλεσις Ιδιωτών, δ ψόνος ιοιωτών έκ ν~p κών, ~E έπιθέσε«; κ~τα χωρίων, ~ λεηλασία χωρίων, μ~ζΙ με την &ρπ~γην παι οΙων εOΎJ11-ΙOόργΎJσε μίαν ά.κατά.σχετον ψυγην τών κ~τoίκων τών χωρίων κ~Ι κωμοπόλεων προς τας πόλεις, η εορας στρατιωτικών τμημάτων, οια να &.σψα

λισθώσιν :εκ τών 6ι~ιoτήτων τών κομμουνιστοσυμμοριτων. ΟΕ πρόσψυγες οδ τοι , η κοινώς κ~λOόμενoι «συμμοριόπληκτοι», ά.νήρχοντο

εις xιλιά.δ~ς πλέον κτων &.πoτελoσσ~ι τα

τών έξακοσίων.

4) 5

Αϊ χιλιάδες

Ot'

δλην την χώρα,ν

αδτ~ι τών συμμοριοπλή

κ~Ι περισσότερον τών κ~τoΙκων της παραμεθορίου

κα.Ι των έλεγχομένων όπο τών κομμουνιστοσυμμοριτών όρε ινών περιοχών, μαρ τυροϋσιν δτι δ κόσμος της ύπαϊθρου δεν ~τo φίλος τών κομμουνιστών, ά.λλα επί στευεν εις την ά.θά.νατον <Ελλά.δα, όπερ της δποίας το πάν έθυσίασεν 1 μηδε τών έστιών του εξ~tρOυμένων.

Το ετερον

1) 5 τών κατοίκων της ύπαίθρου, ~ ~μόνετo αδτοδιοργ~νωθέ'J,

δι' έλαχίστων μέσων, &τινα παρέσχον ~δτoΤς αί κρατικα] καΙ στρατιωτικα] ιiρχαΙ, η προσεπσιεϊτο τον κομμουνιστην δια ν' ιiπoφόγη τας διώξεις κ~Ι κακώ

σεις. Μεταξύ των τελευταίων τούτων πρέπει να συμπεριλΎJψθώσι κ~Ι οΕ τουρ κοι της παραμεθορίου περιοχης της Θρά.κης.

(6) 2

Δι~κoπη συγκοινωνιών.

Ι. Αϊ σιδηροδρομικαΙ κ~Ι δδικ~Ι συγκοινωνίαι οιεκόπησαν προοδευτι

κώς έψ' δλΎJς της χώρας, λόγφ τών κ~ταστρoψών όπο τών συμμοριτών, επί τών τεχνικών εργων, της ύπονομεύσεω; τών δδών υπο ναρκών καΙ της ενόπλo~) προσβολης τών κινουμένων ,έπ' ~δτων συρμών η όχημά.των. <Qς εκ τούτου δέν έλειτούργουν παρα αϊ ά.εροπορικαΙ κ~Ι θαλώσσιαι συγεοινωνίαι, &.νεπαρκεΤς γχ έςυπrιpετήσωσι την χώραν κα.Ι μά.λιστα το έσωτερυών αύτης.

τα ιiστικα κέντρα ιiπώλεσ~ν την επαφήν των με την δπ~ιθρoν κα.Ι μόνον επι ενίων ά.ΡΤΎJρΙών εκινουντο όπο συνooεί~ν στρατοϋ δoικ~ί φά.λαγγες Ιδιωτι

κών όχημά.των, η σΙOΎJρooρoμικών συρμών.

(γ) Κατά.πτωσις ~θικoσ. 22~. Το ~θικόν τοσ λ~oσ οι&. τών επιθέσεων τών κομμουνιστοσυμμοριτω'γ χατα χωρίων καΙ πόλεων ηρχισε να μειοϋται, τα δε στρατιωτικά τμήματα έτή

ρουν, εν τ~ γενικ~ εκψρά.σει, παθΎJτικην στά.σιν, πεpιopιζ6μεν~ OΎJλαδη ν' (lποκρούσωσι τας έχθρικαςέπιθέσεις, χωρtς να έπιζητωσι ταϋτα , καλως πληρο

ψoρrιμένα, την lεπιθετικην κατα τών συμμοριτών ένέργει~ν.

311

(ο) Κύριαι στρατιωτικα] ενέργειαι Έθνικών Ουνά.μεων.

226.

"Αν εξαψέσωμ,εν:

τας εκκαθαριστικας ενεργείας εlς Ροϋμελ ην

μ,ερ~κG)ς καΙ οι' ελάχιστον χρόνον)

την επιθετικην ενέργειιχν κιχτά Γραμμου το

(μ~ έπιτυχοϋσα; παρά

1948

έπιτυχοϋσαν τα

κτικώς, &λλ& με μεγάλην φθορά.ν, αποτυχουσαν οε στριxτηγ~κως, οιότι δ εχθρός οϋτε εξουοετερώθη όλοκληρωτικά, οϋτε απωθήθη &νεπιστρεπτεΙ προς τα. Βμορα.

κριiτη, αλλ' εόθυς αμέσως έδραιώθη εις γειτονικην τοποθεσϊαν

_.-

(το Bίτσ~)

τας ,έκκαθαριστικάς επιχειρήσεις εν Πελοποννήσφ κατσ. το

1948,.

. μ~

καλά πρωταρχικα αποτελέσματα.

Ώρ~σμένα αλλ α επιθετικ& εγχειρήματα. εις o~άψopα σημεία της xιJ)

ρας, μη εξυπηρετοσντα την στρατηγικην επιoίωξ~ν, άλλ' &'πλώς επιτυγχάνοντα

μ~α,ν τοπικην ανακουφισιν.

Πανταχοθ, άλλαχου της χιίψας, δπου δέν υπηρχον σο6αρα στρατιωτικά

ηι.:ΥΊμα.τα, την πρωτοδουλίαν της ,ενεργείας είχον οί κoμμoυν~στoσυμμoρΤται κα.t εκανόν~ζoν, κατα. την έπιθυμίαν των, τάς κατά πόλεων, χωρίων καΙ μεμονωμέ

νων στρατιωτικών τμημά.των έπιθέσε«; των. Αε έπ~θέσεις καΙ αΙ καταλήΨε~ς, εστω καΙ οι' δλίγον χρόνον, των πόλεων Έδέσσης, Ναούσης,. Καροίτσης καΙ Καρπενησίου, απέδωσαν εlς. τους συμμορίτας οχι μόνον τ'ην εξουδετέρωσιν σο

οαρων τμημιiτων του ΈθνικοΟ στρατοϋ, σχι μόνον την μείωσ~ν του ,ήθικου των Έθνικ6nι ενόπλων Ουνά.μεων, άλλα κα1 μεγιiλ ην α.πόδοσιν εις στρατολογία» κιχι λείαν της συστημ,ατικης και ιεπιμελΎjμένης λεηλασίας. Άποψεύγομεν νά κιΧμωμεν λεπτομερη τακτ~κΎ)y κριτικΎ)ν επι εχιΧστου τ6)'1

ατυχημιiτων τούτων, διότι έκψεύγει του σκοποσ της παρούσης. Παντωτ, γνω ρίζομεν δτι o~εξηxθησ!Χν α.v!Χκρίσε~ς επι έκιiστης περιπτώσεω; καΙ κατελογί σθησαν ευθυναι. ΙΙΙ)

Α ί τ ι Ο ι

Τ η ς

ο η μ ι ο υ Ρ γ η θ ε ί σ η ς

χ!χ Τ α σ τ ά.

σεως

Έν γεΥικαίς γραμματς, άιποδίοομεν την δημιoυpγηθεΤσcι,y riθλίαν οια το

Kpιiτoς κατάστασιν εΙς το ξεχαρΟιΧλωμα,. δπερ όψίστατο, εις δλας τας έΚΟηλUJ σειτ, ή Κρατικη μηχαvη. Παντω; αί κυριώτεραι αίτίαι ήσαν: (α)

23.

Πολιτικη

Ήγεσία

Ή πολιτικ-η r;γεσία., &"ντ1 να. κuΌερν-ήa'Υ) δι' ένό~ δπ~uQό'iΟU πολ.ιτικοσ

κόμματος, εθεσεν εις εψαρμογ..ην το σύστημα της o~ακυ6εpνησεως της χιί>ρα:ς

OtCx. τοϋ συνασπισμοϋ δλων των κομμιΧτων. 'Έκαστον κ6μμα κατελάμ6ανεν &.

312

να.λογον αριθμόν "ΥπουΡΥεΙων, ατινα, καΙ διηύθυνε

(κυριολεκτικως εξεμεταλ

λεϋετο κομματικως) προγρα.μματος, εξ

, δί.νευ σοντονισμοϋ πρός τα. δί.λλα "Υπουργεία, δί.νευ γενικοΊ 00 να. απορρέωσιν τα. εΙδικα. (κα,τα. Τπουργείον) τοιαύτα.

"(Ιλαι α.ι πράξεις των 'fπουργεΙων

οιε(ποντο κα,Ι εμόριζΟΥ κομματισμόν. ΊΙ

επέμ,οα,σις των αρχηγών τών κομμάτων εις τα. τοσ στρατού ήτο σκανδαλώδης.

"Εκαστο; επεζ ήτει να. προσεταιρισθή τους μάλλον δυναμι κους στρατηγού; κα.Ι

"ΑΙ: Ι'Η" ανωτέρου; ~ιωματικoυς. κσυετο

λ' ναεγεται

~ 'ο' ~ στρατηγ ό uημοσιq.:« ταοε

η αΝώτερος Άξιωμα..τικ6ς" είναι φίλος του τάδε πολιτυωϋ». Οϋτιο, μετα,ξυ στρατιωτικών κcι.Ι πολιτικG')ν έλα.μΌανε χώρα μία.., α.νευ προ

ηγουμένου, αθέμιτος συνα..λλαγή, τών πολιτικών έπιζητούντων να. τοποθετήσω σιν &πt των ηγετικών θέσεων τους ιδικούς των, των οε στρατιωτικών να έκ·

Οά.λωσι τδν κατέχοντα ανωτέραν θέσιν συνάδελφόν των.

(6)

σ τ Ρ α τ ι ω τ Ι.κ η

ή γ ε σ Ι α

~4 .. "Η στΡατιωτι κη ηγεσΙα" α.ντΙ να. είναι ενιαΙcι;, (μoνcι;oική), ήτο πολυ σχιδής, εις τρόπον r!>στε να. μη δύναται τις να. διcι;κρίνη ποίος ottJJXEt κα,Ι ποίο;

~τo δ ύπεϋθυνοτ,

τπηρχεν εν Γενικδν Έπιτελείον Στρατοϋ, δπερ εμερίμνα., προπαρασκευα

στικώς δια. τα. τοϋ Στρατοσ, &λ).α.οεν ψο;{νεται δ Άρχηγός του να διηύθυνε

τό σύνολον τών Έπιχεφήσεων,6ά.σει ενός σχεδίου ύπ' αύτοϋ συλληφθέντο;

καΙ εκτελουμένου υπό τγιν προσωπικήν του επίΌλεψιν, εις δ.τι αφορά τον συν τονισμδν καΙ την επέμβασιν κατα. την- διεξαγωγήν του. Οι αρχηγοΙ τοϋ Γεν. 'Επιτελείου άντικαθίσταντο εις βραχέα χρονικα διαστήρ:α.τα,·καΙ πρίν αχθη εις πέρας πάν δ.τι κατα την &.ρχηγίαν των, ενδεχομένως, είχον άποφασίσει. 'l[ α.λλαγη ήτο απόρροια, λών, η

"CG'»)!

η άπαιτήσεω;

Κυιοερνήσεων

τών

αρχηγιον

τών

ξένων

κατα. τα,ς oιαCΡόpoυς μεταμορψι()σεις

αποστο

τών Κυοερντ]

σεων. Πάντοτε εύρϊσκετο είιχερώς δ διά.δοχος, καΙ συνήθως ήτο ,εκείνος, δστι; ~τo &.ρεστΟς εις τα,ς ξενικα.ς α.ποστολάς, η οια της προς τους πολιτικους φιλl.ας

του κατώρθωνε να. όΠΟσ'χ.ά.ψη αμέσως, η ~μμέσως την θέσιν τοϋ συναδέλφου του, μέχρις δτου ελθη καΙ αότοσ ~ σειρά δια. να. πάθη τα. ίδια παρ" ένος άλλου.

οε πλείστοι τών αρχηγών τοσ Γ.Ε.Σ. έστεροϋντο επιτελικης πείρας κα.~ στρατηγικης ώριμότητος.

ΟΙ Διοικ'Υ)Τα,Ι τών Σωμάτων Στρατού καΙ τών "Ανωτ. Στρατιωτυιών

ΔιοικΥlσεων έλάμοανον μίαν αποστολήν, συνισταμενην συνήθω.; Εις την εξασψά. λισιν της «ζώνης εόθύνης των» απο τα,ς συμμοριακα,ς επιδρομάς, χωρtς

ενδιαψέρωνται

'17-

δια, τα,ς γεΙΤΟΥικα,ς ζώνας. Πάσα επέμβασις εκ των άνω προς

βοήθειαν των γειτονικων

ζωνων, η την α.φαίρεσιν

διαμαρτυρίας τών σχετικων στρα..τιωτικων

δυνάμεων, προεκάλει τα,ς

ύπευθύνων κα,Ι τα.ς αναψοράς των,

δτι μειοσται ~ δυνα..μική των αξία.. δια. την &.σψάλειαν της «ζώνης ευθύνης» των καt έπετυΥχανον

οϋτω, οια. της κωλυσ~εpy{ας

των, να. μ/ην εκτελoυντα~

ταγαί. 'Όλα ταστα" αν ή πολιτικη ήγεσία &.πο τα.ς αρχα.ς τοσ

1947

α..ί o~α

προέ6αινεν

313

ε.Ις τον O~oρ~σμ.όν Άρχ~στρα.τ'ήγo\), ώς τοϋτο επρα.ξε κα.τ~ τ~ς ιXρx~ς τοΟ

1949,

θα. πραελαμ6άιναντα, καΙ δ σuμμαρLΤLσμος θα. κατεστέλλετο ταχύτερον, διότι

el-

χε μLκρατέραν τότε α.νάιπτuζLν, !λαχΙστ~ς οε επιτυχΙ~ς εΤχε κ~τα. πόλεων κλπ., εν σχέσει πρός εκεΙνας που εΤχεν εΙς τ~ς &ρχ~ς του

1949,

καΙ οέν θ~ εχυνετο

&σκόπως τόσον αΙμα, οδτε τόσαι καταστροψαΙ εΙς τον οημόσLον καΙ ίΟLωτtκον πλοΟτον θα. έπεψέΡΟΥΤΟ.

314

ΜΕΡΟ'Σ

ΔΕΥΤΕΡΟΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΞΕΝΑΙ

Αον)

ΠΡΩΤΟΝ

ΑΠΟΣΤΟΛΑΙ

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑΙ

Γ ε ν ι κ ότητ ε ς Το ά.ντικεΙμενον τοϋτο πα.ρoυσι~ζει πολύ περϊεργον μορφήν εις δ.τι ά.ψo~

p~ τήν στρα.τιωταήν οια:Υωγήν των Άρχηγών τών ξένων ά.ποστολών ενα.ντ:ι της <Ελλ ηνικης Στρα.τιωτικης <Ηγεσία.ς.

(α.)

'Έ λ λ ε ι Ψ ι ς εκ

μέρους

Ψ υ χ ο λ ο γ ι κ η ς τών

'Άγγλων

κ α. τ α. ν ο ή σ ε ω ς

όργα.νωτων

~H. Κατ' ά.ρχ~ς οΓ"Αγγλοι,. χωρΙς ν~ μελετήσωσι τον χα.ρα.κτήρα. τοϋ 'Ί~λληνoς, τήν ίστορϊαν του, το lΟα.ψός του, τον τρόπον 'τοϋ μάχεσθα.ι, δστ«; τά σlΧς νΙκα.ς τοϋ εδωσεν κlΧτ~ τα.ς πολυαρίθμου; εις το πlΧρελθOν έκστρατεία; του,

εψήρμοσα.ν, χωρΙς τροπολογΙα.ς, ά.πό το Γ.Ε.Σ. μέχρι ΔιμοφΙlχς, όργα.νισμΟν κα.Ι σύνθεσιν, τ~ όποϊα εΤχον εκείνοι, πρIΧγμα. δπερ δυνα.τΟν ν~ προσηρμόζετο εις τον χα.ρακτηρα των, να. ά.πέΟιΟον εις τα. 'εκτετlΧμένlΧ ά.ΠOικιlΧκα. &8ά.ψη των,

να.εςυπηρετουντο ά.πΟ τα. δλικά των μέσlΧ, ά.λλ~ παρ" ~μίν ~σlΧν τόσον Οα.ρέα.,

τόσον OlΧπlΧνΎjΡά., ώστε δ πτωχδ; ΈλλΎjνικoς Λιχος κα.Ι Στρατό; επlΧθεν δ.τ: καΙ δ μικρος κα.χεκτικΟς ΟΥος, επι της ράχεως του δποιου έπέθεσαν σάγμα.

γκαμήλας, ά.ντΙ ένος ελα.ψροσ καΙ προσφόρου σάγματος. Οϋτω καΙ δ <Ελληνι κος Στρατότ, ά.ντΙ ν~ δεχθή τ~ πρώτα. lτη της ά.νταρσΙας μΙαν όργάνωσιν

κα.Ι σύνθεσιν, προσψερομένα.ς δια. τήν δΙωξιν της ά.νταρσΙας, καΙ να. επιζητήση δια. του ογκου του να. κα.ταπνιςη ταύτην εν Τ'Ώ γενέσει ΤΎjς, καΙ ε!χε προς τοϋ

το τ~ παλαι~ καΙ ~μπεφα. στελέχη κα.ι τους πολεμιστά; δπλΙτας της Άλοα νία.ς, κατετρίδετο εις τήν εκπαΙδευσιν κα.Ι όpγ~νωσιν στρατού μοντέρνου εις 6ά-

. ρος

του παράγοντος χρόνου, δστ«; εχρησιμοποιείτο δπο τών κομμουνιστών ει;

τήν στρατολογία», όΡΥάνωσι ν καΙ επικράΤΎjσΙν των εις τήν δρει νήν ϋπαιθρον κα.ι την παραμεθόριον χώραν.

Άλλα. καΙ οταν τέλος δ <EλλΎjνικoς στρατος οια. της μα.κροχρρνΙου ΆΥ-

315 , '-

γλικης ,εκπαιοεόσεως κατέστη κατάλληλος οια. μαχηΤLκον κιχνονικον &γώνχ, τα. μετόΠLσθέν του ήσιχν τόσον οαρέα κιχί τόσον πολυδάπανα εις προσωπικόν,

{,)στε δεν ηδύνιχτο οϋτε με το

1)2

τ~ς oυνrΧμεώς του να oprΧση έπ] των δρειyίj)')

έοιχψώΥ, κιχΙ οια. να. έξoικoνoμ~ση τα.ς μετιχψορικά:ς του &.νάΥκιχς αατέφευγεν είς τα. πτωχά σιχγμιχτοψόριχ των κιχτο[κων, σπως κατα. τον πόλεμ.ον εις την 'Αλ

Οαν[αν. Ευτυχως οραOUτερον (&πο τα. μέσα τοΟ

1947)

,επενέβη ~ Άμερικιχνι

κη οικονομικη ενίσχυσις, ~ δποϊα ιεπέτρεψε την α5ςησιν τοϋ ΈλληνικοΟ Στρα τοϋ καΙ την έντεϋθεν εςοικονόμησιν &.ρκετα. επαρκών δυνάμεων, δια. την καθα ρώς μαχητικην ενέργειαν κατα. των συμμοριτών, σύν τΊί εςυπηρετ~σει τών με τόπισθέν του.

(ο)

τ ρ α τ ι ω τ ι α α ι

τ η ς

'Άγγλων

όπερ

Χ ώ Ρ α ς.

Έπ ε μ

(1)

επεμ,6άσεις

6 rΧ

σε ι ς

~6. Μετα. την &'ποχώρησιν των Γερμανών σημειοσται Ύι πρώτη έπέμ. 6ασις τών 'Άγγλων,

(Διοίκησις, Στρατηγού Σκόμπη), οια. την επικρ&τησιν

καΙ oια,τ~ρησιν της τ&ξεως εν τΊί πρωτευοϋσα, κατα τα. Δεκεμ6ριαν&. <ΙΙ στρατιωτική αϋτη επέμβασις όπερ τών ήμετέρων τμημάτων ήτο με τρημένη καΙ εξεδηλοστο μόνον δταν ή κατάστασυ; έπεδεινοϋτο οια. τα. έθνικα.

τμ~ματα. Έγένετο δε πάντοτε οι' &νθρωπιστικοΙΙς οηθεν λόγους καΙ έμειοστο, η επαυεν, μόλις τα. ~μέτερα τμ,~ματα άιπηλλ&σσοντο της εχθρικης πιέσεως,

κατίσχυον τών &.ντίΠ&λων των. <ο πολtΤΙ"l.ος λόγος τ1)ς τοιαότης επεμβά.σεως καΙ συγκεκρατημένης ενεργείας των ήτο δη εις την 'Αγγλίαν οεν συνεφερεν οϋτε συμφέρει πολιτικώς ή κατίσχυσ«; τοΟ κομμουνισμοϋ εν <Ελλάοι καΙ ~ κά θοδος τών Ρώσων εις Μεσόγειο», δια. τοϋτο καΙ μα.ς έ60ήθει, δπου εχρειάζετο, άλλα. οεν ~θελε να. οημιουργ'ήση κα,Ι αιτίαν πολέμου, η να. προκαλέση διαμαρ

τυρ[ας τ1)ς Ρωσϊατ, δτι επεμβαίνει εις τα. έσωτερικά ξένης χώρας όπερ των «φασιστών»

Έν πάσ"Q περιπτώσει, ή παρασχεθεϊσα τότε στρατιωτική ύπδ της 'Αγγλία; βοήθεια ήτο θετική, καλ εβοήθησε πολΙΙ την χώραν ν' &πα.λλαγη α.πο την κομ

μουνιστικην επικράτησιν.

Δ ι ά θ ε σ ι ς

(2)

κή της

tlj

ό λ ι κ ο ϋ

Άγγλική

κ α. Ι

α. μ ε σ Ι) ς

60ήθεια

παρουσία.ς

τών

σ τ Ρ α. τ t ω τ t-

~μετέρων

'Αγγλικών

δι&

μονάδων!ν

Xti>p/f

2')'. Μετα. την &.ποχώΡΎ)σιν κα.Ι διά.λυσιν των μα.χίμων κομ,μουνιστικων τμημάτων (μετα τον Δεκέμ6ρ~oν 1944)

, οΙ

"Αγγλο«:

Διέθεσαν ύλ~κoν πολέμου o~α. την δπλισιν τοϋ Έθνικοϋ Στρατού

(κα-·

316 , '--

τα. κανόνα,. εκ τοϋ ήδη χρησιμοποιηθέντος παρ' αύτών, ~ α.λωθέντος κατα. τον

τελευταίον παγκάσμιον πόλεμον)

Έτήρησαν ενΙας μονά.Οας των εν <Ελλά.Οι οια. τον εκψο6ισμον των συμ

μοριτων μέχρι οργανώσεως καt εκπαιοεόσεως ΙΚζΝνών εθνικών Ουνά.μεων. ~8. Τέλος, κατα. το

1947,

η Άγγλία έξ'ήγγειλε, χωρις πραειδοποίησιν,

δτι δεν ήδυνήθη να. οοηθ'ήση τ~ν Έλλά.δα και &ψηκεν ακεραΙαν τ~ν εύθύνην τοϋ ακανθώδους τούτου πρ0l6λ'ήματος εις τ~ν Άμερικ'ήν. Μετα. τ~ν αποχώρησιν τών ΆγγλΙΚών μονά.Οων παρέμεινεν εν <Ελλά.δι η

Στρατιωτική εκπαιδευτικη απoστoλ~, ήτις εν~ργει τ~ν τεχνικην καt τακτικην

εκπαίδευσιν τών οπλιτων κα~ τών Άξιωματικών εΙς τα. διά.ψορα Σχολεία και Κέντρα ,εκπαιδεόσεως,. ώς κατωτέρω εκτιθενται: Βον)

Ό Ρ γ ά. ν ω σ ι ς

κ α Ι

uν

θ ε σ ι ς

Έ π ι τ ε λ ε Ι ω ν

~9. Ή Οργά.νωσις κα.~ σύνθεσι; τών 'Επιτελείων, &πο τοϋ Γ.Ε.Σ. μέχρι Τά.γματος, ήκολούθησε, κατα. πιστήν αντιγρα.ψ'ήν, τα.ς τοιαύτα.; τοσ Άγγλικοσ Στρατοϋ, Άλλα. εν Άγγλίq., η κατανoμ~ των στρατιωτικών δυνά.μεών της έξε

τείνετο, ώς τυγχά.νει γνωστόν, Έ'ις πολλα.ς Ήπείρους. Δια. τον λόγον τοϋτον, 'ή δημιουργΙα Έπιτελείων καΙ Σωμάτων (CΥπηρεσιών) δέον να. είναι εκτεταμένη και ν' ανταποκρίνεται εις τα.ς πολυειδεϊ; απαιτ~σεις τοϋ σημερινοσ πολέμου έπ~ διαφόρων θεά.τρων επιχειρ'ήσεων εις δ.τι αψορα.:

.,', -

την πληροφορΙαν. T~ν διεξαγωγην των !έπιχειρ'ήσεων. Τον συντονισμό» των οιαψόρων θεάτρων επιχεψllσεων. Trιν παθητικrιν καΙ ενεργητικrιν άμυνα.ν τοσ έσωτερυωϋ των εμ,πολέ-

μων χωρων.

T~ν παντοΙαν 6ιoμηxανικ~ν παραγωγ'ήν. τσ.ς τεραστία; μεταψορα.ς είς προσωπικόν, 6λικον πολέμου καΙ εψόδιχ

Άλλα. ,εν <Ελλά.δι, εν θα δλαι α.ί ανωτέρω απαιτ'ήσεις ήσαν περιωρισμέναι

εν τόπφ καΙ χρόνψ, &νά.γκη δ σκελετος να. μεΙνη δ rοιος δια. τrιν κατανόησιν καΙ συνεργασίαν μετα. των σuμμά.χων αποστολων, α] μrι εχουσαι δμως άνταπό

κρισιν ,Εν τ~ πρά.ξει Διευθϋνσει; κα~ λοιπα. ύποδεέστερα κλψά.κια, εοει να. κα ταργηθώσιν, η ν' άνατεθη η όπηρεσΙα των εΙς τα.ς πλησιεστέρα; δμοειδείς Δι ευθύνσευ; ~ Τμ'ήματα. Προς διαπίστωσιν τών άνω &ναψέρω:

Τό Γ.Ε.Σ. κατα. τον πόλεμον του

1940-41,

καίτοι διέθετε τετραπλά

σΙαν περίπου OUναμιν &πο την διατεθεΤσαν κατα. τον συμμοριτοπόλεμον περίπου χιλ, ενα.ντι των προοδευτικως &νελθουσων εΙς κον άγώνα)

140

κατα. τον σuμμoρια

εν τούτο«; 'ή εΙς Άξιωματικο!>ς OUναμΙς του ήτο

100

εως

ςιωμrxτικοΙ, α] δε ύπηρεσϊαι του 'Τπαυργείου μόλις διέθετον ά.λλους

τουτ, ήτοι εν συνάλφ περίπου

τών

250

(550

120

100

'Α

τοτού

Άξιωματικους πά.σης κατηγορίας, εναντι

600 τοιούτων, τους δποίους διέθετε το Γ.Ε.Σ. κατα. τΎjν ύπ" εμοσ ανά.ληψιν

317

της ΆΡΧ1JΥ(σ.ς, κσ.ι ους περιώρισα, &ψσ.ρμ,6σσ.ς τα. άνωτέρω έκτιθέμενσ., εις

400.

Ή Τσ.ξισ.ρχΙσ., ήτις κσ.τέσΤΥ} οια. Οια.τσ.Υης τοϋ Άρχιστρσ.τήΥου ίσοΜ

να.μος προς Σύντα.Υμσ. Πεζικοσ, εΤχε δύνα.μιν μικροτέρσ.ν των

2) 3

ένος πα.λσ.ιο!)

Έλλ'Yjνικοu εμπολέμου Συντιiγμσ.τoς Πεζικοσ. Έν τούτοις διέθετεν είς το Έ

πιτελεϊον

't1J;

είκoσιioσ. κσ.Ι πλέον Άξιωμσ.τικων ενσ.ντι των

7 εως 8, ους διέθε

τε το Έλλ'Υ)νικον ~μ.π6λεμoν Σύντσ.Υμα. Πεζικου. Έκ των άνω προκύπτει δτι, οχι μόνον ~ ΟΡΥάνωσις, ιiλλα. κα.Ι ~ σϋνθεσ.; των Έπιτελείων κα.Ι Moνιioων fιτo πολυτελής, ιiκoλoυθήσσ.σα. πιστώ; την ΆΥ' γλικΥιν, &νευ oόoεμι~ς τροποποιήσεωξ, εκ των πρσ.γμα.τικων ιiνα.yκων κα.Ι έπι τρεπομέν'Υ)ς της εν περιωρισμένφ χώρφ ένεΡΥεία.ς των, πρ~yμα. δπερ οεν συμ

6α.Ινει οια. τα.ς Άγγλικα.ς Τα.ξια.ρχία.ς, σ.ίτινες, δρωσσ.ι μα.κρα.ν της Μ'Υ)τροπ6 λεως κα.Ι μεμονωμένσ.ι κα.τα. το πλείστον, εΤχον ιiνάΥΚ'Yjν παλυαριθμοτέρου Έπι τελείου.

Παραδεχόμεθ« δτι αί σ'Υ)μερινα.Ι ιiπαιτήσεις του Στρσ.του εν τ'Ώ μάχ"ι/ κσλ έκτός τα.ύΤΎ]ς εΤνα.ι μείζονες είς

Άξιωμα.τικούς,

ιiλλ' ~ θεραπεία των οεΥ

πρέπει να. γίνετα.ι εΙς 6ιiρoς της 'Κα.λης Διοικήσεως των μα.,χΙμων μoνιioων, ώ; τοϋτο συνέ6αινεν είς τον ά.Υωνα. κα.τα. των συμμοριτων, δπάτε πλειστώω; συ νέΏα.ινε να. Οιαικητα.ι τάγμα, ά.ντ1 ύπο έμπεΙρου κσ.Ι δεδοκιμα.σμένου 'Αντισυν

ταγματαρχου, όπό εφέδρων ~ μονίμων Τα.Υμα.τσ.ρχων, ~ ά.πεΙρων μονΙμων τοιούτων, οί οε λόχοι όπο εψέδρων Λοχα.γων, ~ μονΙμων νεα.ρων Ύπολοχα.Υων κσ.Ι Άνθυπολοχα.γων. ΈπΙ πλέον ~ θέσις του ΟΙΟΙΚ'Υ)τοσ της Τα.ξια.ρχία.ς fιτo γενική, μολονότι

~ Τα.ξια.ρχίιχ συνεκροτεΤτο εκ πεζικης μόνον Ουνάμεως. Κα.Ι οϋτω συνέ6α.ινε Τα.ξΙα.ρχοι, προερχόμενοι εξ άλλων δπλων (Πυρο60

λικοσ

Μ1Jχα.νικοu κλπ.) ά..Υνοουντες την ζωήν, Ουνα.μικότ'Υ)Τα. κα.Ι την τακτι

κην μάΧ'1jς του Πεζικοσ, ν' ιiνα.λα.μ6ιiνωσι οιοίΚ'Yjσιν \J.ονιiΟων ξένων προς τα μέχρι τοϋδε δπλον των, δπερ εν τα.ότφ έστερεϊτο της εμπείρου κα.Ι ά.ποοοτικης οιοικήσεώς των.

Ι'ον)

Έ κ π σ. Ι ο ε υ σ ι ς

(1)

Άξιωμσ.τικων:

30. AGt'1j Eν1Jpyetto ύπο την διεύθυνσιν κα.1. Τ~Y κΙΧθοοήγ'Υ)σιν 'ΆΥγλων Άξιωμα.τικων της ά.ποστολης.

Κα.Ι εδω έφήρμοσα.ν σύστημα κα.Ι προγράμμα.τα. εκπα.ιΟεύσεως, ά.ντΙγρα.ψα. της οια. τούς" Αγγλους Άξιωμα.τικούς γιγνομένης ,έκπιχιΟεύσεως. Πάντωτ, δύ

νατα] τις να. είΠ1J, ~ εκπα.ίΟευσις ύπijρξεν ά.ποΟοτική.

Δια. την εκπα.ΙΟευσιν των Άξιωμα.τικων έλειτούΡΥ1Jσα.ν:

318

ΣχολεΤΟΥ Έπ~τελωy.

Γενικόν Κέντρον 'Εκπα.ιΟεύσεως Άνωτ. Άξιωιtιχτικων (ΓΚΕΛ).

Κέντρα. 'Εκπα.ιδεύσεως Άξιωμα.τικων, ίοιον οι' εκα.στον δπλον (Χα.λκΙς

oι~ το Πεζικδν, Mεγ~λo Πεϋαο δι~ το Πυροοολικ6ν, Xαϊθ~ρι δια. τα.ς Δ~αoιo~

σεκ, Λoυτp~κι δια. το Μηχανικόν, Μενίδι δ~α. τα. Τεθωρακισμένα, κλπ.)

(2) Όπλ~τών: 31.

Ή &'τομικη έκπαίδευσις τών δπλιτών ,ένηργείτο ε~ς τ~ o~κεία Κ.Ε.Ν.

(Κέντρα Έκπαιδεύσεως Νεοσυλλέκτων), Τι δε τακτικ~ των τοιαότη ε~ς τας οικείας μονά-δας, εις &ς &.πεστέλλοντο, μετά τΥlν λήξιν τής εκπαιδεύσεως, εtς

τα. Κ.Ε.Ν. Αϊ εΙδικότητες τών δπλων καΙ Σωμά-των εΙς τα. εΙΟικα. Κέντρα η Σχολεία. Ή εκπαΙδευσις ~τo καλ~, διότι ε~ς τα. Κ.Ε.Ν. έκπαιδεύοντες καΙ έκπα~ δευόμενοι ~σχoλoσντo &'ποκλειστικώς εΙς το εργον των, &νευ περισπάσεω; ε~ς

έτέρας ύπηρεσΙας, δπως σuνέ6αινε προ τής λειτουργίας τών ΚΕΝ, καί εΙς τάς μονά-δας, ενθα ενηργεΤτο 1ι &'τoμικ~ καΙ τακτικ~ εκπαίδευσις. ΕΙς ταάτα; IJ~

έκπαιδευταΙ οεν ηλλασσον καθ' έκά-στην; ώς πρότερον, δτε οϋτε Τι συνέχεια, ουτε Τι δμοιομορψία τής έκπαιδεύσεως εξησψαλΙζοντο.

Ή εκπαΙδευσις ένηργεΤτο παρ' "Eλλ~νων Άξιωματικών, οΤτινες εΤχον ύπoσΤΎj προεκπαΙοευσιν ύπο "Αγγλων όργανωΤών ' Αξιωματικών.

(3)

Moν~δωy:

3~. Αδτη ένηργεΤτο κατ' &'ρχάς υπο τών 'Άγγλων, &,λλα. &,πο τής έπο

χΎjς πού εΙσήλθεν υλ~κoν τοσ Άμερικαν~κoσ Στρατοϋ, αδτη &'νελ~ψθη ύπο της Άμερικανικης &'ποστολης δ~α. τ~ς Τα.ξιαρχΙας καΙ τα.ς &'νωτέρας ταύτης Μο νά-Οας. ''Εν εΙδικον στρατόπεδον εκπαιδεύσεως Mεγ~λων Μονά-δων ε!χεν όρ γανωθή εΙς Τρίκαλα καΙ ετερον εΙς πεpιoχ~ν ΒεροΙας, ενθα μετεστάθμευον διαδοχικώς αϊ Ταξιαρχίαι καΙ αϊ ΜεραρχΙαι καΙ εξεπαιδεύοντο εΙς τ~ν τακτι

κην Πεζικοσ κα.Ι την Γενικ~ν Tακτικ~ν. "Η εκπαΙδευσ~ς αύτη oιεξ~χθη καλG); καΙ έπωψελώς, ώς προσωπικώς &'ντελ~ψθ'φ εκ της παρακoλoυθ~σεως ενΙων

σκ~σεων εν τφ πλαισίφ της ΤαξιαρχΙας.

Δον)

Σ υ ν ε Ρ γ α σ Ι α

Έ π ι τ ε λ ε Ι ω ν

Άποστολών

καΙ

μ ε τ α.

ξ έ ν ω ν

Συμπερά-σματα

(1) Συνεργασία ΈπιτελεΙων μετά ξένων Άποστολών: 33. Μέχρι της &ναλήψεως της ΆρχιστρατηγΙα.ς όπό τοίϊ Παπάγου καl παρ' έμοσ τής ΆρχηγΙας τοσ Γ.Ε.Σ., οϊ Άρχηγοί τών &'ποστολών ε!χον γνώ μ'ηΥ επικρατοσσΙΧΥ επί τωΥ &'ποφά.σεων τijς "Ελλ'ηνtκijς στριχτtωτtκ'Yjς 'Ηγεσίατ. 'Ήτοι,σ.ν Ύι Έλληνικ-η Στριχτιωτικ-η 'Ηγεσία ι1πεψά.σιζε ν~ κά.μη μΙαν επι

χείρησιν, αδτη εδει να. έγκριθή υπό τών Άρχηγών τών :Εένων Άποστολιj)ν δχι μόνον ώς σύνολον, &.λλα. καΙ ώς προς τ~νέψαρμoσθησoμένηνΙδέαν nιγμοα,

, \..-

319

ητις πλειστά.κις δεν συνέπιπτε προς την της <Ελληνικης <Ηγεσίας. ΚαΙ οϋτω

συνέβαινε νiΧ καληται γι <Ελληνικη <Ηγεσία νiΧ εψαρμόση ΙΔΕΑΝ ενεργείας, την οποίαν οστε συνέλαοεν, οϋτε επίστευεν.

"Αν το &ποτέλεσμα μιιiς τοιαύτης έπιχεφ~σεως .ητο εύνοϊ:κόν, οΙ Άρχη γο1 των Ξένων Άποστολών ίδιοποιοηντο την ιδέαν καΙ τά &ποτελέσματα, α.ν o~ .ητο &τυχές, &.πέδιδον τ~ν &.ποτυχίαν εΙς την κακην εκτέλεσιν καΙ εζ~τoυν την , , .... , αντικαταστασιν της σχετικης ηγεσιας. Ν

ι:

'Ιδού, διατί είπον επικεψαλης του κεψαλαίου τούτου δτι συν τοΤς άλ

λοις η διαγωγη τών &ρχηγών τών ξένων &ποστολών .ητο &ντιστρατιωτικ1ι. Διότι, στρατιωτικοί δντες, δεν ~πpεπε νiΧ &'γνοούν την &.ρχην ΟΤΙ δ &ρχηγος είναι εκείνος δστι; όπό πλ~ρη εύθύνην του άποφασϊζει ΞπΙ της έφαρμοσθησο

μένης εν τ'Ώ έπιχεφ~σει ΙΔΕΑΣ ενεργείας, κα-Ι ΟΤΙ π~σα άλλη σuμ6oυλ~, γι ύπόοειζις οι' α-ύτονδεν είναι όπoχρεωτtκ~, καΙ συνεπώ.; δεν επρεπε οδτοι )Ι'

&παιτ~σωσιν οδτε κα.ν νiΧ δεχθώσι την παρένθεσιν εις το συμ6όλαιόν των τoιJ ορου, δτι η γνώμη καΙ α] προτασει; των .ησαν ύποχρεωτικα] oιiΧ τον 'Έλληνα.

Άρχηγόν του Γ.Ε.Σ. Άσψαλώς η τοιαύτη δλεθρία &παΙτησις .ητο Μργον ούχΙ στρατιωτικών,

&λλiΧ της διπλωματίας καΙ μά.λιστα της Άγγλικης, ητις πρώτη συνηΨε τοιού τον συμβόλαιον, η δε μεταγενεστέρω; έλθοϋσα Άμερικανικη Άποστολη &ψΊ( σεν ά.ναλλοΙωτον την διά.ταξιν ταύτην. ΆλλiΧ μ~πως οΙ 'Άγγλοι δεν επρα-ξαv

το εδιον κατiΧ το

1941,

δταν τiΧ ολίγα στρατεύματα του Ούtλσωνος &πε6ι6ά.σθη

σαν εις τ~ν Έλλά.δα,. δχι διiΧ ν~ σώσωσι ταύτην &πο την Γερμανικ~ν έπιδρο μήν, διότι εις τοϋτο .ησαν &.νίκανα, λόγφ της Ολιγαριθμία.ς των (δόνοφις μια.ς

καΙ ημισείας Μεραρχίας)

, &λλiΧ ά.πλώς διiΧ νiΧ OUνανται νiΧ ίσχυρίζωνται, δτι

προσέτρεξαν εΙς την βo~θειαν της κινδυνευούσης <Ελλά.δος. ΚαΙ τότε οΕ 'Άγ γλοι δυσκόλως εδέχθησαν νiΧ ύπαχθώσιν όπο τον <Έλληνα Άρχιστρά.τηγον. Κα-Ι μόνον εδέχθησαν τοϋτο, &ψου πρότερον εγένετο &.ποΟεκτΟν δτι, «εις περί πτωσιν διαψωνίας τού ΆρχηγοΟ των Άγγλικών στρατευμάτων προς τον <Έλ ληνα Άρχιστρά.τηγον, την διαψωνίαν θ~ έπέλυον αΙ οlικείαι Kυ6ερν~σεις».

ΚαΙ διατί το lκαμον τούτο j Άπoκλειστικ~ διότι δεν έπίστευον δτι ~τo δυ νατον νiΧ &.νασχεθώσιν οΙ ΓερμανοΙ :εν <Ελλά.δι, καί ήθελον νiΧ ~χωσιν ευκολον

κα.Ι άνευ όχλ~σεως εκ μέρους της <Ελληνικης Άνωτά.της Στρα.τιωτικης Διοι κ~σεως την ά.ποχώρησίν των εξ Έλλά.Οος. Μά.λιστα, κατ~ ομολογίαν προς τον ύποφαινόμενον τοΟ 'Έλληνος "Αρχιστρατήγου, δταν εύρισκόμεθα μαζΙ δμηροι εν Γερμανί~, εΙς Λοχαγος 'Άγγλος, ονόματι Σμίθ, του είχε εεπη εμπιστευτι

κως δτι ο 'Άγγλος Στρατηγός

OutAawv,

Άρχηγός των εν <Ελλά.δι Άγγλικων

Στρατευμά.των, εΤχεν εμπιστευτικην έντολην του Πρωθυπουργου Τσωρτσιλ «ν~ μη παρασχεθώσιν τiΧ &γγλικiΧ τμ~μα-τα εν 'Ελλά.δι». ΈντεΟθεν εξηγείται οιατί οΙ 'Άγγλοι δεν εδέχθησαν σχι μόνον τον Άξιον (προς reureλofjv, ώς Ιπροτ&:'θη όπο τωΥ Σέρβων) , &.λλ' οϋτε &.να.το

ν~ O~α.βωσ~

λικως τοΟ Άλιά.κμονος έοέχοντο ν~ μετα6ωσιν αΙ ΠεζικαΙ δυνάμεις των. Άλ

λά, σ-ν τ~ &.νωτέρωσυνέ6αινον τότε καΙ δι~ την προεκτεθεΤσαν αίτίαν (~γκαι-

320

, '-

ρος &.πα,ίίΙστρωσ~ς Ιέξ Έλλciοος), ποΙσ;, στρατιωτική ~νά.γΚΎJ κατα. τον αγώνα.

προς τοός συμ.μ.ορΙτσ:.ς ύπεχρέωνε να. επ~oάιλωσ~ν, α.νευ εόθύνΎJς, τήν γνώμΎJν των

επι τοο 'ΈλλΎJνoς ,AΡΧΎJγoσ; Άνεξαρτ~τως των ιΧνω ή Διεύθυνσι; τών έπιχεφήσεων τοΟ ΓΕΣ (ΑΙ)

εις τήν σύνταξιν καΙ επεξεργασίαν των σχεδίων προς όλoπoίΎJσιν των &πoψ~ σεων της Διoικ~σεως, συνειργαζετο υποχρεωταάι, προς τοός &ντιστοΙχους 'Α· ξιωματικους των 'Αποστολώ»,

Άπ6pρo~α της τoιαόΤΎJς ενεργείας ιiσψαλώς ~τo καΙ ή μη τ~ρησις τοϋ

μυστικοΟ των έπ~χεψήσεων, διότι πολλο] εκ των Άξιωματικων των "Αποστο λών ~σαν αμψι6όλων κοινωνικων ψρονημά.των. Ή

ασυν~θης

αδΤ1)

συνεργασία

διαψόρων

Στρατιωτικών

'Αποστο

λών μετα. της <Ελλ1)νικης 'Ηγεσία; καΙ 'Επιτελείου, επιΌε6αιοΟται καΙ εκ των eξης:

(1)

Έ ν τ ο λ ή

τ η ς

Ψ α ι ν ό μ, ε ν ο ν

δ ι'

Κ υ

θ ι'

άι π ο τ υ Χ ί α ν

ε Ρ ν ~ σ ε ω ς

ε ν έ Ρ γ ε ι α ν

π Ρ Ο ς

ό π ο

άι ν α κ Ρ Ι σ ε ω Υ

έ π ι Χ ε ι Ρ ~ σ ε ω ν

Γ Ρ ά. μ μ, Ο ι)

1948. 34. α) Προ της άιναλ~Ψεως υπ' εμοσ της αρχηγίας τοϋ ΓΕΣ (Ι μηνα πε ρΙπου) έκλ~θην, o~ατελων εν &ποστρατείtt, υπο τΎ')ς τότε Κu6ερν~σεως (Κο

6έρν1)σις Σοφούλ1)) να. Iένεργ~σω εξέτασιν προς έξακρί6ωσι ν εις τΙ καΙ ποίου; δψειλετσ:.ι ή αποτυχία. τών λία-ν α-Εμα-τηρων έπιχειρ~σεων του

1948

εν~ Ι'ραμμφ.

Έν &.να-μον'Ώ της εκδόσεως της έγγρά.φου διαταγης, εκά.λεσα τον &ρμ6δΙΟΥ

Τποψχηγον τοΟ ΓΕΣ, Άντιστρά.Τ1)γον Κιτριλά.Κ1)ν, να. θέσ'/} ύπ' οψιν μου δλα τα. σχετικα. εγγραψα ,Εκ τσΟ Άρχείου, ~ άιντίγραψα τούτων, δι~ τήν στραΤ1)γ~ κ.ην όπ' έμοο μελέΤ1)ν των άιτυχων τούτων έπιxειρ~σεων.

ΕΤχον απόψασιν να. κά.μω εξέτασιν εν τίj> στρατηγικίj> πλα,ισΙψ καΙ

ouxl

εν τίj> τακτικφ τοιούτφ, δεδομένου ΟΤΙ ήέν τφ τακτικφ πλαισίφ εξέτασις θα

απΥιτει χρόνον μέγαν, έπιτόπιον μετά.6α,σιν, συνεργεία έξεταστων Άξιωματικων

κλπ. την εξέτασιν ταϋτην δεν εν~ργ1)σα, διότι εκ. της μ.ελέΤ1)ς των &νω φα κέλων έπείσθ1)ν ΟΤ'Ι εις την άιποτυχίαν τοϋ Γρά.μμου δεν ~σαν &.μέτοχοι ευθ1;

νης

OL ΆΡΧ1)γοΙ των Στρατιωτικών Άποστολών, καΙ διότι μ.ετ' ολίγας ήμέρα;

&νελά.μJoανoντήν Άρχηγίαν τοϋ ΓΕΣ, πρ&γμα δπερ δεν μοΙ επέτρεπε, από &πόψεως χρόνου, ν~ άισχολ1)θώ εις παρομοία,ν ύπόθεσιν.

<Υπο τοΟ Άντιστρατήγου Kιτρ~λιiκη, μ.οΙ παρεδόθησαν εν &.ντιγριiψφ Qύσ ψά.κελοι, ων κόρ~oν περιεχόμενον ~σαν αϊ γνωμ.αι τοα ΎπαΡΧ1)γοα τοΟ Γ .Ε.Σ.,

"Αντιστρατήγου Kιτρ~λάιΚ1), έπ] των Έπ~χειρήσεων του Γράιμ.μου κα,τ~ τό (ο)

τ Ι

έ ξ ά. Ύ ο ν τ α. ι

έ κ

τ ω ν

194R.

ςρ α. κ έ λ ω ν:

3S. Έκ του &.πο 10) 4) 48 έγγράφου, εν τίj> δποίφ διατυπσϋνται α] &π6-

321 -, 21. '-

Γ. ΚΟΣΜΆ: ΕΛΔ.ΗΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ

ψεις του Γ.Ε.Σ., &ψορώσα.ι τήν τροποποίησιν του &πο

18) 2) 48 «περιληπτοωϋ

γενικοσ σχεδίου ενεργεία.ς» δια. τήν &ξαθρωσιν τοσ συμμο'ριτισμοσ κα.τα. περιψε ρεία.ς σuνάιγετα.ι δτι:

Το Γ.Ε.Σ. έπρότεινε, μετα. τα.ς επιχεφ~σεις εις Ρούμελην

(σχέδιον

ΧΑΡΑΥΓΗ)

, ή κυρία. προσπάθεια να στρα.ψη προς Πελοπόννησον (ένισχυομt. νων τών εκεί δυνάιμεων) κα.Ι προς "Όρθρυν - "Αγρα.φα. - Π~λιoν - "Οσσα - "Ολ υμπον - Π' ΙεΡια. κα.ι" νΊjσOυς. Το Γ .Ε.Σ. δεν εδρισκε τας διατιθεμένα; δυνάιμ.εις επαρκώς εψωδια.σμένας

είς μέσα. πυρός, ϊνα., μετα έκκα.θαρισιν POύμελΊjς, ενεργΊjθιί>σιν έπιχεφ~σεις Κ;1,, τα Γράιμμου.

Ή πράτασ«; δεν γίνετα.ι &ποδεκτή όπο τοσ ΆμεΡικα.νοσ Στρα.τrιγoσ Βαν

- Φλήτ, δστ«; επιμένει προφα.νώς (κα.τα τον "Αντιστράτηγον Kιτριλάκrιν) , δι,Ζ λόγους πολιτικοuς - διπλωμα.τικούς, να γίνωσιν δπωσδήποτε α.Ι έπιχειρήσει; κα.τα Γράιμμου. Ό Άμερικα.νΟς Τα.ξία.ρχος Τζέκινς ύπόσχεται τήν οιαθεσιν είς τον 'Ελ λ ηνικον στρατδν !εμπρησΤΙΚών βομβών μεγάλ rις κατα.στρεπτι κ6τrιτoς, αϊτινε'; οόοεν &πέδωσα.ν, χρrισιμoπoιηθείσα.ι.

Έκ του &πο

'Ιουλίου

έγγραφου τοϋ ίδΙου Ύπα.ρχηγοο τοΟ Γ.Ε.

1948

Σ., "Αντιστρατήγου Κιτριλακη (Α.Π.

632) , προς τον <Ιψυπουργον τών Έξω

τερικων Πιπινέλην, έξαγεται δτι, «μετα. τά; πρώτα; άποτυχία; των επιθετικGiv ενεργειων εις Γράμμον, άποφασϊζετα«, κα.Ιτοι δ Στρα.τηγός Βαν

Φλr/τ &ρχικως

δεν συνεφώνετ, ή κυρία. προσπάθεια ν' &χθη κα.τα τήν κατεϋθυνσιν Πενταλοφο; <Ε

ι πτα.χωριον.

<Η

,..}, τι/ν

κατα

'θ κατευ υνσιν

τα.υτην

'θ προσπα. εια

1 , Επιτυγχα.νει,

άλλα. δεν γίνετα.ι εκμεταλλευσις της επιτuχΙα.ς, τοσ Στρα.τηγοσ Βαν μή πα.ρα.δεχομένου να Οια.τεθη προς τον σκοπόν τοϋτον

ΦλΎι,,=

52α. Τα.ξια.ρχΙα., 'η

δποία άπετέλει τήν μονα.Οικήν εψεδρεία.ν τοΟ Γ.Ε.Σ.».

ΚαΙ γραψει δ ιδιος <Υπα.ρχηγΟς του Γ.Ε.Σ. εν συνεχεΙ~ εις το ιδιον εγ γραφον: </Η μή εγκα.φος χρησιμοποίησις της 52α.ς Τα.ξιαρχΙας εμβάλλει είς

τόν όποψα.ινόμενον τήν σκέψιν, μ~πως δ Στρα.τηγός Βαν

- Φλήτ, ύπειπων είς

ένεργεϊα; της Kυ6ερν~σεώς του, χάιριν πολιτικης τινο; σκοπιμότητος, έπε6ρά δυνε μία.ν ταχεϊαν κα.Ι επιτυχη εξέλιξιν τών επιχεφ~σεων Γραμμου. Είς τή,; ύπόθεσιν τα.ύτην συντρέχει το γεγονος της μή διαθέσεω ; ήμίν εμπρησΤΙΚών βομ

βών με &ποτελέσμα.τα., &τινα. οι Άξ~ωμα.τικoΙ της Άμερικα.νικης Άποστολής έγκωμΙα.ζον ύπερβα.λόντως, μή ύποπτευόμενο: δτι το <Υπουργείον Στρατιωτι κών της Άμερικης θα

&πηγόρευε τήν

διαθεσιν τούτων είς τον Έλληνικον

Στρατόν».

Έπίσης εκ τοϋ ίδΙου εγγράιι:Ρου εξάιγεται δτι , «&πο της πρώτrις ήμέρα,;

των έπιχεφήσεων δ στρα.τΟς ένεργ~σα.ς συμφώνως πρός το προμελετηθέν σχέ διον, προσέκρουσεν έπΙ τοποθεσία;

ΟΙ δ ι

ί σ Χ υ Ρ ώ ς

ιb Ρ γ α ν ω μ έ ν η ς.

συμμορίται γνωρίζοντες &πό πολλοΟ b ς θ' &. ν ε λ άι μ 6 α; ν ε ν ε π ι Χ ε ι Ρ "ή σ ε ι ς

κ χ

Γ ρ άι μ μ ο

λ Ε-

Σ τ Ρ α; τ

τ α.

322

ω Ρ ί ζ ο ν τ ε ς

δ ε

κ α. Ι

τ α ς

oτ~

πτομερεΙο:.ς

σ Χ ε Ο C ο υ,

&.κόμη

του

προαναψερθέντος

π Ρ ο π α Ρ ε σ κ ε ύ α σ σ. Υ

τ η ν

&μ

υ Υ ιΧ ν

τ ω ν

π λ ~ Ρ ω ς». Σ

(2)

uμπ

ε Ρ ά σ μ α τ α-

36. ΣuνοψΙζων εις συμπεράσματα δλ« ταϋτα, συναγω : - "Οτι ή επέμι6α.σις τών Άρχηγών τών Ξένων Στρατιωτικών 'Αποστο λG>ν εις τήν διεύθυνσιν τών έπιxεφ~σεων, πέρα-ν του συμδουλευτυωϋ δρΙου, ε γένετο αιτία, εις μεγάλην τιμ~ν, τών σημειωθεισών &.ποτυχιών, χωρΙς σUΥά.μα ν' &ναλαμ6ά.νωσιν ούτοι και τήν εόθυνην τών &.ποτυχΙών.

"ΥπήρξαΥ εις το παρελθον ξένα ι στρατιωτικαί άποστολα] πα.ρα. τίj> Έλλη νικφ Στρατφ, ά,λλα. περιωρίσθησαν &.ποκλειστικώς είς τον έκπα.ιΟευτικόν των

ρόλον. Κατα. τον πρώΤΟ,ν παγκόσμΙΟΥ πόλεμον, δπδτε τα. Έλληνικα. στρατεύμα

τα εύρίσκοντο έντετο:.γμένα- εις Γαλλικα.ς Διoικ~σεις, ούδέποτε ύπεισήλθον εις τήν εκτέλεσιν, &.λλα. περιωρϊζοντο &.ποκλειστικα. να. οιοικώσι οια. τών οιδομένωl1 δ:ποστολών καΙ εντολών.

Γρά.μ,μο!.)

'Ότι οΙ έκά.στοτε ΆρχηγοΙ τοΟ Γ.Ε.Σ. τόσον εις τα.ς επιχειρήσεις

1948,

δσον και πρότερον έδέχοντο την έπέμ6ασιν των Άρχηγών

torJ tG)y

ξένων αποστολών είς τήν διεύθυνσιν τών έπιχειρ~σεων, χωρις να. ψέρωσι καΙ

τήν ευθύνην αότων.

'Ότι αΙ επιχεφ~σεις κατα. Γριiμμoυ το

1948 &.νελήCΡθησσ.ν, χωρΙ;

πληροψορΙας επαρκείς δια. τήν κυρίαν τοποθεσϊαν ά,ντιστά.σεως των κομμουνι στών, καΙ έπ] πλέον ζ!νευ λ~Ψεως προηΥουμέψης lεπαψYJς προς ταύτην, οια. να.

έξακρι6ώσωσι το μέτωπον, το 6ά.θος κα-Ι τήν ίσχυν τών οργανώσεών της,

EvG)

ά,ντιθέτως οΙ κομμουνισταΙ εγνώριζον εν λεπτoμερεί~ το Σχέδιον επιχεφήσεων

τών Έθνικων δυνά.μεων!!! Κιτριλάκη)

(δρα &.νωτέρω διατυπούμενα όπο Άντιστpατ~γo~

'Ότι ή έπίθεσις, έξορμήσασο:. ζ!νευ προηγοuμένης λ~Ψεως επαCΡης προς

τήν κυρ~αν τοποθεσία», κιχτετρί6'YJ εις επιθέσεις &.ρκετα. διχπαν'YJρα.ς εις αΤμα κα τα. των προκεχωΡ'YJμένων ώργο:.νωμένων θέσεων του έχθρου, άπωλέσασα οδτω τήν δυναμικότητιi της προ τ1jς κυρίας τοποθεσίατ.

'Ότι δ παράγων ~ιψνιδιασμoς ~γνoήθΎJ παντελώς τόσον ά,πο στρατη

γικης, δσον καΙ &.πο τακτικής απόψεως.

'Ότι το έψαρμοσθεν σχέδιον έπιχεφήσεων δεν εκψρά.ζει ιδέαν έλιγμοο

(κυρίαν προσπάθειαν]

, ~τoι δεν ψέρει τήν ισχύν της έπιθέσεω; έπ] τής άσθ;:

νεστέρας καΙ μiΧλλoν άποοοτικωτέρας κατευθύνσεως της εχθριΚής τοποθεσίατ,

συγαρατουμένου του έχθρου εν τφ λοιπφ μετώπφ, "Ολα; αΙ Mεγιiλαι μονά.Οες εν Γραμμ1j Μά.Χ'YJς, χωρΙς να. παραΤ'YJρήται προς μΙαν αατεύθυνσιν πύκνωσις Ουνά.μεων καΙ μέσων μιiχης

(οΙκονομΙιχ 8υνιΧμεων), έπιτuγχιχνομέν'Yj οιιΧ τη;

κλιμακώσεως εΙς 6ιΧθος Ουνά.μεων καΙ μέσων,

δια. Τής σμικρυνσεως τών ζω

νών ενεργεΙας.

323

'Ότι ~ υποδειχθείσα. υπο του '!"πα.ΡΧ"l}ΥΟΟ του Γ.Ε.Σ. Άντιστριχτ~yo~ (Πεντάλοψος 'Επταχώριον)

Κιτριλάκ"l} κατεϋθυνσι; κυρΙα.ς προσπαθεϊα;

προσεψέρετο δι~ μικρ~ν τα.κτικ~ν &πόδοσιν, &λλ~ δεν ηδύνατο ν~ &ποδώση &ποψασιστικον στραΤ"l}ΥtΧον άποτέλεσμα, διότι α.Υει προς τον κύριον opε~νδν

ογκον του Γράμμου ('Άνω

ΚιΧτω Άρένιχ)

κα.ι κα.τ~ συνέπεια.ν κιχ, αν δτε

τϊθετο ~ μ~ διατεθείσα 52α. Ταξιαρχία, π~θιχνως νιΖ έξεμηοενίζετο, λόγφ τής

μικράς ουνάμεώς της, χωρις νά. έπ~ψέρη το έπιζητούμενον άποτέλεσμα, εστω κιχΙ αν κατώρθωνε νιΖ στρα.ΨΎί προς α.νω,

κιΧτω ροαν τοϋ Σαρανταπόρου.

"Οτι ~ Ταξια.ρχΙα. αιδτ'Υ] οεν διετέθη υπο του Στρατηγου B~ν

- ΦλΎί"=

δι' έκμετιΧλλευσιν, ουχι Οιά. πολεμικους λόγους, &λλιΖ μάλλον, ϊνα μ~ στερ"l}θή

~ ΆνωτιΧτ"l} 'Ηγεσία. κα.Ι τΎίς λειτουργΙα.ς ΈψεΟρεία.ς Τ'Υ]ς, πράγμα. δπερ δεν θά τΎίς επέτρεπε ν' &ποκρουσ'η ενδεχόμενον &πρόοπτον.

'Ότι δ '!"πα.ρχ"l}γΟς του Γ.Ε.Σ., Οργα.νον τοϋ Άρχηγοσ του Γ.Ε.Σ., &λ

λ'Υ]λογραψεΤ, προς τον ΠρόεδΡΟΥ κα.Ι Άντιπρόεδρον τi]ς Kυ6ερν~σεως, ΤΟΥ Ύ πουργδν των OEξωτεp~κων κλπ. &π' ευθεία,ς επι ζωτικωτατων ζ'Υ]τημάτων, ένιί)

τας &ντ~λ~Ψε~ς του εοει Υα όπ06άλη εις ΤΟΥ ΆΡΧ'Υ]γον του ΓΕΣ.

37' .

γ)

Τ Ι

ε ο ε ι

σ ε ι τ

ν α

γ Ι ν η

δ ι ~

τ α ςέ π ι Χ ε ι Ρ ή-

τ α ύ τ α ξ

ΤΙ εδει νιΖ γΙνη θεωρώ περιττόν ν~ εκθέσω ένταϋθα, &λλά. παραπέμπω

εις τ~ν υπα, του Γ.Ε.Σ. εκΟοθεΤσα.Υ «A~ ΜιΧχα.ι τσυ ΒΙΤΣΙ κα.ι του ΓΡΑΜΜΟ!

1949»,

ενθα. θ~ ίδη δ α.ναγνώσΤ'Υ]ς δτι δλα; α] α.νω &ρχαΙ έΤ'Y]ρ~θ'Y]σαν μετ'

παλύτου &.κρι6εΙα.ς,.1)τοι:

Στρα.τηγικ~ πα.ριχπλά.ν'Υ]σις του εχθροσ.

Μέχρι τΎίς 9ης Αδγούστου δ Ζαχα.ριάδ'Υ]ς οιεκήρυσσε pα.Oιoψων~κως oτ~ επίθεσις θά. εκπεμψθΎί κιχτά. Γρά.μμου,

ένω την

έπομέν'Υ]ν έξεπέμπετο κα.τ,χ

Βίτσι.

ΟδΟεμία. επέμ6α.σις των ξένων άποστολών εις την &.λλαγην Διοικήσεων,

Υι τροποποίησιν των σΧΕ'.ΟΙων επιχειρήσεων καΙ δπου &μέσως Τι έμμέσως έση

μειώθ'η τοιαύτη έπέ~6α.σις, δεν ενεκρίθ"l} υπο του Άρχιστρα.τήγου.

ΑΕ κα.τευθύνσε~ς κυρΙα.ς προσπαθεϊα; καΙ είς Βίτσι κα.Ι είς Γράμμον

εξελέΥ'ησα.ν έπΙ τών &σθενεστέρωΥ κατευθύνσεων, άποφευγομένων τών ώχυρω

μένων ίσχυρώς θέσεων,

τομέων. Εις Βίτσι προσεδαλομε» τα πλευρά τΎίς έξε

χούσης, &.ποψυγόντες την α/χυρωμέν'Υ]ν Ισχυρώς τσποθεσΙα.ν ΜΑΛΙ

ΜΑΔΙ

Εις ΓριΧμμον ~ κυρΙα. έπιeεσ~ς ΚΙΧΤ'Υ]υθόνθ'Υ] κιχτα το\} α.νιχτολικοα πλευροσ της τοποθεσϊατ, με γεν~κην κατεύθυνσι» πα.ριΧλλ'Υ]λον κιχι ,εγγuς τΎίς Άλ6ιχν~κ;ης μεθορίου.

- 'Η ΧΡ'Y]σtμOπo~'Y]θείσα. έπ] των κυρίων κα.τευθύνσεων OUναμις καΙ τα. μέσα. fJaav τά 4) 5 τ'Yjς Οια.τιθεμέψης οιιΖ την έπΙθεσιν Ουνά.μεως κα.Ι επι ζώνης λίαν ,περιωρισμένης, τσσ λοιποσ μετώπου συγκρα.τουμένου νά.μεων.

324

οι' έλα.χΙστων 0')-

ΜΙα και ~μΙσεια ΜεραρχΙα ήτο πάντοτε εις τήν διάθεσιν τοϋ Άρχιστρα τήγου, έτοΙμη να. έπέμο'Υ), δπου και δποτε παρουσιαζετο &.νάγκ'Υ).

Ή συνολική δύνιΧμις τοϋ στρατσϋ μας, καΙτοι κατ~ τό 1949 έπρόκειτ'J

περί δύο τοποθεσιών (ΒΙτσι

Γράμμος)

ήτο ~ αδτή με τήν τοϋ 1948, &.λλα.

εξοικονομήσαμε δυνάμεις εκ τ'9)ς άποδεσμεϋσεωτ τοιούτων μετά τήν ,έκκαθάρι

σιν τ'9)ς Πελοποννήσου και εκ τ'9)ς λοιπ'9)ς Νοτίου Έλλάδος, ιί>ς και εκ τών έκτός των περιοχών Γράμμου

ΒΙτσι μεγάλων Μονάδων, δια. προσφόρου Oιατάξε~.lς

των εν σχέσει με τήν &.ποστολήν των.

(δ)

Ά π ώ λ ε ι α ι

ε Ι ς

σ ϋ γ κ ρ ι σ ι τ

α ύ τ ώ ν

καταλήψεως

Γ Ρ ιΧ μ μ ο V π ρ α

;

κ α τ

τα.ς

(;

1948

τ α.ι α ύ τ α τ

ΒΙτσι-Γράμμου

κ α Ι τ

κατα.

'9)

το

1949. 38. ΑΙ &.πώλειαι εις ΓριΧμμον κατα. το 1948, χωρΙς να. έπιτευχθ'9) &.ποψα σισΤΙΚΟΥ άπστέλεσμ« (καταστροφή, ΎΊ εκμηδένισις τών συμμοριτών), ήσαν τε ράστιαι. ΟΙ συμμορϊται, εκδιωχθέντες &.πΟ τον ΓριΧμμον, εγκατεστιΧθησαν εΕς Βίτσι εόρέως. "Εααμον δηλαδή &πλ'9)ν μετατόπισιν &.πΟ μιας τοποθεσία; εις άλλην!! !

Α] &.πώλειαι τών Έθνικών δυνάμεων εις Γράμμον το 1948 ήσαν:

Φ ο ν

i- υ

Άξιωμ.ατικοΙ

θ 'έ ν τ ε ς

430

'Οπλϊτ«:

4.755 5.185

Σύνολον

'Ενώ δια. τήν κατιΧληψιν, κατ&. τό

Τ Ρ α υ μ α τ Ι α ι

1.096 16.993 18.089

1949 τοΟ Βίτσι και Γράμμου δύο το

ποθεσιών, πλήρως ώχυρωμένω», είχομεν &.πωλεΙας:

Νεκροl Άξιωματικοι 'Οπλιτα,

'11

διαφορά, καΙτοι κατ α. το

265

893

3636 3901

952

Σύνολον

1949

ΤραυματΙαι

πρόκειται περί δύο τοποθεσιών, ε!να:

τεραστία. 'Η ελά.ττωσις των α.πωλειων εΤναι α.ποτέλεσμα:

του επακρι60υς καθορισμοο Τ'9)ς θέσεως των εχθρικών τοποθεσιών.

325

, '-

του παραγοντο; α.Ιψν~o~ασμoυ τόσον εν τψ στpατηγ~κψ πλαισίφ,

γνo~α. του εχθρου ποία εκ των δύο τοποθεσιών θα, πρoσ6ληθΎj

καΙ εν τψ τακτ~κφ τοιούτφ

(6(-

πρωτον), δσον

(&γνo~α. τοϋ έχθροα, πότε καΙ προς ποΙαν καΤΕ1)

θυνσι Υ ~ κυρΙα. προσπάθεια θα, εξεπέμπετο)

της καλης πρoπαριxσκευΎjς ~πό στριxτηγ~κΎjς κιχι τιxκτ~κΎjς ~πόΨεως.

Της κΙΧλης εκτελέσεως. ΈγένΟΥΤΟ ~y~α τα.κτικιΧ σφάλματα, &τ~να

ouot-

ποτε ~πoλειπωσ~ν, &λλα. ταϋτα &πεppoψ~θησαν &πο την εις &λλα.ς ζώνας κα λην καΙ επ~τυχΎj εκτέλεσtv.

326

ΜΕΡΟΣ

ΤΡΙΤΟΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΠΡΩΤΟΝ

ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ

ΕΝ

ΘΡΑΚΗ

Ι(ΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΙ(Η ΜΑΙ(ΕΔΟΝΙΑ (ΚΑΤΑ ΤΟ

1947)

39 καΙ 40. E~ς τα.ς α.ρχα.ς τοϋ Ετους 1947, εν α.ποστρατεΙq. διατελών, t'7,j άπαιτήσει της Κυβερνήσεως Μαξίμου, εδέχθην ν' α.ναλlΜω τ~ν Γεν~κ~ν Δ~o~ κησ~ν Θράκης. Κατά τ~ν ενώπ~oν της Α.Μ. τοϋ Bασ~λέως Γεωργίου Β' δρ κωμοσΙαν ~oυ, παρισταμένου τοσ Πρωθυπουργοϋ καΙ των "Υπουργών ΆρχηγG),I

πoλ~τ~κών κομμάτων Παπανδρέου καΙ Κανελλοπούλου, έδήλωσα δτι ,έγω άνα λαμ.6iΧνω τ~ν Γεν~κ~ν Δ~oΙκησιν θρiΧκης, ούχΙ ως κoμματ~κoς Δ~o~κητής, λά, λόγω της καταστασεω &νάπτυξ~ν)

&1.-

(ε6ρΙσκετο η κoμμoυν~στ~κ~ &νταρσΙα ε~ς πλήρη

;

ως παλα.~Oς στρατηγός. Κατα. συνέπειαν τό ενδ~αψέρoν καΙ η προ

σοχή μου θα. έστρέφετο, ουχι τόσον ε~ς το Διo~κητικόν πολιτυων εργον, δσον ε~; τον συντονισμδν τών ενεργειών τών πολιτικών καΙ στρατιωτικών &ρχών δια. τ~ν &σφάλειαν καΙ ησυχΙαν της μεμακρυσμένης αύτη ς &κρας της χώρας μας. , Π . αντετ,

μετ

ευχαριστησεωτ,

,~,

ευεχ

Ύjσαν

τα;

τοιαύτα;

υΎj

λ'

ωσειτ

μου.

"Η κατάστασ«; α.πό &πόψεως &σφαλείας έν epάox'Y,j δέν ήτο καλή. <Η

από Νέστου <Eλλην~κ~ Δυτικ~ Θράκη, μέxρ~ "Ορμενϊου εΤναι λΙαν στεν~ ε~ς πλiΧτoς. "Η μέση τoμ~ της άποστασεο»; ά.πό Βουλγαρικης μεθορΙου, μέχρι πο

ταμοσ 'Έ6ρου, (τoυρκικ~ μεθόρως)

η μέχρι θαλάσση; εΤς τινα; κατευθύνσειτ,

κατέρχεται κiΧτω τών τριάκοντα χ~λ~oμέτρων.

Ευνόητον τυγχάνει δτι συμμορϊται κoμμoυν~σταί, εκκινοσντες εκ Βουλ

γαρΙας το έσπέρας, ~δύναντo να. ΠΡΟ'j6άλωσ~ν

013

\J.όνον τα. εγγυς της μεθορίω

χωρία, &λλα. καΙ τα.ς βαθύτεΡΟΥ εύρισκομένας κωμοπόλεις της Θράκης στιαδα

-- Διδυμάτετχον -

μoτην~ν

ραμεθόριον.

Ξάνθην)

ΣοuψλΙον

ΦέΡΡiΧς

'AλεξiΧνOΡOόπoλιν

(Όρ~

Κο

καΙ να. έπανέρχωντ«ι εντος της ~oΙας νυκτος ε~ς τ~ν πα-

, '-

327

Π.- ΕΥΚΟΛΟΣ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΥΜΜΟΡΙΑΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΕΝ ΘΡΑΚΗ

4: Ι. Εις τ~ν Θράκην θα ~δύνα,τo να οημιουργηθη εύχερέστερσν κα,ί ακο πώτερον κομμουνιστικον «Έλεόθερον Κράτος», &.λλα προψα,νώς δια πολιτικού; κα,Ι στρατιωτικού; λόγους, σχέσιν εχοντα,ς με τ~ν πoλιτικ~ν κα,Ι στρα,τιωτικΥιν διεύθυνσιν του αγώνος των, 'ή περιoχ~ Γράμμου

Βίτσι προσεφέρετο αποοο

τικώτερον απο τ~ν ά.σψα,λη μέν, αλλα μεμα,κρυσμένην περιoχ~ν της Δυτικης Θράκης. <Η κα,τάληψις μόνον της περιοχης Σαππα,Ι

'Αλεξα,νορούπολις θΧ

τους εξησψάλιζεν δλ ην τ~ν κοιλάοα; τοϋ 'Έ6ρου κα;l θα εθετεν εις τ/ν οιάθεσίν των δλα,ς τας περικλειομένα,ς όπισθεν, &ρκετα πλουσϊα«, προμνησθείσα,ς πόλεις.

'Άλλα εκείθεν δεν ~τo εψικτ~ rι διεύθυνσις, τροψο06τησις κα,Ι πα,ρα,κολούθησι; πολιτικιΙ>ς κα,Ι στρατιωτικώ; του ά.γώνος εις Βόρειον, Kεντρικ~ν κα;Ι Νότιοι; ΈλλιΧοα;, ώς τοϋτο επετυγχιΧνετο εκ ΓριΧμμου κα,Ι Βίτσι.

Έκθέτω τ~ν σκέψιν ταύτην ά.ποκλειστικα οια να κα;τα,οεΙξω ΟΤΙ ή Δυ

τικ~ Θράκη εν μέρει, η εν τφ συνόλφ της, ~τo ευα;Ισθητος περιoχ~ εις σοβα;ρας κα;Ι επικινOUνους προσ60λας εκ μέρους τών εν Βοuλγα,ρίlf κομμουνιστοσυμμορι

των, χωρΙς δ <Ελληνικος Στρα,τος να εχη τ~ν ευχέρεια;ν να έλιχθη, κα;Ι τ~ν δυ νατότητα να ρΙψη προς το άκρον τοϋτο της χ(~ρα,ς σοιοα;ρας δυνάμεις, χωρΙς νχ

εκθέση τ~ν ασψάλεια,ν Τ1]ς ύπολοΙπου <Ελλάδος. Δια τοϋτο μΙα; Μερα;ρχΙα; μό

νον (ή νπ) emλυπτεν δλον το τμημα; απο ΝευροκοπΙου μέχρι πεΡΙΟχ1]ς Άν ορια;νοuπόλεως (πλέον των

350 χιλ. oια;oρoμ~ μεθορια;κή) .

ΙΙΙ.·- ΤΙ ΕΠΕΤΥΧΟΝ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΗΣ ΕΝ ΘΡΑΚΗ 42.

"Ο Άείμνηστος κα;Ι 'ήρωϊκός Διoικητ~ς της νπ Μεραρχίας <Υπο

στριΧτηγος ,Ασημακόπουλος, δστκ, ι1>ς ΣυνταγματιΧρχης, διετέλεσεν όπο τα; οια;ταγιΧς μου εν

'AlOCXVLIf

(εψoνεύθrι το

1948

ύπο εκραγείσrις yιΧρκrις) εοειξΖ

πλήρrι κα;τανόrισιν εις τας δοηγίας μου. A~ oιoικrιτtκα;Ι καΙ orιμoτικαΙ αρχ(/.~

!πίσrις·

Οϋτω επέτuχον:

Δια τΎjς Χωροψυλα,κης κα;Ι τών Δrιμoτικων Άρχων να οχυρώσω κατ~

τον μ.αλλον πράσφορον τρόπον δλα,ς τας πόλεις Τ1]ς περιφερεία; της Γενικης

Διοικήσεως, άνε1) ουδεμιας χρημαηκης επιβαρύνσεως το13 Δrιμoσίoυ, αλλ' έξ εράνων κα,Ι χρrιμάτων Δήμων καΙ Κοινοτήτων.

ΑΙ πόλεις Όρεστιας

λεξανορούπολις -

Σαππα;

Διδυμότειχον Koμoτην~

Σουψλίον

Ξάνθη

Κα6άλα

Φέρραι

Δράμα, Κ7,ί

α,ί σπουδαιότεραι μετα,ξυ τούτων κωμοπόλεις κατέστησαν ά.πόρθrιτoι καΙ οUOεμίσ. τούτων περιέπεσε» εις τους κομμουνιστάς, παρά τ~ς έπανειλ rιμμένα;ς έπιθέσε«; !yt-

των , κα;!-ccι~ 1ι &ΥuπιΧρχcιuσα; !Υ α;ότα;Τς; σ-cρα;τtω-ctκή oόyα;μ~ς; ήτcι· .&λα;χ!σ-cη,

σχυμένrι δια πολιτων (ά.ρχ~ δημιουργία,ς των ΜΑΥ ηorι ΤΕΑ).

328

Ν' απαλλάξω αρκετας Ουνά.μεις τoίJ Στρα,τoίJ, &πο την ι xρrισιμoπoίrι-

σΙν των εΙς τ~ν στα.τικ~ν &σψάλειαν. Αδται &λευθεροκΙνητοι πλέον οΟσαι, η'δ{ι ναντο να. χρησφοποιηθωσιν ώς κινηταΙ έψεορεΤαι, εϊτε προς &μυναγ των πό

λεων, eftE δια. τΎlν κα.τα.δίωξιν των σημειοuμiνων ,έν όπα.Ιθρφ συμμοριων.

"Η έπΙ 18μηνον ώς Γενικοσ Διοικητοσ Θράκης 'Γπηρεσία μου κατη

να.λώθη ά.ποκλειστικα. εΙς τ~ν έπίτευξιν του ώς &νω διατυπουμένου σκοποϋ, διότι ή επιδίωξις δ'YjμιουργΙας εργων κoινωνικΎjς, ΎΊ παρα.γωγικΎjς ώψελείας ~τo κα.θαρα. ματαιοπονία, έψ' δσον δεν όψίστατο διαρκ~ς μόνφος ά.σψάλεια εν

t·Q

ύπαίθρφ, καΙ του δεδομένου δτι καΙ τα. ύφισταμενα, η έπιδιορθούμενα τοιαϋτα εργα κατέστρεφον

IV.-

συμμορ!ται.

ΠΕΡΙΕΡΓΟΣ ΕΠΕΜΒΑΣΙΣ ΕΝΙΩΝ ΑΓΓΛΩΝ

ΑΞΙΩΜΑΤΙ

ΚΩΝ ΚΑΙ ΔΥΣΕΞΗΓΗΤΟΙ ΤΙΝΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΠΟ

ΤΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΙΣ (Έπεισ5 δια ΣαχΙν Koμ,oτηνΎjς -

Έξέτασις Κωνστανταρώωυ]

43. Ή γνώσις, εκ τοϋ σύνεγγυς, της πραγμ,ατικης καταστασεω; καΙ ή

συχν~ ά.λλαγη της Άνωτάτης Στρα.τιωτικης "Ηγεσίαςεοημιούργουν γενική')

ά.ποκαρδίωσιν. <Η επέμ6ασις τών ά.ποστολων, (τότε ~τo μόνον Ύι Άγγλαη όπά

τον περιώνυμον Ρώλυγξ)

, εΙς τα.ς τακτικα.ς ενεργεία.ς τών Διοικήσεων ~τo ου

σεξήγητος στρατιωτιαώ; καΙ λίαν επικίνδυνος διιΧ τ~ν εξέλιξΙΥ του ά.γώνος. Μν'Yjμονεύω

ένταϋθ« μερικα. επεισόδια, προσωπικης αντιλήψεως, χαρσι.

κτηριστικά., άν σχι τί &λλο, της νοοτροπίαξ καΙ της αντιλήψεως τών 'Άγγλων Άξιωμα.τιΚών, περί της ά.ποστολης καΙ τοϋ τρόπου της εκτελέσεως τών καθη

κόντων των παρ α. τψ αγωνιζομένφ "Ελληνικψ Στρατφ.

Ένηργουντο Β.Δ. του Σα.χΙν [περιφέρεια βορείως Ξάνθης) επιχεψ/ι

σεις, με έπιτυχίαν κατα. συμμοριτών, κινουμένων δια. του παραμεθορίου χώρου,

εκ περιοχης Κομοτηνης, εες περιοχην Κούλας" Ανω Νέστου. ΕΙς" Αγγλος Ί:\

ξιωματικος εζήτει απο τον εν ΞάνθΥ,) ΤαξίαΡΧΟΥ 'Ιωάννου ν' άνα.καλέση το!); μαχομένους Άξιωματικούς, προκεψ.ένο!) τινα]

εΙς

ΣαχΙν να. τού; κάμη διάλεξίν

"Ο Τα.ξία.ρχος ηρνήθη κα.Ι ευρισκόμενος εΙς Ξάνθην τότε τΟνεπήνεσα.

προσωπικώς, δια. την &ρνησίν του ταύτην.

ΕΕς Κομοτηνήν, εΙς έτερος 'Άγγλος Άξιωμrxτικός, εζήτησε καΙ ελαοs

την uπάρχοuσαν εκεί μονα.οικην εψεΟρεία.ν Στρατοθ, ϊνα. τ~ν νύκτα. Ε.νεργήσ'Yj δοκψ.αστικην έπίθεσιν προς lεξα.κρΙ6ωσιν, άν

συμμορϊται είχον πυροδολικόν.

παρ" δλας τα.ς δια.6εΌαιώσεις δτι δεν διέθετον τοιοϋτον. την Ιδία.ν νύκτα. οΙ συμ μορίται προσέδαλον ανnθέτωςτης κα.τευθόνσεως ταότης το έγγυς της Κομοτη

νης χωρίον

Πρ6κτιον καΙ το ελε'Yjλάτησαν δεινώς. Δέν ε!να.ι απίθανον επι τοϋ

προκεφένου δτι ή δOκtμαστικ~ επίθεσις, Ύι όπο του 'Άγγλου Άξιωμα.τικου όπα δειχθεϊσα καί εκτελεσθείσα. έγένετο έπ" ώψελεί~ τής σuμμορια.κής κα.τα. Προ κτΙου &πιδρομης;

Έξ &ναψορα,ς Ταγματαρχου της Α2 Διευθύνσεω ; του Γ .Ε.Σ., δστ~;

ενήργ'Yjσεν εξέτασιν ανακριτικην τοΟ συμμορΙτου Κωνστα.ντα.ράκου, συνδέσμο'> , '--

329

τοϋ Γενικοϋ Άρχηγείοu τ6)Υ σuμ.μορΙΤών προς το ΆρχηγεΤον Πελοποννήσου και σuλλ ψρθέντος κατ' άπόπειράν του ν~ δ~αΌη κολuμΌων τον Ίσθμον της Κο ρ[νθοu, ϊνα

cruvoeerj

μέ τον σuμμορΙτην άρχηγον Στερεας Έλλάδος, διότι δλο:

ο, aσύρματoι των εν Πελοποννήσφ εΤχον &λωθη, η κα.τα.στραψη, εξάγεται δτ; δ α,ρχηγος των σuμμορ~των Πελοποννήσοu

στανταρώων εΙς εκΌολάς ΝΕΔΑ ποταμοΟ

Γκουζέλης, άποστελλων τον ΚωΥ"

(μεταξυ ΖαχιΧρως

Κυπαρισσίαξ] ,

ϊνα. όποδεχθη το ιΧποστελλόμενον τρίτον 'οενζινόπλοιον εξ ΆλβανΙας, εμψορτον όλικοΟ πολέμου, μετά την καταδϋθισιν του δευτέρου τοιούτου εΙς 'Όρμον Φω

χ~ανoυ, τψ είπε: «Έ~ν μαζι με το πλήρωμα ιοης ''Αγγλοuς, ν~ μη παραξενε» θΎjς». Τί ηθελον οί 'Άγγλοι είς το 6ενζιyόπλo~oν; Κατ' έμέ oι~ ν~ παρουσία σθοϋν ως κυ6εpνητα~ του 6ενζινοπλοΙο!) εΙς περίπτωσιν υποψίας, προς άποψυγΎιν πoλεμικtίN και όGλλων συνεπειών.

E~ς την τότε Kυ6έρνησ~ν και τον Τπουργδν των Στρατιωτικών εκαμα

διαψόρους προτασει; περ] διαθέσεω; δπλων, διά. την ΟΡΥιΧνωσιν τών κατο[κων των παραμεθορίων χωρίων στρατιωτικώτ. 'Ι'αθτα, κείμ,ενα οπΙσω της Βουλγα p~κης Μεθορίου γραμμικώς, καθ' δλην την εκτασίν της, θά &'πετέλουν ~να ψρχ γμα προειδοποιήσεως καλ &'ντιστάσεως κατ~ τijς καθόοοΙ) των συμμοριτών εΙς το

έσωτερυων, μέχρις έπεμΌιΧσεως του Στρατου. Άλλ'

, θ εραπευ'θ η. ε

θέσιν των δπλων τούτων, tσχuριζόμεvοι ΟΤΙ

κην χρησιν αυτων!

rιXτησΙς μου αδτη

olv

DUvatOV

οι χωpικo~ να. εκαμΥον κα

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

(1)

Κ ατα ~, J., Ν , ~ 1. σε προψορικ,ιν π λ ηροψοριαν, οι'''Α γΥ λ οι Ύ)ρνουΥΤΟ ΤΎ)ν στα-

ΔΕΥΤΕΡΟΝ

Ύ π ο β ο λ η

«σ Κ έ Ψ ε ω ν

γ ε ί α ς

ζ Ύ) τ ή μ α τ ο ς

ε π ι

ν ο μ έ ν ο υ

π Ρ ο ς

τ ι ω τ ι κ ω ν

Κ α Ι

(; ν

τ ό ν

π ε Ρ Ι

τ Ρ ό π ο υ

&, ν τ α Ρ σ ί α ς»

τ ό τ Ε.

Ύ π ο

Σ τ Ρ α τ η γ ον

ε ν ε Ρ

ό π ο Ψ α ι

Ρ Υ (; ν

Σ τ Ρ α

ΠΑΠΑΓΟΝ.

44. Κατά τον Όκτώβριον του 1947, εις τον Άρχ ιστράτηγον Παπαγον, δντα τότε ΜΕΓΑΝ ΑΙΛΑΡΧΗΝ και τον

'Γπουργόν των

Στρατιωτυων Γ.

Στρατον, παρέδωσα το αμέσως κατωτέρω Σχέδιον ύπο τον τίτλον «Σκέψεις και τρόπος επι της καταστολ ης της άνταρσΙας».

ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΗΓΟΙ Γ. ΓΟΣΜΑ

ΓΕΝΙΚΟΙ ΔΙΟΙΚΗΤΟΙ ΘΡΑΚΗΣ

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΣΚΕΨΕΙΣΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Έ π Ι

τ ο υ

Ζ Ύ) τ ή μ α τ ο ς

τ η ς

'Α ν τ α. Ρ σ

{ α.

Τ.- ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΑΝΤΑΡΤΩΝ (Περ[λ'Υ)ψις)

Οι έκδηλωθέντες δραστικώς εν ύπαίθρφ άντιΧρται άνέρχoντα~ εις

25-·30

χιλιcZΟας. Έκ τούτων οΙ περισσότεροι ορωσιν είς την &.πο ΑΔΡΙΑ μ.έχρι Ε-

330

, '-

BPor

παραμεθάριον των γε~τoν~κων προς βορρ.σ.ν χωρών, οΕ οε λοιποί εΙς Τ)

έσωτερυών

τ~ς χώρας,

κατ α το πλείστον

επι τών oPEtνG)y συγκροτημάιτων

αότ-ης.

Ό τρόπος τ~ς ενεργείας των συνίσταται: Είς αίψνιοιαστικας επιθετικα.ς ενεργείας κατα μεμονωμένων τμημά

των Στρατού, εκοηλουμένας κυρίως κα.τα νύκτα.

Είς ΕπιΟρομα.ς κατα χωρίων &.ψυλάκτων, η ~σψαλισμένων Βια μικρG)'J

τμημάτων Στρατοϋ, η ΜΑΥ, προς λιΧψυΡιΧγωγία,ν, σΤΡιΧτολΟΥίιΧν κιΧΙ &.ντεκO~ κήσεις.

Εις προσβολα.ς σ~oηpoopoμικών &μαξoστo~xιών, η ψαλάγγων αότοκ:

νήτων.

Είς ααταστροφά; σιδηροδρομικών η δοικών εργων, πρός διακοπήν των

συγκοι νωνιών.

Εις έπιθέσε«; 'γενικωτέρας σημασίας αατά πόλεων, πρός τον σκοπό";

καταλήψεως μια.ς τούτων καΙ επιτεύξεως έντεϋθεν πολιτικών καΙ στρατιωτικών

ωψελημάτων (επιθέσεις κατα Κονίτσης νης

Κιλκις

χοσσαι) <ο

Να.ούσ"ης

:Μετσόβου

KoμoΤΗV~ς

Γρεβενών

ΦλωρΙ

Σουψλίου κλπ., α.πασαι άποτ»

. 1'"

τακτικυς τροπος ενεργεια; των συνίσταται:

Εις επιθετικας ιΧιψνιοιαστικας ,ενεργείας, της θέσεως προσ60λης εκλε

γομένης μετα πάσης ελευθερίας, (κέκτηντα~ άπάλυτον ελευθερίαν ενεργείας)

<Η επιθετική των ενέργεια ύπο60ηθεΤται:

Δι' &.ΠιΧσχολήσεως τών γειτονικών εθνικών τμημάτων δια πυρός εκ

τοσ μακρόθεν.

Δια ναρκοθετήσεως τιί>ν όσών, οι' ι1'>ν θα. προσέτρεχον ενισχύσεις, η ω~

ενηργεΤτο εκμετάιλλευσις κατ' αότών της αποτυχίας των. Εις περίπτωσιν αποτυχίας, δπερ πάντοτε μέχρι τοϋδε

συν!Μ3η, άποσύρον

ται προς τήν γειτονικήν μεθόριον καΙ &.νασυγκροτοσΥται, περιθάλπονται, νοση

λεύονται κλπ. εντος τών γειτονικών χωρών, η τοϋ ήμετέρου παραμεθοριακaι τοιούτου χώρου ύπο την σκέπην ΚιΧΙ προστασϊαν τών ψυλακίων τών όμ6ΡΙ!J'1 χωρών.

