POZNAJ HARCERSTWO NA NOWO
4 Wstęp
10 O harcerstwie
19 Nasze projekty
30 Marzenie o Jamboree
SPOGLĄDAJ W PRZYSZŁOŚĆ Z NADZIEJĄ! LIST LECHA WAŁĘSY DO 40. ŚWIATOWEJ KONFERENCJI SKAUTOWEJ
Praca, którą wykonuje światowa społeczność skautowa jest nie do przecenienia. Prowadzona na całym świecie działalność skautowa nabiera szczególnie doniosłego znaczenia wobec wielu cywilizacyjnych wyzwań. Na naszych oczach zmieniają̨ się epoki, świat nabiera coraz większego rozpędu, a my musimy uczynić wszystko, aby nie zgubić dobra człowieka i wartości najcenniejszych. Skauting pozostaje w wielu zakątkach świata ostoją takich wartości i troski o drugiego człowieka. Od lat powtarzam, że nową Europę i świat powinniśmy budować na uzgodnionych uniwersalnych wartościach. Na nich musimy oprzeć wszelkie programy i struktury, aby kształtować świat bezpieczny, dostatni i przyjazny.
Lech Wałęsa (ur. 29 września 1943 r.) to polski polityk, działacz związkowy i obrońca praw człowieka. Charyzmatyczny przywódca i współzałożyciel Solidarności, pierwszego niezależnego związku zawodowego w bloku komunistycznym. Laureat Pokojowej Nagrody Nobla z 1983 r., Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1990-1995. Honorowy Protektor Związku Harcerstwa Polskiego.
4
Społeczność skautów była, jest i musi być miejscem wychowania człowieka sumienia, człowieka, który będzie chciał i umiał pomagać innym, człowieka, który zawsze będzie solidarny. Pracując z młodzieżą pamiętajmy, że przez zabawę i wychowanie mamy przygotować́ tych młodych ludzi do dorosłego odpowiedzialnego życia. Dzisiaj w świecie głównym problemem społeczno-ekonomicznym, szczególnie dotykającym młodych ludzi, jest brak pracy, a w efekcie – brak szans, nadziei i perspektyw. To wielkie zadanie, by przygotowywać młodych do radzenia sobie z tymi wyzwaniami, by nauczyć ich odkrywać własne talenty, wykorzystywać potencjały, rozwijać kreatywność i przedsiębiorczość. Musimy wychowywać ludzi zaradnych, otwartych i społecznie zorientowanych. Kilka lat temu w Argentynie, Hiszpanii czy ostatnio w Grecji protestowali głównie ludzie młodzi, którzy nie mieli pracy. Trzeba zrobić wszystko, aby nie musieli wychodzić na ulice w poszukiwaniu nadziei. Trzeba zrobić wszystko, aby uruchomić pracę, która jest podstawą stabilności, bezpieczeństwa i rozwoju. Dla każdego człowieka i całej cywilizacji. Nikogo nie można zostawiać na gorszej stacji... Wasza misja przynosi od lat piękne owoce. Wierzę, że w swojej pracy nie ustaniecie, przyczyniając się do propagowania globalnej solidarności ponad podziałami i granicami. Z właściwą sobie pasją, dążeniem do szukania prawdy o świecie, w otwartości i dialogu szukajcie wspólnych dla ludów i narodów wartości, które mogą stać się trwałym punktem odniesienia dla naszej cywilizacji. Nie jestem już wprawdzie czynnym politykiem, to jednak zawsze można spotkać mnie na drodze poszukiwania odpowiedzi na pytania o przyszły kształt świata. Zapraszam wszystkich na tę drogę, działających w swoich środowiskach, w perspektywie lokalnej, krajowej i międzynarodowej. Nie może zabraknąć aktywności obywateli, jak i przedstawicieli samorządów, rządów i światowych przywódców. Powinni w to planowanie przyszłości świata włączyć́ się również przedstawiciele organizacji wychowawczych, wśród których tak istotne miejsce zajmują WOSM i WAGGGS. To nasze wspólne zadanie, a droga trudna...
Wierzę jednak głęboko, że uda nam się wypracować rozwiązania, które nie tylko nas usatysfakcjonują, ale stanowić będą odpowiedź na współczesne problemy. Mam nadzieję, że coraz więcej osób będzie potrafiło wznieść się ponad podziały, unikając konfliktów, wojen oraz cywilizacyjnych niebezpieczeństw. Światu ponownie potrzeba solidarności i wspólnej odpowiedzialności. Ruch Skautowy ma tę przewagę, że od dawna mówiąc o pokoju, współpracy i działaniu na rzecz dobra wspólnego, działa globalnie i rozumie pojęcie światowej wspólnoty i współpracy. Ważne jest również, aby w ramach Waszych działań wspierać współpracę organizacji skautowych nie tylko w wymiarze międzynarodowym, ale również krajowym. Wychodząc często z rożnych środowisk, organizacje kształtowały się niejednokrotnie w rożnych tradycjach. Istotą współpracy powinno być zatem wzajemne poznawanie się i umiejętność podejmowania wspólnych wyzwań w ramach światowej rodziny skautowej. Jestem głęboko przekonany, że taki właśnie przykład solidarnej współpracy, zaowocuje dodatkowo większym zainteresowaniem ideą skautingu i w perspektywie pomnoży zastępy młodzieży skupiającej się w drużynach i zastępach. Zachęcam wszystkich do otwartej dyskusji i podjęcia próby wypracowania strategii działań na następne lata, tak by w duchu solidarności i wspólnoty z nadzieją patrzeć na dzień jutrzejszy. Z pozdrowieniem polskich harcerzy - Czuwaj!
Lech Wałęsa 5
6
CZUWAJ! Historia polskiego skautingu – harcerstwa – rozpoczęła się w 1910 r., kiedy to Andrzej Małkowski dokonał przekładu angielskiego podręcznika „Skauting dla chłopców”. Wydarzenie to stało się iskrą, która rozpaliła entuzjazm dla ruchu skautowego na wszystkich ziemiach polskich. Od tamtej pory setki tysięcy młodych ludzi zetknęły się z przygodą, jaką jest harcerstwo. Nasze motto to „Czuwaj!”, wprowadzone do harcerstwa, jako zamiennik angielskiego zawołania „Be prepared! – Bądź gotów!”. W latach 1918-1939, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości po 123 latach jej nieobecności na mapach świata, harcerze i harcerki aktywnie uczestniczyli w życiu społecznym kraju. Do roku 1939 Związek Harcerstwa Polskiego, współzałożyciel Światowej Organizacji Ruchu Skautowego i Światowego Stowarzyszenia Przewodniczek i Skautek, zdążył przyciągnąć ponad 200 000 członków, tym samym stając się jedną z największych organizacji społecznych i wychowawczych w Polsce. Zdołaliśmy zbudować demokratyczne, wielonarodowe i wielowyznaniowe państwo, lecz naszą pracę zniweczył wybuch II wojny światowej. Polscy harcerze i harcerki czuli się w obowiązku dopełnić swej obietnicy służenia krajowi. ZHP działał w czasach okupacji pod kryptonimem konspiracyjnym „Szare Szeregi”. W latach wojennych, harcerstwo realizowało program wychowawczy pod nazwą „Dziś - jutro – pojutrze”. „Dziś” oznaczało edukację w okupowanym kraju i gromadzenie umiejętności niezbędnych po zakończeniu wojny. „Jutro” - udział w powstaniu zbrojnym. Wreszcie „Pojutrze” oznaczało pracę na rzecz wolnej, niepodległej Polski. W 1944 r. wielu harcerzy wzięło udział w Powstaniu Warszawskim. Pełnili rolę sanitariuszy i łączników. Wielu z nich walczyło z bronią w ręku.
