#5(46) 2017 Դեկտեմբեր
Երևանյան ռեստորանային մշակույթի ծաղկումը, և որտեղ կարելի է համատեղել սնունդն ու հաճելի ժամանցը ցուրտ ձմռանը
Արթուր Lumen Գևորգյան
Տ
արիներ առաջ Երևանն ընդունված էր անվանել «Երկրորդ Փարիզ»՝ ակնարկելով բացօթյա սրճարանների առատությունը և երևանցիների՝ ջերմ ամառային երեկոները ընկերական զրույցների և շփման մեջ անցկացնելու սովորությունը։ Եվ իսկապես, սրճարանային մշակույթը ավելի զարգացավ, դարձավ առավել բազմազան ու հաճելի։ Հետո հայտնվեցին զանազան ոճ ու խոհանոց ունեցող ռեստորանները, գինետները և գարեջրատները։ Դժվար է ասել, թե հիմա հատկապես որ քաղաքի հետ կարելի է համեմատել Երևանը, բայց առաջընթացն ակնառու է։ Երևանի բազմաթիվ նստավայրերում՝ Սարյանում, Կասկադում կամ Փարպեցիում, երևանցիները հանգստանում են երկար ու ջանջալ աշխատանքային օրվանից հետո, փորձում են հայկական, իտալական կամ որևէ այլ խոհանոցի մի լավ ուտեստ, խմում ընտիր գինի՝ հայկական կամ ոչ այնքան, գուցե սրճում մի կտոր նորաթուխ կրուասանով։ Դրան զուգահեռ մարդիկ շփվում են, ցրվում առօրյայից, եթե ուրբաթ երեկո է, հավանաբար ռեստորաններից մեկում սկսվում են նրանց երկար գիշերային արկածները։ Ռեստորաններում մենք ունենում ենք շրջադարձային հանդիպումներ, կայացնում ենք լուրջ որոշումներ, ասում ամենակարևոր խոսքերը կամ երկար տվայտումներից հետո, այդուհանդերձ, լռում ենք։ Միայն թե… Վիճակը մի փոքր փոխվում է, երբ եղանակը ցրտում է։ Մի կողմից չքվում են գրեթե բոլոր նստավայրերի բացօթյա սեղան-աթոռները, մյուս կողմից մենք, եկեք խոստովանենք, հանձնվում ենք ձմռան ցրտին և ալարում մի փոքր ավելի ժամանակ անցկացնել հանրային վայրերում։ Ինչպես ասում են՝ բայց պետք չի։ չթողնենք, որպեսզի ցուրտը խանգարի մեզ վայելել կյանքը։ Թե չէ որտե՞ղ եք կարդալու ԵՐԵՎԱՆի այս՝ բացառիկ բաղադրատոմսով պատրաստված ուտելու համարը։ Գլխավոր խմբագիր Արտավազդ Եղիազարյան
Բովանդակություն
ՔԱՂԱՔԱՄԵՋ
04
Խառը Ամսվա ամփոփում Տաքսիստների բարձրաձայն մտքերը, համերգներ, նոր գրքեր և այլն:
18
Նստավայր Հաց ուտելու տեղ Համով հացից լավ մեկ էլ երկու հատ համով հացն է, հատկապես՝ Crumbs-ում:
06
Ճամփորդություն Օդերով Օդապարիկները՝ երևանյան երկնքում:
20
08
Մրցանակներ Տիեզարագնացները Ucom-ի և Discovery Science-ի մրցույթի հաղթողները։
Նստավայր Ճիշտ ճաշակին վայել բուրգեր Black Angus-ի ոչ ֆասթֆուդային բուրգերները՝ թարմ տեղական մսից ու բաղադրիչներից:
22
Նստավայր Ծովից ծով Fish Club՝ նոր ռեստորան, որն ամբողջովին նվիրված է ձկնեղենին ու ծովամթերքին։
36
Հայ թեք Ո՞ւր գնանք Ինչպես է Dinebook հավելվածն օգնում ռեստորան ընտրել և ամրագրել:
24
Ֆոտոպատմություն Ներքին խոհանոց Eat&Fit առողջ սննդի սրճարանի օրը՝ առավոտ շուտ բացվելուց մինչև մարդաշատ երեկո:
38
Իմ Երևանը Դոլմամայի լեգենդներն ու իրականությունը Ժիրայր Ավանյանը՝ իր Երևանի մասին:
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ
10
12
Իրադարձություն Yerevan Food Fest Ինչպես Երևանը երեք օր ապրեց սննդի փառատոնի համով ու հոտով։ Նստավայր 6100 տարի, 850 պատճառ Ինչպես Ին Վինո գինու բարը փոխեց Սարյան փողոցի ժամանցային դեմքը:
14
Նստավայր Բաց ակումբ «Ակումբում» անպակաս են արվեստը, գինին և համեղ ուտելիքը:
16
Նստավայր Գժանոց տեղ «Տապաստանի» համերը, գույները, մակերեսներն ու պատմությունները:
26
32
Մաքրություն 20 տարվա անբիծ համբավ «Սելենա սերվիս» ընկերության բացառիկ դերակատարումը երևանյան ռեստորանների անբիծ առօրյայում: Հայ թեք Երևանի սիրած համերի մասին Ինչպես Menu.am-ը փոխեց սննդի հարցերը լուծելու մասին մեր պատկերացումները:
Գլխավոր խմբագիր՝ Արտավազդ Եղիազարյան Արտ-տնօրեն՝ Նոնա Իսաջանյան Թողարկող խմբագիր՝ Արտակ Սարգսյան Գրական խմբագիր՝ Արքմենիկ Նիկողոսյան Ֆոտոմշակում՝ Արմեն Հայրապետյան Էջադրում՝ Արտակ Սարգսյան Շապիկ՝ Դավիթ Մարգարյան
40
Սեփական փորձ Թումո. ստուդիական խոհանոց Չորս նոր բաղադրատոմս՝ Թումո Ստուդիաներից։
42
Պրոֆի Լը կարծիք Ֆրանսիացի շեֆ-խոհարարի կարծիքը երևանյան ռեստորանային մշակույթի մասին:
44
Քաղաքացիներ Ռանչպարների լանչը Ինչպես են երևանցիները սնվում ընդմիջումներին։
Համարի վրա աշխատել են՝ Կարինե Ղազարյան, Լենա Գևորգյան, Անի Սմբատի, Արմեն Մուրադյան, Սոնա Խաչատրյան Լուսանկարներ՝ Արթուր Lumen Գևորգյան, Բիայնա Մահարի, Մարիամ Լորեցյան, Արմենպրես, Ֆոտոլուր, Թումո Պատկերազարդումներ՝ Վիլյամ Կարապետյան Տառատեսակ Arek Armenian by Rosetta
«Քաղաքի ամսագիր» ՍՊԸ Տնօրեն՝ Արտավազդ Եղիազարյան
Հայաստանի Հանրապետություն, 0019, Երևան, Բաղրամյան 1 Հեռ.՝ +374 (10) 58 15 10 Էլ. փոստ՝ evnmag@gmail.com URL՝ www.evnmag.net Գովազդի բաժին՝ Հեռ.՝ +374 (10) 58 15 10 Էլ. փոստ՝ evnmag@gmail.com
46
Հուշեր Հակադարձ համեմատականը Երաժիշտ Գագիկ Ադամյանը՝ խորհրդային Երևանի ռեստորանային կյանքի յուրահատկությունների մասին:
50
Այնտեղ Ցրտազգիները Նյու Յորքի, Բեռլինի, Լոնդոնի, Ստոկհոլմի և այլ քաղաքների բացօթյա ձմեռային ռեստորանները:
ՔԱՂԱՔ
54
Պատումներ Հայաստանից Գլխավոր դուռը Հերթական պատմվածքը՝ «Պատումներ Հայաստանից» շարքից:
56
Կադրերի բաժին Խորհրդահայ ֆուդ ֆոթոգրաֆի, 1981 թ. Մի քանի պատկեր Երևանի սննդային պատմությունից:
© 2011-2017 «ԵՐԵՎԱՆ» Գովազդային նյութերի բովանդակության համար խմբագրությունը պատասխանատվություն չի կրում: «ԵՐԵՎԱՆ» ապրանքային նշանի իրավատեր է հանդիսանում Արտավազդ Եղիազարյանը: Համարը տպագրության է հանձնվել՝ 12.12.2017
Տպագրված է Անտարես տպագրատանը, 0009, Երևան, Մաշտոցի 50ա/1
Տպաքանակ՝ 6000 օրինակ
Ամսագիրը ղեկավարվում է «Զանգվածային լրատվության մասին» և «Գովազդի մասին» ՀՀ գործող օրենսդրությամբ: facebook.com/ YerevanCityMagazine
Գլխավոր հովանավոր
2 3
Դեկտեմբեր 2017
instagram.com/ evnmag
Ամսագրի նյութերը վերատպվում են միան իրավատիրոջ գրավոր համաձայնությամբ: «ԵՐԵՎԱՆ» ամսագրին հղում կատարելը պարտադիր է: « ԵՐԵՎԱՆ» ամսագրի ստեղծման գաղափարը պատկանում է «Երևան Փրոդաքշնս» ՓԲԸ-ին:
Աճելու տեղ Աշնանը հայաստանյան երիտասարդ Factumsoft ՏՏ ընկերությունը համագործակցության պայմանագիր կնքեց կանադական խոշոր խորհրդատվական Norvex Systems ընկերության հետ: ԵՐԵՎԱՆը զրուցեց երկու ձեռնարկությունների տնօրենների հետ յուրահատուկ ծրագրի, բիզնեսի զարգացման նոր մոտեցումների և, իհարկե, այն մասին, թե ինչպես Հայաստանը բիբլիականից դարձնել ՏՏ երկիր:
Factumsoft-ը մշակել է ERP ծրագրային ապահովում, որը թույլ է տալիս ընկերություններին ավտոմատացնել մի շարք բիզնես գործընթացներ, այդ թվում՝ հաշվապահությունը, HR-ը, հաշվետվությունները, հաճախորդների հետ հաղորդակցությունը և այլն: Այս ամենն արվում է մեկ հարթակի վրա, որը անցումային շրջանում կարող է գործել հին ծրագրային ապահովման հետ մեկտեղ: Այսինքն՝ Factumsoft-ի հետ աշխատանքը կարելի է սկսել փուլ առ փուլ, ինչը թույլ է տալիս ավելի կարճ և թեթև դարձնել անցումը նոր ծրագրին: Սովորաբար նոր ERP համակարգ ունենալու համար հարկավոր է բավական շատ գումար ու ժամանակ. ընկերությունը պատվիրում է իր ոլորտին և գործունեությանը համապատասխան ծրագիր, ապա սպասում մի քանի ամսից մինչև տարի. և երբ ստանում է ծրագիրը, իր պահանջները կարող են արդեն փոխված լինել: Factumsoft-ի տնօրեն Արման Մարգարյանը համոզված է, որ բիզնեսում այսօր ամենակարևորը արագ լուծումներն ու դրանց նույնքան արագ կիրառումն է: «Factumsoft-ը միաժամանակ ունիվերսալ և նպատակային է: Այն հեշտությամբ կարող է ձևափոխվել տվ յալ ընկերության առանձնահատուկ պահանջները բավարարելու համար, և սա մեզ թույլ է տալիս առաջարկ անել զգալիորեն ավելի արագ», — ասում է Մարգարյանը: Norvex Systems-ի ՏՏ գծով տնօրեն Մայքլ Սայդամն էլ ավելացնում է, որ նաև սա դրդեց աշխատել հայաստանյան
ընկերության հետ: «Հարթակը համապատասխանում է մեր առանցքային պահանջներին՝ ճկունություն, լայնածավալություն և արագ կիրառում»: Արման Մարգարյանի խոսքով՝ Factumsoft-ը ունի ևս մեկ մրցակցային առավելություն՝ Հայաստանը: Երկրում շատ տաղանդավոր մասնագետներ կան, իսկ գրասենյակ ունենալու ծախսերն ավելի փոքր են, քան Ամերիկայում կամ Եվրոպայում: Հայաստանը ոլորտի առաջատար երկիր դարձնելու համար պետք է աշխատել համապատասխան միջավայր և նախապայմաններ ապահովելու ուղղությամբ: Մարգարյանն ասում է, որ շատ ձեռնարկատերեր, հատկապես՝ Սփյուռքում, կուզենային Հայաստանում մասնաճյուղեր բացել, բայց հիմնաքարային պայմաններից է ընդլայնվելու հնարավորությունը, որն այստեղ սահմանափակ է՝ երկրում ուղղակի չկա բավականաչափ քանակությամբ մասնագետ: Ավելին, խանգարում է արտագաղթը, աշխատաշուկայի դանդաղ թարմացումը, ինչպես նաև կրթական բնագավառում առկա լուրջ խնդիրները: Վերջիններս երբեմն կարող են հենց ՏՏ ոլորտի հետ ուղղակի կապ չունենալ, բայց զարգացման լուրջ խոչընդոտ դառնալ. այդպիսի խնդիրներից է, օրինակ, շրջանավարտների՝ անգլերենի չիմացությունը: «Շատ եմ նաև զարմանում, երբ ասում են, որ ծրագրավորումը «տղայական» մասնագիտություն է: Պետք է խրախուսենք մեր աղջիկներին ներգրավվել նո-
րարարական տեխնոլոգիաների մեջ, որովհետև դա ոչ միայն կբազմապատկի հաջողակ կարիերա կառուցելու նրանց շանսերը, այլև դրական կանդրադառնա երկրի զարգացման վրա»: Ի դեպ, չնայած «տղայականության» մասին տարածված կարծրատիպին, Factumsoft-ի աշխատակիցների կեսը կանայք են: Մայքլ Սայդամը, որը նույնպես ծագումով հայ է, նշում է, որ բիզնեսում պրագմատիզմը միշտ էլ կհաղթի զգացմունքներին, դրա համար էլ Հայաստանի զարգացման մոդելը պետք է ներառի երկարաժամկետ ռազմավարություն: «Այն, ինչ արդյունավետ է, օրինակ, Հնդկաստանի համար, կարող է բոլորովին չհամապատասխանել Հայաստանին: Հնդկաստանը տարեկան 500,000 ՏՏ մասնագետ է պատրաստում և աշխատում է ծավալների վրա: Իսկ մենք պետք է կենտրոնանանք Factumsoft-ի նման յուրահատուկ լուծումների և նորարարական արտադրանքի վրա, հատկապես որ աշխարհում շահույթի 75%-ն ապահովում է օրիգինալ արտադրանքի սպասարկումը»: Այսպիսի ռազմավարության բաղկացուցիչ մասերից է նաև Factumsoft-ի բիզնես աճի մոդելը: Ընկերությունը չի կենտրոնանում և սահմանափակվում մեկ ոլորտով: Փոխարենը գործիքներ և լուծումներ է տրամադրում տարիների փորձ ունեցող նեղ մասնագետներին և խորհրդատուներին, որոնք նույնպես չեն ցանկանում խորացված զբաղվել ծրագրավորմամբ: Այսպիսով, երիտասարդ ընկերությունն ապահովում է իր կայուն զարգացման հիմքը:
ՔԱՂԱՔԱՄԵՋ Խառը
Զրից
Հայտարարություն
Կուբայի բռնապետի երկրպագուների, հպարտ տաքսիստության, չճարվող ռետրո մեքենաների և այլնի մասին բարձրաձայն մտորում են երևանցի տաքսիստները։
***
Էս դիմացի տաքսին որ գրել ա «Զնակին չխաբնվել», գիտես խի՞ ա գրել։ Որտև քշելուց որ տաքսու զնակը տեսնում են, գիտեն թե բոմժ ա դեմները, ինչ ուզեն կարան անեն։ Հո տենց չի՞։
***
Ֆիդել Կաստրոն Կուբայի նախագահը չէ՞ր։ Հիմա էս տղեն իրա զրովեցին որ գրել ա «ՖԻԴԵԼ», ուրեմն Կաստրոյի ֆանատն ա, կամ էլ իրա ծնողներն են ֆանատը եղել՝ իրա անունն են դրել Ֆիդել, ինքն էլ՝ մեքենային իրա անունն ա կպցրել։ Հետաքրքիր դեպք ա։
Տարբերանշան Բարքեմփի համար
Ավանդական Բարքեմփ ՏՏ-հավաքին մնացել է ընդամենը կես տարի ու, ինչպես նշում են կազմակերպիչները, «մենք արդեն չե՜նք հասցնում»: Եվ փնտրում են «փախած» ու կրեատիվ դեմքերի, ովքեր կուզենան 10-րդ Բարքեմփի դիզայնի հեղինակը լինել: Պահանջվում է մինչև 2018 թվականի հունվարի 31-ը լոգոյի և պաստառի (outdoor ad) տարբերակն ուղարկել barista@barcamp.am էլ.հասցեին։ Կազմակերպչական թիմը կընտրի ամենաթույն տարբերակը ու կհամագործակցի հեղինակի հետ Բարքեմփ 2018-ի շրջանակում:
***
Միշտ տաքսիստ եմ էղել ու հպարտ եմ դրանով: Սովետի վախտ նենց փողեր էի աշխատում տաքսի քշելով, որ տուն էի առել 2 հատ, ռեմոնտ արել, ամեն տարի ընտանիքով ծով եմ գնացել: Էն 80-ականների վերջին «վռանգլեռ», «լեվիս» ջինս ու կազաչոկ էի հագնում: Էտ ժամանակ չեղած բան էր: Տուրիստներից էի առնում բեզբոժնի գներով: Իսկ հիմա հազիվ սիգարետի փող ա ձեռս ընգնում, մեկ էլ կիրակի օրերը թոռներիս մի տեղ տանեմ հազիվ:
Նոր գիրք
***
Էն օրը տուրիստներ էի տանում, հարցրեցին՝ ձեր մոտ տոն ա՞։ Ասի չէ, մեր ազգը խանութ գնալուց էլ ա պռտվում, կաբլուկ հագնում:
***
Գառաժում Բյուիկ ունեմ: Էտ ավտոյից Երևանում մենակ ես ունեմ, մեկ էլ ինչ-որ կենտրոնի բնակիչ, ով անխնա իրա Բյուիկը բաց երկնքի տակ ա կանգնացնում՝ բակում: Ախր ափսոս ա է, էտ մեքենան բա տենց անխնա կպահե՞ն: Իմ Բյուիկը 1954 թվի ա: Հերս ժամանակին պաշտոնով մարդ էր, բերել ա տվել: Էտ ավտոն, որ էկավ, դաժե տուփի փայտը նենց որակով էր, որ հարևանը տարավ իրա տանը պառկետ խփեց դրանով: Հիմա մենակ կիրակի օրերն եմ Բյուիկով քաղաք գնում: Պահում, փայփայում եմ իրան: Էս մեքենան էլ առել եմ, որ մյուս օրերին տաքսի քշի:
4 5
Դեկտեմբեր 2017
Լևոն Խեչոյան, «Սև գիրք, ծանր բզեզ»
Հայաստանի անկախության շրջանի հավանաբար լավագույն արձակագրի լավագույն վեպը նաև հազվագյուտ գեղարվեստական աշխատանքներից է, որն անդրադառնում է Ղարաբաղյան պատերազմին (ավելորդ չի լինի նշել, որ Խեչոյանը տեսել է այն սեփական աչքերով)։ Վեպը պատերազմի կիզակետում հայտնված արվեստագետի և քաղաքացիական կյանքում նրա ապրումների մասին է։ 1999 թվականին լույս տեսած «Սև գիրք, ծանր բզեզը» վերահրատարակվում է առաջին անգամ, և դա հրաշալի առիթ է դրան ծանոթանալու նրանց համար, ովքեր դեռ չեն հասցրել ընթերցել վեպը։ Ցավոք, «Սև գիրք, ծանր բզեզի» նոր հրատարակության տպաքանակն ընդամենը երկու հարյուր օրինակ է:
Ֆրեդերիկ Բեգբեդեր, «99 ֆրանկ», Անտարես
2000-ականների ամենաաղմկահարույց եվրոպական վեպերից մեկը՝ Ֆրեդերիկ Բեգբեդերի «99 ֆրանկը» (շատերին ծանոթ կլինի նաև համանուն կինոնկարը՝ Ժան Դյուժարդենի գլխավոր դերակատարմամբ) վերջապես լույս է տեսնում հայերեն՝ Անտարեսի «Օտարագիր» շարքում։ «99 ֆրանկը» հատկանշվում է գովազդային բիզնեսի՝ խելագար ու անհասկանալի այդ աշխարհի սպանիչ ծաղրով, աշխարհ, որտեղ բոլորը արհամարհում են միմյանց, և որտեղ անիմաստ կորչում է մարդկային հոգևոր ներուժը: «99 ֆրանկը» նաև սադրիչ վեպ է՝ գրված ժամանակի ոգով և բանավեճային տարերքով:
Նարինե Աբգարյան, «Մանյունյա»
Նախկին բլոգեր, իսկ հիմա հայտնի արձակագիր Նարինե Աբգարյանի՝ Ռուսաստանում վաղուց բեսթսելեր դարձած «Մանյունյա» պատմվածաշարը առաջին անգամ հրատարակվեց հայերեն։ Դատելով շնորհանդեսին ներկայացած հոծ բազմությունից՝ Բերդ քաղաքի փոքրիկ բնակիչներ Մանյունյայի և Նարինեի ու նրանց ընկերբարեկամների արկածները երկար կյանք կունենան նաև հայալեզու դաշտում։ Հեղինակի պնդմամբ, գիրքը նախատեսված է 0-ից 100 տարեկան երեխաների համար։
Ինչ անել «Ջումանջի. ջունգլիների կանչը»
Դեկտեմբերի 21-ից՝ կինոթատրոններում Երջանկահիշատակ կատակերգու Ռոբին Ուիլյամսի գլխավոր դերակատարմամբ և գրեթե հեղափոխական հատուկ էֆեկտներով փայլող «Ջումանջին» 1990-ականների գլխավոր պատանեկան բլոքբասթերներից մեկն էր։ Բայց նոր դարը պահանջում է նոր հերոսներ և նոր ռիմեյքներ։ Նոր «Ջումանջիում» գլխավոր դերը ստանձնել է Դուեյն «Ժայռ» Ջոնսոնը, իսկ ջունգլիաշատ արկածների պատճառը ոչ թե հնաոճ սեղանի խաղն է, այլ հին համակարգչային խաղը։
«Ֆերդինանդ»
Դեկտեմբերի 21-ից՝ կինոթատրոններում Այս տարվա լավագույն անիմացիոն ֆիլմը, անկասկած, Pixar-ի հերթական գլուխգործոց «Կոկոն» էր, բայց դա չի նշանակում, որ ուշադրության արժանի լավ մուլտֆիլմեր չկան, այն էլ՝ մեծ էկրանին դիտելու համար, այն էլ՝ տոնական օրերին։ Ծաղիկներ ու խաղաղություն սիրող, բայց իր կամքին հակառակ ցլամարտի մասնակցող ցլիկի մասին պատմող «Ֆերդինանդը» ստեղծվել է 20th Century Fox ընկերության կողմից։ Ռեժիսոր Կառլոս Սալդանան արդեն ունի առնվազն մեկ հաջող եռաչափ անիմացիա՝ «Ռիոն»։ Գուցե այս անգամ էլ ստացված լինի։
Le Samurai