<ο τρόπος της σuμπτύξεώς των γίνεται είτε τηρουμένων των &.ρχών της συμπτύξεως, είτε οιά κατατμήσεως εις μικράς δμά.Οας, συγκεντρουμένα; εί-ι;,χ οιά παντω; δρομολογίου εις χώρον προσυμπεφωνημένον, εκτός καΙ μακραν τσα τακτικοσ πεδίου μάχης.

Εις τό εσωτερικόν της χώρας ό δεότερος οδτος τρόπος άποσϋρσεω.; είναι δ συνήθης.

Γενικη ΕΝΤΥΠΩΣΙΣ εκ τών ΑΝΩ. Ο] α.ντά.ρται, α.Quνα.τοUντες ν~ ένεργ'ήσωσι κα.νoν~κην τα.κτ~κη)l έπΙθεσ~ν

προς κατάληψιν τμήματος τοΟ εθνικού ιέοάψους μονίμως καΙ σταθερώτ, περι

λαμ6ιf.νoν πόλιν τινά, ενεργοσσιν επιδρομάς κατα κατωκημένων τόπων, προ;

331

λεηλασίαν (δέλεαρ έλκυστικον) καΙ στρατολογίαν. Α[ τοιαϋται ενέργειαί των 6~Τlj60ηθoσνται τακτικώς οι' &πασχoλ~σεως

ήμ.ετέρων

γειτονικών

τμημάτων

xrxt ναρκοθετήσεων τών &γουσών εlς την προσοα,λλομένην π6λtν η χωρίον δδιί)ν. ΈπΙ πλέον τών άνω στρατιωτικών

EνEPYEtwν επtζητοuσι O~~ ναρκοθετή

σεω ; των σιδηροδρομικών καΙ δδικών συγκοtνωνtών Τ1)ν δtακοπην τούτων, rνα οϋτω; έπιτύχωσι την δημ-tουργίαν &νυποφόρου €σωτερtκης καταστασεωτ, ητις θα. τοίς &πέδιδεν, δχι μόνον στρατιωτικά, αλλά καΙ πολιτικά ώφέλη, εφ' δσον

α[ κυρίως στρατιωτικαί των ενέργειαι οεν έπιτύχωσι τοϋτο, Άνεξαρτ'ήτως τη; άνω στρατιωτοω-πολιτική; έντυπώσεωξ, οιάψορα &λλα γεγονότα οίδουσι την εντύπωσιν καΙ την πίστιν δτι δ &νταρτικος

&yd.>v

καθοδηγείται

στρατιωτικώ

;

καΙ πολιτικώς εκ Μόσχας, &νεξαρτ'ήτως της ύλικης ένισχύσεώ; του, ητις ένερ γεϊται οιά τών γειτόνων χωρών.

Ό εργάτης Μάρκος ~τo &Ούνατον, δσην oξύνoω~ν κα] αν εχη, να. οιευθόνη

τοιαύτης εκτάσεως &γώνα. Ο[ δε τυχόν περιΟά.λλοντες τοϋτον 'Έλληνες στρατιωτυωί, εΙνα.ι επίσης

γνωστοί εις στρα.τιωτικην ιεπιτελικην &ποΟοτικότητα.. Kατrι. συνέπειαν, 'Αξιω μα.τικοΙ επιτελικης &ξίας εχουσι διατεθη αότφ εκ Μόσχας η τών γειτονικιίι'! χωρών.

Δια. Τ1)ν πολιτικην κα.θοδ'ήγησιν, ουδεμία. αμφιβολία. χωρεί, δτι καθοδη γείται εκ Μόσχας.

"Αν δεν σuνέ6α.ινεν ουτως κα.Ι ή αντα.ρσία ~τo εσωτερικη υπόθεσις, δ~ν ηδόνα:το νιΧ οια:ρκέση πλέον τών

ήμερών, <bς τοϋτο συνέβη οι' &πα:ντα τα

κι 'nΊματα τοϋ παρελθόντος.

ΙΙ.- ΕθΝΙΚΑΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ Ό Έθνικός Στρατό; άπστελεϊται εοκ:

- Tou ένεργου Στρατοϋ. - της Έθνοφρουράς. - της Χωροφυλα.κης. - Τών ώργα.νωμένων Έθνικών

δμάδων πολιτών (Αότοάμυνα).

Δεν γνωρίζομεν επακρι6ώς ποία εΤναι ή Μνα.μις τοϋ Έθνικοσ Στρατοϋ εν συνόλφ. Έκείνο πού ένδιαφέρει εΤναι: Τί μένει κα.θαρΟν καΙ πρόσφορον εις επιθετικα.ς ενεργείας, μετrι. την ά.φα.ίρεσιν τοσ οιά τήν στατικήν &σφάλεια'l χρησιμοποtουμένου. ΤΟ τελευταίον τοϋτο πρέπει να. εΤναι τουλάχιστον άνώτε ρον της αντοφτικ'ijς δυνά.μεως κα.Ι α,νευ οόδεμιάς ύποχρεώσεωτ στατικης &σφα. λείας.

ΙΙΙ.- ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΕθΝΙΚΟΙ ΣΤΡΑΤΟΙ Α5τη συνοπτικώ; πρέπει να. εΤνα:ι:

~α,ταστoλη της &.ντα,ρσΙας καΙ εξασφά.λισις της τά.ξεως ιεν τ'Υ,ί xώp~. Τοϋ το έπιτευχθήσεται διά τών κά.τωθι ενεργειών:

332

, '--

α.)

Έξα.σψά.λισις των πόλεων

(Στ~τ~κή &μυν~)

κα-Ι της ύπαϊθρου ά.πΟ πά.σης έπ~oρoμ"ης

Έξα.σφάλισις των σιΟ'1)ροΟρομ.ικων κα.Ι δδικων συγκοινωνιων (στα.τικη

κα.ι κινΥΙτική &μυνα) γ)

Τακτικαι ενέργειαι προς οιά,λυσιν των συμμοριων και των τακτικώς

συγκεΚΡΟΤ'ημένων ουνάμεων αυτων. (ΜαχΥΙΤΙκαι ενέΡΥειαι)

ο) Παρεμπόδισις των τυχον καταφυγόντων εΙς γειτoνικ~ ΚράτΥΙ ν~ έπα νεισελθωσιν εΙς το ~μέτεpoν εοαφος, και Οια.τ1jρησις της τάξεως εν τφ έσωτε

ρικφ (Προώθησι; προς μεθόριο ν της ΔΙΑΤΑ:ΕΕQΣ τοΟ στρατοϋ τική ενέργεια προς τού; αντά,ρτας)

αναχαΙτισιν των

γειτόνων

να. 60ηθωσι

Διπλωμα

παυαλοτρόπω.;

IV.- ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΣΑΠΟΣΤΟΛQΝ -

Ή έκ.τέλεσις των όπο στοιχεϊ« α και

&.ποστολων ενεργ'Yjθ1jσεται υπα

της Έθνοφρουράς, της Χωροφυλιχκης καΙ της Όργανώσεωζ Αυτοιχμόνης.

Ή lεκτέλεσις των όπο στοιχεία γ καΙ δ όπο τοΟ τακτικοΟ Στρατοϋ κ<χι

της Χωροφυλακης.

V.Ή

(1)

και

ΤΡΟΠΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕQΣ ΑΠΟΣΤΟΛQΝ

έ ξ α σ φ ά λ ι σ ι ς της

τ η ς

τ ά ξ ε ω ς

τ ω ν

π ό λ ε ω ν

ύ π α Γθ ρ σ υ

Αδτη ενεργ'Yjθ1jσετα~, 6ά,σει τ/ς σπουδαιότητω; της θέσεως τ'Υίς πόλεως .η

χωρίου, εν σχέσει με τήν ουναμικόΤΥΙτα της οράσεως των &.νταρτων, καΙ θ~

&.νατεθη εΙς τήν Έθνοφρουρα.ν και Αυτοάμυναν. Κατα. συνέπειαν:

Διώθεσι; δυνά.μεως.

' ΑμυντικαΙ

όργανώσεις

(Κατασκευή Φυλακίων

Πολυ60λείων)

Λοιπ«] ύποχρεώσειτ:

Θα. ώσι ρυθμισμέναι έπι τ~ 6άσει της &νω Ιδέας. Εις τήν Βόρειον <Ελλάδα δέον, εΙς &.νάλογον βά.θος δπίσω της μεθορίου,

να. δργανωθωσιν &παντα τα. χωρία εΙς τρόπον, &στε ~ν φράγμα να. σχηματ~ σθη όπο μορφήν οευτέρας μεθορίου.

ΕΙς τό εσωτερικόν, δργά,νωσις των χωρίων των γύρω των όρεινων δγκων τ'Υίς οράσεως των &'νταρτων, εΙς τρόπον &στε ~ κάθο06ς των, προς &.νεφοΟια σμον και στρατολογϊαν εΙς τα. πεδινά μέρη να. εΤναι έγκλω6ισμένΥΙ. Χρειά.ζονται δπλ« κ~Ι στελέχΥΙ ("Εφ. 'ΑξιωματικοΙ ,εκ του τόπου

Κα

ταλληλοτ Άξιωμα.τικοΙ, <!παςιωματικοl του Στρατοϋ καΙ τ'Υίς ΧωροφυλαΚή; O~ά. την O~OΙΚ'Y)σιν)

•

Πόσα. δπλα. χρειά.ζοντιχι; ΆΟόνατον να. τα. κιχθορΙσω εΙς δλον το Κρά.τος.

Έν τ1,ί Γενικ1,ί Διοικ1jσει Θρά.κης (Άπό Κ. Νευροκόπιον μέχρι ΌρμενΙου Θρά.-

333

κης) περ] τ~ς 10-12 ΧLλLάδας δπλων μετ~ 100 φυσιγγίων gκαστον θ~

efvaL

αρκετά.

Ή δργ~νωσις τών δLΟικ'ήσεων πρέπει ν~ ενεργηθή, εις τρόπον ώστε: Ν& όπ~ρxη εΙς ύπεύθυνο; και καθοοηγητης εις gκαστον χωρίον, ενθα

οεν έδρεύει στρατιωτυων τμΎjμα.

N~ υπάρχη εΙς ά.νώτερος ΔLΟLκητης κατ~ επαρχίαν, και εΙς ΈΠLθεωΡη"

της κατ~ Νομόν. Οί τελευταίοι δύνανται ν~ ζητηθωσL μεταςυ των έπττοπίων 'Α ςιωμαΤLκων της Χωροφυλακης Υ) 'Αποστράτων ΆςιωμαΤLκών τής γεΙΤΟVLκωτέ ρας πόλεως, ά.νακαλουμένων εΙς EvipYELIΧV.

θϋτω πανταχοο,δπου θ~ έΠLζητr;σωσLν οΙ ά.ντάρταL ν~ δράσωσL, θ~ προσ

XP01JcrwcrLV

επι άντιστασεωτ, οΙ χωρυω] θά ά.ποκτ'ήσωσL θάρρος, και

πληροφορία

θ~ εξασφα,λισθη

εΙς τ~ς στρατιωτικά;

αυτών

OL'

.,1

ΟΙΟLκ1jσεις, πρα.γμα δπερ

σΎιμερον έλλείπει, καΙ τ~ μετόπισθεν τοσ δρωντος ενεργοο Στρατού θ~ μένωσιν ιΧοιατάρακτα κατ~ μεγάΛην ΠLθανότητα.

<Ηέ ξ α σ Ψ ά λ ι σ L ς

(2)

Τ ω ~

σ υ γ κ ο ι ν ω ν L ω ν

- την άποστολήν ταϋτην θ& ά.ναλά6η ~ Έθνοφρουρά. - <Όπου ύπαρχει εργΟΥ &'ξίας (της σLοηροορομικης 1) δδLκης συγκοινωνίας) , μη δυνά.μενον ν& ιεπισκευασθΎj εντός 1-2 ~μεpών) , θ~ φυλάσσεται , τη; φΡΟUΡα.ς&.σcρα,λLζομένης &.πο τοσ κα..φου καΙ τών εχθραών πυρών ύπό πρόχεφον πολ1)ΟολεΤον. 'Ι'οιαϋτα ~pγα (φυλάΚLα, πολυ60λετα,) ά.νηγέρθησαν και κατωχυ· ρώθησαν

OL'

αυτών &πασαL α,Ι πδλε«; καΙ κωμοπόλεLς της ΓενLκης ΔLοικ1jσεως

Θράκης δι~ χρημά.των των πόλεων καΙ των κατοίκων Τ!.1!ν, ή οε ιΧποτελεσμα

ΤLκότης των όπηρξε σωτηρία, ως ιΧπέοειξαν αΙ κατ& Κομοτηνης και &λλων πόλεων έπιθετικα]

eviPYELaL

Σουφλϊου

των ά.νταρτών.

ΤμΎιματα Έθνοφρουρα.ς, ενΟLαμέσως τοποθετημένα, θά έςασφαλίσωσL

δι~ ΚLν'ήσεως τόν σύνδεσμον και την υποστ'ήριξιν τών μεμονωμένων φυλακϊω».

Πανταχοϋ πρέπει ν~ ύπάρχη σχέδιον ένεργε[ας και εΙς ύπεύθυνος,. δστLς θ~ έξασφαλίζη τήν εφαρμογΎιν του.

Τ α κ τ

(3)

Lκ

α Ι

έ ν έ Ρ γ ε

Lα

π Ρ ό ς

Lά

λ υ σ

Lν

τ ώ ν

ιΧνταρτών

ΟΙ ιΧντά.ρται OUνανται, ιΧπό της ά.πόψεως τοϋ τόπου οράσεώς των, ν~ διαιρεθώσιν εΙς OUο κατηγορίας:

ΕΙς τους δρώντα,ς με Οά.σLν έξορμΎισεως την παραμεθάρισν. ΕΙς τους δρώντας εν τφ εσωτερικφ τής χώρας.

Ή Άνωτά"CΎj 'Ηγεσία, 6άσει τών μέσων της καΙ των &λλων παραγόντων, θ~ &'ποφασ[ση, &ν:

Θ~ ,ένεργ'ήση ταυτοχρόνως κατ~ τών δύο τούτων κατηγοριών,

ΟLαΟΟΧLκώς καΙ &πό ποίας κατηγορίας θά &ρζηται πρώτον της ένερ-

γεΙας της.

Μετ& την ληΨLν όπο της Άνωτ. ΉγεσΙας της &.πocρά.σεως

334

'XatCt

ποΙας κα-

τηγορίας θ~ φέρη το βάρος της κατ' &ρχάς, θέον ~ ενέργειιΧ της ΙΧδτη ν~ πριx~

γματοποιηθ-η βάσει ένος ΣΧΕΔΙΟΙ ενεργείας, εν τφ δποίφ, προκειμένου oι~ την κατηγορΙαν των εκ τ-ης παραμεθορίου όρμωμένων &ντcφτών,. ν~ χιxθopί~ ζεται :

"Αν αιϋΤΎj θα. ενεργηθΎ) ταυτοχρόνω; εφ, δλΎjς τ-ης παραμεθορίου εκτ6:

σεωτ. (Τοοτο εξα.ΡΤ'Υ)θήσεται ιεκ τών διατεθησομένων μέσων)

"Αν οχι, νά καθορίζωνται κα-τά σειράν αί E:κκαθOφισθΎjOόμεναι περιο

χα], καΙ τί θά ενεργΎ)ται εις τάς δtλλας οια. την συγκράτησιν καΙ &πασχ6λησιν τών &νταρτών να. μή προστρέχωσιν εΙς βοήθειαν.

Πώς ~ Διοίκησις εννοεί να. εςραρμόσΎ] εν έκάστ~ τούτων τον έλιγμ6ν

ΤΎ]ς καΙ πώς να. τον μεταφέρΎj επι τ-ης έπομένης.

Δι' έκάστην τών ενεργειών πρέπει ν& προικοοοτ-η την εκτελοΟσαν Διοίκη σι ν δια. των δεόντων μέσων, κα.Ι να. έφαρμόζ Ύ] την παρεμπόδισι ν των καταφευ

γόντων εις τα. γειτονικά ΚράΤΎ] νά έπανεισελθωσιν εις το ~μέτερoν loιxepo;

περίπτωσ«; ο'

Τά μέσα εΙς δυνάμεις καΙ δπλισμον δι' έκ6:σΤΎ]ν έκκαθαριζομένην περιο χην δέον να. ώσι πσλυαριθμάτερα καί ισχυρότερα τών &ντιχρτών.

Οδτως, αν οΙ παραμεθοριακο] &ντάρται &νέρχωνται εις

χιλιάδας, δ

όρων Έθνικος στρατό; πρέπει ν~ είΥαι πλέον ~ οιπλάσιος, ό οε δπλισμός το') ισχυρότερος καΙ προσα-ρμοζόμενος, εΙς χρησψΟΠΟΙΎ]σιν και! &πόδοσιν, προς το εδα,φος.

ΑΙ τα,κτικα.Ι μέθοδοι μάΧΎ]ς

(τρόπος ενεργείας δμάοος, διμοιρίας, λόχοu;

τάγματος) πρέπει να.μή &κολουθωσι τα.ς τυπικα.ς &'ρχάς, &λλα. βάσει τούτων

να. δημιουργώσΙΥ έπιτοπίως την πρόσΨΟΡΟΥ 'μέθοδΟΥ, δια. τ-ης δποία-ς θα. έπιτυγ χάνηται ~ κύκλωσις καΙ εξουδετέρωσις τ-ης &ντιστοίχου εχθρικ-ης συμμορίας.

Οϋτω π.χ. αν οΙ πιεζόμενοι &ντάρται κατατέμνωνται εΙς μικροομάδας, επιζη τούσα; την διαφυγήν, &νάγκη καΙ 'ή διμοιρία, δ λόχος, το τάγμα να. κατατμr; θώσιν εις δμάθα,ς, πάντοτε Ισχυροτέρα.ς των &.νταρτικων κοιΙ κατευθυνομένας

εις τρόπον ωστε να. επιτυγχάνηται fι κύκλωσις καΙ δ ιεγκλωΌισμος τών εχθρι κών, Εις τοϋτο lγκειται ~ &.ξία τοϋ οικείου βαθμοφόρου, ΟΎ]λαδή εις τήν σϋν

θέσιν τών δμάδων κα.τατμ"ήσεως, τήν κα.τεόθυνσίν των, τον σύνδεσμόν των καΙ

τόν κοιθορισμον τελικών σημείων αφίξεως, εΙς τρόπον ωστε να. έπιτυγχάνετα: το προμνησθεν &.ποτέλεσμα. Το ά.ντίθετον, ~τoι fι παραμονη τοϋ τάγμοιτος,

λόχου συγκεντρωμένου,

ενώ οΙ &.ντάρταt επιζ Ύ]τοσσι otάo τ-ης κ~τoιτι-ιήσεώς των την διαψυγ'ήν, είναι &.δι καιολόγΎ]τος. Πρεπει εις κάθε περίπτωσιν νά εξευρίσΚΎ]ται καΙ να. ε.ψαρμόζΎ]Τα,:,

'ήπρόσςρορος τακτική μέθοδος, &.πορρέουσα. εκ τοΟ κ~νoyισμoO, καταλλήλως οια μορψουμένη.

·0

δπλισμός δέον να. ε!νοιι εΙς &.ριθμΟν κοιι εΙς εΙοος υπέρτερος των του

&.ντιπάλου. ΕΙς τΎιν ΔtοίΚΎ]σtν έναπόκεtται να. ΠPOικooOτΎj, &.νΙΧλόγως τοσ έοάψους, Οιά. φορτουμένων

έλκομένων μέσων πυρός, τα. μεν fι τα. οε τμ"ήμα,τά. της.

335

Π rι. Ρ ε μ π ό Ο Ι σ ι,

(4)

τ ω ν σ ι ν

τ ω ν

ci ν τ α Ρ τ ω ν,

γ ε ι τ ο ν ι κ α

κ ρ ά, τ η

εΙς

ήμέτεΡΟΥ

έOσGΨOς

κ α τ iI. Ψ U γ ν α

ε π α ν έ λ θ ω

Δύο

eLvrxt

οε τρόποι τΥίς επιτεύξεως τΥίς άνω επιδιώξεως.

(rx)

<Η προώθησις τ1jς ΔΙΑΤΑ:ΕΕΩΣ τοϋ <Ελληνικοσ στρατοϋ προς την

μεθόριον, κrxι ή κλιμά,κωσις (ΧότΥίς κrxτα 6ά,θος.

(6)

<Η οιπλωμrxτικη !&νέΡγειrx δια των ψιλων συμμά,χων Κυ6ερνήσεων,

δπω; (Χ~ όμοροι χωραι μη δέχωνται, ύποθαλπωσι, νοσηλεύωσιν,. αναοιοργαΥΙ;)

νωσι ν, εψοοιά,ζωσι κrxι εκπέμπωσι ν εκ του εοά,ψους των τους civτά,ρτας.

Έν τ'Υ,ί Άνrxτολικ'Υ,ί Μrxκεδονί~ κrxΙ Θρά,κ~ όπΥίρχον προ τοθ πολέμου

40 -41: - 2 Σώματ« Στρατοϋ, 3~ MtpapxlιXL.

8 Συνοριακα Τάγμrxτrx (1000 &νορων εΚσGστoν).

"Ηδη οεν όπά,ρχει παρά μίrx Μεραρχία και (Χυτη έξαρτωμένη εκ Θεσσα λονίΚ'ης.

Δέον δ Έλλ'ηνικος Στρατος το ταχύτερον να επανέλθη είς την προπολε μικήν του όργάνωσιν.

'Ι'οϋτο ε!ναι σuμψέρoν, Ο,ΤΙ δήποτε κι' α.ν συμ6Υί, οδ μόνον δια την χώραν, &λλα κα, δια τους συμμά,χους. Προτιμώτερον

μΙα <Ελλας Ισχυρά"

παρά μΙα,

Έλλας &νέτοιμος. "Αν εκεινοι εχουν την ciσψά,λειαν και τα μέσα γα OpγσGγω

θώσι στρατιωτιαώ; ολίγον πρό, η κιχτα ~oγ πόλεμον, εις τήν <Ελλάδil. !λλεΙ πουσιν &μψ6τερα,.

Περι τ1jς Οιπλωμα.τικΥίς ενεργεΙας οοοεν εχομε να είπωμεν. ΔιαψεύγΖΙ

τ1jς &'ρμοοι6τητος τ1jς πrxρούσης εργα,σίας.

Ε ~ δ ι κ η

(5)

π ε Ρ Ι π τ ω σ ι ς

(Κα,ταστολη τ1jς εν τψ εσωτερικψ της

χώρας ορώσης ciντα,ρσlας)

"Αν έπιτευχθ-η ή κα,τα,στολη πρώτον τ-ης παραμεθοριακ1jς αΥτα,ρσίαζ1

ή εν τφ έσωτερικφ τοιαύτη θα παραλύση καΙ θα μετrxτρrxπΎ) εις όλιγrxρΙθμοuς μικροσυμμορΙας, αΙτινες δεν δύνανται να επιζήσουν επι μακρόν. <Η καταστρο

ψή των ε[ναι εύκολος κrxΙ δύναται να. επιτευχθΎ) δι' άποσπασματων Χωροφυλα

κΎ)ς είοικΥ)ς οργrxvώσεως και ίκαν1jς Διοικήσεως.

''Av

(Χδτη προηγηθΎ) τ1jς μεθοριrxκΎ)ς, ή κα.τrxοτολή της θα

e!vrxt

ου

σκολωτέρα, διότι θα εγισχύετα.ι κrxΙ θα κα.θooηγεΤΤσGΙ όπο τΥίς όψιστrxμέvης ει σέτι μεθορια.κΎ)ς.

Γ.ΚΟΣΜΑΣ 'ΑντισΤΡ&Τ'ηγος

Γενικός ΔΙΟΙΚ'Υ)τ-ης θΡ&Κ'ης

Άνα.τολικΥίς Μrxκεοογ[rxς

Όκτώ6ριος

336

1947

ΜΕΡΟΣ

ΤΕΤΑΡΤΟΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΑΝΑΛΗΨΙΣ

(α.)

Π α. Ρ έ λ α. σ ~ ς

ΠΡΏΤΟΝ

ΑΡΧΗΓΙΑΣ

κ α. τ tΧ

τ η ν

28ην

Γ. Ε. Σ.

Ό κ τ ω

6Ρ Ι ου

τ ο

1948 4S.

την 28ην Όκτω6ρίου

1948,

πα.ρευp~σκόμην εις την πλατεϊαν τοϋ

'Αγνώστου Στρατιώτου μετ' &λλων 'Αντιστρατήγων το.\} εν Άλβα.νΙ~ πολέμου,

o~tΧ την παρέλασιν τοθ Στρα.τοσ προ της Α.Μ. τοϋ Βασιλέωτ. Παρευρίσποντο επίσης δ τότε &.ρχη:tδς τοσ Γ.Ε.Σ. Άντ~στρά.τηγoς nα.τζης, οΕ αρχηγοι των

σljμμα.χικ~ν &.ποστολων BtΧν - Φλητ κα.Ι Ντά.ουν, ώς κα.Ι &λλo~ στρατηγοί &.πό στρα.τοι κα.Ιέν ενεpγεΙ~. 'Επλησίασ« τον &'ΡΧΎJyoν τοα Γ .Ε.Σ.,. ά.ντιστρά.τηγον

Για.τζην, εχοντα. όπηρετ"ήσει όπο τtΧς δ~α.τα.γά.ς μου εις τον εν Άλ€)α.νΙ~, κα.τtΧ το

1940 - 41

πόλεμον, ΚIlΙ τον ~ρώτησα, περ] της καταστασεω; τοϋ Στρα.του.

Οδτο; μοΙ &.π1ιντησεν: «Δεν εΙνα.~ τόσον κα.λη κα,Ι κυρΙως το ΗΘΙΚΟΝ, δπερ είνα.ι αρκετιΧ χα.μηλ6ν». 'Έμεινα. κα.τάπληκτος. Δι' έμένα" ενα.ν παλαιό» στρατιώτην, τοϋτο κα.τεδεΙκνυε μία.ν προσεχη εξουδετέρωσιν της Oυνα.μικότ'ητcι; τοϋ Έθνικοσ Στρατού, τα,υτόσημον πρo~ &.νεπα.ν6ρθωτον παταστροφήν.

ΌλΙγον ειπειτll,. δ ίστάμενος εις την οΙκεία.ν θέσιν, δπίσω τοϋ Βασιλέωτ, Άpχ~στpάτηγoς τοσ Άλ6α,νικοσ πολέμου, Στρα,τηγος Πllπάγος μαΙ} ενευσεν, δτι θέλει κάτι να. μοο πη. ΈπλησΙα.σα.

προς το μέρος του κα.Ι μο\) εΤπε: «Θέ

λω να. σε ιοω α.υριον πρω] εις τα. Άνάκτορα.. (ΤΗτο τότε Μέγα.ς Αύλάρχης)

(6)

Σ υ ν ά. ν τ η σ Ι ς

μ ο υ

τ ό ν

Σ τ Ρ α, τ η γ ό ν

Π α

π α γ ον

46. την !πομέν1jV, μετέΟ1jν εις το έν τοΤς Άνα.κτόροις Ύρα.c:ρετoν του. ΜαΙ ciνεκοΙνωσεν, δττ :

«eH

Κυοέρν'Υ}σις τφ έπράτεινε νιΧ &'ναλά.Ο'Υ} την Άρχ~

στρα.Τ1jΥlα.ν κα.Ι με 'ήρώΤ1jσεν &ν ?Jμouv Οια.τεθειμένος \Ι' &να.λ&;6ω την 'Αρχη γία-ν τοσ Γενικοσ 'Επιτελείου Στρατοϋ».

337 22.

Γ. ΚΟ:Σ:ΜΑ:

ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ

Χωρις να. σκεψθω οδτε στιγμην Κ(hΙ 'έπηρε~σμένoς εξ δσων δ "Αντιστρα

τηΥος ΓιίtτζΎjς μοη εΤχεν ειπη Κίtτα. την παρέλασιν, απ~ντησα: Ή χώρα εύρίσκεται εν κινδύνφ. "Αν ό κομμουνισμος επαpιxτ~ση δεν

θα. ψεισθη ουδενός. Πρέπει ολοι να. Εκτελέσωμεν το προς την Πατρίδα κιχθη-

'1 κον, Κ(hτα τον κιχ λ' υτερον τροπον.

Με ηυΧ(hρίστησε Κ(hΙ μου εοωσε κιχΙ EOLCt6(ha~. το προς τήν Κυ6έρνησιν

!J-

π6μνημά του, προς το δποίον εμεινα απολότως σόμψωνος. Έν τούτφ κΙΧθωρί ζοντο τα. οικαιώμ(hΤ~ Κ(hΙ αt ιipμooι6τητες τοΟ 'APXLcrΤP(htoήYOtJ, α] σχέσε«; του

προς τού; Άρχηγους των Ξένων Άποστολων κλπ., εζητείτο δε ή, χιχτα. το δυ νατόν, αυξησΙζ της δυνάμεως του Στρατού, κιχτα. μίιχν εισέτι Με:ραρχ ίιχν.

(γ)

Κ Ο Ι ν ο π ο ί η σ ι ς Χ η γ ί

δ ι α τ α γ η ς

r. Ε. Σ.

π α ρ'

ν α λ ~ Ψ ε ω ς

ύ π ο Ψ α ι ν ο μ έ ν ο υ.

4~. Π(hρηλθον πλέον των δύο μηνων απο της άνω συναντήσεωτ, χωρις

να. λά6ω νέαν πληροψορία.ν τοϋ Στρατηγοϋ Παπαγου, δτι του &.νετέθη ή Άρχ~. στριχτηγί(h ύπό της Kυ6ερν~σεως. Έκ των έν τ"7,) Kυ6ερν~σει αρχηγων κομμά. των, άλλοι ήθελον, κίtΙ &λλοι, οια. ΚΟI.Lμ(hτιχους όπολογισμοός, δεν έπεθϋμουν

τοϋτο. 'Ένιοι μάλιστα., οια. κοινων ψιλων με ηρώτων, (λν ήμην διατεθειμένο; ν' &ν(hλά6ω εΥω τήν &Ρχιστρ~τηγί(hν. ΕΙς τού; τελευταίου; τοότους aπήντησα.

δτι : «Τώρα

eIIi(hL

&.ΡΥά, διότι

Eowcr(h

τόν λόγον μου εΙς τον Παπαγον Κ(hΙ δτι

Κ(hλότεΡ(h Κ(hΙ έπιτυχέστερα θα. Οιεξα.χθωσιν οϊ ουο μ(hζί». Τέλος,

(hi

επιχειρήσεις, δταν είμεθα. Κ(hΙ

έπιθέσε«; των κομμουνιστών Κ(hΤα. Έοέσσης, Ν(hοuσης,

Κ(hΙ Καρπενησίου, ή' Κίtτά.λ ηψις Κ(hΙ α.ε λεηλασία; των πόλεων νεχθείσιχι καταστροφα] εις κτίρια. κλπ., κα.ίτοι

(hl

(hutwy,

α] έπε

προασπίζουσαι τίtότα.ς 'Εθνι

Χ(ht δυνάμεις δεν ησα.ν &μελητέ(hΙ, επεισ(hν δλους, πολιτυωύ; Κ(hΙ μή, να. έννοή σωσι πλήρως τον έπικρεμάμενον

κίνουνον Κ(hΙ άπεφάσισαν τέλος να. άναθέσω

σι τΎιν ΆρχισΤΡ(hτηγΙ(hν εΙς τον ΣΤΡ(hτηγον Παπαγον, α.νεu πλέον &.ντφρΥισεων εΙς τα.ς (hlτήσεις του, τήν

Τήν

lol(hV

21ην

"Ιανουαρίου

1949.

ήμέΡ(hν δ ΣΤΡ(hτηγος Πα.πάγος μοσ ά.νεκοίνωσε τηλεψωνΙΚά>ς

την &.νάιθεσιν (huτφ της ΆρχισΤΡ(hτηγί~ς Κ~ι με ~ρώτησεν, ().ν &ξ(hκολοuθώ Υ,χ

εΤμ(hΙ σόμψωνος προς τα. άλλοτε άποφασισθέντα.

Του ά.π~ντησ(h δτι : «ΕΙμαι

&πολότως σύμφωνο;», ΚίtΙ τΎjν !πομένην, μοσ εκοινοποιείτο ή ανάκλησίς μoou

εις τΎjν ενεργον <Υπηρεσία.ν, κα.Ι ανελάμ6α.νον τΎjν Άρχηγία.ν το.() ΓΕΣ, κα.Ι 6ρα,OUτερον τ-ήν llPOEOpl(hoγ του συγκροτηθέντος, οια. Οια.τα.γης τοσ Άρχιστρα

τ~yoυ, συμι60υλίου των ΆΡΧYJΥών Έπιτελείων των Ένόπλων Δuνά.μεων (Στρα τοΟ

Θαλάσσης

Π.-

Άέρος)

•

ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤ. ΑΈΙΩΜΑΤΙΚΟΙ Γ.Ε.Σ.

4 8 . Ό Στρα.Τ'Υ/ΥΟς Πα.πιiyoς, ε!χε ψυσικιΧ προσόντα. ΆΡΧ'Υ/Υου κα.ί κά.λ λισΤ(h ΤΟΙ(hΟτα ΣΤΡ(hτηγοU. ΈπΙ ~τη Οια.τελέσ(hς Άρχηγος τοΟ Γενικοσ Έπιτ~ λείοu ΣΤΡ(hΤΟΟ, προ του πολέμου

338

1940 -

41,

Κ(hτεΤχεν Κ(hλώς την πολύμορψον

, '--

ύπηρεσϊαν τοΟ Γ.Ε.Σ.,

δε ΆρχιστρατηγΙα του κατα το

1940 -

41,

καΙ ή

Εκ της Εκστρατείας ταύτης ά.ποκτηθεΤσα πεϊρα τον κατέστησαν εμπεφον καΙ

ϊκανον Στρατηγόν. ΈπΙ πλέον διατελώ», προ τYjς α,ναλ~Ψεως τYjς νέας Άρχι

στρατηγΙας του, Μέγας Αόλάρχης του Βασιλικοσ Οίκου, είχε τΎ)ν γνωριμίαν τόσον των Πολιτικών

tYj;

Χώρας, δσον καΙ των ξένων διπλωματώ». Κατα. συνέ

πειαν όπερετχεν δλων των 'Ανωτάτων Στρατιωτικών

είς σχέσειτ, λεπτότητα,

και συμπεpιcρopα.ν προς τα. ctIiW πρόσωπα, προς τα. δποϊα ά.παpαιτ~τως θα. το'!

εφερεν εις EπαCΡην

ενάσκησις τYjς ΆρχιστρατηγΙας του.

49. "Οσον ά.cρoρ~ το υCΡιστάμενoν, δτε ά.νέλα60ν τ/ν ΆρχηγΙαν του Γ.Ε.Σ., λοιπον προσωπικόν είς Άξιωματικούς, είχεν <Dς &κολούθως:

Οϊ 'ΥπαρχηγοΙ, ΆρχηγοΙ Κλάοων καΙ

πλεϊστοι των Διευθυντων μου

ήσαν γνωστοί IΕκ τΎίς προτέρας στρατιωτικYjς υπηρεσίας μ.ου, καΙ πάντες σχεδον

&νταπεκρΙνοντο εις τ~ καθ~κoντά των.

Το λοιπον προσωπυών των Άξιωματικων του Γ .Ε.Σ., &γνωστον είς

έμε κατα. το πλείστον, <Dς &νελθον εΙς ά.νωτέρους 6αθμους μετα. το επίσης ίκανόν.

.,Άλλωστε

τοϋτσ

ενδιέCΡερε

τους

&μέσως

1940,

ήτο

ΠΡΟ'Lσταμένους των)

οϊτινες ήσαν ύπεύθυνοι εναντι εμοσ.

Ίοιαιτέρως το προσωπυών της Διευθύνσεω; των lεπιχεφ~σεων

(ΑΙ)

μετ α των οικείων "Υπαρχηγών μο! ήσαν καλώς γνωστοί εκ παλαιαις συνεργα

σίας. "Ησαν ίκανώτατοι ΆξιωματικοΙ, οεοοκιμασμένης &ξΙας, εργατικώτατοι

και μ,ε πεΤραν Έπιτελικην &ξιoζ~λευτoν, δεδομένου ΟΤΙ οί ιοισι είχον χρησιμο

ποιηθΎί καΙ κατα. τον πόλεμον εν Άλ6ανΙ~ τσσ

1940-41.

Κατα. συνέπειαν οδΟεμίαν μετα60Ηιν επι τσΟ προσωπυωϋ ΤΌί) Γ.Ε.Σ. εκα να, εξα.ιΡέσει εκεΙνων, αϊτινες ά.πέρρευσαν εκ τΎίς μειώσεω; τοσ προσωπικού,

λόγφ καταργ~σεως η συμπτύξεως των οργανικων θέσεων του ΓΕΣ, ώς κατω τέρω ,εκτίθενται:

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΔΕΥΤΕΡΟΝ

ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΗΜΕΤΕΡΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΜΟΡΙΤΩΝ

ΚΑΤΑ ΤΟ

ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΝ

ΔΕΚΑΗΜΕΡΟΝ

ΤΟΙ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΙ Ι949

ΟΤΑΝ ΑΝΕΛΑΒΟΝ ΤΗΝ ΑΡΧΗΓΙΑΝ ΤΟΥ Γ.Ε.Σ.

Αον

Σ υ μμο Ρ ιτω ν (α) Άξία στελεχών καΙ δπλιτών. (Ι) 'Ανώτατο: ΆξιωματικοΙ (δρα αα] παρ.

14).

ΗΟ. Ό Άpxrιγός BΙXcρειι:Χ8rις, α/ς κιχΙ &ΠΙΧΥτες οε 8ΙΟLκ1jσΙΧΥτες Μεγ. Μο

νάδας συμμσρτται οόοεμίαν στρατιωτικην έκπαίδευσιν ε!χον. "Ησαν ά.σCΡαλώς ίκανοΙ

el;

την bργ!kνωσιν καΙ την οιεξαγωγην aνταρΤLκων τιχκτικων έΥχεψη-

339

μ.ιΧτωΥ,

ciAA'

έλιΧχιστιΧ ίΚιΧνοΙ εις τ~ν σύλλ'ηψιν καΙ oιεξαyωy~ν στραΤ'ηΥικώv

&πιxειρ~σεωv ~ τοιούτων μεγιΧλ'ης ταΚtικfjς έκτιΧσεως.

(2) ΆξιωματικοΙ 'Επιτελείου (δρα καΙ ποφ. 14). S 1. Δεν ~τo ουναταν νσ. εχουν tκανοuς καλ εμπεΙρους τοιούτους, ελλεί ψει καταλλήλων χσλ εποιρκως εκπα.ιΟευμένων επιτελικως ΆξιωμαΤΙΚιΤ>ν. 11Ζ ρικοΙ ΆξιωμιΧΤΙΚΟΙ τσσ Έλλ'ηνικοσ Στρατοϋ, σϊτινες είχον προσχωρήσει εΙς τοv

κομμουΥισμόν καΙ ~σαy ίκαΥΟΙ οια Τ~y τοι,χύτην όΠ'ηρεσΙ,χΥ,. σπως δ Μουστερ6;· κης κα.ι α.λλοι τινές, ~σαν περιωρισμεναι εις εθνικσ. στρατόπεδα συγκεγτρώ σεως, μη ουvηθέντες vσ. διαφύγωσι προς τσ.ς έλεγχομέν,χς ύπδ τώv συμμοριτών

περιοχά.ς,

μάλλον οΙ πολιτικό] ΆρχηΥΟΙ του Έλληνικοσ κομμουνισμοσ, μη

εχοντες προς ,χοτσύς έμπιστοσύΥ'ην χα.Ι δια,6λέποντες εις α.υτους μέλλοντα; πο

λιτικούς, Ύ} στραττωτοωύ;

ciντιπιΧλοuς, μ~ δια,τεθειμένους

τσ. σλα.υϊΧΓι. σχέδια του Ζα.χα.ριιΧδη, δεν εδέχθησαν,

νσ. εξυΠ'ηρετ~σω'σι

δεv διηυκόλυναv τ/ν δια

φυy~ν των προς τα.ς &νω περιοχά.ς. 'Ηκολοόθησαν εις τοϋτο τό π,χρά.δεΙΥμ,χ του

Ρωσυωϋ κομμουνισμου, δστυ; κα.τσ. την εκρηξιν του κομμουνιστικοσ κιν~μ,xτoς εν PωσΙ~

(1918

κ,χι μεταγενεστέρωτ}, ούδέποτε έΧΡ''Υ)σιμοποίησεν Άξιωμ,χ

τικους του τσαρυωϋ κ,χθεστώτος, εστω κ,χΙ κομμουνίζΟΥΤιΧζ, παρα. μόνον ένΙους

εξ ιΧ1Jτών, τους δποΙους 6ρα.OUτερον εξεδΙωξεν η έξηφrXνισε, μόλις επέτυχε τον

επιδιωκόμενον στρατιωτικδν σκοπόν. οε στρατηγοποιηθέντεξ όπο τών κομμου νιστών Βοροσϊλωφ κλπ. πρo'~pχoντo ,εκ Τfjς τ'ά.ξεως τών γπαξιωιιατικών κ,χΙ ~σ,xv κομμουνισται ά,νεκαθεν. ΟΙ 1']οη στρ,χΤ'ηΥΟΙ των εδημιoυργ~θησιXν μετα.

την εYΚιΧτιiστα.σιν τσΟ κσμμσoUΥισμσσ εν ΟΙ λοιπο] Άξιωμ,χτικοΙ εκ τών του

Pwcrl<f.

τωv κομμουνιστών, προερχόμενοι,

<Ελληνικοί) Στρατού,

έλιΧχιστοι μεν

οΙ πλεϊστο. δέ εκ τών ciποφοιτησά.ντωv Εκ

τΊjς ΣχoλΊjς Άξιωματικών τοη Μποσκλες, ~σα,ν νεαροί, άπειροι καΙ εν γένει ciπρόσφοροι να δεχθοσν έπιτελικ~ν έκπα.ΙΟευσι ν κα.Ι νσ. διεςαΥά.Υουν επιτελικην <fπηΡεσl,χv ΜεΥιΧλων Μονάδων έπιτυχως. <Η εκτ,χσις τών κομμουνιστικων επι xειρ~σεωνεν <Ελλάδι, ~ έκλoγ~ καΙ ΟΡΥάΝωσις ciμuντικώς τοποθεσιών Γραμ μου κ,χι Βίτσι, αΙ τα.κτικαΙ έπιxεφ~σεις κατσ. Ναούσης

Καρπενησίου, κ,χι

ιoι~ κ,χτα. τ/ς Φλωρ[νης, μα,ρτuροuν εκ των περιελθουσών εις χείρας μας δια

τ,χγων επιxειρ~σεων, δτι όπ1']ρχο'ν &'πιτελείς Άξιωματικοί, ολίΥΟΙ

πολλοί,

&ρκετσ. εμπεφοι και ίκα,νοΙ, και έπειo~, ως προεΙπαμεν, εκ ταυ έλληνικοσ προ

σωπυωϋ δεν ~ouν,xyτO νσ. λά6ωσι παρά έλα.χΙστοuς, εLμεθα υποχρεωμένοι

ν~

οεχθωμεν δτι εχρησιμoπoι~θΎ]σαν τοωϋτοι εκ ταί) Ρωσυωϋ Στρατοϋ, όπα ψευ

δώνυμα" γνωρίζοντες ~ μ~ τ~ν <EλλΎ]νικ~ν, καΙ επιμελώς κρuπτόμενοι κατσ. τό ρι.ι.>σι ΚΟΥ σύστιrιμα,.

(3) Άξιωματικοί μικρών μονάδων (δρα ΚιΧί παρ. 13) . S~. Οοτοι πpO~PΧOYΤO, έλάχιστοι μεν εκ τών μονίμων του <Ελληνικοσ

Στρ,χτοσ, πολλοι εκ των εφέδρων τοιούτων, ciAA' οΕ περισσότεροι εO'ημιoυpy~-

340

, \.-

θησαν εκ τών κατ~ τ-ην κατοχ-ην καπεταναίων, και τέλος &.ρκετός &.ρ~θμός Η3'Υ)

IJ..ΙΟUΡγήθ'Υ) εκ τών εξελθόντων εκ τοΟ ΣχολεΙου Άξ~ωματικών τοο Μποσλκες, η καΙ &λλαχαύ. Οϋτ« δι~ τακτικας ενεργείας μικp~ς εκτάσεως ήσαν Εκανώ τατοι.

Φανατισμενοι &.πό κομμουνιστικ-ην ΙδεολογΙαν, καΙ &.κολουθοοντες τας ρω σ~κας ταατικά; μεθόοους, o~εξηγoν τας μ~κρα.ς εκτάσεως τακτ~κας επιχειρήσεις

με καλ-ην προπαρασαευην καΙ &.νΟρεΙαν καΙ είχον πολλας καΙ καρποφόρους έπι τυχΙας.

(4) 'Γπαξιωματυω] καΙ Στρατιώται (δρα καΙ παρ. 13) . Η3. Ο[ γπαξ~ωμ,α,τ~κol &.νταπεκρΙνΟΥΤΟ επαρκως εΙς τα καθήκοντά των, είχον οε ι)ποστη ειοικ-ην εκπαΙΟευσιν.

Ο[ στρατιώται ,

μεν εθελοντικως

μεταΌά.ντες

όντες συνε~o'Y)ΤoΙ κομμουνισταΙ, έπολέμουν κα,λως,

εΙς τού; σuμμορΙτας,

οε οια της 6ίας στρατολο

γηθέΥτες, δοηγούμενοι εΙς τας κομμουΥιστικας τά.ξεις, ~σαν ετοιμοι με πρώτην ευκαιρΙαν να λιποτακτήσουν. τα

λα,μΌανόμενα. μέτρα, μ-η διαφυγης καΙ ή τύ

χη των οΙκογενειών των, ευρισκομένων εντός τά>ν ελεγχομένων υπό των κομ-

μουν.στων περιφερειων, συνεκρατουν τουτους.

Δύναμις καΙ Όργά.νωσις (δρα καΙ παρ.

(6)

Η4. Ή δύναμις των συμμοριτών χετο εις

25--30

15) .

κατα τόν

Ία,νουά.ριον του

χιλιάοα,ς περίπου κα.Ι ήτο κατα,νεμ'Υ)μένη ώς

- ΙΙελοπ6νν'Υ)σος - Ρούμελη - Θεσσαλία _. "Η - Βίτσι - Γράμμος - Βέρμιον - Περιοχή Άξιου - Στρυμωνος Άπο Στρυμωνος μέχρις 'Έβρου

Νησοι κα,Ι Εϋ60ια

ΊΙ ανωτέρω δύναμις ήτο

&.νήρ

3.000 7.600 760 6.050 2.600 2.300 2.270 360

·πεφος

1949 έξης: -

ενοπλος τοιαύτη.

Δεν συμπεριλαμδάνοντα; εις ταύτην

lβοηθοΙ,

ot συνεργαται

των συμμορι

τών, πληροψοριοδ6ται κλπ. 'Η &.νωτέρω Ούνα,μις των συμμοριτών ήτο ώΡΥα,νωμένη:

(1) (2)

ΕΙς Γεν~κδν 'Αρχηγετον.

Εις Κλψ"ά.κιον Γεν~κoυ ΆρχηγεΙου ΝοτΙου Έλλάδος

(ΚΤΑΝΕ),

δπερ περιελάμΟα.νεν:

ΤΎ/ν ΙΙΙ'Υ)ν Μερα,ρχΙαν (Διοικητής Γκουζέλ'Υ)ς) εν Πελοποννήσφ. Τήν Παν ΜεραρχΙα-ν

(Διοικητής Δια-μαντης)

εν Poύμελ~.

341 \..

την Ιην Μεραρχία.ν (Διοικητης Γιώτης) εις "ΑΥρα.ψα

Θεσσαλία»,

'Άλλας τινας &νεξα.ρτ~τοuς μικρομονάδα,ς.

(3) Εις Κλιμάκιον Γράμμου -- Βίτσι, δπερ περιελάμ6α.νεν: -- την νlIIrιν Μερα,ρχΙαν (Δωικrιτης Νεμέρτσικας) . -- την 1Xrιν Μεραρχία.ν (Διoικrιτης Πα.λαιολόΥος) . -- την ΧΎ)Υ ΜεραρχΙαν (Διoικrιτης Σκοτίοας) . -- την X1rιν Μερα.ρχΙαν (Διoικrιτης ΚΙσσα60ς) . -- Διάφορα. άλλα μικρoσυyκρoτ~μα.τα.. (4) Εις Κλιμάκιον Κεντρικοσ Τομέως (Βέρμιον -- lΙιέρια.) . (5)

Εις Κλιμάκιον Κεντρικ1)ς Μακεδονίας

(πιθα.νως ΧΙ Μερα.ρχΙα).

(6) τγιν νIIrιν ΜεροφχΙα.ν (Άνα.τολικη Μα.κεΟονΙα. -

Θράκrι)

ΑΙ Μερα.ρχΙαι κα,t τα κλιμάκια. περιελαμδανον &ριθμον ταγμάτων oυχ~ τον αύτόν, ή δε Μνα.μις των τα.γμ.ά.των ~τo άνισος κα.Ι &νάλΟΥος τ1)ς έπιτυγχα νομένης τοπικης στρατολογία; κα.Ι της &νατεθειμένrις α.ποστολης. Ή μελέτrι τ1)ς κα.τα.νομ1)ς τ1)ς δυνάμεως των συμμοριτών μας δεικνυει, 8τι α] κυρΙαι δυνάμεις των εύρϊσκοντο

el;

Γoυμελrιν

"Αγραφα

Βίτσι

Γρά.μμον. Έκ τ1)ς διατά.ξεως τα.ύτrις εξάΥεται το Υενικον συμπέρασμα, δτι τοι ήθελον να. lχωσιν όπο τον lλεγχόν των τον όρεΙΥΟΥ ογΚΟΥ ΠΙνδος

δούσια

Γκιώνα.

-_.00-

Βα,ρ

Παρνασσός, ϊνα, εcρoδιαζόμενoι <ελεύθερα εξ Άλ6ανίας,

διεξάγουν έπιχεtρ~σεις εις ΚεντΡικην και Νότιον <Ελλά,δα, μετά την κατά,λη

ψι'! των δποίων θα ~τo εuκολοις ή κατάλrιψις επΙσrις τ1)ς Κεντριχ.1)ς ΜακεΟ'J νΙας και Θρά.κrις . •-~:.;"'Y{+

.~' Γ

(Υ) Ύλικον (δρα τας πα.ραγρ.

16 κα.Ι 17)

~ κ. οε συμμορϊτα: ~σαν καλώς ώπλισμένο: εις &τομικον δπλισμόν, &ψθ6

νως διατεθιμένου εκ τ6)ν δμόρων

Κρατων καΙ εκ

P~)σΙας εκ τοϋ άλωθέντα;

Γερμανικοσ τοιούτου.

-- Διέθετον τεραστία; ποσότητα; εκρηκτικών υλών Εις νάρχα.ς καΙ υλικο'ί καταστρο(1)ς γεφυρων, οικοδομών, και σιδηροδρομικών γρα.μμων.

-- Πυρο60λικον διέθεταν: ----

2 πυροβόλα. 26 » 34 » 8 »

των »

10,5 7,5

των

20 χιλιοστών τιίnl 37 χιλιοστων

Τό όλικό OG-ότο εόρΙσκετο, κα. τιΧ πρώτιστον λόγον εlς Βίτσι

Γρά.μμον,

έλά,χιστον οε εις Μπέλλες καΙ λοιπα.ς συ!ιμοριακα.ς έστίας τ1)ς <Eλλrινo γαρΙΚ1)ς Μεθορίου.

342

, \..

Βουλ

Το όλικον τοϋτο εΙς τα; Έπιχειρήσεις Βίτσι

5 πυρoβόλ~ 56 » 4 » 40 » 31 » 6 δλμους των 120 χιλιοστών.

Γραμμου ηυξήθη εΙς:

των

10,5 των 7,5

των

7,5

(άιντι~ρμMικα)

των των

20 31

χιλιοστων χιλιοστών

'Η θέσις τοϋ πυροοολικοσ π~ρα τ~ν μεθόριον μαρτυρεϊ, ΟΤΙ

συμμορϊται

εψοβοσντο τ~ν προώθησίν του εΙς τό εσωτερικόν τής χώρας, ίνα, μ~ εις περί

πτωσιν άιποτυχίας περιέλθ'Υ] ε~ς χετρας του Έθνικοσ Στρα.τοσ, άιλλα οεν το άιπέ ψυγον κιχτα τό

194,9

εις Βίτσι κα.ι Γράμμον, μ~ δυν'Υ]θέντες, λόγφ της τα.χείcχς

ιΧνα.τροπης των, να το άποσϋρουν.

(ο) Ήθικόν.

06. Το ~θικoν τών συμμοριτών ~τo πολι) κ~λόν, (εξα.φέσει

t(:i)y τjις

ΙΙελοποννήσου, δπου εΤχεν άιρχίσει να κάμπτετ~ι) . τα λίιχν επιτυχη εγχειρήματα κατα τών πόλεων Έδέσσ'Υ]ς Καρδίτσης

Ναοϋση;

Καρπενησίου και κατ' άλλων δευτερευούση; σ'Υ]μασίιχς κατω

κημένων τόπων εΤχον ιΧνυψώσει κατα πολύ το ηθικόν των εΙς τρόπον, ωστε να ελπίζουν εις προσεχη πλ11ρη έπιτυχίαν τοϋ σκοποϋ των.

(ε) Γενικός εφοδιασμος (8ριχ τας παρ.

S7'.

και

17).

ΕΙς όλικον επιμελ'Υ]τείας: <Η διατροψη ενηργεΤτο εκ της λεηλασία,;

της ύπαίθρσυ και των καταλαμβανομένων κατωκημένων τόπων ώς πρός τα εΙς

το εσωτερικον της <Ελλάδος δρωντα. τμήματα, εκ των παραμεθορίων οε χωρων

κα.ί δι' ιΧποστολών εκ Ρωσία; δια τα παραμεθόρια τοιαϋτα. <Η ~νδυσις και όπόδησις αυτών ~τo ποικιλ'Υ], εξαιρέσει ώρισμένων μαχί μ.ων τμημά.των εισελθόντων εκ Μποσλκες κλπ., α.τινα εψερον στρατιωτυών τοι

οϋτον εΙς καλ~ν κατάστασιν. (στ) Έπιδιωκόμενοςσκοπός.

08.

<Η κoμμoυνιστικ~ ~γεσία εΤχεν καθορίσει τόν πολιτυων σκοπόν,

ώς εξ'Υ]κριIΌώθ'Υ] εκ καταθέσεω; συλληφθέντο; σημαίνοντος συμμορίτου. «Σκοπός μα,ς ~τo να ιΧνατρέψωμεν τδν «Μοναρχοφα,σισμό», να διώξωμεν

tou;

Άμερικανοuς

'Άγγλους, που στηρίζουν τους «Μοναρχοψα,σΙστα,ς», να κα

τα.λάβωμεν τ~ν ,εξουσία, κα,l να όργα,νώσωμε τ~ν όπooειγμα,τικ~ «Λα.rκ~ Δημο κριχτία,», πού θα εξ'Υ]σψάλιζε τ~ν άινεξα,ρτησία. κιχι τ/ν &.κεριχιότ'Υ]Τα, τής ΟΕλ_ λ&όος ΚιΧΙ τηv δλ6πλευρ'Υ/ προκοπη του <Ελλ'Υ/vικου ΛιΧου».

Κατ' εμε δ πολιτικος οδτος σκοπος δεν εΤν~ι ώλοκληρωμένος. Άποκρόπτει τήν, μετα τα α.νω, συνέχειαν, ή όποία, εΤνα,ι: «Και όπαγωγΊι της χώρας όπο τΊιν

343

κυριαρχ[αν τοσ πατρός «ΣΤΑΛΙΝ». τοστο, και

G:v

το Κ.Κ.Ε. δεν θ~ το ~θε

λε, θ~ τό έπέοαλε οιαΙως, μ.ετ~ την έπΙτευςιν του πρώτου μ.έρους, ~ Ρωσοκομ

μουνιστικη ~γεσία, ι))ς το επραξεν εις τα.ς

ήδη εντος τοϋ παραπετάσματοτ

χώρας.

Έψαρμοσθε!σα

σ τ ρ α τ η γ ι κ ή

και

τ α κ τ ι κ η

(α) Στρατηyικ~.

~9. Αϋτ'ΥΙ, κατ α. την στΡατηγικην τοϋ Μάρκου Βαψειάδη, αρχηγοσ των ενόπλων σuμμopιτικών δυνάμεων; συνίστατο εις την Οαθμιαίσ.ν &ξάρθρωσιν του

Κράτους δια. της υλικης κα.ι ~θικης έξουδετερώσεως της δυνα.μικότητος tG)\1 ενόπλων εθνικών δυνά.μεων, και της καταπτώσεω ; τοσ ήθικοσ τοϋ Έλληνικcισ Λαοσ. τα. &νω αποτελέσματα 1)λπΙζετο να. έπιτευχθώσ: δια. των κάτωθι ενερ γειων ,εν γενικατς Υραμματς:

α) Δια. της μονΙμου κατοχης καΙ οιατηρήσεως ~νoς μικροσ εοαψικοσ τμ'ή ματος της χώρας

(Γράμμος μέχρι αρχων τοϋ

1949),

εντος τοϋ δπαίου ν~

ορεύη ~ στρατιωτική καΙ πολιτικη Διοίκησις των συμμοριτών. ο) Δι~ της αποψυΥης της μά.χης πρό όπερτέρας καΙ ισχυρο-τέρας δυναμεω; τοσ Έθνικοσ Στρατοϋ, ίνα. μη οια. τυχον ηττης οιακυοευθη ό αγών. γ)

Δια. της καταστροψης των Έθνικων δυνά.μεων, οι' επιθέσεων κατα.

μεμονωμένων τμημά.των και κα.τωκημένων τόπων μετιΧ στρατολογία; και λεη λασϊ«; αότών. δ) Δια. της καταστροψης τιον πάσης ψύσεως συγκοινωνιών, δι' όπονομεύ

σεως και Υαρκοθετήσεως αΟτών. ε) Δια. της κατα.πτώσεως τοϋ 1)θικοσ του Στρατοϋ και τοϋ Λαοσ οι' ύλικου

διαφωτίσεωξ, προπαγάνδα; και λοιπών μέσων.

στ) Δια. τ'Yjς δημιουργίας οίκονομικης Εξαθλιώσεως οια, σαμποτάζ, δημι ουργίας ζητήματος συμμοριοπλήκτων, απαγορεύσεως καλλιεργείας κλπ.

Ή στρατηγικη αϋτη, ητις έπέφερε την πτώσιν και εξαψάνισιν του αρχτ, γοσ Μά;ρκου, άντετϊθετ» εις την τοσ

Ζαχαριά,δη, ητις, εμπνεομένη απο τΥιν

Μόσχαν, συνίστατο εις την όργάνωσιν κανονικοσ Στρατοϋ και την δι' αότοΟ κατατρόπωσιν των εθνικων δυνά.μεων δια, τακτικων μαχων μεγάλης ,εκτά.σεως.

Οδτω ήλπιζον οΕ εν ΜόσΧtf, δια, της καταλ ~Ψεως της εξουσίας εν Έλλάδι όπα

των κομμουνιστών, να, κατέλθωσι το ταχύτερον εις Μεσόγειον.

ΑΕ crtpIΧt'YJYLΚoIΧl τοϋ Μά,ρκου και Ζαχα.ριά.Οη καΙ ~ αντιθεσις αυτών διατυ ποϋται αρκετα, σαφώς, εις κα.τα.θέσεις ,εξεχόντων στελεχών τών κομμουνιστο συμμοριτών, α.Ττινες

ltxouv

περιληΠΤΙΚώς οϋτω :

«... 'Η δρα.σις του Δημοκρατικοσ Στρατού επρεπε να. περιοριζόταν άπο κλειστικα, σε μικροομά,οες και μικροσυγκροτ'ήματα, γιατί μ' αότο τον τρόπο, ~

344 \

καταστασις θ~ διαιωνιζόταν μέσα σ' αδτη την συνεχη εκκρεμότητα. T~ τερά

στια χρηματικα ποσά, ποu διαθέτει καθημερινώς ή Κυοέρνησις της Άθήνα.ς, 'ίσως, με την παράτασι μιας τέτοιαξ καταστάσεωξ, να οημιουργοΟσαν ενα οι··

κονομικο α.διέξοδο, πού οΙ Άμερικανοι ά.πελπισμένοι για το τελείωμα, αδτης

της ά.τελείωτης καταστασεωτ, δεν θα 6λέπανε με ματι καλο κα,ι ~τσι θ~ ~πα,υε καθε ειδους χορήγησις και χρηματικη ενίσχυσις. Πάνω σ' αότο το ζήτ/μα έλ πΙζαμε την επικράτησΙν μας. Το σχέδιον ΊΟΟ Ζαχαριάδη για την συγκρότησιν

τακτικοσ ΔΎjμOΚΡMικoσ Στρα,τοσ έζημίωσε συντριπτικ~ τ~

Xcx'Cxb

έπαναστατι

κο κίνημα, της Έλλαοο.ς. Σήμερα ά.κριΌώς, (μετα την πτώσιν Βίτσι μου τοΟ

1949),

Γραμ~

προδλέπεται επανοδος εις τον τρόπον 1ενεργείας τοϋ Μαρκο·)

και σ' αότη θα. στηριχθη ή μελλοντική μας δρασις».

Τακτικη

(6)

(δρα, και παρ.

13) .

60. ΑΙ τακτικαΙ ·ενέργειαι των συμμοριτών, ήτοι έπιθέσε«; κατα μεμο νωμένων τμημάτων, ώχυρωμένων θέσεων, πόλεων, σιδηροδρομΙΚών σταθμών

κλπ. ~σαν ά.ριστοτεχνικαΙ 'Όλαι αί τακτικα] ά.ρχαΙ έτηροσντο, ήτοι: α) Περισυλλογη πληροψοριών μέχρι πλήρους γνώσεω; της καταστάσεω ; τοϋ προσ6ληθησομένου α.ντιπάλου, ΊΊ στόχου.

6) ,

Μυστικότ:ης και α.πόλυτος εχεμύθεια εις τα προπαρασπευαστυιά της έ~

πιχεφησεωτ.

γ) ΠαραπλάνΎ)σις τακτική, ώς πρός τον προσ6ληθησόμενον στόχον. δ)

Έξασψάλισις και έψαρμογη τ'ακτικοσ αιψνιδιασμοσ δια της χρησιμο

ποιήσεως της νυκτός.

ε)

Ένημέρωσις κα.ι συνεργασία μετ~ τών τυχόν δμοψώνων εντος το')

προσοαλομένου στόχου.

ζ) 'Υπονόμευσις δλων τών δδεύσεων, τ(ϊ)ν ά.γουσων προς τον προσΌλητέον στόχον, δια ν~ παρεμποδίσουν την εγκαιΡον κίνησιν και επέμβα..σιν ενισχύσεων.

η) Άπασχόλησις δια ψευδοεπιθέσεων των δυνι:ι..μένων να προστρέξουν εΥΙ-

σχυσεων.

Το σχέδιον της έπιθέσεωτ, &πλοσν, συνίστατο:

'Απασχόλησις της προσΌαλλομένης θέσεως πανταχόθεν, με κυρίαν προσ

πάθεια..ν προς την άσθενεστέραν κατεύθυνσιν, (κατα προτίμησινεκ τιον νώτων γι εκ διευθύνσεωτ, την οποίαν οεν ά.νέμενον οΙ α.μυνόμενοι).

Βον

'11

μ ε τ έ Ρ ω ν

(Γενικη και ειδικη κατάστασις)

(α) Άξία.. στελεχών και δπλιτών.

(1) Άντιστράτ'Υ)"(ΟΙ. 6 1.. Ο[ κατα. τον "Ιανουαριον του 1949 ύπηρετοσντες άντιστρατηγοι fι· σαν, απαντες σχεδόν,

συμμαθηται και δμοιόμορψα εκπαιΟευμένοι. Ο[ πλείστοι

345

τούτων ~σαν καλ~ς έπ~τελ~κ~ςαξίας, αλλ' οδχι εμΠEφo~, &παντες εις την δι oίκησ~ν Μεγάλων Μονάδων, μη εχοντες οιοικησει κατά τε την ειρΎινην καΙ τους προηγουμένους πολέμου; ένδιαμέσου; μονάΟας. Ή συμμαθητεία των καΙ 1ι στενη αλληλoγνωρ~μία των αψ' έτερου είχον οημωυργΊισει αναμεταξό των μίαν,

μ'ηεπιτρεπομένην οικει6τητα, έμποοίζουσαν να. έπιδληθη δ αρχαι6τερος επι τοϋ νεωτέρου.

"Η υπαρζις στρατηγών με τρεΙς α.στέρας δια. τοuς Διοικητα.ς ΣτραηG)ν,

καΙ τέσσαρα; τοιούτους, δ~α. τον Άρχηγον τοθ Γ.Ε.Σ., (Άρχηγον Στρατοο)

θα.

οιηυκόλυνε τ~ν ενάσκ.ησιν της o~oικησεως.

Είναι α.λ ηθές, δτι το ζ~τημα της οιοικητικ'ης επ~60λ ης επι τών δμo~o6ά θμων είναι ζ~τημα ατομικης ιοιοσυγκρασίας και ψυσικι!>ν προσόντων Άρχη Υου, αλλα. καλον είναι αί ιοιότητες αδτα: να. δπo60ηθoOντα~ καΙ με την 6αθμ~ κ~ν διαφοραν.

(2)

"Υποστρατηγοι καΙ Tαξίαρxo~.

62. Οϊ 'Γποστράτηγο: καΙ Ταξίαρχοι, κατ' α.ρχ~ν, ~σαν &παντες α.ρκε·· τα κατηρτισμένοι επαγγελμαΤΙΚώς. 'Ένιοι τούτων μ(n~στα εξαιρετικα. τακτο ποιημένοι και επιτελικώς. <Η α.νάθεσις εις ενίους τούτων, εκ του Μηχανικου,

ΠυροΌολικου καΙ Τππικοϋ προερχομένους, της διoικ~σεως Ταξιαρχίας, καθα

ριΧς πεζικης μονάδος, όπηρξεν &στοχος καΙ ελάχιστα α.πoδoτικ~. Έξαίρεσ~ς όπηρξε το αντίθετον,. ενώ εοει να. εΤνα~ δ κανών. Οδτοι ~yν6oυν

την εψαρμογην τ~ς τα.κτικ~ς του Πεζικου, καθιbς καΙ την ψυχην καΙ τον τρόπον

τ~ς ζωης του φανταρου. Δυνατον τόϋτο να. συμ6αίνη εις τοv ΆγΥλικον καλ Άμερικανικον Στρατόν, α.λλα. α.σψΙΧλώς οϊ Άξ~ωματικoΙ ούτοι, εψ' δσον προ έρχοντιχιΕκ ξένων προς το Πεζ~κoν δπλων, θα πpoπαριχσκευάζωντα~ πραατι κώς και θεωρητικG)ς εις εΙΟικα. σχολεϊα και οι' έπα.ρκους ύπηρετησειί>ς των

εις Μονάδας Πεζικοο.

Άλλα. παρ' ~μΙν, δ πτωχΌς Ταξίαρχος τών ανω, (πλην IIεζ~κoO) δπλων, δστι; οδτε καν διμοφϊαν Πεζικου είχεν παρακολουθήσει α.σκουμένην τακτικώς,

πώς θα έπετύγχανε να oωικ~ση Ταξιαρχίαν, καθαρώς Μονάδα Πεζικοο, ιϊ)ς αδτη είναι σήμερον συντεθειμένη;

Μετά τινα χρόνον απο της αναλ~Ψεως παρ' ,έμοΟ του ΓΕΣ διωρθώθη τό ατοπον τοϋτο, χαρακτηρισθεισών, ιtlς καΙ αλλαχοο έκθέτομεν, τών ΤαξιαρχιG)ν, δια. δ~αταyης του Άρx~στρατ~yoυ, ιί)ς πεζικι!>ν

Μονάοων, ισοδυνάμων προ,;

Σύνταγμα Πεζυωϋ, καΙ καθωρϊσθη δπως την οω{χησίν των ενασχοσν α.νΙ)Ηερσι

Άξιωματιχοί, Εκ τοϋ ΠεζικοΟ προερχόμενοι,

(3) Άνώτεροι Άξιωματικοι. 6 3 . οι a:.vώτερο~ Άξ~ωμα-τ~κoΙ ήσα-ν περισσότερον κα-λο!. "Οσοι εκ τού

των είχον λά6ει μέρος εΙς ΠΡΟ1jγοuμέvοuς πολέμους, είχον κα.ι την σχετ~κΎ;ν πεϊραν της μάχης.

346

(4)

'Έψεopo~ Άξιωματικοι Εκ Μονίμων.

64. οι εψεοροι εκ μονίμων ά.ν{~τατo~ και ά.νώτερo~ Άξ~ωματ~κoί, ζητΎI σαντε; την εις ενέργεια.ν &'νάκλησίν των οικειοθελώς, το επρα.ξαν μαλλον δια, οελτίωσιν της οικονομικης, η συντα.ξιοδοτικης των καταστασεωτ. Οδτπ , εϊτε λόγφ ήλικίας, είτε λόγφ άλλης αιτίας, δι' ην εΤχον άποστρατεψθή, δεν ~τo δυνατόν ν' &ποδώσουν ώς διοικηται ΙΥΙονάδων μάχης. Μόνον, ώς διοικητα.Ι τμη μάτων εφεδρείας εις στατικα.ς 'έντολα.ς ~τo δυνατον Υ' &'νταποκριθοσν. Το &'ντί

θέτον &'ποτελεί εξαΙρεσιν. Παντω; έξα.ίρω ένταϋθα την μαχητικην &'πόδοσιν Τιl)"ί εψέδρων εκ μονίμων,. &'νωτάτων 'Γποστρατήγων Κατσώτα και Κα.λίνσκη, (ι);

και την τοϋ Ταξιάρχου Κουτσικάρη.

(5) Κατώτεροι Άξιωματικοι (μόνιμοι γι εψεΟροι). 6S. Οδτοι, εΤναι &'ληθές, δτι δεν εΤχον πολεμικην πεϊραν &'λλ' οϋτε κα~ ή στρατιωτική των ,εκπα.ίδευσις

εις διάφορα

Στρατιωτικά

Σχολεία εΤχε

συντελεσθή πλ~ρως. Έφοίτων τρία ηλα.ττωμένα. &ξάμηνα., εναντι των τριών

ετών της κανονικης ψoιτ~σεως. Έκ τούτων, οΙ εχοντες πρoυπηρετ~σει εις τον

Στρατδν ~σαν δoκιμιl)τερoι εις την διοίκησιν και την μάΧΎJν Μονάδων τοθ βα θμοσ των.

ΟΙ εψεδροι ΆξιωματικοΙ ~σα.ν κα.τάλληλοι, εν τφ μέτρφ της εκπα.ιδεύσεως των, δι' ας ύπηρεσίας, η oιoικ~σεις, προωρΙζοντο.

(ο) Στρατιωτικά Σχολεϊα.

66. τα. λειτουργούντα Σχολεία, 1) Έπιτελ(j)ν, 2) Τακτικης Έκπα.ιδε IJ σεω; Άνωτέρων Άξιωματικών (ΓΚΕΛ), ρων Άξιωμα.τικων,

3) Έψαρμογης χατο:' δπλον κατωτέ

Έφέδρων Άξιωμα.τικών, κλπ., συνέδαλον μεγάλως εΙς

την πράσφορον διαμόρφωσιν τών ΆξιωματικG)ν, καίτοι κατα. τον χρόνον τη; εκπαιδεόσεώς των, έστεροϋντο αί μαχόμεναι Μονάδες ένος μεγάλου &ριθμοσ

Άξιωματικών. (γ) 'Οτλϊται. 6~.

νεοσύλλεκτο, στρατιώται ύψίσταντο την βασικην εκπαίδευσιν εις

τα. οικεία Κέντρα εκπαιδεύσεως

(ΚΕΝ). Εις τα. Κέντρα ταϋτα Τι εκπαίδευσις

συνετελεϊτο άριστα. ΟΙ Ζδιοι εκπαιδευταί, τα. και

ουδεμία

άλλη

rotIX

&'πασχόλησιςεκπαιδευτων

προγράμματα εκπαιδεύσεως

και

εκπαιδευομένων.

Συνιστ(ί)

νά. διατηρηθοσν. Μετο:' την εις το:' Κέντρα ταθτα εκπαΙδευσιν, οί &'νδρες άπεστέλ λοντο εις τα.ςοΙκεΙας Μονάδα.ς η Σώματα, ενθα ύφίσταντο Τ11ν συνολικην τα

κτικην εκπαίδευσιν,

η, προκειμένου περί σωμάτων, την τεxνικ~ν, η ειoικ~ν

τοιαύτην. ΕΤ'Ιαι &'ληθες δτι, λόγφ της &'πασxoλ~σεως τών Μονάδων εις τηγ δίωξιν των συμμοριτών, πλειστάκις Τι εκπαίδευσις α.ύτη ~τo πλημμελής, Τι ο::: ΧΡ'Υ)Ο'ιμοποί'Υ)Ο'Ιζ των έκπαιδευομένων δι& τ&ς &νcΧγκας τΎjς μcΧX'Y) ς , ,~γΙν~τo πρά ωρα χαί εις βάρος τfjς καλfjς Εχπαιοεύσεώς των.

'Αλλά οεν ήτο δυνατόν νά. γΙνη άλλως.

Οι επιλεγόμενοι Οιά. τον 6αθμον οεκανέως, οί ΧΡΨΗμοποιούμενοι δια. τΎ)';

ύπηρέτησιν των βαρέων δπλων, (δλμων

- πολυδόλων κλπ.) , εςεπαιοεύοντο εις

ειδικα της καΤlΎ)γο,ρίας των Κέντρα έκπα..ιδεύσεως. Δια την κατα ΤΟΥ &νω τρό πον κατα.νομην κα.Ι διεςαγωγην της εκπαιδεύσεως, δ Έλλ ηνικος Στρατος δ· ο ψειλει πολλα. εες τήν Άγγλικην Στρα.τιωτικήν &πoστoλfιν.

(δ) Δύναμις, Kατα.νoμfι, Όργά.νωσις τοϋ ΈλληνικοΟ Στρατοϋ. α)

Δ ύ ν α μ ι ς.

68. <Η δύναμις , " ~ καστου ετους '/το:

τοϋ <Ελληνικοσ Στρατοϋ εις τήΥ α.ρχηΥ καΙ το τέλος ε-

-----_.._--Χρονολογία

Έθνοφρουρα

Στρατδτ

Γ' Κατηγ.

(α;')

Σύνολο»

Ί α ν,ουα..ρ,ιος '

1946

ΔεκέμJoριoς

Ία.'νιοuά..ρ~ος

1947

Δεκ~μοιρι()ς

1948

Ίανou.άιριος

Δεκέμβριος Ία,Υουιά..ριος

1949 »

Δε'κέμ6ριος

1950

Ί α~/ουα;ριιος '

Δεκέ!Jiοριος

·75.000 92.000 101.000 140.000 138.000 149.000 143.000 129.000 143.000 130.000

Σ η μ ε ί ω σ ι ς

σ,':

48.000 41.000 23.000

75.000 92.000 101.000 150.000 148.000 210.000 ('ο) 196.000 (ο) 163.000 (ο) 155.000 (6) 135.000 (6)

10.000 10.000 13.000 11.000 11.000 11.000 5.000

οε της ΓΙ Κσ,τηγορίας ~σαν οί εν Mακρoνfισφ

καΙ δGλλoι, μή εμπνέοντες 'έμπιστοσύνην. Σ η μ ε ί ω σ ι ς

ετη

1948

6' :

προς τήν τωΥ έτών

<Η σύγκρισις τ~ς δυνά.μεως του Στρατοϋ κατα. τα

1949

καΙ

1950

οεικνύει ΟΤΙ επι "Αρχιστρατηγια;

τοΟ Παπάγου καΙ παρ' εμοΟ της ΆρχηΥίσ,ς του ΓΕΣ, δ κατα τ(1)ν συμμοριτών α.Υων ηρξα..το κα.Ι έτελείωσε με ΜΥα.μιν μικροτέρα.ν της τοϋ

1948.

Κ α τ α. ν ο μ η

69. <Η κατανομή της δυνά.μεως τοΟ στρατοϋ μεταξιι 'Επιτελείων δπλων καΙ Σωμάτων ~τo ~ κά.τωθι κατα το 1949: Ι ΣτρατηΥεία Μεγάλων Μονάδων ΙΙ Πεζικον καΙ Καταδρομα.Ι

111

Πυροοολικον

ιν <Ιππικον καΙ 'Γεθωρακισμέν«

V Μηχα.Υικόν νι Δt(Χ~t6ιΧaet~

6.392 Σύνολον

348

6.124 109.000 5.428 3.453 2.811

133.208

νιι Σιlη.ιατα (~YπηpεσΙσι~):

ΎγειονομικόΥ

4.290 3.842 9.394 620 326

ΣΤΤ

Σ Ε Μ

ΚΤ'Υ}νια.τρικΟν Τα.χυΟρομ.ικΟν

νπι Διάψοροι &λλα.ι όργα.νώσεις:

2.738

Σύνολον

23.828

ΙΧ ΈκπαΙδευσις [Προσωπυωϋ έκπα.ιΟεύσεως)

Πεζικοσ (Είς ΚΕΝ κλπ.)

6.309

ΠυροΌολικοσ cιππικοσ

874 407

Τεθωρακισμένων

Μ'Υ}Χα.ν ικοη

535 566

Γενικα, Σχολεία.

Σύνολον

8.671

Χ Μη ΧΡ'Υ}σιμΟl1tοιήσιμοι:

Έκπα.ιΟευόμενοι είς ΚΕΝ κλπ.

18.000 1.800

Ύποφήψιοι 'Έψεορρι Άξιωμα.τικοΙ Πίνας

Γενικόν

7.500 Σύνολον

ουνάμεως

193.007 ------

γ)

Ό Ρ γ ά ν ω σ ι ς

μ α. Χ Ι μ. ο

ν ά μ ε ω ς

~o. Αδτ'Υ} περιελάμΌα.νεν:

Τρία Σώματα. Στρατού.

Δύο "Ανωτ, Στρατ. Διοικήσεις.

Όκτω Μεραρχίας. Είκοσι οκτω Ταξια.ρχίας.

Δέκα οκτω Συντάγματα Πεζικοσ (των

Ταηιάτων)

'Ογδοήκοντα εν Τάγματα Πεζικοϋ.

- 55 ελαψρα. Τά.γματα Πεζικοϋ. - 5 Τάγμα.τα ΈθνOΨΡ(1)ρ~ς. -

Πέντε Μοίρας Κα.τα.Ορομων. 'Ι'έσσαρα Συνταγματα 'Ι'εθωρααισμένων.

Τρεις 'Ίλα.ς &'ρμ<Χτων.

349

-- Δύο ΣυντιΧΥμιΧ-Τα. ~Iππικoυ. -

Τρετς ΜΟΙΡιΧ-ς Μέσου Πυρο60λικου.

Δώδεκ« Μοίρας Πεδινου Πυρο60λικοσ.

Όκτω ΜοΙρα.ς ~Oρει6α.τικoσ Πυρο6ιλικοσ. Δέκα. Τάγματα. Δια6ι6άσεων.

ο)

3- 4

Τάγματα Μ'Υ]χανικοσ.

Ό π λ ι σ μ Ο ς i : )

f)"

1.. Ό <Ελλ'Υ]νικός Στρατός εψερε, κατά τον Ίανουάριον του

Υλικον δπλισμόΥ, εν τφ συνδλφ του σχε06ν. Άπο Μαρτίου

1949

1949 ~ρζατo

Άγ

~ κα

τά Μεραρχίας α,λλαγ~ του δπλισμου του δι~ Άμερικανικοσ τοιούτου, (ε)

Ήθικόν.

~~. Ώς προείπομεν, ΤΟ ~θικoν του Στρατού δεν ~τo &ριστον. Πολλα! Μονάδες είχον ηθικον καλόν,. χάρις εΙς τάς ΚιΖλάς διοικήσεις των, γνωστοϋ

0'1-

τος πόσον μία καλ~ Διoίκrισις εξασφαλίζει τοϋτο, εστω καΙ όπο δυσμενέστατα; συνθήκa:ς.

ΈπιθεωΡ'Y]τ~ς του Στρατοϋ, α,ποσταλεΙς εΙς Ροϋμελην, εΌθυς α,ΠΟ

τάς πρώτα; ~μέρας &πο τής &ναλήψεως της ΆρχιστρατrιγΙας όπο του Παπά γου, προς εξιχνίασιν τοσ ηθικου του Στρατοϋ, α,νέψερε προοοευτικώς cruv τ~ ε πιθεωρήσει του, δτι εδρε πολλάς Μονάοας με ~λαττωμέyoν οδσιωδώς ηθικον κα.Ι

επρότεινε διά τά Τάγματα Έθνοψρουράς τ~ν κατάργ"lσΙν των, ώς εUρισκομi.

νων εΙς πλΎlρ'Υ] ~θικ~ν κατάπτωσιν. ΜΙιΖ τών εκθέσεων τούτων, ΚOινOπoιoυμένrι εΙς τα.ς ΜονάδιΖς, πεΡΙήλθε, διά συλλήψεως τοΟ ΤιΖχυδρόμου δπλΙτου, εις το?);

συμμορίτας, οϊτινες εποιήσαντο ευρεΤαν εκμετάλλευσιν ταόΤ'Υ]ς, διά τών ραδιο

σταθμών των καΙ λοιπών προπαγανδιστικών μέσων. (στ) Γενικος ΈψοΟιασμ6ς.

f)"3.

Ό Έψοοιασμος εΙς <Υλικά:

-Πολέμου.

Έπιμελrιτείας. Διατροφης.

Μετα.ψορικών μέσων

(ωJτοκινήτων). ΈΥ'Υ]ΡΥεΤτο πλήρως ΚιΖι επιΖρ-

κως εκ των διατιθεμένων ΆμεΡΙΚιΖνικων τοιούτων.

Μισθο] Άξιωματικων, μισθος ΚιΖι επιδόματιΖ δπλιτών επλrιρώνoντo εκ

τοα Κρατοωϋ προϋπολογισμοϋ. (ζ) "Επιτευκτέω; σκοπός.

~ 4. Δεν γνωρίζω, ~y εΤχε καθορισθηl τοιοϋτοτ. Πάντως ήτο έμΨιΖν'ής:

350

</Η εκμηoέν~σ~ς τοϋ έπαναστατου κομμοuνισμοϋ καΙ ή εξασψά.λ~σις τ1)ς τάξεως ,

'ι!

....

και ησuχιας εν Τ'Ώ χωρ~».

(η) Έψαρμοζομένη Στpα.τηγ~κη καΙ Tακτ~κ~. Αον ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

~H. Αδτη κατα τα πρώτα ετη

(1946 -

1947)

συνίστατο εις επ~θετικας

ενεργείας κατα του εχθροα ,εν τόπφ καΙ χρ6νφ, καΙ ή ά.ρχ~ του

ά.ποψευγη

την μάχην, δπου δεν διέ6λεπε την επ~τυχία.ν 6ε6αία.ν, εξοuδετέρωνον τα; ένερ γείας τοϋ ΈθνικοΟ Στρατοϋ, καΙ εμηδένιζον τα άποτελέσματα των μικρων επι τυχιών του.

Κατά το

1948 'ή

Στρατηγ~κη τοϋ Έλλ ην~κoo Στρατοϋ χαρακτηρίζετlΧ~

οια, τής εκκαθcφίσεως τής χώρα.ς απο τους σuμμoρίτας κατα μεγάλας περιψε

ρείας, με επ~θετ~κας ενεργείας κατα ιbργανωμένων τοποθεσιών (Γράμμος). Άλ

λα,

11 τοιαύτη Στρατηγικ~, ήτις <iJ; ΙΔΕΑ δεν ~τo &σχημος, απέτuχεν, οι' οδ; λ6γοuς ά.λλαχοϋ εκθέτομεν (παρ. 34, 35., 36, 37, 38) . - Μετα τας Iέπ~χεΨYισεις τοϋ Γραμμου, κατα το 1948,. rι Στρατηγικη τοθ Έθν~κoO Στρατού, μεταπίπτει εΙς γενικην αμuντ~κην ενέργε~αν, αt οε tuxbv σημειούμεναι αραιαΙ μικροεπιθέσεις εΙς δ~ά.ψoρα σημεΊα τ1)ς χώρας &νάγονται εΙς την σψαιραν τής τακτικής καΙ σκοπόζ των ~τo 'ή &.πομάκρuvσ~ς τοϋ τακτικοΟ κινούνοΙ) ΙΧΙΠΟ τας ύπ" αυτών κιχτεχομένας καΙ δ~ατηροuμένας θέσε«;

Έψαρμογη

ΣτατικΎjς

Στpατηγ~κ1) ς

7' 6. Προς εψαρμογην τής τελευταία; ταύτης άotuxoO; Στρατηγικής, Λ~ χώρα ε!χεν δ~αtρεθή εΙς

ζ ώ ν α ς

uθ

ύ ν η ς,

εν έκάστ'Ώ τών δποίων

ε!χεν εγκατασταθΎj μία :Μεγάλη, ~ :Μικρα διοίκησις. Αδται ε!χον

προυωδοτη

θη με σχετικως ανά.λογα, μέσα. κα,Ι εζητείτο παρ' αότων iι επίτευξις της α

σφαλεία; εν

tij ζών'Ώ εόθυνης των.

ΟδοεΙς &νώτερος σuνΤΟΥισμός, ~ επιδΙωξΙς τις προς IέπΙτευξ~y ένος στρατη Υικου ά.ποτελέσματος. ΟUOεμία εφεδρεία σο6α.ρα, ύπήρχεν εΙς oιάθεσ~ν τής Ά νωτά.της Διοικήσεως δια στρατηγικας έπεμ6ά.σε~ς. Ή μόνη σοιοαρα ένέργε~α, ην ευρομεν κατα τον Ίανοuάριον τοϋ

1949, ~τo

'ή εν Πελοποννήσφ δρα-σις τοο

ΑΙ Σώματο; Στρατοϋ, lvOIΧ ή κομμουνιστικη ορα-σις ε!χεν εμφανώς καΙ ά.ρκουν τωςκαμ.ψθή.

Δ ι

&Ψ

ΟΡ α

r:ι. ϊ τ ι α,

ε μ Π ο δ Ι ζ ο Υ τ α

σ τ Ρ α Τ η Υ ι κ ώ ν

1. Έκτέλεσις

τ ~ ν

έ π

τ ε υ ς ~ ν

α π ο τ ε λ ε σ μ ά. τ ω ν.

Διαταγών.

7'7'. Πα-σα οιαταΥη προς μετακίνησιν ατόμων, fl οuνάμεων έπ" ώφελε~~ αλλ ης ζιJ)\Iης,1 προσέκρουεν είς τας oιαμαρτupίας καΙ τγιν &ρνησι ν των οlκεΙων

351

o~o~χητών μέχρι 6α-θμοσ ν~ μη εκτελώντα-ι αϊ o~αταyαΙ, ~ νιΧ τροποποωϋνται μέχρ~ οαθμοσ νιΧ μη δύνανται ν' άποοώσουν εκεΙΥΟ, το δΠΟΤΟΥ άρχικώς ΟΙ' αυ τών έπεζητεϊτο.

"Αρμοοιότητες τοσ Α) ΓΕΣ. Έπεμβ~σεις πολιτικών καΙ Ξένων Στρατι ωτικών Άποστολών. ΤιΧ δικαιώματα καΙ &.ρμοδιότητες τοϋ Α) ΓΕΣ ~σαν λΙαν περιωρισμε

ναι. llPOOOEut~xw; καΙ όπό τγιν πίεσιν τών πραγμάτωνεδΙδοντο στάγδην μερι

καΙ επεκτάσεις ε~ς τιΧς &ρμοοιότητας τοσ Α) ΓΕΣ, &.λλα. τοϋτο έπραττετο λΙαν &.ργάι καΙ &.νεπαρκώς.

'Η επέμ6ασις τών πολιτικών εσημειοϋτο πανταΧΟίί όπερ των ο·ΙκεΙων

περιφερειών.

ΑΙ περιψέρειαι οιεμαρτύροντο εις πρώΤ'ην συμμοριακην 'έμψάνισιν, ζητοσ σαι α.ποστολην Στρατοϋ, καΙ εκεΤναι, εξ ων έλαμβάνετο ~ δύναμις, διεμαρτύρον το επίσης οιάι την μη μετακΙν'ησιν τμ'ημ~των εκ τών περιφερειών των.

Οϊ &φΧ'ηγοΙ τών ξένων &'ποστολών ερρυμούλκουν καλ έτρομοκράτοuν

τάις oιoικ~σεις, διότι ,&κ τής έπιθυμΙα.ς αυτών, διαμορψουμένης εκ τοσ 6αθμcα

της κολακεΙας κα.Ι τής περιποιήσεωτ, εξηρτα.το ~ εν τ~ oιoικ~σει, η θέσει πα

ραμόνη τών διoικ~σεων. 'Η &.ποστολη εις τό ,έξωτερικόν ΆξιωμαΤΙΚών προς έκπα.Ιδευσιν, έξηρτα,τι) επΙσης εκ της θερμότηΤΟζ τών παρακλ~σεών των, η κο λακειών προς τά μέλη τών άποστολών,

Δια. τα. &.τuχ~ματα ουδεμΙα σοδαρά δικαστικη κύρωσις επε6λ-Υιθη εΙς

ουδένα. Περιωρίζοντο, το πολύ, εις την &.ντικα.τάστασιν τοϋ &.τυχ~σαντoς.

Βον

ΤΑΚΤΙΚΗ

~8~ ~Ως προς την τακτικ~ν:

Έψηρμόζοντο αϊ κλασικαΙ τακτικαΙ μέθοδοι τοϋ εν ισχόει κανονισμοα

ανευ τροποποιήσεωτ η προσαρμογYjς προς την ειοικην κατάστασιν καΙ τα.ς μεθόδοικ τYjς τα-κτικής ένεργεΙας των συμμοριτών.

ΑΙ άρχαΙ τής &.σψαλεία.ς εν κιν~σει, στάσει καΙ τΊ) μάχ~ έτηροσντο

παρά μεν το\} στρατοϋ έλλειπώς, παρά οε τών τμημάτων

tYj;

Χωροφυλακijς

~γνooσντo πα..ντελώς.

ΟόοεμΙαι ταικ.τικη ενέργεια διεξήγετο 6ά.σει σαψών καΙ έξηκριβωμένων

πληροψοριών περΙ του lεχθρου, εΙς &.ντιθεσιν προς τους κο,μμουνιστοσυμμορίτα.ς,

οιτινες ήσαιν πάντοτε πλ~ρως ενημερωμένο'ι περί τής εσω καΙ εςω καταστασεωτ τής προσ6ληθησDμένης θέσεως, χωρίων ~ του εν στασει ~ κινήσει τμ~μαιτoς.

ΑΙ νυκτεριναιΙ ενέργειαι, μελετημέναι καΙ καλώς παρεσκευασμένα», &.

πεφεϋγοντο έπιμελώς, ένφ οΙ συμμορΤται τάις τοιαύτας νυκτερινάις επιθέσεις εΙ· χον ώς κα,νόyCΧ., ~πέψευy()ν οε έπψελως τα-ς έν ήμ.έρ~ τo~αύτας, α/ς μ:ή έξα.σψα

λιζούσα.ς ΤΟΥ τα.κτικΟΥ αΙφνιΟια.σμόΥ.

ΟόοεμΙα έκμετάλλευσις έγΙνετο ταΚΤLκώΥ έπιτυχΙών.

