Bir Eşitlik Yolculuğu D&S for DWE
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
İçindekiler Başarıya Giden Yol
5
Önsöz Niyetine
7
“Bu Büyük Bir Mücadele” - Mehmet Tosunoğlu
8
“Kadınlarımız Özel” - Müjdat Keçeci
9
“Birlikte Başarmak” - Dr. Bülent Uygun
10 11
Bir Yolculuk Öyküsü Proje Fikri Nasıl Doğdu?
12
Önce İnceleme ve Araştırma
13
Durum Nedir?
13
Ortağımız: Stockholm Ticaret Odası
14
Ortaklığımız
14
Projemiz Başvuru Aşamasında
14
Projemiz Kabul Edildi
15
Gurur İkiye Katlandı
15
Sinerji ve Emeğin Başlangıç Noktası: Proje Ekibi
16
Satırbaşlarıyla Proje
16
Projeye Genel Bakış
17
…ve Proje Başlıyor
18
Başlangıç ve Hazırlık Aşaması
19
İstanbul’da Program Açılışındayız
20
Adım Adım İlerlendi
20
Satırbaşlarıyla Anket Sonuçları
21
Turkuaz Logolarımız Hazır
21
Denizli Kamuoyu, Proje ile Tanışıyor
22
Girişimci Adaylarının Seçimi
22
Seçim Kriterleri
22
Web Sitemiz Yayında
23
Duyuru Yapılıyor… Duymayan Kalmasın
24
Elemeler Yapılıyor… Heyecan Dorukta
25
Şanslı Adaylarla Tanışalım…
25
‘Kadın Faktörü’
26
Girişimcilik Eğitim Programı
26
Yoğunlaştırılmış Eğitim İki Ay Sürdü
28
2 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
İçindekiler Girişimcilik Eğitimi, Adayların Ufkunu Açtı…
30
Girişimcilik Eğitimi Tamamlama Töreni: Girişin Gari!
30
Güzel Dostluklar… Paylaşımlar…
31
Networking’e Devam
32
Eğitim… Hep Eğitim: Proje Döngüsü Yönetimi
33
Şimdi, Network’ü Genişletme Zamanı
33
Facebook’tayız
35
Stockholm Çalışma Ziyaretleri
35
Bir Proje de, Böyle Noktalandı
37
D&S for DWE, Bir Başlangıç
37
Görüşler & Değerlendirmeler
39
“Ruhu Olan Projelere İmza Atmak” - Dr. Bülent Uygun
40
“Kadınlarımız için Fırsat Yaratmaya Devam Edeceğiz” - Ayşegül Kiraz
41
“Başka Projelerin de Önünü Açacak” - İsmail Yılmaz
42
“Güzel ve Yararlı” - Bilge Başöz
42
“Anlamlı ve Değerli” - Esma Toksoy
43
“Asla Vazgeçmeyin…” - İ. Vedat Kunt
43
“Önemli Fırsat ve Katkılar Sağladı” - Zeki Beyazıt
44
“Hayattan Daha Fazlasını İsteyenler için…” - Şebnem Dal Dönmez
44
Nihai Faydalanıcılarımızın Gözünden Projemiz
45
“Farklı Yönlerimi Keşfettim” - İlkay Acar
46
“Daha Güçlü ve İnançlıyım” - Neşe Ataş
47
“Kendimi Yeniden Keşfettim” - Kevser Aydemir
49
“Bu Proje Benim için Biçilmiş Kaftan” - Nurten Ayer
50
“Kısa Sürede Takım Ruhu Oluşturduk” - Yaşariye Bahadır
51
Yaşar Bengi Baykurtalp
51
“Zoru Birlikte Başarmak” - Vildan Çaputçu
52
“Artık Tünelin Ucundaki Işığı, Daha Net Görebiliyorum” - Esma Erçelik
53
“Her Zamankinden Daha Kararlı ve Güçlüyüz” - Melike Serap Ersoy
55
“AB ile Yeni Ufuklara” - Aynur İnci
57
“En Büyük Kazancım, Proje Arkadaşlarım” - Şeyma Şengil Ozansoy
58
“Eğitimlerden Çok Şey Öğrendim” - Gül Pınar Şahiner
59
Basında Biz
61
3 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Bu çalışmanın hazırlanmasında değerli katkılarından dolayı Gökhan Erbilgin’e teşekkür ederiz.
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Başarıya Giden Yol
Her şeyi başı eğitimdir, hiç kuşkusuz. İş yaşamında başarı için olmazsa olmazdır. İşte bunun için girişimci adayı kadınlarımızın, eğitim imkan ve fırsatlarına erişebilmesi çok ama çok önemlidir. Ne var ki başarılı girişimci olmak için eğitim, tek başına yetmez. Kadınlar, iş ve kariyer ilişkilerini bir ‘ağ’ gibi dokurlar. Çalışma ortamlarının içinde ve dışında kurdukları çok yönlü ilişki, diyalog ve paylaşımlarla ‘network’lerinin temellerini atarlar. Bu inşa sürecinde en büyük yardımcıları, sahip oldukları benzersiz niteliklerdir: üretme yeteneği, empati kurma becerisi, olayları bir bütün olarak kavrama kapasitesi, bunlardan yalnızca birkaçıdır. Zamanla kurdukları network işlerini, işleri de network’lerini geliştirir. Networking kendi kendini besleyen verimli bir süreç olup çıkar. İşin doğrusu günümüzün bilgi ve network ekonomisi, kadınlarımız için biçilmiş kaftandır. Gelecek eğitim ve network’ü ustalıkla bağdaştırabilen kadınlarımızın olacaktır. Elinizde tuttuğunuz kitap, bu yola nasıl çıkılacağını anlatmaktadır.
5 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Önsöz Niyetine 7 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Bu Büyük Bir Mücadele
Cumhuriyet, kadınımızın toplumsal yaşama katılımında çığır açmıştır. Aradan geçen 86 yılda, çok şeyler başardığımız ortadadır. Ama bunlar bizim için asla yeterli olmamalıdır. Kadımızın güçlenmesi, ekonomik özgürlüğünü kazanması, kendi ayakları üzerinde durması için daha alacağımız çok mesafe var. Aslında bugün karşı karşıya olduğumuz zorluk, Cumhuriyetimiz kurulurken verdiğimiz Kurtuluş Savaşı’ndan çok da farklı değil. Bu da bir tür kurtuluş savaşı. Kadınımızın eşit koşullarda varolma mücadelesi. Kadınımız iş yaşamına katılmalı ki, ülkemiz zenginleşsin. Refah ve mutluluk içinde yaşayabilelim. Biz bu mücadelenin altından kalkacağız. Ve Denizli Sanayi Odası olarak bizler, kadınlarımıza bu büyük mücadelede aktif destek veriyoruz. ‘Sivil Toplum Diyalogu: AB - Türk Odaları Forumu, AB - Türkiye Odaları Ortaklık Hibe Programı’ kapsamında yürüttüğümüz ‘kadın girişimciliği projesi’yle kadınlarımızın iş yaşamına katılmasına katkıda bulunuyoruz. Proje sayesinde eğittiğimiz 12 kadın girişimci adayıyla övünç duyuyoruz. Amacımız bu pilot projeyi, ileride yaygınlaştırarak, daha fazla sayıda kadınımıza girişimci olmalarında yardımcı olmak ve onları cesaretlendirmek. Denizlimiz ve odamız, yenilikçiliği ve açık fikirliliğiyle biliniyor. Gelecekte kadınlarımızla ilgili yeni projeler gerçekleştirmeyi hedefliyoruz. Bize de bunu gerçekleştirmek yakışır. Doğrusu, Türkiyemizin esenliği için bunu yapmaya mecburuz. Hiç kimsenin kuşkusu olmasın; yapacağız da.
Mehmet Tosunoğlu Meclis Başkanı Denizli Sanayi Odası
8 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Kadınlarımız Özel
Denizli Sanayi Odası olarak kadınlarımıza özel bir önem veriyoruz. Biz kadının istihdam piyasasına damgasını vurduğu bir kentte yaşıyoruz. Bununla her zaman gurur duyuyoruz. Kadınımızın meslek sahibi olmasının nimetlerinden fazlasıyla yararlanıyoruz. Biliyoruz ki, geleceğimizin teminatı evlatlarımız güvenli ellerde. Şurası açık: Kadınımızın eğitimine yatırım yapmak bizi refaha, gelişmeye ve kalkınmışlığa götüren en kestirme yol. Kadınlarımız özel ve özellikli. Onların empatileri yüksek, üretmeye odaklanmışlar, bütünü görebiliyorlar. İşte bunlar uluslararası arenada rekabet ederken, tam da ihtiyaç duyduğumuz nitelikler. İstihdamda kadın elinin yarattığı farktan mutluyuz mutlu olmasına da, iş girişimciliğe gelince aynı şeylerden söz etmek çok zor. Ne yazık ki, kadınlarımızın girişimci olarak iş yaşamına katılımları çok düşük. Denizli de bu konuda bir istisna değil. Hatta üzülerek belirtmeliyim ki, kentimizde kadın girişimciliği Türkiye ortalamasının altında seyrediyor. Bu tabloyu kabul etmekte, içimize sindirmekte öteden beri zorlanıyoruz. Bir şeyler yapma ihtiyacını hep hissettik. İşte bu kitapçığın konusunu oluşturan ‘Kadın Girişimciliğini Geliştirmek için Denizli ve Stockholm Odaları İşbirliği Projesi’, bu alandaki en somut çabamız. Stockholm Ticaret Odası ile birlikte yaptığımız bu proje, kadın girişimciliğini geliştirmek konusunda attığımız ilk adım aslında. Arkasını getirmek, çok daha büyüklerini yapmak için sürekli çaba sarf edeceğiz. Kadınlarımız her şeyin en iyisine layıktır. Onlar için, onlarla birlikte çok daha güzel işlere imza atmak en büyük amacımızdır. Kadınımızın konumunu güçlendirmek en büyük hedefimizdir. Bunu hep birlikte başaracağımıza olan inancımız tamdır.
Müjdat Keçeci
Yönetim Kurulu Başkanı Denizli Sanayi Odası
9 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Birlikte Başarmak
Her proje sıradışı bir deneyim aslında. Yepyeni şeyler öğreniyorsunuz. Sizde kalıcı izler bırakıyor. Hani derler ya, ‘Hiçbir şey eskisi gibi olmayacak’; işte bu da öyle bir şey. Hayata bakış açınız, ardınızda bıraktığınız her projeyle biraz daha değişmiş oluyor. Ama değişmeyen şeyler de var elbet. Bazı iyi bildiğiniz şeyleri, yineleyip duruyorsunuz. Sorun ne kadar büyük olursa olsun, yapabileceğiniz bir şeyler olduğu gerçeği gibi. Nicelikli bir soruna mı el atıyorsunuz? Önce küçük sayılarla işe koyulmalısınız. Ne derler bilirsiniz: ‘Fili bir oturuşta yiyemezsiniz.’ Küçük bir parçasıyla başlamak en iyisi. Sorunlar ne kadar başa çıkılamayacak denli büyük görünüyorsa görünsün, asla pes etmemelisiniz. Çoğu zaman çözümün önündeki en büyük zorluğu göz önünde duran fiziki bir engel değil, beynimizin kıvrımları arasında kendini gizlemiş görünmez bir duvar oluşturuyor. Örnek bir başarı öyküsünün bulunmaması ya da daha da kötüsü başarısız bir deneme, her tür çabamız üzerine adeta ipotek koyuyor; soruna el atmanın önündeki en büyük güçlüğü oluşturuyor. Dolayısıyla bir biçimde başarılmış bir proje, sorunun çözülebileceğine ilişkin umutların yeşermesine yol açıp, en büyük psikolojik engeli aşmamıza yardımcı oluyor. Elinizde böyle bir ‘başarı öyküsü’, ‘iyi uygulama örneği’ olunca, ilerde gerçekleştirilebilecek kapsamlı projeler için gerçek bir referansa sahip oluyorsunuz. Aslında şöyle özetlemek mümkün: İhtiyacımız olan tek şey, bir başarı öyküsü. Biz bunu yaptığımıza inanıyoruz: Hep birlikte başardık. Çok güzel bir işe imza attık. Bir kez daha ortaya koyduk ki, beraberce altından kalkamayacağımız proje, üstesinden gelemeyeceğimiz zorluk yok. Başarımızla ne kadar övünsek az. Başta projemizin Koordinatör Yardımcısı Ayşegül Kiraz olmak üzere gerçek bir takım gibi hareket eden tüm çalışma arkadaşlarıma ve on iki yürekli girişimci adayına sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca bizi her koşul atında destekleyen DSO Yönetimi ve Meclisine de, müteşekkir olduğumuzu belirtmeliyim.
Dr. Bülent Uygun
Proje Koordinatörü ve Denizli Sanayi Odası Genel Sekreteri
10 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Bir Yolculuk Öyküsü 11 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Proje Fikri Nasıl Doğdu?
Denizli Sanayi Odası’nın (DSO) stratejik planında kadın ve gençlerin desteklenmesine özel bir önem verilmiştir: “Kadın ve gençlerin istihdamı, girişimciliğinin desteklemesi ve geliştirilmesi için aktif gayret sarf edilmesi”ni oda yönetimi kayıt altına almıştı. ‘Kadın girişimciliğinin geliştirilmesi’ ile ilgili proje fikrinin başlangıç noktası, işte bu öncelikte yatıyordu. ‘Sivil Toplum Diyaloğu: AB – Türk Odaları Forumu, AB - Türkiye Odaları Ortaklık Hibe Programı’nın açıldığına ilişkin çağrının yapılması üzerine, hemen harekete geçildi. Odada birkaç yıldır ciddi bir proje yazma ve yürütme kapasitesi inşa edilmişti. Konuya profesyonelce yaklaşıldı. Kadın girişimciliğinin geliştirilmesi için gerekli durum analizleri ve çözüm önerileri üzerine çalışmalar başlatıldı. Bu teklif çağrısı, hem odanın önceliklerinin yaşama geçirilmesi hem de varolan bir sosyal soruna el atılması için iyi bir fırsattı. Türkiye ekonomisinin hızlı büyümesi ve sürdürülebilir kalkınması için kadınların işgücüne ve iş yaşamına daha yüksek oranlarda katılması gerekiyor. Kadınlarımız, nüfusumuzun neredeyse yarısını oluşturuyor. Hayatın her alanında olduğu gibi çalışma yaşamında da kadının adı pek geçmiyor. 2008 sonu itibarıyla 23 milyon 805 bin kişilik işgücünün yalnızca 6 milyon 329 bini kadın. Ama belki de daha çarpıcı olanı erkekler yüzde 70,1 oranında işgücüne katılırken, kadınlarda bu oran ancak yüzde 24,5. Bir başka ilginç veri ise, kendi işine sahip olanlar bakımından karşımıza çıkıyor: Bir milyon 249 bin işverenden yalnızca 77 binin kadın. Rakamların dili açık: Türkiye nüfusunun yarısından gerektiği gibi yararlanamıyor. Oysa kadınlarımızın kendilerine özgü yetenek ve becerilerle, mal ve hizmet üretimine daha fazla katkı yapması, ekonomimize yeni bir enerji ve dinamizm kazandıracaktır. Ailelerin gelirlerinin yükselmesi ile artacak tüketim ise ekonomiyi canlı ve üretken tutacaktır.
