Umbaz temmuz by Zaza Dili

2013 TEMMUZ UMBAZ

ÖZGÜR ZAZALAR YAYINIDIR 7/1/2013

3 GUNAYE KIJĠ GIRDĠ __ Gunê kija'ra mevaj kıj'keki, Çünki inedı gunê pil beni Küçük= Kıj -kıjkek Büyük= Pil- hut Günah=Guna onlardan= Ġned-Ġnedı (Zaza Remzi) … __ Büyük günahları küçümseme, Çünkü onlardan büyük günahlar dallanır (Süfyani Servi) __ Gunê kija'ra mevaj kıj'keki, Çünki inedı gunê pil beni Küçük= Kıj -kıjkek Büyük= Pil- hut Günah=Guna onlardan= Ġned-Ġnedı (Zaza Remzi) ...(Z)

UYANIN EY ZAZALAR... Bakin bugun Amerikan buyukelcisi dogu turuna cikti. Bu sizce hayra alamet olabilir mi. Aksam ustu de Barak Obama, Basbakan Tayyip Erdogani aradi ve bir saat gorustu. Kisa sure once yapilan bir faaliyeti de sizlere aciklayalim: 1- Diyarbakır'da Kuzey Kürdistan Birlik ve çözüm konferansı yapıldı.Konferansın açılıĢında sözde kürdistan milli marĢı okundu. 2- Konferansta alınan kararlar BaĢbakan Erdoğan'a iletildi. 3- Erdoğan'a gönderdikleri istekler; Apo'nun özgür bırakılması , terör sucundan hapiste olan KCK'lıların serbest bırakılması , Kürtler istedikleri zaman kendi istetikleri gibi özerkliklerini ve fedarasyonluklarını ilan edebilirler , Anayasada kürtlerden Kürdistan halkları olarak bahsedilmesi , Pkk'nın terör listesinden çıkartılması ...v.s.... Peki Ey Zazalar siz bu denklemin neresinde yer aliyorsunuz. Sadece birer figuran mi olacaksiniz, birer sayidan ibaret mi olacaksiniz. Yoksa uluslararasi toplumlarin bir elden bircok denge unsurunu gozeterek yeni atilimlar yaparken sen susup bana ne verirlerse ona razi olurum mantigi mi gudeceksin. Yoksa sesini biraz yukseltip ben daha olmedim ve hakkimi istiyorum diyecek misin. Nedir seni bu kadar suskun kilan. Yillarca ugradigin ihanetler mi zulumler mi, katliamlar mi. Unutma ki sen suskun kaldikca bu yapilanma doneminde ben de varim demezsen yarin cok gec olacak. Ati alan uskudari gecerse gel agla git agla don agla... EGĠT ZAZA

ZAZALARI NE KADAR TANIYORUZ ? Zazaların nüfusu ve demografik yapısı hakkında en önemli kaynaklardan biri tapu tahrir ve nüfus defterleridir. Çapakçur, Dersim, Palu, Eğil, Maden ve Siverek bölgelerinde 1831 yılında baĢlatılan ve 1834 yılında sona eren nüfus sayımları büyük önem teĢkil etmektedir. Zaza veya Dımıli isimleri bir soyağacının iki dalı gibidir her iki kavram aynı unsuru temsil etmektedir. Nasıl bir ağacın kendine has birçok dal ve budakları varsa Zaza veya Dımıli adıyla bilinen kavmin de kendine özgü birçok kabile aĢiret ve boyu vardır. Zaza veya Dımıli bir üst kimlik olup iç içe girmiĢ birçok aĢiret ve kabileyi içine alan konfederatif bir yapıdır.

Zaza veya Dımıli soyuna mensup birçok kabile ve aĢiret bulunmaktadır. Bunlar değiĢik coğrafyalara dağılmıĢ her biri kendine has isimleriyle iĢtihar bulmuĢlardır. DIMILĠ/ZAZALARIN KÖKENĠ Zazaların ilk yerleĢim yerinin Musul ve Botan bölgesi olduğuna dair, Abdurrezak Dımıli‟nin “Tarih-i Donboli”, Dımıli soyunun bir kısmının Bermeklilerden geldiği ve Bermek soyunun da Sasani Devleti‟ni kuran Sasan bin Behmen‟den geldiğini ifade etmektedir. Dımılilerin ilk yerleĢim yeri olan Musul ve Botan bölgesi, Hz. Ömer b. El-Hattab‟ın halifeliği zamanında Ġyad bin Ganem tarafından Hicri 19-20 (Miladi 640) yılında barıĢ yoluyla fethedilmiĢtir. Bölgenin fethiyle burada yaĢayan halkın birçoğu Ġslam‟a girmiĢ Dımılilerde bu dönemde Ġslam‟a girmiĢlerdir. Bölgenin Ġslam topraklarına dâhil edilmesiyle halkın canları ve malları teminat altına alınmıĢ ve kendilerine ahidname verilmiĢtir. Dımılilerin, Ġslamiyeti kabul etmelerinden sonra Abbasi, Selçuklu ve Eyyubiler döneminde askeri ve mülki alanlarda birçok hizmetleri görülmüĢtür. Ebul-Fida Tarihi, Eyyubi Devleti döneminde Dımılilerin, Sultan Selahaddin-i Eyyubi‟nin süvari mızraklı askerleri olduğunu ifade etmektedir. Sultan Selahaddin-i Eyyubi, Kudüs‟ü fethettikten sonra Mescid-i Aksa‟nın muhafızlığını Zazalara tevcih etmiĢtir. Bu geleneğin Osmanlı döneminde de devam ettiğini görmek mümkündür. Nitekim Diyarbakır‟dan YüzbaĢı Zaza Hüseyin‟in komutasında süvari birliği oluĢturularak Kudüs‟ün muhafazasına memur edilmiĢler ve

ayrıca Kudüs‟te görev alan Zazaların isimleri ve aldıkları maaĢları da kayıt altına alınmıĢtır. ZAZALARIN NÜFUSU VE COĞRAFĠ DAĞILIMLARI Zazalar çoğunlukla Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinin Murat, Dicle ve Fırat kıyılarına yerleĢmiĢlerdir. Zaza nüfusunun yoğun olduğu Ģehirler: Bingöl, Elazığ, Dersim, Adıyaman‟ın Gerger ilçesi Malatya‟nın Pötürge Sivas‟ın Divriği, Zara, SuĢehri Diyarbakır‟ın Lice, Kulp, Hani, Hazro kazaları ve Çıska nahiyesi, Bitlis‟in Mutki kazası, Urfa‟nın Siverek ilçesi, Baykan‟ın Ziyaret beldesi ve çevre köyleri ile Mardin‟in Mazıdağı bölgesindeki bazı köylerde yerleĢik Zaza nüfusu bulunmaktadır. Ayrıca Hoy, Revan ve OĢni bölgelerinde de Dımıli nüfusunun yoğunlukta olduğu ve burada uzun süre hüküm sürdükleri ve hükümdarları adına para bastırdıkları bilinmektedir. ********************* AĢiret yapılanması Zazalarda geniĢ kapsamlı değil, çekirdek mahiyetinde akrabalık temelinde birbirlerine bağlı bir örgütlenme Ģeklidir. Diğer bir ifadeyle aĢiretten ziyade kabile, boy, halinde bir arada yaĢarlar. Kabilenin en yaĢlısı lider olarak kabul edilir ve diğerleri onun emrine bağlı hareket ederler. AĢiret içerisinde bazen iki üç reis bulunur bu reisler aynı yetki ve salahiyete sahiptirler. Her birisi değiĢik yerlerde oturur ve maiyetindeki halk onun emrine uyar. DıĢarıdan aĢirete herhangi bir saldırı geldiği takdirde ayrı yerlerde oturan reisler birlikte hareket eder ve birbirlerine destek verirler. ************** OSMANLI DÖNEMĠNDE ZAZA BEYLĠKLERĠ VE ĠDARĠ YAPISI 1515 yılında bölgenin Osmanlı‟ya iltihakından sonra Zaza emirleri beyliklerini korumakla birlikte diğer Kürd beyliklerine tanınmayan birçok imtiyazlar Zaza emirlerine tanınmıĢtır. Diyarbakır Eyaleti‟ne bağlı Zazaların meskûn oldukları sancaklar “yurtluk”, “ocaklık” ve “hükümet” tarzında idare edilirdi. H.955/M.1548 yılında Kanuni Sultan Süleyman döneminde Diyarbakır Eyaleti teĢkilat-ı mülkiye itibariyle iki kısma ayrılmıĢtır. Birinci kısım; “Elviye-i Mîr-i Mîran-ı Vilayet-i Diyarbekir” baĢlığı altında on yedi paĢa sancağı dediğimiz merkezden idare edilmek üzere teĢkil olunan sancaklardır. Ġkinci kısım ise on altı sancağın bağlandığı ve “yurtluk”, “ocaklık” veyahut “hükümet” tarzında idare edilen “Vilayat-ı Kürdistan” baĢlığı altında toplanan sancaklardır. *************** Hükümet tarzında idare edilen sancaklar teĢkilat-ı mülkiye itibariyle diğer sancaklardan farklı bir yapıya sahiptir. Bu sancak beyleri, “Ahidnameleri gereğince azl ve nasb kabul etmezler. Mutî ve münkaddırlar, mu‟ti-i ferman hazret-i sultandır ve sair ümera-i Osmaniye gibi hangi eyalete tabiler ise beylebeyleriyle maan sefer eĢerler, baĢka kavim ve kabile ve askerlere sahiblerdir. Ve ol hükümetler bunlardır: Hükümet-i Eğil, Hükümet-i Genç, Hükümet-i Palu, Hükümet-i Osin (OĢnî), Hükümet-i Hazo (Kozluk) ve Hükümet-i Cezire‟dir. Arazileri de tımar sistemine dâhil değildir. ĠçiĢlerinde tamamen müstakildirler. Hariçte, yani askeri ve siyasi alanda bağlı oldukları eyalete tabidirler. SavaĢ halinde belli bir sayıda askerleriyle birlikte savaĢa iĢtirak ederler. Hükümet tarzında idare edilen sancaklarda tımar ve zeamet bulunmamaktadır. Sancağın bütün gelirleri kendilerine ait olup herhangi bir savaĢ durumunda bağlı bulundukları eyalet valisiyle birlikte savaĢa iĢtirak ederler. *************** Zaza emirlikleri dört kısma ayrılırlar. Bunlar Süveydi emirleri, Mirdasi emirleri, ÇemiĢgezek emirleri ve Hoy Dımıli emirleridir. Dımıliler, Hakkâri‟de Bay kalesinde uzun süre hâkimiyet kurmuĢlardır. Süveydi Zaza emirleri Hınıs, Hançuk, Genç, Çapakçur kalelerini, Mirdasi Zaza emirleri; Eğil, Palu, Çermik kalelerini, Pir Hüseyin ahfadı, ÇemiĢgezek, Hozat, Mazgird ve Pertek kale ve sancaklarını idaresine almıĢ ve uzun süre buralarda hâkimiyetlerini devam ettirmiĢlerdir. ************ Yazı alıntı olup kısmen düzeltilmiĢtir. Burda yazılanların bilimsel referanslara da kavuĢturulması gerekmektedir. MUALLĠM SAĠD HALĠM

RĠSALONRA KALYE WEġĠ

7 Ġlke mımbareke "Uwo /awa kederire imon keno / kena, kehrra ğelesyena" y hore rehber kebul kı. Ze lorkone /kıjone be akılo lezzetonde Ģiyayone bemuyimo dıma me vazdı.