„Pojutrze” jednak nie nadeszło. Po wojnie Polska stała się krajem komunistycznym. Byliśmy zmuszeni wystąpić z WOSM i z WAGGGS. ZHP kontynuował jednak swoją pracę angażując kolejne pokolenia młodych ludzi. Związek Harcerstwa Polskiego pozostał jedną z bardzo niewielu oficjalnych organizacji, które zdołały zachować pewną niezależność od partii komunistycznej. Polscy harcerze włączali się w różnorodne działania, od pomocy w polu rolnikom z najuboższych regionów po organizację wizyt papieża Jana Pawła II. Po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 r. ZHP był jedyną dużą organizacją społeczną, której działalność nie została zakazana. W klimacie odnowy, który nastał w Polsce pod koniec lat 80., ZHP wskrzesił niektóre z przedwojennych tradycji harcerskich. W 1989 r. komunizm w Polsce upadł. W 1993 r. Prezydent Lech Wałęsa (laureat Nagrody Nobla i przywódca Solidarności) został honorowym protektorem ZHP, kontynuując tradycję w której uczestniczyli wszyscy prezydenci II RP. W 1996 r. ZHP ponownie przystąpił do WOSM i WAGGGS. To wydarzenie zapoczątkowało nowy rozdział w historii Związku Harcerstwa Polskiego. Dziś, po 25 latach wolności, mamy przyjemność zaprezentować wszystkim, czym dokładnie jest polski skauting, czyli harcerstwo. Za nami długa droga. Nasz kraj z powodzeniem zakończył transformację polityczną i gospodarczą. Polska stała się członkiem Unii Europejskiej i NATO, a nasza gospodarka rośnie w siłę. To pozytywnie przekłada się na rozwój harcerstwa. My też się zmieniliśmy, dlatego zapraszamy na krótką wycieczkę. Ta publikacja ma za zadanie przestawić efekty naszej pracy. Jest ona historią naszych sukcesów i wyzwań. Jest zaproszeniem do ponownego odkrycia harcestwa!
7
O HARCERSTWIE Naszą misją jest wychowywanie młodego człowieka, czyli wspieranie go we wszechstronnym rozwoju i kształtowaniu charakteru przez stawianie wyzwań. 8
Związek Harcerstwa Polskiego jest zarejestrowany jako niezależne stowarzyszenie – organizacja pożytku publicznego. ZHP realizuje oparty na wartościach program edukacji nieformalnej dla młodych ludzi w wieku od 6 do 21 lat. Jest stowarzyszeniem otwartym dla wszystkich bez względu na pochodzenie, narodowość, rasę czy wyznanie. Ma na celu stwarzanie młodym ludziom możliwości rozwoju ich pełnego potencjału, jako obywateli odpowiedzialnych i aktywnych, stanowiących część społeczności lokalnej, krajowej i międzynarodowej. Aktualna liczba członków ZHP to około 95 000 osób: zuchów, harcerzy, harcerzy starszych, wędrowników oraz instruktorów.
ZHP jest częścią Światowego Stowarzyszenia Przewodniczek i Skautek (World Association of Girl Guides and Girl Scouts, WAGGGS) oraz Światowej Organizacji Ruchu Skautowego (World Organization of the Scout Movement, WOSM). Dziewczęta i kobiety należą do WAGGGS, zaś chłopcy i mężczyźni do WOSM. ZHP jest również członkiem: •• Międzynarodowej Katolickiej Konferencji Skautingu Żeńskiego, •• Międzynarodowej Katolickiej Konferencji Skautingu, •• Międzynarodowego Bractwa Skautów i Przewodniczek, •• Międzynarodowego Porozumienia Skautów Prawosławnych
GRUPY WIEKOWE W ZHP Zuchy (6-10 lat) - zabawa w gromadach zuchowych W programie wychowania najmłodszych członków ZHP świat wyobraźni zajmuje ważne miejsce. Wszelka nauka odbywa się tu poprzez zabawę. W gromadach zuchowych najmłodsi członkowie ZHP uczą się integracji z grupą przyjaciół, z czasem przekazywane są im coraz bardziej odpowiedzialne zadania, na pierwszym miejscu stawia się jednak ich fizyczne, emocjonalne i psychologiczne bezpieczeństwo.
Harcerki i harcerze (10-13 lat) – nauka o świecie i ludziach poprzez grę W tym wieku olbrzymią rolę odgrywają zastępy, czyli kilkuosobowe grupy umożliwiające każdemu z ich członków samorealizację. Zastępom przewodzą bardziej doświadczeni rówieśnicy - zastępowi. Harcerki i harcerze odkrywają i poznają otaczający ich świat przede wszystkim poprzez udział w grze, która jest charakterystyczną formą aktywności dla tej grupy wiekowej.
Harcerki starsze i harcerze starsi (13-16 lat) – poszukiwanie własnego miejsca w świecie poprzez udział w różnorodnych projektach
Wędrowniczki i wędrownicy (16-25 lat)* – pomoc innym, doskonalenie umiejętności i przekraczanie granic własnych możliwości
Charakterystyczną formą aktywności dla harcerek i harcerzy starszych jest poszukiwanie. Poprzez nie odkrywają swoje autorytety i zaczynają tworzyć własną wizję świata. Dzięki przeprowadzanym projektom uczą się odpowiedzialności. Dorośli instruktorzy są obecni w ich życiu, jednak ich rola ogranicza się do udzielania porad i wsparcia.
Większość zajęć w tej grupie wiekowej odbywa się w drużynach wędrowniczych. Drużynowy jest pierwszym spośród równych. Trzon programu wędrowniczego stanowi właśnie wędrówka zarówno w sensie podróży fizycznej, jak i podróży w głąb wartości i własnego charakteru. Wędrowniczki i wędrownicy samodzielnie przygotowują programy, stanowiące dla nich wyzwanie. Organizują wyprawy górskie i podróże zagraniczne. Aktywnie chronią środowisko i służą lokalnym społecznościom.
* Od 1 września 2015 - 16-21 lat.
9
OBIETNICA ZUCHOWA Obiecuję być dobrym zuchem, zawsze przestrzegać Prawa Zucha.
Prawo Zucha 1. Zuch kocha Boga i Polskę. 2. Zuch jest dzielny. 3. Zuch mówi prawdę. 4. Zuch pamięta o swoich obowiązkach. 5. Wszystkim z zuchem jest dobrze. 6. Zuch stara się być coraz lepszy.
PRZYRZECZENIE HARCERSKIE Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce, nieść chętną pomoc bliźnim i być posłusznym Prawu Harcerskiemu.
Prawo Harcerskie 1. Harcerz sumiennie spełnia swoje obowiązki wynikające z Przyrzeczenia Harcerskiego. 2. Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy. 3. Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim. 4. Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza. 5. Harcerz postępuje po rycersku. 6. Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać. 7. Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom i wszystkim swoim przełożonym. 8. Harcerz jest zawsze pogodny. 9. Harcerz jest oszczędny i ofiarny. 10. Harcerz jest czysty w myśli, w mowie i uczynkach; nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych.
10
WŁADZE ZHP Najwyższą władzą Związku Harcerstwa Polskiego jest Zjazd ZHP, który obraduje co cztery lata. Zjazd wybiera członków Głównej Kwatery, której przewodzi Naczelnik ZHP. Główna Kwatera składa się przynajmniej z 5 członków i jest zarządem Związku Harcerstwa Polskiego.
Skład Głównej Kwatery wybrany na lata 2013-2017: hm. Małgorzata Sinica - Naczelnik ZHP hm. Krzysztof Budziński - Zastępca Naczelnika ZHP hm. Lucjan Brudzyński - Zastępca Naczelnika ZHP hm. Paweł Chmielewski - Skarbnik ZHP hm. Karol Gzyl - Członek Głównej Kwatery ZHP hm. Emilia Kulczyk-Prus – Członek Głównej Kwatery ZHP hm. Justyna Sikorska - Członek Głównej Kwatery ZHP hm. Jacek Smura - Członek Głównej Kwatery ZHP hm. Grzegorz Woźniak - Członek Głównej Kwatery ZHP
Zjazd ZHP wybiera także Przewodniczącego ZHP i Radę Naczelną. Rada składa się z ok. 30-40 członków. Decyduje między innymi o sprawach związanych z systemem metodycznym, kierunkami pracy edukacyjnej i wychowawczej, zatwierdza kierunki działań Głównej Kwatery ZHP na dany rok. Przewodniczący ZHP stoi na straży jedności, zasad ideowych i tradycji ZHP. Hm. Dariusz Supeł został wybrany na Przewodniczącego ZHP w kadencji 2013-2017. Na poziomie krajowym działają także Centralna Komisja Rewizyjna ZHP oraz Naczelny Sąd Harcerski ZHP. ZHP jest organizacją pozarządową składającą się z 17 chorągwi - po jednej w każdym województwie oraz w mieście stołecznym Warszawie.
11
PROTEKTORAT PREZYDENTA RP Związek Harcerstwa Polskiego objęty jest honorowym protektoratem Prezydenta RP. Protektorat ten jest wyrazem najwyższego uznania dla działań i misji harcerstwa. Pierwszym protektorem ZHP został marszałek Józef Piłsudski, wdzięczny za zaangażowanie harcerzy w walkę o niepodległość kraju. Jego następcy, Stanisław Wojciechowski i Ignacy Mościcki, także piastowali tę funkcję. Prezydenci III RP powrócili do międzywojennej tradycji protektoratu. Godność honorowego protektora harcerstwa przyjęli kolejno: Lech Wałęsa, Aleksander Kwaśniewski, Lech Kaczyński i Bronisław Komorowski. Warto dodać, że Prezydent Bronisław Komorowski sam był harcerzem, podobnie jak jego żona, Anna Komorowska. Tak się składa, że przyszła para prezydencka poznała się właśnie w harcerstwie - w młodości obydwoje byli drużynowymi w Warszawie.