12 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Önce İnceleme ve Araştırma
Denizli’nin ihtiyaçları ve DSO’nun önceliklerini de dikkate alarak seçilen ‘kadın girişimciliği’ proje teması, hibe programının öncelikli temalarından da biriydi. Biz projemiz yoluyla kadın girişimciliği alanında kapasite inşa etmeye, ortağımız Stockholm Ticaret Odası’yla (STO) birlikte kararlaştırdık. Tabii proje konuşunu saptamadan önce, STO ile ortak bir proje yapma konusunda anlaşmaya vardık. STO, dünyaca saygın bir oda. Kadın girişimciliğinden oda üyeleri için BT hizmetlerine kadar, kapasite inşasından dış ticaret hizmetlerine kadar çeşitli konularda iyi uygulama deneyimi ve uzmanlığa sahip. Ortaklık için el sıkışılıp, konuya da karar verince, proje için düğmeye basılmış oldu. Ortağımızın vereceği destek ile DSO’nun bünyesinde kadın girişimciliği ile ilgili kurumsal kapasite inşa edilebilecekti. Denizli’deki girişimcilik ve istihdam verileri incelendi. Kadınların girişimciliklerinin önündeki engeller ve kadın girişimcilik oranının düşüklüğünün nedenleri araştırıldı. Söz konusu inceleme ve araştırmalarda DSO mühendisleri İsmail Tillem ve Cihan Deligöz ile AB Bilgi Bürosu çalışanları Ayda Koçak ve Cansun Özdülger aktif olarak rol aldı. Konuya ilişkin tüm veritabanları tarandı. Denizli ve Türkiye’deki kadın girişimciliği ile ilgili sorunu ortaya koyan bütün veriler toplandı.
Durum Nedir?
Aralarında Denizli, Aydın ve Muğla’nın bulunduğu TR32 bölgesinde 2006 yılı verilerine göre kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 31,3, işsizlik oranı yüzde 8,4 ve istihdam oranı yüzde 28,6. Bu rakamlar Türkiye ortalamasına göre daha iyi durumda. Kadınlar bakımından Türkiye ortalaması aynı oranlar için sırasıyla şöyle: yüzde 24,9, yüzde 10,3 ve yüzde 22,3. Aslında Denizli’nin tek başına ele alınması durumunda bu rakamlar, çok daha iyi sonuçlar verecektir. Çünkü Aydın ve Muğla verileri, ortalamayı aşağı çekmektedir. Denizli’deki kadın istihdamı, kentin sanayisinin itici gücünü oluşturan tekstil sektöründe yüzde 50 dolayındadır. Ama konu kadın girişimciliğine geldiğinde, tablo tamamen değişmektedir. Denizli’de kadın girişimci sayısı yok denecek kadar azdır. Mayıs 2008 itibarıyla Denizli Sanayi Odası’nın web temelli üye veri tabanından ortaklık yapısı saptanan 466 üyeden yalnızca 32’si (yüzde 6,87) kadın üye ya da kadın ortaklı üye firmadır. Aynı sayılar Denizli Ticaret Odası içinse 9 bin 548 ve 970’tir (yüzde 10,15). Denizli Esnaf ve Sanatkarları Odaları Birliği’nin 52 bin üyesinden 4 bin 532’si (yüzde 8,71) kadındır. Toplam nüfusu 900 bini aşan bir kent için bu rakamlar, son derece düşüktür. Sürdürülebilir büyüme ve refah için kadınlarımız yalnızca Denizli’de değil, tüm Türkiye’de ekonomiye daha çok katılmalı, seslerini daha çok duyurmalıdırlar.
13 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Ortağımız: Stockholm Ticaret Odası
Proje ortağı Stockholm Ticaret Odası, 1902 yılında kuruldu. Günümüzde Uppsala ve Stockholm’ü içeren bir bölgeyi temsil ediyor. STO, diğer İsveç odaları gibi ‘özel’ bir oda. Kamu tüzel kişiliği haiz değil. Üyelik de Türkiye’deki gibi zorunlu değil. Gönüllülük esasına dayanıyor. Dolayısıyla oda, kendini hükümetten ve özel şirketlerden bağımsız olarak konumlandırıyor.
Ortaklığımız
DSO ile STO arasında proje temelinde kurulan ortaklık sayesinde ‘kadın girişimciliği’ alanında önemli bir kapasite inşa edilecekti. Ama hepsi bu değildi. Daha fazlası vardı: Bu ortaklığın bir başka amacı, Türkiye ve Avrupa Birliği Odaları arasında diyalogu ve işbirliğini güçlendirmek ve böylece AB ile Türk iş dünyasının bütünleşme sürecine katkıda bulunmaktı. Zaten bunlar AB-Türkiye Odaları Ortaklık Hibe Programı’nın genel hedefi ile de tam olarak örtüşmekteydi. Projeyle, DSO ile STO arasında kadın girişimciliği teması temelinde bir işbirliği geliştirilecekti. Uzun dönemli ortaklıklar kurulabilecekti. Bu vesileyle Avrupa Birliği müktesebatına uyumda odaların rolü bir kez daha vurgulanacaktı. Bununla birlikte STO, DSO ile kadın girişimciliği konusundaki iyi uygulamaları ve uzmanlığını paylaşarak, bu alandaki bilgi ve know-how’ından DSO’nun yararlanmasını sağlayacaktı.
Projemiz Başvuru Aşamasında
‘Sivil Toplum Diyalogu: AB - Türk Odaları Forumu, AB - Türkiye Odaları Ortaklık Hibe Programı’ başlığı altında proje teklif çağrısı yayımlanır yayımlanmaz, başvuru dosyasının hazırlıklarına başlandı. Hazırlık aşamasında bir takım olarak hareket edildi. DSO Genel Sekreteri Dr. Bülent Uygun projenin yazımını yürütürken, ona AB Bilgi Bürosu çalışanları dosyanın hazırlanmasında, mühendisler ise sayısal verilerin toplanarak işlenmesinde yardımcı oldular. Yoğun ve titiz bir çalışma sonucunda tamamlanan ‘Kadın Girişimciliğini Geliştirmek için Denizli ve Stockholm Odaları İşbirliği’ adlı proje dosyası, 2 Haziran 2008’de, Ankara’da bulunan Merkezi Finans ve İhale Birimi’ne elden teslim edildi.
14 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Projemiz Kabul Edildi
AB - Türk Odaları Forumu, AB - Türkiye Odaları Ortaklık Hibe Programı’na onlarca oda başvurdu. Bunların içinden yalnızca 22 proje hibe almaya hak kazandı. Kazanlar arasında Denizli Sanayi Odası ve Stockholm Ticaret Odası ortaklığının ‘Kadın Girişimciliğini Geliştirmek için Denizli ve Stockholm Odaları İşbirliği Projesi’ adını taşıyan proje de yer alıyordu. Sevindirici haber 2008 Kasım’ının son günlerinde geldi. Kısa adı ‘D&S for DWE’ projesinin hibe sözleşmesinin imzalanması için DSO Genel Sekreteri Dr. Bülent Uygun ve Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İsmail Yılmaz Ankara’ya gitti. 1 Aralık 2008 tarihinde Merkezi Finans ve İhale Birimi’nde sözleşmeyi imzalayarak, proje start verdiler.
Gurur İkiye Katlandı
Sevindirici haberler bununla kalmadı. Kasım ayı, DSO için gerçekten de iyi bir aydı. Aynı günlerde odanın ‘Aktif İstihdam Tedbirleri 2008’ kapsamında başvurduğu diğer bir AB hibe projesinin de kabul edildiği bilgisi geldi. Kısa adı ‘Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var’ olan bu ikinci proje başvurusu da, hibe almaya hak kazanmıştı. Her iki projenin bir arada yürütülmesi, gerçek bir sinerji yaratacaktı. Bu yolla oda bünyesinde kadın istihdamı ve girişimciliği alanında yalnızca proje boyunca değil, gelecekte de değer yaratacak bir kurumsal kapasite inşa edilebilecekti. Aynı anda, kadın temalı iki AB hibe projesini kazanan Denizli Sanayi Odası, bu konudaki başarısının haklı gururunu yaşamaktaydı.
15 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Sinerji ve Emeğin Başlangıç Noktası: Proje Ekibi Proje Koordinatörü Dr. Bülent Uygun DSO Genel Sekreteri Projenin yönetimi, ödemelerin onayı ve kritik kararların verilmesinden sorumlu. Dr. Uygun, aynı zamanda proje sahibi olan Denizli Sanayi Odası’nın projedeki temsilcisi ve projenin en yüksek yöneticisi.
Proje Koordinatör Yardımcısı Ayşegül Kiraz DSO AB Bilgi Bürosu Koordinatör Yardımcısı Projenin yürütülmesi, katılımcılarının eğitime devamlılığının sağlanması, proje ile ilgili yazışmaların gerçekleştirilmesi, eğitmenlerin organizasyonu, ortaklar arası iletişim ve bütçenin muhasebe ile kontrolünden sorumlu.
Proje Muhasebe Elemanı Ömer Kırboz DSO Muhasebe Sorumlusu Proje ile ilgili mali işlemler, banka transferleri ile bütçelemeye destek vermekten sorumlu.
Proje Sekreteri İlknur Koç DSO Sekreteri Projenin sekretaryası. Yazışmaların ve duyuruların yapılması ile eğitim notlarının hazır olmasından sorumlu.
Proje Uzman Danışmanı Psikolog Şebnem Dal Üzülmez Nihai faydalanıcıların seçimine yardımcı olmanın yanında nihai faydalanıcıların memnuniyetinin ölçülmesi ile eğitmeler ve işverenlerin değerlendirmelerinin alınmasından sorumlu.
Satırbaşlarıyla D&S for DWE Projenin Sahibi Denizli Sanayi Odası Projenin Ortağı Stockholm Ticaret Odası Proje Bütçesi 118.813,00 Avro
Proje Hibe Tutarı 106.931,70 Avro
Projenin Toplam Süresi 12 ay
16 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Projeye Genel Bakış KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNİ GELİŞTİRMEK İÇİN DENIZLI VE STOCKHOLM ODALARI İŞBİRLİĞİ PROJESİ (D&S for DWE) PROJE METNİNDEN BİLGİ NOTU GENEL HEDEFLER Kadın girişimciliğini geliştirerek finansal büyümeyi, kadının güçlenmesini ve kadın erkek eşitliğini destekleyerek sürdürülebilir ekonomik kalkınmaya katkıda bulunmak. İşgücü piyasasına katılımı epeyce düşük olan kadınların girişimci olarak da iş yaşamına katılımı zayıftır. Toplumun nüfusunun yarısını oluşturan işgücünden Türkiye, yeterince yararlanamamaktadır. Dahası kadınların eğitim düzeyi erkeklere göre düşüktür. Bunun anlamı şudur: kadınlar evde oturmakta, yeterli becerilerden yoksun ve verimlilikleri düşüktür. Bu da Türkiye’nin sürdürülebilir büyümesinin önündeki başlıca engellerden biridir. Sürdürülebilir büyüme için toplam nüfus içindeki çalışabilir nüfusun payı yüksek olmalıdır. İkinci olarak çalışabilir nüfus işgücüne katılmalıdır. Ve son olarak istihdam edilenlerin verimliliği yüksek olmalıdır. Bu nedenle kadın girişimciliğinin önündeki eğitim ve network engelini aşmak, finansal büyümeye, kadının güçlenmesine, ekonomik bağımsızlığını kazanmasına, kadın erkek eşitliğinin gelişmesine ve elbette sürdürülebilir ekonomik kalkınmaya katkıda bulunacaktır. ÖZEL HEDEFLER Öncelikle Denizli’deki kadın girişimcileri desteklemek. Kadın girişimciliğinin önünde engeller vardır. Bu engellerden bir bölümü finansal ve bürokratik engellerdir. Sorun ağacının kollarından birini oluşturan bu engeller ya da nedenler seti - kümesinin üstesinden gelinmesi tek başına bir projenin sınırlarını fazlasıyla aşmaktadır. Proje sorunun bu yönüne değil, müdahale edilebilir diğer yönüne eğilmiştir. Sorun ağacının diğer kolunu oluşturan kadın girişimciliğinin önündeki eğitim ve networking engelini aşarak, Denizli’de kadın girişimci sayısını artırmak. Kısa adı ‘D&S for DWE’ olan proje finansal büyümeyi, kadının güçlenmesini ve kadın erkek eşitliğini geliştirerek sürdürülebilir ekonomik kalkınmaya katkıda bulunmayı genel hedef olarak belirlemiştir. Başvuru sahibi Denizli Sanayi Odası ve ortağı Stockholm Ticaret Odası’dır (STO). Sivil Toplum Diyalogu – AB-TR Odaları Ortaklık Hibe Programı (ETCF) kapsamında yapılan bu proje yalnızca kadın girişimcilerin önünü açmakla kalmayacak, DSO ve STO arasında uzun dönemli diyalog ve işbirliğinin kurulmasına yol açacaktır. PROJENİN HEDEF GRUBU Projemizin hedef grubunu, Denizli’de iş yaşamına girişimci olarak katılmak isteyen ya da halen girişimci olup, bu niteliğini geliştirmek isteyen kadınlar oluşturmaktadır. PROJENİN NİHAİ FAYDALANICILARI Nihai faydalanıcılar ise hedef grubun içinden seçilecek 12 kadın adaydır. Nihai faydalanıcılar ya ilk kez girişimci olarak iş yaşamına atılacak ya da halen girişimci olup da bu yönünü geliştirmek isteyen kadınlar arasından seçilecektir. Ancak adayların seçiminde ilk kez girişimci olacak olanlara öncelik tanınması düşünülmektedir.
17 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
…ve Proje Başlıyor
Proje ekibi Merkezi İhale Finans Birimi’nde imzaların atılmasının ardından kolları sıvadı. Projenin faaliyet planını adım adım yeniden çıkardı. Proje metninde öngörülen faaliyetler ve proje takvimi tek tek gözden geçirildi.
