Παλαγηώηεο Ταζηαδάκεο
Οδοιπορικό μιασ εβδομάδασ ςτισ ομορφιζσ και τουσ κρφλουσ τθσ Κριτθσ
www.ydronaftes.gr
Από καιρό λζγαμε να κάνουμε αυτό το ταξίδι.. Ζνα ταξίδι ςτθν Κριτθ, ςτθν λιγότερο τουριςτικι πλευρά τθσ (Αν ζχει μείνει πια..), από τουσ μαγευτικοφσ βυκοφσ τθσ, μζχρι τισ πανζμορφζσ κορφζσ τθσ, περνϊντασ ανάμεςα από τθν ιςτορία τθσ Κριτθσ, από τουσ μφκουσ, τουσ κρφλουσ και τα ζκιμα τθσ. Και διαλζξαμε εκείνο τον Μάθ του 2008, τον Μινα που θ Κριτθ φοράει τα γιορτινά τθσ, το μινα που γιορτάηεται το ζποσ τθσ Μάχθσ τθσ Κριτθσ και θ αυτοκυςία του Φραγκοκάςτελλου, για να κάνουμε πράξθ αυτό που ςχεδιάηαμε.. Εγϊ, ο Κϊςτασ και ο Φοίβοσ, μια μικρι, αλλά γεμάτθ με τθν καλφτερθ διάκεςθ και μεγαλφτερθ όρεξθ παρζα, με ςυνοδοιπόρο το γεμάτο με πράγματα και εξοπλιςμοφσ παλιό Renault του Κϊςτα, κάκε άλλο παρά διαψεφςαμε τισ προςδοκίεσ μασ από αυτό το ταξίδι, το οποίο αναπολοφμε ακόμα και ςιμερα, και ςίγουρα κα το νοςταλγοφμε για πολλά χρόνια ακόμα. Γνωρίηοντασ πόςο δφςκολο είναι να αποτυπωκοφν κάποια πράγματα, κα προςπακιςουμε να επαναλάβουμε το ταξίδι μασ, από αυτζσ τισ ςελίδεσ πια, μεταφζροντασ όςο το δυνατό περιςςότερα πράγματα ςε όςουσ κζλουν να γνωρίςουν καλφτερα το νθςί, και καταλαβαίνουν τθν ανάγκθ ενόσ ταξιδιϊτθ, να «γυρίςει» πίςω ςτον κόςμο όλα αυτά που του προςζφερε το ταξίδι του. Φυςικά, θ Κριτθ δεν είναι δυνατόν να παρουςιαςτεί τόςο εφκολα, οφτε και να τθν γνωρίςουμε μόνο ςε μια εβδομάδα, οφτε καν τα τριάντα τόςα χρόνια που τθν ςεργιανίηω δεν είναι αρκετά για να μπορϊ να πω πωσ γνωρίηω τθν Κριτθ.. Και ίςωσ αυτι είναι θ μαγεία τθσ.. Το ότι όςο περιςςότερο τθν γυρίηεισ τόςο περιςςότερο ανακαλφπτεισ πωσ δεν γνωρίηεισ παρά ελάχιςτα γι αυτι.. Το ταξίδι μασ περιορίςτθκε κυρίωσ ςτθν Δυτικι πλευρά τθσ Κριτθσ, και μόνο ςε ζνα ελάχιςτο μζροσ από τα αξιοκζατα τθσ. Το γεγονόσ αυτό μασ δίνει ςίγουρα το ερζκιςμα να επιςκεφτοφμε και πάλι το νθςί... Όπωσ κα δείτε ςτθν ςυνζχεια, δεν επιλζξαμε τουσ πιο χαρακτθριςτικοφσ προοριςμοφσ του νθςιοφ όπωσ τα μοναδικά αρχαία μνθμεία, θ τισ πιο ξακουςμζνεσ παραλίεσ, οφτε και ςτακικαμε ςε οτιδιποτε από αυτά που βλζπουμε ςυνικωσ να αποτελοφν το επίκεντρο των διαφθμίςεων για το νθςί. Γι αυτό λοιπόν, και το ταξιδιωτικό αυτό αφιερϊνεται ςε αυτοφσ που ενκουςιάηονται με τισ λεπτομζρειεσ και με το ταπεινό που μπορεί να κρφβει κάποιοσ τόποσ..
Καλό ςασ "ταξίδι" λοιπόν..
ΗΜΕΑ ΡΩΤΗ
Φτάνοντασ ςτο Ηράκλειο
Ραίρνοντασ το βραδινό καράβι από τον Ρειραιά (Τουσ κερινοφσ μινεσ εκτελοφνται και θμεριςια δρομολόγια με προοριςμό το Θράκλειο θ τα Χανιά) το πρϊτο ξθμζρωμα μασ βρίςκει ςτο Κρθτικό πζλαγοσ με τον ιλιο δειλά δειλά να ανατζλλει πίςω από τθν Νιςο Ντία.
Ραρατθρϊντασ ςτον ορίηοντα, κα δοφμε ακόμα δφο νθςάκια, τθν Ρεταλίδα και το παξιμάδι. Αν ανατρζξουμε ςτθν Μυκολογία, κα δοφμε ςχετικά με τθν Νιςο Ντία τον παρακάτω μφκο: H Ντία ιταν ζνα τεράςτιο κθρίο που προςπάκθςε να καταςτρζψει τθν Κριτθ. Ο Δίασ, βλζποντασ τθν να πλθςιάηει το Νθςί που ιταν και γενζτειρα του, πζταξε ζνα δόλωμα ςτο κθρίο, ζνα τεράςτιο παξιμάδι (Εξ ου και θ ομϊνυμθ βραχονθςίδα) καταφζρνοντασ να αποςπάςει τθν προςοχι του κθρίου, και να το ακινθτοποιιςει. Στθν ςυνζχεια, ρίχνοντασ του ςυνεχϊσ κεραυνοφσ κατάφερε να το πετρϊςει ςτθν κζςθ που βρίςκεται ςιμερα. Λόγω του πλικουσ των αρχαιολογικϊν ευρθμάτων τόςο ςτο χερςαίο όςο και ςτο ενάλιο μζροσ του νθςιοφ, θ Ντία προςτατεφεται από τον Αρχαιολογικό νόμο, και οι υποβρφχιεσ δραςτθριότθτεσ δεν επιτρζπονται. Ρλθςιάηοντασ το λιμάνι, κα δοφμε και τον "Κουλζ", το φροφριο του Θρακλείου να μασ καλωςορίηει.. Χτιςμζνο γφρω ςτο 1300 από τουσ Γενοβζηουσ, πζραςε από πολλά χζρια κατακτθτϊν και χρθςιμοποιικθκε με πολλοφσ τρόπουσ, άλλουσ που το δόξαςαν, όπωσ όταν "πολζμθςε πλικοσ κατακτθτϊν, και άλλουσ που το "ντρόπιαςαν", όπωσ όταν χρθςιμοποιικθκε ωσ φυλακι για τουσ αγωνιςτζσ των κρθτικϊν επαναςτατικϊν αγϊνων.. Το διϊροφο αυτό φροφριο, ιταν μζροσ των πολφ επιβλθτικϊν τειχϊν του Θρακλείου, που ονομαηόταν και Χάνδακασ Βγαίνοντασ από τθν πόλθ του Θρακλείου, ςτθν οποία ςυναντάμε πολλά υπζροχα μνθμεία, όπωσ και τισ πφλεσ τθσ παλιάσ πόλθσ (Ρφλθ Χανίων, Αγίου Ανδρζα, Αγίου Γεωργίου, Καινοφρια πόρτα) και ταξιδεφοντασ προσ το ζκυμνο από τθν Βόρεια πλευρά τθσ Κριτθσ τα τοπία διαδζχονται το ζνα το άλλο. Τόποι με ιςτορικι αξία, απίςτευτθσ ομορφιάσ, αλλά και τοποκεςίεσ που βαςιλεφουν οι κρφλοι.
ΗΜΕΑ ΡΩΤΗ
Το βουλιςμζνο αλώνι
14 χιλιόμετρα από το Θράκλειο, ςτουσ πρόποδεσ του όρουσ Στροφμπουλα βρίςκεται μια τοποκεςία που οι ντόπιοι ςυνθκίηουν να αποκαλοφν "Το Βουλιςμζνο (Βουλιαγμζνο) Αλώνι". Το αςυνικιςτο αυτό κυκλικό βφκιςμα, προκαλοφςε πάντα τθν φανταςία αυτϊν που το αντίκριηαν. ωτϊντασ για αυτό, ίςωσ ακοφςετε τθν παρακάτω ιςτορία.. Σε εκείνο το ςθμείο βριςκόταν ζνα από τα αλϊνια που ςυναντάσ ςυχνά ςτθν Κριτθ. Ιταν μια χρονιά που ζδωςε ο Κεόσ και γεμίςανε τα χωράφια ςτάρια και καρποφσ, από άκρθ ςε άκρθ! Ο νοικοκφρθσ του αλωνιοφ είχε βουνό τθν δουλειά μπροςτά του και ζτρεμε μθ ξεςπάςει καμία μπόρα και καταςτρζψει τουσ κόπουσ μιασ ολόκλθρθσ χρονιάσ. Ξθμζρωνε θ γιορτι του προφιτθ Θλία, μια γιορτι που κανζνασ δεν δοφλευε για να τιμιςει τον Άγιο, μζρα ιερι για μια κοινωνία που ςτρεφόταν διαρκϊσ ςτο Κείο με παρακλιςεισ για να προςτατζψει τον κόπο του. Ο νοικοκφρθσ λοιπόν, είχε πάρει απόφαςθ να δουλζψει εκείνθ τθν θμζρα παρόλο που θ γυναίκα και θ κόρθ του τον παρακαλοφςαν να μθν πάει κόντρα ςτουσ ιεροφσ κανόνεσ. Ριγανε λοιπόν ςτο αλϊνι και αφοφ ζηεψαν τα βόδια, άρχιςαν να αλωνίηουν υπό το τραγοφδι τθσ κόρθσ.. «Γύρω γεια τωνε κι όλα τ' άχερα δικά ντωνε...» Το είπε μια φορά, και πριν προλάβει να ολοκλθρϊςει το δίςτιχο, ζνασ τρομακτικόσ κρότοσ ακοφςτθκε.. Ξαφνικά, ςαν να άνοιξε θ γθσ και κατάπιε ολόκλθρο το αλϊνι, μαηί με ανκρϊπουσ και ηϊα.. Ζτςι, λζνε τιμϊρθςε ο Άγιοσ τθν αςζβεια τουσ.. Και κάκε χρονιά, ςτισ 20 Λουλίου ακοφγονται κακαρά το τρίξιμο που κάνουν τα ςτάχυα, κακϊσ ανακατεφονται από το νοικοκφρθ και τθ γυναίκα του και το τραγοφδι τθσ κόρθσ «γφρω γεια τωνε......» Και αν οι κρφλοι δε ςασ αγγίηουν, μπορείτε να πάρετε τθν επιςτθμονικι εκδοχι.. Οι ειδικοί λζνε πωσ πρόκειται για «δολίνθ» που ςχθματίςτθκε από «κατάρρευςθ υπόγειου ςπθλαίου κατά το τεταρτογενζσ. Πτι και αν διαλζξετε, θ επίςκεψθ ςτο "Βουλιςμζνο Αλϊνι" κα μείνει χαραγμζνθ ςτθν μνιμθ ςασ..
