ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2023

Page 1

«Σπουδάζοντες τηρεῖν τήν ἑνότητα τοῦ πνεύματος ἐν τῷ Συνδέσμῳ τῆς εἰρήνης» (Ἐφ. δ´, 3) ΕΤΟΣ 57o - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2023 - ΤΕΥΧΟΣ 577

Ἁπλῆ Ὀρθόδοξη Δογματική: Ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου καί Θεία Χάρις 69 Στοχασμοί & Ἀπόηχοι: Ἡ ἱστορία μιᾶς… μπλέ ζακέτας ΜΕΡΟΠΗ Ν. ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ 70

Ἀπό τούς θησαυρούς τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης: «Οὔτε ἀπειθεῖ, οὔτε ἀντιλέγει» • ΑΡΧΙΜ. Γ. Μ. 72 Γεροντικοῦ διδάγματα: Νά μήν ὑδρωπιάσει

ISSN: 1107-8979

Ἰδιοκτήτης:

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Διεύθυνση:

Βασιλέως Γεωργίου Α΄ 5 241 33, Καλαμάτα

Τηλ.: 2721 023176

Fax: 2721 026478

E-mail: info@xristegi.gr

Ἱστοσελίδα: www.xristegi.gr

Ἐκδότης-Διευθυντής:

Δημήτριος Ν. Καρτσώνης

Συνδρομή προαιρετική

IBAN Τραπεζικῶν Λογαριασμῶν

στήν Ἐπωνυμία τοῦ Συλλόγου:

Ἐθνική Τράπεζα τῆς Ἑλλάδος:

GR04 0110 2200 0000 2204 8020 634

Τράπεζα Πειραιῶς:

GR53 0171 3430 0063 4316 3450 051

Alpha Bank:

GR09 0140 5000 5000 0210 1350 567

Δημιουργικό-Παραγωγή: ΛΥΧΝΙΑ Α.Ε.

τηλ.: 210 3410436 • www.lyhnia.com

Μηνιαῖο περιοδικό Ἑλληνορθόδοξης Μαρτυρίας
88 74 76 71 80
Τά μεγάλα γεγονότα θέλουν καί μεγάλη προετοιμασία 67
ὁ μέσα ἄνθρωπος ! - Ἄν αὐτή τή στιγμή μ’ ἐπισκεφθεῖ ὁ Κύριος μου… 74 Σαράντα φορές «Κύριε ἐλέησον» • Γ. Α. 76 Ἡ συμμετοχή τῶν Θρακῶν στόν κατά θάλασσα Ἀγῶνα τοῦ 1821 ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ 78 Ἡ Παναγία μας ὡς ἀειπάρθενος καί ὑμνουμένη ΝΙΚΟΛΑΟΣ Σ. ΠΟΥΡΝΑΡΑΣ 80 Ἡ διπλογιορτή μας (Εὐαγγελισμός - Ἑλληνισμός) ΣΤΑΘΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ 82 Ἐπίκαιρες Κουβέντες: «Πᾶμε κι ὅπου βγεῖ» ΑΡΧΙΜ. ΗΡΩΔΙΩΝ ΡΙΖΟΣ 84
τραγωδία;
Ι. ΠΑΠΑΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ
Σέ ποιόν
• ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΠΕΤΡΟΥΛΕΑΣ
Βιβλία
λάβαμε 90 Πετράδια: Ἐξομολόγηση - Μετάνοια ἈΘΑΝΑΣΙΟΣ Ἰ. ἈΝΑΣΤΟΠΟΥΛΟΣ (†) 92 Ἀπό τίς Ἐκδόσεις μας 94 Μέ τόν φακό τοῦ Συνδέσμου 95 ΕΤΟΣ 57ο • ΜΑΡΤΙΟΣ 2023 • ΤΕΥΧΟΣ 577 Περιεχόμενα 66
Ψυχο-γράφημα: Πῶς ἀναπροσαρμόζονται οἱ ἄνθρωποι μετά ἀπό μιά
• ΑΓΓΕΛΙΚΗ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
86
ἀνήκει τό φεγγάρι;
88
πού

ιανύουμε τόν τρίτο μῆνα τοῦ ἔτους καί

μέ τή Χάρη Του ὁ χρόνος κατευθύνεται

ὁλοταχῶς πρός τά Ἅγια Πάθη τοῦ Κυ-

ρίου μας καί πρός τήν ἔνδοξη Ἀνάστασή Του!

Γεγονότα μεγάλα καί βαθιά θεολογικά, γεγονότα

πού ἀναφέρονται στήν οὐσία τῆς ὀρθόδοξης

χριστιανικῆς μας πίστης. Πρίν, ὅμως, φτάσου-

με ἐκεῖ διερχόμαστε τήν τρέχουσα περίοδο,

τήν Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Αὐτή

ἀποτελεῖ τήν ἀρχαιότερη, αὐστηρότερη περίοδο νηστείας, ἀσκητικῆς καί ἐγκράτειας τῆς Ἐκκλησίας μας.

   Στίς ἡμέρες τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς ἀπό Δευτέρα μέχρι Παρασκευή κάθε ἑβδομάδας τηρεῖται αὐστηρή νηστεία, ξηροφαγία, δηλαδή κατανάλωση μόνο φυτικῶν τροφῶν

χωρίς ἔλαιο. Ἐξαίρεση γίνεται μόνο στή γιορ-

τή τῶν Ἁγίων Τεσσαράκοντα μαρτύρων, ὅπου

καταλύεται τό λάδι, καθώς καί στήν ἑορτή τοῦ

Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου, ὅπου καταλύεται

τό ψάρι, ὅποια μέρα καί νά γιορτασθεῖ. Μόνο

κατά τά Σάββατα καί τίς Κυριακές τῆς περιόδου αὐτῆς ἔχουμε κατάλυση οἴνου καί ἐλαίου.

  

Ἐκτός, ὅμως, ἀπό τίς διατροφικές συνήθειες, καί τό τυπικό τῆς Ἐκκλησίας μας διαφοροποιεῖται αἰσθητά σέ σχέση μέ τίς ὑπόλοιπες ἡμέρες τοῦ χρόνου. Οἱ Ἀκολουθίες εἶναι περισσότερες, πυκνότερες καί μεγαλύτερες σέ

διάρκεια, ἀπό ὅ,τι συνήθως. Τό βιβλικό στοιχεῖο καί τά ἀναγνώσματα, ἐπίσης, πλεονάζουν. Τά θέματα τῆς μετάνοιας, τοῦ πένθους, τῆς κάθαρσης καί τῆς ἐπιστροφῆς κυριαρχοῦν. Τά

ψαλτά μέρη γίνονται πιό κατανυκτικά, ὅπως καί γενικότερα οἱ Ἀκολουθίες αὐτῆς τῆς περιόδου. Ἀκόμη καί τά χρώματα στά ἄμφια τῶν κληρικῶν καί τῆς Ἁγίας Τράπεζας, ἀπό φωτεινά γίνονται πορφυρά. (Αὐτό εἶναι κανονικά τό ὀρθόδοξο χρῶμα, ἄλλο ἄν συνήθως στούς Ναούς καί στά ἄμφια τῶν ἱερέων ἔχει

ἐπικρατήσει τό μώβ).

  

Τά Σάββατα τῆς Σαρακοστῆς εἶναι ἀφιερωμένα στούς κεκοιμημένους. Ἡ προσευχή

μας γι’ αὐτούς δέν εἶναι θρῆνος. Αὐτό φαίνεται

ἰδιαίτερα ἀπό τό φῶς πού ἐκπέμπει τό Σάββατο τοῦ Λαζάρου καί ἡ χαρμόσυνη εἰρήνη

τοῦ Μεγάλου Σαββάτου. Δίνουν νόημα στόν

θάνατο τοῦ χριστιανοῦ καί στίς προσευχές μας

γιά τούς κοιμηθέντες.    Τίς Κυριακές τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς, τελεῖται ἡ Θεία Λειτουργία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου καί τά ἀναγνώσματα καί οἱ ὕμνοι κατ’ αὐτές, περιέχουν μνῆμες γεγονότων καί προσώπων μέ ἰδιαίτερη πνευματική βαρύτητα.

   Ἀπό τά παραπάνω, γίνεται ἀντιληπτό ὅτι

ἡ Ἐκκλησία μας μᾶς δίνει πολλές ἀφορμές, γιά νά ἔχουμε τήν κατάλληλη προετοιμασία, ὥστε νά καταφέρουμε νά ζήσουμε πιό καρδιακά

τό γεγονός τῆς Ἀνάστασής Του. Ναί, ὅλα μᾶς ἐπιτρέπονται, ἀλλά ὅλα δέν ὠφελοῦν τήν ψυχή μας! Τώρα, λοιπόν, εἶναι ἡ εὐκαιρία πού πρέπει

«ἐκμεταλλευτοῦμε» ὅσο μποροῦμε περισσότερο, γιά νά ὠφεληθοῦμε πνευματικά. Κι ἔτσι, λιθαράκι λιθαράκι νά βάλουμε τίς βάσεις καί τίς προϋποθέσεις γιά τή σωτηρία μας. 

Ὅπως γιά κάθε μεγάλο γεγονός τῆς κοσμικῆς μας ζωῆς (π.χ. γιά μιά σημαντική

ἐκδήλωση, μιά ἐπίσημη ἐπίσκεψη κάποιου

σπουδαίου προσώπου, ἀκόμα γιά ἕναν ἔλεγχο στόν χῶρο ἐργασίας κ.ἄ.) προετοιμαζόμαστε

ἑβδομάδες, ἴσως καί μῆνες πρίν… πόσο μᾶλλον, γιά τό μέγιστο γεγονός τῆς χριστιανικῆς μας

πίστης, τή βίωση τῆς Ἀνάστασης τοῦ Κυρίου μας καί συμβολικά καί τῆς δικῆς μας ἀτομικῆς Ἀνάστασης μαζί Του, χρειαζόμαστε σοβαρή καί μεγάλη προετοιμασία! Καί ὁ καιρός αὐτῆς τῆς

προετοιμασίας εἶναι τώρα… Καλό Στάδιο!

Δ
Τά μεγάλα γεγονότα
θέλουν καί μεγάλη προετοιμασία
 
67
68 Ὅσιος Χριστόδουλος ὁ ἐν Πάτμῳ (τιμᾶται τή 16η Μαρτίου)

Ὀρθόδοξη Δογματική

ὉΘεός σέβεται τό αὐτεξού-

σιο καί τήν ἐλευθερία τοῦ

ἀνθρώπου καί κανέναν δέν

ἐκβιάζει νά πιστέψει καί νά ἀκολου-

θήσει τόν δικό Του δρόμο. Αὐτό συμ-

βαίνει, διότι ὁ ἴδιος ὁ Θεός ἔπλασε

τόν ἄνθρωπο ἐλεύθερο καί μόνος Του

τόν προίκισε μέ τό αὐτεξούσιο.

  

Ὅταν, ὅμως, ἔρχεται ἡ Θεία

Χάρις καί κινεῖ τόν ἄνθρωπο σέ με-

τάνοια, πίστη καί ἀλλαγή ζωῆς, δέν

ὑπάρχει ἐκβιασμός καί δέν καταρ-

γεῖται τό αὐτεξούσιο καί ἡ ἐλευθε-

ρία τοῦ ἀνθρώπου; Αὐτή ἡ σκέψη

ἴσως νά περάσει ἀπό τόν νοῦ τοῦ

Χριστιανοῦ.

Ἡ ἀπάντηση εἶναι: Ὄχι! Δέν κα-

ταργεῖται ἡ ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου

μέ τήν ἐπέμβαση τῆς Χάριτος τοῦ

Θεοῦ. Διότι ἡ Θεία Χάρις ἐνεργεῖ μέν

αὐτή ὡς πρῶτος καί κύριος παράγο-

ντας καί συντελεστής στό ἔργο τῆς

σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά δέν

ἐκβιάζει, δέν ἐκπορθεῖ τή θέληση τοῦ

ἀνθρώπου. Ἐπισκέπτεται ὄχι ἐκεῖνον

πού ἀντιδρᾶ ἐσκεμμένα καί πεισμα-

τικά, ἔχοντας ἐπίγνωση ὅτι ἀντιδρᾶ

στόν Θεό. Αὐτόν μετά ἀπό πρώτη καί

δεύτερη ἀπόπειρα καί κρούση τόν

ἐγκαταλείπει, παρόλο πού ὁ Θεός

δέν θέλει «τόν θάνατο τοῦ ἀσεβοῦς,

ἀλλά νά μετανοήσει, νά ἀπομακρυν-

θεῖ ἀπό τήν ἁμαρτωλή πορεία του καί

νά ζήσει» (Ἰεζ. λγ΄ 11).

  

Ἡ Θεία Χάρις ἐνεργεῖ καί βο-

ηθεῖ τόν καλοπροαίρετο ἄνθρωπο,

κινώντας τον σέ μετάνοια καί πίστη.

Ἐνεργεῖ σέ ἐκεῖνον πού θέλει νά σωθεῖ, ἀλλά δέν ἔχει τή δύναμη νά κινηθεῖ πρός ἀναζήτηση καί εὕρεση τῆς

σωτηρίας του. Ἐνισχύει τήν ἀσθενῆ

θέληση. Βοηθεῖ τόν ἀδύνατο. Ἐνεργεῖ καί συντρέχει στή σωτηρία «τοῦ

ἀνθρώπου πού θέλει ἤ ἐπιδιώκει τή

σωτηρία του», μολονότι ἡ σωτηρία

«δέν ἐξαρτᾶται τελείως ἤ ἀποκλειστικά ἀπό τόν ἄνθρωπο ἐκεῖνον πού

τή θέλει, οὔτε ἀπό ὅποιον ἐπιδιώκει

τή σωτηρία του, ἀλλά ἀπό τόν Θεό

πού ἐλεεῖ» (Ρωμ. θ΄ 16). Τό νά θέλει, ὅμως, κάποιος νά σωθεῖ πραγματικά σημαίνει ὅτι ἔστω στό βάθος τῆς

ψυχῆς του ὑπάρχει κάποια μικρή καί ἀσθενική θέληση. Καί αὐτήν ἐνισχύει

ἡ Χάρις. Καί ἔτσι τό μικρό, τό ἀπειροελάχιστο, εἶναι τοῦ ἀνθρώπου καί

τό πᾶν, τό ὅλον εἶναι τοῦ Θεοῦ.

  

Συνεπῶς, καί αὐτό τό ἐλάχιστο

εἶναι κάτι. Εἶναι μιά βάση καί μιά

ἀφετηρία. Εἶναι μιά ἀναγνώριση

καί μιά θεληματική συγκατάβαση,

γι’ αὐτό δεν ὑπάρχει κατάργηση τοῦ

αὐτεξουσίου. Εἶναι αὐτό ἀκριβῶς πού

λέγεται στήν Ἀποκάλυψη (γ΄ 20):

«Νά, ἄνθρωπε, ἔχω σταθεῖ ἔξω ἀπό

τή θύρα τῆς ψυχῆς σου καί χτυπῶ

νά μέ ἀκούσεις καί νά μοῦ ἀνοίξεις

νά μπῶ μέσα». Στέκεται, περιμένει,

κρούει. Δέν σπρώχνει ὁ Θεός τή

θύρα, γιά νά μπεῖ μέσα μας. Παρα-

καλεῖ νά Τοῦ ἀνοίξουμε ἐμεῖς, γιά

νά μπεῖ μέσα μας καί νά μᾶς φέρει

τή σωτηρία.