18 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Başlangıç ve Hazırlık Aşaması
Projede izleme ve danışma organı olarak işlev görecek katılımcı bir yapı öngörülmüştü: Komite. Komite, proje ile ilgili neredeyse tüm paydaşları bir araya getirecek bir örgütsel çatıydı. Kadın derneklerden kamu kuruluşlarına, üniversitelerden eğitim kurumlarına kadar çeşitli paydaşların temsil edileceği Komite, projenin etkili bir biçimde yürümesini sağlayacağı gibi sahiplenilmesine de katkıda bulunacaktı. Aynı zamanda, projenin nihai faydalanıcılarının yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası bağlantı kurabilmeleri için gerekli olan bir yapıydı. Paydaşlara yapılan davetlerin ardından Komite, aşağıdaki kuruluşlardan birer temsilcinin katılımıyla oluştu.
• Denizli Valiliği • Denizli Belediyesi • Pamukkale Üniversitesi • Denizli Barosu • Denizli İl Milli Eğitim Müdürlüğü • Denizli İŞKUR İl Müdürlüğü • Denizli ABİGEM • Denizli Soroptimist Klubü Derneği • TOBB Kadın Girişimciler Kurulu, Denizli • GİKAD • Başarı Tekstil San. Tic. A.Ş. • Akova Tekstil Tarım Ürünleri San ve Tic Ltd Şti.
19 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
İstanbul’da Program Açılışındayız
13 - 14 Ocak 2009 tarihinde İstanbul’da, AB - Türkiye Odaları Ortaklık Hibe Programı kapsamında hibeye hak kazanmış tüm Türk ve AB üye ülkesi odalarının bir araya geldiği ETCF Başlangıç Toplantısı düzenlendi. Toplantıya DSO’dan Yönetim Kurulu Başkanı Müjdat Keçeci, Proje Koordinatörü Dr. Bülent Uygun ve Proje Koordinatör Yardımcı Ayşegül Kiraz ile birlikte Stockholm Ticaret Odası proje temsilcisi Max Lundgren katıldı. Dr. Uygun, çok sayıda yerli ve yabancı konuğu ağırlayan bu toplantıda, D&S for DWE projesini tanıtan bir sunum yaptı.
Adım Adım İlerlendi
Projenin hazırlık aşaması faaliyetlerinden biri de ‘Kadın Girişimci Profili Anketi’ idi. Projeye dış uzman olarak katılan İ. Vedat Kunt, projenin bu aşamasında proje ekibiyle birlikteydi. Anket Denizli Sanayi Odası, Denizli Ticaret Odası ve Denizli Esnaf ve Sanatkarları Odaları Birliği’nin kadın ya da kadın ortaklı üyelerine uygulandı. Anketin sonuçları, Denizli’de girişimci adayı kadınların eğitim ve network ihtiyaçlarını belirlemeye yardımcı oldu. Ayrıca projenin ilerleyen aşamalarında düzenlenecek ‘girişimcilik eğitim programı’nın müfredatının oluşturulmasında proje ekibine ışık tuttu.
20 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Satırbaşlarıyla Anket Sonuçları Ankete toplam katılım: 120 kişi Ankete katılanların, • Yüzde 43’ü 30-40 yaş aralığında • Yüzde 11’i işyeri sahibi, yüzde 11’i aile işyerinde çalışıyor, yüzde 52’si ücretli tam zamanlı çalışıyor • Yüzde 52’si kendi işyerini kurmayı düşünmüş • Yüzde 83’ünün piyasada başarılı olacağını düşündüğü bir iş (faaliyet) fikri var • Yüzde 48’inin kendi işini kurmaya yetecek sermayesi yok Girişimci olmalarında etkisi olan ya da olabilecek faktörler: • Yüzde 94’ü daha fazla kazanmak • Yüzde 89’u kendi kararlarını özgürce uygulamak, ayaklarının üzerinde durabilmek • Yüzde 89 başarılı olmayı arzulamak Bilgi ve deneyimlerin paylaşıldığı bir kadın girişimci ağına dahil olmak yüzde 95’i için cazip.
Turkuaz Logolarımız Hazır
Tüm bu çalışmalar sürdürülürken, projenin kurumsal kimliği ile ilgili özel bir adım atıldı: Projenin logosu tasarlanarak, kullanılmaya başlandı. Bununla birlikte kadın girişimciliğini farkındalık yaratmak için ‘Kadın Girişimci Dostu’ logosu da, projenin görsellikleri arasında kullanılmaya başlandı. Projenin yüzü artık, bu ikiz turkuaz logo oluşmuştu.
21 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Denizli Kamuoyu, Proje ile Tanışıyor
Projenin birinci aşamasında yol alınırken, 31 Mart 2009’da, basına açık ‘proje açılış toplantısı’ Anemon Otel’de gerçekleştirildi. Toplantıda proje ekibi, Komite üyeleri, Denizli Sanayi Odası Meclis ve Yönetim Kurulu Üyeleri ve davetliler ile ortağımız Stockholm Ticaret Odası’nın proje sorumlusu Max Lundgren hazır bulundu. Proje koordinatörü Dr. Bülent Uygun’un ve STO temsilcisinin proje hakkında bilgi, duygu ve düşüncelerinin dile getirdiği toplantı ile Kadın Girişimciliğini Geliştirmek için Denizli ve Stockholm Odaları İşbirliği Projesi kamuoyuna duyuruldu. Öte yandan proje ekibi, bir bir belirlenen eğitim konu başlıklarına ilişkin olarak uzman eğitmenleri araştırmaya koyuldu. İstanbul, İzmir, Denizli ve Stockholm’den konusunda uzman eğitmenler ile görüşmeler başlatıldı.
Girişimci Adaylarının Seçimi
Projenin en önemli aşamalarından biri, girişimci adaylarının seçimiydi kuşkusuz. Bu aşamaya kadar yapılan hazırlıklar, hep adayların seçimine ve seçim sonrasında alacakları eğitime dönüktü. En sonunda karar verme anı gelip çatmıştı. Artık projenin nihai faydalanıcılarının tek tek belirlenmesi gerekiyordu.
Seçim Kriterleri
İlk olarak projenin uzman danışmanı, Komite üyeleri ve proje ekibi bir araya gelerek, öngörülen girişimcilik eğitim programına katılacak nihai faydalanıcılar için seçim kriterlerini ve ön koşullarını belirleme çalışmalarına başladılar. Bu çalışmalarda Stockholm Ticaret Odası’nın tecrübeleri dikkate alındı. Başvuru tarihleri 8 - 20 Mayıs 2009 arasındaydı. Başvuru formları proje ekibi tarafından hazırlandı. Hem online hem de Denizli Sanayi Odası’na şahsen başvuru kabul edebilmek için son hazırlıklar tamamlandı.
22 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Web Sitemiz Yayında
İnternet üzerinden başvuru yapılabilmesi ve kamuoyunun proje hakkında dinamik bir biçimde bilgilendirilmesi amacıyla projenin web sitesi olan www.dwenonline.org, mart ayının ilk günlerinde faaliyete geçti. Sitede D&S for DWE projesiyle ilgili ayrıntılı bilgiler yer alıyordu: proje sahibi ve ortağı, faaliyetler, duyuruların yanı sıra basında çıkan haberler, projeye ilişkin çok sayıda görüntü dwenonline’ın içeriğinden birkaçıydı.
23 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Duyuru Yapılıyor… Duymayan Kalmasın
Projenin hedef grubuna, yani ilk kez kendi işini kuracak veya daha önce kurmuş ancak geliştirmek isteyen kadınlara dönük girişimcilik eğitimi için başvuruların açıldığı duyusu, 8 Mayıs 2009’dan itibaren yapıldı. Bununla birlikte proje kapsamında daha önce gerçekleştirilen Kadın Girişimci Profili Anketi’ne katılmış tüm kadınlar sırayla aranıp, kendilerine başvuruların açıldığı haberi verildi.
24 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Elemeler Yapılıyor… Heyecan Dorukta
Toplam 138 başvuru alındı. 21 Mayıs 2009 günü, tüm başvuru formları bir araya getirildi. Psikolog Şebnem Dal Üzülmez, Proje Koordinatör Yardımcısı Ayşegül Kiraz ve dış uzman Petek Üzülmez, bütün formları tek tek okuyarak ve başvuru koşullarını, seçim kriterlerini göz önünde bulundurarak bir ön eleme yaptılar. Bu ön elemeden sonra, 138 başvuru arasından 41 başvuru, nihai değerlendirme aşamasına kabul edildi. Bu 41 başvuru sahibi, 23 Mayıs 2009 Cumartesi günü Denizli Sanayi Odası’na davet edilerek, yüz yüze görüşmeye alındılar. Görüşmelerde Komiteden bazı üyeler, projenin uzman danışmanı, psikolog ve proje ekibi jüri görevini yerine getirdi. Jüri her bir adaya girişimcilik fikri, geçmiş iş deneyimleri hakkında soruların yanı sıra girişimcilik eğilimlerini ölçecek sorular sordu. Stres altında yaratıcılıklarını nasıl kullandıkları hakkında fikir sahibi olmak için küçük bir oyun dahi oynadılar: Tabu. Bu oyunla adayların, yalnızca yaratıcılıklarını kullanıp kullanamadıkları değil stresle başa çıkıp çıkamadıkları da sorgulandı. 24 Mayıs 2009 Pazar günü de devam eden jüri toplantısı ile adaylar, titiz bir biçimde değerlendirildi. Öyle ki, video kaydına alınan görüşmelerin bir bölümü baştan izlendi. En sonunda tüm jüri üyeleri puanlamalarını yaptılar. Puanlarının ortalaması alınarak, en yüksek puan alan 16 aday belirlendi. Bundan sonra elemeyi geçen 16 aday, psikolog Şebnem Dal Üzülmez tarafından kişilik testine alındı. Test sonucunda 12 asil, 4 yedek aday belirlendi.
Şanslı Adaylarla Tanışalım…
On iki asil nihai faydalanıcıya, proje kapsamında verilecek eğitim programına katılmaya hak kazandıkları duyuruldu. Tüm nihai faydalanıcılar, o günden itibaren proje takımına dahil olmak için ilk adımı atmış oldular. Proje hakkında ve gerçekleşecek eğitim programının içeriğine ve takvimine ilişkin bilgiler vermek, en önemlisi proje ekibiyle tanışmak üzere Denizli Sanayi Odası’nın Meclis salonunda bir toplantı gerçekleştirildi. Bu toplantıda, projenin nihai faydalanıcılara ciddi katkılar sağlamasının beklendiğini söyleyen Proje Koordinatörü ve Denizli Sanayi Odası Genel Sekreteri Dr. Bülent Uygun, on iki girişimci adayına o sırada içinde bulundukları Meclis salonunu işaret ederek, hayali açıkladı: “Sizlerin o kadar başarılı girişimciler olmanızı arzu ediyoruz ki, yalnızca işinizde en üst noktaya çıkmakla kalmayıp, içinizden bazılarınız oda seçimlerini de kazanıp bu sıralarda oturmalı, görev yapmalı. Bir gün DSO Meclisinde yerinizi aldığınızda, bu bizim için en büyük gurur kaynağı olacaktır.” Aynı gün, nihai faydalanıcılara eğitim programına yönelik beklentilerini ölçmek için ‘beklenti anketi’ yapıldı.
25 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
‘Kadın Faktörü’
Proje Koordinatör Yardımcısı Ayşegül Kiraz’ın bir kadın olması, projeye ayrı bir hava katmıştı. Onunla adayların proje ekibine güven duyması kolaylaşmış ve adayların kendi içindeki kaynaşma hızlanmıştı. Ayşegül Kiraz bundan böyle tüm adayların en yakınındaki kişi olacaktı. Başları sıkıştıkça, yanlarında onu bulacaklardı. Öyle de oldu. Kiraz tüm proje boyunca adaylarla bire bir ilgilendi ve onlardaki değişimi en yakından gözlemleyen kişi oldu.
Girişimcilik Eğitim Programı
1 Haziran 2009’da ‘girişimcilik eğitim programı’ başladı. On iki nihai faydalanıcı iki ay süren eğitimlerini 30 Temmuz 2009’da tamamladılar. Yoğun ve kapsamlı geçen bu eğitim programında ‘problem çözme teknikleri’nden ‘iletişim’e; ‘takım çalışması’ndan ‘liderlik’e; ‘motivasyon’dan ‘özgüven geliştirme’ye; ‘temel finans yönetimi’nden ‘vergi – muhasebe’ye; ‘borçlar hukuku’ndan ‘iş hukuku’na; ‘iş planı hazırlama’dan ‘satış – pazarlama’ya kadar pek çok başlık yer aldı.
26 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Eğitimlerde yer alan eğitmenler ve konuları şöyleydi: Vedat Kunt
Girişimci Olmak- Giriş
Vedat Kunt
Yaratıcılık-İnovasyon
Prof. Dr. Sabahat Bayrak Kök
Özgüven
Şebnem Dal Üzülmez
Özgüven Geliştirme
Doç. Dr. Osman Kulak
Problem Çözme Teknikleri
Prof. Dr. Tanıl Kılınç
Takım Çalışması
Prof. Dr. Tanıl Kılınç
Liderlik
Prof. Dr. Sabahat Bayrak Kök
İletişim
Yrd. Doç. Dr. Firdevs Savi Çakar
Öfke Kontrolü
Prof. Dr. Tanıl Kılınç
Motivasyon
Doç. Dr. Hakan Sarıtaş
Finansal Kaynaklara Ulaşma ve Finans Yönetimi
Doç. Dr. Hakan Sarıtaş
Vergi ve Muhasebe
Doç. Dr. Ahmet Bardakçı
Satış ve Pazarlama
Yrd. Doç. Dr. Ayhan Kortunay
İş Hukuku, Borçlar Hukuku ve Ticaret Hukuku
Vedat Kunt
İş Planı Hazırlama
Anna Malmgren
Bir Büyüme Aracı Olarak Network
Anna Malmgren
Bilişim ve E-ticaret
Prof. Dr. Sabahat Bayrak Kök
Kalite Yönetimi
Doç. Dr. Osman Kulak
Üretim Yönetimi
Anna Malmgren
Pazar Araştırması
Doç. Dr. Osman Kulak
İnsan Kaynakları Yönetimi 1 (İş Analizi, İş Değerleme, Performans Uygulaması, Ücret Yönetimi)
Prof. Dr. Sabahat Bayrak Kök
İnsan Kaynakları Yönetimi 2 (Kariyer Yönetimi, Performans Değerleme, Eğitim ve Geliştirme)
Anna Malmgren
Marka Geliştirme
Doç. Dr. Ahmet Bardakçı
Marka Yönetimi
Doç. Dr. Süleyman Barutçu
İthalat ve İhracata Hazırlık
Anna Malmgren
Kurumsal Sorumluluk
Dr. Bülent Uygun
Proje Döngüsü Yönetimine Giriş
27 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Yoğunlaştırılmış Eğitim İki Ay Sürdü
Eğitim yeri Denizli Sanayi Odası Meclis salonuydu. İki ay boyunca eğitimleri Denizli’nin yanında İzmir, İstanbul ve Stockholm’den gelen eğitmenler verdi. Her dersin arkasından eğitmen ve eğitim değerlendirme ve memnuniyet formları dağıtıldı. Eğitim boyunca, kursiyerlerin memnuniyetleri ölçüldü, böylece sorun olan veya eksik kalan noktalara hemen müdahale edilebildi.
