XI. Festiwal Inspirowane Górami im. Ewy i Macieja Berbeków

Wystawa plenerowa w ramach 11. Festiwalu Inspirowane Górami 2022r.

Zwolińscy

TADEUSZ I STEFAN ZWOLIŃSCY

Tadeusz Zwoliński (1893–1955). Urodził się w Kra kowie. Był autorem znakomitych map topograficz nych, przewodników i artykułów o tematyce ta trzańskiej. Razem z bratem odkryli i opisali szereg jaskiń w Tatrach.

Stefan Zwoliński (1900–1982). Urodził się w Kra kowie, ale całe życie spędził w Zakopanem, gdzie Leonard Zwoliński prowadził księgarnię, którą po jego śmierci przejęli synowie – Tadeusz i Stefan. Stefan Zwoliński był odkrywcą wielu jaskiń i po wielu latach działalności prawdziwym nestorem speleologii. Jego główną publikacją była książka W podziemiach tatrzańskich.

Zbiór fotografii braci Zwolińskich jest przechowy wany w Muzeum Tatrzańskim. Jest precyzyjnie opi sany i uporządkowany. Liczy ponad osiemnaście tysięcy szklanych klisz. Jest wśród nich wiele zdjęć pocztówkowych, które z powodzeniem sprzedawa ły się w księgarni na Krupówkach. Dominują w nim fotografie zrobione dla przyjemności. To świadec twa miłości do topografii Tatr, uchwycone odkry cia jaskiniowe, zakopiańskie wydarzenia i spotka nia towarzyskie. Szczególnie ciekawe są kolekcje tatrzańskich fotografii z rzadko odwiedzanych miejsc takich jak: Łysanki, Szeroka Jaworzyńska, Przełęcz pod Kogutkiem, Kołowy Szczyt, Przełęcz Szpara. Nawet dziś, to miejsca, których fotografie są unikatowe.

Zwolińscy

Stefan Zwoliński w Jaskini Goryczkowej.

Samochód Berliet VI Torpedo. Własność braci Zwolińskich.

Przed otworem Jaskini Bystrej. W środku stoi Stefan Zwoliński.

Gorazdowska Gorazdowska

KRYSTYNA GORAZDOWSKA (1912–1998)

Do 1952 roku była związana z wrocławskim śro dowiskiem fotograficznym. Główną tematyką jej pracy była dokumentacja zniszczeń wojennych. Od 1950 roku członkini Związku Polskich Artystów Fo tografików. Od 1952 roku mieszkała w Zakopanem, gdzie zawodowo zajmowała się fotografią, przede wszystkim dla Muzeum Tatrzańskiego.

Stworzyła bogatą dokumentację fotograficzną Tatr i Podhala. Prace Krystyny Gorazdowskiej publiko wane były w wielu książkach m.in. Pod wierchami Tatr, Tatry, Tatry w śniegu, Na szczytach Tatr, Z bie giem Dunajca, Górale, górale, góralska muzyka, Pa sterstwo Tatr Polskich i Podhala, Sygnały z gór, Ency klopedia tatrzańska. Krystyna Gorazdowska przez wiele lat działała w licznych organizacjach fotogra ficznych. W 1952 roku przyczyniła się do powsta nia Towarzystwa Fotograficznego w Zakopanem.

Centralny Ośrodek Sportu w Zakopanem. Koniec lat sześćdziesiątych XX wieku.

Ulica Krupówki w końcu lat sześćdziesiątych.

Szubert

AWIT SZUBERT (1837–1919)

Malarz i fotografik. Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i w Rzymie. Fotografii uczył się w krakowskiej Szkole Rysunku i Malarstwa przy Instytucie Technicznym, a następnie praktykował w wiedeńskim zakładzie fotograficznym Rudolfa von Bohra i Ludwiga Angerera. Był kurierem pod czas powstania w 1863 roku.

W latach 1864–1867 prowadził atelier fotograficzne w Oświęcimiu, później w Krakowie przy ulicy Krup niczej 17. W tym czasie jego praca to przede wszyst kim portrety, ale także dokumentacja. Od 1865 roku rozpoczął fotografowanie w Pieninach i w Tatrach. Chwilę później otworzył filię krakowskiego atelier w Szczawnicy. Otrzymał wiele prestiżowych mię dzynarodowych nagród w dziedzinie fotografii.

W 1874 roku wstąpił do Towarzystwa Tatrzańskiego, od którego rok później otrzymał zamówienie na wy konanie czterech albumów Tatr, Pienin i Szczawnicy. Pośród zdjęć tatrzańskich powstały widoki Doliny Pięciu Stawów, Morskiego Oka, Dolin Białej Wody i Zimnej Wody. W 1878 roku Awit Szubert otrzymał kolejne zamówienie. Zrealizował je, fotografując widoki w Dolinie Białej Wody i w Dolinie Ciężkiej. Pod koniec XIX wieku Awit Szubert fotografował Zakopane.