Հունվարի 9-ին, The Club Art Film Club-ը շարունակում է ամեն երեքշաբթի The Club-ում լուրջ կինոյի ցուցադրությունները։ Այս անգամ մի քանի շաբաթ շարունակ փառաբանվելու է ֆրանսիական կինոյի լեգենդ Ժան-Պյեր Մելվիլի ժառանգությունը։ Մասնավորապես, հունվարի 9-ին առաջարկվում է վայելել Մելվիլի և Ալեն Դելոնի բազմաթիվ համագործակցություններից մեկը՝ «Սամուրայը»՝ ամերիկյան գանգստերական կինոյի, ֆրանսիական փոփ-մշակույթի և ճապոնական առասպելաբանության խառնուրդը։ Մուտքն անվճար է, ֆիլմը (և բոլոր ֆիլմերը) ցուցադրվում է օրիգինալ լեզվով և անգլերեն ենթագրերով։
Եվգենի Կիսին
Դեկտեմբերի 27, Օպերա Իսրայելցի վիրտուոզ դաշնակահար Եվգենի Կիսինը նորից Երևանում է՝ կրկին «Երևանյան հեռանկարներ» դասական երաժշտության փառատոնի շրջանակում։ Այս անգամ ծրագրում նախատեսված են Բեթհովենի և Ռախմանինովի աշխատանքները։ Տոմսերի արժեքը՝ 5000-30000 դրամ։
Զարդեր Matt
Իմ անունը Ուակոկ է: Ես թռչող փիղ եմ՝ ստեղծված Մաթի կողմից: Ես ուրախ եմ, որ նա իմ ընկերներին էլ է ստեղծել: Սկզբում մենք ապրում էինք Մաթի երևակայության մեջ, հետո նա որոշեց մեզ մեկ ուրիշ աշխարհ էլ ցույց տալ՝ ձեր աշխարհը: Նա մեզ նկարեց, բայց մենք ուզեցինք ճանապարհորդել և բացահայտել ավելին: Եվ ահա մենք պատրաստ ենք ձեզ հետ գալ ուր, որ գնաք: Խոստանում ենք լինել գունագեղ և ուրախ ուղեկիցներ: Այսօրվանից կարող եք գտնել մեզ Ակումբում (The Club), Թումանյան 40, Երևան, կայք՝ Mattgallery.com։
ՔԱՂԱՔԱՄԵՋ Ճամփորդություն
Օ դ եր ո վ «Էրեբունի-Երևան 2799»-ի շրջանակում տեղի ունեցավ Skyball ընկերության կազմակերպած՝ օդագնացության միջազգային փառատոնը: Ռուսաստանից, Բուլղարիայից, Բելառուսից և Լիտվայից ժամանած մասնակիցները 14 օդապարիկներով ուսումնասիրեցին Երևանն ու Հայաստանը երկնքից: ԵՐԵՎԱՆը նույնպես օգտվեց այդ առիթից:
Բիայնա Մահարի
6 7
Դեկտեմբեր 2017
ՔԱՂԱՔԱՄԵՋ Մրցանակներ
Տիեզարագնացները Տարեվերջը երկու հայ տղաների համար հիշվեց իսկական գիտաֆանտաստիկ ճանապարհորդությամբ: Ուղեկիցները Ucom ընկերությունն ու Discovery Science հեռուստաալիքն էին, որոնք մրցույթ էին հայտարարել երիտասարդ գիտնականների և նորարարների համար: Գլխավոր մրցանակը Եվրոպական տիեզերական գործակալություն մեկնելն էր:
D
iscovery Science ճանաչողականժամանցային ալիքի և Ucom ընկերության համատեղ նախագիծը կրթական ուղղվածություն ուներ. մինչև 16 տարեկան ստեղծարար երիտասարդներին առաջարկվում էր մտածել, թե ինչպես և ինչ միջոցներով են ապագայում մարդիկ հաղորդակցվելու: Կազմակերպիչները ստացել են 80-ից ավելի հայտ՝ յուրաքանչյուրը յուրահատուկ ֆուտուրիստական տեսլականով: Հայտերը կարող էին ներկայացվել ցանկացած ձևաչափով՝ մի քանի նախադասություն նկարագրից մինչև 3D մոդել: Դրանք բոլորն ուղարկվում էին Discovery Science, այնտեղի թիմն էլ ընտրում էր հաղթողներին: Առաջին մրցանակի՝ Նիդերլանդներում գտնվող Եվրոպական տիեզերական գործակալության գլխավոր գրասենյակ այցի ընտրության հիմքում նույնպես կրթելու և երեխաների համար նորը բացահայտելու միտումն էր:
Սամսոնն ու Հրանտը մեկնեցին Նիդերլանդներ՝ սեփական աչքերով տեսնելու մոլորակի լավագույն գիտնականների առօրյան Տիեզերական մրցանակ
Հաղթող թիմը՝ եղբայրներ Սամսոն և Հրանտ Հայրապետյանները, ներկայացրել էր մի սարքի նախագիծ, որը թույլ կտա խուլ ու համր մարդկանց շփվել նման խնդիր չունեցողների հետ: Սարքը ժամացույցի պես կապվում է ձեռքին և հատուկ մեխանիզմով ժեստերը վերածում խոսքի, իսկ խոսքը՝ ժեստերի, որոնք պատկերվում են էկրանին: «Այս նախագիծը հետաքրքիր է, մարդասիրական և, ինչը շատ կարևոր է, իրատեսական, — ասում է Ucom-ի PR-ի և կոմունիկացիայի գծով ծրագրերի ղեկավար Դիանա Մնացականյանը: — Իհարկե, դա մի ուրիշ նախաձեռնության առարկա է, բայց տղաների առաջարկը գոյություն ունեցող տեխնոլոգիաներով հանգիստ կարելի է կյանքի կոչել»: Տարեվերջին Սամսոնն ու Հրանտը Ucom-ի մեդիայի և կոնտենտի զարգացման համակարգող Սերգեյ Սանոյանի ուղեկցությամբ մեկնեցին Նիդերլանդներ՝ սեփական աչքերով տեսնելու մոլորակի լավագույն գիտնականների առօրյան, տարատեսակ ժամանակակից
8 9
Դեկտեմբեր 2017
սարքավորումները, պատմական՝ տիեզերք մեկնած ու վերադարձած օդանավերը: Հատուկ սարքերի միջոցով եղբայրներն իրենց մարմնով զգացին, թե ինչպիսին է ձգողականության ուժը Լուսնի, Մարսի և այլ տիեզերական մարմինների վրա: Ավելին՝ երեխաներին թույլ տվեցին այցելել Եվրոպական տիեզերական գործակալության այն հատվածը, ուր զբոսաշրջիկների մուտքն արգելվում է. միայն գիտնականների համար նախատեսված սրահներում նույնությամբ վերարտադրված է միջազգային տիեզերական կայանը: «Օդանավակայանի սահմանապահներից մինչև բարձրաստիճան հետազոտողներ բոլորը շատ էին ոգևորվում, երբ իմանում էին, թե ինչպես և ինչու են երեխաները ժամանել, — պատմում է Սերգեյ Սանոյանը: — Էլ չեմ ասում հենց տղաների մասին. ինքնաթիռում ամբողջ հետադարձ ճանապարհը պատմում էին, թե ինչեր են պլանավորում հայտնագործել ապագայում»: Մրցույթում երկրորդ և երրորդ տեղերը զբաղեցրած երեխաները խրախուսական մրցանակներ ստացան Ucom-ից: Երկրորդ տեղը գրաված
նախագիծը բնապահպանական էր. ըստ հեղինակների, ապագայում հարկավոր է օգտագործել ծառերի արմատների՝ միմյանց ինֆորմացիա փոխանցելու կարողությունը: Իսկ երրորդ տեղում հեռավորության վրա շփվելու հնարավորություն տվող նախագիծն էր. ըստ դրա, աշխարհի տարբեր ծայրերում գտնվող մարդիկ կկարողանան հոլոգրամաների միջոցով վիզուալիզացնել որևէ միջավայր, որտեղ միասին կաշխատեն, սուրճ կխմեն կամ ուղղակի կզրուցեն:
«Արմաթի» սերնդի ժամանակը
Ի դեպ, երրորդ տեղը զբաղեցրած նախագծի հեղինակ Նարեկ Հարությունյանը Գյումրու «Արմաթ» ինժեներական լաբորատորիայի սան է: Այս կրթական նախագծի խոշորագույն աջակիցը հենց Ucom-ն է: «Արմաթում» 5-րդ դասարանից բարձր երեխաները սովորում են ծրագրավորում, ինժեներական հմտություններ, 3D մոդելավորում և այլն: «Այս նախագծում կենտրոնանում ենք մարզերի և գյուղական համայնքների վրա, քանի որ այնտեղ նման նախաձեռնությունների կարիքը շատ է զգացվում», — նշում է Դիանա Մնացականյանը: Նա բերում է Արծվաբերդ գյուղի «Արմաթի» աշակերտ Վահագնի օրինակը, ով իր սենյակը վերածել է իսկական լաբորատորիայի. դուռը բացվում է ավտոմատ, ներսում դրված է «Արմաթի» 3D տպիչով ստեղծված ևս մեկ 3D տպիչ, իսկ վերջին ստեղծագործություններից են իսկական արևային մարտկոցները, որոնք Վահագնը պլանավորում է նվիրել հարևանությամբ ապրող կարիքավոր ընտանիքին: «Ե՛վ Discovery-ի ու Ucom-ի մրցույթը, և՛ «Արմաթը», և՛ մեր նոր stem.am կրթական կայքը երեխաներին հնարավորություն են ընձեռում ոչ թե վերացականորեն, այլ իրական կյանքում տեսնել գիտելիքի կարևորությունը, — ասում է Դիանա Մնացականյանը: — Նրանք կարողանում են ամեն օր կիրառել դպրոցում ստացած ինֆորմացիան, հասկանալ, թե սովորելն առհասարակ ինչներին է պետք»: Երիտասարդները այսպես սկսում են մտածել, վերլուծել և արարել՝ սպառողից դառնալ ստեղծող: Ավելին, նրանց խրախուսում են ունենալ անիրականանալի թվացող երազանքներ և իրականացնել դրանք: «Ֆանտաստիկ սերունդ է գալիս, — ասում է Դիանան: — Միգուցե այս բոլոր նախագծերի արդյունքը մենք կզգանք տարիներ հետո, երբ այս երեխաները մեծանան, իսկ մենք թոշակառու դառնանք: Բայց ես կուզեի նրանց ժամանակում թոշակառու լինել»:
Կարինե Ղազարյան
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Իրադարձություն
Yerevan Food Fest Այս տարվա հոկտեմբերին Երևանում տեղի ունեցավ սննդի առաջին փառատոնը: Yerevan Food Fest-ը տևեց երեք օր: Այդ ընթացքում վարպետության դասերին և բացօթյա իվենթներին մասնակցեց ավելի քան 6000 այցելու, որոնք փորձեցին 23 տեղական ռեստորանի պատրաստած ուտեստներից: Արտերկրից ժամանած հատուկ հյուրերն ու խոսնակները 12-ն էին: Հատուկ ԵՐԵՎԱՆի ուտելու համարի համար խնդրել ենք իրադարձության մասին պատմել փառատոնի ղեկավարին և հյուրերից մի քանիսին:
Աննա Մազմանյան
Փառատոնի ղեկավար
Սննդի փառատոնն ընդունված միջազգային ձևաչափ է: Նման միջոցառումներ անցկացվում են բոլոր խոշոր քաղաքներում, կան միջազգային ֆրանչայզներ և տեղական փառատոներ: Ես ապրում եմ Մոսկվայում և այստեղ ֆուդֆեսթեր տեղի են ունենում շատ հաճախ և արդեն վաղուց: Միշտ երազում էի նման մի բան իրագործել Երևանում: Եվ երբ հնարավորություն եղավ, օգտվեցի դրանից: Սննդի փառատոների նպատակները մի քանիսն են: Առաջին՝ համախմբել ոլորտը մեկ գաղափարի շուրջ: Երկրորդ՝ քաղաքի բնակիչներին և հյուրերին ծանոթացնել առաջատար ռեստորանային նախագծերի և նոր կոնցեպտների հետ: Ռեստորանների համար դա հրաշալի հնարավորություն է դուրս գալու սովորական մենյուի սահմաններից, փորձարկելու նոր մտքեր, ծանոթանալու գործընկերների հետ: Քաղաքի և երկրի համար սա հնարավորություն է զարգացնելու գաստրո-զբոսաշրջությունը և դառնալու տարածաշրջանային կենտրոն ոլորտի համար: Բարդությունները, իհարկե, շատ էին: Ի սկզբանե մեր գաղափարին առանձնապես չէին հավատում ոչ քաղաքային իշխանությունները, ոչ բիզնեսի ներկայացուցիչները, ոչ ռեստորանները: Կարծում եմ՝ ամենից շատ ոգևորված էին խոհարարները: Հայ խոհարարները միշտ ստվերում են եղել, իսկ այսպես նրանք հնարավորություն էին ստանում ուղղակիորեն հանդիպել հաճախորդներին, ցուցադրել իրենց հմտությունները: Ի վերջո, փառատոնը կայացավ: Պարզվեց, որ այս ձևաչափը բոլորին դուր է գալիս: Մարդիկ գալիս էին ընտանիքներով, պարում, ուրախանում, տարատեսակ սնունդ փորձում՝ մի քանի ժամ անցկացնելով այգում: Մեծ հետաքրքրություն առաջացրեցին նաև վարպետության դասերը, այնքան, որ ցանկացողներից ոչ բոլորն էին կարողանում ներկա գտնվել դրանց:
10 11
Դեկտեմբեր 2017
Աննա Ելովիկովա
Հյուսիսային Կովկասի օտելյերների և ռեստորատորների ասոցիացիայի նախագահ, Ռուսաստան Երևանը զարմանալի քաղաք է, մի վայր, ուր հնությունը ներդաշնակ է ժամանակակցի հետ: Բայց ամենից շատ ինձ տպավորեցին մարդիկ: Կյանքով ուրախանալու նրանց հմտությունը, հյուրընկալությունը, բարեհոգությունը: Ես շատ քաղաքների ու երկրների փառատոներին եմ եղել, բայց երևանյանը տարբերվում էր: Այն ինձ հիշեցրեց բազմաթիվ բարեկամներով, հյուրերով ու երեխաներով լի մեծ հայկական տուն: Բոլորն ուրախ են տեսնել միմյանց և միասին նստել հարուստ սեղանի շուրջ: Իսկ եթե լուրջ, ապա ինձ ապշեցրեց, թե ինչպես շատ կարճ ժամանակում հաջողվեց հավաքել այդքան մասնագետների և կազմակերպել այս ջերմ, ճիշտ շեշտադրված, կոլորիտային փառատոնը: Հատուկ ուզում եմ նշել, թե որքան մեծ էր այդ ամենում Աննա Մազմանյանի դերը: Անպայման կգամ նաև հաջորդ տարի:
Ալինա Վոյնովա
Lifestyle լրագրող և բլոգեր, Ռուսաստան Ես սիրահարվեցի Երևանին առաջին հայացքից: Այն ջերմ է, արևոտ, ուրախ և հյուրընկալ: Հրաշալի մթնոլորտ, բարեհամբույր մարդիկ, համեղ սնունդ — սա է իմ Երևանը: Քաղաք, որտեղ միշտ ուզում ես վերադառնալ: Իրականում, սա իմ առաջին նմանատիպ փառատոնն է: Տպավորություններս կարելի է նկարագրել մեկ բառով՝ համե՜ղ: Երևանի սննդի փառատոնը հոգի ունեցող միջոցառում է: Մնում է միայն ցանկանալ միշտ առաջ գնալ: Իսկ մենք անպատճառ կսատարե՜նք:
Նուրժան Ալդաշով,
Թրևլ-բլոգեր, Ղազախստան Երևանն ինձ մոտ տպավորվել է իբրև արևոտ և համեղ քաղաք: Ես եղել եմ երեսուն երկրներում, բայց Հայաստանը և Երևանը հատուկ տեղ ունեն իմ ճամփորդությունների պատմության մեջ: Տպավորիչ էր նաև փառատոնը: Սննդի փառատոնի գաղափարը շատ տարածված է աշխարհում: Որոշ քաղաքներ, օրինակ, դիրքորոշում են իրենց իբրև գաստրո-վայր: Օրինակ, համարվում է, որ մալազիական Պենանգում կարելի է գտնել չինական, հարավհնդկական և մալազիական խոհանոցի ամենահամեղ ուտեստները: Երևանի ֆուդ-ֆեսթը դեռ շատ երկար ու համեղ ճանապարհ ունի անցնելու: Որպես հյուր՝ կցանկանայի, որպեսզի հետագայում այն ավելի ինտերակտիվ լինի, որպեսզի ավելանան ավանդական հայկական ուտեստների պատրաստման վարպետության դասեր: Այդպիսի մոտեցումը կմեծացնի զբոսաշրջիկների հետաքրքրությունը:
Արեգ Դավթյան Արփի Ստեփանյան, Էլեն Նահապետյան
6100
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Նստավայր
850 տարի,
պատճառ Հիմա արդեն դժվար է պատկերացնել, բայց ընդամենը մի քանի տարի առաջ Երևանում գինու սիրահարները մարգինալ փոքրամասնություն էին: Բայց երբ Սարյան փողոցում բացվեց Ին Վինոն՝ առաջին գինու բար, ակումբ, խանութ-սրահը, պարզվեց, որ քաղաքը դրան շատ էր սպասում:
12 13
Դեկտեմբեր 2017
Մ
արտիրոս Սարյանի փողոցի հեդոնական աշխուժությունը սկսվեց Երևանի համար շատ անսովոր վայրից: 2012-ին փոքրիկ՝ 50 քմ տարածքում բացված Ին Վինոն գինու հանդեպ սիրո մի մեծ ալիք բարձրացրեց քաղաքում: Այստեղ չի մատուցվում ոչ օղի, ոչ գարեջուր, և ոչ էլ նույնիսկ կոնյակ: Փոխարենը կա մոտ 850 տեսակ գինի՝ Հայաստանից և աշխարհի տարբեր ծայրերից:
Հիմնադիրները պատմում են, որ առաջին հաճախորդները հենց հարևաններն էին։ Բացումից առաջ նրանք ամեն օր մտնում ու շտապեցնում էին. «Շո՛ւտ արեք, շո՛ւտ արեք, ե՞րբ եք բացվում»։ Նույնիսկ խորհուրդներ էին տալիս և առաջարկում օգնել բացման աշխատանքներին։ Իսկ Ին Վինոյի հայտնի պատմություններից է այցելուներից մեկի հեռախոսազրույցը, որի ժամանակ նա ընկերոջը պատմում էր, թե «Իտալիայում նստած՝ նայում է Երևանին»: Ամենահաճելին, իհարկե, այն փաստն է, որ նա հենց Երևանում էր, և կարող էր համտեսել տասնյակ հայկական գինիներ (Ին Վինոյում ներկայացված տեսականու 10%-ը տեղական է): Սկզբնական շրջանում հայկական գինիները երկու պահարան էին զբաղեցնում, իսկ հիմա՝ մի ամբողջ պատ: «Երբ բացվում էինք, 10-15 հայկական անուն կար, որոնց որակը թույլ էր տալիս վաճառել դրանք մեզ մոտ: Իսկ ընդամենը մի քանի տարի անց 25 արտադրողի մոտ 85 տեսակի գինի ենք ներկայացնում, — ասում է համասեփականատեր Մարիամ Սաղաթելյանը: — Տարվա որոշ եղանակներին սպառման քանակով առաջին հինգ տեղը հայկական գինին է զբաղեցնում»: Հայկական գինու սպառողները հիմնականում զբոսաշրջիկներն են, բայց նաև տեղացիները: Ին Վինոն ունի 800 դրամանոց բաժակով գինիների շարք, որպեսզի լավ գինի փորձելը հասանելի լինի բոլորին: Հիմա արդեն կան ոչ միայն 800, այլև 1200-ից 1700 դրամանոց առաջարկներ, որոնց շնորհիվ կարելի է փորձել ավելի թանկարժեք գինիներ՝ առանց շիշը գնելու: Ի դեպ, Ին Վինոն Հայաստանում «Կնքահայր» ֆիլմի հայտնի ռեժիսոր Ֆրենսիս Ֆորդ Կոպպոլայի գինիների պաշտոնական ներկայացուցիչն է: Ի տարբերություն հայտնի մարդկանց շատ ուրիշ բրենդերի՝ լեգենդար կինոգործիչն իր ընտանիքի հետ խորապես ներգրավված է գինեգործության մեջ։ Իրենք
Իտալիայում նստած՝ նայել Երևանին
Ին վինոյի պատմություններից է այցելուներից մեկի հեռախոսազրույցը, որի ժամանակ նա պատմում էր, թե «Իտալիայում նստած՝ նայում է Երեվանին» ապրում և աշխատում են իրենց այգիներին կից։ Ին Վինոյի հիմնադիրների՝ Կոպպոլայի այգիներ այցի ժամանակ նրանց հյուրասիրել են ռեժիսորի հայ բարեկամուհու բաղադրատոմսով պատրաստված գառան խորոված, որն իր մշտական տեղն ունի այգիներին կից ռեստորանում։ Ին Վինոն նաև ունի իր սեփական գինիների շարքը, որ արտադրում է Ին Վինոյի քույր ընկերությունը՝ Տրինիտի Կանյոն Այգիները։ Դրանցից մեկի՝ «6100»-ի անվանումը խորհրդանշում է Արենի-1 քարանձավի 6100-ամյա պատմություն ունեցող գինեգործական գտածոները, իսկ գործարանը և այգիները գտնվում են Արենիից ոչ հեռու՝ Աղավնաձոր գյուղում: Այստեղ պատրաստում են նաև շարոց՝ քաղցր սուջուխ, դոշաբ, կան մրգի փոքր այգիներ, որտեղ ստեղծվում է հետաքրքիր միջավայր գինի սիրողների համար:
Ի տարբերություն դասական սրճարանների՝ Ին վինոյում ուտելիքի մեծ տեսականի չկա՝ միայն գինու հետ լավ համադրվող նախուտեստներ և «սանտիմետրով» սենդվիչներ. կարելի է պատվիրել 10-ից մինչև 60 սանտիմետրանոց սենդվիչներ՝ վճարելով այնքան, որքանի քաղցած եք: Լինելով ոչ միայն բիզնես, այլ նաև ուսուցողական նախագիծ՝ ամեն երեքշաբթի Ին Վինոն կազմակերպում է հանդիպում-քննարկումներ գինեգործների հետ, իսկ ամեն հինգշաբթի՝ «Իմ անունն է...» միջոցառումը: Վերջինիս ժամանակ չորս տարբեր գինիների փակ համտես է անցնում: Չիմանալով՝ ինչ են խմում՝ մարդիկ կարող են ընտրել՝ որ գինին է նրանց ամենաշատը դուր գալիս, և նախապաշարմունքները բոլորովին չեն խանգարի: Ասում են՝ շատերն են զարմանում իրենց ընտրության և գինու աշխարհի բազմազանության վրա: Իսկ Ին Վինոն միշտ պատրաստ է զարմացնելու։