Ἁπλῆ
69
Ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου καί Θεία Χάρις

Στοχασμοί & Ἀπόηχοι

να χειμωνιάτικο ἀπόγευμα θά

πήγαινα νά μιλήσω σέ μία Σχολή Γονέων. Χάρηκα πολύ, ὅταν, στό αὐτοκίνητο τῆς φίλης πού πέρασε

νά μέ πάρει, μέ προϋπάντησε καί ἡ δεκαπεντάχρονη κόρη της, ἡ Κατερίνα. Εἶχα καιρό νά τή δῶ καί, ὅπως

ἦταν φυσικό, οἱ διαπιστώσεις μου γιά

τό πόσο εἶχε μεγαλώσει καί πόσο τῆς

πήγαινε ἡ ὄμορφη μπλέ ζακέτα πού

φοροῦσε, βγῆκαν αὐθόρμητα ἀπό τήν

καρδιά μου καί ἔκαναν νά λάμψουν τά

γλυκά γαλάζια μάτια της.

-Εἶναι καινούργια! Δώρο τοῦ πα-

τέρα μου γιά τά γενέθλιά μου, εἶπε μέ καμάρι.

-Ὡραῖο γοῦστο ἔχει ὁ μπαμπάς

σου, τῆς ἀπάντησα.

- Ἔ, αὐτό νά λέγεται! Τή μαμά μου

διάλεξε…, εἶπε καί ξεσπάσαμε και οἱ

τρεῖς μας σέ γέλια.

     

Μέ τή φίλη μου κουβεντιάζαμε

διάφορα -ἀνάμεσα σ’ αὐτά καί γιά τήν

οἰκονομική δοκιμασία πού περνοῦν

πολλοί ἄνθρωποι γύρω μας. Μάλιστα

ἡ συζήτησή μας ἐπεκτάθηκε καί στή

σπουδαιότητα τῆς φιλανθρωπίας καί

τοῦ ἐθελοντισμοῦ.

Ἡ φίλη μου ὁδηγοῦσε προσεκτικά.

Ὅμως ἡ Κατερίνα, στό πίσω κάθισμα, ἦταν ἀνήσυχη. Κοίταζε μέ ἐπιμονή τόν

δρόμο, δεξιά καί ἀριστερά, σάν κάτι νά

ἔψαχνε. Ξαφνικά, καθώς πλησιάζαμε

σέ μιά διασταύρωση, ζήτησε ἀπό τή

μητέρα της νά κάνει δειξιά καί νά σταματήσει. Νομίζοντας ὅτι κάτι σοβαρό

τῆς συμβαίνει, ἡ φίλη μου σταμάτησε. Χωρίς λέξη, ἡ Κατερίνα ἄνοιξε

ἀπότομα τήν πόρτα καί βγῆκε στόν δρόμο.

-Ποῦ πᾶς, παιδί μου; πρόλαβε μόνο νά φωνάξει ἡ μητέρα της.

- Θά γυρίσω ἀμέσως, ἀπάντησε ἐκείνη καί, τρέχοντας, ἔστριψε στή γωνία.

Μείναμε ἄναυδες. Δέν ξέραμε τί νά κάνουμε. Προσπαθώντας μάταια

νά βροῦμε μία ἐξήγηση, ἡ φίλη μου ἑτοιμάστηκε νά βγεῖ ἀπό τό αὐτοκίνητο καί νά πάει πρός τήν ἴδια κατεύθυνση.

Ἀλλά, νά, ἡ Κατερίνα ἐρχόταν πρός τό

μέρος μας, τρέχοντας καί πάλι. Ὅμως, δέν φοροῦσε πιά τή μπλέ ζακέτα της.

Ἀπότομα, ὅπως εἶχε βγεῖ, ἄνοιξε τήν

πόρτα καί χώθηκε βιαστικά στό αὐτοκίνητο.

-Τί ἔγινε, Κατερίνα μου; Ποῦ εἶναι ἡ ζακέτα σου; -Θά σοῦ πῶ ἀργότερα, μαμά. Δέν μπορῶ τώρα. Πᾶμε, γιά νά μήν ἀργήσουμε.

Ἡ ἔκφραση στό πρόσωπό της καί ἡ ἀποφασιστικότητα στή φωνή της ἔκαναν τή μητέρα της νά ὑπακούσει.

    

70
Ἡ ἱστορία μιᾶς… μπλέ ζακέτας Ἕ

Μετά ἀπό μέρες, ἔμαθα ὅτι ἡ Κατερίνα, σχολώντας ἀπό τό Γυμνάσιο ἐκεῖνο τό μεσημέρι, εἶχε δεῖ ἕναν ἄστεγο γέρο στή γωνία ἐκείνου τοῦ δρόμου. Φαινόταν πώς κρύωνε. Σκέφτηκε

νά τοῦ δώσει τή νέα της ζακέτα, ἀλλά

δέν ἤθελε νά τό κάνει μπροστά στούς

συμμαθητές καί τίς συμμαθήτριές της.

Βρῆκε, λοιπόν τήν εὐκαιρία τό ἀπόγευ-

μα καί… Νά, ἡ ἐξήγηση γιά τή ζακέτα!

     

Κι ἐγώ ἡ ἀπληροφόρητη, εἶχα τολμήσει μέ θεωρητική ἀφέλεια, νά μιλήσω γιά τή σημασία τοῦ ἐθελοντισμοῦ, κοιτάζοντας στά μάτια τήν Κατερίνα…

Μερόπη Ν. Σπυροπούλου, Ὁμότιμη Καθηγήτρια

Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

71

Προφήτης Ἡσαΐας ὀνομάστηκε

«πέμπτος Εὐαγγελιστής». Ἡ

ὀνομασία αὐτή τοῦ δόθηκε, διότι

περιγράφει μέ τόση ἀκρίβεια τή ζωή τοῦ

Χριστοῦ καί τά Πάθη σάν νά ἦταν παρών, ὅταν τά ὑπέμεινε. Μεταξύ ἄλλων, θέτει στό

στόμα τοῦ «παιδός Κυρίου», τοῦ Μεσσίου, δηλαδή τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ καί

τά ἑξῆς λόγια: «Καί ἡ παιδεία Κυρίου Κυ-

ρίου ἀνοίγει μου τά ὦτα, ἐγώ δέ οὐκ ἀπειθῶ, οὐδέ ἀντιλέγω». (Ἡσαΐα Ν´, 5). Καί ἡ διά δοκιμασιῶν παιδαγωγία, τήν ὁποία μοῦ ἔκανε ὁ Κύριος, μοῦ διήγειρε καί μοῦ χτύπησε

βαθειά τά ὦτα, ἐγώ, δέ, δέν ἀπειθῶ, οὔτε

ἀντιλέγω. (Π. Ν. Τρεμπέλα, Ὑπόμνημα εἰς

τόν Προφήτην Ἡσαΐαν, σελ. 573).

Ἐδῶ βλέπουμε πῶς ἀντιμετωπίζει τίς

δοκιμασίες ὡς ἄνθρωπος τέλειος καί ἀνα-

μάρτητος ὁ Μεσσίας Χριστός. Τό γράφει

αὐτό ὁ Ἡσαΐας ὀκτακόσια χρόνια πρό Χριστοῦ καί τό ἀναφέρουν καί οἱ ἱεροί Εὐαγγελιστές. Γιατί, ὅμως, ὁ Μεσσίας Χριστός

ὑποφέρει καί βασανίζεται; Γιατί σηκώθηκε

μέ βίαιο τρόπο διά θανάτου ἀπό τή γῆ ἡ

ζωή του; Γιά τίς ἁμαρτίες τοῦ λαοῦ μου

ὁδηγήθηκε σέ θάνατο, λέγει ὁ Προφήτης

Ἡσαΐας. Ὁ Μεσσίας εἶναι ἀναμάρτητος καί

ὅμως ὑποφέρει γιά τίς ἁμαρτίες τῶν ἀνθρώπων. «Ἀνομίαν οὐκ ἐποίησεν, οὐδέ εὑρέθη δόλος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ» (Ἡσαΐα ΝΓ´ 9). Διότι δέν ἔκανε ὁ δοῦλος μου κάποια

παράβαση τοῦ νόμου, οὔτε βρέθηκε δόλος ἤ λόγος ψεύτικος στό στόμα του.

  

Ὁ Προφήτης

χαρακτῆρα. «Οὗτος τάς ἁμαρτίας ἡμῶν φέρει καί περί ἡμῶν ὀδυνᾶται...». Αὐτός φέρει

ἐπάνω του τό φορτίο τῶν ἁμαρτιῶν μας

καί γιά μᾶς πονεῖ. Αὐτός, ὁ Μεσσίας, δηλαδή, τραυματίσθηκε γιά τίς ἁμαρτίες μας

καί γιά τή σωτηρία μας. Ἀναφέρει, δέ, καί

τό ἑξῆς σχετικό: «Τῷ μώλωπι αὐτοῦ ἡμεῖς

ἰάθημεν». Μέ τή δική Του πληγή ἐμεῖς θεραπευθήκαμε. Καί ὁ Κύριος παρέδωκεν

αὐτόν σέ παθήματα καί θάνατο γιά τίς

ἁμαρτίες μας. Ὁ Προφήτης χρησιμοποιεῖ

μία εἰκόνα, γιά νά γίνει ἀντιληπτή αὐτή ἡ

ἀλήθεια. «Καί αὐτός διά τό κεκακῶσθαι

οὐκ ἀνοίγει τό στόμα αὐτοῦ· ὡς πρόβατον

ἐπί σφαγήν ἤχθη καί ὡς ἀμνός ἐναντίον

τοῦ κείροντος αὐτόν ἄφωνος, οὕτως οὐκ

ἀνοίγει τό στόμα αὐτοῦ» (Ἡσαΐα ΝΓ´ 7).

Καί αὐτός, ἐνῶ τόσες κακώσεις ὑπέμεινε, δέν ἀνοίγει τό στόμα του, γιά νά παραπονεθεῖ· σάν πρόβατο ὁδηγήθηκε στή σφαγή χωρίς νά προβάλῃ κάποια ἀντίσταση καί σάν ἀρνί ἄφωνο μπροστά σέ ἐκεῖνον πού τό κουρεύει, ἔτσι δέν ἀνοίγει τό στόμα του, γιά νά παραπονεθεῖ.

Τά λόγια αὐτά, ἐκτός τοῦ ὅτι εἶναι θεόπνευστα καί πρέπει νά τά προσέξουμε, τά ἀκοῦμε καί τή Μεγάλη Ἑβδομάδα. Ἑπομένως, ἕνας λόγος παραπάνω νά τά μελετήσουμε καί νά ἐμβαθύνουμε σέ αὐτά. Θά ἐπιμείνουμε, ὅμως, κάπως περισσότερο, γιά νά τά μεταφέρουμε στή ζωή μας καί νά δοῦμε πῶς θά τά ἐφαρμόσουμε. Πρῶτα, νά καταλάβουμε πόσο μᾶς ἀγάπησε ὁ Κύριος,

ἐπιμένει εἰς τό ὅτι ἡ δοκιμασία του καί ὁ θάνατος προέρχονται ἀπό τίς ἁμαρτίες τοῦ λαοῦ καί ὅτι ἡ κακοπάθεια καί ὁ θάνατός του ἔχουν λυτρωτικό
  
ὁ ὁποῖος μᾶς δέχεται καί συγχωρεῖ τίς ἁμαρτίες μας. Ὄχι μόνο αὐτό, ἀλλά θυσίασε καί τή ζωή του γιά τή σωτηρία μας. ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΘΗΣΑΥΡΟΥΣ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ
72
«Οὔτε ἀπειθεῖ, οὔτε ἀντιλέγει»

Ἐπίσης, ὁ Χριστός ὑποτάσσεται στό

θέλημα τοῦ οὐράνιου Πατρός καί μᾶς δίνει

ἕνα παράδειγμα, τό ὁποῖο πρέπει καί ἐμεῖς

νά μιμηθοῦμε. Δυστυχῶς, τό ἁμαρτωλό θέ-

λημά μας εἶναι μέσα μας βαθιά ριζωμένο

καί δύσκολα μποροῦμε νά τό ἀποχωρι-

σθοῦμε. Τό παράδειγμα τοῦ Κυρίου μπο-

ρεῖ νά μᾶς βοηθήσει σ᾽ αὐτό. Βρίσκεται ὁ

Κύριος στό Ὄρος τῶν Ἐλαιῶν. Πρόκειται

νά δώσει τήν πιό σκληρή μάχη ἐναντίον τοῦ

Σατανᾶ καί νά ὑποστεῖ τά φοβερά παθήματα. Λέει, λοιπόν, στούς Μαθητές Του, πού τόν συνόδευαν: «...προσεύχεσθε μή

ἐλθεῖν εἰς πειρασμόν». (Λουκ. ΚΒ´ 40).

Προσεύχεσθε καί παρακαλέστε τόν Θεό

νά σᾶς προφυλάξει, ὥστε νά μήν πέσετε

σέ πειρασμό. Καί Αὐτός ἀπομακρύνθηκε

ἀπό αὐτούς σέ ἀπόσταση πετροβολιᾶς, καί

ἀφοῦ, γονάτισε προσευχόταν καί ἔλεγε:

«Πάτερ, ἐάν εἶναι θέλημά σου νά ἀπομα-

κρύνεις τό ποτήριο αὐτό τοῦ θανάτου ἀπό

μένα, ἀπομάκρυνέ το· ἀλλ᾽ ὅμως ὄχι νά

γίνει ἐκεῖνο τό ὁποῖο λόγῳ τῆς φυσικῆς

ἀποστροφῆς πρός τόν θάνατον ἡ ἀνθρώπινη φύση μου θέλει, ἀλλ᾽ ἐκεῖνο τό ὁποῖο θέλεις Ἐσύ».

  

Ἀλήθεια, ποιός δέν συγκινεῖται, ὅταν

μελετᾶ τά παθήματα πού ὑπέστη ὁ Κύριος

γιά τή σωτηρία μας; Ποιός δέν δακρύζει,

τή Μεγάλη Ἑβδομάδα, ὅταν ἡ Ἁγία μας

Ἐκκλησία, μέ τίς Ἱερές Ἀκολουθίες, μᾶς

παρουσιάζει τά Πάθη τοῦ Κυρίου;   

Ἐδῶ πρέπει πολύ νά προσέξουμε: Νά

ἀγαπήσουμε καί ἐμεῖς Τόν Κύριο, ὁ ὁποῖος

τόσο μᾶς ἔχει ἀγαπήσει. Νά Τόν ἀγαπήσουμε ὄχι μόνο μέ λόγια, ἀλλά καί μέ ἔργα, μέ τή ζωή μας.

Νά σκεφθοῦμε, ἐπίσης, πόσο καταστρεπτική εἶναι ἡ ἁμαρτία, ἀφοῦ γιά νά ἀπαλλαγοῦμε ἀπό αὐτή, ὁ Θεάνθρωπος

Κύριος Ἰησοῦς Χριστός ὄχι μόνο ἦλθε στή

γῆ γιά μᾶς, ἀλλά καί θυσιάστηκε γιά τήν

ἀπαλλαγή μας ἀπό τήν ἁμαρτία.

