E YÜPS UL T ANİ L ÇE S İ S İ TKORUMAPROJ E S İ HAZ İ R AN2 0 2 0
Buç a l ı ş ma ,Ge b z eTe k n i kÜn i v e r s i t e s iMi ma r l ı kF a k ü l t e s i ,Yü k s e kL i s a n sPr o g r a mı ,Re s t o r a s y o nb ö l ü mü Mİ M 5 7 8 Si t Ko r u ma d e r s ik a p s a mı n d aİ s t a n b u lE y ü p s u l t a ni l ç e s i ’ n d e g e r ç e k l e ş t i r i l mi ş t i r . Pr o j eç a l ı ş ma s ı n d ai l ko l a r a ka l a n ı nb a r ı n d ı r d ı ğ ıf i z i k s e lv e r i l e rt e s p i te d i l mi ş t i r .Me v c u ty a p ı s t o k ui n c e l e n mi ş ,k a d a s t r a lp l a n l a r ame v c u ty a p ı l a ri ş l e n e r e kh a l i h a z ı rp l a n l a re l d ee d i l mi ş , y a p ı l a r ı ni ş l e v ,k a ta d e d ii l ey a p ı l a r ı ny a p ı ms i s t e miv ek u l l a n ı m,s t r ü k t ü r e l ,t e s c i l ,k o r u n mu ş l u kd u r u ml a r ı1 / 1 0 0 0h a l i h a z ı rh a r i t a l a rü z e r i n ei ş l e n e r e ka l a n ı nt a r i h id o k u s ub e l g e l e n mi ş t i r . Bus ü r e c ep a r a l e lo l a r a kb ö l g e n i nt a r i h s e lg e l i ş i mi ,ö n e miv ec o ğ r a f ik o n u mua r a ş t ı r ı l a r a k t a n ı ml a n mı ş t ı r . E y ü pİ l ç e s iç a l ı ş maa l a n ıi ç i n d e nt e s c i l l iy a p ı l a r ı nb u l u n d u ğ ub i rs o k a ks e ç i l e r e k1 / 2 0 0ö l ç e k l i p l a n c e p h ev ed e t a ya n a l i z l e r ih a z ı r l a n mı ş t ı r .Ya p ı l a na n a l i z l e rs o n u c u n d as o na ş a ma d a b ö l g e y l ei l g i l ik o r u mak a r a r l a r ıa l ı n mı ş ,mü d a h a l ev ei ş l e v l e n d i r meö n e r i l e r ik u r g u l a n mı ş t ı r . E y ü pİ l ç e s iSi tKo r u maAl a n ıs ı n ı r l a r ıi ç e r i s i n d e k imi ma r iv ek e n t s e lö ğ e l e re l ea l ı n mı ş ,t e s p i t ç a l ı ş ma l a r ıi l eö n e r ip r o j e l e r ih a z ı r l a n mı ş t ı r . De r sYü r ü t ü c ü s ü :Dr .Öğ r .Üy e s iMi n eTOPÇ UBAŞI Ha z ı r l a y a n l a r : Ne r mi nVAROL E mi n eSi n e mKE L Me r c a nBe y z aDOĞANGÜZE L Za h i d eMe r v eBOZDE Mİ R
0 4 E YÜPSUL TANTARİ HSE LGE L İ Şİ Mİ 0 5 E YÜPSUL TANME VC UTDURUMANAL İ ZL E Rİ 0 6/0 7 Tİ POL OJ İ 0 8/1 1 ÖNE Rİ L E R 1 2/1 5 E YÜPSUL TANSOKAKSAĞL I KL AŞTI RMAÇ AL I ŞMASI
2 0
ROMADÖNE Mİ
OSMANL IDÖNE Mİ
C UMHURİ YE TDÖNE Mİ
“ M. Ö.3 9 5 ’ t e Do ğ u Ro ma İ mp a r a t o r l u ğ u ’ n u nb a ş k e n t ii l a ne d i l e n Ko n s t a n t i n i y y e ,5 .y ü z y ı l d an ü f u s uv eü s t l e n d i ğ ir o l l e rs e b e b i y l e ö n e ml ib i rş e h i ro l mu ş t u r .Bud ö n e md eb i r i n c ik u ş a ks u r l a r ı( Se p t i mu s –Se v e r u sSu r l a r ı )a ş ı l a r a k ,k e n tTh e o d o s i o sSu r l a r ı ’ n ad a y a n mı ş t ı r .Bug e l i ş i ms ü r e c i n d ek e n t i ne s k iç e k i r d e ğ i n d e nKa r as u r l a r ı n ı nö n e ml ig i r i şk a p ı l a r ı n ay ö n e l e ni k ia n aa k s( Me s e Yo l u ) o r t a y aç ı k mı ş t ı r .Bu n l a r d a n ,Ma r ma r aDe n i z ik ı y ı l a r ı n ap a r a l e lo l a n “ Za f e rYo l u ”6 .y ü z y ı l d aAk d e n i zHa v z a s ı ’ n ı nb a ş k e n t io l a nKo n s t a n t i n i y y e ’ d eİ mp a r a t o r u nk e n t eg i r d i ğ ia n ı t s a lt ö r e nk a p ı s ı n ıd a i ç e r e nö n e ml iv es i mg e s e lb i ra k s d ı r .Ku z e y d e ng e ç e nv eİ s t a n b u l ’ u ni l g i n çt o p o g r a f y a s ı n ıo l u ş t u r a nt e p e l e r ib i r l e ş t i r e r e kSu r d ı ş ı n aç ı k a nd i ğ e ra k si s e ,E y ü p ’ ü nt o p r a k l a r ı n d a ng e ç me k t ei d i .6 . v e7 . y ü z y ı l l a rKo n s t a n t i n i y y e ’ n i nHa l i ç ’ i nk u z e y i n d e k iSy c a et i c a r e t k o l o n i s iv es u r d ı ş ıi l ei l i ş k i l e rg e l i ş t i r me y eb a ş l a d ı ğ ıd ö n e m d i r ” ( Ye n e n , Ak ı n , Ya k a r 2 0 0 0 )