Կարինե Ղազարյան Արթուր Lumen Գևորգյան
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Նստավայր
Բաց ակումբ
Ո՞վ գոնե մի անգամ ձմռանը չի գնացել «Ակումբ», բարձերով սրահում հարմար տեղավորվել ու մի բաժակ տաք թեյ խմել: Կամ գոնե մի անգամ հուլիսյան շոգ կեսգիշերին փիլիսոփայական զրույցներ վարել «Ոսկե ծիրանին» ժամանած լեգենդար կինոգործիչների հետ: «Ակումբը» երևանյան առանձնահատուկ նստավայրերից է, որտեղ անպակաս են արվեստը, գինին և համեղ ուտելիքը: Ռեստորանը, սրճարանը, խանութը ստեղծված են ժամանցի հարթակը պահելու համար
Հ
եռավոր 2004-ին չկար Սարյանի ռեստորանների շարքը, Կասկադն էլ դեռ մեր իմացած Կասկադը չէր: Այդ պատճառով երևանյան ոչ գլամուր, բայց առաջադեմ խմբերի ժամանցի վայրերը բնավ արժանի չէին այդ խմբերում տարվող զրույցներին: Այս անհամապատասխանությանն ի պատասխան էլ ծնվեց «Ակումբը»: Այն ստեղծվում էր ոչ թե որպես ռեստորան, այլ՝ որպես որակյալ ժաման-
14 15
Դեկտեմբեր 2017
ցի վայր, հարթակ, որտեղ կարող էին տեղի ունենալ լավ ցուցահանդեսներ, համերգներ, վարպետության դասեր: «Մարդիկ զարմանում էին, որ կարող էինք ռեստորանը երեք օրով փակել ինչ-որ պերֆորմանսի պատճառով, — պատմում է համահիմնադիր Վահե Բալուլյանը: — Բայց մեր բոլոր ֆինանսական նախագծերը՝ ռեստորանը, սրճարանը, խանութը ստեղծված են ժամանցի հարթակը պահելու համար»: Նրա խոսքով՝ այս մոտեցումն
առանցքային է: Մի գուցե հենց դա էլ ժամանակի ընթացքում «Ակումբը» դարձրեց հանգիստ ու հետաքրքիր երեկոների ամենասիրված վայրերից մեկը: Այս հանգստության հետևից գալիս են շատերը, նաև՝ հայտնի մարդիկ, օրինակ՝ Պուլիցերյան մրցանակի դափնեկիր Փիթեր Բալաքյանը, ով Հայաստան էր ժամանել իր «Ճակատագրի սև շունը» ժողովածուի հայերեն հրատարակության շնորհանդեսին: Բալաքյանին անընդհատ
ցույց էին տալիս բոլոր հեռուստաալիքները, և մարդիկ, իհարկե, գիտեին նրան: Չնայած դրան՝ «Ակումբում» ընթրիքի ժամանակ գրողին, կարծես, ոչ ոք չնկատեց, միայն մի երեխա խնդրեց գիրքը մակագրել: Իսկ երբ վեր կացավ, որ գնա, ամբողջ դահլիճը կանգնեց ու սկսեց ծափահարել: «Մարդիկ կարծես ասում էին՝ չենք խանգարում, բայց գիտենք ու հարգում ենք քեզ: Անասելի հուզիչ պահ էր», — հիշում է Բալուլյանը: Մի անգամ էլ ճաշելու էր եկել Պաուլու Կոելյուն: Այդ օրը ակումբային մթնոլորտը գրավել էր բոլորին. երեկոն ավարտվեց ջազմեն Վահագն Հայրապետյանի և Կոելյուի իմպրովիզացված համերգով: Վերջինս ի հիշատակ գրառում թողեց. ««Ակումբը» այն տեղն է, որտեղ ես լսեցի Հայաստանի ոգին»: «Այս գրառումը ճաշացանկի վրա էր արել, որը մենք չգիտես ուր էինք դրել ու հետո գտանք: Երևի նրանից է, որ «Ակումբը» մի քիչ ցրված է, կամ էլ նրանից, որ պահը ավելի է գնահատում», — ասում է Բալուլյանը: Հետաքրքիր ժամանցի առաջնային լինելը բոլորովին երկրորդական չի դարձնում «Ակումբի» սնունդը: Հիմնադիրները նշում են, որ այստեղի խոհանոցը ոչ միայն քաղցը հագեցնելու, այլև զարմանալու ու նորը բացահայտելու համար է: Ճաշացանկը հիմնված է հայկական
Այդ օրը ակումբային մթնոլորտը գրավել էր բոլորին. երեկոն ավարտվեց Վահագն Հայրապետյանի եվ Պաուլու Կոելյուի իմպրովիզացված համերգով խոհանոցի վրա, որը համադրվում է պատրաստման ֆրանսիական տեխնոլոգիաների հետ: Համահիմնադիր Անդրանիկ Գրիգորյանը պատմում է, որ խոհարարներն այստեղ օգտագործում են նոր տեխնոլոգիաներ, օրինակ՝ մթերքը եփում են շատ ցածր ջերմաստիճանի տակ, որպեսզի դրանք պահպանեն բոլոր օգտակար հատկությունները: «Մենք համաշխարհային խոհանոցի լավագույնը ներկայացնում ենք հայաստանյան հանրությանը և հայկական լավագույնը՝ աշխարհին», — նշում է Գրիգորյանը: Խոսքը գնում է ոչ միայն երևանյան «Ակումբի», այլև դրա հիմնադիր ընկերության՝ DiVine & Partners-ի ռեստորանի մասին՝ նաև ֆրանսիական Կաննում: Ի տարբերություն ռեստորանի՝ «Ակումբի» սրճարանը, որտեղ տեղի է ունենում միջոցառումների մեծ մասը, ավելի «ժողովրդավարական» է. համեղ ուտելիքի գները տարբերվում են՝ մարդկանց համար առավել հասանելի դարձնելու նպատակով: Ի դեպ, սրճարանում են անցնում «Ոսկե ծիրանի» հյուրերի հետ կեսգիշերային հանդիպում-քննարկումները: «Ակումբը» համագործակցում է նաև մի շարք այլ փառատոների հետ՝ իր հարկի տակ հյուրընկալելով տարատեսակ մշակութային նախաձեռնություններ: Այստեղ անցնում են նաև պարբերական միջոցառումներ. ամեն ուրբաթ բարդերի համերգ է, իսկ երեքշաբթի օրերին՝ ֆիլմի ցուցադրություն: Ժամանակ առ ժամանակ էլ Ին Վինո գինու բարը «Ակումբում» կազմակերպում է համտես և գինու մասին որևէ կինոնկարի դիտում: Այսպիսի պարբերականության շնորհիվ, անկախ տարվա եղանակից և քաղաքի մշակութային կյանքի աշխուժությունից, «Ակումբում» միշտ այցելելու բան կա: Եվ դե՝ Հայաստանի ոգին միշտ այստեղ է։
Կարինե Ղազարյան Ակումբ
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Նստավայր
Գժանոց տեղ
«Տապաստանում» ամեն ինչ բազմազան է՝ համերը, գույները, մակերեսներն ու պատմությունները: Մեկ օրինակից միայն մի բան կա՝ շատ մեծ «գժանոց» սթեյքը:
Տ
ապասը ոչ թե իսպանական ավանդական ճաշատեսակ է, այլ իսպանական ավանդական ձևաչափ: Ամեն տապան առանձին ուտեստ է, որը սովորաբար մատուցվում է գինու հետ, իսկ լիարժեք տապա-ընթրիքը՝ մի քանի ուտեստից բաղկացած բազմազան ճաշկերույթ: Երևանում կա սեփական տապա-աշխարհը՝ «Տապաստանը», որտեղ այս ուտեստների պատրաստման արվեստը միջազգային մակարդակի վրա է. Պարմայի պրոշուտոն հարևանություն է անում կրակովյան սոուսով տապակած կարտոֆիլի և «Հայաստանի Հանրապետություն» աղցանի հետ: Բայց մենյուն տապաներով չի սահմանափակվում: Օրինակ՝ մատուցվում է իսկական մսակերների համար նախատեսված «գժանոց» սթեյք, որի քաշը սովորական 300-ի փոխարեն 700 գրամ է: «Տապաստանում» կարելի է պատվիրել նաև Ին Վինոյի անթիվ-անհամար գինիներից ցանկացածը: Երևանյան տապա-աշխարհը գտնվում է Սարյան փողոցում՝ քաղաքի ամենաբարձր դռներից մեկի ետևում: Իսկ ներսում ամեն ինչը տապասի նման բազմազան է։ Օրինակ՝ այստեղ չկան նույնանման ափսեներ կամ պատառաքաղներ: Սպասքի տարբեր լինելը ոչ թե դիզայն-լուծում է, այլ շատ պրագմատիկ որոշում: Հայաստանում նույն արտադրողի նույն սպասքը գտնելը երբեմն շատ բարդ է, և ռեստորաններում բացումից մեկ կամ երկու տարի հետո ունեցած ափսեներից գտնելգնելը կարող է վերածվել իսկական գլխացավանքի: Այդ իսկ պատճառով «Տապաստանում»
16 17
Դեկտեմբեր 2017
Երեվանյան տապա-աշխարհը գտնվում է Սարյանի վրա՝ քաղաքի ամենաբարձր դռներից մեկի ետևում: Իսկ ներսում ամեն ինչ տապասի նման բազմազան է
↑ Սարյանի ամենաբարձր դռներից մեկը
↓ Երևանյան տապաաշխարհի մուտքը
← «Տապաստանում» կարելի է պատվիրել նաև Ին Վինոյի գինիներից ցանկացածը
որոշեցին խնդիրը սկզբից լուծել. սպասքը գնված է փոքր խանութներից, շուկաներից, Վերնիսաժի գանձերի որսորդներից: Արդյունքում կոտրվածը կարելի է փոխարինել ցանկացած գեղեցիկ նորով: «Տապաստանում ոչ մի բանն ուղղակի գնված չի, — ասում է համահիմնադիր Վահե Բալուլյանը: — Աթոռները, լույսերը, պահարանները՝ բոլորը ինքներս ենք պատրաստել։ Հատակը, օրինակ, «Երազ» գործարանի հին մետաղյա հատակն է»: Թաքնված պատմություն ունի ոչ միայն հատակը. սեղանները պատրաստված են գինու արկղերի տախտակներից, որոնք բերվել են Ֆրանսիայից: «Ին Վինոյում ծանոթացել էի Դավիթի հետ՝ մի ֆրանսահայ տղայի, որ Փարիզի ամենամեծ գինու խանութում էր աշխատում: Զանգեցի նրան ու խնդրեցի դատարկ արկղերից մեզ
տալ, — պատմում է Վահե Բալուլյանը: — Ասաց, որ խանութից տալ չեն կարող, բայց եթե մենք պատրաստ ենք գնալ պահեստ, կխնդրի հավաքել դատարկ տուփերը: Եվ ես, համասեփականատեր Ալեքսանդր Գրիգորյանն ու նրա ընկեր, դերասան Սոս Ջանիբեկյանը գնացինք Շամպայն նահանգում գտնվող պահեստ, որտեղ մեզ համար մի սենյակ տուփ էին հավաքել: Դրանք քանդեցինք, դասավորեցինք ու վեց ճամպրուկ տախտակ բերեցինք Երևան»: Լավագույն գինիների տարբերանշաններով սեղաններին սուրճի կամ թեյի հետ միշտ առաջարկում են աշխարհի տարբեր ծայրերից բերված շաքարավազ: Ասում են՝ սա հիանալի խոսակցության սկիզբ է. փորձե’ք գտնել ձեր եղած քաղաքներից, հյուրանոցներից, ինքնաթիռներից բերված փոքրիկ հիշողությունները:
Կարինե Ղազարյան Արթուր Lumen Գևորգյան
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Նստավայր
Հաց ուտելու տեղ Երևանի սրտանոթային համակարգի հենց կենտրոնում՝ Սարյան այգու կողքը, Մաշտոցի պողոտայում է գտնվում Քրամբսը (Crumbs): Այս մեկը թվով երրորդն է: 6 տարի է, ինչ այս սրճարան ենք գալիս իսկական հացով պատրաստված սենդվիչների, առաջին հայացքից այնքան եվրոպական թվացող, բայց իրականում շատ տնական ապուրների, փոքրիկ քաղցրահամ պատառների և պարզապես #կոֆեկենտրոնելու համար:
18 19
Դեկտեմբեր 2017
Նոր համ ու հոտ
Տարիներ առաջ, երբ Երևանի յուրաքանչյուր անկյունից վրա էր տալիս խորոված/քյաբաբ դուետի ռազմահոտը, Քրամբսը երևանցիներին առաջարկեց ծանոթանալ տեղում թարմ թխված հացի և կրուասանների անուշ ու միևնույն ժամանակ օտար բույրի հետ, ստիպեց հարմարավետ ու փափուկ ռեստորանային աթոռներից վեր կենալ ու տեղավորվել փայտից կահավորված սրճարան: Մինիմալիստական ինտերյեր, որտեղ հենց այնպես ոչ մի իր չկա, յուրաքանչյուրն իր նշանակությունն ու պատմությունն ունի: Նույնքան մինիմալիստական, սակայն շատ գրագետ խոհանոց ու լավ, իսկապես լավ սպասարկում: Իսկապես լավ սպասարկումն այն է, երբ աշխատակիցը մանրամասն պատմում է ոչ միայն բաղադրության, այլև պատրաստման եղանակի մասին: Խոհանոցին այստեղ վերաբերվում են խիստ նրբանկատորեն: Սակայն այս ամենի մասին բազմիցս
ասվել է, ու հիմա պիտի խոսենք մեկ այլ երևույթի մասին, որը, հստակ կարող ենք ասել, հենց Քրամբսի էնտուզիաստները բերեցին հայկական շուկա: Խոսքը Food Photography-ի մասին է: Երբ ամբողջ մի թիմ ձևավորում էր համովություններով լի ափսեն և քաղաքի լավագույն լուսանկարիչների հետ փորձում նոր շունչ տալ սրճարան-ռեստորանային կյանքին, նրանք երևի չէին էլ պատկերացնում, որ մի քանի ամիս հետո այդ ոլորտն այդչափ արագ զարգանալու և դառնալու է նույնքան կարևոր մի գործառույթ, որքան սպասարկողի ժպիտը կամ մթերքի որակը:
Որտեղ չեն վախենում նորություններից
Վեց տարի է, ինչ գործում է հացթուխարանսրճարանը: Այդ տարիների յուրաքանչյուր օրը նման է եղել մարտահրավերի, որն ընդունվել և փորձ է արվել անել հնարավոր ամեն բան, որ երևանցին նոր համեր ըմբոշխնի և անծանոթ հոտեր վայելի: Նրանք Փորձել են նաև մեկ մակարդակ վեր բարձրացնել Street Food ասվածը. Խոսքը Crumbs Vintage Food Truck-ի մասին է, որը, ցավոք, կարելի է ձախողված նախագիծ համարել: Սակայն նրանց կարծիքով այդ նախագիծը տապալվեց ոչ թե կատարած սխալների, այլ Երևանի՝ դրան պատրաստ չլինելու պատճառով:
Ի՞նչ չես կորցնի Քրամբսում
Նախ՝ ախորժակ: Պատկերացնենք. սենդվիչ՝ խրթխրթան հաց, չորալոլիկ, հին հայկական ավանդույթներով օջախախորով պղպեղ և իսկական լոռի պանիր: Աղանդեր՝ սովորական դառը-սև սուրճ ու գազարով տորթ: Սա կողքի սեղանից այն գայթակղությունն է, որին դիմակայելու ուժ չունես: Շարունակենք. 12 տեսակի հաց՝ հատուկ իտալական խմորով պատրաստված ձիթապտղի հաց, իսկական
Քրամբսը երեվանցիներին առաջարկեց ծանոթանալ թարմ թխված հացի եվ կրուասսանների անուշ ու միեվնույն ժամանակ օտար բույրի հետ ֆրանսիական բագետ, ավանդական գերմանական ծլեցրած սերմերով հաց… Նաև՝ ժամանակ: Կարող ես նոթբուքով ավարտել աշխատանքդ, եթե նույնիսկ դրա համար երեք օր պահանջվի, հանդիպել ընկերոջդ կամ միայնակ հանգստանալ մեքենաների ձայներից: Մթնոլորտը չպարտադրող է ու տրամադրող: Քրամբսում ոչ մի դեպքում չես կորցնի տրամադրությունդ: Այստեղ չեն ծխում, ինչը արդեն լավ նշան է հենց ծխողների համար: Եթե շատ ես ցանկանում, կարող ես նստել քաղաքի ամենագեղեցիկ պատշգամբում. hավատացեք ամառային երեկոներին այստեղ հերթեր են գոյանում: Չես կորցնի նաև մայրաքաղաքային մշակույթի օդով ներծծված տարբեր միջոցառումների մասնակցելու, դասընթացների ականատես լինելու, բարեգործական առաջարկների մեջ լումա ներդնելու հնարավորությունը: Այս ամենն ունի մեկ հասցե՝ Crumbs The Bread Factory:
Արմեն Մուրադյան Crumbs
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Նստավայր
Ճիշտ ճաշակին վայել բուրգեր Մեծ իսկական լավ դաբլչիզբուրգերը արդեն մի քանի տարի ասոցացվում է Black Angus-ի հետ: Հրաժարվելով «ֆասթ-ֆուդ» պիտակից, Black Angus-ը առաջարկեց իսկական համով բուրգեր՝ պատրաստված թարմ տեղական մսից ու բաղադրիչներից: Ճիշտ բուրգերը պետք է ուտել նաև ճիշտ միջավայրում: Դրանք երեքն են՝ Մաշտոցի վրա՝ Կասկադի մոտ, Աբովյան-Հյուսիսային հատման կետում և Yerevan Mall-ում:
Ճիշտ բուրգերին վայել ցուլ
Black Angus-ի հեղինակ-հիմնադիր Արտակ Հարությունյանը պերֆեկցիոնիստ է, առողջությունում սպորտից բացի առաջնային է համարում որակյալ ու ճիշտ սնունդը: Սակայն ոչ մեկ չի արգելել որակյալ ու ճիշտ սննդին լինել նաև շատ համեղ: Շոտլանդական անգուս տեսակի ցլերը հայտնի են աշխարհում բարձր որակի մարմարային մսի համար, որը իդեալական է սթեյքերի ու հատկապես բուրգերների համար: Այսօր հայտնի սև անգուսներն արդեն բազմացվում են Հայաստանում՝ հատուկ Black Angus-ի համար:
Ճիշտ բուրգերին վայել համ
Բայց բուրգերը միայն beef patty-ն, այսինքն՝ բուրգերի կոտլետը չէ: Բուրգերը թարմ ու ճիշտ պատրաստված հացն է, կանաչին, սոուսը ու տարբեր գույների շերտերը՝ այն, ինչը դարձնում է բուրգերը բուրգեր: Արտակի կարծիքով՝ ճիշտ գույնը արդեն իսկ շատ բան է ասում լավ արդյունքի մասին: Նրա մոտ, օրինակ, ստացվում է: Բացի դասական բուրգերներից, անսպասելի նոր համեր են ապահովում պեստո սոուսով և/կամ մոցարելա պանրով բուրգերները:
20 21
Դեկտեմբեր 2017
բուրգերը միայն beef patty-ն, այսինքն՝ կոտլետը չէ: Բուրգերը թարմ ու ճիշտ պատրաստված հացն է, կանաչին, սոուսը ու տարբեր գույների շերտերը
Ճիշտ բուրգերին վայել ճաշացանկ
Բացի բուրգերից, Black Angus-ն առաջարկում է աղցանների, պիցցաների, ապուրների մեծ ընտրություն: Այսինքն՝ այստեղ քեզ կառաջարկեն թե՛ նախաճաշ, նույնիսկ հատուկ մշակված սեթեր, թե՛ արագ և սննդարար լանչ, և թե՛ զանազան սնեքերով սեղան՝ երեկոյան ընկերներով հավաքվելու համար:
Ճիշտ բուրգերին վայել մթնոլորտ
Ցերեկներն այստեղ իդեալական է հանգիստ մթնոլորտում մեկ բաժակ սուրճ խմելու համար: Երաժշտությունը «չներվայնացնող» է, ժանրը՝ «ճաշակով-եվրոպական»: Ի դեպ, սուրճն իրոք լավն է ու այցելուների մոտ լավ անուն հանած: Նույնը վերաբերում է տեղում պատրաստվող տնական լիմոնադներին: Անպայման փորձեք թարմ քամած նռան լիմոնադը: Փորձը ցույց է տալիս, որ նոր բաներ փորձելն այստեղ միշտ ճիշտ որոշում է:
Արմեն Մուրադյան
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Նստավայր
Ծովից ծով Նոյեմբերին Երևանում բացվեց Fish Club-ը՝ բարձրակարգ ռեստորան, որն ամբողջովին նվիրված է ձկնեղենին ու ծովամթերքին: Հիմնադիրները Հայաստանի և ծովամթերքի անհամատեղելիությունը համարում են միֆ և վստահեցնում՝ համեղ ձկան հանդեպ սերը սահմաններ չի ճանաչում:
Fish Club-ը MBG Hospitality ընկերության նոր ռեստորանն է: Ընկերությունը հայտնի է իր նախորդ երկու վայրերով՝ Louis Charden ու Hans&Franz վայրերով: MBG Hospitality-ի ամեն նախագիծ յուրօրինակ է, և ստեղծում է ցանկացած օր տոն դարձնելու առիթ: Louis Charden-ը ֆրանսիական սրճարան է, ուր յուրաքանչյուր հաճախորդ կգտնի իր սիրելի թխվածքները և կվայելի դրանք ռոմանտիկ Ֆրանսիայի անկրկնելի մթնոլորտում: Սրճարանի գլխավոր առանձնահատկությունը կրուասաններն են՝ ֆրանսիական նախաճաշի պարտադիր ուղեկիցները: Hans&Franz ռեստորանն առաջինն է և միակը, ուր մատուցում են հայկական սթեյք՝ պատրաստված բացառապես տեղական թարմ մսից: Ռեստրանը գտնվում է Երևանի գինու ամենահայտնի՝ Սարյան փողոցի վրա, և առաջարկում մսի հետ գերազանց համադրվող գինիների հետաքրքիր ընտրանի։ Նորաբաց Fish Club-ում մատուցում են և՛ տեղական, և՛ աշխարհի տարբեր ծայրերից բերված ձկներ, որոնցից պատրաստվում են բազմազան ուտեստներ՝ աղցաններ, նախուտեստներ, ապուրներ: Ռեստորանում գրիլը բաց է, այնպես որ կարելի է սեփական աչքերով տեսնել, թե ինչպես է խոհարարը պատրաստվում ուտեստը: Ի դեպ, նույնիսկ եթե ձուկ չեք սիրում, Fish Club-ում, միևնույն է, կառաջարկեն ձեզ համեղ ուտեստներ՝ մենյուում կա
