Typisch Arnhem Onderwerp Openbare ruimte van Arnhem in beeld
zichtbaar in de openbare ruimte
afzender Gemeente Arnhem
Sinds een paar jaar besteedt Arnhem extra aandacht aan de beeldkwaliteit van de openbare ruimte. Er is een stadsbouwmeester openbare ruimte benoemd en het bestuur heeft in 2007 de nota “Typisch Arnhem” vastgesteld. Arnhem hecht waarde aan het eigen karakter van wijken en heeft oog voor details en materialen. Hebben deze maatregelen effect? Wordt de openbare ruimte er mooier van? Oordeelt u zelf aan de hand van deze krant, met foto’s van openbare ruimtes die de afgelopen twee jaar opnieuw ingericht zijn. En lees wat de gebruikers er van vinden.
Augustus 2008
Amerikaanse Wijk Schuytgraaf
Schuytgraaf is opgebouwd uit een groot aantal woonvelden, die elk een heel eigen karakter hebben. Dit eigen
karakter
is ook in de inrichting van de openbare ruimte benadrukt. In de Amerikaanse Wijk is uiteraard voor een Amerikaans-aandoende inrichting gekozen met gazons zonder erfafscheidingen. U ziet bij wijze van spreken de krantenjongen er elke ochtend
de krant op gooien. De verharding bestaat uit eigentijdse betonstenen in de rijbaan en lichtgekleurde tegels op de trottoirs.
Rene Gerrits Angelsaksewerf “De ruime opzet in deze wijk is wel fijn, maar wel wat kaal. Er zou meer groen mogen komen. Verder is gekozen voor een lichte steen voor de stoep. Des te sneller zie je onkruid en olievlekken van de auto’s. Dat vergt iets meer onderhoud.”
Vestingstad Schuytgraaf
In de vestingstad zijn, aansluitend
op de bebouwing, meer nostalgische materialen gebruikt. Hier vinden we gebakken klinkers en op veel plaatsen is er geen onderscheid tussen rijweg en trottoir aangebracht. De openbare ruimte
vormt hierdoor een eenheid die doet denken aan de openbare ruimte zoals
die vroeger in oude steden
aanwezig was.
Bewoners aan de Koperslagveste v.l.n.r.: Erica en Kees van Dinthers zijn erg blij met de groenstrook voor hun deur, die eindelijk tussen de Vestingstad en de Tuinstad is aangelegd. Erica: “Hij zou alleen misschien wat speelser gemaakt kunnen worden met bijvoorbeeld zwerfkeien, de bomen alleen zijn wat statig. Verderop is gelukkig nu ook een speelveldje voor de kleinsten aangelegd.” Marcel van der Logt: “Mooi die groenstrook, maar de kleigrond is niet goed geëgaliseerd en het terrein is erg hobbelig.” Marcel van Neck: “De paaltjes voor onze deuren zijn wel een verbetering, maar er kunnen nu geen rolstoelen meer langs. Als bovendien iemand aan het laden en lossen is, komt bijvoorbeeld de brandweer ook in de problemen.” Mevrouw van Neck: “Je moet aan het spoor ook eens bij de paddenpoel gaan kijken, dat is erg leuk!”
burgemeesterswijk
In de Burgemeesterswijk is op grote schaal het
riool
vervangen. Dit is uitgevoerd in combinatie met het project “Buiten Gewoon Beter”, waarbij de openbare ruimte wordt
opgeknapt. Bij dit project is een nieuwe “huisstijl” ontworpen voor de Burgemeesterswijk, die in alle straten is toegepast. Belangrijk daarbij zijn de kenmerkende
driehoekige plantsoentjes die weer teruggebracht en hersteld zijn op de plaatsen waar ze oorspronkelijk aangelegd waren. Verder is de openbare ruimte zo rustig mogelijk gehouden en is er veel aandacht besteed
aan de details. De fraaie architectuur van de wijk komt
hierdoor optimaal tot zijn recht.
burgemeesterswijk
Nancy Busink, bewoonster Burgemeestersplein “Mijn man heeft er voor gestreden dat de ondergrondse container hier weg ging. Zo’n container naast het beeld van Audrey Hepburn, dat vonden veel buurtbewoners onterend. Het is gelukt!”