1 45 3y ı l ı n d aOs ma n l ıt o p r a k l a r ı n ak a t ı l a nİ s t a n b u ld aF a t i hSu l t a n Me h me tt a r a f ı n d a n Bi z a n s ’ ı ns o nd ö n e mi n d ey i t i r d i ğ ic a n l ı l ı ğ a k a v u ş t u r u l ma kv eb i rd ü n y ak e n t io l a b i l me ki ç i ni ma rv ei s k a np o l i t i k a l a r ıu y g u l a n mı ş t ı r . ( Ye n e n , Ak ı n , Ya k a r , 2 0 0 0 ) E y ü pd eHz .Mu h a mme d ( s . a . v . ) ’ i ns a h a b e l e r i n d e nHa l i db i nZe y dE b u E y y u pe l E n s a r i ’ n i n me z a r ı n ı nb u l u n ma s ıv et ü r b e n i ny a p t ı r ı l ma s ı n d a ns o n r at ü r b e n i ny a n ı n d aC a mi v e Kü l l i y e ( Me d r e s e , k ü t ü p h a n e ,i ma r e t ,ç i f t eh a ma m)i n ş ae d i l e r e kE y ü py e r l e ş me s i g e l i ş me y eb a ş l a mı ş t ı r .
8 . y ü z y ı l d ab a ş l a y a ny e n i l e ş meh a r e k e t l e r iv e1 8 3 4Ta n z i ma tF e r 1
Bi z a n sd ö n e mi n d es u rd ı ş ı n d ak a l a nE y ü p ’ ü ny o ğ u nb i t k iö r t ü s üi l e k a p l ıo l ma s ıv eç e v r e s i n d e k io r ma n l a r d aa vh a y v a n l a r ı n ı nb o l o l ma s ın e d e n ii l ei mp a r a t o r l a rt a r a f ı n d a ns a y f i y ey e r iv ea vs a h a s ı o l a r a kk u l l a n ı l mı ş t ı r . ( E y i c e , 1 9 9 8 ) Bl a k h a r n a e Sa r a y ıt a r a f ı n d av e Ha l i çs a h i l i n d e Bu g ü nE y ü p ’ ü n b u l u n d u ğ uy e r d eC o s mi d i o na d ı n d ab i rk ö y d e ;b ü y ü kb i rk i l i s e , ç e ş me l e rv eş a t o l a r ı nb u l u n d u ğ ub e l i r t i l mi ş t i r .C o s mi d i o nk ö y üi l e Bl a k h a r n a eSa r a y ıa r a s ı n d ab u l u n a nc a mb a z h a n ea h ş a po l d u ğ u n d a n d o l a y ı“ Xy l oc e r k o s ”o l a r a ka d l a n d ı r ı l mı ş t ı r .( Ar s e v e n , 1 9 9 8 )
Buk ü l l i y eE y ü py e r l e ş me s i n i nç e k i r d e ğ i n io l u ş t u r mu şv eç e v r e y e Bu r s a ’ d a n g e t i r i l e n g ö ç me n l e r i n y e r l e ş t i r i l me s ii l e y e r l e ş i m g e n i ş l e mi ş t i r . E y ü p Os ma n l ıİ mp a r a t o r l u ğ u n u ng e l i ş me d ö n e mi n d et a h t ao t u r ma ( c ü l u s )t ö r e n l e r i n i n ,b a ğ l ı l ı ky e mi n i ( b i a t ) ,k ı l ı çk u ş a n mat ö r e n l e r i , s ü n n e t , d o ğ u m,e v l i l i kv ez a f e rk u t l a ma l a r ıi l eE y ü p ’ ü nd i n s e lv e d i n l e n me a ma ç l ız i y a r e tv ek o n a k l a ma i h t i y a ç l a r ıi l eg e n i ş l e mi ş b u n l a r ab a ğ l ıo l a r a kd at i c a r e tv ei ma l a t ( s e r a mi k ,ç a n a k ç ö ml e k , o y u n c a k ç ı l ı k )i ş l e v l e r i y l eb i ro d a kn o k t ao l mu ş t u r .