«Հակաձուկ» բաժինը, որտեղ տեղ են գտել առանց ծովամթերքի ուտեստները: MBG Hospitality-ի տնօրեն Կարեն Մարգարյանը պատմում է, որ Հայաստանում թարմ և բազմազան ծովամթերք մատուցելն այնպիսի խնդիր չէ, ինչպես շատերը մտածում են. «Թյուր կարծիք կա, որ մեզ մոտ ծովամթերք ու ձուկ առանձնապես չեն ուտում: Բայց ես համոզված եմ, որ եթե նույնիսկ այդպես է, ապա դա պայմանավորված է միայն նրանով, որ այս խոհանոցը բավականաչափ լավ չի ներկայացվում ու մատուցվում»: Շուտով MBG Hospitality-ն կներկայացնի նաև իր նոր նախագիծը՝ «Չինար» հայկական ռեստորանը: «Այն ունի շատ կարևոր առաքելություն՝ ներկայացնել ժամանակակից հայկական խոհանոցը, — պատմում է Կարեն Մարգարյանը: — Մեր ուտեստները և՛ երկրում, և՛ դրա սահմաններից դուրս հաճախ նույնաձև ու միապաղաղ են մատուցվում՝ ստանդարտ տեսականի, ինտերիերում՝ կավ ու տարազ: Իսկ «Չինարում» մենք փորձեցինք ցույց տալ արևոտ, վառ գույներով ու բազմազան համերով լի Հայաստանը»: MBG Hospitality-ի բոլոր նախագծերը յուրահատուկ են և անկրկնելի՝ սա մտածված քաղաքակնության և գործարար հաշվարկի արդյունք է՝ ընկերությունը փորձում է նոր թրենդ թելադրել շուկայում: «Կարևոր է ստեղծել առիթ՝ մարդկանց հավաքելու», — ասում է Կարեն Մարգարյանը:
Դիանա Տերյան
22 23
Դեկտեմբեր 2017
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Ֆոտոպատմություն
Ներքին խոհանոց Արամի 80 հասցեում բացվել է Eat&Fit առողջ սննդի սրճարանը։ Դրա հիմնադիր Անժելա Իլինիխը դեռ տարիներ առաջ ամուսնու՝ լուսանկարիչ Արթուր Գևորգյանի հետ մտածում էր սուրճի մասնագիտացված սրահի գործի մասին։ Բայց հետո, երբ Անժելան պարապելով և առողջ սննդից օգտվելով նիհարեց 26 կգ և սկսվեց գաղտնիքները բացահայտելու հորդորների տարափը, որոշեց բացել ռեստորան, որտեղ մարդիկ նախ առողջ կսնվեն, իսկ բոլոր հետաքրքրող հարցերով կդիմեն հենց նրան։
↑ Անժելան ու Արթուրը երկար ժամանակ էին հարմար վայր փնտրում, ուզում էին, որ այն ոչ միայն պարզապես տարածք լինի, այլ հատուկ էներգիա ունենա իր մեջ։ Արամի 80-ի 120-ամյա շենքի պատմությունը նրանց մեծ ուժ է տալիս։
↓ Eat&Fit-ի խոհանոցում տիրում է «թույն մթնոլորտ». անձնակազմը՝ դետոքս խոհանոցում մեծ փորձ ունեցող, Կանադայից ժամանած շեֆ-խոհարար Մարիայի ղեկավարությամբ, պատրաստում և տժժում է լավ երաժշտության տակ
24 25
Դեկտեմբեր 2017
← Անժելան ու Արթուրը
↓ Ամենանվիրյալ հաճախորդներն այն մարդիկ են, ովքեր չեն ցանկանում գիրանալ կամ պլանավորում են նիհարել։ Բայց շատերը գալիս են պարզապես հաճելի էներգիայի և շատ համեղ ուտելիքի համար։
← Այստեղ սնունդը ոչ միայն առողջ է, այլև՝ համեղ։
Արթուր Lumen Գևորգյան
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Մաքրություն
20 տարվա անբիծ համբավ Չոր մաքրման և լվացքի ծառայություններ մատուցող «Սելենա սերվիս» ընկերությունը հիմնադրվել է այն ժամանակ, երբ Հայաստանում նույնիսկ տանը լվացք անելը դժվար գործ էր՝ էլեկտրաէներգիան ու տաք ջուրը շքեղություն էին: 20 տարի անց ընկերությունը ոչ միայն մնում է շուկայի առաջատարներից մեկը, այլև բացառիկ դերակատարում ունի երևանյան ռեստորանների անբիծ առօրյայում:
Չոր մաքրման և լվացքի ծառայություններ մատուցող հայ-գերմանական «Սելենա Սերվիս» ընկերությունը հիմնադրվել է 1997 թվականին, երբ Հայաստանում նույնիսկ տանը լվացք անելը դժվար գործ էր. Էլեկտրաէներգիան ու տաք ջուրը շքեղություն էին: Քսան տարի անց ընկերությունը ոչ միայն մնում է շուկայի առաջատարներից մեկը, այլև բացառիկ դերակատարում ունի երևանայան հյուրանոցների և ռեստորանների անբիծ առօրյայում: Այսօր ընկերությունն աշխատում է մեկ տասնյակից ավելի առաջատար ռեստորանների և հյուրանոցների հետ, և այս աշխատանքը միայն մաքրումով չի սահմանափակվում.
«Սելենան» իր հաճախորդներին ապահովում է ռեստորանային և հյուրանոցային սպիտակեղենով և արտահագուստով՝ ազատելով նրանց խոշոր ներդրումներից և աշխատանքի կազմակերպման առօրյա հոգսերից: Եվրոպական բարձրորակ պրոֆեսիոնալ միջոցների օգտագործումը երկարացնում է սպիտակեղեղենի և հագուստների կյանքը: Մշտապես լինելով առաջատարն իր ոլորտի նորագույն տեխնոլոգիաների ներդրման ասպարեզում՝ «Սելենա Սերվիսն» իրականություն է դարձրել իր վաղեմի երազանքը՝ ապահովել էկոլոգիապես մաքուր ծառայություն՝ նաև հոգ տանելով շրջակա միջավայրի մասին, ինչի
արդյունքում արժանացել է եվրոպական «Ecolabel» և «Der Blaue Engel» հավաստագրերին: «Մեր հաջողություններից մեկն էլ, — նշեց «Սելենայի» տնօրեն Անուշ Ղազարյանը, — այն է, որ քսան տարվա ընթացքում մեր աշխատատեղերի քանակը երեքից հասել է շուրջ հարյուրի»: Նա համոզված է, որ միայն առկա պահանջարկը բավարարելը բիզնես վարելու լավագույն սկզբունքը չէ, և, առանց հավակնոտ ու նորարարական աշխատանքների շուկան չի կարող զարգանալ: Միգուցե հենց դրա շնորհիվ է, որ 1990-կանների մութ ու ցուրտ Հայաստանում բացված փոքրիկ լվացքատունը դարձավ երկրում շուկա ձևավորող հաջողակ ընկերություն:
Կարինե Ղազարյան Արթուր Lumen Գևորգյան
26 27
Դեկտեմբեր 2017
Թույն տպեր
թույն տպերից Մաս II ԵՐԵՎԱՆն ու թողարկման գործընկերները՝ In Vino, Tapastan, The Club, Crumbs, Black Angus, Menu.am, Dinebook, հավաքել են թույն տպեր՝ սննդի և ժամանցի մասին։ Պոկե՜ք, փակցրե՜ք, գեղեցկացրեք ցանկացած մակերևու՜յթ։
1
Կարեն Խաչատուրով
11
Անուշ Էլչյան
21
Էդուարդ Քանքանյան
2
Մհեր Գալստյան
12
Սանահին Փափազյան
22
Մհեր Կաֆալյան
3
Էմմա Պետոյան
13
NI
23
Սաթեն Գրիգորյան
4
Վադուհի Անտոնյան
14
Դավիթ Մարգարյան
24
Փիսո Մինասյան
5
Գայանե Դանիելյան
15
Պաբլո Պիկասո
25
Դավիթ Գալստյան
6
Դիանա Ղազարյան
16
Էնի Հովսեփյան
26
Սոնա Սաֆարյան
7
Մարիամ Հարությունյան
17
Տոմա Մովսիսյան
27
Վիլյամ Կարապետյան
8
Հովհաննես Ֆահրադյան
18
yerevantropics
28
Արևիկ Դոր
9
Matt
19
Լիա Բեկյան
29
Գրիշա Գրիգորյան
Էդգար Բարսեղյան
20
Տիգրան Արթենյան
30
NI_AS
31
Նատալի Մկրտումյան
10
ÏáÝó»åï ¹Ç½³ÛÝ & ѳ·áõëï
urbanchee.com
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Հայ թեք
Menu.am Երևանի սիրած համերի մասին
Արդեն մի քանի տարի է, ինչ Երևանն ունի մի նոր ու շատ հարմարավետ գործիք: Այդ գործիքը թույլ է տալիս վայելել համեղ դեսերտը կամ կծու թևիկները քո սիրելի ռեստորանից՝ միևնույն ժամանակ գտնվելով քո սենյակում և դիտելով սիրելի սերիալի վերջին սեզոնի վերջին սերիան: Այն թույլ է տալիս գնալ լանչի՝ մնալով գրասենյակում: Այն թույլ է տալիս գիշերվա միլիոնին ընկերներով որոշել պիցցա ուտել հենց հիմա և հենց այստեղ: Այդ գործիքն է Menu.am-ը:
32 33
Դեկտեմբեր 2017
Մենյու էյ էմ, բարև ձեզ, Ստեփանը լսում է
Ստեփանը տեղյակ է, որ կապ չունի դու ով ես՝ ծրագրավորող, թե շինարար, դիզայներ, թե տաքսու վարորդ, կարևորը՝ սոված ես: Մեկ վայրկյանը սովածի համար բավական երկար ժամանակահատված է: Հատկապես, երբ ռեստորանում մի փոքր ուշացնում են պատվերը, իսկ առաքիչը հայտնվում է խցանման մեջ, նույն Ստեփանը լսում է ջղային ձյաձյա-ծյոծյաների բողոքները: Սակայն Ստեփանը շատ հանգիստ գտնում է լուծումներ: Եղի՛ր Ստեփանի պես:
Ձեր պատվերը ճանապարհին է
Օրական Menu.am-ը սպասարկում է հազարավոր հաճախորդների պատվերներ: Վահան Քերոբյանի միտքը միավորեց մի քանի մարդկանց: Նախագիծը հեռանկարային էր, իսկ նմանատիպ քիչ, թե շատ հաջողակ բիզնես-քեյսեր ամբողջ աշխարհում մեկ-երկուսն էին: 2012 թվականի հոկտեմբերի 15-ին Menu.am-ում գրանցվեցին առաջին պատվերները: Նրանք ընկերներն ու բարեկամներն էին, որոնք ուղղակի փորձարկում էին բետա-տարբերակը: Արդեն 2017-ի վերջին Menu.am-ը արձանագրեց իր 2.000.000-րդ պատվերը:
Շատ մարդիկ գտնվելով, օրինակ, Բանգլադեշում, պատվեր են կատարում ինչ-որ մի ռեստորանից, նույնիսկ չպատկերացնելով, որ այն գտնվում է Ջրվեժում
Menu.am տնօրեն Սևադա Բաղդյանը՝ նոր հնարավորությունների մասին
Քանի որ ի սկզբանե մենք հաճախորդամետ կազմակերպություն ենք, մոտակա ժամանակներս մեզ մոտ մեկնարկելու է նոր որոնման համակարգ: Այն թույլ կտա ֆիլտրել քեզ ավելի մոտ գտնվող ռեստորանները, որպեսզի պատվերն ավելի շուտ կատարվի: Շատ մարդիկ գտնվելով, օրինակ, Բանգլադեշում, պատվեր են կատարում ինչ-որ մի ռեստորանից՝ նույնիսկ չպատկերացնելով, որ այդ ռեստորանը գտնվում է Ջրվեժում: Այժմ այսպիսի խնդիրներ չեն լինի: Արժե նաև նշել, որ հատկապես վերջերս կտրուկ աճել է բջջային հավելվածով օգտվողների թիվը: Ընդհանուր առմամբ մոբայլ տարբերակով կատարվում է պատվերների կեսը, 30 տոկոսն օգտվում են վեբ տարբերակից, 20-ը՝ զանգահարում: Իսկ կես տարուց սպասվում է նոր ու լրիվ ինովացիոն լուծում սննդի առաքման բնագավառում: Նոր համակարգի շնորհիվ հաճախորդը կարող է ընտրել ռեստորանը և ուտեստը, իսկ համակարգը կհաշվարկի այդ ուտեստի պատրաստման միջին ժամանակը, ճանապարհի ժամանակը, որը պետք է ծախսի առաքիչը: Ու մենք ավելի հստակ կիմանանք, թե երբ պատվերը կհասնի տեղ: Համակարգը նաև հաշվի է առնելու ճանապարհի խցանվածությունը, ու նման տարբեր գործոններ, որոնցից կախված է առաքման տևողությունը: Ամեն դեպքում մենք արդեն համալրվել ենք նոր Էլեկտրական պայուսակներով, որոնք ոչ միայն պահում են ջերմաստիճանը, այլ նաև տաքացնում ուտեստը: Մենք մոտենում ենք հարցին մաքսիմալ խնամքով, փորձում ենք առավել հարմարավետ պայմաններ ստեղծել հաճախորդների համար: Հենց այս մոտեցման շնորհիվ կարողացանք ընդլայնել մեր գործունեությունը: Այժմ մենք հասանելի ենք Հայաստանի արդեն 6 քաղաքներում www.menu.am կայով, Վրաստանի 4 քաղաքներում, այդ թվում՝ Թբիլիսում www.menu.ge կայքով, ինչպես նաև Բելառուսի 3 քաղաքներում, այդ թվում՝ Մինսկում www.menu.by կայքով: Շուտով Menu.by-ը կգործի Բելառուսի ողջ տարածքում։
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Հայ թեք
Menu.am-ի Զանգերի սպասարկման կենտրոնի ղեկավար Ջուլիետա Մարտիրոսյանը՝ ճիշտ սպասարկման մասին Մեր հաճախորդները, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ ծաղիկ կամ նմանատիպ մի բան են պատվիրում, միշտ քաղցած են: Դա մենք շատ լավ հասկանում ենք ու փորձում ենք շատ արագ լուծել այդ խնդիրը: Հենց այն պահին, երբ պատվերը ընդունվում է, էլեկտրոնային հաղորդագրությամբ ուղարկվում է ռեստորան: Իսկ մեր առաքիչը կոնկրետ ժամի արդեն ստանում է պատվերը ռեստորանից և հասցնում տեղ: Մենք մի օղակ ենք կազմում այս պրոցեսում, սակայն եթե մի փոքր թերանանք, ամբողջ համակարգը կարող է քանդվել:
34 35
Դեկտեմբեր 2017
Մենք գիտակցում ենք, որ պատվերի հետ կապված բոլոր թերությունների համար մեզ են մեղադրելու՝ լինի դա խցանում, հորդառատ անձրև կամ ռեստորանի ուշացում: Սակայն մենք փորձում ենք երբեք ուրիշի չմեղադրել: Մենք ինքներս ենք ընտրել այսպիսի քաղաքականություն. եթե մենք ենք ընդունում պատվերը, ապա մենք ենք պատասխանատու: Այսպիսի մոտեցման շնորհիվ մեզ հաջողվել է ստեղծել շատ ավելի ընկերական հարաբերություններ մեր հաճախորդների հետ: Լինում են դեպքեր, երբ մեծ պատվերների ժամանակ մենք մեկից ավելի ժամ շփվենք հաճախորդի հետ: Մեր օպերատորները կարող են օգնել ընտրության հարցում, կարող են հետադարձ կապ հաստատել ցանկացած փոփոխության ժամանակ և միշտ կփորձեն արագ լուծում գտնել:
Առաջին հերթին Երեվանը նախընտրում է ֆասթ ֆուդ եվ հայկական խոհանոց: Շատ է սիրում նաեվ վրացական խոհանոց, բացահայտում է նոր էկզոտիկ խոհանոցներ Menu.am-ի Առաքիչ Արմեն Եփրեմյանը՝ հաճախորդների մասին
Menu.am-ի Զարգացման բաժնի ղեկավար Արփինե Գևորգյանը՝ երևանցիների ճաշակի ու նոր առաջարկների մասին
Առաջին հերթին Երևանը նախընտրում է ֆասթ ֆուդ և հայկական խոհանոց: Շատ է սիրում նաև վրացական խոհանոց, բացահայտում է նոր էկզոտիկ խոհանոցներ: Սկսում ենք ավելի շատ պատվերներ ստանալ մասնագիտացված խանութներից՝ լինի դա կաթնամթերքի, կոսմետիկայի, մսամթերքի կամ ցանկացած այլ խանութ: Ինձ թվում է՝ Menu.am-ը կարողացավ ազատել տարբեր խանութներին և ռեստորաններին մի գլխացավանքից, որի անունն է առաքում: Այժմ նրանք կարող են ավելի կենտրոնանալ իրենց սպասարկման, նոր ճաշացանկերի զարգացման և իրենց համար ավելի կարևոր հարցերի վրա: Օրինակ՝ այժմ Menu.am-ով կարող ես պատվիրել ուտեստի բոլոր բաղադրիչները և ինքնուրույն պատրաստել այն: Այդպիսի հնարավորություն տալիս է մեր գործընկերներից մեկը: Վերջերս երևանցիները սկսել են ուշադրություն դարձնել դիետիկ սննդին, մասնավորապես՝ պայուսակ-սառնարաններին, որտեղ հավաքված է քո օրվա սննդարար և համեղ չափաբաժինը: Նաև մեր հաճախորդները շատ հավանեցին գաստրո ֆեստերը, որոնք մենք ենք կազմակերպում: Այն ոչ միայն խրախուսում է ռեստորաններին շահավետ սեթեր առաջարկել հաճախորդներին: Ռեստորանները նաև մրցում են, բարձրացնում իրենց որակը, մատչելիությունը: Իսկ ամենաթարմ նորություններից է Ամանորի սեղանը: Դու կարող ես պատվիրել մի ամբողջ հայկական ամանորյա սեղան՝ արդեն պատրաստված բուդ, դոլմա, բլիթներ, տարբեր աղցաններ՝ այն ամենը, ինչ հաճախ կտեսնենք հայկական տոնական սեղանին: Նաև կարող ես ընտրել եվրոպական և Ասիական ամանորյա սեթ՝ հնդկահավով, եվրոպական այլ ուտեստներով և աղցաններով, սուշիների սեթեր, պեկինյան բադ, չինական ուտեստներով և աղցաններով: Այսպիսի առաջարկները նաև հետաքրքրում են նրանց, ովքեր բնակվում են արտասահմանում և ցանկանում են ազատել իրենց ծնողներին կամ երևանցի բարեկամներին ամանորյա վազվզոցից ու ծախսերից:
Ես Menu.am-ի հետ եմ առաջին օրվանից: Այս ընթացքում ես իմացա Երևանի փողոցները շատ ավելի լավ, քան կոնկրետ այն տեղամասի բնակիչները, որտեղ ես առաքում եմ կատարում: Եղել է դեպք, երբ ինձ սխալ հասցե են ասել, բայց նկարագրածով հասկացել եմ, թե ուր պետք է գնամ: Այդպիսի դեպքեր լինում են, երբ մարդիկ նոր տուն են տեղափոխվում ու դեռ մինչև վերջ չեն հասկանում՝ որտեղ են: Մի հաճախորդ պետք է ինձ դիմավորեր Տիգրան Մեծի KFC-ի մոտ: Այդպես կես ժամ քաղաքի կենտրոնով փնտրում էինք միմյանց: Հետո պարզվեց, որ նա պրոսպեկտի KFC-ում է: Շարժվեցի դեպի Մաշտոց: Վերջում պարզվեց, որ նա գտնվում է Վանաձորի՝ Տիգրան Մեծի պողոտայում: Շատ անգամ մենք՝ առաքիչներս, ստիպված ենք լինում արթնացնել հաճախորդին, շատ անգամ մեզ դա չի հաջողվում: Դա, երևի, գալիս է նրանից, որ մարդիկ գիշերվա այդ պահին հա՛մ ուտել են ուզում, հա՛մ` քնել: Լանչի ժամը նույնպես առատ է հետաքրքիր դեպքերով: Հաճախորդը կարող է ներողություն խնդրել, որ կես ժամ ուշ է իջել պատվերի հետևից, քանի որ տնօրենի մոտ ինչ-որ լուրջ բան էին քննարկում: Ամեն դեպքում փորձում ենք ըմբռնումով մոտենալ միմյանց և մտնել իրար դրության մեջ:
Արմեն Մուրադյան
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Հայ թեք
Ու՞ր գնանք Ռեստորան ընտրելը դաժան հարց է, և կարող է սպառել գնալու և ժամանակը, և ցանկությունը: Սակայն վերջերս հայտնվեց հեշտ ու արագ պատասխան գտնելու լավ տարբերակ՝ Dinebook ռեստորանների ամրագրման հավելվածը: ԵՐԵՎԱՆի խնդրանքով Կարինե Ղազարյանը զրուցեց Dinebook-ի տնօրեն Սուրեն Բաբաջանյանի և համահիմնադիր Էդուարդ Քանքանյանի հետ՝ հավելվածով ռեստորանների ամրագրման առավելությունների, այն ընկերների հետ կիսելու և այլ նոր հնարավորությունների մասին: Կարինե. Սկսենք դասական հարցից՝ ինչպե՞ս ծագեց գաղափարը: Էդուարդ. Մենք ընկերներով հաճախ ենք մի տեղ գնում սրճելու կամ ճաշելու, ու ամեն անգամ երկար-բարակ ընտրում էինք՝ ուր գնալ: Մի օր՝ հերթական բարդ ընտրության փուլերը անցնելուց, մտածեցինք, թե ինչ լավ կլիներ Երևանի բոլոր ռեստորաններն ու սրճարանները մի տեղ որակյալ ներկայացված լինեին, մտնեինք՝ ամրագրեինք ու գնայինք: Այս մտքից ու մեկուկես տարվա աշխատանքից էլ ծնվեց Dinebook ռեստորանների ամրագրման հավելվածը: Մենք կարողացանք ոչ միայն մեզ՝ այցելուներիս, այլև ռեստորանների համար օգտակար համակարգ ստեղծել: Կարինե. Ինչպիսի՞ առաջարկների մասին է խոսքը:
36 37
Դեկտեմբեր 2017
Էդուարդ. Նախ, օգտատերերի համար հեշտանում է ամրագրման գործընթացը. կարիք չկա պարզելու և հիշելու առանձին-առանձին ռեստորանների կոնտակտներ, կարող եք մի հավելվածի մեջ ընտրել ռեստորանը, կատարել ամրագրումը և շատ արագ արձագանք ստանալ: Ավելին՝ ամեն ամրագրումից օգտատերերը կուտակում են բոնուսային միավորներ, որոնք հետագայում կարող են օգտագործել համակարգի ռեստորաններից որևէ մեկում: Կա նաև հատուկ նշումների հնարավորություն, որտեղ կարող եք խնդրել ամրագրել կոնկրետ սեղան կամ ընտրել ծխողների ու չծխողների սրահների միջև: Ռեստորաններին Dinebook-ը թույլ է տալիս ուղղակի կապ հաստատել հաճախորդի հետ, ճանաչել իրենց հաճախորդներին, ունենալ մանրամասն վիճակագրական տվյալներ՝ ովքե՞ր են այցելուները, օրվա ո՞ր ժամին, ի՞նչ ինտենսիվությամբ են հաճախում և այլն: Սուրեն. Dinebook-ը իրականում երկու տարբեր հավելվածներ են. մեկը նախատեսված է այցելուների, մյուսը՝ Dinebook Manager-ը, ռեստորանների աշխատակիցների համար: Վերջինը ներդնելու համար ամեն ռեստորանի հետ հավելյալ աշխատանք ենք կատարում, բայց փոխարենը ստանում ենք շատ օպերատիվ կապ հաճախորդի և ռեստորանի միջև: Dinebook Manager-ը թույլ է տալիս ոչ միայն ունենալ օգտակար վիճակագրական տեղե-
կություններ, այլև ճանաչել մշտական հաճախորդներին: Օրինակ՝ նույնիսկ եթե հաճախ այցելող մարդը չի թողնում հատուկ նշում, մենեջերները արդեն գիտեն նրան և առանց նշման էլ կպահեն նախընտրելի սեղանը: Էդուարդ. Հավելվածը շատ պարզ է նախագծված, որովհետև կենտրոնացված է մի ֆունկցիայի վրա՝ ամրագրում: Բայց Dinebook-ում ներառված է նաև մանրամասն ինֆորմացիա վայրի մասին՝ ամբողջական մենյուն, լուսանկարները, գտնվելու վայրը, հավելյալ ծառայությունները և այլն: Մեզ համար կարևոր է, որպեսզի Dinebook-ը դառնա սովորության պես մի բան և նախորդի ցանկացած այցելությանը: Կարինե. Մեր հանդիպումից առաջ ես ներբեռնեցի հավելվածը ու փորձարկեցի: Պարզվեց՝ շատ հարմար է գտնել ինձ համար բարդ հարցի պատասխանը՝ ու՞ր գնալ: Էդուարդ. Մենք հիմա աշխատում ենք թարմացված հավելվածի վրա, որի շնորհիվ այդ պատասխանը գտնելը էլ ավելի հեշտ կլինի. համակարգը վայրերը կառաջարկի ըստ տարվա եղանակի, շաբաթվա օրվա և օրվա ժամի: Այս ամիսների ընթացքում շատ դրական արձագանքներ ենք ստացել և մանրամասն ուսումնասիրել ենք բոլոր տեխնիկական հարցերն ու նկատառումները: Դրա շնորհիվ թարմացված տարբերակը ունի բազմաթիվ նոր ու օգտակար ֆունկցիաներ: Օրինակ, շուտով հնարավոր կլինի հաշիվը փակել հենց հավելվածի մեջ՝ հասանելի կլինեն
Հավելվածը կենտրոնացված է մի ֆունկցիայի վրա՝ ամրագրում: Բայց ներառված է նաեվ մանրամասն ինֆորմացիա վայրի մասին օնլայն վճարումների մի շարք համակարգեր, ինչպես նաև հենց Dinebook-ի գումարային միավորները: Մի հետաքրքիր ֆունկցիա էլ է ավելացել՝ օգտատերերը կկարողանան կիսվել ամրագրման վայրով և ժամով ընկերների հետ: Ավելին՝ կկարողանան ընկերներին ֆիզիկական կամ միավորների տեսքով նվեր քարտեր ուղարկել: Սուրեն. Փորձը ցույց տվեց նաև, որ շատերս, միևնույն է, սովոր ենք զանգելուն և կենդանի շփմանը: Դրա համար էլ 2018-ի սկզբից, երբ հասանելի կլինի թարմացված տարբերակը, հաճախորդները հնարավորություն կունենան զանգել մեզ, խորհուրդ հարցնել կամ խնդրել ամրագրել սեղան ըստ որոշակի նախընտրությունների: Մենք գտնում ենք լավագույն սեղանը, հետ զանգում և հաստատում ամրագրումը: Ամեն օր 9:00-ից մինչև 23:00 մեր օպերատորները հետևում են գործընթացին: Այդպես, եթե ծանրաբեռնված ժամ է, և ռեստորանը
չի հասցնում սովորական 1-2 րոպեում հաստատել պատվերը, արձագանքում են արդեն օպերատորները: Ի դեպ, նույնիսկ պիկ ժամերին 10 րոպեից ավելի գործընթացը չի տևում: Կարինե. Դժվա՞ր չէր նոր համակարգը ռեստորաններում ներդնելը: Սուրեն. Dinebook-ը լայն սպառողին ներկայացնելուց առաջ մենք խոսել էինք նախագծով ռեստորանների հետ: Սկզբում, իհարկե, թերահավատություն կար, հատկապես, որ մեզնից առաջ եղել են նմանատիպ առաջարկներ և փորձը դրական չի եղել: Բայց որակյալ կոնտենտը իր գործն արեց, և հիմա արդեն 80 գործընկեր ռեստորան ունենք, իսկ մինչև ամառ այս թիվը նախատեսում ենք հասցնել 150-ի: Սրանք ամենաակտիվ և սիրված տեղերն են Երևանում և մարզերում: Պիտի նշեմ նաև, որ Dinebook-ը առանձնանում է իր ֆինանսական մոդելով: Օգտատերերի համար այն լիովին անվճար է, իսկ
ռեստորանները չեն մուծում ամսական ֆիքսված գումար՝ անկախ նրանից, թե որքան արդյունավետ է համակարգը: Ֆինանսական պարտավորությունը հայտնվում է միայն ամրագրելու և մենեջերի՝ «Տեղում է» կոճակը սեղմելուց հետո: Կարինե. Ի՞նչ խորհուրդ կտայիք՝ ամրագրե՞լ սեղան, եթե պատվիրում ես այն ոչ պիկ ժամի և ոչ ամենամարդաշատ տեղում: Էդուարդ. Նույնիսկ եթե կարծում եք, որ ազատ սեղան հաստատ կլինի, միևնույն է, արժե ամրագրել: Նախ, դրանից ստանում եք գումարային միավորներ: Հետո, ուղղակի ռեստորան մտնելուց ձեզ չգիտեն, իսկ այսպես սկսում են ճանաչել և կարող են առանձնահատուկ սպասարկել: Առհասարակ, Dinebook-ը թույլ է տալիս ռեստորաններին ավելի լավ հասկանալ հաճախորդների պահանջներն ու նախընտրությունները և ըստ այդմ բարելավել սպասարկումը: Ի դեպ, face control ունեցող վայրերին սա ձեռնտու է նաև նրանով, որ կարողանում են ֆիլտրել վատ պահվածքով հաճախորդներին: Կարինե. Իսկ ի՞նչ տվյալներ է հավելվածը հավաքում օգտատերերի մասին և ու՞մ են այդ տվյալները հասանելի: Էդուարդ. Գրանցվելու համար անհրաժեշտ է նշել անուն, ազգանուն, էլեկտրոնային հասցե և հեռախոսահամար: Մնացած տվյալները՝ ծննդյան ամսաթիվ, սեռ և այլն, հաճախորդը տրամադրում է ըստ ցանկության: Անունը, ազգանունը և հեռախոսահամարը հասանելի են այն ռեստորանին, որտեղ կատարվում է ամրագրումը: Կողմնակի ոչ մի ընկերություն՝ ուրիշ ռեստորաններ կամ վիճակագրական վերլուծությամբ զբաղվող կազմակերպություններ, չեն կարող ստանալ որևէ տվյալ: Ավելին՝ մենք սահմանափակել ենք էլեկտրոնային նամակների քանակը, և ուղարկում ենք միայն կոնկրետ օգտատերին վերաբերվող ծանուցումները և թարմացումների մասին ամփոփ տեղեկություններ մի քանի ամիսը մեկ: Կարինե. Ունե՞ք պլաններ հավելվածը Հայաստանից դուրս հասանելի դարձնելու: Էդուարդ. Մենք արդեն վարում ենք բանակցություններ արտերկրում, և խոսքը գնում է ոչ միայն մեր հարևան երկրների, այլև եվրոպական և ասիական պետությունների մասին: Կարծում եմ, 2018-ի վերջում Dinebook-ը արդեն հասանելի կլինի միջազգային շուկայում:
Կարինե Ղազարյան Dinebook
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Իմ Երևանը
Դոլմամայի լեգենդներն ու իրականությունը 1998 թվականի գարնանն էր, երբ անշարժ գույքի աշխատակցուհին զանգահարեց Ժիրայր Ավանյանին՝ հայտնելով, որ մի լավ բնակարան կա: Մի սենյակ էր՝ չորս պատ, վեց հոգով էին ապրում: Ժիրայրը ներս մտավ. առաջին միտքը, որ միանգամից առաջացավ Ժիրայրի մտքում՝ «Ես սա գնում եմ», երկրորդ միտքը՝ «Այստեղ ռեստորան է լինելու»: Այդպես ծնվեց «Դոլմամա» ռեստորանը: Ժիրայրի հետ զրուցել ենք ռեստորանի կայացման, հայտնի հյուրերի ու հին երևանյան «գաղտնիքների» մասին:
38 39
Դեկտեմբեր 2017
1988 թվականի ձմռանը՝ դեկտեմբերի 8-ին, հին երևանյան ոգով շնչող բնակարաններից մեկի տեղում բացվեց «Դոլմաման»: Պատերը քանդեցինք, խոհանոցը հարմարեցրինք սենյակի մեջտեղում, մարդիկ էլ նստեցին դրա շուրջ: Կինս եկավ, ասաց՝ «Գժվել ե՞ս»: Որովհետև ռեստորաններ այդ ժամանակ քաղաքում համարյա չկային, իսկ որոնք էլ որ կային, հսկայական էին, մեծ, շքեղ: Սա կարծես նմանօրինակ հաստատությունների հակատիպը լիներ: Բայց մտքումս արդեն ունեի իմ ռեստորանի պատկերը: Երկու տարի անց գնեցի նաև կողքի բնակարանը, որ ինչ-որ երաժշտի էր պատկանում: Ի դեպ, երկու բնակարանները միմյանցից պատի փոխարեն գինու պահարանն էր բաժանում: Ժամանակին ամբողջ շենքը մի մեծահարուստ ընտանիքի էր պատկանել: Սովետական տարիներին շենքն առգրավվել ու բաժանվել էր տարբեր մարդկանց միջև, ու թեև բոլոր բնակարաններն առանձին մուտք և սանհանգույց ունեին, կառուցվածքային առումով դրանք փոխկապակցված էին: Ռեստորան բացելու առաջնային նպատակն էր Հայաստանում գտնվող հյուրերին մատուցել այն, ինչ նրանք սովոր են տեսնել՝ որպես հիմք օգտագործելով հայկական խոհանոցը: Հիմա կարող եմ ասել, որ մեզ հաջողվեց հայկական խոհանոցը դարձնել «մեյնսթրիմ»: Հիմնական նպատակս գոնե երկու ժամով իմ ռեստորանում Հայաստանն ավելի լավ, պայծառ լույսի ներքո ներկայացնելն է: Ծիծաղս գալիս է, երբ հիշում եմ՝ ինչ ճաշացանկով սկսեցինք: Բայց որոշ բաներ հին մենյուից առ այսօր պահպանվել են, նշանակում է՝ հաջողված են: Որոշեցինք, որ առաջին հերթին ռեստորանում դոլմա է մատուցվելու, բայց ոչ թե աղացած, այլ սթեյքի մսով, շերտերով կտրատված, որը պետք է դանակ-պատառաքաղով ուտել: Դոլման էլեգանտ դարձավ, ուզում էինք հայկական խոհանոցն այդ կերպ մատուցել: Արդյունքում այս վայրը դարձավ մեր քաղաքի ամենաթանկ ռեստորաններից մեկը, նախ՝ որովհետև իսկական սթեյքով դոլման ու աղացած միսը, բնականաբար, մեծ գնային տարբերություն ունեին: Դոլմայի առեղծվածին միացավ նաև այն, որ մեզ մոտ շատ թանկ է: Այն ժամանակվա լեգենդներից էր, որ դոլմայի մի հատիկը մեզ մոտ 100 դոլար արժե: Այս պատմություններն օգնեցին ռեստորանին դառնալ հետաքրքիր: Մտածեցի՝ հայերը սիրում են դոլմա ու գժվում իրենց մամաների համար: Ուզեցի երկու սիրելի երևույթ մի բառով արտահայտել՝ մամայի դոլմա: Բայց իրականում մեր դոլման մամայական սարքածի հետ որևէ կապ չունի: 90-ականներին Երևանում նման ռեստորան բացելն իսկապես ռիսկային էր: Այն ժամանակ քաղաքում այնքան բան չկար, որ ով ինչ էլ անում էր, հետաքրքիր ու միևնույն ժամանակ ռիսկային էր: Բայց առաջնային հաջողության գրավականը հավաքված թիմն էր՝ տնայնագործներ են, առ այսօր էլ մեր խոհանոցի կորիզը նույն մարդիկ են: Մի ընտանիք ենք դարձել: «Դոլմամայի» առաջին հաճախորդներից էին Ավստրալիայից աշխատանքի բերումով Երևան ժամանած հյուրերը: Նրանցից մեկը գառան խաշլամա պատվիրեց: Երբ ճաշատեսակը մատուցվեց, հյուրը վստահեցրեց, որ գառի փոխարեն ոչխար է: Այն ժամանակ գնումները ես էի անում, գիտեի, թե ինչ չափի գառ եմ գնել ու չգիտեի, թե ինչպես ասեմ այդ մարդուն, որ սխալ է, զրպարտում է: Շատ մտածեցի, որոշեցի ներողություն խնդրել, որ պատվերն իրեն դուր չի եկել ու առաջարկեցի հյուրասիրել նրան: Նաև ասացի, որ օրվա ամբողջ պատվերը անվճար է», — հիշում է Ժիրայրն ու հավելում, որ հենց արդյունքում հյուրը վեց ամիս Երևանում աշխատելու ընթացքում «Դոլմամայում» ճաշելու առիթը բաց չէր թողնում: Նա մեր առաջին տարվա շրջանառության մոտ 15%-ն էր կազմում: 23 տարի շարունակ ռեստորանային բիզնեսում եմ, գիտեմ ոլորտի բոլոր յուրահատկությունները: Սերն այս ամենի հանդեպ սկսվել է դեռ մանկուց, ծնված էի արվեստով զբաղվելու համար: Արվեստի տարբեր ճյուղերում սեփական ուժերս փորձելուց հետո հասկացա, որ հենց ռեստորանային բիզնեսն է արվեստի այն ձևը, որ այդքան հոգեհարազատ է ինձ: Շատերը վստահ են, որ «Դոլմամայում» միայն հայտնիներն են լինում: Ինձ համար հայտնի ու առանձահատուկ հաճախորդներ չկան, այստեղ բոլորն էլ հավասար են, դրա համար էլ «Դոլմամայում» VIP սրահ կամ
հատուկ բազմոցներ երբևէ չեն եղել: Հայտնիներին ընդգծելու միակ պատճառն իմ պայքարն է՝ շենքը քանդելուց փրկելու համար: Ռոբերտ Քոչարյանն ու ֆրանսահայ նկարիչ Ժանսեմը ռեստորանի առաջին հայտնի հյուրերն էին: Նախագահի թիկնապահները նախապես այցելել էին ռեստորան՝ խնդրելով փակել այն այլ հաճախորդների համար: Բայց մերժեցի: Նախագահին ասել էին, որ հրաժարվում եմ ողջ ռեստորանը փակել նրա համար, ինքն էլ զարմացել էր, ասել էր, որ նման բանի կարիք չունի. նա պարզապես գնում է ուտելու: Քոչարյանն ու Ժանսեմը եկան, ռեստորանում շատ մարդիկ կային: Ինձ այնքան դուր եկավ այդ պահը. դա այն առաջին դեմոկրատական պահերն էին, որ արտահայտվեցին ռեստորանիս միջոցով: Երբ Ժերար Դեպարդյեի հետ ծանոթացանք, շատ ուրախացավ, որ նույն անունն ունենք, սկսեց տարօրինակ կերպով ծիծաղել: Ֆրանսիացի դերասանին ճաշատեսակներն առանձնահատուկ ուշադրությամբ էինք մատուցում՝ հաշվի առնելով, որ Դեպարդյեն ինքն էլ ակտիվ է ռեստորանային բիզնեսում: Պաշտետ էինք մատուցել, անձամբ էի զարդարել կանաչիներով՝ ուշադրություն դարձնելով յուրաքանչյուր սանտիմետրին: Իսկ նա վերցրեց հացի կտորը, պաշտետը դրեց հացի մեջ ու կծեց: Չէի սպասում, ինձ թվում էր ֆրանսիական էլեգանտությամբ է ուտելու, բայց նա պարզապես սենդվիչ էր ուզում: Բրիտանիայի թագաժառանգ արքայազն Չարլզի օգնականները նախապես պահանջել էին, որ ռեստորանում նա պետք է արմունկներ ունեցող աթոռի վրա նստի: Իսկ «Դոլմամայում» նման աթոռներ չկան: Խնդրեցի ընկերներիցս մեկին տան եղած աթոռը բերի: Հիմա մարդիկ հատուկ ընկերոջս տուն են գնում, որ նստեն այդ աթոռի վրա: Արքայազնին իշխան ձուկ մատուցեցինք: Ռեստորանում մատուցվող բաժինները բավական մեծ են, ու նման ձուկը սովորաբար երկու անձի համար են պատվիրում: Չարլզը ձուկն ուտելուց հետո խնդրեց կրկնել պատվերը: Հետաքրքրվեցի՝ արդյոք մի բաժի՞ն է ուզում, արքայազնը զարմացած հարցրեց՝ արդյոք հնարավոր չէ՞: Երկու բաժին ձուկն ուտելուց հետո Չարլզն ասել էր՝ շատ է հավանել հայկական խոհանոցը: Ժամը մոտավորապես 23:00-ին Պլասիդո Դոմինգոն եկավ «Դոլմամա» ու ասաց, որ սոված չի: Ավելի վաղ ժամանած իր խմբի անդամները շարունակում էին վայելել գառան թիակը: Հետաքրքրվեց ուտեստի բաղադրատոմսով. չսպասեցի, որ պատվիրի, ասացի, որ նրան էլ մատուցեն: Դոմինգոն սիրով կերավ երկու հոգու համար նախատեսված թիակը՝ ասելով, որ ինչ լավ է, որ որոշեց ուտել: Անգլիացի դերասան Մայքլ Քեյնն իմ լավ ծանոթների հետ էր եկել: Նրա այցի մասին գաղափար չունեի, նույնիսկ չէի նկատել նրան: Մոտեցա՝ ընկերներիս բարևեմ ու հանկարծ տեսա նրան, անգլերենով ասացի՝ «Գրողը տանի, դու ի՞նչ ես անում ստեղ»: Ինքնըստինքյան ստացվեց, բոլորը ծիծաղեցին, նա էլ մտածեց, որ հետաքրքիր մարդ եմ, եթե կարող եմ իր հետ այդպես խոսել ու ընկերացանք: Ռեստորանի շենքը մոտ 110 տարվա պատմություն ունի: «Դոլմամայի» դիզայնի յուրահատկություններից է բազմաշերտ պատերից մեկը: Կամացկամաց քերթելով որոշեցի մոզաիկա հիշեցնող պատը թողնել որպես պատմական նմուշ: Ուսումնասիրության դեպքում կարելի է հստակ ասել, թե որ թվականին պատի որ շերտը ինչ պաստառ կամ ներկ է ունեցել: Որոշ ժամանակ առաջ բարձրացվեց մեր շենքը քանդելու հարցը: Մեծ գումարների կամ ավելի լավ տարածք ունենալու առաջարկներից անկախ պայքարում էինք շենքը փրկելու համար: Պատմական առումով ցավալի է: Ինքս ինձ մեղավոր զգացի, որ մինչ այդ պահը չեմ պայքարել Երևանի մյուս հին շենքերի պահպանման համար: Սխալս ընդունեցի ու սկսեցի պայքարել: Դատական ընթացքը դեռ շարունակվում է, բայց հույսը մեծ է, որ շենքը չի քանդվի: Դեռևս 19-րդ դարից ամբողջ փողոցը ռեստորանային պատմություն ունի: Հենց «Դոլմամայի» հարևանությամբ գինու մառաններ ու պանրի արտադրամասեր են եղել: 5 տարի առաջ «Դոլմաման» իր մասնաճյուղը բացեց Մոսկվայում: «Դոլմաման» Հայաստանի կենդանի գովազդն է արտերկրում: Սա ևս մի գործիք է զարգացնելու զբոսաշրջությունն ու պատմելու Հայաստանի մասին»: Հետո «Դոլմամա» բացվեց նաև Դիլիջանում ու ստացավ «Թռչող Ջայլամ» անվանումը: Յուրաքանչյուր գործունեություն, որ ծավալում եմ, Հայաստանը պայծառ լույսի ներքո ներկայացնելու համար է:
Լենա Գևորգյան Մարիամ Լորեցյան
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Սեփական փորձ
Թումո.
