Chińskie samoloty bombowe

Michał Fiszer, Jerzy Gruszczyński

W Chińskiej Republice Ludowej podjęto produkcję dwóch typów radzieckich odrzutowych samolotów bombowych: Iljuszyn Ił-28 jako Harbin H-5 oraz Tupolew Tu-16 jako Xian H-6. Ta ostatnia konstrukcja, systematycznie rozwijana i doskonalona, jest nadal podstawowym lotniczym środkiem przenoszenia broni jądrowej o przeznaczeniu operacyjno-strategicznym. Jest elementem odstraszania potencjalnego przeciwnika, wraz z międzykontynentalnymi pociskami balistycznymi i atomowymi okrętami podwodnymi uzbrojonymi w rakiety balistyczne.

Pod koniec października 1951 r. do udziału w wojnie koreańskiej (1950- 1953) skierowano dwie dywizje lotni cze wyposażone w dwusilnikowe samoloty bombowe Tupolew Tu-2 otrzymane od Związku Radzieckiego w latach 1950-1951. Były to: 8. Dywizja Lotnicza (dowódca Wu Kai) mająca w swoim składzie 22. i 24. Pułk Lotniczy oraz 10. Dywizja Lotnicza (dowód ca Liu Shanben) mająca 28. i 30. Pułk Lotniczy. Nie dysponowały one jednak pełnym potencjałem bojowym, z ZSRR dostarczono bowiem tylko 60 bombowców Tu-2, w tym 24 w 1950 r. i 36 w 1951 r. W październiku 1951 r. w 8. DL było około 40 Tu-2, a w 10. DL – 20 Tu-2.

Pierwsze zadanie bojowe 8. DL wyko nała 6 listopada 1951 r., startując z bazy Hongyu (Mukden) i atakując pozycje wojsk południowokoreańskich na wyspie Dahe, po zachodniej stronie północnej części Korei si łami dziewięciu Tu-2, uzbrojonych w osiem bomb 100 kg każdy. W kolejnych dniach podjęto ataki na wyspę Taehwa-Do, łącznie wykonano na nią trzy uderzenia. Najtragiczniejszy był dzień 30 listopada 1951 r., kiedy to myśliwce z amerykańskiego 4. Skrzydła Myśliwskiego zestrzeliły osiem bombowców Tu-2 (z 12 atakujących), trzy tłokowe samoloty myśliwskie Ła-11 i jeden odrzutowy myśliwiec MiG-15. Ostatecznie w marcu 1952 r. obie dywizje wycofano z działań bo jowych. Z pozostałych około 20 Tu-2 utworzono 36. Brygadę Lotniczą w bazie Xuzhou we wschodnich Chinach, niedaleko od Morza Żółtego.

Poza Tu-2 w 1950 r. do ChRL sprowadzo no 33 szkolno-treningowe samoloty bombowe UTB-2, które służyły w dwóch szkołach lotniczych do 1964 r. Natomiast same Tu-2, które wykorzystywano później do holowania celów powietrznych, przetrwały w służbie chińskiego lotnictwa wojskowego do 1982 r. Przypuszczalnie w 1952 r. sprowa dzono kolejne egzemplarze Tu-2, ale w wojnie koreańskiej już ich nie użyto. Wzięły one natomiast udział w tłumieniu powstania w Tybecie w marcu-kwietniu 1959 r., bom bardując obiekty opanowane przez rebeliantów – tybetańskich separatystów.

Ciekawą sprawą był zakup dla chińskie go lotnictwa wojskowego 25 czterosilnikowych samolotów bombowych Tu-4 (była to radziecka bezlicencyjna kopia amerykań skiego bombowca Boeing B-29A Superfortress). Dostarczono je w drugiej połowie 1955 r. Szkolenie chińskich załóg na Tu-4 nadzorował płk Aleksandr A. Balenko z Lot nictwa Dalekiego Zasięgu ZSRR. W samoloty te wyposażono samodzielny 4. Pułk Lotnictwa Bombowego. W ChRL Tu-4 otrzymał oznaczenie H-4 (tak jak Tu-2 nazywano H-2). Litera H pochodzi od mandaryńskiego słowa Hōng – bombowiec. W 1962 r. samolotów bombowych H-4 użyto bojowo do wsparcia chińskich wojsk w czasie konfliktu granicz nego z Indiami. W międzyczasie bombowce H-4 doposażono, otrzymały m.in. system identyfikacji „swój-obcy” SRO-2, urządzenie ostrzegające przed opromieniowaniem radiolokacyjnym z tylnej półsfery SPO-2 (Syrena-2), wykrywające pracę dalmierzy

ChRL otrzymała z ZSRR 60 taktycznych samolotów bombowych Tu-2 (H-2), w tym 24 w 1950 r. i 36 w 1951 r. Pierwszy lot bojowy w wojnie koreańskiej bombowce Tu-2 wykonały 6 listopada 1951 r.

H-6K to nowa generacja bombowców dalekiego zasięgu wywodzących się z Tu-16 (H-6), o większych możliwościach w stosunku do radzieckiego pierwowzoru. To na nich opiera się dziś lotniczy komponent chińskiej triady jądrowej.