ΗΜΕΑ ΡΩΤΗ
Η Ραναγία του Χάρακα
Συνεχίηοντασ ςτον Εκνικό δρόμο για το ζκυμνο, ςίγουρα κα πιάςετε τον εαυτό ςασ να απολαμβάνει τα βουνά από τθν μία και τισ υπζροχεσ ακτζσ από τθν άλλθ. Δφο περίπου χιλιόμετρα από το χωριό Μπαλί, ςυναντάμε ςτα δεξιά μασ ζνα πολφ όμορφο Εκκλθςάκι, αυτό τθσ "Ραναγίασ του Χάρακα" Αν γνωρίηουμε και τον κρφλο ο οποίοσ το ςυνοδεφει, ςίγουρα κα αναηθτιςουμε κάτι παραπάνω από μια απλι φευγαλζα ματιά.. Στα χρόνια τθσ Βυηαντινισ αυτοκρατορίασ, ζνα καράβι βγικε ςτθν περιοχι που βρίςκεται ςιμερα θ Εκκλθςία, και μια αρχόντιςςα αποβιβάςτθκε ςτθν ςτεριά και ςκαρφάλωςε να καυμάςει τθν περιοχι. Ζνασ βοςκόσ που τθν είδε, ζςπευςε να ειδοποιιςει τουσ χωριανοφσ για αυτό το γεγονόσ, μιασ που πολφ ςπάνια ζβλεπαν ξζνο ςτθν κακοτράχαλθ περιοχι. Θ αρχόντιςςα, ανζβθκε ςτο βράχο και ςαν μια άγνωςτθ δφναμθ τθν ζςπρωξε να βάλει το χζρι τθσ μζςα ςε μια ςχιςμι του βράχου - του χαρακιοφ κατά τθν Κρθτικι διάλεκτο- και από εκεί ζβγαλε τθν εικόνα τθσ κοίμθςθσ τθσ Κεοτόκου που βρίςκεται ςιμερα μζςα ςτο εκκλθςάκι. Οι ντόπιοι αντικρίηοντασ το κζαμα ςταυροκοπικθκαν και ζςτθςαν μεγάλο γλζντι για το καλό αυτό που ζγινε ςτον τόπο τουσ. Θ γυναίκα, καταςυγκινθμζνθ ζδωςε ζνα μεγάλο χρθματικό ποςό, μαηί με τθν εικόνα και τουσ ηιτθςε να χτίςουν τθν Εκκλθςία ϊςτε επιςτρζφοντασ μετά από ζναν χρόνο να κάνουν εκεί και τθν πρϊτθ λειτουργία και ςτθν ςυνζχεια αναχϊρθςε. Οι χωρικοί, μοιράςτθκαν τα χρυςά νομίςματα, μιασ που κα βοθκοφςαν όλοι ςτο χτίςιμο του ναοφ και για πολφ καιρό ςυηθτοφςαν πωσ και τι πρζπει να κάνουν για να φτιάξουν κάτι όμορφο και μοναδικό. Ο καιρόσ περνοφςε όμωσ, και δεν είχε γίνει τίποτα πράξθ.. Πταν είδαν το βυηαντινό πλοίο να προςεγγίηει τθν περιοχι, πάγωςαν! Ρροςπακϊντασ να βρουν μια δικαιολογία, ζβαλαν τον πρωτομάςτορα να προςποιθκεί τον ετοιμοκάνατο, και είπαν ςτθν αρχόντιςςα όταν τθν ςυνάντθςαν πωσ ζπεςε επιδθμία ςτο χωριό και αναγκάςτθκαν να ξοδζψουν τα χριματα για να ςϊςουν τουσ ανκρϊπουσ τουσ.. Εκείνθ τουσ ζδωςε πάλι ζνα μεγάλο ποςό, και ζφυγε λζγοντασ τουσ πωσ κα επζςτρεφε και πάλι ζνα χρόνο μετά..
Πταν οι χωρικοί πιγαν ςτο ςπίτι του πρωτομάςτορα, τον βρικαν πραγματικά πεκαμζνο όμωσ!! Τρζμοντασ από τον φόβο τουσ, ζτρεξαν ςτθν παραλία και ξεκίνθςαν να χτίηουν το εκκλθςάκι, που βλζπουμε ακόμα και ςιμερα..
ΗΜΕΑ ΡΩΤΗ
Στισ ςπθλιζσ του πάνορμου
Συνεχίηοντασ προσ το ζκυμνο, περνϊντασ το υπζροχο χωριό Ράνορμοσ, βλζπουμε ςτα δεξιά μασ ζναν πολφ καλά κρυμμζνο δρόμο, που οδθγεί ςτθν πανζμορφθ παραλία "Σπθλιζσ", ςτθν οποία και κάναμε τθν πρϊτθ κατάδυςθ μασ ςτα Κρθτικά νερά. Οι πιο τολμθροί, κα ανακαλφψουν και πολφ μεγάλεσ υποκαλάςςιεσ ςπθλιζσ που οδθγοφν ςε κοιλϊματα με αζρα. Τα παιχνίδια που κάνει το φϊσ ςτο εςωτερικό τουσ, ςίγουρα κα ςασ μαγζψουν και κα δικαιολογιςουν τθν ονομαςία που τουσ δίνουν κάποιοι.. Νεραϊδοςπιλιοι!!
Φυςικά να μθν παραλείψετε να επιςκεφτείτε το γραφικό ταβερνάκι του Κϊςτα που βρίςκεται ςτο πανζμορφο κολπάκι και να δοκιμάςετε φρζςκουσ ψαρομεηζδεσ, αλλά και το ¨νζκταρ¨ τθσ Κριτθσ, τθν παραδοςιακι τςικουδιά.
Η «βάςθ» μασ.. Το κατάλυμα το οποίο επιλζξαμε όχι μόνο μασ παρείχε εξαιρετικζσ ανζςεισ, αλλά διατθροφςε το παραδοςιακό φφοσ των Κρθτικϊν αρχοντικϊν, χτιςμζνο με πζτρα και ξφλο, με το παραδοςιακό τηάκι, τον ξυλόφουρνο, το χτιςτό κρεβάτι και τα διάφορα επίπεδα του ςπιτιοφ, και ιταν διακοςμθμζνο κατά τζτοιο τρόπο ϊςτε μασ μετζφερε ςτθν ατμόςφαιρα τθσ παλαιάσ εποχισ, με αντικείμενα από τθν κακθμερινι ηωι του αγρότθ ι του κτθνοτρόφου, με τα δρεπάνια, τα χαλινάρια, τισ "βοφργιεσ" και τα παμπάλαια κλειδιά.. Φυςικά, δεν μασ ςτεναχϊρθςε το ότι πζραν των παραδοςιακϊν χαρακτθριςτικϊν, είχαμε ςτθν διάκεςθ μασ μεταξφ άλλων, και τισ δικζσ μασ πιςίνεσ, τισ οποίεσ και ευχαριςτθκικαμε δεόντωσ..
Στθν περιοχι, τα παραδοςιακά καταλφματα είναι περιηιτθτα από τουσ επιςκζπτεσ και κα ςυναντιςετε αρκετά αν ζχετε ςκοπό να μείνετε ςε ζνα από αυτά. Το δικό μασ, βριςκόταν ςτο χωριό Αςτζρι και μασ παρείχε εξαιρετικζσ βραδιζσ με μόνο τουσ ιχουσ τισ φφςθσ να ςπάνε τθν απόλυτθ θςυχία (Και φυςικά τισ ςχετικζσ μπαλωκιζσ που ακοφγονταν αραιά και ποφ..)
ΗΜΕΑ ΔΕΥΤΕΗ
Στον Ρλακιά
Ζνασ από τουσ γνωςτότερουσ καταδυτικοφσ προοριςμοφσ τθσ Κριτθσ, είναι αυτόσ του Ρλακιά, νότια του Νομοφ εκφμνθσ. Σε περίπου τριάντα λεπτά από το κζντρο του εκφμνου, και περνϊντασ από υπζροχα μζρθ, ςαν το πολφ γνωςτό φαράγγι του Κουρταλιϊτθ , που ςίγουρα αξίηει μια ςτάςθ.. Θ περιοχι ζχει απίςτευτθ φυςικι ομορφιά και ςίγουρα κα καυμάςετε τουσ πολυάρικμουσ αετοφσ που κα ςασ παρατθροφν από ψθλά. Επιπλζον, θ περιοχι ζχει ιδιαίτερθ ιςτορικι αξία, μιασ που εκεί ζδραςαν πολλζσ ομάδεσ ανταρτϊν ςτθν προςπάκεια τουσ να ελευκερϊςουν τθν Κριτθ από τουσ κατακτθτζσ του δευτζρου παγκοςμίου πολζμου. Οι ςπθλιζσ τθσ περιοχισ, φιλοξζνθςαν τουσ αγωνιςτζσ, λεσ και ςυμμετείχε και θ φφςθ ςτον απελευκερωτικό αγϊνα μασ.. φκάνουμε ςτθν περιοχι του Ρλακιά και ακολουκϊντασ τισ ταμπζλεσ για το καταδυτικό κζντρο "Καλυψϊ" φτάςαμε ςτθν τοποκεςία τθσ κατάδυςθσ, θ οποία φυςικά από ψθλά μασ προϊδζαηε για μια υπζροχθ βουτιά.. Το καταδυτικό κζντρο, ςτεγάηεται ςτο ξενοδοχείο Calypso Rocks Palace, το οποίο είναι ιδανικό για ξζγνοιαςτεσ διακοπζσ και θ τοποκεςία τθσ κατάδυςθσ πραγματικά υπζροχθ, τόςο ςτθν επιφάνεια, όςο και αρκετά μζτρα κάτω από αυτιν.. Σίγουρα δεν διζψευςαν τισ προςδοκίεσ μασ!
Ζνα ακόμα μζροσ που ενδείκνυται για καταδφςεισ και χωρίσ καταδυτικό κζντρο αν το κελιςετε , είναι θ περιοχι Δαμνόνι και Σχοινάρια, που κα ςυναντιςετε κατευκυνόμενοι ςτον Ρλακιά.
ΗΜΕΑ ΤΙΤΗ
Στα Ζωνιανά
Σκοπόσ του ταξιδιοφ μασ, δεν ιταν αποκλειςτικά και μόνο οι καταδφςεισ όπωσ ιταν φυςικό. Και όποιοσ κζλει να καυμάςει τθν ομορφιά τθσ Κριτθσ, κα πρζπει να τθν δει και από ψθλά.. Αφιερϊςαμε μια μζρα λοιπόν για μια περιιγθςθ ςτθν ορεινι Κριτθ, ανθφορίηοντασ τισ πολυτραγουδιςμζνεσ πλαγιζσ του Ψθλορείτθ. Ρρϊτοσ μασ ςτακμόσ, τα περίφθμα πλζον Ηωνιανά.. Τα οποία ςίγουρα, είναι πολφ ωραιότερα από τθν εικόνα που μασ μετζδωςαν γι αυτό το χωριό τα επειςόδια που δθμιουργικθκαν πριν λίγα χρόνια.. «Διαβάτθ, από τα Ηωνιανά αν τφχει και περάςεισ, από τς' Αμάλκθσ το νερό να πιείσ να ξεδιψάςεισ» Θ ιςτορία του χωριοφ, ζρχεται από τα αρχαία χρόνια και προςπακϊντασ να δοφμε τισ ρίηεσ του ονόματοσ του, φτάνουμε ςτο ςυμπζραςμα πωσ ζρχεται από τον Δία, του οποίου θ λατρεία ιταν ιδιαίτερα ζντονθ ςτθν περιοχι. Ακόμα και ςιμερα ςε κάποιεσ εκφράςεισ των Ηωνιανϊν, κα εντοπίςουμε αναφορζσ προσ τον κεό Δία. Μάλιςτα, ο κρφλοσ κζλει τον Δία να είναι καμμζνοσ ςε μια τοποκεςία ζξω από το χωρίο, και αυτό τον ιςχυριςμό κα τον ακοφςετε πολλζσ φορζσ ςυνομιλϊντασ με τουσ κατοίκουσ, οι οποίοι και μποροφν να ςασ υποδείξουν το μονοπάτι που οδθγεί μζχρι τθν τοποκεςία αυτι. Του Δία είν' τα Ηωνιανά τόποσ αγαπθμζνοσ ..γι αυτό ακόμα βρίςκεται ςτα ςπλάχνα του καμμζνοσ. Λίγο πριν από το χωρίο, δεν κα πρζπει να χάςουμε το ςπιλαιο Σφεντόνθ, πραγματικά μοναδικισ ομορφιάσ! Θ περιιγθςθ ςτο ςπιλαιο γίνεται με τθν ςυνοδεία ςπθλαιολόγου ο οποίοσ είναι παραπάνω από πρόκυμοσ να ςασ ξεναγιςει και να ςασ εξθγιςει κάκε ςθμείο του ςπθλαίου.. Το Σπιλαιο πιρε το όνομα του από κάποιον αντάρτθ τθσ περιοχισ, ο οποίοσ το χρθςιμοποιοφςε ωσ κρθςφφγετο. Το ςπιλαιο ζχει μικοσ ςε ευκεία γραμμι 145 μζτρα και καταλαμβάνει επιφάνεια πάνω από 3.000 τετραγωνικά μζτρα. Θ κφρια ανάπτυξι του είναι προσ Βορρά και ζχει δθμιουργθκεί με αργι διάβρωςθ των αςβεςτολικικϊν πετρωμάτων. Το πάχοσ των υπερκείμενων πετρωμάτων είναι 25 ζωσ 50 μζτρα. Το προςπελάςιμο τμιμα καταλαμβάνει περίπου τα δφο τρίτα του κφριου όγκου του ςπθλαίου. Το μικοσ του μονοπατιοφ περιιγθςθσ των επιςκεπτϊν είναι περίπου 270 μζτρα. Θ περιιγθςθ ςε ακόμθ βακφτερα κομμάτια δεν γίνεται, αφ ενόσ διότι θ προςπάκεια διάνοιξθσ του είναι εξαιρετικά επικίνδυνθ για τθν ςτατικότθτα του ςπθλαίου και αφ εταίρου διότι εκεί ζχει βρει καταφφγιο θ πανίδα του ςπθλαίου και κεωρείται πωσ με τθν προςκικθ φωτιςμοφ αλλά και ανκρϊπινων οχλιςεων κα τεκεί ςε πολφ ςοβαρό κίνδυνο. Θ περιιγθςθ ςτο ςπιλαιο γίνεται με τθν ςυνοδεία ςπθλαιολόγου ο οποίοσ είναι παραπάνω από πρόκυμοσ να ςασ ξεναγιςει και να ςασ εξθγιςει κάκε ςθμείο του ςπθλαίου..