Koleksiyonde Risalonde Nur'ira

SERBESTĠ

Sebe serbesti asmeni gırotıĢ lazım niyo. Ruheho meroĢe beso.

Nelson Mandela

Karakoçan Kalecik Barajı

Zazana‟dı lorek / kıj biyayıĢ.

Zazaların Kürt olmadığı bu haritada da gören gözlere gözükmektedir. Yalancılar olan Kürt faĢistlerini ise ikna etmeye ihtiyacımız yoktur.

Zazana „dan Elaziz „imizin 1911 yılında çekilmiĢ bir fotoğrafı. ************

******************** ******************** *********

*********************** ***********

Mısılmono seke Ģımare Ģıma Zazayonra çıçi wazene Aw çıra zordeĢıma Ģıno Hıla vaje ******

********* ÖZGÜR ZAZALAR

ÇAYA SANSA , MAMEKĠYE,ġAARE

EGĠL, DĠYARBEKIR, ġAARE ZAZAYON

ZAZAYON

LAJE

ZAZAYON

Zaza oğlu dediğin cesur olur mert olur cömert olur. Tesbihini sallar. Sen kimlerdensin diye sorulduğunda EZ ZAZAW KIRDASĠ U TIRK NĠYO der. Yaranmak için yüz tane takla atmak için orasını burasını aklını baĢını kalbini sallamaz.

ġaare Zazayon Solhan'ra KıĢkekyema

MEJBUR NĠMI ZAZAY MEJBUR NĠYE KAWMKARONE KIRDASĠYO SĠYASETE KIRDASĠKARĠNI ZURONE KIRDASĠKARĠYO HES BI KIRE. MA HES NEKEMI U MARO HES NE KEMI ÇIKI MA SERBESTĠMI ZAZAYE SERBESTĠ

SÜNNET ĠNKARCILARINA KU‟RAN ĠLE REDDĠYE ġükredenlerin hamd ettiği gibi Allah-u Teâlâ'ya hamd olsun. Mücahidlerin ve muvahhidlerin imamı Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'e, onun ehline, ashabına ve din gününe kadar onların yolunda yürüyenlere ise salat ve selam olsun. Allah (c.c.) kitabında kendisine imandan sonra resulüne imanı Ģart koĢmuĢ ve ona karĢı gelmeyi yasaklamıĢtır. Peki bu akılsız kiĢilere (sünnet inkarcılarına) Ģunu sorarız Allah (c.c.) kendisinden imandan sonra iman edilmesini Ģart koĢtuğu peygamberine bir takım helal ve haram (emir ve yasak) belirleme hakkını da vereceğini hiç mi düĢünmüyorsunuz? Allah (c.c.) Ģöyle buyuruyor: -“Allah‟a ve Peygamber‟ine iman edin. Allah "üçtür" demeyiniz.” (Nisa Suresi: 171) -“Müminler, ancak Allah'a ve Resûlüne gönülden inanmis kimselerdir. Onlar, o Peygamber ile ortak bir iĢ üzerindeyken ondan izin istemedikçe birakip gitmezler.” (Nur Suresi:62) Bunlar ve daha bir çok ayette Allah (c.c.) kendisine imandan sonra kendisinden itaatten sonra peygamberine de aynı Ģekilde itaati emrediyor.

Ġman edilecek Peygamberin‟in helal ve haram belirleme yetkisini görmeyenler kendilerine, iman Resule iman iddalarına ve önemliside Kur‟an‟a muhalefet etmiĢlerdir. AĢağıdaki ayetler Resulullah (s.a.v)‟in hüküm verdiğine yani helal ve haram belirlediğine en büyük delillerdendirler. Allah (c.c.) Ģöyle buyuruyor: -“Allah'ın ve Peygamber'in haram kıldığı Ģeyleri haram saymayanlarla savaĢın.” (Tevbe Suresi:29) -“Allah ve Resûlü bir iĢe hüküm verdiği zaman, inanmis bir erkek ve kadina o iĢi kendi isteklerine göre seçme hakki yoktur. Her kim Allah ve Resûlüne karsi gelirse, apaçik bir sapikliga düsmüs olur.” (Ahzab Suresi:36) Bu konuda daha çok ayet yazabilirim ancak fazla uzatmamak için yazmıyorum (akıl sahiplerine bu kadarı da yeterlidir), diyeceğim Ģu ki bu ayetleri kabul edenler ve Resulullah (s.a.v)‟e de itaatin Allah‟a itaatten sonra farz olduğunu kabul edenlerin sünneti vahiy olarak ve helal ve haram belirleyici olarak görmemeleri büyür bir çeliĢkidir. Evet sünnet vahiydir, bazılarının saçma sözlerine kulak veripte Kur‟an‟da sünnet kelimesi yoktur, sünnetin Allah‟tan indiğine dair bir delil yoktur demeyin, Kur‟an‟da direk sünnet ismi geçmiyorsa da dolaylı olarak onlarca ayette geçiyor bunlardan bazıları Ģunlardır: Allah (c.c.) Ģöyle buyuruyor: -“Ey Rabbimiz! Onlara, içlerinden senin âyetlerini kendilerine okuyacak, onlara kitap ve hikmeti ögretecek, onlari temizleyecek bir peygamber gönder. Çünkü üstün gelen, her seyi yerli yerince yapan yalniz sensin.” (Bakara Suresi:129) BaĢta Ġmam ġafii (rahimehullah) olmak üzere bir çok alime göre burada ki kitaptan kasıt Kur‟an, hikmetten kasıt ise Sünnettir. Zaten biraz düĢünürsek Allah (c.c.) sana Kur‟anı ve Kur‟anı indirdim demez, yani kitabı da hikmeti de Kur‟an diye açıklamaz. Kitap Kur‟an hikmet ise onun açıklayıcısı olan Sünnettir. Ġkisininde vahiy olduğunda zerre kadar Ģüphemiz yoktur. Sana kitabı ve hikmeti indirdik ayetlerine devam edelim. Allah (c.c.) Ģöyle buyuruyor: -“Sizden olan ve içinizde bulunan Rasulü gönderdiğimiz gibi… Size ayetlerimizi okuyor, sizi arındırıyor, size kitap ile hikmeti öğretiyor ve size

bilmediğiniz Ģeyleri öğretiyor.” (Bakara Suresi:151) -“ Andolsun ki Allah mü‟minlere aralarındaki kendilerinden olan rasulü göndermekle lütufta bulundu. Onlara O‟nun ayetlerini okuyor, onları arındırıyor ve onlara kitap ile hikmeti öğretiyor. Oysa bundan önce apaçık bir sapıklık içindeydiler.” (Al-i Ġmran Suresi:164) -“ Ümmiler arasından, kendilerine O'nun ayetlerini okuyan, onları temizleyen ve onlara kitabı ve hikmeti öğreten bir peygamber gönderen O'dur. Halbuki onlar; daha önceleri gerçekten apaçık bir sapıklık içindeydiler.” (Cuma Suresi:2) -“ Allah'ın ayetlerini oyuncak yerine koymayın. Allah'ın üzerinizdeki nimetini ve size öğüt vermek için indirdiği kitabı ve hikmeti hatırlayın. Allah'tan korkun. Ve bilin ki Allah, Ģüphesiz her Ģeyi bilendir.” (Bakara Suresi:231) -“ Allah, sana kitabı ve hikmeti indirmiĢ, bilmediğini öğretmiĢtir. Ve Allah'ın senin üzerindeki lütfu çok büyük olmuĢtur.” (Nisa Suresi:113) -“Evinizde okunan Allah'ın ayetlerini ve hikmeti hatırlayın. Muhakkak ki Allah, Latif, Habir olandır.” (Ahzab Suresi:34) Bütün bu ayetlerde kitap ve hikmet ayrı birer hüküm olarak zikredilmiĢ yani sana kitabı da öğrettik hikmeti de sözüyle Resulullah‟a iki ayrı Ģeyin öğretildiği açıklanmaktadır, bunlarda Kur‟an ve Sünnettir. Son ayete dikkat ettiyseniz noktayı koyar nitelikte açık bir ayet, evinizde okunan Allah‟ın ayetlerini yani Kur‟anı hatırlayın Kur‟an‟dan sonra da hikmeti yani sünneti hatırlayın buyurmaktadır. Kur‟an‟da sünnet hikmet diye zikredilmiĢ ve peygambere kitap ve hikmet öğretilmiĢtir buyurmaktadır, yani Resulullah‟a Kur‟an ve onun açıklayıcısı olan sünnet öğretilmitir. Diyeceğim Ģu ki; Kur‟an nasıl vahiy ise sünnette aynı Ģekilde vahiydir helal ve haram belirleyicidir, bu gerçeği inkar edenler, Resule iman Ģartını yerine getirmemiĢtir. Çünkü Resule iman demek onun emir ve yasaklarına uymak, gösterdiği yolda itiraz etmeden gitmektir, iĢte bu sebeple sünnetin vahiy olduğunu inkar edenler Resule iman Ģartını yerine getirmedikler için mürted olmuĢ ve küfre girmiĢlerdir. Allah (c.c.) Ģöyle buyuruyor: 1- Kayan yıldız hakkı için.

