ZOA-magazine voorjaar 2017 by ZOA

ZOA MAGAZINE

NR. 1 | MEI 2017

KRACHTIGE vrouwen Vrouwen in oorlogsgebieden • ZOA en gender • Altijd op reis Gerard Hooiveld werkte in Irak • Veilig water in Liberia

ZOA

HULP | HOOP | HERSTEL

ZOA

HULP | HOOP | HERSTEL

ZOA

VOORWOORD

8 I

n ons werk kom ik ze regelmatig tegen: krachtige vrouwen. Ik denk aan een vrouw die ik vorig jaar in Zuid-Soedan ontmoette. Een weduwe met vijf kinderen. Zij had haar man twee jaar eerder door geweld verloren. Ze moest zelf met haar kinderen op de vlucht. Ze was straatarm. Ik bezocht haar in het ‘kamp’ waar zij met andere ontheemden was neergestreken. Een stel armoedige rieten hutjes bij elkaar. We hadden alle huishoudens daar een eenmalig steunbedrag gegeven, acht euro. Van het geld konden de mensen kopen wat ze zelf nodig achtten.

2 | NR. 1 | MEI

• 8-9

• 10-11

• 16-18

HOE HIELPEN WE ONTHEEMDEN UIT MOSUL?

WAT MAKEN VLUCHTENDE VROUWEN MEE?

INA EN MARJANNE VLIEGEN DE WERELD ROND

Foto cover: ZOA in Nigeria In het noordoosten van Nigeria zaait Boko Haram dood en verderf. De terreurgroep trekt van dorp naar dorp en doodt de dorpsbewoners op grote schaal. Degenen die weten te ontsnappen komen vaak getraumatiseerd en zonder bezit in de stad Maiduguri terecht. De nood hier is enorm: de ontheemden hebben niks te eten, geen bezittingen en leven in zeer armoedige omstandigheden. Ziekten, zwakheid en soms zelfs de dood zijn het gevolg. ZOA ziet het enorme leed van de ontheemden in Nigeria en startte midden/ eind 2016 een missie om de allerkwetsbaarsten in Maiduguri te helpen. Inmiddels hebben we een kantoor in de stad en helpen we de mensen onder andere met geld om het allernodigste te kunnen komen. Kijk op zoa.nl/Nigeria voor meer informatie.

• 19

• 22-23

• 26-27

TIEN TIPS OM VEILIG TE REIZEN

WERKEN AAN DE FRONTLINIE: GERARD IN IRAK

BOREN NAAR ZUIVER WATER IN LIBERIA

COLOFON ZOA-magazine is een periodieke uitgave van ZOA. Oplage: 34527 ISSN: 1871-0727 KvK: 41009723

Adres: Sleutelbloemstraat 45, 7322 AJ Apeldoorn Postbus 4130, 7320 AC Apeldoorn T 055 36 63 339 I www.zoa.nl E info@zoa.nl NL46 INGB 0000 0005 50 NL02 RABO 0387 5120 12

Redactie: Tineke Koelewijn (hoofdredactie), Henrieke Buit, Leonieke Dekker, Petra van Harten, Jilke Tanis (eindredactie) Aan dit nummer werkten verder mee: Arco van Wessel.

Vormgeving: IDD | www.idd.nu

Fotografie: Gerard Hooiveld, Eva van Iwaarden, Esther de Jong, Margreet Noordhof, Jilke Tanis, ZOA-archief. Coverfoto: vrouw in Maiduguri, Nigeria, Jilke Tanis

Druk: drukkerij De Bunschoter © ZOA. ZOA staat positief tegenover het kopiëren of vermenigvuldigen van artikelen, mits met bronvermelding. Graag ontvangen wij een bewijsexemplaar. Adressenbestanden van ZOA worden niet uitgeleend of doorverkocht.

Veel van de huishoudens hadden het geld omgezet in eten en hadden het inmiddels opgegeten. Prima natuurlijk. Ze waren er blij mee geweest, maar ze vroegen om meer. Deze weduwe was anders. Ze had de acht euro gebruikt om nieuw riet te kopen voor haar hut. Zodat deze niet meer zou lekken. Verder vlocht ze matjes van het riet, die ze vervolgens doorverkocht. Ze bedankte ons en vroeg niet om meer. Weduwe, moeder van vijf, arm; maar een

Arco van Wessel Directeur Programma’s

NR. 1 | MEI 2017 |

2017

“Deze weduwe was anders dan de anderen”

sterke vrouw! Met onze en uw hulp was ze weer wat sterker geworden. De vrouwen in onze landen hebben het vaak moelijker dan de mannen. Ze hebben de zorgtaak en moeten veelal ook nog voor inkomen zorgen. Niet zelden staan ze er alleen voor. Zij zijn kwetsbaar voor geweld of uitbuiting. Daarom besteden we in onze projecten vaak, net zoals nu in het ZOA-magazine, speciaal aandacht aan vrouwen. We willen graag dat kwetsbare vrouwen krachtige vrouwen worden. Zoals de weduwe in Zuid-Soedan.