Rogier Classen, bewoner Burgemeestersplein “Mooie lantaarnpalen hier op het plein, die hadden wat mij betreft overal gekund. Verder is het ronduit schitterend! De klinkers zijn in een mooier patroon gelegd, de stoep is breder geworden, daardoor de straat smaller en ze rijden hier daarom minder hard. Mooi!”
Meneer Luiten, bewoner Burgemeestersplein “Wij wonen hier al meer dan 40 jaar met veel plezier. De put op de stoep voor onze uitgang is met een beetje regen 40 jaar verstopt geweest. Nu is hij verplaatst naar de weg en we hebben nergens meer last van. Hier op het plein zouden ze de bomen wat meer mogen snoeien, dan zien wij misschien het Sonsbeekpark weer liggen. Maar verder heb ik geen kritiek en is het allemaal wonderbaarlijk mooi opgeknapt!”
Gele rijders plein
Lange tijd was het Gele Rijders plein een verwaarloosde plek met een verrommelde openbare ruimte. Bij de nieuwe inrichting is gekozen voor een ruime,
eigentijdse inrichting die past bij de binnenstad. Vooral het consequente gebruik van gebakken klinkers maakt het plein tot een eenheid en sluit aan bij het beeld van andere pleinen in de Arnhemse binnenstad. Dit materiaalgebruik zorgt er ook voor dat de parkeerplaatsen “mee gaan doen” met het plein.
Een brede promenade aan de noordzijde maakt het aantrekkelijk om van de Looierstraat langs de noordkant van het plein richting Willemsplein te lopen, wat gunstig is voor de aanwezige winkels. De prachtige platanen zijn allemaal behouden en geven meteen
sfeer aan het plein.
Carla van der Sterre, woonachtig in Oosterbeek Carla links: “Deze gratis bewaakte fietsenstalling is geweldig. Het is midden in de stad, overzichtelijk en het voelt veilig. Een reden om vaker te gaan fietsen!” Tonny Spronk en Frans Vermaeten werken via Presikhaaf Bedrijven roulerend door Arnhem op diverse fietsenstallingen. “We zien hier veel tevreden mensen, er wordt heel dankbaar gebruik van gemaakt. Dat zouden ze op meerdere plekken kunnen doen..”
Martijn Woonings, werknemer bij snooker- en poolcentrum “Ik vind het een beetje jammer voor onze klanten dat de parkeergelegenheden hier na de veranderingen alleen voor vergunninghouders zijn. Maar verder, zeker als je richting Looierstraat kijkt, is het mooi nieuw en open. Mijn baas heeft er zelfs voor gestreden om de stoep voor ons pand ook in die stijl met klinkertjes te krijgen.�
Park Presikhaaf
Het Park Presikhaaf is
opnieuw ingericht in het
kader van het ontwikkelingsplan Presikhaaf. Het noordelijke
deel is gereconstrueerd in de sfeer van het voormalige
landgoed in de Engelse landschapsstijl.
Hier is gekozen voor romantische vormen en vloeiende
lijnen. Bijzondere bomen en rododendrons sluiten aan bij
de traditie van de Engelse deel heeft een
landschapstuin. Het zuidelijke
ruimere en eigentijdsere opzet, die
aansluit bij de stedenbouwkundige principes van Presikhaaf. Overal is gewerkt met hoogwaardige materialen en is
veel zorg besteed aan de details. Bruggen, pergola en bankjes zijn speciaal voor het park ontworpen.
Park presikhaaf
Jongeren uit Presikhaaf “Normaal ballen we altijd op de vereniging. Maar nu de zomervakantie is aangebroken, komen we sinds een week vaak hier om te chillen. Mooi stuk gras! Wat ons opvalt is dat bij al die nieuwe bankjes geen prullenbakken staan…”
Niels, Riande en hun dochter Anouk, bewoners Weldamlaan “Verbetering! Het is gebruiksvriendelijker en opener geworden. Ook voor de kinderen zijn leuke faciliteiten aangelegd. Het is veel leuker om hier te wandelen. Als vrienden van buitenaf bij ons op bezoek komen, willen ze ook altijd even het park aandoen.”