2- ArkadaĢınız Muhammed ne sapıttı ne de azıttı. 3- O havadan konuĢmuyor. 4- Söyledikleri, kendisine indirilen bir vahiydir. (Necm Suresi) BU KONUYA DAĠR SÜNNETTEN ĠKĠ ÖRNEK Resulullah (s.a.v) Ģöyle buyurmaktadır: -"Sakın, süslü koltuğuna yaslanmıĢ birine benim hadislerimden birisi okunur da o kiĢi vaziyetini hiç bozmadan " sizlerle bizim aramızda Allah'ın kitabı vardır. Dolayısıyla biz, onda haram olarak bulduğumuz Ģeyleri haram sayar, helal olarak bulduğumuz Ģeyleri de helal sayarız " der vaziyette karĢıma çıkmasın. Dikkat edin ! Resulullah'ın haram kıldığı aynen Allah'ın haram kıldığı gibidir. “ (Tirmizi:4/2801, Ġbn Mace:1/12) -“ Dikkat edin ! bana Kur‟an ve onunla beraber bir misli daha verildi. Dikkat! yakında karnı tok, koltuğunda rahatça oturan bir kimse Ģöyle der: Sadece Ģu Kur‟an‟a sıkı sıkıya sarılın. Onda helal olarak bulduğunuz Ģeyi helal sayın,haram olarak bulduğunuz Ģeyi de haram sayın. Dikkat edin! size ehli eĢeklerin eti helal değildir. Yırtıcı hayvanlardan parçalayıcı diĢi olanların eti size helal değildir. Kendileri ile aranızda anlaĢma bulunan kimselerin kaybettiği Ģeyleri almanız size helal değildir.” (Ebu Davud: 5/4604) Sözü fazla uzatmaya gerek yok Allah‟ın hidayet verdiği kiĢiye bu kadarı da yeter, ama hidayet vermediği kiĢiye ciltler dolusu kitapta yazılsa faydası olmaz, onun için Yüce Allah‟tan isteğim bana ve sizlere hidayet nasip etsin, yine Yüce Allah‟tan isteğim bana ve sizlere, ilim öğrenip onunla amel etmeyi, onu tebliğ etmeyi ve bu tebliğ sonucunda gelecek eziyetlere sabretmeyi nasip eylesin. Allah‟a Hamd Resulüne Selat Ve Selam Ve Hidayete Tabii Olanlara Selam Olsun. ĠBRAHĠM AVCI

ZAZA COĞRAFYASINDA BATIL BĠR DĠN : ZOROHOSTRĠANLAR ZerdüĢt kelimesi (Zoroaster), Zarathustra 'nın Yunanca karĢılığıdır (Zarath: güzel, doğru; üstra: develer demektir. Güzel develere sahip olan anlamını ifade eder. Halk dilinde zerdüĢt, yaĢayan yıldız olarak nitelendirilir). ZerdüĢt 'ün doğumu, M.Ö. 570 olarak tahmin edilmektedir. ZerdüĢt, Ġran dinleri üzerinde önemli bir etki bırakmıĢtır. Tektanrılı bir inanç telkin ettiği için onu bir peygamber olarak kabul edenler bulunduğu gibi, ona bir hakim veya Ģaman olarak bakanlar da vardır. Gatha 'lar diye adlandırılan kutsal metinler ona dayandırılır. ZerdüĢt, Yüce Tanrı olarak telkin ettiği Ahura Mazdah ile yakın irtibatı bulunduğunu ilan etti. Ona göre alemlerde mücadele eden, Ġyilik ve Kötülük diye adlandırılan iki asli ruh (ilkine “Spenta Mainyu”, ikincisine “Angra Mainyu” denilir) var idi. Ahura Mazdah 'ın bu iki ruhla alakasını bugün pek iyi bilemesek de O, iyilikle beraberdir. Ġnsanoğlu, bu iki ruh arasından birini seçmeye mecburdur ve seçimi onun kaderini etkileyecektir. ZerdüĢt 'ün ölümünden sonra insanlar, onun karĢı çıktığı Mitra, Anahita gibi tanrılara tekrar tapınmaya baĢladılar.

ZerdüĢt 'ün Getirdiği Dini Prensipler ZerdüĢt, eski Ġran 'a tevhid inancını getirmiĢtir.Onu getirdiği din,tek tanrıya inanmakta idi.Ondan önce Ġranlılar.bir kısım tanrılara tapınmakta ve rahiplerin hazırladığı uyuĢturucu bir kutsal içkiyi içmekle uygulanan Haoma kültürünü devam ettirmekte idiler (Haoma,bütün alemi sıvı Ģekilde doldurduğuna inanılan hayat tanrısı idi). ZerdüĢt,daha sonraları Ormazd Ģekline dönüĢmüĢ ve islam kaynaklarında da “Hürmüz” olarak yer almıĢ Ahura Mazdah (Hakim Rab anlamında), Daryus (tahminen M.Ö. 500 'ler) ve takipçileri tarafından Batı Asya 'ya getirilen ve birkaç yüzyıl içinde Turfan ' dan HabeĢistan 'a,Ġndus nehrinden Ege Denizine kadar yayılan bir yüce Tanrı idi.O,alemin tanrısı idi.Alemin gayesi;yalanın,kötülüğün hakikat tarafından yenilmesidir.Alemdeki maddi ve manevi nizamı yaratan,tabiat kanunlarını koyan, Ahura Mazdah 'dır.Kötülüklerin kaynağı,Ehrimen 'dir. Ahura Mazdah önce manevi bir varlık olarak kabul edilirken sonraları, ZerdüĢt 'ten önce olduğu gibi,onu nuru ateĢin ihtiva ettiği,yaratılmamıĢ bir ıĢık olarak düĢünüldü ve böylece ateĢ kültürü geliĢti (Mecusilik). Ahura Mazdah 'ın yanında altı baĢ melek bulunur.Bunlara AmeĢa Spenta 'lar (Kutsal Ölümsüzler) denilir. Bunlar; Ġyi Akıl, Adalet (veya Hakikat), Ġlahi Ġrade Ülkesi, Tevazu (veya Dindarlık), Mükemmeliyet ve Ölümsüzlük Ģeklinde, Ahura Mazdah 'ın sıfatları, çeĢitli vecheleri ve fonksiyonları olarak telakki edilir. ZerdüĢt 'e göre bir taraftan sağduyu, iyilik ve aydınlıktan oluĢan “AĢa” (alem nizamı), öteki tarafta da suç,

kötülük ve karanlığı içinde bulunduran “Drug” (yalan, anarĢi, fesat) vardır. Ġnsanın iyilik tarafını seçmesi gerekir. Ġnsanın bu seçimi öteki dünyada sonuç verecektir. ZerdüĢt 'ün ölümden sonraki muhakeme ile ilgili telkinleri vardır. Ahura Mazdah 'a inananların ruhu, ölümden sonra dördüncü gün muhakeme edilir. O, önce Cinvat KöGoogle Page Rankingüsünden geçecektir. Bu köGoogle Page Rankingü, bu alemden ötekine götürür. Dinsiz bu köGoogle Page Rankingüden geçemeyip cehenneme düĢer. Dindar kiĢi ise bu köGoogle Page Rankingüden geçip cennete ulaĢır ( ona altı AmeĢa Spenta 'ya sonradan katılan “itaat” yol gösterir). Cinvat KöGoogle Page Rankingüsü 'nün ortası kılıç yüzü gibi olur ve dinsiz cehenneme düĢer;ancak iyi insanın ruhu geçerken geniĢ tarafı döner ve oda geçme imkanı bulur. ZerdüĢt gelecek bir alemĢümül muhakemeden de bahsetti. Kendinden 3.000 yıl sonra Ehrimen 'in gücü zeval bulacak ve hakikat-adalet evi kurulacaktır. Böylece itaat ruhu zafere ulaĢacaktır.Muhakeme ,ateĢ ve erimiĢ maden ile olacaktır. Bütün bu iĢler; “SaoĢyant” denilen kurtarıcının doğmasıyla gerçekleĢecektir. O Kansava Gölü 'nde yıkanan bir bakirenin o gölde bulunana ZerdüĢt 'ün tohumuyla gebe kalması sonucu doğacaktır. Böylece ölülerin doğması baĢlayacaktır.(dirilme).Ġlk insan “Gayomart”ın kemikleri hayat kazanacak,bütün ölüler tekrar vücutlarına kavuĢacak ve bir yerde toplanacaktır. Ġyiler,kötüler ayrılacak; iyiler cennete kötüler cehenneme gidecektir. Üç gün kalınacak, sonra bütün yaratıklar ateĢ ırmağından geçecek, ateĢ kötüleri temizleyecek ve Ģeytanlarla bütünleĢenler hariç, herkes AHURA MAZDAH 'ın ülkesine girecektir. ZerdüĢt 'ten önce “deva” denilen ve Ehrimen 'in avenesi olan Ģeytanlara, onları yatıĢtırmak üzere, kurban kesilirdi. Onların kurbanlardan çıkan buğu ile beslendiklerine inanılırdı. Böylece onlara ibadet edilmiĢ olunurdu. ZerdüĢt,ün kurban kesimi ile mücadelesi bu sebebe dayanır. ZerdüĢt, sığır eti yemeyi de yasakladı.( Hindistan 'da da bu yasak vardır. Ġslam ile Yahudilikte ise domuz eti yasaklanmıĢtır) Günah, insanı kötü güçlerin esiri kılar; fazilet iyiliğin nihai galebesine yardım eder. ZerdüĢtilikte, doğru yaĢama,ahlaki emirlere uyma esastır. Ahlaki emirler; iyi düĢünce iyi söz, iyi iĢ diye özetlenir. Fakirlere,cömert davranma,yabancılara misafirperverlik,bütün lekelerden uzak kalma ,toprağı sürme,sığırlara bakma, sıkıcı Ģeyleri imha da faziletli iĢlerden sayılır. Temiz hayvanları, özellikle köpekleri öldürme büyük günahtır. Zina yasaktır. Bazı cinsi konular ve ölü bedenine temas, kirlenmeye yol açar; özel ayinler gerektirir. ZerdüĢt “iyi hayvanların içinde olduğu bir ev ve diĢilerin içinde bulunduğu bir sürü ile yayılacağı bir yaylak olduğunda orada mutluluk ve Ģanslılık doğar.Orada tam güzel bir hayat doğar”diye belirtmektedir.ZerdüĢt her alanda tarım ve hayvancılıkla uğraĢılıp bol üretimin sağlanmasını ve zararlı bitkilerle hayvanlarında kökünün kesilmesini tavsiye etmektedir. Temiz hayvanlarda sayılan köpek ve kedinin öldürülmesini büyük günah saymaktadır.Döllenmeyi ve çiftleĢmeyi önleme kesin olarak yasaklanmıĢtır. Bu dini inançta söz konusu edilen Ģarap içkisi,dini ibadetle ilgili olup,dini düĢüncelerin geliĢtirilip derinleĢtirilmesi ve ruh gözünün açılması amacıyla içilmekte olduğu vurgulanır. Avesta 'nın Gatha bölümünde belirtildiğine göre dini inanç alanında Ģarkı ve Ģiirlerin önemli bir yeri olduğu görülür. Cenneti Ģarkılı bir yer olarak değerlendirdiği dikkate alınırsa bunun önemi daha iyi kavranır. ZerdüĢt intihar etmeyi tanrı Ahura Mazda „ya düĢmanlık olarak niteler ve çok günahkarca bulur. Kendini ve eĢini her alanda korumakla yükümlü olan insanın intihar etmesi veya kendilerini koruyan askerlerine kötülük etmesini büyük günah saymasının yanında, Tanrı Ahura Mazda 'ya düĢmanlık olarak belirler. ZerdüĢt dini inancına göre tanrı kadın ve erkeği bir arada ve birbirine arkadaĢ yaratmıĢtır. ArkadaĢlar arasında eĢitliği temel alan bu inançta kadın ve erkek eĢit olarak kabul edilmektedir. ZerdüĢt inancını geliĢip yayıldığı bölgelerde çok eĢliliğin azaldığı ve tek eĢliliğin arttığı görülmüĢtür. ZerdüĢt, kadınların evlerinde çocukların anası olması, çocuklarını yetiĢtirmede ve onlara iyilikler ile yurtseverlikleri aĢılamada en etkin kimse olduğunu belirtir.Erkek çocukların anaları olarak, kötü düĢmanlara karĢı ülkelerini savunmaları ile mal,can ve namuslarını korumalarında kadınların, eğitip yetiĢmelerinde büyük rol oynayacaklarını belirler. ZerdüĢt, kim kardeĢlerine doğru ve dürüst olur ve fakirlere yardım ederse, tanrı Ahura Mazda yolunda