12
Spotkanie z Sekretarzem Generalnym WOSM w maju 2014 r.
Pan Prezydent i Pierwsza Dama podczas jednego z naszych ostatnich wydarzeń
CENTRA SKAUTOWE ZHP prowadzi trzy centra skautowe położone w najbardziej malowniczych zakątkach Polski. Dodatkowo, poszczególne chorągwie zarządzają kilkunastoma obiektami szkoleniowo-wypoczynkowymi dla harcerzy.
Głodówka Schronisko górskie „Głodówka” znajduje się w sercu Tatr, niedaleko od Zakopanego – na Polanie Głodówka w Bukowinie Tatrzańskiej. Z tego urokliwego miejsca rozciąga się jeden z najpiękniejszych widoków w całym regionie tatrzańskim - z tarasu można podziwiać panoramę całego pasma górskiego o długości 77 km. Głodówka pełni funkcję centrum szkoleniowego, ale jest też doskonałym punktem wypadowym na wycieczki górskie. Oferuje ponad 100 miejsc noclegowych, pyszną polską kuchnię i niezapomnianą atmosferę. Wszystko to sprawia, że każdy pobyt w Głodówce staje się niezapomnianym wspomnieniem.
Głodówka - zapierający dech w piersi widok na Tatry
Perkoz Perkoz leży na półwyspie w centrum lasu, nad bardzo czystym jeziorem Pluszne na pograniczu dwóch krain geograficzno-historycznych: Warmii i Mazur. Ośrodek ten zlokalizowany jest z dala od miejskiego zgiełku i pośpiechu. Jego dodatkowym atutem jest wspaniała marina, która umożliwia gościom doskonalenie swoich umiejętności w sportach wodnych.
CWM ZHP Perkoz
Krajobraz wokół Perkoza
Marina przy Centrum Wychowania Morskiego
Centrum Wychowania Morskiego ZHP (CWM ZHP)
Głodówka
Centrum Wychowania Morskiego ZHP znajduje się w samym sercu Gdyni. Główna działalność CWM ZHP skupia się na organizowaniu rejsów turystycznych i szkoleniowych, specjalistycznych kursów żeglarskich, wspieraniu kadr wodnych ZHP we wszelkich ich wysiłkach związanych z wychowaniem morskim.
13
STRATEGIA ZHP NA LATA 2012-2017
Obecnie ZHP wdraża strategię przyjętą na lata 2012-2017, która opiera się na pięciu strategicznych kierunkach działań. Strategia rozwoju ZHP stawia drużynowego w centrum zainteresowania całej organizacji. Wszystkie cele strategiczne przyjęte przez organizację dążą do zwiększenia wsparcia otrzymywanego przez drużynowych. 1. Dobry program drużyny – analiza potrzeb wychowawczych harcerzy i system wspierania drużynowych w tworzeniu, wdrażaniu i ewaluacji programów drużyn. 2. Prosta dokumentacja, e-zhp – jasna i przejrzysta dokumentacja dostępna w obiegu elektronicznym. Poprawa funkcjonalno-
14
ści i przejrzystości elektronicznej ewidencji członków ZHP. 3. Motywowanie i promowanie kadry – budowanie pozytywnego wizerunku kadry, zarówno wewnątrz ZHP, jak i poza nim 4. Lepszy stan i czytelność finansów – wzmocnienie świadomości odpowiedzialności finansowej za organizację wśród wszystkich członków. 5. Przyjazna struktura – zdefiniowanie zadań każdego szczebla struktury ZHP i dostosowanie ich do aktualnej liczebności i potrzeb Związku..
ZARZĄDZANIE FINANSOWE W CZASACH WYZWAŃ W październiku 2010 roku ZHP przyjęło „Plan naprawczy finansów szczebla centralnego ZHP”, w 2014 roku został on zaktualizowany i zastąpiony „Planem stabilizacyjnym finansów szczebla centralnego ZHP”. Zgodnie z założeniami, działania stabilizacyjne realizowane są w kilku kluczowych obszarach: zarządzanie długiem (restrukturyzacja i stopniowa, oparta na porozumieniach, spłata zadłużenia), optymalizacja kosztów stałych ZHP na poziomie krajowym, przychody Głównej Kwatery ZHP (stopniowy wzrost przychodów od jednostek podległych i zależnych oraz z dotacji). Plan stabilizacyjny finansów szczebla centralnego ZHP uwzględnia m. in.: •• rezultaty osiągnięte po 4 latach realizacji i ewaluację poszczególnych działań w ramach poprzedniego planu, •• czynniki ryzyka połączone z osiągami ZHP (ryzyko związane z zarządzaniem ZHP, ryzyko związane z personelem, ryzyko związane ze zmianą polityki finansowej, ryzyko wrażliwych sektorów), •• czynniki ryzyka związane z otoczeniem (spadek koniunktury, zmiana ustawodawstwa, nieprzewidziane wydarzenia, niestabilność kursu walut, inflacja). Stale pracujemy nad poprawą sytuacji finansowej ZHP. Praca ta przynosi znaczne rezultaty. W latach 2009-2014 spłaciliśmy prawie 4,5 mln zł długu. Jednocześnie stawiamy na działania wychowawcze i edukacyjne obejmujące wszystkich członków ZHP oraz kadrę zarządzającą wszystkich szczebli.
15
PRZYCHODY GK ZHP PLN
2009
2010
2011
2012
2013
Składki członkowskie
1 289 400
1 097 800
1 511 100
1 840 700
1 778 900
Przychody z tytułu statutowej działalności organizacji pożytku publicznego
2 452 600
8 755 700
3 116 700
1 552 100
5 618 400
61 200
138 400
229 500
165 800
115 000
Przychód operacyjny
194 100
266 600
1 073 800
564 200
4 588 100
Przychód finansowy
34 600
203 200
32 000
160 500
229 800
0
0
0
0
0
4 031 900
10 461 700
5 963 100
4 283 200
12 330 200
Przychody z działalności gospodarczej
Działalność nadzwyczajna Razem
KOSZTY GK ZHP PLN
2009
2010
2011
2012
2013
2 782 500
8 142 400
3 283 000
2 224 900
6 005 800
0
0
0
0
0
1 387 700
1 671 800
1 447 400
1 421 200
1 595 600
Koszty operacyjne
561 600
199 100
237 100
131 400
352 900
Koszty finansowe
561 600
282 100
363 600
344 700
100 300
5 071 300
10 295 400
5 331 100
4 122 200
8 054 600
Koszty z tytułu statutowej działalności organizacji pożytku publicznego Koszty z tytułu działalności gospodarczej Koszty administracyjne
Razem
WYNIK FINANSOWY GŁÓWNEJ KWATERY ZHP PLN
2009
2010
2011
2012
2013
-1 039 400
166 400
632 000
161 000
4 275 600
DŁUGOTERMINOWE ZOBOWIĄZANIA GŁÓWNEJ KWATERY ZHP PLN
16
2009
2010
2011
2012
2013
7 433 000
6 944 100
4 892 500
5 120 700
3 940 500
NASZE PROJEKTY
17 17
BETLEJEMSKIE ŚWIATŁO POKOJU Akcję Betlejemskiego Światła Pokoju zapoczątkowano w Austrii w 1989 r., jako część misji charytatywnej na rzecz niepełnosprawnych dzieci i osób potrzebujących. Pierwotny zamysł przekazywania przed świętami Bożego Narodzenia symbolicznego ognia, zapalonego w Grocie Narodzenia Chrystusa w Betlejem, rozszerzył się na cały świat. Polscy harcerze uczestniczą w akcji Betlejemskiego Światła Pokoju od 1991 r. W ostatnich latach ponad 2000 harcerzy spotyka się podczas Betlejemskiego Zlotu w Zakopanem, tym samym zmieniając to miasto w stolicę skautowego braterstwa. Przez ponad dwa dni harcerze uczestniczą w grach miejskich, biorą udział w eskapadach górskich, warsztatach, konferencjach i koncertach. Jest to wspaniałe, jednoczące wydarzenie, podczas którego każdy, bez względu na wiek czy wyznanie, przygotowuje się do przyjęcia Betlejemskiego Światła Pokoju. Zlot zamyka ekumeniczna msza, w której uczestniczymy wspólnie z harcerzami ze Słowacji. W Polsce harcerki i harcerze roznoszą nie tylko Światło, ale również życzenia świąteczne wszędzie tam, gdzie potrzebne są nadzieja i pocieszenie: do szpitali, zakładów pracy, szkół i samorządów. To jednak nie koniec ich misji. Największą wartością programu jest zainspirowanie do refleksji nad samym sobą, rozmowy i pozytywnych działań społecznych. Harcerze organizują na przykład akcje zbiórki pieniędzy, żywności, ubrań podczas koncertów i festiwali, wystaw oraz debat.