Νά προσέξουμε κάτι ἀκόμη πολύ

ἀπαραίτητο. Νά μή λησμονοῦμε τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος μᾶς παιδαγωγεῖ μέ

τίς θλίψεις. Ποτέ ὁ Χριστιανός δέν πρέπει

νά λέγει: «Γιατί σέ μένα, Θεέ μου;» Ὁ

Θεός μᾶς παιδαγωγεῖ μέ ἀγάπη. Ἀντί νά

διαμαρτυρόμαστε, νά προσευχόμαστε θερμά καί νά λέμε στόν Κύριο, καί κατά τή μεγαλύτερη δοκιμασία, τά λόγια κάποιας

πιστῆς ψυχῆς: «Κύριέ μου, ἡ παιδαγωγία

σου μέ κάνει νά πονῶ, νά χύνω δάκρυα θερμά, νά περνῶ νύχτες ἄυπνος καί μέρες ὀδυνηρές. Παρά ταῦτα, Κύριέ μου, «οὐκ ἀπειθῶ οὐδέ ἀντιλέγω». «Ἐμπιστεύομαι

ἐξ ὁλοκλήρου σέ Σένα». Ἡ παιδαγωγία

τοῦ Θεοῦ μᾶς εἶναι τόσο ἀπαραίτητη γιά

τή σωτηρία μας. Θά μᾶς προκαλέσει ἴσως δάκρυα, θά χρειασθεῖ νά ὑποβάλουμε τόν κακομαθημένο ἑαυτό μας σέ περιορισμούς

καί στερήσεις. Πόσο δύσκολο εἶναι νά κό-

ψουμε τό ἁμαρτωλό θέλημά μας, τό ὁποῖο εἶναι ζυμωμένο μέ τήν ἁμαρτία! Γι᾽ αὐτό νά παρακαλοῦμε τόν Θεό νά μᾶς δίνει ὑπομονή, ὥστε νά ὑποτασσόμαστε ὁλοψύχως

στό Ἅγιο Θέλημά Του.   

Ἴσως, ὅμως, μᾶς ἀπασχολεῖ καί ἡ ἑξῆς

βασανιστική σκέψη: Τί θά γίνουμε στό μέλλον; Πῶς θά διαμορφωθεῖ ἡ ζωή μας; Τί

ἔχουμε νά ἀντιμετωπίσουμε; Ὁ Θεός πού

φροντίζει γιά τό παρόν, θά ἀδιαφορήσει

γιά τό μέλλον; Θά ἀφήσουμε, λοιπόν, μέ

πίστη καί ἐμπιστοσύνη καί τό μέλλον μας

καί τά πάντα στά χέρια τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι, θά εἰρηνεύουμε καί θά εὐχαριστοῦμε τόν

Θεό γιά ὅλα ὅσα μᾶς παρέχει σήμερα, ἀλλά

καί γι᾽ αὐτά πού μᾶς ὑπόσχεται ὅτι θά μᾶς

χαρίσει αὔριο.

Ἀρχιμ. Γ. Μ.

73

Γεροντικοῦ διδάγματα Ὁ

Ὅσιος Βενιαμίν, Ἡσυχαστής

στό Ὄρος τῆς Νιτρίας, εἶχε

μεγάλη ἀφοσίωση καί πίστη

στόν Θεό.

Ὀγδόντα χρόνια ἔζησε στήν ἔρημο

μέ προσευχή καί ἄσκηση. Ἀξιώθηκε νά

λάβει χαρίσματα πνευματικά. Νά διώχνει πονηρά πνεύματα καί νά θεραπεύει

ὅλες τίς ἀρρώστιες.

Λίγους μῆνες, προτοῦ φύγει ἀπό

τόν κόσμο αὐτό, ὁ Ὅσιος ἔπαθε ὑδρωπικία (συγκέντρωση ὁρώδους ὑγροῦ σέ

κοιλότητες τοῦ σώματος ἤ μέσα στούς

ἰστούς ἤ κάτω ἀπό τό δέρμα). Τόσο

πολύ διογκώθηκε τό σῶμα του, πού ἦταν θέαμα φρικτό. Οἱ ἀδελφοί πού

τόν ἐπισκέπτονταν γύριζαν ἀλλοῦ τό

πρόσωπο, γιατί τούς ἔπιανε λιποψυχία

νά τόν βλέπουν. Ἀντί, λοιπόν, νά τόν

ἀνακουφίζουν καί νά τόν παρηγοροῦν, τόν ἄκουγαν νά τούς στηρίζει μ’ αὐτά τά λόγια:

-Προσεύχεστε, ἀδερφοί μου, νά μήν ὑδρωπιάσει ὁ μέσα ἄνθρωπος. Τό σῶμα τοῦτο οὔτε ὅταν ἔθαλλε, προσέφερε καμία ὠφέλεια στήν ψυχή, οὔτε τώρα πού πάσχει ἔχει τή δύναμη νά τή βλάψει. Καί τό σπουδαιότερο, ἐνῶ ὁ ἴδιος ὑπέφερε ἀπό τούς ἀφόρητους πόνους, ἐξακολουθοῦσε μέχρι τήν τελευταία του πνοή νά θεραπεύει τούς ἀρρώστους πού τοῦ πήγαιναν στό κελλί του.

Νά μήν ὑδρωπιάσει ὁ μέσα ἄνθρωπος !
74

υμβουλεύει κάποιος Γέροντας:

-Ὅταν πρόκειται νά ἀρχίσεις

ἕνα ὁποιοδήποτε ἔργο, κάνε εὐσυ-

νείδητα αὐτή τήν ἐρώτηση στόν ἑαυτό

σου: «Ἄν αὐτή τή στιγμή μ’ ἐπισκεφθεῖ

ὁ Κύριός μου, τί γίνεται;» Πρόσεχε ν’

ἀκούσεις καλά τί θά σοῦ ἀποκριθεῖ ἡ συνείδησή σου. Ἄν σέ ἀποδοκιμάζει ,

παράτησε εὐθύς ἐκεῖνο πού εἶχες ἀποφασίσει νά κάνεις, καί ἄρχισε κάποιο ἄλλο, πού θά τό ἐπιδοκιμάζει, γιά νά τό τελειώσεις θαρρετά.

Ὁ ἐργάτης τῆς ἀρετῆς πρέπει νά

εἶναι κάθε στιγμή ἕτοιμος νά ἀντικρίσει

ἤρεμα τόν θάνατο. Ὅταν πέφτεις στό στρῶμα, γιά νά κοιμηθεῖς ἤ σηκώνεσαι ἀπό τόν ὕπνο, ὅταν τρῶς ἤ ἐργάζεσαι, ὅταν στέκεσαι ἤ βαδίζεις, νά λές διαρκῶς στόν λογισμό

σου:

-Ἄν αὐτή τη στιγμή μέ καλέσει ὁ

Κύριός μου, εἶμαι ἆραγε ἕτοιμος; Ἄκουσε πάλι μέ προσοχή τί θά σέ πληροφορήσει ἡ συνείδησή σου καί μή

πάψεις νά συμμορφώνεσαι μέ τίς ὁδηγίες της. Ἡ καρδιά σου θά σέ βεβαιώσει ἀκόμα γιά τό ὅτι ὁ Θεός ἔκανε ἔλεος

γιά σένα.

Ἄν αὐτή τή στιγμή
μ’ ἐπισκεφθεῖ ὁ Κύριος μου…
Σ
Γεροντικοῦ διδάγματα
75
76

Μερικές φορές, ὅσοι παρακολουθοῦμε τήν Ἀκολουθία τοῦ Ἀποδείπνου, εἴτε ἀπό τό ραδιόφωνο, εἴτε στήν κατ’ οἶκον ἐκκλησία μας, εἴτε κατά τή Μεγάλη Τεσσαρακοστή στούς Ἱερούς Ναούς, ἀκοῦμε τόν ἀναγνώστη νά ἐπαναλαμβάνει τό «Κύριε ἐλέησον» σαράντα φορές. Ἐπίσης, καί σέ ἄλλες Ἀκολουθίες, ὅπως στήν ἐνάτη ὥρα (πού προηγεῖται

τοῦ Ἑσπερινοῦ), στούς Παρακλητικούς

Κανόνες πρός τήν Παναγία κ.ἀ., προβλέπεται νά λέγεται σαράντα συνεχόμε-

νες φορές τό «Κύριε ἐλέησον». Αὐτό

κάνει μερικούς βιαστικούς ἀναγνῶστες

ν’ ἀπαγγέλλουν τό «Κύριε ἐλέησον»

βιαστικά καί ἀκόμα χειρότερα, τρώγοντας τίς συλλαβές, λέγοντας περίπου

«Κυρλέησον» . Σέ μερικούς μάλιστα

Χριστιανούς προκαλεῖ ἀνία καί διαμαρ-

τυρία, ὥστε νά λένε ὅτι «τό πολύ τό Κύριε ἐλέησον, τό βαριέται καί ὁ Θεός».

  

Ὅμως ὅλη αὐτή ἡ ἀντιμετώπιση καί

διαμαρτυρία εἶναι λανθασμένη καί ὀφεί-

Ἄν κάθε φορά πού ὁ ἀνα-

γνώστης λέει τό «Κύριε ἐλέησον», ἐμεῖς συμπληρώνουμε μέσα μας νοερά ὀνόματα

ἀνθρώπων μας, θά δοῦμε μέ

χαρά ὅτι ὄχι μόνο δέν θά μᾶς

πιάνει πλήξη καί ἀνία, ἀλλά θά

τελειώσουν πολύ γρήγορα οἱ

σαράνταφορέςκαίδένθάμᾶς

φθάνουν, γιά νά ἐξαντλήσουμε

ὅλους ἐκείνους ὑπέρ τῶν ὁποί-

ωνθάθέλαμενάπαρακαλέσουμε τόν Κύριο στήν ἀτομική μας

προσευχή.

λεται στό ὅτι δέν χρησιμοποιοῦμε τήν

εὐκαιρία πού μᾶς δίνει ἡ Ἀκολουθία, γιά νά προσευχηθοῦμε ἐκείνη τήν ὥρα γιά

Δέν χρησιμοποιοῦμε τήν

εὐκαιρία πού μᾶς δίνει ἡ Ἀκολουθία γιά νά προσευχηθοῦμε

ἐκείνη τήν ὥρα γιά ὅλους τούς

ἀνθρώπουςκαίνάαἰσθανθοῦμε ἑνωμένοιμέαὐτούς–ζωντανούς καίκεκοιμημένους‒ πρᾶγμαπού εἶναι προϋπόθεση τῆς σωστῆς προσευχῆς.

ὅλους τούς ἀνθρώπους καί νά αἰσθανθοῦμε ἑνωμένοι μέ αὐτούς –ζωντανούς

καί κεκοιμημένους‒ πρᾶγμα πού εἶναι προϋπόθεση τῆς σωστῆς προσευχῆς.   

Ἄν κάθε φορά πού ὁ ἀναγνώστης

λέει τό «Κύριε ἐλέησον», ἐμεῖς συμπληρώνουμε μέσα μας νοερά τά ὀνόματα τῆς οἰκογενείας μας, τῶν φίλων μας, τῶν ἐχθρῶν μας, τῶν ἀρρώστων μας, τῶν αἰχμαλώτων, τῶν κληρικῶν, τῶν μοναχῶν, τῆς Ἐκκλησίας, τῶν Πατριαρχείων, τῶν Ἱεραποστόλων, τῶν φυλακισμένων, τῶν ξενιτεμένων, τῶν ναυτικῶν, τῶν δασκάλων, δικῶν μας καί τῶν παιδιῶν μας, τῶν κυβερνώντων, τῶν γιατρῶν, τῶν στρατιωτῶν, τῶν κεκοιμημένων μας, θά δοῦμε μέ χαρά ὅτι ὄχι μόνο δέν θά μᾶς πιάνει πλήξη καί ἀνία, ἀλλά θά τελειώσουν

πολύ γρήγορα οἱ σαράντα φορές καί δέν θά μᾶς φθάνουν, γιά νά ἐξαντλήσουμε ὅλους ἐκείνους ὑπέρ τῶν ὁποίων θά θέλαμε νά παρακαλέσουμε τόν Κύριο στήν ἀτομική μας προσευχή.

Γ. Α. Σαράντα φορές «Κύριε ἐλέησον»
77

Στό «θαῦμα» τοῦ 1821 μεγάλο μερίδιο δόξης ἔχει ἡ ἑλληνική ναυτιλία καί

ναυτοσύνη.

Οἱ ἁπλοί Ἕλληνες ναυτικοί ἔγιναν

πυροβολητές καί ἀγήματα. Οἱ Ἕλληνες

ἐμποροπλοίαρχοι μετέτρεψαν τά «σιτοκά-

ραβά» τους σέ πολεμικούς «πάρωνες» καί

«βρύκια», ἐνῶ οἱ ἴδιοι ἔγιναν κυβερνῆτες

πολεμικῶν καί ναύαρχοι. Στό Αἰγαῖο ξεπή-

δησε μιά θαλάσσια δύναμη πού ἀντιπαρα-

τάχτηκε, καταναυμάχησε καί κατανίκησε

ὄχι μόνο του τόν τουρκικό πολεμικό στόλο, ἀλλά καί ἑνωμένο μέ τόν κραταιό αἰγυπτιακό.

  

Ἀναμφισβήτητα, πρωτοπόροι στόν

κατά θάλασσα ἀγῶνα οἱ φημισμένοι ναυ-

τικοί τῆς Ὕδρας, τῶν Σπετσῶν καί τῶν Ψαρῶν. Ἀλλά ἐφάμιλλη καί ἡ προσφορά

τῶν Θρακῶν, μέ πρώτους τούς Αἰνίτες.

Ἡ Αἶνος, τό ἐπίνειο τῆς Θράκης, στήν

Τουρκοκρατία ἀριθμοῦσε 300 καράβια καί τα ’δωσε ὅλα, μαζί μέ τούς ναυτικούς της, γιά τόν Ἀγῶνα.

Εἶναι γεγονός ὅτι οἱ ἐδαφολογικές

συνθῆκες τῆς Θράκης καί ἡ γειτνίασή της

μέ τήν Πόλη, δέν ἐπέτρεπαν τή συμμετοχή

της στήν Ἐπανάσταση τοῦ 1821, ὅπως στή

Ρούμελη καί στόν Μοριά. Παρ’ ὅλα αὐτά,

πολλοί Θρακιῶτες συμμετεῖχαν μέ θυσίες

στόν, κατά θάλασσα κυρίως, Ἀγῶνα τοῦ ’21.

  

Χρέος τιμῆς, στή φετινή ἐπέτειο ἑορτασμοῦ τῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821, νά μνημονεύσουμε μερικούς ἀπό τούς πολλούς Αἰνίτες ἥρωες ναυτικούς.