352 '--

Εις τ~ν τ(Κκτικ~ν τών συμμοριτών νΙΧ κ(ΚτανέμωΥται εις μικρΙΧς δμck

ο(Κς, ΟΤ(ΚΥ εόρΙσκοντο εΙς Ούσκολον θέσιν, ΚιΖ! y~ συγκεντροϋνται εΙς μΙιΖν, κα

θωρισμένην ,εκ τών προτέρων τοποθεσϊαν,

tri

~μέτερα τμ~μ(Κτα. ~μενoν συγκεν

τρωμένα. έπt της ιιρχικης θέσεωτ, ένφ εοει κα.t ταθτα ν~ κα.τανέμωντα.ι, έκ μεταλλευόμενα. την έπιτuχΙα.ν των, oι~ της άπαγορεόσεως εΙς τους συμμορΙτας να, συγκεντρωθοϋν κιxt ν' άνα.συγκροτηθοσν.

353

23.

Γ.

ΚΟΣ'ΜΑ: ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΠΟΛ1mΟΙ

ΜΕΡΟΣ

ΠΕΜΠΤΟΝ

ΚΕΦΛΛΑΙΟΝ

ΤΙ Ι(ΑΙ

ΠοΙα

21ηΥ δ

ΕΠΡΑΞΑΜΕ

ΔΙΑΤΙ

ΕΠΕΤΥΧΑΜΕΝ

δ ρ α σ τ η ρ ι ό τ η

Ί α ν Ο υ α Ρ Ι Ο υ

Σ τ Ρ α- τ η Υ ό ς

Υ Ι α ν

ΠΡΩΤΟΝ

Κ α t

; τ 1949,

Π α- π ιi Υ Ο ς

&Υ ώ

τ ή ν

ώ ν

συ μ μ ο ρ ι τ ώ ν

κ α- θ'

Τ ή Υ

~ ν

ά. Υ έ λ α.

τ·ην

ε ν

'Α Ρ Χ ~ σ τ Ρ α Τ η

Ά Ρ Υ η Χ Ι α ν

Γ. Ε. Σ.

(α.) Στερεά Έλλιiς. ~9. ΑΙ συμμop~α-κα.Ι Ουνα.μεις είΧΟΥ προσοα.λει τό Kα-pπεy~σιoν και κα-τJ·

λαοον τήν κωμ6πολΙΥ, της ψpoιψ~ς όποκυφα.σης. ΑΙ πρός ά.πελευθέρωσ~y τη;

κωμοπόλεως σταλεϊσα; tvισχόσεις o~εξηyoν ά.Υώνα, εΙς ΆΓΙΟΝ ΓΕΩΡΓΙΟΝ ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ &ξ ΆΥα.τολων, κα.Ι έκ Δυσμων εις περιοχηΥ ΧΟΥΝΗΣ

ΑΓΡΙΝΙΟΙ)

(ΒΑ

(ο) Πελοπόνν'ησος.

ΑΙ &πό

Δεκεμ6ρΙου

1948

&yα.ληψθεΤσα~ έκκαθα.ριστικα.Ι επ~xεφ~

σετ; εδρΙσΚΟΥΤΟ εν iξελΙξει με καλήν ΠPOOΠΤΙΚ~Y. ΕΙχενεκκα,θαιρισθΎ) μέρος της

60ρεΙου περ~oxης ΠΕΛΟΠΟΝΝΉΣΟΥ. 'Τπτλείπετο &κόμη σο6α.ρΟΥ εΡΥΟΥ. (Υ)

Θεσσαλία.

Σ'ημα-ντ~κα,Ι σuμμoριακαΙ έστία; έσ'ημειώθ'ησα-ν είς ΠΗΛΙΟΝ ΡΟΒΟΥΝΙΟΝ

ΟΣΣΑΝ

ΜΑΙ

ΚΆΤΩ ΟΛΥΜΠΟΝ, 6ια-ρκώς πα.ρεyoχλoσσα~ ταζ

ΠεΡιοχας ταϋτατ; Εις ΟΒΡΥΟΝ κσλ εΥΝΙΑΔΑ εψιππος κομμουνιστική συμ μορία λυμα.Ινετα.ι Τ-YJv πε8ιιΗjι:t, ΦΑΡ:ΣΑΛΩΝ

:ΣΟΦΑΔΩΝ

ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ.

Έκ ΧΑΣΙΩΝ καΙ ΑΝΤΙΧΑΣΙΩΝ 'έσημειώθη έξόρμησις κα.Ι Sρ(lσις δμά.Οων

σαμποτέρ, λεηλα.τουσών καΙ έΥεΡΥουσών στρα.τολΟΥΙαν εΙς πεp~oxήν ΠΗΝΕΙΟΙ'.

355

Έκ πεpιoχ~ς ΝΕΒΡΟΠΟΛΕΩΣ και ΚΟΖΆΚΑ ένηργήθη έξ6ρμησις δ

μάοων, λεηλατουσών πεpιoχ~ν ΤΡΙΚΑΛΩΝ

ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ.

Νωπά ~σαν τ~ γεγονότα τ~ς πρoσ60λ~ς ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ, λαοοόσης χώ

ραν τ~ν

12-12-48

με τας Υνωστας καταστρoφ~ς καΙ στρατολογϊαν.

(ο) 'Ήπειρος.

Παρενόχλησις μόνον εις περιοχην ΣΟΥΛΙΟΥ. (ε) Δυτικη Μακε80νΙα. ΈπΙ ΓΡΑΜΜΟΥ και ΒΙΤΣΙ ισχυραΙ συμμοριακα] οάσεις με μορφη'l

σταθεροϋ &.μυντικοσ μετώπου, σταθεροποιηθέντο; &.πο των &.ρχων ΝοεμΌρΙου

1948.

Τδ μείζον μέρο,ς του ογκου των συμμορια:κων ουνάμεων εις ΒΙΤΣΙ.

εις ΒΙΤΣΙ συμμοριακαl δυνάμεις διέθετον ισχυρ~ς εφεδρείας, δυνα

μένας ν~ ενεργήσουν σοοαρας καταορομας καΙ προσ6ολας εις μεγάλην &.κτίνα οράσεως.

Εις τά μετόπισθεν τοσ &.μυντικοΟ μας μετώπου ΓΡΑΜΜΟΥ

ΒΙΤΣΙ

σημειοίίται ΔΡΑΣΙΣ δμιioων καΙ συνεχης παρενόχλησις των ψιλΙων τμημάτων καΙ τοϋ πλ ηθυσμοσ τΎίς ύπαίθρου.

(στ) Κεντρικη ΜακεΟονΙα.

Εις ΚΑ'Ι'ΜΑΚΤΣΑΛΑΝ

χλοσν και λυμαίνονται την

tJπαιθρον ..

ΒΕΡΜΙΟΝ συμμοριακα,Ι έστϊαι παρενο

Νωπά εΤναι τα γεγονότα τrjς προσοολrjς ΝΑΟΥΣΗ4 όπο ισχυρ~ς

01)-

νάμεως, έξελθοόσης εκ ΒΙΤΣΙ.

Εις περιoχ~ν ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ

Βορείου ΟΛΥΜΠΟΥ

ΠΙΕΡΙΩΝ

συμμορια,καl δυνάμεις παρενοχλοσν καΙ λυμαίνονται την περιοχήν.

Εις ΚΟΡΩΝΑΝ (περιοχη ΔΟ'Ι'ΡΑΝΗΣ) -ΜΠΕΛΛΕΣ παραμεθορίω;

υφίστανται συμμοριακαΙ lοάσεις lεφοοιασμοσ, lεξορμήσεως καΙ κιχταψυγrjς ε~ς γειτονικήν χώραν εν περιπτώσει οιώξεώς των.

Εις ΚΕΡΔΥΛΛΙΑ σοδαρα] συμοριακα] ουνάμεις παρενοχλοϋν σο6αρω;

τ~ς περιοχας ΣΤΡΥΜΩΝΟΣ

ΛΑΓΚΑΔΑ καΙ αυτήν την πόλιν ΘΕΣΣΑΛΟ

ΝΙΚΗΣ.

Εις ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΝ δp~σις σημειοΟται συνεχης συμμοριακών δυνά.

μεων, λυμαινομένων δλόκληρον τ'ήν χερσόνησον.

(ζ) 'Ανατολικ'ή ΜακεΟονία. Εις περιοχήν ΑΓΓΙΣΤΡΟΥ ύφίσταται σο6αρα συμμοριακή 6άσις, εξ ~ς έ ξορμ,οσν προς πρoσ60λΎjν κα.Ι λεΎjλα.σΙα.ν των κα.τωΚΎjμ,ένων περ~oχων ΣΕΡΡΩΝ

καΙ εχουν ύπό οιαρΚή ι1πειλήν τα ι1στικα

ΝΕΑΣ ΖΙΧΝΗΣ -

3:56

ΣΕΡΡΩΝ.

κέντρα ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡοr

(η) Δυτ~κΎι ΘριΧκ'η. Δύναμ~ς συμμop~ακ~ &νεu μεγάλης ισχύος καΙ με κρησφύγετα έγγυς 'τΎjς μεθορίου καΙ κυρίως Β. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΙΠΟΛΕΩΣ καΙ Δ. ΣΟΙΦΛΙΟΙ έκθ'l) λοϋν θρα.σ~ν, περιοριζομένην εις λεηλασίας καΙ στρατολογίαν του αγρoτ~κoσ πληθυσμου.

(θ)

Σάμος.

Συμμοριακη ΔUναμ~ς καταγινομένη κυρίως εις λεηλασίας.

<Η

δ λ η

μ α Τ ς,

α ν ω τ έ Ρ ω,

ε κ τ ~ θ ε μ έ ν η

θ Ρ α σ ~ ν

ώ ς κ α

έ ν

γ ε ν ι κ α t ς

κ α τ ά σ τ α σ ~ ς

ν τ Ι κ τ υ π ο ν

τα σοοαρα &.τυχήματα ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ

ε Ι ς

Ύ Ρ α μ

ε Τ Χ ε ν

τ η ν

έ π ί

Χ ώ Ρ α ν.

ΝΑΟΙΣΗΣ, καΙ εν συνε

χεί~ 'ή κατciληΦ~ς του ΚΑΡΠΕΝΗΣΙΟΥ ύπο των συμ.μoρ~των, lεπ~συμ6α.σα !iκρι6ως την ημέραν τΎjς αλλαγΎjς τΎjς στρατιωτικΎjς ηγεσίας,εκράτουν εν συγκι

νήσει την κοινην γνώμ'Υ)ν, κα.Ι ζω'Υ)ραν απήΧ'Υ)σιν εΙχον εις τ~ν oιεθνΎj τοιαύΤ'Υ)ν.

Δεν δύναταΙ ης ν~ &.ρv'Υ)θij, 8τ~ καί επί τοσ ~θικoσ των ένόπλων δυνά

μεων τα &.τυΧΎιματα ταϋτα είχον σ'Y)μαντικ~ν έπιδρασιν, έπιπροστιθεμένην εΙς τον κriματον, δστι; είναι φυσ~κoν ν~ ύπάρχ'Υ), iliς εκ

tij;

επί ouο καΙ πλέον ~Τ'Y}

παρατασεωτ του &.γωνος.

ΈΥ συνόΦει δύναται ν~ λεχθij, δτι ή νέα <Ηγεσία των ενόπλων

ouvri-

μεων εδρε την χώραν δλόκλ 'Υ)ρον εις &'γωνΙαν, κρίσιν καΙ αβεβαιότητα καΙ τον στρατόν δυναμ; κως μειωμένον.

ΣΤΡ ΑΤΗΓΙΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΙ

80. <ο ύπαρχων <Ελληνικος Στρατός, &.ρ~θμητικως ύπέρτερος τijς δυ νά,μεως των συμμοριτών, o~έθετε μέγα μέρος των θυνά.μεών του ύπoχρεωτ~κως

δια την ιΧσφciλειαν καΙ οιατΎιΡ'Υ)σιν πόλεων, κωμοπόλεων, συγκοινωνιων (δοι κων καΙ σιθηροθρομικων), εύαισθήτων σημεΙων κλπ. <Η εναπομένουσα ελευ θέρα OUναμΙς του οεν τοσ έπέτρεπε ν' ιΧναλάΟη,. ταυτόχρονα, επ~θετικcΧς ένερ

γείας εφ' δλης τΥίς χώρας.

Δια τ~ν α5ξησιν τΎjς δυνάμεως εγένετο κατα τον μΎjνα Φεβρουάριον 1949 εις το Γραφεϊον του Άρχιστρατήγου μία συγκέντρωσιτ, εΙς την δποίαν nαοο'!

μέρος, έκτος του ΆρχιστρατΎιγου καΙ εμοσ, καΙ ο! ΆρχηγοΙ Ξένων ιΧποστολων

Βαν

- Φλητ

καΙ Ντώουν, ώς καΙ δ ΤπαΡΧ'Υ)γος του ΓΕΣ Άντιστρciτηγος Κιτρι

λά.Κ'Υ)ς. Ό Άρχιστρά.Τ'Υ)Υος &.νέπτuξεν εΙς τους ΆΡΧ'Υ)Υους των &.ποστολων τ/ν &.νά.γκην της αόξΎισεως τοσ Στρατού κατα μίαν Μεραρχίαν, Ινα &.ρχίση τα.ς επιχεψl)σεις κατα. Βίτσι οια. πcχρακάμφεως τοϋ Μά.λι

- Μάτι,

μέσφ του ΆλOαν~·

357

\...

κοΟ εδOCψοuς. θδτοι οδτε τ~ν αδξησ~ν έδέχθησαν, δ~~ οε τ~ν χρησιμοποίησιν τοΟ Άλloαy~κoO έδocψοuς εκρ~ναν έαuτοuς α,ναρμοδίοuς. Kατ~ τ~ν συγκέντρωσιν ταύτην δ B~ν

• Φλ~τ έζ~τησε ν~ χpησ~μoπo~ηθη δ ΆντιστρOCτηγος ΒεντrJΡη;

oι~ τ~ς κατ~ Βίτσι έπ~χειρ~σεις.

'Όταν μετ~ έξOCμηνον ,ένηpγ~θησαν αΙ έπι

χειρ~σεις αδται, καΙ εΤχε τοποθετηθη δ Άντιστράτηγος Bεντ~pης oι~ τον συν τονισμον των επιχειρ~σεων τούτων, δ Lοιος Βαν Φλ~τ, λ6γφ οιαψωνΙΙ'i)ν καt

προστριδών των Άντιστρατ~γων Bεντ~ρη καΙ 'Ι'σαεαλώτου, έζ~τησε τ~ν α,ντι

κατώστασιν τοα Βεντ~ρlYJ' Ό Άρχιστράτηγος οεν ενέκρινε τ~ν &ντ~κατάστασιν ταύτην, εις δε τον

Άντιστράτηγον Τσακαλώτον παρηγγέλθη οι' εμοϋ δτι δ Άρχιστράτηγος δεν θα περιορισθΎί μόνον να δεχθη τ~ν παραΙτησΙν του, ως ήπειλει οοτος, Ύ) τ/ν αν τικατάστασίν του, &λλ~ θ~

τον παρέπεμπεν εις το ΣτρατοοικεΤον, επι &νυπα

κo~ ενώπιον τοϋ εχθροο. Ή τοιαύτη απόψασις τοϋ Άρχιστρατ~γo!) επέψερε την τάξιν καΙ την άμεσονπειθαρχίαν καΙ οεν επέτρεψε να επαναληψθοϋν, δσα

εις το παρελθον !λάμβανον χώραν,

8 Ι. Κατόπιν τής μ~ αύξ~σεως τής οuνάμεως, άπεφασίσθη γ ι κ ω ς

σ τ Ρ α τ γι·

να. εφαρμοσθfj η &ρx~ τfjς «ΟΙκονομίας των δυνάμεων», ητοι:

Σuγκρατοuντες τον έχθρον παΥταχοΟ, δπου καθίστατο όχληρ6ς, δι' δσον το δυνατδν !λαχίστων δυνOCμ,εων, ν~ oίκoνoμ~σωμεν οuνocμεις επαρκεΤς, 'ίνα οια. τούτων:

Άψ' ένός μεν ενεργ~σωμεν την κατ~ μεγάλας περιοχα.ς εκμηδένισιv

των σuμμοριτων (ένέργε~α ογκοu) .

Άφ' έτερου οε έπεμ6αίνωμεν εγκαίρως καΙ &ποτελεσμ"ατικως, δια. τ'~φ

ένδεχoμένηv σuγκράτησίν του πανταχοΟ, δπου δι' άντιπερισπασμόν, η οι' άλληΥ επιοίωςιν, ήθελεν οοτος ένεργ~σει σ06αρ~ς €πιθετικας ενεργείας.

"Αποφασισθείση; τΎίς τοιαύτης lενεργείας ύπό τοϋ Άρχιστρατήγου, Ύ) εψcφ μογη τΎίς &νω Στρατηγικης Άρχής συνέκειτο εις το να καθορίση δ 'Αρχιστρά τηγος τας έκκαθαριστέας περιοχOCς, την σειράν εκκαθαρίσεως, τον χρόνον εΥ

τος τοϋ δποίου Ιέοει αύτη ν~ έπιτευχθή οι' έκOCστην των περιοχων καΙ την τηρη τέαν οιαγωγην εις τας άλλας περιοχάς. 'Ο Άρχιστράτηγος απεψάσισεν ή Εκ καθάρισις ν~ γίνη κατ~ σειράν:

Εις την Πελοπόννησον, ενθα αυτη εΤχεν άρχίσει με καλα αποτελέσματα

μέχρ~ τοϋδε,

-- Εις Ρούμελην καΙ Θεσσαλίαν, .- Ε ,~ς

"ΗπειΡΟΥ.

Εις ΤΟΥ ά.μέσως νοτίως τής μεθορίο!) καΙ δυτ~κως Άξιοσ ποταμο\) XIJJ-

ρον. ΚάΙ άμέσως εΤτα,:

Kαyoy~καΙ έπιθετικαΙ έπιχειρ~σεις κατα. Βίτσι

Γράμμου. Χρονικιί)ς

καθωρίσθη αε έκκαθα.ριστικαΙ έπιχεφ1jσεις να ~χoυν περατωθή έντος του Α1) 1949, αΙ οε επιθετικαt ένέργειαι κατα. Βίτσι (πρώτον), κατα. Γράμ

γουστου

μου. (σεότερον), τον Σεπτέμ6ριον. Τ6σον αΙ πρώτα~, οσον καt αΙ οεύτεραι έπε-

358 '--

ταχυνθησαν κατCt ενα. μ:ηνα., λόγφ των επιτυχιων, δσον κα.ί διά διπλωματικού;

λόγους, λόγφ των &ρςα.μένων εργα.σLων τοϋ Ο.Η.Ε. 'Η ~oέα ενεργεΙας εν τφ εσωτερικφ των περιοχών επαψΙετο ε~ς τους ΟΙ κεΙοuς διοικητάς των Μεγάιλων Μονάιδων, καθοριζομένου είς αδτους τοσ έπιτευ κτέου τελικοϋ σκοποσ κα.Ι των χρονLκων δρΙων, εντος των δποΙων ~δει έκάιστη

πεΡΙΟΧ'ή νά εΤχεν εκκα.θα.Ρtσθ'ij τελεΙως, ~ οΙ ένα..πομένοντες συμμορττα.ι ν~ μ.η ύπολογΙζωντα.t μαχηΤLΚώς. Μεγα.λυτέρα επέμΌασtς δεν ~ΔUνατo

yCt

γΙψη,

Otott

δ παράιγων έχθρας ~τo εν τόπφ καΙ χρόνφ άσαφ~ς καί άκαθόριστος.

8~. Δι~ τον προσα.νατολισμΟν τών Ύπαρχηγων τών &νω &ποψάισεων

τοϋ Άρχιστρατ~γoυ εξέοωκα τ~ν ύπ" άριθ. ΑΠ. Π. 200096) Φ. 51) 1-2-49 κάιτωθι oιαταγ~ν μου:

Άρχηγος Γ.Ε.Σ. 'Αριθ, Α.Π.

200096)

'Απόρρητος Φ.

Β.Σ.Τ.

902

Πρoσωπικ~

τ~

1)2)1949

Προς τους Cfπαρχηγοuς Α' καΙ Β'

Έντασθα

Άσχέτως της αδς'ήσεως, η μη της δυνά.μεως τοϋ Στρατοϋ πέραν τοϋ

ηδη καθωρισμένου &ριθμοσ, οδτος πρέπει

ά.ναλά:ιΟ-η ά.πο μέσων ΜαρτΙου, του

λά:ιχιστον, επιθετικCtς ενεργεΙας εδρεΙας εκτά:ισεως.

Δεδομένου δη η εψ' δλων των περιοχων πρoσ60λ~ των συμμοριτων δ~ν

εΤναL εφικτ~, εφ' δσον οέν έπέλθη η ζητηθείσα όπο τσΟ 'Αρχιστρατήγο» IΧu·· ξησις της δυνά:ιμεως, η προσΌολη θCt έπιζητηθΥί διαδοχικώς κατ' εδρεΙας πε ριοχά:ις, συγκρατουμένων τών συμμΟΡΙΤών εν ταΤς λοιπαΤς.

3. ΑΙ χρησφοποιηθησόμεναι δυνάιμεις ξηp~ς θCt είναι:

"Απασαι α[εν τ~ πρoσ6α.λλoμέν~ περιoχ~ ημέτεραι τοιαϋται. Δημιουργηθησ6μεναι εφεδρεΤα.ι εΙς διά:ιθεσιν Άρχιστρατ~γoυ, μετCt εκ-

καθά:ιρισιν Πελοποννήσου, αΙ δποΤαι ν' &νέρχωνται τουλά:ιχιστον εις άξΙαν

ouo

Μεραρχιών.

Π~ν δ.τ: ουνηθG)μεν

vCt

οημιουργήσωμεν

ε~ς έψεδρεΙας διCt διαψόρων

συνδυασμών iντεuθεν, ή νιΧ λάι6ωμεν έξ &λλων περιοχών, μ~ εν δράισει.

4. -

ΤΙΧ κάιτωθι στοιχεΤα: Έκκαθαρισθησόμεναι περιοχαί.

ΣεφιΧ εκκαθαρίσεως τούτων.

ΈξιΧσψά.λισΙζ τΎjζ τά.ξεωζ μετα. τYjν &ΚΚιΧθά.ρισιν.

Λοιπα. άναγκαιοσντα στοιχεϊα θα. δΙδωνται ύπ" &μοο κατά τα.ς συνερ-

γασϊα; μας, προς άπόλυτον τήρησιν τσΟ μυστιΚσΟ.

, '-..

359

δύο

5. Σκοπος τής παρούσ'Υ)ς εΤναι: - ΈργασΙα προς έξοικονόμ'Υ)σιν γενικωνέψεορειων, οόχι ΚrZτω τής &ξΙcι,ς (2) Μεραρχιων (πέρας τής έργασΙας προ τέλους ΦεΌρουαρΙου) . - ΈργασΙαιέπιτελικαι πρός σuλλoγ~ν και καθορισμον των στοιχείων, 7.-

τινα &.ναγκαιοσν, Τνα αΕ ένοιαψερόμεναι Μονάοες σuντάξωσι τα. οΙκεΤα Υενικα

Σχέδια Ένεργείας των (πέρας έργασΙας τέλος Φε6ρουαρΙου)

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ 'ΑντιστριΧΤ'Υ)γος

ΆΡΧ'Υ)γος ΓΕΣ

83. Προς όλΟΠΟΙ'Υ)σιν τωΥ &νω, έξεδόθ'Υ)σαν διαταγα] καΙ δΟ'Υ)γΙotι τοϋ Άρχιστρατ~γoυ και του ΓΕΣ δια των δποΙων: α)

Έπετεύχθ'Υ) έντός του πρώτου oεκαπενθΎjμέΡOυ &πό τής &ναλ~Ψεως

παρα τοσ όποψαινομένου τής ΆρχΎjγίας τοσ ΓΕΣ να έξoΙΚOνOμΎjθoσν,. έκτός τ6>ν τοπικων έψεορειων των Μεγάλων Μονάοων, καΙ να τεθοϋν εlς οιάθεσιν "Αρχι στρατήγου, αΕ κάτωθι ΜονιΧοες:

ΜΙα ΤαξιαρχΙα

NαoόσΎjς

ν'Υ)ς

ΒεροΙας

ΜΙα ΤαξιotρχΙα Καστορι&ς

'Γάγματα] όπα τοϋ ΓΙ Σ. Στρατοϋ εΙς περιοχήν

ΓιΟ&.

Τάγμotτot) όπό Β Ι Σ. Στρατοϋ εΙς περιοχήν Koζιi

ΠτολεμαtΟος.

Μία ΤαξιαρχΙα εΙς πεpιoχ~ν ΝαυπλΙου (ή 7'Υ) ΤαξιαρχΙα έκ

των, &πελεοθερωθετσα ιέκ των έπιχειρ~σεων Πελοποννήσου)

Ταγμά-

Δύο Μοίραι ΜΟΚ (ΜοΤραι Όρεινων Καταορομων)

Τό δλον της εις οιάθεσιν 'Αρχιστρατήγου, ουνάμεως περίπου

Τάγματα..

ΈπΙ πλέον έξoικoν()μ~θ'Y)σαν καΙ τα μέσα μεταψορ&ς (Αυτοκ[ν'Υ)τα)

oLCG

τας έν ΜακεΟονίq. έψεορεΙας, εις τρόπον ώστε να έπεμΌαίνωμεν πανταχοσ έν

ΜακεοονΙot οια μι&ς ΤαξιαρχΙotς καθ' !κιΧσΤ'Υ)ν ήμέραν.

16)

Έτέθ'Υ) δ Στρατός,. iliς εις έκστρotτεΙαν, και οιετιΧχθ'Υ)σαν οΙ Άξιωμotτι

κοΙ ν' &ποστειλουν τας οικογενεΙας των, δπου θα επραττον τοϋτο εν πολέμφ.

γ) Δια τήν λιποψυχΙotν, ~ &οριΧνειαν, καΙ τήν ληψιν των σχετικων κυρώ σεων έξε06θ'Υ) ή Ε. Π.

422215) 15) 2) 49

οιαταγη τοϋ Άρχιστρατ/γου, ήτις

δια την Ιστoρικ~ν Τ'Υ)ς &ξΙαν και τα. ευάρεστα &ποτελέσμotτα, τα δποία εσχε, κοινοποιεΤτotι κατωτέρω iliς εχει: ΘΕΜΑ: Μέτρα κατα πιΧσΎjς λιποψυχΙας, η &ΟρανεΙας.

Έξotφετtκως ΈπεΙγοuσot π Ρ ό ς:

("Απασα,

Γεy~κ'ή Δ~σ.τσ.γ'ή

ΜονιΧοες Στρα.τοϋ

-Άεροπορίας

360

Έμπ~στευτ~κη

ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΓΕΣ)ΑΙ

Ναυτυωϋ)

, \ ..

ΚΟΙΝΟΠ.:

r. Ν.) ΓΕΝ -

ΥΑ) ΓΕΑ -

ΑΔΑ

'ΑΡΧΎ)γεΤον Χωρ) κ:ης - Ι.Δ.Τ. (Διεύθ. ΆσψαλεΙας) Γεν. Έπ~θ. Στρατοθ, Γρα.ψ.

Διευθ. ΓΕΣ

ΒΣΑ

Ε.Π.

422215) Φ. 4009) Ι

Β. Σ. Τ.

902

τ'Ώ

15) 2) 49

ΣΟΗΠΕ)Κλ. 'Επτχ.

1. Παρ' δ.τι αΙ έθνικαΙ ουνόφεις με α.κάματον αύτοθυσίαν επι οιετίαν και πλέον α.γωνΙζΟΥται, εν τούτοις καΙ εις τό παρελθδν καΙ ήδη χά.ρις εις την λιπο ψυχίαν ~ψισμένων στελεχών, Τι καΙ δπλιτώ», ~ α.κ6μΎ) τ'Ώ όποκιν'ήσει καταλ λΎιλως παρεισφρυσαντων εΙς τ~ Τμήματα ατόμων, 'έξυπηρετούντων τόν συμ

μοριτισμ6ν, συνέ6ησαν α.τυχ1)ματ\l" &'δικαωλόγ"f)τα. Έσ"f)μείωσα lεγκατriλειφιν υπο τμημάτων αδικαιολογ'ήτως θέσεών των καΙ μά.λιστα με αταξίαν, η καΙ απο διοργανώσεις μονά.δων εξ αιτίας αΙψνιΟια.σμών.

Τ& άτοπα τlΧστiΧ λiΧμOάνOυν χώραν ύπδ την αΥοχην ώρισμένων διοική σεων, εΙς την μη προ6λεπτικ6τητα καΙ αοράνειαν τών δποίων κυρίως όψείλον ται

, 2. Προτίθεμαι, tb; πολλά.κις έτόνισα, να, α.ξιοποι1)σω τα.ς θυσία; τοϋ <Ελλη

νικοΟ ΛiΧOO, καΙ ν& έπι6ά.λω την τά.ξιν οι' δλοκληρωτικης συντριΌης τοΟ κομ μουνιστυωϋ συμμοριτισμοϋ,

3. 'Έχων υπ' 5ψιν μου, δτι διαθέτομεν μέσα υπέρμετρα των εγκλημαΤΙών, δτι εχομε το δίκαιον μέ το μέρος μας, ΟΤΙ α.γωνιζόμεθα οια, την οιάσωσιν της

<puAYί; μας, ΟΤΙ εχομεν συμπαραστατα; σύσσωμον το <Ελληνικον 'Έθνος καΙ το':'ι;

MEyciAou; Σuμμάχοuς μας, ΔΕΝ ΘΑ ΦΕΙΣΘΩ ΟΥΔΕΝΟΣ ΣΚΛΗΡΟΥ ΜΕ ΤΡΟΙ κατα. τών α.Ορανούντων, εκ φόβοι> ευθυνών των λιποφυχούντων, Τι τών

'μη επιδεικνu6ντων την ΠΙΣΤΙΝ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ.

ΠΡΟΣ ΤΟΥΤΟ ΕΝΤΕΛΛΟΜΑΙ τα, έξης:

α) Ούδεν τμημα θα, α.ποσυρεται εκ της θέσει~ς του προ o~ασδήπoτε κατα

στασεω; καΙ αν ευρίσκεται, άνευ oιατα.γΎjς του προϊσταμένου κλιμακίου.

Θα. θυσιάζετα; επι τόποι> μέχρι του τελευταίου α.νδρΟς καΙ τοϋ τελευ

ταίοι> φυσιγγίου.

Π&ς Διοικητής, δυνάμει της παρούσης, εχει το οικαίωμα να. ΤΥΦΕ

ΚΙΖΠ επι τόπου πάντα όλιγωροσντα, ~ λιποψuχοuντα tκ τοο τμήμα-τός του.

γ) ΟΙ ΔιοικηταΙ τών MEpIΧPXLtj)v, ΤαξιαρχΙών, καΙ τών Ισοδυνάμων Μον&. σων να, α.ντικαθιστοσν επι του πεδίου της μάχης πάντα. Διοικητήν, μη άνταποκρ, νόμεΥον ε~ς τα.ς απαιιτ1)σεις του &'γώνος, καΙ να. διατάσσουν την α.μεσον παραπο

μπην εΙς "Εκταπτον Στρατοοικείον παντός, μη εκτελέσαντος το ,επιοαλλόμενΟΥ έπΙ τοϋ πεδίου της μιiΧ'Y)ς κιxθΎjκoν.

'Η παρούσα να, άναγνωσθη εΙς τρία

τους Άξιωματικ()υ~

cruvsxi]

προσκλ ητ'ήρια εΙς α.παντcι.ς

καΙ δπλΙτας των όψ' όμιiς ΟυΥιΖμεων. ,ΑΡχtστρά.τηγος

ΠΑΠΑΓΟΣ ΑΛΕ:ΕΑΝΔΡΟΣ

361

84. Δ~άι τήν ΚlΧτανOμήν ευθυνών, σχετ~κώς με τα. έπ~σuμoά.ντα α.τυχΤι ματα προ της &ναλήψεως της ΆρχισΤΡlΧτηγ[ας όπο τοϋ Παπάγου, O~ετά.χθη Τ) ενέpγE~α α.νακρΙσεων όπο 'Ανωτάτων Άξιωματικών καί επεβλήθησαν οιοικητι και και oικαστ~και κυρώσε~ς o~άι τά. γεγονότα ΚαροΙτσης -

Ναούσης

Καρ

πενησίου.

'Εν λεπτoμερεΙ~, o~ υπεύθυνοι τύ>ν α.τυχημά.τωνεμψαΙΥονται εΙς το κιΧτωΟι επΙσημον α.πόρρητον σημείωμα: ΓΕΣ)Α1

Άπόρρητον ΣΗΜΕΙΩΜΑ του Άρχηγοσ ΓΕΣ

Έπι τών επιβληθεισών κυρώσεων διά.

χώραν

κατα. τους μηνας

Γεγονότα

Δεκέμβρ~oν

Κα ρ δ ί τ σ η

σ06αρά. άτυχήματα λα6όντα

1948

και

Ίανουά.ριον

1949

;

α) Ή εξέτασις Οιά. τά γεγονότα τα-στα δ~ετάχθη πα-ράι του Β' Σ. Στρατου διά. της ύπ" άριθ. Α.Π.

48) 116) 3) 1) 49

διατα-γης του, καΙ α.νετέθη εις τον

'Γποστρατηγον ΖΑ'Ι'ΜΗΝ Θ. Ούτος εις το ύποιοληθεν πόρισμα α.ποCi[Οει τ~ ατι'ιχημα ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ εΙς:

α.νεπαρκη ά,μυντικήν όpγάνωσ~ν.

nλε~Ψ~ν πλΎ)ροψοριών. ελλειψιν τ~να. πυρομαχικών.

χωρΙς να. α.ποΟίΟη συγκεκριμένΎ)ν εύθύνην εΙς τα.ς οΙκείας Διoικήσε~ς, πλην πα ραλείψεών τινων, &ς καταλογΙζει εις τον Διευθυντην τοϋ ΤΣΕ ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ

Συνταγματάρχην ΚΑΜΠΑΝΗΝ ΒΑΣ. δ~α. την εν γένει οργάνωσιν της &.μύνης. ο) Δια. της ύπ" ά,ριθ. Α.Π.

218977) Φ.4011) 32) 31) 1) 49

Διαταγης 'Αρ

χηγοσ ΓΕΣ 'Αντιστρατήγου ΚΟΣΜΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ, διετά.χθη δ 'Αντιστράτηγο; ΒΕΝΤΗΡΗΣ ΚΩΝ., προς ον oιε6~MσθΎ) δ φάκελος της ενεργηθείσΎ)ς υπο

to,j

"Υποστρατήγου ΖΑ'Ι'ΜΗ ΘΡΑΣ. εξετάσεως, δπω; ενεΡΥήση νέαν εξέτασιν πρός διαπίστωσιν τών συνθηκών, όψΟ

ελαοον χώραν τα. γεγονότα ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ

και τοϋ οαθμοΟ τών εUθυνών των διαφόρων Διo~κήσεων.

γ) Δ~ά. του όποοληθέντος πορίσματος καταλογίζονται:

1. ΕΙς τον Ταξίαρχον

ΚΟΝΤΟΣΗΝ

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΝ

Δ) ΤΗΝ ΔΕΘ

πεπλανημένη εκτίμησις της καταστασεωτ, καί οοχι πλήΡΎ)ς έξοπλισμός του O~ά. διοίκησιν τόσων πολλών Μονά.δων.

ΕΙς τον :Συνταγμ.α.τά.ρχην ΚΑΜΠΑΝΗΝ ΒΑ:Σ. Δ) ντην ΤΣΕ ΚΑΡΔΙ

ΤΣΗΣ &'νεπάρκεια

το θάρρος του, δι'

362

διοικητική,

d)y

πλην

διετήρησεν οδτος την Ψυχραψ.Ιαν κα~

κατώρθωσε νά. περιορϊση το κα-κόν.

Εtς

ΆντισυνταΥματάρχην

ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΝ

ΧΡ.

~Eπ~τελάpxην

ΤΣΕΚ, ιΧδ~αψoρία περ] την Εκτέλεσιν τών καθηκόντων του. ουδεμίαν δε ο')· σιασταήν 60~θε~αν προσέφερεν εΙς προϊστά.μενόν του.

Εις Άντισυνταγματάρχην ΜΕΤΑΛΛΙΝΟΝ Κ. Διοικητην

Ε.Τ.ΙΙ.

ελλειψις θάρρους. Καθ' δλην την διάρκειαν τοϋ &γώνος ευρίσκετο εντος το!)

Σ.Δ. τοΟ Τάγματός του.

Εις Έπααρχον ΚΟΝΔΥΛΗΝ ΝΙΚΟΛΑΟΝ Διοικητην

Έφ[ππ(ι)ν

ελών, ελλειψις θάρρους. Οδτος καθ' δλην την διάρκειαν τοϋ &γώνος,. ευρίσκετο

εντος του Σ.Δ. διοικών οι' &συρμάτου.

Εις

crπααρχον

ΔΑΔΟΠΟΥ ΔΟΝ ΣΥΜΕΩΝ Διοι'χ:ητην 9ης ΈφΙππο')

"Ιλ ης, ευθύνη δια ψευδη &ναφοράν, δτι δεν ήτο δυνατον να κινηθη δ οδλαμcς τεθωρακισμένων, ον διετάχθη ν' &ποστεαη προς &παλλαγην πιεζομένων τμη μάτων.

Εις

crπολοχαγον

ΣΕΜ ΚΑΤΣΟΥ ΛΗΝ ΝΙΚΟΛΑΟΝ Διοικητην

840

ΑΤΧ εγκατά;λειψις θέσεως. Οοτος παρέμεινε κεκλεισμένος καθ' δλην την διά.ρ κειαν του &γώνος εις οΙκ[αν. Παρουσιασθη μετα την μάχην.

8. Εις Άνθυπολοχαγον ΚΑΤΣΙΝΟΠΟΥΛΟΝ ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΝ, &'ναλα, δ6Υτα Διοίκησιν 840 ΑΤΧ μετα εγκατάλειψιν θέσεως ύπο άνωτέρω, ευθόνη διό τι δεν προέοαλε τήν, ην ωψειλε καΙ 1jΟόνατο, &ντίστασιν.

Εις ΆντισυΥταγματάρχην

Χωροφυλακης ΜΗΤΓΟΠΟΥΛΟΝ ΔΗΜΗ

ΊΨΙΟΝ, είιθύνη διότι παρέμεινεν εντος του Διοικητηρίου του, μεταδίδων δια τοσ &συρμάτου του έξωψρενικας ειδήσεις. Έστερείτο γοήτρου, κόρους καΙ O~oι...... t" ,.., Ι' , χητικης ιχανοτητος, ειχε τασιν προς οινοποσιαν.

δ) Κατα τών &νωτέρω δια της ύπ" &ριθ. Ε.ΙΙ.

:3) 49

4227990) Φ) 4011) 32) 30)

διαταγης ΓΕΣ) Α1 διετάχθη το Α' Σ. Στρατοσ να εφαρμ6ση την Στρατ.

ΙΙοινικην Νομοθεσϊαν, δπου συντρέχει τοιαύτη περίπτωσις, η τον Νόμον ΠΕΡί

παταστασεω ; •Αξιωματικών. ε) Βάσει της δ'νω εκθέσεως Γενικου Έπιθεωρητου Στρατοϋ εξεδόθη .η

ύπ" άριθ. Ε.Π.

422790) Φ) 4011) 32) 30) 3) 49 δια,ταγη ΓΕΣ, δι' f]ς περιγρά

φεται ~ διαγωγη καΙ ~ εν γένει στάσι; του Έπιτελά.ρχου ΤΣΕ Καροίτσης, δι Otxoηt(j)y τμημά.των κλπ. ΆξιωμαΤΙΚών.

COμο[ως

'11 υπ' &ριθ. Α.Π. 222662) Φ) 4011) 32) 31) 3) 49 Διαταγη ΑΙ>ΧΙ

ΣΊΨΑΤΗΓΟΥ, δι' f]ς τονίζονται α] παραλήψεις ΔιoικrιτoO Α.Δ.Θ. καΙ Διοικη του ΤΣΕ ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ, α'{ΤΙΥες ,επλrιρώθησαν οια σοβαρών &πωλειών στρατοϋ

καΙ &μ.ά.χοΙ) πλrιθυσμoσ, συνολικών ζημιων εις δλικα καΙ ηθικου αντιχτόπου επι Στρατοϋ χαΙ Λαού.

Γ εγ ο ν ό τα

Να οό ση ~

α) Δια της υπ' αριθ. Α.Π.

217902)

Φ)

4011) 33) 16) 1) 49

Διαταγης 'Γπ.

ι Στρατιωτικών ΓΕΣ) Α1 ανετέθη είς τον "Αντιστρατηγον ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΝ

, '--

363

Κ. ή έyέργε~~ έξετiXσεως έπ~ τών συνθηκσ)ν εν γένει τής προσΒολής Ναούσης

- ,

και της αντιμετωπισεωτ τα.υΤΊjς.

6) Ή εντολη α5τη ιiνενεώθη OLCt 1) 49 Διαταγης ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΥ. γ)

της υπ' ιipιθ.

218296) Φ4011) 33) 22)

Έκ τής ενεργηθεΙσης παρ' αδτοϋ -εξετάσεως διεπιστώθησαν ευθΟναι:

1. Tou

Διοικητοσ

ΤαξιαρχΙας

Ταξιάρχου ΚΑΤΣΟΥΡΙΔΟΥ ΚΩΝ

ΣΤΑΝΤΙΝΟΥ.

Του Διοικητου ΧΙ Μεραρχίας 'Γποστρατήγου ΠΕΡΙΒΟΛΙΩΤΟΥ, Oϊτt

νες και ιΧντικατεστάθ'Υ]σαν.

'Άκαιρος επέμ6ασις τοθ Διοικητοσ τοϋ Σώματος Στρατοϋ.

ο)

ΔιCt την έξακρΙ6ωσιν τών εδθυνών λοιπ<ί>ν στελεχών οιετάχθη, δπω;

ένεργ~ση ~νoρκoν προα.νάκρισιν δ ΟΥποστράΤ'Υ]γος ΟΛΥΜΠΙΟΣ Δ.

ε) Βάσει της

3) 49

ili; άνω εκθέσεως ,έξεθόθη ή υπ' ιiριθ. 245020) 4011) 33) 8)

Διαταγη ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΉΓΟΥ, δι' .ης τονίζονται αΙ παραλ~Ψεις, εΙς ας

οφείλεται

'fl μη πρόληψις, ~ δ περιορισμος τοϋ ιiτυχήματoς Ναούσης.

Γ ε γ ο ν ό τ α.

Κα Ρπ ενη σΙ ου

α)

ΔιCt της υπ' ιipιθ.

219081) Φ 4011) 34) 2) 2) 49

ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ οιετάχθη δ Γενικος

Διαταγης ΑΡΧΙ

Έπιθεωρητης ΣΤΡΑΤΟΥ "Αντιστρατηγο;

Βεντήρης Κων., δπω; ενεργήση εξέτασιν έπ] τών γεγονότων ΚΑΡΠΕΝRΣΙΟΥ και επι των ληφθέντων προ και κατCt την προσοολην μέτρων όψ' δλων των Δι oικ~σεων.

'Η υπό τοϋ Γεν. Έπιθεωρητοσ υπ06ληθεϊσα Εκθεσις οιε6ι6άσθη οι' ιiνά

κρισιν εις τον 'Αντιστράτηγον Άναθεωρητην Παπαγεωργίου,

κατόπιν της ό

ποίας δ ΟΥποστράτηγος ΚΕΤΣΕΑΣ Β., Διοικητης της ΑΣΔΣΕ, παρεπέμφθη ~~ς

το ΣτρατοδικείΟΥ (~θωώθη παμψηφεί)

γ) Κατόπιν αΙτήσεως Γεν. 'Επιτελείου ΣτρατοΟ OLCt της ύπ' ιiριθ. Φ.)

34020) 1) ΒΙ) 1) 4

Διαταγης ΓΕΣ, οιετάχθη δ ΤΑΞΙΑΡΧΟΣ ΙΑΤΡΙΔΗΣ, Ο·

πως ενεργ'ήση ενορκον προανάκρισιν προς λεπτoμεpΎj

έξακρίβωσιν εύθυνιϊ'>'1

ψρουρσ.ς ΚΑΡΠΕΝΗΣΙΟΥ, και έπιοειχθείσης οιαγωγης Άξιωματικών καΙ δ πλιτων.

δ)

Έκ της ενεργηθείσης προανακρίσεω; διεπιστώθησαν: Ποινική εόθύνη του Δισικητσσ 70υ ΕΤΠ και Δtoικητσσ τής Φpoυpα~

ΚΑΡΠΕΝΉΣΙΟΥ Ταγμ.α.τά;ρχου ΚΑΡΑΠΙΙΙΕΡΗ ΔΉΜ.

'2. ΠοινικΎ] 364

εύθυνη τοϊ) Δισικητοσ τοσ 50υ Ετη ΜΑΝΤΟΥΖΟΥ ΒΑΣ.

Ποινικη εδθύνrι

4. Ποινιχη

εόθόν-η

κατωτέρων Άξιωμαιτιχων, ών είς <ΥγειονομΙΧός.

14 δπλιτων.

Δι' α,παινταις τούτου; έπελ~φθη ~ στραιτιωτιχη Οικαιιοσόνη.

ε) Bιiσει των εξαγομένων της προαναικρΙσεως ταύτrις ,έξεδόθrι ~ ύπ" α.ριΟ. Α.Α.ΙΙ.

245021) 4009) 1) 7) 3) 49

ΔιαταιΥη ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓοr, οι' ~ς επιση

μαιΙνονταιι καΙ τονΙζονται O(,L παρατ-ηρ-ηθε!σαιι

παιραιλείψεις κα-Ι σφάλματα τών

ήγrιτόρων, εΙς &, κυρΙως ώψεlλετo το ά.τύxrιμα τούτο. ΒΣΤ

902) 30)4) 49

'Αντιστρ&:τ-ηΥος

ss.

ΑΙ ΤαιξιαρχΙαι)

ΚΟΣΜΑΣ

'Aρxrιγoς ΓΕΣ

κα.θιχρως πεζικαιΙ Moν~δες, διωκοϋντο, ώς &'λλαι

χοσ προεϊπομεν, παιρrt Ταξι&:ρχων η Σuνταιγμαιταρχων δλων των δπλων, έξ ών

οι εκ του Μ'Υ)χαινικοσ, Πυρο60λικοσ καΙ 'Ιππυωϋ προερχόμενοι ~γνόoυy, τουλα χιστον πραικτικως, την ταικτικην του ΠεζικοΟ καΙ ΙoΙ~ των μικρών Μον6:δων τούτου, δεδομένου δτι ~ ΤιχξιιχρχΙιχ, οεν !χει &λλα στοιχεία. μ&:xrις, παρά μό

νον μέσαι ~xrις Πεζικοσ) καιΙ ~σαν ά.πρόσψοροι

Vrt

δργaνώσουν κα.Ι να, Οιεξα.

Υ&:γουν μΙαν έπΙΟεσιν, η ά.μυντικην ένέΡΥεια.ν, εΙς τάς δποΙαις

Άξιωμα.τικοt

τοσ Πεζικοσ έκπαιιοεύονται, ά.ψ' ~ς ~μέραις εΙσέλθουν εΙς το δπλον τοϋτο, Δια, Διαταγης του Άρxιστρατ~yoυ αί Τα,ξιαρχΙα.ι έθεωρ~θrισαιν πεζΙΚιΧt

Μον6:0ες, ισότιμοι προς Σύνταγμα ΠεζικοΟ) καΙ καθωρΙσθrι δπως εψεξης οι Δι

oικrιταΙ α,δτων προέρχωντα,ι lκ του Πεζικου.

Trt -ά.ποτελέσματα, καΙ ~[ ά.πΟδ6

σετ; όπηρξαιν &ριστα εκ της μετru.λαγης τα,ύτrιζ.

86. <ο ψυχολογικός πόλεμος 1jto σχεδον παρ-ημελrιμένoς.

ΟΙ

συμ

μσρϊται τόσον εΙς το εξωτερικόν, δσον κα,Ι εις το ιέσωτερικόν καιΙ εΙς τάς γραμμά;

των μαχομένων &.κ6μrι, εΤχον orιμιoυρy~σει &'τμόσψιχιρα,ν πολu ουσμενη διά της ρΙψεως διαφωτιστυωϋ όλικοΟ κιχ.Τ· oyκot>ς, διά μεΥα,ψώνων, οιά τών ρα,διοψω

νικών σταθμων των. ΕΤχον καιτορθώσει νά παρουσι6:ζουν το Kρ~τoς ώς ψα,σι στυων, ένψ τό Έλλrινικoν Κρ&:τος ~pξαιτo πρώτον τον πόλεμον κα,τά τοϋ ψα.

σισμοθ, δτι α,Ι έλευθερία; έξέλιπον έν Έλλ&:οι, δτι οε Άμερικανο

- 'Άγγλοι με

ταιχειρΙζοντα,ι τόν <Eλλrινιχόν ΣτρΟ(,τόν OL~ τ~ συμψέρoντ~ των κλπ.

Έξέδωσα. την κ&:τωθι ύπ" ταy~ν, 6~σει της δποΙας

c1PLe. 200138) Φ) 52) 25) 2) 49 ά.πόρρ-ητον Δια. έπετϋχομεν, προ των έπιxεφ~σεων Βίτσι - Γρ~μμoυ,

πολλrt πρά.γμα.τα.:

ο. Π.

ΘΕΜΑ: ΨυχολΟΥικος πόλεμος

Π Ρ

6 ς:

Κο ι ν.:

Δ) σιν Δrιμ. Σχέσεων

Άπόρρrιτoς

Γραφ. "Αρχιστρατήγου

ΑΡΧΗΓΟΣ ΓΕΣ Φ. 200138) Φ. 52

Α2ΓΕΣ

ΒΣΤ

902) 25) 2) 49 365

Έκ τijς μελέτης των δελτΙων ποικ[λης μορφijς τijς σuμμοριακijς ~γε

σ(ας διεπϊστωσα, ιΧπαξ ετι, δτι τον «ψuχολογικον πόλεμον», δστ«; &ποτελετ εν(/"

τών κυριωτέρωΥ μέσων τοΟ πολέμοu, ΤΟΥ _

')\

lxOUY

&'Υα,πτύξει, πολυ εόρύτερον OG

συμμοριτα,ι, η ημεις.

T~ν &ξΙαν τοη παράγοντος τούτου, συνισταμένου εις την τόνωσιν τοϋ ήθι

κοσ τοϋ ~μετέρo!) Στρατοσ καΙ Λαοσ, καΙ εις την &'ποθάρρυνσιν του εχθρου, θε ωρ(ί) περιττόν ν' ά.ναπτόξω.

Έν Γερμαν(~, ευρισκόμενοι μετα. τοϋ Άρχιστpατ~γoι> τα. τελευταία ετη τοσ πολέμου, ειδομεν τα. &ποτελέσματα τοΟ παραγοντσ; τούτου, «τοσ ψυχροΟ πολέμου».

Ύπήρχον Γερμανο]

&λ

ά θ η τ ο ν

τ ο υ

[στρατιωτικό] καΙ μ~), ΟLτινες έπιστευον εις

τ ό

ΧΙΤΛΕΡ, &λάθητον καΙ εις τα. στρατιωτικά καΙ ε~ς

τα. διπλωματικα. καΙ μΑλιστα μέχρι τijς στιγμ:ης, καθ' .ην το πα-ν κατέρρεεν

εν ΓεpμανΙ~. M~πως ~μερoν δεν υπάρχοuν Γερμανοί πιστεύοντε; δτι δ Χίτλερ ζή;

Άνάγκη δθεν, ~ καθ' ~μα-ς ΎπηρεσΙα ν&. &ναπτόξη το ταχύτερον πα-~

σαν δραστηριότητα προς τ/ν κατεύθυνσιν ταύτην, καΙ να. ,επι6λrιθή επι τijς το. αύτrις των συμμοριτών, ~τις οεν &ψ~νει τίποτε &σχολΙαστον καΙ κατορθώνει ΥΧ παροuσιάζrι τα. ψεύδη ώς &λ~θειαν καΙ τα. στρατιωτυωϋ καΙ πολιτυωθ περιε χομένου γεγονότα κατα. το σuμψέρον τrις.

Διατυπώνω ένταθθα μερικα.ς σκέψεις μου, α] δπο!αι θα. σα-ς δώσουν

oo~θειαν εις τήν ταχε!αν οργ&νωσιν καΙ λειτουργΙαν τΎ'jς σχετικής <fπrιΡεσΙας σας, προς &νταπ6κρισιν εις τα.ς &παιτ~σεις τοΟ ψυχολογικοο πολέμου. 'Όλα ταϋτα να. θεωprιθoσν καΙ ΧΡrισφoπoιηθoυν ώς όποοεΙξεις, χωρΙς καμ μΙαν δέσμευσιν τijς πρωτ060uλΙας σας.

ΕόρΙσκω δθεν: α) ΑΙ πολεμικαΙ έπιχεφ~σεις καΙ ~ προπαγάνδα να. συγχρονισθοϋν, ητοι

τα. γεγονότα των πολεμικων επιχεtρ~σεων, &μέσως,. ά.ψου λά60υν χώραν, να. ε ξαΙρωνται δσον &ψoρ~ τα. ~μέτεpα καΙ να. διαψεύδωνται τα. των συμμορι των

(δια. Τύπου, Ραδιοφωνικων Σταθμων, εντύπων ψέϊγ

60λάν)

Δια. γραπτων καΙ προψορικων λόγων προς τον Στρατδν καΙ Λαόν να

προκαλήται τό μ!σος κα.τα. των συμμοριτων.

γ) Eιδικ~ προπαγάνδα. εις το Έξωτερικόν με ξένας οργανώσεις προς δι

ευκόλυνσιν τijς παρα.δόσεως των σuμμοριτων κων, δια. των Πρεσ6ειων, προσώπων, κλπ.)

«frcoupyetGG Τύπου -

Έξωτερι

δ) ΣUΥκρότησις δμά-οων μά,χης «WuxoAoYLXou πολέμοu» εις τας ΜονάΟα.ς. ε) Άντικρούσεις εχθρικων &νακοινώσεων μοριτων όπα Τής Α2)

366

(Mελέτrι των δελτίων των συμ

σ"t)

Σuvθ-ήμ.α.τlJ'. &'Π~θ~'t~Κ~ ΚQζ,Ι &'μ.υyτ~κ4, τ~ δπoΤQζ, y~ πρoέρχωyτα,~ &'πο

το Μέτωπον (έπιστολαΙ στρατιωτών -

μικρων 6αθμoCΡόρων κλπ.) .

ζ) Ίπόσκαψις τοίί ~θικoίί τοίί εχθροίί με άπoκ~λυΨιν των Άρχr;γων του (Πολιτικων καΙ Στρατιωτικών]

r;)

Σεψηνες, ιδΙως εις 60μ6αρΟιστικα. άεροπλάνα, προς δr;ι-ιιοuργΙαν πχ

νικοu εις τον

lxep6v.

θ) Προκr;ρόξεις, προερχόμεναι &πο εχθρικα.ς χώρας, με κεΙμενον καΙ~ι κόνα,ς, οr;μΙΟUΡΥούσα,ς &'μCΡι6oλΙα,ν, σόγχυσιν, όποψΙα,ς κα.Ι φό60ν εις τον εχθρόΥ.

ι) Μεγάφωνα. εις προκεχωρημένα τμ~μιxτα, οια. μετάοοσιν &.νIΧΚOινωθέν των κα-Ι ειδήσεων εις ιέχθρον προς διασαλευσιν του ~θικoυ του. ια.) Συντονισμος Κά.Ι ένιαίΙΧ κατεϋθυνσκ ε,ις την δργάνωσιν τοϋ «ψυχολο Υικοίί πολέμου» ει'ς δλr;ν την χώραν καΙ το εξωτερικόν.

ι6) ΈνoπoΙrισις πολεμικοσ τύπου κα.Ι lκοοσΙζ δσο'Υ οΙόν τε δλιγωτέρων εν τύπων &.πο ειδικους καΙ οχι &.πΟ ερασιτέχνιχς, που μπορεί να. βλάψουν &.ντΙ νχ (1)φελ ήσουν.

ΙΥ) Συστrιμα.τoπoι~σεις προπαγανδιστικών 6ι6λΙων εις ολίγας σελΙδας καΙ κυρίως δια. μικρών εικoνoγραφrιμένων 6ι6λιαρΙων, τα. δποία να. προκαλουν καt να. δίδουν την εντύπωσιν δη ~μ.πopεΤ να. τα. διιx6άσrι κιχνεΙς εις όλίγψl ωριχν.

Α( σrιμεριναΙ εκδόσεις, ι1>ς π.χ. δ «Άκριτιχς», που &.ποτελεί κακην &'πομί μησιν τών έ6δομα.Οια-Ιων περιοοικών

(<<Θησαυρος»

σένα σκοπον έςυπηρετεΙ Άπόδειξις δτι οεν

lXEL

«Ρομάντζο», κλπ.),

ou-

καμμίιχν κυκλοφορίιχν.

ιδ) Ο( [δρυθέντες ρα.διoCΡωνικoί σταθμοί εις Άθ~νας, Λάρισα.ν, Γουδ] καΙ 'Ιωάννινα δεν &.κούονται πέραν των

χιλ. καΙ σταματοϋν κα-Ι &.πο αδτα.ς τα.ς

τηλεγραCΡικα.ς παpεμ60λ~ς. ιε]

Άνάγκrι να. χprισψoπoιrιθή εδρέως δ Μεγάλος Κρατικος Ραδιοστα

θμός, .:η &λλcιι εις Έπιχρχίας υπ' αδτοσ έγκαθιστάμενοι.

4. Εόελπιστω, δττ ταχέως ~ Διοίκησις Δ-ημοσΙων Σχέσεων, θα. πάρη την δέουσαν μoΡCΡην καΙ άξΙαν. ΚΟΣΜΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 'Αρχ-ηΥος

r .Ε.Σ.

,Aντιιπριiτ-ηγoς

Δι~ τ.ην έπΙτεuξιν κα.λών κα.Ι θετικών &.πoτελεσμ.~των έπΙ του Kεςρα.λα.Ιo~

της διαφωτίσεωτ:

·ΙΟΡύθ1J καΙ

HELtouPY1JcrE

Σχολεϊον Διαφωτιστων. Εις τοϋτο kCΡOlt1J-

367

σαν έΚrJ.τoντάoες Άξιωμα.τικών, ΟιΟα.χθέντες πα,ρ~ Οια.κεκριμένων κα.θrιγrιτών κα.Ι Orιμoσιoγράψων.

Τ6ννοι δλ6κλrιρoι προκηρόξεων κα.Ι συνθημιΧτων έρρΙψθησα.ν εΙς τού;

χώρους τών συμμοριτών.

ΠολυιΧριθμα, oια.ψωτtστικά ,οι6λΙα., rι μελέτα; έξε06θrισα.ν. "Ενταϋθα παραθέτομεν πίνα,κα, με εΙκ6να.ς, συνθήματα κλπ. έκ των ρι-

ψθέντων όπο τ~ς

71rις

Τα,ςια.ρχία.ς εΙς τους σuμμοριτικους χώροuς, οιά νά κα

τα.δειςωμεν εις τίνα. 6α.θμΟν είχεν &νέλθει ~ διαφώτισι; έκ μέροuς οδ μ6νον τοΟ ΓΕΣ, &λλά κα.Ι υπ' α,δτων των μικρών Μονάδων &κ6μrι, δπως ~ Τα,ςια.ρ-

χια..

71-η ΤΑ:Ξ:ΙΑΡΧΙΑ Γρα.ψείον Δια,ψωτΙσεως Η ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΙΣ ΤΟΥ ΣΥΜΜΟΡΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙ' ΕΙΚΟΝΩΝ ('Ακολουθεί ΠΙνα,ξ*)

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΔΕΥΤΕΡΟΝ

ΚΥΡΙΩΤΕΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΑΙΙΟ ΑΝΑΛHWEΩΣ ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΙΑΣ ΥΠΟ ΤΟΥ ΠΑΙΙΑΓΟΥ

ΜΕΧΡΙ ΕΠΙΘΕΣΕΩΣ ΚΑΤΑ ΒΙΤΣΙ -·ΓΡΑΜΜΟΤ Κα,τά το τρΙμ-ηνον Φε6ρoυ~ΡΙQiς, M~ρτιoς κα,t Άπρlλιoς

8." •

Ά π ε λ ε υ θ έ Ρ ω σ ι ς νέχισις

Κ α. Ρ π ε ν 'fJ σ Ι ο υ

&γωνος

εΙς

1949 κ α, Ι

'Άγρα.ψα,

σ υ κι:ι.Ι

Θε σ σ α. λ Ι α. ν. T~ν 8-ην Φεσροuα,ρΙοu, κα.τόπιν σκλ-ηρων ciγώνων, όπο οuσμενεστ~ τω; κα.φικάς συνθήκα.ς, ιiΠΎ)λεuθερώθΎ) το ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ κα.Ι ιiπo τ~ς ~μέ ρα.ς τα.όΤΎ)ς συνεχΙσθ-η &π-ην~ς ~ κα.τι:ι.Ο{ωςις των

συμμοριι:ι.κων Μερα.ρχιων:

α.ίτινες οιά τοΟ ογκου των ~κινήθ-ησα,ν προς Ν. - Ν.Δ. κα.Ι Ν.Α. με σκοπόν την &να.μ6λυνσιν κα,Ι επέκτα.σι\l τ~ς οριΧσεως μέχρι ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ.

<ο &ιγων όπ-ηρξεν &Ιλ-ηθώς &Ιξιοθα,υμα.στος κα.Ι Ύι κα.τα,Οειχθείσα. Ορσ.

σΤΎ)ριότης εκ μέρους των οιοικήσεων ε!να,ι ciξΙα, πα,ντος έπα.Ινοu. T~ν άνω Τ~ΤΎ)ν οιοΙκ-ησιν εLς τ~ν περιoχ~ν ε!χεν &να.λάΟει δ ~ψεoρoς εκ μον{μων "Γπο στράτηγος καΙ Βουλευτή; Πα.uσα,ν{α.ς Κατσώτατ &να.κλ ηθεΙς ΕLς ενέργεια.ν.

Ό 1C/t~ oώτo~ δεν 6ρέθηoos στ& χειpόΎΡα.φ~. Πρ'oφ«.ν6'>~ δ στΡ~Τ'Y((O~ σκόπε'.>$

ν& τον 'JψOιOθέσ,η, ά.λλά. ~Θν το ~••

368

T~ Tμ~μιxτ~ μιχς, εις &ένιχον κΙνηcnν εόρισκόμενιχ α.πό

20) 1) 49 ύπό χισ νοθυελλιχς εις τ~ πλέον δυσπρόσιτα ξδ~ψι') τ~ς Έλλriδος, επriλιχισιχν ou μόνον προς τ~ς εμπεφοπολέμους

κιχι δολlιχς όρo~ς των &ρχισυμμοριτων

Διιχμιχντ'η

και Γιώτη, α.λλ~ καΙ προς ιχοτην την φύσιν.

Ό συμμοριτισμός, ~τoι την

27-28

κιχταδιωκόμενος κατ~ πόδας, μετ~ 40θ~μερoν &γων7.,

ΦεβρουαρΙου, ηνιxγκ~σθη να παραιτηθi} των περαιτέρω σχ~

οίων του, καΙ να καταψύγη προς τα α.πρόσιτιχ κρησψύγετ~ του ε~ς ΑΓΡΑΦΑ. Α] άπώλεια: τών συμμοριτών εις τον α.νωτέρω α.γώνα α.νέρχονται

601 νεκρούς, 346 συλληψθέντας καί 221 παραδοθέντας, ~τoι 1.068. - Κατόπιν τi}ς α.νωτέρω έπιτυχΙας, α.πο 25 Φεδρουαρίου

et;

εν συνόλφ ~Ι;

με

ΜαρτΙου

συνεχίσθησαν αι προσπαθειαι του στρατοϋ εν μέσφ βιxρυτ~τoυ χειμωνος εκ τών

περιοχών ΣΜΟΚΟΒΟΥ

ΣΟΦΑΔΩΝ

ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ προς τΎjν δρεινΥ(ί

Δυτικην θΕΣΣΑΛΙΑΝ καΙ την κατ' έξοχην όρεινrιν περιoχrιν ΜΕΓΔΟΒΛ -ΑΓΡΑΦΩΝ. Μετα άλληλοδια06χους μάχας κιχτεδΙωξιχν τους συμμoρΙτcι;ς εκ τών εγγυς

τής πεοιriδος τi}ς θΕΣΣΑΛΙΑΣ κρησψυγέτων των καΙ τους ηνάγκασαν νrι. τραποϋν προς Δυσμας καΙ εtς την περιοχην τοϋ ΑΝΩ ΑΧΕΛΩΟΥ.

Έκ παραλλ 1jλου προς τ~ς α.νωτέρω ένεργεΙας, κατεδιώχθη &πηνώς

εφιππος συμμορία ΘεσσαλΟύ, ~ λυμαινομένη τΎjν Θεσσαλικην πεδιάδα, με δρ μητ1jρια την ΟθΡΥΝ

ΞΥΝΙΑΔΑ

ΡΕΝΤΙΝΑ.

την 6ην ΜαρτΙου ένετοπίσθη αύτη 60ρεΙως ΠΑΛΑΜΆ

ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ,

καί μετ~ τεσσάρων ~μερων α.γώνα σχεδόν &ξωντώθη έξ δλoκλ~ρoυ (πλέον τώ'ι

250 νεκροΙ

καΙ ~λληψθέντες καΙ &πας δ δπλισμός) Έ π ι Χ ε ι Ρ ~ σ ε ι ς

88.

Χη

Κε Ρ

(;

υ λ λ Ι ω ν)

ε ί ς

Μ α. κ ε

(;

ο ν Ι α ν

(Π ε Ρ ι (,ο

ΕΙς την ΜιχκεΟονΙα.ν. <Η εις την ΠεΡιοχην ΚΕΡΔΥΛΛΙΩΝ μόνιμος

συμμοριακη έστϊα κατέ(j'~η λΙαν επικΙνΟυνος.

Άπο

Φεδρουαρίσυ α.νελ~ψθησα.ν εΙς την &νω περιοχην επιxεφ~σεις όπό

τοϋ Στρατοϋ, αΙτινες UΠi}ρξαν

&καρποι, των

συμμοριτών διαφυγόντων προς

ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΝ. <Ετέρα επιχεΙρησις α.ναληφθείσα την 13ην Φεβρουαρίου δεν είχε καλ-J· τερον α.ποτέλεσμιχ.

Άπό

1 ης Μαρτίου, κατόπιν μελετημένης προπαριχσκεui}ς, α.νελ~φθη συ

στηματικη επιχείρησις, Ύ1τις, οιαρκέσασα επι οεκα1jμερον, κατέληξεν εις πλ'ή ρη έπιτυχΙαν οι' έκκΙΧθιχρΙσεως τi}ς περιοχi}ς ταύτης καΙ της εξοντώσεως τιί)'ι

συμμοριτών. (ΝεκροΙ

384,

σuλλ'f)ψθέντες καΙ παραδοθέντετ

368).

Το ά.ποτέλεσμα τi}ς έπιχεφ~σεως ταόΤΎjς ε!χεν εόερyετικ~ν έπίδρασιν καί

otOG τΎ'jν έοραιΙωσιν της τά.ςεως εΙς τΎ'jν ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΝ, δπσυ έδτώκοντο ~X

εκ μικρών δμ&οων συμμοριακα ύπολεΙμματα.

369 24.

Γ. ΚΟ2}ΜΑ:

ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ

Έ π Ι θ ε σ ι ς

89.

Χ σ. τ α.

Φ λ ω Ρ Ι ν η ς.

Ή συμμoριακ~ 'Ηγεσία παρά τ~ς α.νωτέρω α.ποτυχΙας ΤYjς εΙς ΣΤΕΡΕΑΝ

ΕΛΛΑΔΑ -

ΘΕΣΣΑΛΙΑΝ ΚΑΙ ΚΕΡΔΥΛΛΙΑ, δεν παΡYjτ~θYj τοϋ σαοποϋ

ΤYjς. Ό ΖαχαριιΧΟYjς έκοιώξας τον ΜιΧρκον, συνέχισε τ~ν έψαρμoγ~ν του νέο') σχεδίου του, και εξεδήλωσε νέαν προσπαθειαν σo6αpfλς μορψης.

T~ν νόκτα της

11 -

ΜαρτΙοι> 5γκος σο6αρων σuμμopιακων δυνά.

μεων, &ποτελεσθεΙς κυρΙως, &πο τ~ς εΙς την ιbpγανωμένην τοπσθεσίαν ΒΙτ-:;:

έφεδρεΙας των, ,επετέθΥ) προς κατιΧλ'ηψιν της ΦΛΩΡΙΝΗΣ με σύγχρονον &Π(Χ' σχ6λΨJιν δλων των τμ'ημιΧτων μας εΙς την Δ. και Ν. της ΦΛΩΡΙΝΗΣ πεpιoχ~ν. Το σχέδιον τοθ συμμοριτισμοϋ, μελεΤYjμένον εν ταΤς λεπτομερεΙαις, &πέ6λε πεν εις σψαγά.ς, α.παγωγά.ς" στρατολογία» και καταστροψά.ς. Χά.ρις εις τά λ η

φθέντα μέτρα ΤYjρήσεως και εγκαΙρου κιν~σεως εψεορειων, αϊτινες ~δυν~θησσ.') ν~ επέμ6ωσιν α.μέσως, ~ έμμέσως" &πό τijς πρώΤYjς ~μέρας, μετ~ την νυκτα.

της έπιθέσεω ; και την &παρά.μιλλον α.ντΙστασιν κα.Ι αuταπιΧρνYjσιν των εθνικG')'J δυνά.μεων

(στρατοί) και &εροπορΙας)

, oe

συμμορΤται οΙΙ μόνον &πεκροόσθησαν,

&λλ~ και τέλος, χιΧρις εΙς την διαταχθεϊσαν α.ντεπιθεσιν εΙς Βίτσι, &πο Νότον

προς Βορράν, με κατεύθυνσιν γενικ~ν προς ΒΙγλαν Πισοδερίου, προς άπωω πην της ύπoχωρ~σεως των συμμοριτών oι~ τΎjς ΔYjμοσΙας δδοί} ΦλωρΙνης

_....

Πισοδερίου συνεπτϋχθησαν έσπευσμένι»; εις ταςεν τ'Ώ περιοχ'Ώ ΒΙΤΣΙ θέσει; των. <Η έπίθεσ«; α5τη των 'ήμετέρων &νεσχέθη" λόγφ των σημειωθέντων κρυο

πα.γημά.των

(500

κρούσματα έντος μ~άς 'ήμέρας). ΠιΧντως δμως έπέφερε τά

α.ποτελέσματά. της, διότι

σuμμoρτται, οϊτινες oι~ την έπίθεσιν κατ~ ΦΛΩΡΙ

ΝΗΣ ε!χον διαθέσει σλας τας εις ΒΙΤΣΙ εςρεορεΙας των, ςρΟΟYjθέντες την κα

τιΧληψιν εκ μέρους ~μων τοϋ ΒΙΤΣΙ, καΙ κυρΙως την οιακοπην της &μαςιτΎjς

δοοϋ ΦΛΩΡΙΝΗΣ

ΠΙΣΟΔΕΡΙΟΤ, δέν συνέχισα» την Β' ψά.σιν της κατ~.

ΦλωρΙνης επιθέσεώς των" ώς προεδλέπετο εις &νευρεθεϊσαν οιαταγην έπιχειρή-

•

~'λλ θ < , ;. Ι \ Βι λ σεων των, 'J,; α συνεπτυχ ησαν, ως προειπομεν, c.σπευaμενως προς ιγ αν

αυχένα Πισοδερίου, με συντριπτικά; οι' αύτους α.πωλεΙας λYjψθέντες

90.

(Νεκροι

772,

και

συλ

350) . Έ π Ι θ ε σ ι ς

κ α τ ~

''Α Ρ τ η ς.

Παρά την &ποτυχΙαν της ΦΛΩΡΙΝΗΣ νέα προσπάθεια έσχεδιάσθη ύπb

της Κ. ΊΙγεσΙας.

'Απο των μέσων ΜαρτΙου α] συμμοριακα] ουνιΧμεις ΓιώΤΥ)

Διαμαντ·η.

αΖτινες, διωκόμεναι, κατέψυγον εΙς περιοχην ΑΧΕΛΩΟΤ, ηρχισαν προπαρα σκευα.ζόμεναι δι~ νέαν προσ60λην α.στικοσ κέντρου, συμφώνως προς &κριοείς

πλ Yjpocpoplιx; μας.

T~ν νύκτα τΎjς

18) 19

ΜαρτΙου oΙΎjλθoν τον ΑΧΕΛΩΟΝ με ocντικειμενικον

σκοπόν τήν ΑΡΤΑΝ. <Ως ιl..πεoεΙχθη εκ τών ύστερων έξ έπισ~μων στοιχείων, εσκόπευον νr.ι. ευ

ρΙσκωνται κα.τα την 'ήμέραν τΎjς Έθνικης ΈopτΎjς εtς ΑΡΤΑΝ.

370 , '--

τα. τμ:ήvn-τ<Χ. μοι.ς, κ~νΎJθΙντoι. ίγκα.Ιρως κα.Ι Ορα.σΤ1]ρΙως, έμα..τα..Ιωσα..ν τους

σκοπους. 'Ενετόπισα» τούς έπιδρομεΤς εΙς ΤΖΟΥΜΕΡΚΑ κα.Ι ΒΑΛΤΟΝ &πο

Μα.ρτΙου κα.Ι, μετa

AXEAQOr τες

ayilivcx.. 10

~μερων, κα.τεΟΙωξα.ν τούτους &να..τολικώς τοϋ

με σο6α.ρaς ιΧπωλεΙα.ς

(νεκροΙ

304,

συλληψθέντες xιzL παραδοθέν

710) . D -

Ι.

Έ π ι Χ ε ι Ρ ~ σ ε ι ς

ε Ι ς

Π ε λ ο π ό ν ν

σ ο ν.

Έκ πα..ρα..λλ~λOI) προς τα.ς &νω προσπαθεία; του στρατοϋ κα..τα. τού;

μ:ηνα.ς Φε6ροuά.ριον κα.Ι Μά.ρτιον, εΙς τ~ν λo'ιπ~ν χώρα..ν, σuνεχΙσθ1]σα..ν δμοΙως εΙς

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΝ με τον κα..νονικΟν ρυθμον μέχρι τέλους Μα..ρτΙου,

at ευρείας 31ην Μα.ρ

εκτάσεως εκκα.θα.ριστικα.L επιχειρήσεις, οόσια.στικώς λήξα.σα.ι Τ~Y τίου με πλ~ρη επιτυχία..ν οι' έξοντώσεως,

συλλήψεως &πάσης τΎ'ίς έκεΙ δρώ

σης δυνάμεως εκ

4.000 ουμμοριτών κα.L με τα. 9) 10 1) qJOVEueEvtwv. Τπελεϊποντο μικρα.Ι

των ~γετικών στελεχών,

συλληψθέντων,

δμ.ά.δες, συνεχώς

μεναι δπο κα.τα,διωκτικων &ποσπα,σμάτων

πα.ρέμεινα.ν

Οιωκό·

Στρατοϋ κα,Ι Χωροψυλα,κής,

&τινα.

οια. τ~ν πλ~ρη έδρα,Ιωσιν τής τάξεως.

ΈπΙ πλέον τούτων ιiνα.Oιωpγα.νώθησα..ν τα. ΜΕΛ κα.Ι έξωπλΙσθησα.ν

6.000

εκ των κα.τοΙκων δια. τ~ν όποοοήθησιν του εργοΙ) του Στρατοϋ κα,Ι τΎ'ίς Χωρο

ψuλα..κ1jς. Kα.τ/ργrιθησα.ν τα. δημοσυντήρητα, Τάγμα,τα., κα.Ι διετάχθη ~ πλήρης οιαιλυσις τών έξωκρα.ΤΙΚών ενόπλων δμάΟων.

B~.

Έ π ι Χ ε ι Ρ ή σ ε ι ς

ε ε ς

Δ.

Γ Ρ Α Μ Μ Ο Ν

ΜΥΝΤΑΙΟΝ-ΣΤΕΡΕΛ

aλ

λ α. Χ ο υ

τ Ύ'ί ς

ΕΛΛΑΔΑ

κ α Ι

Χ ώ Ρ α ς.

Κα.τα. τον μΎ'ίνα. Άπριλιον έσημειώθη νέα. εκδ'ήλωσις τΎ'ίς προσπαθεία; τ-ης κομμουνιστικ-ης ~γεσία.ς εΙς τρία. σημεία.:

ΕΙς Δ. Γράμμον προς επέκτασιν τ-ης τοποθεσΙα.ς των. ΕΙς ΆμΟντα.ιον οιa λεηλ/ΧσΙ/Χς καΙ στρ/ΧτολογΙ/Χν. ΕΙς Στερ. <Ελλάδα. με σκοπον τ~ν επα.νεγκα..τά,στα.σιν τοσ Διαμα.ντrj εΙς

τα. παλαιά του κρησφόΥετα. (ΠANAITQAIKON ΝΑ-ΟΙΤΗ)

ΒΑΡΔΟΥΣΙΑ

ΓΚΙΩ

Κ/ΧΙ εΙς τα.ς τρετς ταύτα; σo6ιzρ~ς ένεργεία.ς τοϋ σuμμοριτισμοu δπ-ηρξε'ί &μεσος καΙ επιτυχ~ς ~ εκ μέροuς τοϋ Στρατοϋ, οΟ'ηθοuμέΥΟU ύπό της "Αεροπο ρία.ς, &.ντιμετώπισις.

/Χ) ΕΙΣ Δ. ΓΡΑΜΜΟΝ

Υυκτος

<Η εΙς Δυτικον Γρά,μμον &.ν/Χληψθετσα. συμμoριιzκ~ προσπάθεια aπό

1-2

ΆπρtλΙοu όπiίρςε λΙα,ν σo6α.ρ~ κ~Ι Ot~ ΟυΥιχ.μεως έκ

4.000

περϊ

Π(1) &.νδρων (δύο Μερα.ρχίιΖΙ) , ών τό πλείστον εΙσΎ'ίλθεν εξ Άλ6α..ν[ιΖς, οΙτινες

κατώρθωσαν να διεισΟόσουν εΙς \τα μετόπισθεν τrjς ~μετέpα.ς Οια.τιΧζεως (ΤΑ-

371

ΜΠΟΥΡΙ - ΓΥΦΤΙΣΣΑ - ΠΥΡΓΟΣ ΣΤΡΑΤΣΑΝΗΣ) κ~ι πρoσέ6~λoν τ~ σ-ημεΤ~ στ-ηρΙγμ~τoς εις ΑΣΗΜΟΧΩΡΙ ΠΡΟΦ. ΗΛΙΑΣ- ΟΞΙΛΣ -ΘΕΟΤΟΚΟΣ -

ΠΑΤΩΜΑ

ΚΑΝΤΣΙΚΟΝ.

Άπο τfjς 2 Άπρ~λΙoυ ιiγώνες σκλ-ηρι:λ o~εξ~χθ-ησ~ν μέχρ~ τΎjς 27) 4) 49, δπότε έσταθεροποιήθη

Tιμετέρ~ o~ιiτ~ξ~ς o~iΧ κ~τ~λ~Ψεως προοοευΤΙΚώς όλων

των lεπ~κ~Ιpων σημείων, κ~ι τελειωτικώ; o~iΧ τΎjς κ~τ~λ~Ψεως του ΠΥΡΓΟΥ

ΣΤΡΑΤΣΑΝΗΣ.

ΑΙ ιiπώλε~α,ι τών Έθνικών oυνιiμεων uπijρξ~ν σoo~p~Ι, ιiλλα. κ~ι τών συμμoρ~τών γι φθορά όπΎjpξεν έξαφετικώς σ-ημαντικ~, καΙ επι πλέον το σχέ διον δλοκλ-ηρώσεως τοϋ ΓΡΑΜΜΟΥ και επεκτιiσεώς των μέχρι ΚΟΝΙΤΣΗΣ

εματα~ώθ-η, χιiρις εις την αότοθυσΙαν των Έθν~κών Oυνιiμεων.

Ή Iέπιθεσ~ς αuτr;, (oιiΧ την έξ~κρΙ6ωσιν τοϋ σκοποσ τr;ς και τής σοδα

ρότr;τός τr;ς μετέοr;ν ά.εροπαρΙΚώς έπ] τόπου, τ~ εΥκρΙσει "Αρχιστρατήγου)

σχεν ώς α.μεσον ιiπoτέλεσμα" νiΧ έπ~σπευσθή Τι μεταψoρiΧ των άπελευθερσυμένων

εν Πελοποννήσφ oυνιiμεων εις "Ηπειρον, μετiΧ εν~ μΎjν~ περίπου.

Οδτως, Τι 72α, Τα,ξια,ρχΙα μετεψέρθ-η πιiρ~υτ~ εκ Ναυπλίου εις "Ηπειρον, -η οε ΧΙ ΜεροφχΙα,. -ητις εΤχεν καθορισθi) να. παp~μεΙν'Y] δλόκλ -ηρον τον Άπρ[ λιον εις Πελοπόνν-ησον (Πιiτρας - Ξυλόκαστρον - K~λιiμ~ς) ,. ry~ παραλιi6-η καΙ εκπαιοευθΎ) εις την χρr;σιμοποΙr;σιν

τοϋ Άμερικανικοο

δπλισμοο, θν πα

ρελιiμoανεν fιδ-η, μετεφέρθη ιεντος τής 15-ης ΆπριλΙου εις "Ηπειρον σαλίαν, πρα.γμα όπερ επέτρεψε νiΧ

ά.ρχΙσωμεν

τ&ς

Θεσ

επιχεφ~σε~ς ΒΙΤΣΙ

ΓΡΑΜΜΟΣ κ~τiΧ εν~ μ:ίiν~ ένωριτερον. 'ΕπΙπλέον Τι o~iΧ τΎjς προχωρήσεω; ταύτ-ης τών συμμοριτών, ο-ημιουργη θεϊσα δευτέρα τοποθεσία έν Γριiμμφ, πλην τής ο-ημ~οuργr;μέΥ'ης το~~ύτr;ς εις ΒΙΤΣΙ, μα.ς ωψέλ-ησε στρα,τr;γικώς μεγιiλως, διότι κ~τεστριiψ-ησ~ν ~Ι συμμο ρ~ακαΙ oυνιiμεις επι Μα μεγιiλων τοποθεσιών τρόπον ωστε

(ΒΙΤΣΙ

ΓΡΑΜΜΟΣ)

εις

άπωλέσωσι το ευέλ~κτoν αότών, και να. μην εΤνα~ ισχυραι εις

oΌOεμΙ~ν τούτων.

ο) ΕΙΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΝ

- ΟΗ εκ ΒΙΤΣΙ εξελθοΟσα 103 συμμοριακη Tαξι~ρχΙα, -ητις την νύκτα, τΎjς 17) 18 Άπρ~λΙoυ πρoσέ6~λε το ΑΜΥΝΤΑΙΟΝ με ιiπ~σχόλ-ησ~ν Τfjς ΒΕΥΙΙΣ - ΜΕΛΙΤΗΣ - ΛΟΦΟΣ, ου μόνον οεν επέτυχε τον σκοπόν της, ιiλλiΧ κα.t συνετρΙ6-η ύπο τών Έθνικών oυνιiμεων και τΎjς ΆεροπορΙας εις ά.γώνα, τριή

μερον

20-21 "Απριλίου τα. όπoλεΙμματιi της συνεπτύχθ-ησ~ν προς ΒΙΤΣΙ. (Άπώλειαι 347 νεκροΙ, 93 συλλ-ηψθέντες) . γ)

(μέχρι έσπέρας

"Απριλίου}, την νύκτα, τΎjς

ΕΙΣ ΣΤΕΡΕΑΝ ΕΛΛΑΔΑ ι

Ή συμμορία ΔιαμανΤΎj, έπανεισελθοθσ« εις ΣΤΕΡΕΑΝ ΕΛΛΑΔΑ, την

372

, '--

νύκτα

5) 6

Άπριλίου, οιώκεται συνεχως καΙ δέν έπετράπη εις ταύτην να εγ

κατασταθ-η σταθερώ ; εϊς τι tG)y παλαιώ» κρησψυγέτων της.

<ο. άιγων ε[ναι &νέςελίξει καΙ λίαν συντόμω; θα &ντιμετωπισθ-η &ποτελε σματικως, ληψθέντων δλων τών μέτρων.

δ) ΕΙΙΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΙΣ ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΛΛΑ ΜΕΡΗ ΨΗΣ ΧQΡΑΣ Έκτός τών άνωτερω σοοαρών επιχειρήσεων κατα το &ναψερόμενον χρο νικον διιiστημα ελαΌον χώραν πλείστα άλλα ησσονος σημασίας ιιικρα επεισό δια δράσεως τών Έθνικων δυνάμεων εις δλόκληρον τ~ν χώραν, ά)ς καΙ έπι

χειρήσεις μικράς εκτάσεως ΒΑ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ καΙ εΙς ΣΑΜΟΝ. Έκ των ε νεργειων τούτων καταοεικνυεται ή &οιιΧπτωτος προσπάθεια. τών ενόπλων νάΙ'ιεων

[Στρατοϋ -

XωρoψυλακΎjς

ΜΕΑ

'Αεροπορίας

01)-

Ναυτυωϋ]

καΙ η πείσμων επιμoν~ των ενόπλων δυνάμεων καΙ Λαου δια. την

Ν ί κ η ν.

Οδτω, Στρατός, Χωροφυλακή, ΜΕΛ ευρίσκονται εις &έναον κίνησιν,

μυνόμενοι η επιτιθέμενοι, εις &.ναγνωρίσεις η περιπόλουτ, καΙ δια τ-ης δραστη ριότητός των εν γένει προσπαθοϋν να. εμπεδώσουν

τό αϊσθημα &.σψαλείας εΙ;

δλην τ~ν χώραν.

93.

Ά π τ ο

()) λ ε ι α, ι

σ υ ν ο π τ ι κ ω ς

Άπ Ρ ιλ ί ο υ α)

τ Ρ ι μ ή ν ο υ. η

ω ς

π α Ρ ο υ σ ι ά ζ ε

κ α τ ιi σ τ α σ ι ς

τ ~ ν

30ην

1949

Άπ ώ λ ε ι α t

-_.-

Έκ της σuντομωτάτης

εκθέσεως των άνωτέρω

εΤναι να σημειωθΎj το σύνολον τών απωλειών,

rvo:

γεγονότων

σκόπιμον

σχημαησθΎj μια. είκων τη;

οραστηριότητος του αγώνος κο;τα το οιο;ρρευσαν τοθτο τρίμηνον:

<Ημετέρων: ΝεκροΙ ΆξιωματικοΙ

ζιωματικοΙ

<ΟπλΤτα,ι

63,

1.266. Σύνολον:

60,

'Οπλιτ«,

ΆξιωματικοΙ

803, Άγνοουμενοι Ά 143, + "Οπλττα. 2.06Ω

= 2.192. Σύνολον:

Συμμοριτων: ΝεκροΙ

6.226. Συλληφθέντες 4.557.

Παραδοθέντε ;

3.45·:1.

14.237. ΑυτοαμυνΤται : Συλληψθέντες η παραδοθέντε; Έκτος τών

1.559.

άνω &πωλειών, δέον να προστεθώσ.ν Εις τούς ήμετέρουζ

τραυματίαι : ΆξιωματικοΙ

180,

'Οπλττα.

3.290.

Δια. τού; συμμορίτα.ς δεν δυνάμεθα ν& καθορισωμεν τούς τραυματίας, καθ' δσον τους &πεκόμιζαν μεθ' έαυτών.

ο)

Π ώ ς

π α Ρ ο υ σ ι ά ζ ε τ α ι

Άπ Ρ ι λ ί ο υ

κ α τ ά σ τ α σ ι ς

τ ~ ν

30~ν

1949.

Έκ τΎjς ανασκοπήσεως του &νω έπιτελεσθέντσ; εργου συνάγονται τα.

έξης:

373 \

\...

••

Ό συμμoρ~τ~σμός Οπέστη πλ~yμαιται, τα σχέδ~άι του έμαιταιιόθησαν κα-

τα τρόπον ιΧποτελεσμα.τικόν, ~στω κα.Ι με σ06α.ρά.ς θυσία; μσ,ς.

ΕΙς μίαν δλόκληρον περιοχήν, την ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΝ, έοραιώθη ';j

τάιξις, 'XIΧt έλάιχιστα ιΧπομένουν τα ϊχνη της ιΧνταρσίας. Πλεϊσται &λλαι περωχαΙ της χώρας ιXνεκoυφΙσθησ~ν.

A~ Έθνικαt δυνάμεις έξετέλεσαν δύσκολον κα.t σκληρον εργον υΠQ

δυσμενεϊ; κα.φ~κας συνθ~κα.ς, χωρΙς σο6αρόν α.τόχημα. Τό ηθικόν των ιΧνυΨ{;) θη. Ή πίστι; προς τας oιo~κ~σεις κα.Ι την 'Ηγεσίαν έστερεώθη.

Δεν πρέπει ομως ν& παρ~γνωρισθij:

'Ότι Ύι ψύσις καΙ Ύι σκληρότης των α.γώνων του τριμ~νoυ τούτου είναι,

πολι) ιΧνωτέρα α.λλων.περιόΟων, κα-Ι δ σ.ριθμός των σ.πωλειων μας ε!να-ι σ.ρκετ7, σημα,ντ~κ6ς.

"Οτι ~ κομμουνιστικη ~γεσΙαι οεν

παΡΎJτήθη δρισηΚώς τών σχεδίων

της. θα είναι σ.ψελές νά. .οεχθη τις, δτι δ συμμοριτισμοςέκάμψθη, η δτι διέρ

χετα.~ κρΙσ~ν. Ή εξωθεν ενΙσχυσΙς του aυξάνετα-ι κα-θημερ~νως 'XIΧt α.~ σ.πώλειαΙ του συμπλ ΎJρoυνται αΙσθητώς.

ΤΟ εναπομένον εργον των Έθν~κων Δυνάμεων είναι μέγα..

Κυριώτερα

Μ α,

tΟ

γεγονότα

μ έ Χ Ρ ι

κα,τα,

τον

ε π ι Χ ε ι Ρ ~ σ ε ω ν

χρόνον

ΒΙΤΣΙ

σ.πο

ΓΡΑΜΜΟΣ

ΕΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΩ

- 94. Άπο τέλος~ΜαΡ'tΙου 1949, δύναταΙ τ~ς νά. ε'ίπη, η Πελοπόννησο; είχε-ν εν τΎ,] γενικΎ,] εννoΙ~έκκαθα.ρ~σθη.

οε κυριώτεροι Άρχ"l]γοΙ είχον ψονευθη.

κυριώτεροι πολιτυω] καθοοηγ"l]ταΙ είχον ψονευθη, η σuλλ ηφθη.

ΜερικαΙ δμαοες συμμοριτών περιεπλανώντο εΙς Παρνωνα και 'Γαθγετο», δια,ρκως ψθεφ6μεναι δι' &κα,ταπαόστου διώξεως.

Έν γένει Ύι Πελοπόννησο; Ούνα,τ α, ι νά. eEWP'YjOf) άπελευθερωθεισα, προ τών έπιχειρήσεων ΒΙΤΣΙ

πολυ

ΓΡΑΜΜΟΤ, άνευ πιθανότητο; σο6αράς ιΧΥ.χ

μολύνσεωτ; Ή εκ της θαλάσσης επιτ~ρησ~ς υπό των να,υτ~κG)ν δυνάμεων ~tO άγρυπνος, πρός ιΧποψυγην εψοοιασμου των δ~' υλαών πολέμου,

άλλου είδους

μέσφ θαλάσσης.