INHOUDSOPGAVE

IN DIT NUMMER ONDER ANDERE:

ZOA IN NEDERLAND

Een nieuwe directeur Dankbaar zijn we, en enorm blij: we hebben een nieuwe directeur! Vanaf 1 mei is Chris Lukkien onze nieuwe CEO. Met Chris (51) krijgt ZOA een algemeen directeur met zeer ruime ervaring in de hulpverlening. Na een aantal jaar als regionaal directeur OostAfrika voor ZOA gewerkt te hebben, werkte Lukkien twintig jaar bij de christelijke zendings- en hulporganisatie MAF. Van 2004 tot 2008 was hij CEO van MAF Europa. Nadat hij zich bezighield met de concretisering van een fusie tussen MAF Europa en MAF Australië, stond hij de laatste jaren aan het hoofd van MAF International. Daarnaast heeft hij een bestuursfunctie bij Medair en is hij betrokken bij het netwerk EU-CORD. In het oktobernummer van het ZOA-magazine zal Chris zich voorstellen.

FACTS COLLECTEWEEK

Taarten verkopen, een sponsortocht maken of collecteren op een braderie: om vluchtelingen en slachtoffers van rampen te helpen worden vele creatieve acties bedacht. ZOA kan niet zonder al haar duizenden vrijwilligers door het hele land. Ook een actie gedaan? Een berichtje en een foto vinden we leuk!

Meedenken In het vorige magazine deden we een oproep om mee te denken over de inhoud en toekomst van het ZOA-magazine. We danken iedereen die de enquête invulde. Onder de deelnemers verlootten we het boek ‘Wat is de Wat’. Winnaar is Heleen van de Kooij, die het boek inmiddels heeft ontvangen.

Romantische actie Op 14 februari organiseerde een aantal leerlingen van het Wartburg College locatie Revius een romantische actie. Met hun rozenactie, waarbij medeleerlingen rozen konden kopen voor iemand anders, haalden ze maar liefst €825,00 op. “We hebben veel bewondering voor het werk dat ZOA verzet. Door middel van deze actie hopen we iets te kunnen bijdragen aan dit werk.’’ aldus de leerlingen. Hartelijk dank!

4 | NR. 1 | MEI

Het was een van die mooie donaties die we de afgelopen tijd ontvingen. Middelkoop keukens uit Culemborg heeft voor het water-, sanitair- en hygiëneproject in Uganda een eindejaarsactie gehouden. In de week tussen kerst en oud & nieuw ging bij iedere verkochte kraan, wc en bad/ douche een donatie naar ZOA. Aan het eind van de actie verdubbelde Middelkoop het bedrag, wat het mooie gift opleverde van € 4500,-.

NR. 1 | MEI 2017 |

2017

Verdubbeling

ZOA LANCEERT

ZOA LANCEERT Met blijdschap presenteren we u een mooie bijbelstudieserie, een handleiding voor jeugdleiders over vluchtelingen en een nieuwe editie van Op de Vlucht. ZOA lanceert bijzondere bijbelstudieserie Of je nu in een Vinexwijk in Zwolle of in een vluchtelingenkamp in Noord-Uganda woont: vrouwen zijn wereldwijd hetzelfde. We zijn allemaal bezig zijn met thema’s als relaties, vergeving en moed. Met het nieuwe bijbelstudieblad ‘Krachtige Vrouw’ ga je niet alleen het gesprek aan met de vrouwen uit jouw omgeving, maar hoor je ook hoe vrouwen op de vlucht over verschillende thema’s denken.

Samen aan de keukentafel Visie-columniste en schrijfster Annemarie van HeijningenSteenbergen heeft voor ons vier bijbelstudies geschreven over thema’s die vrouwen wereldwijd bezighouden. In de studies komen bijbelse vrouwen als Tamar en Maria voorbij. In het blad lees je daarnaast bijzondere verhalen van vrouwen over de hele wereld. En je ontvangt filmpjes van vrouwen uit crisisgebieden die vertellen wat deze thema’s voor hen betekenen. Voor even zit je samen aan de keukentafel en hoor je hoe deze vrouwen in het leven staan.