Liczba akcji harcerskich rośnie z roku na rok. W 2013 r. Betlejemskie Światło Pokoju dotarło do ponad 700 polskich wsi i miast. Związek Harcerstwa Polskiego przekazuje Światło innym organizacjom skautowym z Ukrainy, Białorusi, Litwy, Niemiec i Danii.
18
NIEZWYCZAJNI W swej codziennej wolontarystycznej i nierzadko bohaterskiej pracy, liderzy harcerstwa – drużynowi i instruktorzy - robią rzeczy niezwyczajne, za największą nagrodę przyjmując każdy przesłany im uśmiech dziecka. Dzięki ich pracy, zaangażowaniu i bezinteresowności, już od ponad stu lat możemy realizować naszą misję – wychowywać dzieci i młodzież w duchu harcerskich wartości, przekazywać im aktywną, patriotyczną postawę i odpowiedzialność, dzielić się naszą wiedzą i umiejętnościami praktycznymi, rozbudzać pasje i zachęcać do stałej pracy nad sobą. Wśród 30 000 dorosłych członków ZHP jest wielu ludzi, których zapał, charyzma i kreatywność dają początek niezwyczajnym działaniom. To, co robią zmienia świat na lepsze. Świecąc dobrym przykładem, podnoszą poprzeczkę jakości działań społecznych, łamią stereotypy i przekraczają granice. Tak właśnie pracują niezwyczajni liderzy ZHP. Udział w plebiscycie zatytułowanym „Niezwyczajni” to jedna z najlepszych okazji do wyrażenia wdzięczności naszym liderom. Tytuł „Niezwyczajnego” to wyraz szacunku tysięcy członków ZHP, bo to oni właśnie zgłaszają kandydatów i wyłaniają zwycięzców w drodze głosowania on-line. Jest to także wielki zaszczyt, jako że tytuł i nagroda wręczane są przez znane osobistości. Chcąc podziękować naszym liderom zorganizowaliśmy ten plebiscyt już po raz trzeci. Gala
wręczenia nagród odbywa się w Dniu Myśli Braterskiej. To niezwykle wydarzenie, a przy okazji wielkie święto dla Związku Harcerstwa Polskiego. Cóż w nim takiego niezwykłego? •• Jego zasięg jest ogólnopolski: każdy lider może w nim wziąć udział. •• Otwartość: to lokalne drużyny proponują swoich Niezwyczajnych kandydatów. Właściwie każdy może wskazać kandydata lub kandydatkę i oddać na nią lub na niego głos. •• Rola strategiczna: plebiscyt stanowi istotny element Strategii ZHP na lata 2012-2017, odnoszącej się do motywowania i promowania liderów. •• Każdy może wziąć udział w gali - uroczystość transmitowana jest przez kanał harcerskiej telewizji internetowej ZHP360. •• System ocen - dwustopniowy system oceny kandydatów zapewnia najwyższą jakość głosowania - wiodący kandydaci są oceniani zarówno przez internautów, jak i przez jury w skład którego wchodzą laureaci poprzednich edycji. •• Plebiscyt cieszy się wielkim zainteresowaniem oraz wsparciem ze strony polskich polityków i przedsiębiorców, którzy w ten sposób okazują harcerzom swoją wdzięczność za ich wkład w rozwój naszego kraju.
19
#HARCERSKIELATO Wakacje to czas, gdy praca harcerska wre. Obozy i letnie wyprawy to najlepszy moment na podsumowanie naszej całorocznej aktywności. Związek Harcerstwa Polskiego to największy w kraju organizator letniego wypoczynku dla dzieci - każdego roku ponad 85 tysięcy osób bierze udział w obozach organizowanych przez harcerzy. Harcerskiej przygody nie da się porównać z niczym innym - to wspaniale, że możemy się nią dzielić z całą społecznością harcerską w tym samym czasie. Stało się to możliwe od tego roku. Hashtag #harcerskielato przekierowuje nas na specjalną stronę internetową, na której znajdziemy tysiące wpisów z kanałów społecznościowych z wakacyjnych przygód publikowanych w czasie rzeczywistym. Niezależnie od tego, w jakim zakątku kraju czy nawet świata - znajdują się nasi harcerze, codziennie dzielą się z nami swoimi niezapomnianymi przeżyciami z harcerskiego szlaku. Jak wielką popularność zyskała ta nowa forma komunikacji za pośrednictwem mediów społecznościowych widać po olbrzymiej liczbie tagowanych wydarzeń. Każdego dnia pojawia się kilkadziesiąt wpisów z wielu miejsc w Polsce i na świecie. Dzięki tej nowej marce młodzi ludzie stają się twórcami informacji, są lepiej rozpoznawani przez swoich rówieśników i lepiej identyfikują się ze społecznością harcerską. Zastosowanie nowych mediów jeszcze nigdy aż tak skutecznie nie wpłynęło na odświeżenie wizerunku harcerstwa. Chcesz zobaczyć, jak dobrze bawią się harcerze i harcerki z całej Polski? Odwiedź www. harcerskielato.zhp.pl! Szacujemy, że w ciągu dwóch miesięcy trwania ostatniej akcji nasi harcerze opublikowali około 15 000 wpisów zawierających ten hashtag. To robi wrażenie, prawda? 20
LIDER+ Harcerstwo opiera się na przywództwie, na postawach i umiejętnościach tych, którzy są harcerskimi liderami. Oczekujemy od nich, że będą świecić osobistym przykładem, adekwatnym do ich roli. Oczekujemy, że będą dla swoich kolegów autorytetami do naśladowania. Dlatego właśnie powstał LIDER+. Jest to program rozwojowy kierowany do instruktorów ZHP podejmujących rolę liderów kierujących pracą różnych zespołów instruktorskich w swoich środowiskach działania. Celem programu jest doskonalenie jakości przywództwa i nadzoru sprawowanego przez harcerskich liderów poprzez rozwój takich umiejętności jak efektywna komunikacja, kierowanie ludźmi, motywowanie i zastosowanie technik przywódczych w praktycznych sytuacjach wymagających kierowania zespołem. Podczas zajęć liderzy harcerscy zdobędą wie-
dzę i umiejętności niezbędne przy kierowaniu ludźmi poprzez wpływanie na ich zachowanie. Dowiedzą się również, jak stosować cykle kierowania ludźmi, jak dostosowywać styl kierowania do poziomu samodzielności współpracownika, jak rozpoznać postawy przyjęte przez liderów wobec współpracowników oraz jak delegować zadania i powierzać funkcje. Program LIDER+ zainaugurowany został w schronisku górskim Głodówka podczas Letniej Akcji Szkoleniowej w sierpniu 2014 r. Aktualna edycja skierowana jest do kadr regionalnych. W ciągu najbliższych czterech lat wszyscy dorośli liderzy ZHP wezmą udział w tym programie szkoleniowym.