( Ze n g i n , 2 0 1 0 ) E v l i y aÇ e l e b i n i n1 6 3 0 ’ l a r d a ,Ha l i çü z e r i n d eDe f t e r d a rC a mi ’ n ek a d a r o l a nb ö l g e y it a s v i re d e r k e nb u r a d a k iÇ ö ml e k c i l e rma h a l l e s i n d e , b a ğ l ıb a h ç e l i1 0 0 0k a d a re v d e n ,b i r ç o kk o n a kv eb o s t a n ı n v a r l ı ğ ı n d a nv eb u r a l a r d a3 0 0d ü k k â n l ıç a r ş ı d a nb a ş k a2 5 0ç a n a k ç ö ml e k ç id ü k k a n ı n d a nb a h s e t mi ş t i r .Buç ö ml e kf ı r ı n l a r ıv ea t ö l y e l e r i n d eç a n a k ç ö ml e k ,t e s t i ,t a b a k ,y a ğ ,b a l ,ş a r a pv es uk a p l a r ı , h e r t ü r l ü o y u n c a k i ma l a t ı n ı n y a p ı l d ı ğ ı n d a n b a h s e t mi ş t i r . ( Ye n e n , Ak ı n , Ya k a r , 2 0 0 0 )
ma n ıi l eb a ş l a y a nd e ğ i ş i ms ü r e c i n d es ö mü r g ev es a n a y i l e ş mei l e z e n g i n l e ş e nBa t ı n ı ne t k i s it ü md ü n y a d ao l d u ğ ug i b iOs ma n l ıü l k e s i n d ed ey a ş a n ma y ab a ş l a mı ş ;me k â nd ü z e n l e me ,y a p ıi n ş a s ı ,b a h ç e d ü z e n l e me ,t e k n i kv et a s a r ı me s a s l a r ıOs ma n l ı ’ d ad ai t i b a rg ö r mü ş ş e h r i nb i ç i ml e n me s i n ie t k i l e mi ş t i r . Av r u p ay a k a s ı n d av eE y ü p ’ ü nb a t ı s ı n d ay a p ı l a nmo d e r nk ı ş l a l a rb u d ö n e md eo r t a y aç ı k mı ş ,t e k e r l e k l iu l a ş ı ms i s t e ml e r i n i ng e l i ş me s ii l e k e n tg e l e n e k s e ld o k u d a nç o kf a r k l ıo l a r a ky e n i d e np l a n l a n a r a k d ü z g ü ny o l l a r ,ı z g a r as i s t e ml iy a p ıa d a l a r ı n ı no r t a y aç ı k t ı ğ ı g ö r ü l mü ş t ü r . 1 9 8 0 ’ l iy ı l l a r ,a r t ı kb i rme t r o p o l i t a na l a no l a r a kk a b u le d i l e nİ s t a n b u li ç i nİ ma rv eİ s k a nBa k a n l ı ğ ı ’ n ab a ğ l ıİ s t a n b u lNa z ı mPl a nBü r o s u ’ n c ah a z ı r l a n a n ,a n c a kh a z ı r l a n d ı ğ ıs ü r ei ç i n d eg e r e kd e ğ i ş e n k o ş u l l a r ,g e r e k s e1 9 8 3y ı l ı n d aç ı k a r ı l a ni ma ra f l a r ıi l ee t k i s i z l e ş e n , i l k 1 / 5 0 . 0 0 0ö l ç e k l in a z ı mp l a n ı no n a y l a n d ı ğ ıd ö n e mo l mu ş t u r . Bud ö n e ma y r ı c a3 1 9 4s a y ı l ıi ma rk a n u n u n u nç ı k a r ı l d ı ğ ı ,s a n a y i n i n ş e h i rd ı ş ı n aç ı k a r ı l ma s ıi l ei l g i l iu y g u l a ma l a r ı nb a ş l a t ı l d ı ğ ı ,o r g a n i z e s a n a y is i t e l e r i n i nk u r u l d u ğ u ,2 . k u ş a kp l a n s ı zk o n u ta l a n l a r ı n ı nb u n l a r ıi z l e d i ğ i ,me t r o p o l i t e na l a n ı nBo ğ a z i ç iKö p r ü s ü ,ç e v r ey o l l a r ıv e d a h as o n r aF a t i h Su l t a n Me h me t Kö p r ü s üv eb a ğ l a n t ıy o l l a r ı ç e v r e s i n d eKu z e yBa n d ı ’ n d a( o r ma n ,h a v z a ,t a r ı ma l a n l a r ı ,k ı y ı l a r ) i l e r l e me y eb a ş l a d ı ğ ıb i rd ö n e mo l mu ş t u r . ( Ze n g i n , 2 0 1 0 )
2 1
Do l u l u kb o ş l u ka n a l i z i n d ey a p ı l a r“ Do l u , Bo ş , So k a k / C a d d e ”o l ma kü z e r e3 g r u p t ai n c e l e n mi ş t i r .Al a n d a1 6 6 ’ s ıt e s c i l l io l ma kü z e r e7 6 2y a p ıb u l u n ma k t a d ı r .E y ü pC a mi ç e v r e s i n d et a r i h i y a p ı l a r g ö z l e ml e n i r k e n s t a d y u mu n g ü n e y i n d ey e n iy a p ı l a rg ö z l e ml e n mi ş t i r . Ba t ı y ad o ğ r uk o tf a r k ıa r t ma k t a d ı r . To p o ğ r a f y a n ı n s o k a k v e c a d d e l e r i n o l u ş u mu n d ae t k i l io l d u ğ ug ö r ü l mü ş t ü r .