"Απασαι αί συγκοι νωνΙαι

(δδ~ κα,Ι

σ~oηρoδρoμ~κα,Ι)

έπανελfιψθησιxν

πλ ~ρως κα,ί &σψα.λώς.

ΕΝ ΣΤΕΡΕΑ

ΕΛΛΑΔΙ ΚΑΙ ΤΩ

ΧΩΡΩ

ΔΤΤΙΚΩΣ ΑΛΙΑΚΜΟ

ΝΟΣ.

90. ΕΙς τά.ς περ~oχά.ς ιΧδτα.ς Ύι κατάστασυ; ~τo Ύι έξης: α)

Σ Χ έ δ ι Ο ν

έ ν ε Ρ γ ε r. α. ς

Διά. την εκκαθάρ~σ~ν του άνω χώρου:

374

Έψcφμόζεται, βάσει τοΟ ΓενικοΟ Σχεδίου τοϋ ΓΕΣ, ειοικον σχέδιο',

ύπό τον τΙτλον «ΠΙΡΑΙΛΟΣ» με δύο ψά?εις Α καL Β.

Κατα τ~ν ψάσιν Α, εοει να εκκαθαρισθη: ΊΙ Στερεά Έλλας

πειρος

καΙ δ Νότιος 'Όλυμπος.

Κατα τ~ν ψ~σιν Β, εοει να εκκIΧθαρισθηεν

Γράμμου)

,δ

cruveXElq. (πλ~ν Βίτσι κuί

χώρος μέχρι δυτικώς ΆξιοΟ.

Ό Ρ Υ ά ν ω σ ι ς

"Η

Δ ι ο ι κ η σ ε ω ν

κ α

L &π

ο σ τ ο λ ΙΧ ί

τ ω ν

ΌΡΥιχνουνται αί κάτωθι Άν<:)τεραι Διοικήσεις: Ή Διοίκησις ΔΑΚΕΣ

(Διοίκησις ΆνIΧτoλικης κIΧΙ Κεντρικης <Ελλά-

δος) ύπο ΤΟΥ ΔιοικητήΥ τοσ Α' ΣώμIΧτoς Στρατοϋ Άντιστράτηγον TσIΧκαλω

τον,

δια. τ~ν διεξαyωy~ν τών επιχεφησεων τi'jς Α' ψάσεως τοΟ σχεδίου «ΠΤ

]JΑΙΛΟΣ», XIΧL τήν εν συνεχεία συμμετοχην του, με το Α' Σώμα Στρατοϋ μόνον, εις τά; κατα. ΓΡΑΜΜΟΥ έπιχεφησεις.

<Η διοίκησις τοϋ ΣΚΕ

(Στρατηγείον Κεντρικi'jς <Ελλάδος)

'Γποστρατηγον Πετζάπουλον (εδρα Λάρισα)

ύπο το'!

όπαΥομένη ύπο το ΔΑΚΕΣ, προς

τδν σκοπόν να συνεχίση την εκκαθάρισιν εις Θεσσαλίαν καΙ Στερεάν Έλλάδα και Υ' &ντικαταστήση ΤΟ ΔΑΚΕΣ, ευθυς ώς το Α' Σώμα Στρατοϋ, υπο τον

'Aντ~στράτηγoν 'Ι'σακαλώτσ, θα. &πησχολείτο εις τα.ς έπιχεφησεις κIΧτα. Γράμ μου.

Διετηρηθη η Διοίκ,ησις τοΟ ΣΔΣΕ [Στρατιωτ, Διοίκησις Στερ. Έλ

λάοος) υπο τον 'Γποστρατηγον Κατσώταν, ύπαχθεϊσ« υπό ΣΚΕ.

<Η Διοίκησις τοσ ΣΗΔΜ (Στρατιά 'Ηπείρου

~υτικης Μακεδονίας}

υπο τόν 'Αντιστράτηγον Βεντήρψ (εδρα Κοζάνη) πρός τον σκοπόν:

Κατα. τήν Β ψάσιν τοσ σχεδίου «ΠΥΡΑΙΛΟΣ» να. ένεργήση τήν έκκα

θά;ρ~σ~ν τών μετόπισθεν του ΒΙΤΣΙ μέχρι Δυτικώς Kα"ίμακτσIΧλάν, εν συνερ

γασίq. με το ΔΑΚΕΣ, ,ένεργοον τήν εκκαθάρισιν τών μετόπισθεν ΓΡΑΜΜΟΥ, καί με το Γ' Σώμα Στρατοϋ, ενεργουν την ,εκκαθάρισιν του Καϊμακτσαλάν.

Να. προπαρασκευαση καΙ να σuντoνίση τας επιχειρήσεις ΚιΧτα ΒΙΤΣΙ

αρχικώς, καΙ εν

γ).

cruVEXElq.

κ(Χτα. ΓΡΑΜΜΟΥ.

Δ η μ ι ο υ Ρ Υ [α

Έ Ψ ε Ο Ρ ε ι ώ ν

Δημωuργοuνται Ώαθμηοον καΙ συγπεντροϋνται εις τού;

olXEIou;

τόπου;

Εχπαιοεόσεως, Ύ) &ναμονης (χι έψεδρεϊ(Χι τοϋ 'Αρχιστρατηγου, προς επέμ6ασι'ί ειτε κατα. τήν έκκαθάρισιν,

είτε κατα. τας

κυρίIΧς

έπιχεφησεις ΒΙΤΣΙ

_...

ΓΡΑΜΜΟΥ.

δ)

Δ ι ε ξ α γ ω γ ή

έ π ι Χ ε ι Ρ η σ ε ω ν Φ Α Σ Ι Σ

σ Χ ε δ ί Ο υ

«ΠfΡΑfΛΟΣ»

Αη

Κατά ταϋτην εοει ΥιΧ εκκαθαρισθη η Στερεά <Ελλά.ς, η Θεσσαλία κα.ί

γι "Ηπειροτ.

375

τα κυρ~ώτερα γεγονότα, κατα ταύτην εχουν οϋτως:

96.ΕΙς την ΡΟIJμελην, ~ ΣΔΣΕ υπο τον "Ιποστράτηγον Κατσώταν έπι τυγχάνε: δ~α της δΙ'Υ)Υεκοσς διώξεως των συμμοριτ6')ν, δπουδήποτε οδτοι εση

μειοσντο, την ,εξόντωσιν αότοσ τοϋ Διοικητοο της Μεραρχίας Διαμαντη, ένος εκ των δραστηριωτέρων &.ρχηγων τοο συμμoρ~τ~σμoσ.

Εις το τέλος 'Ιουνίου, δύναταΙ τ~ς, να. είπη: Ή Ροόμελη &.πηλλά.γη των συμμοριακων Ογκων. Ο] Ιναπομείναντες δεν ~σαν όπoλoγίσημo~, δεδομένου δτι ooτo~ δεν παρου σ~άζoντα~ πλέον παρά ύπο την μορφην μ~κρων διεσπαρμένων όμάδων, χωρtς εκοήλωσιν δραστηριότητός τινος.

τας οδτω διεσπαρμένα; Μονάδας συγκρα

τοϋν και εκκαθαρίζουν πρoooευτ~κως Έθν~κα τμήματα μικράς δυνάμεως, τη; πλεοναζούσης Έθν~κης δ1)νάμεως μεταφερομένης προς Βορράν δ~α. τας εν και

ρφ έπιxεψήσε~ς κατα ΒΙΤΣΙ

ΓΡΑΜΜΟΙ.

9~. Εις τΥI'l Θεσσαλία», Πήλιον,

Άνατολικας πλευρά; Άγράφων, το

ΣΚΕ επ~τuγχάνει:

α) την &.πoμάκpυνσ~ν δλων των ύποπτων κατοίκων, δπ060ηθούντων έκου,'\

-ι,.,

σιωτ, η ακσυσιωτ τους συμμοριταζ.

την καταστροφήν, πρooδευτ~κά, της συμμoρ~ακης Tαξ~αΡXίας 'Ιππι

χοο. Έντος έλαχίστου χρόνου δλη ~ Θεσσαλικη Πεδιά; &.ναπνεει, κινείται XIΧt εργάζεται με πλήρη έλευθερΙαν. γ)

την φθοραν των έπι των Άνατoλ~κων Άγράφων κινουμένων συμμο

ΡιG)ν εις 6αθμόν, ωστε ~ υπαρξις και ~ δραστηριότης των διασωθεισών συμμο ριών να μη θεωρείται ~πίφo60ς δ~α τα,ς επ~κεtμένας επ~χεφήσε~ς ΓΡΑΜΜΟΥ -ΒΙΤΣΙ.

98. Εις τα Δυτ~κα 'Άγραφα, "Ηπειρον, Zαγόρ~α και 'Άνω Χώσια επι τυγχάνεται:

α)

Ή φθορα των συμμοριτών, εόκολωτέρα εις Kεντρ~κα και Δυτικα "Α

γραφα, δυσκολωτερα εν 'Ηπείρφ, ενθα το OUσ6ατον τοϋ εδάφους διευκολύνει την

&.πόκρυψιν των συμμοριτών, καΙ ~ γε~τνίασις προς την Άλ6ανίαν διευκολύνε: την καταψυγήν των εΙς αδτήν, καΙ την επάνο06ν των εξ &λλης κατευθύνσεω; εις την &νω -r:ερ~οχην μετά τινα χρόνον.

6) Άναγκάζεται το Γ. Σ. (Γεν. Στρατηγείον) τών συμμοριτών, δια νι.ι. &.ναζωπυρώση τον σ6ήνοντα συμμoρ~τ~σμόν εις 'Άγραφα, να, προωθη εκ Γράμ

μου ο!)νάμεις και να όργανώση 'Ανωτέρα,ν Δ~oίκησιν τών εις περ~oxην Άγρά

φων 'κα,ι Ρaύμελης δυνάμεών ΤΟ1). ΑΙ δυνάμε~ς αδται είσέρχοντα: εκ τοΟ Γραμ μου εΙς "Αγραφα, κατα. προτΙμησιν τα. Άνατολικα. της Πϊνδου, καΙ έκεΤθεν o~α.

Ζαγοροχωρίων, η νοτιώτερον, εισέρχονται εις "Αγραφα. Αδται ύφίστανται κατα

την κίνησίν των ταύτην σuχνας ενέδρας ι και έπιθέσε«; τών ~μετέρων, οιαρκως

376

φθεφόμεναι, καΙ ενιαι οεν ψθιiνoυν ε~ς τον τόπον προορισμοσ των, iiλλ' iiγ'j~··

στρέφοντατ, επαν&:ρχόμεναι ε~ς Γράμμον. γ) ΑΙ έψοοιοπομπαΙ τών εΙσερχομένων οδτω oυνιiμεων εκ Γρά.μμ,ου εμπΙ πτσυν κατ~ κανόνα, εtς ~μετέpα,ς δυνάμεις κα,Ι καταστρέφονται. Μία, τοια,ύΤΎ)

δλοκληρωτική κατα,στροφΥι έψοοιασμοϋ επιτυγχιiνεται εtς περιοχήν 'Άνω Χα σίων, καΙ έκατοντάδες κτηνων έμψόρτων περιπίπτουν εΙς χεΤρα,ς τών ~μετέρων. ΑΙ έπιτυχία: αδτα: είχαν σoΌα,ρ~ν επίδρασιν έπΙ τών εΙς 'Άγρα,φα iiVIΧotopyO', Υουμένων ουνάμεων τών συμμοριτών. Αδτα,ι στερούμεναι διατροφυωϋ ύλικοϋ (ό

τόπος είχεν έρημωθη &.πΟ κα,τοίκους, κτ~νη κλπ.)

, ύλικοσ πολέμου κα,Ι άλλων

εφοδίων, &.δυνατοσν ν~ δράσουν καΙ ύφίστανται, μάλλον πα,θηΤΙΚώς, τ~ κτυ π~μα,τα, τών ~μετέρων, οΤτινες &.να,λα,μ6άνουν επιθετικήνενέργειαν εΙς δλον τό')

χG>ρον του ΔΑΚΕΣ, οΙ δε συμμορΤτα,ι, πιεζόμενοι, επιζητοϋν τήν επιiνoδόν των εΙς ΓράμμοΥ κα,Ι δυτικώτερον εΙς Άλ6α,νΙαν.

99.

Έν τφ μετα,ξύ, .~ &.πο μηνος Μα,ρτίου α.ρχίσασα, συγκέντρωσα; των

&.πα,λλα,σσομένων εκ Πελοποννήσου, Ρούμελης καΙ &'λλαχοσ δυνάμεών μας, Π1)

κνώνε: δι~ της διατιiςεώς f.ης τονοπισθεν Γριiμμoυ -

Βίτσι μέχρι Θεσσα

λίας καΙ 'Ιωαννίνων χώρον, καΙ ως εκ τούτου τμ~ματα τών συμμοριτών, εϊσ ερχόμενα, εξ ΆλΌανίας, η Γριiμμoυ είς "Αγραφα, εμπίπτουσι διαΡΚώς εΙς rι μετέρας σο6α,ρα.ς ενέδρας καΙ έπιθέσεις, ~ οε ψθoριi των είναι κατα,πληκτι κΤ;,

ιJjcrtE περί τα. τέλη τοϋ 'Ιουλίου να. μή θεωρώνται τα. έναπομείναντα εtς "Λ Υραψα

"Ηπεφον επίψοΌα, oι~ τ~ς έπικειμένας ,έπιχεφ~σεις Βίτσι

Γpιiμ

μου.

1.00. Κατά τήν περίοδον της φάσεως Α' τοϋ σχεδίου «ΠΥΡΑΥΛΟΣ,>ι ητοι, &.πο

1-5-49

μέχρι

19 - 6 - 49,

εξουΟετεριbθησα.ν εν Στερε~ "Ελλάδι κα.t

Θεσσαλί~ οΙ κάτωθι συμμορΤται:

ΝεκροΙ εξακριΌωθέντες

759

Συλληψθέντες ενοπλοι

109

Συλληψθέντες άοπλοι

756

ΑυτοαμυνΤται συλληφθέντες

Παρα.δοθέντες ενοπλοι

Σύνολον

1.776

377

Έκ τών &πωλε~ών τούτων καταπληκτ~και ήσαν α~ εις στελέχη τοιασται: Στελέχη &ξοuΟετερωθέντα.:

ΣυλλΊ)φθέν. llαopαo8cetv. Συνολον

ΝεκροΙ

Βα.θμΟς

,ΑντιcsuνταγματciΡΧα ι

1 1 4

ΤαγματιΧρχ α ι

Λοχαγο]

'Γπολοχαγο]

"Υποστράτηγοι

Tαξίαρxo~

1 3 2 10 2 1 1 2 2

'Ανθυπολοχαγοι

ΆρχΙατροι 'Ιατροί

Μη έξακρι6ωθέντες Γεν. Σύνολον

1 2 7 8 19 3 1 1 2

Μεταξυ των φονευθέντων στελεχ(j)ν ήσαν: "ΥποστριΧτηγος ΔιαμανΤής: ΔΙΟΙΚ'ητης ΙΙ Κομμουνιστικης ΜεραρχΙας.

ΤαξΙαρχος Στέφος: πpα>ΗV ΔΙΟΙΚ'ητης Ταξιαρχίας <Ιππικού.

ΆντισuνταγμαΤ&.ΡXης Άνέστης Ν.: ΚλιμακΙου δχυρώσεως.

Μετα.ξυ των συλληφθέντων ήσαν: Ταξίαρχος Πυθαγόρατ.

'ΑρχΙατρος ΚουΌαράς.

ΆντισuνταγματιΧρχης Κούφτης. 'Αντισυνταγματάρχη; Ζαχαρίας. Άντισuνταγματ&ρχης Παπούας.

ΑΙ άπώλειαι τών ήμετέρων δεν ήσαν σοοσ;ραΙ Φθορά μεγάλ η επήρχετο μόνον εκ τών ναιΡκών.

Κατά την περίοδον ταύτην, σ.μuνόμiνος τού Λιοωρικίου, έτραυματϊσθη κα: συνελήφθη δπο τών σuμμοριτG>ν δ ,εξαίρετος Ταξίαρχος τοϋ <Ελλ 'ι)Vικοσ Στρα τοΟ Μαρκόποuλος Δημ. εκ Κρήτης. τοστον

2-3

ήμερας μετά τον φόνον τοΟ

Μερciρχοu συμμορίτου ΔιαμαντΎ), καΙ ~νω δ συμμ.οριτισμΟς εις Ρούμελην έξi πνεεν δριστικιΧ, οί συμμορΤται &νιΧνορως τον εψ6νεuσαν, &ψοΟ εΙχεν όποστη τα. πά.νΟεινα κατα τον χρόνον της αΙχμαλωσίας του, χωρΙς να έπιτύχουν την με-

ταστασιν του ει.ζ του; συμμορ τας.

Φ Α Σ Ι Σ

Β'

Ι Ο Ι. Κατά τσ;ύlτην εοει, χωρΙς να σταματήση ή φθορά καΙ ή δίωξις των

378

συμμοριτών &'1 τψ χώρφ της Φιi;σεως ΑΙ, ν~ επεκταθη ή δίωξις μέχρι δυτικώς Άξιοσ ποταμοϋ,

Α5τη &νετέθη:

Εις περιοχήν Ζαγοροχωρίων εις ΔΑΚΕΣ. Εις περιοχήν Καστανοχωρίων μέχρι Γρε6ενων και Πιερίων εΙς ΣΗΔ:Μ.

Εις περιοχήν Βερμίου εις ΓΙ Σώμα Στρατοσ (Άνατολικώς) και ε~ς

ΣΗΔΜ (Δυτικώς)

ΕΙς περιοχήν Kαϊμακτσαλ~ν

Πιi;ϊκoυ εις ΓΙ Σώμα Στρατοϋ,

Εις δλον τον χώρον τοϋτον δ εχθρος διώκεται &'πηνώς, και καθ' &κά.στΗV

σημειοσνται αξιόλογοι έπιτυχϊα; τών ήμετέρων. Τόέπιθετικόν πνεσμα κρατε.ί

πανταχοσ. ΟΙ συμμορίται εχασαν τήν πρωτοθουλϊαν ενεργείας εις δλην την εΎ.. τασιν της χώρας. Ειδικως:

cι;)

ΤΟ ΣΗΔΜ επιτυγχά.νει να εκκcι;θαρίση, άνευ διαταρά.ξεως της διατχ

ξεώς του,

εις αυτο καθορισθέντας σκοπούς.

"Cou;

Τό Γ Ι Σώμα Στρατοϋ, κατ~ τήν ψιiσιν ταότην και εντός τοσ

XiliP0:J

της ψά.σεως, ενεργεί τας κιiτωθι επιxειp~σεις:

Έν Βερμϊφ έπιτυγχάνει τήν εκδΙωξιν των εκεί δρώντων ύπερδιακο

σιων συμμοριτών. Οδτοι, πλήν

50-60,

ΚIΧτέψυγOν εΙς Kα'Cμακτσαλαν περ] το

τέλος Μα'tου.

ΕΙς Kατμακτσαλ~ν &.πο

τών εις αυτό δρώντων

800

με

Mιxtou επιτυγχιiνει την εκδίωξι'ι

συμμοριτών και τοuς lεξαναγκιiζει ν~ καταφύγωσιν

εις το Σερ6ικον εδαψος, ιXςpoCi υπέστησαν &ρκετην ψθοραν εις- προσωπικόν καt πολϋ 6λικδν απώλεσαν.

Όϋτω λ~γει περί το τέλος "Ιουνίου

1949

η Φιiσις Β ι τοσ σχεδίου

«IIr-

ΡΑΙΛΟΣ». ΟΙ εναπομείναντες εις δλον τον χώρον τοϋ σχεδίου τούτου συμμορ! ται δεν θεωρούνται Ικανοι να διαταρά,ξουν τα μετόπισθεν τών τοποθεσιών ΒΙ ΤΣΙ

ΓΡΑΜΜΟΙ, κατα των δποίων ε!χον &.ρχ ίσε ι ήδη αί είοικαΙ προπαρα

σκευαστικα] έργασίαι. Αί μέχρι τoσδεέπιxειp~σεις εν "c'Y,j Νοτίφ και Στερ~~ Έλλά,δι, ιί>ς προείπομεν,

δεν ~σαν σ.λλο τι, παρά εμμεσοι γενικαι προπαρα.

σκευα] δια την κατα ΒΙΤΣΙ

Δ ι ά, Ψ ο Ρ α δ ί ο υ τ ι ν α

1. O~.

σ. ! λ λ α

ΓΡΑΜΜΟΙ &.ποψασιστικην έπίθεσιν.

γ ε γ ο ν ό τ α,

«Π Ι Ρ Α Ι Λ Ο Σ», προ

έ κ τ

ε χ ο ν τ α

έ π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ν

bς

Χ ώ Ρ ο υ

σ Χ ε -

σ π ο υ Ο α ι ό τ η τ ά.

ΒΙΤΣΙ-ΓΡΑΜΜΟ

Έγκατά,λειψις προκεχωΡΎ)μένων θέσεων εν Δυτικψ Γρά,μμφ.

'Η επίθεσις τών συμμοριτών ΕΙς Δυτικον Γριiμμoν

(δρα παρ.

92),

Ζ-

σκόΠΕΙ:

Να οιευκολυνθή

&'νακατά,ληψις του Βορείου και ΆνατολικοΟ Γρά.μ

μου καΙ, ε] δυνατόν, δλων των παλαιων, κατ~ το

1948,

ιΧπωλεσθεισων θέσεών

των Α. καΙ Ν. Σαρανταπόρου ποταμοθ κειμένων.

379

Ν' &νο[ςουν και να καλύψουν τας έξ 'Αλβαν[ας δδεύσε«; προς Δυτι

κον Γράμμον, και εκείθεν τά,ς κατά, ΤΟΥ &νάρρουν του Σαρανταπόρου, δεδομέ νου ΟΤΙ α[ οιά, του όρεινου ΟΥκου του Κεντρικου Γράμμου τοιαϋται και έλά,χι σται εΙναι και άπρόσιτο; κατά, τήν περίοδον ταύτην, λόγφ της χιόνος.

Νά, 6ελτιώσουν την κατάστασιν τών εξουδετερωμένων εΙς Ρούμελ Ψ

και Νότιον <Ελλάδα σuμμοριτών δι' &ντιπερισπασμου καΙ άποσύρσεωτ εκεΤθεν

Μονάδων του Έθνικου Στρατοθ.

<Η &ξιόλογος &ντΙστασις της νπι ΜεραρχΙας, και ή ταχεία .επέμΟασις

τών εκ Πελοποννήσου μεταφερομένων Έθνικών ουνάμεων &νέσχεσαν την προ

χώρησιν τών συμμοριτών, μη ουνηθέντων έν μεν τφ Α και Ν Γρocμμφ να οι·· έλθουν τον Σαρανταπορον, παρα εΤς τινα σημετα Β των πηγών τούτου, εν δε τψ Δυτικφ Γράμμφ ν' &'νασχεθοΟν δρισΤΙΚώς εν τή ΓενΙΚή Γραμμ'?ί Πυρσάγιαν νη

Κάμενικ (ίεπι της Άλβανικης Μεθορίου)

ουχ' ~ττoν ώρισμένα ήμέτε

ρα σημεία στηρΙγματος, ως π.χ. δ Πρoψ~της ΉλΙας καΙ ή Θεοτόκος "Ανατολ«

κώς της ιός &νω σταθεροποιημένης γραμμΥίς και το Πάτωμα (υψ.

1244) ,

εν

τος τοϋ χώρου τών συμμοριτών εόρισκόμενα, &νθΙσταντο και μετά, τήν σταθε

ροποΙησιν της Διατάξεώς μας δπίσω τΥίς γραμμΥίς Σαρανταπόρου γιαννη -

Πυρσό

Κάμενικ.

Το σημείον στηρΙγματος ΠΑΤΩΜΑ όπέκυψε, καταληφθεν ύπο τών συμ μετά, επιμελως παρεσκευασμένην

fLopttG)Y

έπlθεσιν, του πλείστου

της ήμετέ

ρας οuνάμεως ·έςουδετερωθεΙσης. Άπόπειραι &νακαταλ~Ψεως παρά των ήμετέ ρων, γενόμεναι μάλλον διιΧ λάγου; έγωϊσμου, δεν επέτυχον. Έπειδή καΙ τα &λλα, &κτος της διατάξεώς μας εύρισκόμενα, σημεία στη

ρΙγματος «Προψήτης ΉλΙας» καΙ «Θεοτόκος», θάττον η ιΌράδων θά, ύπέκυπτον. καθόσον λάγφ του μεμακρuσμένου τούτων εκ της γραμμης μάχης μας ου μόνον ή εγκαιρος όπερ αυτων επέμβασις ~τo δύσκολος, &λλα καΙ αυτος δ εφοδιασμό; των πολυ δuσχερ~ς, εκριθη σκόπιμον, προς &ποφuγην λειών, νά, εγκαταλειψθοσν,

&δικα.ιoλoγ~των

&πω

τοσούτφ μάλλον, καθ' δσον αΕ κατά, Γράμμου έπι

χειρήσεις είχον &ποψασισθη να &ρχ[σουν εκ του Άνατολικου Γράμμου κα.Ι ουχί εκ τοϋ Δυτικοσ, δπότε ή δια.τήρησις αυτών θα είχε κάποιαν σκοπιμότητα, <Η'

ι εκκενωσις των

στηριγμάτων

,. τούτων

2. ι εγένετο

2." εν ωρ~

νυκτ

ς,

ανευ

01)-

οεμιάς &πωλεΙας, καΙ χωρίς μάλιστα νά, ,εννοηθΥί ύπο τών συμμοριτών,

1.03.

Έ π ι Χ ε ι Ρ ή σ ε ι ς ε Ι ς

'Ά γ γ ι σ τ Ρ ο ν

Γ'

Σ ώ μ α τ ο ς

κ α ι

Σ τ Ρ α. τ ο ο

Μ π έ λ λ ε ς.

Κατά, την ΙδΙαν χρονικήν περίοδον εΙχεν &νατεθη εΙς το ΓΙ Σώμ% Στρατού ή Εκκαθάρισις, κατάληψις καΙ διατήρησις της περιοχης ΆγγΙστρου

(ορος Τσιγγέλι Β.Δ. Σιδηροκάστρου παρά, την <Ελληνο ριον)

, ώς καΙ του Μπέλλες -

Βουλγαρικην μεθό

Δoί:ρcΧνης, Οια. των μέσων του, σUν μι~ ΜοΙρα Κα

τα-δρομων, -ητις τοσ διετέθη διά. τας έπιχεψήσεις ΆγγΙστρου.

380

-- Έ

π Ι Χ ε ι Ρ+,(1 ε ι ς

EL;

'Α Ύ Ύ ί (1 τ Ρ ο υ

την περιοχην Άγγίστρου, ενθα υπήρχε το δμώνυμον δχυρον τή;

ωχυρωμέν-ΥΙζ τοποθεσία; εναντι Βουλγάρων, υπΎίρχον πληροψορίαι, δη οι συμ. μορ!ται συνεκεντροuντο,

όργανοσντες την τοποθεσία»,

tvO'..

χρησψ.εύση ώς δρ

μητ~ριoν καL καταψύγιόν των oι~ τ~ς εις περιοχηΥ Σερρών και ΜενοικίΟI) ορους επιορομάς των.

Σεφα] αΌτoκιν~τωy εμψόρτων όλικοσ παρετηροϋντο εΠL πολλας Ύ)μέρας

vct.,

κινοσνται εκ τοϋ Βουλγαρικοσ εοάψοuς εις την άνω περιοχήν.

Το Γ' Σώμα Στρατοθ, οια τής νπ Μεραρχίας, προ έση εις την εκκαθά. ρισιν καL κατά.ληψιν τής &νω περιοχής α.πο

6-8

ΜαιοΙ)

1949,

6ά-σει σχεδίου

υπο την προσωνυμϊαν «ΑΡΗΣ». Ή κατά-ληψις του Άγγίστρου εγινεν αΙψνιοιαστικως υπΌ τής Μοίρας Κα

ταδρομών. "Απαντε; οΕ &.μυνόμενοι τούτου

σuμμoρΤται εξουδετερώθησαν, καt

&.ρκετά. μεγάλα ι ποσότητες υλικοΟ κατελ~ψθησα.y. Ή τοιαύτη κατάληψις γενο

μένη, χωρις ή επιχείρησις νά. έπηρεασθή &.πΌ την συγκέντρωσιν τών σuμμoρι

τών Δυτικως τοσ Στρυμωνος, προς ΟΥ χωρονέψέροντο και αι Άνατολικως τοϋ άνω ποταμοθ ΈλληνικαL δυνάμεις, είναι λίαν α.ξιέπαΙΥος καL τιμά την διοίκη

σιν τής Μοίρας Καταδρομών, καL &.νταποκρίνεται πλ~ρως εις την φύσιν καL τη·ι τακτικην τής Μοίρας ΚαταΟρομων.

-Έπιχείρησις

Μπέλλες

'Όσοι εκ τΎίς καταλ~Ψεως τοϋ ΆγγίστροΙ) συμμορϊται 'διεσώθησαν, διε περαιώθησαν, μέσφ του Βουλγαρυωϋ έδά-ψους, Δυτικώς του Μπέλλες, εν θα συ νηνώθησαν μετά. των έκεΤ συγκεΥτρουμένων συμμοριτών και κατεχόντων τά παλαι~ οχυρά:

'Αμπά.ρ

κιοϊ

'Ιστϊμπεη

Ποπολϊδιντσα καL την δυτικως του Ρου

μπέσκο Έλληνοβοuλγαρικην μεθόριον. ΈΠL του χώρου τούτου εδρα ή

132

Συμ

μοριακη Ταξιαρχία. Έπίσης δuτικως του εΠL τοΟ Μπέλλες Τριεθνοϋς 'Οροσή μοΙ) μέχρι Δοϊράνης εορων ετερα τμήματα σuμμοριτών.

Έκ του Μπέλλες οι συμμορϊται κατήρχοντο EL; την κοιλάδα τής Δοϊράνης

Πετριτσίου, προσβάλλοντες χωρία, σιδηροδρομικούς

σταθμού; καί, &.νερχό

μενοι εις Κροϋσια (ορος), εορων προς Κιλκίς, ~, διαπεραιούμενοι εις Κερδύλ λια, εδρων εν τ1j περιοχ1j Νιγρίτης, κατερχόμενοι εΤτα Οιά.

Χορτιάτη μέχρι

Χαλκιδικης.

Το Γ' Σώμα Στρατού

έπέτυχεν &.πο Βίτσι

οια της νπ Μεραρχίας καL άλλων τμημάτων του

13 Αογοόστου με 2 Σεπτεμβρίου 1949 (περίοδος επιχειρήσεων

Γράμμος) να καταλά.6η καL να εκκαθαρΙση όλόκληρον το Μπέλλες, συμμοριτων. ΟΕ δτασωθέντε ; κα.τέψυγον εις Βουλ-

μέ ά-ρκετην ψθορα.ν των

γαρίαν.

381

ΜΕΡΟΣ

ΕΚΤΟΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΣ

ΠΡΩΤΟΝ

ΒΙΤΣΙ - ΓΡ ΑΜΜΟΥ

104. 1) ΑΙ έπιχειp~σεις ΒΙΤΣΙ _. ΓΡΑΜΜΟΥ όπελογΙζετο ν~ εκ πεμφθοϋν μετ~ τ~ μέσα Σεπτεμδρίου

1949.

Άλλ~ η εσπευσμένη μεταψoρ~ ου

ναμεων εκ Πελοποννήσου, καΙ αίεπιτυχΙαι τοσ σχεδίου «ΠΥΡΑΥΛΟΣ» έθη· lιιοόργησαν μΙαν έτοψ.ότητα εΥκαφοτέραν κατ~ ενα μΎjνα.

Ό καθορισμας εν χράνφ τών &πιχεφ~σεων εΥένετο, &ψοσ προς τον σκο πδν τοϋτον δ Άρχιστρά.τηγος μετέβη εις Ίωά.ννινα

Κοζά.νην. Kατ~ τ~ς σχ~

τικ~ς με τους οικείους Διoικητ~ς συζητ~σεις, δ ~Aρχιστρά.τηyoς &.πέρριψε προ τασε«; τών Δι?ικητών τών Σωμάτφν Σ::ρατοσ Α' καΙ Β' περί επιθέσεως κα,τα. ΓΡΑΜΜΟΥ πρώτον, μετ~ τέρμα τΎjς Β' ψά.σεως τοσ σχεδίου «ΠΥΡΑΥΛΟΣ,>.

Mετ~ την επά.νοδον τοσ 'Αρχιστρατήγου εϊς Άθήνας &.πεψασΙσθη: Άπο νόκτα τΎjς 9ΎJς προς 10ην Αύγούστου

1949

ν~ &ρχΙσουν αΙ έπιχει

ρήσε,ις κατιΧ BITLΣI κχ!,

Άπα νύκτα τΎjς 19ης προς 20Υ)ν

Αύγουστου αΙ κατ~ ΓΡΑΜΜΟΥ

τοιαϋται.

Αί τελευταία; επεβραΟόνθησαν κατ~ πέντε ημέρας, Ινα οuνηθη ν~ επέμ-

ι'

6η υπέρ αυτών ή κάθετος ΆεροπορΙα μας (δρα παρά.γρ.

620877) 27) 2) 51

τijς δι~ υπ' &.ριθ.

Διαταγijς ΑΙ) ΓΕΣ οημοσιεuθεΙσης έκθέσεως:

«ΑΙ μά.χαι

ρήσεις κατ~ ΒΙΤΣΙ κα,Ι,

2) -

Εις 5,τι α.φoρiΧ, κα,τ~ τ&ς επιχεφήσεις ταότα,ς:

την &.πόψασιν τοσ Άρχιστpα,Τ~Ύoυ, κα,τ~ τίνος τοποθεσία;

(ΒΙΤΣΙ

γι ΓΡΑΜΜοη θ~ &χθij πρώτον η κυρία επιθεσις.

ΠοΙας κατευθόνσεις θ~ α.κολοuθήση η κυρΙα,επΙθεσις εν &κά.στ"ι) τιί)ν

άνω τοποθεσιών.

T~ν στραΤ'f)γικ~ν όργάινωσιν της &πιθέσεως εν έκά.στ/ τούτων.

Τήν πα.ρα.πλά.νησ~ν τοϋ έχθροϋ ως προς τήν προσσλητέα.ν πρώτον το-

ποθεσίαν.

383

καΙ

-- τας τροποποιήσει; επι των ύποδληθέντων Α' , Β' Σωμάτων Στρατοσ. - την οιεςαγωγην των έπιχεφ~σεων και την

σχεδίων όπο τοσ ΑΗΔΜ

τηρητέαν οιαγωγην μετ&

την λΎjςιν αύτών, παραπέμπομεν

ΕΙς την όπο τοϋ ΓΕΣ (Δ) σις ΑΙ) συνταχθεϊσαν εν λεπτομερεία εκθεσιν πεπραγμένων, όπο τόν τϊτλον: «ΑΙ μάχαι τοϋ ΒΙΤΣΙ καΙ ΓΡΑΜΜΟΥ τοϋ

Έπιχεφ~σεις

1949».

«ΠΥΡΣΟΣ», θεωρηθεϊσα παρ' εμοσ, ώς Άρχηγου τού

ΓΕΣ, καΙ κυρωθεΤσα όπο τοσ Άρχιστρατ~γοu. Αυτ'η έΟ'ημοσιεύθ'η εΙς ίδιον τεϋ χος οια τΎjς όπ' &ρ.

620877) 27) 2) 51

ΔιαταγΎjς τοσ ΓΕΣ) ΑΙ.

Έντασθα θα &ναπτόξωμεν ώρισμένα &ντικείμενα, α.τινα συνδέονται μΞ

τας έπιχεφ~σεις τα,ότα,ς, άιλλ' ένέχοντα ΙδιιΧζοντα χαρα,κτιηρα" κα,Ι οεν ~τo δυνα

ΤΟΥ Υα συμπεριλ ψρθοσν εΙς την πραμν'ησθεΤσαν εκθεσι ν:

Αον:

Γ ε ν ι κ α

έ π Ι

τ ω ν

έ π ι Χ ε ι Ρ ~ σ ε ω ν

Β Ι Τ Σ

1--

ΓΡΑΜΜΟΥ IO~. 'Άρνησις Άρχηγων Ξένων άιποστολων ν' α,όξ~σoυν την OUνα,μιν τοϋ Έληνικοσ Στρατοϋ καΙ να πα,ρα,δεχθοσν την χρησψ,οποίησιν τΎjς πα,ραμc

θορίου Άλ6α,νικ-ης ζώνης. Έλέχθη [παρ,

80)

δτι, κα,τα την ιΧνιΧληψιν τιης Άρχιστρα,τηγία,ς όπο τσα

Παπάγου κα,Ι ,έμοσ τιης Άρχηγία,ς τοΟ ΓΕΣ, σuνεζητ~θη

ιδέα να ένεpγ~

σωμεν &μέσως Επίθεσι\l κα,τα ΒΙΤΣΙ, α,ν ο, ΆρχηγοΙ των &'ποστολων εδέχον το την α,δξησιν τοϋ στρατού κα,τα μίαν Μερα,ρχία,ν κα,Ι την οιrX. τοϋ Άλ6α,νΙΚCιϋ εΜφοuς, παρά την μεθόριον, κίνησιν ~μετέρo!) τμ~ματoς, ίνα, ιΧποφευγοντες το

κατωχuρωμένον ΜΆΛΙ ΜΆΔΙ, άιποκόΦωμεν τήν &μαξιτ'ήν δΟόν ΦΛΩΡΙΝΗΣ

ΚΟΡΥΤΣΑΣ, περ] 't'ήν Kρυσταλλoπηγ~ν, καΙ &παγορεύσωμεν οϋτω; εις

τους σuμμορίτα,ς να κατα,φύγοuν εΙς το Άλ6α,νικόν εδαφος. Οδτοι οϋτε το εν,

οδτε τό άλλο εδέχθησαν. Δια το πρωτον ύψωνον τους <J>μοuς, οια δε το δεύτερον ισχυρΙζοντο δτι ~σfXιν &'YfXιρμόδιoι.

Κατόπιν των α,νω, καΙ τοσ δεδομένου δτι μέγfXι μέρος τ-ης Δια.τιΧςεώς μίχ; εύρίσκετο μετατοπισμένον εΙς το ά.ντίθετον άκρον (Νότιον <ΕλλιΧοα νησον)

Πελοπόν

ά.πεςρfXισίσθη ~ κατα. περιφερείας εκ Νότου προς Βορραν εκκα,θ~ρισtς

καΙ ~ έξοuδετέρωσις των σuμμοριτων, κα,Ι επειτα ~ κανονική έπίθεσι; κα,τ~

των Φργα,νωμένων τοποθεσιών ΒΙΤΣΙ

ΓΡΑΜΜΟΣ.

Κατα συνέπειαν αΕ έπιχειρ~σεις Πελοποννήσου Θεσσαλία; -

μετόπισθεν ΒΙΤΣΙ

ΓΡΑΜΜΟΥ

Στερεας 'Ελλαδο;

Κα,tμα,κτσα,λrX.ν κα,Ι Βερ

μ{οu ήσαν Οιά.φοροι φά;σεις; του ΙδΙου Υενικοσ σχεδίου των ιέπιχεφ1jσεων, διεξα,

χθεΤσαι 6άσει ιδίων ειδικων Σχ~δίωy κα,Ι ά.ποτελοσΥ όπα εόρυτέραΥ εyyo~αν

τ~ προπαρασκευαστικά τών τελικών επιθέσεων κα,τ~ ΒΙΤΣΙ

384

ΓΡΑΜΜΟl' J

:1.06. ΑΙ επιχεψήσεις ΒΙΤΣΙ

ΓΡΑΜΜΟΥ δεν παρουσΙαζον σοδα

ρσ-ν ουσκολΙαν δια. τ~ν Άνωτά.ΤΎ)ν <ΗγεσΙαν του Έθνικου Στρατοϋ. Α[ επιθέ

σετ; κατα. ΒΙΤΣΙ -

λ ηνικου

τρατου,

ΓΡΑΜΜΟΥ ~σαν, δια. τ~ν ΆνωτιΧΤΎ)ν <Ηγεσίαν τοσ <Ελ-

ι:;ΠΙXεΙΡΎjσε:ις

, '~I λ ουχι ουσαο οι

και,

ουναται

τις

,,,

να

Ειπη,

ακο-

πώτεροι τών μέχρι τοθδε οιεξαχθεισών εις Νότιον <Ελλά.Οα καί Πελοπδννησον δια. τοuς κά.τωθι, λόγους:

Διότι Ο εχθρος ~τo σαψώς καθωρισμένος

νητός, ώς συνέ6αινεν

ε ν

τ ό π φ

ΚιΧί οδχί κι

εις τα.ς έπιxειρ~σεις Νοτίας <Ελλά.δος ΚιΧί Πελοπον

νήσου.

Διότι ημόνετο δύο κεχωρισμένων τοποθεσιών

Μοη

(ΒΙΤΣΙ

ΓΡΑΜ

εκά.σΤΎj τών οποίων ~τo μετωπυωϋ α.ναπτόγμιΧτος πλέον τών

100

χι

λιομέτρων, ή οε προς α.μυνά.ν των oΙιΧτιθεμένΎj δόνιΧμις ~τo ύποδεκαπλασία της α.ΠιΧιτουμένης τοιαότης οι' α.ποτελεσμιΧτικην α.μυνιΧν. Κατά συνέπειαν ή τοιαύτη

διασπορά δυνά.μεων ΚιΧί μέσων μά.XΎjς ~τo &OUνιΧτον να. μη α.ψηνε τμ~μιΧτα ε δαψικά., μη ώργανωμένα έπαρΚώς, ~ &τελώς προασπιζόμενα, μέσφ των οποίων να. εΙναι δυνατη ή ιΧιψνιδΙιΧστική, ~ ΚιΧΙ ή 6ιαία εrσοοος των Μο'νά.δων μας ε~ς το έσωτερυων τής τοποθεσίαξ, οπότε ή α.νατροπ-η τοϋ συνόλου τής τοποθεσία;

θα. έπετυγχανετο ταχύτερον, α.κοπώτερον ΚιΧΙ α.νευ σο6αρων α.πωλειών. πρα.γμα δπερ καΙ συνέ6Ύj.

Διότι ή υπεροχή μας εΙς προσωπικον καΙ μέσα μά.χης ~τo αΙσθητώς

ύπερτερα (περίπου καΙ βαρέων δπλων)

3 προς 1 .

εΙς προσωπικόν καΙ

2 προς 1

εΙς παρ Πυρο60λικοσ

Έπί πλέο,ν διεθέτομεν 'Άρματα μά.Χ'f)ς καΙ Άεροπορίαν, εις οε τα.ς έπι χέιρΎισεις ΓΡΑΜΜΟΥ, διεθέτομεν ΚιΧΙ Άεροπορίαν καθέτου έψορμ,ήσεως, με γά.λης α.ποδόσεως εις καταστρεπτιεδν ~ργoν επι ~ργων &μύνΎjς.

Διότι ΠιΧνταχου τής χώρας οΙ συμμορττιΧΙ εΤχον ήΤΤΎjθή,. ~ εξουδετερω

θη, α! οεενιΧπομεΙνασαι σuμμoρΙιΧΙ συνεκρατοαντο, ~ Εδιώκοντο ΠιΧρα. των προς

τοϋτο έντετα..λμένων δυνά.μεών μας, χωρΙς να. δύνανται να. ψέρουν α.ντιπερισπα

σμον εις τα.ς επιχειρήσεις ΒΙΤΣΙ

ΓΡΑΜΜΟΥ, ~ α.νωμαλία.ς Εις την &σψά.

λειαν των μετόπισθεν ήμων.

Βον.

Κ α θ ο Ρ ι σ μ ό ς των

σ ε ι Ρ α. ς

τ ο π ο θ ε σ ι ώ ν

π ρ ο σ δ ι ο ρ ι σ μ δ τ

π Ρ ο σ π α θ ε ί α ς σ ι ω ν

π Ρ ο σ

ο λ ή ς

μ ε τ α ξ

ΒΙΤΣΙ-ΓΡΑΜΜ Ο κατευθύνσεως

έ ν

ε κ ά. σ τ ~

τ ω ν

αα ]

1<.υρίας

τ ο π ο θ ε

τ ο ύ τ ω ν.

α) Καθορισμος σειράς. Ι.Ο"'-. Καθωρίσθη να. &ρχΙσοuν αϊ έπιθετικαl. έπιχεφησεις πρώτον &πο

ΒΙΤΣΙ καΙ εΤτα εν συνεχεΙ~ να. μεταψερθοσν κατα. τοσ ΓΡΑΜΜΟΥ οια. τούς κά.τωθι λόγους:

385 25.

Γ.

ΚΟΣΜΑ:

ΕΔΛΗΝΙΚΟΙ

ΠΟΛΕΜΟΙ

Διότι εΙς το ΒΙΤΣΙ ~σαν αΙ

Xl)pLilitEprxL

κσλ αΙ πολυαριθμότερα:

ou-

νά.μεις τών σιψμοριτών.

"Ητο α.ρτιώτερον ωχuρωμένον α.πο τον Γράιμμον. Συνεπώς, τούτου κατα λαμ6ανομένοl) καΙ έξοuοετεροuμένων των &κεΤ ουνάιμεων των συμμοριτών, ~τσ

εδκολώτερον, αίένα.πομένουσαι

είς Γράιμμον οuνάιμεις των συμμοριτών να έ

ςοuοετερωθοuv οια των συγκεντρωθησομένων

οuνάιμεων καΙ μέσων ~μων.

Διότι ~ συγπέντρωσκ τών μέσων μας εκ Θεσσαλονίκης καΙ Μακεοο

νΙας, '>αΔ γι διάιταξις ~ναντι τοϋ ΒΙΤΣΙ ~σαν εόκολώτεραι, ταχύτερα; καΙ πλέον &.πaρατ~ρητoι, λόγψ τών καλuτέρων συγκοινωνιών και &λλων παρεμφερών συν θηκων, α.~τoppεoυσών εκ της σχημα~ισμένης ήοη εναντι τοϋ ΒΙΤΣΙ οιατάιξειί); μας.

Διότι ~ μεταφορά οuνάιμεων καΙ μέσων εκ Βίτσι, μετα. τ~ν πτώσιν του,

εΙς τον Άνατολικον Γράιμμον,α.πο τοσ δποΙου θα. εξεπέμπετο ~ κατα. ΓΡΑΜ

ΜΟΥ επlθεσις, ήτο α.πο α.πόψεως ΧΡΟΝΟΥ πολύ συντομωτέρα, ~ ~ τοιαύτη α.πο ΔΥΤΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΟΥ

(περιoχ~ ΚονΙτσης) εΙς ΒΙΤΣΙ.

<Η μεταφορα. Οuνά.μεων α.πΟ των χώρων, ενθα θα. έτελεϊωνεν ~ μάιχη τοϋ

ΒΙΤΣΙ, εΙς Άνατολικον ΓΡΑΜΜΟΝ, ήτο οuνατον να. συντελεσθή έΥτος

2--3

~μερων (α.ναλόγως της θέσεως της μεταφερθησομένης Μονά.Οος) , ενφ α.πο τον Δυτυων Γράιμμον είς Βίτσι (μέσψ ΛαρΙσης καΙ Γρεβενών οια. το τροχηλατον

λικον) θ' α.πητοσντο πολλά] ~μέpαι. Άλλα. ~ τοιαύτη 6ραouτrις οεν έςuπηρετει το Γενικον Σχέδιον Έπιθέσεως τών δύο τούτων τοποθεσιών, δεδομένοι> δτι, ι1>ς προείπομεν,}ι έπιθεσ«; αuτη 1ιτο, εν τφ κλιμακίψ τοϋ ΓΕΣ, μία με δύο φά.σεις

(Αη δια. το ΒΙΤ.Σι καΙ Βα οια. τον ΓΡΑΜΜΟΝ) .

Καθορισμος Κατευθύνσεων Κυρίας προσπαθεΙας.

J. 08. Εόν6ητον τuγχά.νει ΟΤΙ ~ xupLo:. προσπάθεια κατα. ΒΙΤΣΙ εοει Υ"' α.χθη οια. τοϋ Βορεϊου τμrιματος τοϋ ΜΑΛΙ ΜΑΔΙ προς ΚΡΥΣΤΑΛΛΟΠΗ ΓΗΝ, οια, τ~ν α.ποκοπήν της &μαξιτης δοοσ Φλωρίνης

Κορuτσα.ς, καΙ άπό

φραξιν των έκατέρωθεν της λίμνης Μικρα. Πρέσπα δδεύσεων.

υ τοιαϋτο; έλιγμος θα. μα.ς εοιοε πολυ μεγαλύτερα. καΙ α.ποψασιστικώτερα.

&:ποτελέσματαεις τ~ν σύλλrιΦιν αιχμαλώτων, και κuρίως εις τ~ν άλωσιν ύλι κοσ, καΙ θα ύπεχρέωνε τους φuγάιοας να. καταφύγουν εΙς το Σερ6ικον εοαφο;,

ενθα, λόγφ της α.λλαγης της πολιτικης τοϋ ΤΙΤΟ, θα. έθεωροϋντο αΙχμά.λωτοι

πολέμου. Άλλα. δύο λόγοι ούσιώδε«; α.πηγ6ρευον τ~ν χρησψοποίησιν της πα τευθύνσεωξ ταύτrις:

Οοτοι ~σαν:

α) Διότι το ΜΑΛΙ ΜΑΔΙ καΙ τό ά,νατολtκώτερον τούτου, το ΒΟΥΤΣΙ ήσα.ν κατωχυρωμένα., "άποτελοϋντα tcrxupbv ά.μυντ~κόν συγκρότημα. με τα. νίϊΥ:α. των επt τΎjς Άλ6ανtκΎjς μεθορΙου, καΙ ώς ,έκ τούτου θα. εδημιουργοσντο τα. κάτω-

θι μειονεκτημα.τα:

386

"Απώλει« πολλοσ χρόνου, ον θ' ά.π~τει Τι κ~ταστpoφή κ~t έξουδετέρω

σις των επι του α.νω ά.μυντικου συγκρoτ~μ~τoς εργων των συμμοριτων.

Άν~μψισ6ητ~τως πoΛU μεγαλότεp~ι ά.πώλειαι εΙς προσωπικόν, χωρ~ς

ν' α.ποκλείεται Τι ά.νιΧσχεσις της πpoχωρ~σεως

μ~ς προ τών δχυρών τούτων

θέσεων.

ΆποκιΧλυψις εΙς τούς συμμoρίτ~ς τοσ Στρ~τ/γικoυ ~Ιψνιδιασμoσ μας,

διότι 1Ι έπίθεσι; θα. ήρχιζεν &πο το ΒΙΤΣΙ κ~ι δεν ιΧπεκλείετο να. μετακομΙσοuν τας εΙς ΓΡΑΜΜΟΝ εψεδρείας των εΙς ΒΙΤΣΙ.

Διότι rι χρησιμοποίησις τοσ Άλ6α.νικοσ εοιΧψους οεν είχεν εγκριθή

ίιπο των Άρχηγων τών σuμμ~χικών ά.ποστολων κ~ι δενά.πεκλείετο, κα.τα Τ1)',Ι Οιεξα.γωγήν της έπιθέσεωτ, να. εδεχόμεθ~ έπιθέσε«; εκ του Άλ6~νικoσ εδιΧφο')ς

παρ' Άλ6~νων, Τι συμμοριτών

[τοϋτο, αλλωστε, σuνέ6η κ~τα. τήν παραμεθο

ρια.κήν κίνησιν τμημιΧτων μ~ς, &τιν~ εδέχθησαν επιθέσει; Άλ6α.νικοσ

Στρα

του, ού μόνον εκ του εδα.ψοuς των, &.λλα. κ~ι εκ τμημιΧτων των έγκ~τεστημένωy επι του rιμετέρoυ) • Κατόπιν τών α.νω &.πεφα.σίσθη να. προσ6ληθη εκ τών δύο πλεuρων της 'fJ εξέχουσα. της τοποθεσία; ΒΙΤΣΙ, ~τις Ιέν τφ ιπροκεχωρημένφ κρoτ~ματί της εχει τήν κορuψήν εΙς τα. όψωματ~ Κρέστης

(1759)

έπ] της κυρία.ς κορυψογραμμης τοσ ορους Βέρνου

της κυρίας κορυψης ΒΙΤΣΙ όψ. ΓΙΑΜΑΤΑΣ

ΡΟΤΟ

2128)

ά.μυντικψ συ-,

(1603) (8-10

κα.t Πλατύ

χιλ. Β. Δ.

και τα. πλευριΧ: Τό μεν Νότιον επι

ΓΚΛΑΒΑΤΑ

ΚΡΕΣΤΗΣ, το δε Βόρειον επι

της Β.Α. κατευθυνομένης κopυψoγρ~μμης τοϋ Βέρνου, Ή κα.τεύθυνσις της έπιθέσεω ; δια. τήν προσ60λην της ώς α.νω εξεχούσης καθωρϊσθη:

α) Άπο Νότου: Mπίκ~6ικ

'Από Β.Α.: Κουλκουθοϋρια

ΜπιΧρο Δέσιτ; (Kυρί~ προσπάθεια)

Λέσιτς [Δευτερεϋουσα}.

γ) Μετα. την διιΧρρηξιν της τοποθεσία; Τσούκας

Μπάρο, πρoώθησ~ς

δυνάμεων πρός Βάρμπα.ν και Κρυστα.λλοπηγήν κ~ι προς Λαφον Πρεσπών, δια. την περίκλεισιν 00'0',1 το οuνατον περισσοτέρων δυνάμεων συμμοριτών εκ

των οιαψευγουσων εΙς Άλ6α.νίαν, κ~ι &.παγόρεuσιν εΙς τούς συμμορίτα; να. έ οραιωθουν έπΙ τοΟ δρεινου δγκου τοσ Βοϋτσι - Μα.λιμάΟι: Γον.

Δ Ι Α

Τ Ο Ν

Γ Ρ Α Μ Μ Ο Ν

.09. Δια. τον Γράμμον καθωρίσθη, δπω.; rι Κυρία. προσπάθεια αατευ θυνθη:

Tρί~ Σύνορα - Τσοϋμια - Κιάψα, προς κατιΧλη - ΣκΙρτσι - Γp~μ.μ.oς δψ. 2520 (Δη Φ~σις) , τοϋ εχθροσ συγκρατουμένου εΙς τον Νότιον καΙ Δυτικον Γράμμον δια. των έλα

Αια. ΠίΡΓΟί

ψιν του ορεινου 8γκου Kιά.ψcι;

χίστων ουνάμεων κriΙ είτα.:

387

ΠιΧΡιΧλλήλως τΎjς <ΕλλΎινο

ιΧλOιΧyικΎjς μεθορίου προς δλο,κληρωτικην

ΚιΧτάιληψΙΥ του Δuτικοu Γράιμμου, με περίκλεισιν, δσον το δυνατόν, περισσοτέ

ρων συμμοριτών εLζ 'ΤΟΥ Νότιον Γρiμμον (ΒιΧ Φάσις)

. ΚιΧτ6πιν 8μως νεωτέρων

έπιτοπίων άναγνωρίσεων, ιΧΤτινες διεπίστωσαν δτι η ΚιΧτεύθuνσις ιΧδτη εν τ'Ώ Α'

Φασει, λόγφ των εOιΧCΡικων δυσχερειών, οεν ήτα ,εξυπηρετικη ΚιΧί πρόσcρoρo;, καθωρίσθη οια. την CΡάισιν ΤιΧότην η εγγυτέριΧ προς τήν άνω πρo,σcρερoμένη: 'Γα

μπουρι

'Ι'σαρνου

KιάιCΡ(X, οια. οε τήν Β' Φά.σιν η κατεύθυνσι; εμεινεν

ν(ΧλλΟιωτος.

1. 1.0. Β λ (Χ. Ο ε Ρ α.

ε π έ μ.

6 (Χ

σ ι ς

Ε π ι τ ε λ ε Ι ω ν

κ (Χ Ι

τ ω ν

τ ώ ν

ό π ο

των' Σ υ μ μ (Χ Χ ι κ ω ν

Έπειοή εις τα.ς επιχειρήσεις του Γρά-μμου

~ π (Χ σ Χ ό λ η σ ι ς

Μ ε γ.

Μ α ν ά Ο ω ν

Ά ξι ω μ (Χ τ ι κ ω ν

1948

εΤχε σημ.ειωθΎj 6λ(Χ6ερα.

επέμΟιΧσις ΆξιωμιΧτικων των Συμμ(Χχικων αποστολων εις τα.ς α.ποψά-σεις τ6)Υ

Διοικήσεων, ώς πρός την Οιεξ(f.γωγήν τών επιχειρήσεων εις τρόπον, ωστε νυ. μη CΡ(XΙνετ(Xι ποΙος διευθϋνε: τα.ς επιχειρήσεις, δ ύπεύθυνο; οιοικητ*,

αυτόν, εξεδόθη η κά-τωθι ύπ" αρ.

245245) 6) 8) 49) ΓΕΣ) ΑΙ

ο[ Π(ΧΡ'

Δι(Χταγή τοσ Άρ

χιστρατήγοο , ήτις εκοινοποιΎιθη καλ εις τον Άρχηγόν τοσ Στρατιωτυωϋ οεχου της Α. Μ. τοϋ Βασιλέωτ. AίίΤrι εχει οδτω : ΘΕΜΑ: Έπισκέψεις ύφισταμένων κατα. την οιεξ(Χγωγήν επιχειρήσεων Έξ(Χιρετικώς 'Επείγουσα

'Απόρρητος ΠΡΟΣ: ΣΗΔΜ, Α', Β', Σ. Σ.

Προσωπική

ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ

ΚΟΙΝ.: ΑΙ) ΓΕΣ, Β, Σ., Α, ΣΟΗΠΕ) κλπ. επιχ.

,AΡΧrιγoν

οrκοu

ΓΕΣ)ΑΙ

A.lVI.

Β.Σ.Τ.

902) 6) 8) 49

Άρ.245245)Φ4009)39

Κατά τήν οιά-ρκειαν των επιχειρήσεων οέον να. πρoληCΡθη το άτοπον,

δπερ εσημειώθη εις προγενεστέρα; σοΟαρα.ς επιχειρήσεις, καθ' α.ς ο[ Διοικη

τα] τών Μεγά.λων Μονά-οων &.πrισχoλoυντo εξ επισκέψεων των προϊσταμένων των Διoικrιτών,

Cf.λλων προσωπικοτήτων, οΥτινες τρόπον τινα. συμπαρίσταντο

εις

τους Σ.Δ. των κ(ΧΙέουσχέρ(Χινον τήν ιΧπερΙσΠιΧστον &σκrισιν Οιοικήσεως.

Βεο(Χίως πα.ν προΤστά-μενον κλιμάικιον εχει οικ(Χίωμα να. προωθϋται εις

τα. όCΡιστάιμεν(X κλιμά-κια Κ(ΧΙ κ(Χθ1jκον να. 6εο(ΧιοΟτ(Χι κ(Χί έλέγχη οια.. τήν τήρη σιν δλων των διατεταγμένων προς εκπλ'ήρωσιν της α.ποστολης του.

'Ι'οϋτο δμως δεν σημαίνει, ΟΤΙ τό προϊστάιμενον κλιμάικιον θα. παραθέση

τόν Σ.Δ. παρά τδν Σ.Δ. του ύφισταμένου, 1

388

θα. εύρίσκετα; συνεχώς εγγυς του

υψιστα,μένου του, ώστε να. παρακωλUη τήν ελωθέραν &σκησιν oιoικ~σεως υπό τοUτοu.

<Η παρουσία του προϊσταμένου κλιμα,κίου εΤνα,ι ανα,γκαία, εις εν πα,ρα,τη·' ρητήριον, η επίσκεψις επίσης θά είνα,ι επωψελης εις ενα Σ.Δ., ΎΊ είς μίαν γραμ μην μά-χης, υπο τον ορον δμως ν~ μη απασχολιί>νται δπωσοήποτεεκ του Ζρ

γου των

α.ρμόδιοι ύφισταμενοι ΔιοικηταΙ τι1>ν Μονά-δων, καΙ ν~ εξασψαλίζη

ται ταυτοχρόνω; η προς τ~ δπισθεν ανώτερα κλιμάκια, επικοινωνία ..

Έψιστώ τήν προσοχήν επι τοϋ Ώα,σικου τούτου ζητήματος, δπερ ν~ έ

ψαρμοσθη &πο τοΟ κλιμακίου του ύποψαινομ.ένου μέχρι τοϋ κλιμακίου της Τα ξιαρχίας.

ΟΙ ΆρχηγοΙ τών Συμμαχικών Στρατιωτικών "Αποστολών, προς ου;

κοινοποιεΤται ή παροϋσα, παρακαλοσνται οπως εόαρεστηθοσν και όπο το πνεϋ μα τούτο, της μη απασχολήσεως τών διοικήσεων, εκδώσουν τα-ς οιαταγάς των

δι~ τ~ς επισκέψεις τών Άξιωματικών τών "Αποστολών,

ΑΛΕΞ. ΠΑΙΙΑΓΟΣ

,Αρχιστράτηγος

Δον.

Έ π

ν ε Ρ

rε

τ η ς

γ ά. λ ω ν

Ι. Ι. 1.. Τί δεν

ί α ς

κ α τ α ν ο ή σ ε ω ς

Ά Ρ Χ ι σ τ Ρ α τ ή

τ Ύj ς

rοu

Ι Δ Ε Α Σ

ό π Ο

τ ώ ν

Μ ε

Μ ο ν ά δ ω ν.

κατεν6ησεν δ

Διοικητης της ΣΗΔΜ

Άντιστράτηγο;

Βεντήρης Κ.

Δεν κατενόησε τον παράγοντα, Αιψνιοιασμ6ν, δι~ την έξασφάλισι';

τού δποίου τόσα εγένοντο, βάσει ειδικου Σχεδίου του ΓΕΣ. τουτο εξά.γεται:

α) Έκ της υίαθετήσεω ; προτά.σεως Άμερικανοσ Συνταγματάρχου ν~ Υ! νουν προκατα,ρκτικαΙ επιθέσεις, τ~ς παραμoν~ς τών ,επιχειρήσεων κατ~ Β! τσι, προς κατά.ληψιν ,οάσεως ,εξορμήσεως ευνοϊκωτέρας δι~ τ~ς εν λόγφ κατ~

Βίτσι επιχειρήσεις. Τοϋτο θ~ έπρ60ιδε τον Στρα,τηγικον κατ~ Βίτσι αιψνιοια

αμάν, κα,ι θ~ εθετεν εν &μψιΏ6λφ την επιτυχία,ν της επιχειρήσεως ταότης (8p~ παρ.

49 της β)

εκθέσεως του ΓΕΣ: «Αί Μάχαι Βίτσι-Γράμμου του ετους

19.49») .

Έκ της εγκρίσεως καΙ πcφαοοχης, δπως εκτελεσθη κατ~ την νύκτα

της έξορμ:Ιισεως κατ~ Βίτσι, άσκοπος ,επι

ώραν περίπου προπαρασκευαστική

60λη Πυρο60λικου όπο τοϋ Β' Σώματα; Στρατοϋ, εις τον τομέα της Χης Με ραρχίας καΙ ειδικώς είς την ζd)νην Οιαρρήξεως. Έκ της 60λης ταύτης, ήτις οUOεμίαν σ06αρ~ν καταστροφήν έπέφερεν έπ] τών συρματοπλεγμάτων καΙ ~p γων αμύνης τών συμμοριτών προέκυψε:

Ν& εννοηθη παρά τών συμμοριτών ή επικ~ιμένη επίθεσις. Τοϋτο έξά.

γεται καΙ απο καταθέσει; συλληφθέντων συμμοριτών του ειρημένου τομέως, o~ τινες κατέθεσαν ΟΤΙ δέν ανέμενον την επιΘεσιν, δτι εύρίσαοντο, πλην τών σκο-

389

πών , εΙς τας δπισθεν θέσεις &σψαλεΙας και κατέλαοον τας θέσε«; των μάχης κα

τα την παρατεταμένην ταύτην 60λην Πυροοολικοσ, ύποπτευθέντε; έπίθεσιν. Νη γΙνη σπατά.λη &νωφελης χιλιά.Οων Όλημά.των Πυροοολικοσ, ώστ~

να μα,ς έπιστηθη, επι της τοιαύτης ύπερ6ολικης καταναλώσεωτ, rι προσοχη εκ

μέρους του &ρμοοΙου 'Αμερικανοσ στρατιωτοωϋ παρά.γοντος. γ)

Έκ της συμψωνΙας κα,ι παραδοχης της προτά.σεως τοϋ Β' Σώματο;

Στρατού να .μεταψερθη rι κυρία, προσπάθεια της έπιθέσεως εκ της κατευθύν<Ι

"ζ

σεως, ην ωρι

.!~,

ον αι [)uηγιαι του

'Α

",J,.

θοριζομένην τοιαύτην, Κουλκουθούρια -

'11

ρχιστρατηγου εις τ,/ν, ως οευτερευουσαν κα··

Λέσιτς.

πρότα.σΙς του οεν ενεκριθη, οιότι και χρόνος θα &πητεΤτο &ρχι;:τα μα,

κρος καΙ μετα.κινήσεις Ουνά.μεων καΙ δλικοσ θα έχρειά.ζοντο να γΙyoυ~, πρ~ γμα, δπερ δυνατόν να έπρόδιδε τον α,Ιφνιδια.σμόν. Προς &ποφυγην τών δυσμε

νων τούτων συνεπειών του έστά.λη rι υπ' &ριθ. Α.Π.

245227) 26) 7) 49) ΓΕΣ) ΑΙ

Διατα.γη τοσ 'Αρχιστρατήγου καΙ, κα,τ6πιν ταύτης, επανηλθεν οδτος εΙς τ6ϊ πρωιαθωρισμένον έλιγμόν. την επέμοασιν ταϋτην άπέφυγε σκοπΙμως να μνη μονεύση εΙς την πα,ρ' αότοσ ~κθεσιν πεπραγμένων, ύποβληθεΤσα.Υ διά. τΎjς ύπ"

&ριθ. Α Π.

4217) 17) 9) 49

30) 12) 49) ΑΙ

άναψορ&ς του, δι' θ διά. της κάτωθι ύπ" άρ.

245395)

Διατα.γης τοσ ΓΕΣ τοϋ έπεστράφη, rvιx την συμπληρώσ"ι/ καΙ

διά. της τοιαύτης έπεμ6ά.σεως.

Ή Διαταγη αf.ίτη τοϋ ΓΕΣ

lXEL

οϋτω:

ΘΈΜΑ: Συμπλ 'ήρωσις εκθέσεως έπΙ

Κατεπεϊ γουσα

της έπιχειρ'ήσεως ΠΥΡΣΟΣ

"Ακρως 'Απ6ρρητος

IΙΡΟΣ: ΤΗΝ ΕΠΙΘΕQΡΗΣΙΝ ΣΤΡΑΤΟΥ

ΑΡΧΙΣΤΡ ΑΤ.ΗΓΟΣ ΓΕΣ) ΑΙ ΚΟΙΝ.: Άρχ.) ΓΕΣ) Α1

Άριθ. lΙρ.

245395 "Αριθμ. Φ. 4009) 39 Β.Σ.Τ. 902) 30) 12) 49

ΓΕΣ: Γραφ. Άρχηγοσ

Έπα.νω:ρέρεται ή οια, της ύπ" &ριθ. Α.Π.

4217) 17) 9) 49

&.να.φορας {j.

μών ύπ06λ ηθεΤσα εκθεσις επι της επιχειρήσεως ΠΥΡΣΟΣ μετά. των εΙς ταύΤΥ)ΙΙ προσηρτημένων εν άντιγρά.φφ σχεδΙων καΙ διαταγών, rvιx περιλά.6ητε εΙς ταύ την την εκ παραδρομης, προφανως, παραλειφθεϊσαν ύπ" άριθ. Α.Π.

245227)

26) 7} 49 Δια,ταγην Άρχιστρα.τήγου, περ] &ναθεωρ1lσεως τοϋ Σχεδίου ένεργεΙcr.ς ύμιον Α.Π. 85) 10) 7) 49 (6ά.σει τοϋ όποΙου εξεδόθη εν σuνεXεΙ~ 'ή Α.Π. 109) 16) 7} 49 Διατα.γη Iέπιχεφ'ήσεων της ΣΗΔΜ. Ή Διαταγη α,ϋΤrι &ποτελεΤ ίστορικον εγγραφον, οιότι Οιά. τα,ύτrις &vc&::ωροϋνται δλα τά. καταρτισθέντα όπο της ΣΗΔΜ καΙ Β' Σ.Σ. Σχέδια, ολος Μ δ έφαρμοσθεις έλ~yμoς έστηρΙχθη έπ'α,υτης.

Μετά. την συμπλήρωσιν των διατασσομένων, ή έπιστρεφομένη εκθεσις

νιΧ επανuπο6λ ηθή ήμι\!

(' .ι\ρχ)

ΓΕΣ)

. Άντιστράτηγος ΚΟΣΜΑΣ Γ.

Άρxrιγoς Γ.Ε.Σ.

390 ,

δ)

Έκ της μη όργανώσεως μ_~ς προσωρ_νης ο_ο_κησεως των ~γ τ'Ώ ίO(~

ζών'Q ενεργουσων OUο Μεγάλων Μονάδων κα.Ι της Χ ΜεριχρχΙιχς)

(τηςΙΙΙ Μεραρχίας Καταορομων

. Ώς εκ τούτου επηλθε ΌΡΙΧOUΤ'f)ς καΙ απώλεια χρόνου έν

't1j συνεργα..σΙq. των &νω Μεγάλων Μονάδων, εΙς 6άρος τοϋ Γενικοσ

Έ λ ~~

γμου.

ε)

Έκ τής μ.Ύ] ενασκήσεως προσωπικης επ_ι30λης καΙ επεμβάσεως είς τα.;

έπιχεφγισεις του Γράμμου τόσον εΙς τ~ν προπαρασκευήν, καθ' ην, ελλεΙψει σ..~

ναγνωρίσεων

εΙδικων του εδά,φους, κα,τέσΤΎ) ύποχρεωτικΎ] ή αλλαγη της κιχ

τευθύνσεω; lεπιθέσεως της Μεραρχίας Κα.ταΟρομων, δσον κα.Ι κα.τα. την διεξα. γωγ~ν των έπιχεφήσεων τούτων, κιχθ' &ς οεΥ ήOΌyήθΎj να. δώσΎj εΙς τον &λ~ γμΟΥ τοϋ Άρχιστρα.τήγου

τ/ν δέουσαν δρμΎjτικ6Τ'f)τα, είς τρόπον ώστε τα. παρά

τ~ν μεθόριον ένεργοϋντα ήμέτερα, Τμ'ήματα

v' άχθώσιν

ένωρϊτερον (εστω κατχ

μίαν ήμέραν) εΙς περιοχΎ]ν χωρίου Άσημοχώρι,. προς περικοπΎ]ν κα.Ι αίχμαλιΙ} τισιν δσον το Ουνα.τΟν περισσοτέρων συμμοριτων, φευγόντων εν πανικφ κατ~~

την κατεϋθυνσ;ν Χιονάδες

Πληκάτι εις Άλβα.νία.ν.

ι. :ι 2. τι δεν κατενόησεν δ Διοικητ-ης του Β' Σι~ματoς Στρατοϋ 'Γπο στράΤ'f)γος MανιOιX,ΚΎjς.

Οδτος τυγχάνει εκ των καλυτέρων Στρα.τηγων τοϋ Στρατοϋ μας. Moρφω~ μένος, σταθερδ; καΙ με μίαν καλ~ν ά.π6δοσιν εις τόν κατα. τών συμμΟΡΙΤών ά,

γωνα εν Πελοποννήσφ.

T~ προτάσει μου, διωρίσθη όπο του Άρχιστρατήγου Διο'ικητης του Β' Σιίψ,ατος Στρατοθ, προκριθείς &λλων άρχαιοτέρων του 'Υποστρα.τήγων. ΕΙς τα.;

'B'''~ τ ,11 επιχειΡτlσεις κατα ιτσι εοειτε ψυχραιμ Ι αν και στα θ ερ ό τητα εις τα; αποφασε«;

του. Οόχ' ήττον εόθυνεται καί οδτος οι' ενίας εκ των άναφερομένωΥ δια. τον

Άντιστρατηγον Βεντ'ήρην έλαττωματικά; ενεργείιχς, ήτοι:

Δια. την εκτέλεσιν προπαρασπευαστιαή; 60λης Πυροβολικού κατα. την

νύκτα της εξορμήσεως της έπιθέσεω; κατα. Βίτσι.

Δια. τΎ]ν πράτασιν προς μεταφοράν της κυρίας προσπαθεία; κατα. την

κατεύθυνσιν της δευτερεuούσ'f)ς καΙ)

Δια. τ-ην μη 6πόδειξιν εΙς ΣΗΔΜ της ανάγκης να. οργανωθη ένιαίcf,

Διοίκησις, κατι7. τήν, εν τ~ ίoί~ ζώνΎ,/, ενέργε.~αν της Χ ΜεΡcφχίας και της Με ραρχ ίας ΚατιχΟρομων.

Εον.

ΜεταβολαΙ

σ Ε Ι ς, τ σ ι-

ό λ

γ ο ν

εΙς

προ

τα.ς

των

α ν

ω τ α τ α ς

ι ο

ε π ι Χ ε Ι Ρ ~ σ ε ω ν

η~

Γ Ρ ά μ μ ο ς.

• 13. Ό ΆντισΤΡά.Τ'Yjγος Καλογερόπουλος τόσον εις εμέ, ","ατά. τινα εις Koζά.νηv μετάβασΙν μου, δσον κσλ εΙς τον <Υπαρχηγον Κιτριλά.Κ'f)ν, δλΙγον 6ρα δύτερον, εΤχεν εκφράσει κάπο_αν έπιθυμΙαν να. τοποθετηθή εΙς Άθήνας, ενιj>

391

εΙχε λiΧ6ει γνωσιν κ~ί εΤχεν εργ~σθη δια. τα.ς επικεψ"έν~ς επιχειρήσεις κ~τά.

ΒΙΤΣΙ. 'Η έπιθυμί~ του ένετάθη σ..πο της τοποθετήσεω ; είς ΣΗΔΜ του Άντ~ στρατήγου Βεντηρ'Υ/. Κατόπιν τούτου έτοποθετήθη εις Γενικην 'Επιθεώρησιν Στρατοϋ, κ~Ι &ντ'

αύτοϋ, έτοποθετήθη τ~ προτασει μου, G)t;; προελέχθη, δ <Υποστρατηγος Μανιδά κης, ώς Διοικητης τοϋ Β' Σ. Στρατοϋ.

J.. 1.4. Ό ΎπoστρiΧτηγoς B~σιλάς, Διοικητής ΙΙ Mερ~ρχί~ς, σ..νΤΙΚ~ΤE σταθη, δλίγον προ των επιχεφησεων Βίτσι Γράμμου, οια.του T~ξιiΧpΧOI) ΛίΌ~, τ'Υ,) &πoφiΧσει του ΆρχιστΡατήγου, ληφθείσης επιτοπίως. Οϋτο; ηνέχθη κατα. τήν περίοοον των α.νω επιχεφησεων να. διοικη τήν Σχολήν Έπιτελων, &ντΙ της Διοικησεως τη; ώς α.νω Mεραpχί~ς, της δποίας ~ δράσις κατα. Γρά.μ μου ~τo έπικεψέν'Υ}. Ι. Ι ~. Ό ΎπoστρiΧτηγoς Ζαtμης, μετα. τα.ς επιχεψllσεις ΒΙτσι

ΓρiΧμ,

μου, παρουσιασθη εις εμε παραπανούμενοτ, διότι κατα. τας α.νω επιχεφησεις,~~

νετέθη Ύι Διοίκησις του Β' Σώματο; Στρατοϋ εις τον ΎπoστpiΧτηγoν Μα-νιδ&''Ί~ην,

έ νφ

2. ό " ! ~ , " αυτο; καιτοι ~ρχαι τερος, κατα την περι,ουον ταυτηγ.ενησκει κα η-

κοντα Διευθυντού της Α6 Διευθύνσεω; ΓΕΣ. Του εΤπον δτι ηγνόουν ΟΤΙ Ύjτo &ρχαιότερος,

(J); πράγματι μου συνεδαινε, κ~Ι δτι εδει να. μου το εΙχεν εϊπη,

η να. παραπονεθη τότε. Δεν μου εοωσε σ~φη καΙ oεoικ~ιoλoγημένην

&'πάντ'Υ;·

σιν. TΎ,j προτάσει μου ετοποθετηθη, μετ α. τήν άνω ειςεμε παρσυσίασίν του, Δι

οικητής της ΜεραΡΧΙOGζ.

Ι J. 6. Ό Άντιστράτηγος Βεντηρης, αφ' ης διωρίσθη ΔιοικητΥις τη; ΣΗΔΜ έοημιούργει είς πολλα.ς των Διοικησεων Μεγαλων Μονάδων μίαν εκ οηλον &'νησuχίOGν.

Έκτος του 'Αντιστρατήγου Καλογεροπούλου καΙ δ 'Αντιστρατηγος Τσα καλίί)τος, (Διοικητής Α' Σ. ΣτριχτοΟ) , οεν Ύ/θελε να. ταχθη όπο τας Διαταγας τσΟ Άντιστρατήγου Βεντήρη δια. δι~φόρoυς λόγους καΙ προφάσεις, κα-Ι εξέφρα σε τήν διάθεσιν να. π~ρα.ιτηθη.

Τ ην

τοιαυτην πρ

όθ'

, ,

εσιν του σ,νεφερεν εις τον

';)Α

, εις , εμε. , ,

ρχιστρατηγον και

Κατόπιν εντολης του Άρχιστρατηγου του ανεκοΙνωσα δτι, tl.νεςαρτητως η μ11 της παραιτήσεώς του, α.ν επέμενεν εις τήν

α.ποψΙν του, θα. παρεπέμπετο ει;

Στρατοδικείον επι &ρνησει εκτελέσεως. Μετα. τήν σαφη ~~Ι κα.τηγορημOGτική'ι ταύτην δήλωσιν, έπετθαρχησε καΙ εσυνέχισενεν τφ Α' Σ. Στρατοϋ τήν λίαν &ξιέπαινον οιοΙκησΙν του.

Ό Στρατηγος οοτος κέκτηται καλα. προσόντα Στρατηγοϋ, &λλα. δυστυ

χως κατέχεται άπο &κρiΧτητoy άρριοισμ"όν, οημιοuργετ οιαψημιστικον θόρυ60ν, κα-ι ποιειτα,ι οιακρΙσεις ε~ς την έκτίμησιν και χρησι,μοποΙησιν των Άξιωματι κων είς τρόπον ώστε να. οημισυργωνται πέριξ αΟτοΟ ,έπιολαοείς οια. τήν στρα

τιωτικήν πειθαρχΙαν κλΙκ~ι (δμάΟες).

392

Φαίνεται δτι , κατά τάς διαφοράς ΤΟ1) ταύτα; μετά του "Αντιστρατήγου

Bεντηprι, εxprισψoπoίrισεν όπερ των &'πόψεών ΤΟ1) καΙ τον Άρxrιγoν της Ά μερικανικης Άποστολης Στρατηγδν Βάν ά.νεκοίνωσε, κατά την περίο'οον ταύτην,

- Φλ1)τ. Διότι δ ΆΡXιστράτrιyoς μου δτι δ Βάν - Φλητ έζήτrισε την άντι

κατάστασιν τοϋ "Αντιστρατήγου Βεντήρη, ενψ ουδεΙς λόγος, άπορρέων εκ Τ'ης μάxrις, ύπεχρέωνεν εlς τοϋτο, δεδομένου ΟΤΙ α] επιχειρήσεις# Γραμμου

Βίτσι,

εύρίσποντο εlς την προπαρασκευαστικήν περϊοδόν των ά.κόμη. 'Η τοιαύτη πρό

τασι ; τοϋ Βάν

Φλητ δεν εγινε δεκτη ύπο τοΟ "Αρχιστρατήγου, σύμφων«, άλ

λωστε, !ιέ την &'πόφασιν, ην ά.ρχηθεν ειχομεν λά6ει,. νά μη ενδίδωμεν εις τάς

ά.παιτήσεις των &'ΡXΎJyων των "Αποστολώ», εψ' δσον αδται ~σαν &'δικα.ιολόΥη τοτ, κατά την κρίσιν μας.*

* 'Ο ,σψocτηyoς

KI)~μα.ς, δεν U:roερΟά.λλει. Ι'ιατ] π,~pΙ του σΤΙΡΙCX;ΤΎjγΟυ Τσιοι.κ,::χ.λώτου !χουν

ΥΡocφη ποιλλά., που ,δικαιώl\iΟtJ'ν το χ,cφ".κ'τηιρισ'μοτ'Oυ Ka.σlμα.. μJCcτίση μιli σιοοφέ,σΤί:φη 'ειΙΚ'δινlα, aς διω0ι7;οη:

τζη, ,σελίiδίες

42-48

τ'η

Ό ά.να,γνά)στης, ΥΙα. να. σχη

«Δ'Θκεμ6ΡΙiOCiνη ΈπlανΟΟστ,α,σι» τοϋ Κα,λχν

ΚιοοΙτli οισΗα του σ'τρια.τηγου Άλεξά'iiθροο Τ·σΙΥγουνη.

1. «'Η Μ,εovαlroΟlλ'ειμικη 22-34 κοι.Ι,

Π ΜιφιφχΙα. 'AeΎjViiJv κα.Ι δ Σοιμμοριτοιπόλεμιος

1945-- 1949,>,

σελΙς

«'Ο Σ'UιμJμοριτο:πό,λειμος στην Πελοιπόννησο" , σελ.

Σ'τ'η ,σελίδισ; ,αίφνης

227,

227 -- 251.

τοϋ θlευτέρου οι6Ηου του ΤσΙΥγ,ουνη, Όλέrπoυμε κά.τι ποϋ προ'

κocλείΙΧηlδία.: Γιατί δ Τσα.Κιοολωτος,

Ι{Όοιτη:Υορlεί τον δι'οικητη της

22α.ς Ί1οιςι,α.ρχί,α:ς συντα,γμιατάρχη ΤσΙΥγουνη

Άλt

ξα,νορο δτι «Κ!οοθ' δλ'Υ/ν την ΥρlοομJμrlν αΙ ΜΟΝΟΟοιες είχαν α.νοορ'τήσει 'τα.ςεΙκόνα,ς του Βασιλέω.; Γ'εωΡΥ(ου, α.ποτιου lΧγτιοκήνου των θιοική'σ'εων 'μέχρι'Κ!α,Ι ια,ίιτων 'των μα,ίγιεφείω'l». ΕίΧΖ, φα,ίνετ,α,ι,τότιε ·την σ.'Ι'τίιλη'Ψι δτι "το πολιτυωστρατιωτικδ κλίμα. Μνευνοου,σl;; τέτοιε; έκ Ο-ηλώ:)'iεις.

Ι{Όα.Ι

'Κ!α,τηΥορεί

'Pou;

t}"Π'

ιαστό'ι,

γιιΧ

«IΟΟθέλ 'η1)ον

οcωιλοοοοοπ'l),λ'ε ί,α.ν».

σ~ευμια., κα;θ'&:>ς λ6IΖι δ 'DσιγΥ,οuν'l)ς, ιάΝοοφέρετlαι σε γιεΥο'lότα. 'τ'fjς ,ΟΟνοίξ'εως κ'~της ιμεν τΎίς ΜιφΟΟΡΧ(ioc,ς

(Π) ~ΤΩ α,ίι'τος 'οδτος

1945'

Το

0'1)11.1')-

τότε δtO~

,συντ lα,γl!.1oc,τΟΟρχ'l)ς Τ,σ,αικσ..λω'τος), (jtc~

κητ,oc,Ι :δε τ(ον Ψ,οοξ ΙΙIΧIPX ιων ο[ ιδiμιοφόι600θ1j.10Ι'Κ!α.Ι σΙUIΙJJμισJθητlα,Ι του

(-στ~ Σχολη ΕIJΕλπ ίσων)

Άντων6roωλοις Μ., ΛοοΜς Λ. 'Κ!α,Ι ΤίσΙΥγ,ουνης Άλέξ. Ά1ΌεIδ!είχiθη οε δτι μόνο σε μ!α, σκη· νη κσ,7Όοωυ

λ'ΟΧOCΥ,ου

OpoIΞIθ'fjIWS ιμιli τέτοια ,ε'ίκόνοο.

llOlJIθISνtk ,ά.λλ,ου.

Ι{Όο:'τ"ηγ'οΡιεί το συνάιδιελφό του TIσIιγγ'cλόνη ώς lμ~ εχ,ο,l,ΤΙα. τά προσόντα ΠΡΟΟΙΥωγ'η;

'Κ!α,Ι δτι δ ''Λγγλ'ος οργ,α,'I'fJ)τrlς Ρώλινξ έζήlΤ'fjlΟ!ετην l&.ντι'Κ!α,τώσ'τιοοσί του. 'Α11Jειοlείχθη δτι επί

.Ρώλινξτοσ ,άν,ε'τέtθrι (τοθ T,otyγouIi'fj) ~ διοίκψις 'της ΙΙ Μεροορχίας την επι

Ρώλινξκ,α,Ι

' Αρχηγσυ

ΓΕ,Σ

ΣιπηλιωΤ'Ol7Όοόλω

(δεν ύπηρχε τόΤΖ δ 5αJθμoς τιου Τ'ιχ,ξιά.ρχιου)

ΠΡοήχθ'fj

στ,ο

Οοα,ιθμο

15.6.1946 καΙ

τ()υ 'Ύποστρα,'τήγ':ί')

....

Κα.Ι συν'εχίζ'ει δ Τ:σ'ΙΥΥουνης:

«'Ειiν εφηριμ,όζ,ετ'ο δ ,ειπΙκυ6ιερνήΟ1εως τoίJ ι&.ειlμΝήlστου Ψ:σα,λΜρη νάμοςrroερΙ «Ίιε'ρcφχίια.ς 'Κ!α,Ι 1tιρo6ι6ooσμων» θli επριεπ.ε νli ,ε'ίχ,oc,'τιε

(1935)

<&'TC()IOiτ.pιOOt , sitJIθ 9j

ΨηφισθΙΖΙς

'τότε με το.

οοοθιμοντ,οσ ΆντισυΨΌΟΟYlμJα.τΟΟρrtcοο. Διό'τισόμψων'α, με e"iCipθip'orv τοη '\Ι'όιμοο τοότου, Βσοι θ&ν

1txouv

,σΙNO,λικηνίιιroηΡIΘσία.ν

μιειτώ1ΌΟΟ εξ

(6)

συμ.μοριταπόλ'ειμος στψ Ηελοιπόννηισ'ο», σελ.

,μην ων Iα.τvolστιρια.τιεόooν"ται 'α.U'Όεiroα.γΥέλτως»

239).

(('ο

Κα,Ι δ τvp,oικια.'λων οτρ.oc'τηγΟς Τσ'α.κα.λω

τ'ος δεν εΙχ,ε ,οιι)τητην ,άισ'ljIj.1Ο'ΝΤΎj {(,αΠΎJρε1σΙ,α. μ,τώTDΟU», TDα.Ρ' δλσ-:ι ιΒ'τι ,εΤχ,εν θια.ρρεό,σει εν

δλ6κληρον τέ'τ,οι.ρ'τ'ο'l ,οοιων'ος ,ά.πΟ 'τΎίς ,ά.1VοφΟΙiτ'lj,οεώς 'τ.ου ~κ τ'ί'jς Σχ'ο,λης Εί);ελπΙθων

μέχρι της 28.10.40)

(19113 (,αιπάντησις Ο'φα,τηΥου Πσ.nt'πα. Ε., στη'ν ,eφΎJΙiJiερί!θα, ,,' Α.κρόπολις,,) .1

39:3

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΔΕΥΤΕΡΟΝ

ΑΠΩΛΕΙΑΙ ΕΚΑΤΕΡΩΘΕΝ ΕΙΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΟΙΙΛΙΊΆΣ

1 J. 1)'. Δ~~ τ~ς &πωλεΙας των συμμoρ~τών με τέλος 1949 (δρα π()ψ~γρ.

εΜψ.

2, 3

κ(14)

Ά7t(bλε~α~

118.

~μετέpων.

Κοινσποιοϋμεν κατάστασιν, ,έμφα.ίΥουσαν τ~ς Ύ]μετέρας άπωλείω; με τέλο;

Αυγούστου

1949,

δπ6τε εληςαν α! έπιxεφ~σεις ΒΙΤΣΙ

Στον τόμο «ΤΟ ΤΕΛσΣ ΜΙΑΣ ΕιισΠΟΙ'Ι'ΑΣ -

ΓΡΑΜΜΟΥ.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 19'{1»

(~κδ'ασις Δ.I.~.

Γεν ι κοσ Έπι 1Jελεί,οu Σ"tΙΡ'ιχ,τ,οu) ιiνιx,φέριετιιx,ι: «Σχημσ."tιισμΟς Kυ1o,ερνήιOJεως Τ:σολά:χ.ογλου %~ι άποοτρατευοιτ,

TΎjν

»187.

τιστ'ρά.τηγος

Ι{;α.Ι

ΌΑσφιλΙοο ιiνεχώρησ~ν έξ 'ΙωαννΙνων ιiφoπoρικως δι' 'Aθήν~ς, δ 'Αϊ-

'Dσολά:Κιογλοu, οΙ

Sρωτ~"tα.ι

Ύπ,οlστράτηγ,οι ...

~α.ι

(δ στιΡια,τηγος Τ,σιοοκ.οολωτος)

οΙ

Σον'ταγματάρχα.ι T'σα.κ~λωτo;;»

όπο το!) οονlα.δέλφου του

«ΙΙο['χς ,SJθνιr..ιότητος άιερorπλΟΟνlον σ~ς μιετέφεΙΡl8ν εΙς Άθήνας; Γιερμocνιχον η Ίτlα.λιικ6ν

;».

Άλλ' άιπOO'iτηισιν Μν λaμMrνl€ι (σελ, 6ι6Ηοο

Τσιγγοόνη:

(ώς 8ιlΧδίδε'τ,α,ι)

239) ...

«ΔΕν 1ψοτ,ΙlθιψC1,Ι "Ι' σ..ποχ,ιχ-λόφω σΟIDοιιρώ"ΌIΧ-ΤΟJl) 'σφά.λιμα. σlΧ-ςOΙΙIΧ-Πιp'lΧ-xιθεν εν τη εχτ;,

λιbσειτης 'DiTtΊJlP'εJO('OΙ; σας κ.α.ι ,εμπΙπ:τ,ον 'εΙς την &<ρII..l!Olδ,ιότητlα, των ποινικων θι:κιοοστηρΙων, διότι ά.φ' §'Ι)ος σέΟΟμιχ,ι 'τιΧ d.νώτIOCoΤ,α, ,d.ξιώμ«-τα.ε,Ις

a ιiνή)ιθ,α.τιε κιοοΙ

&φ' έτέρου δεν θέλω νιΧ

Q(bow Βπιχ!εφήιμια.τα. εις την ιΧ.ντ!εθνικην προm:α.γάνδrα.ν τωιν ΚOμJμooνιστων, καΙτοι εχοον fjoΎJ εςαν"tληΗη 'τιΧ Ορια. 'της [ιπoιμ.Oνη~ μου λόγψ 1:ης εχθρι:κης έν,α,ντΙ,ον μσο στάσιεώς οrxς, όφει

λομένης, o,eOrα.Ιως, ε'ις το δτι ές'ε'τ,rxσθιεΙς εν6ρκ.ως 'Κι~τ,έθεισl~ εις 6ά.ρος σ,ocς την ιiλήθεια.'I» (σελ. 240 'το!) οιολΙου) . Στη σελΙiδ,α, κιν'ij1:0U

247 ά:ιπo'Κιooλό!πτ€'τlα,ι «Η6νοτια.κ» ... κλπ...

