Rozdział 1. Babel W pewnej instytucji posłyszałem następujący dialog. Wojtek: — Adamie, czy możesz mi pomóc w tej sprawie? — Hm, nie wiem, czy się na tym znam. — Szkoda, myślałem, że mi pomożesz, liczyłem na ciebie. — Chętnie bym ci pomógł, ale naprawdę nie całkiem się na tym znam. Przerwałem ten dialog i zapytałem Adama, dlaczego powiedział Wojtkowi: „Nie wiem, czy się na tym znam”. (Wcześniej Wojtek poprosił mnie o pomoc. Od dłuższego czasu miał problemy z Adamem. Mówił, że coraz trudniej z nim współpracować, bywa uciążliwy, stawia wyssane z palca zarzuty). — Powiedziałem mu uczciwie i szczerze, że się na tym nie znam. — Czy zapytałeś, o co dokładnie chodziło Wojtkowi? — Nie, ale chciałem mu uczciwie powiedzieć, że nie jestem dobrze obeznany w temacie. — Czyli co chciałeś naprawdę powiedzieć Wojtkowi? — Chciałem powiedzieć, że nie jestem dobrze obeznany w temacie, który prowadzi. — Czego chciał od ciebie Wojtek? — Żebym mu pomógł. — Pamiętasz, co mu odpowiedziałeś?
17
NLP według Dantego — Tak, odpowiedziałem, że nie wiem, czy się na tym znam. — Czy wiesz, jaki efekt wywarła twoja odpowiedź? — Sądzę, że Wojtek nie jest zachwycony. — A jak sądzisz, czego od ciebie oczekiwał? — Pomocy. — A ty mu odpowiedziałeś? — Przestań nudzić. — Adamie, posłuchaj, co chcę ci powiedzieć; to jest ważne. Jakie są relacje pomiędzy wami? Wojtek mówi, że często go drażnisz, że trudno się z tobą porozumieć. — Wojtek też nie jest w porządku. Ciągle się obraża i denerwuje. — Czy wiesz dlaczego? — Oczywiście, wiem. Po prostu jestem uczciwy i szczerze mu mówię, że musi poprawić wiele rzeczy. — Jakie są tego efekty? — Wojtek musi naprawdę wiele spraw poprawić. — Usłyszałeś moje pytanie? Powtarzam: jakie są efekty twojej uczciwości i szczerości? — Mówię ci, Wojtek musi wiele rzeczy poprawić. — Jeszcze raz pytam: jakie są efekty twojej szczerości? Czy słyszysz? Pytam o efekty, rezultaty, a nie o to, co Wojtek powinien poprawić.
18
Rozdział 1. Babel — No, prawdę mówiąc, relacje między nami są w ostatnim czasie dość napięte. On nie chce słyszeć, co mu mówię. Musi zmienić swoje postępowanie. Uczciwie i szczerze mu to powtarzam. Musi w końcu zrozumieć, że jest źle. — Jeszcze raz ponawiam moje pytanie — powiedziałem. — Jakie są efekty twojej uczciwości i szczerości? — Przecież szczerze i uczciwie mówię ci, że Wojtek musi zmienić swoje postępowanie. — Adamie, tu nie chodzi o twoją uczciwość i szczerość. Chodzi o twoje wypowiedzi i ich konsekwencje. — Czepiasz się. — Adam, wróćmy do początku i posłuchaj. Może uda mi się ci to powiedzieć na przykładzie. Słuchaj uważnie i trzymaj się faktów. Wojtek poprosił cię o pomoc. Ty odpowiedziałeś, że się na tym nie znasz. Wojtek pytał cię, czy się na tym znasz? — Nie. — Czy chciał pomocy? — Tak. — Czy chciałeś mu pomóc? — Tak, ale ja nie wiem, czy się na tym znam, i to powiedziałem uczciwie i szczerze. — Jeszcze raz, o co prosił Wojtek? — O pomoc.
19
NLP według Dantego — A ty — słuchaj, co mówię — mówiłeś mu o pomocy? — Nie, powiedziałem, że się nie znam. — Czyli nie odpowiedziałeś na pytanie. — No tak, masz rację, on chciał pomocy, ja mówiłem o tym, że się nie zmam. Powinien się domyślić, że chętnie mu pomogę, ale się na tym nie znam. (Oczekiwanie, żądanie, że inna osoba powinna się domyślić, co chcę powiedzieć albo czego oczekuję, jest wyjątkowo mało efektywnym sposobem przekazywania informacji i budowania zdrowych relacji). — Mam dla ciebie propozycję. Posłuchaj, możesz przecież odpowiedzieć na kilka sposobów. Na przykład: Jak mogę ci pomóc? Jakiej pomocy oczekujesz? W jaki sposób mogę ci pomóc? Kiedy mogę ci pomóc? — No tak, ale wtedy nie mówię przecież uczciwie, że nie całkiem się na tym znam. A to jest ważne. — Jeszcze raz, Adamie: czy Wojtek pytał cię, czy się na tym znasz, czy prosił o pomoc? — Prosił o pomoc. — Czy wiesz, na czym ta twoja pomoc ma polegać? — Nie wiem, ale się domyślam.
20
Rozdział 1. Babel — Hm — powiedziałem — nie wiesz, o co chodzi, i już wiesz, że się na tym nie znasz… Mam dla ciebie następną propozycję. Chcesz, żeby Wojtek zmienił swoje zachowanie w stosunku do ciebie? — Tak, oczywiście. — To idź teraz do niego i zapytaj, jakiej pomocy potrzebuje. Komentarz Często uważamy, że ludzie wiedzą albo powinni wiedzieć, domyślić się, czego od nich chcemy. Uczciwość i szczerość Adama wielokrotnie prowadziła do scysji i nieporozumień. Zakładał on, że „uczciwe i szczere” wypowiedzenie jego sądów będzie dla innych wskazówką do zmiany ich niewłaściwego postępowania. W jego mniemaniu, jego sądy i opinie mają moc faktów. Opinie innych — a wielu w jego otoczeniu postępowało niewłaściwie — to tylko ich chybione wnioski. Co więcej, inni powinni się domyślać, do czego zmierzają jego aluzje. Moja propozycja: bądź zawsze szczery. A szczery jesteś wtedy i tylko wtedy, gdy mówisz ludziom to, czego chcą słuchać, co oczekują usłyszeć. Niechaj przykładem będą dwa poniższe dialogi. Wojtek: Adamie, możesz mi pomóc? Adam: Nie wiem, czy się na tym znam. Albo:
21
NLP według Dantego Wojtek: Adamie, możesz mi pomóc? Adam: W czym mogę ci pomóc? Kiedy, jakiej pomocy oczekujesz? W pierwszym dialogu Adam, nie słuchając Wojtka, mówi o sobie. Nie zauważa, że Wojtek chce pomocy, a nie informacji o kompetencjach Adama. W drugim dialogu Adam s ły s z y, że Wojtek chce pomocy, i u cz ci wi e powiadamia, że nie ma informacji — nie wie, na czym pomoc ma polegać. Pyta więc o oczekiwania Wojtka. Przygotuj się do stosowania psychosemantyki — krok pierwszy: szczerość. Przemyśl lub, jeżeli wolisz pisać, zapisz sobie i zapamiętaj — czego chcieliby słyszeć od ciebie twoi najbliżsi, bliscy i ci nie całkiem nawet lubiani?
22
Pełna wersja książki dostępna jest tutaj: http://nlp-wedlug-dantego.zlotemysli.pl