Καπετάν Χατζη-Ἀντώνης Βισβίζης, Πλοίαρχος καί ἰδιοκτήτης τοῦ ἐμπορικοῦ

πλοίου «ΚΑΛΟΜΟΙΡΑ» (τύπου «βρίκιον», δηλαδή δικάταρτο ἱστιοφόρο) καί ἡ καπετάνισσα σύζυγός του Δόμνα Βισβίζη. Μέλη τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας καί οἱ δύο. Τό «ΚΑΛΟΜΟΙΡΑ», πλωτό κομμάτι

τῆς Θρακιώτικης γῆς, ναυπηγημένο στήν Ὀδησσό, μέ ἰδιαίτερο χαρακτηριστικό νά

διαθέτει εἰδική αἴθουσα ὅπου γίνονταν οἱ συνεδριάσεις τοῦ Ἀρείου Πάγου, τῆς προσωρινῆς κυβέρνησης τῆς Στερεᾶς Ἑλλάδας, τό ὅπλισαν μέ 16 κανόνια καί 140 ναῦτες καί το ’δωσαν στή δούλεψη τοῦ Γένους. Στίς 23 Μαρτίου 1821, ἀποβίβασαν τόν Ἐμμανουήλ Παπᾶ στόν Ἄθω μέ πολεμοφόδια καί ὅπλα καί μετά ἀκολούθησαν τούς Ψαριανούς. Ὅταν, στίς 21 Ἰουλίου 1822, ὁ Ἀντώνης Βισβίζης ἔπεσε νεκρός ὑποστηρίζοντας ἀπό τή θάλασσα τίς ἐπιχειρήσεις τῶν ὁπλαρχηγῶν στά Βρυσάκια τῆς Εὔβοιας, ἡ Δόμνα συνέχισε μέ ἀντρίκια παλληκαριά. Κι ὅταν τελείωσαν τά χρήματα, καί ἡ «ΚΑΛΟΜΟΙΡΑ» ἔμεινε ἀσυντήρητη, τήν παρέδωσε στό κράτος, γιά νά γίνει πυρπολικό στά χέρια τοῦ Πιπίνου καί νά ἀνατινάξει τήν τουρκική φρεγάτα «Χαζνέ Γκεμισί», τό χρηματοφυλάκιο τοῦ στόλου.

  

Καπετάν Κούταβος (Μαργαρίτης Χατζη-Φραντζῆς Κούταβος), Πλοίαρχος καί ἰδιοκτήτης ἐμπορικοῦ πλοίου «ΠΟΣΕΙΔΩΝ», τό ὅπλισε μέ 12 κανόνια καί 30

ναῦτες. Πῆρε μέρος στήν ἐκστρατεία τοῦ Ὀλύμπου, μετέφερε τά ἐπιζήσαντα γυναικόπαιδα ἀπό τήν καταστροφή τῆς Χίου καί μαζί μέ τόν Καπετάν Γιάννη Καραβέλη ἀνέλαβε τήν πολιορκία τοῦ Εὐρίπου. Τόν Ἀπρίλιο τοῦ 1824, βύθισε τό πλοῖο του, γιά νά μήν περιέλθει στόν ἐχθρό καί, χάνοντας τό ἕνα του μάτι, κολυμπώντας

Ἡ συμμετοχή τῶν Θρακῶν στόν
78
κατά θάλασσα Ἀγῶνα τοῦ 1821

διεσώθη στά παράλια τοῦ Ταλαντίου. Δέν

σταμάτησε, ὅμως, τόν ἀγῶνα, ἀλλά κατατάχτηκε Ὁπλαρχηγός, δίπλα στόν Βάσο καί

τόν Κριεζιώτη, στά ἐπαναστατικά σώματα

τῆς Στερεᾶς Ἑλλάδας.

Καπετάν Γιάννης Καραβέλης , Πλοίαρχος καί ἰδιοκτήτης τοῦ ἐμπορικοῦ

πλοίου «ΑΓΙΟΣ ΣΥΜΕΩΝ». Διέθεσε τό

πλοῖο του, μέ τό πλήρωμά του, γιά τόν Ἀγῶνα.

Καπετάν Ἐμμανουήλ Τέρογλου, Πλοίαρχος καί ἰδιοκτήτης τοῦ ἐμπορικοῦ

πλοίου «ΠΟΣΕΙΔΩΝ». Διέθεσε τό πλοῖο

του, μέ τό πλήρωμά του, γιά τόν Ἀγῶνα.

  

Καπετάν Ἐλευθέριος Παλαιός, Πλοίαρχος καί ἰδιοκτήτης τοῦ ἐμπορικοῦ πλοίου «ΜΙΧΑΗΛ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ».

Συμμετεῖχε στόν Ἀγῶνα καί στό τέλος μετετράπη ἀπό τούς Πρόκριτους τῆς Ὕδρας σέ πυρπολικό.

  

Καπετάν Γρηγόριος Κομνηνοῦ, Πλοίαρχος καί ἰδιοκτήτης ἐμπορικοῦ πλοίου, βρέθηκε κατά τήν ἔκρηξη τῆς Ἐπανάστασης στά Ψαρά καί ἀγωνίστηκε μαζί μέ τούς Ψαριανούς ναυτικούς.

  

Καπετάν Βασίλειος Χριστοφόρου, τό 1825 μέ τό πλοῖο καί τό πλήρωμά του

τέθηκε στή διάθεση τῶν Ὑδραίων ἀγωνιστῶν.

  

Καπετάν Στρατῆς Σκόρδος, διέθεσε

τό πλοῖο του, μέ τό πλήρωμά του, ἀποτελούμενο ἀπό 52 ἄνδρες, στή ναυμαχία πλησίον τοῦ Μολύβδου Λέσβου.

Καπετάν Ἀγγελῆς Ἀργυρίου, διέθεσε τό πλοῖο του, μέ τό πλήρωμά του, γιά τόν Ἀγῶνα. 

Καπετάν Κωνσταντῖνος Καζάζογλου, μαζί μέ Ψαριανούς ναυτικούς πῆρε μέρος στίς ναυμαχίες τῆς Σάμου, τῆς Κέας, τοῦ Καφηρέως καί τοῦ Εὐβοϊκοῦ.

  

Στήν παραλιακή «Πλατεῖα τοῦ Φάρου» τῆς Ἀλεξανδρούπολης, μέ μέριμνα τοῦ Συλλόγου τῆς Ἀλεξανδρούπολης «Ἑλληνομουσεῖον Αἴνου» ἔχει τοποθετηθεῖ τό Μνημεῖο τοῦ Χατζη-Ἀντώνη καί τῆς Δόμνας Βισβίζη, τό ὁποῖο ἔχει φιλοτεχνηθεῖ ἀπό τόν Γλύπτη Γεώργιο Μέγκουλα. Στή βάση του ἀναγράφεται: «ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΗΣ & ΔΟΜΝΑ ΒΙΣΒΙΖΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΙΝΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ. ΗΡΩΕΣ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ 1821».

Ὁ καλλιτέχνης παρουσιάζει τόν ἄνδρα ἀγωνιστή νά κεῖται κρατώντας τά σύμβολα τοῦ ναυτικοῦ-πολεμιστῆ (κιάλι-κανόνι) πού μέ μάτια ἀνοιχτά ἀγναντεύει τήν ἐλευθερία

μέσα ἀπό τόν θάνατό του. Ἡ γυναίκα, ὁλόρθη καί ἀγέρωχη ἀναλαμβάνει νά συνεχίσει τόν Ἀγῶνα, δείχνοντας μέ ἡμιανάταση τῶν χεριῶν τήν Αἶνο. Ἡ Αἶνος, παρέμεινε τελικά στήν ἐδαφική δικαιοδοσία τῆς Τουρκίας, ὡστόσο ἀποτελεῖ προγονική ἑστία πολλῶν Ἀλεξανδρουπολιτῶν, ἀφοῦ μεγάλος ὄγκος προσφύγων εἶχε μετακινηθεῖ ἀπό ἐκεῖ πρός τό τότε Δεδέαγατς, πού μετεξελίχθηκε στή σημερινή πρωτεύουσα τοῦ Ἔβρου. Νικόλαος Παπανικολόπουλος, Ὑποναύαρχος Λ.Σ. (ἐ.ἀ.)

 
 
 
 
79

Ἡ Μαριάμ εἶναι μνηστευμένη μέ τόν

Ἰωσήφ.

Τί τόν ἤθελε τόν Ἰωσήφ; Θά ρωτήσουν

οἱ αἱρετικοί καί οἱ ἄπιστοι.

Πρῶτα-πρῶτα, γιά τόν κόσμο, γιά νά

φαίνεται ὅτι ὁ Ἰησοῦς ἔχει ἕναν φυσικό

πατέρα.

Δεύτερον, ὑπῆρχε καί νόμος πού ὅριζε

ὅτι, ἄν μιά ἀνύπαντρη κοπέλα ἔμενε ἔγκυ-

ος, ἔπρεπε νά τή στήσουν σέ δημόσιο τόπο

καί νά τή λιθοβολήσουν. Κι αὐτό κινδύνευ-

σε νά πάθει ἡ Μαριάμ. Ὅταν ὁ Ἰωσήφ

κάποια στιγμή ἀντιλήφθηκε ὅτι ἡ μνηστή

του ἦταν ἔγκυος κι αὐτός δέν εἶχε ἔλθει σέ

Ἄνστήνἄψυχηὕληἔβαλεὁ Δημιουργόςτηςτέτοιεςἰδιότη-

τες, ὥστε νά περνᾶνε μέσα της

αὐτά τά λεπτά σωματίδια καί

νά τήν ἀφήνουν ἄθραυστη, δέν

μπορεῖὁἴδιοςὁΔημιουργόςνά

ἀφήσειἄφθορηκαίπαρθένοτή

Μαριάμπρότόκουκαίμετάτόκον, καί κατά τή σύλληψη καί

κατά τόν τοκετό;

συνάφεια μαζί της, ὄντας δίκαιος, μέ δικαιοσύνη πού ἐμπνεόταν ἀπό τήν ἀγάπη καί

τή συγκατάβαση, δέν θέλησε νά τήν τιμωρήσει παραδειγματικά, καί ἀποφάσισε νά

τήν ἐγκαταλείψει καί νά φύγει κρυφά. Αὐτό

πού ἔκανε ὁ Ἰωσήφ ἦταν πολύ μεγάλο!

Προτίμησε νά κατηγορηθεῖ ὡς ἄστοργος,

νά πέσουν ὅλες οἱ κατάρες πάνω του, νά

τόν λένε παλιάνθρωπο, πού τήν ἐγκατέ-

λειψε σέ τέτοια κατάσταση, παρά νά τήν

παραδώσει στόν λιθοβολισμό, κι ἔτσι νά φαίνεται δικαιωμένος. Τότε ὁ Θεός δι’ ἀγγέλου στό ὄνειρό του τόν βεβαίωσε ὅτι αὐτό πού

μας ὡς ἀειπάρθενος

ται ἀπό ἀπιστία καί συνεύρεση μέ ἄλλο πρόσωπο, ἀλλά ἐκ Πνεύματος Ἁγίου. Κι

ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ στόν Εὐαγγελιστή

Λουκᾶ μαρτυρεῖ τό ἴδιο.

     

Ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς μᾶς λέει γιά

τόν χαιρετισμό: «Χαῖρε κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετά σοῦ. Εὐλογημένη σύ ἐν γυναιξί». Τέτοιος χαιρετισμός, λέει ὁ Ὠριγένης, δέν ὑπάρχει πουθενά

στή Γραφή. Γιατί; Γιατί καμιά

γυναίκα δέν ἦταν καθαρή σάν

τή Μαριάμ. Ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος λέει ὅτι στούς αἰῶνες πού πέρασαν, δέν βρέθηκε καμιά ἄξια γυναίκα, γιά νά συλλάβει μέσα

της καί νά γεννήσει τόν Θεό.

Τώρα πού βρέθηκε ἄξια, κατεβαίνει ὁ Θεός στή γῆ. Τό Ἅγιο Πνεῦμα τήν καθάρισε τελείως.

Ἔτσι πῆρε πάνω της τή θεϊκή

χάρη, ἔγινε Χαριτωμένη.

    

Ἔρχονται, ὅμως, οἱ ἄπιστοι καί μέ εἰρωνία καί ἔπαρση ρωτοῦν: «Σιγά! Κουκιά μετρημένα! Ἐδῶ ἔχουμε τούς βιολογικούς νόμους.

Θά μποροῦσε ποτέ νά γεννηθεῖ ἄνθρωπος ἔξω ἀπό τήν πασίγνωστη

συνένωση; Ἔγινε ποτέ; Ἐξετάζοντας τό

θέμα ἐπιπόλαια, θά ποῦμε ὄχι! Αὐτό εἶναι

ἀδύνατον νά γίνει! Κι ὅμως, καί δυνατόν εἶναι καί ἔχει γίνει! Ὁ πρῶτος ἄνθρωπος

γεννήθηκε μέ αὐτούς τούς βιολογικούς νόμους, μ’ αὐτή τήν ἕνωση; Θά μποροῦσε

νά γεννηθεῖ, ἀφοῦ δέν ὑπῆρχε ἄνδρας καί

γυναῖκα, γιά νά συνευρεθοῦν; Ποιός ἔδωσε

κυοφορεῖ ἡ μνηστή του δέν προέρχε-
Παναγία
80

καί ὑμνουμένη

τή ζωή στόν Ἀδάμ; Ἡ Γραφή λέει σαφῶς:

“Καί ἐνεφύσησεν εἰς τό πρόσωπον αὐτοῦ

πνοήν ζωῆς„». Ἡ πνοή αὐτή εἶναι τό Ἅγιο

Πνεῦμα, πού ἔχει τή λειτουργία τῆς ζωῆς.

Αὐτό δέν εἶπε κι ὁ ἄγγελος στό ὄνειρο τοῦ

Ἰωσήφ; Ὅτι αὐτό πού κυοφορεῖται μέσα

της ἔγινε ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα; Ἄν τό

Ἅγιο Πνεῦμα ἔδωσε τή ζωή στόν πρῶτο

ἄνθρωπο μέσα ἀπό τήν ἄψυχη ὕλη, γιατί

νά μή μπορεῖ νά τή δώσει καί

μέσα ἀπό ἕναν ἄνθρωπο, τήν

Παναγία μας; Ἄν ὁ Χριστός

γεννιόταν κι ἀπό ἄνδρα, δέν

θά εἴχαμε καινούργιο ἄνθρωπο, νέο Ἀδάμ, νέα ρίζα τῆς ἀνθρωπότητος. Θά εἴχαμε ἕναν ἄνθρωπο τῆς πτώσεως καί τῆς φθορᾶς.

     Μιά θεολόγος καθηγήτρια σ’ ἕνα Λύκειο τῶν Ἰλισίων Ζωγράφου πρίν ἀπό μερικά χρόνια, βγῆκε ἀπό τήν αἴθουσα ἀναστατωμένη, πῆγε στό γραφεῖο τοῦ Λυκειάρχη καί κλαίγοντας τοῦ εἶπε: Ἀκοῦστε, κύριε Λυκειάρχα, τί μέ ρώτησαν στήν τάξη: «Μπορεῖτε νά μᾶς ἐξηγήσετε πῶς γίνεται ἡ Παναγία νά

εἶναι πρό τόκου καί μετά τόκον παρθένος;».