Alleen of met een groep Natuurlijk kun je alleen aan de studie, maar deze bijbelstudieserie is vooral geschikt voor gebruik in groepen zoals een vrouwenbijbelstudiegroep of een vrouwenvereniging. Of spreek af met een groep vriendinnen en laat je samen uitdagen door de prikkelende studies van Annemarie van Heijningen.

Jongeren en vluchtelingen Kunnen we alle vluchtelingen wel helpen? Hoe zit het met economische ‘gelukzoekers’? Wat is opvang in de regio? En wat zegt de Bijbel er eigenlijk over? Bij ZOA merken we dat veel jongeren de vragen rond vluchtelingen maar lastig vinden. Daarom hebben samen met Micha Nederland de handleiding ‘Recht doen aan vluchtelingen’ ontwikkeld. Met de handleiding kunnen jeugdleiders drie bijeenkomsten organiseren voor hun club, catechesegroep of jeugdvereniging. Het programma speelt in op actuele vragen en is gericht op jongeren van 14-16 jaar. In het boek worden allerlei werkvormen gebruikt, variërend van rollenspelen tot Bijbelstudies. Het werkboek wordt online aangevuld met actuele downloads, filmpjes en powerpoints. Ook jeugdleiders die nog niet zoveel over vluchtelingenproblematiek weten kunnen met het materiaal aan de slag. Bestel de handleiding op www.zoa.nl/campagne/aan-slag-jeugdgroep

— Denise, deelnemer Op de Vlucht 2015

BELEEF HOE HET IS OM OP

DE VLUCHT TE ZIJN Wat zou jij doen als je plotseling moest vluchten? Je huis en haard verlaten, met slechts een rugzak vol met spullen? Zonder te weten of je ooit je familie, vrienden of kinderen terug zult zien? Hoe zou jij aan eten, geld en onderdak komen? Hoe is het om afhankelijk te zijn van hulp en autoriteiten? En om door iedereen als ‘die vluchteling’ gezien te worden? Je kunt het ervaren tijdens ‘Op de Vlucht’, een evenement van ZOA op 16 en 17 juni. Je leeft 24 uur als vluchteling en laat je daarmee sponsoren om echte vluchtelingen te helpen. Door jouw sponsoring kun je een vluchteling helpen met bijvoorbeeld een uitgebreid hulppakket. De locatie van het evenement houden we nog even geheim, die krijg je later te horen.

ZOA organiseert Op de Vlucht om jou te laten ervaren wat het is om te moeten vluchten. Want voor meer dan 65 miljoen mensen is het op de vlucht zijn de dagelijkse realiteit. Ze hebben alles achtergelaten, teruggaan is geen optie. Dat overleven ze niet, of misschien bestaat hun huis wel niet meer. Ze hebben niks, behalve de spullen die ze meegenomen hebben. En de autoriteiten, die willen best helpen, tegen betaling dan. Maar als het geld op is, zien ze hen niet meer staan. Één van de duizenden, gewoon nóg een vluchteling… Help een vluchteling door één dag in hun schoenen te stappen. Een spannende uitdaging*, durf jij het aan?

Kijk voor meer informatie en om je op te geven op www.opdevlucht.nl.

* Vanwege de heftige ervaringen die voor kunnen komen tijdens dit evenement is de leeftijdsgrens 16 jaar.

6 | NR. 1 | MEI

“Het was máár 24 uur als vluchteling… En allemaal maar spel. Ik kan me niet voorstellen dat het allemaal echt is en dat je 10 jaar in zo’n kamp moet leven, uitzichtloos en als een nummer. Ik ben blij dat ik dit mocht ervaren en ga vanaf nu anders naar de wereld kijken”

Diep in slaap ligt ze te dromen. De laatste tijd heeft ze vaak nare dromen, maar nu zijn ze mooi, over haar vrienden, haar studie. De wereld lijkt in haar dromen voor haar open te … BAM!! BAM!! Ze vliegt rechtop. Wat was dat geluid, wat is er aan de hand!? Ze springt uit bed en rent naar het raam. Ze trekt het gordijn open en springt met een schreeuw weer van het raam vandaan. Wat doet die man voor het raam, wil hij nou het raam ingooien? Weg, weg hier! Terwijl ze glasgerinkel hoort, grijpt ze haar tas en vliegt naar buiten. Weg van haar huis! … Maar nu?

