3 minute read
Beata Misiak
Łatwiejsza matura?
Beata misiak
Advertisement
Zmiany w egzaminie maturalnym z matematyki w roku 2021
O tegorocznych maturzystach trudno powiedzieć, że należą do szczęśliwców. W poprzednim roku szkolnym edukację zdalną odbierali jako okres swobody i beztroski, często pozorowanego uczestniczenia w zajęciach, wolności od codziennego drylu szkolnego i domowego. Rok 2020/2021 rozpoczął się trudnym powrotem do nowych szkolnych realiów, więc przejście w tryb edukacji zdalnej znowu zdawał się „okresem szczęśliwości”, co nie zmienia faktu, że egzamin maturalny zbliża się niczym burza gradowa. Już słychać pierwsze grzmoty, a w oczach zaczyna się pojawiać niepokój. Do momentu kulminacyjnego zostało około dwóch miesięcy, a „tarcza” dla uczniów – zaproponowana na wzór wsparcia dla przedsiębiorców – jest bardzo skromna. Aby ulżyć nieco młodzieży, która w okresie pandemii przygotowuje się do swoich egzaminów wieńczących naukę na poziomie szkoły ponadpodstawowej, Ministerstwo Edukacji i Nauki, we współpracy z grupą ekspertów, zdecydowało o zmianie podstaw przeprowadzania egzaminu dojrzałości.
Egzamin maturalny z matematyki w 2021 roku będzie przeprowadzany w oparciu o wymagania egzaminacyjne określone w załączniku nr 2 do Rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 16 grudnia 2020 r. (Dz.U. poz. 2314). W wymaganiach określonych w podstawie programowej – obowiązujących od 2015 roku – dokonano skreśleń bądź modyfikacji, kierując się trzema zasadami, które tworzą swoistą normę postępowania wobec wymagań egzaminacyjnych.
Zasada 1: usuwamy wszystkie zapisy, w których wykorzystywana jest korelacja międzyprzedmiotowa. Stąd wśród wymagań szczegółowych na poziomie podstawowym nie znajdziemy już
58 RefoRMA SySteMu ośWiAty ReflekSje 2/2021
obliczania błędów przybliżenia, zaś własności potęg wykorzystane będą tylko w abstrakcyjnych przykładach rachunkowych. Zrezygnowano konsekwentnie z posługiwania się funkcjami wykładniczymi do opisu zjawisk przyrodniczych, z posługiwania się tablicami wartości funkcji trygonometrycznych, obliczania średniej ważonej i odchylenia standardowego. Podobieństwo trójkątów także ograniczono do zastosowań teoretycznych. Na poziomie rozszerzonym, w myśl tej zasady, wykreślono posługiwanie się funkcjami logarytmicznymi w zastosowaniach przyrodniczych oraz fizyczną interpretację pochodnej funkcji.
Zasada 2: uczeń samodzielnie nie szkicuje wykresów funkcji innych niż liniowe i kwadratowe. Zatem na poziomie podstawowym nie wymagamy od ucznia szkicowania funkcji wykładniczych, hiperbol oraz korzystania z proporcjonalności odwrotnej. Na poziomie rozszerzonym nie jest ponadto wymagane szkicowanie wykresów funkcji logarytmicznej, a ograniczenie rysowania wykresów pociąga za sobą rezygnację z rozwiązywania nierówności liniowych z dwiema niewiadomymi i trygonometrycznych.
Zasada 3: wymagania z działu stereometria ograniczają się do znajomości graniastosłupa, przy czym nie jest konieczna umiejętność rozpoznawania kątów między ścianami, zaś przekroje graniastosłupa pozostawiono jedynie na poziomie rozszerzonym. Ostrosłupy wystarczy znać w zakresie objętym edukacją na poziomie gimnazjum. Tegoroczny maturzysta nie musi się zmagać na egzaminie z bryłami obrotowymi.
Pozostałe ograniczenia podyktowane zostały dążeniem do rezygnacji z wymagań, które mogą być sprawdzone w innej formie, sprawiają zdającym bardzo duże trudności bądź nie wiążą się z innymi działami podstawy programowej. I tak nie wymagamy na poziomie podstawowym: korzystania z pierwiastka stopnia 3 z liczby ujemnej, samodzielnego wyznaczania wartości najmniejszej lub największej funkcji kwadratowej w przedziale domkniętym, korzystania z okręgów stycznych.
Z arkusza na poziomie rozszerzonym znikną: wzór rekurencyjny ciągu, jednokładność, równanie prostej w postaci ogólnej oraz równania wielomianowe dające się sprowadzić do równań kwadratowych, zaś sytuacje kombinatoryczne nie będą bardzo złożone.
W oparciu o analizę arkuszy egzaminacyjnych z ostatnich lat można stwierdzić, że chociaż ograniczono w niemal każdym dziale zakres wymagań, to w praktyce przekłada się to na rezygnację z jednego lub dwóch zadań zamkniętych i jednego lub dwóch zadań otwartych ze standardowego arkusza na poziomie podstawowym. Efektem zmian treści jest też dokonana zmiana w strukturze samego arkusza. Zamiast 25 zadań zamkniętych będzie ich 28, liczba zadań otwartych została zredukowana do 7, a za cały arkusz uczeń uzyska co najwyżej 45 punktów. Progiem zdawalności jest 14 punktów, zatem prawidłowo rozwiązana połowa zadań zamkniętych zagwarantuje sukces na egzaminie.
Wydany przez CKE Aneks do „Informatora o egzaminie maturalnym” obowiązujący w roku szkolnym 2020/2021 zawiera szczegółowe wymagania egzaminacyjne III i IV etapu edukacyjnego oraz wykaz zadań anulowanych z Informatora jako niezgodnych z tegorocznymi wymaganiami. Publikacja ta powinna pomóc nauczycielom i uczniom w efektywnym przygotowaniu do egzaminu w drugim roku pandemii i zwiększyć szanse na sukces absolwentów z roku 2021.
Beata Misiak
Nauczycielka konsultantka ds. nauczania matematyki w szkołach ponadpodstawowych w Zachodniopomorskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Nauczycielka matematyki w Centrum Edukacji „Zdroje”.