Τί θἄπρεπε ν’ ἀπαντήσει; Οἱ ἀκτῖνες τοῦ

ἥλιου, τά φωτόνια, πού εἶναι λεπτή ὕλη,

περνᾶνε μέσα ἀπό τό τζάμι. Σπάζει τό τζάμι; Τά ραδιοκύματα τῶν τηλεκοντρόλ, πού

ἔχουν φωτοκύτταρο, περνᾶνε μέσα ἀπό τίς σιδερένιες πόρτες κι ἀνοίγουν τά γκαράζ. Σπᾶνε τά σίδερα; Ἄν στήν ἄψυχη ὕλη

ἔβαλε ὁ Δημιουργός της τέτοιες ἰδιότητες, ὥστε νά περνᾶνε μέσα της αὐτά τά λεπτά

σωματίδια καί νά τήν ἀφήνουν ἄθραυστη, δέν μπορεῖ ὁ ἴδιος ὁ Δημιουργός νά ἀφήσει

ἄφθορη καί παρθένο τή Μαριάμ πρό τό-

Οἱ ἀκτῖνες τοῦ ἥλιου, τά φωτόνια,πούεἶναιλεπτήὕλη, περνᾶνε μέσα ἀπό τό τζάμι. Σπάζειτότζάμι;

κου καί μετά τόκον, καί κατά τή σύλληψη

καί κατά τόν τοκετό; Κι αὐτό τό θαυμαστό θεϊκό γεγονός

τῶν θυρῶν, μέ κλειστές τίς πόρτες καί τά παράθυρα στό σπίτι ὅπου ἦταν οἱ Μαθη-

τές Του;

      Οἱ προτεστάντες λένε: Ὑμνεῖτε ἕναν ἄνθρωπο καί τοῦ ἀπευθύνετε παρακλήσεις καί δεήσεις. Στή Γραφή δέν ἔχουμε τέτοιους ὕμνους. Οὔτε καί μᾶς δόθηκε ἀπό τόν Θεό τέτοια ἐντολή. Τό «Χαῖρε κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετά σοῦ. Εὐλογημένη σύ ἐν γυναιξί» τοῦ Ἀγγέλου δέν εἶναι ἕνας

ὕμνος καί μάλιστα θεόσταλτος; Ἄν τήν

ὕμνησαν τά οὐράνια, δέν θά τήν ὑμνήσουμε ἐμεῖς, πού μᾶς ἔφερε τόν Θεό στή γῆ; Καί ἡ ἴδια, ὅμως, ἡ Μαριάμ, ἀφοῦ «ὕμνησε κι ἐδόξασε τόν Θεό πού πρόσεξε τήν ταπεινή δούλη Του, προφήτεψε

ὅτι, «ἀπό τοῦ νῦν μακαριοῦσι με πᾶσαι αἱ γενεαί». Πρόβλεψε, δηλαδή, ὅτι θά τήν μακάριζαν καί θά τήν ὑμνοῦσαν ὅλες οἱ ἑπόμενες γενεές, μέχρι τή συντέλεια τῶν αἰώνων.

Νικόλαος Σ. Πουρναρᾶς, Δ.Θ.

δέν εἶναι τό μοναδικό. Ὁ Χριστός δέν
κεκλεισμένων
βγῆκε ἐσφραγισμένου τοῦ τάφου στήν Ἀνάστασή Του; Δέν μπῆκε
ἀειπάρθενος
81

μας (Εὐαγγελισμός - Ἑλληνισμός)

«Τή μέρα αὐτή τή δόξασε

ἡ ὁρμή τοῦ Εἰκοσιένα

τή βλόγησε ἡ Παρθένα

τή θέριεψε ἡ ψυχή»

Τό ἡμερολόγιο θά δείξει καί πάλι

τήν 25η Μαρτίου. Ἡμέρα διπλῆς γιορτῆς

γιά ἐμᾶς τούς Ἕλληνες - θρησκευτικῆς

καί ἐθνικῆς γιορτῆς.

Ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ, ὡς θεό-

σταλτος μαντατοφόρος, θά φέρει στήν

Παρθένο Μαρία τό χαρμόσυνο μήνυμα:

«Χαῖρε, Κεχαριτωμένη Μαρία, ὁ Κύριος μετά Σοῦ». Ὁ Εὐαγγελισμός τῆς

Θεοτόκου «τῆς σωτηρίας ἡμῶν τό κε-

φάλαιον καί τοῦ ἀπ’ αἰῶνος μυστηρίου

ἡ φανέρωσις». Ὁ Θεός τῆς Ἀγάπης θά

ἐκπληρώσει τήν προαιώνια βουλή Του

καί θά στείλει στή

γῆ τόν Μονογενῆ

Ὑιό Του, γιά νά σώσει τόν ἄνθρωπο καί

νά τοῦ ἀνοίξει τόν

δρόμο γιά τήν ἐπιστροφή κοντά Του.

«Χαῖρε κλῖμαξ

ἐπουράνιε, δι’ ἧς

κατέβη ὁ Θεός, χαῖρε γέφυρα μετά-

γουσα τούς ἐκ γῆς

εἰς οὐρανόν» . Ἡ

Παναγία Παρθένα

γίνεται ἡ σκάλα «δι’

ἧς βρεφουργεῖται ὁ

Κτίστης», ὁ ὁποῖος

θά εἶναι Αὐτός πού

θά νεουργήσει τήν

καινούργια κτίση.

Ἕνας Θεός κατε -

βαίνει τήν 25 η Μαρτίου, ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, στή γῆ. Ταυτόχρονα

ἕνας λαός, ὁ Ἑλληνικός, μέ τήν εὐλογία τῆς Παναγίας, ἀλλά καί ὁλόκληρης

τῆς Ἐκκλησίας –πού στάθηκε καί στέκεται δίπλα του- ἀποφασίζει νά τινάξει

ἀπό πάνω του τά δεσμά τῆς δουλείας

τεσσάρων αἰώνων καί μέ τή θυσία του γιά τή Λευτεριά, νά περάσει στήν ἀθανασία καί ν’ ἀνεβεῖ στόν οὐρανό. «Γιά

τοῦ Χριστοῦ τήν πίστη τήν ἁγία καί τῆς

πατρίδος τήν Ἐλευθερία». Γιά αὐτά τά

δύο πολέμησαν οἱ ξεσηκωμένοι ραγιάδες. Ὁ Ἑλληνισμός, μέ στέρεο ἔρεισμα τόν Χριστιανισμό, ἀναστήθηκε μέσα ἀπ’ τή φωτιά καί τά αἵματα, γιά νά συνεχίσει τήν ὑπέρλαμπρη καί μακραίωνη ἱστορία

του καί, μέ τή φωτιά τοῦ Προμηθέα καί

Ἡ διπλογιορτή
82

τό ἐξαίσιο φῶς τοῦ Κυρί-

ου, ν’ ἀνάψει καί πάλι τόν

πυρσό του καί νά φωτίσει

–ἀπό τοῦτο τό τρίστρα -

το- τούς λαούς ὅλης τῆς

Οἰκουμένης.

Στήν Ὀρθόδοξη

Ἐκκλησία μας βρῆκαν καί

βρίσκουν στέρεη καί ἀκλό-

νητη βάση τά ἐθνικά μας

ἰδανικά, τά ἤθη καί τά ἔθι-

μά μας, ἡ ἀειφόρος παρά-

δοσή μας. Μόνη ἄφθαρτη

καί ζωοποιός δύναμη τοῦ

Ἔθνους μας, πού ἀπό

παντοῦ βάλλεται, εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία μας. Στόν

νοῦ ἀνασύρονται ἀπ’ τό

σεντούκι τῆς μνήμης τά

λόγια τοῦ Χρήστου Μαλε-

βίτση, πού μᾶς λέει: «Τά

πηγάδια πού ὁ ὑδροφόρος

ὁρίζοντάς τους σχηματίζε-

ται ἀπ’ τό νερό τῆς βροχῆς

κάποτε ξεραίνονται, σέ λίγες δεκαετίες, σέ λίγους

αἰῶνες. Τά πηγάδια πού

ἀντλοῦν τά ὕδατά τους ἀπ’ τίς ρίζες τοῦ ὄντως Ὄντος Θεοῦ, ποτέ δέν ξεραίνονται. Ἀπό τέτοιο πηγάδι ἀντλεῖ ὁ Χριστιανισμός. Εἶναι ἡ ριζική ἐμπειρία

ἑνός προσώπου, τοῦ Ἰησοῦ».

Σήμερα, πού οἱ ὁρίζοντες γιά τήν

πατρίδα μας γκριζάρουν, ἄς ἔρθουμε

«εἰς ἑαυτόν»… Ἄς θυμηθοῦμε τό με-

Δ

γαλεῖο τῶν προγόνων μας κι ἄς τούς

μιμηθοῦμε… Ἄς ἀφήσουμε στήν ἄκρη

τόν «ὠχαδερφισμό» μας... Ἄς ἀρθοῦμε

στό ὕψος τῶν περιστάσεων! Μόνον ἔτσι

ἡ διπλογιορτή μας θά ἔχει τό νόημά της.

Χρόνια Πολλά καί πάντα ἐλεύθεροι!

Στάθης Παρασκευόπουλος

ω ρ εέ ς

• Ὁ Πρέσβης κος Ἰωάννης Χριστοφίλης, Γλυφάδα Ἀττικῆς, 50 €, εἰς μνήμην τοῦ ἐκλεκτοῦ φίλου καί ἄριστου συμμαθητοῦ Δημητρίου (Μίμη) Φωτιάδου, Φαρμακοποιοῦ, ἀντί στεφάνου.

• Ἡ Οἰκογένεια Δημητρίου Καρτσώνη καί Σταυρούλας Μέντη, Καλαμάτα, 50 €, εἰς μνήμην τοῦ ἀγαπητοῦ Ἀδαμαντίου Καστανᾶ.

83

χίστηκε ἡ καρδιά μας, πονέσαμε καί δακρύσαμε μπρός στό ὀλέθριο σιδηροδρομικό δυστύχημα, πού συνέβη πρό ὀλίγων ἡμερῶν στήν κοιλάδα τῶν Τεμπῶν. Πραγματικά, πολύς ὁ πόνος, τά δάκρυα πλημμύρισαν τόν τόπο μας, τεράστιες οἱ εὐθύνες.

Οἱ ἠχητικές συνομιλίες τῶν σιδηροδρομικῶν ὑπαλλήλων (σέ διάφορες θέσεις), πού δημοσιεύτηκαν, ἀποκαλυπτικές. Κατέδειξαν μέ τόν πιό προφανῆ

καί σκληρό τρόπο τή στάθμη τῆς ἑλληνικῆς πραγματικότητας στήν κοινωνία

σήμερα. Πολλοί, μέσα στήν οργή καί τόν

θυμό τους γιά τό σκληρό δυστύχημα,

θά βιαστοῦν νά ἀποδώσουν εὐθύνες, νά

στήσουν δικαστήρια, νά ὁδηγήσουν σέ

μιά ἄλλη ἠθική γκιλοτίνα τούς φταῖχτες.

Καί συνήθως «τήν πληρώνουν οἱ μικροί», ὅπως λέει ὁ λαός μας, ἀλλά «οἱ μεγάλοι βγαίνουν πάντα λάδι», ὅπως, ἐπίσης, λέει ὁ θυμόσοφος λαός.

Σαφώς καί ὑπάρχουν κατά πῶς φαίνεται τεράστιες εὐθύνες ἀρκετῶν σιδη-

ροδρομικῶν ὑπαλλήλων γιά τό φονικό

δυστύχημα πού βύθισε στό πένθος τόσες

οἰκογένειες, πού ὁδήγησε στόν θάνατο τόσες ψυχές, ἰδίως νεανικές. Οἱ κακοί χειρισμοί τοῦ σταθμάρχη τῆς Λάρισας, ἡ

ἀνεπάρκειά του, ἡ σύντομη καί ἐλλιπής

ἐκπαίδευσή του, οἱ μεταθέσεις του ἀπό

ὑπηρεσία σέ ὑπηρεσία, ἡ ἀνενεργή τηλεδιοίκηση, ἡ τυφλή ἐπίβλεψη στό δίκτυο, τό ἐνδιαφέρον γιά τά σουβλάκια ἤ ἡ φημολογία γιά «ἰδιωτικές» στιγμές, ἐν ὥρᾳ ὑπηρεσίας, «περί ὧν αἰσχρόν ἐστί καί λέγων», οἱ ἀλλαγές μέ «μπλάνκο» στίς ὧρες παράδοσης

τήν τραγικοτάτη ἔκβαση τῶν πραγμάτων.

Τό ὅλο θέμα εἶναι σαφῶς βαθύτερο καί συνίσταται στό ὅτι μιά κοινωνία ‒ἡ

ἑλληνική κοινωνία ἐν προκειμένῳ‒ ἠθικά (μέ τήν εὐρύτερη ἔννοια τοῦ ὅρου) παραπαίει… Συνίσταται στό ὅτι ὑπάρχει μιά γενικότερη ἀδιαφορία, ἕνας ὠχαδελφισμός, μιά διήκουσα ἔννοια τοῦ τύπου: «Δέν θά βγάλω ἐγώ τό φίδι ἀπό τήν τρύπα»… Πρόκειται γιά τή νοοτροπία: «Ἄς ἀσχοληθεῖ κάποιος ἄλλος μέ τό πρόβλημα» ἤ ἀκόμη: «Νά μή σκάσει κάτι στραβό στή βάρδιά μου», δηλ. κάποιο μεγάλο θέμα, κάποιο πρόβλημα, ἀτύχημα ἤ δυστύχημα… Πρόκειται γιά μιά κοινωνική πληγή…

Οἱ ἠχητικοί αὐτοί διάλογοι, πού δημοσιεύτηκαν, μᾶς ἔβαλαν σέ ἀκόμη μεγαλύτερο προβληματισμό γιά τό πῶς κάνουν ὁρισμένοι τή δουλειά τους, ἄν εἶναι ἐπαρκεῖς ἤ ἀνεπαρκεῖς, ἄν ὑπάρχουν ἐλεγκτικοί μηχανισμοί, ἄν δουλεύει τό κράτος, ποιές εἶναι οἱ εὐθύνες τῶν ὐψηλά ἰσταμένων ὁποιασδήποτε πολιτικῆς ἀποχρώσεως, ὅλα αὐτά τά χρόνια πού πέρασαν. Δηλαδή, μᾶς νοιάζει περισσότερο τό νά φᾶμε σουβλάκια, νά κάνουμε ἀστειάκια, νά κουτσομπολέψουμε ἤ νά «πετάξουμε τό μπαλάκι» τῶν εὐθυνῶν σέ ἄλλους καί ὄχι νά βροῦμε τήν ἀλήθεια, νά ἀναγνωρίσουμε

Ἐπίκαιρες Κουβέντες
κι ὅπου
Σ
«Πᾶμε
βγεῖ»…
καί παραλαβῆς, στήν ἀλλαγή τῆς βάρδιας μετά τό δυστύχημα καί τόσα ἄλλα, ἴσως εἶναι ἕνα δεῖγμα μόνο ἀπό τά αἴτια πού ὁδήγησαν σ’ αὐτή
τά λάθη μας, νά τά διορθώσουμε καί ἐνδεχομένως νά ἐφαρμοστεῖ μέ αὐστηρό τρόπο ἡ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη… Μᾶς κούρασαν Τόὅλοθέμαεἶναισαφῶςβαθύτεροκαίσυνίσταταιστόὅτιμιά κοινωνία ‒ἡ ἑλληνική κοινωνία ἐν προκειμένῳ‒ ἠθικά(μέτήνεὐρύτερη ἔννοιατοῦὅρου)παραπαίει… 84

οἱ δικαιολογίες, τά ψέματα, ἡ ἀνευθυνότητα, τά ἐπικίνδυνα ἐπικοινωνιακά

παιχνίδια μεταξύ κομμάτων, φορέων, δημοσίων λειτουργῶν…

Τό ζητούμενο δέν εἶναι νά γίνει κάτι

τόσο συνταρακτικό, μπάς καί ξυπνήσουμε ἀπό τόν λήθαργό μας, ἀλλά νά

προσέξουμε! Κάτι ἐπιτέλους νά ἀλλά-

ξει σέ αὐτόν τόν τόπο, στήν κοινωνία

μας! Γιά νά γίνει, ὅμως, αὐτό πράξη, δέν ἀρκοῦν μόνο κάποιες διαμαρτυρίες

στούς δρόμους, ἕνα κύμα ὀργῆς, ἀλλά

νά κάνουμε ὅλοι μας μιά ἐσωτερική ἐπα-

νάσταση μιά ἀνατροπή τοῦ κακοῦ μας

ἑαυτοῦ, τοῦ παλαιοῦ ἐν ἡμῖν ἀνθρώπου!