NR. 1 | MEI 2017 |

2017

Kijk voor meer informatie op www.zoa.nl/prachtvrouwen

Tekst: XXX | Foto: XXX

FOTOVERSLAG

Tekst: Jilke Tanis | Foto’s: ZOA KRI

HELPEN AAN

DE FRONTLINIE Er zouden talloze vluchtenden aankomen, de situatie was onzeker en instabiel. Toen het Iraakse leger in oktober startte met de bevrijding van Mosul, kwam ZOA’s team in Erbil in actie om gevluchte inwoners uit Mosul te helpen. Een kijkje achter de schermen van onze grote noodhulpactie in Irak.

Na weken speculeren over dag en tijdstip, is het zo ver. Er komt een officieel statement naar buiten dat de militaire operatie tegen IS in Mosul gestart is. Achter de schermen komt ZOA in actie. We overleggen met internationale organisaties in de regio hoe de situatie er precies uitziet en waar we ons op gaan focussen. Hoeveel mensen we kunnen verwachten en waar de inwoners van Mosul naartoe zullen vluchten, is onbekend. Dit maakt het lastig om op dit moment al in te kunnen schatten waar we precies hulp zullen gaan verlenen.

26 oktober

Het aantal vluchtelingen is nog altijd gering. Veel mensen zitten in de val tussen IS en de frontlinie. ZOA heeft haar pakhuizen inmiddels vol liggen met noodpakketten met matrassen en dekens. Distributies kunnen we nog niet doen: veel vluchtelingen zijn naar het zuiden gegaan, waar wij niet werken. Dit omdat de dorpen die nu onder controle staan van de Persmergha en de Irakese strijdkrachten nog niet zijn vrijgegeven vanwege de veiligheid.

november

De eerste heftige verhalen uit Mosul en omgeving stromen binnen. We spraken met Shymaa die in 2014 halsoverkop voor IS vluchtte en een paar dagen geleden foto’s kreeg van haar huis. Lees haar verhaal op de ZOAwebsite.

december

De eerste distributies aan ontheemden uit Mosul zijn geleverd! Na twee eerdere bezoeken aan de stad kon ZOA dit weekend aan ontheemden uit Mosul 2400 matrassen en ongeveer 2400 paar sokken en sjaals uitdelen. De foto’s laten de vier trucks zien, een hevig verwoestte stad vlakbij de plek waar we de goederen uitdeelden en de distributie zelf.

januari

We bezoeken Gojali, een buitenwijk van Mosul. We zien een tegenstrijdig beeld: Gojali ziet eruit als een normale wijk, met markten, geopende winkels en kinderen die rondhingen in de straten. Maar de aanwezigheid van de gewapende soldaten en militaire voertuigen op de hoofdwegen vertellen een ander verhaal, net zoals de af- en aanrijdende ambulances. We zijn momenteel bezig met de voorbereidingen om zo snel mogelijk zo’n 300 families te voorzien van 100 liter kerosine per gezin, zodat ze voor de komende tijd genoeg hebben om warm te blijven.

januari

Afgelopen weekend konden we in Al Dawanam, een voorstad van Mosul, 310 families voorzien van voedselpakketten. Daarnaast zijn er dekens uitgedeeld aan de families die het nodig hadden. De voedselpakketten, die in totaal zo’n 87 kilo wegen, bevatten genoeg eten voor de komende maand. Prachtig om de blije reacties te zien!

december

Tijdens de tweede distributie van hulpgoederen rond Mosul zagen onze medewerkers met eigen ogen welke enorme puinhoop IS in het gebied achtergelaten heeft. We onderzochten in het gebied welke teruggekeerde gezinnen hulp nodig hadden en we konden 150 pakketten uitdelen met onder meer matrassen en dekens maar ook met tape, spijkers, touw, planken en bijvoorbeeld een zaag. Hiermee kunnen de mensen een begin maken met de renovatie van hun huizen.

februari 2017

De hulp aan vluchtelingen uit Mosul gaat verder. We zetten ons nu ook in voor mensen uit West-Mosul. Volg ZOA.nl/Irak voor updates.