Kursiyerlerin motivasyonunu yüksek tutmak ve eğitime uygun mekanlarda programı devam ettirmek için, Denizli Sanayi Odası dışında da eğitim gerçekleştirildi. Denizli Anemon Otel’nde grup çalışmasına uygun bir salonda, Prof. Dr. Tanıl Kılınç tarafından üç günlük ‘takım çalışması, liderlik ve motivasyon’ eğitimi verildi. Birlikte yenilen öğle yemekleri ile renklenen eğitimde, kursiyerler takım çalışmasının inceliklerini öğrenip; kendi aralarında ve proje ekibiyle takım oluşturmanın temellerini attılar. On iki girişimci adayı, proje ortağı Stockholm Ticaret Odası’ndan eğitmen olarak gelen Anna Malmgren ile üç gün geçirdi. ‘Marka geliştirme’, ‘bilişim ve e-ticaret’, ‘pazar araştırması’, ‘kurumsal sorumluluk’ derslerini alırken, networking faaliyetlerinin de önemini kavradılar.
28 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Vedat Kunt’un verdiği ‘iş planı hazırlama’ derslerinin ardından, kendi girişimcilik fikirlerini kağıda dökmeye koyuldular. Bu süreçte, ihtiyaç duydukları zaman, proje ekibi ve eğitmenler, onların sorularına yanıt vermek için hazırdı. Eğitimler boyunca projenin uzman danışmanının bir psikolog olmasının avantajını yaşadılar. Proje Danışmanı Psikolog Şebnem Dal Üzülmez, memnuniyet formlarını titizlikle değerlendirdi. Aksaklık ve eksiklikler kolayca belirlendi ve bunlara zamanında müdahale edilebildi. Bütün bunlar eğitim programının girişimci adayları için daha verimli geçmesine, onların ilgi ve motivasyonunun daha yüksek seyretmesine katkıda bulundu.
29 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Girişimcilik Eğitimi, Adayların Ufkunu Açtı…
‘Girişimcilik eğitim programı’ 31 Temmuz 2009 tarihi itibariyle sona erdi. Proje Uzman Danışmanı Şebnem Dal Üzülmez, kursiyerlerin memnuniyet formlarının sonuçlarını çıkardı. Sonuçlar, proje ekibinin ve eğitmenlerin emeklerinin boşa gitmediğini ortaya koyuyordu. Tüm girişimci adayları değerlendirmelerinde, aldıkları eğitimden ve eğitmenlerinden faydalandıklarını, bir iş kurmaları konusunda ufuklarının açıldığını ifade ediyorlardı.
Girişimcilik Eğitimi Tamamlama Töreni: Girişin Gari!
20 Ağustos 2009’da, Denizli Anemon Otel’de gerçekleşen bir törenle nihai faydalanıcılar, ‘eğitim bitirme belgeleri’ni aldılar. Protokolün ve basının da katıldığı etkinlikte, nihai faydalanıcılar da proje hakkındaki duygu ve düşüncelerini dile getirdiler. Hepsi duygu yüklü, umut vaat eden konuşmalardı. Ama nihai faydalanıcılardan Kevser Aydemir’in konuşmasının sonunda söyleyiverdiği “Girişin gari” cümlesi, törene damgasını vurmuştu bile.
30 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Güzel Dostluklar… Paylaşımlar…
Nihai faydalanıcılar, zamanla kaynaştılar ve iyi birer arkadaş oldular. Mutlu günlerinde olduğu kadar, zor günlerinde de birbirlerini hiç yalnız bırakmadılar. Geçmiş olsun ziyaretleri, kutlanan özel günler… D&S for DWE, girişimci adayları için bir eğitim programının ötesinde anlamlar ifade ediyordu. Artık hayatta birbirlerine yardımcı olacak, on iki iyi arkadaş vardı. Proje ekibini de unutmamalıydı.
Proje Koordinatörü Dr. Bülent Uygun şöyle demiyor muydu: “Siz girişimci adayları bakımından projemizi, sıradan bir eğitimden ayıran önemli bir fark var: Biz sizlerle iki ay için bir arada olmak amacıyla yola çıkmadık. Bizim birlikteliğimiz, proje noktalandıktan sonra da devam edecek. Ne zaman desteğe, yardıma ihtiyacınız olsa, bizi yanınızda bulacaksınız. Sizler bizim için değerlisiniz. Yalnızca zor elemeleri geçerek nihai faydalanıcımız olma başarısını gösterdiğiniz için değil, hayatını değiştirme cesareti gösteren özel insanlar olduğunuz için. Elimizden geldiğince, gücümüz yettiğince sizlerin arkasında olacağız. Hep bir takım gibi hareket etmeye özen göstereceğiz ve birlikte başaracağız.”
31 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Networking’e Devam
Networking, yani ağ oluşturma, kadın girişimciliğinin başarısı için en az eğitim kadar önemli bir faaliyet. Zaten projenin stratejik yaklaşımı da, bu ihtiyaca parmak basıyor. Aslında girişimci adaylarımızın sahip olduğu en önemli network, bizzat kendi çekirdek ilişkiler ağı. Yani birlikte eğitim aldıkları arkadaşları ve proje ekibi. Biz bu çekirdek network’e, ‘takım’ demeyi uygun görüyoruz. Bir de kendi yakın çevreleri var elbette. İşte bunlar nihai faydalanıcılarımızın çekirdek network’ünü oluşturuyor. Bu ilk halka. Bu halkayı on iki gişimci adayının kendi network’ünü dahil ettiğimizde giderek genişleyen diğer halkalar tamamlıyor. Ve sonuçta ortaya birbirine bağlı network’lerden kurulu ‘network’lerin network’ü’ çıkıyor.
Bilenler bilir, iş yaşamında mali imkan ve fırsatlar kadar doğru insanları tanıyıp tanımadığınız da önem taşır. Eğer etkin bir network’ünüz yoksa, eğitimiz ne kadar iyi olursa olsun ya da ne kadar çok mali olanaklara sahip olursanız olun, yeterince başarılı olmanız zordur. D&S for DWE projesi, girişimci adaylarına öncelikle network’ün önemini vurguladı. Kendi network’lerini kurup, geliştirme kapısını araladı. Başlangıçta birbirlerini, proje ekibini, eğitmenlerini ve çeşitli iş insanlarını tanıdılar. Onların network’lerine aşama aşama dahil oldular. Aldıkları mesafe, onları bu konuda daha da cesaretlendirdi. Öyle bir aşamaya gelindi ki, artık sırada, network geliştirme faaliyetleri, yani ‘halkaları daha da genişletelim’ faaliyetleri vardı. İş yaşamında karşılaşacakları sorunlarda yardım alabilecekleri, destek görebilecekleri ne kadar çok insanı tanırlarsa, network’lerinin değeri o kadar artacaktı. Bu da onların başarılı olmalarını kolaylaştıracaktı. Eğitim süresince ve eğitimin bitiminden sonra, nihai faydalanıcılarımız haftanın belli bir gününde, Denizli Sanayi Odası’nın Meclis salonunda bir araya geldiler. Her toplantılarına, onların ihtiyaçları doğrultusunda bir konuşmacı davet edildi. Bu toplantılarda girişimci adaylarının sorularını yanıtlayan konuşmacılar, kendi deneyim, düşünce ve bilgilerini onlarla paylaştılar. Böylece girişimci adaylarımızın network’ü biraz daha genişledi. Sırada Stockholm Ticaret Odasını’nın imkanları ile İsveç’e açılmak vardı. Bu amaçla girişimci adayları, birer form doldurdular. Bu formlarda kendileri ile ilgili kişisel bilgilerin yanı sıra iş fikirleri, İsveç ile ve oradaki network’lerle paylaşabilecekleri konular yer alıyordu. Amaç Denizlili on iki girişimci adayını İsveçli kadın girişimciler ile bağlantıya geçirmek ve onların imkanlarından yararlandırabilmekti.
32 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Eğitim… Hep Eğitim: Proje Döngüsü Yönetimi
Proje ekibi, kendi iş planlarını hazırlayan nihai faydalanıcılara, planlarını yapmalarına yardımcı olacak bir eğitim daha düzenledi. Sivil Toplumu Geliştirme Merkezi Koordinatörü Gökhan Kılınç tarafından verilen ve dört gün süren ‘proje döngüsü yönetimi eğitimi’ ile bir proje nasıl hazırlanır ve yürütülür konusunda bilgi sahibi oldular. Aldıkları bu eğitim sayesinde artık iş planlarını daha kolay ve bilinçli hazırlayan nihai faydalanıcılar, sık sık bir araya gelerek aralarında fikir alışverişinde bulundular. Birbirlerinin deneyim ve yaratıcılıklarından da faydalanarak, gerçek bir network oluşturma konusunda ciddi mesafeler aldılar.
Şimdi, Network’ü Genişletme Zamanı
Nihai faydalanıcıların bölgesel, ulusal ve uluslararası pazarlara açılması amacıyla projenin orijinal faaliyet planında bulunmayan, ancak gerçekleşmesi ile nihai faydalanıcılara yeni ufuklar açacağına inanılan güzel bir ziyaret organize edildi. Projenin nihai faydalanıcılarını, aynı yollardan geçmiş ve başarılı olmuş girişimci kadınlarla bir araya getirmek, bilgi ve deneyim paylaşmak adına 26 Ekim 2009’da İstanbul’da bulunan Kagider-Biz ziyaret edildi.
33 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Proje ekibi ve girişimci adaylarından oluşan heyeti Kagider Genel Sekreteri Yeşim Müftüler Seviğ ve Kagider üyelerinden Fisun Usta, Esra Tekil Yıldız, Bilge Baş ve Bedriye Hülya karşıladı. Genel Sekreter Yeşim Müftüler Seviğ Kagider-Biz’i, amaçlarını ve faaliyetlerini anlatan bir sunum gerçekleştirdi.
Sunumun ardından Kagider üyeleri, tek tek kendilerini tanıtıp, kurdukları işlerden ve nasıl geliştiklerinden bahsettiler. Proje Koordinatörü ve Denizli Sanayi Odası Genel Sekreteri Dr. Bülent Uygun, Kagider üyelerine D&S for DWE projesini ve proje kapsamında yapılan faaliyetleri tanıtan bir sunum gerçekleştirdi. Sunumun hemen ardından, nihai faydalanıcılar iş fikirlerini ve planlarını anlattılar. Deneyimlerini paylaşan Kagider üyesi kadınlar, Denizlili kadın girişimci adaylarına iş fikirlerine göre tavsiyelerde bulundular. Bunun ardından TOBB Kadın Girişimciler Kurulu Başkanı Aynur Bektaş, girişimci adayı kadınlarımızı Yönetim Kurulu Başkanı olduğu Hey Tekstil’de ağırladı. Denizlili girişimci adaylarına tek tek önerilerde bulunup, onlarla fikirlerini paylaşan deneyimli sanayici Bektaş, içinde bulunduğu tekstil sektörünün günümüz ve gelecekteki durumu hakkında değerlendirmelerde bulundu. Dış ticaret verileri ile örnekler vererek, sektöre ilişkin girişimcilik fikri olan faydalanıcılar için olumlu bir tablo çizdi.
34 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Facebook’tayız
Networking aslında çok boyutlu bir faaliyet. Doğrudan insanı ilişkiler kurmayı gerektirdiği gibi web temelli imkanlardan da yararlanmayı gerektiriyor. İnternet günümüzde gerçek bir fenomen. İnsanları birbirine yakınlaştırıp, aradaki mesafeleri kısaltıyor. Sosyal ağ portalı facebook, projemizin networking için biçilmiş kaftandı aslında. Ekim başında Facebook üzerinden DWEN adlı bir grup oluşturuldu. Grubun içinde yer alan tartışma panosu, etkinlik duyuruları, fotoğraf ve video paylaşma bölümleri, grup için oldukça yararlıydı. Grupta, projenin Komite üyelerinden yabancı ortaklarımıza, nihai faydalanıcılarımızdan başarılı girişimci kadınlara kadar pek çok üye bulunuyor. Önemli eğitim ve etkinliklerin duyurulması ile bilgi ve deneyimin paylaşılması DWEN’in Facebook sayfası birebirdi.
Stockholm Çalışma Ziyaretleri
Proje ortaklarıyla tanışmak, proje faaliyetlerini ve gidişatı ele almak ve uzun dönemli hedeflere ulaşmak için Stockholm’e iki ayrı çalışma ziyareti düzenlendi. İlki 14 - 18 Haziran 2009 tarihleri arasında gerçekleşen ziyarete DSO Yönetim Kurulu Üyeleri, Komite üyeleri ve proje ekibi katıldı. Denizlili heyet 15 Haziran Pazartesi, Stockholm Ticaret Odası Yönetimiyle oda binasında bir araya geldi. Denizli heyetini, STO’nun diğer proje temsilcisi Sophia Nygård ve STO Kıdemli Başkan Yardımcısı Anders Lundwall ağırladı.
35 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Önce Proje Koordinatörü Dr. Bülent Uygun, D&S for DWE projesi ve Denizli ile ilgili bir sunum yaptı. Bunu Anders Lundwall tarafından yapılan Stockholm’ü ve STO’yu anlatan sunum izledi. Daha sonra Stockholm Ticaret Odası Başkanı ve CEO’su Peter Egardt toplantıya katıldı. Kısa bir hoş geldiniz konuşmasında bulundu. Toplantının ilerleyen kısımlarında İsveç’te kadın girişimciliği, kadınların karar organlarına katımı, kadın girişimciler network’ü ve ‘İsveç markası’ konularında, uzmanlar tarafından sunumlar gerçekleştirildi.