2 0
Ku l l a n ı m d u r u mu a n a l i z i n d e y a p ı l a r “ Ku l l a n ı l a n ,Kı s me nKu l l a n ı l a n ,Bo ş / Ku l l a n ı l ma y a n , Ya p ı m Aş a ma s ı n d a v e Re s t o r a s y o n ”o l ma kü z e r e5g r u p t a i n c e l e n mi ş t i r . Ya p ı m a ş a ma s ı n d ao l a ny a p ı l a r ı n5 t a n e s ik o n u to l a r a ki n ş ae d i l i r k e n1 t a n e s i s o s y o k ü l t ü r e l k u l l a n ı ma a ç ı l a c a k t ı r .Re s t o r a s y o nh a l i n d eo l a n y a p ı l a r ad aö n e r ii ş l e v l e rv e r i l mi ş t i r . Al a n d at o p l a m7 2 7y a p ık u l l a n ı l ma k t a d ı r .6 y a p ık ı s me nk u l l a n ı l ı r k e n1 5 y a p ı n ı n k u l l a n ı l ma d ı ğ ıg ö r ü l me k t e d i r . Ya p ı ma ş a ma s ı n d ao l a n6b i n av a r d ı r .8 a d e tr e s t o r a s y o nd u r u mu n d ao l a ny a p ı g ö r ü l me k t e d i r .
2 1
Pe n c e r et i p o l o j i s iç a l ı ş ma s ı n d aE y ü p s u l t a n ’ d ab u l u n a nt e s c i l l is i v i lmi ma r l ı k ö r n e k l e r ii n c e l e n mi ş t i r .Pe n c e r e l e ra n a b a ş l ı ko l a r a kg i y o t i n l iv ek a n a t l ıo l a r a k a y r ı l s ad at a r i h iy a p ı l a r ı n %9 0 ’ ı n d a g i y o t i nt i p l ip e n c e r e l e rk u l l a n ı l ma k t a d ı r . Bu n u nn e d e n id eg e ç mi ş t eme n t e ş es i s t e mi n i n p e n c e r e l e r d e k u l l a n ı l ma ma s ı g ö s t e r i l e b i l i r .Gi y o t i nt i p l ip e n c e r e l e r d e nd ea ğ ı r l ı k l ıo l a r a ki k ik a y ı t l ıg i y o t i n t i p l i p e n c e r e l e r k u l l a n ı l d ı ğ ı g ö r ü l mü ş t ü r . Te kk a y ı t l ıp e n c e r et i p l e r iy a t a y d at e k k a y ı t ıb u l u n a np e n c e r e l e r d i r . İ k ik a y ı t l ıp e n c e r e l e rg e n e lo l a r a k y a t a yk a y ı t ad i kb i rk a y ı td a h ae k l e n me s i y l eo l u ş t u r u l mu ş t u r . Üçk a y ı t l ıp e n ç e l e r d ei k ik a y ı t l ıp e n c e r e s i s t e mi n ey a t a yb i rk a y ı td a h ae k l e n mi ş t i r . Dö r tk a y ı t l ı l a r d ay a t a y d aü çd i k e y d e b i rk a y ı tb u l u n u r . Ka n a t l ıp e n c e r es i s t e ml e r i n d eh i çk a y ı t b u l u n ma y a np e n c e r et i p l e r id ek u l l a n ı l ma k t a d ı r .
2 0
2 1
Al a n d aö n e r i l e rk ı s av a d e l i( 1 .E t a p )v eu z u nv a d e l i( 2 .E t a p )o l a r a ks u n u l mu ş t u r .E y ü pb ö l g e s i n i nt a r i h id e ğ e r l e r i n i nk o r u n ma s ı , y a ş a t ı l ma s ıv eb i l i n i r l i l i ğ i n i na r t ı r ı l ma s ıh e d e f l e n mi ş t i r . Al a n ı nt a r i h iö n e mi ,y a p ı l a r ı ng e ç mi ş t e k ik u l l a n ı ml a r ı ,k u l l a n ı c ı l a r ı ni s t e k l e r i g ö zö n ü n d eb u l u n d u r u l mu ş t u r .