çalıĢtığı için, tanrı da onu destekler ve korur,derken inananlarına doğru olana yapmayı, buna inanç göstermelerini ve bunu yaymaya çalıĢmalarını tavsiye eder, zayıf ve fakir olanların da yardım edilerek korunmasını belirtir. ZerdüĢt Dini Ġnancında Kutsal AteĢ AteĢ ZerdüĢt dini inancı tarafından kutsal olarak kabul edilmektedir.AteĢ ZerdüĢtizm 'de çok önemli bir yere sahiptir. Avesta 'ya göre ateĢ tanrı Ahura Mazda 'nın ruhu ve oğludur. Esas olarak ateĢe üç anlam veriliyordu veya bu anlamlarda ateĢ kutsanıyordu. AteĢin baĢlangıcı olarak ev ateĢi yani ocak ateĢi kabul ediliyordu. Ġkincisi kurbat ateĢi olup, bu ateĢ devamlı yanan ve kötülükleri uzaklaĢtırandır. Üçüncüsü ise halk topluluklarınca meydanlarda yakılan ve etrafında eğlenilen,aynı zamanda ateĢle temasa gelerek veya bu ateĢin içinden geçerek suç ve günah iĢlemiĢ olanlar, kime karĢı suç veya günah iĢlemiĢse onun yakacağı ateĢin içinden yürüyerek kendini temize çıkarması günahını veya suçunu affettirmesi, yani kendisinin suçsuz ve günahsız olduğunu ispatlaması geleneği bakımından önemliydi. Bir Part destanında, Kral Muhabad 'ın oğlu Prens Wise, suçsuzluğunu ispat edebilmesi için büyük bir ateĢ yaktırdığını anlatırken ilgili Ģiirde, “...................................... ġimdi hak ve askerler Benden suçsuzluğumu ispat etmemi isterler Bana deki „ateĢin içinden geç ' Halka ve dünyaya temiz Suçsuz olduğunu ispat et” diye belirlemesinde de ateĢin bu gücüne inanıldığını açık ortaya koymaktadır. Bu inanca göre ateĢ,sadece günah ve suçlardan arındırıp temizleyen yetkisinin dıĢında aynı zamanda ilahi güç, kuvvet ve kudret veren bir kaynak olarak da görülür. Çünkü ateĢin tanrı Ahura Mazda 'nın oğlu olduğuna inanılmasının yanında, insanların ruhlarının da ateĢten geldiği ve ölümden sonrada ruhun yapılmıĢ olduğu gökteki ateĢe çekileceği ve onunla birleĢeceğine inanılmaktadır. GeçmiĢte ateĢin kutsanması konusunda anlatılanların dıĢında tapınaklarda devamlı yanmakta olan ateĢler : Bölge halkının inançları için yaptıkları tapınakların çok basit yapılar olmalarına rağmen, tüm tapınaklarında devamlı ateĢlerin yanması için ateĢgahları vardır. Bu ateĢlerin devamlı yakılması ve kutsanması ile dini ibadetlerin yapılması için tapınaklarda din adamları sürekli bulunurlar. ZerdüĢtlüğün ilk döneminde Tapınaklarda ki kutsal ateĢlerin rahatsız olmamaları için yaklaĢan her kim olursa olsun nefesinin kutsal ateĢi rahatsız etmemesi için yüzünü örtmek zorunluluğu vardı. Dini törenler açık alanlarda ve ortasında büyük ateĢlerin yakılması ile yapılırdı. ZerdüĢt 'ün kanlı kurbanları yasaklaması sonrasında kutsal ateĢe ekmek ve süt kurban olarak sunulmakta idi. Kutsal ateĢ bazı kaynaklara göre ise üçe ayrılmaktadır.Bunlar ; - Farhang AteĢi ; Din adamlarının ateĢi - GuĢnah AteĢi ; SavaĢçıların ateĢi - Burzin Mihr AteĢi ; Köylü ve çiftçilerin, halkın ateĢi olarak bir ayrıma tabi tutulur. Bu ateĢin konumu toplumun sosyal yaĢantısının açık bir yansımasıdır. ZerdüĢtlüğe göre esasta yeryüzündeki her türlü canlı ve cansızda ateĢ vardır. Ġnsanda ,hayvanda , bitkilerde gökte ve yerde bu ateĢi değiĢik zaman ve durumlarda açık görmek mümkündür. Bunlarda insanda bulunan ve insanların iliĢkilerini sağlayan ve aynı zamanda Tanrı ile iliĢkide olan ateĢin en kutsal ateĢ olduğu belirlenir. Bu ateĢin 215-216 değiĢik ateĢten meydana geldiği ve her bir ateĢin ise çalıĢan bir meslek grubuna ait olduğu belirtilir. Aynı zamanda insanların değiĢik Ģeylerden yaktığı ateĢin, insanları kötülükten

ve günahlardan arındırdığına inanılır. AteĢin, dünyanın yaratılıĢında altı unsurda karıĢık varlığı ile ateĢten yaratıldıkları belirtilir. Bu unsurlar gökyüzü,yeryüzü,veya toprak,su,bitkiler,hayvanlar ve insanlardır.Bunların bünyesindeki ateĢi değiĢik Ģekillerde ve olaylarda gözle dahi görmek mümkündür diye belirlenir. ZerdüĢtlükte sabah güneĢinin öğleye kadar geçen zamanda bereket getirdiğine inanılırdı.

EGĠT ZAZA alntıladı.

KÜRT IRKÇILIĞININ TÜRK IRKÇILIĞIYLA KARġILAġTIRILMASI

MURAT BUKAN

ZAZANAM Ben ZAZANALIYIM, Bedenim asil bir ruh taĢır, Hüznü dolaĢır kılamların çaldığında damarlarımda, RUHUM TĠTRER, BEDENĠM COġAR.... ********* Kah bir kartal olur uçarım dersimden, Kah dalar gözlerim Çolig(Bingöl) dağlarına, Hayallerim yetiĢir yurduma ZAZANAMA, RUHUM TĠTRER, BEDENĠM COġAR... Ben ZAZANALIYIM, ġeyh Saidin öz soyundan O'nun vatanından, ...ve Ģimdi gözlerim seni arar, Öz yurdumda garibim yokluğunda, KANATLARIN YOK ÜZERĠMĠZDE, RUHUM TĠTRER, BEDENĠM COġAR, ZAZANAMA... Elleri bağlı olsa da bedenimin, Hayallerim yetiĢir, ruhum yetiĢir, ZAZANAMA... Ġnsanların bedenlerini vatanlarından çıkarabilirsiniz, AMA YÜREKLERĠNĠ ASLA. WARE ÇOLĠG

ZAZACA’NIN ĠRANÎ DĠLLER ARASINDAKĠ YERĠ : LUDWĠG PAUL

Prof Dr. Ludwig Paul, Iranistik dil bilimci, The position of Zazaki among West Iranian Languages Kaynakdan alinti (Sayfa 1) "Since te beginning of the twentieth century Zazaki has been accepted by linguists as a language in its own right, no longer merely as a Kurdisch dialect. Nevertheless until recently the Zaza people were generally held to be Kurds speaking a special dialect of Kurdish". Türkce: "20. Yüzyilin basinda dil bilimciler Zazaki dilini basli basina bir dil olarak kabul etmislerdir. Yinede kisa bir zamanimiza kadar genel olarak zazalarin kürtce dilini, kürtcenin bir lehcesini konustuklari sanilmistir".

MAMEKĠYE ,OVACIK , KARAGÖL

Ero éz ha itiyada, éz esta :)) Panpa mı bıonc :)))

28 ZAZALARIN KABAHATĠ NEDĠR ? Turkıye ısmıne alerjı yok, turk ısmıne de yok aynen kurdıstan ve kurt ısmıne de alerjı yok..! ıyı de kardesım ZaZaLaRıN gunahı ne... kendınız ıcın ıstedıgınızı ZaZa halkı ıcın nıye ıstemıyorsunuz..? kutsal kent kudusün muhafızlıgını asırlarca yapan ZaZa halkı ıslam dunyasının bır realıtesıdır bu realıteden kacıs yoktur ve ZaZaLaR artık anadolunun kadım yerlesık bır halkıdır, goc etmeyız yerımızden yurdumuzdan bız buradayız ve bızım varlıgımızı tum cıhan bılecek ve kabul edecektır. WARE ÇOLĠG

Aynkebir/Diyarbekir-Ä&#x17E;ani-Dewa Selen

31 Inqıda yo/ju psingé mı bıvıné .. ****** böyle bir kediciğim olsaydı

ZAZACA DERSLERĠ

32 ZaZa Dilinde aile üye isimleri: Baba=Pi/Bav Anne=Ma/Daé Erkek KardeĢ:Bra Kız KardeĢ:waé Amca:Apo Hala:'améy Dayı:Xalo Teyze:Xalé Dede:Pirık-bavo Nine:Daé-Pirık Amca Oğlu:DeZA/DereZA Amca Kızı: Detkéna/Detçena Yegen:WarZA Dayı Oğlu: XalZA WARE ÇOLĠG

MEWSĠMĠ

EMBAZ/UMBAZ/OLWOZ WA VİNİ NEBO Orjinal Zazaca 'EMBAZ' Kelimesi Yok Olmasın! Zazaca, ArkadaĢ:Embaz(Umbaz, Olvaz) dır. -Bu kelimenin yerini kürtçeden hewalemı, türkçeden arkadaĢım almasın Zaza Dili, kürtçeleĢmesin,türkçeleĢmesin. Lütfen kürtçe,türkçe demeyin Zazaca söyleyin Zazaca Söyletin WARE ÇOLĠG

DIRBETIN Dırbetın=Yaralı=Brindar ez dırbetına/o=ben yaralıyım=Ez brindarım

34 TI tı tije ruwej mına, tı tijo aĢmemina mına, tı amır mına, biyetı niben, gule biyetı nibenu.. ********** sen benim gün güneĢimsin, sen benim mehtapım dolunayımsın, sen benim ömrümsün, olmuyor gûlüm sensiz olmuyor Riyon Mahfuz

De boné na kıdıko ra :)) çıqédısa rındıké, holiké.. Ta dewa Dérsimiwa..