ΗΜΕΑ ΤΙΤΗ
Στον Άγιο Υάκινκο
Μέζα ζην ρωξηό, κπνξνύκε λα επηζθεθηνύκε ην κνπζείν θέξηλωλ νκνηωκάηωλ "Ποταμιανού" κε εθζέκαηα πνπ παξνπζηάδνπλ ζπνπδαίεο πξνζωπηθόηεηεο αιιά θαη αλαπαξαζηάζεηο από ηζηνξηθά γεγνλόηα, όπωο απηό ηεο Μνλήο Αξθαδίνπ. Σίγνπξα είλαη έλαο εμαηξεηηθόο ηξόπνο, λα θάλνπκε έλα κηθξό ηαμίδη ζηελ ηζηνξία ηεο Κξήηεο..
Αφινοντασ πίςω μασ τα Ηωνιανά, αρχίςαμε να ςκαρφαλϊνουμε ςτον Ψθλορείτθ, με πρϊτθ ςτάςθ τθν εκκλθςία του Άγιου Υάκινκου, (του Ζλλθνα άγιου τθσ Αγάπθσ). Θ ςχεδίαςθ του αφιερωμζνου ςτον Άγιο Υάκινκο ναοφ, είναι μοναδικι, γιατί για να είναι απολφτωσ εναρμονιςμζνθ με τον χϊρο ςτον οποίο βρίςκεται ζχει τθν μορφι Κρθτικοφ "Μιτάτου", το οποίο χρθςιμοποιείται από τα αρχαία χρόνια από τουσ κτθνοτρόφουσ τθσ ορεινισ Κριτθσ. Ρριν από πολλοφσ αιϊνεσ, το 98μ.X., δϊδεκα χιλιόμετρα νότια από τα Ανϊγεια, ςτθν ορεινι περιοχι Φοφρνοι, ο εικοςάχρονοσ Υάκινκοσ δζχτθκε πρόκυμα να μαρτυριςει για τθν κοινι πίςτθ, για τθν αγάπθ του ςτο Κεό. Ο Υάκινκοσ καταγόταν από τθν Καιςαρεία τθσ Καππαδοκίασ και ζηθςε ςτα χρόνια του αυτοκράτορα Τραϊανοφ (98-117), τον οποίο υπθρζτθςε ωσ κουβικουλάριοσ. Αν και ηοφςε ςτα παλάτια, όλθ του θ ψυχι ιταν δοςμζνθ ςτον Λθςοφ Χριςτό. Ζτςι, όταν ο Τραϊανόσ διζταξε διωγμό των χριςτιανϊν, ο Υάκινκοσ δε δίςταςε να ομολογιςει μπροςτά ςτον αυτοκράτορα ότι είναι χριςτιανόσ. Ο Τραϊανόσ, κεωρϊντασ τθ ςτάςθ του νεαροφ αχάριςτθ, διζταξε να τον φυλακίςουν χωρίσ να του δίνουν φαγθτό και ζτςι, ο Υάκινκοσ κατζλθξε μετά από ςαράντα μζρεσ αςιτίασ. Κακϊσ ςυνεχίηουμε τον περίπατο μασ ςτον χϊρο κα δοφμε και το χάλκινο άγαλμα του μεγάλου λυράρθ Μανώλθ Ραςπαράκθ του οποίου τθν ιςτορία αξίηει να ακοφςετε. Γεννικθκε ςτ' Ανϊγεια Μυλοποτάμου του νομοφ εκφμνου, το Φλεβάρθ του 1911. Το παρατςοφκλι "Στραβόσ" (τυφλόσ) του ζμεινε από τα παιδικά του χρόνια, όπου ςε θλικία τεςςάρων ετϊν αρρϊςτθςε και ζμεινε τυφλόσ ςε όλθ του τθν υπόλοιπθ ηωι. Στα οκτϊ του χρόνια, μια λφρα δϊρο του πατζρα του, για να περνά πιο ευχάριςτα τισ δφςκολεσ ϊρεσ τθσ μοναξιάσ του από το άδικο κτφπθμα τθσ μοίρασ του. Σε πολφ μικρι θλικία ζχαςε και τον πατζρα του, που ουςιαςτικά ιταν τα ¨μάτια¨του και τον αποχαιρζτιςε με τον τρόπο που ιξερε καλφτερα, με μαντινάδεσ που ζκαναν και τισ πζτρεσ να ραγίςουν..
ΗΜΕΑ ΤΙΤΗ Με τα χρόνια, ζγινε μεγάλοσ τεχνίτθσ τθσ λφρασ και γλζντθςε αμζτρθτο κόςμο με τα τραγοφδια και το κζφι που χάριηε ςτον κόςμο, μζχρι και τθν ςτιγμι που αποχαιρζτιςε και ο ίδιοσ τον κόςμο αυτόν. Συγκινθτικι είναι μια μαντινάδα του, που ςτολίηει ςιμερα τον χϊρο που βρίςκεται το άγαλμα του..
Στον Άγιο Υάκινκο
Κάπου εκεί, κα δείτε και το άγαλμα τθσ «βοςκοποφλασ», ενόσ κρφλου των βοςκϊν του Ψθλορείτθ..
Στον ίδιο πανζμορφο χϊρο, βρίςκεται και το πζτρινο κζατρο ςτο οποίο πραγματοποιοφνται κάκε καλοκαίρι τα περίφθμα "Υακίνκεια", εκδθλϊςεισ που γίνονται γφρω από κάποιο ςυγκεκριμζνο κζμα κάκε φορά. Αξίηει μια επίςκεψθ ςτθν ιςτοςελίδα των εκδθλϊςεων, που βρίςκεται ςτθν διεφκυνςθ www.yakinthia.com. Και φυςικά, από τον χϊρο δεν κα μποροφςε να λείπει ζνα παραδοςιακό ρακοκάηανο, που με το απόςταγμα του γλυκαίνει τουσ επιςκζπτεσ των Υακίνκειων..
Με κρφα καρδιά αποχαιρετοφμε το μαγικό αυτό μζροσ..Δεν κζλαμε όμωσ να αφιςουμε τον Ψθλορείτθ να μασ περιμζνει.. Συνεχίηοντασ τθν ανάβαςθ, και περνϊντασ από μζρθ που κόβουν τθν ανάςα, (και πρόβατα που κόβουν τον δρόμο, τα οποία κα πρζπει φυςικά να προςζξετε), βγικαμε ςτο οροπζδιο τθσ Νίδασ το οποίο βρίςκεται ςε υψόμετρο 1450 μζτρων, και πραγματικά, θ κζα των βουνοκορφϊν τριγφρω, είναι μαγευτικι. Μάλιςτα, ςτα παλαιά χρόνια ζγινε ¨μιλο τθσ ζριδοσ» μεταξφ των περιοχϊν που ικελαν να τθν εκμεταλλεφονται, και υπάρχουν αρκετά τραγοφδια που αναφζρονται ςε αυτιν. Επίςθσ, ζγινε ορμθτιριο πολλϊν ανταρτϊν κατά τθν Εκνικι μασ αντίςταςθ, και οι κατακτθτζσ, πζραςαν αρκετζσ δφςκολεσ ςτιγμζσ ςτθν περιοχι.
ΗΜΕΑ ΤΙΤΗ
Στον Ψθλορείτθ
Από τθν Νίδα, ξεκινάει και ο δρόμοσ που πιραμε και ανεβικαμε μζχρι το Ιδαίο Άντρο, ςτο οποίο κατά τθν μυκολογία ανατράφθκε ο μικρόσ Δίασ, κρυμμζνοσ από τον πατζρα του Κρόνο, ο οποίοσ κα τον ζτρωγε ηωντανό. Το μικρό Δία λζει ο μφκοσ ότι ανζλαβαν να τρζφουν δφο νφμφεσ των ςπθλαίων, θ Αδράςτεια και θ Μδθ, που τον τάιηαν με άγριο μζλι και γάλα από τθν κατςίκα Αμάλκεια και τον προςτάτευαν οι Κουριτεσ, που με τον πολεμικό χορό τουσ και χτυπϊντασ τισ αςπίδεσ τουσ, κατάφερναν να κρφβουν το κλάμα του μωροφ.. Ο Δίασ, παρόλο που δεν γεννικθκε οφτε ςτο Λδαίον οφτε ςτο Δικταίο Άντρο, αλλά ςτθ φανταςία των αρχαίων Ελλινων, λατρεφτθκε πολφ ςτα ςπιλαια αυτά και δζχτθκε πολλζσ προςφορζσ, από τα πρϊτα μινωικά χρόνια ωσ και τθ ρωμαϊκι εποχι...Τα ευριματα του ςπθλαίου που βρίςκονται ςτο αρχαιολογικό μουςείο Θρακλείου, το φανερϊνουν ξεκάκαρα αυτό..Μεταξφ των προςκυνθτϊν που πζραςαν το ςτόμιο τθσ ςπθλιάσ ιταν και οι φιλόςοφοι Ρυκαγόρασ και Επιμενίδθσ.. Γι αυτό και είναι φυςικό να νιϊκουμε ιδιαίτερθ ςυγκίνθςθ κατθφορίηοντασ ςτθν αίκουςα του ςπθλαίου. Και όπωσ είναι φυςικό, όλοι μασ απογοθτευτικαμε από τθν κατάςταςθ που επικρατεί ςτο ςπιλαιο. Για ζνα τόςο ςπουδαίο μνθμείο που ουςιαςτικά αποτελεί ιερό χϊρο, κα περιμζναμε αν όχι να ζχουν γίνει προςπάκειεσ ανάδειξθσ του, τουλάχιςτο μζτρα για τθν προςταςία και τθν κακαριότθτα του. Το ότι δζχεται τόςουσ επιςκζπτεσ , που δε διςτάηουν να φτάςουν ωσ εκεί ακόμα και αν χρειάηεται επίπονθ προςπάκεια, είναι ςίγουρα λόγοσ, για να του φερκοφμε, όπωσ ακριβϊσ του αρμόηει.. Λίγο παρακάτω, ςτθν τελευταία ςτροφι πριν από το ςπιλαιο, κα ςυναντιςουμε ςτο αριςτερό μασ χζρι το μονοπάτι Κ4 που κα οδθγιςει τουσ τολμθρότερουσ ςτθν κορυφι του Ψθλορείτθ, ςτον "Τίμιο Σταυρό". Ξεκινϊντασ από εκεί και ακολουκϊντασ κάποιεσ κίτρινεσ ταμπζλεσ και κόκκινα ςθμάδια ςτουσ βράχουσ, κα ξεκινιςετε τον δρόμο ςασ προσ τθν κορυφι. Σε 4 ζωσ 6 ϊρεσ, κα βρίςκεςτε πλζον να καυμάηετε τθν απίςτευτθ κζα ςτα 2456 μζτρα, ςτο ψθλότερο ςθμείο τθσ Κριτθσ. Στθν κορυφι κα δείτε το εκκλθςάκι του Τίμιου Σταυροφ που ζχει φιλοξενιςει χιλιάδεσ ορειβατϊν.. Το ιδανικό είναι να είςαςτε προετοιμαςμζνοι για μια διανυκτζρευςθ, με αρκετό νερό και ηεςτά ροφχα. Θ κζα όμωσ κα ςασ κάνει να ξεχάςετε κάκε ταλαιπωρία.