1 .E t a pÖn e r i l e r i :
2 0
Bu t i kOt e l :Ha l i t p a ş aC a d d e s iv eL o k ma c ıİ b r a h i mSo k a ğ ı ’ n d ab u l u n a nk u l l a n ı l ma y a ny a p ı l a rb u t i ko t e lo l a r a ki ş l e v l e n d i r i l e r e kb ö l g et u r i z mi n eh i z me te d e c e k t i r . Ge l e n e k s e lTi c a r e t :E y ü pt a r i h i n d eo y u n c a k ç ı l ı k ,ç i ç e k ç i l i k ,ç ö ml e k ç i l i k ,k a y ma k ç ı l ı ki l eme ş h u ro l d u ğ ub i l i n me k t e d i r .C a miKe b i rSo k a ğ ı ’ n d ab u l u n a nd ü k k a n l a rOy u n c a k ç ı l a rÇ a r ş ı s ı ’ n aç e v r i l e r e kg e ç mi şk u l l a n ı ml a r ıy a ş a t ı l a c a k t ı r . Oy u n c a kÇ a r ş ı s ı ’ n ı ng ü n e y i n d ey e ra l a no t o p a r kç o c u ku y g u l a map a r k ı n aç e v r i l i pa l a n l ai l i ş k i s ik u r u l a c a k t ı r .İ s mi h a nSu l t a nSı b y a nMe k t e b ig ü n ü mü z d eç o c u k k ü t ü p h a n e s io l a r a kk u l l a n ı md a d ı r . Oy u n c a ka t ö l y e l e r io l u ş t u r u l u pb ö l g e k ü t ü p h a n e ,a t ö l y ev er e k r e a s y o na l a n ı y l aç o c u k l a r ı nv a k i tg e ç i r e b i l e c e ğ ib i r a l a n ad ö n ü ş e c e k t i r . E y ü pİ s k e l eC a d d e s i ’ n d eb u l u n a nt e s c i l l is i v i lmi ma r l ı kö r n e ğ io l a ny a p ı l a rv e Ka l e n d e r h a n eC a d d e s iü z e r i n d eE y ü pMe y d a n ’ ab a k a nd ü k k a n l a rd ag e l e n e k s e l t i c a r e to l a r a kd ü z e n l e n i pa l ı ş v e r i şa k s ık u r u l a c a k t ı r . Me y d a nDü z e n l e me s i :Ar a s t av eE y ü pMe y d a n l a r ı n ı ni l i ş k i s ik u r u l a r a kb ü t ü n s e l l i ğ is a ğ l a n a c a k t ı r .Ar a s t ay o l ub o y u n c ay e ş i lb i ra k so l u ş t u r u l a r a kç e v r e s i n d e k e n tmo b i l y a l a r ı y l ao t u r maa l a n l a r ıd ü z e n l e n e c e k t i r . Os ma n l ıc a mi l e r i n eme y d a n d a ne r i ş i l me d i ğ i ,c a mi n i ng i z l e n me y eç a l ı ş ı l d ı ğ ıb i l i n me k t e d i r .E y ü pc a mi s i n i nb uk a i d e y eu y ma d ı ğ ıg ö r ü l me k t e d i r .E y ü pme y d a n ı n d a y e ry e ra ğ a ç l a n d ı r may a p ı l a r a kc a mi n i ng i z l e n me s is a ğ l a n a c a k t ı r .Ku l l a n ı c ı l a r a a y n ız a ma n d ag ö l g e l i ko l u ş t u r a c a ka ğ a ç l a n d ı r ma y ae ku y g u ny e r l e r d ek e n t mo b i l y a l a r ıi l eo t u r maa l a n l a r ıd ü z e n l e n e r e kme y d a n ı ni ş l e v s e l l i ğ ia r t ı r ı l a c a k t ı r . Bi l g i l e n d i r meMe r k e z i :C a miKe b i rSo k a ğ ıs o n u n d ab u l u n a ng e ç mi şk u l l a n ı mık a r a k o lo l a ny a p ış ua n d ar e s t o r a s y o ng ö r me k t e d i r .Re s t o r a s y o n ut a ma ml a n d ı k t a ns o n r aE y ü pTa r i h iAl a nBi l g i l e n d i r meMe r k e z i ’ n ed ö n ü ş t ü r ü l e r e kb ö l g e n i n t u r i z mp o t a n s i y e l ia r t ı r ı l a c a k t ı r . At ö l y e :Kı z ı l me s c i tSo k a ğ ı ’ n d ab u l u n a nt e s c i l l iy a p ı l a ra t ö l y e l e r ed ö n ü ş e r e k b ö l g e n i nk ü l t ü r e lmi r a s ıy a ş a t ı l a c a k t ı r .Bu r d ae l d ee d i l e nü r ü n l e r i nE y ü pİ s k e l e So k a ğ ı ’ n d aö n e r i l e ng e l e n e k s e lt i c a r e ty a p ı l a r ı n d as a t ı l ma s ı y l aa r a l a r ı n d ai l i ş k i k u r u l ma s ıp l a n l a n ma k t a d ı r . Mü z i s y e n l e rKa h v e s iv eKü t ü p h a n e :Ge ç mi ş t e k iö z g ü nk u l l a n ı ml a r ı n aç e v r i l e r e k e s k ir u h uy a ş a t ı l a c a k t ı r .C ü l u sy o l u n u nc a n l a n ma s ıv eE y ü pmu s i k i s i n i nb i l i n me s i s a ğ l a n a c a k t ı r . Ç e ş me l e r :Al a n d ame v c u t7t a r i h iç e ş me y et e k r a rs us a ğ l a n ı pa k t i fh a l eg e t i r i l e c e k t i r . Se r g i :Kı z ı l me s c i t So k a ğ ı ’ n d ab u l u n a np a r k t av e Mü z i s y e n l e r Ka h v e s i ’ n i n ö n ü n d ea ç ı ks e r g ia l a n l a r ıo l u ş t u r u l a c a k t ı r .E y ü pt a r i h i ,y a p ı l a r ı ,k ü l t ü r e lmi r a s ı E y ü pz i y a r e t ç i l e r i n et a n ı t ı l a c a k t ı r . E y ü pme z a r l ı ğ ı n d aç o k ç at a r i h ime z a rt a ş ıo l d u ğ ub i l i n me k t e d i r .Mi h r i ş a hSu l t a n Sı b y a nMe k t e b ime z a rt a ş l a r ı n ı ns e r g i l e n d i ğ ib i ra l a n ad ö n ü ş e c e k t i r .