ZAZALAR KÜRTLERĠN ZĠMMETĠNDE DEĞĠLDĠR ZAZA'ları, geleceklerini belirleme haklarını tanımayıp,kürt'lerin, “ZAZA'ları, ille de ben yöneteceğim” demeleri, ZAZA'ları, kürt'lere zimmetli sayan bir anlayıĢtır... ZAZA'ların geleceklerini tayin etme hakkı,ZAZA'lara bırakılmalı...bu konuda ZAZA'lara müdahale etmek,yanlıĢtır........ Bu seneryonun, ismet inönü ve kemalist düĢüncenin yıllardır bizlere uyguladıgı sistemden ne farkı var.... Tc nin yıllardır bizlere dayattıgı,ben 'abe'yim,ben bilirim,demesinden ne farkı var..... Kürtlerin bu dayatması,ZAZACA!nın yok olması,ZAZA!ların tamamen dagılması anlamına gelir...ZAZACANA sahip çık............. ZAZAHAN BUKAN

VATECĠLERE (ASĠMĠLEYE UĞRAMIġ KÜRTÇÜ ZAZALAR) CEVAP NOT: Bilal Zilan denilen bir vateci yazarın iddialarına ve çarpıtmalarına cevap veriyoruz. Bilal zilan denilen Ģahsın yazdıkl arını olduğu gibi veriyoruz ve çeliĢkilerine cevap olarak parantez içine aldığımız sözler ise bize aittir.

Buyrun okuyalım..! 1-Bütün Arap, Osmanlı, Ermeni arĢivlerinde Zazalardan sürekli "Kürd" olarak bahsedilmiĢtir. Bu çeĢitli akademik makaleler ile ispatlanmıĢtır. Ancak konuyu dağıtmamak için bunlara değinmeyeceğiz. (Evliya Çelebi 16. Y.y. da bingölü gezerken ZAZA halkından ekrad-ı zaza diye bahsetmedktedir yani ZAZA ismi Osmanlı döneminde de vardı, hatta bundan çok daha eski bir yazılı kaynak olan Bihistün yazıtlarında bugünkü zazaların yaĢadığı bölgenin ismi ZAZANA olarak kayıtlara geçmiĢtir.)

2-BLOG NOTU: PETER LERCH BU KAYDI (1856-Roslow) ".... Xelef Axa va ke eskerê xo ra: "Bewnê axalêr! Ma Ģonî qewxe, metersê, eskerê Doqma Begî zav (zaf) û, Heme pêrû tirk î, nêĢênî ma de qewxe bikî, ma pêrû conmirdê kirdan î, mêrdeî eĢîran î, metersê, ma ha Ģonî......" Kaynak: Peter J. A. Lerch, "Qewxê Nêrib û Hêni", Forschungen über die Kurden und die Iranischen Nordchaldaer - Band I, St. Petersburg 1857, r. 78 Tercümesi: "... Xelef Ağa askerlerine dedi ki: "Ağalar bakınız! Biz kavgaya (savaĢa) gidiyoruz, korkmayın, Doqma Beyin askerleri çoktur, (ama) tamamı Türk'tür, bizimle kavga edemezler (güç yetiremezler), biz hepimiz Kürd yiğitleriyiz, aĢiret erkekleriyiz, korkma yın, gidiyoruz Ģimdi..." (ZAZA halkının anadoluda yaygın olarak kullanılan 3 ismi vardır ve bu 3 isim de zazaların kollarını oluĢturmaktadırlar mesela kuzey ZAZANAlılar kendilerini Kırmanc dillerini ise kırmancki olarak tanımlar, merkez ZAZANAlılar kendileirne Genel olarak(yüzde 95) ZAZA der ve anadillerine de ZAZACA bir kısmı da KIRD der ve dillerine de kırdi derler(yüzde 5 gibi) ve son olarak güney ZAZAları ise kendilerine dımıli ve dillerine de dımılki derler. Mesela licede oturan hoca ahmed-i xasi 1890 yılında arap alfabesi ile zazaca ilk yazılı eseri yazmıĢtır, eserin ismi mewluda pexmer(peygamber efendimiz için yazılan mewlid) ve bu eserin dilinden KIRDĠ olarak bahsettiği iddia edilir fakat Osmanlı devletinin resmi kurumlarında yani dönemin milli eğitim bakanlığınca “BU MEWLĠD KITABI HOCA AHMED-Ġ XASĠ EFENDĠ

TARAFINDAN ZAZACA YAZILMIġTIR”. Ġbaresi yer almaktadır ve hoca Ahmed-i Xasinin bu tanımlamaya karĢı hiçbir itirazda bulunmadığı bilinmektedir bunun bir diğer anlamı KIRD isminin üst kimlik adı Kürtçü zazaların(kürt asimilesine uğramıĢ zazala r) iddiasına göre KÜRT değildir tarihi vesikadanda görüldüğü gibi ZAZADIR. Ve hoca ahmedi xasinin bu eseri yazmasına sebep olan hikaye daha bir ilginçtir, kurmanclar(Kürtler) hocaefendiyi belki de ĢakalaĢmak amacıyla ey hoca bak bizim dilimizden (Kürtçekurmanci) birsürü yazılı eser var sizin dilinizden neden hiçbir eser yok demeleri üzerine hoca ahmedi xasi çok efkarlanmıĢ ve evine girmiĢ yaklaĢık 1 hafta boyunca dıĢarı çıkmadan ! bu zazaca eseri yazmıĢtır. Eğer zazaca ile Kürtçe aynı dil olmuĢ olsa idi hocamızın kürt arkadaĢları hiç ona takılıp bak bizim dilimizde(KÜRTÇE) birçok eser var sizin dilinizde (ZAZACA veya KIRDĠ) neden hiç eser yok diye çıkıĢırlar mıydı..? KIRD ismi üzerinden son olarak Ģunu söylemek istiyorum malum KIRD ismi ile KÜRT (KURD) isimleir birbirne benzemektedirler tıpkı KÜRT_TÜRK ,s,mlerinin benzemesi gibi .. bazı Türkçüler kürt ismini nasıl türk ismi ile bağdaĢtırmaya çalıĢtılarsa geçmiĢte aynısını bugün maalesef asimileye uğramıĢ Kürtçü zazalar yapmaktadır. Kırd ismini Kürt ismi ile bağdaĢtırdıklarına Ģahid oluyoruz. Halbuki yeryüzünde birçok halkın ismi birbirne yakındır türk-kürt gibi .. ama dikkat edilirse Kürtçü zazalar ısrarla ZAZA ismi yerine KIRD ismini kullanmaktadırlar belki ZAZA nüfusunun toplamda yüzde 3 ünün bile zor kullandığı bir ismi tüm ZAZANA halkına mal etmek ne tarihimize ne de halkımızın kültürel realitesine uygun değildir. Buna siyasi dilde fırsatçılık denir.!) Waré Zazana/F.Com

37 Dersim'in kayıp iki kızı Hollywood'da 1938 Dersim operasyonunda(Katliamına) Manisa'ya sürgün edilen ve kaybettiği iki kızının izini bulmasına ömrü yetmeyen baba Ġsmail Koç'un vasiyetini görev edinen TBMM, kızları ABD'de arıyor. 1938 Dersim operasyonunda Manisa'ya sürgün edilen ve kaybettiği iki kızının izini bulmasına ömrü yetmeyen baba Ġsmail Koç'un vasiyetini görev edinen TBMM, kızları ABD'de arıyor. TBMM Dilekçe Komisyonu bünyesinde kurulan Dersim Alt Komisyonu'nun araĢtırmalarına Erdal Karakoç adlı vatandaĢın baĢvurusu ilginç bir yön verdi. Karakoç, kayıp kızlar olarak bilinen kız kardeĢler Sekine ve ġemse'nin izini bulmaya ömrü vefa etmeyen babasının kendisine aktardığı bilgileri dilekçesinde anlattı. Karakoç, iki kız kardeĢinin isyan döneminde Dersim'de görev yapan Piyade Yarbay Münip Kemal Yılmaztürk'ün himayesine verildiğini ve bu kiĢinin oğullarının da halen ABD'de yaĢadığını ortaya çıkardı. Hollywood oyuncusu Karakoç'un verdiği asıl ĢaĢırtıcı bilgi ise iki Dersim'li kızı himayesine alan Yılmaztürk'ün torununun Hollywood'da oyunculuk yaptığı ve Batman filminde bir karakteri canlandırdığı bilgisi oldu. BaĢvuru üzerine Genelkurmay'la yazıĢma yapan TBMM, Yılmaztürk'ün belirtilen dönemde Tunceli'de görev yaptığını belirledi. Komisyon uzmanları, Yılmaztürk'e ve himayesine verilen iki kız çocuğuna iliĢkin TBMM'ye ulaĢan 147 bin belgeyi incelemeye aldı. Uzun araĢtırmalar sonucunda Manisa Salihli Kaymakamı'nın acılı baba Ġsmail Koç'un baĢvurusu ve kızlarını bulmak için izin talebine iliĢkin belge bulundu. Alt Komisyon, DıĢiĢleri Bakanlığı'na yazı yazarak, torunu Hollywood'da oyunculuk yapan Yılmaztürk ailesinin bulunmasını istedi. 11.07.2013 tarihli yazıda, Karakoç'un iddialarına yer verilerek, iddiaların doğruluğunu

teyit etmek amacıyla Washington D.C. ve Chicago'daki büyükelçilik veya konsoloslukların arĢivlerinde gerekli araĢtırmanın yapılması, aranan kiĢilerle iletiĢime geçilmesi isterdi. 'UlaĢmaya çalıĢıyoruz' Milliyet gazetesinin sorularını yanıtlayan Meclis Dilekçe Komisyonu BaĢkanı Mehmet DaniĢ, Ģunları söyledi: "Kayıp kızlarla ilgili ABD'den birilerine ulaĢmaya çalıĢıyoruz. DıĢiĢleri yazdık. DıĢiĢleri ulaĢır ve sorulur, yazılı olarak bilgiler alınabilir. Temas sağlandıktan sonra her türlü iletiĢim imkanı kullanılarak konuya iliĢkin bilgiler alınabilir. Kızların verildiği ailenin oğlu veya torunu ünlü bir adammıĢ. MeĢhur bir filmde oynamıĢ bir sinema oyuncusu. Dersim Türkiye'nin yüzleĢmesi gereken yakın tarihteki en önemli bir olay." BABA VASĠYETĠ: Kızlarımı bulun 1938'de devletin Dersim operasyonu sırasında Ovacık'ın Kozluca Köyü'nde yaĢayan Koç ailesi, Hozat'a gitmek için Munzur Dağı'na doğru yola çıkarlar. Karanlıkta askerlerin arasına düĢen ailenin, 4 yaĢındaki kız çocuğu Sekine ve 6 yaĢındaki kuzeni SemĢi, asker ateĢ açınca kaybolur. Bir süre sonra Ovacık7a dönüp kızlarını arayan baba Ġsmail Koç'a kızlarının asker tarafından götürüldüğü söylenir. Manisa'ya sürülen ve köyden çıkma yasağı olan baba Koç, dönemin Genelkurmay BaĢkanı MareĢal Fevzi Çakmak'a telgraf çekerek kızlarını bulmak için yardım ister. TBMM Dilekçe Komisyonu'nun ulaĢtığı belgeye göre, dönemin Genelkurmay BaĢkanı Çakmak çocukların bulunması talimatını veriyor ve ĠçiĢleri Bakanlığı 1941 yılında çocukların yerini buluyor. Baba Ġsmail Koç'a verilen izin belgesinde, kızı Sekine'nin Ġstanbul'da yaĢayan yarbay Münip Yılmaz Türk'ün himayesinde, diğerinin ise Zonguldak'ta olduğu bilgisine yer veriliyor. Ölünceye kadar arayıĢın sürdüren Koç, 1994 yılında ölürken oğlu Erdal Karakoç'a Ģu mirası bırakıyor: Kızları bul!... Haber7.com