ΗΜΕΑ ΤΙΤΗ
Στα Ανώγεια
Ραίρνοντασ τον δρόμο τθσ επιςτροφισ, κάναμε μια ςτάςθ ςτα ξακουςτά και πολυτραγουδιςμζνα Ανϊγεια. Σφμφωνα με τθν παράδοςθ, τα Ανϊγεια δθμιουργικθκαν από κτθνοτρόφουσ, ςτισ αρχζσ του 13ου αι. Υπιρξαν κζντρο επαναςτατϊν ςτα χρόνια τθσ Τουρκοκρατίασ και πυρινασ αντίςταςθσ κατά τθσ γερμανικισ κατοχισ ςτθ διάρκεια του τελευταίου πολζμου. Ιταν ζνα από τα κφρια μζρθ ςτα οποία οδθγικθκε και κρατικθκε από τουσ αντάρτεσ απαγωγείσ του o Γερμανόσ ςτρατιωτικόσ διοικθτισ, ςτρατθγόσ Φον Κράιπε, πριν φυγαδευτεί ςτθν Αφρικι. Σε αντίποινα οι Γερμανοί ςκότωςαν (1944) όλουσ τουσ άντρεσ του χωριοφ και ιςοπζδωςαν ςτθν κυριολεξία τα κτίρια, εκτόσ από τθν εκκλθςία -αφιερωμζνθ ςτον Λωάννθ το Βαπτιςτι, με αξιόλογεσ τοιχογραφίεσ. Τα Ανϊγεια ξαναχτίςτθκαν μετά τον πόλεμο από τουσ κατοίκουσ τουσ, οι οποίοι αςχολοφνται ωσ επί το πλείςτον με τθν κτθνοτροφία, τθ χειροτεχνία και τα υφαντά. Οι Ανωγειανοί αρκετά διαφορετικοί από τουσ υπόλοιπουσ Κρθτικοφσ διατθροφν ζντονθ τθν παραδοςιακι μορφι ηωισ ςτθν ενδυμαςία, τθ διατροφι, τθν ιδιάηουςα γλϊςςα που χρθςιμοποιοφν και ακόμα ςτισ εκδθλϊςεισ τθσ κοινωνικισ ηωισ που δεν εννοοφνται χωρίσ τθ ςυμμετοχι των ςπουδαίων Ανωγειανϊν τραγουδιςτϊν Αν είςαςτε αρκετά τυχεροί και τφχετε ςε κάποιο Ανωγειανό γλζντι, κα διθγείςτε αυτι ςασ τθν εμπειρία για πολλά χρόνια. Αλλά και ολόγυρα ςτο χωριό μπορείτε να δοκιμάςετε τα τοπικά εδζςματα ςτισ παραδοςιακζσ ταβζρνεσ, όπωσ το οφτό κρζασ και τθν υπζροχθ ανωγειανι μακαρονάδα με το ντόπιο ανκότυρο. Το υπεριφανο αυτό χωριό, υπιρξε θ πατρίδα πολλϊν οπλαρχθγϊν, πολιτικϊν αλλά και των ςπουδαιότερων Κρθτικϊν καλλιτεχνϊν και μπορεί να υπερθφανεφεται ακόμθ περιςςότερο για το ότι γζννθςε και ανζκρεψε τον Αρχάγγελο τθσ Κρθτικισ μουςικισ, τον Νίκο Ξυλοφρθ . Ο ¨Ψαρονίκοσ¨, ςίγουρα δεν χρειάηεται οφτε ςυςτάςεισ οφτε και ιδιαίτερεσ αναφορζσ. . Σε μια από τισ κεντρικζσ πλατείεσ του χωριοφ, βρίςκεται και το ςπίτι του Αρχάγγελου τθσ Κριτθσ, του Νίκου Ξυλοφρθ, ςτο οποίο κα ςασ καλοδεχτοφν οι αδελφζσ του και κα ςασ καλζςουν να πιείτε μια ρακι ςτθν μνιμθ του. Εκτόσ του Νίκου, τα Ανϊγεια είναι θ πατρίδα του Ψαραντϊνθ φυςικά, του Βαςίλθ Σκουλά , του Μανϊλθ Ραςπαράκθ, του Νικθφόρου Αεράκθ, του Λουδοβίκου και τόςων ακόμα που άφθςαν και αφινουν το ςτίγμα τουσ ςε αυτό το κομμάτι παραδοςιακισ μουςικισ..
ΗΜΕΑ ΤΕΤΑΤΗ
Στθ Λυγαριά
Μετά από μια θμζρα ςτθν ορεινι Κριτθ, ζπρεπε να ακολουκιςει μια καταδυτικι θμζρα! Επιςκεφκικαμε το νομό Θρακλείου και ςυγκεκριμζνα τθν πανζμορφθ παραλία τθσ λυγαριάσ δίπλα ςτθν περιςςότερο γνωςτι και τουριςτικι, Αγία Ρελαγία. Στθν παραλία τθσ Λυγαριάσ βρίςκεται και το καταδυτικό κζντρο EURO DIVING. Θ ομάδα του καταδυτικοφ κζντρου, ο Μιχάλθσ, ο Γιάννθσ και ο Γιϊργοσ, κα ςασ βάλουν ςτθν δφςκολθ διαδικαςία να επιλζξετε το μζροσ που κα επικυμοφςατε να καταδυκείτε μζςα από δεκάδεσ υπζροχα μζρθ που περιλαμβάνουν ναυάγια, βυκιςμζνα αεροπλάνα, ςπθλιζσ και μεςοπζλαγεσ ξζρεσ.. Εμείσ, επιλζξαμε να δοφμε μια ςπθλιά για να καυμάςουμε τουσ αςτακοφσ που ιταν και θ εποχι τουσ. Οπότε ξεκινιςαμε με ιδιαίτερο κζφι για τισ "αλυκζσ" με ζνα από τα ςκάφθ του καταδυτικοφ κζντρου. Ο βυκόσ ιταν αρκετά πλοφςιοσ ςε ηωι και μικρόκοςμο και είχε πολλά ενδιαφζροντα ςθμεία, αλλά θ μεγαλφτερθ ζκπλθξθ ιρκε ςτο μζςο τθσ κατάδυςθσ, όταν μπικαμε ςτθν εντυπωςιακι ςπθλιά, ςτα τοιχϊματα τθσ οποίασ είδαμε δεκάδεσ αςτακοφσ να ξεπροβάλλουν και όπωσ ιταν φυςικό, ζκλεψαν τθν παράςταςθ!! Από ζνα ςθμείο και μετά, κυριολεκτικά δεν προλαβαίναμε να τουσ μετράμε!!
Στθν παραλία τθσ Λυγαριάσ, κα βρείτε εξαιρετικά όμορφεσ ταβζρνεσ για να χαλαρϊςετε μετά από τθν κατάδυςθ ςασ. Και φυςικά, κα χρειαςτεί μζτρο με τθν τςικουδιά, θ οποία και κα ςασ ζρχεται άφκονθ, και μπορεί εφκολα να το παρακάνετε..χωρίσ να το καταλάβετε! Πταν το ςοφρουπο επιςτρζψαμε ςτθν βάςθ μασ, κεωριςαμε καλό να πραγματοποιιςουμε ακόμα μια κατάδυςθ..ςτθν πιςίνα μασ αυτι τθ φορά, μετά αςκιςεων ςυγχρονιςμοφ και ακριβείασ.. Οποιαδιποτε προςπάκεια μου να περιγράψω το τι ςυνζβει εκείνθ τθ βραδιά, είναι καταδικαςμζνθ να αποτφχει, μιασ και ιταν από εκείνεσ τισ ςτιγμζσ, που μόνο να τισ ηιςεισ μπορείσ, και όχι να τισ μεταφζρεισ, και είμαι ςίγουροσ πωσ οι ςυνοδοιπόροι μου, κατανοοφν απόλυτα τι εννοϊ!!
ΗΜΕΑ ΡΕΜΤΗ
Στο ςπιλαιο των ελεφάντων
Μετά από τθν καταδυτικι εκδρομι ςτο Θράκλειο, αποφαςίςαμε να κάνουμε μια επίςκεψθ ςτο καταδυτικό κζντρο Paradise (Ρεριοχι Ρετρζ εκφμνου) για μια ξεχωριςτι κατάδυςθ ςτο νομό Χανίων. Με το ςκάφοσ του καταδυτικοφ κζντρου, ταξιδζψαμε για αρκετά μεγάλθ απόςταςθ περνϊντασ ςτο νομό Χανίων μζχρι το δράπανο και τθν περίφθμθ ςπθλιά των ελεφάντων. Το λιγότερο που μπορείσ να πείσ για αυτι τθν κατάδυςθ, είναι πωσ ςίγουρα δεν είναι από αυτζσ που μπορείσ να κάνεισ κάκε μζρα.. Θ είςοδοσ του ςπθλαίου βρίςκεται ςτα 12 μζτρα, και μετά ακολουκεί μια υποβρφχια διαδρομι περίπου 30 μζτρων, ςτθν οποία όπου και να κοιτάξεισ ςου κόβεται θ ανάςα!! Το νερό από ζνα ςθμείο και μετά γίνεται ιδιαίτερα γλυκό, οπότε κακϊσ καταλαβαίνετε θ ορατότθτα ςε ςθμεία είναι ιδιαίτερα περιοριςμζνθ, το κζαμα όμωσ ςασ αποηθμιϊνει ςίγουρα.. Είδαμε τα απολικωμζνα οςτά των ελεφάντων κακϊσ και τουσ υπζροχουσ ςταλαγμίτεσ.. και το κεραςάκι ςτθν τοφρτα, μια από τισ κατοίκουσ τθσ ςπθλιάσ, που ςτάκθκε απζναντι μασ και πζραςε ανάμεςα μασ ςαν τορπίλθ κατευκυνόμενθ προσ τθν ζξοδο τθσ ςπθλιάσ.. Πταν αναδυκικαμε ςτθν πρϊτθ μεγάλθ αίκουςα του ςπθλαίου, οι δζςμεσ των φακϊν μασ ζκαναν να μείνουμε με ανοιχτό το ςτόμα βλζποντασ τουσ αμζτρθτουσ ςταλαχτίτεσ και ςταλαγμίτεσ ςε υπζροχουσ ςχθματιςμοφσ και χρωματιςμοφσ, ανάλογα με τθν περιεκτικότθτα που ζχουν ςε διάφορα μζταλλα και ορυκτά.