Nico Riemsdijk, uit Geitenkamp en Aad van der Ende, Klarendal vissen al zo’n 10 jaar bijna ieder weekend in de ‘ronde vijver’ van park Presikhaaf. Mariska van den Brink en haar dochter Tessa, woonachtig in Presikhaaf “Wij komen vooral voor de kinderboerderij. Maar als het mooi weer is, komen we wel een paar keer per week. Ze hebben hier echt wel moeite gedaan en met de bankjes en de bruggetjes doet het veel gezelliger aan. Ik zie ook meer mensen dan vroeger.” Tessa vindt ook de nieuwe speeltuin heel mooi.
Yusuf en Bedriye en hun kinderen, bewoners van Klarendal “Normaal wandelen we, of gaan naar de kinderboerderij. Vandaag picknicken we voor het eerst. Het park is veel netter en overzichtelijker geworden, het prikkelt meer om hier te komen; veel meer echt een stadspark.”
Talmaplein Klarendal
Het Talmaplein en omgeving zijn opnieuw ingericht in het kader van Buiten Gewoon Beter en
rioolvernieuwingen. De gele
klinkerbestrating die
oorspronkelijk aanwezig was is zoveel mogelijk hergebruikt in de parkeervakken. Rijbaan en goten zijn in nieuwe, donkere klinkers bestraat. Door deze
combinatie heeft de buurt een geheel eigen gezicht gekregen.
Talmaplein Klarendal
Paul Bosch, Bianca Volmer met twee van hun kinderen Tessa en Buddie. Klaas Katerlaan, Talmaplein e.o. Paul Bosch is tevreden: “Het is mooier geworden; de drempels zijn een verbetering, de paaltjes hier zijn weg maar dat levert geen wildparkeren op. Het is sowieso een sociaal buurtje. Het eenrichtingsverkeer is ook een verbetering maar voor een aantal weggebruikers nog onduidelijk.” Bianca Volmer: “De stoep is hier veel breder geworden, net of we een eigen pleintje voor ons huis hebben! Het wachten is alleen nog op een hekje om de boom.”
Beppie Peters, ofwel Zus. Talmaplein “Ik ben geboren en getogen Klarendaller en woon hier al 32 jaar. Het is best een gezellig buurtje, een klein maar een fijn huisje. Met de recente veranderingen gaat het leuk vooruit.”
Vogelwijk Klarendal
Als onderdeel van Buiten Gewoon Beter in Klarendal
zijn delen van de Vogelwijk opnieuw
ingericht. Dit is
gecombineerd met vernieuwing van de
riolering. Er is gekozen voor een
sobere traditionele
inrichting met gebakken klinkers in de straten. De karakteristieke architectuur
(de Vogelwijk is een rijksmonument) komt hierdoor
goed uit de verf.
Gonny Beyerink met dochter Cheyen en buurtkinderen. Onder de Linden Daags na de hagelstorm in Arnhem Noord op de eerste zomerdag van 2008, vertelt Gonny: “Wij zitten heel veel buiten op dit speelplekje. Daar stond vroeger een muurtje omheen. Dat hegje is misschien wel mooier, maar ballen en kinderen rollen er gewoon doorheen. Dat is een beetje onveilig voor de kleintjes. Bovendien later ze er hun honden onder poepen.” Cheyen en haar vriendinnetje Caithlynn vinden dat de straat er netter uit ziet: “Je kunt er nu fijner op skeeleren!”
De Laar-west
In de Laar-west zijn
pleksgewijs
verbeteringen aangebracht in het kader van Buiten Gewoon Beter. Het was hier niet mogelijk om straten geheel opnieuw in te richten. Er is daarom gekozen om voort
Liesbeth en Eva van der Lugt. Oudenboschstraat Liesbeth: “Dit speelterrein is opgewaardeerd en een stuk kindvriendelijker geworden voor de kleintjes.” Eva, 4 jaar: “De schommel gaat héél hoog! De glijbaan en de kabelbaan zijn ook mooi!”
te borduren op
de materialen die er al lagen en die karakteristiek zijn voor de Laar.