16 Haziran Salı günü Proje Koordinatörü Dr. Bülent Uygun ve Proje Koordinatör Yardımcısı Ayşegül Kiraz’ın katılımıyla STO’da, çalışma toplantısı düzenlendi. Bu toplantıda STO Uluslararası Bölümü’ndan Karin Ekberg, ‘Etiyopyalı Girişimci Kadınlar Derneği’nin Kurumsal Kapasite İnşası’ adlı bir sunum gerçekleştirdi. Bunun ardından STO Bilgi Bölümü’nden Anna Malmgren iş kadınlarının nasıl network oluşturduğuna ilişkin bir konuşma yaptı. Bu çalışma toplantısından sonra Denizli heyeti bir araya gelerek, Türk Büyükelçiliği’ni ziyarete gitti. Büyükelçi Necip Egüz tarafından kabul edilen Denizli heyeti, İsveç’in dönem başkanlığında Türkiye AB ilişkilerinde yaşanabilecek olası gelişmeler hakkında bilgi aldı. Günün geri kalan kısmı, Stockholm ziyaretine ayrılmıştı. Heyet kentin birçok turistik merkezini gezerek, hoşça zaman geçirdi.
36 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Stockholm’e ikinci ziyaret 6 – 9 Eylül 2009 döneminde proje ekibi tarafından yapıldı. Proje Koordinatörü Dr. Bülent Uygun, Koordinatör Yardımcısı Ayşegül Kiraz ile AB Bilgi Bürosu Koordinatörü Cansun Özdülger ve Koordinatör Yardımcısı Özge Yılmaz’ın katıldığı bu ziyarette, projenin kaydettiği mesafe ayrıntı olarak ele alındı. Projenin son aşaması ile ilgili hazırlıkların üzerinden geçildi. Denizlili kadın girişimci adaylarının, İsveçli kadın girişimciler ve onların organizasyon ve ağlarıyla bağlantıya geçebilmesi için düğmeye basıldı. Ve Denizli Sanayi Odası ile Stockholm Ticaret Odası arasında ilişkilerin daha da geliştirilmesine karar verilerek, gelecekteki işbirliklerinin temelleri atıldı.
Bir Proje de, Böyle Noktalandı
Proje kapanış toplantısı, 13 Kasım 2009’da, Anemon Otel’de düzenlenen kapsamlı bir etkinlikle yapıldı. Etkinliğe Denizli Sanayi Odası Yönetim ve Meclis Üyeleri, proje ekibi, Komite üyeleri, girişimci adayları ve protokol katıldı. Etkinlik kapsamında düzenlenen ‘Kadın Girişimciliği Semineri’nde D&S for DWE Projesi; İsveç’ten iyi uygulama ve network örnekleri ele alındı. Proje Koordinatörü Dr. Bülent Uygun, proje hakkında ayrıntılı bilgi vererek, DSO’nun ‘kadınlık durumu’na ilişkin bakış açısını ortaya koydu. İsveçli katılımcılar ise İsveç’te kadın girişimci network’ü ve başarı öykülerini izleyicilerle paylaştılar.
D&S for DWE, Bir Başlangıç
Bu proje bir başlangıç aslında. Denizli Sanayi Odası, kadınımız için bugün olduğu gibi gelecekte de çalışmaya devam edecek. Biliyoruz ki kadınlarımız meslek sahibi oldukça, eşitliğe giden kapı açılacak. Ve eşitlik, bizi güçlü kılacak. Kadın çalışanlarının çokluğu ile Türkiye’de örnek gösterilen Denizli, Denizli Sanayi Odası’nın Avrupa Birliği’nin hibe desteğiyle ‘kadının konumunu güçlendirmek’ için uyguladığı bu projeyle büyük bir adım atmaya hazırlanıyor. Sanayiye, ticarete, hizmetler sektörüne, kısaca ekonominin her alanına daha fazla kadın eli değecek olması, yalnızca projenin değil, Denizli’nin, Türkiye’nin gerçek kazancı olacak. Böyle bir projeyi gerçekleştirmekle tüm proje ekibi ve ortakları, Denizli ve Türkiye adına gururludur.
37 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Görüşler & Değerlendirmeler 39 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Ruhu Olan Projelere İmza Atmak Dr. Bülent Uygun Proje Koordinatörü ve Denizli Sanayi Odası Genel Sekreteri Denizli Sanayi Odası olarak biz, kadınlarımızın yanında yer almaya özen gösteriyoruz. Neden böyle yapıyoruz? Onlar çok önemliler de onun için. Annelik, eş gibi üstlendikleri birbirinden değerli toplumsal sorumlulukları dolayısıyla değil, eşit birer insan, yurttaş olmaları gerektiği ve öyle oldukları için önemliler. Kadınlarımızın sorunu çok. Doğrudan ya da dolaylı olarak ayrımcılıkla karşılaşıyorlar. Önyargılarımızın, stereotipilerin ve cinsiyet temelli yaklaşımların kurbanı oluyorlar çoğu zaman. İstihdam ve çalışma koşullarında; kendi işlerine sahip olmada; mesleki eğitime ve danışmanlığa ulaşmada; örgütlere üye olmada; networklere dahil olmada; mentorluk ve koçluk hizmetlerinden yararlanmada; mal ve hizmet talebine ve sunumuna erişmede ayrımcılıkla mücadele etmek zorundalar. Bu sorun, öncelikle bir ‘insanlık durumu’. Daha doğrusu, insanlık durumunun özel bir boyutu. Yani ‘kadınlık durumu’: Engeller, zorluklar ve ayrımcılıkların damgasını vurduğu bir dünya. Bu, bizlerin bir seçim yapmak zorunda olduğu bir dünya. Elinizde olmadan mağduru ya da kazananı olduğumuz bir dünya. Ve bu toplumumuzun en büyük dezavantajlı katmanı ile ilgili bir mesele. Yani kadınlarımızla. Ama biz buradayız. Denizli Sanayi Odası olarak ‘kadınlık durumu’nu kendimize mesele ediniyoruz. Bu mücadelede tarafız. Engellere meydan okurken onların yanında olmak, el ele verip beraberce değiştirmek için buradayız. Odamızın yaptığı projelerde kadınlık durumuna odaklanıp, çözüm üretiyoruz. Çünkü inanıyoruz ki, kadınlarımızın istihdam edilmelerine, girişimci olmalarına destek vermek onların kendi ayakları üzerine durmasına yardımcı olur. Kendi ayakları üzerinde duran meslek sahibi kadınlar, eşitliğin kapısını aralar. Eşitlikse bizi güçlü kılar. Yalnızca proje yapmak için ya da proje gerçekleştirmenin prestijini yaşamak için proje yapmıyoruz. Biz projelerimizin konularını özenle seçiyoruz. Sosyal sorumluluğa özel bir önem veriyoruz. İçinde bulunduğumuz topluma olan ödevimizi yerine getirmek için durmaksızın çaba gösteriyoruz. Biz ruhu olan projelere imza atıyoruz. Kendimizden bir şeyler katıp, projelerimizi ete kemiğe büründürüyoruz. Onlara eşsiz bir ruh kazandırıyoruz. Doğrusu bununla da haklı olarak övünüyoruz.”
40 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Kadınlarımız için Fırsat Yaratmaya Devam Edeceğiz Ayşegül Kiraz Proje Koordinatör Yardımcısı “Bir kadın olarak, girişimci bir ailenin kızı ve gelini olarak, Denizli’de kadın girişimciliğini geliştirmeyi hedefleyen bir projede rol almak, benim için çok mutluluk verici bir şey. Gerçek bir girişimci ruha ev sahipliği yapan Denizlimizde, girişimci erkeklerin arkasında, anne olarak, eş olarak hep bir kadın olduğunu, başarılı girişimlerin mutfağında kadınlarımızın yer aldığını biliyoruz. Denizli’de kadınların konumunu daha da güçlendirmek, girişimci ruhlarını, üretme yeteneklerini ortaya çıkarmak, onların ekonomik kalkınmada pay sahibi olmalarını sağlamak için çalışmaktan büyük gurur duyuyorum. Projemiz ile uzman bir kadrodan eğitim alacak, ilişkiler ağına dahil olacak 12 kadın girişimci adayımızı seçmek üzere yola çıktık. Kısıtlı bir süre içinde, yerel basın yoluyla ve şehrin kilit noktalarında asılan afişler ile başvuruları aldık. Toplamda 138 başvuru geldi. Ne yazık ki, projemiz kapsamı yalnızca 12 kadın ile sınırlıydı. Ancak, Denizli’den 138 farklı kadına ait iş fikri, girişimci ruh görmek, dinlemek çok gurur vericiydi. Hepsinin tek tek hak ettikleri başarıya erişmelerini diliyorum. Projemizin girişimci adayı ve halihazırda girişimci olan kadınları, aralarında sağlam bir dayanışma sergilediler. Bizler, kendi aralarındaki dayanışmanın yanı sıra aynı yollardan geçmiş ve başarılı olmuş kadınlar ile tanışıp, onlarla bilgi ve deneyim paylaşabilmeleri ve dayanışmaları için uygun ortamları sağlamaya çalıştık. Projenin süresi bitse de, projemizin katılımcıları için fırsatlar yaratmaya devam edeceğiz. Onları ve onlar gibi pek çok kadını, Denizli ve Türkiye ekonomisinin kalkınmasına dahil etmek için çalışmalarımız sürecek.”
41 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Başka Projelerin de Önünü Açacak İsmail Yılmaz Komite Üyesi ve Denizli Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı “Öncelikle Denizli Sanayi Odası Genel Sekreteri Dr. Bülent Uygun ve ekibini, bu projedeki özverili çalışmalarından dolayı kutluyorum. Bu proje daha düşünce aşamasında, farklı bir proje olacağına dair ipuçlarını fazlasıyla taşıyordu. Birçok başvuru arasından seçilerek hibeye hak kazanması da, bunun tescili gibiydi. Ve projenin ruhuna uygun olarak uygulanması ve neticesinde iş hayatına katılmaya hazır girişimci kadınları yetiştirilmiş olmasını, Denizli ve Türkiye için kazanılmış değerler olarak görüyorum. Umuyorum ki bu projeden istifade etmiş kadın girişimcilerimiz, gelecekte atılacakları iş hayatında bu deneyimlerinin faydasını fazlasıyla gördükleri gibi diğer proje ve girişimlerin de önünü aydınlatmış olacaklardır.”
Güzel ve Yararlı Bilge Başöz Komite Üyesi ve Mesa Etiket San. Tic. Ltd. Şti. Ortağı ve Genel Koordinatörü “Girişimcilik potansiyeline sahip kadınlarımızın, zaten var olan yetenek ve özelliklerinin verilen eğitimlerle güçlendirilerek desteklendiği bu projede, hem komite üyesi hem de mentor olarak yer alarak bugüne kadar iş hayatımda yaşadıklarımı paylaşmak beni çok mutlu etti. Denizli Sanayi Odası’nın ülkemizde ‘kadın girişimciliği’ konusunda yaptığı önemli tespitler ve Stockholm Ticaret Odasının ‘girişimciliği destekleme’ konusundaki deneyimlerinin paylaşılmasıyla ortaya, güzel ve yararlı bir proje çıktı. Başarılarından dolayı başta Denizli Sanayi Odası olmak üzere emeği geçen herkesi kutluyor, kadın girişimcilerimize başarılar diliyorum.”
42 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Anlamlı ve Değerli Esma Toksoy Komite Üyesi ve Denizli Belediyesi Kent Konseyi Genel Sekreteri “Ülkemizde kadın - erkek eşitliğindeki en büyük uçurumlardan biri istihdam ve bu kapsamda Denizli Sanayi Odası’nın ‘Kadın Girişimciliğini Geliştirme Projesi’ni çok anlamlı ve değerli buluyorum. Kadın sorunu, sadece kadınların değil, erkeklerin de sorunudur. Mücadele kadın erkek ayrımı olmaksızın, önce insan olmaya yönelik bir değeri yakalama çabasıdır. Denizli Sanayi Odası’nı bu konudaki yüksek bilinci ve hassasiyetinden dolayı kutluyor, projede emeği geçen herkesi en içten dileklerimle tebrik ediyorum.”
Asla Vazgeçmeyin… İ. Vedat Kunt Yönetim Danışmanı ve Proje Eğitmeni “Yaratıcı ve yenilikçi fikirleriyle heyecan içerisinde olan ve her konuda öğrenme isteğiyle dolu 12 girişimciyle eğitim yapmak benim için çok büyük bir keyif oldu. Girişimcilik ekonominin motorudur; daha çok girişimci ve özellikle de kadın girişimci, daha başarılı ve yenilikçi işler ve bunun sonunda artan gelir ve istihdam olanakları; Denizli ve tabii Türkiye için sürdürülebilir kalkınmada çok önemli bir rol oynamaktadır. Kendi işini kurmayı, kendi ürün veya hizmetlerini yaratmayı, başarmayı hedeflemiş girişimci arkadaşlarımı kutluyorum ve her zaman ana işlerine odaklanmalarını, yaratıcı ve yenilikçi yaklaşımlarını hep sürdürmelerini ve asla vazgeçmemelerini diliyorum. Hepinize başarılar.”
43 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Önemli Fırsat ve Katkılar Sağladı M. Zeki Beyazıt Komite Üyesi ve Denizli İşkur Şube Müdürü “Kadın istihdamı konusunda stratejik bir görev üstlenen Denizli Sanayi Odası, ‘Kadın Girişimciliğini Geliştirme Projesi’ ve tekstil sektörüne yönelik geliştirdiği ‘Tekstil ve Konfeksiyon Sektöründe Genç Kadın İşsizler için İstihdam Fırsatları’ projeleri ile kadınların mesleki gelişimlerini ve yaşam rollerini genişletmeleri yönünde önemli fırsatlar sunmuştur. Kadın Girişimciliğini Geliştirme Projesi, işgücündeki kadın kompozisyonunu değiştirmeye yönelik çabalar açısından olumlu katkılar sağlamıştır.”