Επιςτρζψαμε ςτο καταδυτικό κζντρο ενκουςιαςμζνοι από τα όςα είδαμε και με τθν διάκεςθ ςτα φψθ, τα παιδιά του Paradise Diving Center μασ ζδωςαν αρκετζσ πλθροφορίεσ, οπότε ζμελλε εκείνθ θ μζρα να ζχει δυο καταδφςεισ, ςε δυο διαφορετικοφσ και ιδιαίτερουσ προοριςμοφσ..
ΗΜΕΑ ΡΕΜΡΤΗ
Στθ λίμνθ του Κουρνά
Ρολλοί από όςουσ ζχουν περιθγθκεί ςτθν Κριτθ, βρζκθκαν να καυμάηουν τθ λίμνθ του Κουρνά Χανίων, ςυνολικισ ζκταςθσ 16 ςτρεμμάτων, θ οποία είναι είναι θ νοτιότερθ λίμνθ ςτθν Ευρωπαϊκι ιπειρο.
Θ λίμνθ δθμιουργείται από τθν παρεμπόδιςθ του υπόγειου νεροφ, που κατεβαίνει από τον όγκο των Λευκϊν Ορζων, από τα αδιαπζραςτα πετρϊματα και τθν κατάκλιςθ του φυςικοφ κοιλϊματοσ. Θ λίμνθ τροφοδοτείται από τθν πθγι Αμάτι και αποςτραγγίηεται προσ το ποταμό Δζλφινα. Θ απόςταςι τθσ από τθν κάλαςςα είναι 2.5 km. Το μζγιςτο μικοσ τθσ (Β-Ν) είναι 1080 μζτρα και το μζγιςτο πλάτοσ τθσ (Α-Δ) είναι 880 μζτρα. Καταλαμβάνει ζκταςθ 579 ςτρζμματα (57.9Ha) με μζγιςτο βάκοσ τα 22.5 μζτρα, αν και πρόςφατα βρζκθκαν κάποια βακφτερα ςθμεία. (3.5 μζτρα κάτω από τθν επιφάνεια τθσ κάλαςςασ). Ο όγκοσ του νεροφ το καλοκαίρι ανζρχεται περίπου ςτα 7.5 εκατομμφρια κυβικά μζτρα. Θ περιοχι τθσ λίμνθσ χαρακτθρίηεται ςαν τεκτονικό ριγμα που κατακλφηεται με νερό από τθν πθγι "Αμάτι" (ΝΑ άκρο τθσ λίμνθσ ςε βάκοσ 16.5 μζτρα) λόγω των νεογενϊν αποκζςεων που εξαςφαλίηουν τθν ςτεγανότθτα τθσ. Απλά, φανταςτείτε ζνα μεγάλο κοίλωμα που τροφοδοτείται από τθν μία του πλευρά με νερό λόγω του πορϊδουσ του εδάφουσ ενϊ από τθν απζναντι ςτεγανοποιείται λόγω τθσ φφςθσ των πετρωμάτων. Διαφυγζσ νεροφ ζχει θ λίμνθ από τισ Β και ΒΔ παρυφζσ τθσ. Στο τμιμα αυτό από δεκαετιϊν ζχουν γίνει ζργα υπερχείλιςθσ και αποςτράγγιςθσ του νεροφ προσ τισ καλλιεργοφμενεσ εκτάςεισ και τθν κάλαςςα. Θ ςτάκμθ τθσ λίμνθσ κυμαίνεται με τθν εποχι. Τθν χειμερινι περίοδο και μζχρι τθν άνοιξθ θ ςτάκμθ βρίςκεται ςτο χαμθλότερο επίπεδο λόγω τθσ μείωςθσ του όγκου των υπογείων υδάτων από τα ορεινά, ενϊ κατά τθν καλοκαιρινι περίοδο (και με τθν τιξθ του χιονιοφ ςτα Λευκά Πρθ που τροφοδοτοφν τουσ υδροφόρουσ ορίηοντεσ) θ ςτάκμθ ανζρχεται. Θ λίμνθ αναφζρεται από τα αρχαία χρόνια με το όνομα Κορθςία και πιςτεφεται ότι υπιρχε ιερό ςτισ όχκεσ προσ τιμιν τθσ Κορθςίασ Ακθνάσ. Στα αραβικά θ λζξθ Κουρνά ςθμαίνει λουτιρασ και λίμνθ. Μςωσ λοιπόν οι Άραβεσ να ιταν αυτοί που τθν μετονόμαςαν από Κορθςία ςε Κουρνά. Τα ςκοτεινά νερά τθσ λίμνθσ ζκαναν εντφπωςθ ςε όλουσ τουσ επιςκζπτεσ αλλά και τουσ κατοίκουσ αφοφ κεωροφςαν τθν λίμνθ χωρίσ πυκμζνα (άπατθ). Μάλιςτα περιθγθτζσ ιδθ από τα χρόνια του Μεςαίωνα αναφζρονταν με δζοσ για το εκτιμοφμενο βάκοσ τθσ λίμνθσ. Ο μφκοσ αναφζρει ότι ςτθν κζςθ τθσ λίμνθσ βριςκόταν ζνα χωριό. Κάποια μζρα ζνασ από τουσ χωρικοφσ πιρε τθν κόρθ του για να πάνε ςτα χωράφια. Στον δρόμο ζκατςαν να ξαποςτάςουν και θ κόρθ άρχιςε να χτενίηει τα ξανκά μαλλιά τθσ. Ο πατζρασ τθσ ενϊ αρχικά τθν καμάρωνε, ξαφνικά τθν ορζχτθκε και τθσ ρίχτθκε. Θ κόρθ ςτθν απελπιςία τθσ ηιτθςε να πει μοναχά τρία λόγια που ιταν "Βοφλα και Βουλολίμνα! Κι εγϊ ςτοιχειό ςτθν λίμνα!". Αμζςωσ ο τόποσ βοφλιαξε και ζγινε θ λίμνθ. Μάλιςτα οι κάτοικοι παλαιότερα πιςτεφανε ότι όςοι ζχουν "αλαφρό ίςκιο" (βλζπουν δθλαδι φαντάςματα) βλζπουν ςτθν μζςθ τθσ λίμνθσ απάνω ςε ζνα βράχο μια κόρθ να κάκεται και να χτενίηει τα ολόχρυςα ξανκά μαλλιά τθσ.
ΗΜΕΑ ΡΕΜΡΤΗ Στθ λίμνθ του Κουρνά Ρόςοι όμωσ είχαν τθν τφχθ να καταδυκοφν ςε αυτιν τθν πανζμορφθ λίμνθ?? Λκανοποιϊντασ μια επικυμία πολλϊν ετϊν, και μιασ που θ παρζα είχε διάκεςθ ςτα φψθ, οργανϊςαμε τθν κατάδυςθ μασ υπό τα ζκπλθκτα μάτια των τουριςτϊν που μασ ζβλεπαν να κουβαλάμε καταδυτικό υλικό ανάμεςα από τισ ταβζρνεσ. Και επειδι μια οργανωμζνθ εξερευνθτικι κατάδυςθ απαιτεί και ςκάφθ μεταφοράσ και υποςτιριξθσ, κανονίςτθκαν αμζςωσ οι λεπτομζρειεσ με τον καλοδιάκετο και πολφ εξυπθρετικό ιδιοκτιτθ του "ςτόλου" τθσ λίμνθσ. Δυο "ειδικά" και μάλιςτα απολφτωσ οικολογικά "ςκάφθ" φορτϊκθκαν!! οπότε ξεκινιςαμε για το μζροσ που μασ είχε υποδείξει ζνασ κάτοικοσ τθσ περιοχισ, ςτο οποίο το βάκοσ και θ ορατότθτα ιταν κατάλλθλα για το είδοσ τθσ κατάδυςθσ μασ.. Με "κόντρεσ" κακ οδϊν, και γζλια που αντθχοφςαν φτάςαμε, δζςαμε το ςκάφοσ μεταφοράσ και πζςαμε ςτο κρφο νερό. Με τθν ορατότθτα να είναι ςαφϊσ περιοριςμζνθ, κινθκικαμε ςε μζςο βάκοσ 17 μζτρων με τθν κερμοκραςία του νεροφ να πζφτει κάτω από 15 βακμοφσ, περιθγθκικαμε για περίπου 35 λεπτά ςτθν λίμνθ. Ραντοφ ςυναντοφςαμε χζλια και μικρζσ γαρίδεσ ενϊ ςε πολλά ςθμεία εμφανίηονταν κάποια άγνωςτα ςε εμάσ ψάρια και κάποια τεραςτίου μεγζκουσ χρυςόψαρα Θ κατάδυςθ ςτθ Λίμνθ Κουρνά, είναι ιδιαίτερα εφκολθ υπόκεςθ, αρκεί να πάρετε οδθγίεσ από τουσ ντόπιουσ για τα βακφτερα ςθμεία τθσ. Εμείσ επιλζξαμε να καταδυκοφμε κοντά ςτο "Αμάτι" (Στθν πθγι)τθσ λίμνθσ, ςτο οποίο τόςο θ ορατότθτα όςο και το βάκοσ ιταν κατάλλθλα για τζτοιου είδουσ δραςτθριότθτα.
Βγαίνοντασ ςτθν ακτι, κατευκυνκικαμε ςτθν πρϊτθ ταβζρνα που ςυναντιςαμε, και δεν το μετανιϊςαμε ςε καμία περίπτωςθ.. Οι υπζροχοι μεηζδεσ τθσ Κατερίνασ και το κραςί που μασ κζραςε ίςωσ ιταν ότι καλφτερο ςυναντιςαμε ςτθν εκδρομι μασ ςτθν Κριτθ από γαςτριμαργικισ απόψεωσ! Ρεράςαμε ζνα υπζροχο απόγευμα κουβεντιάηοντασ με ζναν καλό γνϊςτθ τθσ λίμνθσ, τον Μίνωα τον " πράςινο" που μασ χάριςε κάποιεσ απίςτευτεσ μαντινάδεσ.. Πταν ςθκωκικαμε από το τραπζηι, είχε βραδιάςει για τα καλά.. Ρερνάει "νεράκι" θ ϊρα όταν περνάσ καλά.. Ζπρεπε να ξεκουραςτοφμε, γιατί μασ περίμενε ακόμα μια «γεμάτθ» θμζρα..