2 .E t a pÖn e r i l e r i :
Kı y ıDü z e n l e me s i :E y ü pi l eHa l i ça r a s ı n d aa r a s ı n d a ng e ç e ny o l d a nd o l a y ık o p u k l u ko l d u ğ ug ö z l e n mi ş t i r .Bud u r u mu no r t a d a nk a l k ma s ı ,a l a n ı nb ü t ü n s e l l i ğ i n i n s a ğ l a n ma s ıi ç i nme v c u tk a r a y o l ub e l l ib i rk ı s ı md aa l t g e ç i to l a r a kd ü z e n l e n i p ü z e r ir e k r e a s y o na l a n ı y l ab i r l e ş t i r i l e c e k t i r .E y ü pi s k e l e s i n eu z a n a ny o l ak a d a r s e y i ri s k e l e l e r ik u r u l a c a k t ı r .Bi s i k l e ty o l u y l az e n g i n l e ş t i r i l e c e k t i r . Ge ç mi şf o t o ğ r a f l a r d aC ü l u sy o l u n au z a n a nb i rd e n i zv es a n d a l l a r l ag e z i n t i l e r y a p ı l d ı ğ ıg ö r ü l me k t e d i r .Bud e ğ e r i ny a ş a t ı l ma s ıi ç i ni s k e l e d ek a y ı ks e f e r l e r i d ü z e n l e n e c e k t i r .Bus e f e r l e r i nTa v ş a nAd a s ıv eHa l i çKö p r ü s ü ’ n ey a p ı l ma s ı ö n e r i l mi ş t i r . Re k r e a s y o n :E y ü pb ö l g e s i n d er e k r e a s y o na l a n l a r ı n ı na zo l u ş ug ö z eç a r p ma k t a d ı r .Ha l k ı no t u r u pd i n l e n e b i l e c e ğ i ,b i s i k l e ts ü r e b i l e c e ğ i ,ma n z a r a y ıi z l e y e b i l e c e ğ i ,s p o ry a p a b i l e c e ğ ir e k r e a s y o na l a n l a r ıö n e r i l mi ş t i r . Me v c u t t at e l e f e r i ğ i ng ü n e y i n d eb u l u n a no t o p a r ky e r i na l t ı n aa l ı n a r a kü z e r i r e k r e a s y o na l a n l a r ı n aç e v r i l e c e k t i r .Aş a ğ ıa l ı n a ny o l u nü z e r i n i nd er e k r e a s y o n a l a n ı n aç e v r i l me s i y l ek ı y ı y l ao l a nb ü t ü n s e l l i ks a ğ l a n a c a k t ı r .Bu r e k r e a s y o n a l a n ı n ı ng ü n e y d e Kı z ı l me s c i t So k a ğ ıü z e r i n d eb u l u n a np a r k ak a d a rd e v a m e t me s iö n e r i l mi ş t i r . Me v c u t t ab u l u n a ns t a d y u mu na l t ı n d ab ö l g ei h t i y a c ı n ık a r ş ı l a ma ka ma c ı y l ao t o p a r kd ü z e n l e n e c e ko l u pü z e r ih a l k ah i t a pe d e nr e k r e a s y o na l a n ı n aç e v r i l e c e k t i r .Bu a l a n l at e l e f e r i kb ö l g e s i n d eb u l u n a nr e k r e a s y o na l a n ıy e ş i la k s l a b i r l e ş t i r i l e r e ky ü r ü mey o l u n u nc a n l a n d ı r ı l ma s ıh e d e f l e n me k t e d i r . Bi rd i ğ e rr e k r e a s y o nö n e r i s iKi t a p ç ıKa s ı m So k a ğ ı ’ n d ab u l u n a np a r s e l d e d ü ş ü n ü l mü ş t ü r .St a d y u ml ay o la r a s ı n d a k ik o tf a r k ıt e r a s l a ma l a ry a p ı l a r a k g e ç i l e c e k t i rv eb ua l a n l ay e ş i la k ss a y e s i n d eb a ğ l a n t ı s ıs a ğ l a n a c a k t ı r . Ha l kE ğ i t i mMe r k e z i :Ki t a p ç ıKa s ı mSo k a ğ ı ’ n d ab u l u n a nt e s c i l l ip a r s e l d ek a y ı p e s e ro l d u ğ ug ö z l e n mi ş t i r .Bua l a n d ar e k o n s t r ü k s i y o nç a l ı ş ma l a r ıy a p ı l a c a k t ı r . Ya p ı l a nb uç a l ı ş mas o n r a s ıy a p ı n ı nh a l k aa ç ı l ma s ı ,o n l a r ı nv a k i tg e ç i r e b i l e c e ğ i h a l ke ğ i t i mme r k e z l e r i n ed ö n ü ş t ü r ü l me s id ü ş ü n ü l mü ş t ü r .Ay n ız a ma n d aç e v r e s i d er e k r e a s y o na l a n ı n aç e v r i l e r e kb ö l g e n i nVi s t an o k t a s ıo l ma s ıd e ğ e r l e n d i r i l e c e k t i r . Ok u l :Bö l g e d ey a ş a y a nh a l k ı ny e t e r l io k u l u nb u l u n ma ma s ıs e b e b i y l eu z a ko k u l l a r ag i t t i ğ ig ö z l e n mi ş t i r .Me v c u t t a k is t a d y u mu nr e k r e a s y o na l a n ı n aç e v r i l me s i v eb a t ı s ı n ab i ro k u l u ny e r l e ş t i r i l me s ib ui h t i y a c ık a r ş ı l a ma kh e d e f i n d e d i r . Ka p a l ıSp o rSa l o n u :St a d y u mu nr e k r e a s y o na l a n ı n aç e v r i l me s i y l eo l u ş a ns p o r a l a n ıi h t i y a c ık a p a l ıs p o rs a l o n ui n ş ae d i l e r e kk a r ş ı l a n a c a k t ı r .