RAJD GRUNWALDZKI Rajd Grunwaldzki to największe przedsięwzięcie edukacyjno-turystyczne Związku Harcerstwa Polskiego. Od 2009 r. co roku na początku lipca kilkaset osób przez pięć dni wędruje szlakami „Pogranicza”, mikroregionu położonego u styku województw mazowieckiego, kujawsko-pomorskiego i warmińsko-mazurskiego, aby zakończyć rajd w Grunwaldzie, na polu sławnej średniowiecznej bitwy. Rajd Grunwaldzki to niepowtarzalna przygoda w nurcie niezbyt jeszcze rozpowszechnionej turystyki kulturowej. Czego mogą się spodziewać uczestnicy? Przede wszystkim mają oni do wyboru kilka różnych tras - historyczne, wyczynowe lub typowo krajoznawcze. Entuzjaści gier fabularnych mogą wziąć udział w grze Live Action Role Playing, czyli RPG w terenie. Można wcielić się w postacie z czasów średniowiecza, podążać śladem zaginionych dzieł sztuki, wziąć udział w walce wywiadowczej podczas II wojny światowej lub nawet przenieść się w przyszłość. Inne trasy to zabawa z wynalazkami, których nie prze-
bije nawet McGyver, przygoda dla miłośników filmów o Indiana Jonesie. Nawet osoby zainteresowane etnografią i psychologią społeczną znajdą coś dla siebie. Wycieczki krajoznawcze, spływy kajakowe i rowerowe przejażdżki to rajdowa codzienność. W latach 2009-2014 w Rajdzie Grunwaldzkim uczestniczyło ponad 4000 osób z całej Polski, a także z Litwy, Ukrainy i Białorusi. Rosnąca popularność rajdu świadczy o dużym zainteresowaniu tym rodzajem turystyki oraz jest przykładem na to, że nawet pozornie mało atrakcyjny obszar ma wiele do zaoferowania młodemu turyście. Rajd Grunwaldzki to też szerokie partnerstwo, w skład którego wchodzą samorządy wojewódzkie, instytucje administracji rządowej, samorządy lokalne, stowarzyszenia oraz nieformalne grupy pasjonatów historii i kultury. Dzięki nawiązanej współpracy z partnerami lokalnymi program rajdu jest coraz bogatszy, a potencjał odwiedzanych miejsc jeszcze lepiej wykorzystany.
21
ZHP360 I NOWE MEDIA ZHP360 to wyjątkowy projekt edukacyjny realizowany w naszej organizacji od 2011 roku. Jest to uczenie w działaniu w najczystszej postaci. Wykorzystując nowe technologie, ZHP360 jest kanałem wewnętrznej komunikacji dającym harcerzom z każdego zakątka Polski możliwość nie tylko do aktywnego uczestnictwa w skautingu na poziomie międzynarodowym, ale także do bycia częścią czegoś niesamowitego. Ekipa ZHP360 składa się z wolontariuszy, którzy wierzą, że skauting może naprawdę zmienić świat. To właśnie tworzy niesamowitymi rzeczy, które robimy. 22
Ponad 40 harcerzy, pod okiem zawodowców, zajmuje się produkcją programów telewizyjnych i nadawaniem relacji na żywo z ważnych harcerskich wydarzeń w całej Polsce. Kanał ZHP360 powstał w 2011 r. i rozpoczął nadawanie od relacji ze Zjazdu ZHP. Od tej chwili, udało nam się pokazać większość wydarzeń, które odbyły się na poziomie ogólnopolskim, takie jak Rajd Grunwaldzki, Niezwyczajni, Betlejemskie Światło Pokoju i wiele, wiele innych.
NAJWAŻNIEJSZE PROJEKTY ZHP360 Gala wręczenia nagród Niezwyczajni: Związek Harcerstwa Polskiego organizuje w Dniu Myśli Braterskiej uroczystą galę wręczenia nagród zwycięzcom plebiscytu „Niezwyczajni”. Każdego roku relacja z tego wydarzenia nadawana jest na żywo. Aktualnie organizowane są dodatkowe programy, takie jak wywiady czy komentarze na żywo. Tę relację uświetnił dodatkowo pokaz światła i dźwięku, z muzyką skomponowaną specjalnie na tę okazję. Koncert Światła: koncert zorganizowany w polskich górach z okazji przekazania Betlejemskiego Światła Pokoju. Choć to wydarzenie muzyczne odbyło się setki kilometrów od Warszawy, dla naszego zespołu ekspertów nie stanowiło to najmniejszego problemu. Dodatkową atrakcję stanowiły videocasty publikowane przez ZHP360 co godzinę na naszej stronie internetowej. 38. Zjazd ZHP: najważniejsze spotkanie delegatów poszczególnych chorągwi, transmitowane na żywo przez ZHP360. To wydarzenie wymagało urządzenia newsroomu z prawdziwego zdarzenia, z osobnymi sekcjami dla mediów społecznościowych, wiadomości, prasy i innych. Forum Debaty Publicznej: wydarzenie, podczas którego przedstawiciele naszych organów ogólnokrajowych omawiali najciekawsze w ostatnim czasie kwestie związane z ruchem harcerskim, nadawane ze studio ZHP360.
Przygotowania w studio telewizyjnym ZHP360 23
KARTA CZŁONKOWSKA VISA Karta członkowska ZHP to oficjalny dokument potwierdzający przynależność do Związku Harcerstwa Polskiego. Jest także jednym z najbardziej innowacyjnych rozwiązań w świecie skautingu - pełni funkcję nie tylko karty identyfikacyjnej, ale również nośnika danych elektronicznych. Każdy członek ZHP otrzymuje kartę członkowską po wprowadzeniu swoich danych do elektronicznej ewidencji Związku. Harcerze i harcerki mogą wybrać najlepszą dla nich wersję karty: bez funkcji płatniczej lub z funkcją przedpłaconej karty VISA.
Ta innowacyjna karta członkowska, wyprodukowana we współpracy z mBankiem, jednym z wiodących polskich banków, została wprowadzona w 2012 r. Karta umożliwia skrócenie wielu procedur i ogranicza liczbę zbędnej dokumentacji. Karta członkowska ZHP otrzymała tytuł „Najbardziej innowacyjnej polskiej karty 2012 roku” w konkursie przeprowadzonej przez Medien Service.
CELEM JEST WYCHOWANIE Głównym celem harcerstwa nie jest wcale organizowanie czasu wolnego młodym ludziom, ale wychowywanie ich w duchu pewnych postaw. Jest to jednak możliwe tylko dzięki atrakcyjnym, odpowiednio dostosowanym i nowoczesnym formom pracy. Założenia programowe uchwalone przez 38. Zjazd ZHP wskazują, że najważniejszym celem naszej pracy jest wychowywanie młodych ludzi, a wskazówki co do właściwychkierunków działań zawarte są w samej uchwale programowej. ZHP skupia się na wdrażaniu 6 głównych kierunków wychowawczych. Nasz program wychowawczy może być skuteczny dopiero wówczas, gdy wszystkie poniższe punkty wprowadzone zostaną do programów wszystkich drużyn.
HARCERSTWO W RUCHU Wyjdź w świat! Podczas zbiórek powinny być angażowane wszystkie zmysły! Wszelka aktywność fizyczna na świeżym powietrzu dobrze nam służy. Spędzanie czasu na łonie przyrody uczy szacunku dla natury. Takie aktywności promują zdrowy tryb życia. Organizujmy wycieczki, biwaki i wędrówki, nie pozwólmy by niekorzystne warunki pogodowe skazywały nas na siedzenie w czterech ścianach!
SPRAWNOŚCI NA CAŁE ŻYCIE Ten kierunek obejmuje: rozbudzanie zainteresowań, praktyczną naukę umiejętności przydatnych w życiu, techniki harcerskie wypełniane aktualnymi treściami, specjalności, a także samoorganizację, pilność i rzetelność w realizowaniu zadań.
CIEKAWOŚĆ ŚWIATA Harcerz od zawsze kojarzył się z kimś, kto stale nad sobą pracuje. Tę otwartość na nową wiedzę i nieustanną ciekawość świata łatwo rozpoznać u naszej młodzieży. Ciekawość Polski, Europy i świata, poznawanie przyrody, jej piękna i praw działania - oto elementy naszego programu. 24
RADOSNY PATRIOTYZM ZHP wychowuje świadomych obywateli, gotowych do wkroczenia w dorosłe życie. Promujemy radosną odmianę patriotyzmu - dumę z własnego pochodzenia i z osiągnięć naszego kraju, podtrzymywanie tradycji i obyczajów. Ten kierunek kładzie szczególny nacisk na wiarę w siebie oraz na postawę obywatelską. Harcerze wychowani w tym duchu nie będą czuli oporów przed promowaniem Polski w świecie.
AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA Jedna z wartości promowanych przez uchwałę programową. Łączy w sobie wiele ze wspomnianych już elementów, takich jak braterstwo, sprawności na całe życie czy radosny patriotyzm.
BRATERSTWO Praca zespołowa, otwartość - tego od najmłodszych lat uczy się w zastępach i drużynach. Wychowujemy młodych ludzi w nurcie tolerancji i akceptacji, uczulamy na potrzeby drugiego człowieka. To właśnie poczucie braterstwa pozwala na budowanie solidnych i silnych więzi, a także otwiera umysł na możliwość dialogu ponad podziałami.
