Pre-Operatieve Malnutritie - Ondervoeding Bart Geurden
Probleemstelling
> 1 biljoen mensen lijden aan obesitas (WGO)
Trend: > 1,5 biljoen in 2015
40%-80% ouderlingen in Europa, die leven in RVT’s of thuis, zijn ‘at risk’ voor ondervoeding (WGO)
INHOUD 1.Definitie “Ondervoeding” 2.Oorzaken, gevolgen, prevalentie 3.Eigen onderzoek “preoperatieve ondervoeding” 4.Aanpak
2
Ondervoeding Ondervoeding is een voedingstoestand waarbij een tekort aan energie, eiwitten of andere voedingsstoffen (vb.vitamines, sporenelementen) een meetbare nadelige invloed heeft op de werking van vitale organen en op de prognose (herstel) van de patiĂŤnt. (Elia, 2000)
3
Ziekte-gerelateerde ondervoeding
4
FOOD INTAKE
ENERGY EXPENDITURE
WEIGHT LOSS: FOOD INTAKE
ENERGY EXPENDITURE
FOOD INTAKE
ENERGY EXPENDITURE
FOOD INTAKE
ENERGY EXPENDITURE 5
Afname gewicht en spiermassa
Verminderde wondgenezing/ toename kans decubitus
Meer kans op infecties (verminderde darmwerking en verlaagde weerstand)
Langere opnameduur Hogere mortaliteit
Ondervoeding Meer kans op complicaties
Afname kwaliteit van leven
Hogere behandelingskosten
Prevalentie ondervoeding • Komt voor in elke setting van de GHZ • Ouderlingen: (1ste-2de-3de lijn GHZ) - 5-10% bij thuiswonende ouderlingen - 50% bij ouderlingen in het ziekenhuis - 25-60% bij ouderlingen in RVT/ROB
• 20 – 62% gehospitaliseerde patiënten: - Varieert in functie van • De gebruikte evaluatiemethoden • Aard van de onderliggende aandoening • Leeftijd 7
Malnutrition in Hospital 50 45 40 35 30 25 20
%
15
Undernourished Overweight Normal
G
G
en er al S
ur en ge er ry al Re M ed sp i ra ic ine to ry O M rth ed op i ci ne ae di M c ed Su ic rg in e er fo y rt he El de r ly
10 5 0
McWhirter J, Pennington CR; 1994
8
Prevalentie ondervoeding
9
Prevalentie ondervoeding
10
Prevalentie ondervoeding • Dienst gastroenterologie (Erasmus ZH) 157 patiënten (medisch-chirurgisch), 6 weken • Evaluatie op de opnamedag • SGA : - normaal 60% - matig ondervoed 19% - ernstig ondervoed 21% • SGA werd gecorelleerd met een meting van de spierkracht (dynamometrie) Van Gossum A et al, Clin Nutr 2003 (suppl 1); 22: S96
11
Preperatieve ondervoeding bij opname in het ziekenhuis Wat is de prevalentie van hoog risico op malnutritie bij hospitalisatie van ouderlingen voor heelkunde? •Selectiecriteria - ≥65j & zelfstandig wonend - heelkundige ingreep + hospitalisatie ≥ 3 dagen •Meetinstrument Nutritional Risk Screening (NRS 2002) => Gevalideerd en aanbevolen door ESPEN •Onderzoeksveld 8 VE Heelkunde; UZA, St.Augustinus, St.Vincentius
12
Meetinstrument: NRS 2002 Nutritionele status: • Gewichtsverlies in de laatste maanden (0-3) • Verminderde eetlust in de laatste week (0-3) • BMI (0-3)
Ernst van ziekte: • Ernst van ziekte met nutritionele behoeften(0-3)
Leeftijd: ≥70 (+1) “ondervoeding”= score ≥3 13
Resultaat • De prevalentie ondervoeding bij hospitalisatie van ouderlingen voor heelkunde bedraagt 51.5%.