8 | NR. 1 | MEI

oktober

De strijd om Mosul in ondertussen al ruim een maand bezig en nog steeds wordt er hard gevochten. Op het kantoor van ZOA wordt ondertussen de nood in de dorpen rond de stad in kaart gebracht en wordt bekeken hoe we verder kunnen helpen. Veel dorpen zijn leeg en overal ligt het bezaaid met mijnen en andere explosieven. Het is er onveilig, langer dan een paar uur kan je er nog niet blijven. Dat is te kort voor echte hulpverlening. We zullen geduld moeten hebben, de slag om Mosul gaat waarschijnlijk nog wel even duren.

NR. 1 | MEI 2017 |

2017

november

ACHTERGROND

Tekst: Henrike Buit | Foto’s: Liesbeth van Duin

VROUWEN

IN OORLOGSTIJD

10 | NR. 1 | MEI

Op de vlucht Het beeld van de vrouw als enkel het slachtoffer is dus te simpel. Maar zijn vrouwen dan niet extra kwetsbaar? Helaas in veel gevallen wel. Met name in landen waar de positie van vrouwen al kwetsbaar is, wordt die door geweld nog kwetsbaarder. Als het gevaar te dichtbij komt, moeten de vrouwen met de kinderen op de vlucht slaan, bijvoorbeeld naar een vluchtelingenkamp. De reis is gevaarlijk en ook in de kampen is het lang niet altijd veilig. Vrouwen zijn regelmatig slachtoffer van seksueel geweld en moeten zich staande zien te houden in een vreemd land waar ze vaak de taal niet spreken. In Jordanië werkt ZOA veel met alleenstaande vrouwen die zich met hun kinderen moeten zien te redden. Kees Jan Hooglander, die vanuit Apeldoorn programma’s in het Midden-Oosten ondersteunt, vertelt: “In de cultuur van het Midden-Oosten is de positie van vrouwen anders dan in Nederland. Vrouwen begeven zich nauwelijks alleen op straat,

wat grote problemen geeft als hun man is overleden of aan het front vecht. Hierdoor zijn deze vrouwen erg geïsoleerd en kwetsbaar. In vrouwencentra helpen we vrouwen om op verhaal te komen. En we helpen ze met vaktrainingen, zodat ze hun gezin kunnen onderhouden. Er komt heel wat op hen af!”

In Afghanistan passen we ons enerzijds dus aan: alleen vrouwelijke medewerkers kunnen de vrouwengroepen begeleiden. Anderzijds laten we zien dat het anders kan. Niet alleen door vrouwen te betrekken in dergelijke projecten, maar ook door onze manier van werken. Op het kantoor in Kabul werken mannelijke en vrouwelijke collega’s samen terwijl de burka’s aan de kapstok hangen. Lees meer over dit project op www.zoa.nl/Afghanistan.

Vrede? Ook in vredesprocessen spelen vrouwen een actieve rol. Met name op lokaal niveau zijn het vaak vrouwen die zich inzetten voor vrede. Wereldwijd zijn honderden vrouwenorganisaties actief. Ze demonstreren bijvoorbeeld voor vrede, of helpen elkaar aan toegang tot basisvoorzieningen. Als die vrede er is, is het gevaar echter nog niet geweken. Vaak slaat het geweld ‘naar binnen’. Normen zijn vervaagd en sociale structuren uit elkaar gevallen. Mannen komen terug van het front en blijven geweld gebruiken, nu tegen hun vrouw en kinderen. Of vrouwen komen er alleen voor te staan. Daarom is juist in de periode na de beëindiging van een oorlog hulp ter plaatse ook heel belangrijk. Zodat vrouwen niet alsnog slachtoffer worden, maar kansen krijgen. Alleen dan wordt het echt vrede.

Dit artikel is gebaseerd op informatie van het Nederlands Nationaal Actieplan (NAP)1325. Dit is een samenwerkingsverband tussen de ministeries van Buitenlandse Zaken, Defensie en OCW, diverse kennisinstellingen en 50 Nederlandse maatschappelijke organisaties, waaronder ZOA. In het NAP staan afspraken over hoe Nederland de resolutie ‘1325’ over ‘Vrouwen, Vrede en Veiligheid’ van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties uitvoert. Kijk voor meer info op: http://www.nap1325.nl.