σκά.νιδα.λΌν πιειρΙ 1:ην κοριότητα. κ,α.Ι

<ο 'οοεqμνησ'Όος σΤΡΙΟΟΤ'Yj'Υος Κοσιμα.ς πρέπει να. εχη

γειια. ζωή του, το<ο.

394

Για.1:Ι Τ[I1ΟΟΙ'!ία.

το λ<Jν/θIOOOlμέν,O

'YJ,ooXyJ

η oι.atlΚio δεν

τη

έ'ΚιΠοΙησιν αϋτο

ouvela'YjICH χα.Ι στην ϋπέρ

παρουσι ΟΟζΟΌ'1

ο'Ι

χ,rxρο::κτηιρι'σιμ.οΙ

Κατάστασις άπωλεϊών μέχρι τέλους

•Αξιωμιχτικοl Νεκρ.

(α) Κατα Αυγουστον (επιχ. Βίτσι

•ΑπώλΕιαι

•Ατuχήμα τα

'Έτη

Τtαuμ.

• ΑξιωμιχτικοΙ

Όπλίαι

Νεκρο!

Τραuμ.

ΝεκροΙ Τραυμ.

ΑύΊ(ούστου

1949

κατα έπιχειρήσεις

Aίχμιiλ-Έξαφιxν .

Όπλίται ΝεκροΙ

Τραυμ,

Άξ)κοΙ

Σόνολον

Όπλίτιχι

1949 1

184

251

854

3.452

7 15 58

33 33 176

67 181 628

352 626 2.366

23 82 373

22 125 917

126 738 4.127

307 1.754 14.527

241

1.036

272

1.127

107

313

1.156

4.564

635

1.587

160

487

136

404

296

133

370

1.452

Ι1ρώμ-

4.910

2 40 74

216 '567 1.885

1.155 4.161 25.131

3.950

798

7.625

6.972

23.990

135

3.523

42.982

101

775

1.293

1.391

4.365

392

931

362

2.388

172

1.167

2.224

1.753

6.753

1.759

8.139

26.214

193

5.276

49.735

μου-Καψακτσαλανκλπ.)

(6)

Το ετος Το Το

Τό

1946 έτος 1947 [τος 1948 ε'τος 1949

(με τέλος Αυγούστου)

Σύνολον: Έθνοφρουράς

Τό ετος

1948 1949

(μέ τέλος A&yoόctroυ)

:ΣύνολΟΥ:

891

109

Γενικδν Σϋνολον: Άπωλειών με λος Αυγούστου

τε-

1949

5.455

744

Κατόστασις 'Επ] το!ς

%του

όπωλε ιών

μηνος Αογουστου καθ' 'Όπλον η Σωμα ΣΤΡΑΤΟΥ

" EuνoALxi} ΔU'Ja.μις

'ΌπΛον

._. 'ΑπώΛΕΙα.ι

Σ~μιx

έπΙ τοίς 0)0

•Αξ)κοΙ

Όπλίται

5443

76.835

1.234

•Αξ)κοΙ,.

__._---

ΣU'JοπτικΘ'J ποι:rοστο'J ~πι

Όπλίται

τοίc; 0)0

5,53

5,48

5,50

6.312

0,40

0,91

0,83'

Πεζ~κoy

ΠυPODoλ~χ,oy

'Ιππικ. Τεθωρακ.

490

3.995

0,81

0,82

Μηχανοκίνητον

719

4.310

1,25

1,92

0,.82

Δ~:χΒ~'βά.I:jΙε~ς

533

6.219

0,75

1,41

1,34

ΕΣΑ

0,11

ΣΕΜ

605

9.716

016 ,

0,38

0,39

ΣΤ!

514

4.437

0,19

0,11

012 ,

Ύ γε~oyoμικoν '

904

3.233

0,31

0,51

0,41

Γε'/~Iκως

2,53

909

Γεν~ κον Σόνολον

&πωλε~ων ,επί το!ς

κατιΧ μήνα Αδγουστον

% 1949

' Aξ~ωμα.ΤLlκων

Όπλ~των ΓενLκως

3,38

Γεt'ί~ ΚΟ'Υ ΣόνολΟΥ

, 331

ΕΘΝΟΦΡΟΥΡΑΣ

EU'JoALXYj

δό'Ja.μιc;

•ΑπώλΕΙa.ι έπΙ τοίς 0)0

396

Άξ)κοΙ

·Οπλίτιχι

•Αξ)κοΙ

ΌπΛίτιχι

2.685

45.214

0,89

0,77

ΣU'Jοπτικον ποσοστόν έπΙ τοίc;

0)0

0,79

ΣΙΝΟΛΙΚΑΙ Με τέλος μ1jνος Δεκ.εμ6ρΙου

1950,

ΑΠΩΛΕΙΑΙ

οπότε επιχυσιχν ν" Οtεξά.γωντιχt μεγά.λα.t

συμπλακα.Ι προς τα. όπολεΙμμα.τιχ των σuμμορtτων, καθ' σ.πιχσιχν την χώριχν.

• ΑξιωμιχτικοΙ

Τα:χ.τtκσς Σψι:χ,τος

( "'Eθvoφρouρα. Σύνολο

•Απώλειιχι

•Aτuχήμιxτιx

''Ετ/

ΌπΛίται Νεκροί

Τριχυμ.

•Αξιωμιχτικοί Νεκροί

Τριχυμ.

κιχτά έπιχειρήσεις

Αίχμάλ .-Έξιχφιχν

Σύνολον

·ΟπΛίτιχι

Νεκροί

Τριχυμ.

'Αξ)κοί

·ΟπΛίτιχι

Νεκροί

Τριχυμ.

129

392

1.455

&.425

649

1.615

7.130

24.333

135

3.535

44.798

346

973

112

117

1.220

2.326

1.756

7.001

161

453

1.801

6.398

761

1.732

8.350

26.659

193

5.291

51.799

1. 1. Β. α)

531.

Γ ε ν ι κ ~ Ι

Π ~ Ρ α τ η Ρ ή σ ε ι ς

άπώλεια. του ετους 1948 ~σαν

25.130. Το\} οε 1949 ~σαιν 12.

"Αν έκ τών τελευταίων τούτων &.ψαφέσωμεν τα.ς τΎjς κ~ταιλήψεως Δπο

τών συμμοριτών το\} Καρπενησίου, αιΙτινες δεν 6~puvouv τ~ν Άpχιστp~τηγία;,ι τοϋ Παπάγου, οιότι rι κατά.ληψις του Καρπενησίου εγένετο προ &.ναλ'ήψεως Άp~ χιστρα.τηγΙας Παπάγου, &.πομένουν άπώλειαι συνολικά] ετους

(ΑΙ το\) Καρπενησίου ήσαν: ΝεκροΙ 34, τραυματία;

250,

1949:

&:ΥνοοόμεΥΟΙ

11.557

700) .

Συγκρίνοντες ταύτα; (ετους 1948 προς τα.ς τοϋ 1949) 6λέπομεν τ~ν μεγά.λην Οιαψορα.ν &'πωλειι;)ν, ~τις όπά.ρχει (κά.τω του ύποδιπλασϊου αε του το: κατα. το

1949

1949) , κα!

κατελήψθησαν δύο ώpγ~νωμέναι τοποθεσίαι κα.Ι δ &.γων «ελΎj

ξεν έπιτυχώ;».

6) Αε &.πώλει~ι εκ Ναρκών, &νερχόμεναι εις 1962 νεκροuς καΙ 6.83,1 τραυματίας, ητοι εις το

1) 5

περίπου τών σuνολικών &.πωλειών, εκ τών όποίων

το πλείστον προέρχονται εκ τΎjς εκρήξεως ναρκών εις τα. μετόπισθεν, μαρτυρεί δτι δ δια. ναρκών πόλεμος εις τά μετόπισθεν, &.νεξ~pτήτως τών δυσχερειών τα.;

όποίας έπιφέρει εις τ~ν κίνησιν τών στρατευμάτων καΙ τάις μεταψορά.ς, είΥαι σημαντικός καΙ θάι είνα.ι ετι σημαντικώτερος εις πολέμους του μέλλοντος, παν ταχ o\} , &.λλ' ιδΙ~ εντός τών καταλαμ6ανομένων ξενικών έδαφών, δπου η γνώ~ σις τοσ ,εΟά.ψους καΙ rι ε~νoια των κατοίκων θάι οιευκολόνη τ~ν τοποθέτησίν των. Άνά.γκη δθεν να.

ooeij

η ιδιαιτέρα πρoσoχ~ καΙ νάι κατ~6ληθΎj προσπάθεια ει;

τΥιν εξεόρεσιν νέων μέσων εγκαίρου &.νακαλόψεως καΙ εξουδετερώσεως τούτων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΤΡΙΤΟΝ

ΔΡΑΣΙΣ ΣΤΟΛΟΥ, ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Δρά.ττομαι τΎjς ευκαιρίας νάι έξά.ρω τ~ν δρα-σιν κα.Ι α.π6δοσιν τών λοιπών

Έθνικών δυνά.μεων καΙ τών Σωμάτων Άσψ~λείας.

120.

<ο

Σ τ ό λ ο ς

α)

Ένήργει τ~ν tπιτήΡΎJσιν δλων των ύπόπτων παραλιακών α.κτών.

10)

Μετείχε οιάι των πυρών του εις τινας περιπτώσει; όπερ τμημά.των μ~ς

μαχομένων, Ύ) ένεργοόντων εις παρα.λιακάις περιφερείατ.

γ) ΈνΎ]ΡΎησε οιάι τών ειοικών πλοίων του μετ~ψopάις προσωπυωϋ καΙ

λικοσ εις τόπου; διαφόρους καΙ τόσΟΥ ταχέωτ, ώστε έy.κ~ίpως Υάι έπέμ60UΥ αί μεταφερόμενα; Μονάδες όπερ της επιτυxΙ~ς τών επιχεψήσεών μα-ς.

ο) Ειοικώς ες~Ιρω εντασθα την κ~ταOύθισιν ένος 6ενζινοπλοΙου εις 'Όρ

μον Φωκι~νoσ, έμψόρτου ποικίλου όλικbσ πολέμου. Έκ των καταθέσεων συλ-

398

ληφθέντων συμμοριτών τόσον tκ του πληρώμ~τoς του &νω πλοίου, δσον κ~ι &λλων στελεχών,

(κ~τriθεσις ιiρχισυμμoρΙτoυ Γκότση), Τι εrς το εξωτερικον

1)yεσί~ του Έλληνικου ΚομμουΥισμου άπέστειλε κατά καιρού; εξ Άλβανίας

cr; Πελοπόννησον

τρία 6ενζινόπλoι~, εμφoρτ~ ύλικου.

Έκ τούτων, Τι πρώτη ιiπoστoλη ~χθη έπιτυχώς εις πέρ~ς, τοϋ όλικοΟ εκ

φορτωθέντος εις "Ορμον έγγυς τ-ης Kυπ~ρισσΙ~ς,

1948,

περί τα. μέσ~ Αδγούστου

Τι δευτέρα ιiπέτυχε, Κ~Ι εΙν~ι Τι εις 8ρμον Φωκιανου επιχειρηθετσα,. 1ί

τρίτη επρόκειτο να. γ[νη κ~τα. μ-ηνα Νοέμ6ριον του

1948

εις χώρον παρά τα.ς

εκ60λα.ς του παταμοϋ ΝΕΔΑ [δπου το χωριο Μπούζι νοτίως Ζαχriρως)

, ιiλλ'

&,-

νεσταλη, λόΥφ ιiπ(.)τυχΙ~ς των έπιχεφήσεων τών συμμοριτών εις Z~xripw κχι τ~ς μη oημιoυργί~ς εδνοϊκών συνθηκών δια. την έκψόρτωσιν τοϋ ύλυωϋ.

'Η κriμψις τών συμμοριτών ·εν Πελοποννήσφ ιiΡXίζει, μετα. τα.ς α.νω έπιτυ χίας τοΟ Ναυτυωϋ, διότι επαυσε δ εφο·ΟιασμΟς δι' ύλικοΟ καΙ μέσων μriχης εξ

Άλ6ανΙας οια. μεγriλων6ενζιvοπλοΙων

καλ Τι έπιτ~ρησις των ιiκτών του Κο

ρινθιακου &πηγόρευσε πάσαν αδτών επικoινωνί~ν προς τους εν τ~ Βορειφ 'Ελ

λriοι &ρχηγούς των.

Ά ε Ρ ο π ο Ρ

[α

:ι ~

1. Αϋτ'η συνειργασθη στενώς μετα. τοο στρατηγοϋ καΙ α.πολύτως επ'

ωφελεΙ~ αδτου.

Οϋτω: Έξυπηρέτησε τα.ς Διoικ~σεις εις τα.ς σχετικα.ς ~ιτ~σεις των οια. τη'ί

&ναγνώρισιν χώρων, φωτογραφισιν στόχων, 6oμ6~ρoισμoν ώχυρωμένων τοπο θεσιών.

Συνεφγσ.σθη στενώς μετα. τών μαχομένων τμημriτων του Στρατοϋ καΙ

ύπε601)θησε οια. πληροφοριών, 60μ6~ρδισμών καΙ πολυ60λισμών τον τακτικον

αγων« τούτων.

ΈξαΙρετ~ι έντ~σθ~:

1949

Ή δρα.σις τ-ης καθέτου ΆερoπoρΙ~ς εις τα.ς itπιχεφ~σεις Γρriμμου τοσ καΙ

φιλότιμο;

&ρχα.ς ΑόΥούστου

1949

επίδοσις τών άεροπόρων, δπω ; εντος του χρόνου άπ" μέχρι

Ιδίου μηνος εκμriθοuν τον χειρισμδν καΙ την

σολην τών δια. πρώτην φορα.ν εrσερχομένων εις τα.ς &.εροιπορικα.ς δυνσ.μεις μας

α.εροπλσ.νων τούτων. Μriλιστ~ προς τον σκοπόν, δπω; Τι έκπ~ίδευσΙς των αδτ'lj

συμπληρωθ-η επ~ρκως εις τον χεφισμον τοϋτον κ~Ι εις επ~ρκ-η &.ριθμΟν ιiερo

πόρων, α.νε6λ~θησαν επι πενθ~μερoν αΙ κ~τα.

rPAMMOr

έπιxεφ~σεις (Βλέπε

κείμενον :εκθέσεως του Γενικου 'Επιτελείου Στρατοϋ: «ΑΙ μriχ~ι του Βίτσι

κ~ι Γρσ.μμου

1949») •

τα. άποτελέσματα fισ~ν κ~ταntληκτικα. κ~Ι μεγriλως όπε60,~θησ~ν οχι μό

νον εις την ταχεI~ν έπιτυχίαν προς κ~τriληΨιν του Γραμμου, &λλα. κ~Ι εrς το να. α.ποφύγωμεν σο6αρα.ς α.πωλεΙας τού προσωπικού. ΟόΟέποτε εΤχον ΙΟ'Υ), κατ α. προσωπικην έπιτόπιον μετά-6α-σΙν μου, &.πoτελέσμ~τα

60λ'Yjς ιiπo ιiέpoς, η ιiπo

ξηρα.ς". τόσον ιιiκρι6'Yj κα-Ι κα-τα-στρεπτικσ..

399

Χ ω Ρ ο φ υ λ α. κ ~

α) Δράσις κα.ι απόδοσις της Χωροφυλα.κης κα.τ~ την περίοδον τοϋ συμμο ρια.κοσ αγώνος:

J. ~~. Μέγα.ς επα.ινος αν~κει εις την Xωρoψυλα.κ~ν. Αϋτη, ύπα.γο·μ,έν'Υ) ύπο τον Άρχιστράιτηγον, εις δ.τ: άφορα, ταις έπιχειρή σειτ, απεδωκεν εργον οοσιώοες κα.ι θετικόν, αφ' ~ς ανέλα60ν την Άρχηγίαν τοΟ Γ.Ε.Σ. <Ως Άρχηγος του ΓΕΣ κα.ι του 'Επιτελείου των Έθνικών Δυνάμεων, ε[ χον τ·ην ευκαtρίαν να. ίέκτψ~σω την &ξίαν της, τον πατριωτισμόν της, και την απ6δοσΙν της, εν τ'{j auvepyιxcrlrr- Τ'Υ)ς με~iΧ τών Έθνικών δυνάμεων.

Άπο τοϋ Άρχηγου α.οτης μέχρι τοϋ τελευταίου Όα.θμοψόρου, ολοι κατέ δειξαν πλ~ρη κα.τα.νόησιν και έξησφάλισα.ν την εν τφ στρατιωτικφ πλαισϊφ συνεργασϊαν. Μικροεπεισόδιά τινα. δεν αλλοιουν την ανω εντύπωσιν. Αδτη θά κα..τα.στη αριστος 60ηθος και &ντιλ'ήπτωρ τών στρατιωτικών άναγ

tolrr-

κών πάντοτε, και

θά εξυπηρετ~σ'Ώ ταύτα; εις τους εν τφ μέλλοντι πολέ

μους, δπότε τα. μετόπισθεν τοϋ μαχομένου στρατοϋ θiΧ διατρέχουν σοοαρον κ[ Υ.δυνον &'πο τον κρυπτόμενον εντος του εθνικοΟ, ~ κα.ταλαμ6ανομένου

εχθρικοσ

εδά.φους εχθρόν, ά.πο τον πίπτοντα εκ τοη ά.έρος τοιοϋτον, απο τον κρυφα άπο 6ι6α.ζόμενΟΥ εις τας &'κτάς μας, η δπωσδήποτε &λλως είσδύοντα εις το εδαφό; μας, προς τον σκοπον να. lενεργ'ήση δολιοφθοράς, φόνους, προπαγάνδαν και τα

κτικiΧς ενεργεία.ς μικράς εκτάσεως κλπ.)

(προσ60λη εφοδιοπομπών,

αοτοκιν'ήτων

. ΕΙναι ανάγκη ομως να. εκπαιδευθη α.δτη τα.κτικώς εις δ.τι αφορά την δρα.

σιν και ενέργεια.ν τών μικρών Μονάδων Χωροφυλακης εν τ~ πορεία, τ~ στα θμήσει και τ~ μάχ'Ώ' 'Όσαεγνώριζε κατiΧ την εναρξιν και τα. μέσα του κατα συμμοριτών αγώνος δυνατον να. ~σαν ε,παρκη εις την κατα. ληστών καταοίωξιν,

ouxt

δμως κα.ι δια. τα.ς κατα. τών κoμμoυνιστoσuμμoριτών μα.Χ'Υ)τικα.ς ενεργείας,

αετινες ~σαν αληθετς μαχητικα.Ι τακτικα] ενέργειαι.

Έπι'ΟεΟα.ίωσις τούτου εΙνα.ι αΙ μεγάλα.ι &'δικαιολόγητοι &'πώλειαι,. ας ε!χε κατ α. τα. πρώτα ετη τοϋ συμμΟ'Ρια.κοη &'Υώνος εκ της μη εφα.ρμογης τών τακτι

κών &'ρχών lεν εκστρατείrr-. "Οταν δμως πρc/Cόντος τοϋ χρόνου εμαθε ταύτας, εΖ τε συνεργα.ζομ.ένη με τόν Στρατόν, εrτε εκ τών παθημά.των της, εrτε δι' εΙδικης εκπαιδεύσεως τών ΆξιωμαΤΙΚών της, ~ρχισε

&.ποδίδη θαυμάσια αποτελέ

σματα..

"Όταν πα.ρέλα.60ν την Άρχηγίαν τσΟ ΓΕΣ, εδρον το Σώμα της Χωροφυ λα.κης γνωρίζον εντελώς τ~ς επιθετικ~ς ενεργείας και &.ρκετα καλώς τας α-

ιιυντικας τοια.υτας.

Δια. τοϋτο, ~μέσως μετα. τα.ς επιχεψήσεις τοσ Γρά:.μμου, διέθεσα. Άςιωμα.

τικους του Στρα.τοσ εΙς την Σχολ'Υιν τών Άνθυπομοφά.ρχων και ενέκρινα, σπω;

εΙς την Σχολην Πεζικου Χα.λκίδος φοιτά και &νά.λογος &.ριθμδς ΆξιωματιΚών

400

, \..

Xωρocρυλα:κ:ίjς οια. τ~ν εΙς τον τocκτικον α.γώνoc τών μικρών ΜονιΧοων Πεζικοσ εκπαιίδεuσιν κα.Ι εςάισκΎjσίν των.

6) Διoικητικ~ όπσ..γωγ~ Χωροψuλα,κijς. ΕΤνιχ.ι &.ληθες δτι fι Χωροφυλocκη χρησψοι;τ;οιεΤτιχ.ι δχι μόνον Οια. τήν &.σCΡάλειιx.ν

(έκτος 'Αθηνών

Πειριχ.ιώς

Πατρών

Κερκύριχ.ς), τών πό

λεων καΙ της ύπαίθρου, &λλα. καΙ δια.τήν &στυν6μευσιν τών μερών τούτων. "Η τελευταία ιχ,δτη υποχρέωσίς της τ'ήν υπαγάγει διοικητικως εΙς τήν πολιτικΎιν διοίκησιν, πp~γμoc δπερ οημιουργετ:

Έπέμ6ασιν τής πολιτικής εΙς τα. ά.στυνομικα. κΙΧθ~κoντιχ.

'Γοποθέτησιν καΙ κίνησιν έν γένει τών στελεχών της ά.πο τοϋ μεγαλυ-

τέρου μέχρι του μικροτέρου, κατα. τ~ν έπιθυμίαν των πολιτικών Άρχηγών κα.t των πολιτικών CΡCΛων ocδτών. Τοϋτο τήν καθιστα., όποχείριον εΙς τον κομματισμον καΙ δεν δύναται να.

ποδώση &.στυνομικως &.προσωπ6ληπτα.

Δια. τοϋτο, κocτα. τήν οημιουργίocν του 'Υπουργείου Έθνικijς Άμύνης κα.Ι

ΓΕΕΘΑ, έζητ~θη παρα. τοϋ Άρχιστρατ~γoυ ή όπαγωγ~ της εΙς αυτό. Ή πρότασι; δεν έγένετο &ποδεκτή &.πο τους Πολιτικ.ους Άρχηγούς, καΙ κα.τα. συνέπειαν δεν &ποκλείετα.ι εΙς μέλλοντα πόλεμον να. ευρεθώμεν προ τοσ

άνωτερω εκτιθεμένου CΡαινoμένoυ, ~τoι XωρoCΡυλακής, α.γνοο'ύσης τα. εν τ~ έκ στρατεία εν γένει καθ~κoντά της, πρα.γμoc δπερ α.σCΡαλώς θα. ζημιώση μεγάλως τον α.γώνα.

Άστυ ν ο μ ί α

Πό λ ε ω ν

Ι 23. Δράττομαι έπίσης Τής εύκα.ιρίιχς να. έκφριΧσω κα.Ι έντιχσθα σλην τήν ίκανοποίησίν μου δια. τ~ν α.πόδοσίν της καΙ δια. τήν κιχτανόYjσιν, προθυμΙαν

καΙ ΟρασΤYjριότYjΤα., μεθ' ων έν~pγησε, δταν ώς 'Αρχηγός του ΓΕΣ, παρέστη &.νάγΚΥ) να. προσφϋγω εΙς τ~ν συνεργα.σίαν της. 'Ιδιαιτέρως έξαΙρω την συνδραμην καΙ 60~θεια.ν, &ς παρέσχον τα. ά.νώτ~

τα. α.ότής στελέχη, δσάκις έκλ~θησα.ν πρός τούτο όπό το\} ΓΕΣ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΤΕΤΑΡΤΟΝ

ΟΡΓΑΝΩΣΙΣ, ΔΡΑΣΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΙΣ ΤΩΝ

J. 24. α.)

M.A.r.,

Μ.Ε.Α. κα.Ι Τ.Ε.Α.

"Ι σ τ ο Ρ ι κ Ο ν

ο η μ ι ο υ Ρ γ Ι α. ς

τ ω ν

Κα-τα. την Kα.τ()χ~ν, &τομικ'Ώ πρωΤΟ'Οουλίq. διαφόρων πατριωτών, έοημι ουργ'ήθησαν τόσον εΙς τα.ς πόλεις, δσον κocΙ εΙς την δπιχιθρον ενοπλοι Έθνικιχ.Ι δμά.Οες ~έν τ~ ύπαϊθρφ, ώπλισμένα; έπα.ρκως κα.Ι ήμιωπλισμένα.ι εΙς τα.ς πά λεις) προς τον σκοπόν ν' &ιντιΟρά.σωσι:

401 '"-

26.

Γ.

ΚΟΣΜΑ:

ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ

ΠΟΛΕΜΟΙ

Κατα των επιορομέων καΙ,

Κατα των κομμοuνιστικων δΡΥα.νώσεων.

Οϋτω κα.τα. τ/ν κα.τοχήν όπijρχον τοια.Οτα. σώματ«:

Εις τα. όρεινα τijς Πελοποννήσου. Εις τα όρεινα τ1jς Ρούμελης καΙ 'Ηπείρου,

Εις τήν ΘεσσαλΙα.ν. Εις την Άνατολικην ΜακεδονΙα-ν (Τσαους Άντώνης)

Έκ τών δμάδων τούτων, μετα την α.ποχώρησιν των Γερμανων, &λλα.ι διε λύθησαν f) εμειώθησαν, όπο την πίεσιν καΙ την οολιότητα των κομμουνιστων,

&.λλα κα.Ι νέαι έδημιoιψγ~θησαν όπο μορφην Ταγμάτων ΆσφαλεΙας μος Κρα.τικη &.ναγνώρισις, ~ καΙ &ΥεΙ) τοιαύτης α.ναγνωρΙσεως)

(έπΙση

ώς "ή τών Χ

καΙ &λλων ύπο ποικιλα. σuμ60λικσ. δνόμα.τα.. 05τω το Φθινάπωρον του

1946

ύπήρχον πανταχοΟ τής χώρας τοταϋται

δμά.Οες, σuντηρούμεναι οι' εισφορών εις εεοη καΙ χρ"ήμα.τα, α.τινα έκοuσΙως, "71

καΙ &.κοuσΙως ένίοτε έλάμ6α-νον παρά των κατοΙκων τ1jς περιφερεία; των.

ΑΙ δμάδες αΟτα.ι rισαν α.νεκταΙ ύπο του έπι~μoυ Κράτους, α.ψοίί τοϋτο δεν ήτο εις θέσιν δια των έπισ"ήμων δυνάμεών του να έπιτύχη την τάξιν καt ά.σφάλειαν της ύπαϊθρου καΙ έπέτυχο», εψ οσον δ ~γ~τωρ των ή~o Ικανος χα.L

ενεπνέετο &.πο α.δολον πατριωτισμόν, &.λλα καΙ διέπραξαν α.ΟικΙας καΙ α.ντεΚΟL κ1)σεις, δπου τα α.νω στοιχεία. οεν ύπ1jρχον, ~ ήσαν &.νεπαρΚ'ίj.

12S.

Σ υ γ κ Ρ ό τ η σ ι ς

Τον Όκτώ6ριον τοσ

τ ώ ν

Μ. Α.

1946 διετάχθη ύπο του ΓΕΣ ή οργάνωσις, κατα τον

Quνα.τΟν στρατιωτικδν τρόπον, των δμάδων τούτων, ιJ.>ς κα-Ι α.λλων πανταχοϋ,

δπσυ ήτο δυνατόν, με &.ποκλειστικΟν σκοπόν, 8πως προστατευθοϋν οΙ κά.τοικο" τών όρεινών περιοχών &.πΟ τας κομμοuνιστικας συμμορΙας, αΤτινες 6ιαΙως ε

στρατολάγουν, ηρπαζον διά.ψορα εLδη οιατροφ1jς καΙ ρουχισμοΟ, καΙ Οιά.φορα. ά.λλα. εγκλ"ήμα.τα. επι της περιουσϊα; κα.Ι τijς ζω1jς τών Έθνικοψρόνων oι~

πραττον, ΈπΙ πλέον επΙεζον τους γονείς, ~ συγγενεϊ; των εν τφ στρατφ ύπη ρετούντων να ωθ~σoυν τους uίούς, α.δελφούς, ~ συγγενεϊ; των εις λιποταξίαν,

~ αδτομ6λησιν, α.ρκετα.Ι δε τοιαθται πράξεις εΙχον σημειωθij. Εις τα ούτως όργα.νούμενα. τμ~μα.τα. με επικεφα.λ1jς έφέοροuς Άξιωμα-τι κους τijς περιφερεΙα.ς, κα.ι 6ραδύτερον με ενΙοuς τοιούτου; έφέδρους Άξιωματι

κους εκ μονΙμων, η καΙ με δπλΙτας όνομαζομένους Άξιωματικους &.πονομ1jς)

(6αθμ01 ες

εδόθη το ονομα ΜΑΙ (Μονά.δες ΆσψαλεΙας Ύπαίθρου] καΙ διετέ

θησαν δια τον έξοπλισμόν των δπλ« ,εκ περισuλλογijς (τυφέκια Ίτα-λικά., Γερ μανικα κλπ.) ~μιάxρηστα., κα.ι με ελάχιστον α.ριθμΟν ψuσιγγΙων. Ή σuγκρότη σΙς των 8μως εγένετο 6ε6ιασμένως κα.ι α.τελως, καΙ δεν &.πέδωκαν τα &.ναμενό μενα &.πoτελέσματ~.

Κύρια αoLtLαo τijς μη κα.λijς καΙ πλ"ήροuς α.ποΟόσεως εις πλείστα. μέρη ήσαν οτι:

402

ΕLς ~ν~α, μέρη έδόθη &πλως δπλισμός, με έλά,χιστα, φυσίγγια, εΙς Τ( 1);

προεοροuς των Κοινοτήτων, προς εξοπλισμόν, ΚιΧτα. την κρίσιν των, των χωρι κων. Εόνόητον τυγχάνει, δτι αϊ δμά,οες αδτα; δεν προσέφερον σΟIΟιΧριΧν άπόδο

σιν δ~ιΧ τ-ην ατελΎj δργά,νωσ~ν κα,ι δ~oίΚ'Y)σιν. ΠιΧνταχοσ, ομως, δπου συνέΏη νrι. ύπάρχη δ κατά,λληλας &νθρωπος, τιΧ άποτελέσματ« ύπ·ηρξαν εις έπιτυχία,ν

νσ.λογα.

Εϊς τινα flλλα, μέρη ή δργά,νωσις άνετέθη εΙς την Xωρoψυλακ~ν, ητις

τιΧ οϋτως Οργα.νοόμενα, ΜΑΙ εχρησιμοποίει επικoυp~κώς προς ενίσχυσΙν της, η δι' α.νεξάιρτητον Op~σιν. ψα. ούτως δργα,νούμενα ΜΑl' άπέδωσα,ν περισσό τερον.

Ποψ' δλ« ταϋτα δπηρξα,ν πεp~oχαΙ η χωρΙα" ~νθα,

άπόοοσις των ΜΑΙ"

όπηρξεν εξα,ιΡετικ1j, χσ.ρις εις τ-ην &ινδρεία,ν κα,ι τον πατριωτισμόγ

των συνι

στώντων ταϋτα κα,τοΙκων. Μνημονεύω και εξα,ίρω εντα,σθα, τ·ην δργάνωσιν κα,Ι α.πόΟοσιν των MAγ~

τοϋ χωρίου Βαθύτοπο; τοΟ Κά.τω Νευροκοπίου εν Δρά.μ~, μόλις

10 χιλιόμετρα

&.πέχοντος της Βουλγα.ραής Μεθορίου. ΟΙ γενναίοι κά,τοικοί του έπέτυχο,ν οχι μόνον οϊ συμμορϊται να. μ:ΥI εΙσέλ· θουν εΙς το χωρίον των, &.λλιΧ τους ~να,yκα.ζoν νιΧ κά,μνουν μεγά,λ ην περικα,

μπγιν, δια. να. άποψύγουν να. διέλθουν εγΥυς α,υτου, διότι αϊ τόσον έπιτυχημένως

εγκα,τεσΤΎ)μένα,~ ένέδρα.~ των το,δς α.πεδεκάιτισα,ν κατ' επα,νά.ληψιν. Γεν~κως ή &.πόδοσις των ΜΑΙ ~τo μετρία, κα.Ιτοι εΤχον διανεμηθ~ εΙς δλΎ)ν τ-ην χώρα'!

40 χιλ. τυφέκια (Ίτα,λικιΧ -

<Ελληνικα. Μά.νλιχερ)

κα.Ι

600

δπλοπολυ6όλα

(Γερμανικα. κιχι "Ιταλικά}, 'Η (j\)vτήρησις του &νω δ!,λισμου ήτο έλλιπης κα.t ατεχνος. . γ)

Σ υ γ κ Ρ ό τ η σ ι ς

τ ω ν

Μ. Ε. Α.

Ι. 26. 'Η τοιαύτη κατάστασι; των ΜΑΙ κα.t ή έλαχίστ'Υ] &.πόδοσΙς των ύποχρεοϊ το ΓΕΣ κατα. το

1948,

να. προ6ή εΙς την ανα.συγκρόΤΎjσιν καΙ συμ

πλ1jρωσιν τούτων δια. των ΜΕΑ (Μονά,δες Έθνoψpoυp~ς Άμύνης)

Ε,ις τα. ΜΕΑ διετέθη ου μόνον δ &νω δπλισμός, &ιλλα. καΙ τοιουτος Άμερ~ κανικος καΙ Άγγλικος τοιαϋτα και χιλια

(14 χιλ. ΆμερικανικιΧ τυψέκια -- 13 χιλ. Άγγλικ&.

(1000)

Ψόμ,ιγκαν). 'Η συγκρόΤ'Y]σ~ς των ΜΕΛ εγένετο κα.··

τ&. τα.ς oιατάξε~ς των Νόμων

505

καΙ

742

τοΟ ~τoυς

-- ΣτελέXΎj μόνιμα. ~ έξ έψέΟρων. - <Οπλίτα.ς έθελοντά.ς, πλ'Υ]ρωνομένους

1948

κα.t περιελά,μ.6ανε:

κα,Ι συνΤ'Υ]ρουμένους ύπδ των Δ'ή-

μων.

Συνεκροτήθησαν όπερ τα. τριιiκoντα. Ο'Υ]μοσuνΤ.1jΡ'Υ]τα Τά.γματα ΜΕΑ είς διαψόρους Δ~μoυς της χώρα,ς, συνθέσεωτ &.να.λόγου προςοιατιθεμένους πόρους,

καΙ ενια, μη δημoσυνΤ~ΡΎjΤα,. ΑΕ oιoικ~σεις των ΜΕΑ δημoσυντ/ρ~των η μ~, όπ~γoντo εις τας &νωτέρα.ς στρα.τιωτtκας δΙΟLκ~σεtς τής περιφερεία; των με &ντολ'ήν:

Έκτος της α.σψαλεΙας των πόλεών των, ν~ τους α.νατΙθεται, κα.τ~

403

τα.ς; περιπτώσει; κα,Ι άινα,λ6γως τοϋ έπεΙγονΤΟ'ζ, έντολα,Ι στρα,τ~ωτ~κης μ-oΡCΡής,

κα,τάι τάις δ~α,τα,γάις των οΙκεΙων στρα,τιωτtκων Δtοικ~σεων. Τάι ΜΕΛ &.πέΟωσα,ν εργον &.σψα,λεΙα,ς &.ρκετάι κα,λόν, κα,Ι α,ε 6~α,~oπρα,γία~ των εμ-ειώθ-ησαν εις το έλάχtστον.

δ)

Σ υ Υ κ Ρ ό τ -η σ

Τ Ε Λ

(Τ&γμ.α,τα, Έθνικης Άμ-όψης)

127'. Μετα. τα.ς έπ~χειρ~σεις τοΟ Βίτσι καΙ Γρά.μμου τοσ 1949 καΙ, την O~ά.λυσιν τών κανoν~κων, εξ lεψέορων δπλ~των, Ταγμάτων Έθνοψρουρας καΙ

προς ά.ντ~κατά.στα,σιν τούτων, ώς καΙ των O-ημ.oσυντ-ηρ~των ΜΕΛ, των όποίων 'ή συντ1Iρ-ησ~ς ύπο των Δ~μ-ων ήτο λίαν οαπαν-ηρα καΙ &OUνατος έπΙ μα,κρόν, συ

νεκρoτ~θ-ησα,y τα. ΤΕΛ. Ταστα Φργανώθ'ησαν:

Με στελέχ'η μόνιμα κατα. το πλείστον.

Με δπλίτα,ς εκ των πόλεων, ~ χωρίων της περιφερεία; των, ,εκ περι-

τρΟΠής καλουμένων o~' ύπηρεσϊαν, καλ Ιoί~ o~' ύπηρεσϊαν νυκτός. Ή ύπ-ηρεσία αυτ-η ήτο ύποχρεωτικη οι' όλους, εψ' δσον ε!χον ύπηρετήσει εις τον στρατόν, 'ή δε 'ήλικία των περιελαμ6&νετο εις τάις έψεορικάις τοιαύτα; καΙ εις τάις τη;

Έθνοψρουρας. Οδτο; την 'ήμέραν ήσαν έλεϋθεροι, καΙ 'ήσχολοσντο εις τάις ερ γασίας των, 'ή δέ, κα.τα. μηνα ύπ-ηρεσία. των οεν ά.ν~ρxετo εις

3-4

παρουσιά

σεις. ΤΟ προσωπικόν των ΤΕΛ ύπ~xθ'η εις τον Στρατιωτυων Πoιν~κoν ΝόμΟΥ o~' ~κνoμoν πραξιν των, 'ή οε &πόδοσίς των, εόθυς &πο τα.ς πρώτα; 'ήμέρας της

συγκρφτ1ισεώςτων, ύπηρξεΥ &ρΙστ'η. Ή o~ατ~p-ησ~ς των ΤΕΛ εIνα.~ ύπoxρεωτ~κ~, διότι έξασψαλίζεται δ~' αό των

τάξ~ς, 'ή πλ -ηροψορΙα. οια. παν πρόσωπον, O~ερxόμ.ενoν της πεΡ~CΡεpεΙα,;

των, 'ή παροχη μιας πρώΤ'ης &.ντιστ&σεως, καΙ 'ή ενΙσχυσις της Χωροψυλακης. Τέλος αυτ-η θ' &ποτελέσ-η τον σκελετον των &παρα.ιτ~τως σuγκρoτ-ηθ-ησo μένων εις ενα μέλλοντα, πόλεμον ειδικών δργανώσεων δια την &σψ&λεια.ν τιT}'~ μετόπισθεν.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ I~8.

ΠΕΜΠΤΟΝ

Έ π ί λ ο γο ς

Δεν 'ήξεόρω πως 'ή 'Ιστορία θα. με κρίΥ-η, ~ ποσ θάι με κατα,τάξ-η εν τ'Ώ εκ

τιμ1ισει τ-ης. Άτομικως πιστεύω δτι ~πραξα πάντοτε το καθηκον μου, ~ν τε τφ

πολέμφ καΙ εν τ~ είρ~νl1' Άπο το

1912

ελα60ν μέρος εις δλους τους πολέμου;

της πατρίδο; μου. Συμμετέσχον ώς Διοικ-ητης μικρων, μεγά.λων καΙ μεγίστων Μον&δων εις πολλάις δεκ&Οα.ς. μαχών.

Άλλα. fι ΆΡXΎJγΙα. μου εν τφ ΓΕΣ τα. ~ΤΎJ 1949-1950 κα.Ι έ,ν μέρει τό 1951, ητοι περ] τcX.2~ ετ'η, 1)ΤΟ όπ-ηρεσΙα προς την Πατρίδα, ητις τ~ πρoσ~ CΡέρθ-η με δλον τόν πόθον καΙ την &γωνΙαν ένος &ποστράτου Στρατηγοϋ, να. μή

404

fO"i) ενα εΡΥον, το δποίον εΟ"i)μιούΡΥ"i)σαν τόσαι γενεαί, να. καταρρέ"i) εις ερε~ πια άπό την κομμουνιστικην έοραίωσιν εν τ~ Πατρϊδι μου. Οθδέποτε έπίστευ σα δτι

Ίταλο], ο! Γερμανοί, ~ &λλος o!oσδ~πoτε εχθρος θα. παρέμενεν έπ] μα

κρον εν <Ελλάδι, ~στω καΙ α.ν !έκέρδιζον οδτοι τον πόλεμον. Κάποτε είτε ήμείς,

είτε ο! μεταγενέστεροι

θ~ τους έξεΟΙωκαν. Άλλ~ τον κομμοuνtσμον τον έφο

6~e"i)V, διότι αδτος δεν δεσπόζει τοσ Σώματος, άλλα. καταστρέψει καΙ την Έ

θνικην Ψυχ~ν. ΚαΙ δταν το Έθνικον αίσθ"i)μα cr6~O"i), ~ δουλωθή παύει ν~ διε

yctP"i)

καΙ το Σώμα. εις έπανάστασιν άιπελευθερώσεως.

Παραθέτω κατωτέρω οχι οια. την άιτoμικ~y μαι> εξαρσιν, &.λλα. δια. τYι'~ διατ~pησιν των περιλαμ6αναμένων

εν αδταΤς <ΙστορΙΚών στοιχείων, επιστoλιiς,

~ ήμερησίας διαταy~ς Στρατιωτικών τινων ΆρχηΥών, ~μετέρων καΙ ξένων.

129. α)

<Ημερησίαν ΔιαταΥην του Στρατιiρχoυ Παπάγου Άλεξιiν

δρου έπ] τ~ εδκαφί~τής επανόδου μου εις την εψεδρείαν:

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΔΙΑΤΑΓΗΣ ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΤ7ης Μαρτίοι>

El;

1951

τους επανερχομένους εlς εψεορείαν κάτωθι:

. ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΗΓΟΤΣ, ΕΚΦΡΑΖΩ ΤΗΝ .. ΠΛΗΡΗ ΕΤΑΡΕΣΚΕΙΑΝ ΜΟΤ

ΆντtστράΤ"i)Υον ΚΟΣΜΑΝ ΓΕΩΡΓΙΟΝ ΆρχηΥον ΓΕΣ. Διότι, όπο

0\)-

σμενεΤς συνθ~κας οια. το 'Έθνος μας &.νακληθεΙς εις την ενέΡΥειαν άιπο "Ιανού αρίου

1949

καΙ άναλCh6cJ.>ν την ΆρχηΥίαν τοϋ ΓενικO'U 'Επιτελείου Στρατοϋ,

πρoσ~νεyκε πολυτιμωτώτα; <Υπηρεσίας δια. της πείρας του, τοϋ ,εμπνευσμένΟ') πατριωτισμού του, της παραδεΙΥματικης πρσσηλώσεω ;

εlς το καθήκον καΙ

τα.ς αυστηρα.ς στρατιωτι κ~ς παραδάσε«,

Τπηρξεν εΤς τών πολυτίμων συμπαραστατών μ.ου κα.Ι συντελεστών τ'ης επιτεuχθείσης Νίκης κα.τ~ το

1949

καΙ τής μέχρι σ~μεpoν καταοαλλομέν"i)ς

προσπαθεία; προς &.ναδΙΟΡΥά.νωσιν του Στρατοϋ μας, καΙ ή δλη του εΡΥατικό της καΙ άιψοσΙωσις εις τα. όψηλα. του 'Έθνοuς ΊΟανικα. &.ποτελεΤ παpά.δειyμ,~

προς μ.ίμησιν όπο τών εΠΙΥΙΥνομένων.

ΣΊΨΑΤΑΡΧΗΣ Α. ΠΑΠΑΓΟΣ

130. 6) Έπιστολήν τοϋ Προέδρου των <Ηνωμένων Πολιτειών κ. Χάρ ρι> ΤροΟμσΝ, ώς δικαιολΟΥητικόν 't1j; παρασημοψορίας μοι> οι' "Ανωτάτου 'Α μερικανικοσ Παρασήμου. Ι

<ο Πρόεδρος των <Ηνωμένων Πολιτειών τής Άμερικης, εξουσιοδοτημένος

'-..

405

δια. πράξεως τοΟ Κογκρέσσου της 20ης 'Ιουλίου

1942,

&.πένε~με τήν AEye(j)VCl.

Άξίας, ΒαθμοΟ Tαξι~ρχoυ πρός:

ΑΝΤΙΣΤΡ ΑΤΗΓΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΝΟΠΛΩΝ ΔΥΝΆΜΕΩΝ

ΚΟΣΜΑΝ

οια. τήν εξαφετικώς έπαξίαν διαγωγήν εν τ~ εκτελέσει έξαφέτων ύπηρεσιών: Ό Στρατηγος Κοσμάς, "Ελληνικών Ένόπλων Δυνάμεων, έξετελεσεν ύπη ρεσϊαν &ξαιρετικα>ς επαξίαν ιbς Άρχηγός τοϋ Γενικο13 'Επιτελείου τών Ένό πλων Δυνάμεων καt Άρχηγος τοϋ- "Ελληνικοσ ΓενικοΟ 'Επιτελείου κατα. την περίοδον 'Ιανουαρίου δια. της

1949

π ί σ τ ε ω ς,

μέχρι ΔεΚεμJopίoυ

1949.

"Ο Στρατηγος Κοσμάς,

~γετικης έπαγγελματικης Ικανότητος, καί της δλο

ψύχου συνεργασία; Τ(1), έ60~θησε μεγάλως εΙς την συνένωσιν τα)ν προσπαθειών τών "Ελληνικών Ένόπλων ΔυνιΧμεων καt συνετέλεσεν εις μέγαν 6αθμον ε~ς

την &.νάπτυςιν καt την ~πιτυχίαν τοϋ Έλληνικο13 Έθνικο\) Στρατοϋ. Δια. της &.ψοσιώσεώς του εις Τ11ν της πατρίδος Τ(1) ύπάθεσιν της Δημοκρατίας καt Έ·

λευθερίας, δ Στρατηγός ΚΟΣΜΑΣ παρέσχε συμ60λην προς την επίτεuςιν εΙρΎI νης εις την γενέτεφάν του χώραν. Ο ΛΕΥΚΟΣ ΟΙΚΟΣ

ΧΑΡΡΥ ΤΡΟΤΜΑΝ

Ι3

•• γ) Έπιστολην το\) Άμερικα,νοσ Στρατηγοσ Τζέκιν καί ΆΡχηγQi)

της Άμερικανικης ΆποστολΎίς επί' τ'Ώ επανόοφ μου εις &.ποστρατείαν.

ΜΙΚΤΗ ΟΜΑΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΣΒΟΗΘΕΙΑΣ ΗΝ. ΠΟΛΙΤΕΙΩΝ

Σ.Τ.Γ.

206,

Δ) ΝΤΗΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ, ΝΕΑ ΤΟΡΚΗ, Ν.

Μcψτίοu

1951

'ΑΥαπητέ Στρατηγέ Κοσμά, Εt'>χαΡιστώ ιδιαιτέρως δια. το &.πό

Μαρτίου θερμον σημείωμά σας, σχε

τικώς μ.έ την επάνο'δόν σας εις την εψεδρείαν.

Πρέπει πάντοτε να. άιποτελη πηΥην μεγάλης ~κανoπoι~σεως οι' όμάς, ή επίγνωσις δτι διετελέσατε Άρχηγός τοϋ "Επιτελείου τοΟ "Ελληνικοσ Στρατού κατα. μίαν εκ τών κρισιμωτάτων, &λλα. καt προοδευτι κών περιόδων αδτοσ. 'Α·

νελ6ι.Οατε ΆρχηΥος τοΟ "Επιτελείου τον Ίανου6ι.ριον

1949,

εις περίοδον μεy~

λης &'6εοαι6τητος καt ηθικο13 χαμηλΟ13. "ΤπΎίρχον πολλοί, οΤτινες έπίστευον δη

πράγματι οιεκυ6εύετο τό μέλλον της <Ελλάδος. ΤΟ θάρρος καλ ~ άποφασιστι κότης του <Ελληνικου Στρατοϋ ύπηρξαν &ναμψισ6ήτrιτα, &λλ' rι κατάστασ:ς του ιΧπο ιΧπόψεως εκπαιδεύσεως, καΙ αί γνώσευ; του περί τΎίς οιεξαγωγΎίς των

ι:Χ.γώνων του εόρίσκοντο εις επικινδύνως χοψ.ηλΟν έπΙπεδον.

Κατα. τ~ν περίοδον τής "Υπ't]ρεσΙα.ς σας ώς Άρχ"ηγοσ τοϋ "Επιτελείου, ό

406 '--

"EλλΎjνικός Στριχτός υπέστη σημ~ντικάς μετ~Όoλά.ς. Άνεπτόχθη &.πο πα.ιΟΙΟ',l

&.μψιΌόλου Eκ~ν6ΤΎ)τoς εΙς πλ~ρως &νεπτυΥμένην μΎjχ~νην όψΎjλΎjς &.πο06σεως. Άκόμη κ~Ι είς τον σ'Υ]μερινόν Πρωινόν Τύπον σ'Υ]μειώνω o~λωσιν ένος έκ τών

rJμετέρων πλέον ~όστΎjρων κριτικων, τοο αρθΡΟΥράφου τΎjς «ΟδάσΙΥκτων Ποστ» Ντριοσ Πηρσον, δστκ δμιλών 8ιά τόν στρατάν σα; λέγει ;

«Ή "Ελλάς ~μερoν 8ισ.6σ.θμΙζετ~ι ώς μίσ. έκ των Eκ~νωτέρων χωρων τη; EόρώΠΎjς». Τοϋτο, κ~τά τ~ν γνώμ'Υ]ν μου, &ποτελεΤ την μεΥα.λυτέρα.ν ψιλοψρ6 νησιν, ~τις Qύν~τ~ι ν' αποοοθ'9j προς τ/ν ποιότητα τ'9jς ~γεσΙ~ς σα,ς κιxτ~ τά τελευταία ταϋτα δύο ~ΤΎj κ~Ι ouο μηνιχς. Πηγην μεyάλΎjς ίκrxνοποιrjσεως θά &.ποτελη πάντοτε οι' έμε το δτι συνεφγασθην μεθ' υμών, κ~τά την λΙ~ν προο

oεuτικην τ~ότην περΙοΟον. Έξ~φετικην ευX~pίσΤΎjσιy μοΙ π~pέσχoy ~ί σχέσεις μ~ς &πίσΎjμOΙ τε κ~Ι

κoινωνικ~Ι, έλπίζω οε δτι θά έξ~κo,λoυθ1ισητε νά OUXμένΎjτε εν Άθ~ν~ις, κ~ι οϋτω θά συνεχισθούν' ~ί συχνα] ευχιiριστo~ κoινωνικ~Ι επ~φ~Ι

Με τά 6~θότερα. ~Ισθ~μ~τ~ εόγνωμοσύνης οιά την μέχρι τοθδε συνεργα σϊαν μ~ς,

t ατελ ω Πιστως ~rμέτερος

ΡΟΥΒΉΝ Ε. ΤΖΕΚΙΝΣ

"rποστριiτηγος Στρατοϋ Η.η. "Αντιστρατηγον Ι&.. Γ. ΚΟΣΜΑΝ "ΕλλΎjYΙ κοϋ Έθνικου Στριχτοϋ

,Aθ~ν~ς, Έλλάς. 132. ο) ΌμoΙ~ν του ·Yπoστρατ~γoυ Άρχηγοο της ΆγΥλικης 'Απο στολης Πά.νκα:ρντ. "ΥποστράτηΥος ΤΣ. ΝΤ. ΠΑΝΚΑΡΝΤ ΑΡΧΙΙΓΕΙΟΝ ΒΡΕΤΤΑΝΙΚΗΣΣΤΡΑΤ) ΚΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΕΝ ΕΛΛΆΔΙ

Γρα,φετον Άρχηγού

1Ο ,Αy~ΠΎjτέ

ΜαρτΙου

1951

μαι ΣΤΡ~ΤΎjγε Κοσμά,

Σάς γρά.φω,

rvrx

σάς ευχ~pιστYισω πάρα πολυ οια το εδΥενές σ~ς σημείωμα,

όπο σΎ)μερινην ~μεpoμΎ)yίαν. Έπιτρέψατέ μαι, 5πως &.νΤΕυχαριστΥισω καΙ εΥ(1)

"Υμάς πάρα πολύ οιά την λαμπρα.ν συνεργασίαν, ~ς ετυχον πάντοτε &'πο ·Υμας ως ΆΡXΎjyoν του Γενικοσ ΈΠLτελείου. Έπιτρέψατέ μοι,οπως επωψελΎjθώ της εδκαιρΙα.ς τιxύΤΎjς, ϊνα α.παξ ετι Oι~Oε;Oα.ιώσω περί της φιλίας μου κα,Ι της&κτψήσεως της όμετέρα:ς 6oΎjθεΙ~ς.

ΛΙαΥ εαικρινώς δμέτερος

ΝΤΑΚΛΑΣ ΠΑΚΑΡΝΤ "Αντιστρατηγον Γ. ΚΟΣΜΑΝ

Άρχηγόν Γ.Ε.Σ. ΑΘΗΝΑΣ

407

J. 33. ε) Όμοίαν του ΝαυcXρχου κ. Σέρμαν, Άρχηγου 'tG)y Ναυτικ61'ι/ 'Επιχειρήσεων Εις το "Υπουργείον Ναυτικών της Άμερικης. ΙΠΟΙΡΓΕΙΟΝ ΝΑΙΤΙΚΩΝ

ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΑΡΧΗΓΟΙ ΝΑΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ ΟΥΑΣΙΓΚΤΩΝ

Νοεμ.βρίου

1949

Άγαπητέ Στρατηγέ Κοσμ.ιΧ: ΣιΧς εύχαριστώ θερμώς διCι, το γρά.μμα της 14ης Νοεμβρίου, κ~θ())ς και δι~ τ~ συγχαρητήρια και τ~ς εόχιίς σα.ς. N~ είσθε 6έ6αιος ΟΤΙ ~ εκτίμησίς μου δι' εσιΧς προσωπικώ; και δια. τα.ς

νόπλους δυνιίμεις, τα.ς δποίας διο'ικεΤτε είνα.ι συνεχής.

Μέ τ~ς κα.λυτέρα.ς ευχα.ς κα.ι εκτίμησιν Έγκα.ρΟίως "Υμέτερος

ΦΟΡΡΕΣΤ ΣΕΡΜΑΝ

1.34. στ) Τέλος Η.Δ. τού UΠΟψCf,ινομ.έvου προς τους Άξιωματικους καΙ δπλίτας τού Έλληνικοσ Στρατοϋ, επι Τ-Q επανόοφ μου εις Τ~Y εν &πoστpα.τεί~ αατάστασιν.

ΙΈΝΙΚΟΝ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΝΣΤΡΑΤΟΙ

Ήμερησία Διαταγ~ ΆρχηγοΟ Γ .Ε.Σ. της 9ης Μαρτίου

1951

Έπα.νερχόμενος εις τον ίοιωτικόν οίον, μετα. &νιίκλησίν μου εκ της εφε ορείας και ύπερδιετη εν τψ μέσφ τοϋ Έλλψικοίί Στρατοϋ δια.Οίωσιν, αίσθανο

μαι τ~ν ύποχρέωσιν y~ ευχαριστήσω απαντα.ς τούς Στρατηγούς, Άξιωl,,,ατικους και δπλίτας τοϋ ΟΕλληνικοσ Στρατοϋ, οrτιvες !ιετ' εμοσ &μέσως, η εμμέσως συ

νειργιίσθησαν δια. να. ,έπιτευχθη δ.τι έπετεύχθη όπέρ της ΟΕλληνικ'ης Πατρίδοτ, Εύχομαι καί πιστεύω ΟΤΙ δ δοξασμένος και τιμημένος ΟΕλλ ηνι κος Στρα τος θα. τηρήση ύψηλα. το γόητρόν του και την πανταχόθεν δμολογοuμέν'f)V ΣτρiΧ

τιωτικήν του

& ξ Ι CXι Υ.

Προς τοϋτο, άς ~χη ύπ' οψιν την τρισχιλιετη 'Ιστορίαν του. Συνιστώ εις πά.ντα.ς εργασίαν, πειθαρχϊαν και &ψοσΙωσιν εις το καθηκο'ι, δια. νrι. ουνηθώμεν να. &ντιμετωπίσωμεν πcXντα. τυχόν &να.φα.νησόμενον εν τφ

μ.έλλοντι κίνουνον κα-τα. της Πατρίδος μας. ΆντιστρcXτηγος Γ. ΚΟΣΜΑΣ ΑΡΧΉΓΟΣ Γ.Ε.Σ.

408

}\1ΕΡΟΣ

ΕΒΔΟΜΟΝ

Του Στρα.τά.ρχου Παπάγου πλέον κα.τελθόντος εις την πολιτικην,. πα.ρεκλη

θην να συμμετάσχω κα.Ι εγω εις το tδρuόμενον υπ' α.ότοΟ Κόμμα «Ελλ ηνικο;

Συναγερμός)

•

Ό Στρατάρχης Παπαγο; με είχεν ενημερώσει πριν c:ρυγωμεν απο τt.ιν Στρατάν, δτι σκέπτεται να πολιτευθή και να τον βοηθήσω, λέγων μοι ΟΤΙ υ,χ

είμαι δ Οια.ρκης ΤπουΡΥος τ~ς Έθνικ~ς Άμύνης και να πολιτευθώ εν Μεσ σηνΙq.. 'ΕδέχΘην κα.ί οϋτω καΤΎjλθoν εις τας έκλογα.ς τού

1952,

έκλεγεΙς πρωτος

Βουλευτης εν ΜεσσηνΙq. καΙ με χιλιά.δας ψψρων περισσότερον απο τον δεύτε τερσν επιτυχόντα (nα.60Υ περί τους

τού δευτέρου επιτυχόντος)

χιλιά.δα.ς σταυρού; εναντι

χιλιά.δωΥ

ΠολλοΙ τοεχαρακτηρισαν ώς δημοΨήψισμα. ύπέρ εμού. Έξελέγην κα.t ει;

τας οευτέρας, εν σuνεχεΙ~, εκλογα.ς Βουλευτή; ΠυλΙας και παρέμεινα μέχρι τοϋ θανάτου τοΟ Παπαγου. <ο θά.νατός του με εδρεν <fΠΟUΡγον Βορ. <Ελλά.δος.

'Έπραξα και έδω το καθήκον μου, χωρίς να κιΧμνω πολιτικην όπερ του Κόμματός μου.

Μετα. τόν θάνατον του ΠαπιΧΥΟ!) και κσ,τα. την προκήρυξιν των νέων εκλο·· γ6)Υ πα.ρητηθην τ~ς r;ολιτικ~ς, την οποΙαν οϋτε TιyQι,πησα, οδτε μου 'ηρεσεν

X(ht

Ιδιώτευσα.

)

;

ΓΙ

• ....-;:.;-....

.....:•••• .,.....,.....

n -.4 .....,•. .•... . . ....... ~

...~

409 , '-

ΠΑΡΑΓΤΗΜΑ

ΔΙΑΦΟΡΩΝ

ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ Γ. ΚΟΣΜΑ

KEIMENilN ΜΕΡΟΣ

ΠΡΩΤΟΝ

ΠΟΛΕΜΙΚΑ

10ν

Ο ί

Χ άι Ρ τ ε ς,

π Ο υ

ΑΝΕΙ(ΔΟΤΑ

δ ε ν

θ α σ α ν

Προκεφένοu να. epόγοuμε για. τον πόλεμον τοϋ

1912

κατα. των Τούρκων,

έτοιμάιζαμε τα. μικρά μας μπαοϋλα εκστρατείας με τδν σuνάδελepον μοu

ιJίυμμαθηn]ν μου Άνθυπολοχαγον

Ήλ. Μπαρδόπουλον

roιo δωμάτιο. Δεν εrχανε περάσει

'Xut

που μέναμε μαζΙ στο

μηνες πού 6γ~καμε απο τήν ~τpατιωτικfι'l

Σχολήν καΙ εrχαμε προαχθη εις 'Ανθυπολοχαγούς τοϋ Πεζιχοσ. Κατα. τήν εξοόόν μας, ή Σχολή μας είχε εψοδιάσει με μια. σεφα. χα.ρτG)ν

1 : 250.000

Αυστριcαης εκδόσεως. Εις τους χά.ρτα.ς α.υτους περιελαμδάνετο

δλο το Τοuρκικον τότε τμημα. στην Μα.κεΟΟΥ{α καΙ Θρά.χη. 'ο συνάδελφά; μου μοσ λέει: «ΤΙ θα. πά.ρης από χάιρτες; Έγω θα. πάρω μόνο το ψόλλο Λα.ρΙσης. Είναι αρκετό. Δεν πιστεύω Υα. παμε μακρύτερα απο τον Άλιάκμονα. Γιατί '1,1.. τους φορτωθοϋμε άδικα. δλου;».

Toσ&π~ντησα.:

«Έγω θα. τού; πάρω δλους. ΤΙ ξέρεις τϊ μπορεΤ να. γΙνη;

Μπορεί να. φθασωμε καΙ στην Πόλι ...»,

Μόλις φθασαιιε, στο Μοναστήρι «Βιτώλια» ι χομιτ

... ι . οοοπη -

"Et=ορον

\ ποταμόν

"Ανω Τζουμαγια.

Μα-

ι It , λ' δλ < 'Ν κα.ι ετσι ετε ειωσε η η σεφα των χα.ρ-

των, πού είχα. πάρει, μου λέει δ Μπα.ρδ6πουλος: «Πόσο δΙκα.ιο είχες για. το'); χάρτες. Νά τώρα εξηντλ~θησα.ν ολοι μαζΙ κα.Ι δεν εψθ\1.σα.ν!!

2ΟΥ

«Μ

Ι α.

κ α τ α Ρ α.

Στ·ην μάχη της Πόρτας Σερ6Ιων)

π ο υ

!».

It ι::. π ι α σ ε»

('Έξοδος τοϋ Σαρανταπόρου στήν κοιλάδα τών

εϊχανε μαζέψει δλα τα πτώματα καΙ τους πλ.ΎJyωμένoυς Τοίφκοu;

στδν δημόσιο δρόμο προς τα. Σέρ6ια. καΙ κοντα. στο πα.λιΟ κάιστρο. 'Όλοι εrμαστα.ν περίεργοι καλ γι' αδτο πηγα.Ινα.με κοντά τους για. να. τούς

411 '--

πεp~εργα.σ θ ουμε.

(ιΕ1.ι να. ς , μα.' λ ιστα, στρατιωτηξ ' .:>.}, τα 'Φ ι λ ιατρα, ' που" Τ?'Ι , μου, απο

ελεγα.ν Κ., πήγε κοντ,χ σ' gνα.ν πληγωμένο Τοορκο κα.Ι άψοο τον εΨαξε καλιΧ τοΟ πηρε μια μεγάλη μάχα.ιρα που είχε άπάνω του. Δεν εύχαριστήθηκε, δμω;,

σ' α.ότό, άλλα κα.Ι τον ξέκανε κτυπώντας τον με το ιδιο του το μαχαίρι. Μόλις τον είδα. να κτυπιΧ άναστατώθηκα. "Ετρεξα, ά,μέσως, κα.τ' επάνω του κα.Ι ΚΤ1)"

πωντα;

τον,

του

ε ίπα.:« "Ε τσι

θα '

πα.ς. κι

"εσυ "

καποια

μερα.Ι

»,

ΣτΎ)ν μάχη τών Γιαννιτσών, διοικών διμοιρίαν πολυδόλων, βρέθηκα για, μια. σΤΙΥμη με ταuς &νορες μου μέσα στα. ψοναα. πυρά !νος 'Ι'ουρκυωϋ πολυ

6όλου.

Άπο το προσωπυω τών πολυΟ9λητών μου σκατώθηκε ενας κα,ι δύο

τραυματίσθηκαν. <ο ενα.ς τών τραυματιών ητανε κα.Ι δ στρατιώτη; Κ. με ΌαρoJ τραθμα στην κοιλιά. Άπο ΤΟΥ πόνο στριφογϋριζε στο χώμα κρα.τώντα.ς με

,;,) T..,IV

ενα του χέρι τό τραϋμα του καΙ με τό &λλο την μάχαιρα τοσ Τούρκου.

μάχαιρα δ στρατιώτη; Κ. τ~ν εφερνε πάντα στ~ν μέση του. 'Όταν έτραυμα.·· τϊσθη &'Υα.γκάσθηκε να. την τρα6ήξη &.πΟ τη μέση, γιατί φαίνεται τον ενοχλοσσε

στο τραϋμ«, Πήγα. κοντά. του καΙ τον παρηΥοροσσα. Βοόρκωσαν τ,χ μάτια κα: πρΙν ξεψυχήση μοσ είπε τοϋτα τα. λόγια: «"Αχ,. κ. ΆνθυπολοχαΥέ, δπω; μοο

,... ειπε; " ετσι

το

χcu.Ι

30ν

, "εγινε... Σ κ 6τωσα π λ ηγωμενο ' και" να που, χι , '" για. πολ'υ καιρu'" με παρακο λ ου θτου αυτα ουσαν,

κι

Ί" α. λ'ογια.

(;

«τ

π ε δ ί ο

χ η ς

μ ά. Χ η ς,

τ η ν

άλλη

l ' εγω

'θ ηπ λ ηΥω

τής

μέρα

μ α.

»,

την &λλη μέρα της μάχης τών Γιαννιτσών δ Διοικητης του Συντάγμα.τ6? μου μ' εστειλε να. ψτιάξω ενα. πρόχειρο Σχέδιο τοϋ μέρους πού εγινε η μάχη

καΙ μά.λιστα. εκείνο το μέρος παΙ> πο.λέμησε το Σύντα.γμά μου, 90'1 Πεζικου. Έπειδή, δμως, το Σόνταγμά μου ~ταν μέσα. στην πόλι καΙ το μέρος πo~ εγινε η μά.χη εύρϊσκετο ποΜ κοντά, πήγα. μόνος μcιυ κα6άλλα. στ' &λογό μου.

Μόλις εψθασα. στδ χώρο της μά.χης &.ντίκρυσα. ε,να ψρικιαστικο θέαμα. 'Όλοι οΙ νεκροί

τοσρκαι κα.Ι 'Έλληνες

~τα.ν σχεΜν γδυτοί. τι είχε γί

νει; ΟΙ κάτοικοι τών γύρω χωριών τους είχαν πάρει, &πο τα χαράματα, τΙς &ρ6όλες, τΙς χλαίνες, τα παπούτσια, ιΧκ6μα κα.l τα πουκάμισα..

'Έτσι, γΜΥοντάς τους, τους ειχανε &.ψ~σει δλους &.νάσκελα με τ~ μάτ~α ,

γουρ λ ωμενα και

'1'

μΕ τις

πα

λ'

α.μες

~νoικτες

κα.ι

γυρισμενες πρuς ΤοΥ

ουρα.νον,

Άπο παντοϋ ερχοντα.ν &σχημες μυρωδιές, γιατ] τό α.Τμα. κα.Ι τα. κουψάρι:χ 'CwV σκοτωμένων εΙχαν &.ρχίσει να μυρΙζουν.

" ενα.,

Άπο μακρυα ε6λεπε κα,νένας τους πλιατσικολόγους χωρικοός, πότε ενα.~, , uuo - uuo, ν

ό~'

π τε

< 'ζ J.'}," cφπα ουν Κιι..τι απv τα πτωμα.τα

"J. κα.ι να χιι..νωντα.ι

:ιι

ι:-π::ι-

τα., σαν Υυψίτσες, πίσω α.πο τα όψώμα.τα. <ο 06ρα.νός, λες καΙ εκλα.ιγε κι' 0:.6τ6ς, ~ταν συννεψιασμένος κα.Ι κάπου

κάπου ερριχνε ψιλές τα.

- ψιλες

κoρόtκια, ποΟ

στάλες σ,χΥ δ&κρυα.

είναι σύμ.-Οολα τής κατιΧρας τού &εου, πετούσαν πολο

χα.μηλά, ετοιμα. ν~ ξεσκΙσουν τ~ γΟυτα. κουφάρια. τών νεκρών κα.Ι ν~ α.μψισ6'fj τήσουν τό προνόμιον τών πλιατσικολόγων χωρικών.

412, 1...•

Το θέαμα. ήτα.ν πρα.γμα.τικά &να.τριχια.στικό. Ένόμιζε κα.νεΙς ΟΤΙ βρισκόταν στον κάτω κόσμο.

Άφου εκα.μα. το πρόχειρο σχεδιάγρα.μμά μου, γύρισα. 'Yρ~γoρα στο Σύν ταγμά μου κα.Ι εΤπα στον Διoικrιτ~ μου νά στείλη συνεργείο νά θάψrι τοuς νε κρούς, πρα.γμα. ποu έγινε.

Ή εΙκόνα, δμως, εκείνrι της μά.xrις των Γιαννιτσών, ήτα.ν τόσο πολυ συγ

κλoνιστικ~, πού δεν ηθελε νά με &ψIIσrι ήσυχο γιά πολλΕς μέρες. 40ν

<Η

μ π έ Ρ τ α.

τ ο

Τ ο ύ Ρ κ ο υ

ι α. τ Ρ ο

ΤΎ)ν νύκτα, μετά τ~ μάχrι στά Γιαννιτσά, εκoιμrιθ~κα.με στΙς θέσει; ΠΟ Ι) δ κα.θένα.ς μα.ς 6ρέθrικε στ~ ληξι τ1jς μsΧxrις. το σκοτάδι ήτα.ν 6α.θυ κα.Ι

-:0

κρύο της Μα.κεδονίας &'συν~θιστo για. μα.ς τους MεσσrινΙoυς. Τά πράγματά μο')

τα. έφερναν τα. μετα.γωγικά. ΈκεΤνο, δμως,. το 6ράου τα. μετα.γωγικα. δεν μπό

ρεσα.ν να. μα.ς εδρουν. 'Έτσι μείνα.με στΙς θέσεις μα.ς, δπω; εΤμαστε, με τα. πο λ1)06λα. έστραμμένα προς τους Τούρκους, που ήσαν στα. χοφακώμα.τά του; σ~ άπόστασι

100-150

μέτρα. &πο εμα.ς. οε στρατιώται μου εΤχα.ν τΙς χλαΤνες

τους,ενω εγ(~) δεν εΤχα. ουτε χλα.ίνrι ουτε κου6έρτα.. Γι' αύτο α.να.γκάσθrικα., μέ~

σα. στο σκοτάδι που δεν έ6λεπε κα.νεΙς τ~ν μύτrι του, να. πάω σιγα.

σιγά σ'

'έναν πιο πέρα. α.πο έμένα. που ένόμισα δτι κοιμότανε κα.Ι χωρΙς να. τοϋ πω τΙ ποτα στριμώχθψω, κοντά του γιiΧ να. ζεσταθω λίγο. Το κρύο ήταν τόσο τσου

χτερό, πού χωρΙς να. το καταλά6ω εΤχα χωθεΤ &'πο κάτω &'π' αδτον δ μισός.Μοσ εκα.νε 6έ6α.ια. έντύπωσι το γεγο-νος δτι, ,ενω έγω τον έσπρωχνα, α.δτός οεν !J.t-

λούσε, πλ~ν 8μως το κρύο καΙ ~ κούρασις δεν με &ψηναν να. σκ.εψθω περισσό τερα. πράγματα. Μόλις, 8μως, χάρα.ξε &ντισηκώθηκα. λίγο κα.Ι εΙδα. μετ' εκ πλ~ξεως δτι δ σύντροφός μου στον ϋπνο δεν ήτα.ν 'Έλλην, &λλiΧ ενα.ς σκοτωμέ νος ΤοΟρκος για.τρός, σκεπα..σμένος με μια. μπέρτα, με τ~ν δποΙα. κι' εγω εΤχα. ξενυxτ~σει. Μα.τωμένη, οπως ήτα.ν ~ μπέρτα αδτ~, τ/ν πηρα. κα.Ι τ~ν εΤχα.

μα.ζΙ μου μέχρις δτου τελείωσε δ πόλεμος κα.τα. των Βουλγάρων. Στο τέλος τοϋ

πολέμου αότοσ, τοπσγραφών τiΧ πεδία τών μα.χών της Μερα.ρχΙα.ς μου μετα. πέν

τε άλλων σuνα.Οέλψων μοΙ) στα. Βόρεια. τοσ Μπέλλες,. επέσαμε σε ενέδρα Βουλ γάρων κoμιτα.τζ~Oων καΙ χωρικων. Κα.Ι έγλυτώσα.με, ώς εκ θα.ύμα.τος μετα. &'πό πολλες ώρες μάχη, ά,λλiΧ έχάσαμε δλα μα.ς τά πράγμα.τα, μετα.ςu των δποίων καΙ τ~ν μπέρτα τοϋ Τούρκου για.τροσ.

50'1

'Έ Ρ Χ ε τ α ι...

Δ ι ά ο ο Χ ο ς.

Μετά τ~ν καιτάληψιν της Θεσσαλονίκης δ περισσότερο; Έλλrινικoς Στρα τος έβάοισε προς τ~ν Φλώρινα. για. να. &παλλάζη τ~ν περιox~ν της ΦλωρΙνης α.πό τ~ν στρατιάν τοσ Τζα.6Ιτ Πασα.. <ο Τζα.6Ιτ Πασα.ς υποχωρών πρός τiΧ Σέρ btIΧ είχε αίφνι8ιάσει τ~ν o'Yjv Μερα.ρχΙα.ν στο Σ6ροοιτς (σ'Yjμερινο Άμύνταιο) . Το Σύντα.γμά μου (90'1 Πεζικοσ) , εΙς το δποΤον υΠ'Υ]ρετοσσα ως Άνθυπο λοχα.γός καΙ Οιοικοσσα. την διμοφΙα.ν πολυ6όλων, έ6ά.διζε τον δρόμον τοσ πα.-

413

λιοΟ Σιδηροδρομικοο Στα,θμοΟ Φλωρινης προς Φλώρινα,ν. <ο δρόμος ~τσ.ν έλε

Ζινος και Υεμάτος λιiσπες. οε &νδρες ε6ιiδιζαν ακα,ν6Υιστα. στα. &κρα τοσ δρό μου ;{αι πολλο] εμπαιναν και μέσσ. στα. χωραφτα για. να. αποφύγουν τΙς λιiσπες του δρόμου. Μόνον οΙ ~μιoν'ηγoΙ κσ.Ι οΕ εφΙΠ1tοι έβάδιζαν, &.τάκτως μεν, &.λλα επι τοΟ δρόμου.

Ξαφνικά, δπω; βαδΙζαμε, &.κούσαμε &.πο πίσω μσ.ς μια. φωνη να. λέη: «Τα χτοποιηθητε ... ερχεται δ Διάδοχος». <ο Άρχιστράτηγος, Διάδοχος, Κωνσταντϊ νος, ερχόταν κα6άλλσ. στο άλογό του μα.ζΙ με την ακολουθΙαν του πού απετελ~τ

το απο ξένους στρατιωτικού; &.κολοόθους κα.Ι άλλα.ς προσωπικότητα.ς. Βλέπων την &.κσ.τα.στσ.σΙσ.ν α.δτ~ν, Τι δποία, προφα.νως μάς έξέθετε στού; ξένους, α.ρχισε με τΙς γνωστες 6ρυσιές του να. λούζη τοuς 6α.θμοφόρους μ6λι; εφθα.νε στο ύψος των. Έγω έ6άΟιζσ. με την ΟιμοφΙσ.ν μου πολυβόλων στην 0';ρα. &νος Τάγμα.τος του 90υ Πεζικου. Μετα. &.πο έμένα., &.μέσως, έρχότσ.νε ε'ια

άλλο Tιiγμσ. τοϋ 90υ Πεζικου με Διοικητην τόν τσ.γμσ.τάΡΧΎjν Κα.λκσ.νοην. "Ο τα.γμα.τάΡΧ'Υ/ς KlΧλκlΧνδης ~τlΧν μεγlΧλOπpεπης άνδplΧς. Κιχτα. την έκστρατείαν έκεΙνην εΤχεν &.φ~σει μα,κρυα. γενειάδlΧ, φοροΟσε ψηλό πηλΙκιον (γlΧλλΙΚOυ τύ που), ενlΧ αδιάβροχο

(μπέρτlΧ), μlΧόPOυ χpώμlΧΤOς με ΚOυΚOόλlΧ στο κεφάλι.

'Έτσι, δπω; ~τlΧν ντυμένος, ώμαΙlΧζε σα.ν πσ.πάς. Μόλις δ Διάδαχος εφθlΧσε στο υψος του γύρισε προς σ.δτόν κlΧΙ έξωργισμένος δπως ~τσ.ν τοθ φωνάζει: «ΤΙ εΙ σαι έσϋ ... πα,πάς εΤσα.ι ;», Λέγοντάς του α.δτα. συνέχισε τδν δρόμον του φθάσα.ς είς το υψος τό ιδικόν μου. Γύρισε πάλι εΙοε τοuς ~μιόνoυς των πολυδόλων μου, με τού; δδ'Υ)γούς των τα.κτοπσιημένους στο δρόμο, ενω οΕ όπηρέτα.ι ~σσ.ν σκορ

πισμένοι, κα.Ι &.φου με &.Υριοκύττα.ξε μου είπε ι «Κα,λά. κ. &.νθυπολοχα.γέ: ..» κα,Ι έπροχώρησε ΟρΙζοντα.ς όλους τους ήy~τopα.ς που δεν εΤχα.ν συντεταγμένον τί;) τμημα. των. <Όταν φθασαμε μέσα στην Φλώρινα κα.Ι κα.θ~σα.με για. να. ξεκουρα. σθοϋμε , άρχισε δ ενlΧς να. έρωτα. τόν &λλον: «ΤΙ σου εΙπε εσένα. ...;», &.λλα. ολοι

εLχα.με &.λλάξει τΙς πα..ρσ.τηρ~σεις του σύμφωνα με τα. συμφέροντά μlΧς.

601,1

Σ τ Ρ α, τ ι ώ τ η ς

Στην μάχη του ΚιλκΙς το

Κ ο ν t Ο ά Ρ η ς

1913

δ στρατιώτη; μου Κονιδάρης, από την

Λευκάδα., έτραυματίσθηκε θα,νάσιμα στην κοιλιά. από κομμάτια δβίδας. "Όταν τραυματίσθηεε δ Koνιδιiρης ~ μάχη κόντευε 1,1& τελειώση.

, Απο

τΙς ό6Ιδες ε!χα.ν πάρει φωτιά δλα τα. σιτάρια. στον κά.μπο. 'Έτσι δ

καπνός που 6γάζανε μα.ς 60'ηθουσε πολύ να. προχωροϋμε ελεύθερα, χωρΙς νά. μα.ς 6λέπη δ έχθρός. "Οπωτ, δμως, προχωρούσα, &.κούω, γιά. μια. στιγμη μιά. φων~ ένος πληγωμένου να. με κα.λη με τό ονομά μου. Πηγαίνω, &'μέσως, πρός την

κατεόθυνσι ν της φωνης καΙ 6λέπω τόν στρα.τιώτην μου Κονιδάρην τραυμσ.τι

σμένον. «Κονιδάρψ>, του λέγω, «τΙ εχεtς, τΙ επσ.θες, ποσ τραυματΙσθΎjκερ>.

Νά.,

&06>,

μου λέγεt, καΙ μου οεΙχνεt το τραυμα το!) στην κοtλtά.. Τον παρ'Υ]

γόρησσ. κσ.Ι διέτσ.ςα. νά. τόν μετσ.φέρουΥ λίγο μα.κρότεp~ &'πό την φωτιά. ΠρΙ Υ πρoχωρ~σω τον ρώΤΎjσσ. α.ν θέλ Ύj τΙποτσ.. Έκείνος, α.ν κσ.Ι Οσ.ρεLά. τρlχuμσ.ΤL-

414

σμένος, μοσ aπήντησε: «Δεν θέλω. Το μόνο που θέλω είνιx~ να μοσ xιxpla'f); τις

15 ~μέpες ψυλακ~ που μοσ ~pp~ξες γιατ! το εσκασα, οταν περνάγαμε &.π~

τήν Λευκάδα καΙ Π'f)γαίναμε στο Mπ~ζάνι, γιά νά δω τους δικούς μou». Τοα

&πήνΠjσα: «ΣτΙς χαρίζω, εΤσαι καλος στρατιώτητ, μεΤνε ησυχος. "Αν δμω ; εχης τίποτε πολύτιμο πάνω σου, δόστο στον επιλοχία y~ στο ψυλά.ξη, γιατ] θ&.. &ργήσουν να. ηθου,Υ οε τραυματιοι:ρορετς να. σε πάρουν. K~' δταν γίνης καλα. θα. σοσ δώσω καyoνικ~ &δεια να. πάς στο σπίτι σου». ΈκεΤΥος μου &.π1Iντησε:

«Δεν εχω τίποτε κ. Λοχαγέ. Μόνον

λεπτά εχω. "Αψησέ τα επάνω μου)}! 'Ο

ήρωίκος Κονιοάρης διεκομΙσθη, ώς έπλ ηροι:ρορήθην &ργότερα, &.λλα. πέθανε εις το χετρουργεϊον.

7ον

σ τ Ρ α τ ~ ώ τ η ς

Σ α Ρ α ν τ ά κ η ς

στρατιώτη; Σαρα.ντάκης ~ταν &.πο τ~ν Λογκα. της Πυλίας. γπηρετοσ

σε εις τον Λόχον μου κατα. τον Έλληνο ανακωx~ μ~ς 6ρηκε το μεσημέρι της

17ης

ΒοtιλγαΡΙΚΟΥ πόλεμΟΥ τού

1913. '11

τοσ Άλωνάρη στην μά.χ"ΙJ των 6ψω

μάτων Ν. Δ. της 'Άνω ΤζουμαγΙιΧς. <Η γραμμ1) μά.Χ"ιJς οεν είχε λάβει γνωσιν της ανακωχης καΙ γι' αότο συ

νεχίζοντο οί πυροδολισμοί μεταξυ "Ελλήνων και Βουλγάρων. Γ~α. ν~ παύσ"ΙJ τ~ «πϋρ», διετάχθησαν οί σαλπιγΥ,τες να. σ"ΙJμ.ά.νοuν «παύσατε πϋρ». Πράγματι μ:. τα. το σάλπ~γμα. εσταμάτησε καΙ το «πϋρ». Μόνον ένας στρατιώτη; προς τα.

&.ρ~στερά μου δεν σταμάΤ"ΙJσε να. ρΙχνη. ΆπεναντΙας μάλιστα είχε σ"ΙJκωθη ορ θιος κ~' ερριχνε με το (<μεpoooύ~ι» σψ'αΤρες προς τους Βουλγάρους. Είχε γεμα.

το το σακκίοιόν του φυσίγγια. Μόλις ΤΟΥ είδα του ψώναξα: «πα.ψε Σα.ραντάκη να. ρίχνης πιά.. Δεν &'χοΟς το «παύσατε πυρ»; Λδτος τότε στράψ"ΙJκε προς να και μου λέγει: «ΤΙ θέλεις κ. Λοχαγέ, να. τα. πάω πίσω

ενα

;

EIJ,l-

Έγω τα. μάζειγχ

ενα καΙ τώρα που βρηκα Τ1)ν ευκαιρία θα. τα. ρίξω δλα», Ε[ναι &λήθε~x

δτι ~ταν πολ» κα.λΟς στρατιώτη; καΙ πά-ντοτε εΤχε γε\J.ιΧτo το σακκίοιόν του &πο πλεονάζοντα. φυσίγγια.

Άλλα. τί κακη σϋμπτωσκ]! Ένω δ Σαρα.ντιΧκης μοσ ηεγε αδτα. τα. λό για, μια. I!χθρ~κή σφαϊρα ΤΟΥ βρηκε στο κεψιΧλ~ καΙ τόν ξάπλωσε κάτω νεκρόν.

ΜΕΡΟΣ

ΔΕΥΤΕΡΟΝ

ΑΠΕΛΕΥθΕΡΩΣΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ 26rιy

ΤΗΣ

ΘΕΣ)ΝΙΙ(ΗΣ

OKTQBPIOr 1912

Είναι μ.ία ίστορική &.λ~θειO'. καί, G)ς τοιαύτη, &'ΟιιΧ.ψευστος, δτι, δσ&.

κις το 'Έθνος μας, κατά. τήν οιαορομην των αιώνωΥ, όπηρξε ψυχικως ~νωμ,~-

,θ

νΟΥ, ε' iΧυμαΤOυργησε, πάντοτε.

Με κυ6έρνησιν Ισχυρά.ν ΚiΧτά. το ετος

1912

καt Άρχηγον Στρατοϋ το'"

τότε Διά.δοχο.., τοσ Έλληvικοσ Θρόνου Κωνσταντϊνον, τοσ δποίου ~ ,επι6λητικ~, &.ρρενωπ~, γνrισίως

ηληΥική προσωπικότης

ενεσάρκωνε καΙ

εξέφραζε τά.

ίΟανικά. δλoκλ~ρoυ τοϋ <Ελληνικοσ 'Έθνους,_ ~ <Ελλά.ς ~ΤiΧν παρεσκευασμένη

ψυχικως οια τιΧ μεγάλα.της πεπρωμένα.

Με iΧδτήν την κα.θολικην &νότητα καΙ με την στρατιωτικήν ~γεσΙ'J.'J

τοϋ ΔΙiΧ06χoυ Κωνσταντίνου, τοσ δποΙου δθρυλΟζ καΙ ~ ~γετική μορφή Ε:π\) ρωνε τήν λα'ίκήν φαντασίαν, ~ πατρΙς μας ερρΙφθη εις τον αγώνα Οιά. τήν &..π~

λευθέρωσιν τωΥ όποοοόλων αδελφών μας της ΜακεδονΙας, τους δποίους είχε πρσπαρασπευάσε: εις τοϋτο δ πρorιγrιθεΙς μ.ακρός καΙ αίματηρος &.νταρτικ~ς

αγων των ετων

1900-1908.

Εόθυς απο της ενάρξεως τών E:πιχεφ~σεων δ <Ελληνικος Στρατος έση

μεΙωνε θαύματα ανδρείας καt στρατιωτικών επιτυχιων.

Δια6άς, την τότε <Ελληνο

κτωβρίου του

1912,

Τουρκικήν μεθόριον, εόρέθη, την 8ηv

'0·

προ τ'Yjς oχυρωμένΎjς τοποθεσία; του Σαρανταπόρου.

Ή οχύρωσις τ'Yjς τοποθεσία; ταύτης ~ταν τόσον Ισχυρά. ενα.ντι τω'Υ

διατιθεμένων τότε μέσων μάχης, ώστε [δωσε την Οε6α.ιότητα εις τον τότε Οργα. νωτΎ)ν του Τουρκικοσ Στρατοϋ, Γερμαινον στρατηγον ΦΟν ντε Γκόλτς, νιΧ γνω μα.τεύση δτι «θ~ κα.θΙστα.το δ τάφος της <Ελλάιδος, σ.ν οί 'ΈλλΎjνες &'πεπεφώ,l" το νιΧ ίεκΌιιΧσωσι τό Σοφα.ντάπορον».

KIΧt εν τοϋτοιτ, έντός nαχΙστων ώρων, το Σαρα.ντιΧπορον ε!χεν εκπορ

θηθη, Q~or,ψεuσθε'σης, (i.πα.ς ~ΤΙ, ΤΎjς ιiντιλijψεως τών θεωpΎjτικών, περί &.πορ

θήτων τοποθεσιών καt καταδειχθέντος καΙ πάλιν ΟΤΙ ~ &.τομ.ικ'ή &.νΟρεΙα κα-Ι ~ Ψυχική ενωσις, &ν πολέμφ, είναι παρά.γοντες μεγά.λΎjς 'Υ.αΙ ούσιώοους &.ξΙας. , '-

27.

ΚΟΣ!ΜΑ:

ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ

ΠΟΛΕΜΟΙ

417

~ Ό Έλλrινικoς Στρατόςt όπο 6ροχά.ς κα..Ι καιτα-ιγίδαις κα-Ι όπό ά.φαιντ(i στου; στερ~σεις είς παντοειδή έφόδια, προήλαιuνεν άλμα..τωδώς.

'Όσοι ζωμεν έκ των μαχητών το\) Ιεροσ αότοσ &'γώνος, ένθuμοUμεf!α.

μετά. σuγκινήσεως κα..Ι όπερψρανεΙας τά.ς' ~μέρας αότά.ς των σκληρών OoκψlΧ

σιών, ά.λλά. καιΙ ά.σuλλήπτοu, δι' ά.νθρωπΙνrιν φαντασίαν, 86ξrις.

Ό 'Έλλην στρατιώτη; όπήρξεν ά.λrιθινά. ΆνταΤος είς την Ψuχήν, δ~6

τι, προελαόνων καλ μαχόμενος, εδά.μαισε,

013

μόνον τοϋ έχθροσ την ά.ντίσταισιν,

ά.λλά. καΙ τών στοιχείων Τής φύσεως την OUναιμιν.

Με,Τά. την θρuλικήν μά.χην τών Γιαννιτσών, της 19ης καΙ 20ης Όκτω

ΌρίοΙ) 1912 t δ Έλλrινικός Στρατός, διελθών τόν Άξιόν, ώδrιγήθrι προς &.πελεu θέρωσιν της ΘεσσαλoνΙκrις, την δποία-ν εκόκλωσεν &.πο Άξιοσ μέχρι λιμνών Λαγκαδα. κα-Ι πέραν.

'Έξωθι της Θεσσαλoν(κrις" είς τό «Γιδα», δπσυ τό ΣτρατrιγεΤoν, δ Άρ

χrιγός Διά.δοχος Κωνσταντϊνοτ, εδέχθrι τόν ΣερΙφ Πασάν, φρούραρχον Θεσσα λoνΙκrις, συνοδευόμενον όπό τών προξένων των Μεγάλων Δυνώμεων, Οδτος ε πρότεινε τήν παρά.δο,σιν της πόλεως, &.λλ' όπό τινα; ΟΡοuς.

---

"Ηταν ~ 25rι Όκτω€)ρΙoI)

1912.

Ό Άρxrιγός Διά.δοχος ήξίωσεν τήν α.νεΙ) δρων καταθεσιν των δπλων

τοϋ Όθωμανικοσ Στρατού καΙ την α.μεσον παράδοσιν τοθ ΚαιΡαμποuρνοiJ.

Μή επελθoυσrις σuμφων(ας, ά.πηλθεν δ ΣερΙφ Πα-σάς.

Ό Διά.δοχος διέταξε την εναρςιν επιθετικής κινήσεως των Έλλrινι-

κα/ν Μερα.ρχιών πρός Θεσσα.λoνίκrιν, &μ~ τ'Ώ εκorιλώσει της δποίαις" δ ' Aρxrιγ~ς τών περικλεΙστων ΤΟUΡκικών οuν6;μεων ΤαιξΙμ Πασα.ςε6εχθrι τά.ς Έλλrινικας προτασειτ, ύπογραφέντος κα.Ι σχετικοσ πρωτοκόλλου.

Κα,Ι οϋτω την 26rιν ΌκτωβρίοΙ)

χοΙ) της Πόλεω; ΆγίοΙ) Δrιμrιτρίοu,

1912,

ήμερα,ν της έορτης τοϋ πολιού

δ <Eλλrινικός Στρατω; εισ~ρχετo εις Θεσ

σαλoνίκrιν καΙ μετα. δοξολογία,ν, ψα,λλετσα.ν εις την Ιστορικην εκκλrισίαν τού

ΆγίοΙ) Mrινα., ύψοϋτο, ταυτόχρονα

ή Έλλrινικη Σrιμα,ία. εις Αεuκόν ΠύργΟΥ

κα.Ι το Κα.Ρα,μΠΟUΡνοσ.

Ή πρωτεύουσα της Μα,κεδονίας, τό πνεuμα-τικον κέντρον τοϋ Έλλrινo

Βυζαντινοϋ πολιτισμού, &'πrιλευθερώθη κα.Ι εγινεν δριστικα. Έλλrινική.