ΗΜΕΑ ΕΚΤΗ
Στο κουρταλιώτικο φαράγγι
Για τθν επόμενθ μζρα, τα ςχζδια μασ περιλάμβαναν τθν Νότια πλευρά τθσ Κριτθσ.. Ξεκινϊντασ από το ζκυμνο, κατευκυνκικαμε νότια του νομοφ με προοριςμό τθν πανζμορφθ παραλία τθσ Ρρζβελθσ, ςτθν οποία καταλιγει το Κουρταλιώτικο φαράγγι που ςυναντιςαμε κακ οδϊν προσ τον Ρλακιά, και ςιμερα είχαμε τθν τφχθ να δοφμε τον υπζροχο τόπο που καταλιγει.. Ξεκινιςαμε να κατεβαίνουμε τα ςκαλοπάτια (τα οποία εφκολα κατεβαίνεισ, αλλά άντε να ανζβεισ πάλι..) και φτάνοντασ ςτθν παραλία, πρϊτα από όλα αναηθτιςαμε ζνα παγωμζνο καφζ για να πάρουμε δυνάμεισ για τθν ανάβαςθ αντίκετα ςτο ρεφμα του ποταμοφ.. Το τοπίο φανταςτικό.. Ρερνϊντασ από ςτενά μονοπάτια ανάμεςα ςε αμζτρθτα φοινικόδεντρα και λουλοφδια, προχωριςαμε για πολφ μεγάλθ απόςταςθ.. Σταματιςαμε ουκ ολίγεσ φορζσ να καυμάςουμε τθν κζα και μετά από ζνα δίωρο περιιγθςθσ πιραμε τον δρόμο τθσ επιςτροφισ και τα ςκαλοπάτια ζμοιαηαν ατελείωτα. Πταν με το καλό βγικαμε ςτο παρκινγκ, ελαφρφτεροι κατά ζνα λίτρο από τθν εφίδρωςθ, ξεκινιςαμε για τον δεφτερο μασ προοριςμό.. Νότια του του νομοφ Χανίων, ςτο μαρτυρικό Φραγκοκάςτελλο.. Το φραγκοκάςτελλο, είναι από τα <<.....Μ΄ αθόκε θαη ηο ζήκερο, ζηης δεθαθηά ηοσ Μάε αγαπθμζνα μζρθ αυτϊν που ούιο ηα΄ αζθέρη θαίλεηαη κε ηολ Χαηδεκητάιε. αςχολοφνται με πράγματα ζξω από Καη ποιεκούλ ζηα ζύλλεθα θη αθούγολη΄ οη τον κόςμο αυτό.. Και φυςικά, κποσρκπάδες. αφορμι είναι οι περιβόθτοι Φωλές θαη αιογοπεηαιηές ζηοσ Καζηειιηού ηζη Δροςουλίτεσ.. κπάληες. Τι είναι οι Δροςουλίτεσ λοιπόν? Ούι΄ οη γη-αιαθρόζηραηοη, ζωρούλ ηζη θαη ηροκάδοσλ, Μάλλον, τι κζλουμε εμείσ να είναι? κα θείλοη -Θεός ζτωρέζεη ηωλ- θαλέλα δελ πεηράδοσλ........ Θ πιο ρομαντικι -και θ περιςςότερο αποδεκτι εκδοχι - κζλει τουσ Δροςουλίτεσ να είναι οι ψυχζσ Άραγες θη είληα ζέιοσζη θη είληα καζέ ζσκίδοσλ; των 305ποσ πολεμιςτϊν τουεθεηά εκελοντικοφ Θπειρϊτικου ςϊματοσ που με αρχθγό τον Χατηθμιχάλθ Ασηούς ζθάτηεθαλ θαη ηα βοσλά Νταλιάνθ, πολζμθςαν εναντίων των τοφρκων μζχρι που ζπεςαν ζνασ προσ ζνασ ςτισ 17 Μαΐου του ραϊδοσλ......>> 1828, μθ κζλοντασ να ακοφςουν τουσ Σφακιανοφσ που τουσ ζλεγαν πωσ το φροφριο δεν κα μποροφςε να αντζξει ςτθν τεράςτια αρικμθτικι υπεροχι των τοφρκων. Οι τοφρκοι, είχαν εξαγριωκεί τόςο με αυτι τθν αυτοκυςία και τον Θρωιςμό, που δεν ικανοποιικθκαν απλά ςκοτϊνοντασ τουσ, αλλά ζκλειςαν και τα ςϊματα τουσ ςε μια κρφπτθ ϊςτε να μθν μπορεί κανζνασ να τουσ αποδϊςει τθν ςτοιχειϊδθ τιμι τθσ ταφισ.. Από τότε ςτθν επζτειο τθσ Μάχθσ και μζχρι το πρϊτο δεκαιμερο του Λουνίου λζγεται πωσ εμφανίηονται οι ψυχζσ τουσ, ςκιζσ πολεμιςτϊν με άλογα που ξεκινοφν από τα ερείπια του Αγ. Χαράλαμπου και τερματίηουν τθν πορεία τουσ ςτθν κάλαςςα.. Είναι πολλοί αυτοί που τουσ ζχουν δει, και ακόμα περιςςότεροι αυτοί που ςτθν επζτειο τουσ βρίςκονται εκεί για να τουσ δουν.. Τθν εμφάνιςθ τουσ επιβεβαιϊνουν και επίςθμεσ αναφορζσ. Στθν Γερμανικι κατοχι, ζνα Γερμανικό απόςπαςμα άνοιξε πυρ εναντίων των Δροςουλιτϊν, νομίηοντασ πωσ πρόκειται για αντάρτεσ που ζκαναν απόβαςθ ςτθν περιοχι.. Το φαινόμενο αυτό ζχει αποτελζςει αντικείμενο ζρευνασ τθσ εταιρίασ Ψυχικϊν ερευνϊν, αλλά και του Ρανεπιςτθμίου Κριτθσ..
ΗΜΕΑ ΕΚΤΗ
Στο Φραγκοκάςτελλο
Φυςικά υπάρχει και θ άλλθ εκδοχι.. Από τζλοσ Μαΐου μζχρι το πρϊτο πενκιμερο Λουνίου θ κζςθ του Ιλιου, λόγω τθσ εκλειπτικισ τροχιάσ τθσ Γθσ γφρω από αυτόν και τθσ κζςθσ του άξονα αυτισ ςε ςχζςθ με τισ οροςειρζσ ςτο Φραγκοκάςτελλο, είναι τζτοια ϊςτε να ζχουμε τθν καταλλθλότερθ γωνία των από διάκλαςθ προερχομζνων ακτινϊν του Ιλιου για ζνα 10λεπτο περίπου, το πρωί , με το ζναντι των οροςειρϊν και πάνω από το κάςτρο ςχθματιηόμενο νζφοσ τθσ πρωινισ δροςοφλασ, θ οποία προκαλεί διάκλαςθ, μικρά ανάλυςθ του φωτόσ, πολλαπλι ανάκλαςθ, διάκλαςθ και αλλαγι ςτθ διεφκυνςθ διάδοςθσ αυτοφ. Ζνα φαινόμενο όμοιο τθσ δθμιουργίασ του Ουράνιου τόξου. Κατά το δεκάλεπτο αυτό όταν υπάρχει υψθλι υγραςία και άπνοια , λόγω τθσ τοπικισ ιδιομορφίασ των δεκάδων λοφίςκων ςτθν κορυφι των δυο παράλλθλων ςτθν παραλία οροςειρϊν και λόγω του ότι ο Ιλιοσ για δζκα λεπτά δεν ανυψϊνεται αλλά κινείται ελάχιςτα χαμθλότερα των κορυφϊν και φαινομενικά από τθν Χϊρα Σφακιϊν προσ τθ Σκαλωτι,. οι πολλζσ κορυφζσ των παράλλθλων αυτϊν οροςειρϊν και λόγω τθσ ιδιομορφίασ των βράχων διακόπτουν τθν ευκφγραμμο κίνθςθ του φωτόσ προσ το νζφοσ τθσ δροςοφλασ. Με τθν φαινομενικά οριηόντια όμωσ κίνθςθ του Ιλιου πίςω από τισ κορυφογραμμζσ παρουςιάηεται αντίκετθσ φοράσ κίνθςθ των ςκιϊν πάνω ςτο νζφοσ τθσ δροςοφλασ, ακριβϊσ τθν κίνθςθ που ζχουν περιγράψει οι κατά καιροφσ διάφοροι παρατθρθτζσ. Δθλαδι από τθν εκκλθςία του Αγ. Χαραλάμπουσ προσ τθ κάλαςςα ι από το Φραγκοκάςτελλο προσ τθν Χϊρα Σφακιϊν. Το φαινόμενο από επιςτθμονικισ πλευράσ , όςον αφορά τθν ανάλυςθ του μζςα από τθν αςτρονομία και τθν οπτικι, είναι αρκετά πολφπλοκο ςτθν μακθματικι διατφπωςθ του. Αρκετά απλό όμωσ, ςτουσ γνωρίηοντεσ φυςικι, από κεωρθτικισ πλευράσ. Βαςικι προχπόκεςθ, θ επίςκεψθ πριν τθν ανατολι του Θλίου ςτο μζροσ αυτό, για τθν παρατιρθςθ αυτισ και μόνο τθσ ανατολισ του Ιλιου, τισ θμερομθνίεσ που ζχουν επιλζξει να παρουςιάηονται οι Δροςουλίτεσ.. Το φαινόμενο γίνεται ορατό όταν ο παρατθρθτισ βρίςκεται μεταξφ οροςειράσ και Φραγκοκάςτελου. Κοιτάηει δθλαδι από τουσ πρόποδεσ τθσ οροςειράσ προσ τθν κάλαςςα. Μεταξφ Ιλιου και νζφουσ υδρατμϊν. Και ςυνικωσ όταν ο οφκαλμόσ του παρατθρθτι βρίςκεται ςτθν κορυφι νοθτοφ κϊνου απόπου βλζπει τθν διακλϊμενθ ακτινοβολία υπό γωνία 40 (ιϊδθ) ζωσ 42 μοιρϊν (ερυκρά). Το ποιά εκδοχι προτιμάτε ωσ επιςκζπτεσ του Φραγκοκάςτελλο, είναι κακαρά υποκειμενικό κζμα.. Αλλά ασ αφιςουμε καλφτερα, τον ίδιο τον χϊρο να μασ «μιλιςει»..
ΗΜΕΑ ΕΚΤΗ
Στο Φραγκοκάςτελλο
Πταν βριςκόμαςτε ςτον χϊρο, πρϊτα από όλα λοιπόν βλζπουμε τισ προτομζσ του Χατηθμιχάλθ Νταλιάνθ, του αρχθγοφ των θρϊων του φραγκοκάςτελου που ζπεςαν ςτισ 17 Μαΐου του 1828 και του Στρατι Δελθγιαννάκθ, ιρωα τθσ περιοχισ, κακϊσ και πλάκα με αναφορά ςτουσ ζξι αδερφοφσ Ρατςοφσ, οι οποίοι κάκε βράδυ κατζςτρεφαν το κάςτρο όταν το ζχτιηαν οι ενετοί τον 14ο αιϊνα.. Πταν κατάφεραν να τουσ ςυλλάβουν, τουσ κρζμαςαν πάνω από τουσ τζςςερισ πφργουσ του κάςτρου. Αν ςυνομιλιςετε με τουσ ντόπιουσ, και ςασ πουν τθν ιςτορία του κάςτρου, ςίγουρα κα καταλιξουν ςτθν παρακάτω πρόταςθ: "O Νταλιάνθσ αντράκι μου, ιντονε Κουηουλόσ!!!"
Και αυτό γιατί απλά όχι μόνο δεν άκουςε τισ ςυμβουλζσ των ςφακιανϊν, για να εγκαταλείψει τθν περιοχι, αλλά επζλεξε και το χειρότερο δυνατό ςθμείο για να ςτιςει τθν άμυνα του.. Και φυςικά, ακόμθ και κατά τθν διάρκεια τθσ μάχθσ απζδειξε πόςο αψθφοφςε τον κάνατο.. Ρροςπακϊντασ να παρζχει κάλυψθ ςτουσ αμυνόμενουσ, ζκανε ζξοδο από το κάςτρο με το άλογο του και οι τοφρκοι κυριολεκτικά πανικοβλικθκαν.. Πταν προςπάκθςε να μπει ξανά ςτο κάςτρο, τα νεκρά ςϊματα είχαν φράξει εντελϊσ τθν είςοδο.. Μάλιςτα , ςτα αριςτερά τθσ πφλθσ υπάρχει ζνα ςθμάδι που λζγεται πωσ ζγινε από το πζταλο του αλόγου του Νταλιάνθ, ςτθν προςπάκεια του να μπει και πάλι μζςα ςτο κάςτρο.. Είναι ςίγουρα μαγικό αυτό που ςου μεταδίδει το εςωτερικό του.. Γνωρίηοντασ τθν ιςτορία του κάςτρου, δεν μπορείσ πάρα να νιϊςεισ ιδιαίτερθ ςυγκίνθςθ όταν περιθγείςαι μζςα του, είτε είναι θ πρϊτθ φορά που το βλζπεισ, είτε θ εκατοςτι.. Είναι ζνα από τα μνθμεία που δυςτυχϊσ ςχεδόν αφζκθκε ςτθν τφχθ του.. Ρολλζσ φορζσ ζχω αντικρφςει απλοφσ τουρίςτεσ να μαηεφουν διάφορα ςκουπίδια από το εςωτερικό, ι να διϊχνουν τα ηϊα (τα τετράποδα, γιατί τα δίποδα δεν αντιμετωπίηονται εφκολα) από το φροφριο.. Και είναι τουλάχιςτο ντροπι, προσ αυτοφσ που κυςιάςτθκαν εκεί μζςα και ζβαψαν με το αίμα τουσ κάκε πζτρα του Φραγκοκάςτελου..
