\u0391\u03C4\u03BF\u03BC\u03B9\u03BA\u03AE \u03BA\u03B1\u03B9 \u03A3\u03C5\u03BB\u03BB\u03BF\u03B3\u03B9\u03BA\u03AE \u039A\u03B1\u03C4\u03BF\u03AF\u03BA\u03B7\u03C3\u03B7

ΘΕΩΝΗ ΞΑΝΘΗ | ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΑΤΟΜΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΗΣΗ

Το «έξω» και το «έσω». Θ. Ξάνθη

ΚΑΤΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

Δημόσιος χαρακτήρας

Μια διδακτική αλυσίδα

Τα περιρρέοντα

Πολλαπλές διερευνήσεις του μέλους με το σύνολο.

μαθήματος των «αρχιτεκτονικών συνθέσεων – γενικής και ειδικής κτιριολογίας» με αντικείμενο μελέτης την κατοίκηση. Η επιλογή αυτή ουσιαστικά:

• Επεκτείνει τη διδασκαλία και την έρευνα πάνω στο συγκεκριμένο αντικείμενο της κατοίκησης, αλλά συγχρόνως – λόγω και της φύσης του, καθώς πρόκειται ταυτόχρονα για ένα κτίριο ιδιοκτησίας του Πανεπιστημίου – θέτει και σημαντικά ζητήματα για το δημόσιο χαρακτήρα. Υπό αυτή την οπτική – και όχι μόνο –.

• Αποτελεί, ένα κρίκο στην αλυσίδα των δύο κύριων εξαμηνιαίων συνθετικών μαθημάτων για το ίδιο έτος σπουδών, που είναι κατ’ εξοχήν θέματα δημόσιου κτιρίου μέσα στην πόλη: συγκεκριμένα σε αυτό το σπουδαστικό έτος οι σπουδαστές/τριες μελετούν ένα κτίριο μεικτών χρήσεων (αγορά με πολιτιστικές δραστηριότητες) και ένα σχολείο. Έτσι το μάθημα επικεντρώνεται στη μελέτη και τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό ενός κτιριακού συγκροτήματος, μεσαίας σχετικά κλίμακας που προορίζεται να καλύψει ανάγκες στέγασης μελών της Πανεπιστημιακής κοινότητας (φοιτητών και προσκεκλημένων διδασκόντων 407) και ταυτόχρονα να προσφέρει μικρές κοινόχρηστες εξυπηρετήσεις, που απευθύνονται κυρίως στους κατοίκους του.

• Είναι ένα βήμα για την αρωγή στην επικοινωνία με τα περιρρέοντα περιβάλλοντα, οικιστικά, πολιτισμικά, ιστορικά, βιωματικά. Αλλά και συγκεκριμένα περί κατοίκησης οι οικισμοί, οι παραδειγματικές πολυκατοικίες αρχιτεκτόνων, οι πολυκατοικίες του Le Corbusier, οι παλιές Αθηναϊκές κατοικίες, η εστία του Φινέ στην Πανεπιστημιούπολη, γνωστά αντίστοιχα παραδείγματα εστιών και σίγουρα το ζωντανό περιβάλλον, η παλιά πόλη και η σύγχρονη μορφή της.

Τόσο από την ιδιοσυστασία του, σαν εστία ατομικής και συλλογικής κατοίκησης, όσο και από τη μεθοδολογική προσέγγισης που ακολουθείται κατά την εκπαιδευτική εφαρμογή – και η οποία αναφέρεται στη συνέχεια - το μάθημα αυτό, επιχειρεί να προσδιορίσει ένα κύκλο προβληματισμού

Η μονάδα. Unité d’Habitation, Marseille, Le Corbusier.

Κάτοψη Ορόφου. Unité d’Habitation, Marseille, Le Corbusier.

γύρω από τη συσχέτιση του μέρους με το όλον και αντίστροφα σε πολλαπλά επίπεδα διερεύνησης.

Η αρχιτεκτονική σύνθεση είναι μια ολιστική διαδικασία, τροφοδοτούμενη από πολύπλοκους συλλογιστικούς μηχανισμούς, πεδία βιωματικών ερμηνειών του περιβάλλοντος, αλλά και ειδικές παραμέτρους θεώρησης του χώρου (π.χ., τόποι με ιδιαίτερη ταυτότητα, ιστορικότητα, μνήμη). Εδώ, σε αυτό το εκπαιδευτικό παράδειγμα, η μελέτης της αρχιτεκτονικής σύνθεσης προσεγγίζει αυτές τις πτυχές μέσα από τη σχέση του μέλους με το σύνολό του.