Νά νοιαστοῦμε ἀληθινά γιά τόν ἄλλον

δίπλα μας! Γιά τή μάνα πού ἔχασε τό

παιδί της, γιά τό πρόβλημα τοῦ διπλα-

νοῦ μας. Νά ἀσχοληθοῦμε μέ τά θέματα

πού ἀντιμετωπίζουν οἱ ἄλλοι γύρω μας.

«Νά σπάσουμε αὐγά», ὅπως λέμε, ἄν

χρειαστεῖ. Νά ἀφήσουμε στήν ἄκρη τούς

ἐγωισμούς μας· τό «ὁ καθένας μας γιά

τόν ἑαυτούλη του»!

Ὅλα τά παραπάνω, ὅμως, πηγάζουν

ἀπό τήν ἀγάπη στόν Θεό. Ἄν βάλουμε

πιό πολύ τόν Θεό στή ζωή μας, ἀκολου-

θήσουμε τόν δρόμο πού μᾶς προτείνει

διά τῆς Ἐκκλησίας Του, ἄν ἀποκτήσουμε

σεβασμό στόν Θεό, τότε θά ἀποκτήσουμε

γνήσια ἀγάπη καί γιά τόν συνάνθρωπο.

Θά παλέψουμε γιά τόν ἄλλον. Χρειαζόμαστε ζεστασιά πνεύματος καί ἀγάπης

χριστιανικῆς, γιά νά γίνουμε πιό ἠθικοί, πιό τίμιοι. Ἄν γίνουμε μικροί «Χριστοί», πνευματικοί ἄνθρωποι, θά καταστοῦμε καί χρηστοί πολίτες! Δέν θά ἀσχολούμαστε μέ ἁμαρτωλές συμβάσεις, οὔτε μέ πονηριές καί ἀσυνέπειες ἐργασιακές καί

κοινωνικές, ἀλλά θά κινούμαστε μέ καθαρότητα, διαφάνεια καί δυναμική συνέπεια ἔργων καί λόγων, χωρίς δικαιολογίες. Αὐτό τό φοβερό δυστύχημα μᾶς

προβλημάτισε ὅλους ὡς πολίτες, ὡς Ἕλληνες, ὡς Χριστιανούς! Ὀφείλουμε

νά ἀναθεωρήσουμε, μά καί νά βελτιώσουμε πολλά! Νά μετανοήσουμε καί νά

ἀφήσουμε στήν ἄκρη τήν ἐγκληματική

φράση «Πᾶμε κι ὅπου βγεῖ» (κι ἄς

μήν ἦταν στή συγκεκριμένη περίπτωση ἔνοχη), διότι μέ αὐτή τη νοοτροπία

ὁδηγούμαστε μέ μαθηματική ἀκρίβεια στόν γκρεμό. Θά φονευθοῦν κι ἄλλοι

Ἄνγίνουμεμικροί«Χριστοί»,

θά καταστοῦμεκαίχρηστοίπολίτες!Δένθά ἀσχολούμαστεμέἁμαρτωλέςσυμβάσεις,οὔτεμέπονηριέςκαίἀσυνέπειες ἐργασιακέςκαίκοινωνικές,ἀλλάθά κινούμαστεμέκαθαρότητα,διαφάνειακαίδυναμικήσυνέπειαἔργωνκαί λόγων,χωρίςδικαιολογίες.

ἄνθρωποι ἠθικά καί σωματικά. Ἀντίθετα, πρέπει νά μιμηθοῦμε ἐκεῖνο τό παληκάρι, πού στό σιδηροδρομικό δυστύχημα τῶν Τεμπῶν ἔκανε τό κορμί του γέφυρα, γιά νά βγοῦν ἀπό τό χτυπημένο ἐπιβατικό τρένο ἀρκετοί συνταξιδιῶτες του· πού

εἶπε ἐκείνη τή μνημειώδη φράση «πάτα πάνω μου καί βγές»! Ἄς γίνουμε γέφυρα σταθερή γιά τή σωτηρία τῶν ἄλλων, μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ! Ἀρχιμ. Ἡρωδίων Ρίζος, Ἱεροκήρυκας Ἱερᾶς Μητρόπολης Φθιώτιδας

85
πνευματικοί ἄνθρωποι,

Μέ ἀφορμή τόν φονικό σεισμό

τῶν 7,8 R, τῆς 6ης Φεβρουαρίου 2023, στά σύνορα Τουρκίας - Συρίας, πού ἄφησε πίσω του ἤδη

πάνω ἀπό 50.000 χιλιάδες νεκρούς, ἀλλά

καί τό πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύ-

χημα στά Τέμπη, τῆς 28ης Φεβρουαρί-

ου 2023, πού συγκλόνισε τήν Ελλάδα, ἀναδύονται κάποιες σκέψεις καί κάποια

ἐρωτήματα. Εἶναι δυνατόν, οι ἐπιζῶντες, μετά ἀπό κάτι τόσο τραυματικό, νά ἀνακάμψουν;

✣ ✣ ✣

Κι ὅμως, οἱ τραυματικές ἐμπειρίες, μακροπρόθεσμα, μποροῦν νά ἔχουν καί

θετικές συνέπειες.

Ἡ ρήση τοῦ Νίτσε πώς «ὅ,τι δέν μᾶς σκοτώνει μᾶς κάνει πιό δυνατούς»

δέν εἶναι πάντα δεδομένη, καθώς, στούς περισσότερους ἀνθρώπους μέ μειωμένη

ψυχική ἀνθεκτικότητα, δημιουργεῖται Σύνδρομο Μετατραυματικοῦ Στρές (PTSD), κατάθλιψη, καί λοιπές ἀγχώδεις διαταραχές.

Ὡστόσο, βλέπουμε ἕνα φαινόμενο

πού ὀνομάζεται Μετατραυματική Ἀνάπτυξη (Post-Traumatic Growth), τό

ὁποῖο, σύμφωνα μέ τούς ψυχολόγους

Tedeschi καί Calhoun (1990), ὁρίζει τή

θετική ψυχική ἀλλαγή καί προσωπική

ἀνάπτυξη τοῦ ἀτόμου, μετά ἀπό τραυ-

ματικές ἐμπειρίες σφοδροῦ στρές, ὅπως σεισμός, πόλεμος, φυσικές καταστροφές, ἀτυχήματα, ἀσθένειες κ.ἄ., μέσα ἀπό τή

θετική ἐπεξεργασία τῶν ἐμπειριῶν αὐτῶν. Καθώς ἡ αὐτοεικόνα τοῦ ἀτόμου ἀλλάζει, ἀναδύονται οἱ κρυφές του ἱκανότητες. Κανένας μας δέν γνωρίζει τί μπορεῖ νά

ἀντέξει, ἐάν δέν βρεθεῖ σέ μιά κατάσταση εὐαλωτότητας.

✣ ✣ ✣

Ἀρχικά, καί ὑπό τό μέγιστο βάρος

τῆς τραγωδίας πού βιώνει, ὁ ἄνθρωπος βρίσκεται σέ συναισθηματική ἀδράνεια

καί λειτουργεῖ σάν στόν «αὐτόματο πιλότο». Καθώς ὁ χρόνος περνάει, ὅμως, συνέρχεται καί ἀντιλαμβάνεται πόση δύναμη κρύβει μέσα του. Μπορεῖ καλύτερα νά ἀντέξει μελλοντικές δυσκολίες καί ἀντλεῖ αὐτοπεποίθηση ἀπό τήν ἱκανότητά του

νά ἀντεπεξέρχεται. Ὅπως εἶχε πεῖ καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, «ἡ θλῖψις ὑπομονὴν κατεργάζεται, ἡ δὲ ὑπομονὴ δοκιμήν, ἡ δὲ δοκιμὴ ἐλπίδα» (Πρός Ρωμαίους ἐπιστολή ε' 1 - 10). Οἱ ἄνθρωποι πού ἀντεπεξέρχονται στίς τρομερές δυσκολίες, λοιπόν, στό μέλλον γίνονται πιό ἀνθεκτικοί στό στρές καί στά τραυματικά γεγονότα. ✣ ✣ ✣

Κατά δεύτερο λόγο, οἱ ἀντιξοότητες

δυναμώνουν τίς σχέσεις καί διευκολύνουν

τήν ἐπικοινωνία. Κάνουν τούς ἀνθρώπους

νά ἀνοίγουν τήν καρδιά τους. Ὅταν κάποιος μᾶς βοηθᾶ σέ ὥρα ἀνάγκης, αἰσθανόμαστε ἀγάπη καί εὐγνωμοσύνη. Οἱ σχέσεις ἀποκτοῦν στέρεα θεμέλια, ἐνῶ αὐτές μέ τά σαθρά, σύντομα ἀποδομοῦνται καί διαλύονται. Οἱ δύσκολες συνθῆκες δημι-

86
Πῶς ἀναπροσαρμόζονται οἱ ἄνθρωποι μετά ἀπό μιά τραγωδία;

ουργοῦν ἰσχυρές φιλίες, πού κρατᾶνε μιά ζωή. Φαίνεται πώς οἱ τραυματικές ἐμπειρίες ἀναστέλλουν τήν αὐτοπροβολή καί τόν ἀνταγωνισμό, καί γενικῶς συμπεριφορές

πού ἀποσκοποῦν σέ μάταια πράγματα, διότι ἀλλάζει ἡ θεώρηση τοῦ κόσμου.

Αὐτή ἀκριβῶς ἡ ἀλλαγή τῆς κοσμοθεωρίας ὁλοκληρώνει τή διαδικασία τῆς

Μετατραυματικῆς Ἀνάπτυξης. Οἱ τραυματικές ἐμπειρίες ἀλλάζουν τίς προτεραιότητες καί τή φιλοσοφία τῶν ἀνθρώπων

ἀπέναντι στόν ἑαυτό τους, στό παρόν καί

στούς ἄλλους. Μαθαίνουν νά ἐκτιμοῦν τήν

κάθε μέρα τους, νά εὐγνωμονοῦν γιά τό

κάθε λεπτό, συνειδητοποιώντας πώς τίπο-

τα δέν εἶναι δεδομένο. Ὁ θάνατος εἶναι

πολύ κοντά σ’ αὐτούς ἤ στούς δικούς τους

καί, βιώνοντας εἰς βάθος τήν πιό σοβαρή

αἰτία τοῦ ὑπαρξιακοῦ ἄγχους, ἀλλάζουν

νοοτροπία. Δέν θέλουν πιά νά τσακώνο-

νται μέ τό παραμικρό, δέν ἀναλώνονται

Ὑπό τό μέγιστο βάρος τῆς τραγωδίας πού βιώνει, ὁ ἄνθρωπος βρίσκεται σέ συναισθηματική ἀδράνεια καί λειτουργεῖ

σάν στόν «αὐτόματο πιλότο». Καθώς

ὁ χρόνος περνάει, ὅμως, συνέρχεται

νά πᾶμε πραγματικά. Καί καθώς ἡ συνοχή

τῆς προσωπικότητας διαρρηγνύεται ἀπό

τό τραυματικό γεγονός, ἡ στροφή πρός

τον Θεό προσφέρει τή συνοχή καί τό νόημα πού ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου λαχταρᾶ.

✣ ✣ ✣

Οἱ τραυματικές ἐμπειρίες, λοιπόν, εἶναι ἡ εὐκαιρία πού δίνεται στόν ἄνθρωπο νά ἀνασυνταχθεῖ, νά ἀνασυγκροτήσει

τόν ἑαυτό του καί τή ζωή του, καί νά ἀφηγηθεῖ ξανά τήν ἱστορία τῆς ζωῆς του, ἀλλά μέ διαφορετικό τρόπο. Οἱ ἐμπειρίες

τοῦ παρελθόντος δέν ἀλλάζουν, ἀλλάζει, ὅμως, ἡ νοηματοδότηση αὐτῶν.

σέ λεπτομέρειες. Γίνονται περισσότερο

συμπονετικοί, μέ ἐπιείκεια, ἀνεκτικότητα

καί ἐνσυναίσθηση. Ἐπίσης, πολλές φορές οἱ τραυματικές ἐμπειρίες ἀναγκάζουν

τούς ἀνθρώπους νά ἀνασυνθέσουν τή ζωή

τους, ἐπιλέγοντας ὡς ἑνοποιητική ἀρχή

τόν Θεό. Στρεφόμενοι σ’ Αὐτόν, ἀλλάζουν

ριζικά θεώρηση τῆς ζωῆς, καί γίνονται πιό

πνευματικοί, ἀναθεωρώντας στόχους καί

πορεία ζωῆς.

Σύμφωνα μέ τόν ψυχολόγο McAdams, οἱ ἄνθρωποι, ὅταν ἔρχονται ἀντιμέτωποι μέ κάτι τραγικό, ἀλλάζουν θεώρηση καί συνολική στάση ζωῆς. Οἱ ἀντιξοότητες μᾶς

ἀναγκάζουν νά σκεφθοῦμε ποῦ θέλουμε

Δέν ξέρουμε γιατί ὁ Θεός ἐπιτρέπει νά συμβαίνουν στόν κόσμο τραγικά γεγονότα, πού κοστίζουν ἀνθρώπινες ζωές καί τραυματίζουν ψυχές. Σίγουρα, ὅμως, γίνονται ἀφορμή γιά ὅλους μας, ἀκόμα καί γιά ἐμᾶς πού δέν τά ζήσαμε, νά συνειδητοποιήσουμε τή θνητότητά μας. Καί ἐπειδή δέν γνωρίζουμε πόσο χρόνο ἔχουμε ἀκόμη μπροστά μας, ἄς κάνουμε πράξη τή συμβουλή τοῦ μακαριστοῦ π. Γερβασίου Ραπτόπουλου: «Ἡ ζωή εἶναι μικρή, ἄς βιαστοῦμε νά κάνουμε τό καλό!».

Ὁ Θεός νά βοηθήσει τούς πενθοῦντες καί τίς οἰκογένειές τους, καί νά δίνει σέ ὅλους μας φώτιση, πίστη καί ἐλπίδα!