ստուդիական
խոհանոց
Մի քանի ամիս առաջ մեկնարկած Թումո ստուդիաներն ուղղված են երիտասարդ դիզայներների և արհեստավորների զարգացմանն ու մասնագիտացմանը այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են փայտագործությունը, նորաձևությունը և զարդերի ստեղծումը։ Հատուկ ուշադրություն է դարձվում նաև հայկական խոհանոցի արդիականացմանը՝ միջազգային շեֆ-խոհարարների կողմից անցկացվող աշխատարանների միջոցով: Ներկայացնում ենք դրանց ընթացքում ստեղծված մի քանի բաղադրատոմս:
***Բոլորը մեկ բաժնի համար***
Թումո ստուդիաների խոհարարական դասընթացների գլխավոր տարրերից մեկը Հայաստանում հասանելի բազմատեսակ և օրգանական մթերքի կիրառումն է: Խոհարարական պրոցեսը նաև առաջարկում է հետազոտությունների հնարավորություններ՝ Հայաստանի և Արցախի տարբեր շրջաններ այցելությունների ու տեղական մթերքներն ու տնտեսությունները հետազոտելու ֆորմատով: Դրանց նպատակն է պահպանել զանազան բաղադրատոմսեր ու ավանդական խոհարարական մեթոդներ: Հետազոտական աշխատանքները կարող են վերածվել հրատարակումների հայկական խոհանոցի մասին, ինչպես նաև նոր, միջազգային հարթակում մրցունակ բաղադրատոմսերի, որոնք Հայաստանը կդնեն աշխարհի գաստրոնոմիկ քարտեզի վրա: ԱՄՆ-ից ժամանած աղանդերի շեֆ-խոհարար Նաթան Կիբարյանի աշխատարանի ընթացքում Թումո ստուդիաների իր ուսանողները ստեղծեցին աղանդերի նոր և օրիգինալ բաղադրատոմսեր:
ՍերկԵՎիլի եվ նռան ջեմ Սերկևիլ — 3-5 հատ Նուռ — 350 գր Շաքարավազ — 400 գր Կիտրոն — 0,5 հատ Սերկևիլը կտրատել խորանարդներով: Ավելացնել նռան հյութից, շաքարավազից և կիտրոնի հյութից բաղկացած օշարակի մեջ և եփել թույլ կրակի վրա մոտ 40 րոպե՝ մինչև սերկևիլի փափկելը:
40 41
Դեկտեմբեր 2017
Լիբանանցի շեֆ-խոհարար Ուաել Լազկանիի աշխատարանի ընթացքում մասնակիցները ստեղծեցին յուրօրինակ բաղադրատոմսեր՝ հատուկ ուշադրություն դարձնելով տեղական մթերքի վրա։ Նրանք բացահայտեցին հայկական խոհանոցի թաքնված անկյունները ու գտան նոր համեր՝ ավանդական բաղադրիչների և ժամանակակից տեխնիկաների համադրությամբ։
Հորած չեչիլով եվ սուջուխով ուտեստ
Խոզ՝ բալի ռելիշով
Չեչիլ պանիր — 1 թեյի գդալ Կարամելացված սոխ — 1 թեյի գդալ Սուջուխ — 1 կտոր Դդմի սերմեր — 5 հատ Սալորի թթու լավաշ — 2 բարակ կտոր Համեմի սերմերով սև հաց — 1 կտոր
Խոզի փորի փափկամիս՝ 1 փոքր կտոր Բալ — 5 հատ Թարխուն — 1 թեյի գդալ Ռեհան — 1 թեյի գդալ Սոխ — 1 թեյի գդալ Նռան հյութ — 1 թեյի գդալ
Կարամելացված սոխի համար սոխը երկար-բարակ կտրատել, տապակել ձեթով շատ մարմանդ կրակի վրա, ավելացնել շաքարավազ: Համեմի սերմերով սև հացը բարակ կտրատել, ավելացնել սուջուխի 2 բարակ շերտ, վրան ավելացնել կարամելացված սոխը, դդումի բոված սերմերը, սալորի թթու լավաշը, հորած չեչիլ պանիրը բզկտել ու գնդիկներով դնել սուջուխի վրա:
Խոզը եփել, ապա տապակել մինչև խրթխրթան շերտի առաջանալը: Սպասել մինչև սառչելը և կտրատել քառակուսիներով: Բալը, թարխունը, ռեհանը, սխտորը մանր-մանր կտրատել և եփել նռան հյութի մեջ: Ստացված ռելիշն ավելացնել խոզի մսի քառակուսու վրա՝ գլխին կորիզազրկված բալ դնելով:
Ծնեբեկը՝ սալով Ծնեբեկ — 3 Սալ — 1 կտոր Լավաշ — 1 փոքր կտոր Կարամելացված կիտրոնի սոուս — 1 թեյի գդալ Կարամելացված կիտրոնի սոուսի համար շաքարավազը եփել ջրով (¼ հարաբերակցությամբ) միջին կրակի վրա մինչև շաքարավազի հալվելը: Եփել մինչև եռալը՝ ժամանակ առ ժամանակ թաց վրձնով թավան թացացնելով: Կարամելացված լուծույթը ձեռքով հարել կիտրոնի հյութի և մի փոքր կարագի հետ: Ծնեբեկը եփել աղաջրի մեջ, քամել և պահել սառը ջրի տակ: Իրար կցել 3 կտորները և փաթաթել սև պղպեղով պատված սալի մի կտորով: Երկարավուն կտրատել լավաշը, թեթևակի անցկացնել կրակի վրայով, որպեսզի դրա ծայրերը փոքր-ինչ սևանան, փաթաթել սալի վրա և դրա վրա ցողել մի փոքր կարամելացված կիտրոնի սոուս:
Թումո
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Պրոֆի
Լը կարծիք
Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպանանատան շեֆ-խոհարար Նիկոլա Նատալինին ավելի քան տասը տարի նաև համագործակցում է երևանյան մի շարք ռեստորանների ու սրճարանների հետ։ Շեֆ-խոհարարը ԵՐԵՎԱՆին պատմեց իր կարծիքը հայկական խոհանոցի յուրահատկությունների մասին, ներկայացրեց ճաշացանկ կազմելու իր սկզբունքները և խոսեց հայկական ռեստորանային բիզնեսի բացերի մասին։
Տնավարի խոհանոց
Հայկական խոհանոցն ինձ հիշեցնում է ֆրանսիական խոհանոցը 40-50 տարի առաջ՝ ընտանեկան ճաշեր, ամեն ինչը մեծ չափաբաժիններով՝ ընդհանուր սեղանին։ Ի դեպ՝ դուք շատ եք օգտագործում կանաչի, ինչը ֆրանսիական խոհանոցում հազվադեպ երևույթ է, որովհետև մեզ մոտ կանաչին թանկ արժե։ Կանաչու առատությունը նույնպես հետաքրքրացնում է հայկական խոհանոցը, բայց մյուս կողմից՝ ձեզ մոտ քիչ են օգտագործում համեմունքներ, անգամ եթե հարևան Վրաստանի հետ համեմատենք։ Սա շատ տարօրինակ է, որովհետև Հայաստանը պատմականորեն գտնվել է Մետաքսե ճանապարհի վրա, և համեմունքների շրջանառություն այստեղով էր անցնում։ Հայկական խոհանոցը բավական հետաքրքիր է, բայց այնքան էլ հարուստ չէ, քանի որ մթերքի տեսականին քիչ է։ Այն, ինչ այստեղ է արտադրվում, քանակությամբ քիչ է, իսկ այլ մթերք քիչ է ներմուծվում, որովհետև մարդիկ չգիտեն, թե ինչպես օգտագործել, եփել այն ու հազվադեպ են գնում: Վաճառողն էլ իր հերթին դա հաշվի առնելով՝ բարձր գին է նշանակում, որպեսզի քիչ վաճառելու դեպքում էլ չտուժի։ Այսպիսով փակ շղթա է ստացվում, որում նոր մթերք չի մտնում խոհանոց և, հետևաբար, խոհանոցն էլ իր հերթին չի փոխվում, չի ընդլայնվում կամ զարգանում։
Ավելի բարձրակարգ
Խոհանոցը լեզվի պես է, անընդհատ զարգանում ու փոփոխվում է, և դա բնական գործընթաց է։ Բայց հայկական խոհանոցը կարծրացել և մնացել է որոշակի փուլում, որից առաջ չի շարժվում։ Ես դրա պատճառը տեսնում եմ բարձրակարգ խոհարարական դպրոցի բացակայության մեջ։ Իհարկե, կան խոհարարական դասընթացներ և դրանք վարող հմուտ խոհարարներ, ես ինքս էլ 12 տարի առաջ, երբ եկա Հայաստան, դասավանդելու նպատակով եկա։ Բայց խնդիրը նրանում է, որ շատ դեպքերում ուսանողն ինքը պետք է բերի այն մթերքը, որով աշխատելու է, իսկ նա ի վիճակի չէ և ստիպված է լինում թուղթ ու գրիչով գրանցել բաղադրատոմսն ու հետևել, թե ինչպես են պատրաստում մյուսները։ Իմ կարծիքով՝ դա սկզբունքորեն սխալ մոտեցում է. խոհարարը միայն փորձելով, եփել-թափելով, մթերք փչացնելով, «ձեռքը բացելով» կարող է տիրապետել տեխնիկային ու հմտանալ, իսկ դրա համար հարկավոր է հիմնել ավելի բարձրակարգ խոհարարական դպրոց, որը կմատակարարի ամբողջ անհրաժեշտ մթերքն ու խոհարարական պարագաները և, բնականաբար, ավելի թանկ կարժենա։ Այո, խոհա-
42 43
Դեկտեմբեր 2017
րարություն սովորելը թանկ հաճույք է, բայց նաև պատշաճ վարձատրվում է, եթե լավ ես տիրապետում գործիդ։ Միայն մեկ այդպիսի խոհարարական դպրոցը, որը, ենթադրենք, տարեկան 20-30 շրջանավարտ կտա, լիովին կարող է բավարարել հայաստանյան շուկայի պահանջներին, որովհետև շուկան այդքան էլ մեծ չէ։
Բա ափսոս չի՞
Նախքան Հայաստան գալը ես որպես շեֆ-խոհարար էի աշխատում և դասավանդում Ֆրանսիայում։ Այստեղ գալուց երկու տարի անց աշխատանքի անցա՝ որպես Հայաստանում Ֆրանսիայի արտակարգ և լիազոր դեսպանի խոհարար։ Մինչ օրս այնտեղ եմ աշխատում, բայց դրա հետ մեկտեղ դասավանդել եմ Գյումրիում և այսօր էլ ամիսը մեկ վարպետության դաս եմ անցկացնում այնտեղ։ Բացի այդ, առիթ եմ ունեցել որպես խորհրդատու համագործակցելու երևանյան մի շարք ռեստորանների և սրճարանների հետ, որոնց թվում ամենաառաջինը «Ակումբն» էր։ Արդեն 9 թե 10 տարի կլինի, ինչ համագործակցում եմ այս ռեստորանի հետ։ Ինձ շատ է դուր գալիս սեփականատիրոջ մոտեցումը ճաշացանկի և ուտեստների հանդեպ, նա միշտ նորարարությունների կողնակից է, ինչը հաճախ չես հանդիպի երևանյան ռեստորանային միջավայրում, այնպես որ նրա հետ աշխատելն իսկապես շատ հաճելի ու հետաքրքիր է։ Հետագայում համագործակցել և աշխատել եմ «Աչաջուրի», «Տապաստանի», The Coast-ի և «Մամօօռի» ճաշացանկի վրա։ Այս վայրերից յուրաքանչյուրն առանձնահատուկ մոտեցում էր պահանջում, և սխալ կլիներ, եթե սկզբունքորեն նույն կերպ վերաբերվեի յուրաքանչյուրի ճաշացանկի մշակմանը։ Նախ և առաջ հարկավոր է հասկանալ տվյալ վայրի կոնցեպտը, ապա զրուցել սեփականատիրոջ հետ և պատկերացնել, թե նա ինչ տեսակի սնունդ է ուզում առաջարկել։ Դրա հիման վրա արդեն մշակվում են ուտեստների բաղադրատոմսերն ու չափաբաժինները՝ հաշվի առնելով, որ ճաշացանկի գնային շրջանակը պետք է մրցունակ լինի, հատկապես որ վերջերս շարունակ նոր սրճարաններ ու ռեստորաններ են բացվում, իսկ պոտենցիալ հաճախորդների շրջանակն առանձնապես չի փոխվում։ Արդյունքում ստեղծվում է մենյու, որը գնային առումով բավարարում է շուկայի պահանջներին, բովանդակությամբ՝ սեփականատիրոջ պատկերացումներին, իսկ արտաքին ձևավորմամբ և մատուցմամբ՝ միջավայրին։ Վերջերս նկատել եմ, որ մեկ սեփականատերը բացում է մի քանի ռեստորան, որոնք միայն անունով և ներքին հարդարանքով են տարբերվում, իսկ մենյուն գրեթե նույնն է։ Իմ կարծիքով այդ վայրերն ափսոս
են, որովհետև այդ ամբողջ աշխատանքը ջուրն է գնում, եթե տվյալ վայրը չունի յուրօրինակ մենյու։ Ինտերյերի կամ միջավայրի համար մարդիկ կգան 1-2 անգամ, բայց մշտական հաճախորդ չեն դառնա։
Ո՞ւր է նա գնում
Ես աշխատում եմ չգնալ այն վայրերը, որտեղ աշխատել եմ։ Եթե այդ վայրում մենյուն մնացել է այն, ինչ մշակվել է ինձ հետ համատեղ, ես չեմ ուզենա նկատել, որ պատրաստման մեջ որևէ սխալ են թույլ տվել։ Իսկ եթե մենյուն փոխվել է, ուրեմն ես առավել ևս անելիք չունեմ այնտեղ՝ ոչ որպես մասնագետ, ոչ էլ որպես հաճախորդ։ Ընդհանրապես ես շատ քիչ եմ դուրս գալիս։ Ամբողջ օրը խոհանոցում լինելուց և պատրաստվող բոլոր ուտեստները փորձելուց հետո (իսկ ես պարտավոր եմ փորձել իմ կողմից մատուցվող անխտիր բոլոր ուտեստները) արդեն դժվար է համակրանք տածել ուտելիքի հանդեպ, գերադասում եմ հանգստանալ սննդի հետ կապված միջավայրից։ Բայց եթե դուրս եմ գալիս, ապա ամեն ինչ կախված է նրանից, թե ինչ եմ ուզում։ Նախաճաշին Փարպեցու «Աչաջուր» եմ սիրում գնալ, որովհետև շատ հանգիստ վայր է ու հատկապես առավոտյան գրեթե մարդ չի լինում։ Ինձ դուր է գալիս նաև սրճարանի ինքնասպասարկման ձևաչափը, ինչը Հայաստանին առայժմ օտար մշակույթ է. հայերը սիրում են «մատուցված» լինել։ Կեսօրին՝ լանչի ժամին, չգիտեմ, թե ուր կգնայի, որովհետև սովորաբար աշխատանքի եմ, իսկ եթե աշխատանքի չեմ, ապա տանը վայելում եմ իմ հանգստյան օրերը։ «Ակումբ» նույնպես աշխատում եմ չգնալ, որովհետև երբ գալիս եմ, կարծես աշխատանքի եկած լինեմ, բայց վստահ կարող եմ ասել, որ եթե պիտի ընթրեմ, ամենայն հավանականությամբ այստեղ եմ գալու։ Հատկապես երեկոյան ընկերների կամ ընտանիքի կամ սիրելիի հետ ընթրելու համար շատ հաճելի ու տրամադրող միջավայր է։ Այսօր Երևանում «Ակումբի» մենյուն եթե ամենալավը չէ, ապա առնվազն ամենահետաքրքիրն ու յուրօրինակն է։
«Ախպերս էս տար էլի»
Երբ խոսքը գնում է սպասարկման որակի մասին, երևանյան ռեստորաններից և սրճարաններից քչերը կարելի է նշել՝ վստահ լինելով, որ այնտեղ այն պատշաճ մակարդակում է։ Բայց խնդիրը գալիս է նաև հաճախորդից, որը թեև սիրում է «մատուցված» լինել, բայց պատշաճ սպասարկում չի պահանջում, որովհետև ինքն էլ չգիտի, թե ինչպիսին այն պետք է լինի։ Մի օրինակ բերեմ. եթե մեկ սեղանի շուրջ ճաշում
են 4 հոգի, ապա մատուցողը պետք է սպասի, մինչև բոլորն ավարտեն իրենց ճաշը, և միայն հետո հավաքի բոլորի ափսեները։ Այստեղ այդ օրենքին չես կարող հետևել, որովհետև այդ չորսից մեկն անպայման ճաշն ավարտելուց հետո ափսեն մի կողմ կհրի ու մատուցողին կդիմի «Ախպեր ջան, էս մի հատ հավաքի տար» խոսքերով։ Էլ չեմ ասում, որ մատուցողի հետ այդպես խոսելն անթույլատրելի է. այդ մասնագիտությանը լուրջ չեն վերաբերվում, մինչդեռ մատուցողը պարզապես ափսե բերող-տանող չէ, նա շատ կարևոր առաքելություն ունի միջնորդելու հաճախորդին և խոհարարին։ Մատուցողը նաև խորհրդատու է, նա կարող է խորհուրդ տալ կամ առաջարկել, թե որ ուտեստի հետ որ գինին ընտրել։ Ըստ էության, մատուցողը վաճառող է. նա ոչ միայն սպասարկում է, այլև վաճառում ճաշացանկը հաճախորդին, իսկ դա լուրջ հմտություններ և անգամ տաղանդ է պահանջում։ Առաջին տարին, երբ դասավանդում էի այստեղ, նաև սպասարկման դասընթաց կար, բայց հասկացա, որ դա ոչ մեկին պետք չի, և, ինչպես տեսնում եմ, այդ մշակույթը շատ չի փոխվել։ Շատ ուրախ եմ, որ Երևանում գինի խմելու մշակույթ է ձևավորվել, որի սկիզբը In Vino-ն դրեց, իսկ այսօր արդեն գինետների մի ամբողջ շարք կա Սարյան փողոցում և Կասկադում։ Գինին նույնքան պահանջված խմիչք է դարձել, որքան նախկինում օղին կամ գարեջուրն էր։ Բայց մյուս կողմից՝ դարձյալ գինու մատուցումը ամեն տեղ չի, որ պատշաճ կերպով է կատարվում։ Օրինակ՝ պատվիրում եք սպիտակ գինի, որը պետք է մատուցվի 4-6°C ջերմաստիճանով, մինչդեռ 10-ից 9 դեպքերում այն այդքան սառը չի լինում, նույնիսկ մինչև 15°C կարող է լինել, ինչն անթույլատրելի է։
Հացուջուրը
Ինձ համար նաև տարօրինակ է, որ չկա անվճար ջրի և հացի մշակույթը։ Օրինակ՝ Ֆրանսիայում օրենքով է սահմանված, որ ջուրը և հացն անվճար են մատուցվում, ինչպես օրենքով սահմանված է, որ 18 տարեկանից ցածր անձանց չի կարելի ոգելից խմիչք վաճառել։ Լինի ռեստորան, թե սրճարան կամ բար, վերոնշյալ օրենքներից որևէ մեկը խախտելու դեպքում կտուգանվի։ Իսկ Հայաստանում, որտեղ առավել ևս ջրի խնդիր չկա, 1-2 վայրում են կիրառում այդ սկզբունքը, բայց կարծում եմ՝ դա էլ կփոխվի ժամանակի ընթացքում։ Պարզապես պետք է լուրջ միջոցներ ներդնել և նոր սերունդներին խոհարարության և սպասարկման ճիշտ մշակույթ սովորեցնել, որպեսզի խոհանոցն էլ զարգանա, ռեստորաններն էլ պատվով ներկայանան ոչ միայն տեղացիներին, այլև օտարերկրացիներին։
Անի Սմբատի
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Քաղաքացիներ
Ռանչպարների լանչը Տարբեր մասնագիտությունների, տարիքի և նախասիրությունների երևանցիներ պատմում են, թե ինչպես են կազմակերպում իրենց աշխատանքային ընդմիջումները։
Էսմերալդա Երիցյան
Ֆրիլանսեր, քաղցրակեր
Ֆրիլանս եմ աշխատում՝ թարգմանություններ եմ անում տնից: Թվում ա՝ տանն աշխատելու պարագայում երբ ուզես, կարող ես ընդմիջում անել, բայց իմ դեպքում հեչ էդպես չի: Նախ՝ երբեմն պատվիրատուն սպասել չի ուզում մինչև դու կընդմիջես, երկրորդ՝ հենց նստեմ հացի, իմ 10-ամսական աղջիկն անպայման քնից կարթնանա ու նախ ինքը ուտել կպահանջի: Քմահաճ չեմ, սիրում եմ ցանկացած համով տնական ուտելիք և ցանկացած բան էլ հաճույքով կուտեմ, եթե պարզապես աղջիկս թույլ տա ինձ մարդավարի ուտել սեղանի շուրջ: Գիտեմ՝ սխալ է, բայց գործով և երեխայի խնամքով պայմանավորված իմ, այսպես ասած, տնական ընդմիջումը շատ արագ եմ անում, ուտում եմ շուտասելուկի պես: Հիմա կան բաներ, որոնք ստիպված եմ չուտել, քանի որ կրծքով եմ կերակրում բալիկիս, օրինակ՝ ցիտրուս, մեղր, շոկոլադ: Թարսի պես էլ շոկոլադն ու թխվածքն այն բաներն են, որոնցից գրեթե չեմ կարող հրաժարվել, քանի որ չափազանց քաղցրակեր եմ:
Հռիփսիմե-Սիմա Կարապետյան
Ռեժիսոր, գրեթե բուսակեր
Գործիս բնույթից ելնելով ընդմիջում անում եմ, երբ ժամանակ ունենում եմ, իսկ հիմնականում ժամանակ չեմ ունենում: Առավոտյան 6-ին արթնանում եմ և երեկոյան 6-ին նոր իմ առաջին ուտելիքն եմ ուտում՝ հիմնականում բանջարեղենային տաք ուտեստ, իսկ դրանից առաջ՝ մաքսիմում մի խնձոր, նարինջ… հիմնականում միրգ: Ուրեմն Էլբակյանի մոտ էի աշխատում՝ թատրոնում, միշտ ասում էր՝ մի՛ կերեք, ուտելուց հետո մի՛ բարձրացեք բեմ, որովհետև ձեր ստամոքսը աշխատում ա, ուղեղը անջատվում ա: Բժշկական առումով չգիտեմ, բայց իմ դեպքում դա իրոք էդպես ա: Մտածում եմ՝ ինչ որ ուտում ենք, էդ մեր էներգիան ա, էդ մենք ենք: Ոչ միայն ընդմիջման ժամին, այլ հիմնականում սնվում եմ միրգբանջարեղենով, բայց ինձ բուսակեր այդքան էլ չեմ համարում, քանի որ ամսվա մեջ լինում են օրեր, երբ ես հետևելով օրգանիզմիս պահանջին՝ նաև միս եմ ուտում: Չգիտեմ դա ոնց է կոչվում, բայց ես հետևում եմ օրգանիզմիս պահանջին և սննդակարգ կազմում եմ նրա թելադրանքով: Պայուսակումս միշտ կա մանդարին կամ խնձոր, որովհետև հարմար ա գործի ընթացքում ուտել: Իսկ առհասարակ շատ սիրում եմ տապակած ծաղկակաղամբ՝ սխտորով ու գազարով, բրոկոլին եմ շատ սիրում և տապակած լոռ:
44 45
Դեկտեմբեր 2017
Նաիրա Հարությունյան
Լրագրող, մսակեր
Ընդմիջման եմ գնում ժամը 1-ից հետո, հիմնականում անցկացնում եմ սրճարաններում: Ինձ համար ամենահամեղ խոհանոցը Սեղան 11 սրճարանի խոհանոցն է. սպասարկումը բարձր որակի է, խոհանոցն՝ անմահական: Ես նախընտրում եմ միս և, ինչպես յուրաքանչյուր մսակեր, չեմ հասկանում բուսակերներին: Տապակած միսն ինձ համար անփոխարինելի է, հավի կծու թևիկներ, տարատեսակ բուրգերներ, դե իսկ թեյը տարին 12 ամիս ինձնից անբաժան է: Մենակ ուտել չեմ սիրում, ընդմիջումները կազմակերպում եմ ընկերուհիներիս հետ, այդպես ուտելիքը կրկնակի համեղ է լինում:
Աշխեն Եղիազարյան
Թարգմանիչ, բուսակեր
Ընդմիջմանս ժամը բոլորի նման 13:00-14:00-ն է, բայց, քանի որ առավոտյան չեմ հասցնում նախաճաշել, նախընտրում եմ ավելի շուտ անել ընդմիջում՝ սովորաբար 12:00-ին մոտ: Ցուրտ օրերին սնվում եմ հենց աշխատավայրիս խոհանոցում, իսկ ավելի տաք ու արևոտ եղանակներին նախընտրում եմ սնվել մոտակա այգում՝ հաճախ հենց խոտերի վրա նստած: Նույնիսկ հատուկ ծածկոց ունեմ նման իրավիճակների համար: Սովորության համաձայն՝ ինձ երբեմն միանում են նաև գործընկերներիցս 1-2-ը: Չեմ ուտում անմիջապես մսից պատրաստված ուտելիքներ՝ խորոված, տոլմա, կոտլետ, շաուրմա և այն: Օրինակ, երբ ինձ առաջարկվում է երշիկով պիցցա կամ ասենք՝ սուշի, չեմ հրաժարվում: Իսկ այդ կերպ սնվելը ընդհանրապես դժվար չէ: Շատ ուտելիքներ կան, որոնցից երբեք չեմ հրաժարվի: Իմ ամենասիրած ուտելիքները բրոկոլին ու նեխուրն են, նաև եգիպտացորենը: Նույնիսկ մի անգամ երազում բրոկոլիի դաշտում էի հայտնվել: Իսկ «վատ» ուտելիքներից շատ եմ սիրում տարատեսակ չիփսեր ու չորահացեր: Իհարկե, միայն հազվադեպ առիթների դեպքում եմ ուտում: Նախքան ընդմիջումը, թե ընդմիջումից հետո ավելի արդյունավետ աշխատելը միանշանակ չէ: Երբեմն, երբ աշխատանքի բնույթը ձանձրալի է, նախընտրում եմ նախ ընդմիջում անել, ապա նոր միայն շարունակել:
Անահիտ Ավանեսյան
Դպրոցական, տնական ընդմիջման սիրահար
Դպրոցում երկար դասամիջոցին եմ հաց ուտում: Բուֆետում շատ բան կա, բայց համով չեն էդքան էլ, մենակ բուլկի եմ առնում բուֆետից: Մաման իմ հետ պանիրհաց կամ հաց ու երշիկ ա դնում, էդ ավելի համով ա: Մեկ-մեկ էլ սոկ եմ առնում: Ընկերուհիներով ենք հաց ուտում դասամիջոցին, հետո վազվզում ենք ու կուշտ դասի ենք նստում:
Սոնա Խաչատրյան
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Հուշեր
Հակադարձ համեմատականը «Որ հիմա ասեմ՝ չեք պատկերացնի», — այսպես է թմբկահար Գագիկ Ադամյանը սկսում պատմել խորհրդային Երևանի ռեստորանային կյանքի մասին: Ու, իսկապես, իր խիստ կանոններով մի ուրիշ, շատ անսովոր աշխարհ է: Բայց դե չհավատալ չենք կարող:
↑ Երիտասարդական պալատի ռեստորանի պտտվող դահլիճը
46 47
Դեկտեմբեր 2017
→ «Դվին» հյուրանոցի ռեստորանը, 1980-ականներ
Արմենպրես
Գ
ագիկ Ադամյանը ռեստորանների աշխարհի առօրյան գիտի ներսից՝ երկար աշխատել է ոլորտում, այդ թվում՝ ամենահեղինակավոր «Դվինում», ուր նրանց նվագախումբը այնպիսի համբավ էր ձեռք բերել, որ մարդիկ գալիս էին ոչ միայն երաժշտության, այլև երաժիշտների համար: «Դվինին» նախորդում ու զուգորդում էր տարիների քրտնաջան աշխատանքը ամենաանսպասելի վայրերում՝ կրկեսից ու բանակային նվագախմբից մինչև ֆիլհարմոնիա: «Տասներորդ դասարանում, երբ նոր էի սկսել նվագել, քրոջս ամուսինն ինձ համար ինքնագործ թմբուկներ էր սարքել, որոնցով ես պարապում էր օրը ուղիղ ութ ժամ, դիմացս էլ շախմատի ժամացույց էի դրել, որ շեղվեմ՝ գամ տեղը հանեմ»: Այդ պարապմունքներից ծնվեցին Երևանի լավագույն թմբկահարներից միանգամից երկուսը՝ Գագիկ Ադամյանը և նրա քրոջ որդին՝ Արման «Մանչ» Ջալալյանը: «Մանչը գալիս, սիրահարված նայում էր՝ ոնց եմ պարապում, ես էլ ձեռքի հետ սովորեցնում էի: Վեց տարեկանում Օտիս Ռեդինգի մի ամբողջ ալբոմ սկզբից մինչև վերջ նվագում էր, բայց մենակ սկավառակների ոտնակներին բոյը չէր հասնում»:
Երեվանում ռեստորանները պատկանում էին երկու խմբի՝ «Ինտուրիստի» եվ ՌԱԲԻՍ-ի: Առաջինը հեղինակավոր էր, իսկ երկրորդը՝ ավելի մատչելի
Ֆոտոլուր
← Գագիկ Ադամյանը՝ «Պոպլավոկում», 1998
*** Գագիկն այդ ժամանակ 18 տարեկան էր, ու դպրոցն ավարտելուց քիչ անց գտավ իր առաջին գործը որպես թմբկահար՝ կրկեսում: «Այնտեղ ես նվագեցի աշխարհում գոյություն ունեցող գրեթե բոլոր ռիթմերը. 10 վայրկյանը մեկ մեղեդին փոխվում էր: Նոր համերգային ծրագրից 2-3 օր առաջ նվագախմբի բոլոր անդամներին սովորելու էին տալիս նոտաների մի հաստափոր տետր: Առաջին շաբաթը տանջանք էր, բայց հետո աչքերներս փակ էինք նվագում. սկսնակի համար սա շատ օգտակար փորձ էր: Դե իսկ հետո գնացի բանակ, որտեղ կար խիստ օրակարգ, լիքը ազատ ժամանակ, ինչպես նաև բարերի, խմիչքի ու աղջիկների կատարյալ բացակայություն, այնպես որ ես մոլագարի պես պարապում էի»: Մեկուկես տարի Գագիկը բանակային նվագախմբի թմբկահարն էր, իսկ Երևան վերադառնալուց հետո սկսեց նվագել «Զարթոնք» ջազ-խմբում: Պատմում է, որ «Զարթոնքով» շատ էին գնում շրջագայությունների՝ զուգահեռաբար նվագելով «Դվինում»: Խորհրդային ժամանակ հաճույքի համար ջազ նվագել կարող էին միայն փառատոներին, իսկ ապրուստ վաստակելու համար պետք էր աշխատել: «Երևանում ռեստորանները պատկանում էին երկու խմբի՝ «Ինտուրիստին» և ՌԱԲԻՍ-ին: Առաջինը բավականին հեղինակավոր էր, իսկ երկրորդը, ինչպես կարող եք գուշակել, ավելի մատչելի»: «Դվինը», հյուրանոց լինելով, պատկանում էր «Ինտուրիստին», ռեստորանն էլ զբաղեցնում էր ամբողջ երրորդ հարկը: Եթե հիմա հայտնի երաժիշտները ռեստորաններում կատարում են իրենց երգերը, ապա այն ժամանակ համերգը միայն պատվերով էր՝ երեկոն սկսվում էր հանգիստ ֆոնային երաժշտությամբ և շարունակվում լսարանի սիրելի հիթերով, որոնք մարդիկ վճարում ու պատվիրում էին: «Մենք աննորմալ փող էինք աշխատում: Ամսական միջին աշխատավարձը 100-150 ռուբլի էր, մենք օր կար 2500 էինք ստանում: Ամեն մեկս: Այդքան միայն անօրինական
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Հուշեր
Ֆոտոլուր
← «Արգիշտի» սրճարանռեստորանը
«ցեխավիկներն» էին աշխատում ու ամեն գիշեր վախենում, որ կբռնվեն: Մենք չէինք վախենում. բռնողները «Դվինում» պարում էին»: Պատվերը սկսում էր 10 ռուբլուց մինչև 100. ինժեների մեկ ամսվա աշխատավարձը հավասար էր մեկ երգի: Այսքան գումար աշխատելու շնորհիվ «Զարթոնքը» ուներ լավագույն երաժշտական գործիքները, որոնք Խորհրդային Միությունում հեշտ չէր գնել: Գագիկը պատմում է, որ օգտագործած ճապոնական Yamaha թմբուկը առնելու համար նա փոխանակել էր իր չեխական Amati-ն ու բավական մեծ գումար ավելացրել, քանի որ լավ գործիքը մասնավոր մեքենայի նման էր՝ թանկ ու չճարվող:
→ «Դվինի» ռեստորանի շեֆ-խոհարարը, 1980-ականներ
***
Արմենպրես
Եթե մտածում եք, որ Yamaha ունենալու համար ջազմենները տանջվում էին ամբողջ գիշեր, սխալվում եք: «Դվինը» փակվում էր 23:00-ին: Օրվա ավարտի մասին մատուցողները հաճախորդներին տեղյակ էին պահում լույսը անջատել-միացնելով: Սա չէր վերաբերվում ՌԱԲԻՍ-ի ռեստորաններին, որտեղ խնջույքը կարող էր շարունակվել մինչև ուշ գիշեր: «Առհասարակ, ռեստորանները որակյալ արվեստի հարթակ չէին, ավելին՝ ապահով միջավայր էլ չէին: Այ հիմա մեր կողքի սեղանին երկու աղջիկ հանգիստ զրուցում են. խորհրդային Երևանում այսպիսի բան պատահել չէր կարող: Ռեստորանները տղամարդկանց հավաքատեղի էին, որտեղ երիտասարդները, հատկապես՝ աղջիկները, մենակ չէին գնում»: Գագիկը նաև պատմում
48 49
Դեկտեմբեր 2017
Արմենպրես
← «Դվին» հյուրանոցի բարը, 1980-ականներ
է, որ կռիվները առօրեական էին, մանավանդ ՌԱԲԻՍ-ի ռեստորաններում: «Դվինի» էպիկական ճակատամարտերից հիշում է հատկապես մեկը, երբ հարևան սեղանների միջև ինչ-որ տարաձայնություն սկսվեց, որն արագ կլանեց բոլոր մնացած հաճախորդներին. թափվում էր ուտելիք, ջարդվում էին ափսեներ, օդ էին բարձրանում սկուտեղներ… Համերգն այդ օրը դադարեցրեցին: Չնայած այս ամենին, ռեստորանը թույլ էր տալիս «Զարթոնքի» տղաներին միասին լինել: Խումբն այնքան էր հմտացել, որ մի ամառ Սոչիի հյուրանոցներից մեկում աշխատելու ժամանակ հարևան հանգստյան տան երաժիշտները լուրեր էին տարածում, իբր նրանք ձայնագրության տակ են նվագում: Ադամյանն ասում է, որ հակառակը ապացուցելու համար ստիպված էին համերգի ժամանակ չնախատեսված տեղերում դադարներ անել ու ազատություն տալ իմպրովիզացիայի հանդեպ սիրուն:
Վերջնական հաշիվը հաճախ կարող էր նույնիսկ մոտավոր կապ էլ չունենալ նրա հետ, ինչ ստացվում էր մենյուում նշված գները գումարելիս
Արմենպրես
***
Երբ զրուցակիցս ինձ անհավատալի պատմություն էր խոստանում, դեռ չգիտեի էլ, ինչեր եմ բացահայտելու: Օրինակ, ֆինանսական հարցում ռեստորանում ձեզ չէր օգնի նույնիսկ Դովլաթովի ասած՝ մենյուն Ղուրանի պես աջից ձախ կարդալը: Վերջնական հաշիվը կարող էր մոտավոր կապ էլ չունենալ նրա հետ, ինչ ստացվում էր մենյուում նշված գները գումարելիս: Սկսած մատուցողից մինչև տնօրեն՝ բոլորը հավելյալ չգրված տոկոս ունեին հաճախորդի պատվիրած խորովածներից, կոնյակներից ու սուրճերից: Իսկ բռնվելուց միշտ մատուցողն էր բռնվում, դրա համար էլ նրա տոկոսը ուղիղ համեմատական էր ռիսկին: «Մատուցողները առանձին խավ էին: Երիտասարդները, ուսանողները երբեք մատուցող չէին աշխատում՝ ամոթ էր: Նրանց փոխարեն կյանքից հոգնած, բայց իրենցից գոհ միջին տարիքի վառ անհատականություններ էին»: Ի դեպ, տոկոսը ոչ միայն մատուցողները, այլ նաև երաժիշտներն էին վճարում: ՌԱԲԻՍ-ի ռեստորաններում նվագախմբերը ամսական «հարկ» էին տալիս տնօրենին: «Զարթոնքի» բախտը բերել էր. «Դվինում» կաշառք տվել էին միայն գործի ընդունվելուց: Գագիկ Ադամյանը աշխատել է նաև Երևանից դուրս՝ Սևանի ափին գտնվող «Ախթամար» ռեստորանում: «Ամբողջ օրը կարող է մարդ չգար, հետո երեկոյան մեկ էլ մի սեղան օրվա հասույթը ապահովեր: Ասենք, կողքի գյուղից ձկնորսները գնացել էին Երևան, ձուկը վաճառել ու գրպանները լիքը մտել «Ախթամար»: Այդ ամբողջ աշխատանքի հասույթը վատնում էին ռեստորանում, դափ-դատարկ գնում տուն: Մարդկանց մեջ կարծես խորը նստած լիներ պահանջը ցույց տալու, որ փող ունեն ու որ արհամարհում են այդ փողը»:
↑ «Վահագն» ռեստորան, 1973
***
Խորհրդային Հայաստանի ռեստորաններում աշխատող երաժիշտները գումար էին հավաքում, գնում թանկարժեք գործիքներ ու նվագում նաև այն երաժշտությունը, որի համար 100 ռուբլիանոց ոչ ոք չէր վճարի: Այդ երաժիշտների թվում էր նաև Գագիկ Ադամյանը, որը ժամանակին քաղաքի լավագույն թմբկահարներից էր, մինչև որ 1990-ին մեկնեց ԱՄՆ ու թողեց նվագելը: Նա վերադարձել է միայն երեք տարի առաջ ու տնօրինում է բոլորովին ուրիշ կանոններով ապրող «Տապաստանում»: Այստեղ գալիս են աղջիկներ, հնչում է բարձրորակ ջազ ու աշխատում են ժպտերես երիտասարդ մատուցողներ: Ավելին՝ հաշիվը գումարելիների տեղափոխությունից ոչ մի ձև չի փոխվում:
Կարինե Ղազարյան
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Այնտեղ
Ցրտազգիները
Հենց մեղմիկ զեփյուռը փոխվում է սառնաշունչ քամու, Երևանի սրճարանները փասա-փուսան հավաքում, գնում են ներս։ Սարյանի ու Կասկադի ժխորից հետո մեռելային լռություն է տիրում, կարծես պարեկային ժամ լինի։ Դուրսը մա՜րդ չկա։ Մինչդեռ կան քաղաքներ, այդ թվում շատ ավելի ցուրտ ձմեռներ ունեցողները, որտեղ իրավիճակը բոլորովին այլ է։
«Մեծ խնձորի» տաք անկյունը The Lodge at Gallow Green, Նյու Յորք McKittrick հյուրանոցի կտուրում ձմռան ամիսներին բացվում է Նյու Յորքի ամենատաք և, որ ամենակարևորն է, ամենահարմարավետ ժամանցավայրը։ Այն իսկական ալպիական անկյունի է նման, որտեղ հաճախորդները կարող են հանգստանալ երկհարկանի մահճակալներում, մորթիներով պատված կանոեում և անգամ երկաթուղային վագոնում։ Նրանք կարող են ուսումնասիրել փայտե դարակներում ներկայացված տարատեսակ գրքերն ու ցուցանմուշները կամ նստել սեղանի մոտ, որը պատված է սոճու տերևներով ու փաթաթած մագաղաթով։ Բացօթյա հատվածում գլինտվեյնից բացի ջերմացնում է բաց խարույկը՝ շրջապատված մշտադալար ծառերով և թփերով, որոնց շնորհիվ այս վայրն իսկական լեռնային հանգստավայր է հիշեցնում։
50 51
Դեկտեմբեր 2017
Բնության գրկում
Café am Neuen See, Բեռլին Տարին 5 ամիս արև չտեսնող գերմանացիները վաղուց արդեն բազմաթիվ տարբերակներ են գտել վայելելու ամենացուրտ եղանակն ու անցկացնելու լավ ժամանակ։ Café am Neuen See-ն, որ թարգմանաբար նշանակում է «Սրճարան Նոր լճի մոտ», թաքնված վայր է Թիերգարդենում՝ Բեռլինի կենտրոնական ամենախոշոր անտառում։ Ամռանն այն պարտեզով սրճարան ու գարեջրատուն է, իսկ ձմռանը վերածվում է բավարական և իտալական խոհանոցով ռեստորանի, որի լուսավորությունն ապահովում են միայն վառվող մոմերն ու բուխարին։ Բայց այս վայրի ամենակարևոր յուրահատկությունը տեղանքն է. չորս կողմից ապակեպատ ռեստորանից հեքիաթային տեսարան է բացվում դեպի շրջակա ձյունասպիտակ անտառն ու սառցապատ լիճը։
Հյուսիսային բևեռ, դու ե՞ս