Afghanistan is een van de landen waar ZOA een programma voor vrouwen heeft. Vrouwen en meisjes hebben bijzonder zwaar te lijden onder het regime van de Taliban. Ze mochten geen onderwijs volgen en niet werken. Veel vrouwen in Afghanistan hebben dan ook weinig zelfvertrouwen en zijn analfabeet. Hoewel er op papier een en ander verbeterd is, zijn er nog steeds veel belemmeringen. Zo hebben vrouwen vaak geen toegang tot financiële instanties. Om de situatie van Afghaanse vrouwen te verbeteren, werkt ZOA met spaargroepen. Onder leiding van een lokale vrouwelijke ZOA-medewerker brengen we zo’n twintig vrouwen bij elkaar. We kijken samen naar hun kennis en talenten en we leren de vrouwen hoe ze een eigen bedrijfje kunnen opstarten. De leden van de groep ontvangen geen geld van ZOA, maar leggen zelf geld of goederen in om gezamenlijk te ondernemen.

oorop gesteld: oorlog is voor iedereen verschrikkelijk. Mannen, vrouwen en kinderen lijden onder geweld en onzekerheid. Uit de berichtgeving vanuit oorlogsgebieden kunnen we het idee krijgen dat de rolverdeling tussen man en vrouw altijd gelijk is: mannen zijn de soldaten en vrouwen het slachtoffer van geweld. Maar zo simpel ligt het niet. In iedere oorlog zijn er mannen die er bewust voor kiezen de wapens niet op te pakken. Die ervoor kiezen om bij hun gezin te blijven, of samen op de vlucht te slaan. En vrouwen? Die zijn zeker niet altijd de passieve slachtoffers. Zo nemen vrouwen soms actief deel aan de strijd of lappen ze gewonde soldaten op zodat ze het gevecht weer aankunnen. Daarnaast worden veel vrouwen gedwongen om de taken van hun man over te nemen als hij naar oorlogsgebied vertrekt. Dat betekent dat ze – meer nog dan normaal - voor brood op de plank moeten zorgen en ze hun gezin of dorp moeten vertegenwoordigen.

NR. 1 | MEI 2017 |

2017

Laten zien dat het anders kan!

In verhalen vanuit conflictgebieden worden vrouwen vaak afgeschilderd als slachtoffers van het geweld dat hen overkomt. Toch zijn het juist vaak de vrouwen die heel praktisch meewerken aan vrede. Tijd om ons beeld van vrouwen in oorlogsgebieden te veranderen?

INTERVIEW MET...

Tekst: Els Sytsma Tekst: Henrieke Buit | Foto’s: Karin Wierenga en Corita Corbijn

Corita met vrouwen die radioprogramma’s maken voor andere vrouwen

GENDER GAAT OVER MEER DAN TOILETTEN Het woord gender kennen we in Nederland vooral van televisieprogramma’s als ‘hij is een zij’ of discussies over genderneutrale toiletten. Waarom houdt ZOA zich hiermee bezig? Karin Wierenga, die ZOA-medewerkers in de landen op het gebied van gender ondersteunt, en Corita Corbijn, ZOA’s expert op het gebied van vredesopbouw, leggen het uit.

12 | NR. 1 | MEI

Corine Verdoold Karin (rechts) aan het werk met collega’s

verder studeren, maar krijgen de kans niet. Hier werken we aan verandering. Soms moet je meegaan in culturele opvattingen om je werk te kunnen doen, maar bovenal zoeken we naar wegen om een Bijbelse waarde als recht doen in de praktijk te brengen.” Als het gaat over man-vrouw verhoudingen, wordt de man vaak afgeschilderd als de ’boosdoener’. Hoe zit dat? Karin en Corita schieten in de lach. Corita antwoordt: “Dat is te simpel gesteld. In veel samenlevingen worden hoge eisen gesteld aan mannen. Ze moeten kostwinner zijn voor hun familie, of een hoge bruidsprijs betalen om te kunnen trouwen. Als je daar niet aan kunt voldoen, wordt er op je neergekeken. Wat doe je dan? Ik kan me wel indenken dat jonge mannen op zoek gaan naar andere manieren om aanzien te verdienen, bijvoorbeeld door zich aan te sluiten bij een criminele groep of een rebellengroep. Soms zijn het hun moeders en zussen die hen stimuleren om het verkeerde pad op te gaan. Anderzijds is het natuurlijk waar dat de traditie vaak meer macht bij de mannen neerlegt. In die zin betekent