Ἀγγελική-Ἐλευθερία Ἰ. Παπασαραντοπούλου, Ψυχολόγος

καί ἀντιλαμβάνεται πόση δύναμη κρύβει μέσα του. Οἱ ἀντιξοότητες
τίς σχέσεις
Κάνουν
87
δυναμώνουν
καί διευκολύνουν τήν ἐπικοινωνία.
τούς ἀνθρώπους νά ἀνοίγουν τήν καρδιά τους.

Τό 2014, ὁ Sam Grubbs ἀπό τό Leicester (Λέστερ) τῆς Ἀγγλίας ἔλαβε

δῶρο γενεθλίων ἀπό συνάδελφό του μία

μικρή συσκευασία πού ἔγραφε: «4 στρέμματα ἔκτασης στή Σελήνη». Στό ἐσωτερικό ὑπῆρχε πιστοποιητικό: «Σεληνιακή

πράξη: … μεταφορά 4 στρεμμάτων στήν

ἐπιφάνεια τῆς Σελήνης ἀπό τόν Dennis M. Hope στόν Sam Grubbs ...».

      Ποιός εἶναι ὁ Dennis Hope καί πῶς

ἔγινε ἰδιοκτήτης τοῦ φεγγαριοῦ;

Τό 1980, ὁ Hope ἔστειλε ἐπιστολή

στόν ΟΗΕ, ἐκδηλώνοντας τήν ἐπιθυμία νά

πωλήσει ἐκτάσεις τῆς Σελήνης. Ὁ ΟΗΕ

δέν ἀπάντησε ποτέ, καί ὁ Hope, ἑρμηνεύ-

οντας τή σιωπή ὡς συγκατάθεση, δημιούργησε κτηματομεσιτικό γραφεῖο, τή «Σεληνιακή Πρεσβεία» (Lunar Embassy), καί

ἄρχισε νά πουλάει ἐκτάσεις στό φεγγάρι

καί ὄχι μόνον!

Ἐνδεικτικές τιμές: ἐκτάσεις στό φεγγάρι ἀπό $24.99 – $499.80 ..., ἀγόρασε τό σημεῖο προσελήνωσης ἀπό $44.99 –$899.80 κ.ο.κ.

«Εἶναι ἡ φθηνότερη ἰδιοκτησία σέ

ὁλόκληρο τό ἡλιακό σύστημα» δηλώνει.

     

Εἶναι, ὅμως, νομικά δυνατόν νά κατέχει κάποιος ἐκτάσεις στό φεγγάρι; «Ὄχι», λέει διακεκριμένος νομικός, ἀναφέροντας τό ἆρθρο II τῆς Συνθήκης

γιά τό διάστημα: «Τό μακρινό διάστημα, συμπεριλαμβανομένης τῆς Σελήνης καί

ἄλλων οὐράνιων σωμάτων, δέν ὑπόκειται

σέ ἐθνική ἰδιοκτησία μέ ἀξίωση κυριαρχίας... Τό διάστημα εἶναι παγκόσμιο ἀγαθό, οὔτε κυβερνήσεις, οὔτε μεμονωμένα

ἄτομα μποροῦν νά κατέχουν ἐκτάσεις στή

Σελήνη».

«Ἀλλά», συνέχισε, «ἡ ἰδέα ὅτι ἡ Σελήνη καί τό διάστημα ἀνήκουν σέ ὅλους

κινδυνεύει. Χῶρες ὅπως οἱ ΗΠΑ, ἡ Κίνα καί ἡ Ρωσία ἀνανεώνουν τό ἐνδιαφέρον

τους γιά τή Σελήνη καί τό διάστημα γιά ἐμπορικούς καί στρατιωτικούς λόγους. Ἡ

συνθήκη γιά τό διάστημα θά μποροῦσε νά

καταρρεύσει, καί τότε ἡ ἰδιοκτησία σεληνιακῶν ἐκτάσεων θά μποροῦσε νά γίνει δυνατότητα. Ἀλλά αὐτό θά γινόταν ἀπό κυβερνήσεις καί μεγάλες ἑταιρεῖες, ὄχι ἀπό τή “Σεληνιακή Πρεσβεία”»! 1

      Οἱ ΗΠΑ, ἡ Κίνα καί ἡ Ρωσία δέν εἶναι οἱ μόνες χῶρες πού ἐνδιαφέρονται

σήμερα γιά τό Φεγγάρι.

Τόν Σεπτέμβριο τοῦ 1919 παρακολουθήσαμε τήν ἀποτυχημένη ἀπόπειρα τῆς

Ἰνδίας νά προσεληνώσει θαλαμίσκο πού μετέφερε ρομπότ. Ἡ ἀποστολή ἀπέτυχε

λίγα μόλις λεπτά πρίν τήν προσελήνωση.

Παρόμοια τύχη μέ τήν Ἰνδική εἶχε καί ἰδιωτική Ἰσραηλινή ἀποστολή τόν Ἀπρίλιο τοῦ 2019.

Σήμερα, Ἰνδία, Ἰαπωνία, Νότια Κορέα, Ἑνωμένα Ἀραβικά Ἐμιράτα, Ρωσία, Κίνα, Ἀμερική, Εὐρώπη καί παράλληλα κάμποσες ἰδωτικές ἑταιρεῖες ἑτοιμάζουν

88
Σέ ποιόν ἀνήκει τό φεγγάρι;

ἀποστολές στό Φεγγάρι. Αὐτή τῆς Ἀμερικῆς, τό πρόγραμμα «Ἄρτεμις», εἶναι καί ἡ πιό φιλόδοξη, καθώς θά εἶναι καί ἐπανδρωμένη.

Γιατί, ὅμως, τόσο ἐνδιαφέρον γιά τό Φεγγάρι;

Τό συνηθισμένο ἐπιχείρημα εἶναι τό

ἐπιστημονικό ἐνδιαφέρον γιά τή διερεύνηση ἑνός πλανήτη ἀνεπηρέαστου ἀπό

Τόφεγγάριδένἀνήκειοὔτε στή «Σεληνιακή Πρεσβεία», οὔτε στούς ἰσχυρούς τῆς Γῆς, οὔτε στούς μεγιστάνες τοῦ πλούτου, ἀλλά σ’ Αὐτόν στόν ὁποῖο ἀνήκει καί «ἡ γῆ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς...», ὁ Ἥλιος, ὁ Γαλαξίας,τόσύμπαν...οἱοὐρανοί τῶν οὐρανῶν!

ἀνθρώπινες ἐπεμβάσεις, ὁ ὁποῖος πιθα-

νόν διασώζει πολύτιμα μυστικά τῆς δημιουργίας τοῦ ἡλιακοῦ μας συστήματος.

Τό Φεγγάρι, ἐπίσης, θεωρεῖται ἐνδιάμεσος

σταθμός στήν προσπάθεια ἐξερεύνησης

ἄλλων πλανητῶν, ὅπως τοῦ Ἄρη.

Ὅμως, πίσω ἀπ’ αὐτό κρύβονται κυριαρχικές φιλοδοξίες, ἀναζήτηση πολύτιμων

πρώτων ὑλῶν στό ὑπέδαφος ἄλλων πλανητῶν, ἑτοιμασία μελλοντικῶν καταφυγίων

γιά τούς ἔχοντες καί κατέχοντες σέ περίπτωση ἐκτεταμένου πυρηνικοῦ πολέμου, κ.ο.κ. Βεβαίως, εἶναι καί ὁ διαστημικός τουρισμός, καθώς πολλοί πλούσιοι θά πλήρωναν ἁδρᾶ γιά μία βόλτα στό Φεγγάρι.

Καί, ὅσο παράδοξο καί νά ἀκούγεται, στόν χορό ἔχουν μπεῖ ἀκόμη καί ἑταιρεῖες κηδειῶν, καθώς κάποιοι θεωροῦν πολύ «ρομαντικό», τό νά σκορπισθεῖ ἡ τέφρα ἑνός νεκροῦ στό Φεγγάρι! Καί τώρα οἱ Ἀμερικανοί σχεδιάζουν τή δημιουργία βάσης στό Φεγγάρι καί

ἀσφαλῶς θά τούς ἀκολουθήσουν καί οἱ

Κινέζοι καί οἱ Ρῶσοι. Ὅλοι θά κατευθυνθοῦν πρός τήν ἴδια περίπου περιοχή, τόν

νότιο πόλο τῆς Σελήνης, ὅπου ὑπάρχουν

πολύτιμοι πόροι, π.χ. παγωμένο νερό. Καί βεβαίως, ὅπως τό ἔθεσε κάποιος, μέ τέτοιο «συνωστισμό» θά χρειαστεῖ καί

«Σερίφης»! Ἤδη ἡ «διαστημική στρατιωτική δύναμη» τῶν ΗΠΑ ἀναπτύσσει προγράμματα στρατιωτικῆς παρουσίας

στό διάστημα.2

Μέχρι τώρα οἱ πρωτεργάτες τοῦ διαστήματος εἶχαν συμφωνήσει νά κρατήσουν

τό διάστημα μακριά ἀπό στρατιωτικούς

ἐξοπλισμούς. Πόσο ἄραγε θά κρατήσει

αὐτό ἀκόμη;

     

Ὅλα αὐτά δέν θά γίνουν φυσικά

«αὔριο». Ὅμως οἱ ἑτοιμασίες προχωροῦν

καί τή θεόσδοτη ἔφεση τοῦ ἀνθρώπου

νά ἐρευνᾶ τή δημιουργία, γιά νά δοξάζει

τόν Δημιουργό (πρᾶγμα πού ἑνώνει τούς

ἀνθρώπους), ἑτοιμάζεται νά τή διαδεχθοῦν

οἱ διαμάχες σέ «ξένο ἀχυρώνα»· διότι τό

φεγγάρι δέν ἀνήκει οὔτε στή «Σεληνιακή

Πρεσβεία», οὔτε στούς ἰσχυρούς τῆς Γῆς, οὔτε στούς μεγιστάνες τοῦ πλούτου, ἀλλά σ’ Αὐτόν στόν ὁποῖο ἀνήκει καί «ἡ γῆ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς...», ὁ Ἥλιος, ὁ Γαλαξίας, τό σύμπαν ... οἱ οὐρανοί τῶν οὐρανῶν!

Βασίλειος Πετρουλέας, Φυσικός

1. https://whyy.org/segments/who-ownsthe-moon/, BBC, July 1, 2019.

2. https://www.space.com/militaryinterest-moon-cislunar-space

89

(†) ΟΣΙΟΣ ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΦΙΛΟΘΕΟΣ

ΖΕΡΒΑΚΟΣ (1884 – 1980)

«ΑΦΥΠΝΙΣΤΙΚΕΣ ΣΟΦΕΣ ΔΙΔΑΧΕΣ»

Πρόκειται γιά μιά μικρή, ἀλλά ἀντιπροσωπευτική συλλογή ἀποσπασμάτων ἀπό συμβουλευτικές ἐπιστολές τοῦ ἐνάρετου καί ἔμπειρου Γέροντος Φιλοθέου Ζερβάκου, πού ἀναφέρονται σέ διάφορα

πνευματικά ζητήματα καί στήν ἐν γένει

κατά Θεόν τελείωσή μας. Οἱ παραινέσεις

τοῦ πνευματοφόρου πατρός, μέ ἁγιογραφικές καί ἁγιοπατερικές μαρτυρίες καί μέ

ἀπόσταγμα ἀπό τήν προσωπική βίωση

τῶν εὐαγγελικῶν ἀληθειῶν καί ἐντολῶν

τοῦ Κυρίου. Ὁ δυναμικός λόγος τοῦ Γέροντα εἶναι ὄντως ἀφυπνιστικός, ὅπως

ὁρίζεται καί στόν τίτλο τοῦ βιβλίου, καί ἡ δομή του, πού περιέχει μικρές καί διακριτές ἑνότητες, τό κάνουν ξεκούραστο

στήν ἀνάγνωσή του.

Σχ. 14 x 20,5, σελ. 160, Ἐκδόσεις

Ὀρθόδοξος Κυψέλη, Σπαρτάκου 6, Συκιές Θεσσαλονίκης, 56626, τηλ. 2310 212659, fax 2310 207340, e-mail: info@ orthodoxoskypseli.gr.

ΗΛΙΑΣ ΛΙΑΜΗΣ

«ΚΑΡΔΙΑ…Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΟΥ ΞΕΧΑΣΕΣ»

Μόλις κυκλοφόρησε ἕνα ἀκόμα βιβλίο τοῦ παιδαγωγοῦ Ἠλία Λιαμῆ. Ὅσοι ἔχουμε διαβάσει προηγούμενα βιβλία του γνωρίζουμε τήν ἁπλότητα τῆς γλώσσας τοῦ συγγραφέα καί συνάμα

βάθος τῆς καρδιᾶς, πού μποροῦν

ἀγγίξουν τόν ἀναγνώστη, χωρίς νά στεροῦνται θεολογίας καί ποιμαντικῆς.

Τό περιεχόμενο κι αὐτοῦ

τοῦ βιβλίου του ξεχωρί-

ζει γιά τήν ἐπικαιρότητά

του. Προσεγγίζει ἐπίκαιρα

θέματα, πού συνήθως

τά

προσπερνᾶμε μέσα στήν καθημερινότητά

μας. Ὅμως ὁ συγγραφέας στέκεται σ’

αὐτά καί μοιράζεται μέ τούς ἀναγνῶστες

τούς λογισμούς του, πού προβληματίζουν. Προσπαθεῖ, μέ τόν βιωματικό καί

ἐξομολογητικό λόγο του, νά μπεῖ στήν

καρδιά τῶν ἀναγνωστῶν. Μᾶς συμφιλιώνει μέ αὐτό πού εἴμαστε καί μᾶς προκαλεῖ νά συνεχίσουμε τόν προσωπικό

μας ἀγῶνα, ὥστε ἡ καρδιά μας, ὅπως ἀναφέρεται καί στόν τίτλο τοῦ βιβλίου, νά βρεῖ τόν δρόμο της γιά τή δική της συνάντηση καί ἕνωση μέ τόν Χριστό.

Σχ. 14 x 21, σελ. 323, Ἐκδόσεις Ἀρχονταρίκι, Λυκούργου 12, Μοσχάτο, 18345, τηλ. 210 9310605, fax 210 9344407, ἱστοσελίδα: www. archontariki.eu, e-mail: info@ archontariki.eu.

ΜΙΧΑΗΛ Β. ΑΥΔΙΚΟΣ

Θεολόγος - Γυμνασιάρχης

«ΕΔΙΨΗΣΕ ΣΕ Η ΨΥΧΗ ΜΟΥ ΕΝ ΓΗ ΑΒΑΤΩ ΚΑΙ ΑΝΥΔΡῼ (ΔΟΚΙΜΙΑ)»

Ὁ βραβευμένος καί ἀνήσυχος Καθηγητής καί Γυμνασιάρχης Μιχαήλ Αὐδίκος στό παρόν βιβλίο του συγκέντρωσε διαλέξεις καί ὁμιλίες του, πού πραγματοποιήθηκαν στήν Πρέβεζα, τήν Ἄρτα καί τήν Ἀθήνα. Ὅλα του τά κείμενα

τό
ν’
Βιβλία
90
πού λάβαμε

καταδεικνύουν τή λαχτάρα

πού ἔχει ἡ ψυχή του νά

συναντήσει τόν Κύριο. Μέ

τήν εὐαισθησία τῆς ψυχῆς

του, πού τόν διακρίνει, καταγράφει σύγχρονους

προβληματισμούς καί

ἀνησυχίες του. Ἐνδεικτική

θεματολογία τῶν περιεχομένων τοῦ βιβλίου

του εἶναι: Θρησκεία καί θρησκεῖες, Ἐμεῖς

καί τά παιδιά, Σκιαγραφία τῆς ἐποχῆς μας, Τό μεγαλεῖο τῆς Ὀρθοδοξίας κ.ἄ.