2 1
E y ü py a k ı nt a r i h i n eb a k ı l d ı ğ ız a ma n ,Ha l i çü z e r i n d et a r i h ia h ş a ps t r ü k t ü r l üb i ri s k e l eo l d u ğ ug ö r ü l ü r .Bui s k e l e ,Bo s t a nİ s k e l e s ii s mi n iPa p a zOğ l uMu s t a f aPa ş a ’ y a a i tb i rb o s t a n d a na l mı ş t ı r .Bui s i m,ö n c eC ü l u sYo l uo l a r a kk u l l a n ı l a ns o k a ğ aa r d ı n d a nd at a r i h ik a h v e h a n e y ev e r i l mi ş t i r .Os ma n l ıPa d i ş a h l a r ı ,a s k e r i -s i v i ld e v l e t e r k a n ıv ey a b a n c ıü l k e l e r i nd e v l e tb ü y ü k l e r iE y ü p ’ eg e d i k l e r iz a ma nBo s t a nİ s k e l e s i ’ n ik u l l a n ı r d ı . Bo s t a nİ s k e l e s iKa h v e h a n e s ii s e ,b a n i s iMi h r i ş a hVa l i d eSu l t a nt a r a f ı n d a n1 8 . y ys o n l a r ı n d ay a p t ı r ı l mı ş t ı r .Me k a n ,od ö n e ml e r d ep a d i ş a h l a r ı nE y ü pC a mi i ’ n iz i y a r e t e v ek ı l ı çk u ş a n ma y ag e l d i k l e r i n d eu ğ r a d ı k l a r ık o n a k l a may e r io l a r a kk u l l a n ı l mı ş t ı r .So n r a k id ö n e ml e r d e ,p e kç o ke s e r i nb e s t e l e n d i ğ iv ei c r ae d i l d i ğ ib i rme k a no l mu ş t u r .Bun e d e n l eBo s t a nİ s k e l e s i ,Mü z i s y e n l e rKa h v e h a n e s io l a r a kd aa n ı l mı ş t ı r . 1 9 8 5y ı l ı n d aHa l i çk ı y ı l a r ı n ı ny e n i d e nd ü z e n l e n me s ik a p s a mı n d ai n ş ae d i l e nk a z ı k l ıy o ls e b e b i y l eh e mi s k e l eh e md eMü z i s y e n l e rKa h v e s iy ı k ı l mı ş t ı r .Bus e b e p l eE y ü p ’ ü n k ı y ı y l ao l a nb a ğ l a n t ı s ık e s i l mi ş t i r .E y ü p ’ ü nd e n i z l et e k r a ri çi ç eo l a b i l me s ii ç i nSi l a h t a r a ğ aC a d d e s i ’ n i nb i rk ı s mıme v c u ts e v i y e s i n i na l t ı n aa l ı n mı ş t ı r .Bö y l e l i k l e Te l e f e r i kv eSu l t a nRe ş a dTü r b e s ia r a s ı n d ar e k r e a s y o na l a n ıo l u ş t u r u l mu ş t u r . Bo s t a nİ s k e l e s i ’ n iy e n i d e nc a n l a n d ı r ma ka d ı n ak ı y ış e r i d i n d ea h ş a pp l a t f o r ml a rh e ms e y i rt e r a s l a r ı ,y ü r ü y ü şy o l l a r ı ,s p o ra l a n l a r ı ,h e md eC ü l u sYo l u ’ n ag e l me k i s t e y e nPr o t o k o l ’ ü nv eTa v ş a nAd a s ı ’ n ag i d e nk a y ı k l a rv ey e l k e n l i l e ri ç i nb i ri s k e l eo l u ş t u r mu ş t u r .İ s k e l eü z e r i n d ea y r ı c ak ü ç ü kme y d a n l a r ,d i n l e n mea l a n l a r ıv e y e l k e n l i l e ri ç i nb i rYe l k e nOk u l uv ed e p o s uv a r d ı r . Me v c u t t aKe s i mh a n ev eTe l e f e r i ki ç i nk u l l a n ı l a no t o p a r ka l a n ı ,2 9 7a r a çk a p a s i t e l ib i ry e r a l t ıo t o p a r k ı n ad ö n ü ş t ü r ü l mü ş t ü r .Ot o p a r k ı na r a çg i r i ş iv eç ı k ı ş ı Te l e f e r i k ’ i nd o ğ u s u n d a nSi l a t a r a ğ aC a d d e s i ’ n eb a ğ l a n mı ş t ı r .Ot o p a r k ,Te l e f e r i k’ i nb a h ç e s i n ev eö n e r i l e nSe r g iAl a n ı ’ n aç ı k a ni k ia y r ıa r a çs a h i p l e r i n i nk u l l a n d ı ğ ı a