25
PARTNERSTWO SZKOLENIOWE POMIĘDZY AZERBEJDŻANEM, POLSKĄ I GRUZJĄ Jak to się zaczęło Podczas 2. Spotkania Europejsko-Euroazjatyckiego, które odbyło się w listopadzie 2011 r. w Pradze, ZHP, Azerbejdżański Związek Skautowy (ASA) oraz Gruzińska Organizacja Ruchu Skautowego (GOSM) podjęły decyzję o rozpoczęciu wspólnego projektu, którego zasadniczym celem jest szkolenie liderów, wsparcie rozwoju systemu szkoleń w ASA i GOSM oraz wymiana doświadczeń i najlepszych praktyk pomiędzy polskimi, gruzińskimi i azerskimi liderami i instruktorami skautingu. Wiosną 2012 r. wszyscy partnerzy spotkali się na wizycie studyjnej w Azerbejdżanie, podczas której mieli okazję zobaczyć na własne oczy, jak wyglądają działania skautowe w tym regionie oraz dowiedzieć się nieco więcej o organizacjach kaukaskich, a następnie wykorzystać tę wiedzę do kształtowania dalszej współpracy. Od tamtej pory wydarzyło się naprawdę wiele!
Szkolenia W październiku 2012 r. w Baku odbyło się pierwsze 4-dniowe szkolenie dla aspirujących liderów skautingu, współorganizowane przez ASA i ZHP. Partner azerski odpowiadał za rekrutację uczestników oraz za wszelkie kwestie organizacyjne. Strona polska zajęła się natomiast programem całego szkolenia. Region euroazjatycki również włączył się w szkolenie. Obejmowało ono wstęp do wiedzy o skautingu oraz podstawowe metody i techniki skautowe. W lutym 2013 r. odbyły się trzy warsztaty. Zorganizowane zostały dla zastępowych i drużynowych, a przeprowadzone przez stronę polską we współpracy z Główną Kwaterą ASA. Warsztaty skupiały się na metodzie harcerskiej (pierwszy warsztat), opracowaniu programu harcerskiego (drugi warsztat) oraz na duchowych wartościach harcerstwa i obchodach Dnia Myśli Braterskiej. W lipcu 2013 r. w Polsce odbyło się pełne szkolenie dla drużynowych zatytułowane „Siedem Szczytów”. Wzięło w nim udział po 16 przedstawicieli kadr 26
z ASA i z GOSM. Szkolenie trwało 8 dni. Rozpoczęło się i zakończyło w Warszawie, jednak jego część główna zorganizowana została w ramach regularnego obozu ZHP wspólnie z dwoma wybranymi grupami harcerzy. Program szkolenia oparty był na minimalnych wymogach obowiązujących polskich drużynowych. W czerwcu 2014 r. rozpoczęły się natomiast przygotowania do szkolenia dla instruktorów zatytułowanego „Elbrus”. Odbyło się ono w Baku, z udziałem ośmiu liderów z GOSM i ośmiu z ASA.
Obozy W sierpniu 2012 r., delegacja z ZHP uczestniczyła w Jamboree z okazji 15. rocznicy istnienia ASA. Był to kolejny krok ku lepszemu poznaniu liderów ASA (przyszłych adresatów szkoleń), ich stylu i ram prowadzenia zajęć skautowych. W sierpniu 2013 r. pięciu przedstawicieli kadr ZHP wzięło udział w Jamboree ASA “Wonderland”, jako koordynatorzy programu. Obóz odbył się w okolicach Szeki, jednego ze starożytnych azerskich miast. Podczas obozu instruktorzy oraz absolwenci szkolenia “Siedem Szczytów” z ASA wspólnie pracowali nad programem. W sierpniu 2013 r. delegacja ZHP (4 zastępy + instruktorzy + IST) wzięła udział w 2. narodowym jamboree GOSM w Vartsikhe. Nasi przedstawiciele spędzili w Gruzji dwa tygodnie, uczestnicząc w obozach i korzystając z gościny rodzin skautów. W sierpniu 2014 r. czterech przedstawicieli kadr ZHP wzięło udział w Jamboree ASA “Wonderland”, jako koordynatorzy programu. Obóz zorganizowany został niedaleko Lerik, w południowym Azerbejdżanie. Polscy liderzy brali udział w różnych wydarzeniach - ceremonii otwarcia, grach obozowych i warsztatach.
NADCHODZĄCE WYDARZENIA MIĘDZYNARODOWE Intercamp Nysa 2015
Zlot Skautów Środkowoeuropejskich 2016
InterCamp to międzynarodowy zlot skautów, który każdego roku odbywa się w innym miejscu podczas weekendu zielonoświątkowego. W zlocie biorą udział harcerze i harcerki w wieku od 11 do 16 lat. Rokrocznie zjeżdża na to wydarzenie 3000 uczestników. W 2015 roku InterCamp odbędzie się w Nysie.
Tradycję Central European Jamboree rozpoczął pierwszy taki zlot, który miał miejsce w Pradze w 1997 r., jednak to coroczne wydarzenie nawiązuje do Zlotu Skautów Słowiańskich, który odbył się w 1931 r. w Pradze (Czechosłowacja) oraz w 1935 r. w Spale (Polska).
Więcej informacji: www.intercamp.info oraz na www.facebook.com/intercamp Gotowi na wspaniałą przygodę? Do zobaczenia na InterCamp 2015, gdzie czeka na nas świat rycerzy, księżniczek i smoków! Udaj się na poszukiwanie skarbu, wygraj średniowieczny pojedynek i poznaj nowych przyjaciół z 15 różnych organizacji skautowych i krajów. Będzie to dla nas wielki zaszczyt!
Od 1997 r. Zlot Skautów Środkoweuropejskich zwykle odbywa się co dwa lata, a organizacją zajmują się na zmianę Junák - Svaz Skautů a Skautek ČR, Slovenský Skauting, Związek Harcerstwa Polskiego oraz Magyar Cserkészszövetség. Celem tego zlotu jest zacieśnienie współpracy pomiędzy tymi czterema organizacjami skautowymi. Od 1997 r. w Polsce odbyły się już dwie edycje CEJ: „San” w 1999 r. i „Silesia” w 2008 r. w Chorzowie. W 2016 r. około 3000 harcerzy i harcerek spotka się we Wrocławiu. W ciągu 10 dni będą mogli powędrować po górach, żeglować, rozwijać swoje zdolności artystyczne pod okiem lokalnego artysty lub zdobywać wiedzę naukową na uniwersytecie.
27
NIE JEST SZTUKĄ WĘDROWAĆ PO WYDEPTANYCH ŚCIEŻKACH. SZTUKĄ JEST ZNALEŹĆ ŚCIEŻKĘ NA BEZDROŻACH. sir Robert Baden-Powell założyciel ruchu skautowego
MARZENIE O JAMBOREE
30
BE THE SPARK! Marzy nam się Światowe Jamboree Skautowe w Polsce. Nie jest to marzenie nieosiągalne. Na przestrzeni ostatnich dwudziestu pięciu lat zarówno Polska jak i ZHP zmieniały się nieustająco. 25 lat wolności było dla nas czasem niestrudzonej pracy. Dziś całe pokolenie młodych ludzi, których wychowaliśmy w pierwszych latach wolności, gotowe jest wziąć na siebie odpowiedzialność za przyszłość. Ludzie, dla których legenda Solidarności stała się inspiracją, wkroczyli w dorosłość i już zmieniają świat na lepsze. Od 1996 r., kiedy powróciliśmy do Światowej Organizacji Ruchu Skautowego (WOSM) oraz Światowego Stowarzyszenia Przewodniczek i Skautek (WAGGGS), przyglądamy się bacznie rozwojowi skautingu w innych krajach. Czerpiemy z doświadczeń innych Narodowych Organizacji Skautowych. Po trudnych latach transformacji i wyzwań gospodarczych, dziś my także jesteśmy stabilną Narodową Organizacją Skautową. Nadchodzi czas Młodej Europy. Jesteśmy przekonani, że Polska, silna w energię młodych, może stać się źródłem inspiracji dla skautów. Chcemy tchnąć w skauting nowego ducha wspaniałych przygód i podzielić się z Wami naszymi pomysłami. Razem możemy zorganizować wydarzenie edukacyjne, które na zawsze pozostanie w pamięci młodzieży z całego świata. Już w 2017 roku swiatowa Konferencja skautowa podejmie decyzję związaną z przyznaniem prawa do organizacji Światowego Jamboree Skautowego. Chcemy się do tego dobrze przygotować. Z tego również powodu rozpoczęliśmy już intensywne przygotowania do procedury, która potrwa aż do 41. Światowej Konferencji Skautowej w 2017 r.