werken aan meer gendergelijkheid ook dat mannen een deel van hun zeggenschap inleveren, maar daarvoor meer gezamenlijkheid en gedeelde verantwoordelijkheid terug krijgen.” Wanneer zijn jullie tevreden over een project? Hoe ziet een goed ‘genderproject’ eruit? Karin: “Meestal is het niet nodig om aparte projecten op te starten voor mannen en vrouwen. Vaak is het juist goed om mannen en vrouwen samen te betrekken.” Corita geeft een voorbeeld: “In Liberia zagen we dat het onderlinge vertrouwen door de oorlog helemaal verdwenen was. We startten sociotherapiegroepen met mannen en vrouwen. Een intensief programma van vijftien weken waarbij je in kleine groepen kijkt naar jezelf en je relatie met andere mensen. De resultaten waren geweldig. Mannen begonnen verantwoordelijkheid te nemen voor de opvoeding van hun kinderen en voelden zich betrokken bij hun gezin. Vrouwen kregen meer zeggenschap over het gezinsinkomen. Dan wordt het pas echt vrede, als niet alleen de oorlog voorbij is, maar het thuis goed is.” wilde dat net aan jou vragen.”

Karin: “Naast de verdrietige verhalen zijn er ook mooie voorbeelden. De veerkracht van vrouwen is zo groot. In Burundi zag ik vrouwen elkaar na de oorlog opzoeken om de draad weer op te pakken. Er werden spaargroepen opgezet waarbij vrouwen samen sparen en elkaar geld uitlenen. Dat klinkt misschien technisch, maar het heeft zo’n bijzondere kracht. De vrouwen leren om voor zichzelf op te komen en mee te doen in vergaderingen. Ze delen hun verhalen en ondersteunen elkaar als het moeilijk is. In één van de dorpen stonden de mannen er aanvankelijk bij te kijken, maar toen ze zagen hoe goed het werkte begonnen ze een eigen groep!”

“Om verandering te realiseren is de steun van vrouwen én mannen cruciaal”

Hoe houd je rekening met de culturele opvattingen over de rolverdeling tussen man en vrouw? Zitten ze in Afghanistan of Congo wel te wachten op onze Nederlandse ideeën? Corita: “Eerst gaan we met mannen en vrouwen om tafel om te horen hoe zij denken over bijvoorbeeld conflict en onveiligheid. We beginnen altijd met gesprek. Natuurlijk houd je in je programma’s rekening met de cultuur. Denk bijvoorbeeld aan Afghanistan, daar hebben we veel vrouwelijke collega’s in dienst omdat we anders geen projecten voor vrouwen kunnen organiseren. Maar we proberen ook wat te doen aan ongelijke verhoudingen. Meisjes in de Ugandese provincie Amudat worden bijvoorbeeld besneden en jong uitgehuwelijkt. Zij willen wel

Geoff Andrews

Corita: “Onlangs was ik in Kalehe, in de Congolese provincie Zuid-Kivu. De situatie van de vrouwen die ik daar ontmoette, was hartverscheurend. Ik ben in heel wat landen geweest, maar had het nog niet eerder zo gezien. Veel jonge meiden zijn in de oorlog verkracht en hebben kinderen. Zij kunnen geen kant op, geen man wil nog met hen trouwen. In ruil voor wat eten gaan ze naar bed met de mannen die verderop in de mijnen werken. De situatie van deze vrouwen kun je niet één, twee, drie verbeteren. Met het project dat we daar nu opstarten proberen we vrouwen via bijeenkomsten en vaktraining aan nieuwe bronnen van inkomsten te helpen. En we gaan we om tafel met invloedrijke mannen als dominees en traditionele leiders. Om verandering te realiseren is de steun van vrouwen én mannen cruciaal!”

NR. 1 | MEI 2017 |

2017

Het woord gender is ‘in’, maar wat betekent het eigenlijk? Karin: “Gender...het woord klinkt ingewikkelder dan het is. Het gaat over de verhouding tussen mannen en vrouwen, die voorkomt uit hun rollen in gezin en maatschappij. In de landen waar we werken zijn de verhoudingen tussen mannen en vrouwen meestal niet gelijkwaardig. Vrouwen zijn vaak ondergeschikt. Het is belangrijk dat we ons bij ZOA hiervan bewust zijn, want we willen de machtsverhoudingen eerlijker maken. Als je geen aandacht hebt voor de verschillen, maak je ze meestal groter.”