Mitchel, Nina en Stacey. Leerlingen van de Vijverbergschool aan de Gorinchemstraat. Speelplek in de Laar West “Wij komen hier wel eens. Ook op andere speelplekken in de buurt van school, zoals in Elderveld. We hangen wat op het bankje, maar ook wel op de wipwap. We chillen wat en maken een praatje over wat we gaan doen.”
Oversteek Velperplein
Kort na de de reconstructie van het Velperplein bleek dat er behoefte was aan een oversteek tussen het Velperplein en de van Muilwijkstraat. Verkeerstechnisch was het aanbrengen van deze oversteek erg gecompliceerd. Uiteindelijk is de oversteek zodanig aangebracht dat de doorstroming van het autoverkeer er niet door wordt gehinderd. Daarnaast is er veel moeite gedaan om de oversteek zo mooi mogelijk in te passen en zo logisch mogelijk vorm te geven. In plaats van knikken en hoeken is er zoveel mogelijk gebruik gemaakt van
vloeiende bogen.
Mara, Jasper, Niek en Joost, “Als deze voetgangers oversteek af is, is hij wel heel handig; voorheen moest je een paar keer kris kras oversteken om in het centrum te komen. De kleurstelling van dit voetpad is eigenlijk wel in contrast met de rest, maar prima.�
Musis SacrUm
Arnhem kiest voor meer groen in het centrum van de stad. Onderdeel van het project “omsingeling doorbroken� was daarom het verwijderen van de parkeerplaatsen aan de achterzijde van Musis Sacrum. De parkeerplaats is omgevormd tot park en Musis Sacrum is hierdoor weer in het groen komen te liggen. Strak gazon met rododendrons en vloeiende
vormen leveren een sjiek beeld op dat past bij de oorspronkelijke deftige uitstraling. De padenstructuur is zo aangepast dat die beter aansluit op de natuurlijke looplijnen van de
voetgangers.
Apeldoornseweg kruising Moscowa
De wens om op deze plek verkeerslichten aan te brengen maakte een reconstructie van het kruispunt noodzakelijk. Hierbij moest de rijbaan aanzienlijk
verbreed worden. Bij de reconstructie is ervoor gezorgd dat het groene en bosachtige karakter van de weg zoveel mogelijk behouden is gebleven. Om het
asfaltoppervlak te breken is een middenberm aangelegd
met gras en enkele bomen. De weg komt daardoor minder fors over. Ook de kleinere vluchtheuvels zijn zoveel mogelijk met gras uitgevoerd, zodat de
kruising een
groene uitstraling heeft gekregen.
Georges Plat, taxi ondernemer. Kruising bij Moscowa “Vroeger was de bushalte hier, van de Weg Achter het Bos komende, aan de rechterhand. Ik heb wel eens de kruising geblokkeerd om een oude dame naar de overkant te helpen om naar Moscowa te gaan. Ze durfde niet, want er wordt hier hard gereden. Dat kon natuurlijk niet… De verkeerslichten en oversteekplekken zijn dus een grote verbetering!”
De Plantage Malburgen
De Plantage vormt een
belangrijke
nieuwe uitbreidingen van Malburgen-west. Voor heel Malburgen is
één huisstijl ontworpen voor de openbare ruimte.
Deze wordt in de hele wijk (nieuw en bestaand) consequent toegepast. Hiermee wordt de eenheid tussen de
bestaande en nieuwe delen van Malburgen versterkt.
Irken, bewoner van de Kievietsbloemstraat “De stoep is lekker warm.”
Bewoners van de Hoornbladstraat v.l.n.r.: Roy Verhart: “Ik heb helaas wel wat te klagen; ik heb kleine kinderen en er was meer speelruimte beloofd bij oplevering in 2004. Nu is er slechts een klein zandbakje waar alle spelende kinderen niet in passen. Verder rijden ze in deze straat veel te hard, ze zouden drempels moeten plaatsen.” Harun Köksal sluit zich daar in principe wel bij aan, maar heeft verder geen klachten. “Er heerst hier een goed sociaal klimaat, dat is heel belangrijk.” Edwin Berendsen: “Ook ik ben een tevreden mens.”
Stadseiland Malburgen
Ook in het
Stadseiland is de openbare ruimte in de
stijl aangelegd die voor heel Malburgen is ontworpen:
gebakken klinkers in de rijbanen, donkergrijze
parkeervakken en trottoirtegels. Dit levert een rustig en
herkenbaar beeld op waarin de woningen mooi uitkomen. In de parkstroken zijn weer andere materialen toegepast om de bijzonderheid van deze plekken te benadrukken.