ΗΜΕΑ ΕΚΤΗ
Στα Σφακιά
Αποχαιρετϊντασ το Φραγκοκάςτελλο, κατευκυνκικαμε για τθν ξακουςτι χώρα Σφακιών. Θ Χϊρα Σφακίων, ζνασ τόποσ άγριοσ γεμάτοσ φαράγγια, χαράδρεσ, άγριεσ βουνοκορφζσ και δφςκολα περάςματα. Άλλωςτε το όνομα Σφακιά προζρχεται από τθν λζξθ "ςφαξ" που ςθμαίνει χάςμα τθσ γθσ, φαράγγι. Χάρθ ςτθν γενναιότθτα των κατοίκων και ςτθν γεωγραφικι τουσ κζςθ τα Σφακιά παρζμειναν αδοφλωτα για πολφ καιρό. Ζτςι είχαν τθν δυνατότθτα ςτθν διάρκεια τθσ Τουρκοκρατίασ να αςχολθκοφν με τισ καλάςςιεσ μεταφορζσ, το εμπόριο αλλά και τθν πειρατεία. Πλοσ όμωσ ο πλοφτοσ που είχε μαηευτεί και τα ςπίτια που είχαν φτιάξει κάθκαν και λεθλατικθκαν το 1770 μετά τθν επανάςταςθ του Δαςκαλογιάννθ, αλλά και τθν επανάςταςθ του 1821. Οι Σφακιανοί κεωροφνται γνιςιοι απόγονοι των Δωριζων. Μάλιςτα, ςίγουρα κα παρατθριςετε πωσ οι γνιςιοι Σφακιανοί, διαφζρουν κατά πολφ από τα γενικά εξωτερικά άλλων ανκρϊπων που κα ςυναντιςετε ςτθν Κριτθ, διότι είναι ξανκοί και με ανοιχτό χρϊμα ματιϊν.. Aν βρεκείτε ςτα Σφακιά, να μθν παραλείψετε να τιμιςετε δεόντωσ τισ φθμιςμζνεσ Σφακιανζσ πίτεσ, τουσ κοχλιοφσ και τα άλλα τοπικά εδζςματα.. Γεμίςαμε τισ «μπαταρίεσ» μασ, και πιραμε το δρόμο τθσ επιςτροφισ, επιλζγοντασ να ανζβουμε ςτα λευκά όρθ αντί να επιςτρζψουμε από τον ίδιο δρόμο.. Φυςικά, το τοπίο μασ φρόντιςε να μασ αποηθμιϊςει και να μασ αφιςει άφωνουσ..
Μετά από μια διαδρομι μιασ ϊρασ ςτισ μαδάρεσ (Λευκά Πρθ) βγικαμε ςτο ζκυμνο και ςαν μαγνθτιςμζνοι κατευκυνκοφμε ςτθν παραλία τθσ περιοχισ Σφακάκι, για να δοφμε το τελευταίο θλιοβαςίλεμα αυτισ τθσ εκδρομισ, πατϊντασ ςτθν Κριτθ.. Κάπου εκεί καταλάβαμε πωσ θ εκδρομι μασ τελείωνε ανακτϊντασ τθν αίςκθςθ του χρόνου που είχε ξεχαςτεί όλεσ τισ προθγοφμενεσ θμζρεσ ..
ΗΜΕΑ ΕΒΔΟΜΗ
Στο Σπιλι
Τελευταία μασ θμζρα ςε αυτό το ταξίδι, είχε αρκετά χιλιόμετρα και φυςικά αγϊνα δρόμου για να προλάβουμε όςο περιςςότερα πράγματα γίνεται. Ξεκινιςαμε από το ζκυμνο με πρϊτο προοριςμό το πανζμορφο Σπιλι.. Το Σπιλι απζχει από το ζκυμνο 30 χλμ και το όνομα του το πιρε από μια μικρι ςπθλιά ςτθν κζςθ Ρεριςτερζ, ςτουσ πρόποδεσ του βουνοφ Κζδροσ. Το χωριό είναι καταπράςινο και χαρακτθριςτικό του είναι οι 25 κρινεσ ςε ςχιμα κεφαλιοφ λιονταριοφΤο Σπιλι, είναι το πολυτραγουδιςμζνο χωριό του μεγάλου δαςκάλου τθσ Κρθτικισ μουςικισ Θανάςθ Σκορδαλοφ, του οποίου το άγαλμα βρίςκεται ςε ξεχωριςτι κζςθ κάτω από τα πλατάνια τθσ πλατείασ. Γηα ηνλ νπνίν, κπνξνύκε λα κάζνπκε πνιιά πξάγκαηα, αθνύγνληαο ηα ιόγηα ηνπ Λνπδνβίθνπ ηωλ Αλωγείωλ,
«Δγώ βπίζκω όηι ο Σκοπδαλόρ ήηαν έναρ εμπνεςζμένορ κπηηικόρ καλλιηέσνηρ με ηην οςζία ηηρ έννοιαρ, πος ππόζθεζε ζηην κπηηική μοςζική με ηην μέθοδο ηηρ αθαίπεζηρ θα εξηγηθώ: Όπωρ ο γεωπγόρ μπαίνει μέζα ζηο αμπέλι ηος για να καθαπίζει εκείνοςρ ηοςρ βλαζηούρ πος δεν έσοςν ζηαθύλια, εκείνοςρ πος δεν έσοςν δςναηόηηηα και λόγο να. ςπάπσοςν για ηο αποηέλεζμα, παπά αθήνει 5 - 6 βλαζηούρ, έηζι έκανε και ο Σκοπδαλόρ με ηην κπηηική μοςζική. Πέηαξε όλα ηα πεπιηηά ζηοισεία, όλα ηα αηάλανηα ζηοισεία πος ππόζθεηαν οι άνθπωποι πος δεν είσαν δςναηόηηηερ και η θθοπά ηος σπόνος. Καηάθεπε λοιπόν να πεηάξει, να ξεηινάξει ηα πεπιηηά και να αθήζει ηην καθαπόηηηα ζηιρ νόηερ και ηιρ μελωδικέρ γπαμμέρ. θα πποζέξαηε ηιρ παύζειρ πος κάνει ο Θανάζηρ Σκοπδαλόρ. Τον εξαίπεηο σπόνο πος έσοςν ηα όπγανα ηος, ηα λαούηα και πωρ αςηόρ, ζαν έναρ ππίγκιπαρ. πεππαηάει με απαιά βήμαηα, απαιούρ ηόνοςρ και ενώ είναι ηόζο απαιέρ οι νόηερ, ηόζο γεμάηη είναι η λύπα ηος.»
Στον Κανάςθ Σκορδαλό, ανικει και θ απίςτευτθ μαντινάδα, που χιλιοτραγουδικθκε.. "Μόνο εκείνοσ π΄αγαπά μπορεί να το πιςτζψει πωσ τησ αγάπησ ο καημόσ τη ςταματά τη ςκζψη".. Αποχαιρετϊντασ το Σπιλι, που με τθν πανζμορφθ πλατεία με τισ βρφςεσ και τα πλατάνια πάντα καταφζρνει να μαγζψει κάκε επιςκζπτθ του, ξεκινιςαμε τθν διαδρομι μασ περνϊντασ πια ςτθν νότια πλευρά του νομοφ Θρακλείου, φτάνοντασ ςτο Τυμπάκι και ςτθν ςυνζχεια κατευκυνκικαμε προσ τθν μονι Ραναγίασ Καλυβιανισ.. Στον δρόμο προσ τθν μονι Καλυβιανισ, αν είςαςτε αρκετά προςεκτικοί, κα ςυναντιςετε μια ταμπζλα που γράφει: "Τάφοσ Λόγιου" Ροιόσ ιταν όμωσ ο Δθμθτρόσ ο "Λόγιοσ, ο «Χαϊνθσ»? Ασ δοφμε τθν ιςτορία του, γιατί πραγματικά αξίηει..
ΗΜΕΑ ΕΒΔΟΜΗ
Στθν Καλυβιανι
Γεννικθκε το 1770 Στον Άγιο Κωμά Μονοφατςίου ο κρυλικόσ Δθμιτριοσ Λόγιοσ, που επί 15 χρόνια (18001815) ιταν ο τρόμοσ των αιμοβόρων γενιτςάρων τθσ Μεςαρράσ. Πταν ιταν 10 χρονϊν οι Τοφρκοι ςκότωςαν τον πατζρα του παπά Γιάννθ Βαροφχα, Λογιάκθ ι Λόγιο. Ο αδελφόσ του πατζρα του Λερόκεοσ, μοναχόσ ςτθ μονι Απεηανϊν, προςτάτεψε τα ορφανά. Μα τον κυνιγθςαν κι αυτόν οι Τοφρκοι κι αναγκάςτθκε να φφγει ςτο εξωτερικό, παίρνοντασ μαηί του και το μικρό Δθμιτρθ. Ριγε ςτθ Ράντοβα τθσ Λταλίασ, όπου ο Δθμιτρθσ εργαηόταν ς’ ζνα φαρμακείο και κατόρκωςε να ςπουδάςει γιατρόσ. Το 1800 γφριςε ςτον Άγιο Κωμά γιατρόσ, προςφζροντασ τισ υπθρεςίεσ του ςε Χριςτιανοφσ και Τοφρκουσ. Οι Τοφρκοι τον ζλεγαν Ντόρτογλου. Μα ζνασ γενίτςαροσ από το Αξζντι ςκότωςε τον άντρα τθσ αδελφισ του Δθμιτρθ Κοςμαδάκθ. Κατεβάηοντάσ τον ςτον τάφο ορκίςτθκε ςτο νεκρό να εκδικθκεί το κάνατό του. Ριγε ςτα Σφακιά κι αγόραςε όπλα κι φςτερα από οκτϊ μζρεσ ςκότωςε το φονιά του γαμπροφ του. Από τότε αρχίηει τθ χαΐνικθ (Αντάρτικθ) ηωι του. Ο παςάσ ζςτειλε 50 διαλεκτοφσ γενίτςαρουσ ςτον Άγιο Κωμά να τον ςυλλάβουν. Μα ο Λόγιοσ κατόρκωςε και μπικε τθ νφκτα ςτον οντά του Σελίμ αγά Κονταξι, όπου κοιμοφνταν, ζςφαξε ζξι και οι υπόλοιποι ςκοτϊκθκαν μεταξφ τουσ, με τθ ςφγχυςθ που δθμιουργικθκε. Ο Λόγιοσ ςκότωςε επίςθσ τον Καμζρ αγά από τισ Λοφρεσ, με τουσ δφο γιουσ του, το Μόμολο από το Μορόνι, το Λίτςαρδο από τθν Αγία Βαρβάρα και πολλοφσ άλλουσ γενίτςαρουσ. Το 1811 ικελε να ςκοτϊςει με κάκε τρόπο τον τρομερό γενίτςαρο τθσ Μεςςαράσ, τον Αγριολίδθ από τον Αϊ Γιάννθ, κοντά ςτθ Φαιςτό. Ρροδόκθκε όμωσ από το μαφρο υπθρζτθ του Αγριολίδθ και τον τραυμάτιςαν, πριν να μπει μζςα ςτον πφργο, κανάςιμα. Αποτραβιχτθκε ς’ ζνα τράφο, ακοφμπθςε το τουφζκι του να ςκοτϊςει όποιον κα τον πλθςίαηε, αλλά πζκανε από αιμορραγία. Δφο μζρεσ δεν τολμοφςε κανείσ να πλθςιάςει από φόβο.
Βπονηά και ηπέμει ο οςπανόρ και ζειέηαι ο κάηω κόζμορ, εβοςβαθήκαν ηα ποςλιά και μπλιο δεν κελαηδούνε. Σκοηώζανε ηον Αεηό, ηηρ Κπήηηρ ηο λιονηάπι ηον Γημηηπό, ηον Λόγιο..