Te przygotowania są dla naszej organizacji bodźcem do zmian. Przekuwamy marzenia 100 000 młodych Polaków w realne zmiany w naszym związku. Udoskonalamy program wychowawczy poprzez wspieranie szkoleń dla liderów. Pozostajemy w ścisłej współpracy z naszymi partnerami. Dziś chcemy przyciągnąć Waszą uwagę, abyście mogli na nowo odkryć polski skauting i byście dali się porwać energii młodych, którzy go tworzą. Stworzyliśmy w Polsce solidne podstawy oparte na współpracy z jednostkami rządowymi i przedstawicielami biznesu. W tym zlocie nasz kraj upatruje szansy na zbudowanie kapitału społecznego oraz fundamentów polityki młodzieżowej. Jesteśmy świadomi ogromu pracy przed nami, ale też z chęcią przyjmiemy ją na siebie. Marzymy o takim jamboree, które tchnie w świat skautingu wyobraźnię. O takim jamboree, które w sposób naturalny zaprezentuje zjawisko globalnego ruchu, który nie tylko może zmieniać świat, ale który już to robi. Bądź iskrą! Oto motto naszej kandydatury. Iskra rozpala płomień. Iskra uwalnia energię. Chcemy, by każdy skaut na świecie - niezależnie od płci, rasy czy wyznania - stał się taką iskrą. Nadchodzące trzy lata będą dla nas wielką przygodą. Przygodą, w trakcie której wzmocnimy naszą organizację by zasłużyć na Wasze zaufanie. Będziemy na to bardzo ciężko pracować. Będziemy uczyć się od bardziej doświadczonych organizacji. Będziemy pytać. Nie porzucimy marzeń, a marzenia te znajdą swój wyraz w realnych działaniach. Tacy jesteśmy. Wierzymy, że iskra naszych marzeń rozpali także Waszą wyobraźnię.
31
PLAN DZIAŁANIA Działania związane z przygotowaniem i promocją polskiej kandydatury na organizatora Światowego Jamboree Skautowego 2023 obejmują złożone procesy organizacyjne, którym Związek Harcerstwa Polskiego musi stawić czoła. Działania te rozłożyliśmy na lata 2014-2017. Cały proces przygotowania naszej kandydatury traktujemy również jako narzędzie rozwoju harcerstwa w Polsce. Kandydatura ta jest dla ZHP sposobem na zwiększenie liczby członków, jak również inicjatywą jednoczącą naszą organizację wokół wspólnego celu. Przyniesie ze sobą zmiany organizacyjne - udoskonalenie programu wychowawczego, jakości pracy z liderami oraz zarządzania finansami. Będzie to narzędzie promocji harcerstwa. Plan przygotowań do złożenia aplikacji podzieliliśmy na dwa moduły odpowiadające zadaniom krajowym i międzynarodowym. Zadania krajowe obejmują następujące pięć ścieżek przygotowań:
1. Zdobycie wewnętrznej akceptacji projektu (promocja na poziomie krajowym) Nasze „Marzenie o Jamboree” towarzyszy ZHP już od Jubileuszowego Zlotu w Krakowie w 2010 r. Od tamtej pory omawiamy polską inicjatywę w kręgu liderów naszej organizacji. Jesienią 2013 r. przeprowadziliśmy wewnętrzną, ogólnopolską kampanię informacyjną adresowaną do kadry. Kampania ta, zatytułowana „Młodzi Ambasadorzy Jamboree” dotarła do ponad 1500 liderów we wszystkich regionach kraju. 150 z nich wzięło udział w „Akademii Ambasadorów Jamboree”, która okazała się cennym warsztatem. W wyniku tej kampanii, Zjazd ZHP przyjął uchwałę w sprawie ubiegania się o prawo do organizacji Światowego Jamboree w 2023 r. Dzięki tej kampanii i włożonym w nią wysiłkom, uchwałę przyjęto 270 głosami „za”, przy jednym wstrzymaniu się od głosu.
2. Rozwój programu i promocyjne aspekty kandydatury Program wychowawczy stanowi najważniejszy element Światowego Jamboree Skautowego. Pomimo iż program zawiera stałe części, stworzyliśmy także szereg elementów charakterystycznych dla Polski - takich, którymi chcielibyśmy podzielić się z innymi skautami. Stworzony na tę potrzebę slogan „Bądź iskrą!” odzwierciedla naszą markę i jej reputację. Pragniemy zorganizować zlot, który stanie się iskrą przygody, wolności, przyjaźni, innowacji i pozytywnej energii. Przy pracy nad strategią promocyjną współpracujemy blisko z Pol32
ską Organizacją Turystyczną - agencją rządową odpowiedzialną za promocję Polski poza granicami kraju oraz z Ministerstwem Spraw Zagranicznych. Znajdujemy się w szczególnym położeniu, ponieważ zbudowaliśmy koncepcję promocji, która okazała się zbieżna z nowoprzyjętą strategią promocji marki naszego kraju. Pozwala nam to zwielokrotnić efekty naszej pracy - z wielkim pożytkiem dla światowego ruchu skautowego.
3. Zdobycie wsparcia zewnętrznego (rząd, biznes, trzeci sektor) Nie zdecydowalibyśmy się na zgłoszenie naszej kandydatury do organizacji tak ważnego wydarzenia bez wcześniejszego zapewnienia sobie wsparcia ze strony rządu Rzeczypospolitej Polskiej. Nasz kraj zdobył już pewne doświadczenie przy okazji organizacji EURO 2012. Będzie to dla nas cennym atutem. Rząd traktuje kandydaturę ZHP jako ważną akcję publiczną. Odzwierciedla to specjalny patronat Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, a także, co jeszcze bardziej istotne - pakiet gwarancji rządowych przyjęty w maju 2014 r. w formie uchwały Rady Ministrów. Jamboree ważne jest także z punktu widzenia społeczności przedsiębiorców. Współpracujemy ściśle z Polską Radą Biznesu, której przewodniczący jednocześnie przewodniczy Komitetowi Organizacyjnemu Kandydatury. W trakcie przygotowań zamierzamy również skorzystać z potencjału innych organizacji pozarządowych.
4. Wsparcie legislacyjne i finansowe Jak wspomniano powyżej, stworzenie przyjaznego klimatu zewnętrznego już na wczesnym etapie przygotowań jest dla nas sprawą wielkiej wagi. Chcemy zapewnić sobie całkowite bezpieczeństwo finansowe - zarówno na czas kandydatury, jak i samego Jamboree. Udzielone nam gwarancje rządowe dają nam pewność zabezpieczenia projektu. W ramach pełnienia misji publicznej, rząd przyznał ZHP fundusze na wsparcie procesu przygotowawczego. Dzięki temu, przygotowania te nie obciążą nadmiernie budżetu ZHP, co oznacza, że aktualne programy wychowawcze i szkoleniowe nie ucierpią z ich powodu.
5. Procedura wyboru miejsca Chcemy pokazać skautom z całego świata Polskę od najpiękniejszej strony. Czas spędzony przez młodych ludzi w naszym kraju powinien być wspaniałą i inspirującą przygodą. Będzie to wymagało stworzenia szerokiej platformy współpracy. Wiele energii wkładamy w wybór regionu, w którym odbędzie się jamboree.
Zadania międzynarodowe Ten obszar zadaniowy jest o wiele trudniejszy. Naszym celem jest przekonanie narodowych organizacji skautowych z innych krajów do tego, że Polska jest najlepszym możliwym wyborem. Chcemy osiągnąć to poprzez przejrzyste informacje o procesie przygotowań oraz poprzez stworzenie klimatu zaufania wobec Polski. Zintensyfikujemy nasze działania na poziomie regionalnym i globalnym. Zainspirujemy światową rodzinę skautową poprzez chwalenie się naszymi dobrymi praktykami. Tak właśnie wygląda krótki zarys koncepcji naszych działań na 9 lat przed planowanym wydarzeniem i na dwa lata przed wyborem gospodarza, którego dokona Światowa Konferencja Skautowa. Więcej aktualnych informacji można znaleźć na naszych stronach internetowych.