<Η Θεσσα.λoνίκrι Έλληνικ~ ... Έλπίδες αΙώνων κα,Ι προφητειών ηρχι

σαν νά. γίνωντα,ι πρα,γμα,τικότrις.

ΊΙ Θεσσα,λoνίκrι εΥινεν Έλλrινική την ~μέpα,ν τής &ορτής του πολιού

χοΙ) της Άγίου Δrιμrιτρίoυ.

Ή σϋμπτωσι; εοωκεν εις τό γεγονος μεγαλυτέραν α,Τγλrιν. Διότι εις

τα. 66;8η της Έλληνικ,ης ψuχfjς ή Έερα. ΙΔΕΑ της Πατρίδος κα,Ι της 'Ελευθε

ρία,ς είναι &'ρρηκτα. σuνoεoεμένα..ι με την6αθεΤα..ν Χριστια,νικην Πίστιν, ή δ ποία, όΠllρςε π~ντoτε πηγ'ή 4κα.τα.λότου Οuvά.μ.εωςt είς περίοδον Οοκιμα.σιων κα.ι

κινΜνων.

ΚαΙ τότε t μέσα. εtς τ~ν &.τμοσψα,Τρα,Υ τοσ

~ξ6;λλOI) ένθοuσια.σμ,οσ το\:)

418 L

Έλλην~κoσ στοιχείου τΎjς Mακ.εooν~κΎjς πρωτευοϋσητ, εδόθη ενα δεϊγμα ΤO~ α.νωτέρου Έλληνικοσ πολιτισμοϋ.

_. Έπαγ~ώθη α.μέσως ή τάξ~ς, κιχτα όπoδε~γμα.τ~κOν τρόπον, χωρις yCι, σημειωθΎ) οόδεν εκτροπ()ν.

ΔtO~κητ~ς τΎjς πόλεως ιhρΙσθη δ Βασιλόπα«; N~κ6λαoς, ,εκλεκτος οια

νοουμενος.

Ό Bα.σ~λευς ΓΕΩΡΓΙΟΣ δ Α', Εδρυτης ΤΎ)ς Βασιλευοϋση; Έλλην~κi);

Δυναστεϊα«, εγκατεστάθη, πάραυτα, εις την Θεσσα.λονίκην, εις την δποία.ν εOό~ θη, α.πΟ τότε, ή μορψη τής συμπρωτευούσηξ,

Έκεί, εις Θεσσα.λονίκην, εοολοψονήθη δ πα.τριώτης οδτος Βα.σιλευ;,

την 5ΗV Μαρτίου

1913, ποτίσα; με το α.Τμα. του το χωμα της πρωτευοϋση; τοϋ

eΕλλ ηνι κου Βορρά.

Άλλά, με την θυσίαν ταύτην, εξησψάλ~σε και διαιώνισε τ~ν έλλην~

κότητα. της Θεσσαλον! κης κα.ι δλοκλήρου της Μα.κεΟονία.ς.

Xpε~άζετα.ι, α.να.ντψρήτως, α.ύτη ή οι' όλίγων α.ναδρoμ~ εις τού; &;-

γωνα.ς της τ~μής κα.Ι δόξης των Bα-λκα.ν~κων πολέμων τοϋ

1912 -

1913,

των

δποϊων το πολυτιμώτερον επαθλον όΠΎ)ρξεν ή Θεσσαλονίκη.

Διότ: οΕ ά.γώνες οδτοι α.ποτελοσν, δ~' δλους τους συγχρδνου; eΈλλη

νας, κα-ι Ιδίq. δ~α τους νεωτέρους, οΕ δποϊοι οεν έζησα-ν το μεγα.λείον των ήμερων εκείνων, Ψυχ~κoν λουτρόν κcr.Ι άστείρευτον πηγ~ν αΙσ~oOoξίας.

Χρεταζεται ή ά.να-Ορομη α.Uτη, οιότι δίδει το μέτρον τΎ)ς ψυχικης

0;-

νcr.μ~κότητος τΎΊς ψυλΎΊς μας, Ουνα.μικότητος ή δποία μετέπειτα, κcr.τα τον πό

λεμον εν ΆλΌα.νίq., εν Μέςη) Άνατο)."Q κα.Ι κατα τον ά.γωνα. προς τον ξενoκ~ νητον συμμoρ~τισμόν, εοημιούργησε νέα θα.ύμα.τα. κα.Ι νέσ.ς €ΠOπoι'Ιας, οια. τών δποϊων o~εΨεύσθησαν οΕ στείροι όλικοι όρθολογισμοl εκείνων, οΤτινες,. με μα

θημα.τικ~ν ά.κρίβειαν σταθμίζοντες τα. πράγματα, όποτιμοσν τον πα.ράγοντα. της

ά.νθρωπίνης

1912,

Π ί σ τ ε ω ς

κα.Ι

Θ ε λ ή σ ε ω ς.

Έπέρα.σα.ν ά.πο την Εστορικην εκεΙνην ~μέρα.ν, τΎΊς 26ης Όκτω6ρ~oυ τεσσαράκοντα δύο έτη. Κα.τα. τον μεσολα,6ήσα.ντα. χρόνον πολλα. νέα. κο

σμoγoν~ κα. γεγονότα συνέβησα.ν. ΈμεσoλtΧi6ησα.ν έτη δυστυχίας, ά.λλα. κα.Ι

06-

ξης. 'Όλα τα. ίστορικα ταθτα γεγονότα οεν ~oυY'ήθησαν να. κcΧ.μoυν τους 'Έλ

ληνα.ς να. λησμονήσουν την ένοοξον αότ~ν ήμέραν, κα.θ' ην δ ΔιcΧ.Ooχσς τοϋ Έλ λΗVικoσ Θρόνου Άρχηγος τσσ Στρατοϋ, δ φέρων το ονομα Κωνσταντϊν«; είσ ήρχετο, την έορτην τοϋ 'Αγίου Δημητρίου εις τ~ν Θεσσα.λονίκην, έφιππος,. έπι κεψα.λης του Στρατού, ζωντανευων παραδάσει; καΙ θρύλους, με τους δποΙους

επι πολλα.ς γενεα.ς εγα.λουχήθημεν ήμείς οΙ 'Έλληνες, των δπσϊων ή ίστορικη

ΜΟίρα ε!ναι, οπως τα. πράγμα.τα α.πoOε~κνύoυν, να. εϊμεθα οΕ σταυροψόροι καΙ οΕ πρωταγιονισταί , πάντοτε, δλων των ευγενων άνθρωπίνων ιοε,ωοων κα.Ι επ~ διώξεων.

, \..

419

ΟΣΧ Ο Λ Ι ΛΣ ΤΗΣ KODTAD

ΓΡΑΦΕΙ ΑΥΤΑ:

KAAANTZHD

π.oιιi Ιλλ'Υ)νικά. πέλμισ:tα. πιi'tησια.ν '1ΌpίOr~a, 'tάo χώμιιχ.τιχ. 'toη'I; θtΘσσ,ιx.λONΙκης, μέ τό μιπά.

σιμο τοσ §.λλψι:κιοσ στρατοθ ; Kιi'tL κιχ.θώς κιχ.Ι γιόL 'Οους

φΙlλ{)uς

'tetOLISI; λlsπwμέΡ'SLSΙ;; εΤνα.ι ij,δiΟΝ'ή γιά. 'tbv Ιστορικό,

~oιτ'~ρΙαιι;;.

't'ijI;

Πoιιi

λοιπόν

-r)'τιχ.νιε

rWτά. 'tόL πΘλμιιχ.'ta.,

ποιοΙ

-r)τ:χνε έχιεΤν,οι οΙλ,εδέν''tΙες, πού 'lφa.'tWιII,t,ιx.I; σ'tά. χέρια. 'tOU; τά.οόμ60'λα. τοοεθινouς, μπ'ΙΙ κα.ν πρωτοι' μέIσCΙσ' ,lΧiJ't'1j ΠCΙΡαiσκεuοοοολος, λ,οχ(ες τιχ.ς

χέριlα.

Κια,l

'ΟΟΌς

τα. λri6ιχ.ρlιχ.,

λlε6έ~ίΤL;Κα.

δ 'σ'tρα."tός

Ό Σπα,-ης, 'ΠJCΙιιδΙ της j\:Lποοκφτζ'ijι;;',

του, fJπeοιτ'lj

στΙς

23 - 8 - 66,

φΤΎ}'Υ.ε 't'~'!

'"AρtJIΧ.ς,

διωγrμιOlιις

'tIO!J

§.λλ Ύjνισμιoσ;

κι'

δ ΤΡΙ"ί.ος

7φω'ΌΟΙ,

νέ,Iχι;;

εί)lειλrπις.

ένωπΙ'σω

ΟΙ τρείς ,ιχ.ύ'τIOΙ, τους

«κόκκινoςσυν'τιx.η.Jιcι'τιiρχης»,

αα] rπ;έθιxN'ε πρ6ωρllχ.

Ό ΓιώΡΎΎjς

nι(Χ;τος

('Γρι,πόλεως)

δέιρ'ος ΠελlΧισγός.

χrα,.ΡOό·

6.45

δέιιι δπιiρχooν. Xιiρι;;

στΙς

ΠιxιpιIΧ 1σκευ6πoυλoς,

'Ο

&NΎjqU π,έθα,νε

.ιΧ.τοό τήν κιooρδιιi του. θcί

T~τιip'Τ'Y} τό 7φωt, ,στό Β' Νιεχρο-ι:αιφείιο. "Ητανε ~ν'α.ς

τόL Μο μέ'ΤίΡΚΙ,

κρα:των

α.κολουθοσσιε

,εδτuχως ,α.κόμιcι ζη. οι Mo~λλoι,

'XιlΧiΚως,

-r)tx\lS

Έλλ~lΧς.

ΤΡΙ1:η I1tiρCDt 'στό Ν,οσ'ljλlευτικόκιIχΙ {{φcι

εφτιχ."Ι'ε

"'Ητ,OO'l'ε δ Γιωργο;

δ EolριιroΙlδη,ς ΜΠΟΟΚL'ρ'τζ'ijς. σι δu,ο πρωτ,οι

lμιπ-ηΙ)tα.ν

τ'9jς

δ Iέrπ;ονοlμοοζόμ;εινlος,

χ~ες

41.

:Σ'ιπcι'ijς

τό'ΤI$ 'τ'ijς «ίχολης fιm.α.ξΙ'α/jμιx.τΙiΚων,

'στα.

μe"i'α.

άψιx.~ιx. OOiμ.Π!PωτεόOOσCΙ

'tYjv

δ ΛεωνDδιχ.ς

~ιI)"topat;; πελώίρφς, '1"..0;)

"Ητανε δ γlεwocΤοςδιοικητ'1j;;

1100

Σuντιi

κιcιΙ δ ~ρωια,.ς τ,οσ T,εrπ;ελενωσ 'Κια.τα. τόν 'ήιρω'ίκό πόλειιο τοϋ

40 --

"Οπωτ ,eIrocι κωΙ στην κηδεΙ'1Χ του, δ

τ,οσ

άmιΡIα.ςrWτός με 'την IΟΟσογκριτ'Υ} γεννιχ.ιόΤ'ljτi

ΤOiυκα.Ι ,πιχ.λλ "ljΚcιpιιi του, μοσ θόμιζε, ,σόLν τΟν ~λeπlΧ, τ{)ΙΙς λια.·ί'ΚJoυς 1ιγέτες τo.fί21. Για τΙ ,ά.πό τη qJιJ'tlpa ΤOUJςκιcιτιiγo,ν'τ:ιx.ν, ,τα. ρέι!J.!μιιχ.Τiά. τοος, τα. oooινιi 1)οος Κ'IΧΙ τα. ΎρέκιCΙ τουτ,

κα,Ι τη διικ'ή τοος τοορlεΙ,ιχ. συνέχισlε κα.Ι μιiλι,στ,α. τόσο άιVΤιi~ιιx. κα.Ι ενδo~,ιx.. "Αν ζοσσ,ε τό

δΙπλα. ιΧ.πο τό lμ:εγιiλ'O «Γέρο», τσ.ι Εολιοκο'ψών'Υ},

Ο "Γέρ'ος»

θα. τόν κ'ιχ..μΙΙρωνε.

' Αλ

λα. κα,Ι ποι6ς ςΘΡIEΙ'TO()ιΙιi ψυχη κα.Ι rroο'ιό δικό ταυς πνείJ!μ,α. Ί1~α.νlε μέσα του, στο στέρνο του, στ'1jν Κιoop~ιιi του

στό 1\)'0\1 του.

Πiρέπ:ει 5μως νόL συ"ilΘχΙσ'Οψε νίΚΎjς,

ποϋ

wsΤlαμιιχ.

~νOIιξIε

'to!.

μά.'tιιχ

τιου Κ:ωνστlΧντ(νOΌ.

σιιχ.λονΙκη

θά.

"Do!J

ΓιιοοτΙ

έιπιSφ"οεθυστuχως

χ,α,Ι να. δ()~μιε τώρα τόν "'Αγγελο, σωτ'fjριχ της θl$σiΟΟιλ~ Βειl)ιlζέλοu, &ν δ,ειl)

1ΌΟίι OCL'

-r)"tΙXΙ\!S

dIIJo:ινt(pop'ljl'tlΧ

cιί)τός με τΥ) σεφιi

τό μήνΙJμιlχ

στόL χέριlχ

του

των

Άιγέλω

Βωλγά.ρων.

'ιος, εχ,ει κάΝει ά;γωΝΙες γι' α.ότό τό θέ!μα.. Κι' έXεΙϊριiψει 'Π'Qλλιi. α.ίι<θεντικΥ) ιμα.ρτυlρΙIα., /κlεΙνου τΙ τίιπOΤIΧ ιδΘ'Ι 'fOΙBleίιιSL

'tYjv

rroou

άm~pυΠΤOΎΡOOφ'ησε

τω,

λόγισ:ε

«O'toO,

'ή

θε-;·

Ό Ο rooIPα.φόμε

"'E"tQL,

χιipις σε μι:Χ.

τό μ'ήνuμιi ΤIΟΌ,τό θέιμ'α,. έλόθΎj.

,ιiλήθ~ει,α. κ,α.Ι τό φα/(; 'ΌοίΙ "Ηλι,ου.

τό

Γι,,

Άλλα. (i;; δώσουμ;ε κα.λότlεΡIΧ

μIZ,pικα.ιiιπό τα. rροο~μιιχτιi τοο, δπως ά.κριοως δΎjμooιεότηκα.ιI) στΙς άJθ'ljI\l,ιχ.'ίκες εφ'lj'jJJSρΙδ'ες, κιχ.Ι ί~ισ;Ι'τερlΧστό «Βημ;ιχ»

t1j;;

Ά'θ'ήνια,ς,

mOfut;;

Κια.Ιστην

«Κα.θημεριΨή».

«Ο ΦΡΑΝΤΖΠΣ, Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ :ΚΑΙ ΟΙΒΟΥ ΛΓΑΡΟΙ» Τις 'ι-ιέlpες

ΟΟπο τόν

\..-

ποΙΙ

ελληι\ιιικό

πΘρ,ιχ,οον,

στΡιχ,τό

στα.

πολλά.

1912.

έγpά.φησlΧν

ΈV-.ά.ΧLiOiΤΟΙ

γιόL

την

κσ.τιiλ"ηψΎjτ'ijς

θεσσlΧιλ'ο,νΙΚ1JΙ;;

δμως εΤχ~ν πλήρ'Υ} Ισ'tαpικY) ένημιερ6-

τητα στό e,έIμtk. Τόν πόλ,εμο θεν τον ~εριM~ει 1Jιονά.Χ'tkδ μJαιXητ~ς της ~ρώτη; γρ,α.:μμης. ΤδΝ 'ΧΙΞιρ®ΙΥει

έ~εΤινιoς

'XItkt

ιμά.χ'ε'Dαιι στά. μετόπισθιSΝ, τον κ.ιφ~Ιlζει ΚItkt δaξιωμtkτικ~~

του 'ΕIΠΙ'ΌελεΙ,οο κtkΙ δ ά.ρχηγός τ'9jς κ~'τα.σκοrroεΙtkς, 'ΧΙοοθως κtkΙ 'Έτσι ξ"{ινοε

εσπευσοον

με τήν κocτά-ληΦ'YJ

Xtkt

κια.Ι

μπΎίκοον μέσα

κά.ποιος

α.λλος,

διέ1Jtkςε

τον τότ-ε

κια.Ι τήν

στΙς πληροφοιρΙlες

Διάιδιοχον

ποιλ,φιστής

μια.ς.

'Κiα.Ι

δποίου

έ'πoΧYινέ~εΙνην,

πολλο] πι~ρ<i"{'Ο'Jτ,ε;:;. Ο,έβ,α.ι'α. εκεΤνι;,ι :τω:>

μά. πρωτύτερα.

τήν είχε κeιρδΙσει

eστηρΙχθη

νOC δ8lεuσ'Yj

Άιμι6ρόσι!ος

εχει

οΙ ~εvτρικώ'tlεροι

Έλευθέρως

δλσΤ'tkχω;

Φρ,α.vτζ1jς,δ

«δ μιε"{ά-λος πα.:τριώ'της»,

Τό χρ,ονικον α.ίιτο της κα.'tοοσιΚ!OlΠlε~α.ς

Τήν

&nf)t

Τήν έκέρδισα.ν

άnΌ~λεuθέρωOlα'J,

τοϋ

Kω'JJστooντΤνo',!

Κι' ωJτoς εΤνα.ι δ άιντιστρΟΟτηγ,ος μπρος

θε,οοα;λον(κης.

't1j;;

Βενιζέλος

πιροςτΥι

όξυ!δ'€,pκYις ,CJι:1tλωμ<iΤYj,ς,

κooθως!γραΨ~

κ~Ι

Θειοο«lλον(ΚΎj. δ λχ·

σωστά κι' δ κ.. Δ.

Ρώ

έν l1}ιοοφέιρ,ο'J.

πολττυω]

'Κiα.Ι 'Κiα.:τ'α.σiκαπ:ευ'tικοΙ

ταμ-ετς

τ6),Ι

θια.φόρων

ΠριεΟΟΕ ι ω:ν , ~'tαN "ά. χέρια του Φp,~I'τζη. Στ'η Booσιλεύoυ.σα.ε.πaιςE ρόλο 01Ό(;!)

θα.Το κα.Ι

οΙ Πo~(τlες

~ταN 5μως

στρατιωτιοωτ

Bελιγράl8ι' ιχ,ιχΙ

'Itά.prrν. μέ:χ:ρι

"{ρ,άιψει

:ΠΡ'ΕιOlοε('οον

'των ΠΙXpα:lμιONίiIiν

ΣυιΡιώτης,

δΡα-σις

α.ύτοi3,

σ'

Πό,λι.

fι

της

:ΠΡΙΘσΟε(ιχς

τοίί

συ'iιεχ(ζιει

δ :Συριώτη,ς,

τον

υπό

τωιν

'ΧΙα.:τα.

τόν

Σόφια. κ,α.Ι

ο,,?;

τομέιχ.

τον

τη,ς Κωνσταντι νουπόλιεως είΧΕ

ΔΖν

ίJπηp'E,σιωιν

ILΡε.σΟlευ'τήν συνυφιιχνθη

Τ'Yjς ΌΑιμι6ροισΙου

δικό τους.

Κια.Ιστή

BtkλxooνtlxO

ΤφOlσιφορOC

πολέμων,

ώκιΟιλοόιθοο

γιά. ανθρωιπο

"Ητανε

δλόκλ'YjΡΟ

οπη:ρξεν

τίiliν Βα.λκια.νιικων

ικιχ.Ι ,τα.ς δIΠ'YJ!PΙ$ισ'(ας

ροφορ(οα.ς

μονά-χ;α.οτήν

"Ητανε

του; καΙ

της' Κων,οτιοοντιν,ουπόλ,ε'ως,

Ή '~ιπλωlμJα;τιlκή

ο.ροοσιν

"{ιά. συντOlΠ(τη

άικόλou~oς

στό Βουκουρέστι,

«οΠολότι'μη,

Έλλ'lj"Iικήν

θ,εωρr0ιί3ν

'tO'J

Φρα.:ντζη.

του

εΙς

άιεΙμνηστον

Τ'ίμ

Γρυ

επι. πολλά

6Τ7;,

μέ τήν

σΤ'ρrxcτιωτι:κ:fj'1

Χά..ρις

εΙ; τας πλ'~

Έιλληνo,τouρ-κικόν

ΠόλΙ€μoν

του

1912,

έ!1Όετεόχθη fι 'Κiιxτά..ληΦις της ΘιΘσσlα.λ'ονίικης δ:πό ''Vου 'ΕλλΎ)'ΙΙΚιουσφwτ,ου 7ΌΡΙ'Ι 7ΌροφΜσοον

να. πρια;γιμιιχ:ταιtΟΙ'Yjθ'αυν τά Βουλγα.ρι%α. σχ.Ε!8ι,ιχ». 'E'φ'θOOσα:iμJε Πρ σ..ΤΙ..fιtk"t ι ,

τώρα

:roο,λυ

στδ

λΙγοι

σπroυe,α.ιΣUΘΡo

τδ~μme.11N

τό σπoo~α.Τανα.ύτO 'XIdtoτ~ιe.ωιμια. ~oυ

σημJεΤ,o

τότε

Ά.

των διπλωιμα;τικων

IΚoct

Φρ,ιχ.νιτιζη.

πολυ

Ηγο,ι

το

uπηριε,:jιων

"(νωρΙζων

του.

σήμ,ερ:ι.

Ή δόξιιχ. -ηταιν σιχ,α.νθ-α.λιστική κ<tΙ πολ

λοΙ φρόν'τωαιν νOC 'του τήν ,ο-αερή,σουν. R!IXιl Κιοοτα. ε'fα.μέ:ρος το

κ'ιxτώpiθ'ω,σιxν.

<Ως ~ιxΙ τό

Υ,θιο τό Τ'YjιΝε"{lρΟΟφημα. το ,εξαιφά.νισα.ν ΟΟπο τιX.~P'XEΤ'IX του uποοργεΙου των Έξωτερικων. Ό τότε διμως 7Όο,λ'Εμιικός ά.ντ,ooπoικ:ριιτΎjς Βαισιλα-ςτό ΖΥΡΙΧΨιε κα;θ'ιχ.'ρά., κ'α.Ι τό εμοοθιχν οί λΙγο:.

Ό Φροον'τζης .στη Booσιλ!εύooOlα. είχε Τ'ίj; Βου,λγ,ιχρι,ιχ.ς του. Κα.Ι

'ΌΘλευτα.Ι,ου

Tίoιroα.λτζΙκωφ.

φ,ριχντζης τ,ου 1}IΕοοιχ.ημέρου

§λιεγ,ε γιOC ικriτι

!,~ινιε κΟΟτι

'του

Οi)(;Ο'ΤIΕινές

oorI1o.EeYj στlε'Jα. μέ τον στριχτιω'τικον

Ό Βοuλγ:ΙΨG1ς

πtό'τε

ά.πΟ τα. 7ΌΕIΡΙ"J1σε~μrxτσ..

, Οκτωι6.ρΙ,ου,

κάιτι ,ά.νήσυχο

κινήlΟ1εις 'τοη

άικό,λουθ(I'1

πό'τε, ,είχ.ε 'ιiνάγ,κ'Yj τω,,) συμ60υλω'ι

'Vou. Τις Π'ρωτιες IμepIEoς τοσ

εφ'tlαισε στ'rxU'tΙά. του.

Boιυλγιxρι'κo.ί)O'τρια.τr0ιί3.

Πλ'Yj,σΙΦΟΕ το

Κά,τι Πίο,) φιλο

τ'ο\)

κια.Ι τόν κ<iλιεrΟ1ε νOC ψ&:νιε lμιοοζΙ, στο φιλόξεΝα σιΠ Ι,; ι του Γ:ουλιέλ').1'ου ΗΙΧ'ΤΡ"tσποόλου, ο',Ι.;; Σα.ρά-ντια. Έικκλ'Yj,σΙ,ες.

Ό Τοιπ'αιλτζ(οοωφεφα.γ,ε γερα. κ,α.Ι ηπιε πιεριοσότιερο .. Ό Φplιx~lτζ'1Ιζ

Εψα.ι,ε λΙγο κιχΙ ηπιιε έλά.χι,στιχ. ΛJooκωνικός ιιτ:ά.:ντα. 'Ο'ΤΟ λόγο ΤΙΟΟ. Σέ μιά. ατιγμή λόθηχ,~ Τι

γλω,οσα. τοσ Βοόλrrxρ'οο.

Κ,α.Ι ρΙχνΟI'J'Όιχ,ς κριοοσΙ lοτα.πστή,ρια., χα.Ι ,σ'Yjικώνοrlτα.ς; το 13ικ:5

ΤΟΗ ψ'Yjlλά-, Κιιχ.Ι 'τ,σ,oυ"{,ΚιρΙ~o:ν'τ,α.ς το πο'τ1)ρι του φΙλου 'του, τοΟπlε σέ θρι,lψ13ευτικο τόνο: Έ I Ο Ι6':χ. , 'Αιμ.ορ6σιιlS. Κ,α.Ι σε Ηγο Μ φοομε καΙ θα. πι,ουμιε άντσ..μιχ στή Θε.σσιχλονΙ;κ'ιΊ.

Με ΤΟκια.λ'ό, α,πά.'lΤ'YjIOIε ιb

Ό Θεο1}ωρώφ,τοσ λέΖΙ σε ,εμπιlσΤΕυτικοτ&νο, κ:χ.Ι ιb διά!1},οχος Βόρις, ΤΟU'Τ'fj. τΥι"

Φριχντζης.

ωρα., ο~'ΙζotW γιOC τή θ,ε,οο,cx.λον(κ'Yj.

Γρήγ,ορα. θοΟΟμ1Όου'l μέοιχ.

Γειά- σου 'ΔμΟρόσιε. Κ1.Ι

του ξα;νχτσούγ,κριοιε τό 7Όοτ'ήiΡΙ'

Ό Φριιχ.ντιζης τσοόγικρι'σιε 'Κια.Ι '1joπιε δηθεν ΧOCiροόμl"ΝoCIς. Κι' Οτ:α.ν ΤΟ ,~ετ.πνo τελεΙω,ΟΖ, δ

'ΙΌroα.λ'τζΙ,κωφ π'Yj"{lε γι&. f)I1tI'IO,

κι' <tu'τός,

εγρ,ιχ.ψιε

το ,εμπι,στ,ευ'τικο

Τ'Yjλε"{ρ,ά,ψημσ..

το::)

πρός τον Βενιζέλο. 'π g~a'Yjot;; ~τα.ν Πιoλότtμη mt ά.ληθιιν1). Ό θιεοδωρωψ β00διζε 7VpiΎ'!!-(Χ;ΤΙ

κoc;'τdι.

της

&ιrooφα.σιIO'τικές.

δ,ια.τΙά.ξ'Yj

422

τΟν

ΘS'Ο1σcx.λσνΙικης.

Ό Βεlνιζέλος

Διά.ιθvχo

ΟΙ

μέριος

IΚiQC;Ι

ο'Ι

(Ιψες

Ύjτ'ιx.ν,ε

οτOtν τό διά.5(Χ.~ε $μJει~ε ιiναιυooς.

ΚωνΟ'τ'tkVΤΤ'IΟ,

να. τρο,ποιποιήση

~εΤ'P'Y]lμέν,ει;;.

ΚρΙ·σtμ:ες

κ ",-Ι

Κι' ανια;rκάισθ'Yji)(;ε τότιε "α.

τψ ΠιΟρ,εΙ<t

τοσ στ.Ρ'ιχ.τΟΟ

του,

ΚΙ'

:Χ,ψtΙ νά. 'φα.,6'ήξΎj πρός τό ΜΟ"Ιοιιοτ'ήρ ι,

Θιεσσα.λονΙκη

νά. δδευoΎj

δλOΤlΧ-χως

χ,α.Ι

oc~ιxιδoιλ Yj πρός

θ ίχ ως

1:1ι

Οί Βοόλγ'σ..ΡΟΙ εΤχα.ν -ηττΎj!θη. Ό ά.1t6γOl'l{);; το\} μuΟ'τικοοUlιroοιόλου το\} Πα.'

...

λα.ι-ολόγrc>U, δ '.1JμΟρόσΙ'Οζ Φρα.ν~ζης, ε.σωισε τΥ) Θεσισα.λoνlΚΎj κι' Εκλιει,σιε έρμη'τικά. ο'τ,οl)' Βουλγά.ρου; τ~ν χρυ,ση Πόλη της

νίκης. ΚQΣΤΑΣ ΚΑΛΑΝΊ'ΖΙΙΣ

«ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»,

13) 11)55

Τ-ή :μιεγά.λη 'Όooα.ότ~ ίιπηΡIΘσΙα. του τήν ιχ.μφι·σf)'ήτησ,ooν πολλΟιι. Ά~λά. 1) dιλήθει,α. Η μιπ:ει 'ltά.ν'Όα., δ7Όως τό χ,ρυοά..φι, διπως δ <ΙΗλιος, δπως τό φως του oospcwvoD. Βρέθη:κ.ε, έπί τέλΟΟζ,

δ &ινθρo.mο:ς

dr!roκpUllt'tΟΎρά.φφe

'MU

να.ι δ Μ:ιχ. Σ,α.κελλοφΙ~'ιjς, Κορφ'ηλα,

Κιχ1

σι'εότηκοον

σ'τό

Ιδού

τ(1)lρ ιlχ τά. γράiμιμlXτα.

«ΒYj,μια.»,

τό j.!ιOιρα.Τo

't'ljiλεγΡά.φημ.α.

ΤΌ!:> Φpαtντζη.

ΕΤ

~ιε!,)ΘΙWτYις τόt1Β 'Όο() γρα.φεΙοι) τοί! ίιιrtooιpγOί! των Έ~ωτιερικων

στΙς

μ~

τον

πρω,τ,α.,

15) 2) 56

όΥκόλΙ'θ'Ο'ν

κα.Ι

στΙς

τΎί;; ά.ληθ,εΙα.ς,

11) 11) 56

δπως

θημο

δεότ'εΡα.. ΕΤνα.ι

xsC-

μενα μέ λtXόα. φω'tιiiς:

Ο ΦΡΑΝΤΖΗΣ ΚΑΙ Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Κύριε Δ(ευΘUν~ιΧ, «Αυιπουμα.ι

δ ιότ ι

επα.νέρχομια.ι

κα] πάλιν

επι ,ου θέιμα.ΤΌς

τΎjς

θεσσαλο»

ά.λλi

CX'f);; ,

πρέπει νά. έπανέλθω διά. νά. §,ρμψεό,σω κα.Ι νli κρίνω 1:1 σ α. oc.πό tIiOOΠΙOIIJN'f)110V rSUIμ'ιztαo Σουλιώτη

ΝικOlλα,'tο'f)

ά..νια.φέρει

δ κ.

Έια.νάλα.τος.

ΕΤνα,ι γεγ'Ο'\Ιό;;

δτι

γιά. τη συοαότισ:

τοσ θέlμιχτος ω}τ,οσ σuιν~;ργ'YjlO!α.ν 7ΌολλοΙ δ,ocίμ;ονες. J{ι'ά.φcφμ~ δ διx'OOσJμός, δ φθόνος, τ ιζη,λ ία.

T'Ύjς

ΔΙ'Κια.L0101,)νης

Biμως δ "Ηλιοο,

Κα.Ι ιδ'οό το φέγγας των πρώτων λιωτηδ:μιOlλ'ΟΥεΤ

λεγρα.φ~lμα.~oς νί'ες τΎίς

τώρα

'trrv

~ρlα.ντζ9j

Φρlα.~τζΎί π<ρος την KufJEpvoηaLV.

27'f);; κ'α.Ι 28;ης 1) οuνtiντηοις

σιν κα.Ι συζ~Τ'f)σιν την

ά.χτί,δωιν τοο.

συνών'τφιν

'Οκτωβρίου,

γι'ιε δΎjθε."1 πασουν

lχιει την

,~έ π ε ί σ Η Ύ) 10' α. ν

ΘεσΟiΧ.λοlνίκην.

Τότε

Κι' 15λια.α.ότιχ. πάτε

~μιερO\μη

orJ'toIe;; ά,γα.φέρ,ει δ κ. Έ,α.νάλ,α.-τος, δτι /t- Σουλιώτη, &ποτYjν δπ·ο(Q;ν συνά.,'I'tΎI

περί 'των ,σχεδίων τω:ν Βουλγάρων

Φριιχντζης

-,σuv<εχίζει

Σ,ουλιώτης-

νιχ. μ~~ Χρ·

ετηlλεγριΧφ'f)ΟS

Ku6EPV'f)aLIJ». 27

Όιι,.'τωf)Ρ(ΟU, ,Ο-τ,α.ν fι ΈλΧ'φικΥ] Στρατιά ,είχε ,μπηστη Θ'εσσα.λ'Ο'νίκη κι' Ύjς,φε το

'tb

κα.Ι

28 ysyo'llo;

Ύjξ,ειριε ,/)λος δ κόσ;μος,δέν το ~ξ'φε τό Boυλγoφικ~

'Ε,πι τε.λεΤο ΠΙΟΟ ορ ισ:κ6τlα.ν στ,Ις Σ~ράNτα. 'Ε,κκλησιές, δέν τό ~lΧγμιx:τάρχης

Σου

-Χ'1tiοστολYj τοσ τη

Εγιιν'οον j Κα.Ι πάτε «επλάσιθησοον;» _ "ΕΥ ι ν,α.ν δΎjlθlενστΙς

α.ότΟ ολOlς δ κόσιμος. Δηλοοδ'ή, ενφ

του,

ΦρocντζΎι

τά των σΥ.:ειθίωντων Boυλγάtpων εΙς τψ

'tYj')

ΘIi σταθώ ,στΙς ιΜο λlα.νθιοοσμένες

α.ότες τΙς

Τ'Ο'ΤΟα.λτζΙ'Κωφ

διά. των κ~ιlμένω'll

T'OI11Jα.λτζίκωφ κα.Ι

δ':ι

ι'ί:φια. τΎ'jς χ'οορlμQoσόνοοά~~oc'τολ9jς

Ό κ. :Εοονάλ,α.τος,

τοσ

τ;ου Βουλγα.ΡΙΚiοtJ'Ε,πιτελείο'u,

~ξ,ερε ενα.ς

δλόκλ 'f)po;; συ'ι

δπω;; ητα.ν δ ΤΟι7Όα.λ τζΙκωφ, δΕν τό εΤχε μά.

Φρ,α,ντζΎjς, Ο δα.ΙI!Jiόνιος άιρχηιγοςτης Έλλ'f)νικ9jς κ.α.τα.σ:Κ!οιπιεί'α.ς κα.τιχ. τοος -roολέlμους

f'stb

έΚJεΙν'Oυς κλιπ. Ί'Q ~ε,()ί! Τό π;ρα.γμ,α, εΊΝIΧΙ φο:ιv,ερό. σι ά.νrα.φερό,μιε'J'ες ~μlεΙΡΟμ'f)νί,ες η 'ε1να.ι

οκόπιμιες γιli νli μ7ΌερlΜψουν την άλ~Hlεια. η εΤνα.ι λ,οονθlοοσμ,ένlες. Για.τΙ βλα.α.ι)'τli δχι τό'τεποο

λέει

δ κ.

(πο:λα.ια. ήμιφΟ!μψία.).

t9j;; Mepocpxfl!J.t;; ετηληρά.φφε

:Εα.νάλα,τος,

''Εγινα.ν

τ,ου ΘιεolJωρώφ.

crtYjv

,ά.λλα. πολο πιό μΠPιGiστά,

τότιε

κα.'τά. 'τΙς

EYLV!J.oJ

Όκτω6ρίο')

7Όolιχια.νεΙ; δεν οέγνωριζε τrrv 1tρ1α,γμα.'tικη π;ορ'εί-χ.

Ί'ότε πρωτοςτYj'll ,εγνώρι'σε 'ο στrplΧ τ ηΥό ς Φρα.ντζΎjς κ:χ.ί ΤΤ,ν

}{uοs;ρrνησΙ του ικι' εσω,ο'ε ετσι τ~ντόσo γόνιμηπρωτεόουσα.

τΎίς Μ:χ-

κεΟ'ονΙα.ς, τΥ) Θsσσια.λ,ονίκ'f). Ή τα.Πiεινότ"ljΤιΧ μου, διπ'οσηρί'ζει l:Ιλ,α. α.όιτά, με φ:ΧΝα.τισμΟν κα.Ι πΙστιν πρός την Ιστο

ρΙα.ν κα,Ι

ά.λλά. στάν

με τrrv

τόιτε

δ.πιουιΡΥΟ

του κ. ζετ,:χ.ι

"tYjrv σ..λ~θιεΙQ(,ν, rl5XL lμόνον με τά. χ!οορ'τιά. Χια.Ι τά. ΚιSίμιενα. '1tiOU εχε.ι ,στli XEptαo της,

χα.Ι

Εγγιρια.φο:ν των

Σα.κιελλια.ριΟΟδ'f). καΙ

ωφελεί

μα,ρτuρΙα.ν

Έξω't'ειΡικων

Ει}τυχως,

ά,κάμη

έκιεΙνοο

l{;Dρ'οιμηλ1i.,

ποο

ιχ.ΠΟΚΡU'1tτογράιφ1j'O!S

-το 'σω'tΥιριο

'ΧιΟΟΙ

τηλ'εγρliφημ.α.

πlχροοσΙα.σ,ι;

τοϊί

Φρα.ντζ'i'j,

δπρω'τιος κια.Ι κόριας α.ότός μά.ρτυς ζΎj, d.να.πνέει,

τYjν Ηα.'τρί'θα..

Trrv

συντρι,πτικYjν

«OtYjv

πηΎ'ήν,

κα.Ι

πά-λιν

έργά. οκό·

423

πιιμα.,

τ'ήν ά.Υν,l)εί δ έπιστοιλογιΡιΧφο\; α/\;. Παραθέτω λοιπόν ά.τ6φι,α, τήν

ρικην μαρτυρ Ι,α.ν , γι& ν&

'<'Υπηρετων,

ttB'9j

ε"(Yιρrι.φOI\) Ιστο

τ~ελlεΙα. κα,ι 7Όα.όλ,α.στΟ 7Όιφιλά.λητο αϋτό ζήτημα.:

τότε, γρά.φιει δ κ.

Σ'α.:κελλα.ριώδης,

iιειμ,νήlστOI) Λά.Jμ1φOυ Κι::ιιροιμ:ηλΙϊ, UmOUιpyoi:ί των

έν τ<ΊJ

Έμ,ΠΙ'O'Όευlτικ<ΊJ Γραφείφ τ~ϊ)

Έςω'ΌεΡικων, α.πε){)ρυIΠΤΟΥράιφη'σα. το κριι

ΠΤIΟ'(ιΡά.φημα. (ιμ,ε τον Ιδια.Ιτερόν του Κώθι'Κ':χ.) 'τ,οΙ) Συνθέφου πα.ρ& τ<ΊJ Β-ουλΥ,α.ρικφ "Επι τελείφ 'AJμOIpOισΙOυ φ,Ρα.ν1iζ'9j. Τό κρυΠΤοΥρά.φ'Υ)μα. προ1)JρχεΤΟΕΚ ΣIα.ράΝ'τ,α. Έκκλησιων, δι'αιΌιΟ'α.σθεν μέσφ των στρα τιωτικων Τηλεγρ. 'rπw,εσιων, χα.Ι ,ελήφθη μΕ χά"παι>ctNκοοθιιιlσrtέρησιν, προς το τέλος του

πρώτοο σ,ε:χι:χιπιενθημέ;ρ-ου ΌκτωΟιΡ{>ου (παρ. ~!JJεΡολ.). "Ητο σόντιοιμοιν κα.Ι 'Κιοοθως Μεροορ,χΙαι

δι&

την

~μιεσoν

ElVθυιμoσμαι

χια.τά.λΎjΦιν

κόριονστόΧΟΛΙ την Θεσoια.λoνΙκrιν

οόσΙα.

~τo

δτι

έ'tOιμά.ζOντ1α.ι

Άνα.το,λΙΧΎ)ςχια.Ι

't'9j;;

ΚεντριΧΎ)ς

μυ,στικ&

Μσ.χ,εδονΙα.ς

δ,60 με

Ή πληΡιοφφ Ι,α. , εόνδrι'τoν, Βτι Πιρoεκά.λεσrεν OooθυτoCΤΎjνα.ϊσθη,σιν. Ό ά.Υων δεν είχεν ά.κόμΎj κριθΎ) έν Θρά.Χη.

Ό Λ. κ.οραμηλας κα.Ι λόγφ τΥΙ\; Π;ΡιατέιΡα;ς Π!είρα;ς του και λ6Υφ 6έΟα,ια. Τ'liς έμπ: σ'τoσόνrιςπpός τον α.ποσtεΙλ,α.V'τ,α. τψ

.προέ6η ,εΙς Φρχ"lτζη

ε'ίδησιν, δεν έιδί,στ,α.ΟΕΝ οΜε

τ&ς δεοu.σια.ς IσυlOlΧέ'ψ.εις

α.ν~κοινώθ'fl

Επιειγόντως

κα.1.

πρός τόν

α.Π!αφάιοεις

στιγμήν .

κσ.Ι 'τήν

Άρχι'mρά:Τ'Υ)'Υον

!ι/)ί,α.ν ν!ί,χτcx. το σημ:ι.

ΔιάδΟ!χσν.

Ή ~YΚια.φoς εξ~P!μ:ησις κα.Ι νικηιφ6ρ,οςπροέλαισις 'του πλείστου 'των ΙΙ1ερχρχιων μσ..ς ιJ)~ κα.Ι

fι

άI}1Jsao;; ,έγκοοτΟΟστα.σις ΠDλιτιΧΎjς Ί~λλrινικης

Δι,oικ~,σIεως

,στήν

Θε,σσα.λσνίΧ'Yj'l

τ'ην εσω,σε.

Ή κατάιπλ ηςι; Εκ τοϋ ,ά.ΠPloισδoικ.~τoυ 'τΎj; εΙδή,σlεως ΦΡα.'I'τζΎj θή,σοι.σια.

το

ληψι;

των

ΙΙριστερ6ν

της

κα.μ\μΙ,οον &λλ rrι

αιποφάοεων,

ετά.χθrι

νά. δοοδΟΟιη

μόνον

fι

Στρατιά

Μ'εΡια;ρχΙα.

π Ρ ο η γ ο υ ιμ έ ν η ν

x,cx.1'

σύσσωμο;

Μαθιοπούλοο},

fι α.μ,έοως έπααολα»

1Όρός Θ'~σrσΙiΧ.λoνΙκην

είναι

<Χ.πάθιειξις

δτι

(ε:;

&ΠQ

ΠΎJιγ~ν Μν είχε ληφθ'li τοσαύτη; σο6σ..ρότητος

πλ ηροφορ (.ιχ».

"Οσοι λοιπον εχ<ουν νόφι α.ς ν(1)οου'l. 'Όσιοι έλάλ'f/ιοε.

έχou,ν Κοα.Ι

πίστι

έλιiλrισε

α.ς

πτστέφουν.

ηλιοι;;της

όρθως IΚ'oct λ,σ.ιμπρως.

Πα.Ι

Δικ,οιιοσόνηζ

τωΙζει.

Έ,χα.;

α'Iέτειλε.

'H_taOΤOP.l'l.

οΙ ΒέΒη:λοι:

Ή Μφ'lΥ)

ocότΎ) ΙΙνήκει 00' 'α.ϋτΟν πιοΙΙ οόδέΠιοτ,ε τη'! έ;roεδΙως:ε, α.ν1)1<JΕΙ στον σεψιό'l,στόν Ενάρετο'! κ:χι στον δΙΚιοιιον ΑΜΒΡΟΣΙΟΝ ΦΡΑΝΤΖΗΝ. ΚQΣΤΑΣ ΚΑΛΑΝΤΖΗΣ

«ΒΉΜΑ»,

Η ΙΣΤΟΡΙΑ

ΤΗΣ ΧΘΕΣ

ΟΠΩΣ

15-) 2) 56

ΔΕΝ ΕΓΡΑΦΗ ΑΚΟΜΗ

Κόριε Διευθυντώ, Το θs.μα., περl. του παί<οςέτηλιεγράφ'f/<ίS πρωτας εΙς τον Έλευθ,έριον Bενιζέλo~ι ΠDρεΙα.ν της

Μεριαιρχ(,α.ς

Θ,εrXJωρωφ ΚιιχΙ

π,οίος ΠΡά.γιμια.τι

εΥιν,ε

Θεοσοα.λ'ονΙκης, έλόθη ~α.τά. 'φάπον &ν-οι.μφι,σ,l3ήτητω, κα.τ& το'! π!Eιp'ΙX'OlμEν'Oν 'Ήτα.ν δ στρια;τηγος

ΆμορΟΟιας Φραi\ιτζ?ίς,

τ·η,ι

σωτήρας 'Άγγελος της

ΦιεΟρουσ.ριο'l.

π!ου ύ'ΠΎJιpε'τoί)oε τότε ,σιτό Βωλγcφικον '}Ι],πι

τελείοιν ως σUν,δ'$,σil.J;ος, έχω'ν (11ς οοηθον τον τάτε λΟΧ''J,γον ΌΜιχνάισιον ~oυλιώ'ΤΎjν. Ό κ.

Στέφοινος Νι.κογλου 5μως, utόςτοu -διεκδιχoi:ί'lτoς τΥ1'1 τοιc<-uτην δά.φνΎjν Ν Ι'ΚιΟΥ λ οο , ZlOJi.· νέρχ ε 'tiCG ι κάιπως .α.ργ& πλέον έπιτlοηέξιχντλ -ημέ'Ιου α.ϋτοΙ) ΘSIμ.~Τ'Oς χ,α.Ι !)'φοισπα.θ,εΤ

με κ"- ί

!JJεν,α. ,ΙΙν'εςέλεγrκτα. ν& κρ'ot'τή'ση χλωρην την 'δά.φνην που έστόλιζε το 7Όα.-Τiριχόν το\) δνφ7.. Συιμμ,εlρίζΟ'μα.ι τόν πόνιον τοιυ. Ί,σΌΟΙΡΙ,α. ~μωςσ'Yj!}1Jα.(νει lδικαι,οσόνη, ~Oικα.τάιστlαισι, iλ~θ'εια;.

'ΑπένοονΤί λoOL'1tOV της 'Ι,στΟΡΙ'cx,ς, θεια,.

Άνοοφέριει

ά;νοοκ.ρΙΟεια;,

πηγές!

gxoul}1J$ b-rooxpsωocrt νά. HI}1JE 'Κiαl. νά. r,POOqI00I.1JE την ά.λ+ι· δλοι

ξeΡΟU1μ;ε

'[1J1OOIpoe:i '1& πια.Ραισr>ρη δεκιΧιδες

πά.θος της έρεόνης.

424

Άλλσ.

Αότο εγινε: κα.1.

Κα.λdι.

&λλους

πως

εvα,;;

,σuγγp'cx.ψέα.ι;;,

συΥγριχ.φείς,

γι,χτΙ

εΙς τΎ)ν πpoκεΙ 1μέ'IΎ)V 7ΌΕ>ρΙπτω'σιν.

μΕ

λΙγ'οι

lμιά.

~χouν

τ~υ

το

ΡΙχθηκε στη μέση

το δνομα. τοα Ν "κ'ογλα; 'ΧΙοι.ΙπOlλλ,ο Ι ϋπέθεσαν l5τι fι 'Ιστορ ί,α έμιλ 'Y):i)E έπΙ της σελ ίδος ι:ι.σ

't'frJ

τΎjς. ΈΥω διμως, που fJποιστ1jριξ'α κιαΙ δroa.στηρΙζω μονά.χα. ,στΙς πηγές κα-Ι στο cφχεί,ο Φ,ρα;ντζη, α.ότΎι.

ΣτηρΙχ'θ-ηκ.α.

α.π,ο:ψι

Φραντζ?j; δεν σ'Τ'Υ)lρΙχτηκχ

που ;μιλΟΟει Κ!ω:J'ooρ~ γι~ την όπηΡeσΙα. του

στ·η:ν ζώσoov μcφτυ,ρΙοον 'ΌΟ[} &.νιθρώιΠΟΌ

γρσ.ψηι.lιoι. τοα ΦραΝτζη χα-Ι δ δποίιος OrπΎJPετo\>O'ε

π,ου &/ΠOrΚιρυπ'τoΎράιφησιε

ώ; ΙιδΙ'iΧ.Ιτ'φoζ

γιριοοιψοοτιευς

το τηλε

'Όοίί τότε

ΠΟΙΨΥΟΟ τωΝ Έ.ξωτrερικωN ΛιilμΠιρ,oυ Κορομηλα.. Ε!"ίΙα.Ι δ 'Κ. Μιχ. Σα::ΙJελλΟΟΡιά.!13'f)ς, της fιΟ1jσ1j!μιeΡα. των

tSιπoθέ.σιειO'ν 'Ίης N0\.lιoψχΙα.ς Πομοτην1ις.

noALtLXWV

τυΡία.τουs,(j'l)lμοσιεUΙθ'Υ)

στό «Βήμα» στις

15. 2. 56,

ίι

διευθυν

ΠϊLp' δ,'ΊΙ Ύι μα-ρ

δ κ. Νί'Κ'ογλου κctν'ει παις Tfj'/ ιΧ-γ'/Ο'Ξ-Τ,

l5πως εκoovιοον κ.οοΙ ιμι~ρι,ΚiOΙ 'εrπισlΤ1OΙAαyρ!fφOι τω,looπόψειJ)ντOI). ΚαΙ γρctφει ΟΤΙ 'Ίά. τηιλ,εγρχ φ·ήμiτα. «πα.ρε>λήφθησαΝ καΙ ,μιεΤΕa'όθφα.'ν δ,πο τοσ Βουλγαροο στρατιώτου 'trrAsyp'IΧqJ'Y)'l:OU το!) ΤηΑ'εγροοφεΙ'οu

.,Ά'/ω

Τζ,οοιμα.για.ς, κια.τόrπιν

OL,oc:tIΧyrj;;

διότι δ 'Ίηλlεγριooφ'ήσα.ς fιp~εί'TO τ.γιν 1ΌOOp,α..λIΧOήν των». γι,α;τΙ

ot yt'Ikvp-ot

τrιλεyρα.φη:τή.

δεν δι,α;τocζοu"i

"Αντιθέτωτ,

Ο"τΟ στρατό.

τοσ

ΦιλΙππ'οο

!!7/tJpDU

Νϋωγ λου ,

Τό 'SrΠιχ'ει,ρημri οα..υ'το είνrιι &στείο,

Ή δμολογίCf"

αύιτη

'ΌΟΝ ί(}ε ι , δτι ,όGΡν1jtθηκιε <iιμέ,ο;ως,

Μν

διείχν'ει

όGφελη

'ΚιOCΙ 1000ου ,1ιpNήiθ'tJiΚε,

τον

θα.

'Γι'τ')

ΟΟ:JτεΤο νά. ίιιπακύΦηστΎj ,θι,ιx:τlΧγη &νo~ '(~loc.C'P0D κοι.Ι να. 'μη &ν,οοφέΡrj το Ύ'εΎ,οlνοςσ'τον ~μ,ε σο

προ"Cστσ.ιμeνό του,

,Ο'τα.Ν

ιμά.λιιστ:α. ,ε1ψ6κε~'τ<o

γράφει δ κ.' ΝΙκογλου,ΟΟroεulθυνότ'α.ν ,στην

στο

Έλλην~κo

'f1Ο0tUrργ,είο

'τω'!

·ΒξωΤI~ΡικωΝ.

οεν είθrε την σU~I'Ίριπτικην μΧχ.Ρτυρί,α.ν 'του 'κ. clptrJt'ttIΚOV δ Χ.

αύτΟν όγ:κόλιΗ'O'V,

Σooκελλoo.p~ooδης,

λσ.,

'liroΟΙΨΎΟU

τερόν

του

των

δ δπιοίος

εν 'τφ

κώ,~~Κια)

τσίί

τιωτικ(ον

ΣυMMlσι~~oo

τό

'τ'f(λιεγριoc,φιrκων

'τ έλ,ο,\:;

"Ητο

ταυ

καΙ

Μο Μ'εροορχ (αι 'διά.

-cnv

Ι'ραφείφ

του

Κ.

1ο(Ια.Ι

ελήφθη

τοί}

με

'Κ;ιx,'τιiλ ηψιν

~Yις

εν,α.,

τό α,λλο

κάνει

πι]);

συν

τότε,

Λά.ιμιτφου

Έιπιτlελ,εΙιρ

ι:);

MJwtCJ'!

«'fiΠηιρ'ε'τω,1

ΟΟεΙΙ)-Lν'ήστου

παρά 'Cιp BOUιAyocPLXIj)

'Ίό κα.ι

Nt~oYArQu

το κρuπτ'orγρOCφ'fjlμ . α

ϊΡιiφ',", ι Κφομ:η

(μeτο'l

ίδι'ιχ,[

'A1IlopocrLou Φραν

OLcWLooo~eE'! μέισφτωνο'τρc~-

κcΧιπoι,α.ν

'ΟκτωΌρΙου ~τo

ISN1eU!IJioi]IJJIkt, 1] OIU,crloc

&ιμιεσον

,εκ Σιφάγτιoc, Έ'Χκλφιων,

δι~ooπWΘημέρ.OO

κοοθως

λoιrΠo'!

εAUIO'S δριστιαά τό θέιμα:

διπηρ'ε,σιων,

1Όρώτ'οο

σύvτOlμ,οv

'ΑφΟί}

l&mεΚΡUrΠτ'ογiριiφησrα.

τζΥι. Το κρυlπτorrρΟΟφrιμοι.τφα!JIΡχετο

τηλ,εΎΡαιφΎJΙJ-1ιiτωινroού

Σoc,κ.Ελλα.ριΟΟθΎj, θια. παραθέσω

·EIμrπι.σ:Τ,Eατι:κφ

Έξω'Όειρι,κων,

π,ιψι

ΈλληνικΎj Πρ,ε,0Ι0,εΙ,1): της Σόψια.ς

(7ΌlΧλαιου δτι

'1\νaτολ ι'Κης

κοοθοστέρηοιν,

προς

~~J!iφολΟΥίου)

&τoι:μιiζ'o"/ται

κα.Ι Κεντ,ρ ικης

μl.Jστικα.

Μα..κε60ΝΙΧ;;

με κύΡΙΟΝ 'στ'όχO'Vτη'/ ,θιε,σ1ι)OONOνΙΚΎjN. Ή πληρ'οφaρΙα. εΏνόητο\1 δ'ΤΙ προε;χά.λεσε Όα.~υτά::ην χ'ίσθηισιιν. τ '7; ζ

Ό&γων δεν ,εΤχ!ε OOκ~μ'Y) κριθ-η έιν ΘpάJκη.

προτέρα.ς

τ·ην ε'ί:δησιν, σεις,

καΙ

7ΌεΙρα.ς

'ΚJα..Ι

λόγφ

,δεν έδΙ'Oτα;σlενOύrδε

τ.ην

ί,δία.ν

:J'τρά.'τηΨJν Διάδοχο,'ι. Μ,ερ,α.lρχισΎν

το,ι)

ν ιJκτ α.,

'11

μια..ς, ώς κ,α.Ι

ΘεσOlα:λονίκην,

'Ίό

στιγμήν. σηι~vα.

εγκοι.ψος

τYrιΘσωlσε.

,ΟέιΌα.ι'α

της

,εξόριμησις

Ή κα..τά.λΎjΦις

άΝ!εlκοι'νιίιιθη

Πολιτικης

oociJt'fjI;

σOlοιχιρότ'tj"tος

:JLψφωvεί

με τΎjN

τη'ι &μοΑογΙα

πληραρcψΙια.».

Ύιιμ;ερoιμrrνΙ11Χ

ocu'tYjtb

π.ρ ο

Έλλ'Yj'lιχης

έκ τοiJα:roροσδοκή'τ,Ο\)τΎjς

εΙς το άριιστ,ερόν της έτιΧχeη ,μόν'O'V

ΚαΙ κct'τι

Πιου γρά.φει

ΟΟποφi

τόιν

•Αρχ:

τοί} πλ'είστοt)

τω')

Διοικήσεως

σΤ11,1

ε!,δήσεως

<ΡΡaντζ'η

πηΥην δεν 'είχε ληψθη το·

Ή 1)lμφoιμrινΙα.

δ ΒEJVΤ~IΡrj:ς

θέ<μα. έφωτίστηχιε πλ'ή,ρως.

κ.α.Ι

'IOC ΟιXlδΙση "l) στροι.τια. σόσσωμος <]'Όρο;; 1) Μ,φοφχΙ'α MrooθιoqvotJAou - εΤν:χ:

Υ ο υ ιμ έ ν η ν &λ'λιο:

π?ος

ΠP,oέλlΧσΙζ

λόγιρ

&πο,σ'1:είλια.ντ::ι,

-cCJ'I

έ'1ΌεΙΥδντως

κα.Ι ~ικηφόPΩ;;

σ.μιε'C10ςέγ1o(laτroσVr:t,σις

άJπιόrδειξις δτι αmo χ,οομιΙl.ίlα.ν α,λλ'Υ),ν

π;ρός

Προέ6η ,ει!ς τά;; δεσύ,σι:ι.ςσυσκέΨεις

Φραντζη

κα.Ι rι ~μ8rσως έπσ;Υ..ο.λΟ1Jlθήσοοσ,α λΎιΦις τωΝ &.ποφάισ-εων ΘΘσισiΧλOνί,κψ

Ό Λάιμ:τι;;ρος ΚορOlμηλα.ς κα.ι

έιμπιστο,σl)'νης

100τΎj')

του κ.

ί,στ,ορΙα. του.

Σα;'ι-i;λλ'α.ριιiδη

Μ'ετά.

λοιπόν

Ό κλωνας ιxutoI; της οσ.φΝης

α~lήΚΞΙ

στον Άμ5ρόσιον Φιρα.ντζην, δ δπ'οίος κα.Ι ώς llνθΡωπος χρέους, ουδέποιτlε τη,ι έ1Oεζ1)τησ~. ΚQΣΤΑΣ ΚΑΛΑΝΤΖΠΣ

«ΒΠΜΑ», Αύτας λO~lroOν δ Φρα..ντζη ς ,

11)11)56

"(bv.OI; της lμιεγά.λης ο!ικογl$\llεία.ς -cwv ΦΡ'α.ντζήδων, 'Πέθα,νΞ

Ο'ΤΙζ 28.2.53, μέριlΧ Σά.ΟΟωτ:ο νύχτα, καΙ <'!ψα. 11.30 "το Νοισηλ'SUΤΙΚΟ "ΙδΡu,~ια;. Πέ·θα.νε κι' cχ.υ

το:; ,α.πο τη γρίΠΠrj. Κ'Υ)διειίτη,κιετ·ην Κυρι'α.κή, Κ;J?τα.φεΙοu, Ο'τό

διποΤο κοι.Ι έ-cσ.φη.

1 Μ'α.ρτΙου, 'ΚJα.Ι ό'ψχ 4.30 4πό το να.ό του Α' Νε

Κοιιθως οΙ

εφ'Y]lμιφΙδιες είχα.ν έ'ΚΤ,t)πω,θ,εΤ, ό

XOOiIlO~

425

το

εμ,ιΧθ'ε τΙς

§πόμJSlJες μ$ρ<ες με τα. σΎjμιειώμ~τl~ τω'IJέφημιεΡΙδων.

φοια.ζιε με κψ·εΙι~ ποιητο!} κι' δχι οιπλωιμά'τ'ου

σuντεΤΡιlμJμέ'i'ΟΙ μια.

λΙγοι πιστοί,

' ΑΙμπελακ"ήπων

στΙς

πο ίους κα-Ι παραθέτω

κ~λιoΙ φϊλοι.

μ.μ.,

"Έτσι

κ~Ι στΡocτιωτικ'οU.

Ευ/)αποιηθιεΙς

τον ά.ποχαφέτησια. μ'

~πo

το

Δίπλ,α,

ΙΔ'

κηδ~Ι~

του

του ,στέκοντ·oc.ν

Άστυνομικον

TiJ7j-

αι)τούς έιδω τούςστΙχους, τούς ά

: ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΦΡΑΝΤΖΗΣ

Γόνος

reVtoc;

πlε,p~φα.νrις,

στιοuς χρό'ιους

ριζωιμένη,

κόισμ ημια. Ο'ιιοολιεχτό. της

"liIJNot

, Αντρειοισόνης

οοο , πρέπουνιε τονισμένοι

ο' «Ιθάιν ατο α/WιΠι6 !

Σ'το Βελεστϊνο χά:.ριαι,ςιε,

τρόπα.ια. το οπαθι σου.

Στιγμ·ητοη

Γένους τρα.γικ"ή.

Σ'τή

έ,κείνη ένΙκησιε,

Μιίχη

το θάv<α-vο

.η

μ-Ο'ρφ1) σου,

fι τόσο &.ρ.μιον ικ1). "}'iμνοι κι' 1000'oφιlίντιει;; πρέπουνε , Φραν-vζη μου σ'τή Μο,ρφΥι σου. Ν'

σ.στιpά:.φτ,oυ~)στoυς

οοιωνιες.

ΟίστσιχοοσιμιοΙσου 'Aeetrvoc'toιt,

στιoλΙ~ια της φυλης σου,

Κχιν'οόΡΥΙΟΙ HcφθlΞνωνες.

Για. το θέlIJ;α. α.υ'τό, δ Uιπorylρ1ooφ6!μιεNoς, OΎjlμιoόργησε μια.σημιow'τικΎι α.ν αγνώστ ης , Ύ) δμ;ε.λιεΤΎjlτ"ής,

σι.

'Έ τ,σ ι

θtk λάοη

OιOλιoγp~φΙ~.

'Ο

~ς οιι006ΟΟσει 'τΙς εφημι6ρΙ ιδες για. ,έΨfjμέρωiOΙ ~:χΙ δλοκλ1)ρω"

γνω,σιιν της lμιεγιίλ ης

ίlστ,ΟιΡικης μιίχης,

που

Ύ Ινη'Κιε για. το ζ1)τημα.

χυτό:

«ΑΛΛΑΓΗ»

6.3.53

Σ'φlΧτη!'(Oς

«ΕΣΤΙΑ»

6.3.53

«'Αμβρόσιος

«ΕΛΕrθΕΡΟΣ ΛΟΓΟΣ»

4.3.53

«'Arπέ'θα.-νιε

«ΕΘΝΟΣ»

2.3.53

«'ΑΙΠJaοΙωσ,εν

«ΑκροnΟΛΙΣ»

4.3.53

,'<ΑΛΛΛΓΗ»

4.3.53

«ΝΕΑ"

6.3.53

«ΕΘΝΟΣ»

9.3.53

«ΒΗΜΑ»

3.3.53

«' AμDρόσιoς φρooγτζΎjς».

«Κ.ΑιΘΗΜΕΡΙΝΗ}}

3.3.53

«Σχόλια. ΆθψαΙαυ",

«ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

25.3.53

-τ.ε

•

Φραντζης.

Φρ'~ντζης". δ σ:φατηγος

Φρα.ντζης».

δσ-uρlχτηΎος

Φρα.ντζης». »

» »

«'Ο

Άμ.οΡόσιος Φρ,α'ιτζης»,

MESSAGER

υ-

ATHENES" «QPA»

3.3.53 7.11.56

«ΒΗΜΑ»

20.10.59

«ΒΗΜΑ"

3.3.56

«ΒΗΜΑ"

9.2.56 8.2.56 15.2.56 8.11.55

«ΒΗΜΑ» «ΒΉΜΑ»

«EAEreEPIA» «ΒΗΜΑ»

«iΚAΘHME,PINH"

11.11.&6

13.11.55

)}

'Ι-Ι :Χl1tiaλ,εuθέ,ρωσις 'Η

σόγχρ,οιν,ος

ΙΤΘΡΙ

της

!ισ-οορΙ,α

ΘΖσσ,lχλΟ,lΙκης. μ,ιχς.

τYιrν &λωισΙΝ της ΘsσσαλC1IJΙκης.

Ή OCιΠlελιευθιΘριωσις

της

ΘεισισιlΧλOνΙκης.

Ό Φριαιντζης αα] fι Θεσοαλονίαη. }}

Δ. Ριί);μα:

«'Ο Τοπα.λτζΙκωιΡ"

'Η LστοΡ Ι,:χ. τΎjς χθες Οπω·ς δε .... IIp<tφ'Yj &κόμ.ψ

Ό Φιριιχιντζης, fι Θιεσ)νΙΙΚΎ) ΚαΙ &λλα.

426

Α.

πολλιί,

του

καΙ οί Βοόλγσι,ρο:.

ιδ(ου,

κα.Ι

&λλωllJ.

ΜΕΡΟΣ

ΤΡΙΤΟΝ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΙ(Α (ΈλλΗVo

ΣΦ ΑΛΜΑΤΑ

- "Ιταλό - Γερμ~νικoς Πόλεμος)

Προ πά.σης διατυπώσεω ; των &ντιλ~Ψεών μου, όψειλω να. εξάρω το ερ

γον του <Ελληνικου Στρατοϋ, δπερ ύπηρξεν μεγ~λειωoες &.πο &.πόψεως δρμ:ης, άποφασιστυωτητο; κ~ι πολεμικης άποδάσεωτ. Το γεγονος δτι το .εθαύμασεν δ

λος δ κόσμος καΙ τoεπ~νεσαν οΕ

' ΑρχηγοΙ των α.ντιπάλων Έθνων Γερμανία;

κ~ι Ίτα.λί~ς, άποτελεϊ την α.ρίστην &.πόΟειζιν της α.νOρεί~ς τοϋ <Ελληνικοσ

Στρατοϋ. Πoιoυμ~ι την o~λωσιν τ~ύτY)Y α.ποκλειστικως και μόνον, διότι θα. ήταν &δικον οια. τδν Έλληνικόν Στρατδν λάθη τινά, πραχθέντα όπό των ΈλληΥΙ 'Υ.ων Στρατιωτιαών ΔJ:οικ~~εων, να. θεωρηθούν δη εμείωσαν το συντελεσθέν υπ' αότοΟ εργον α.πό α.πόψεως α.νδpεί~ς καΙ ήρω'ίσμοΟ. Θα. &ρχίσω εκθέτων τα. κ~τα. την &ντιληψίν ιιου 6αρύνΟΥτα την Άνωτά.

την Διοίκησιν του <ΕλληνικοΟ Στρατοϋ λάθη:

Αι

Π ε Ρ Ι

δος

Ο Ρ γ α ν ώ σ ε ω ς

&πο

κ~ιρoO

μ η Χ α ν ο κ ι ν 1ι τ ο υ

Μ ο ν

6:.-

εΣρ~νης

ΤΟ Γενικον "Επιτελείον Στρατοϋ, δπερ οιηυθύνετο κατα. τόν πόλεμον υπb του "Αντιστρατήγου

Παπάγου,

οεν εΤχε μεpιμν~σει να.

<Ελληνικον Στρατδν οια. μηχ~νoκινήτoυ τινός Μονάδος. τους Μονάοας τα. ~ότoκίνητ~

-προικοοοτήση

το ';

Έννοω μηχανοκιψή

μέσα μάχης, ων ή κυριωτέρα

μορψ-η εΤy~ι τ&.

οιαψόρου τύπου &pμ~τ~ μάχης. 'Όλ~ τα. B~λκ~yικα. κράτη είχον oργ~νώσει τοιαύτα; ΜονάΟας. <Η Βουλγαρία, το μικρότερον των Bαλκ~νικων, εΤχεν, α.π~,

καφοΟ, οργανώσει Σύνταγμα άρμάτων μάχης. Ή ελλειψις τoι~ύτης Μονάοος είχεν άποστερήσει Τ0 1;ς 'Έλληνας Άξιωματικούς να. γνωρίζουν την oυναμιίt6

τητα των άρμάτων και τ-ην Τ~ΚΤΙ κ-ην αότων χρησιμοιποί ησιν. Δια. τον ~ότ6ν, πάντες οΕ 'Έλληνες Άξιωμ~τικoΙ σφόρων δι' α.ρματα ορεινων έδαψων,

Ψ ο

Ι α ν,

A6yr.N

επ~σχoν κ~ι έπ' ~ότων των α.προ

α.πο α. δ ι κ α t ο λ ό Ύ "fJ τ ο ν

&. Ρ μ α. τ

()-

-ητις εΤχεν επιδρά,σει οόσιωδως επι τοΟ ρuθμοσ της επιθεΤΙΚ'ϊjς ι

προχωρήσεω; κ~ι της εκμεταλλsuτικης τοιαύτης των τμημάτων μας, πάντοτε

'--

427

δ κατ~λληλoς, χρόνος, καθ' δν δΕ:ν ένήΡΎησε στρατηγι κήν έκμετ~λλευσι ν, καρ πούμενος τήν έπ] τοσ ~θαoσ τοϋ εχθρο\) έπίδρασιν της νίκης μας δι~ της πτώ

σεω; της ΜΟΡΟΒΑ.

Έξασφ~λισις μέτρων στρατηγΙΚής εκμεταλλεύσεως:

'Ι'οιαϋτα, ώς προείπομεν, δεν διέθετεν ή <Eλλ~ς συγχρόνου μορψής. ΆλλΧ κα.Ι ή κ~πως προσφερομένη Μεραρχία τοϋ 'Ιππικοϋ δι~ τήν ενέργεια.ν ταύτην ούδεποτε εχρησφοποιήθη, προς τον σκοπον τοϋτον. Μετα. τγιν πτώσιν Τ1)ς ΜΟ

ΡΟΒΑ εόρΙσκετο επι άλλης δευτερευοϋση; κατευθϋνσεωτ. Βραδϋτερον αδτ'Υ) δεν εχρησφοποιήθη πρός τον σκοπον τοθτον, διότι δεν εδόθη περίστασ«; στρα τηγικής εκμεταλλεύσεως.

ΆνεψοΟιασμ.οί:

';' Ητο γνωστόν: -- δτι τα. μεταφορικά

μας μέσα άνεφοδιασμοϋ 1ισαν λίαν περτωρισμένα.

Μόλις επήρκουν δι~ τ~ς μέχρι μεθορίου ιiνά:.γκας μας. Πως θα. έπελύετο το ζή τημα. τοϋτο ·είς τό, άνευ διπλοϋ ρεύματο; δδικον δίκτυον τής ΆλοανΙας; Μέχρι

της γραμμης" εις ~ν εψθιiσαμεν, επελύθη, χάιρις εις τήν &.καταπόνητον εργιΧ

σΙα.v των Έλλήνων σωψέρ, οΖτινες ειργά,ζοντο, νυχθημερόν, ώς ατομα (οδτως ειπείν κατ' &.ποκοπήν) καΙ οΌχΙ ώς όργανικ~ τμήματα.

ΟΤΙ οί εψοοιασμοί μας &παντες καΙ Ιδίq. εΙς πuρομαχικ~ Πuροοολικοu,

1;-

σαν περιωρισμένοι. Ένθυμ.οαμα.ι, δτι εις τους ά.γωνας περιοχης ΤΕΠΕΛΕΝΙΟϊ .1ιτο τοιαύτη

ελλειψις 86ίδων ώρισμένου

διαμετρήματος,

ωστε διέταξα να. μή

6άιλωσΙΥ, εστω καΙ έ~ν 6άιλλωνται παρα. τοϋ έχθρου,. εκτος δταν πλέον τα. πρα γματα φθασουν εις σημείΟΥ κρίσφον.

Καιρική κατ~στασις:

"Ητο γνωστον εις &παντας ΟΤΙ δ χεφων ,εν Άλ6αYί~ 1ιτο λΙα.ν ορφ!)ς κα.Ι

δτι λΙαν ά.νυπόψορος εΤναι ά.πο το δεύτερον 10ήμερον Δεκεμ6ρΙου. Δηλαδή δεν είχομεν προ ήμων πα.ρα. μΙαν έ6δoμ~Oα. όποψερτοσ καφου. Έν τοάτο«; διετάχθη

ή σuνέχισις των επιχειρήσεων. <Ως προκύπτει εκ της συνοπτικ'ης τα.ύτης ά.ναλύσεως των παραγόντων, 0')-

δεΙς τούτων ήτα.ν εΌνοΤκος οια. τήν συνέχισιν των επιχειρήσεων. Πά,ντοτε κα.Ι ίδίίf μετα. την &.πώλεισtν του χρόνου, ά.πο

Νοεμβρίου μέχρι

Δεκεμ6ρΙου,

χαθ' ον δεν εγένετο στρα.τηγική εκμετάιλλευσις. Έν τούτοις δ Άρχιστράιτηγος διέτα.ξε τήν συνέχισιν των επιχεφήσεων ανευ τελικου &.ντιχειμενικοϋ σκοποσ,

η ώρισμένης στρα.τηγικης έπιοιώξεως, &.λλ' &πλως δια. να. κερδίση εδα.ψος οιπερ οΌΟεμΙαν εΤχεν ά.ξίαν.

Δια.πνεόμενος εκ των σκέψεων τούτων, δταν δ Σύνδεσμος του Γενικοσ Στρατηγείου "Αντισυνταγματάρχη; Κορόζ"ης ήλθεν, κα.τ~ τήν νόκτα. της 3ης προς 4ην Δεκεμ6ρΙου, εLς τόν Στα.θμόν Διοικήσεως ti'j; Ο.Μ., 1)ν διώκουν τότε, καΙ μοσ έζήτrισε τήν γνώμην μου περΙ των περα.ιτέρω επιχειρήσεων, δια. y~

430 , '-

ητο 'ή ενέργεια του Έλλrινικoυ Στρατου ε~ς τα κυρια αυτής στοιχεία,. εόθι)ς ως σuντελεσθή 'ή &Ιπώθrισις τοϋ εχθρου εκ των α.νω τοποθεσιών, δεν θα εύρίσκετο εις τΎ]ν κατάστασιν να λαμ,οάνη &ιποφάσεις, ών 'ή φύσις της μιαις &ιντετιθετο εις τον επιδιωκόμενον σκοπον της άλλης. Έξηγοσμαι:

"Αν 'ή Άνωτ. Στρατιωτική Διoίκrισις, μετά τήν πτωσιντης ΜΟΡΟΒΑ

καΙ ΚΑΚΑΒΙΑΣ, επεθόμει τΎ]ν

auviXLatv των επιxεφ~σεων προς &'π6ρριψιν

των Ίταλων εις τήν θάλασσαν, ~oει εις το προμνησθέν σχέδιον ενεργείας να είχε προβλέψει στρατrιγικήν εκμετάλλεuσιν, καΙ οδχι να περιορισθ'Q μόνον ει; τήν κάλuψιν των δδών ΚΟΡΥΨΣΑΣ

ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ και ΚΑΚΑΒΙΑΣ

ΑΓΙΟΙ ΣΑΡΑΝΨΑ. 'Άλλο το εν, α.λλο το δεύτερον. Διαφέροuν καΙ εις τη,; ψύσιν και εις τόν ρuθμόν της €νεργεΙας. Ό Άρxιστρ~τηγoς, κατα. περίεργον στρατηγικΎιν &ιντίληψιν, διέταξε τΎ]ν κάλυψιν κατ' &ιρχα.ςΤών α.νω δδων καΙ εΙ

τα τΎιν 12ην ΔεκεμβρΙου, ~τoι μετα.

20 'ήμέρας &.πο πτώσεως ΜΟΡΟΒΑ, διέ

ταξε τΎιν συνέχισιν τών επιxεφ~σεων εις το έσωτερικόν της Άλ6ανΙας, &ιψ~σα; να &.πωλεσθη άνεΙ) στρατηγικης έκμεταλλεόσεως δ α.νω χρ6νος, δστ«; έπέτρε ψεν &.νενοχλ ~τως εις τους 'Ιταλού; να. ενισχuθουν επαρκώς καΙ Υ' &.νασuντα

χθουν επι της ώργανωμένης τοποθεσϊατ: θάλασσα ΛΙΣΣΟΒΑ

'Ανατολικώς ΚΛΕΙΣΟΥΡΑΣ

ΣΟΙΧΑΓΚΟΡΑ

ΟΣΨΡΟΒΙΤΣΑ

ΜΕ

ΚΑΜΜΙΑ

Λίμνη ΑΧΡΙΔΟΣ. Γ'

Σ υ ν έ Χ ι σ ι ς λ η Ψ θ ω σ Ι ν

τ ώ ν ύ π'

έ π ι Χ ε ι Ρ ~ σ ε ω ν,

8Ψ

ε ι

ο Ι

Χ ω Ρ Ι ς

π α Ρ ά γ ο ντ ε ς

ν α

μ ά Χ η ς;

Ό Άρχιστράτηγος τ/ν σuνέχισιν των έπιxεφ~σεων εις το εσωτερικόν της ΆλβανΙας διέταξε χωρις να εξασψα,λίσrι ουδένα, εκ των παραγόντων, οϊτινΖς θα εδιοον τΎιν ,επιτuχΙαν. 'Γοωϋτοι είναι:

1) Παραπώλυσο; των 'Ιτα,λικων μετα,φορων εν Άλ6α,νίqι, οιά. του Άδρία. καΙ δια. του Άέρος, εις βα,θμον ώστε α,Ι μεταφερθησόμεναι δuvάμεις να. μΎ] όπερ

6ιοσι την έπιθετικην

raxuv

έπιθετικ-ης ενεργείας

του, οι Ίταλο!

Μα,ρτίο!)

μετέφεραν &.πο &.ρχα.ς πολέμου

μέχρι

1941:

- Θαλασσίω; _. Δι' &ιεροπλάνων - Προσπηρχον Σύνολον

~ναντι

τοϋ ΈλληνικοΟ Στρατοϋ, κα,τα. την περίοδον της

560.603 70.667 166.000

631.270 797.270

360 χιλ. "Ελληνικου Στρατοϋ. 'Ι'οϋτο εγένετο διότι δ Άρχιστρά.τηγος

δέν εςησψά.λισε παρά των 'Άγγλων την επέμβα,σιν του στόλου κα,ι της &.ερο πο'ρία,ς εις 6αθμον να. παρακωλύσουν τα.ς μετα.ςρορά.ς. "Αλλως,ανευ της έπι

λύσεως του κuρίοu τούτου πα,ρά.γοντος, οεν ~oει να. πρoXωρ~σΎJ εις τΌ έσωτε ρικον της ΆλΟcxνΙα.ς, &ςροοα.λλως τε, ώς προείπομεν, α.φησε να: του οίαψύΥη

429

καΙ ιδί~ μετα. την σ.πU)θησιν τοϋ έχθροσ πέραν της ΜΟΡΟΒΑ καΙ της Υραμμής ΚΑΚΑΒΙΑ όψ.

696, δπάτε ηνοΙγετο προ ήμων, &ψ' ένος ή πεδιά; της KOPι~

ΤΣΑΣ καΙ σ.ψ' έτέρου ή κοιλά.ς τοϋ ΔΡΥΝΑ. Ή ελλειψις, ώς προεϊπον, μηxανoκιν~των Μονάδων (ά.ρμάτων καΙ αύτο κιν~των Πυροβολικου) καΙ ή σ.δυναμία συyκρoτ~σεως καΙ έτερων μηχανοκιψή των Μονάδων

. σ.νάΥκας

(Πεζαον lεπ' α.ότoκιν~των, επι ποδηλάτων) διά. τά.ς Οια.φόρους

της μάχης, δεν εδωσαν εις τόν <Ελληνικόν Στρατδν το μέσον νά. κά

μη στρατηΥικην εκμετάλλευσιν τών επιτυχιών του. "Αν μετά. την πτώσιν της

ΜΟΡΟΒΑΣ και της ΚΑΚΑΒΙΑΣ, ένηΡΥεΤτο στρατηγικηεκμετάλλευσις διά συγχρόνων μέσων εκμεταλλεύσεως Πεζικοσ έπ" αότoκιν~των,

5-6

(Μηχανοκίνητος Μεραρχία εξ ά.ρμάτων,

Ταγμάτων επι ποδηλάτων, Μεραρχία "Ιππι

κου) προς την κατεύθυνσιν ΠΟΓΡΑΔΕΤΣ

ΕΛΒΑΣΑΝ και ΚΑΚΑΒΙΑ

ΤΕΙΙΕΛΕΝΙ και ο-υχι τοιαύτη δια. των κουρασμένων Μεραρχιών της yραμμΎjς μάχης, αΤτινες δεν ηOUναντο νά. προχωρήσωσι πλέον των

15-20

χιλ. ήμεΡ'Υ/

σίως, σ.σψαλως οί Ί ταλο] θά εΤχον ριψθη εις την θάλασσαν, η τουλάχιστον

πέραν της Υραμμης ΕΛΒΑΣΑΝ -

ΒΕΡΑΤΙ

ΑΥΛΩΝ πρίν ενισχυθοσν σο

βαρώς.

Δυνατον νά. σα-ς είπουν δτι έζ~τησαν νά. έψοδιασθοσν δι' ά.ρμάτων καΙδiv το επέτυχον. 'Γοϋτο βαρύνει το προμνησθεν Γενικον ΈπιτελεΤΟΥ Στρατοϋ, οιότι δταν έζ~τησεν

(και σ.νεζ~τησεν) ήτο σ.ργά.

<ο πόλεμος εΤχεν σ.ρχίσει ήδη

κα.Ι οόδεις εδιδεν. 'Έδει νά. εΤΧΟΥ ενωρίτερον φροντίσει , σπως τοϋτο επρα~αν αύτο] οδτοι οί Βούλγαροι.

Β'

Σ υ Υ έ Χ t σ ι ς

τ ω Υ

α π ο φ α σ t σ μ έ ν ο υ

έ π ι χε ι Ρ ~ σ ε ω ν σ Χ ε δ ί ο υ

α. ν ε υ

π Ρ ο

έ ν ε Ρ Υ ε Ι α ς:

Ή 'Ανωτάτη Στρατιωτικη Διοίκησις, διά. το Άλ6ανικον θέατρον πoλ~!1(1),

ε~xε με

λ'"

' , IJ. ό νον ενέργεια; περιοχην ΙΒΑΝ -

Ι,,,

ετησει και πρoπαρασκευα.σε~α.μυντικας

ρισμένης εκτάσεως έπιθετικά.ς τοιαύτα; εις την

και περιω-

ΜΟΡΟΒΑ.

'Γαύτα; διεξ~ΎαΎεν καλώς. Αδται συνϊσταντο:

Εις την έπιστράτευσιν.

Εις την στρατηΥικην συγκέντρωσιν. την σ.νάσχεσιν του έχθρου. την σ.πώθησιν τοϋ έχθροσ μέχρι μεθορίου.

Εις εΥχεψΥ}ματα διά. την κατάληψιν ΜΟΡΟΒΑ προς σ.ντιπερισπασμΟν

τοϋ έχθρου υπέρ τών εΥ 'Ηπείρφ δυνάμειi)ν μας.

Μετα. την κατάληψιν δμως της ΜΟΡΟΒΑ κα.Ι την λίαν βραδύτερον τά. 12~μερoν)

(μ.ε

διάνοιξιν της κοιλάδος του ΔΡΥΝΑ, f] Άν. Έλληνικη Στρατι

ωτικη Διοίκησις οεν 'ήοuν~θη νά.έξαρθη εις το πρέπον στρατηγαον ύψος καΙ νά. λιioη ά.πoφιiσεις, oιiσει σχεδίου ξνεΡΥεΙας, δπερ εδει νά. ε!χε συνταξε: κα

τα. τους άΥώνα.ς της άπωθ~σεως τοσέχθροσ εκ τών ιΧνω τοποθεσιών. σϋτω;,

σ.ν αστη εΤχε συντάξει τοιοθτον σχέδιον εν τφ δποίφ νά. χαθd>ρ~ζε, ποία θα.

428

, '--

την δια,6ι6ά.ση ε~ς τον Άpχ~στpά.τηγoν, τΎjν διετύπωσα ώς διε6ι6ά.σθη α,υτφ

δ~α. τ~ς ύπ" άιp~θ.

κρυπτογρα.φικης &να.φοράς του &νω Άντισuνταγμα.τά.p

χου α,δτολεζειο5τω:

«Άντιστρά.τηγος Κοσμάς μοι διετύπωσε γενικωτέρα,ς σκέψεις του ώς σ;ΚIJ

λούθως: Έψ' δσον έπιχεψΥισεις δεν δύναινταιι να. προωθηθώσι κ ο π fjς,

&στε σ;ντΙπαλος

Ρ ι Ψ θ

σμου είτε o~' α.λλην τινά αιΙτΙα.ν 'ΑορΙαι, καιιρικΎj

θ ά. λ α σ σ α. ν,

&ν ε υ

δ ι α

είτε λόγφ &νεψοοια

(&ουναιμΙαι περιορισμοϋ ενισχύσεως εχθρου δι'

καιτά.στα.σις), &νά.γκη εξευρεθ1j

εδαιψικΎj

γpαιμμΎj έξασψαλ[··

ζουσαι έξ1jς στόπ. O~κoνoμικΎjν καιτά.ληψιν στόπ, Βά.σιν εξορμήσεως δια. μελ

λούσα; έπιχεφήσεις στόπ. Άπαιγόρευσιν έχθροσ στηρίξη κα.λΎjν διά.τα.ξιν στοπ. 'Ι'οιαϋτην

τοποθεσϊαν

εύρίσκει ΑΧΡΙΔΑ

ΟΣΤΡΟΒΙΤΣΑ

Α. ΚΛΕΙ

ΣΟΙΡΑΣ καΙ εΙτα. προς θάλασσα», ώστε καλύπτεται εδρέως δοος προς ΑΓ. ΣΑ

ΡΑΝΤΑ στόπ. Έκτιμ~ δτι &παιιτουνται διατήρησιν &νω τοποθεσίασ, λαιπών

7-8 ΜεραρχΙα.ι εν τ'Ώ γραμμ'Ώ προς κλιμακουμένων μέχρι ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ --

ΚΟΝΙΤΣΗΣ προς διαιχείμαινσιν στοπ. ΜεραρχΙαιι προς ΚΑΣΤΟΡΙΑΝ, περιο

χΎjν ΦΛΩΡΙΝΗΣ δέον συνά.μαι ώσινετοψ.οι σ;χθώσιν πρός ΑΝΑΤΟΛΑΣ, α.ν &νά.γκαι πατρίδα; άπαιτήσωσιν στόπ. ΈξαιφετικΎj μέριμναι οια. καλΎjν στάθμευ σιν καιι πλ1]ρη εψοδιαισμόν, δπω ; ~θικoν οιαιτηρηθή &κμαίον στόπ».

<ο Άρχ~στρά.τηγoς, δστ«; nαοε γνώσιν τ1jς ιΧνω σ;να.ψοράς επροτίμησε, παρα. το δυσμενές &ποτέλεσμαι

tfj;

&ναιλύσεως τών στραιτηγικών παραγόντων.

να. συνεχΙση τα.ς επιχεφ1jσεις, πράγμαι δπερ εγένετο εκοοθεισών τ/ν 12ηv Δε κεμ6ρΙου, τών σχετικών εγγρά.ι:ρων δδηγιών του, ών τό έλαιττωμα.τικόν α.πο στρα.τηγικης απόψεως κρΙνομεν αμέσως κατωτέρω:

Δ'

Σ υ ν έ Χ ι σ ι ς

κ α.

δ ι ε ξ α γ ω γ Ύj

τ ώ Υ

έ π ι Χ ε ι

ρήσεων

Δεν ώρίσθη τελικος αντικειμενικός σκοπός!

'Όπως τυγχάΝει γνωστον δια.

t1j;

στραιΤΎ')γικΎ)ς ενεργείαις έκάστου θεάτρου

επιχειρήσεων δρίζεται ύπό της Κυι6ερνήσεως δ πολιτικός σκοπός εις το προς τοϋτο συντασσόμενον σχέδιον πολέμου. Άγνοώ α.ν τοιουτος πολιτικός σκoπ~ς

είχε δρισθ1j δια. το Άλ6α.νικόν θέατρον πολέμου δπο τ-ης Κu6εΡνήσεως ε~ς τον 'Αρχιστρά.τηγον. Μάλλον έ6αδίζαμεν οπως κοινώς λέγετα.ι «στα. τυφλα». Βά.

σει του πολιτυωθ σκοπου, ώς επίσης τυγχά.νε~ γνωστόν, ύπο του 'Αρχιστρα τ1JΊoυ 'Ι.αιθορίζεταιι εις τό ύπ" αιύτοσ συντασσόμενσν σχέοιον Επιχειρήσεων, τελι

κος στραιτηΥικος &ντικειμενικος σκοπός, οοτινος rι επίτευξις δέον να. θεραπεύη απολύτως τόν πολιτικον σκοπόν.

Λοιπόν δ Άρχιστρσ.τηγος εΙς oόOεμ.Ι~ν δδηγΙα.ν του, οδτε εΙς τΎjν ύπ' α.ρ.

Α. Π.

δρίζει τελικον &'1τικειμενικον σκοπόν, οδτε κ&ν σπσυδαϊον ένΟιά.μεσον στραιτηΥικον τοιοϋτον , &λλ' έπαψΙεται να. &ναικ6ψΥ] τα.ς επιχειρήσεις εκεί 8που rι καιιρικη κα.τάσταισις (Ην θ~ τψ έπιτρέΠΥ] την σuνέχισιν αιίιτών. Ίδού τί επι λέξει γράι:ρει είς τα.ς πρdj-

13405) 24-11-40,

οδτε εις τΎjν Α.Π.

13948) 12-12-40

431

τας: «••• ΔέΥ δρΙζεται δριστικός τελικός ά.ντικειμενικός σκοπός, διότι οδτος θά. εςαρτηθη &πο το δΡΙΟΥ εΙς τό δποϊον ό χειμων θα. με &.ναγκάσΎ) να. διακόφωμεν ουσιαστικώς τας έπιxεφ~σεις ...», Εις τα.ς δευτέρα-ς γράψει: «..• α '} εκμετα.λ λευόμενοι το ύπόλοιπον χρονικόν διάστημα. κα-τα. το δποίον α.ί κα.φικα.Ι συνθfι και θα. έπιτρέψωσι τ1;ν συνέχισιν τώΥ επιθετικών έπιxεφ~σεωy, θα. συνεχίσω

μεν oιαΤΎJρoσντες τ1;ν πρωτοδουλϊαν, &'πο6λέποντες να. εκμεταλλευθιομεν Τ~V, εκ τών μέχρι τοϋδε επιτυχιών μας, δ'Υ}μιουργ'Υ}θείσαν εΌνο'ίκ1;ν κατάστασιν ε~(; το &'κρότατον δριον, εις το δποίον θα. μα.ς έπιτρέψωσι τα. μέσα μας ...»! Κα.Ι όλΙ Υον κάτωθι, &.ντΙ να. δρΙσ'Υ) τελικον &.ντικειμεΥικΟν σκοπόν, δρΙζει ενα περιωρι σμένης εκτάσεως τοιοϋτον, σστις, κα.τα. τό πλείστον, εν τ~ ζών~ ενεργεΙα.ς τοϋ

Α' Σ. Σ.