Hayattan Daha Fazlasını İsteyenler için… Psikolog Şebnem Dal Üzülmez Proje Uzman Danışmanı “140’ya yakın başvuru arasından seçildiler. Başvuranların tamamına yakını, kendi işini kurmak istiyordu. Ön eleme kriterlerine göre incelenen başvurular, önce 40 kişiye indirildi. Daha sonra 16 kişiye; asili ve yedeği ile. Kişilik testleri ile de 12 kişide karar kılındı. Böylece projenin nihai faydalanıcılarının seçilmesi süreci tamamlanmış oldu. Bu 12 kişinin önemli ortak özellikleri, hayatlarının kontrolünü kendi ellerine almak istemeleriydi. Kararlarını kendileri vermek, iş yaşamlarını yönetmek, iş dünyasında söz sahibi olmak istiyorlardı. Yani hayattan daha fazlasını istiyorlardı. Ve bunun için çok önemli bir araca sahiptirler: Cesaret... Riski göze alabiliyor, kendilerini anlatmak, fikirlerini savunmak, isteklerini dile getirmekten hiç yılmıyor bıkmıyorlardı. Eksiklerinin de farkındaydılar. Tüm isteklerine ulaşmak için zihinsel bir haritaya ve iletişim ağına ihtiyaçları vardı. Bu projeyle ihtiyaçlarını karşılayabileceklerine inandılar. Çok çalıştılar ve yoruldular. Girişimci olmak için öğrenmeleri gerekenlerin ne olduğu ve nasıl öğrenebileceklerini de tespit ettiler. Eğitimler sırasında ne yapacaklarını öğrenirken; neyi, neden yapamayacaklarını da öğrendiler. Kimi projeye başvururken sahip olduğu iş fikrini geliştirdi, kimi ise tamamen değiştirdi. Uygulanan eğitim programı, sohbet edilen girişimciler, yapılan toplantılar, geziler derken o kadar hızlı yol aldılar ki, birbirlerinin iş fikrini tartışır, öneri verebilir oldular. Aralarında gelişen takım ruhu ve yakın dostluk da, ayrıca söz edilmeye değer. Son zamanlarda iş fikrini hayata geçirmekte olan, hatta tamamlamak üzere olanları var. Bizler bu cesur, inisiyatif sahibi ve kendini geliştirip değiştirmeyi bilen kadınlarla gurur duyuyoruz. Onlarla birlikte olduğumuz, birlikte çalıştığımız zamanlar bizim için çok değerliydi. Ayrıca onlarla birlikte bizler de, çok şey öğrendik. Bunun için onlara teşekkür borçluyuz. Onları kutluyor ve destekliyoruz. Ne zaman arkalarına baksalar, biz orada onları destekliyor olacağız.
44 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Nihai Faydalanıcılarımızın Gözünden Projemiz 45 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
İlkay Acar “1981 yılında Tavas’ta doğdum. 2001 yılında Konya Selçuk Üniversitesi Hazır Giyim Öğretmenliği Bölümü’nden mezun oldum. Tekstil sektöründe 10 yıllık iş deneyimim var. Gelinlik, abiye ve özel tasarım kıyafetler üzerine bir modaevi açmak istiyorum.”
Farklı Yönlerimi Keşfettim
“Bu projeye katılmakla farklı bir ortamda yıllarca arayıp karşılaşamayacağım, karşılaşsam da bu kadar yaklaşamayacağım bir sürü güzel insanla tanıştım. Değerli eğitmenlerden işyeri açtığımda başımıza gelebilecek problem ve olaylar hakkında güzel tüyolar aldım. Proje başlamadan önce, ne ile karşılaşacağım hakkında net bir fikrim yoktu. Sürprizlerle dolu, eğlenceli, bir o kadar da eğitici bir ortamdı. İşyeri açma konusunda ya da iş fikrimde herhangi bir değişiklik olmadı. Sadece daha önce farkında olmadığım, farklı yanlarını keşfetme imkanım oldu. Proje koordinatörü Dr. Bülent Uygun’a, böyle bir projeye hayat verdiği için bu vesile ile teşekkür ederim. Projenin işleyiş aşamasında, her zaman yanı başımda olan, her derde deva Ayşegül hanım, biliyorum ki bu proje bitse bile bizim dostluğumuz bitmeyecek, her şey için teşekkürler. Grubumuzda bulunan arkadaşlarımızla çok güzel vakit geçirdik. Umarım hepimizin hayali, en kısa zamanda gerçeğe dönüşecek. O zaman şimdi olduğumuzdan daha güçlü, kendi işinin sahibi insanlar olarak, bu yarışta yerimizi alacağız. Hepinize canı gönülden başarılar dilerim.”
46 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Neşe Ataş “1976’da Akkoyunlu’da doğdum. Bekarım. Uluslararası İlişkiler Bölümü öğrencisiyim. Doğa ve ekstrem sporları üzerine bir hizmet işletmesi kurmayı planlıyorum.”
Daha Güçlü ve İnançlıyım “Sevgili,
Denizli Sanayi Odası Başkanı Sayın Müjdat Keçeci, Denizli Sanayi Odası Genel Sekreteri Sayın Dr. Bülent Uygun ve proje süresince yardım, güler yüz, sabır ve anlayışını bizden esirgemeyen Proje Koordinatör Yardımcısı Sayın Ayşegül Kiraz’ın yanı sıra profesyonelce hazırlanmış böyle bir eğitimden yararlanmamızı sağlayan herkese Teşekkürler. Proje eğitimlerine ilk başvurduğumda, öngörülerim olmasına karşın kurmayı düşündüğüm işle ilgili olarak pratik anlamda ne gibi katkıları olacağının öngörüsünü tam anlamı ile yapabildiğimi söyleyemem. Teorik eğitimlere başladığımız andan son güne kadar, her ne kadar eğitimlerin benim hayatıma çok değer katacağını bilsem de, pratiğe geçmediği için bütünleştiremedim. Ta ki Denizli Sanayi Odası Genel Sekreteri Sayın Dr. Bülent Uygun, bizden bir iş planı hazırlamamızı isteyene kadar. Hayalini kurduğum ve düşünmüş olduğum iş fikrini kağıda dökmek demek, ona hayat vermek demekti. Çok heyecan verici, bir o kadar da ürkütücüydü işin açıkçası. Bir yerden başlamam gerekiyordu. Ben de başladım yazmaya. Tabii bu arada işyerimi açarken yapmam gereken ne varsa pratikte, hepsini tek tek yaptım. Ticaret Odası, Belediye ve Vergi Dairesi’ne, reklam çalışmaları içinse yerel basına gittim. Malzeme, ekipman, ofis mobilyaları ve reklam giderleri için fiyat teklifleri istedim ve görüşmeler yaptım. İçinizdeki inancın, gücün farkındasınız ama bunun hayat bulduğunu görmek, çok ayrıcalıklı hissettiren bir duygu ve kendinize ve yapabileceklerinize olan güven ve inancınızı artırıyor. Bu arada Denizli Ticaret Odası’nda yaşadığım çok hoş bir an olmuştu. İki haftada, dört kez Denizli Ticaret Odası’ndaki Ticaret Sicil’e gitmiştim. Son gidişimdi. Asansöre bindim. Yanımda tanımadığım, ancak sonradan Denizli Ticaret Odası çalışanı olduğunu öğrendiğim iki kişi daha. Bana son derece samimi ve güler yüzlü bir şekilde ‘Hayırlı olsun’ dediler. ‘Pardon hayırlı olan ne’ dedim. ‘İşyeri açıyorsunuz sanırım’ diye ekledi diğeri. O an hissettiğim duyguyu, kelimelerle ifade edemem. İşte o zaman, aylardır sabahtan akşama kadar almış olduğumuz teorik eğitimlerin ve o bilgileri hayata geçirmenin ne demek olduğunu daha iyi anladım. Eğitimler esnasında keyifli, sıkıcı, eğlenceli, durağan, akıcı bütün duyguları içinde barındıran anlar yaşadık. Ama o kadar güzel bir ekip olduk ki, on iki bayan en sıkıcı anlarda birbirimizi eğlendirip anın tadını çıkarmayı başardık. Eğitimler dışında zor günlerimizde, birbirimizin yanında olup moral verdik. Acılarımızı paylaştık. Mutluluklarımızı ortak yaşadık. Biz tek başımıza çıktığımız yolda, on iki kardeş sahibi olduk. Yoğun temposunun içinde, bulduğu ilk fırsatta yanımıza koşan, yanımızda olmadığı anlarda manevi desteğini ve gözlerinin üzerimizde olduğunu hissettiren Sayın Dr Bülent Uygun, Çok acı anlar yaşamasına rağmen profesyonelliğinden ödün vermeden, yüzünden gülümsemeyi eksik etmeyen, proje uzman danışmanımız Sayın Şebnem Dal Üzülmez,
47 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Üstün gayret ve emeği ile Proje Koordinatör yardımcısı Sayın Ayşegül Kiraz, Güzel bir projeye imza atarken kuracak olduğumuz işletmede, hiçbir zaman sosyal sorumluluklarımızı da unutmamamız konusunda iyi birer örnek oldular. Lise mezunu olarak başladığım projeden, ‘Uluslararası İlişkiler’ üniversite öğrencisi olarak ayrılıyorum. Bu proje benim için ayrıcalıklı bir eğitim alma, kendimi sınama ve neler yapabileceklerimi görme anlamında ayna oldu. Biliyorum ki köklü ve saygın bir geçmişi olan Denizli Sanayi Odası, Başkanı, Genel Sekreteri, ekibi ve personeli bilgi bankaları, yardımları, destekleri ile her zaman yanımda olacaklar. Kuracak olduğum işletmenin yanında bu kadar güçlü altyapısı olan bir odanın desteğini hissetmek ve bilmek, beni daha güçlü ve inançlı yapıyor. Şu an iş planım ve yol haritam hazır, elimde. Artık yola çıkma vakti. Emeği geçen herkese teşekkürler ve saygılar.”
48 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Kevser Aydemir “1983 Denizli doğumluyum. İstanbul Teknik Üniversitesi Tekstil Mühendisliği Bölümü’nden 2008 yılında mezun oldum. Bekarım. Bir senedir babamın ısıtma - soğutma-havalandırma üzerine kurulu firmasında, pazarlama ve satış sorumlusu olarak çalışmaktayım.”
Kendimi Yeniden Keşfettim
“Henüz iş hayatına başlayalı bir yıl olmuştu. İş arkadaşım olan ablamın yardımları ve kendi çabalarımla zor piyasa koşullarında, kaybetme lüksümüz olmadan iş hayatında var olmaya çalışıyordum. Bu sırada böylesi kapsamlı bir projenin Denizli Sanayi Odası tarafından gerçekleştirileceğini duyduğumda, heyecanlanarak başvurdum. Mülakatların titizliğinden, projenin ne kadar ciddiye alındığı hissettim. Bu projeyle en büyük kazancım, birbirinden farklı, birbirinden değerli on bir arkadaşımla tanışmak ve onların iş tecrübelerinden yararlanmak oldu. Eğitim boyunca her biri kendi alanında uzman danışman hocalarımın katkıları da, çok değerliydi. Belki de kendi çabalarımla iki yılda alacağım yolu, eğitimlerle çok daha çabuk kat ettim. Kimi derslerde, kendi dünyama yolculuk etme fırsatı buldum. Kendimi yeniden keşfettim. Bu da cesaretime cesaret kattı. Özellikle Denizli Sanayi Odası’ndan kazandığım referans ise, benim için çok büyük bir ayrıcalıktır. İki ay süren eğitimlerimizde, tüm kadın girişimci adaylarının heyecanla anlattığı iş planları vardı. Bu iş planlarının artık hayal olmaktan çıkıp bir işe dönüşeceği konusunda, Koordinatörümüz Bülent Bey her defasında bizi yüreklendirdi. Ayrıca bizi, bir takım olarak çalışmamız için teşvik etti. Proje Koordinatör Yardımcısı Ayşegül Kiraz proje boyunca en büyük yoldaşımız, destekçimizdi. Güler yüzüyle tüm isteklerimizi değerlendirip imkanları dahilinde yardımlarını esirgemedi. On bir arkadaşımla ilişkilerimiz, sadece eğitim süresiyle kısıtlı kalmadı. Her hafta düzenli olarak toplanıyor, birbirimizin iş planlarındaki gelişmeler hakkında konuşuyor, tecrübelerimizden yararlanıyoruz. Bu proje, hayatımızın iki ayından ibaret değildi. Bizlerin hayat karşısında duruşunu etkileyen, kararlar verirken daha profesyonel düşünmemizi sağlayan bir dönemdi. Şimdi dönüp baktığımda, proje dönemi yüzümü güldüren ve hayatımın aydınlık günleriydi. Ve biliyorum ki, benim ve on bir arkadaşımın yerinde olmak isteyen çok aday vardı. Böylesi güzel, detaylı, programlı düşünülmüş ve hayata geçirilmesi başarılmış projeye dahil olabildiğim için çok mutluyum. Son zamanlarda kazanılması en zor şeyin insan ve çevre kazanmak olduğu bugünlerde, beni doğru insanlarla buluşturan Denizli Sanayi Odası’na, Denizli Sanayi Odası AB Bilgi Merkezi çalışanlarına ve tabii projeye hayat veren Ayşegül Kiraz’a, projeye ruhunu veren Dr. Bülent Uygun’a ve projeye vaktini, sabrını, sevgisini veren on bir arkadaşıma çok teşekkür ederim. Cümlelerime, proje esnasında slogan haline getirdiğim sözlerimle son vermek istiyorum. GİRİŞİN GARİ!!!”
49 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Nurten Ayer “1985 yılında Denizli’de doğdum. A.Ö.F İşletme Bölümü ikinci sınıf öğrencisiyim. Evliyim. Hedefim, tekstil sektöründe faaliyetine devam eden işimizi, genişletmek ve dış pazara açılmak.”
Bu Proje Benim için Biçilmiş Kaftan
“Tam da bir şeyler yapmam gerektiğini düşündüğüm bir zamanda, haberim oldu bu projeden. Annem ve eşimin destekleriyle ne ile karşılaşacağımı bilmeden, biraz merak ve heyecanla katıldım elemelere. Sonraki aşamalar ise istediğim gibi gelişti. Ve dersin sonunda, iyi ki katılmışım dediğim anlar başladı. Zamanla diğer on bir arkadaşımı ve bize destek olan ekibi daha iyi tanımaya başladım. Hepsi birbirinden nitelikli, iyi insanlardı. Böyle iyi insanlarla çevremin gelişmesi bana mutluluk verdi. Bu projeye katılma sebeplerimden en önemlisi, eşimle yeni kurduğumuz tekstil şirketine bilgilerimle katkı sağlamaktı. Kendimi geliştirmek ve okuduğum işletme bölümünün derslerini zihnimde canlı tutmak da, önemli sebeplerim arasındaydı. Hiçbir şey kazanmayacağımı bilsem bile, üreten, bir şeyler yapmak için düşünen insanlarla vakit geçirmek bile faydaydı benim için. Dahası evde oturarak zihnimin körelmesi, en korktuğum şeydir. İki ay boyunca aldığımız eğitim, gördüğümüz değer, paylaşılan dostluk asla unutulmaz. Umarım bu eğitimi, hayata en iyi şekilde aktarırım. Hedefim müşteri portföyümüzü arttırıp, ihracata atılmak. Ve ilerleyen yıllarda, markalaşma üzerinde yoğunlaşmak. Yani bu proje, benim için biçilmiş kaftan. Diğer arkadaşlarım için de öyle olduğunu düşünüyorum. Çünkü kendi işini kurmak isteyen biri için iyi bir adım. Bu projeyi hayata geçiren ve katkıları olan herkese tekrar teşekkür etmek istiyorum. Eğitmenlerimizin seçiminden bizim konforumuza kadar her şeyi düşünen Bülent Beye, Ayşegül Hanıma, desteğini eksik etmeyen Şebnem Hanıma tekrar teşekkür ederim. İyi haberlerim, başarılarım ile onları mutlu etmek ve ne kadar yerinde bir projeye imza attıklarını tekrar düşündürmek ilk hedefim. Umarım, böyle sosyal içerikli nice projeler başka insanlara yarar sağlamaya devam eder. Sevgi ve saygılarımla.”