Λίγο μετά τον Λόγιο και τα απομεινάρια τθσ Φαιςτοφ, φτάςαμε ςτθν Μονι Καλυβιανισ. Ο χϊροσ τθσ ςθμερινισ μονισ ανικε ςτον Τοφρκο Χουςεΐν Βραηερηαδζ. Στα χωράφια του τελευταίου βριςκόταν μια κατεδαφιςμζνθ εκκλθςία, κάτω από τα ερείπια τθσ οποίασ ανακαλφφκθκε το 1873 παλιά εικόνα του Ευαγγελιςμοφ τθσ Κεοτόκου. Οι Χριςτιανοί των γφρω χωριϊν παρακάλεςαν το Χουςεΐν Μπζθ να τουσ παραχωριςει τον αγρό και εκείνοσ τουσ ζδιωξε με ςκαιότθτα. Τότε οι Χριςτιανοί ςυνζταξαν αναφορά προσ το Μθτροπολίτθ Μελζτιο και εκείνοσ τθ διαβίβαςε ςτο διοικθτι Μουςταφά Νουρι Ραςά. Ο τελευταίοσ απάντθςε οργιςμζνοσ ότι δεν μποροφςε να απαλλοτριϊςει το χωράφι επειδι είχε βρεκεί ςε αυτό ζνα κομμάτι ξφλου ηωγραφιςμζνο. Αυτό κεωρικθκε υβριςτικό προσ το Μθτροπολίτθ και ζπειτα από διαμαρτυρία τθσ Δθμογεροντίασ του Θρακλείου προσ τουσ Ρροξζνουσ των Μεγάλων Δυνάμεων, επενζβθ ο διοικθτισ τθσ Κριτθσ εοφφ Ραςάσ και με διαταγι του αγοράςτθκε ο χϊροσ γφρω από το γειτονικό χωριό Καλφβια, ενϊ επίςθσ με απαίτθςι του ανακλικθκε ο Μουςταφά Νουρι Ραςάσ και τιμωρικθκε. Θ εκκλθςία οικοδομικθκε και ανακαινίςτθκε από τουσ Χριςτιανοφσ και τθσ ζδωςαν το όνομα Ραναγία Καλυβιανι. Από τότε τελείται πανθγφρι ςτον τόπο αυτό. Ο μικρόσ ναόσ ςϊηεται και ςιμερα ςτον περίβολο τθσ μονισ. Το 1911 άρχιςε θ ανοικοδόμθςθ του νζου ναοφ με τροφλο, βυηαντινοφ ρυκμοφ και αποπερατϊκθκε το 1924. Αυτόσ ζχει τρία κλίτθ και είναι κακιερωμζνοσ ςτο Γενζςιο, τον Ευαγγελιςμό και τθν Κοίμθςθ τθσ Κεοτόκου Στον χϊρο τθσ μονισ, λειτουργεί γθροκομείο, ςτζγθ παιδικισ προςταςίασ, λαογραφικό μουςείο, κακϊσ και κλωςτοχφαντουργικά εργαςτιρια και ο χϊροσ είναι γεμάτοσ από λουλοφδια και πουλιά, κυμίηοντασ τον Ραράδειςο, όπωσ μασ τον περιγράφανε ςτα παιδικά μασ χρόνια.. Γι αυτό και μόνο, μια επίςκεψθ ςίγουρα αξίηει και με το παραπάνω..
ΗΜΕΑ ΕΒΔΟΜΗ Στο Χάρακα Μετά τθν αναηωογονθτικι ςτάςθ ςτθν δροςιά τθσ Καλυβιανισ, κατευκυνκικαμε ςτο Χάρακα του διμου Αςτερουςίων, ζνα χωριό που μετράει αρκετοφσ αιϊνεσ ιςτορίασ.. Με τον χρόνο να μασ πιζηει, ζκανα μια ξενάγθςθ ςτθν παρζα, δείχνοντασ τουσ το περίφθμο Χαράκι με το ενετικό του καςτράκι, και το εκκλθςάκι "Αφζντθσ Χριςτόσ" ςτθν κορυφι του.. κακϊσ και τθν τοποκεςία ςτθν οποία εμφανίηεται το φαινόμενο των "Καταχανάδων", κάτι αντίςτοιχο με αυτό των Δροςουλιτϊν, το οποίο δθμιουργείται για ακριβϊσ τουσ ίδιουσ λόγουσ μιασ που θ περιοχι ζχει ςχεδόν τα ίδια χαρακτθριςτικά με αυτισ του φραγκοκάςτελου. Οι καταχανάδεσ, είναι "ςκιζσ" που κατεβαίνουν απο τα Αςτεροφςια όρθ (Το χωριό είναι ακριβϊσ ςτουσ πρόποδεσ) και αμίλθτεσ περνοφν μζςα από το χωριό. "Αλλοίμονο ςε όποιον τουσ μιλιςει" λζγαν οι «παλαιοί» "Κα του πάρουν τθν μιλιά".. Το χωρίο Χάρακασ τθσ επαρχίασ Μονοφατςίου λοιπόν, αποτζλεςε φόβθτρο για τουσ τοφρκουσ ςτα χρόνια τθσ τουρκοκρατίασ, και είχε γίνει καταφφγιο πολλϊν χριςτιανϊν. Στο ςυγκεκριμζνο χωριό γεννικθκε και ζδραςε ο οπλαρχθγόσ Χαραλάμπθσ Αγγελιδάκθσ, (Καπετάν Χαραλάμπθσ) Γεννικθκε τισ παραμονζσ τθσ επανάςταςθσ του 1821 ςτον οικιςμό Αγία Φωτιά του Χάρακα Μονοφατςίου Κριτθσ. Εξελίχκθκε ςε ικανότατο πολεμιςτι και ιππζα. Ριρε μζροσ ςε πολλζσ επιχειριςεισ και διακρίκθκε ιδιαίτερα ςτθν τρίχρονθ επανάςταςθ του 1866. Αρχζσ του 1867 αναγνωρίςτθκε από τθν προςωρινι κυβζρνθςθ τθσ Κριτθσ αρχθγόσ Επαρχίασ Μονοφατςίου, υπό τον γενικό αρχθγό Ανατολικϊν επαρχιϊν, Μιχαιλ Κόρακα. Χάρθ ςτθ δικι του ζντονθ δραςτθριότθτα, το χωριό του ζγινε ζδρα επαναςτατικισ κολϊνασ (ςτρατοπζδου) και αποτελοφςε φόβθτρο για τουσ Τοφρκουσ, κακϊσ και καταφφγιο των χριςτιανϊν τθσ Επαρχίασ. Ριρε μζροσ ςτισ μάχεσ : Λαςικίου, Ρφργων, Άγιου Μφρωνα, Αλμυροφ, Γάηι, Σερβίλι κ.α. Με επιδρομζσ κατά των Τουρκοκρθτικϊν εμπόδιηε τθν παρενόχλθςθ των χριςτιανϊν κακϊσ και κάκε εχκρικι επιχείρθςθ ςτθν περιοχι του. Θ αποφαςιςτικότθτα του και το κάρροσ κατά τθν διάρκεια των μαχϊν, οδιγθςε τουσ Τοφρκουσ ςτο να του αποδϊςουν υπεράνκρωπεσ δυνάμεισ και να δϊςουν τροφι για κρφλουσ που διθγοφνται ακόμα και ςιμερα ςτθν περιοχι. Οι τοφρκοι τον αποκαλοφςαν "Καπετάν Ξεςκίςθ", λόγω των διάτρθτων από ςφαίρεσ ενδυμάτων του. Ο κρφλοσ λζει πωσ όταν γεννικθκε ο Καπετάν Χαραλάμπθσ, πζραςαν ςτον καρπό του ζνα κομμάτι τίμιο ξφλο, το οποίο και δεν απζρριψε ο οργανιςμόσ του, και κεωρείται πωσ αυτό ιταν θ αιτία που τον προςτάτευε από τα εχκρικά βόλια. Ιταν ζνασ από τουσ τρείσ οπλαρχθγοφσ των επαναςτατϊν που φυλάκιςε ςτα Χανιά ο Χουςεΐν Αβνι Ραςάσ, μετά το ςβιςιμο τθσ επανάςταςθσ, Και μετά τθν αποφυλάκιςθ του, κρατικθκε ςτο Θράκλειο. Πταν ο καπετάνιοσ πζκανε ςε βακειά γεράματα, κθδεφτθκε ςτον περίβολο τθσ εκκλθςίασ του χωριοφ. Το πιςτό του άλογο, παραμζριςε τουσ παρευριςκόμενουσ και πιγε μπροςτά ςτθν ταφι, και βλζποντασ τον καπετάνιο νεκρό, ςαν να αφινιαςε και εξαφανίςτθκε ςτον κάμπο τθσ Μεςςαράσ..
ΗΜΕΑ ΕΒΔΟΜΗ
Το ταξίδι ςτο τζλοσ του
Στθν ςυνζχεια, κατευκυνκικαμε προσ το Θράκλειο, με προοριςμό τον Θαλαςςόκοςμο.. Το κτίριο του Cretaquarium είναι μζροσ του κτιριακοφ ςυγκροτιματοσ "καλαςςόκοςμοσ" , του μεγαλφτερου κζντρου ζρευνασ τεχνολογίασ και αναψυχισ ςτθ Μεςόγειο.Ο "καλαςςόκοςμοσ" καταλαμβάνει ζκταςθ 60 ςτρεμμάτων ςτο παραλιακό βόρειο-δυτικό τμιμα τθσ πρϊθν Αμερικανικισ Βάςθσ ςτισ Γοφρνεσ Θρακλείου. Ρεριλαμβάνει τισ εγκαταςτάςεισ του Κεντρικοφ κτιρίου που ςτεγάηει τισ δραςτθριότθτεσ καλαςςίων επιςτθμϊν όπωσ τθσ Ωκεανογραφίασ, Καλάςςιασ Βιολογίασ και Γενετικισ, Καλάςςιων Βιολογικϊν πόρων, διοικθτικϊν και οικονομικϊν υπθρεςιϊν του ΕΛ.ΚΕ.ΚΕ. Κριτθσ, το κτίριο του Λνςτιτοφτου Υδατοκαλλιεργειϊν και το Ενυδρείο. Είδαμε και καυμάςαμε μια τεράςτια ποικιλία μεςογειακϊν κατοίκων τθσ Κάλαςςασ. (Υπάρχουν και κάποια είδθ από κερμότερεσ κάλαςςεσ, αλλά τα περιςςότερα ςθμεία, φάνθκαν ςε όλουσ μασ ιδιαίτερα γνϊριμα Ππωσ ιταν φυςικό, το κζαμα μασ ςυνεπιρε όλουσ.. Μετά από μια ϊρα μζςα περιιγθςθσ, φφγαμε προσ τον τελικό μασ προοριςμό, αυτό του λιμανιοφ του Θρακλείου.. Το Φαιςτόσ παλλάσ, μασ περίμενε και μπαίνοντασ ςε αυτό αρχίςαμε ιδθ να νιϊκουμε πιο κοντά ςτθν Ακινα.. Ροτζ δεν κατάφερα να πω "Ρλοίο τθσ επιςτροφισ" αυτό που με γυρνοφςε πίςω ςτθν Ακινα.. Ράντοτε ςαν "Ρλοίο του ξενιτεμοφ" μου ζμοιαηε..
Ζνα υπζροχο ταξίδι, με μια υπζροχθ παρζα είχε μόλισ τελειϊςει. Και όπωσ πάντοτε, θ αίςκθςθ πωσ κάτι ξεχάςαμε, πωσ κάπου δεν πιγαμε, φροντίηει να μασ δθμιουργεί νζα ςχζδια για νζο ταξίδι ςτθν Κριτθ. Μςωσ να είναι αυτό που λζει μια αγαπθμζνθ μαντινάδα..
Θα φύγω, μα την σκέψη μου ξοπίσω μου θα αφήσω, Να πω πως, «κάτι ξέχασα» για να ξαναγυρίσω..