Szczegółowa lista gwarancji udzielonych nam przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na mocy Uchwały Rady Ministrów nr 81/2014 z dnia 20 maja 2014 r. Deklaracja współpracy przy organizacji 25. Światowego Jamboree Skautowego oraz imprez poprzedzających to wydarzenie. Rada Ministrów Gwarancja poszanowania Konstytucji Światowej Organizacji Ruchu Skautowego przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej. Premier Zapewnienie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej o podjęciu działań gwarantujących wypełnienie zobowiązań Związku Harcerstwa Polskiego. Premier Zapewnienie swobodnego wjazdu do Rzeczypospolitej Polskiej i poruszania się po niej przez osoby akredytowane na Jamboree. Premier Zapewnienie ułatwień wizowych, umożliwiających wjazd do Rzeczypospolitej Polskiej i poruszania się po niej przez osoby akredytowane na Jamboree oraz osoby zatrudnione przy tym wydarzeniu. Minister Spraw Wewnętrznych, Minister Spraw Zagranicznych Zapewnienie uproszczonej i przyspieszonej procedury uzyskania pozwolenia na pracę dla osób zatrudnionych przy organizacji Jamboree. Minister Pracy i Polityki Społecznej Zapewnienie ochrony znaków towarowych i innych praw własności intelektualnych określonych przez Światowe Biuro Skautowe. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Minister Gospodarki Przygotowanie posiłków przez uczestników Jamboree oraz możliwość przywozu żywności spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) Minister Zdrowia Zwolnienia z cła i podatków za import towarów niezbędnych do organizacji Jamboree i uczestnictwa w nim. Minister Finansów Gwarancja zniesienia ograniczeń dotyczących nocnych lotów. Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego Gotowość Urzędu Komunikacji Elektronicznej do podjęcia wysiłków zmierzających do przyznania organizatorom Jamboree prawa korzystania z częstotliwości niezbędnych do organizacji wydarzenia. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej
33
HARMONOGRAM 2010
2012
23 sierpnia 2010 r., podczas Jubileuszowego Zlotu Stulecia Harcerstwa w Krakowie, komisarz zagraniczny ZHP Rafał Bednarczyk udzielił dziennikarzowi „Skauta Krakowskiego” wywiadu, w którym stwierdził: „Polska jest gotowa by zorganizować Światowe Jamboree Skautowe”. Nie był to oczywiście moment, w którym narodziło się polskie marzenie o polskim jamboree, ale właśnie tę datę wybraliśmy na symboliczny początek tej historii.
4 sierpnia 2012 r. na zaproszenie Naczelnika ZHP Małgorzaty Sinicy, w siedzibie Głównej Kwatery ZHP odbyło się spotkanie grupy koncepcyjnej. Celem powołania grupy było stworzenie pierwszego zarysu koncepcji organizacji Jamboree 2023.
2011 2 sierpnia 2011 r. Główna Kwatera ZHP przyjęła uchwałę nr 74/2011 w sprawie ubiegania się o prawo do organizacji Światowego Jamboree Skautowego w Polsce. 4 sierpnia 2011 r. Pierwsza Dama Rzeczypospolitej, Anna Komorowska, odwiedziła harcerzy uczestniczących w 22. Światowym Jamboree Skautowym odbywającym się pod Kristianstadem, w południowej części Szwecji, Skanii. Wsparła pomysł, by Polska stała się gospodarzem podobnego wydarzenia w roku 2023. Anna Komorowska odwiedziła namiot polski, zwiedziła wystawę przygotowaną przez harcerzy oraz wzięła udział w uroczystym apelu. W przemówieniu Pierwsza Dama, która sama działała w ZHP, gdzie poznała przyszłego męża Bronisława Komorowskiego, przypomniała tradycję polskiego harcerstwa. Przekazała pozdrowienia od prezydenta oraz życzyła harcerzom „owocnej promocji Polski”.
34
2013 1 marca 2013 r., prezydent Polski Bronisław Komorowski przyjął nasze zaproszenie i objął przewodnictwo nad Komitetem Honorowym Kandydatury. Jednocześnie, prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podkreślił rolę honorowego protektora harcerstwa. W październiku 2013 r., dzięki partnerstwu z Polską Organizacją Turystyczną, instruktorzy zaangażowani w prace nad projektem Jamboree 2023 mieli okazję uczestniczyć w najważniejszych targach turystyki na świecie - World Travel Market w Londynie. „Podczas naszej rozmowy z dużym zainteresowaniem słuchałem o Światowym Jamboree Skautowym, jego znaczeniu dla promowaniu współpracy pomiędzy młodzieżą z różnych krajów i dla jej rozwoju, także w wymiarze międzynarodowym. Jestem przekonany, że wydarzenie o tak pozytywnym wydźwięku jest doskonałym narzędziem promocji każdego kraju, ale przede wszystkim fantastycznych doświadczeniem i inspiracją dla rzeszy młodych ludzi zaangażowanych w działania wokół tej kandydatury, jak też i samej organizacji Jamboree” - napisał premier Polski Donald Tusk w liście do Naczelnik ZHP Małgorzaty Sinicy oraz Przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego Zbigniewa Niemczyckiego. Premier przyjął nasze zaproszenie do Honorowego Komitetu ds. Organizacji Jamboree.
2014 20 maja 2014 r. Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie rządowych gwarancji wspierających kandydaturę ZHP jako gospodarza Światowego Jamboree Skautowego 2023 oraz w sprawie wsparcia imprez poprzedzających to wydarzenie: Światowego Zlotu Związku Harcerstwa Polskiego w 2018 r. i Europejskiego Jamboree Skautowego w 2021 r. Skala i ranga tych trzech zlotów uzasadnia przyznanie gwarancji rządowych, które będą realizowane zgodnie z prawem polskim i unijnym. Gwarancje rządowe mają dotyczyć w szczególności: poszanowania konstytucji Światowej Organizacji Ruchu Skautowego, podjęcia działań gwarantujących wypełnienie zobowiązań przez ZHP; zapewnienia swobodnego wjazdu do naszego kraju i poruszania się po nim przez osoby akredytowane na podstawie paszportu lub innych dokumentów wymaganych odrębnymi przepisami oraz karty identyfikacyjnej i akredytacyjnej. Szczegółowe gwarancje rządowe przewidują m.in., że personel organizacyjny uzyska zezwolenia na pracę w Polsce w trybie przyspieszonym i uproszczonym lub będzie zwolniony z tego obowiązku. Chronione będą znaki towarowe i inne prawa własności intelektualnej określone przez Światowe Biuro Skautowe. Możliwe będzie bezpośrednie przygotowywanie posiłków przez uczestników imprezy i przywóz do Polski artykułów spożywczych spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Zastosowane zostaną zwolnienia celne i podatkowe na import produktów niezbędnych do organizacji imprezy. Również w maju 2014 r. Prezydent RP Bronisław Komorowski wraz z małżonką spotkał się z Sekretarzem Generalnym Światowej Organizacji Ruchu Skautowego Scottem Teare’em oraz z Dyrektorem Globalnym WOSM Göranem Hägerdalem. Sekretarzowi Generalnemu WOSM towarzyszyli Naczelnik ZHP Małgorzata Sinica, Przewodniczący ZHP Dariusz Supeł, Komisarz Zagraniczny ZHP Rafał Bednarczyk oraz Członek Głównej Kwatery ZHP Karol Gzyl. Podczas spotkania podniesiono kwestię działalności organizacji skautowych w Europie i na świecie, jak również omówiono sprawy współpracy pomiędzy organizacjami poszczególnych krajów.
35
LUDZIE KOMITET HONOROWY
Bronisław Komorowski
Ewa Kopacz
Lech Wałęsa
Donald Tusk
Aleksander Kwaśniewski
Prezydent Polski
Prezes Rady Ministrów
Były Prezydent Polski, Laureat Pokojowej Nagrody Nobla
Przewodniczący Rady Europejskiej
Były Prezydent Polski
KOMITET ORGANIZACYJNY
KOMITET STERUJĄCY
Zbigniew Niemczycki (Przewodniczący Komitetu) Prezes Polskiej Rady Biznesu
Krzysztof Budziński (Przewodniczący Komitetu)
Rafał Szmytke Prezes Polskiej Organizacji Turystycznej
Rafał Bednarczyk
Małgorzata Sinica Lucjan Brudzyński Paweł Chmielewski Karol Gzyl Emilia Kulczyk-Prus Inga Rusin Justyna Sikorska Jacek Smura Grzegorz Woźniak
36
CHCESZ WIEDZIEĆ WIĘCEJ? Przyłącz się do naszych społeczności!
37
Copyright © 2014 Związek Harcerstwa Polskiego Autorzy tekstów Inga Rusin Aleksandra Barwikowska Agata Salwińska Karol Gzyl
Projekt graficzny Michał Kacprowicz
Redakcja Karol Gzyl
Wydawca Związek Harcerstwa Polskiego ul. M. Konopnickiej 6 00-491 Warszawa Polska www.zhp.pl
Korekta Inga Rusin Ewa Lachiewicz
edycja trzecia grudzień 2014
Skład i łamanie Sonia Stach
World Association of Girl Guides and Girl Scouts