50 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Yaşariye Bahadır “1968’da Denizli’de doğdum. Evliyim. Bir kız, bir erkek çocuğum var. 2005 yılında A.Ö.F. Ev İdaresi Bölümü’nden mezun oldum. Şu anda A.Ö.F İktisat Fakültesi 3. sınıf öğrencisiyim. Halihazırda devam etmekte olan işimin dışında, gıda sektöründe yeni bir iş kurmak istiyorum.”
Kısa Sürede Takım Ruhu Oluşturduk
“Eşimle birlikte Ünal İplik adlı firmamızda, iplik ticareti yapmaktayım. İş yerimiz sekiz yıl önce kuruldu. Ben ise faal olarak üç yıldır çalışıyorum. İş yaşamının zorluklarından, özellikle tüm dünyayı saran bu ekonomik kriz ortamından, ‘Nasıl daha az etkilenerek mücadele edebiliriz’ diye çareler ararken, iş yerimize Denizli Sanayi Odası’ndan kadın girişimciliğiyle ilgili bir faks geldi. Ben de bunun üzerine başvuru formunu internet yoluyla yaparak, aday oldum. Seçildim ve on iki kadın girişimci adayından birisiyim. Farklı iş fikirlerimin ve kendi işimi kurma planlarımın gerçek olabileceği düşüncesiyle, ‘Nereden başlamalıyım, projemi nasıl hayata geçirebilirim’ gibi sorularımın cevabını, bu proje sayesinde bulabilirim diye düşündüm. Çok değerli hocalardan almış olduğumuz dersler, kendi ayaklarım üzerinde daha sağlam durmamda etkili oldu. Toplum içinde konuşma ve hitap yeteneğimin geliştiğini, kişisel ve duygusal yönlerimin farklılıklarını öğrendim. Birbirlerini tanıyan on iki bayan girişimcinin, nasıl takım ruhu oluşturduklarını öğrendim. Grup çalışmalarının ne kadar yararlı, zevkli olduğunu, farklı fikirlerin ortaya atılarak geniş kapsamlı düşünme yeteneğimin arttığını, eleştirmenin ve eleştirilmenin nasıl etkili olduğunu gördüm. Kısacası, içinde bulunduğum bu eğitim projesinde, hem teorik hem de pratik olarak aldığım programdan, en iyi şekilde yararlandığımı düşünüyorum. Denizli Sanayi Odası’na ve koordinatörümüz Dr. Bülent Uygun Beye ve Ayşegül Kiraz Hanıma, aşırı iş yoğunluklarına rağmen bu projeye ve bizlere verdiği desteklerden dolayı teşekkür ederim. Şebnem Hanım’la da daha çok duygusal yönlerimin farkına vardım. Kendisine de çok teşekkür ederim. Bu projede yer almaktan dolayı son derece mutluyum. Proje ekibi ve arkadaşlarımla iyi bir takım oluşturduğumuzu düşünüyorum. Özellikle network’ümün genişlediğini ve daha çok insanla tanışmanın daha çok fikir, fayda sağladığını gördüm. Bu tür projelerin, özellikle kadınlara yönelik projelerin artması, sivil toplum örgütlerinin çoğalması, toplumsal gelişmede son derece önemli.”
Yaşar Bengi Baykurtalp
“1968’de İstanbul’da doğdum. Evliyim. Erciyes Üniversitesi, İ.İ.B.F İngilizce İktisat Bölümü mezunuyum.”
51 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Vildan Çaputçu “1968 Denizli doğumluyum. Evliyim. Bir kız, bir erkek çocuğum var. Özel Kalamış Lisesi mezunuyum. Tekstil ve tasarım alanlarında kendi işimi kurmak istiyorum.”
Zoru Birlikte Başarmak
“41 yaşındaydım, her zaman baktığım pencerenin dışına çıkmak istedim ve 9 senedir çalıştığım iş hayatına yeni bir şeyler katmak için ‘Kadın Girişimciliği Projesi’ne katılmaya karar verdim. Benim için ilginç bir deneyimdi bu proje. Eğitim, arkadaşlık, Denizli Sanayi Odası’yla bağlantıya geçmek gibi birçok açıdan Vildan’a artı sağlayacak bir proje idi. Projede, hızlandırılmış olarak da olsa, eğitim yaşamımda görmediğim işletme konularını çok değerli hocalarımızdan alabilme imkânına sahip olacaktım. Proje başlamadan önce biraz tedirgindim. ‘Acaba hocalar yeterli olacak mıydı’, ‘Denizli Sanayi Odası bizi ne kadar ciddiye alacaktı’, ‘Yazın en sıcak günlerde eğitimden sıkılacak mıydım’, ‘On iki bayanla uyumlu çalışabilecek miydim’ gibi sorular aklımdan geçmiyor değildi. Hepimizin artı veya eksi yönleri vardı elbet. Biraz zaman ilerledikçe, birbirimizin eksilerini görmemeye ve hatta birbirimizi korumaya başlamıştık. Öğle yemeğine çıktığımız ilk günlerde, ikişer kişilik gruplar halinde, daha sonra dörder kişilik gruplar halinde ve kişi sayısı yavaş yavaş çoğalarak, son bir ay boyunca her öğle yemeğine on iki kişilik takım halinde gitmeye başlamıştık. On iki hırslı bayanın hep birlikte dolaşıp, anlaşması zordur. Fakat Denizli Sanayi Odası ve biz bu zoru başarmıştık. Zaman ilerledikçe gördüm ki eğitimler, kendimizi farklı görmemizi sağladı. Bir bayan olarak Denizli Sanayi Odası gibi güzel, elit bir kuruluşu arkamda hissetmem, proje koordinatörü, proje koordinatör yardımcısı ve proje danışmanına ihtiyaç duyduğum her an yanımda olması, deneyimlerini bizlerle paylaşmaları, kendime olan güvenimi, iş ve iş çevresine bakışımı etkilemişti. Evimizden daha çok vakit geçirdiğimiz bir mekan olmuştu, Denizli Sanayi Odası. Her yeni hoca gelişinde, herkes kendini tanıtıyordu. Yeniden yeniden birbirimizi tanıyorduk. Herkesin farklı projeleri vardı. Moda evi, sabun fabrikası, restoran, bez keseler, butik gibi. Bu projeye başlamadan önce, çok fazla şüphelerim vardı. Ama denememek için bir engel değildi. Oluşturduğumuz takım, herkesi şaşkına uğratacak derece iyiydi. Yaptığımız ve dile getirdiğimiz projeler özeldi. Bu proje sayesinde, yapmak istediğim ama yapamadığım birçok şeyi yapmak için kendimde cesaret buldum. Bu yüzden rüyamı hayata geçirmemde bana cesaret veren Denizli Sanayi Odası’na çok teşekkür ederim. Projedeki bütün katkılarından dolayı Denizli Sanayi Odası’na, Proje Koordinatörüne, Proje Koordinatör Yardımcısına ve Proje Danışmanına teşekkür ederim.”
52 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Esma Erçelik “1982’de Denizli’de doğdum. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme A.B.D Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı Yüksek Lisansı mezunuyum. Gıda sektöründe bir iş kurmak istiyorum.”
Artık Tünelin Ucundaki Işığı, Daha Net Görebiliyorum
“Bu projeye başlamamla birlikte (hayatıma dâhil ettiğim ailem diyorum) artık ailem genişledi. Çok sevdiğim arkadaşlarımla birlikte çok güzel arkadaşlıklar kurduk. Kısa bir süre içinde takım ruhunu oluşturduk. Gerek iş hayatımda gerekse özel hayatımda destek aradığımda, hepsinin yanımda olacağına dair hiçbir şüphem yok. Projeye dâhil olmadan önce düşünce olarak bulanan iş kurma hayalim, yazılı ve ayakları yere basan bir proje haline aldı. Başlangıç aşamasındaki düşünce olgum, eğitimler ve arkadaşlarımla, hocalarımla paylaşımlarım sonunda bambaşka hal aldı. Proje kapsamında network’ün oluşturulması benim ilgimi çekti. Paylaşımcıların network’lerini bizlerle paylaşmaları, denize atılan bir taşın yuvarlak halkalar oluşturup daha büyük halkalar oluşturması gibi tek bir bireyken, daha kuvvetli halkalara dâhil olmak ve bulunmak beni heyecanlandırıyor. Projenin ilk afişini gördüğümde, çok heyecanlandım. ‘Bu proje tam bana göre, ben bu projede yer almalıyım’ demiştim. Eve ulaşır ulaşmaz, bilgisayarımın başına geçip, başvuru formunu doldurmakta sabırsızlanmıştım. Bir cuma günü, Ayşegül Hanımın telefonuyla heyecanım kat kat artmıştı. Mülakat için beni çağırıyorlardı. Tatlı bir telaş sarmıştı: ‘Acaba mülakat nasıl geçecek? Neler soracaklar? Ne isteyecekler?’ Ve mülakat günü cumartesi sabah 10.30’dan 15 dakika önce, Denizli Sanayi Odası’ndaydım ve ilk görüşme için beni içeri aldılar. İlk görüşme benim olduğu için görüşmede neler olduğunu dair bir fikrim yoktu. Kapıdan içeri girdim. Kalbim durmaksızın atıyordu. Karşımda Bülent Bey, sorular sorular… Mülakattan çıktığımda, kendimi yanlış ifade ettiğimi düşündüm. Yorgun bir savaşçı gibiydim. Üç gün sonra yine telefonun ucunda Ayşegül Hanım. Mülakatı geçtiğimi belirten sözlerine çok sevindim. Lakin 16 kişi seçilmişti. Ama nihai faydalanıcının 12 kişi olması gerekiyordu. Bu nedenle Minesota Kişilik testi için tekrar sanayi odasında toplandık. 580 soruyu cevapladıktan sonra, yine bekleme süreci başladı. Mülakatı geçtiğime göre kişilik testini de geçeceğimden emindim. Artık bu proje içindeydim. İlk gün Bülent Beyle olan toplantımızda, bu projenin çok önemli olduğunun ve hayatımda büyük değişiklikler yaratacağından hiçbir şüphem kalmamıştı. Projede yer aldığım sürece, hep bana değer verildiğini önemli olduğum hissettirildi. Bu projede yer almaktan memnunum. Hayatımda verdiğim en güzel kararlardan bir tanesi. İnanıyorum ki, proje sonunda bana yeni kapılar açılacak. Kendi kafeteryam ve yemek kursumuzda personelim, ben, müşterilerimiz ve kursiyerlerimizin güler yüzlü pozitif, takım çalışmasına uyumlu ekipler haline alabilmeleri için elimden gelen tüm çabayı göstereceğim. Onlara değerli ve özel olduklarını hissettireceğim. Çünkü ben bunun önemini, içinde yer aldığım projede öğrendim. Projedeki arkadaşlarımla olan ilişkilerim ise, her biriyle farklı farklı paylaşımlarda bulunduk. Çoğunlukla takım ruhuyla hareket ettik. Derslerimiz dışındaki boş vakitlerimizi, hep beraber geçirdik. Kendi düşüncelerimizi özgürce ifade edebilme fırsatı yarattık. Kendi aramızda tüm duygu ve düşüncelerimizi, birbirimizle rahatça paylaşabildik. Projelerimizin artılarını eksilerini tartıştık. Önemli fikir birliklerine vardık. Bir bütün olduk arkadaşlarımla.
53 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Bu proje Bülent Bey için çok önemliydi. En büyük destekçimiz proje süresince Bülent Bey oldu. Bizimle bir bir ilişkiler kurarak, sorunlarımızla tüm samimiyetiyle ilgilendi. Denizli Sanayi Odası’nın tüm imkan ve olanaklarını, proje sürecince bizim için yararlı olabilecek her şeyi seferber etti. Kendisine teşekkürü borç bilirim. Bu projenin başlangıcından sonuna kadar Ayşegül Hanımın yeri benim için ayrıdır. Bence proje içinde emeği en çok geçen Ayşegül Hanımdır. Günün her saati, bir problemle karşılaştığımızda ya da konuşmak istediğimizde, ulaşabileceğimiz tek insan Ayşegül Hanımdır. Kendisine bize verdiği değer ve her isteğimizi dikkatle dinleyip elinden gelen tüm çabayı gösterdiği için teşekkür ederim.
Proje kapsamında aldığım eğitimler, hem kişisel gelişimimi hem de kendime olan güvenimi pekiştirdi. Bir işyeri açınca ihtiyaç duyabileceğim hukuk, muhasebe ve diğer konular hakkında farkındalıklarım oluştu. Bilgi her zaman güçtür. Biz de bu gücü, bir nebzede olsa aldığımız eğitimlere borçluyuz. Artık tünelin ucundaki ışığı, daha net görebiliyorum. Denizli sanayi alanında gelişmiş illerinden bir tanesi. Fakat şirket profilleri izlendiğinde, kadın ortak ve girişimci sayısının az olduğu görülmektedir. Kadınları eğiterek işgücü alanında söz sahibi olmasının sağlanması, ekonomiye katkı sağlayacak, yeni istihdam olanakları yaratacaktır. Kadınları bu konuda cesaretlendirip destek oldukları için Denizli Sanayi Odası’na teşekkür ederim.”
54 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Melike Serap Ersoy “1970 Karadeniz Ereğli doğumluyum. Pamukkale Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu Tekstil Bölümü mezunuyum. Tekstil sektöründe on yıla aşkın deneyimim var.”