CESARET Gölgesinden korkanlar var aramızda maalesef. Zaza olmaktan korkanlar var. Zaza olduğunu söyledi mi kendisini öldürecekler zannedenler var. Zaza olduğunu söyledi mi toplum kendisini ayıplayacak sananlar var. Tuttuğu futbol takımı için tartıĢacak cesareti olan , Zazacaya gelince ise tartıĢacak gücü kendinde bulamadığı için o cesarete ve güce sahip olanları aĢağılayan aĢağı ruhlular var. Zaza Dili

ZAZACAMIZIN ANADĠL OLDUĞU ANAYASAYA GĠRMELĠDĠR ZAZA'ları, kürt ve türk saflarına katmak, tc'nin kurulmasından bu yanı sistematik olarak iĢleyen bi çark, ZAZA'lara kürt ve türk'tür dayatması bu yıllarda baĢladı.... KOÇGĠRĠ,ġEYH SAĠD,SEYĠT RIZA KATLĠAMLARI tesadüf degildirr.... (NOT;tc kuruldugundan bu yanı 90 yıllık süreç içerisinde ve özelıklede pkk sürecinin baĢlamasında beri ZAZA halkının hakını,savunmaya kalkıĢan kiĢiler mutlaka halk nezdinde itibarsızlaĢtırılmıĢtır,yada hain,ajan ilan edilmiĢtir,yada ölümle cezalandırılmıĢtır) bu katliamları yapan, KÜRT asıllı TC nin günümüzde ERGENEKON diye bildiğimiz yapılanmasının mimarı ĠSMET ĠNÖNÜ dür....... bu katliamlar ne tesadüftürki sadece ZAZA(DIMILĠ) halkına yapılmıĢtır,ferdi olarak kürt veya türk asıllı insalarda mutlaka bu katliamaq maruz kalmıĢlardır ama ana hedef ZAZALARDIR..... yani bunların temelinde DANIġIKLI kavga vardır,ana unsur ZAZAları asimile edip kendi saflarına katmaktır..... ama ZAZAlara karĢı yıllardır sistematik bi Ģekilde uygulanan bu oyun tam baĢarı saglamamıĢtır.....% 30,40 lara varan bi asimile baĢarıları varsada bu tam anlamıyla baĢarı sayılmaz... bugün artık son noktaya gelindi....son umutları yeni kurulacak anayasa,ne yapıp ne edip ZAZA cayı lehçe olarak göstermek ve yıllardır yapmak istedikleri asimile olayını resmileĢtirmek, ama bu son çırpınıĢlarıda boĢadır... ZAZAlar dilini,kültürünü bu zihniyetlere yedirmiyecek,uyanan ZAZA gençliği bu son oyunuda bozacaktır.... ZAZAca anayasaya kendi baĢına bir 'DĠL'olarak girecek... ZAZAHAN BUKAN

Kürtçe’nin Gölgesindeki ZAZACA Servet Beki Bir zamanların genel görüĢü; Kürtçe dili, birçok dili bağrında barındırıyor olmasıydı, Zazaca, kurmanca, Soranice ve Goranice… Bu yanlıĢ görüĢle zazalar yıllarca Zazacanın Kürt dilinin bir lehçesi olduğunu düĢündüler, Bir dil olduğu yıllarca inkâr edilen Zazaca dili, Değil Kürtçe‟nin, Kurmancanın lehçesi olduğu iddialarıyla, kurmancaya yamanmaya çalıĢılmıĢsa da,

Zazacanın bir dil olduğu ve 4-5 milyon insan tarafından Ģu anda konuĢulduğu gerçeği nihayet kabul edilebilmiĢtir. Fırat ve Dicle‟nin su havzasında yaĢayan zazalar ile kurmançlar arasında alenen belirgin farklı özellikler bulunmakta olup, Din olarak ise; Alevi ve sunnidirler. Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Kürtlere ve dilleri olan Kürtçeye bakıĢ açısı ile, Kürtlerin Zazacaya ve Zaza ırkına bakıĢı açısı arasında fark yoktu. Zazaca, Kürt ve Kurmancanın gölsinde kalarak geliĢimi önlenmiĢ, RüĢtünü ispatlamakta geç kalmıĢ ender dillerden biridir… Türkler tarafından inkâr edilen Kürtçe gibi, Kürtler tarafından inkâr edilip asimile edilen zazaca, ġu anda toparlanma aĢamasındadır.. Bugün Kürtler, hak taleplerinde Türkiye Hükümetine karĢı ne kadar haklıysalar, Zazaların hak talebinde bunmaları Türkiye Devletine karĢı ve Kurmançlara karĢı o kadar haklıdırlar. Peki Zazalar Kurmançlarla ne zaman karĢı karĢıya gelir dersiniz? Hiç Ģüphesiz Türklerin Kürtlere olan sorunu ne kadar önemliyse, Zazaların Türklerle ve Kürtlerle olan sorunu çözülmediği taktirde karĢı karĢıya gelmeleri kaçınılmaz olur. Dün Türkler Kürtlerin varlığını kabul etmeyip, Kürtler bizimle aynı ırktan olup bizim kardeĢimizdir diyorlardı, Bugün Kürtler zazalar için aynı Ģeyi söylüyorlar. Zazaların bir Irk olmadığını Kürtçenin bir Lehçe olduğunu savunup inkâra gidiyorlardı. Son yıllarda Özellikle Avrupa‟da yapılan çalıĢmalarla Zaza dili bir Kürt lehçesi değil, BaĢlı baĢına bir ırka ait zengin dil olduğu bilimsel olarak ispatlanmıĢ, Hızla toparlanma sürecine girmiĢtir. Bugün Kürt Realitesinin devletin resmi ağızlarıyla tanınmasıyla, Yol almaya baĢlayan kurmançanın yanında, Zazaca da atağa kalkmıĢ olup, birçok alanda neĢvu nema bulmaya çalıĢmaktadır. Peki zazaca nasıl geliĢir? Zazaca Özellikle Bingöl, Elazığ (Palu), Malatya, Tunceli, Diyarbakır gibi illerde ağırlıklı olarak yaĢamlarını sürmelerine rağmen, Zazların büyük bir bölümü zazacayı konuĢmakta büyük zorluklar çekmektedir. Zazalar zazacanın geliĢimi için evinden baĢlayarak katkı sunmaları gerekmektedir. Zazacanın geliĢmesi her platformda konuĢulmasıyla geliĢir diye düĢünüyorum. Evde, sokakta, okulda, dairede, dükkânda her yerde konuĢulması gerekmektir. Babamızın bize öğrettiği zazacayı eksiksiz, katıksız evlatlarımıza aktarmayı baĢarabilmeliyiz. Bunun için kurslar düzenleyip, Seminerler, paneller, sempozyumlar, Bilgi Ģölenleri, Festivaller düzenlenmeli, Sivil Ġnsiyatif bu konuda desteklenmeli, Hatta teĢvik edilmelidir. Halka halka, kademe kademe geliĢmeli ve çember her gün biraz daha geniĢletilmelidir. Zazaca Enstitülerinin kurularak hızla çoğalması için gerekli giriĢimlerin yapılması, Ġyi bir teĢkilatlanma ve iyi bir eğitimle zazacanın geliĢeceğini ve hak ettiği konuma da geleceğine inanıyorum. Her Ģeyden önce zaza ırkının varlığı ve mevcudiyetine olan inanç ve izan netleĢmelidir. Bugün zaza kardeĢimizin bir bölümü kendini Türk, Büyük bir bölümü de Kürt olarak görmektedir. Böyleli yazılar genellikle en fazla tepki konulan yazılardır. Burnumuzun dibinde hep var olan, ancak dillendirilmesi sıkıntılı olan gerçeklerdir ki,

Kürtçe de aynı sıkıntılarla Türklerden o oranda tepkiler görmüĢtü. Bugün Zazalar doğruları oynuyor ve bunu avazı çıktığı kadar da bağırarak dillendiriyor. Haliyle Zazalar, birlikte kader birliği yaptığı Kürt kardeĢlerinden tepki görmektedirler. Zaza dilinin geleceğini görmenin en önemli aĢaması da burada Ģekillenmektir. Eğer biz zazacanın bir dil değil de, bir lehçe olduğu oyununa kanarsak asimile olarak eriyip biteriz Ģüphesiz ki , Bu anlamda zazacanın geleceğinden bahsetmenin de anlamı yok zaten… Yok eğer hakketen Zazacanın bir lehçe değil, kendi baĢına bir dil olduğuna ve Zazalar bir Irk‟tır bilinciyle hareket edersek, Ayrıntılar teferruattır bence. Her meĢru yol zazacanın geliĢimine hizmet edecektir. Bingöl Üniversitesi Zazaca dili için bir Ģanstır, Zazalar Ģehrinde, Zazaların yönetimindeki Üniversitede, Zazaca Eğitim verilmesi kadar doğal olanı var mıdır? Bu Ģansı hayra ve zazacanın geliĢimine kullanmak için Üniversite yönetimine destek verilmelidir. En büyük destek Sivil Ġnsiyatiften gelmelidir, Üniversite yönetimi bu desteği arkasında görmeli, En azından hissetmelidir.. Siyasi irade Üniversiteye destek vermelidir, Onure etmeli, varsa pürüzleri gidermeli, Lojistik destek vererek önünü açmalıdır. Zazaca dili ve Irkının geliĢimi ve olması gereken konumun yakalanması için; Bir çok bilimsel çalıĢmanın yanında, Tüm dünyada lobi faaliyetlerinin ivedi baĢlatılması, Enstitülerin çoğalarak faaliyet sürdürmesi, Kısır döngü etrafında polemikten uzak olarak gerçekten Zazaca dilinin geliĢiminin istenmesi. Bunu yaparken bölücülük yaptığınız iddia edilecektir, Umurunuzda olmasın. Zira Kürtlerin kendilerine de dün bir baĢkaları tarafından bölücü denilmiĢti. Mahkum olan dilinin beraatini istemek gibi tabii ve fıtri bir hakkı istemek bölücülükse varsın biraz da biz bölücü olalım… Zazaca unutulup gidecek, yok olacak kadar küçük bir dil değildir. ġu anda çok ciddi çalıĢmaların sürdürüldüğünü biliyoruz. Luğat dahil bir çok çalıĢmanın son aĢamaya geldiğinin de Ģahidiyiz. Ancak daha önce söylediğim gibi, En önemlisi ve asl‟olan; Her zazanın zazaca konuĢması ve zazaca yazması dilimize çok önemli katkılar sunacaktır. Sevgilerimle..