14
Resultaat
15
Resultaat Leeftijd
Laag
risico
Hoog
risico
BMI
Laag
risico
Hoog
risico 16
Hoog risico ondervoeding en soort heelkunde
17
Resultaat Totale populatie Risicofactor Persoonskenmerken
Voedingsgewoonten
OR (CI)
p-waarde
Soort ingreep
0.7 (0.6-0.8)
< 0.001
Leeftijd
1.1 (1.1-1.2)
< 0.001
BMI
0.9 (0.9-1.0)
0.033
Laatste 3 maanden < eten
1.9 (1.0-3.4)
0.048
3.8 (1.1-13.5)
0.036
1.2 (1.1-1.4)
0.010
< Eetlust
Leefgewoonten
n= 208
Aantal sigaretten
18
Resultaat
19
Prehospitaal ondervoeding bij niet acute preoperatieve patiĂŤnten.
21
Resultaten
N = 529 Gewichtsverlies Verminderde eetlust BMI <20,5 BMI <18,5 Leeftijd ≥70
% 22% 11% 6% 2% 14%
N = 529 Geslacht
Man
48,2%
Leeftijd
Mean Range SD.
53,0 19-86 14,5
BMI
Mean Range SD.
27,2 kg/m² 16,3-55,4 5,2
Roken
Ja
20,4%
Hypertensie
Ja
17,6%
Hartlijden Kanker Diabetes Longlijden Nierlijden Overige
9,8% 7,6% 6,2% 4,3% 4,0% 4,7%
Comorbiditeiten
22
Prevalentie
16% n=529
11,2%
14,6%
3, 1 4 , % 1 %
NRS 2002 score 0 1 2 3 4 5
NRS â&#x2030;Ľ 3
49,1%
20,6%
23
Post operative malnutrition
24
Een door verpleegkundigen geleid evidence-based voedingsbeleid
Vereisten
Gesensibiliseerde en gekwalificeerde zorgverleners Multidisciplinair team (artsen, diëtisten, verpleegkundigen, zorgkundigen, keukenteam, apothekers,) Ziekenhuisbreed protocol voor screening, assessment en interventie (voedingsteam op instellingsniveau) Continue opleiding
Meetinstrumenten
Screening
Eenvoudig instrument Snel uitvoerbaar Bij elke nieuwe patiënt Door verpleegkundigen; zorgkundigen
Assessment
Moeilijker, diepgaander instrument Vraagt meer tijd, meer deskundigheid Enkel bij positieve screening Door diëtist, voedingsverpleegkundige, arts
Voedingsbeleid
Opname
Screenen
Assessment
Advies
Actie
SCREENING Evidence-Based Voedingsbeleid ASSESSMENT
BEHANDELEN
ORAAL
ENTERAAL
MONITOREN EN VASTLEGGEN
EVALUEREN
PARENTERAAL
Evidence-Based Voedingsbeleid Verpleegkundige
Tijdige screening 3-daagse observatie + MUST
Grondige nutritionele evaluatie (assessment) Diëtist arts
Bepalen van de behoeften “Nutritionele” interventie
Logo Ergo Diëtist Kok Apotheek
Verpleegkundige
Opvolging van de nutritionele toestand
Nutritieteam: Nutritieteam opdracht Uitwerking van procedures voor: -
-
Screening & assessment Behandeling van ondervoeding Opvolging van het nutritioneel behandelingsplan Evaluatie van de globale nutritionele strategie van het ziekenhuis
Besluit â&#x20AC;˘ Ondervoeding in het ziekenhuis is geen nieuw of zeldzaam probleem, maar het wordt nog vaak miskend en enorm onderschat (zowel door artsen als door verpleegkundigen en andere gezondheidswerkers) â&#x20AC;˘ Preoperatieve malnutritie heeft een grote weerslag op het herstel en het verdere verloop van de hospitalisatie: toename van mortaliteit en morbiditeit en een stijgende hospitalisatieduur â&#x20AC;˘ Door vroegtijdige screening, screening interventie en een interprofessionele samenwerking bij opname kan verdere deterioratie van malnutritie in het ziekenhuis voorkomen worden
32
Pre-operatieve ondervoedingâ&#x20AC;Ś
33