Her Zamankinden Daha Kararlı ve Güçlüyüz
“Eminim, tüm çalışanlar, çalışma hayatlarının belli bir döneminde kendi işinin patronu olmak hayalini kurmuştur. Bu hayal bazılarımızın peşini gece gündüz bırakmaz. Ben olsaydım şu kararı verirdim, şöyle yapardım vb. başlayan karşılaştırmalar, günlük iş yaşamımızda rutinlerimizdendir. Kimi zaman haklı çıkarır, bazen de haksız. İş hayatının acımasız kuralları, özellikle de kadın olduğunuzda önünüze görünmez engeller koyar. Ringe ister istemez 1-0 yenik çıkarsınız. Benim hikayem haksız çıktığım konularda başlıyor. Evet, ben de çoğu çalışan gibi kendi işimin patronu olmak istiyorum ve bunun hiç de kolay olmadığını başından beri biliyordum. Denizli Sanayi Odası ile yollarımız bu noktada kesişti. Elemelere katıldığım gün çok ciddi bir kadro ile karşılaşınca, doğru yerde olduğumu anladım. Proje Koordinatörü Dr. Bülent Uygun Bey büyük bir titizlikle davranıyordu. Önlerinde, benim gibi hayalleri olan kadınlara yol haritası olacak ciddi bir müfredat programı vardı. Bu da benim haksız çıktığım konulardaki eksiklerimi içeriyordu ve büyük bir fırsattı. Eğitim hayatımı geride bırakalı yıllar oldu. Eğitimin yaşı olmaz derler ya, doğruymuş. Pamukkale Üniversitesi’nin değerli öğretim üyeleri, belki bir veya birkaç dönem ayrıntıları ile verdikleri derslerin özünü, kısıtlı birkaç güne sığdırmak zorunda kaldılar. Hepsinin gözlerinde proje ile ilgili heyecanı görmek mümkündü. Bizlere notlar, kaynaklar temin ettiler ve kapılarını sonuna kadar bizlere açtılar. Hepsinin emeği bizlerde çok büyük. Derslerimiz boyunca katılımcı arkadaşlarımızla bir bütün olmayı öğrendik. Hepimizin amacı birdi. Eksiklerimizi gördüğümüzde birbirimizi uyardık, eleştirdik, destek olduk. Hüznü ve sevinci beraber paylaştık. Prof. Dr. Tanıl Kılınç Hocamızın dersinde ekip olamadık, ama birlik olmayı, bütün düşünmeyi öğrendik. Bunun güzelliklerini paylaştık. Kendi iş fikirlerimizi açıklarken, 11 ağızdan farklı düşünce duymayı yadırgamadık. Bunu tuğlaları üst üste koymaya benzettik. Her farklı fikir bir katılımdı ve kazanımdı. Birbirimiz eleştirirken bunu hep aklımızda tuttuk. Bu, birbirinden farklı 12 kadını bir arada tutan önemli bir bağdı. Proje koordinatörü Dr. Bülent Uygun Bey tüm proje boyunca hep olumlu, hep ileriyi gören ve düşünen, teşvik eden konuşmalarıyla bizlere destek oldu. O bizlere inandı. Her zaman destekledi ve yüreklendirdi. Bizleri bıkmadan, sabırla, anlayışla tek tek saatlerce dinledi. Böyle birini tanımaktan ve projesinde bulunmaktan hala gurur duyuyorum. Eğitim süresince proje koordinatör yardımcımız Ayşegül Kiraz Hanım, büyük bir efor sarf ederek, programın aksamadan yürümesi için elinden geleni yaptı. Her sorumuzu ona sorduk. O da yüzünden eksilmeyen gülümsemesi ile sabırla bizleri dinledi ve bizler için çabalayıp durdu. Proje uzman danışmanımız Şebnem Dal Üzülmez Hanımın özgüven ile ilgili dersi, verdiği örnekler, hala iç ses gibi içimde: ‘Sakın olumsuz düşünmeyin.’ Hele görevlimiz Nezahat Hanım, Denizli Sanayi Odası tüm eğitim boyunca ikramları ile bizi şımartır-
55 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
ken, en çok Nezahat Hanımı yorduk. Çayımızı, kahvemizi eksik etmedi. Her zaman kibar ve zarifti. Tüm bu çabalar programa katılan bu 12 kadının bilgilenmesi, kendine ve hayallerine güvenmesi içindi. İki ay boyunca süren zorlu bir maraton sonrasında eğitimlerimizi tamamladık. Şimdi her zamankinden daha kararlı ve daha güçlüyüz. Gücümüzü, kendimize güvenden alıyoruz. Denizli Sanayi Odası’na bize inandığı ve tüm olanaklarını seferber ettiği için sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum.”
56 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Aynur İnci “1961 Denizli doğumluyum. Evliyim. Bir erkek, bir kız çocuğum var. Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi mezunuyum. Geleneksel el sanatları ürünleri üzerine çalışmalar yapmak istiyorum.“
AB ile Yeni Ufuklara
“Yıllardan beri sürdürülen görüşmeler, anlaşmalar, kriterler derken Avrupa Birliği’ne aday adayı olmanın yolu görüldüğünde ben de Avrupa Birliği’ni öğrenme ve tanıma duygularını yaşamak istedim. Avrupa Birliği’nin amaçları, gösterdiği değerler ve yeniliklere canı gönülden inanıyorum. İnandığım için bu programları takip etmeye çalışıyordum. Geçen yıl Pamukkale Üniversitesinde açılan Avrupa Birliği Sertifika Programı’na katılamadım, ama bu yıl Denizli Sanayi Odası ve Stockholm Ticaret Odası işbirliğince hazırlanan Kadın Girişimciliği Destekleme Projesine katılmayı kendim için uygun buldum. Projeye katılmakla AB hakkında daha iyi bilgilere sahip olacaktım. Katılım bana projeler hakkında daha iyi bilgi verdi. Projenin kadın girişimciliğiyle ilgili olması benim için daha anlamlı idi. Kadınların da bu toplumda belirli işleri ortaya koyup, başarabileceklerine olan inancım daha da kuvvetlendi. Proje süresince teorik olarak aldığımız dersler, proje hakkındaki olumlu duygularımın pekişmesine neden oldu. Pratikte bana çok yardımcı olacağına inanıyorum. AB’ye inanan bir kişi olarak, bu duygularımı gençlere aşılamaya başladım. AB nedir? Nasıl çalışır? Projelerden yararlanma yolları nelerdir? Bu ve daha fazlası ile eğitim ve gençlik projelerine katılmalarını önermeye, en yakın çevremden başladım. Projede yer alan tüm arkadaşlarım, kendi alanlarında bambaşka düşünceleri var. Onlardan çok farklı yönlerden yararlanacağım. İyi bir arkadaş ve takım ruhu olmanın duygularını, onlarla hep beraber yaşadık. Proje koordinatörü ve yardımcısı, bizlerle projede olanca güçleriyle işbirliği içinde oldular Bize gösterdikleri ilgi için çok teşekkürler ederim. Projenin başından beri bizimle birlikte olan uzmanımız Şebnem Hanım, bize kişisel gelişim eğitimleri ile yardımcı oldu. Arkadaşlarımızla bir takım ruhu oluşturduğumuzu düşünüyorum. Bundan sonrası için de çalışmalarımız var. Kooperatif veya bir sivil toplum kuruluşu olarak çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Proje eğitiminden aldığımız teorik eğitimleri, oluşturduğumuz takımla pratik olarak iş hayatına uygulamak bizim amacımız. Takım ruhu anlayışı ile çalışmalar yapmak, edindiğimiz bilgi ve tecrübeyi bu imkanlardan yararlanamayan başkaları ile paylaşmaktır. Bu duyarlılığı göstererek tecrübelerini bizlerle paylaşan Proje Koordinatörü Dr. Bülent Uygun, Proje Koordinatör Yardımcısı Ayşegül Kiraz’a, her türlü ihtiyaçlarımızda kapılarını sonsuz olarak bizler açan Denizli Sanayi Odası Başkanı ve Yönetim Kurulu’na teşekkürlerimizi sunarım. Haydi girişimciler, hayat boyu eğitimle beraber AB’nin yepyeni hedeflerine doğru yelken açmak umuduyla.”
57 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Şeyma Şengil Ozansoy “1980 yılında Ankara’da doğdum. Ege Üniversitesi Tekstil Mühendisliği Bölümü 2002 yılı mezunuyum. Evliyim. Ev dekorasyonu ile ilgili ürünlerin satışının yapıldığı bir alışveriş sitem var.”
En Büyük Kazancım, Proje Arkadaşlarım
“2007 yılında kendi işimin sahibi olmaya karar verdim ve 2007 yılı Ekim ayında firmamı kurdum. Bu sırada girişimciliğin arttırılması ve desteklenmesi çok geçmiş yıllara dayanmıyordu ve aklımdaki soruları sorabileceğim pek fazla kimse yoktu. Bu nedenle öğrenmem gerekenleri ya deneme yanılma yöntemiyle ya da çok uzun zaman alan araştırmalar ile öğrendim. Denizli Sanayi Odası’nın bu projesini öğrendiğimde, bunun öğrendiklerimi gözden geçirmek ve yeni bilgiler edinmek için iyi bir fırsat olduğunu düşündüm ve projeye başvurdum. Aldığımız eğitimin sonunda, ‘Keşke ben işimi ilk kurduğumda, böyle bir programa katılmış olsaydım’ dedim. İşini kurmak isteyenler için oldukça önemli, elde edilmesi zor ve benzerlerinin aksine çok detaylı bir eğitim programıydı. Bu projeyi hazırlayan ekibin konuyu titizlikle ele almaları, bu projeyi benzerlerinden ayıran en önemli detaylardan biriydi. Proje koordinatörümüz Sayın Bülent Uygun’un proje konusundaki heyecanı, koordinatör yardımcısı Sayın Ayşegül Kiraz’ın bizim için sarf ettiği çaba, Sayın Şebnem Üzülmez’in bizlere verdiği psikolojik destek, bizlerinde inancını güçlendirdi. Eğitmenlerimiz de verdikleri eğitimlerin yanında bizleri yüreklendirmek için ellerinden geleni yaptılar. Eğitimin amacı, sadece yazılmış olan projenin uygulanması değildi. Gerçekten girişimcilik için gerekli ihtiyaçların karşılanmasıydı; bu nedenle bizlerin fikirleri de dinlendi ve taleplerimiz karşılanmaya çalışıldı. Bu proje ile kendi adıma bildiklerimi gözden geçirme fırsatı buldum ve işimi kurduğumdan bugüne kadarki dönemde kat ettiğim mesafenin oldukça önemli bir mesafe olduğunu görerek, kendime olan güvenimi yeniledim. Ancak bu projeye katılmakla elde ettiğim en büyük kazanç, proje arkadaşlarımdır. Her biri birbirinden ilginç ve farklı 12 girişimci bir araya toplandık ve beklenmeyecek bir şekilde güzel bir arkadaşlık kurduk. Bugün artık eğitimlerimiz devam etmemesine rağmen hala toplanıyoruz ve herkes birbirine elinden geldiğince destek veriyor. Konusunun girişimcilik olduğu bir eğitimde, böyle bir arkadaşlık ortamının yakalanmış olması çok büyük bir şans. Ama benim için asıl şans, benim de bu arkadaşların arasında olabilmem. Projeye katılırken benim için önemli olan, projenin ‘Kadın Girişimci Eğitim Programı’ olmasından öte girişimci eğitim programı olmasıydı. Şimdiye kadar hiçbir zaman kendimi kadın olduğum için ezilmiş, ikinci plana itilmiş, karşısına zorluklar çıkarılmış ve örselenmiş hissetmedim, ne ailemde, ne sosyal çevremde ne de iş hayatımda. Sanırım bu hisse hiçbir zaman kapılmadığım için şanslıyım. Sürekli kadın olmanın zorluklarından bahseden kadınların da, bunu bahane olarak öne sürdüklerini düşünüyorum. İş hayatında ‘kadın girişimciler’ adında özel bir ligde yarışmayacağız. Bizler de erkek ve kadın tüm girişimcilerle aynı yarış içerisinde olacağız. Ancak girişimci kadınların sayısının girişimci erkeklerden az olduğu da bir gerçek ve girişimci eğitimi enerjisinin kadınlardan yana kullanılması önemli bir sosyal denge katkısı. Umuyorum ki bu eğitim sonunda tüm arkadaşlarım istedikleri başarıyı elde ederler ve bizler de, kadın ve erkek girişimci dengesinin sağlanmasında küçük birer artı oluruz. Tüm arkadaşlarımın ilerlemek istedikleri yolda başarılı olacaklarına inanıyorum ve bu başarıları tebrik etmek için yanlarında olmayı diliyorum.”
58 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Gül Pınar Şahiner “1988 yılı Denizli doğumluyum. Celal Bayar Üniversitesi Soma Meslek Yüksekokulu Maden Bölümü mezunuyum. Bekarım. Maden ocaklarından çıkan dekor taşları üzerine çalışıyorum.”
Eğitimlerden Çok Şey Öğrendim
“Bu proje ile iş hayatıma bakış açımda değişiklik oldu. Her şeyi hemen olacakmış gibi düşünürken, hemen olmamasının daha yararlı olacağının farkına vardım. Bazı şeylerin sindirilerek gerçekleşmesinin, iş hayatını daha kolaylaştıracağını düşünüyorum. Projenin hayata farklı yönlerden de bakmam gerektiğini gösterdiğini düşünüyorum. Ben iş hayatına atılmadan, bu eğitimi almayı çok isterdim. Projenin bir takım ile sonuçlanacak bir olgu olduğunu düşünüyorum. Her hedefe giden yolda insan yalnız kalmamalı. Yanında yol arkadaşlarının olduğunu hissetmek, insana daha da güven veriyor. İnsan bilmediği yola çıkmamalı. Bu yolu öğreten, eğitimini veren birileri olmalı diye düşünüyorum. Aldığım eğitimler bana çok şey öğretti. Proje kapsamında yer alan, bizim için çok emek harcayan, koşuşturan Proje Koordinatör Yardımcısı Ayşegül Kiraz’a, bizim sorunlarımızı dinleyen, bize yardımcı olan Proje Uzman Danışmanı Şebnem Dal Üzülmez’e, Proje Koordinatörümüz Dr. Bülent Uygun’a bize bu kadar çok donanımlı bir perde arkası hazırladığı için çok teşekkür ederim.”
59 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Basında Biz 61 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
62 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
63 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
24 Ağustos 2009
64 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
HİZMET GAZETESİ - 4 ŞUBAT 2009
65 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
66 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
YENİ ASIR - 29 Ağustos 2009
DENİZLİ GAZETESİ - 4 ŞUBAT 2009
67 Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
Denizli Sanayi Odası D&S for DWE AB Hibe Projesi
Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar
Eşitlik, Bizi Güçlü Kılar
PROJE İLETİŞİM OFİSİ: DENİZLİ SANAYİ ODASI Tel: 0 258 242 10 04 (Dahili 113) Faks: 0 258 263 81 25 Atatürk Bulvarı No:94/2 20100 DENİZLİ / TÜRKİYE www.dwenonline.org
‘’Bu basılı materyal Avrupa Birliği desteği ile üretilmiştir.Bu basılı materyalin içeriğinden Denizli Sanayi Odası sorumlu olup, Avrupa Birliği’nin resmi görüşünü yansıtmamaktadır.’’ The content of this publication is the sole responsibility of Denizli Chamber of Industry and can in no way be taken to reflect the views of the EU.