Lotnictwo Aviation International 3/2021 short

Suchoj Su-35. W pół drogi do nowej generacji

Piotr Butowski

Pierwszy egzemplarz myśliwca Su-35, samolot "901", wystartował po raz pierwszy 19 lutego 2008 r. Su-35 wykorzystuje rozwiązania opracowywane równocześnie dla nowego Su-57, wdrożone w klasycznej formie Su-27.

Projekt Su-35 zaczął się zupełnie inaczej, niż wszystkie inne samoloty wojskowe w Rosji. Zwykle jest tak, że to Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej określa, jakiego samolotu potrzebuje i przedstawia swoje szczegółowe wymagania biurom konstruktorskim do realizacji. Tymczasem Su-35 został wymyślony całkowicie przez biuro konstrukcyjne Suchoja, a klientem wcale nie miały być rosyjskie siły powietrzne; przeznaczeniem myśliwca miał być eksport.

Co pchnęło firmę Suchoj do zrobienia za własne pieniądze i bez wsparcia rządowego myśliwca Su-35? Najważniejsze było zamówienie w lipcu 2003 r. przez rosyjskie Ministerstwo Obrony myśliwca nowej generacji PAK FA, dzisiejszego Su-57. Zrodził się wtedy pomysł, aby, zanim gotowy będzie nowy Su-57, wdrożyć poszczególne robione dla niego rozwiązania w znanej i dopracowanej platformie Su-27. Projekt Su-35 został uruchomiony w tym samym roku, co Su-57; model samolotu zadebiutował na wystawie w Dubaju w grudniu 2003 r. Rozpoczęcie produkcji seryjnej Su-35 zapowiadano wtedy na 2007 r. i planowano, że stanie się on produktem zakładu Suchoja KnAAZ w Komsomolsku nad Amurem na okres przejściowy, do uruchomienia produkcji bardziej skomplikowanego Su-57 około 2015 r.

Dwadzieścia lat temu zakład KnAAZ produkował myśliwce Su-27 i Su-30 w odmianach znacznie mniej zaawansowanych technicznie, niż Su-30, produkowane równocześnie przez zakład korporacji Irkut w Irkucku. Jednakże irkuckie Su-30 miały jedną wadę: międzynarodowe wyposażenie z urządzeniami z Francji, Izraela i innych krajów, przez co do ChRL lub Wenezueli takiego samolotu nie można było sprzedać. Su-35 miał więc w portfelu KnAAZ zająć niszę zaawansowanego myśliwca z całkowicie rosyjskim wyposażeniem. Nota bene, ponieważ Su-35 był projektem komercyjnym, nie dostał żadnego wewnętrznego oznaczenia. Jedynym jego oznaczeniem jest po prostu Su-35 dla wyjściowej wersji eksportowej i Su-35S dla zamówionej później wersji dla rosyjskich sił powietrznych.

Co Su-35 wziął od PAK FA?

Wspólna dla Su-35 i późniejszego Su-57 jest architektura wyposażenia zadaniowego. Wszystkie sensory Su-35 są zintegrowane w ramach systemu celowniczo-nawigacyjnego KPrNO-35 (Kompleks Pricelno-Nawigacjonnogo Oborudowanija; KPrNO-35S w wersji dla rosyjskich Sił Powietrznych) sterowanego przez centralny system obliczeniowy IUS-35 składający się z dwóch komputerów Baget-53-31M. Za integrację systemów odpowiada biuro konstrukcyjne Suchoja, co jest nowością, ponieważ w przeszłości systemy kierowania ogniem i nawigacji lotniczej były integrowane przez firmy specjalistyczne, w przypadku myśliwców Suchoja zwykle przez RPKB z Ramienskoje. Również kabina Su-35 jest podobna do tej w Su-57. Pole informacyjne pilota tworzą dwa przylegające do siebie 15-calowe wyświetlacze ciekłokrystaliczne MFI-35 oraz szerokokątny wskaźnik na przedniej szybie IKSz-1M, wszystko produkcji RPKB.