Szubert

Dolina Kościeliska.

Spytek

FRANCISZEK SPYTEK (1937–2014)

Ratownik TOPR od 1960 roku. Brał udział w ponad 150 wyprawach ratunkowych, był pierwszym w Zakopanem przewodnikiem psa lawinowego. Przewodnik Tatrzański I kla sy. Fotografował podczas pracy w TOPR, a także co niezwykle rzadkie w trakcie ak cji ratunkowych. Jego specjalizacją była foto grafia portretowa. W tej dziedzinie osiągnął prawdziwe mistrzostwo. Zdjęcia wykonane przez Franciszka Spytka znajdują się w archi wum TOPR.

Spytek

Mieczysław Kołodziejczyk.

Tadeusz Pawłowski.

Stanisław Gąsienica Brzega.

Schabenbeck

HENRYK SCHABENBECK (1886–1939)

Pierwsze profesjonalne fotografie wykonał w za kładzie fotograficznym we Lwowie. W Zakopanem mieszkał od 1906 roku, gdzie przy ulicy Krupówki założył pierwszy na Podhalu zakład fotograficzny „Stefa”. W 1910 roku otrzymał złoty medal na wy stawie fotograficznej w Rzymie.

W trakcie I wojny światowej uciekł z niewoli na Sy berii do miasta Barnauł, gdzie do 1921 roku pro wadził zakład fotograficzny. Po wojnie polsko-bol szewickiej wraca do Zakopanego i zakładu „Stefa”. Wykonywał w nim przede wszystkim portrety, ale fotografował także Tatry i Zakopane. W latach trzy dziestych fotografie te były wielokrotnie repro dukowane w wydawnictwach i na pocztówkach.

W latach dwudziestych Henryk Schabenbeck zre alizował dwa krótkometrażowe filmy Kronika zako piańska i Dolina Kościeliska.

Członek Fotoklubu Polskiego i prezes Polskiego Związku Narciarskiego. Od 3 września 1939 roku był burmistrzem Zakopanego. Po kilku dniach zo stał aresztowany przez Gestapo i rozstrzelany w Krzesławicach. Dzieci Henryka Schabenbecka po II wojnie światowej prowadziły w Zakopanem za kład fotograficzny „Foto-Jedność”.

Schabenbeck

Pocztówka wydana z okazji budowy kolejki na Kasprowy Wierch (1936).

Nieistniejące dziś schronisko Bustryckich na Hali Gąsienicowej.

Oppenheim

JÓZEF OPPENHEIM (1887–1946)

Urodził się w Warszawie, a do Zakopanego przyje chał w 1910 roku. Ratownik TOPR i naczelnik TOPR w latach 1914–1939. Taternik i jeden z pierwszych i wybitnych narciarzy wysokogórskich. Józef Oppen heim zaczął fotografować w Zakopanem. W latach międzywojennych wydał dwa albumy tatrzańskie – Tatry i Tatry w zimie W 1925 roku jego fotografie ułożyły specjalny al bum zdjęć tatrzańskich i pienińskich ofiarowa ny papieżowi Piusowi XI. Pośród fotografii Józefa Oppenheima znajdują się ujęcia Tatr, pierwszych wypraw i ćwiczeń TOPR, narciarskich wypraw, a tak że górali i zakopiańczyków. Zbiór szklanych klisz Jó zefa Oppenheima przechowywany jest w Muzeum Tatrzańskim.

Oppenheim

Ćwiczenia TOPR na Krokwi. Na czele Mariusz Zaruski.

Stanisław Zdyb i Mariusz Zaruski pokonują konia na grani Długiego Giewontu.

Wieczorek

Wieczorek

ANTONI WIECZOREK (1898–1940)

Urodził się i mieszkał w Zakopanem. Ukończył stu dia filozoficzne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Fotografował od 1914 roku, zawodowo od 1925 roku, kiedy został nagrodzony w konkursie czaso pisma „Światowid” i podjął współpracę z Polskim Przeglądem Fotograficznym. Był reprezentantem realizmu magicznego – kierunku sztuki, który zmie nił w fotografii technikę i skierował ideę w stronę modernizmu.

Antoni Wieczorek publikował artykuły w czasopi smach na temat fotografii górskiej, m.in. O fotogra fii górskiej w Tatrach („Wierchy” 1935), opublikował książkę Fotografowanie w górach (1938). Od 1925 jego zdjęcia Tatr ukazywały się często w czasopismach i na pocztówkach. Obok zdjęć użytkowych wyko nywał pejzaże tatrzańskie z charakterystyczną miękkością, łagodnością. Fotograf esteta.

W drodze na Halę Gąsienicową. Karczmisko.

Kadry