s a n s ö rv eme r d i v e n l e r es a h i p t i r . Ke s i mh a n eb i n a s ıİ ma r e t h a n ei l eb e r a b e rç a l ı ş t ı ğ ıi ç i na l a n d a nu z a k l a ş t ı r ı l ma mı ş ,f a k a tk ö t ük o k uy a y ı l ma s ı n aç ö z ü mo l ma ki ç i ny e r a l t ıo t o p a r k ı n ı ng ü n e y b a t ı s ı n a a l ı n mı ş t ı r .Ke s i mh a n e n i na r a çg i r i ş io t o p a r k l aa y n ı d ı rf a k a tİ ma r e t h a n ei l ed o ğ r u d a nb a ğ l a n t ı s ı n ıs a ğ l a y a na s a n s ö rv eme r d i v e n l e rv a r d ı r . Te l e f e r i kb i n a s ı n ı na r s as ı n ı r l a r ıy e r a l t ıo t o p a r k ı n ı ng i r i şv eç ı k ı ş ı n ıs a ğ l a y a b i l me ka d ı n ar e v i z ee d i l mi ş ,t e l e f e r i kb i n a s ı n ı nb i t i ş i ğ i n d ea l a n ah i z me te d e nb i rk a f e i l a v ee d i l mi ş t i r .Ay r ı c aTr a mv a yDu r a ğ ıg ü n e y ea l ı n a r a kr e k r e a s y o na l a n ıv ea h ş a pp l a t f o r ml a r l ab a ğ l a n t ı s ık o l a y l a ş t ı r ı l mı ş t ı r .Tr a mv a yy o l u y l ap a r a l e ld e v a me d e n b i s i k l e tv ey a y ay o l ut a s a r l a n mı ş t ı r . Me v c u t t ame z a r l ı ka l a n ı n ı ns ı n ı r ı n d ak o n u ml a n a nSa t ı şÜn i t e l e r ia h ş a po l a r a kt e k r a rt a s a r l a n mı ş t ı r .Sa t ı şÜn i t e l e r iv ed e n i za r a s ı n d a k ie ğ i m,Amf io l u ş t u r u l a r a k d e ğ e r l e n d i r i l mi ş t i r .Bu r a d ab i rt o p l a n maa l a n ıo l u ş t u r u l u pk o n s e rv es o y s a la k t i v i t e l e r i ny a p ı l ma d ı ğ ız a ma nd ak u l l a n ı l a b i l me s ia ma ç l a n mı ş t ı r . Hü s r e vPa ş aKü t ü p h a n e s i ’ n i nb a t ı s ı n d aSe r g iAl a n l a r ıv eg ü n e y i n d eÇ o c u kPa r k ıt a s a r l a n mı ş t ı r .Re k r e a s y o na l a n ıü s tg e ç i d i n i nb i t me s i n i na r d ı n d a ny e ş i la k sd e v a m e t t i r i l mi ş ,Ka p t a nPa ş aC a mi ’ s i n i ny a n ıPa r kAl a n ıv eE y ü pZa b ı t aMü d ü r l ü ğ ü ’ n ü ny a n l a r ı n d aö n e r i l e na t ö l y e l e ri ç i nh a f i fü s tö r t ü l üSe r g iAl a n ıd ü z e n l e n mi ş t i r .
2 0
2 1
Eyüpyakı nt ar i hi nebakı l dı ğızaman,Hal i çüzer i ndet ar i hiahşapst r ükt ür l übi ri skel eol duğugör ül ür .Bui skel e,Bost anİ skel esii smi niPapazOğl uMust af aPaşa’ yaai tbi rbost andanal mı şt ı r . Bui si m,önc eCül usYol uol ar akkul l anı l ansokağaar dı ndandat ar i hikahvehaneyever i l mi şt i r .Osmanl ıPadi şahl ar ı ,asker i -si vi ldevl eter kanıveyabanc ıül kel er i ndevl etbüyükl er iEyüp’ e gedi kl er izamanBost anİ skel esi ’ nikul l anı r dı .
2 0
Bost anİ skel esiKahvehanesii se,bani siMi hr i şahVal i deSul t ant ar af ı ndan1 8. yysonl ar ı ndayapt ı r ı l mı şt ı r .Mekan,odöneml er depadi şahl ar ı nEyüpCami i ’ nizi yar et evekı l ı çkuşanmayagel di kl er i nde uğr adı kl ar ıkonakl amayer iol ar akkul l anı l mı şt ı r .Sonr akidöneml er de,pekç okeser i nbest el endi ğivei c r aedi l di ğibi rmekanol muşt ur .Bunedenl eBost anİ skel esi ,Müzi syenl erKahvehanesiol ar ak daanı l mı şt ı r .
2 1