Fietsen over de zeebodem

Ja, natuurlijk: de grotten. Villa’s, kerken en kastelen – opgetrokken in mergel. En ook: kalk voor kunstmest en mergel voor de cementindustrie. Wie door het Heuvelland wandelt, kan bovendien bevestigen wat deskundigen zeggen: Zuid-Limburg is uniek door de manier waarop de geologische periode ‘Krijt’ aan de oppervlakte komt. Krijt kan met recht de ziel van Zuid-Limburg genoemd worden. Of, zoals Anya Niewierra van toeristenorganisatie Visit Zuid-Limburg het uitdrukt: het is een van de grote verhalen van de regio. Een groot verhaal dat toerist én inwoner verrassingen kan bieden, is het idee.

Ooit over de zeebodem gefietst? Waar nu het Heuvelland is, was 70 miljoen jaar geleden een subtropische krijtzee. De kalkskeletjes van de zeediertjes vormen de basis van wat wij nu mergel noemen. ‘Fietsen over de zeebodem’ is dan ook de titel van een routebrochure van Visit Zuid-Limburg. Meerdere fietsroutes die je meenemen ‘op een geologische reis door Zuid-Limburg,’ langs ‘oprijzende kalkwanden, hellingbossen, holle wegen en glooiende graslanden.’ Wie wel eens door het Heuvelland heeft gefietst, weet dat een zekere mate van fitheid daarbij wel aan te bevelen is.

Van verzamelaar naar landbouwer

“Zelfs voor mij – en ik ben nu dertig jaar directeur van Visit Zuid-Limburg –kwamen er nieuwe dingen naar boven in het onderzoek dat we gedaan hebben naar het krijt”, zegt Anya Niewierra. “In het krijt zat bijvoorbeeld vuursteen die verspreid is over delen van Europa. Dat heeft ertoe bijgedragen dat de verzamelaars die er toen waren landbouwers konden worden doordat ze met werktuigen van vuursteen de grond konden bewerken. Op die manier is Zuid-Limburg belangrijk geweest voor de ontwikkeling van de mensheid in Noordwest-Europa.” Dat zou je inderdaad ‘een groot verhaal’ kunnen noemen. Doel van het vertellen van die verhalen is ook gasten nieuwe aspecten van Zuid-Limburg te laten zien en ze te verleiden tijdens rustigere periodes minder bekende locaties te bezoeken.

Vuursteen en wijn

Voor wie het verhaal over vuursteen intrigerend vindt, heeft

Visit Zuid-Limburg een speciale ‘vuursteenwandeling’ in het Savelsbos uitgezet. ‘Door hoogteverschillen en de steile trap in het bos is deze route alleen geschikt voor een geoefende wandelaar, en niet met kinderwagens,’ meldt de website behulpzaam. Een andere aantrekkelijke wandelroute door het krijtlandschap is de ‘Wijnsafari’ van het Land van Kalk. Die safari is, zo valt te lezen, perfect voor iedereen die - in willekeurige volgorde - ‘zin heeft in een verrassende wandeling’, voor ‘actieve natuurgenieters’ en voor ‘liefhebbers van een glas goede wijn’. Zo zijn er allerlei wandel- en fietsroutes uitgezet om het krijtlandschap te gaan ontdekken.

Ook onder het landschap kan gefietst worden, trouwens. Wie behoefte heeft aan een adrenalinekick kan ‘grotbiken door de donkere en stille wereld’ van de mergelgrotten in Valkenburg. Anya Niewierra: “Krijt is niet alleen belangrijk geweest voor de manier waarop onze gebouwen er uitzien en voor het soort landbouw dat we hebben, maar ook voor de toeristische economie. Doordat Valkenburg met zijn krijtgebouwen zo snoeperig was en door de ondergrondse wereld van de grotten, kregen we hier toerisme. Het eerste wat wij als VVV in 1885 deden, was fakkeltochten door de grotten organiseren. Dat vonden Hollanders prachtig. Maar ze kwamen ook omdat natuurminnaars boeken schreven over de bijzondere flora en fauna die we hier hebben als gevolg van het krijt. Wat wij nu doen, is door het vertellen van onbekende verhalen over Zuid-Limburg de verbondenheid van bezoekers en inwoners met het DNA van de regio, het krijt, versterken.”

Anya Niewierra