Είναι δηλαδή ζητούμενο η ανάγνωση και αντίληψη του συνόλου από τα οργανικά του μέλη, από μικρότερους τόπους, σημεία, στοιχεία ακόμα και υλικά ή λεπτομέρειες. Τα μέρη και το όλο. Συνύπαρξη, αναγνωσιμότητα, διάσπαση του όγκου, ευελιξία στην τοποθέτηση των διάφορων λειτουργικών ενοτήτων. Υποδιαιρέσεις αλλά και συνδέσεις ανάμεσα στα στοιχεία εκείνα που έχουν ιδιαίτερες προδιαγραφές.

Εδώ δεν τίθεται ακριβώς μια κλασσική προσέγγιση των αρχιτεκτονικών μορφών από το όλο στα μέρη δηλαδή από ένα καλά καθορισμένο «σώμα» προς τα «μέλη» του 1 , ούτε μόνο μια πιο σύγχρονη που συνθέτει από τα μέρη στο όλο, σαν ένα πεδίο που διαμορφώνεται από τα επιμέρους του. Ωστόσο αυτό που αναζητείται είναι η ισορροπία για αυτό και τα έργα σχεδιάζονται σε ένα διαρκές «μπροςπίσω» αναζητώντας τη συνύπαρξη μεταξύ των επιμέρους και του όλου. Η σχέση μέρους και όλου, οι σχέσεις μεταξύ και με τα γύρω σαν έννοιες που μπορούν να πυροδοτήσουν την αφετηρία –και αρχικής αναζήτησης– του αρχιτεκτονικού συνθετικού «ταξιδιού».

Εκπαιδευτικά: -Ένα «βήμα» -Για τη δική τους «φωνή»

Σε εκπαιδευτικό επίπεδο επιχειρείται να δοθεί το «βήμα» ώστε οι σπουδαστές/τριες να φανταστούν «πιθανές μεταμορφώσεις», να προτείνουν με τη δική τους «φωνή» και να πάρουν «θέση» σε σχέση με «τα γύρω» τους. Δημιουργώντας ένα περιβάλλον ελεύθερης βούλησης, έκφρασης, και πάνω από όλα ένα περιβάλλον ισότητας από ανθρώπους που μιλούν, πράττουν σχεδιάζουν και μέσα από τα έργα τους, σύμφωνα με την ιδιοσυγκρασία και το δικό τους λόγο, μαθαίνουν τον εαυτό τους και τους άλλους.

Συνθετικές Δομές. Αναφορές από το περιβάλλον.

Τίποτα δεν κατοικείται, αν δεν μπεις μέσα.

Κατηγοριοποιήσεις συνθετικών μεθοδολογικών προσεγγίσεων

Το δίκτυοΕγκαταστάσεις «οικισμών»

Η ένωση- γέφυραΒασικοί σχηματισμοί

Η διαδικασία της έρευνας.Σύνθεση και αντίθεση με το τοπίο

Απρόοπτες κατοικήσεις.Ιδέες και δομές

Η γραμμική κυψέληΚτίριο έδαφος

Η γραμμική κυψέλη

Αστικό περιβάλλον Τυποποίηση και «τυπικότητα»

Η κατοίκηση του νότουΕστιακοί χώροι

Οι οπτικές, το έξω και το μέσα

Κινητές-κινητικές-κοινές εγκαταστάσεις

Τα όρια – το περίβλημα

Τα όρια – το περίβλημα

Στοιχειακά συστήματα: παραθέσεις και συναθροίσεις

Η «απελευθέρωση» του ιδιωτικού χώρου για δημόσια περάσματα

Συνθετικά και τεχνικά εργαλεία

Το παιχνίδι με τον χρόνο

Η γραμμική κυψέλη

Εστιακοί χώροι

Τα όρια – το περίβλημα

Οι δειλές ανιχνεύσεις του “μέσα”

Οι μακροσκοπικές Οι οπτικές οπτικές οδηγούσαν οδηγούσαν σε «άστοχες βεβαιότητες»

Αστικό περιβάλλον Τυποποίηση και «τυπικότητα»

Εστιακοί χώροι

Κινητές-κινητικές-κοινές εγκαταστάσεις

Στοιχειακά συστήματα: παραθέσεις και συναθροίσεις

ΒΙΟ-ΕΣΤΙΑΚΟΊ ΧΏΡΟΙ

Η «απελευθέρωση» του ιδιωτικού χώρου για δημόσια περάσματα

Το παιχνίδι με τον χρόνο

Αίθρια – αυλές οι χώροι μιας βιωμένης συλλογικότητας.

Πυκνές γειτνιάσεις. Εστίες επικοινωνίας. Χαρακτηριστικά οικισμού.

10