VAJ EZ ZAZAWA MeĢermé..! Vajén ma ZaZayé. Metersé..! Vajén ma kurd U tırk niyé. Xo viri ra mekerén..! Pexmeré ma A.s. vano ki: "Kes/kom 'asıl xo inkar keno u ma ra niyo"..

*********************** DE KĠ BEN ZAZAYIM Utanmayın..! Ben ZaZayım deyin. Korkmayın..! Ben kürt veya türk değilim. DEYĠN! Unutmayın..! "Atasını(Aslını) inkar eden bizden değildir" diye buyuruyor Peygamber a.s. efendimiz.. Ware Çolig

AYRILIġ Her varlık bir ayrılıĢtır. O ayrılıĢ içinde bir birleĢmedir. KiĢi annesinden doğar ve annesinden ayrı olarak yaĢamaya baĢlar. ġahıs bir futbol takımını tutar ve diğerlerinden ayrılır. Ġnsan bir Ģehirde doğar. Oralı olur . Diğer Ģehirlerde doğanlardan ayrılır. Aynen böyle de eğer Zazaysan ki Zaza sın bu demektir ki sen Ana dil ve toplum olarak Kürtlerden ve Türklerden ve diğer toplumlardan farklı bir toplumsun. ġıma fom kerd ? Zaza Dili

43 ġeyh Said-i Paloi/ZaZaĠ Diyarbakır Hapishanesinde Çekilen Bir kare unutmadık Yüreğimizdesin Büyük Lider… ġeyh Saidimizi kürt ırkçılığı adına kullanan ona kürt diyen kürt ırkçılarına inat onun aslen ZAZa asıllı olduğunu kürt olmadığını ve davasının da Ġslam olduğunu her ZaZa haykırmalıdır. çünkü onlar her yerde Ģeyh saidimizi kürt olarak göstermeye çalıĢıyorlar..!

NERDESĠNĠZ ? KÜRDÜ,TÜRKÜ,ERMENĠSĠ,LAZI,ÇERKEZĠ,ZAZASI v.s sözüm ona demokrat geçinen,bu bahaneylen baĢta gezi parkı olmak üzere,bu memlekette ufak bi olayda yeri gögü inletenler?...... hane siz çapulcuydunuz ya... hene siz demokratsınız ya... hane siz hak hukuktan yanasınız ya... hane siz eĢitlik yanlısısınız ya..... hane siz ezilmiĢten yanasınız ya...ve herĢeyde tencereyi tabagı elinize alıp sokakları dar ediyosunuzya..... merak ediyorum.....? hane siz herĢeye karar verme mercegi olarak kendinizi görüyosunuz ya... söz konusu,ZAZALAR VE ZAZACA olunca; hane siz nerdesiniz.... yok hane sesiniz çıkmıyoda... havalar sıcakta tatile mi gittiniz acaba.... yoksa sizin demokrasi anlayıĢınızın kredisimi bitti.. ZAZAHAN BUKAN

LAL ETTİLER

HEP SUSTURULDUK DĠLĠMĠZĠ LAL ETTĠLER; VE GÖRMEYELĠM DĠYE GÖZÜMÜZÜ BAĞLAYIP KÖR ETTĠLER; VE ĠġSĠZ BIRAKILDIK BĠRġEYLERĠN SAHĠBĠ OLMAYALIM ĠSTEDĠLER; VE YAN YANA DURDUK AMA BĠZĠ KOYUN GĠBĠ DĠZĠP BĠRBĠRĠMĠZE DÜġMAN ETTĠLER; SĠZLER BĠZĠ SĠZ OLMAYA ZORLADIYSANIZDA BĠZĠ BĠZ YAPAN YÜREĞĠMĠZĠN ALLAH KORKUSUYLA VATAN SEVGĠSĠYLE ATTIĞINI UNUTTUNUZ; BĠZ HER DAĠM BĠRĠZ. KÜRT DEĞĠLĠZ,TÜRK DEĞĠLĠZ,ARAP DEĞĠLĠZ,BĠZĠ BĠZ YAPAN GEÇMĠġĠMĠZDEKĠ ÖZÜN NE OLDUĞUNU BĠZDEN ALMAYA ÇALIġSANIZDA GENLERĠMĠZĠN BĠRLĠKTELĠĞĠMĠZE OLAN AġKI DEVAM ETTĠĞĠ MÜDETTÇE BĠZ ZAZAYIZ Murathan Güler

ġEYH SAĠD EFENDĠ'NĠN FETVASI VE HORMOK AġĠRETĠNE GÖNDERDĠĞĠ MEKTUBU ġeyh Said (Rahimullah) Efendi'nin aslı Arapça olan fetvasının Türkçe tercümesi ve bazı aĢiret reislerine gönderdiği mektubu "yazılı belge" olarak kamuoyuna arz ediyoruz. Not: Bu fetva ve mektub "Doğu illeri ve Tarihi ahbes (M. ġerif Fırat) adlı eserden aynen iktibas edilmiĢtir. Dava Kurulduğu günden beri Din-i mübin-i Ahmedinin (S.A.V.) temellerini yıkmaya çalıĢan Türk Cümhuriyeti reisi M. Kemal ve arkadaĢlarının, Kur'an'ın ahkamına aykırıhareket ederek, Allah ve Paygamberi inkar ettikleri ve Halife-i Ġslam'ı sürdükleri için gayr-i meĢru olan bu idarenin yıkılmasının bütün Ġslamlar üzerinde farz olduğunu, cumhuriyet'in baĢında bulunanların ve cumhuriyete tabi olanların mal ve canlarının ġeriat-i Garray-ı Ahmediye'ye göre helal olduğu ve saire, diye devam eden bu fetva birçok ulema ve meĢayihin istiĢaresiyle kararlaĢtırılmıĢtır. *** Hormok AĢiret Reisine, "Esselamu aleykum we rahmetullahi we berekatuhu, lehul hamd u welminne. Hidayet-i Rabbani ile din-i mubini Ahmediyi kafir ola M. Kemalin yed-i zulmünden (zalim elinden) tahlis etmek (kurtarmak) gazası niyetiyle ġuĢara hareket edildi. Bu gaza ve cihadın mezheb ve tarikat tefrik edilmeden Lailahe Ġlaallah Muhammedurresulullah diyen bütün Ġslam muvahidleri üzerinde farz olduğundan minnel kadim memleketimizde büyük bir gayret ve Ģeccat sahibi olan müslüman aĢiretinizin de ġeriat-ı Garray-ı Ahmediye'ye ve bu cihad-ı ekbere ittiba edeceğinize itimadım berkemaldir. Ya eyyuhel Ensar! Dinimizi ve namusumuzu bu mülhidlerin elinden kurtaralım. Size istediğiniz yerleri verelim. Bu dinsiz hükümet bizi de kendisi gibi dinsiz yapacaktır. Bunlarla cihad farzdır. Allah yolunda cihad edin ver öldürün... 4. Kanunisani 1341 Emirelmücahidin El Seyyid Muhammed Said Piran EGĠT ZAZA

Zazalar ve Zazaca üzerine yapılan araĢtırmalar Zazaların, Türklerden, Kürtlerden ve Farslardan tamamen farklı bir etnik grup olduğunu göstermektedir.Özellikle Zazaca üzerinde yapılan dilbilimsel araĢtırmalar bu yöndedir. Zazaca'nın ilk olarak baĢlıbaĢına bir dil olduğunu kanıtlayan dilbilimci Karl Hadank, 1932 yılında yayımladığı Die Mundarten der Zâzâ adlı eserinde Zazaca'nın Kürtçe'nin veya Farsça'nın bir lehçesi olmadığını, bu dilleri dilbilimsel olarak karĢılaĢtırarak Zazaca'nın baĢlı baĢına bir dil olduğunu kanıtlamıĢtır. Peter Lerch (1856), Friedrich Müller (1864), Albert van Le Coq (1901), Prof. Dr. Jost Gippert, McKenzie, Prof. Dr. G. Kôjima gibi dilbilimcilerin eserlerinde de Zazaca net bir Ģekilde özgün ve bağımsız bir Ġrani dil olarak tasnif edilmiĢtir. Zaza halkının yaĢlı ve siyasetten uzak kalmıĢ kesimi, Türklüğü ve Kürtlüğü kabullenmez. Zazaların kendi baĢına güçlü bir siyasi ve akademik merkezi örgütlenmeye sahip olmaması, Zaza halkının dil ve kimlik sorununun gündeme çok zayıf bir Ģekilde gelmesine veya hemen hemen hiç anılmamasına sebebiyet vermektedir.

Zazahan Bukan

Derdere serbestire mâni tıhayro. Serbestiya Zazayona gere FaĢistonde Kırdasiyonra Bı bo A ji Tıhayra.