Coppa Club, Լոնդոն Ճիշտ Թաուերի կամրջի հարևանությամբ մի կախարդական վայր կա, որտեղ կարող ես քեզ իգլուի լյուքս համարում հայտնված էսկիմոս զգալ։ Իգլույանման այդ սեղանները նախատեսված են 8 հոգու համար և ամբողջությամբ կահավորված ու շատ լավ ջեռուցվում են թափանցիկ թաղանթի տակ։ Շենքի տանիքում տեղավորված այս ակումբում ձմռանը կարելի է վայելել լոնդոնյան ամենահայտնի տեսարաններից մեկը, պատվիրել ամանորի ընթրիք և չմրսել։ Տաք ու փափուկ ծածկոցներն ու սեզոնային թեյախմություններն այստեղ ժամանակ անցկացնելու լավագույն տարբերակն են։
ՈՒՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Այնտեղ
Ծովին մոտ
Cafe Regatta, Հելսինկի Մեղք կլիներ խոսել ձմռան բացօթյա սրճարանների մասին ու բաց թողնել Սկանդինավիան։ Ֆինլանդիայի մայրաքաղաքում մի շատ սիրված վայր կա ծովի ափին, որը չափսերով դասական սաունայից քիչ է տարբերվում։ 115 տարեկան ավանդական ֆիննական քոթեջը ժանգակարմիր փայտե տնակ է, որի ներսում ձմռանը տաք ու փափուկ է, իսկ դրսում կարելի է նստել խարույկի շուրջ ու մակկարա (ֆին. նրբերշիկ) խորովել։ Արևոտ օրերին այստեղ ասեղ գցելու տեղ չկա. սրճարանում մատուցում են միայն ֆիլտրած սուրճ՝ որքան ուզես, իսկ ֆիննական պուլլայի (դարչինով բուլկի) հոտը հեռվից գրավում է նույնիսկ ամենամրսկաններին, որոնք չեն դիմանում այդ ամենը ծովի տեսարանով վայելելու գայթակղությանը։
52 53
Դեկտեմբեր 2017
Մի բաժակ մի բան
La Distillerie No. 1, Մոնրեալ Եթե գերմանացիներն այնքան են կոփվել, որ կարող են ամանորի տոնավաճառին դուրս գալ ավանդական շորտով ու գուլպաներով և ունքը չշարժելով գարեջուր խմել «մաքուր օդին», ապա սառուցյալ Կանադայի բնակիչները գերադասում են ընկղմվել ստորգետնյա բարերից մեկն ու մի բաժակ մի բան խմել, մի տաք բան, մի տաք ալկոհոլային բան։ La Distillerie No. 1-ը մոնրեալցիների ամենասիրելի վայրերից մեկն է, որտեղ քեզ չեն գտնի ոչ ձյունամրրիկները, ոչ էլ աչք սղոցող սառնամանիքը։ Բացի այդ, սա «հետդ ուտելու բան բեր» տարբերակով աշխատող բար է, որտեղ առաջարկվող (կարդալ՝ հըլը չնստած արդեն սեղանին դրվող) միակ կրծելիքը մի բանկա ոսկե ձկնիկպեչենիկներն են։ Բայց խմիչքի հարցում այստեղ ոչինչ չեն խնայել, ու բացի առկա մենյուից բարմենը պատրաստ է ցանկացած հաճախորդի համար անհատական կոկտեյլ մոգոնել՝ լինի տաք, թե սառը։ Բարի տնավարի նիստուկացն ամփոփվում է դրեսկոդի բացակայությամբ. ուզում ես՝ ֆրակով արի, ուզում ես՝ տան տրիկոյով։
Ֆիկվե՞նք
Chokladkoppen & Kaffekoppen, Ստոկհոլմ Fika-ն, կարելի է ասել, շվեդական #կոֆեկենտրոնն է։ Այն բառացի նշանակում է հանդիպել մի բաժակ սուրճ խմելու և խմորեղեն ուտելու համար, իսկ fika-ը շվեդական սլենգում նշանակում է սրճարան կամ խմորեղենի խանութ։ Ցրտաշունչ Շվեդիայում տեղացիները հացաբուլկեղենի ու տաք թեյ-սուրճի հանդեպ թուլություն ունեն, և մայրաքաղաքում նրանց ամենասիրված վայրը մեկի փոխարեն երկուսն են՝ Chokladkoppen և Kaffekoppen։ Անուններն արդեն հուշում են, որ մեկը տաք շոկոլադի համար է հայտնի, մյուսը՝ սուրճի։ Սրճարանները Ստոկհոլմի հին քաղաքի իրար կողք գտնվող շենքերում են, մեկը՝ կարմիր աղյուսի գույնի, մյուսը՝ դեղին մանանեխի։ Սրանք Ստոկհոլմի «ամենաֆոտոգենիկ» սրճարաններն են, որտեղ ոչ միայն տեղացիներն են սիրում գնալ, այլև տուրիստները։ Վերցնում ես տաք ծածկոց, երկար հերթերից հետո գրավում փոքրիկ սեղանիկներից որևէ մեկը ու հետևում քաղաքի հնամյա հրապարակում շրջող մարդկանց՝ վայելելով Friends-ի մեծ բաժակով մատուցվող Kaffekoppen-ի սուրճը կամ Chokladkoppen-ի տաք սպիտակ շոկոլադը, որով երդվում են բոլորը։
Անի Սմբատի
Քաղաք Պատումներ Հայաստանից
Գլխավոր դուռը Ներկայացնում ենք «Պատումներ Հայաստանից» պատմվածաշարի հերթական պատումը: Շարքին կարելի է հետևել ամսագրի թողարկումներում և medium.com/storiesfromarmenia բլոգում:
8:07
Շիրակի փողոցի ասֆալտապատ մայթեզրը գրեթե ամբողջությամբ պատած դեղին տերևները հաճելի խշխշում էին Արմանի ոտքերի տակ: Մինչև իր կյանքի գլխավոր դռան շեմին հասնելը դեռ մի քանի րոպե կար: Անցավ մետրո «Չարբախի» մոտով, նայեց ժամացույցին՝ առավոտվա ութը հազիվ էր անցել: Հոգոց հանեց ու գլուխը տարուբերեց, քանի որ մինչև հիմա չէր պատկերացնում, թե ինչպես իր կյանքը փոխվեց այնպես, որ նա ժամը ութին ոչ թե պառկում է քնելու աշխատանքային ստեղծագործական գիշերվանից հետո, այլ արդեն քայլում է դեպի աշխատավայրը: Թեև աշխատավայր բառը շատ դիպուկ չէր. այդպես ավելի հարմար է կոչել այն հիմնարկները, որտեղ մարդ վարձու աշխատող է: Իսկ սա բառացիորեն իր երկրորդ տունն էր: — Ներեցեք, պատվավոր բարեկամ, կարո՞ղ է մի հարյուր դրամով օգնեիք նվաստիս, — երկրորդ տան դռնից մի քանի քայլ առաջ Արմանի ճանապարհը փակեց փողոցի այցեքարտ-մուրացկան Վլադիմիրը, — կամ գոնե մի ծխախո՞տ հյուրասիրեիք: Արմանը, որը երբևէ չէր շռայլում գրպանի մանրը փողոցում հանդիպող մուրացկաններին, Վլադիմիրին, այդուհանդերձ, մի մանրադրամ հանձնեց: — Երախտապարտ եմ ի խորոց սրտոյ, — ասաց Վլադիմիրը, ով երեք սենյականոց բնակարան ուներ Չարբախում՝ երկու խաչմերուկ այն կողմ, բայց տարիներ առաջ որոշել էր այլևս չաշխատել: Ինչ-որ առումով Վլադիմիրի այդ ռադիկալ որոշումը նման էր նաև Արմանի բռնած ճանապարհին: Այնքանով, որ նա էլ որոշել էր չաշխատել ուրիշի մոտ մի քանի տարի առաջ: Դրանից հետո տրվել ֆրիլանսերի քաոսային, անկախ, բայց բավական անհեռանկար կենսակերպին: Բայց այդ փուլի նույնիսկ ամենաբարդ պահերին, հիշեց Արմանը, անհնար էր համակերպվել գրասենյակային մթնոլորտ վերադառնալու գաղափարին: Հիշեց, ինչպես էր քննարկում այդ վիճակը իր ֆրիլանս բախտակից ընկեր դիզայներ Սերգեյի հետ, որը ասում էր՝ «Սուրճ, արև, Կասկադ, Սարյան, հանդիպումներ: Ո՞նց կարող ես փոխել էդ ստից երևանյան երջանկությունը»… Սերգեյն էր, որ այդպիսի երջանկաշատ ռեժիմով մշակել էր «Բիսեդկա» քոուորքինգսփեյսի բրենդինգը և դրա շնորհիվ ուներ այդ սրճարան-աշխատարանի պատվավոր անդամի քարտ։ Ու գալիս էր այստեղ իր երևելի ՍարյանՊուշկին-Կասկադից: Լավ է, մետրոյով դա այդքան էլ դժվար չէր: Արմանը նկատեց սրճարանի դռան մոտ կանգնած Արտակին: Չնայած, որ երիտասարդ ծրագրավորողը նորաբաց սրճարանի մշտական հաճախորդներից էր, Արմանը դեռ այսքան շուտ նրան այստեղ չէր տեսել: — Մտի, բայց մի քիչ պիտի սպասես, մինչև միացնեմ սուրճի մեքենան, — ասաց Արմանը, — թեյք-ըվեյ, չէ՞: — Չէ, չէ, էսօր գործի չեմ գնում, Erasmus-ի համար մի հատ մոտիվացիոն նամակ ունեմ գրելու՝ մինչև չվերջացնեմ, չեմ գնա, — հայտնեց Արտակը: — Գժական: Եթե դրական պատասխան ստանաս՝ կգաս մեր մոտ էլ նշենք, — ժպտալով առաջարկեց Արմանը և պտտեցրեց բանալին:
Ակնթարթ անց նա նորից ոտք դրեց իր նոր կյանքի մեջ: Հետաքրքիր է, այս զգացողությունը երկա՞ր կմնա, մտածեց նա, շտապելով դեպի կանգնակը, երբ ամեն անգամը առաջին անգամվա պես է թվում: Մինչ Արտակը տեղավորվում էր իր սիրելի սեղանին՝ հեռավոր անկյունում՝ յուրօրինակ բեմահարթակին, մեծ լուսամուտի կողքին, Արմանը միացնում էր սուրճի մեքենան և առավոտյան փլեյ-լիսթը։ Երբ բարձրախոսներից լսվեց երգչախմբի ուրախ Another day of sun բացականչությունը, երևանյան աշնան արևի ճառագայթները ձգվեցին, սրճարանի լուսամուտից հասան Արմանին։ Այո, ևս մեկ արևային օր, որը, սակայն նախորդ նմանատիպ օրերից տարբերվում էր իր կարևորությամբ. այսօր երեկոյան «Բիսեդկան» կարևոր հյուրեր ուներ։ Նրանց տպավորությունից մեծապես կախված էր սրճարանի ապագան։
Շատ շատերը, ինչպես բոլորովին վերջերս ինքը՝ Արմանը, փնտրում էին նոր ուղիներ ու նոր դռներ դեպի սեփական, քարքարոտ, բայց պայծառ ապագան
54 55
Դեկտեմբեր 2017
10:23
Արդեն քսան րոպե էր, ինչ կանգնակի հետևում տեղակայված բաց խոհանոցում բուռն գործունեություն էր ծավալում տիկին Արուսը՝ Երևանի ամենահամեղ փենքեյքաբլիթների և լոլիկով ձվածեղի հեղինակը: Արմանը հպարտությամբ ամեն անգամ իր սև «Մոլեսկինի» մեջ նշում էր, երբ լսում էր այդ մասին հաճախորդներից և շատ հպարտանում Արուսի հետ համագործակցությամբ: — Արուս, հիշում ես չէ՞՝ երեկոյան պետք ա ձվածեղի խնդիր չառաջանա, էսօր ամենակարևոր օրն ա, — շփոթված հիշեցրեց Արմանը։ Արուսը միայն ժպտաց և որոշեց չնշել, որ վերջին մեկ շաբաթվա ընթացքում Արմանը միայն այսօրվա երեկոյի ձվածեղների մասին է խոսում։ Այս ժամին «Բիսեդկան» արդեն վերածվում էր լիարժեք քոուորքինգ սփեյսի: Հաճախորդներից շատերը, ինչպես բոլորովին վերջերս ինքը՝ Արմանը, փնտրում էին նոր ուղիներ ու նոր դռներ դեպի սեփական, քարքարոտ, բայց պայծառ ապագան: Հպարտ նոր բիզնեսմենները: Ստարտափներ գեներացնող ջահելությունը: Փայտապատ սրահի կենտրոնական՝ երկար սեղանի մոտ հավաքված ծրագրավորող ուսանողները հինգ հոգով բուռն քննարկումների մեջ էին։ Այնքան բուռն, որ Արմանը նույնիսկ մտածում էր նկատողություն անելու մասին, բայց մի պահ վարանեց, և որոշեց չխանգարել գաղափարների զարգացմանը՝ ի վերջո, հենց նման պահերի համար էլ բացվել էր սրճարանը։ — Երեխեք, ախր պուլպուլակը իրոք Երևանի ամենաունիկալ սիմվոլներից ա։ Էդպիսի բան աշխարհի էլ ոչ մի քաղաք չունի։ Ու մինչև հիմա պուլպուլակներին նվիրված ոչ մի ափլիքեյշն չկա՜, — Արմանը լսեց կարճ, համարյա տղայական սանրվածքով սևաչյա աղջկա հիմնավորում։ — Հաս, ախր դրա մասին ոչ ոք չի վիճում, է, — սթափեցրեց գանգրահեր տղան սեղանի հակառակ կողմից, — ես էլ եմ շատ սիրում պուլպուլակներ, ասեմ ավելին, հենց հիմա ասում եմ՝ եթե հետս մի բան պատահի, մեր բակում անպայման մի հատ կկանգնացնեք իմ պատվին… — տղան
Պատումներ Հայաստանից Հայաստանը լի է հետաքրքիր պատումներով և արկածներով: Medium.com/StoriesFromArmenia բլոգը կփորձի ներկայացնել մի թաղամասի միահյուսված պատմություններ այն մասին, թե ինչպես է մեր ազգը ներդնում նորարարությունն ու միաժամանակ պահպանում սովորույթներն ու ավանդույթները՝ գլոբալացված աշխարհում վերասահմանելով իր ինքնությունը: Պատմությունների հեղինակն Արտավազդ Եղիազարյանն է: Նա ոգեշնչվում է Երևանում և ընդհանրապես Հայաստանում գոյացող ամեն պատմության հանդեպ անսպառ հետաքրքրությունից: Այստեղ նա գրում է մարդկային վարքագծի ու արժեհամակարգի նրբությունների մասին՝ մեր և հարևանության երկրների համատեքստում։ Նազարեթ Սեֆերյանը բլոգի հայերենից անգլերեն թարգմանիչն է, ում աշխատանքի շնորհիվ աշխարհի բնակչության ավելի մեծ մասը կարող է ծանոթանալ Հայաստանից այս պատմություններին: Նկարազարդումների հեղինակն էլ նկարիչ Վիլյամ Կարապետյանն է:
ստիպված ընդմիջեց, մինչև ընկերները կծիծաղեն, — ուղղակի ստարտափի համար ամենակործանիչ բանը գիտե՞ք որն ա։ Լոկալությունը։ Պուլպուլակները հենց ունիկալության պատճառով շատ նեղ հետաքրքրություն կառաջացնեն։ Մի պահ բրեյն-սթորմինգը հանդարտվում է, գորշ ամպերը մաքրվում են, բայց կապույտ երկինքը այս դեպքում ոչ թե լավ է, այլ հակառակը… — Առաջարկում եմ օնլայն հիշատակի պուրակ, որտեղ ամեն հայ իրա ընկերոջ հիշատակին վիրտուալ պուլպուլակ կտեղադրի, — փայլող աչքերով առաջարկեց տղան, որին Գագո էին դիմում, — Պատկերացրի՞ք։ Ասենք, Հովոն գնում ա Ամերիկա, ապրում, ծլում, ծաղկում ա, հետո մահանում ա, ու իրա ամերիկացի ընկերը մեր ափում Հովոյի հիշատակին պուլպուլակ ա կանգնացնում… — Ու պուլպուլակները տիպային կլինեն՝ երևանյան հայտնի պուլպուլակների դիզայնո՜վ, — զարգացնում է միտքը Հասմիկը, — իսկ եթե որոշեն ունիկալ դիզայն ստանալ, դա արդեն դառնում ա ին-ափ փըրչեյս՜։ Արմանը չլսեց բրեյն-սթորմինգի ավարտը, քանի որ դռան մոտ երևաց ներկված նարնջագույն մազերով և ծաղկավոր խալաթով վաթսունն անց կինը՝ երկրորդ հարկի հարևանը։ «Միայն թե ոչ այսօր», մտածեց Արմանն ու շտապեց կնոջն ընդառաջ։ — Ես ձեզ չասեցի՞՝ էս ձեր գիշերային ակումբը իմ տան տակից հանեք վերացրեք, — առանց ողջույնի սկսեց տիկինը։ — Ախր բայց… — Ոչ մի բայց։ Սաղ օրը դըմբ-դըմբ, տեխնիկայի խշշոցն էլ վրայից… — Տիկին Չոքեքչյան ջան, ես ախր ձեզ անցյալ շաբաթ ասեցի, որ մենք գիշերային ակումբ չենք, երբեք բարձր երաժշտություն չենք միացնում, խոհանոցը բոլոր հնարավոր սարքավորումներով լրացրել ենք… — Ուզում եք ասեք ես ե՞մ գժվել։ Երաժշտությունը անջատում ենք հենց ես իջնում եմ՝ հետևում եք ինձ հաստատ։
*** Շարունակությունը կարդացեք
Medium.com/StoriesFromArmenia բլոգում
Արմանը չգիտի՝ ինչ պատասխանել։ — Եթե ցերեկն էլ շարունակվեց՝ հենց էսօր ոստիկանություն եմ կանչում, թող օրենքով ձեր հարցերը լուծեն… Տիկին հարևանուհին զզվանքով նայում է սրահի տարբեր անկյուններում աշխատող ջահելությանը, ինչ-որ հայհոյանք շշնջում ու դուռը շրխկացնելով լքում տարածքը։ — Ա՜րմ, այ Արմ, — ձայն է տալիս Արտակը, — լսի, քո կարծիքով, եթե մոտիվացիոն նամակս մի քիչ ազատ ոճով գրեմ ու, ասենք, իմ սիրո պատմությունը մեջը նկարագրեմ, կընդունե՞ն։ Արմանը հիմա էլ չգիտի ինչ պատասխանել մշտական հաճախորդին։ — Իրականում երևի էդպես ավելի աչքի ընկնող ու օրիգինալ կլինի, գրի հաստատ։ Հեչ որ չէ՝ նոր լավ պատմվածք կունենաս։ Արմանը շտապում է սրճարանի հետնասենյակ՝ պետք է զանգահարել ավելի փորձառու սրճարանատերերին և խորհուրդ հարցնել։ Այլապես ամեն ինչ կարող է հարամվել։
11։44
— Էն օրը զարթնեցի ու սիրտս մի այլ կարգի ճիշտ, հայկական, դառը սուրճ ուզեց։ Գնացի առաջին պատահած կաֆեն, ասում եմ՝ հայկական սուրճ։ Գիտե՞ս ինչ ասեցին՝ մեր մոտ մենակ էսպրեսո ա։ Ախր ո՞նց, ո՞նց կարելի ա չունենալ հայկական սուրճ Երևանում, — կանգնակի մոտ իր ճիշտ հայկական սուրճին սպասելիս տարակուսում էր Սերգեյը, որն առաջին անգամ վերջապես որոշեց օգտվել իր հատուկ քարտից, — ասածս էն ա, որ եթե դու չունենայիր՝ կարելի էր միանգամից փակել օբեկտը։ — Եթե սենց շարունակվի՝ հայկական սուրճն էլ չի փրկի փակվելուց, — սրճեփի պարունակությունը գավաթի մեջ դատարկելով ասաց Արմանը, — էնքան բան կա, որ մտքովս չէր էլ անցել՝ չես պատկերացնում։ — Հաստատ հարևանները, չէ՞։ ***
Նախագծին աջակցում է Եվրոպական միության պատվիրակությունը Հայաստանում:
Արտավազդ Եղիազարյան Վիլյամ Կարապետյան
Քաղաք Կադրերի բաժին
Խորհրդահայ ֆուդ ֆոթոգրաֆի, 1981 թ. Մինչև խորհրդային կարգերի հաստատումը Հայաստանում փաստացի մսեղենի և կաթնեղենի արդյունաբերություն չի եղել: 1913 թվականին Հայաստանում կային 23 պրիմիտիվ պանրագործական արտադրամասեր, որոնցում վերամշակվել է ընդամենը 4600 տոննա կաթ, արտադրվել է 29 տոննա յուղ, 349 տոննա շվեյցարական և 27 տոննա աղաջրային պանիրներ: Անասունների սպանդը կատարվել է 1903 թ. Երևանում և 1905 թ. Ալեքսանդրապոլում հիմնադրված երկու պրիմիտիվ սպանդանոցներում: Իրավիճակը կտրուկ փոխվեց հատկապես 1960-ականներին, երբ ոլորտի առաջատարներ դարձան Երևանի կաթի և մսի կոմբինատները: 1981 թվականի գովազդային բրոշյուրում ներկայացված է այդ և այլ կոմբինատների արտադրանքը:
56
Դեկտեմբեր 2017
BRANDING I VISUAL IDENTITY I CREATIVE CONSULTING PRINT ADVERTISING I WEB I RESPONSIVE I E-COMMERCE MOBILE APPS I SOCIAL MEDIA SPELL.AM I +374 55 387887