(ΣΚΙΒΟΒΙΚ

ΜΑΛΙΣΠΑΤ)

προ6λεπτικώς παρ" έμοσ, οια. τ1;ν

&.σψάλειαν της δια-τάξεως τοϋ Σ. Στρατοϋ, είχε καταληψθη, προ της λ~Ψεως

τών δδηγιίί>ν του. Οδτω λο'ιπον δ ΆρχιστράτηΥος: Άντι να. παρα-μεΙνη εις τ1;ν παλαιά» τοποθεσίαν,

''Η να. ά.χθη εUΘέ.ως προς τελικον ά.ντικειμενικΟν σκοπόν, δστυ; ένταϋ-

θα οεν δύναται να. είνα-ι άλλος παρά ~ ά.πόρριψις τοϋ &.ντιπάλου εις τ1;ν θάλασ

σαν, συλλαμδανει τ1;ν πρωτότυπον καΙ &.ντιστραΤΎJγικ1;ν ΙΔΕΑΝ να. μ1; κά.μη οϋτε το ενα-, οδτε το άλλο, &.λλα. να. προχωρήση δσο δ καφός τψ επιτρέπει κ'X~ να. σταματήση έκεί δπου δ κα-ιΡός δεν θα. επιτρέψΎJ τ1;ν προχώρησιν, έπιδιώ κων ουχι τ~ν πραγματωσιν &.ντικειμενικοσ σκοποϋ, δπως 8λος δ κόσμος ενόμι

ζε, τ1;ν κατάληψιν της γρα.μμης ΑΥΛΩΝ

ΒΕΡΑΤΙ

ΕΛΒΑΣΑΝ, &.λλ'

&πλιος δια. να. διατηρ~ση τ1;ν πρωτοθουλιαν}! Και οϋτω έσταματησε επι τοποθεσϊασ, οόχι εκείνης πού ήθελεν αότός, &.λλ'

επι τοιαϋτη; ποι'.> ήθελεν δ κα-ιρος κα-ι δ ενισχυθεις ενδια-μέσως εχθρός, ήτοι ,επt τοποθεσίας:

Άπροσψόρου δια. τ1;ν διαμoν~ν, λόγφ τών μεΥά.λων όψομέτρων και Τής

χιόνος.

Δυσκόλως &.νεψοΟια-ζομένης.

Με διά.ταξιν λΙαν &.κατσ.νόητον και δαπανηρα.ν εις δUνά.μεις, διότι τό

Α' Σ. Σ., δπερ διώκουν, είχε το ά.ριστερΟν και το κέντρον του εμπροσθεν τού

Υειτονικοσ

(δεξια.)

Β' Σ. Σ. περί τα.

40-45

χιλ.

Προς άρσιν τών εκ της τοιαότης δισ.τά.ξεως άτόπων [σπατάλη δυνά.μεω·ί

και ελλειψις ά.σψαλεΙας της διατάξεως), έν~ΡYΎ)σε σειρα.ν τοπικών επιθέσεων δια. του Β' Σ.Σ. κατα. ΤΡΕΜΠΕΣΙΝΑΣ και ΣΕΤΕΛΙ, και εψθειρε διαδοχικώς

4-5

Μεραρχίας, οχι τόσον εκ των μαχών, δσον ,εκ τών χιονοθυελλών και κρυ

οπαγημάτων (όψ.

1000-2000

οϋτω πpo6λΎJματικήν, οΌχι

tr;v

κα.Ι χιων πλέον του 1~ μέτρου) καταστήσας επιθετικήν, &.λλα. και

tr;v

&.μυντικ1;ν δυναμι

κότητα του Στρατοϋ μας.

2) Προικο86Τ'Υ}σις κυρΙα..ς προσπαθείατ Ώ~ τυγχά.νει γνωστόν, εΙς τα.ς στρατιωτικά; ενεργείας ~ κατεύθυνσις τη;

κυρΙας προσπΙΧθεΙας προικοδοτείται είς Όά.ρος τών λοιπών κατευθύνσεων, δι' σ-

432

, 1...-

λων των μέσων, ώστε (Χ,ϋτη νά έπ~τόχη. ΕΙς τάς δοηγίας Α. Π.

ή κατεϋθυνσι; κυρίας προσπαθεία; του Έλλην~κoυ Στρατοϋ

ΝΙΝΑ

13948) 12-12δρίζεταιι IQAN-

ΑΙΛΩΝ καΙ κατωτέρω δρίζονται α,ε συνιστώσαι τ~ν &νω κατεύθυν

σιν, κατευθϋνσεκ ένεργείαις των ΑΙ καΙ Β ' Σ. Στρατού, αΤτινες εΤναι~:

Δ~ά ΤΟ ΑΙ Σ. Στρατοθ: ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΝ

ΤΕΙΙΕΛΕΝΙ

ΦΡΑΤΑΡΙ.

ΔΕΜΠΛΑΝΗ.

Δ~ά το Β ' Σ. Στρατοϋ: ΦΡΑΣΑΡΙ

ΜΠΟΥΖΙ

Έκ των &νω κατευθύνσεων ή τοσ Β Ι Σ. Στρατοσ, ήτ~ς ήταν καΙ ή κυρ~ω

τέρα, οεν εΙχε προικοοοτηθη άρχηθεν (άπο 12η; Δεκεμ6ρίου διά τής άναγ καιοόσης δυνάμεως καΙ μέσων. νας)

(Δ~έθετεν άρχικως 2}1ι Μερσι.ΡχΙας κουρασμέ

'Ως εκ τούτου δεν ηδυν~θη, δταν το ΑΙ Σ. Στρα.τοσ κατέλα6ε τάς περτο

χα,ς ΝΙΒΙΤΣΗΣ

ΙΙΡΟΓΚΟΝΑΤΙ καΙ κοιλάδος ΣΟΥΣΙΤΣΑΣ

κεμβρίου) νά άχθη είς το υΨος ΣΕΤΕΛΙ

(τέλος Δε

ΤΕΠΕΛΕΝΙ, δπάτε το άποτέλε

ιjμα επιτυχίας θά ήταν τεράστιον, άλλ' οδτε καΙ εΙς το τέλος των επιχειp~σεων

(τέλος Μαρτίου) επέτυχε τοϋτο, καίτοι ένδ~αμέσως ένισχύθη οια,

3-4

Μεραρ

x~ων, δ~ότι, ενδιαμέσως Iένισχόθη καΙ δ έχθρος υπερβαλλόντως καΙ δ χεψ.ιbv κατέστη εη δριμότερος.

Γενικ~ μoρφ~ τής διατάξεως καΙ τρόπος επεμ;οάσεως των εφεδρειων.

Ή γενικ~ μoρφ~ τής οια,τάξεως τοΟ Έλλην~κoσ Στρατοϋ, καίτοι μέxp~ της τελευταία; στιγμης έν~ργειέπιθετικως, ήταν περισσότερον άμυντικ~, α] οε εφεδρεΤαι τοϋ "Αρχιστρατήγου ήσαν έκτος καιΙ μακρ~ν των κατευθύνσεων τ'ης πιθανης ενεργείας των. Οϋτω εδΙδετο εΙς το ΑΙ Σ. Στρατού, Τνα συνεχίση

την ένέργειάν του εΙς την κοιλάδα τ-ης ΣΟΥΣΙΤΣΑΣ ή νη Μεραρχία, ήτις ήταν άμεσως ΝοτΙως ΚΟΡΥΤΣΑΣ. Αδτη δια, να, ηθη καιΙ ταχθη ενα.ντι τοϋ άντικειμε)l~κoσ σκοποΟ της, εοει νά κινηθ-η πεζη, τουλάχιστον

25-30

ήμέρας!

Δια, τον λόγον τουτον καΙ δι' &λλους παρητ'ήθ1jν ταόΤ1jς όπερ τοϋ Β' Σώματο;

Στρατοϋ. Ό τρόπος της επεμ6άσεως των Μεραρχιων τής έφεδρείας ήταν παντοτε, δ δι' άντικα.ταστάσεως τοιοστος καΙ οιδχΙ δ δι' υπερπηδ~σεως, προς μη άπώ λεια.ν χρόνου καΙ μ~ διιχκοπην τής ένεργουμένης έπιθετικής ένεργείας.

Ή Μεραρχία <Iππtκoσ κιχτά τ~ν α ' περίοδον ευρέθη εΙς το κένΤΡΟΥ της παρατάξεως καΙ οόχΙ προς τό δεξιον διά τ~ν στριχτηγικ~ν εκμετάλλευσιν. Π~ θανως ή ά.νάγΚ1j τ-ης &ρσεως τοΟ θόλακος ΠΙΝΔΟΥ να, την εφερε προς τη'l κατεϋθυνσιν τούτων,

Συντονισμος ,ενεργειων Μεγάλων Μονάδων.

ΟόΟέποτε εΥ1jργ~θη τοιοΟτος εκ μέρους τοσ ΆΡXισ'φιχτ~γoυ, οuτε κα.τ~ τ~ν α. ' περΙοδον οδτε κατά τ~ν πόν τοϋτον,

τόν Σ.Δ.

εΙς

τοιαύτην, καθ' &ς εΥκα,τέστησε πρός τόν σκο

ΙΩΑΝΝΙΝΑ.

"Οταν

τό

Α'

Σ.

Στρατοϋ

κατε

λάμβανε τόν ά.ντικειμενικΟν σκοπόν του, κιχτσ. τό πλείστον μέρος (Β Ι περίοδος, συνέx~σ~ς έπιχεψήσεων)

τό Β t Σ. Στρατοϋ, δι' οΒς λόγους προεκθέσαμεν, !μ.ει-

433 '"'Ο

'Π

17Λ ~'111" Α.

...,

Α Α τn.TΤΊ7ΛΤ

ΎΤΛ Α DΊΙ"ΛΤ

νεν επι των πα,λα,ιων θέσεων επι σεφ~ν 10'Υ}μέρων, ΤΎ)ς ΆνωτάιΤ'Υ}ς ΔΙCΗκ~σεως ουτε όλικως οϋτε ψuχικως 60'Υ}θ'Υ}σάισ'Υ}ζ τοϋτο, Συνεργασία Στρατοϋ ξ'Y}ρ~ς κα,Ι άέρος.

Κατ' οόσΙα,ν οόδέποτε ύΠΎ)ρξεν τοιαύτη. "Αεροπορία συνεργασία; εν τφ

Έλλ'Υ}νικφ Στρα,τφ δεν ύψΙστα-το.

Trt παλαιά

τοιαύτα μάιχης ήσα,ν τόσον δλΙγα"

σ.εροπλάινα, ήσαν σ.κα,τάιλληλα,. ΊΌ~

ωστε οϋτε

Otrt

τrtς κuρΙας άποστολά.ς των

επ~ρκoυν. Ή Άγγλικη σ.εροπορΙα, οUOέποτεεδέχθη νrt συνεργασθΎ) μα,ζΙ μας. Ήρέσκετο εις προσΏολrtς μεμα,κρυσμένων στόχων. ,Ι Ι •.

.Ι

'ι

Ι' Ι ι Ι '~

Δ.

π ο Τ ο ς

~ δ ε ι

νικοΟ κα-Ι

-η τ ο

Στρα,τοσ

kλ

μετrt

κα,'τά.λ'η,ψιν

ι Υ μ

τ ο υ

(;;

πτωσιν

κόμ60υ

Έ λ λ

r;-

ΜΟΡΟΒΑΣ

ΜΕΡΤΖΑΝΗΣ

<Ως προείπομεν, δ Άρχιστρά.τηγος, 6ά.σει τΎ)ς &να,λύσεως των παραγόντων

μάιΧ1Jς, εδει κα,τ~ την οιεξα,γωΥην τοσ σ.γωνος τΎ)ς σ.πωθ~σεως τοϋ έχθροσ πέ ραν τΎ)ς μεθορίου, ν~ εΤχε σ1Jντάιζει σχέδιον ,ενεργεΙα,ς τΎ)ς συνεχίσεως των έπι xεφ~σεων εΙς το εσωτερικον της Άλ6α,νΙας, ~ν 1:0,

trt

μέσα, του τψ επέτρεπον τοϋ

άιλλως ν' άρκεσθη εις τ-ην κά.λuΦιν της δοΟ'σ ΚΟΡΙΤΣΑΣ

κα,Ι ΚΑΚΑΒΙΑΣ

ΙΩΑΝΝΙΝΑ

ΑΓΙΩΝ ΣΑΡΑΝΤΑ. Θεωp~σωμεν δτι ή σ.νά.λυσις των

παραγόντων μά.χης ταυ Εοιδε τ-ην εντύπωσιν:

σαν

'Ότι είχε την ουνα,τότ/τα

(τελικον ιΧντικειμενικον

yrt

άπορρΙΦ'Υ] τους 'Ι τα,λους εις την ,θάλασ

σκοπον των Έλλ~νων).

ΕΙς την περίπτωσιν τα,ύτην εοει ν~ οια,τάις1J, ούχΙ την tΎ)ς δOou ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ κα,Ι ΚΑΚΑΒΙΑΣ

σ ο Υ

έ κ μ ε τ ά. λ λ ε υ σ ι ν

κ άι λ υ Φ ι Υ

ΑΓ. ΣΑΡΑΝΤΑ,

ά λ λ'

άι μ ε

άπο πτώσεως ΜΟΡΟΒΑ καΙ κατα,λ~Φεως

κόμ6cιu ΜΕΡΤΖΑΝΗΣ, Ώά.σει του κάτωθι σχεδίου ενεργεΙας: α,' ΙΔΕΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Έκμεταλλεu6μενος την επιτυχΙα,Υ τΎ)ς πτώσεως τΎ)ς ΜΟΡΟΒΑ κα,Ι τΎ)ς ~α,τα,λ~Φεως του κόμΏου ΜΕΡΤΖΑΝΗΣ σκοιπον

Vrt

yrt

έπιτεθώ διrt του 'ΚolYtpOU, προς το',

ιΧπα,γορεύσω εις τον εχθρον νrt έδρα,ιωθΎ) επ' &λλ 'Υ]ς τοποθεσία; καλ

ΤΟΥ ιΧπορρΙΦω τελειωτικώς εις την θάλασσα», προ πάσ'Υ]ς σ.πoτελεσμα,ΤΙΚΎjς

έΥισχύσεως α,οτοσ εξ 'Ιτα,λΙας. Άριστεp~

(ΝοτΙως ΑΩΟΙ)

[ΩΑΝΝΙΝΑ σuγκοινωΥιωv, δεξι~ οε (ΒορεΙως ΑΨΟΙ)

κά.λυΦις τωΥ προ;

ενέργεια,ι καλυπτικα]

χα,Ι επιΏΟ''Υ}θ1JΤΙΚα,Ι τΎ)ς εις το κέντρον διεςσ.γομέν1Jς κuρΙα.ς προσπαθείατ. Κυρία

κατεύθυνσ«; έκμετσ.λλεύσεως κα,Ι τΎ)ς ·έν γένει ένεργεΙα,ς ΛΕΣΚΟΒΙΚΙ ΧΗΝ ΜΠΟΥΜΠΕΣΙ

ΦΡΑΤΑΡΙ

434

Α l'-

ΤΙΡΑΝΑ.

Πρώτος κα.ταλ'Υ)πτέος &ντικεψενικος σκοπός: ΑΙΛΩΝ ΕΛΒΑΣΑΝ

ΒΕΡΑΤΙ

ΑΧΡΙΣ. Τελικος άντικειμενικός σκοπός: ΘΑΛΑΣΣΑ.

Ό'

ΑΠΟΣΤΟΛΑΙ

Δια. τήν κατιiληψιν τοσ α' &.ντικειμ,ενικου σκοποϋ:

Έκμετάλλευσις κατα. τήν κατεϋθυνσιν κυρίας ενεργείας. "Ισχυρά κά.λυψις εν t1j πεpιoχ~ ΚΑΚΑΒΙΑΣ, συγκράτησις δε τοϋ

έχθροσ εν τψ λο'ιπψ μέχρι θαλάσσης τμ~ματι, και εν &.νάγΚ"Ώ ενοοσις, καλυ πτομένων μόνον των εκ θαλάσσης προς ΙΩΑΝΝΙΝΑ δΟεύσεων.

Έν τφ λοιπφ προς Βορρ&ν τμ'ήματι (απο ΑΨΟΥ μέχρι ΑΧΡΙΔΟΣ)

tοπικα,l εκμεταλλεύσεις,. ες ων κυριώτεραι κατα. τήν κατεύθυνσιν ΑΧΡΙΣ

ΚΛΒΑΣΑΝ καΙ την κοιλά-δα ΤΟΜΟΡΙΤΣΑΣ προς κάλυψιν καΙ υπo60'ήθησι'~ τ"ης κυρΙας ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΣ και απορρόφησιν εχθρικων δυνάμεων. Μετα. κατάληψιν &νω α.ντικειμ,ενικοο σκοποϋ, κάλυψις προς Βορρα.ν και

εκκαθάρtσις δλου του παραλιακοσ τομέως, εφ' δσον δ ·εχθρΟς δεν εχει αποσυρ θ1) εκετθεν.

Έκμετάλλευσις είτα. πρός Τϊρανα δια. καθόδου του δεξιοσ καλ προώθη σι; τοϋ κέντρου.

γ'

ΔΙΑΤΑΞΙΣ ΑΡΧΙΚΗ

Έν τΎ,) ζών~ &.πΟ ΑΩΟΥ μέχρι ΑΨΟΥ:

ΜεραρχΙαι (Ι, Π, ΠΙ, ΧΙ,

ΧΥ) κα.ι Μεραρχία "Ιππικου.

Έν τ~ ζών"Ώ &.πΟ ΑΩΟΥ μέχρι θαλάσσης:

Μεραρχία,ι.

Έν τΊj ζώνΊJ από ΑΨΟΥ μέχρις ΑΧΡΙΔΟΣ:

Μερα,ρχίαι

(Χ, ΙΧ,

ΧΙΙΙ κα,ι ΧΥΙΙ)

._ ~ - Γενικη εφεδρεία: 'Γπόλοιποι 2-3 Μεραρχίσ.ι. Σ η μ ε ί ω σ t ς:

ΑΙ μετα, τ"ιν πτωσιν της ΜΟΡΟΒΑΣ Οuνά.μεις του έχθρου ~σαν σχ=.

δον ίσαι προς τα.ς ήμετέρσ;ς, αλλα. πολύ κατα.:πεΠζινημέναι και με ~θικoν πε πτωκός.

ΑΙ συγκοινωνία; κατα. τ/ν κατεϋθυνσιν κuρίας προσπαθείαα, ~σαν κα.·

τεστραμμέναι, αλλα. δια. τήν αποκατάστα.σιν καΙ σuντ'ήρησιν θα. ερριπτον !Χπα,'ί

το Μηχανικον του "Ελληνικοσ Στρατού.

Ε' γου

Σ Χ έ σε ι ς

Ά Ρ Χ ι στ Ρ ατ~ γ ο υ

κ α Ι

π Ρ ω θ υ π ο υ ρ-

Μεταςα.

Ό Άρχιστράτηγος &.ντΙ να. ζητ'ήση, μετα. τον κι:χ.θορισμΟν υπο της Κυδερ ν'ήσεως του πολιτυωϋ σκοποϋ τοΟ πολέμου, ν' αφεθη ελεύθερος εΙς τον τρόπον της διεξαγωγης των επιχεφ'ήσεων, είχε γίνει υποχείριος τοϋ πρωθυπουργοϋ

Μεταιξα.. Μέχρι τοϋ μετώπου εψθαινον αιΙ πληροφορίαι δτι

δ διευθύνων νους

των έπιχεψήσεων 1'lτσ.ν δ Μεταξά-ς. Διεδίδετο δτι δ Άρχιστρά.τηγος έξηναγ

κάζετο να. εχη Σ. Δ. τα.ς Άθ'ήνι:χ.ς δια. να. δύναται το περιβάλλον τοσ Μεταξ5.

να, θέτη εΙς κυκλοφορίαν τα,ς ιlνω Οιαδόσεις. Φuσικος Σ. Δ. τοΟ ΓενικοΟ Στρα-

435

tYJyelou ήτα.ν, κα.τα τ~ν α.' περίοδον, ή Λάρ~σα. κα.Ι κα.τα τήν 6' ή Λάρ~σα. "'ι τα "Ιωάνντνα. Εον6ηΤΟΥ τυγχά.yε~ δ~α τους μορψωμένοuς Στρατιωτυωω; δτι ό Mετα.ξόGς δεν ήτα.ν εΙς θέσιν να Q~SUeUYy) τας έπιχεψήσε~ς, οιότι δυναταν νχ

κα.τεΤχεν &.κόμη τας α.να,λλοιώτους α.ρχας της Στρα.τηγ~κής, α.λλα τrιν ύπο τα; σημερnιας σuνθ~κα.ς εψα,ρμογήν ταύτη; >εν τόπφ κ.α.Ι χρόνφ δεν ήτα,ν

ouvCttov

νσ.

τήν γνωρΙζη, διότι καΙ εν τόπφ κα.Ι χρόνφ εψα,ρμογή τής Στρα.τηγ~y}ης συν δέεται α.ρρήκτως κα,Ι με Τ~Y ΤΑΚΤΙΚΗΝ, της δποΙα.ς αί μέθοδοι ενεργεΙας, ~λλoιώθησα.ν κα-Ι α.λλοιοϋντσ.ι Οια.ρκως εκ Τής εΙσα.γωγ-ης νέων μέσων μάχης

καΙ τής Όελ τιώσεωτ τών πα.λα.ιών, μεταΌολας α.ϊτι νες δ Mετα.ξόGς, μα.κραν τοϋ

στρατεύματα; α.πο 25ετΙα.ς,. δεν εγνώρ~ζε οδτε ~δόνα.τo να. πα.Ρα.κολοuθ-η. Άλλ' σλα. ταϋτα εγένοντο δια πολιτιχους λόγους προς α.πoθέωσ~ν τσϋ Άρχηγοσ. Πά.ν τως, δταν δ Άρχ~στpάτηγoς

μοΙ &.νεκοΙνωσεν εΙς ΚΟΡΥΤΣΑΝ, ενώπιον των

Άντιστρα.τ~γων Πιτσίκα κα.Ι Τσο.λά.κογλοu ΟΤΙ θα παραλαδω το Α' Σ. Στρα του, τφ είπον: «Να ψυγω &.μέσως». Μου &.πήντησεν: «'Όχι,. θα. διατάξω &.rc(; τα.ς Άθήνα.ς». 'Ήθελε, φαίνεται , κα.Ι τήν μετα.Όολήν ταύτην να θέση ύπδ τήν

lγκρισιν του Πρωθυπουργοϋ. <Ως εχ τούτου, ή &.να.χώρησΙς Iλou επε6ρα.OUνθη επι

7-8

1jμέρα.ς. Τίνα. ρ6λον πα.ίζει, εστω χα.Ι

ήμερών 6ρα.OUτης εις τα.ς

επιχειρήσεις, OUνα.τα.ι πόGς τις να. έκτιμήση.

ΣΤ'

Ά Ρ Χ ~ σ τ Ρ ά τ η γ ο ς

τ-ην

κ α τ ά

τ ώ ν

δ ε ν

ε π Ι σ τ ε υ ε ν

Ίτα.λών

"Όταν χατα την 5ην Μαρτίου

ε ί ς

νΙκην

δια.ψωνήσα.ντες πρός τόν Άρχ~

1941,

στρατηγον περί τοϋ τρόπου ένεργεΙα.ς ~να.ντι τών Γερμα.ν~ων, τφ ελεγον μετα.ξ-j &λλων δτι εΙνα.ι πολύ clδικο,ν δια. τον Έλληνικον Στρατδν ν' &.ψήση μετα. τ6

σου; α.γωνα.ς του, να χα.θ-η ή τόση επtτuχΙα. του, μοσ εΙπεν: «ΤΙ να. κάμωμεν;

Μήπως ~λπΙζα.με να. νικήσωμεν τους Ίτα.λοός». Τφ &.πήντησα.: «Άπορώ Κ:::

Άρχιστρά.τηγε πώς ένα~σα..μεν α.ψου έσεΤς δ Άρχιστράτηγος δεν έπιστεύσατε εΙς τήν ΝΙκην! Έγω ευρισχόμην εΙς Κα.6άλα.ν διοαών το Δ' Σ. Στρατοϋ, δπου δταν εΙδα. δτι οί Ίταλο] δεν ~δuνήθησα.ν με δλον τον α.Ιψνιδ~α.σμOν που έπέτυ

χον να. προχωρήσουν πρός τα.ς κυρΙα.ς πατευθϋνσε«; ΦΛΩΡΙΝΑΝ

ΚΑΣΤΟ

ΡΙΑΝ κα.ί ΙΩΑΝΝΙΝΑ είπα. εΙς το ΈπιτελεΤον μου: «Θα. τους &.να.σχέσωμεν». ΚαΙ δταν εΙΟα. δτι ή 'Ιτα.λα-η &.εροπορΙα. δεν έπέτυχε τίποτε σ06α.ρΟν κα.τα. τrjς

έπιστρατεύσεώτ. μα.ς καΙ τ-ης σαγκεντρώσεώς μα.ς, εΙπα.: «Θα τους νι κ~σωμεν». Κα.Ι σόGς έζήτησα. να στα.λώ εΙς το Άλ6α.νικΟν μέτωπον, δπερ κα.Ι εγένετο, κα.Ι έσεΤς Άρχιστρά.τηγος δεν έπιστεόσα.τε εΙς τήν ΝΙκην»;

Ζ'

Μ ή

Χ Ρ η σ

μ Ο Π ο ί η σ

εψεδρειών υπερ

τrjς

Κα.τCt τήν εν Άθ"ήνα.Lς

τοσ

τ ώ Υ

Άλ6α.νικοσ

&'να.σχέσεως

(5-6

σ τ Ρ α. τ η γ ~ κ ω ν

τών

μετώποu

Γερμ,α.νων

Μα.ρτΙοu) σuνεργασΙα.ν κα.Ι δια.ψωνΙα.ν μα.;

προς τον Άρχιστρά.τηγον, 'ijτις είχεν ώς αποτέλεσμα. τ-ην αποστρά.τευσΙν μα.ς

436

τΙ{> είΠΟΥ: «Να. κά,μΦη το δεξΙΟΥ του ΆλΌα.νικοϋ μετά)που καΙ να. φέρη παραυ τα. τα.ς στρα.τηγικας εφεορείας εις ΤΟΥ χωΡΟΥ ΝΕΣΤΟΡΙΟΝ

ΚΛΕΙΣΟΤΡΑ -

ΚΑΣΤΟΡΙ:\.

ΒΕΡΜΙΟΝ, 'ίΥα. τα.ς χρησψοποιΥlση οια. τηΥ δμαλγιν κάμ

ΦΙΥ (σύμπτυξιν) του ΓΙ Σ. Στρατοθ εις τοποθεσίαν 'Ολύμπου Ύj καΙ &'νάλογα προς τα.ς περιστασε«;». ι

Δ εν

έγινε τιποτε.

Mou

'H~ ι

&'π~ντησεν: «Κατι τέτοιον μελετάται καΙ θα. γίνη». ,

ουνατο να

λ ι Β'

αυΎ) tκ του

ΤΥlν ινην Μεραρχ[αν

'ΑλΒ

υανικου μετώπου:

Τάγματα).

Έκ τοϋ λοιπου μετώπου &λλα.

Τά,γματα..

7-8 <Ομάοας Άνα.γνωρίσεως, .ητοι Εν συνόλφ 20-25 Τά.γμα.τα., &τινα με τας 4 Μερα.ρχίας του ΓΙ Σ. Στρατοϋ, τα.ς ouο Μεραρχίας του ~σωτερι κου (ΧΙ καΙ ΧΙΙ) , ώς κα1 τα.ς 2Υ2 Άγγλικα.ς Μεραρχίας, θα. παρουσίαζον σθε ναραν &'ντίστασιν κατα των Γερμ.ανων έΠ1 της τοποθεσία; ΟΛΤΜΠΟΤ. 'Άπαντα. ταϋτα ελέγοντο καΙ υπεδειχνύοντο την 6ην Μα,ρτίου, δπάτε Σερ6ία οεν είχε κα.θορίσειτην

τ/ρητέ,αν στασιν της. Βραδύτερον

θεν ύπέρ τοϋ ιΧξονος και είτα. οια. πραξικoπ~μα.τoς,

Οτα.νέξηλ

Ετάχθη κατα. τοθ &ζονος,

θα. σάς εϊπουν δεν συνεμορφώθησαν προς την &νω υπόδειξιν:

α. Ι) Διότι α] α.νωεφεδρεΤα.ι

&περροψήθησαν λόγφ των Ίταλικων έπιθέ

σεων. Δεν είναι α.κρι6ές. Αί Ίταλικα] έπιθέσεις,α.ποκρουσθετσα,ι, την

15ην Μαρτίου, χα,l α,ί έφεδρετα,ι όφίστα,ντο &νέπαψοι κα1 χρόνο;

10 -

6πηρχε οια. την μετακίνησίν των, περίπου ε[ς

6 Ι)

έτελείωσαν

(1)

μην (μ.έχρι

5 •Απριλίου) .

'Ότι Εμελέτουν ~toι νας μετα των Σέρ6ων έπιχειρ~σεις οια. την έκκα

Θάρισιν της Άλοανίας, &πωθοοντες τους Ίταλους εις την θάλασσαν. 'Αφελε

- στερα σύλληψις οεν "Ι/μπορεί να, γΙνη. Οι Σέρ60Ι, πpoσ6E6λημένo~ πανταχόθεν, εδρίσΚΟΥΤΟ α.πό στρα.τηγαης καταστασεω ; εις λίαν δυσχερη θέσιν. ουδεμ(χ

στρα,τηγικη

αμυντικη

τοπο

e·.J, εσια

"τα-ν

~""

οι

πεΡιεσciλλοντο όπο των α.vτιπciλων των.

αυτους

ασφα

λ r

ης,

υΙ

6τι

πα.Υταχ

(Έκ Βορρά όπο Γερμανών

6θ

':''1

Οδγ

γρων κα1 με την Κροατϊαν α.μφίΟολον, εξ Άνα-τολών όπό Γερμα.νων κα-1 Βουλ γciΡων, εκ Νότου δεν είχαν περι6ληθη, &'λλ' όπηρχε πάντοτε ή &σθενης κατεύ

θυνσ«; της χοιλάδος ΣΤΡΟΙΜΑ πρός ΔΟ'Ι'ΡΑΝΗΝ καΙ ΓΕΙΓΕΛΗΝ κα,Ι &. κείθεν προς θΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΝ, πρός Δυσμα.ς υπό των 'Ιταλων με την ΔΑ Λ ΜΑ ΤΙΑΝ α.μφίβολον

ιi)ς και την &χθρα,ν πρός α,ότους θάλασσαν τοΟ Άδρία)

εδρΙσκοντο, ιι)ς εις εν μέγα- ΣΕΔΑΝ με έπιστρατευσιν α.τελη. <Η μόνη ΤΟΠ'ί θεσϊα, κατ' εμέ, ητ~ς παρείχε στρατηγικην άσφαλεια» καΙ εξησφά,λιζε τους

α.νεψοΟια.σμοός, εΙνιχι: ΔΙΒΡΗ

ΜΠΕΛΛΕΣ

ΣΚΟΠΙΑ

ΑΞΙΟΣ

ΔΟ'Ι'ΡΑΝIΙ

όχυρωμένη <Ελληνικ·'ι τοποθεσία. Άλλ' ~ταν δυνατόν να. κα

ταλ ηψθιΊ ή γpαμμ~ αυτη εγκαίρως; "Ηταν δυνατόν οι Σέρ60Ι να. εγκατα,λεί Ψ(1)ν αμαχητε1 τόσον πά,τριον εoαcρoς; Δια. τους &νω λόγους κα,Ι διελύθησα''Ι σχεΟΟν α.νευ μciχης. Κα,τα, συνέπειαν α.ντ1 τό <Ελληνικον Έπιτελείονν& προτε!

νη εις τό Σερ6ικόν, οι' ενός ΣέρΌ0υ <Yπoστρατ~γ(1) την τελευταίαν στιγμ~ν, κοι ν-ην ,ένέΡΥειαν κατCι των ΊταλωΥ,

νέργεια.ν

πώς

θα.

αντιμετωπΙζεtο.

loet δ

yCι σκεψθ'Ώ καΙ να. προτεΙν"'ι/ κoινΎ'jν

lσχυρότερος

εχθρός,

συμCΡιί)νως

&λ

λως τε προς τα.ς στρα.τηγικα.ς α.ρχά,ς, Ύjτoι οΙ ΓερμανΟ1 κα1 είτα. τά.

437

&λλα.

(ή !Χπόpρ~Ψις των

Ίτα.λGJν εις την θάλασσαν]

1)το πpXξ~ς εύκολος.

Τπελαγίσθη πόσος χρόνος !Χπητείτο να, ριψθοαν οΙ 'Ιταλο] εις την θάλα.σσα.ν; Toυλάχ~στoν εΙς μην κα.t άιλλα.ι

40-50

ήμέρα.~ να, επα.νέλθη δ όγκος τοϋ 'Ελ

λ'φικου Στρατού !Χπο Φλωρίνης μέχρις Άξιου κα.Ι ίσως "Ανατολιαώτερον. Έ χρειάζοντοεν συνόλφ 2~ μηνα.ς. Κα.τα, τους 2~ τούτους μηνα.ς πως θα, συνε κρα.τεΤτο δ Γερμανικός ογκος, ετοιμος !Χπό πα.ντοσ καΙ ιδίως εκ της κοιλάδος τσΟ

ΣΤΡΟΙΜΑ προς ΘεJσαλοvίκηv η εκ της κοιλάδος τοσ Άξ~oσ προς Μο.,.'.!, στήρι

Κορυτσαν, δια. να. κόψη κα.t τα.ς εκ Νότου συγκοινωνίας τών ΣέρΌων

κα.Ι δια. να. o~αρρήξη την απο ΑΙγα.ίου μέχρις Άδρία. Έλληνικην παραταξιν ; Τί την ηθέλα.με την κα.τα. των Ίταλών έπιτυχίων εν ΆλΌανί~, αcρoσ θα. πα.ρ:χ

δίδαμε οχι μόνο τό πλευρόν, αλλα. κα.Ι τα. νώτα. εις τον Γερμανικον ογκον; Ή τοποθεσία ΒΑΡΝΟΙΣ

ΒΕΙΗ

ΚΑ'Ι'ΜΑΚΤΣΑΛΑΝ -

BEIJ·

ΜΙΟΝ εδε~ να. εγκα.τα.ληcρθη, εδθυς μόλις εσημειώθησαν Γερμανικα. αρμα.τα. ε~; περ~oxην ΒΕΛΕΣΣΩΝ καΙ εκείθεν δια. στενοϋ ΜΠΑΜΠΟΙΝΑΣ

προς ΠΕΓ·

ΛΕΠΕΝ. "Αν τοϋτο εγένετο κα.Ι διετϊθεντο κατ α. γεν~κην τοποθεσία» ΚΑΣΤΟ Ι)ΙΑ

---

ΚΛΕΙΣΟΥΡΑ

ΒΕΡΜΙΟΝ, -ή σύμπτυξις τοϋ ΓΙ Σ. Στρατοϋ θα, εγέ

νετο δμα.λως καΙ ή τοποθεσία. τοϋ Όλύμπου θα. ανθίστcι:,τo αρκετα, σοΟοφGJς.

"Αψησαν τον <Ελλ ψι κόν Στρα.τ6ν, δταν οΟτος !Χπο

Άπριλίου ιιέχρι

συνθηκολογήσεως ηγωνία, &ονευ δοηγιών κα.Ι &ονευ ηθικης προσωπικης ένισx~

σεως. "Εδει δ ΆρχιστράΤΎ]γος να, προωθΎ]θη προς ΙΩΑΝΝΙΝΑ :η προς ΚΛΛΑ

ΜΠΑΚΑΝ καΙ να. lεvεργήσΎ] προσωπικώς πfiν δ.τι επέ6α.λον α] περιστάσειξ.

'Αντ! τούτου εμεινεν έδω, μη δυνάμενος να. πάρΎ] ΚιΧμμίαν &πΟψασιν. ΠολλοΙ τον είδον κλα.ίοντα.

[Πολιτευόμενο; ΔεληγιάννΎ])

Άρχιστρά.τηγος κλαίtlJν!!

αντ~ να. επι6λΎ]θη εψ' ολων δια. της ψυχραιμίιΧς του!!!

Έδέχθη την απόΟα.σιν καΙ την πολεμικην ένέργειαν εις τους κα.τα. ξηρα.ν αγώνας μας των όλίγων 'ΑγγλικGJV δυνά.μεων,ένώ οΜέν Ύ)δίιναΥΤΟ να. πράξουν όπερ 11μών στρατιωτιαώτ, Κατα. την συζ ήτησίν . μας της 6ης Μαρτίου τοϋ εί

πα: «Διατ! δέχεσθε την ανά.μιςιν τών 'Άγγλων εις τοuς αγιiJvας μας κα.τιΧ ςη ράν, ενώ δέν μποροσν να. μχς σώσουν; 'Άψησε να. κτυπήσωμε !1όνοι μας, του; '''Ε τσι ~" ] ~ ερμαΥους. η ετσι

,,,

χαμενοι ειμε θ α.

Τ ου λ αχιστον πο λ εμουντε; μονοι μας θ χ

εχωμε να. κερδίσωμε πρώτον ΟΤΙ οεν θα. δύναται ό Χίτλερ να. λέγη δτι εισήρ

χετο εις την χώραν μας οια. να, κτυπ11ση οχι τ~ν <Ελλάδα, ά.λλα. τους 'Άγ γλους κα.Ι οε:ι)τερον ΟΤΙ ~ <Ιστορία θα. δμιλ ηση λίαν ε6ψΙ)μως όπερ -ημων, Οιότ:. μικροl οντες, επολεμ1ισαμε, χάριν της ανεξαρτησίας μας, κατ α. OUο μεγάλων αυ

τοκρατοριων». Οδτος

ILo.Q είπεν δτι οεν μπορεί να, γίνη τίποτε έπ' ιΧότου, Οιότ.ι

οεν μπορουμε ν~ εγΚιΧΤιΧλεΙΨωμε τους ηδη απο6ι6ασθένΤιΧς συμμά,χους μιΧς "Αγ γλους.

Η'

Ά ν ά μ ι ξ ι ς τα.

των

!Χ ν ε u θ 1)

vω

π α. Ρ α γ ό ν τ ω ν

ε ί

έπιχειρήσεων

<Ως προείπομεν, δ 'Αρχιστράτηγος &δ~xετo την ά.νάμιξιν εις τα. των επι

χειΡ1)σεων του Πρωθυπουργοσ Μεταξά. Τοότου α.ποθανόΥτος τον αΥτικατέσΤΎ]σεν

438

δ μυστικος σύμΌουλ6ς του Διάκος. <ο ΣυΥταγμ.ατάρχης ΓρηΥορ6πουλος Ηθα>ν

εις ΆθΥινας προς ληψιν δδηΥιών, μοί α,νεκοίνωσεν δτι εις το σχετικον Συμ 60ύλων παρέστη δ Διάκος, λαμι6άνων ένεργον μέρος εΙς τά-ς συζητήσεις.

Θ'

ΛοιποΙ

υπεύθυνοι

ΟΕ λοιποί στρατιωτικοί υπεύθυνοι έμφαίΥονται εις την εκθεσιν την συντα χθείσα.ν σχετικ<'i)ζ μ.ε τ"'ιν στρατηΥικην διεύθυνσιν τών πολέμων

1940-1941

ύπο τών Άξιωματικών τοϋ ΠΙ Γραφείου τοϋ Γενικοϋ Στρατηγείου Κιτριλάκη και Δ66α.. Σχετικώς παραπέμπω: α.') Εις τά-ς σελίδας

34, 37, 44, 54,60 κα.Ι 61. 6') Εις τας σελίδας 58, 61, 62, 65, 80 καΙ 81. Υ') Εις τά.ς σελίδα.ς 74,75,81, 97.. Μάϊος τοϋ

1941

ΚΟΣΜΑΣ Γ.

,Αντιστρατηγο;

439

ΚΟΣΜΑ:Σ ιiJς lουv"ttrxιw(Χ,ττφχης.

ΙΆρά,μιμχ του κσΣΜΑ πρόςτόν π.οοπά.γο, Υρα.ιμιμέΝ'ΟστΙς

14 ΝΌsμΌρ(CιU 1940

,σ.πό τΥι ν Παι?!J):1.

Ό Γ.

ΚΟΣΜΑΣ ώςsδsλπιι;.

ΜΕΡΟΣ

ΠΩΣ ΚΑΙ

ΨΕΤΑΡΤΟΝ

ΔΙΑΤΙ

ΕΧΑΣΑΜΕ

ΤΗΝ ΚΥΠΡΟΝ

Ι.

Σ τ Ρ α τ η γ ι κ η

α ξ Ι α

yl ς

π Ρ ο υ

Ή Κ15προς, απο αρχαιοτιΧτων χρόνων, οι' επιxεφΎισε~ς προς Αίγυπτον

"f]

; "~

ξορμΎlσεως, ώς καΙ το εγγύτερον καΙ α.σφαλέστερον καταφύγιον δια. πάντα

()-

Μέσην Άνατoλ~y άπετέλει καΙ αποτελεί αρΙστην οιΧσιν συγκεντρώσεω ποχρεωμένσν, 6Ι~, να.εγκαταλεΙψη τους ανω χιόρους

νατολ1lν)

(ΑΤγυπτον καΙ Mέσηv Ά

Κατά συνέπειαν ~ ΆγγλΙα, εφ' δσον, &πο μακροσ ε6ρΙσχετο εις τα.ς

ανω χά>ρας, δεν ήταν δυνατόν να. εγκαταλεΙψη Τούρκους,εψ'

"CiJY

Κόπρον εις 'Έλληνας γι

δσον δεν εξησφα,λΙζΟΥΤΟ αΙ ~)ς άνω &ΥιΧγκαι της εις ενοεχομt

νας στρατιωτικά; επιxεφ~σεις"

'Όταν Ύ)ρξατο το Κυπριακον ζ~τημα, δια. δη

λώσεων εν Κύπρφ καΙ ΈλλιΧδι καΙ απο το

1954

δι' α.v"C(χρτικιJ)ν EVZPYEtG)V Ε'ι

αύτi,) τΊ,] Κύπρφ, ή ΆγΥλΙα δεΥ εΤχεν α.ποχωρ1lσει οϋτε α.πο τΎ/ν Μέσην "Ανατο

' λ ην,

ουτε

'.ι απα

'Α"ιγυπτον την

(Σ ουε'ζ)

'" ,

Κ' αι κατα συνέπειαν οεν ηουνατο Ψι.

απoxωp~ση εκ Κύπρου άνευ εξασψαλίσεως στρατιωτικης:

Των εκειθεν εξορμήσεών της Οια. τού; ανω χώρου; γι,

Της καταφυγης της εις Κύπρον 6ιαΙως πιεζομένη εκ τών ανω χωρών.

'Η Έλληνικη πολιτικη της περιόδου εκείνης δεν εξησψιΧλιζεν εις Άγ

γλΙαν α.ρκοσσαν έμπιστοσύνην επί των άνω αναγκών της. ΚαΙ δια. τοθτο "lJ

'ΑγγλΙα. επενόησε

την διπλην συγπυριαρχίαν

της Κύπρου, εις τρόπον ώστε

δταν α~ ώς ανω στρατιωτικα] α.ΥιΧγκαι της ηπειλοσντο, να. επιτυγχιΧνη δια. τής επεμ6ιΧσεώς της 6περ τοο εΥος τών α.Υτιμαχομένων

την εσαειεκεΤ π!Χραι',οΨίlν

-cης.

π.

Π ώ ς

ο ί

δΙωξίν

'Ά Υ γ λ ο ι των,

ζητήμ.α.τος

α)

Ψα.ρα.χαΙ εν ΨoυpκΙ~

ε π έ τ υ Χ ο Υ

κ α τ ά της

την

α ν ω

εξέλιςιν

τ~ν

τ ο

Κόπρου

(Κωνσταντινοϋπσλο;

Σμόρνη)

441

''Εγκατάλειψις του περιπτέρου τής Τουρκίας εις την Διεθ',ιή 'Έκθεσιν

Θε.σσαλονίκης 'XIΧt &'ναΧQψησις του Τούρκοι> προξένου όλίγας ήμέρας προ τΥ); βόμΟας.

γ) Βόμβα εις το Προξενείον εν ΤΟUΡκΙqt. δ) Σύλληψις Τούρκοι> φοιτητοϋ εκ Κομοτηνής καΙ ψuλάκισΙς του εν Θεσ~λwίκ~.

ε)

Σuνάντησις Καραμανλή μετα. Τούρκων ύπουργών εις εγκιχΙνιιχ γΖ,-

ψύριχς 'Έβροι> ποταμοϋ,

στ) Θάνιχτος Στραταρχου Παπάγοu, ΠρωθuποuργοΟ τής ΈλλάΟος. η) "Ανοδο; ΚιΧΡιΧμανλή εις την πρωθυπουργίαν. ζ)

,Απώλεια

τής Κuπριιχκής &'νεξιΧρτησΙιχς καΙ τής προσαρτήσεώ; της

εις την 'Ελλάδα (Σύμφωνον Ζuρίχης)

τα. &νω γεγονότα θ' &'νιΧπτύξωμεν εν περιλήψει κιχΙ μόνον εκτεταμένα); εκείνα εκ τούτων εις μέρος,

ώς ύποuργός Βορείου Έλλάδος, nαοον προσωπικώ;

εσχον προσωπικήν &'ντίληψιν.

Αο'l

Τ α Ρ α Χ α Ι

έ ν

Τ ο υ Ρ κ Ι

Προς οημιουργίαν καταστέσεω; ευνο'ίκης όπερ τών 'Άγγλων ύπέδειξαν

οδτοι εις την ΤΟUΡκίαν, την οημιοuργίαν ταραχών δ~αμαpτυρΙας δια. την άιπα! -;;ησιν της Έλλά.Οος να. ένωθη η Κύπρος μετ' αυτης εις βάρος της Τουρκίας καt

της εν Κύπρφ Τουρκικης μειoνότητ~ς, κά.ίτοι η Τουρκία δια. της Συνθήκης τη; Γενεύης εΤχε παραιτηθη πά.σης &'παιτήσεώς της επι της Κύπρου. ΑΙ ταραχαί αδται, εκ.δηλωθείσαι

εlςδιαψόροuς πόλε«; Τής Τουρκίας, ~σαν &'πειλητικιότε

ραι εις Κωνσταντινούπολιν καΙ Σμύρνην. Παντω; ~σαν εκοηλωτικιχΙ, χω ρΙς να. Ζνεργηθη ψόνος επt δμογενών.

Βον

'Ε γ κ α τ ά λ ε ι Ψ ι ς π τ έ Ρ ο υ

τ ω ν

σ α λ ο ν ί κ η ς νου

της

ό π ό

ε ν

κ α Ι

προ

Τ ο ύ Ρ κ ω ν

τ Υ,Ί

Δ ι ε θ ν Υ,Ί

π ε Ρ ι

Έ κ θ έ σ ε ι

&, ν α Χ ώ Ρ η σ ι ς

εκρήξεως

τ ο τ ο Ο

θ ε σ

π Ρ ο ξ έ

6όμοας

Το Τουρκικόν περίπτερον θεσσαλονίκης εγκατελείψθη χωρΙς να. ειδοποιη θώ, ώς 6πουργος Βορείου Έλλά.δος,. περί τής εγκαΤιΧλεΙΨεώς του ουτε παρά τοΟ

Τούρκου προξένοu, δστιτ, &λλως τε, είχε &'νιΧχωρήσει προ διημέρου εις Κων σταντινοόπολτν, ουτε όπο Τής Διευθύνσεω ; της Διεθνοσς Έκθέσεως. Πληροψορηθεtς εγκατέστησα παρ' αδτφ ψρουρα.ν προς &.ποψuγηv κλοπών

"λλ ων α

εκν

6 μων

Ι'ξ εων πρΟ(,

και

, ,

~ ουοεν

πραγματι,

εσημειω θ η.

Ό πρόξενος τής ΤουρκίιΧς δύο ημέρα.ς προ τής τοποθετήσεως της 6όμ

οας εις τον περί60λον τοϋ Προξενειου (πρώην οικΙα Κεμα.λ) εΤχεν &.ναχωρήcΛΞΙ

442

δια. Κωνσταντινούπολιν, Cι.πα.ντήσα.ς εις σχετικηΥ εΡU)τησιν τοΟ γείτονός του 'λ ου, οτι :ι: ' ~, θ" ~ θ' e ' γεγονότα». , παντοπω φεuγει «οιοτι . α. επαΚΟΛΟΙ> ησαυν πα λ'υ σουαρα.

Γον

Β ό μ Ώ α.

ε Ι ς

θ ε σ σ α λ ο ν Γα η

Τ ουτο

<, ευρισκεται

(;

Τ ο υ Ρ κ ι κ Ο ν

ρ ο ς ε ν ε Τ ο ·1

;

'1 εις τον

χωρον

της

, περικαυστου

"λλ α οτε

ωνης

'i\α.ι

το

κτίριον είναι Υι άλλοτε οΙκογενΕ.ιακΥI οικία του Κεμάλ. Α ι3τη ερειπώοης οΟσα, επεσκευάσθη ύπο τοΟ Έλληνικοσ Δημοσίου η του Δήμου Θεσσαλονίκης και

δωρήθη εΙς το Τουρκικον Δημόσιον, εΙς ανά.μνησιν Τής εν Θεσσαλονίκ"'ι) κατοι κ'ήσεως τοϋ Κεμάλ. 'Ήμουν επιτελάρχης τότε και παρέστην εις τηΥ παράδοσιν

τής οlκίιχς εις τον ΤΟΟΡΚΟΥ πρόξενΟΥ, Το οΙκημ.ιχ περιΟάλλετα.ι πανταχόθεν όπό

μανδροτοίχου, α.ρκετοσ f5ψοuς, σχηματίζων περί την οικίαν εόρεΤιχν ωJλήν. ΙΙρος την νστίαν πλευράν τής αυ),ής ταύτης εόρέθη ή 6όμΟα. Έπεσκξ φθην δ ίδιος το μέρος κcxΙ ες'ήτασα την θέσιν, τήν κατεόθυνσι Υ της εκρηξεω; χαι. τα. αποτελέσμιχτά της. ΊΙ 6όμ6αι ήταν ΆγγλΙΧ1)ς κατcι.σκευης και προελεύ

σεως. Μάλιστα τοιαϋται είχον οοθ1) άλλοτε και εις τον <Ελλ ηνικόν Στρατόν. 'Α πό σκοποΟ εγένετο τοθτσ, ?να δημιουργηθη ή εvτuπωσις δτι οΕ 'Έλληνες τ'ην εθεσαν.

'Η 6όμακ είχε δημιοιφγήσει κάθετον περίπου σκάμμα, απ60ειζις δη αδτη είχε τεθη &'πλίί)ς επΙ. τοϋ εδάφους χαι δεν είχε ριψθή εκ της, έκτος τοϋ περι

66λου τ1)ς οικ[ας, δδου, πρα.γμαΟπερ,

&''1 συνέβαινε, το σκάμμα θα ~τo δριζό'.ι

των, τα. οε θραύσματα θα. αφηναν ίχνη επί τοϋ εναΥΤΙ τοίχου τοϋ Προξενείου.

'Η επιτροπή &ξ &,Ρ\J.Qδίων αζιωματιχ(ον συνεπέρανε περίπου τα. άνω χαΙ UTCLοαλε σχετικήν εκθεσιν, σταλεϊσαν εις την α.ρμοΟΙOGV οικαστικην &ρχΎlν.

Δον

Σ ύ λ λ η Ψ ι ς

Τ ο

UΡ

χ ο υ

φ ο ι τ η τ ο ο

KOGt& τήν πράσδον των &'νακρ[σεων κατεδείχθη ~ ενox~ ένος Τούρχου ε.}(, Κομοτψης δια. την 6όμΏαν του Προξενείου, δστις καΙ προεψυλα.κίσθη υπο της εισαγγελικ'ης αρχης. Πιχρέμεινεν

εν προφυλακίσει μέχρι καί τοϋ σχηματισμcΟ

τ1)ς Κυοερνησεως Καραμσ"νλή. 'Ολίγον χρόνον, όπουργοοντος εν Β. Έλλάδι του χ, Δημ. Μπαμ"πάκου, οδτος απελύθη, οιαφυγων εΤτα εις Τουρκίαν, δ οε είσαγ

γελευς κατα. τα.ς ανακρίσεις κ. Παναγιωτάπουλο; μετετέθη &λλσ.χοσ.

ΑΛΛΑ ΘΑ ΝΙΚΗΣΩΜΕΝ ....

'11

Έλλάς, εις τήν πλέον δραμσ.τικην περίοδον της clνθρωπότητος, τήν δ··

ποίαν εζησεν ή σύγχρονος ανθρωπίνη γενεά., δια-ρκοΟντός τοΟ Δευτέρου Πάγκο σμίου Πολέμου, εοωκε τα. πάντα- δια. τον έλεύθερον κόσμον κΙΧί τα.ς &κα.ταλύΤΟ')ζ ηθικας αξίας. ΈΌο1)θησε την πολεμικην σuμμα.χικην ύπάθεσιν

, δσον οοοεΥ &λλο

'Έθνος.

Ε~ "ις

τας

μεγα.'λ Ο'.ς στιγμα-ς,

"δ' κατα τα-ς ποιας

2. δ'~1 v"πο ωετα-ι

η r.:. uIχ'θ' υτερη

μα;;-

443

ψη τών &.νθρώπων και τών πραγμάτων, σ..πεΟε[χθη το μεγαλείον του "ΕλληΥΙ σμοσ.

'Aπεo~ΙXθη, κατα, το &.πόψθεγμα τοϋ ~θνικoO ποιητοσ, «δτι ή μ€γαλωσuv'f]

εις τα, εθνη δεν μετριέται με τό στρέμμα. Με της καροιας το πύρωμα μετριέται και το αΙμα», "Η &να,δρoμ~ με γενι κωτάτα,ς γραμμας εις γεγονότα, τα. δΠΌ!(Χ περισσότεροι τών συγχρόνων &νθρώπων τα, εζησα,ν, ίσως δέν είναι α.σκοπος κα-:Cι.

τήν εποχήν, δτε η σύμμαχός μας Άγγλία, αρνείται νά μάς &πoδ~)ση την "Ελ_

ληνικην Κύπρον.

Δι' δλους τοΙΙς συμμά.χους μας, οι' ολους τού; ελευθέρου; εν τψ κόσμψ

άνθρώπουτ, &.λλ' ιδιαιτέρως οια. τους 'Άγγλους, είνα,ι ανά.γκη να. δπομνησθη δτι εις τγιν πλέον δραματικην καμπην τοϋ Β' Παγκοσμίου Πολέμου, δτε η ισχυρά στρατιωτικώτ Γαλλία οια6ρωμένη &.πο τας κομμουνιστικάς θεωρίας, είχε κεραυ

Υ066λως καταληψθη ΙΙπο τG}ν Γερμανών και 'ή σ1.)μμαχός μας 'Αγγλία νυχθη μερον α.πο αέρος ε60μ6αρδίζετο, ή "Ελλάς νικήσασα τα, στρατεύματα τοϋ Μου σολίνι, εοωκεν εις τον τρομοκρατημένον ελεύθερον κόσμ,ον την ΠΡΩΤΗΝ ΕΛ ΠΙΔΑ της Νίκης.

,Αμέσως

επειτα γι "Ελλά.ς, άντισταθεϊσα κατα. τών δυνά.μεων τοα Χίτλερ,

επεΌρά.δυνε την κατά της Ρωσίας εναρξιν της ΓερμαΥικηςεπιθέσεως, με ά.πο τέλεσμα τελικόν, την &ποτυχίαν της.

Ταστο, άλλωστε, συνάγεται ά.πο τά επίσημα. Γερμανικα, και 'Ιταλικά στοι χεΤα, δσα εΙοον μεταπολεμΙΚώς, το ψώς της δημοσιότητος. Είναι ή δμολογία. τtι)ν '(;ττημένων κα,ι δι' α"υτο εχει μεγά.λην &ξίαν. -

Και δταν, μετά τήν &παράμιλλον εθΥικήν εξόρμησιν,

τ/ην παγ'Χ,οσμίω;,

θαυμασθεϊσαν, ή "Ελλας κατελήψθη &πο τρετς κατακτητάς, εις τας πάλε«; καΙ

τα χωρία τ'ης ψυχιΚώς αδούλωτης "Ελληνικης γης, εΨΟΙ)'ιτισσεν 'ή ΈθΥικη Άν

τϊστασ«; εις οε τήν Μέσην ΆνατοΗ)ν έλληνικά τμ.ήματα Στρατοϋ, Στόλου καΙ Άεροπορίας εμάχοντο ήΡωϊκG)ς, μέχρι τέλου; του πολέμου. Και το &ποτέλεσμα.;

Ή &δούλωτος, ψυχΙΚώς, "Ελλάς,

μοιχομένη δια. την τιμήν, εδωκε την

Νίκην. "I~ s:, ~υωκε

" την

νΙΚΎ)ν,

, λλ' α.

"έγινε ο"λ οκαυτωμα. '

Κατά την σταττστικήν της ΟΥΝΡΑ, α.Ι εις &νθρωπΙνους ύπά.ρξεις ~πιi)λε~αι "Ελλ1)νων εκ των πά.σης φύσεω ; πoλεμ~κ6)ν αιτιών, ά.ναλογικώς επι του πληθυ σμ,οσ, εΤνα.~ αΙ μεγα.λύτερα~ πάσης άλλης &λλης συμμάχου χώρας.

Αδται ύπερδαϊνουν τα

τοϋ πληθυσμοσ της, ενώ αι ά.πώλειαι των Ρώ

σων, μετα. την "Ελλάδα ερχομένων, κα.τα. την αδτην στατιστικήν, μόλις όπερ

οα [νουν τά

2%.

Αι μυριάδες των ~ρώων και των μαρτύρων, που υπηρξαν οι πραγματικό] εκπρόσωΠΟL τοϋ πνεύματο;

κα.Ι τής ψυχής Τής "Ελληνικής φυλής. ΑΕ έκατον

τά.δες των χωριών, που έκάησαν, αί τραγιαα] περιπέτεια; ά.πΟ 'Ρας δποία.ς αι '~λθε το

444

ΕθνΟζ, α.ποτελοσν μΙαν επαποιtιχv

ά.συνήθους

εμψα.νίσεως κα.ι

δψους.

'Η 'Ελλάς εοωκε: οιά τους σuμμάχοuς της, εοωκε οιά τους ελεuθέροuς σ:; θρώπους, εοωκε διά τους 'Άγγλους τά πάντα.

Άλλα, Τι μοίρα της 'Ελλά.Οος E[YIΧt μοίρα άγώνων και θυσιών, και ενιί) ολοι οί άλλοι συμμαιχοΙ της καί μερικοΙ μάλιστα. των εχθρών της ~συXασα.ν κ~l με την οοήθειαν των 'Ηνωμένων Πολιτειών τ'Yjι; Άμερικης ηρχισεν η έπούλω σι; τών πολεμικων πληγων των, η Έλλας εκλήθη και πάλι ν' &γωνισθη μόνη. Ί-Ι 'Ελλάς δηλαδή μ.ε τας εν6πλους δυνάμεις της άντιμετώπισε και πάλι τ,χς

δυνάμεις τών εξωθεν ενισχυομενων συμμοριτών καΙ οπό την ηγεσίαν του ση μερι νοΟ Προέδρου της Κυ6ερνήσεως, Στραταρχου Παπάγου,

' Αρχιστρατήγου

κα-Ι τών προηγουμενων κατα 'Ι ταλών και Γερμανών πολέμων της χ([ψας, συ νέτριψε την νέαν ταότην επι60υλ 1;ν.

Ή σημα.σία τοϋ νέου τούτου επικοσ καιτορθώμιΧτος, οια τον ελεύθερον ου τιχον κόσμον, εΙναιι ΟΨΙστ'Υ}. "Αν, η Έλλάς, εόρισκομένη εις το σταυροδρόμι τριών 'Ηπείρων, άπερ

ροψα.το όπο της Ά νατο·λ ης, αδτη θα έκέρδιζε μΙαν ισχuραν επαλξι ν επι της

Μεσογείου, εις Ώάρος των Δυτικών, πρωταρχικης σημασΙας. 'Αλλ' οί νέοι οδτοι σκληροΙ &.γωνες, εστοΙχισαν πολλά. ΈστοΙχισαν: Κό ποικ; θυσία; αιματος, x~λιάδας νεκρών καΙ τραυματιών, νέα ερείπια, συμ.μο ριοπλψtτοuς κα.Ι συντρΙμ"μιαι εις την ϋπαιθρον, της όποία.ς οι κάτοικοι &πεΟεί·

χθησαν, αλλην μΙαν ψορά,ν, &ντάζtοι της Έλλάδος. Οδτως δ Έλληνικος Στρατος καΙ ό Λα.ός, d); προψυλακη τοϋ πολιτισμένου κ6σμοu, εκέρδισε καΙ πά.λιν την μά,XΎ)V κατα. της εξ Άνα.τολώνεπι60uλης. Καλ τώρα ποία

&νταμοι6η των θυσιών καΙ όλοχαuτωμάτων της 'Ελλά.

δος, της όποίας οε στρατιώται καΙ πολίτα: ύπηρξα.ν οί σταυροφόροι τών εύγε νεστέρων ιδεωδών;

Ή ψιλη κσ.Ι σύμμαχος Άγγλια, παρά το πλευρον της όποί(J,ς εδρέθη η 'Ελ λα.ς εις τα.ς κρισιμωτέρας της σ~ιγμάς, με εΠtκεψαλ ης τον σεπτόν καΙ άείμψι}'

στον 'Άνακτα, τόν Γεώργιον τον Β', τον Φιλ6σοψον καΙ μεγά,λον Βασιλέα, '1) Άγγλια που κολακεύεται να λέγεται φιλελευθέρα, αρνείται ν' &ποδώσ'Υ) την

λευθερϊαν εις νησον Κ(J"θαρώς Έλληνικην κα.Ι ενώ ό λαό; της Οια.κα.ιΙ)ς πσθε] 700το.

Κα] οΙ 'Έλληνες, οε δποϊοι,

σύμφωνα

με τά.ς παραδόσε«; της ΊστορΙας

των, Ύ)γωνίσθησα.ν πέραν τού στείρου όρθολογισμοσ καΙ της μαθηματικής στα θμΙσεως τών πραγμάτων, διά. τας α.Ιωνία.ς ~θικάς &.ξία.ς, αε δποίαι άπο αότΎjν την χώρα.ν εοιδά,χθησαν, αψοσ καΙ αί σύμμαχοι καΙ οε ψιλοι τούς &.δικοσν, θα. &.γωνισθοον καΙ πι*λιν οι' δλων τών μέσων,

Ό &.γ<ί)ν των είναι δίκαιος καΙ Ιερ6ς. Είναι &γών, δι' εκείνα ακριβώς τ,χ

Η5α.νικά, που πάντοτε εγα-λ6άνισαν την Έλληνικην ψυχ1;ν. οε 'Έλληνες, εις τόν ?Χγώνα αδτ6ν, τον νέον &.γωνα,. δ δποϊος τους έπι

βάλλεται και δεν τον ηθέλησαν, θα. νικήσουν και πάιλιν.

Διότι, &λλοίμΟΥον,

&'1

εις ΙΤΟΥ κόσμον αότον δεν όπά.ρχουν ελεuθεροι

&'1"

445

θρωποι καΙ α.ν αί ίδέαι, οιά τάς όποΙας ποταμοί αίμά.τωνεχόθησαν, δεν Εκτι" μηθουν δεάντωτ.

Θά ΥικΥισωμεν ανα.μψι6όλως, διότι δ α.γ~)I,ί αδτος είνα.ι ύπέρ της απελευ

θερώσεω ; α.δελψου λαου καί α.ν δεν αγωνισθαηλεν, θά εϊμεθα ασυνεπείς προς λους εκείνους τους ηρωας και μά.ρτυρας των προηγουμένων

μας αγώνων, ο[

δποϊοι διά τα ιδανικα ταύτα έπότισαν, με το αίμα των, κάθε σπιθιχ.μην της 'Ελ ληΥικης γης.

ΜΑΡΤΙΟΣ

1952

ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΙ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΣ ΕΝ ΑΥΤΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ

(Ύπε6λήθη παραδοθείσα ιδιοχείρως εις Στρατάρχην Παπαγον] Ι .--

Σ ό vτ ο μ ο ς

τ ο π ο γ Ρ α φ ι κ η

π ε Ρ ι γ Ρ α φ η

τ ή ς

Κύπρου

Ή Κύπρο; είναι ή μεγαλυτέρ« μετά την ΣικελΙαν νησος της Μεσογείου. ΊΙ μεγάλη της οιάμετρος είναι διατεταγμένη απο Β.Α. προς Ν.Δ. κα1 φαίνεται

11' αποτελή συνέχειαΥ όρεογραφικην τοϋ Συριακοσ ορους ΤΑΥΡΟΣ. Το πέπλα τυσμένον μέρος της εύρίσκεται εις το μέσον της καΙ προς Ν. Δ. 'Έχει μήιιο;

230 χιλ. καί μέγα πλατο; 90 χιλ. Άπέχει απο Τουρκίαν καί Συρίαν περί τά 100 χιλ. (εκ τοϋ ακρωτηρίου ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ) εκ της Αιγύπτου (ΠΟΡΤ - ΣΑ'Ι'Τ) ουχι πλέον του τριπλασίου της &νω άποστασεω ; (300 χιλ.) . Με τ6 επίμηχες ακρωτήριον "Αγ. Άνορέας 'ολέπει προς τον μυχόν τοΟ κόλπου της 'Αλεξανδρέττας με το ΝΑ μέρος του προς Συρίαν και με το Ν. προς Αϊγυπτο'l.

'Έχει πληθυν δρμων καί δρμΙσκων καΙ λιμένας, ιl)ν κυριώτεροι δ τΎjς Λά.ρνακος, Λευκωσίας,. Άμμοχώστου κλπ. (προς Ν. μέρος)

Ή περίμετρός της είναι

χιλιόμ. Ό κυριώτερος δρεινος ογκος ευρίσκεται εις τό μέσον της (υψ.

650 2.010) ,

εκ τοΟ όποιου εκπέμπονται δευτερεύουσα, κορυψογραμμαί προς Δ και Ν. ΕΈς ελαφρΌς ορεινός ογκος είναι κατά μήκος τής Β. παραλίας, κατευθυνόμενο; προς Άγ. 'Ανδρέαν.

ι α

της

Κόπρου.

"Η Κύπρο; λόγφ τ/ς θέσεώς της, τών λιμένων της, τών δυναμένων να. δημιουργηθοον αεροΟρο.μίων της, προσφέρεται με πλήρη στρατηγικην ασφά

λειαν, οια Κράτος, έπικuριαρχοον τής Θαλάσσης (οπως fι Άγγλία)

να χρη

σιμοποι ηθή :

Ώς 6ά-σις συγκεντρώσεως καΙ έκπαιοεύσεως στρατιωτικών μονά-Οων.

'Ως καταφόγιον εις περίπτωσιν ατυχίας επιχεφήσεων εις "Ασίαν, η ΑΤ-

γυπτον.

446

Ώς έξόρμΎjcnς οι' &εροπορικάς καΙ ναυτικάς έπιχειρήσεις προς Άσίαν,

Αϊγυπτον και Άνατολικην λεκιΧνην τής ΙΙΙ.-

Σ π ο υ δ α. ι ό τ η ς

MscroyeCou.

τ ή ς

Κύπ Ρ ου

τ η ν

Ά 'v· ι

Υ λ ία. ν. "Η Άγγλία δεδομένου:

-- ΟΤι ά.πώλεσε τας εν ΑεΥόπτφ στρατιωτικά; εΥκαταστckσεις της, .- δη οεν &.ποκλείεται, θ&ττον η optΧoιoν, νά εκδιωχθή κα1 εκ τής

πεΡι.G

χής Σουέζ.

--- δτι εξακολουθεΤ να εκμεΤcΧλλευεται τα. 'Ιρακινα. πετρέλαια (Περσικά}.

δττ δεν παρητήθη Τής πολιτικής επιρροής ΤΎjς επι των ΆΡcΧOικιί)ν φυ λών.

ΣυνιΧΥετα.ι στι ούδέποτε θά πα.ραιτηθη, εκουσίως, της κα.τοχής της Κύπρου, εφ' δσον δΞν Εκλείψουν οΕ άνω στρα.Τ'Υ)ΥΙΚΟΙ λόγοι.

IV.-

π ο λ ι τ ι κ η

~ ξ ιέ τ α σ ι ς

τ ο σ

ζ η τ ή μ α. τ ο ς.

"]-Ι ΆΥγλία, ως προείπομεν, οόδέποτε, εκουσίως, θ' &ποοώση την έλεο

θερϊαν ψ; την Κύπρον, εφ' δσον οεν εκλείψουν οΕ ύφισταμενοι στρατηγιχcΛ λόγοι.

"]-Ι Άμερικη οεν θά περιέλθη εις ρήξιν με την Άγγλία.ν Οιά. το

Ku-

ΠPΙcΧκόν ζήτημα, διάτι rι ΠcΧyκόσμιoς πολιτικη της επι6άλλει νά. Τ'Υ)ρή στενα.ς

πολιτικας καΙ στρατιωτικά; σχέσει; με την Άγγλίrι:.; κα.ι νά μη οιαρρήξη ταύ τας, Οιά. δευτερευούση; &ξίας πολιτικά.ς oΙcΧφoριXς.

"]-Ι Τουρκία, καίτοι &νcΧγνωpίζει δτι τα επι τής Κύπρου δικαιώματά

της είναι πολύ πενιχρά, οόχ' ~ΤΤOY, με μεΥάλ'Υ)ν' εόχαρίστησιν, θ' &.ποΟεχθή τά.ς

Οιπλωματικα.ς προτασε«; της Άγγλία.ς νά. ε-γεΙρ'Υ) &πα,ιτήσεις δια. να. ΠcΧρατα{iη τό υφιστάμενον ΚcΧθεστως Επ1 τ~ έπιτεύξει ενός καλυτέρου μέλλοντος.

- 'Η Σο-6ιετικ-η "Ενωσιτ, Εόρισκομένη μακραν καΙ άνευ εOcΧφι.κήςεπαφη; πρόςΚύπρον, η θ' αδιαφορήσ'Υ) η δυνατόν να. έκψρασθη όπερ της ένώσεω; με ωφελείας όπερ των κομμοονιστικων Ιδεων.

"]-Ι Γαλλία κα1 η 'Ιταλία θ' &διαψορήσουν, η πρώτη μη lενΟι.αφερομένη

πλέον δια. τ-ην ' Ανατολ-ην ΚcΧΙ η Δευτέρα απδ έντροπην δια την οιαγωΥην της κατα. τόν

παγκόσμΙΟΥ πόλεμον ΚcΧΙ διότι &.πώλεσε τας &.φρικανι.κα.ς κτήσεις

της ΚcΧΙ την Δωδεκανησον.

Ή <Ελλckς1 χωρις Υ' &ποκλείσω δτι, ως ιΧτομα, δλοι επιθυμοΟν τήΥ

ενωσιν της Κύπρου μετά. της μ'Υ)τρος <Ελλάοος, άλλ' ΙtJς πολιτικαί, οόοεlς τού των θα. προσφερθή ν' άναλά6η την φιΧνερά.ν όποστΎ1ριζι ν του ζ ητΥιμα.τος, οιότι: 01JοεΙς των πολιτικών &ρχηγων εχει πλειοψηφΙιΧν εν ti,j Βοuλi,j καλ σuνεπqς εΚcΧστoς τούτων, έψ' δσον πρωθυπουργεϋει, φo6&τcΧΙ δτι πάσα εκφpcι_ σις, απαΙτησ~ς, η ιΧλλο τι όπερ τής Κύπρου θιΧ έπισόρη τ-ην δυσμένειαν της

447

'AγyλιΚΎjς πoλιτικΎjς, ήτις, εύχερέστερα, θ~ ευρη, Όοηθουμένη εις τοϋτο και

!.JnO της ΆμεpικΎjς, ενα διάδοχον δι~ την πρωθυπουργίαν (ολοι εΙναι ετοιμοι να προσφερθοϋν) , δηλώνοντος ΟΤΙ ή παροϋσα διεθνης καταστασ«; δέν επιτρέπει την ανακΙνησιν τοιούτων ζητημάτων.

Kατ~ χ ι).

συνέπειαν

α ν α γ ν ώ Ρ ι σ ι ς

λ ε υ θ έ ρ ω σ ι ν

Έ λ λ η ν ι κ ο ο

δεν

τ ο υ

α γ ω ν ο ς

π Ρ έ π ε ι

Π ο λ ι τ ι κ ο υ

Σ υ μ π έ Ρ α σ μ α

V.-

επίσημος

6σ

και

υποστ11ριξις δ ι ~

τ η ν

αναμένεται

α π ε

ε κ

το ϋ

μ ο υ.

Ά π

6Ψ α σ ι ς

Έψ' δσον πολιτικως καΙ &ν~ιμάκτως δεν δύναται ν~ επιλυθΎj το Κυπριακον

ζ ήτημα, ως κατεοείχθ1j &πο τ~ς περιψερομένας έπιτpoπ~ς του Κυπριακοϋ λαοϋ, δημοψηψίσματα, οηλώσεις <Ελλήνων Πολιτικων κλπ. ανιΧγκη ν~ επιζητηΘΥΊ

'(/

οιαία επιδίωξις τΎjς άπελευθερώσεω; τ1jς Κύπρου. Δυνατόν

ν~ στοτχίση

εις α[μα, δυνατόν ν' αργήση

θα δημιoυpγηθΎj μία &πελευθερωτικη ιστορία, ήτις, αργ~

δώση τους καρπούς της. «Συν Άθηνα. κσλ χεΤρα κίνει»,

ν' αποοώση, παντω ;

γρήγορα, θ' άπο

ΗεΥον οι

np6yoVf)[

μας. ΟδΟεμία ελευθερία, τουλάχιστον έλληνική, απεκτήθη α.νευ αrματος.

Ή έπανάστασι.; τοϋ

καΙ αΙ ΠΡΟ1jγούμεναι ταύΤ1jς εν Πελοποννήσψ,

Στεpε~ και νήσοις.

- Αι -- Οι

ΚρητικαΙ 'Επαναστασεκ.

αγιl>νες εν Mακεδoνί~ και Θρά.Κ1/ προ του έ π ι μ α ρ τ υ ρ ο θ ν

1912,

τ ο ϋ τ ο:

'Ανά.γκη δθεν δρασεωτ επα.ναστατικΎjς, προερχομένη οόχΙ εκ των α.νω, &'λ λα εκ των &'τόμ.ων προς δημιουργίαν μια.ς ατμοσψαίρας παγκοσμίου συμπαθείας,

ητις θά μα.ς επιτρέψη ν~ καρπωθωμεν τiίς πρώΤ1jς διπλωμαΤΙΚΎjς μεταδολΎj; δια. την επΙτευξιν τοσ σκοποϋ μας. Γ ε ν ι κ η

VI.

δ Ρ γ ά. ν ω σ ι ς

τ ο σ

&, γ ω ν ο ς

Αον Μία Κεντρικη Διευθύνουσα "Επιτροπή. Αδτη θα. περιλά.6η:

α) Καταλλήλους Κυπρίου; διαμένοντας εν Άθήναις καΙ πιστεύοντα; ει; τον &γωνα..*

Μη Κυπρίους &νήκοντας εις δλους τους κλά.δους τΎjς <EλληνιΚΎjς ζωΎjς

[Στρατιωτοωύ;

χά.νους κλπ.)

Διπλωμά.τας

ενένεργεί~

έκτός υπηρεσίας

Βιομ1j

Βον 'Τποεπιτροπά; Συνδέσμου και Έκτελέσεως εντολων.

* <Ως fJ

~τιiλληλOΙ όι1tiοa'ειιχvόον"α/Ι οΙ ΓΡΙΟιχ.ς

μύησις νά.

&.pxIo"fj. &.μέσως.

448 '--

Κόρου

ΔiΧVΙΤ"fjς

ΠiΧiV'τlsλιaηι;;, ,Τηl

Αδται θα οημιουργηθοσν εν "Ελλά.δι ~ Κόπρψ, εκτελοσσαι τCtς οιοομένα; δπο της Κεντρικής 'Επιτροπής των πάσης ψύσεως αποστολων (ερανοι - συλ λογη ύλικοσ - προώθησις Δλικου κλπ.] . ΙΌν Έκλογ11 Στρατιωτικοσ Άρχηγου.

-- Οδτο; δέον να εΙναι εκ τών εκ Κύπρου καταγομένων ίκανών στρατιω τικών του ενεργου γι rXποστράτου κάσμου."

Δον τγιρησις επαφΎΊς:

-- Ilρος τον στρατιωτυών κόσμον (κρίνω απαραίτητον Τ11ν ενημέρωσιν τοθ Στραταρχου Παπάγου οι' εμου -'- επίσης των αρχηγών ΓΕΣ - ΓΕΝ και ΓΕΑ, ην επίσης αναλαμβάνω) . -- ΙΙρος τον γψυπουργον τών Έξωτερικων ΙΙολίτην, η.; επίσης ~νrtλαμ βάνω Τι

v' &ναλάοη

ετερος τΎΊς επιτροπής περισσότερον ψιλικως γνωρΙζων του

τον.

Προς πα-ν ατομον,. πού θ~ κρινη ή &ρχικως συγκροτηθησομένη Κεντρι

Κ1) Διευθύνουσα Έπιτροπή, ΟΤΙ πρέπει ν~ ενημερωθή και να τηρηθΎΊ επαψ·ή. Εον Στρατολογία.

---

Νά επιζητηθη εθελοντικον προσωπικόν εκ Κύπρου Τι εξ άλλων μερών

της Έλλάδος προσφερόμενον εις τοϋτο. ΕΈς &ριθμος εις πεντακοσιου; δια τας

πρώτα; ενεργείας εσεται, κατα Τ1)ν γνώμΗV μου, επαρκής. Σ'Γον "rλικον Έκ του Έλληνικοσ Στρατου Τι δι' &γορας δια των ερανικών χρημ6;των.

Πον

Άναγνωρίσεις

Όεκλεγησόμενος Άρχηγος πρέπει ν" αποστείλη το ταχύτερον &ναγ'/ω ρίσεις.

Δι~ την δημιουργίαν οικτύου πληροψοριών.

Δι~ την εξακρί6ωσι ν του πνεύματο; του λαου εναντι του &ναλ ηCΡθησo-

μένο!) αγωνος.

Τί στρατολογικως δύναται να. πρoσCΡέρ-η δ τόπος. Τί απόψεως oιατρoCΡης.

Ποϊαι περιοχα] προσφέρονται εΙς α.γώνα α.νταρτιΧόν.

Όργά.νωσις υποεπιτροπών εις ολα τα. επίκαιρα σ-ημετα οια, την ύπο-

στ-Ιιριξιν, οιατρΟψ11ν κλπ. των ενόπλων α.νταρτικG}ν σωμάτων.

Θον Έπιτευκτέος ΣΚΟΙΙΟΣ. Ή Ο'Υ)μουΡΥία. εν Κύπρφ καταστά.σεως, ωστε. διεθνώς να, πιστεuθη δτι α5ΤΥ)

44θ

29.

Γ.

ΚΟΣΜΆ:

ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ

ΠΟΛΕΜΟ!

έπιθυμε] τ~ν ελεuθερΙαν της νά τ~ν απoκτ~ση

otJxt

διά π~ρα.κλ~σεων, ι!)ς μέ

χρι τοϋδε , ιiλλά με τά δπλα εlς τάς χεΤρα.ς κα.Ι δτι δέν &ννοεΤ νά τα. κα.ταθέση τα δπλα α.ν δεν επιτυΧΎJ τοϋτο.

νπ. Βασε: των ~νω ένοεΙξεων θα εκοοθοσν λεπτομερέστερα σχέδια ένερ, !:' ~ 1:', ,. ' γε:~ς οι εκαστον cι.νΤΙ'Y.ειμενoν.

'Ιούλιος

450

1952

ΜΕΡΟΣ

ΠΕΜΠΤΟΝ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΙ(ΑΙ

ΕΝ

ΕΥΡΩΠΗ

Ι(ΑrrΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΕΞ ΑΝΑΤΟΛΩΝ ΠΡΟΣ

ΔΥΣΜΑΣ

'Ως τοιαϋται εν Ευρώπ'Ώ καl τ~ εγγύς ΆνO',τoλ~ κατα γενικην εννοιιχν, δύνανται να θεωρηθοσν:

Ή τi'}ς Βορείου καΙ Κεντρικijς ΕUΡ~Jπης, οια Γερμανίας

-- Γαλλίας,

προς 'Ατ,λcι.Yτικ:oν ~ Γι6lρα.λτά-ρ.

Ή τών ΒαλκαΝίων, δια Γιουγκοσλα6ίας, προς 'Αδρία'ι, Ύι δια ΓΙΟUΥΧ()

σλα6ίας καΙ <Ελλάοος, προς Κεντρικην Μεσόγειον.

ΆΗ τοϋ Καυκάσου, δια ΨουρκΙας, προς τον α.πο Άλεξα.νΟρέττας \ιέχρι;

Έλλησπ6ντου χώρον.

κόν

4) -

<Η τijς Μέσης Άν ατολ'Υ) ς , δια τών Άρα6ικών Κρατών, προς Άρω6~

Περσικόν κόλΠΟΥ, Σουεζ καΙ χώρον α.πο Άλεξανδρέττα..ς μέχρι Σουέζ.

Δια την εκ Δυσμών α.μυναν ~κά.στης τών κατευθϋνσεων τούτων, δια τ (1) ',ι

μέχρι τοϋδε μέσων πολέμου

(άνευ α.τομικών δπλων)

θα χρησιμοποιηθοΟν :α

έκατέρωθεν τούτων 'Έθνη, εν σuνoυασμψ με επιθετικας ενεργείας, άπο άέρος. <Η σημερινΎj δυναμικότης τών Στρατών Ξηρα.ς τών διαφόρων Κρατών επι τρέπει είς Άνατολικούς να συγκρατηθοΟν α.μυνΤΙΚώς επι μια.ς η περισσοτέρων τών άνω κατευθύνσεων καΙ νά ένεργήσουν, δια τοϋ ογκου τών μέσων των, κα.τα

της κυριωτερας τοια.υτης.

Άναλύοντες τ~ν σπουδαιότητα τών α.νω κατευθύνσεων, δια την επΙτευςιν αποφασιστικοο άποτελέσματοτ, εόρΙσκομεν δτι:

(χ)

<Η διά τ1)ς Βορείου καί KεντρικΎjς Ευρώπης κατεύθυνσις

(υπ' άριθ.

δεν δύναται να 'δώση τελειωτυών άποτέλεσμα, ώς προς την λ'Yjξιν τοϋ πο

λέμου, παρά μόνον ένα στρατηγικόν τοιοθτον, μεΎά,λYIζEκτάσ~ωζ, έφ' S(1D\i (11)μ. περιλά6η,

ώ ς

τ ε λ ι κ Ο ν

α.

vτ

t κ ε t μ ε ν ι κ ό ν

σ κ ο π ό ν

τήν

κατάληψιν τΎjς Άγγλίας καΙ τ1)ς Βορείου ΆφΡΙΚ1)ς, δια. να θέση οϋτω τον Ά τλαντικον ύπο τον ελεγχόν των.

451

β) <Η δια των Βαλκανίων κατεύθυνσι; (ύπ" aριθ.

2) ,

με κατάληψιν τοα

aπό Άορία μέχρι Έλλήσποντον χώρου, οεν δίδει αποψασιστικόν αποτέλεσμα, aλλα μόνον θέτει ύπό τον 'έλεγχον, απο αέρος και θαλάσσης, την Μέσην Με σόγειον.

γ)

Ή εκ Καυκάσου, δια Τουρκίας, προς τον χωρον aπο ΈλλΎισπόντο:)

μ.έχρι Άλεξανορέττας

(ύπ" &.ριθ.

εχει πολλα τα όλικα. οφέλη

(πετρέλαια

κλπ.) δεν είναι ομως &.ποψασιστική, ώς προς την ληξιν του πολέμου, &.λλ' εlνα~ καλυπτικΥι

-rf);

aμέσως επομένης και ελέγχει

aPXETov

μέρος της

•Ανατολικης

Μεσογείου,

δ) ΊΙ τf)ς Μέσης Άνατολης προς Σουεζ και Περσικο (ύπ' aριθ.

- Άραβικον κόλπcv

4) μέσω των Άραβικων Κρατων καΙ του Ίσραηλ οεν εΙναι aποφα

σιστικΥι, αλλ' είναι μεγάλης σπουδαιότητος, διότι:

Έξασφαλίζει υπερ των Άνατολικων τα Περσυιά και ΆραΌικα. πετρέ

λαια.

Θέτει όπο τον 'έλεγχον τον Βόρειον Ειρηνικόν, μέσω του Περσυω

ΉΑ

ραΌιχοσ κόλπου και της Νοτίου Άραβίας. Φρασσει το Σουεζ έκ Βορρα.

Έλέγχει την Άνατολιχην Μεσόγειον και επιτρέπει, δια τη~ Αιγύπτου\

την εισοδον εις την Άφρικήν. Μεταφέρει τον πόλεμον εις "Απω 'Ανατολην ('Ινδίας

Κίναν κ).π.)

ΊΙ '>ιατάταξις των ανω κατευθύνσεων, σχετικά με την μεγαλυτεραν συμ

βολΥΙΥ εις η]ν ληξιν του Πολέμου, μΙϊς δίδει την κάτωθι. σειράν αξίας:

1η,

4η,

3η και 2α. Δια την αμυναν των αατευθύνσεων τούτων &.παραιτήτως θα χρησψοποιη

θοθν τα. Εκατέρωθέν των 'Έθν'Υ]. Οϋτω: Δια την

1'Υ]ν

θα ΧΡ'Υ]σΨΟΠΟΙ'Υ]θοσν: Δυτικη Γερμανία, Γαλλία, 'Ιταλία,

Άγγλία, Βέλγιον, Όλλανδία και εν 2!f γραμμ'Ώ Τι 'Ισπανία. Δια. την 2αν: Θα χρησψοποιηθοσν: 'Ιταλία

Έλλα.ς

Τουρκία (με οδχι πλέον των

ΓιουγκοσλαΌία

Σωμάτων Στρατοϋ]

Δια. την 3ην κιχι 4ην θα. χρησψοποιηθοσν: Τουρκία

Άρα6ικα. Κράτη

'Ισραήλ

Περσία

_..

Αιγυπτος (εφ' δσον ταθτα Τι ενια τούτων δΖν

τηρήσουν ούδετερότητα Τι δεν προσχωρήσουν εις τού; Άνατολικοός)

Έξ δλων τούτων εξάγονται τα. κάτωθι λογικα ουμπερασματα, εν σχέσει μ-Ξ: μέλλοντα πόλεμον (α.νευ aτομικων δπλων]

'Ότι θα. εΙναι πόλεμο; 'Ηπειρω».

<Ότι θα εΙναι μεγάλης χρονικής διαρκείας.

'Ότι δεν θα. τελειώση παρά μόνον δια της εξoυδετερ~)σεως τοθ Ρω-

σικοσ Τι Άμερικανικοσ χώρου. -

'Ότι ή μεΥΙστη κα.t QLοψκως αυξανομένη ταχύτης των &ερLwθοtψ"ένwv

και λοιπων μέσων πολέμου θ' απαιτήση Άεροδρόμια βάσεως πολυ μακραν τG)ν

κυρίων θεάτρων Έπιχειρήσεων, 'ίνα δίδεται εις την "Αεροπορϊαν δ ύλικος χρ6-

452

νος εΙδoπo~ήσεως, άπσγειώσεω; Κ(Χι επεμβάσεως όπερ της cρ~λ[ας παραταξεωτ,

'Ότι τοιαϋται &εροπορικαι 6άσεις δια τού; Δυτικους δέον ν' άναζητη

θοΟν μαλλον εις Δυτικ~ν, Νότιον και Άνατολικην Άφρικ~ν) τα οε επι της Εδρώπης και Μέσης Άνατολ ης ν~ χρησ~μoπo~ ηθοσν ώς προκεχωρημένα, συνερ γα,σ[α,ς μετ~ των έν Eδpώπ~ και Άσ[~ ψ~λ[ων στρατών. Έντευθεν προκύπτει δτι,

Έλλ ην~κη Κόπρος πολυ μ~κράν, α,Υ δχι οδοε

μΙα,ν στρατιωτικήν εξuπηρέτησιν δύναται να. παρασχη εΙς τού; Δunκοuς κα.ι εις

τοuς τόσον &π~μένoyτα,ς o~α την μή α.ότoO~άθεσ[ν της 'Άγγλοuς.

ΜΕΡΟΣΕΚΤΟΝ

ΠΩΣ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΤΑΙ

ΜΕΛΛΩΝ

ΠΟΛΕΜΟΣ

<ο κόσμος δλόκλ ηρος oιερωτliτα~:

--- Θ. . α' "εχ ωμε πο'λ εμον; --- Πότε και πώς θα. γίνη ; - Ο' τ " , -- ..ΙΓ οια . α ε~να~ τα αποτε λ' εσματα

του;

Εις τα. αγωνιώδη αυτα. έρωτ~ματα, απο τών όποίων μόνον οί α.γρ~o~ τών διαφόρων Ήπείρων δυνατόν

(;)

να. εΤναι απηλλαγμένοι, δλος δ λοιπας κόσμο;

εδρίσκεται ύπα διαρκη, η διαλείποντα εψιάλτην.

'Λλλα. ποίος σα6αρας πολιτικος η στρατιωτικό; δύναται ν' &παντ~ση, μ,ετα.

6ε6αιότητος, πότε θα. γίνη πόλεμος και πώς θα. διεξαχθη;

<Η ανάλυσις, πάντωτ; ώρισμενων παραγόντων, μα-ς δίδε~ την δυνατότητα, να. δώσωμε τα.ς πιθανωτέρας α.παντήσεις εις τσ. α.γωνιώδη α.νωτέρω ερωτήματα.

ΑΙΤΙΑΙ ΙΙΟΛΕΜΟΥ Κατ' έμε ολοι οί πόλεμοι, αψ' ~ς εύρέθη δ ~νθρωπoς επ~ της γης, ώς σκο πόν εΤχον γι τΎ}ν παντοειοη έκμετάλλευσιν τοΟ προσθαλλομένου η τον κορεσμον

Γης &γlJ)παΟείας τών α.ρχηγών. Έξαίρεσιν τοΟ ιΧνω κανόνος άποτελοϋν οί

πελευθερωτυωί, -1] ιiμuντικο[εν γένει, καλοόμενοι πόλεμοι. Και δ μέλλων πόλεμος δεν δύναται ν' α.ποψόγη την τοιαύτην έπιδίωςιν. <Η Άνατολη επιζητεί την κοσμοκρατορίαν

ούχι δια. την ελεuθερίαν των

λαών, αλλά. διά την ύλικήν εκμετά.λλεuσίν των, έπ" ώψελε[q:, τών μανοαρ!νων της Μόσχας. <Η Δύσ«; πράττει τοϋτο δια. την κατανάλωσιν της παραγωγης της καΙ την

μ3) οη!ιιουργίαν ανεργίας είς τάς χώρα.ς των εκ της μειώσεως της εργασίας. <Η διαψορα. ε[να.ι μεγάλη.

455

O~ μεν παΙρνουν κα~ υποδουλώνουν, οΙ οε δΙδουν, x()ψ~ς ν' αvαμιγν1Jωνταt

\ -

"λλ

εις τα εσωτερ.κα των α.

\ 6

ων, οια φ να/ν και οιαγραφων.

ΠΑ})ΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΛΕΜΟΥ α)

Γ ε ν ι κ ό τ η τ ε ς

Τον πόλεμον είναι ευκολον να τον &.ρχίση τις, το δύσκολον είναι να ΤΟΥ τελειώση, ύπέρ της χώρα.ς του, επιτυχως.

"Ο Χίτλερ τον ηρχισεν επιτυχως, &.λλα τον έτερμάτισε καταστρεπτοτώ ; δια. τγιν χώραν του, ύπολογίσα; κακως δύο παράγοντατ :

την λανθάΥουσαν σuμμαχικην δυναμικότητα, δυνηθείσαν Υ' &'ναπτ')

χθη τεραστίοκ έν τψ δυνατψ ελαχίστψ χρόνφ,

, Ί'· ην

π ν ό τ η τ α

00 και"

1· " τεραστιαν ρωσΙΚ'Ίιν αν θ εκτικ ό τητα, μα ζ'" ι με την παλ ιτικην

και διπλωματικην

ι:: υε r."