Σχ. 17 x 24, σελ. 266.

ΧΑΡΑΛΑΜΠΗΣ ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗΣ

«ΕΝ ΠΟΙΗΜΑΣΙΝ ΕΜΕΛΕΤΩΝ»

Ἕνα ἀσυνήθιστο βι-

βλίο εἶναι καί τό παρόν.

Βιβλίο πού ξεχωρίζει.

Πρόκειται γιά μιά ποιητική συλλογή τοῦ Χαραλάμπη Καρακατσάνη. Μέσῳ

τοῦ ἔμμετρου λόγου του

ἐκφράζει τίς βαθιές ἀνησυ-

χίες του καί καταγράφει τά συναισθήματά

του. Τά ποιήματά του παραπέμπουν σέ Κυ-

ριακοδρόμιο μιᾶς ἄλλης μορφῆς, ποιητικῆς.

Ὅμως, ἡ θεματολογία του δέν περιορίζεται στά εὐαγγελικά κείμενα, ἀλλά ἐπεκτείνεται

σέ ἀξίες τῆς ζωῆς καί θέματα πού ἀγγίζουν

τήν εὐγενική ψυχή τοῦ ποιητῆ.

Σχ. 16 x 23,5, σελ. 515, Ἱερά Μονή

Ἁγίου Νικολάου Ἄνω Βάθειας, Εὔβοια, ἐπιμέλεια ἐκτύπωσης: Βιβλιοπωλεῖο Νεκτάριος Δ. Παναγόπουλος, Χαβρίου 3, Ἀθήνα, 10562, τηλ. 210 3224819, ἱστοσε-

λίδα: www.npanagpoulos.gr, e-mail: hi@ npanagopoulos.gr.

ΧΡΗΣΤΟΣ

μέ τά

ποικίλα πολιτικο-κοινωνικά γεγονότα, τά

ὁποῖα λαμβάνουν χώρα στήν Παλαιστίνη

καί στήν εὐρύτερη περιοχή τῆς Ρωμαϊκῆς

Αὐτοκρατορίας, διαφωτίζουν τήν πορεία

καί δραστηριότητα τοῦ Ἀποστόλου μέχρι

τοῦ μαρτυρικοῦ θανάτου του.

Σχ. 17 x 24, σελ. 147, Ἐκδόσεις

Tremendum – Γ. Βουτζουλίδης, τηλ./fax 210 7513717, 6936 052 613, ἱστοσελίδα: www.tremendum.gr, e-mail: georgevou@ hotmail.com.

ΧΡΗΣΤΟΣ Π. ΜΠΑΛΟΓΛΟΥ

«Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΘΕΣΜΩΝ “ΕΥΔΟΚΙΜΟΥΣΩΝ” ΠΟΛΙΤΕΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ»

Τό πόνημα αὐτό περιέχει τέσσερα μελετήματα πού περιλήφθηκαν σέ Πρακτικά Συνεδρίων καί

σέ ἔγκριτα ἐπιστημονικά περιοδικά. Ἀφετηρία καί κέντρο τους εἶναι ἡ οἰκονομική φιλοσοφία καί σκέψη τοῦ Ἀριστοτέλη μέσα ἀπό τήν ἐνασχόλησή του μέ τρεῖς «εὐδοκιμοῦσες» πολιτεῖες τῆς ἐποχῆς του.

Σχ. 17 x 24, σελ. 131.

Π. ΜΠΑΛΟΓΛΟΥ «ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΤΟΥ ΒΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΡΑΣΕΩΣ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΕΤΡΟΥ» Μιά ἀναλυτική καί ἐμπεριστατωμένη μελέτη, πού ἐξετάζει τήν οἰκονομική φιλοσοφία τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου καί ἐν μέρει τήν ἱεραποστολική δράση του στόν Πόντο. Ἡ χρονολογική κατάταξη σέ συνδυασμό
91

Πετράδια

ἘΞΟΜΟΛ Ο ΓΗΣΗ - ΜΕΤΆΝΟΙ Ά

«Ἄν ὁμολογοῦμε τίς ἁμαρτίες μας, Αὐτός εἶναι ἀξιόπιστος καί

«Ἐβαπτίζοντο ἐν τῷ Ἰορδάνῃ

ὑπ’ αὐτοῦ ἐξομολογούμενοι τάς ἁμαρτίας αὐτῶν».

(Ματθ. γ΄ 6)

«Βαπτίζονταν στόν Ἰορδάνη

ἀπό τόν Πρόδρομο, ἀφοῦ ἐξομολογοῦνταν τίς ἁμαρτίες τους».

δίκαιος, ὥστε νά μᾶς συγχωρεῖ τίς ἁμαρτίες μας».

«Πανευτυχεῖς εἶναι ἐκεῖνοι, τῶν

ὁποίων συγχωρέθηκαν οἱ ἀνομίες καί σκεπάστηκαν οἱ ἁμαρτίες».

(Ψαλμ. 31, 1)

«Θά ἐξομολογηθῶ τήν ἀνομία

«Οὐκ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλά ἁμαρτωλούς εἰς μετάνοιαν».

(Μάρκ. β΄ 17)

«Δέν ἦρθα στόν κόσμο, γιά νά καλέσω ἐκείνους πού ἔχουν τήν ἰδέα ὅτι εἶναι δίκαιοι, ἀλλά τούς ἁμαρτωλούς ἦρθα νά καλέσω σέ μετάνοια».

μου καί θά φροντίσω γιά τήν ἀπαλλαγή μου ἀπό τήν ἁμαρτία μου».

(Ψαλμ. 37, 19)

«Μήν ντραπεῖς νά ὁμολογήσεις

τίς ἁμαρτίες σου».

(Σοφ. Σειρ. δ΄ 26)

«Τό αἷμα Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ

ὑιοῦ αὐτοῦ καθαρίζει ἡμᾶς ἀπό πάσης ἁμαρτίας».

(Α’ Ἐπιστ. Ἰωά. α΄ 7)

«Ἐάν ὁμολογῶμεν τάς ἁμαρτίας ἡμῶν, πιστός ἐστι καί δίκαιος, ἵνα ἀφῇ ἡμῖν τάς ἁμαρτίας».

(Α’ Ἐπιστ. Ἰωά. α΄ 9)

«Ὁμολόγησε σύ τίς ἀνομίες σου πρῶτος, γιά νά δικαιωθεῖς».

(Ἠσ. μγ΄ 26)

«Θά ἐξομολογηθεῖς τίς ἁμαρτίες

σου. Δέ θά προσέλθεις στήν προσευχή μέ πονηρή συνείδηση».

(Ἐπιστ. Βαρνάβα 19, 12)

92

«Τρία πράγματα συνιστοῦν τήν ἀληθινή μετάνοια. Στήν καρδιά συντριβή, στό στόμα ἐξομολόγηση, στή ζωή διόρθωση».

(Ἱερός Χρυσόστομος)

«Γλυκύτερα τά δάκρυα τῆς μετάνοιας ἀπό τίς χαρές τῶν θεάτρων».

(Ἱερός Αὐγουστῖνος)

«Αὐτός πού ἐξομολογεῖται, ἀφοῦ μετανοήσει, παίρνει τήν ἄφεση ἀπό τόν ἱερέα μέ τή Χάρη τοῦ Χριστοῦ». (Μέγας Ἀθανάσιος)

«Μποροῦμε νά θεωρήσουμε τήν

ἐξομολόγηση σάν τό μεγαλύτερο

χαλινό γιά τ’ ἀπόκρυφα ἐγκλήματα.

Παρακινεῖ τήν τραυματισμένη καρδιά νά συγχωρέσει καί ἀναγκάζει τόν

κλέφτη ν’ ἀποδώσει αὐτά πού ἔκλεψε».

(Βολταῖρος)

«Ἡ μετάνοια καί ἡ χριστιανική

μόρφωση καί ἡ πνευματική ζωή δέν

εἶναι ἔργο μιᾶς ἡμέρας, ἀλλά ἔργο ὁλόκληρης ζωῆς».

(π. Σεραφείμ Παπακώστας)

«Μέγας ἀριθμός ψυχοθεραπευτῶν τῆς σήμερον τονίζουν τήν

«Ἀποκαλύψτε στόν ἱερέα τά μυστικά τῆς ψυχῆς σας, ὅπως ἀποκαλύπτει στόν γιατρό ὁ ἀσθενής τά κρυμμένα τραύματά του καί θά πετύχετε τήν ἄφεση».

(Γρηγόριος Νύσσης)

«Εἶναι ἀδύνατο νά ἐπιτύχει κάποιος τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν του, ἄν δέν τίς ἐξομολογηθεῖ».

(Ἰσαάκ ὁ Σύρος)

«Ἀπό τήν ἀληθινή μετάνοια γεννιέται ἀληθινή, εἰλικρινής καί εὐσυνείδητη ἐξομολόγηση τῶν ἁμαρτιῶν».

(Χάρρων)

ἀξίαν καί τήν ἀνάγκην τῆς ἐξομολογήσεως καί ἀπό ψυχοθεραπευτικῆς

πλευρᾶς, διότι προλαμβάνει ἤ καί θεραπεύει τάς ἐσωτερικάς συγκρούσεις».

(Ἄριστος Ἀσπιώτης)

«Ἡ ἀρχή τῆς σωτηρίας τῆς ψυχῆς ἀρχίζει ἀπό τήν ὁμολογία

τῶν ἁμαρτιῶν».

«Ψέματα δέν χωρᾶνε στόν πνευματικό, στόν γιατρό καί στόν δικηγόρο».

«Οἱ πτώσεις μου πολλές.

Εὐδόκησε ἡ τελευταία πτώση μου

νά εἶναι στά πόδια Σου».

(Σφραγίδες, Ποιητική Συλλογή)

Ἰ. Ἀναστόπουλος (†)

Ἀθανάσιος
93

Οἱ Ἐκδόσεις τῆς Χριστιανικῆς Στέγης Καλαμάτας, κατά

τή

συνήθειά τους, συνεργοῦντος τοῦ Κυρίου, θέτουν σέ

κυκλοφορία

ἕνα ἀκόμα χρηστικό βιβλίο τους.

Τί γιορτάζουμε σήμερα;

Στή σημερινή ἐπιφανειακή τήρηση τῶν Ὀρθόδοξων ἑορτῶν, πού ἔχει ὁρίσει ἡ Ἐκκλησία μας, ἔρχεται τό παρόν βιβλίο νά μιλήσει γιά τό νόημα καί τήν οὐσία αὐτῶν τῶν Δεσποτικῶν Ἑορτῶν.

Τί γιορτάζουμε σέ καθεμία ἀπό αὐτές.

Ποιοί εἶναι οἱ συμβολισμοί πού χρησιμοποιοῦνται καί τί σημαίνουν γιά τόν σύγχρονο

Ὀρθόδοξο Χριστιανό.

Πῶς πρέπει νά βιώνουμε τόν ἑορτασμό τους.

Μέ ἔμπνευση ἀπό τούς Ἁγίους Πατέρες καί Θεολόγους, ὁ συγγραφέας π. Ἰωήλ Νικολάου συνέταξε μικρά κείμενα, ὥστε μέ μιά σύντομη ἀνάγνωση νά μπορεῖ κάθε ἀναγνώστης νά

ἀντιλαμβάνεται τό βαθύτερο νόημα καί τούς συμβολισμούς κάθε Δεσποτικής Ἑορτῆς.

Ἀναζητῆστε το στό Βιβλιοπωλεῖο μας, Βασιλέως Γεωργίου Α΄ 5, Καλαμάτα, στό τηλ.: 27210 23176, στήν ἱστοσελίδα: www.xristegi.gr & σέ συνεργαζόμενα θρησκευτικά βιβλιοπωλεῖα.

Ἀπό τίς Ἐκδόσεις μας

ΜΕ ΤΟΝ ΦΑΚΟ ΤΟΥ

Στιγμιότυπα ἀπό τόν Α΄ καί Β΄ Κατανυκτικό Ἑσπερινό, πού τελέστηκαν στόν Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό Ὑπαπαντῆς τοῦ Χριστοῦ Καλαμάτας.

Τήν 26η Φεβρουαρίου 2023 τελέστηκε μέ εὐλάβεια ὁ Α' Κατανυκτικός Ἑσπερινός. Τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου συμπροσευχομένου ἀπό τοῦ Ἱεροῦ Βήματος, τήν Ἀκολουθία τέλεσε ὁ Πρωτοσύγκελλος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μεσσηνίας Ἀρχιμανδρίτης Φίλιππος Χαμαργιάς καί παρισταμένων τοῦ συνόλου τῶν κληρικών τῆς πόλης τῆς Καλαμάτας καί τῶν Ἐνοριών τῆς περιφέρειας.

Πρό τοῦ πέρατος κήρυξε τόν θεῖο λόγο ὁ Πρωτοσύγκελλος, μέ θέμα: "Νηστεία καί Προσευχή.

Ἐφόδια στόν ἀγῶνα τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς". Ἀκολούθως, ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης

Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος εὐχήθηκε ὑγεία καί δύναμη γιά τόν πνευματικό ἀγῶνα τῆς Ἁγίας

καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς καί προέστη τῆς ἀλληλοσυγχωρήσεως μεταξύ κλήρου καί λαοῦ.

Τήν 5η Μαρτίου 2023 πραγματοποιήθηκε ὁ Β΄ Κατανυκτικός Ἑσπερινός. Πρό τοῦ πέρατος κήρυξε ὁ ἴδιος ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος, μέ θέμα: "Ἡ ἀναστήλωση τῆς εἰκόνος τοῦ ἀνθρώπου ὡς ἔκφραση Ὀρθοδοξίας καί Ὀρθοπραξίας".

Τή 12η Μαρτίου 2023 μετά τόν Γ΄ Κατανυκτικό Ἑσπερινό ὁμίλησε ὁ Πανοσιολογιώτατος Άρχιμανδρίτης Γεώργιος Μπίζας.

Καί τίς ἑπόμενες Κυριακές τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ἔχει προγραμματισθεῖ ἡ τέλεση τῶν Κατανυκτικῶν Ἑσπερινῶν μέ θεῖο κύρυγμα ἀπό ἐξέχουσες προσωπικότητες πάνω σέ ἐπίκαιρη θεματολογία.

Μηνιαῖο περιοδικό

Ἑλληνορθόδοξης Μαρτυρίας

ISSN: 1107-8979

Ἰδιοκτήτης: Χριστιανική Στέγη Καλαμάτας

Βασ. Γεωργίου Α΄ 5 - 241 33 - Καλαμάτα

Τηλ.: 27210 23176 - Τηλ. & Fax: 27210 26478

www.xristegi.gr - info@xristegi.gr

ΚΩΔΙΚΟΣ: 220020 680 ΚΕΜΠ ΚΡ

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.