Zazaca için, Artuklu “lehçe”, Bingöl “dil” dedi! GeliĢmelerle ilgili, “Zaza Dil Enstitüsü Frankfurt” ve “Zaza Kültürevi Mannheim” ortak bir yazılı basın açıklaması yaparak, “Zazaca dilinde yayın lisansı”nın sürüncemede bırakılmasını ve “Zazaca lehçedir” tezini protesto etti. Adı geçen kurumların, 2 Haziran 2012 günü yaptıkları ortak açıklamaya çok sayıda akademisyen, yazar ve sanatçı da destek vererek imza koydu. Hallac Medien - Zazaca dilinde yayın lisansı için RTÜK‟e bir baĢvuru yapılmıĢtı. RTÜK baĢvuruyu değerlendirmeye aldığında, bir üye, “Zazaca bir dil değil, Kürtçe‟nin lehçesi”, dedi. Bu yüzden, konu YÖK‟e intikal etti. YÖK ise, konuyla ilgili Artuklu Üniversitesi ve Bingöl Üniversitesi‟nden görüĢ istedi. Artuklu Üniversitesi‟ne bağlı “YaĢayan Diller Enstitüsü”; “Zazaca, Kürtçe‟nin bir lehçesidir”, görüĢünü belirtti. Bingöl Üniversitesi; “Zazaca, iddia edildiği gibi Kürtçe‟nin bir lehçesi değil, bağımsız bir dildir”, Ģeklinde bir görüĢ iletti. Konuyla ilgili, “Zaza Dil Enstitüsü Frankfurt” (Enstitüyê Zazaki e.V.) ve “Zaza Kültürevi Mannheim” (Bonê Kulturê Ma e.V.) ortak bir yazılı basın açıklaması yaparak, “Zazaca dilinde yayın lisansı”nın sürüncemede bırakılmasını ve “Zazaca lehçedir” tezini protesto etti. Adı geçen kurumların, 2 Haziran 2012 günü yaptıkları ortak açıklamaya çok sayıda akademisyen, yazar ve sanatçı da destek vererek imza koydu. Ġmzacıların arasında Dr. Oktay GöktaĢ (fizikçi ve Zazaca eğitmeni, Tunceli Üniversitesi), Dr. Hüseyin Çağlayan (politolog), Dr. Kahraman Gündüzkanat (pedagog), Ġlyas Arslan (dilbilimci, Köln Üniversitesi), Mesut Keskin (dilbilimci, Frankfurt Üniversitesi), Fahri Pamukçu (araĢtırmacı, eğitmen), Faruk Eren (eğitmen), RoĢan Hayıg (yazar), Hüseyin ġimĢek (gazeteci, yazar, Zazaca eğitmeni), Hasan Dewran (psikolog, Ģair), Hesenê Reqasa (araĢtırmacı), Mıstafaê Tornêğeyali (araĢtırmacı), Berfin Jêle (yazar), Sait Çiya (araĢtırmacı-yazar), U. Pulur (araĢtırmacı), Kemal Akay (yazar), Ali Kaya (araĢtırmacı, tarihçi), X. Çelker ve Êli Bıra yer alıyor. “Zaza Dil Enstitüsü Frankfurt” ve “Zaza Kültürevi Mannheim”in imzaya açtıkları ilgili metnin geniĢ bir özetini aĢağıya alıyoruz. Zazaca‟ya ideolojik değil, bilimsel yaklaĢım! Zazaca, Kürtçe, Lazca ve Abhazca gibi dillere tanınan seçmeli ders hakkı ile birlikte Anadolu‟da Türkçe dıĢındaki yaĢayan dillere dair hukuksal bazda tanınan haklar ve atılan adımlar, bizleri sevindirmiĢ, bu konuda Anadolu‟nun kültürel zenginliğini günümüze taĢıyan tüm yerel dillerimize de ilerde aynı hakların tanınacağına dair umutlarımızı arttırmıĢtır. Bu adımların anadilde eğitim hakkının tanınması ile sonuçlanmasının beklentisi içindeyiz. .................... Zazaca‟ya lehçe veya bir alt dil sıfatını vermek dilbilimsel açıdan dayanaktan yoksun olup, Zaza diline sadece siyasi zorlamayla yaklaĢıldığının göstergesidir. Zira, Zazaca‟nın Ġranoloji bilimindeki yeri 100 yıl önce belirlenmiĢ (Oskar Mann, Karl Hadank), Zazaca‟nın baĢlı baĢına bir dil olduğu kanıtlanmıĢ ve bu doğrultuda özellikle Almanya‟da dilbilimsel ve etnolojik araĢtırmalar yapılmıĢ, bu bağlamda hazırlanan iki doktora tezi de 1998 yılında (Ludwig Paul ve Zülfü Selcan, 1998) yayımlanmıĢtır. Ayrıca bunlara ilaveten Almanya ve Avusturya Üniversitelerinde Prof. Dr. Jost Gippert, Prof. Dr. Agnes Korn, Prof. Dr. Heiner Eichner gibi Hint-Avrupa dilleri uzmanları ve profesörleri de Zazaca üzerine yaptıkları çalıĢmalar ve araĢtırmalar ile Zazaca‟nın ayrı bir dil olduğunu teyit ve tespit etmiĢ, bu alanda bilirkiĢi olabilecek bir konum edinmiĢlerdir. Zazaca; Kürtçe (Kurmanci, Sorani, Kelhuri), Goranca, Mazenderani, TaliĢi, Herzendi, Simnani, Beluçi, Farsça, Osetçe, PeĢtu gibi kırka yakın dil ile akraba bir dildir. Zazaca‟nın kökeni 4000 yıl öncesine dayanan Ġrani diller grubuna; Hint-Ġranî (Aryan) dil grupları da Hint-Avrupa dil ailesine bağlıdır.

Dolayısıyla Ġranî dillerde birçok ortak özelliğin bulunması doğal bir süreçtir. Bu dilleri ayırt eden unsurlar ise kendi aralarındaki dilbilgisel farklardır. Zaza dilinin diğer Ġranî dillerden ve Kürtçe‟den farkı, hem belirli ünsüzlerin tarihten günümüze farklı geliĢmesinden, hem de bugünki yapısıyla da dilbilgisi ve sözcük dağarcığı açısından önemli değiĢiklikler göstermesidir. Zazaca ve Kuzey Kürtçesi olan Kurmaci dillerinin birbiriyle anlaĢma sağlaması uzun dönemlik komĢuluk iliĢkilerine rağmen mümkün değildir, olamamıĢtır. “Almanca Ġngilizce‟nin lehçesidir” demek ne kadar anlamsız ise, “Zazaca Kürtçe‟nin lehçesidir” demek aynı ölçüde anlamsızdır. “Lehçe” teorisindeki amaç, statüsü olmayan dilleri tahakküm altına almak ve onları ihmal etmektir. Zazaca‟nın lehçe olduğu iddialarının bertaraf edilmesi ve Zazaca‟nın ayrı bir dil olduğu gerçeğinin kabul edilmesi ile Türkiye‟de yaĢayan dillerin bağımsız ve özgünlükleri ile yaĢamalarına imkan sağlanmıĢ olacaktır. Böylelikle ülkemizdeki kültürel çeĢitlilik ve zenginliğin korunması, geliĢtirilmesi ve gelecek kuĢaklara aktarılması hususunda büyük bir katkı sunulacaktır. Öteden beri Zazaca‟nın bağımsız bir Ġrani dil olduğuna iliĢkin bilimsel kanıları olan pek çok dilbilimci varken; çok sayıda Zaza dil emekçisi, romancısı, öykücüsü, Ģairi, sanatçısı kendi dilinde yüzlerle ifade edilen eserler ortaya koymuĢken; günümüzde bazı Avrupa üniversitelerinde konuyla ilgilenen birçok yabancı akademisyen Zazaca‟yı ayrı bir kimlik tanımı içinde ele almıĢken, gerçeklere yüzünü dönmek bilimsel ve adil bir duruĢ değildir. Sonuç olarak Zazaca ve Kürtçe aynı coğrafyada konuĢulan birçok Ġrani dil gibi iki kardeĢ dildirler. Türkiye‟de konuĢulan Türkçe dıĢındaki dillerin bir arada yaĢamalarının önündeki engeller kaldırılmalı, ülkemizdeki tüm dillere hak ettikleri statü verilmelidir. ZAZAHAN BUKAN

Ğarpettı roj Ģıno kor Çığa weĢa Ģirina rındeka Zazana Ma duri mendimı mare bi zor

TEHLĠKENĠN FARKINDA MISINIZ ?

49 WARE ÇOLĠG

ZAZALAR, kürt,türk vs. Değil ZAZADIR!!! Zazaların Kürt olmadığını, Zazacanın baĢlı baĢına bir dil olduğunu, Zazacanın kürtçeden daha eski bir dil olduğunu, Zazacanın asla lehçe olamayacağını söyleyen 18 bilim adamı yazdık... bazıları artık yediremiyor yok Ģöyle yok böyle, 1 bilim adamı yetmiyormu zazaların kürt olmadığını öğrenmeniz için. 18 Bilim adamı... bu 18 bilimadamlarının içindekilerinin yarısı kürdologdur... kürdolojinin babası sayılan minorsky de mi size kabul ettiremiyor. Kürt ırkçıları bırakın zazaların yakasını. Zaza olupta hala kendini kürt görmek isteyene lafımız; nasıl olmak istiyorsanız öyle olun kendinizi zaza değil kürt görün ama Zazalara dil uzatmayın... ZAZAHAN BUKAN

Ġçindekiler GUNAYE KIJĠ GIRDĠ...............................................................................................................3 UYANIN EY ZAZALAR... ..........................................................................................................4 ZAZALARI NE KADAR TANIYORUZ ? ..................................................................................5 RĠSALONRA KALYE WEġĠ.......................................................................................................7 SERBESTĠ .................................................................................................................................8 LAJE

ZAZAYON .................................................................................................................13

MEJBUR NĠMI .....................................................................................................................15 ZAZA COĞRAFYASINDA BATIL BĠR DĠN : ZOROHOSTRĠANLAR ......................................20 ZAZANAM ............................................................................................................................25 ZAZACA‟NIN ĠRANÎ DĠLLER ARASINDAKĠ YERĠ : LUDWĠG PAUL ........................................26 ZAZALARIN KABAHATĠ NEDĠR ? .........................................................................................28 ZAZACA DERSLERĠ ..............................................................................................................32 ZaZa Dilinde aile üye isimleri: .............................................................................................32 EMBAZ/UMBAZ/OLWOZ WA VĠNĠ NEBO...............................................................................33 DIRBETIN...............................................................................................................................33 TI ...........................................................................................................................................34 ZAZALAR KÜRTLERĠN ZĠMMETĠNDE DEĞĠLDĠR .....................................................................35 VATECĠLERE (ASĠMĠLEYE UĞRAMIġ KÜRTÇÜ ZAZALAR) CEVAP .........................................36 Dersim'in kayıp iki kızı Hollywood'da..................................................................................37 CESARET ..............................................................................................................................38 ZAZACAMIZIN ANADĠL OLDUĞU ANAYASAYA GĠRMELĠDĠR ............................................39 Kürtçe‟nin Gölgesindeki ZAZACA .....................................................................................39 AYRILIġ .................................................................................................................................42 NERDESĠNĠZ ? .......................................................................................................................43 LAL ETTĠLER .........................................................................................................................44 ġEYH SAĠD EFENDĠ'NĠN FETVASI VE HORMOK AġĠRETĠNE GÖNDERDĠĞĠ MEKTUBU ............45 Zazalar ve Zazaca üzerine yapılan araĢtırmalar ..............................................................45 Zazaca için, Artuklu “lehçe”, Bingöl “dil” dedi! ...............................................................47 TEHLĠKENĠN FARKINDA MISINIZ ? ........................................................................................49 ZAZALAR, kürt,türk vs. Değil ZAZADIR!!! .............................................................................49 Ġçindekiler ............................................................................................................................50

Başarmak için bencillik damarlarını yıkmak şarttır. "Ben" diyenle olmaz, "biz" diyenle olur bu dava.