Meneer van den Hof, Adriaan Paulenstraat “Ze hadden van de parkeerplaatsen misschien beter insteekhavens kunnen maken, dan zouden er meer auto’s kwijt kunnen. Maar voor de rest ben ik heel erg akkoord met de inrichting van deze wijk. Ik woon hier ideaal sinds 2006. Ik vind de uniformiteit van deze bouw mooi, in oudere buurten heeft niet alles dezelfde kleur en dat stoort. Het is rustig en er is veel groen.”
Remco, Samantha en hun kinderen, buurjongen Christiaan. Bewoners van de Lavendelstraat in Malburgen Oost op de dijk van Stadseiland naar de uiterwaarden “Wij wonen in Malburgen Oost op de Lavendelstraat. Deze oversteek naar de uiterwaarden is er een stuk beter en toegankelijker op geworden. Het nodigt uit om vaker naar het water te gaan, Remco wilde vandaag vissen. Het voelt trouwens ook veiliger nu het hier bebouwd is.� Christiaan vindt dat lantaarnpalen op de dijk geen kwaad zouden kunnen.
Moscowa
historische structuur geleidelijk te vervagen en waardevolle grafmonumenten raakten in verval. Delen van Moscowa zijn de afgelopen jaren op subtiele wijze hersteld.
De structuurbepalende beplantingen
zijn versterkt, plaatselijk zijn nieuwe bomen, heesters en hagen aangeplant. Ook zijn de vervallen grafmonumenten hersteld. Dit alles
zonder de authentieke sfeer aan te tasten.
druk Thieme oplage 1500 stuks
Ook de komende jaren zal Arnhem veel aandacht blijven besteden aan een mooie openbare ruimte. Met aandacht voor details. We gaan bijvoorbeeld op zoek naar een meer aansprekende beplanting in de bloemperken langs de Janssingels en op het Airborneplein. En we gaan met de gehandicaptenraad kijken naar betere mogelijkheden om blindengeleidetegels in het straatbeeld in te passen. Maar ook met aandacht voor het grotere geheel. Bijvoorbeeld de beplanting langs de A 325 en een visie over de vormgeving van geluidsschermen langs de Arnhemse spoorlijnen. En er staan nog veel meer verbeteringen op stapel in straten en wijken: herinrichting Steenstraat, reconstructie van de baroktuin in Klarenbeek, Buiten Gewoon Beter in de Laar-west, een nieuwe openbare ruimte voor het Modekwartier. Het is slechts een greep. Ook stedenbouwkundig en architectonisch blijven we werken aan de kwaliteit van de stad. U ziet het allemaal vanzelf, want Typisch Arnhem wordt steeds meer zichtbaar in de openbare ruimte.
FOTOGRAFIE Hans Langstraat, Zefanja Hoogers, www.zefanja.eu, Luuk Tepe
van achterstallig onderhoud dreigde de
Ontwerp Hans Langstraat www.ph-ontwerp.nl
cultuurhistorische waarde. Als gevolg
Meneer Janssen, bewoner Geitenkamp, bezoeker begraafplaats Moscowa Meneer Janssen wacht op familieleden die een graf bezoeken. “Ja, ik heb gehoord dat een heel groot deel van de begraafplaatsen is opgeknapt. Maar nog niet in het deel waar wij komen. Ik ben in ieder geval zeer te spreken over de verkeerslichten op de kruising hier. Ik werk dan nu niet meer, maar ik werkte vroeger in het centrum en ik moest regelmatig heel lang wachten om vanaf de Geitenkamp - de Weg Achter Het Bos - de Apeldoornseweg op te gaan. Nu is dat hooguit een minuut; een ontzettende verbetering.�
Wilt u meer exemplaren van deze krant, of wilt u meer weten over de beeldkwaliteit van de openbare ruimte in Arnhem, dan kunt u contact opnemen met Luuk Tepe, Stadsbouwmeester openbare ruimte, Luuk.Tepe@arnhem.nl
De begraafplaats Moscowa is van grote