διορατικότητα του Στάλιν,

Στάλιν κατεοείχθη μεγάλος πολιτικός, κατά τον παρελθόντα πόλεμον

σημερινη

πο λ ιτικο

στρατιωτικη

ΣυνεπιΤ)ς μας δίδει το μέσον

του

ενεργεια

ειναι

1 ρεα λ ιστιχη.

επισης

να πιστεύσωμεν δτι Μν Θα. &ρχίση τον πόλεμον,

χωρις να εχη εξασψαλίσει δλα τα μέσα οια το επιτυχες υπερ αύτοϋ τέλος.

6) ---

Μ έ σ α

π ο λ έ μ ο υ

Είναι γνωστόν και παραδεοεγμένον παγκοσμ,Ιως ΟΤΙ οΙ Ρώσο: εις μέ

σα πολέμου ξηρας είναι &καταμ.ά.χητοι Οια. "CG)ν πολέμου

μ έ σ ω ν

(τιί)ν χρησιμοποιηθέντωΥ κατα. ΤΟΥ τελευταίον παΥκόσμιον πόλεμον,

πΗιν της ατομικης ενεργείας)

---

σ. υ ν ή θ ω ν

Δύνανται, μετα των δορυφόρων τω ν , να παρατάξοuν έκατοντάδες Με

ραρχιΙ;")ν στρατοϋ και άρμάτων,

--\

Υικην

"Ε' ό;' ,~ ~, χουν την προτεραι τητα εις συγκεντρωσιν προς οιανυηποτε 1

κατευ υνσιν,

>:. '1 2.

Ε'

:.Juρωπ"'ιi

και

'Α'

. Glq.

"2.

και

στρατη-

)

να >:..πιτυχουν μεΥαΛα αποτε \ε-

σματα, προ πάσης σοβαράς επεμβά.σεως των Δυτυεών.

-,... 1. --- "r _ στερούν εις ουναμε«; λ υει ι

τα;

. α λ ασσης,

επιφανειαξ,

- "

πραΥμα

οπερ

παραπω-

" ,

υπερποντιου; εκστρατευτικά; επιχειρησεΙζ των.

'Γ& στελέχη των, εν τψ στρατφ ξηράς, εΙναι αρκούντως εμπεφα, ι1ις

κατέδειξεν ό τελευταϊο; παγκόσμιος π6λεμος. Ά ντιθέτω ; οΙ Δυτικοί ύστεροϋν εις ου,Ιά,μεις ξηράς. 'Η συγκέντρωσί; \ , ' .", , προς επιι ετικατ, η αμυντικα; κατευ υνσειτ, απαιτει μ γαν χρονον '){C',l

των

θ 1

ασψαλείς βάσεις συγκεντρώσεω; 1

τερω

-εν

' 1

γενικη

καταστασιτ,

- ,εν

ποτε λ εσματικω.;

Ε'

uρωπ"f,j

και είναι ζήτημα, οτcως εχει σήμερον ή έ)ιαθ'

αν

α προ

και

'Α

σια

A'f3. αοουν

,.,ενεργησουν , ." , ., εγκαφως και (ΧΡ , πασης ωσικης αιφνιοιαξ προσνα

κατα

<;:01

Όολης.

---

456

'Ένιοι των Δυτικων συμμάχων, λησμΟΥοσντες την ίστορϊαν των, οεν

βιάζονται νσ. αΥωνισθοσν στρατιωτικώτ και δεν Ελπίζεται

άποδώσουν, τε

λειωτικά, εκεΤνο, το όποΤον θα ηOUναντο ν' αποδώσουν. 6ργάνωσις στρατιωτυιώτ τ-ης ΔυΤΙΚ11ς Γερμανίας συνα.ντ~ δυσκoλίcι,;

-- '11

πολιτιΧάς. Και εν τούτου; ~ στρατιωτική οργάνωσίς της θα εξησφά)ιζε μεγά λως την απόκρουσιν προς Δυσμας της Σ06ιεΤΙ/tης είσδολ ης. Ή σωτηρία της

Eδρ~)πης εξαρτα.ται μεγάλως εκ της στρατιωτικης όpγανtίKίεως

τη~ Γέρμα

ν ίας.

γ)

Λ ο ι π ο Ι

π α Ρ άγ ο ν τ ε ς

ΊΙ ατομικ'η ενέργεια εις δ,τι αψορά τ"ιν παραγωγην κα.ι την xρησΙIΙOΠΌ~, " , -,

,";'

ησιν της οια στρατηγυωυ; και τακτυωυ; σκοπους, ειναι ποσοτικως και

τεχνι-

κώς όπερ τών Δυτικών. <Η

f2 , , " ) f , ,...,'''~ υιομηχανικη παραγωγη εις μεσα πο ,εμου, καυσηια και Λοιπα ειuη

ε Ι ναι σημαντικσ)ς ύπερτερα όπερ τών Δυτικών.

Π.0,λλ ΟΙ\

70%, την

'ζ

υπα ογι

ουν

την

οε δευτέραν κατα

μεν

70%

πρωτην

υπερ

των

. υτικων

\ 6(, .Ο

χατα.

rι

εω;

και πλέον.

Άλλα τίς δύναται να γνωρίζη επαΚΡΙΟώς τΙ συμ.ι6αίνει και ?lν τα άνω ΠΌ~

/!!

σοστα εχουν αυτωξ ;

ο)

Μ ε Ρ ι κ ο ν

Σ υ μπ έ Ρ α σ μ α

'Εκ των άνω εξάγεται:

-',

Υοτητα

"() τι

< "",τα '" ' λ"" Ο ιν οεν

'\"Ί' να, τον τεΛειωση

f} " σειαν, οχι

μονον

Θ" ~ρxιση

υπερ

"ενα

των

Σ Ε' οοιετ,

ποι λ εμ,ον, 'λ"Ί' α Λα

'Ω ' , λλ < eνα ψααση, α α και να υπερυη

,< τον όποιον

()σα\

e ')

χαταυα.η

: ::"" οεν εχει

πασαν

πι (\ια-

προσπα

τους συμμαχουζ ει.ς πα,ραγω-

Υ'ι/ν και τελειοποίησιν τ'ης &.τομΙΎ:ης ενεΡΥεία,ς και αδξησιν της στρατιωτικ'ης 6ιομηχανικης του παραγωγης. Ί~ν τψ μεταξι'.ι οια τοϋ λεγομένου «ψυχροο ΠΩ λέμου» θα κατατρί6η τού; συμμάχους, οια. τοπικών μυφοπολέμων. προσεχων να μ~ προκαλέση γενικον τοιοϋτον κα,ι θα δια,φθείρη, οια της προπαγάνδας, τ:7_ χοινωνικα καθεστώτα τών αντιπάλων χωρών.

'Ότι, μετα την επίτευζΙΥ των α,νω θα εκπέμψη, αιψνιοια,στικως, Τ':"/

πόλεμον, χωρις νά- δύναται κανεις να καθορϊση, εκ τών προτέρων, πότε τοϋτο

θά- λά6η xιJψ α, ν.

"Οτι δλα τα α.νω έχουν σταθερότητα εξελίξεως μόνον, εψ' δσον δ Στο;

λι'l 11ΥεΤται εν Ρωσία. "Αν εκλείψη, οι' οίανδγιποτε αίτιαν, οUOsις δύναται ν~~ πpeιιoη τί δύναται νσ. συμ6~, εφ' δσον Υ,ρατήσουν

τα φιλοπάλεμα πρόσωπα

(Μπέρια κλπ.) .

'Ότι, δσον &ψορά τού; Δυτικούς, οδτοι θα γlΟύναντο νσ. εκπέμψουν ΤΟϊ

πόλεμον, πλεονεττοϋντε; ~orι είς τινας παράγοντας, αλλ&. καΙ ούτοι εύρίσιων ΤCΧL έν !~ιεLονεΚΤLΚi,i ΚCΧΤιΧστcΧσεL εις Ο"ΤL δ;ψορά ΤΟΥ στρCΧΤOY ξηράς, δ;ΠCΧpιΧίτη

τον και επαρκη δια τγJν νίκην Εν ξηρ~, κατοχ-ην Ύ) διατΥlρησιν τοσ εχ θρικο5 χ ι6 ρ ου .

ε)

Έ π ι τ ε τ ο (j

uκτ έ ο ι

μέλλ ο ν τ ο ς

σ κ ο π ο Ι π ολ έ μο

π Ρ ό ς

π ε Ρ α. τ ω σ ι ν

Δ~α. να. τελειώση δ μέλλων παγκόσμ~oς πόλεμος υπέρ της 11~ας, η ετέρας &,Iτ~πα.λoυ δμά.Οος

('Ανατολικης ~ Δυτικης) πρέπει:

Να. έςoυoετεΡΙίJθoσν ιΧπόλυτα ο! χιί>po~ της παραγωγης ιΧτoμ~κης ένερ

γΞΙας καΙ τοιοϋτοι της Στρατιωτικης Ό~oμηχαν~κης παραγωγης του ιΧντιπά.λου, χωρΙς ο! ιo~κoΙ της να. ύποστουν τελε~ωτικην καταστροφήν.

Να. κατακτηθουν κα] διατηρηθούν ο! xG)POl οδτοι μέχρι πλήρους εζου

δετερώσει»; πασηζ άντιστάσεω; άλλαχου. Ν α'

οργανω

ουν

αι υπoταγησoμε'lα~

χυψα~ κι/,τα το i \

'" Β

'Λo~νων~ΚOΊ

G1Jστημα.

'Αλλα. χώροι, 'l]κατακτησις τών δποίων θα. σημάνη το «τελος του ποΗ-

,,..

μου» ~ πρεπει να ει ναι:

---

Δ~α. τους Δυτυωύ«, ουχι ή καταληψις ενίων εκ τιi:ιν δορυφόρων χωριον,

αλλ' όλoκλ~ρo!) της Ρωσία; καΙ κυρίως των χώρων παραγωγης μέσων καΙ 5,-

τομικηςενεργείας.

'Όλοι ο! λοιποί καταληψθησ6μενo~

σκοποΙ οεν είναι παρά

εyoιάμεσo~ καΙ δεν τερματίζουν τον πόλεμον.

---

Δια. τους Άνατολικους

(P~)σoυς), «χώρος τελ~κoυ σκοπου» οέον νCι.

El'ICtl '() κατάληψις της 'Αμερικής καΙ κυρίως τών χώρων πcφαγωγης ιΧτομι

χ'ης ενεργείας καΙ τών τοιούτων τής Στρατιωτ~κής B~oμrιxα.ν~κής πcφαγωγης.

'11

χαταληΨ~ς δλoκλ~poυ της Eυρ~)πη; δπο τών Ρώσων, τής 'Ασίας

x'xt

μ&ρους τ1)ς ΆΛφp~κής δεν τερματίζει τον πόλεμον, αλλ' &'πλιί)ς τον E:πιμηΚ1.)νε~ εν

χρόνφ. "Λλλ« εΤνα~ δυνατόν να. επιτευχθοσν τοιοϋτοι «τελυω] σκοποί», o~α. τών παλαιών μέσων πολέμου;

Δ. ια'

'ρι του; ωσοuς

2! Δ' 'Δ υχι. ια του; υτικοuς

μονον,

Ν α,ψου

Ι, ... κατα,στησουν ισοου-

νάμο!);, η μάλλον ύπερτέρας, τα.ς επι της ξηρας δρώσα; oυναμε~ς των καΙ Eoρα~

ωθοθν εγκαίρως επι γραμμής τινος εν ΕUΡ~)Π"Q, ες ~ς εξορμώντες, μετα. την

συγκεντρωσίν των, να.έπ~ζητήσoυν την επίτευξ~ν «του τελ~κoυ οκοποϋ». ΟΙ σύμ μαxo~ εχουν ηοη τον πόοα επ~ της Ευρώπης και δεν xρειάζετα~ πα,ρα. Ισοδυνα μική εξίσωσ~ς τών QIJvσ.μεων της ξηράς προς τα.ς τo~αότας Τ<'!)Υ Ρώσων.

Οϊ Ρώσοι, &ντ~θέτως, εύρίσπονται πολύ μακραν της ΆΑμεΡlκης και δέν Μ νανται να. μεταΌοσνεκεί παρά δια. του &έρος και &φου εςoυoετερ~)σoυν πρώτον ~ O~' &.τομΙΚής ενεργείας, πάσαν άντίστασιν των Άμ"ερικσ..νών. ζ)

λα

Τ ε λ ~ κ Ο ν

Σ υ μ π έ Ρ α. σ μ α

Kατόπ~ν τών προεκτεθέντων δύναται τις να είπη δτι πόλεμος θα. γίνη, αλ" ~, r ~ , , 1, " " λ' ποτε, υεν ειναL t;uνατον να Τυ προψητευση κανεLς, παντως τα αποτε εσμα-

τά του θιΖ ε[να~ &ψαντά.στως τρομερώτερα των τοιούτων τοΟ οευτέρου παγκο σμ"ίου πολέμο!).

458

ΜΙΑ

ΜΕ 1.---

ΤΟΝ

ΣΥ-ΝΟΜΙΛΙΑ

ΒΑΣΙΛΕΑ

ΠΑΥΛΟΝ

ΑΙ ΣΧΕΣΕΙΣ τοι ΣΤΓΛΆΓΑΓΧΟΙ ΙΙΑΠΑΓΟΙ ΜΕ ΤΗΝ ΒΑΣΙΛΙΙΩΙΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΝ

\~ , 1'1" " , - \"'... τρατα.ρχηνα.παγον εγνωρισα εν τιμ ...τρατφ

rr" ι ον

χετα. ψιλικG);, αφ'

1);,

επι oικoυμενΙΚΎjς κu6ερνγισεως,

μεν εχ τΎjς &'ποταςίας, εις Ύ)ν

τα. τΎjς έπαναστασεω

ErxojLE')

(ετος

'Ο συνεοει ημ.εν

και

1927)

αρ-

επανήλΘα

τεθΎj &μψ6τεροι, λ6γψ ταυ κινήματος Κ:;(,

; Πλαστήρα. του ετους 1923. Έψέρομεν τότε οδτος μεν τον

Οα.θμΟν του Συνταγματάρχου του Ίππικου, εγι!) οε τον του Άντισυνταγματαρ χου -τοϋ Πεζικοσ. 'Ε

μα θ' ητεuσαμεν

παιδεύσει "Ε

xcxtc"

το ετος

εις την

1 θ27 .

r:' θ κτοτε ευptσιωμε α

s:, , ωιαν

\, σειράν εν

' - ',Iωτεp~

'Α

_. τΎ;Ι

Σ'~

τρατιωτιχ'Ώ

1950).

Κατα. την μαιφοχρόνιον ταύτην γνωριμϊαν χαι συνεργασιαν μυ~ς ητις περιλαμβάνει πολεμους (CΕλλ ηνο

j~Χ-

,~ 2.. ')\ f, εΥ oιαpκ'~ ι:.ΠCl.Ψ'Ώ η στρατιωτικΎ,} συνεργασι~, μεχρι

τΎjς δpιστικΎjς μας εκ του Στρατού εξόδου μας (ετος χα,ι πλέον)

'Τ.'

ετγ)

(30

Ί ταλ: κος εν Ί\λΟαν[q.

__ο

Συντρι6η τ(})ν συμμ..οριτων το

1949) χα-Ι δμηρείιχν εν Γερμανίq. κατά τ~ν κατο χην της χιJψας μα-ς (ετος 1943 μέχρι ΜαΙου του 1945) μου Μόθη ~ Ευκαtp[l~ ,

,")f

,")'ψ

να οιαγνωσω τον α,ν{)ρα απο πασης απο

εως.

\) Στpa~τάpxης Παπάγο; οεν έστερεϊτο προτερημάτων. MαλισΤίl εις δ.τ: α,φορa. τά rjΎετικα, προσόντα fjΤα,v εκ των πρώτων. ΊΙ γενικ'!; του μόρψωσις οεν 'lιτo:ν ευρεία, αλλ' ουχι κατωτέρα της τών άλλων στρατιωτικών.

'11

στρατιωτι

κΎι του l.1όρψωσις δεν παρουσίαζε τίποτε το εξαφετικόν, τόσον εν τψ πλαισίιμ τΎjς στρα,τηγιY~Ύjς ΧiΧΙ της γενικΎjς ΤiΧκτιχΎjς, δσον και προς τ·ην στενώς συνδε

oμένΗV προς αυτα.ς στρατιωτικήν ίστορίαν. ουχ' ηττον -η &.ρχηγία. του εις το ΓΕΣ

(ετος

1936--1941)

τψ επέτρεψε νιΧ διοφορφωθ1j και νιΧ δύναται

&ν

τα,πωφ(Υητα,ι εις τα. γΕΥΙΚα. στρατηγικα. ζΎ)τ'ήμ.,ιχτα. "Η Cί,.yoδ6ς του α,ϋτη οφείλεται

εις

, ,

τηνεκτιμησιν

, εμπιστοουνην , , (, ην

και

σΙΛευς Γ εωργιος Β'" ,οστις

'θ' επε υμει Υ j

-ι

ε χεν

). , (J.,ποκτηση

προς

αυτόν

ο αειμνηστος

13 fJ.-

~, " ' . ενα ανώτατον στε'λ εχος, απο-

459

λύτου Ζμπιaτοσύνης προς αδτ6Υ. ΟΩς τοιοϋτον λeιιπoν εζελέξατο πολυ επιτυχGJ; τον ,

,Ι

αε:.μνησΤΟΥ

1'1' '()_ π ι απαγΟΥ. . απαγοτ,

"" ΟΥ ειχε

" στεφαΥωσει

, , Β CJ.η αειμνηστος

σίλισσα "Ολγα, έν αυτοΤς τοΤς Άνακτ6ροις, εΙχε χρηματίσει ύπασπιστή; του Γεωργίου Β ι καί ·ηταν γνώριμος τών λοιπιl)ν Βασιλοπαίδων εκ μικράς Ύιλικίας. ουδείς άλλος αξιωματικός εκ τών νεωτέρων είχε τόσην στενήν επαψην προς τά 'Ανακτορα. Κατά την δικτατορίαν Μεταξά δ ΙΙαπαγος, ώς 'Αρχηγος του ΓΕΣ, εχρη σιμαποιεϊτο Όπο τοϋ Γεωργίου Β ι ώς μέσον κατα Μεταξά, γνωστού οντος, Ότι

Στρατό; ήταν με το ιιέρος τοϋ Βασιλέως, παρά προς το τοϋ Μεταξά, εξαιρέσΞΙ

των εν 'ΑΟΎιναις ΔΙΟΙΚ'ήσεων, ων αί πλεϊστα; εκολάκευον τον Μεταξά δια λ6 γους παραμονΥις των, η άλλους.

Αί σχέσεις Γεωργίου Β ι καί Μεταξα. πολλακις

κατα την δικτατορίαν

διεταράχθησα», &λλα χάρις εις την εύστροφίαν τοϋ Μεταξά, δεν διερρήχθησαν; ι " 'Ι: ι 'Ι ~ - 'e ~ - " ,ι λ \ \ μεχρις οτου, αρ",αμενης της ταΛικης εισυΟΛης, εγινεν απο υτα; και στενα;

ταυτισμος Βασιλέω;

MεταςiΧ.

'Ο Μεταξάς, κατα το 19Β9, ηθελε

"" , ,

ΠΟΟΛi,'νει.

εις έμενα,

λ6,χογλου)

,,\

Ύl ΤΟΥ

Τ σο λ ακογ ι λ ου

v' &παλλαγη

Τ,ου Παπάγου καί είχεν α.-

(υπεστηρι'ζ' \ Μ '" ι ετο υποανιαοακη C

'Ί' σοο

&λλα τα γεγονότα εκ της Ίταλικης έπιθέσεω ; τους συνήνωσαν. 'Ο

ΙΙαπάγας ήταν &ψωσιωμένος Βασιλικ6ς, καί

loiif εις

το πρόσωπον του Γεωργίου

Β , δστι ; καίτοι διεκήρυξεν ΟΤΙ συνεχίζει τον πόλεμον, δεν προσέλαβε τον ΙΙ%

πιΧγον 'Αρχιστράτηγον του πολέμου κατά τών 'Ιταλών, δταν κατέφυγεν εις Λιγυπτον, δια λ6γους συνδεομέναυς προς την εζ(ι)τερικην κσ.ί εσωτερικην πο

λι τικγιν. Ι\ατα την δπερδιετ'l) δμηρεί%ν μας εν Γερμανία ούδεποτε δ Παπά-γος ε.ξεψράσθη χατα της Βασιλείας, &.λλσ. πάντοτε ~)μιλε~ περί του Γεωργίου Β ι , h r

,,~

μετα σευασμου και αφοσιωσεωξ.

'Ο Γεώργιω; Β ι ετίμησε τον Παπάγον, επανελθι~)ν εις την πατρίδα, δσον ούδενα &λλΟΥ:

---- Τον προσέλαδε Μέγαν Αυλαρχην. -- Τον ΠΡΟ'/ιγαγεν εις Στρατηγον (τρείς &στέρσ.ς) . '11

Βασιλικη εϋνοια προς το') Παπαγον συνεχίσθη χαί μετα ΤΟΥ θάνατον

τοϋ Βασιλέο»; Γεωργίου Β Ι, ύπό τοϋ Βασιλέως Παύλου, &λλα προοδευτικά οδτο; ετέθη ΧCΙ,Τα Παπά-γου.

' " .Ί1. ροσι')τ;α, ατινα JtPCi:;

,<;:ο !J..εγα'λ' ως εΠΕUpασσ.ν

l ' εcς τον

Β ασι λ εα,

τον ΙΙαπαγον εμπισΤOσύνΗV του, &νCΙ,μψισβητήτως __

Οί

" ωστε

\" Ία αρη

• την

δπήρξαν:

ο Πιπ~νέλης.

-. Βεντ/ρης Γ. -- Πoταμ~iΧνoς, ύποπτέραρχοτ, --- Διαφοροι πολιτικοί. λόγοι , δι' ους εκαστος υπέσκαπτε την

θέσιν τοΟ Παπάγου παρσ. τφ Βα

σιλε ί t=.ί\lαι:

Ό Πιπινέλης, οι6τι ηθελε να γίν'l) αυτος Άρχηγος Κ6μματος η Πρω-

Θυποιψγος ΚιΖ.ί εψ06εΤτο τον Πα-πά.γον.

460

Ό Βεντήρης ,επ' ιJ)ψελεΙ~ του Βενιζέλου.

Ό Πoταμιfλνoς απο προσωπικά, διότι δεν τον προήγαγεν εις αντιπτέ-

Ρcφχ ο ν.

-- ΟΙ πολιτικοί, διότι τον εψοοοσντο, μήπως κατέλθη εις τήν πολιτιχήν [ Ηαπάγος και «τους σαρώσει», κατα. τήν λαrκήν εκψρασιν και Οια. τοϋτο έπλειο δότουν εις κολακείας και επρότεινον τήν προαγωγήν του εις Στραταρχην, rν,χ τον παρεμποδίσουν να. κατέλθη εις την πολιτικήν.

'Όταν δ Παπ6:γος εγινε Πρωθυπουργός, συν τφ χρόνφ, αι σχέσει; προ; τους Βασιλεϊ; καθίσταντο, ύποδαυλιζόμεναι όπο τών α.νω προσώπων, απο ε"θ ι Χ θ ρικαι, εχ ρικωτεραι.

ι , Δ υναται

'' '" ... " 1.θ ησαν εις φι λ" τις να ειπη οτι οεν απσκατεστα ικας μεχρι του θ α

νάτου του, αλλα. παρέμειναν, αν ουχί τι α.λλο, καθαρώς τυπικά] και ποτέ Εγ κάρδιοι, οπως τα. τελευταία ετη προ τΎjς λήξεως τοϋ συμμοριτοπολέμου.

ΙΙ.-

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΙΣ ΥΠΟΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΙΣ ΒΑΣΙΛΕΑ ΠAYΛO~

'Εθεώρησα τον Παπ6:γον αδικούμενον όπο τΎjς Βασιλείας, γνωρίζων πό σον 06τος ύπΎjpξε πιστό; εις Αυτήν. 'Έσχον μόνος μου τήν πρωτοθουλίαν να. πα

ρουσιασθώ εις τον Βασιλέα δια. να. δυνηθώ να. &ρω τα.ς ύφισταμένα; παρεξηγ1( σεις. Ένημέρωσα ομως επι των προθέσεών μου τον Παπαγον, δστ«; και ενέκρ: νε την παρουσϊασϊν μου κσ,ι τον σκοπον αυτi]ς.

Προ δύο μηνών είχον επιστρέψει εκ Γιουγκοσλαβίας, άποτελών μέλος τΊΊ~

σταλείσης τότε Κοινοβουλευτικής

ΈπιτpoπΎjς, ύπο τον Πρόεδρον τ'Yjς Βουλ'7;ς

κ. Γόντικαν. Είχον συντάξει εκθεσιν παρατηρήσεων,

&ντίγραφtΧ ΤΎjς οποία;

είχον παραδώσει εις Παπαγον και ΓΕΕΘΑ. Θα. παρέδιδον εν τοιούτον εις το,ι

Βασιλέα, θα. α.νέπτυσσον Αυτφ τα. εν αυτ'Ώ και εν συνεχείσ;. θα. εισερχόμην εις το Θέμα τ1'Jζ πίστεω; τοϋ Παπάγου εις τόν Βασιλέα. Έν συνεννοήσει με τον τότε Άρχηγον τοϋ Στρατιωτυωϋ Οιχου 'έξγισφάλι σα την μη &ναγραφήν εις τα.ς εφημερίδας ΤΎjς παρουσιασεώ

;

μου, ήτις ελα.βε

χιίψαν, εν 'Γατοϊφ, επι Κυ6ερνήσεως Πλαστήρα. Μετα. την σ..νάπτυξιν τΎjς εκθέσεώς μου περ] των εν ΓιουγκοσλtΧοί/f πtΧpα.

τηρήσεών μου, εζήτησα την αδειtΧν παρά του Βασιλέω; να. τοϋ όμιλ1ισω δι&' την προς τήν Βασιλείαν πιστιν καΙ &φοσίωσιν του Παπάγου. Ή Α. Μ. δ Βασιλεύ; μου επέτρεψε και τότε του α.νέπτυξα τα. έξijς:

("Α

παντα τα. κατωτέρω αντιγράφονται εκ προχείρου σημειώμtΧτoς, δπερ συνέταξα α.μέσως μόλις μ..ετα. Τ1)ν παρουσίασί ν μου εις τον Βασιλέα, επέστρεψα εΙς την

οικίαΥ μου)

«Τον Παπαγον γνωρίζω α.πο

ετών και πλέον. Ή πίστ«; και ή ιΧψoσ[~

ωσίς του εΙς τήν Βασιλείαν είναι μεγάλη κα~ συνεx~ς. 'Οφείλει πολλα. εις την Βασιλεταν , δσον oυδε~ς &λλος. Άλλα. κα.ί α.υτός ετ'ήΡΎJσε πίστιν κcιλ &.ψοσΙωσιν

εις ΑΟτήν. Σάς α.ναφέρω, Μεγαλειότατε, δύο γεγονότα:

-- 'Όταν οΙ Άντιστρά.τηγοι του Πολέμου εν Άλ6αν[σ;. σuνεννoήθημεν ΟΙ,χ 461

να. εξασψαλΙσωμεν την τιΧξ~ν εν τ'Ώ χιΙψq. α.πό τους κoμμoυν~στας και τήν, 1ν

CJu'lεχεΙίf, επά-νοοον τής Bασ~λεΙας, συνετάιξαμ,εν ενα πpακτ~κόν, Io~oxε[pως υπα τοα Παπά.γου γεγραμμένου (τοϋ παρέδωσα το πρότυπον πρακτικ6ν, εl)ρ~σκόμε νον ηδη εις τό α.ρχεΤον μου)

εκ τοϋ δποϊου εμψαΙνoντα~ ή πίστ«; καΙ "ή α.φοσΙω

σ{ς μας εlς την Bασ~λεΙαν, ενώ, χατα την lδΙαν εποχην οι πολιτοω] τής Χ(Jψα;

(πΗ)ν τοϋ 'Γσαλδάρη] ύπέγραφον άλλο περί μη επανόδου τής Bασ~λεΙας. ('Ο

Β,:χσιλεr)ς το εδ~ιά.βασε σί)γκ~νηθεΙς προψαΝώς). 'Έπε~τα cΧνέπτυςα ποία

f)trxv,

χατα, την δμΎ)ρεΙαν μας εν ΓεΡμανΙq, ή συμπεp~ψopα 'Χ!ΧΙ γι εχψpασ~ς τοθ Πα παγου δ~ά. τον Βασιλέα Γεώργιον, μεθ'

επεζήτε~, συνθηματ~χά, να, πάρη ε

τr.αψΙ)ν, μέσφ τής εν Άθήνα~ς Κας Παπάγου. Μετα. ιΧπο α,υτιΧ, είπα:

Mεγαλε~όταΤE, προψανως πσλλο] παρουσιαζόμε

ναι ενώπ~oν τής "Χ'μετέρας Mεγαλε~6ΤΎ)τoς ~χεΤνα που ανέπτυξαν εlς

καΙ εξερxόμενo~

λέγουν &λλα απο

Μ. α.πo'~λε~σnκα. δ~ά. να. οεΙξουν εlς τόν Υ.όσμ,ον

δτι ώμίλ ησαν με τον Βασιλέ« oικε~ότατα χαΙ το!} cΧνεκoίνωσαν σπουδαία καΙ

σ06cφά. πριΧγματα,.. (ΣΎ)μ.: ΈχεΙνΎjν τήν εποχην είχον παρουσιασθή εις τον Βα σιλέα Ο πoλ~τεuτής Κύρκος M~χ. καΙ εις στρατιωτυωτ, oιτ~νες α.νεκoίνωσcχν εΙ; τα,ς εψγιμερίδας συνoμ.~λΙας χαΙ εχψpάσε~ς αεnνες, α.πο εύπρεπεϊ; cΧνθpι;)πoυς,

οε,,1 λέγονται)

Ό Βασιλεύ; εδέχθΎ) δλα ταϋτα μετά προσοχής καΙ με κά.πo~α συγκίνησι.

Ά -."

~· 'ΙΟ!) ειπε

\ , '"

'Ε Ι ιγω ουοεποτε

'" 'ΤΙ' Δ '1: ι ι " ι θ Δ ειπα κατα απαγου. εν ηςωρω η εχε~ πα ει. εν

zrva~ ό παλ~ός. Με έξουσιοδότησε , δταν εις τον l1απάγον λέγουν παpόμo~α, σ-τ::

GijOcv ηέχθησα,ν παρ' Αυτου, να. παΙρνη άμεσον η εμμεσον επαψήν προς α,ρσι 'J != ι 'Ε ι , ''\ ,,, , Ι ~!= 'Π ι των παρε ; ηγΎ)σεων. 1 πεκει ντο ca εΚΛογll.~, α~ τι νες ανεαειξαν τοναπαγω Πρωθυπουργόν. Καρπωθεί; τοϋ γεγονότος, παρετήρησα: ΈλπΙζω, Mεγαλε~ότατε μετα. τα-ς προσεχείς εκλογα.ς Θα. τον εχητε π~θανώς Πρωθυπουργόν, οπότε γί συχνοτέρα συνάνΤΎ)σΙς σα; θα. αιρη πα-σαν παpεξήγΎ)σ~ν.

ΊΙ γεν~κ1ι έντύπωσί; μου ~ταν 01'1 παρά τ'Υ,] Α. Μ. τφ Βασιλεϊ εΟΡΟ\ί πλΎψη 'Xα.τα,νόησ~ν κα,Ι ημουν ετοιμος να. ζητ11σω την άδε~αν να. απέλθω. Άλλα. δ Βα σ~λΞυς εοειξε σημεία συνεχϊσεω; τής συζητήσεως καt συνέχισε:

---

Δεν ηςεuρεις τΙ τραβώ ciπο τους πoλ~τιχoυς καt ηpx~σε ν~ μοσ λέγη:

Ό Χ. Κανελλόπουλος, μΙα.ν "l)μέραν, εψθα,.σε εις σημείον να. κτυπ1lσΎ) τό

χέρ~ του στο τραπέζ~. Τοϋ απήντησα εγώ: Μ-ην α.νησυχεΙτε, Mεγαλε~ότατε, δεΥ

το κιΧμνουν απ' &λλο ΤΙ: 'Έτσ~ εΤνα~ συνηθισμένοι. Να. ιδήτε στην Βουλη πα>; κ~νoOν το οιΧκτυλο, ώσ~ν να. πυροβολοϋν χλπ. 'Άλλο αυτοι, αλλο εμείς οΙ στρα τιωτ~κoΙ, ποι) α.πο μαχρα-ν συνήθειαν στεκόμεθα προσοχη προ α.νωτέρων μας η

οταν δμ~λoσμεy. Μοϋ είπε ΟΤΙ δ κ. ΙΙαπανορέου τοϋ είπε: "Αν εις τα-ς επ~κεψ.έ

'1Il.ς εκλογα.ς δ Παπάγος ψέρε~

5-6

παραπά.νω, ν~ κάμη νέας έκλογά.ς. Όη δ

κ. Μαρκεζίνης 1'00 εΙπε: (Δεν ένθυμoOμα~ καΙ οεν εχω σΎ)με~ώσε~ εις το ση

μεΙωμιά. μου τΙποτε) . 'Ότ~ δ κ. Καρατζένης ((Δ) ντής του Πoλ~τικoσ Γραφείου IIooncΧyo\))

~τρωyε εις τοη Βεντ'ήΡΎ)-

τίποτε) και εν

462

(Διατί μου είπε α6το δεν εχω σ'ημει(l)σεt

cruvsxsl/f μοϋ εΙπε: ι

πως έγνώρ~σεν

1) Bασίλ~σσα τον Γεώpγ~oν ΒεντήΡΎ)ν εΙς Έλ6ετΙαν, crt)-

'Ι "Ο τι..,ι., Β ασαισσα 'ι " \ Β εντηρη, καστασετ εντευ θ εν του κ. Π ιπινεΛη. ΊJpωτησε τον ι

τα τΎιν παρουσϊασίν του ταϋτην, περί της &.ξίας του Πλαστήρα και ΟΤΙ ό Γ. Βεντήρης τ'Ώ &.πήντησεν: «Είναι μηδέν».

ΜοΟ είπεν ΟΤΙ δ Γ. Βεντήρης είναι εξυπνος καΙ τόν 60ηθ~ εις τας πολιτι κάς ύποθεσε«. Θέλει να. ψύγη, λόγφ της υγεία.ς του, αλλα. οεν τον α.ψήνει αou

τός. Δεν ευρίσκει άλλον να. τον &ντικαταστήση πλην τοΟ κ. Πιπινέλη, &.λλ' οί)τος κωλύεται εξω. Είναι τα. μόνα πρόσωπα, που μποροuν να. με 60"ηθ'ήσουΥ vx τρα6ήξω εμπρός, μου είπενεν συνεχεί«. 'Α ' . πηντησα:

' Μ εγα ),εΙΟΤΙΧΤΕ,

Ι.

''''''

πράγματι τα 01)0 αυτα πρ σωπα ε ναι εμπεφα και ικα-

νά. Μάλιστα ό Γ. Πεντγιρης είναι πατριώτη; μου και σχεδΟν σύyχρoνCιζ μου. Άλλά, νομίζω, χωρις να είμαι συνταγματολόγος, δτ: ή Κυ6έρνησις είναι ύπεύ

θυνη εναντι γμων δια τα. μεγά.λαεσωτερικακαι εξωτερικα θέματα. Και α.'1 αδ τη δεν α.νταποκρίνεται, Σα-ς χρειάζονται συνταγματολόγοι, δυνάμενοι, ύπευθύ

νως, να υποδείξουν εΙς Τ.Μ. τί ποιητέον δια την ιΧντικατάστασίν της. Δια τοϋ το, τόσον δ α.είμνηστος α.δελψός Σας Γεώργιοξ, δ πατέρα; Σας, δ πά.ππος Σας Γε<bργlος Α' είχον πρόσωπα ειδικευμένα, ώς τον Στεψάνου, τον 'Αγγελόπου λον κλπ. και οχι πρόσωπα ίκανά, &λλα μη εΙδικά. Δεν μοο αντέταξε τίποτε. Μό νον δια τον κ. Άγγελ6πουλον μοσ εκανε μορψασμον Ύ.αΙ εθεσε τΎιν παλάμ.:Υ)ν α. νοικτην ύπδ την σιαγόνα, ύποδηλων τό μοϋσι του κ. Άγγελοπούλου.

-- Μου ε!πεν ΟΤΙ ό Γ. Βεντήρης έπρότεινε ΤΟΥ Παπαγον ιϊ)ς Πρωθυπουρ\ '19 , προσε'θ εσε : - "Ε χω παραπονον ' \ 11 απαγου, ' γον το . οh 1 και\,εν cruVEzEtCfκατα διότι 10 11μέρας πρό των εκλογων (9ης Σεπτεμθρϊου 1951) μou εδγιλου ο": Ι οεν θα πo·λιτεuθη καΙ μετα κατηλθεν. Τφ απήντησα: Αότο είναι σύνηθες γεγονος παγκόσμιον. Όϋτω 6λέπομεν π.χ. τον 'Α'ίζενχάουερ να. εΥκαταλείπη τΥιν μεγαλυτέραν Άρχιστρατηγίαν και να. κατέρχεται εις τας εκλογάς, διά. την ~, προεUΡιαν.

ΓΙ" ον Μ'ακ

"Α Ρ θ ουρ, τον \ Μ'αρσαΛ, Ι \ τον

αλλ ου; πλ;:ίστους. Και τοϋτο διότι

11εταιν, '

'Ν τεγχωΛ ι τον

κσ'.Ι'

στρα.τηγικη συνδέεται με την πρωθυπσυρ

Υία'l, ητις εΙναι καΙ αυτη Διοίκησις. 'Όλοι οί Μεγάλοι απέδωσαν, διότι ε·ς/ι ρουν και τiΧς δύο διοικήσεις συνηνωμένατ, δ Άλέξανδρος, Ναπολέιυν κλπ. 'Ο Μεταξα.ς

σ.ν άπέδωσε κάπως,

απέδωσε

οι6τιεν1ισκει

καΙ τα-ς

δύο εξουσΙας.

lΙαρεδέχθη α.πόδοσιν Μεταξα..

τφ α.νέπτοξα τ/ν σπουδαιότητα των επικειμένων εκλΟΥων. Δεν πρόκει

ται άπλως αν θα είναι πρωθυπουργό; δ Παπάγος η δ Πλαστήρατ, είπα. Τί γεν'lή σεται αν δ Πλαστήρας ενισχυμένος &.πο τοuς κομμουνιστας φέρει

200

60υλευτά.ς.

Mou είπεν: "Αν δ κομμουνισμος σηκώση κεψά,λι, τότε θα. δράσΊ) A'Jτ6ς. ΤΙ ηννόει, δέν εκατάλαΟα. (Δια τοϋ Στρατοϊ) θα δράση η αλλως πως;) . -

Τφ είπα για. τα. μέτρα ειρηνεύσεως του ΡένΤΊ).

κρcχ.τωyτα,ι 20 χιλιάδες; -

Mou

είπε: 'Έπρεπε 'νCι.

Τφ απ11Υτησα,: Άσψα,λως Οχι. Άλλα. αΥ εξηκολ Ο 1J

θει ή εκκαθά,ρισις, επιταχυνομένη εν α.νάγκ"'ιj, δια. των 'Επιτροπων ΆσψαλεΙας:

ΆναθεωΡΊ)τικων Δικα.σΤΊ)ρΙων, Σομ60υλίων Χαρίτων κλπ., 'Ι] δoυλειiΧ θα. εΥΖ-

463

νετσ περισσότερον τακτικη και ασφαλής. "Ηδη α.πέλυσαν δλους και τους ΟΙΟ ρίζουν μάλιστrι.. ΕΙς τας Καλάμας εΙς γυμνασι6φχης κομ"μουνιστής, α.πελευθΖΕ

"")λ' 11.\ ον νεωτερον

ρωl)εις, ανε .αυε την γυμνασιcψχιαν απο (r

"")

, "

~1.

και εχοντα υιον φο-

νευθέντα εΙς τον αγωνα κατα συμμοριτών. ΤΙ ειοους συνεργασία θα !εξασφαλι σθη; Τφ είπα δτι δ κ. Ρέντης, "~ει

που'Ί!f.! εοα λ ε

'" σαν ενα

&.πολύσας δλους αυτους &'νεξετάστως, δμοιά-

το'ζ ωον του

" ') χωραφι, απει .ωντα;

στο

συναμα αυτο

«πρασεχε να μ,η φας το σιτάρι, γιατί. ...

--- Mou εΤπε περί τοϋ Ε. Συναγερμοϋ, ΟΤΙ γιρχισε να οέχεται δλου; τού; ) " ' πο λ ιτικους. ' 'Γ'θ' , πα.,tOυς . ι α γινη; --- 'I'~) αΠ'Ι)ντησα: 'Όλα θαεςClρτηθοuν απο τδν 'Αρχηγόν. "Αν ,ηξεόρη v7. πολιτευθή, δπω ; διώκησεν εις τον Στρατόν, τότε δλα θα πάνε καλά, άλλως O~ &ποτόχωμεν.

--ψηφίαν;

Μ ου-

ειπεν

Τ'ι θ'α

ι " γινη αν

'Ε ο

Σ . "λθ' , ε η επιτυχων

με

ισχυραν

π λ εια-

'Ι'φ α.πήντησα: 'Όλα θά. πάνε καλά 'ιιαι εν τάξει. Διότι ~ καθημc

ρι νη τοϋ Παπάγου παρουσία ώς Πρωθυπουργού παρ' 'Υμίν, εΙμαι 6έοα,ιος Ο':: ι θά εξομαλόνη πάσαν παρακϊνησιν η παρεςήγησιν. Έμείς ύπηρετοϋμεν πιστά

το,; Θρόνον επι

45-50 ετη και δ,τι αν συμΌη εις Αυτόν, πάλιν πρώτοι θα προσ

τρέξωμεν. "Επειτα εγινε συζήτησις διά τον Μποόλην Μεταξαν, δη δ6ρισε τον Παπά

γον στην ''Αμερική. Άλλα δυστυχώς δεν &.νέγραψα εις το σημείωμα τΙ ελέχθη γιά το ζ ήτγιμα αυτο και οεν ενθυμοσμαι.

'Έπειτα εγινε συζ'~τησις για τού; σεισμοπαθεϊξ Έπτανήσου (ΚυΌέρνησις

ΙΙλαστγlρα

Βενιζέλου...). τφ είπα δτι : Κατα τας ομολογΙας των Βενιζελι

κών δεν εγινε τίποτε το σοθαρόν. Ό Φιλελεύθερο; Βουλευτης Χούτας τα κα

τέθηκεν εις τγιν Βουλήν. Τφ είπα δτι ~ Βασίλισσα με τον ερανόν της εκαμε πολύ περισσότερα: Παιδυωύ; Σταθμοω; -

Παιδουπάλει; -

Σχολεία κλπ.

Μου α.πήντησεν: τα Σχολεία. τα. εφτιασα εγώ. Άπγιντησα: Να μοο συγχωρήση ~ Μεγα.λειότης Σας το δτι δεν χάμνω

οl)t;έΥα διαχωρισμον μετα.ξυ 'Υμων και της Βασιλίσσης. Οδτω έτερματίσθη ~ συζήτησις και εΙΙχαριστήσας α.πηλθον. Ό Στρατάρχης Παπάγος με α.νέμενεν α.γωνιωδώς. Με επηρε στο τηλέψω '10 και

" απο

1100 εζήτησε να του ε'ίτcω δ,τι ελέχθη. του είπα δτι αυτα οεν λέγονται

\ ,

<J " τη λ' εφωναυ χαι οτι το απ γευμα θ α ανε'λΟ ω εις 'Ε κα λ ην κα~ θ'α του αναπτυ-

ξω Ο,τι ελέχθη.

Μο() είπεν ΟΤΙ εχει άπομόνωσιν κα.ι δύναμαι να όlΜλήσω α.πό τηλ=.

φιί)νου, χωρις να φοΌοΟμαι Υ' α.κουσθωμεν παρ' άλλου.

Κρατώ εις χείρας μου το σημείωμα, του &'νεΧοίνωσα, εκ της όμιλία;

, ''') 'λλ' μας, ουχι ο ,α, α ,.., , σι,.. ι.. ημει

<J θ'α ~ οσα ιιιευκ 6λ υνον την συμφι λ"ιωσιν των.

-νος

αΠυ

Ό Πα.πά.γος μετα. την α.νO'"κoίνωσ~ν των α.Υω δε-Υ εψαίΥε:το ίκαYOΠOΙΎjμZι:, ';' ~ Β λ \ ,~ , c:.' δ' ~, \ ., οσα

ειπεν

αοι

ευς

και

ειπεν

μιαν

φρασιν,

ην

εν

c;υναμαι

γρ~Ψω. Γ.ΚΟΣΜΑΣ

464

να IΧytJ,,-

ΙΙΙΝΑΞ

ΙΙΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΨΟ ΕΡΓΟ

TOr

ΚΟΣΜΆ

Σελι;

Το παιδ] τΎjς ευαντpΎjς Μεσσηνία;

- Ψά. παιδικά. tou χρόνια --- Άνθuπολοχαγος στο 90 σύνταγμα πεζικου -- Έπιτελά.pχΎjς τΎjς XIV ΜεραρχΙας -- ΔΙOΙΚΎjτης του Δ' Σώματα; Στρατοϋ - ΔΙOΙΚΎjτης ΟΟμά.δος Μερα.ρχιων - <Η θυελλώδη; έπίθεσι; κατά. τής Μορά.6α.ς - Βuθούλκι, Μοσχόπολις, 'Οστροθιτσα --- NΙ'ΚΎjτης στην Ko,ριυΌσiΧ 'ΚJα.ι ,~τη Moσχ6πoλΎj - <Ελιγμος τής Σαλά.ριας l'θ' - ψυσεως» , -- 'Α' ντιμετωπος μι:; τα « ερια Τ'Yjς

. .

Το συμδούλιο των ά.ντιστρατήγων

Μ ια'

Άπρ6σμενος κεραυν6ς: "Αποστρατεύεται δ KoσμiΧς

Το 'Έθνος ωδευε προς την %αταστροψ1)

ψωτεινΎj

. .

γνωμΎj

ΝΙ%'YjΤI1JρiΧς»

<ο NτlαϊφiΧς για. 'ΤIΟΥ Κι~IQlμα.: «Νέος

---

ΆνταρτolΠόλεμoς: Νέος πολεμιχος θρίαμ60ς του Κοσμα.

Παπαγο; γιά. ΤΟΥ KoσμiΧ

Γενι%ος Διοικητης Θρά.κης

Άρχηγος τοϋ Γενικοσ 'Επιτελείου Στρατοϋ Βίτσι

Γρά.μμος: Δόο νέες έπιτυχίε;

tou

Πως τον είδαν οί ξένοι

Βοuλεuτης και όπουργ6ς 'Ένας άγνος ψυσιολάτρης

'Ένα μεγαλείο άπλότητος

<Η"αρρωστεια.

• ο•

και

θ'ανατος

του

Κοσμα...... -

"Αποχαιρετισμό; ψιλων

Μερικα. λόγια για. το εργο τοσ Κοσμά

. . . . . . . . . . . . . . . . . . ..' . . . . . . '" '" . . .. '" . . . . . . . ..

ο 'ί

•

10 11

12 12 1;J

13 15 17 18 18

19 21

23 23

25 2δ 2β

28 2θ

30 30 30

32 3:3 34

466 30.

ΚΟΣΜΑ:

ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ

ΠΟΛΕΜΟΙ

ΒΙΒΛΙΟ

ΠΡΏΤΟ

ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΜΕΡΟΣ

ΠΟΛΕΜΟΙ

ΠΡΩΤΟΝ

Ή ζωγl μου

-- lναταγωγη - ΙΙcaοικ~ ΎΡ,ικία και σχo).ικ~ &κπαίδωσις . . . . .. -- Στρατιωτική &κπαίδευσις -- IIρoαγωγικ~ σταδιοδρομία ι - 'Ο γαμος μου - και,ι - 'Ε κστρατειαι μαχαι Ό Όιογράψος Κώστα; Καλαντζ ης για. το

Λα.χανii.

. .

..........

. ..

ΤΡΙΤΟΝ

πόλεμος

..,

---

Διατ! οί Ί ταλΟ'l δεν ερρίψθησαν εΙς τ~ν θάλασσαν

Δ ια:ι'

'λ ιγας ι ο

'" ι ουναμεις

~'" οια να

Αιτια της άποστρατεύσεώ ;

μου

ολίγον

προ της

έπιθέσεω; των

Γερμσ.νων

σθ

Μυστικη όργάνωσις. Σύλληψις ? ε~ς

Γενικδς Διoικητ~ς Θράκης

Ε Λ Λ Η Ν Ο Είσαιγωγη

'1'

466

ΔΕΥΤΕΡΟ

Τ Α Λ Ι Κ Ο Σ

..,1 Υ

.. .. . , ΚΕΦΑ.ΛΑΙΟΝ

στρατηγών και μεταφορά των

ερμανιαν......

ΒΙΒΛΙΟ

64 6[)

ι ανασχεσουν

τγιν Γερμα..νικην επίθεσιν χαΙ πόσον αύται μας ε6λαψαν

54 57

ΔΕΙΤΕΡΟΝ

ΜΕΡΟΣ

εστει λ αν

ΙΙΟΛΕΜΟΣ

ΙΙΡΩΤΟΣ ΙΙΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ;

Ο,'''Α ΥΥλ οι

Β7 3~)

Σύνταγμα Καλαμων

:Μά.χαι 'Όι:ψεΙως :Μπα/ες

ΈλληνΟ'cταλικος

40 40 41

ΜΕΡΟΣ

. .

'" ..' . .

ΕΛΛΗΝΟΒΟΙΛΓΑΡΙΚΟΣ

Μάχαι Κιλκις

. . .

ΑΤτια. Έλληνο·cτα.λικοϋ πολέμου

Π Ο Λ Ε Μ Ο Σ

1940 -

41 78

llPQTON

Έδαψικη περιγραψη Θεάτρων επιxειρ~σεων

>.. .•....

80 82 83 83 87

ΣτρατηγικC'l1, κατευθύνσε«; και τοποθεσία ι Σχέδια επιχειρήσεων

'" α')

Ί τ α λ ι κ α ν

6')

Έ λ λ η ν ι κ α ν

.. , '"

--- Στρατιωτική κατάστασ«; τών &'ντιπάλων ολίγον προ της ενάρξεως τών Έλληνοϊταλικών επιχεψΙισειι.)ν

--- Περίληψις γεγονότων &πο χηρύξεως πολέμου μέχρι αναλήψεως οωΙΧ-/Jσεως

παρά

ύποφαινομένου

της

<Ομάδος

ΜεραρχΙών

ΚΟΣΜΑ

ΈπιτuXία της <Ελληνικης 'Ανωτάτη;

Στρατιωτικης Διοικήσεως

'Α νάσχεσι; χαΙ Έπιθετικη Έπιστροψή

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

96 98

ΔEITΊ~PON

'ΑναχώΡΎισις ύποφαινομένοψ εκ ΚαΌάλας προς &'νάληψιν διοικ11σεως <Ομάδος ΜεραρχΙών ΚΟΣΜΑ

ο" , Ε ,ιοικη

.' καταστασις

Δ να ,υσις

. .

<Ο'.... μαοος Μ εραρχιων ΚΟ""ΜΑ ~

καταστασεως

'Ι ~

uεα ενεργειας

- Μετάβασις εις Καστοριάν και &νάλ ηψις ΟΙΟΙ κ1ισεως . ---- ΙΙροπαρασκευη έπιθέσεω; κατα Μόρο6α (20 Ν) ορίου) . --- 'Επίθεσι; κατα Μόροοα καί πτώσ«; αυτης δια καταλήψεως όψ. 1878 .--- 'Aνεκμετάλλεuτoς όπό ΤΣΔΜ 3) επιτυχία της πτώσεως Μ6ρ06α --- 'Ανάκλησις Συγκροτήματος Μεραρχιών ΚΟΣΜΑ . --- Παραμο'/η εις Μπομποτίσταν και &'ποστολη Έπιτελάρχου 'Ομάδος ~,IT ~ Kr, 'S" Σ· Ηl,:φαρχ ιων ._. εις 'S" Δ Β' ~. τρατου......... ..' --- Συνέχεια &'γαηιος όμάοος Μεραρχιών Κ. μέχρις αφίξεως του 'Λρχιστρατήγσυ, εις ΚΟΡΙΤΣΑΝ . . -- 'Άφιξις 'Αρχιστρατήγου εις ΚΟΡΥΤΣΑΝ ~ιαΙ το λαβαν χώραν εις Κορυτσ&ν Στρ. Συμβούλιον " . Συνέχεια επιχειρήσεων <Ομάδος Μεραρχιων ΚΟΣΜΛ μέχρι 10

100 102 10:3 106 10~3

1 Ι ~j 118 130

14:2 14'7

ΔαεμJ6Ρίοu, -ημέρας &'ναχωρ1ισεως πρός &'νάληψιν οιοιΧ:ήσεως Α' Σώματα; Στρατοϋ

-"-

148

Δικαιολογητικαί σχέψεις περί της εφεκτικης καΙ συντιιρηΤΙ"l.:ης οια

γωγης του Τ .Σ.Δ.Μ. σχετικώς μέ τον ρυθμόν της εκμεταλλεύσεως

157

,.υποφαινομενου , . .

1()1

της πτώσεω ; της ΜΟΡΟΒΛ) ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

---

'Α ναλη'ψ ις

ι ΟΙΟΙΚΎJσεως

Α'

Σ' ωματος

. ΤΡΙΤΟΝ

~~ ΙΙροηγηθέντα πολεμικά γεγονότα.

~ .ι.ΤΡατοu

παρ

162

Καταστασυ; του Α' Σώματο; Στρατοϋ, καθ' rιν ανέλαοον την Διοϊι του κησ.ν

και

.2 'λ υσ«; ανα

παραγ ό' ντων μαχης

165 467

Έξέλιξις γεγονότων έπ] γρσ,μμης μαχης ΚιΖτα την

11, 12

ΚιΖΙ 1;~

ΔεκεμΌρΙου

167

Συνέχισυ; επιχειρήσεων εν τψ εσωτερικψ της ΆλΌανίας

. . . . . . ..

"Ανάλυσ«; παραγόντων μαχης καΙ Σχέδιον ένεργεία; καΙ πληρο-

171

ψοριων

Έξέλιξις γεγονότων απδ

---

170

μέχρι

χορυψογραμμης ΚΟΥΡΒΕΛΑΣΙ

Δεκεμβρίου

85) . . . . . . . . .

17~\

-- Καταληψις ΜΑΛΙ - ΤΖΟΡΕ καΙ χωρίου ΓΚΟΥΣΜΑΡΙ - 'Ελιγμος της ΣΑΛΑΡΙΑ καΙ της κοιλάδος ΣΟΙΣΙΤΣΑ , - Πρ06λημιΖτικη ή ασφαλεια της δΙιΖταξεως της Π Μεραρχίας - Κατάληψις ΧειμαριΖς καΙ άντικαταστασυ; Διοικητου ιν Μεραρχίας - Έπίθεσις κατα Λέκλι - Μείωσις λόγψ των ΧΙΟΥοθυελλων, Τ'ης δυναμικότητος των Μεραρχιων γραμμων μάXΊjς Άναψορα σχετικη προς Άρχιστρατηγον - "Αντιααταστασι; ιν Μεραρχίας υπο νπι. - Διαταγη δργανώ-

18i)

δδηγίαι Δ.Ε.

(δλοκλήρωσις

σεως εοάψους ΚιΖΙ άναδιοργανώσεω; των Μοναδων

Άγωνες απο

'Ιανουαρίου

21--31

1941

και Α.Ε.

223

108

περ] νέας

Άγωνες απο

232

1941 ΚιΖι αψιξις της Α. Μ. του Βασιλέως εΙς Σ. Δ. Σώματος .... Ό. •••••• ••.••• ••••••• - 'Αγωνες από 11-28 Φεορουrzρίοu 1941 - Έπιxειρ~σεις εις τΊιν κοιλαδα του Ζαγορι& . . . . .. --- 'Αγωνες απο 1-5 Μαρτίου, (επιχειρήσεις επι Γκ6λικο) καΙ άνα-

Φεδρουαρίου

1-10

23υ

24J

xι~pησις ΔΙOΙΚΊjΤOυ Σι~μα,τoς Στρα.του οι' Άθήνας

24Β

'Επιχειρήσεις

24:4 24f;

5-10

Μα,ρτίου

"Απώλεια: ΑΙ Σώματος Στρα,του Πίνας άντιμετωπισθεισών εχθρικων δυνάμεων ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

Δ ι σ, τ ί

δ ε ν

ε π ε τ ε ύ Χ θ η

λ η ν ι κ η ς

ε π ι τ

ΠΙ' " " γινη 1 Ι επρεπε Υα,

Τ ι,

"εγινεν . . . .

Στρατηγυια

Τακτικα

248

ΤΕΤΑΡΤΟΝ

Χ ί α ς

ε ν

'Α λ

τ η ς

'Ε λ-

α ν Ι q"

')r "-'L)

ΣυμπερασματιΖ

'" . . . . ..

δ λ ο κ λ ή Ρ ω σ ι ς

2;';'11 u

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

468

20~

Λοιπα!

προπαρασκευή; Έλιγμου προς Σαλαρια

-.-

197 201

21 S

ΔιαταγΊI περί τρόπου διευθϋνσεω ; του &γωνος

Διαταγαί

19δ

ΎποΌολη προθέσεων καΙ προτάσεων Σώματα; προς Γεν. Στρατηγείον

191

ΠΕΜΠ'Γ'ΟΝ

Στρατηγικα,

και

Ψα,κτικα,

.,.

2Ωδ,

268

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΕΚΨΟΝ

-- Τρόπος διαοιοάσεως ραδιοτηλεγραφημάτωνπαp~ τών Ί ταλ{i)v -- Ραοιοτηλεγραφήματα Ίταλικ~ &φορώντα: α) T~ς επιχειρήσεις .

Το ηθικον τσσ έχθροσ

γ) Τον εCΡOOιασμOY τοσ εχθροσ

?) '...i ε) στ)

Τ'ας απω , λ' - εχ , θ ρουειας του ,

Τ ας

ενισχυσεις

του

, θ εχ ρου

τους εισερχομένου; πράκτορας

ΒΙΒΛΙΟ

Ε1 'Ι'1αγωγηι

. ΜΕΡΟΣ

280

. ., . ..'

282 28Β

28!± 28·j.

1949

287

llPS&CfON

'Ο κομμουνισμος εν "Ελλάδι, πρ6, κατ~ την κατοχην και μετ~ ταύτην

(μέχρι Βάρκιζας)

'Επι δικτατορίας Μεταςα.

ο.....

Kατ~ τον <Ελληνοιταλικον πόλεμον

ΚΕΦΑΑΑΙΟΝ

_.- CH α)

, 6)

εκ

ΔΕΙΤΕΡΟΝ

χομμουνιστικη δρασις της Μ6σχας, εις τα. Βαλκάνια:

Άπα "Eλληνoιτcιλικoσ

Πολέμου μέχρι συμπτύξεως ΓεΡμανG)ν

29.1_

Σ'λ τα ινγκραντ

Άπα συμπτύξεως Γερμανών εκ Στάλινγκραντ

σεω ; Προέδρων Στάλιν γ)

28~1

289 290

Κατά τήν Γερμανοϊταλικήν κατοχήν

Ροθσδελτ

---

μέχρι συναντή-

Τσώρτσιλ εν Γιάλτq.

291 29:? 29:3

"Από Γιάλ τας μέχρι λ ήςεως 20υ Παγκοσμίου Πολέμου

--- Δράσ«; τών κομμουνιστίον εις Μέσην 'Ανατολήν ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΤΡΙΤΟΝ

Ά ντίδρασι; κατα. κομμουνιστών εν τ·~ κατεχομέΨf,), ύπο Γερμανοϊ-

lΙρακτικον "Αντιστρατήγων

ταλών, <Ελλάδι.

272

ΠΡΩΤΟΝ

ΚΕ:ΦΑΛΑΙ ΟΝ

---

. .

ΤΡΙΤΟ

Η ΣΥΝΤΡΙΒΗ ΤΟΥ ΕΝΟΠΛΟΙ ΚΟΜΜΟΙΝΙΣΜΟΥ ΤΟ

.---

270

. . . . . . . . ..

29·1 ..

29,t

ο πι»; έφούντωσε το α.ντάρτικο y.ίνΎjμα στο MφΡΎjα.: Γ. Καραχά-

469

λιος, δ πρG)'t"ος του &γ,ώνια. Ό Ί'Όαλος φρουραρχος της 'Αρ%αο(ας

θΘλει 'να ΠΙΙΧ<ρ'αΟαθιη. Ή Mιixη της Γ&ρIΟΙτ1~ας. Νεlκlριοι κο:ι τιρ'αυιμα τίες. Φάνο; Θεοχαροποuλοu και Πα,πα,δάμΎ}. Πιχπα,χρόνης, λιοντάρι κχι ΙΙαπας. <ο ιΟΟδικος φ6ν ι ος του στο KOΠiα,νάικ,ι. Δυο τραγούδια τοϋ

Καλα,Υτζη γι,α. το? [ΙχπιαχΡ 6V"f} , τον Κ~ψαχ&,λιιο 'Κ!αΙ το Θεοχια.-< ράπουλο

294 .295

ΈπισυμΌάντα γεγονότα εν

<Ελλάδι απο αποχιι)ρήσεως Γερμανών

μέχρι συνθήκης Βάρκιζας

3(,-)

ΚΕΦΛΑΑΙΟΝ

_.- 'Ο

ΊΈ'ΓΑΡΤΟΝ

κομμ.ουνισμ,Ος εν <Ελλάδι, απο συνθήκης Βάρκιζας, μ"έχρι εκδη

λιJ)σεως τρίτου γύρου (μέσα,

1946)

• Στρατιωτική κατάστασυ; τών

κομμουνιστιί>ν αμέσως μετα. nΊν

Ι3ά.ρκιζαν

302

• ΙΙολιτιχη δρασις κομμουνιστών μετα. την Βά.ρκιζαν

303

4' Συμπεράσματα περ! τηρητέας διαγωγής των καμμoυνιστιJ)I) μετά

~ την Β' α,pκι~αν

_.-

Στρατιωτική εκπαίδευσις και "Οργανωσι; Συμ.μοριτιΙ)ν:

• Έκπαίδευσις κατωτέρων στελεχών και όπλιτά)Υ

l 'επι τε λ ι χη\

.'Α νωτερα. 'Σ τραnωτικη \,,~ εκπαιοευσ«; χα,,,

• 'Οργάνωσις και σύνθεσι; συμμοριακιι)Ι) Μονό:δων ~ , όι . . , U<λ ιχου--- , ψοι:.ιιασμος ---- Δ ιατροψη" και ψ.ατισμος .. ' , . . . . . .. 'Ε

Δ υ ν ά μ ε ι ς

σ ε ι ς εκ

χ α Ι

. . .

'" '"

ΚΕΦΛΛΛΙΟΝ

Ι.

, τοιαυτη '"

30-}

;>04 30:) 306 306

ΠΕΜΠ'ΓΟΝ

Μ α Χ η τ ι χ α Ι

ε κ δ η Λ ώ

σ υ μ μ ο Ρ ι τ ω ν--- Δ η μ ι ο υ Ρ γ η θ ε τ σ α

δράσεως

κομμουΥιστιl)Ι)

δχληρα

κ α τ ά σ τ α σ ι ξ ___

ο Μαχητυuχ.ί εκοηλιbσεις κομμουvιστG)v

'Αθροιστικ,χ στσιχεϊα μαΧΎμικης

δυνάμεως

κv:ι δρv:στηριότητος

χομμουνιστών απο μέσων 194β μέχρι τέλου;

1949:

\ '

. . .

k.luvαμι~

Ν εκροι'

;-JOS

9 ()Ι.' ,) ()

':':υλλ ηψθέΥτες

3σ~1'

'.. .

Παραδοθέντε;

, Αναπ),~pωσις ,Απωλειώ-, Εισαχθfντες εις δίκψ

..,

. . . . . ..

Δραστηριότης Υ.ομμουΥιστων

α,)

470

'Εκτέλεσις ίδιωτών

.,.

...,..

. .. ',.,.

308 308 309 ;30σ

6) Έπιθέσεις κατ" Στρατιωτικών Τμ'Υ)μάτων

309

γ) 'ErΠιθέσEις κατ" χωρίων καt πόλεων

310

δ) Λε'Υ)λασΙαι χωρίων

310

ε)

310 310 31()

'Ανατινάξεις σΙΟ'Υ)ροορομιΚών Γραμμών και Γεφυρών

στ) Καταστραφέντα α.ΟτοκΙνητα

ζ)

Να.ρκοθετήσεις

Όχληρα. κατάστασις,

'" .. , .. ..

ΟΊ)μιουργΊ)θείσα. tκ της ορασΤΊ)ρι6τ/τος τών

κομμουνιστών:

α)

Συμμορι6πλ ηκτοι

311 311 311 312

ο) Διακοπη Συγκοινωνιών γ) Κατάπτωσι; ηθικοσ

-- Κύρια, στρατιωτικα] ενέργειαι 'Εθνικών Δυνάμεων -- ΑΤτιοι της οημιουργηθείσ'Υ)ς οχληρας καταστασεωτ: α) Πολιτικη -ηγεσία ο) Στρατιωτικη 'Ηγεσία

..,

ΜΕΡΟΣ

312 313

..,

ΔΕΙΤΕΡΟΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΠΡΩΤΟΝ

ΑΙ Γενικ6ΤΊ)τες

α)

'Έλλειψις ψυχολογικης κατανοήσεως εκ μέρους τών "Αγγl.ων

'Οργανωτών

.. ,

'.. ..,

315 315 316

Στρατιωτοια! επεμβάσεις τών 'Άγγλων ίιπερ τής x(~ρας

Δια Στρατοϋ

Δι' ύλικοσ και της &πλης παρουσία; Στρατευμάτων Ζν τ'Ώ

x(~ρ~

'.. '..

Δι' tχπαιοεuτικας Στρατιωτικά; "Αποστολά;

316 317

" ~:

Β ι Όργάνωσις και Σύνθεσ«; ΈπιτελεΙων κcχι Μονάδων Γ'

'Εκπαίοευσις " ' ,~, ";,,!

~,I~~i~J~}?~(~\ ,~,;"

---

•

"~~(',~,:ϊΓ,",~~;:~'::'

',' """ ,'; -

:,c"'; ~T~""!""""'\:'~~":'~

,",

Ι '~~,'~' Ι

.,~!

i: . ~ '. !,..

Άξιωματι'}~('j)ν

317

. . Ι''

'. _.•.,...,

31~

Όπλιτών

31σ

Μονάδων

31 !)

Δ' Συνεργασία. ΈπιτελεΙων μετα Ξένων "Αποστολών και Συμπεράσματα

1) Συνεργασία '" .,. 2) 'Επιοεβαίωσις τής εκτρ6που συνεργασία; τών Στρατιωτικών Άπο στολών μετδ: τής <Ελληνικής <Ηγεσίας και τών ΈπιτελεΙων .... -

319

320

ΈντολΎ] Κυβερνήσεως εΕς Γ. Κοσμα.ν πρός ένέργειιχν &.νιχκρΙσεων

οιιΧ την άπστυχίαν των ΈπιχεψΙlσεων του Γρά.μμου χcχτιΧ το

-- rr"" . t ~ςαΎεταt

εχ των ψα%ε'λλων

·········

1948 .

321 321

471

Συμπεράσματα

. .

323 32t

.- Άπώλειαι εις Γράμμαν κατα. το 1948 και συγκρ~σις αυτών προς τα.ς τοιαύτα; κα,τα. την κατά.ληψιν Βίτσι - Γράμμου κατα. το 1949 ...

32δ

Τι

"""'" εοει

να

, γινη

δ'

ια

" τα;

, επιχεφησεις

ΜΕΡΟΣ

, ταυτα;

ΤΡΙΊΌΝ

.-- Καταστασι; εν ΘράκΎ,] και Άνατολικ'Ώ Μακεδονίq.. κατα. το 1947

Ειίκολος ή δημιουργία συμμοριακοσ Κράτους εν ΘράκΎ,]

τι έπέτυχον tΧπo απόψεως Έθνικης Άμύνης εν Θρά..κΊ;'}

327 328 32S

Περίεργος επέμβασις μερικών 'Άγγλων ΆξιωματιχιΙ)ν της Άπο

στολης και δυσεξήγητοι α.παιτήσεις των α,πο τά; Έλληνικα.ς Διοι κ1}σεις (Έπεισόδεια Σαχιν

KoμoΤΗVης

Έξέτασις Κωνσταν-

ταρακου)

.,. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

')"ΠΟΙ6'·' Ολ.η

"i"

rΨ

«.ι.-;)~ε

εων

ΔΕΥΨΕΡΟΝ

,r,

περι

τροπου

32!~

r.,"

ενεργεια;

επι

•

~ητημc>:τοςj,,-ν-

ταρσία;», του Γ. Κοσμά εις το 'Γπουργεϊον ΣτρατιωτικωΥ και τόν Στρατηγδν Παπαγον

ΜΕΙ)ΟΣ

330

ΤΕΤΑΡΤΟΝ

ΠΕΦΑΛΑΤΟΝ

ΠΡΩΤΟΝ

'Αιιάληψις Άρχηγία; Γ .Ε.Σ

τα. κατα την παρελασιν της 28ης 'Οχτω6ρίου

1948

Συνάντησις με τον Στρατηγόν Παπάγον

337

Κοινοποίησις διαταγης α.ναλήψεως της 'Αρχηγίας τοϋ ΓΕΣ δπο τοϋ Γ. Κοσμ"α,

' -_. . ρχιστΡατηγος 'Α

και,

'Α

rι.νωτα-:oι

F ., l'ι.;ιωματικoι

, Α

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

r.. .

'·;Ξ.;~;Γ,?,·~-i'":'Γ

' Γ ενικη

Ι'Ε'"

'~.:.J

•••••••••• • •

33'3 33S

ΔΕΥΤΕΡΟΝ

',""-'

'1"

r " -κατα . , και E'~ ίυικη .:\αταστασ~ς ημετερωΥ χαι, συμμοριτων ':0')

'Ι α,-

νουαριον 1949: Συμμοριτων: .,~I· :~.\"

α)

Άξία.ς στελεχών και δπλιτιJ)ν

-472

Ά νώτατοι Άξιωματικοί ΆΑξιωμ"ατικοί 'Επιτελείου

. . . . . . . . . . . .. .

, . .. . . . . . . .. '.. .... ... ... . ....

339 339

340

Άξιωματικοί Μικρών Μονάδων

. " .. '"

'Ιπαςιωματι κοι και Στρατιώται

, Δ υναμις

"0 ' νωσις ργα

και

γ) Ίλικόν δ)

Ήθικόν

ε) Γενικος Έψοδιασμός

'.. '"

στ) 'Επιδιωκόμενος σκοπός

.__.._-

Στρατηγική

Τακτική

. . . . . .,. . . . . . . .

340 841 341 342 343 343 34;} 344 345

. . . .

34!)

ΊΙμετέρων:

α) Άξία στελεχών καΙ δπλιτών

'Α ντιστρατηγοι. '

. . . . . ..

'Τποστρατηγοι καΙ Ταξία.ρχοι

"Ανώτεροι Άξιωμα.τικοί

'Έφεδροι ΆξιωματικοΙ εκ μονίμων

'" '"

. . . . . . ..

Κατώτερα Άξιωμα.τικοΙ (Μόνιμοι κα.ι 'Έψεοροι)

ο) Στρατιωτικά ΣχολεΤα. γ)

ΌπλΤτα.ι

34δ

34G 34β

347 . 347 . 347 . 347

δ) Δύναμις, κατανομη κα.ι 'Οργανωσι; Έλληνικοσ Στραταθ:

Δύναμις Κατα.νομή

'" ,

"Οργανωσιτ μα.χίμου δυνάμεως

Όπλισμος Έλλ ηνικοη Στρατοϋ

-Ήθικον Έλληνικοσ Στρατοϋ

-----~--

'" .. , . .

" .,

348 348 348 340 34\)

349 349 . .. 351

Γενικος Έψοδια.σμΟς Έλληνικού Στρατοϋ

Έπιτευκτέος Σκοπός

Έψαρμοζομένη Στρατηγικη κα.ι Ταχτική 'Ε ψα.ρμογη'Στατικης -Στρατηγιχης..... -

. . . . . .

... ... '.. . ....

35'Ι

-- Διάψορα αίτια.εμποδίζοντα την επίτευςιν στρατηγικών άπατελεσματων '" . 351 - Τακτικη Έλληνικοσ Στρατού . . 352 ΜΕΡΟΣ

ΠΕΜΠΤΟΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

ΠΡΩΤΟΝ

T~ επράξαμεν καλ διατί έπετύχα.μεν:

- Ποία ή δραστηριότης τών συμμοριτών, )-' \ 'Ε' ~ -- "'-/τρα.τηγικαι vEpyc.lαot..... . .. ---

την

21 ην

"Ιανουαρίου

1949 . .

355

357

Άριθμητικη δυνα.μικ6της του <Ελληνικου Στρατοϋ και το Συμδοό-

λιον με τού; Άρχηγοuς των Ξένων "Αποστολώ» δια. την αυξησιν

473

τ'η; δUΥάμ,εω; του Στρατου

----

35ί

'Εφαρμοσθετσα Στρατηγική

358

'" . . - Όδηγίαι Γ. Κοσμα. προς ΤπαΡΧ'Υ]Υούς 'Υλ' , Ι 'Α ι -οποιησις αποφασεωΥ του ρχιστρατηγοu.. . . . . .. . . - ΕόθύΥαι και xupc!)crEt; δι' επισuμ6άντα ατυχήματα πρό της αναλ ή'-'Α ~'1 -11. απαγου ι ψεως της -ρχιστρατηγιας υπο του . -- ]\ιfετατρoπη τών Ταξιαρχών εις ισοδύναμα, Συντάγματα ΙΙεζιχοσ .. -- Ψυχολογικος Πόλεμος χαι μέτρα &ναπτύξεως αύτοϋ . -

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

3δθ

360 3()~

36:3 36[,

ΔΕfrrΕΡΟΝ

Κυριώτερα γεγονότα από της αναλήψεως της Άρχιστρ!Χτηγίας όπο του Παπάγου μέχρι της επιθέσεως Βίτσι

Γράμμου

. . . . . . . . .. .. --- 'Απελευθέρωσι; Καρπενησίου καΙ συνέχισι; &yG)vO; του εις "Αγραφα καΙ Θεσσαλίαν

368

ΈπιχειΡήσεις εις Μαχεδονίαν

(Περιοχη Κερδυλίων]

'Ε:ιπι'θ εσις συμμοριτων κατα Φλ ωρινης. ι

"Ε _"πι'8 εσις

-κατα , συμμοριτων

"Α ρτης.

. . . . . .. . . . . . ..

. . .

. '"

'Επιχεφ1lσεις εις Πελοπάννησον

----

'Επιχεφήσεις εις Δυτικον Γράμμον

---

"Απώλεια: (Φ) ριος

---

ΠΙί)ς παρουσιαζετο συνοπτικώ;

3β3

Μάρτιος

.. .

Άπριλιος

. ..,

1949)

369 370 37() 371 37Ι

373

κατάστασυ; την 3ην 'Απριλίου

1949

. .. ·

373

Κυριώτερα γεγονότα κατχ τον χρ6νον &πο Μαιου μέχρι Έπιχεφήσει!)')

Βίτσι

Γράμμου:

Έν Πελσποννήσφ

37·1

Έν Στερεif. Έλλάδι

και τφ χώρφ μέχρι Δυτικιί)ς

(Σχέδιον Ένεργείας

«ΠΥΡΑΥ ΛΟΣ».

-) φεορειων

Άλιάκμονο;

-- 'Οργάνωσις Διοικήσεων

"Ε....

Δ ημ.ιουργια

·),..1 σ ι -.1:

Διεξαγωγη 'Επιχεφ1ισεων, Σχέδιον «ΙΙΥΡΑΥΛΟΣ»: -

':' σ •ι ς Α) (Φ. v.

• • • • • • • • • • • • • • • • • • ••

••••••

•

••••••••••••

-- Έπιχεφήσεις εις Ρούμελην όπα Σ.Δ.Σ.Ε. --- 'ETCtxzιp1JcrEt; εις Θεσσαλϊαν, ΠήλΙΟΥ, Άνατολικης πλευρά; '1\ι γραψων

----

"~KE υπο '"-J. • •

•••••••••••

Έπιχεφ'ήσεις εις "Αγραφ«, "Ηπειρον

••••••

Β' ιτσι

Καταπληχηκιχι άπώλειαι συμμΟρΙτιi)'J κατα.. εψαρμΟΥην ΑΙ σχεδίου «ΠΥΡΑΥΛΟΣ»

. Φασεω; ..

(Ζαγοροχώρια

ΒέρμΙΟΥ

37() 37β 37Ι)

~n7

37'7

Καϊμακτσα.λαν)

378

Διάψορα tlHιx γεγονότα έντός τοϋ χώρου του σχεδίου "ΠΙΡΑΙ-

ΛΟΣ» καΙ προ των έπιχειρήσεων ΒΙΤΣΙ

ΓΡΑΜΜΟΣ

'Επιχεφήσεις Γ' Σ. Στρατοϋ εις "Αγγιστρον και :Μπέλλες

474

(Φάσις Β '). Δίωξις συμμοριτών εν τφ λοιπφ χώρφ του σχεΌίου

«ΠΙΡΑΥΛΟΣ»

••••

Ζαγόρια χαι α.νω Χάσια

ι 'Ε ~ ι Γ ι .:.ιυγχεντρωσις ψευρειων οπισω ραμμου ,.....

••••••

?~ι ()

379 380

ΜΕΡΟΣ

ΕΚΤΟΝ

ΚΕΦΑΑΑΙΟΝ

HPQTON

'-- ΈπιχεψΙισεις ΒΙΤΣΙ - ΓΡΆΜΜΟΙ - ,επιχεψησεων , ΕΙ ' .-- Γ ενιχα.\ 'επι\ των _ ιτσι -- ,Γ ρα.μμου -~ Καθορισμος σEιp~ς προσοολijς τοποθεσιών Βίτσι ---- Καθορισμος κατευθύνσεω.; κυρίας προσπαθεία; Εlς τοποθεσία; Βίτσι ' Ι Κ α θ ορισμος κατευ θ υνσεω ;

---

κυριας προσπα θ" ειας ,

εις

τοποθεσία; Γράμμου ΆποφυΥ1ι

----

.. ..

38:1

. .

384

Γράμμου

tπιθεσιν κατά

. ,επι'θ εστν

. ' κατα

'.. '"

έπεμΌάσεως

κα~

&πασχoλ~σεως

Μονάδων δπο Άξιωματικων

386

έπιτελείων

38σ

38'7

ΜεΥάλων

των Ξένων 'Αποστολών

388

Τί δΕν κατενόησεν δ ΔΙOΙΚ'ητ~ς του ΣΗΔΜ ΆΥτιστράτηΥος Ηεν-

τ~ρης

38~)

Τί δεν κατενάησεν δ Δ) της τοσ Β' Σώμ. Στρα.τοσ 'Ιποστρατηγο; ΜαΥιδάκης

391

-- Διατ! &πεσuρθη απο την Διοίκησιν τοϋ Β' Σώματος Στρατοϋ δ Ά '1τιστρατηγο; Καλογερόπουλο; κrι.ι δ Ίποστρ&τηγος Bασιλ~ς έκ τijς

Διoικ~σεως τijς Χ Μερα.ρχίας.

391 39:?

--- Διατϊ δεν ανέλαΌεν το Β' Σωμα Στρατοϋ δ ΊποστράτηΥος Ζα'ίμης -- ''ΕΥ,οηλος δυσανασχέτησι; &νίων Διοικητων ΜεΥ&λων Μονάδων εκ Tij; αναλ~ψεως "tij; Διoικ~σεως τοϋ ΣΗΔΜ ύπο τοϋ 'ΑΥτιστρατΥι-. γου Bεντ~pη . . 39:! ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

---

Ό ΚQ<οιμας

yt&

τδν Τισα.Ιαχιλωτο. Γνωμες

γέλου Πα.π~ χα~ τ)οσ Κα.λαιντ!ζΎ) __

,ο

ΔΕΓΓΕΡΟΝ

't1()u

Τσιγ"(1oίΝη, του Εδαγ-

.. '

'" "

. .,. . .

398

393

, i σ , ΗπωΛειαι ημετερων λ

-- ,[' εΥικαι\

, -

~ λ ειων παρατηρησεις επι των απω

ΚΕΦΑΛΑισΝ

393 394:

'ΓΡΙΤΟΝ

Δράσ«; &λλων εθνικων δυνάμεων:

-- Ό Στόλος .. , --- '11 'Αεροπορία. ------

399 400

. .

Xωpoφυλαχ~

.. .

'ΑστuνΟIJ..ία Πόλεων

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

401

'ΓΕΤΑΡ'ΓΟΝ

"Οργανωσιτ, δριΧσις καΙ άπάδοσ«; τών ΜΑ' Υ', ΜΕΑ, κα-Ι ΤΕΛ

'Ι στορυων 'δ 'Υ/μιουργιας '

ΣυΥκρόΤ'Υ/σις ΜΑ'Υ'

των

(Μονά.δες Άμύνης <ΤπαΙθρου)

. .

401 401

402 4-76

-----

Συγχρ6τησ~ς ΜΕΑ (Μονάδες 'Εθνοφρουρά.ς ΆμlJvης)

403

Συγκρ6ΤΊ)σ~ς τών ΤΕΑ (Τάγματα Έθνικ"ης Άμύνης)

4σ,ι

ΚΕΦΑΛ.ΛΙΟΝ

ΠΕΜΠΤΟΝ

-- ΈπΙλογος '.. '" -- 'Ημερησία Δ~αταγή ΠΑΠΑΓΟΥ --- Έπιστολη Προέδρου ΆμεΡ~X'ης ΧΑΡΡΥ ΤΡΟΙΜΛΝ --- Έπ~στoλη Άρχηγου Άμερ~καν~χης Στρατ~ωτ~κης

40'1

. .

40δ

40:)

Ί\ποστολΥlς

ΤΖΕΚΙΝΣ

40Ι)

--.

'Ομοία Άρχηγοσ Στρατ~ω'"C~κης Άποστολης ΠΑΚΑΡΤ

4-07

'Ομοία Άμερ~κανoσ Ναυάρχου ΣΕΡ ΜΑΝ

40~)

'Ημερησία Δ~σ.ταγή Γ. Κοσμα προς

του

'Ελλ ην~κoυ. - Σ τρατου-

. . . . . . . .. .

'Aξ~ωματιχoυς και 'Οπλϊτα;

.. . . . . ..

ΜΕΡΟΣ

403

ΕΒΔΟΜΟΝ

---- 'Ο Γ. Κοσμας ώς πολιτικά;

......

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΣΤΙ'>ΛΤΗΓΟΥ

ΚΟΣΜΛ_

ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ:

--- (Η χάρτες που δεν εφθασαν

---

Μ ~α'

J. κατα.ρα

---- « Τ Ο πεοιον ~

' που

"επ~ασε

, ,,, μαχης την α

λλ

ιi 11

η μερα της μαχηρ>

-----

Ή μπέρτα του Τούρκου γιατροϋ

Ό στ1ρ 1α:cιώτης Σια.Ρ!ΧΥ'τά:κος

---

Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΙΣΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣΚΑΤΑ ΤΟ

'Έρxετσ.~ δ Δ~άooxoς 'Ο στρατιώτη; Koν~δάρης

. . . . . ..

ΣΧΟΛΙΑ ΤΟΥ Κ. ΚΑΛΑΝΤΖΗ

. .

411

412

41 ;)

. . .

41Β

41-:1

415

1912 417

ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΙΘΕ-

ΡΩΣΙ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. (Μία α.λληλογρα.φία σε α.Ηψc((κες εφημερίδες)

421

--- Παρασεευάπουλα; 'Σπχης κα-Ι Μπα,κ.φτζης, οι πριTn'O~ πατήσαντε; στΥιν πάλι

421 4'21 422

Ό Φραντζης, Τι Θεσσ!Χλονίκη κ!χι οΙ Βούλγαροι

Ό Βούλγαρος στρατιωτυω; ά.κόλουθος Τοπαl:tζΙκωφ

. . .

----

Ό ΦραντζΎjς ΠAΎJρoψoρετται τα. ΒουΑΥαρικα. σχέδια

422

Ό Bεν~ζέλoς άποφασίζει

"Απωφυπτογραφείται το τηλεγράφημα Φραντζη

. .

42:3 42:3

476

. .

----

Ό Ξανιiλατoς ά.μψισ6ητεΤ

. . . ., . .. .

ΤΙ ά.ποκρuπτογράψησις ά.ποκαλόπτει την ά.ληθεια ΤΙ γράψει ό Σα.κείλ!λaιριωΟ'Υ/ς

'..

ΔειJτερη έπιστολη στο «ΒΉΜΑ»

'Ο ΝΙικογ λ ου επα.νερχετα.ι ι

ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΦΡΑΝΤΖΗΣ

Άποκαιlρετιισdj'Ρ'ΙΟΙ

στίχοι

"OO,fj

Κ. Καλαντζη, α.παγγελθέντες κατ α την κηδείαν του Α. Φρα.ντζ1]

. ι περι'Φ ραντ'ζ-η -- Β ι βλ ιογραψια

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΆ ΣΦΑΛΜΑΤΑ

- Ίταλο - Γερμανιχοσ ΙΙολέμου) . . ΊΙ μη οργάνωσις μηχανοκινήτοΙ) Μονάδος α.πο καιρο\) ειρηνης . Δεν όπΎ)ρχε προαποφασισμένον σχέδιον ενεργεΙας . .

42(j

427 427

423

Συνέχισιςεπιχεφησεων, χωρις νά ληψθουν υπ' Όψει οΙ παράγοντε.;

429

Δεν ωρΙσθη τελικος α.ντικειμενικΟς σκοπος κατά την συνέχισιν των :επιχειρήσεων

42β

(Έλληνο

μά-χης

42;) 42:1 424 424424

431

ΠοΊος επρεπε να ήτο δ ελιγμος του Έλληνικοσ Στρατοϋ μετα. την

πτώσιν τγις ΜΟΡΟΒΑΣ και την κατάληψιν του κ6μβου ΜΕΡΤΖΑ-

ΝΗΣ

..' '1. Μεταξά ..

Σχέσε«; του 'Αρχιστρατήγου και του πρωθυπουργοϋ

Ό ΆΡXιστριiτηγoς οεν έπιστευε εις την νίκην κατα. των "Ιταλών

Άνάμιξις α.νε\JθUνων παραγόντων εΙςτα. τ~ν επιχεφησεων

434 435 436 438

ΠΩΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΙ ΕΧΑΣΑΜΕ ΤΗΝ ΚΙΠΡΟΝ

'J" ια Σ τρατηγικη'~'ξ'

- ,επεΤ\Jχον , Π ως

ΚΙ\JnpO\J..............

Άλλα. θά νικήσωμεν

KrIIPor

2ξ'ια. 'J"

. . . . . . . . . . ..

. .

44Ξι

44ί)

446

447 . 447 . 44:, 448

ΣΤΡΑΊ'ΗΓΙΚΑΙ ΚΑΤΕΙΘΙΝΣΕΙΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΙΡΩΠΗΝ

451

,. , 6της οια " " την 'Α γγλ ιαν ι --- Σ πουοαι . . . . . . . . . .. "ξΙ ζ , - .Π ο λ ιτιχη ε ετασις ΤΟΙ) ητηματος..............

441 441

ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ

οπογραψικη περιγραψη

i.ιτρατηγικη

. . .

":'

>::' των οι'''Α γγλ οι την επιοιωτιν

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙ

της

"ο"'

i.I\Jμπερασματlχ και

.<. 'J"n .<.

. ..

. .

6ψασις .

ενι'κη οργανωσις lΝντιστα,σιακ,οΙ) α,γωνος

ΙΙΩΣ ΙΙΑΡοrΣΙΑΖΕΤΑΙ Ο :Μ:ΕΛΛΩΝ ΠΟΛΕΜΟΣ λ' - Αι ι -- Παραγοντε; πολέμου ~τιαι

πο

εμου

40-:),

. . . . . . .. ".

456

4-~

πο λ εμου

ΟΙ)

παραγοντε;

457

. . . .. συμπέρασμα . . . . . . . . . . . . ..

υκτέοι σκοποΙ ον συμπέρασμα

458

, . . . . . . ..

458

~=~'MIA ΣΙΝΟΜΙΛΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΒΑΣΙΛΕΑ ΠΑΙΛΟΝ ---

Α! σχέσει; τοϋ Στραταρχου Παπάγου μέ την Βασιλικγ;ν οικογένειαν Παρουσίασκ Γ. Κοσμά εις Βασιλέα ΠαΟλον

.. . . . . ..

45'3 4Gi

ΦΩτοτrΠΙΑΙ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΙ ΕΚΤΟΣ ΚΕΙΜΕΝΟΙ ~.

Σ ΕΛΙζ

1) '01'. Κοσμάς μέ τη γυναίκα του Κλεοπάτρα, το 1953. 2) Αύτόγραφο τοϋ Γ. Κοσμά. Ή πρώτη σελtς των απομνημονευμά των του.

Ό Γ. Κοσμάς, ώς οιοικητης Λ6χου κατ α.

tou;

Βαλκανικους

πολέμους

4) 5)

40-4:1

Ό Γ. Κοσμάς ώ; ά.ρχηγΟς τοϋ ΓΕΣ.

Αύτόγραφο; ΌΙΟΥραψικος χαρακτηρισμός τοΟ Στρατώρχου Παπάγου για. τον στρατηγό

6) 7)

r. Κοσμάς

r. Κοσμά

κατα. τ-ην περ ίοοον τοϋ συμμορ ιτοπολέμου.

Τό πρακτιχο των άντιστρατήγων γραμμένο ά.πό τον

Στρατάρχη Άλέξανορο Παπάγο στις

'ο Γ. J(jΟΙ(]μα.ς, lώςδμη:ΡIDς των

τοϋ

9) 10)

ΜαιοιΙ

Γφμ~Υlιϊw

1943.

'κ:Χ.!τα. το ψθ:~ν6πωpo

296-297

Ό Γ. Κοσμάς ώς Συνταγματά.ρχης.

Γράμμα τοθ Γ. Κοσμα. προς τον Παπαγο, γραμμένο στις

1940

14 Νο

α.πΟ τΎjν KαJ6άλα.

Ό Γ. Κοσμα.ς ώς εϋελπ«,

Αυτόγραφο τοΟ Γ. Κοσμά

προς ΤΟΥ Όιογράψο του Κώστα Κα-

λαντζ ή

440--441

[ΥΛΛΟΓΟΣ ΚΥΠΛΡΙΣΣιΩΝ '"

O/t"

r. r

'-...k /

ΕΔΡΑ ΕΝ

,~.,,ι / .......ι) !ι" (/. () f /.7 _. \. . ~

ΙΙ

I'\Gii,J-.hZ

"f! ,

οσί)

[ΩΚΡΑΤΟΥΣ 5"). 5α C?ΟΦΟΣ ΤΗΛ. 537.450

~478

Τοιο τον

1944 . . . . . . . . . ..

εμβρίου τοΟ

11) 12)

72---73

//0(0/7 /

ΤΟ ΒΙΒΛlO

1'ΟΥ1'Ο

TfllOOmill

1)1'0 ΤΥΠΟΓΡ.Α:ΦΕΙΟ ΤΗΣ : ΓΑΡ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ. (ΙΊΕΗΛΝΙΟΤ

ΑθΗΝΑ

ΤΉΛΕΦΟΟΟ:

7) 520.697