Bijzondere ontmoetingen

ZOA

HULP | HOOP | HERSTEL

ZOA

HULP | HOOP | HERSTEL

“Je herkent het misschien wel, een donkere periode in je leven. Waar je een rijkdom ontdekt die dieper is dan de put waar je op dat moment in zit. Moed, kracht en geduld maar vooral Gods liefde en aanwezigheid. Dat is wat ik zag bij de vrouwen in Congo. Ik ben er door geraakt en ik ben van deze vrouwen gaan houden. Meer weten over ze: https://www.zoa.nl/project/hulp-aan-kwetsbare-tienermoeders-congo/ Echt even kijken want ze zijn het meer dan waard!” Margreet Noordhof, fotograaf

DE VELDMEDEWERKER

Tekst en foto’s: Jilke Tanis

Als lid van ZOA’s Disaster Response team reizen Ina Hogendoorn en Marjanne van Vliet de wereld over om projecten op te zetten, hulp te verlenen en bij te springen waar dat nodig is.

Ina Hogendoorn

Marjanne van Vliet

LEVEN UIT EEN

16 | NR. 1 | MEI

maar met ZOA’s projecten kunnen vele duizenden mensen maandelijks van eten voorzien worden. Marjanne: ”Het helpt dan dat er een organisatie achter je staat die zegt: dit is hoe we werken en uiteindelijk levert dat het best mogelijke resultaat op. Je hoeft niet elke keer opnieuw alle mogelijkheden af te gaan.” Nigeria is –net als veel andere landen waar jullie werken – niet altijd veilig. Hoe zorg je dat je niks overkomt? Marjanne: “Ik voorkom niet per definitie dat mij iets overkomt, volgens mij kan niemand dat. Ik ben me wel bewust van de risico’s. Ik handel dan ook zoveel mogelijk volgens de veiligheidstraining en instructies die ik mee heb gekregen. Ik ben erg alert op meldingen van incidenten in de stad. Ook accepteer ik niet bij voorbaat de betrouwbaarheid van onze bewaking of van de elektriciteit. Zelf blijven nadenken, observeren en analyseren is iets dat je in je systeem moet hebben.” Ina: “ZOA heeft een stevig veiligheidsbeleid. Zo moeten alle

medewerkers eerst een veiligheidstraining volgen en is er een veiligheidsplan voor Nigeria geschreven. Dit veiligheidsplan geeft ook regels waardoor het risico verminderd wordt. Zo gaan we bijvoorbeeld niet naar de drukke

kwetsbaarheid als mensen. Het bevestigt ook de enorme rijkdom waarin ik leef, met name als het gaat om de zekerheid van voeding en zorg en om de veiligheid van mijn Nederlandse omgeving. Daarmee relativeer ik ook het ‘offer’ van het niet

“Soms voelt het hypocriet dat je niets geeft aan een bedelaar maar ‘s avonds een wel goede maaltijd kookt” markt, die vaker doelwit is geweest van aanslagen. Tevens weet ik mij in Gods hand en kan mij ook iets gebeuren op de weg als ik in Nederland ben.” Hoe ga je om met al die ellende die je tijdens het werk ziet? Marjanne: “Het is belangrijk om in een team te werken. Er zijn veel momenten op een dag dat je graag even je verhaal wilt vertellen en het is goed als iemand dat verhaal begrijpt omdat hij of zij hetzelfde meemaakt. Verder denk ik niet dat het me schaadt om te worden geconfronteerd met het leed dat veel mensen meemaken. Het maakt me bewust van onze

altijd thuis kunnen zijn en het op afstand zijn van mijn familie.” Ina: “De confrontatie met de ellende geeft mij juist de extra energie om het werk te doen. Als dingen tegenzitten, je Nederland mist of een keer moe bent, is juist die gedachte aan de mensen die onze hulp nodig hebben dat beetje extra om door te gaan. Natuurlijk blijft het soms moeilijk. Zeker als mensen vertellen over geliefden die omgekomen zijn of ontvoerd door Boko Haram. Aan dat verdriet kan ik niets veranderen. Maar het voelt toch als een voorrecht dat mensen hun verhaal met me willen delen en dat ik een luisterend oor kan zijn.”

Een afspraak met hen maken is niet altijd even simpel; het zou zomaar kunnen dat er net ergens op de wereld een ramp plaatsvindt en ze snel het vliegtuig in moeten springen. Ina Hogendoorn en Marjanne van Vliet van ZOA’s Disaster Response team weten wat het is als het privéleven even niet telt. Beiden zijn vaak (wekenlang) op reis en helpen met het opzetten van projecten in ZOA’s projectlanden – tijdens rampen maar ook in gevaarlijke gebieden waar een stille ramp gaande is. Zoals in Nigeria, waar beide vrouwen vorig jaar en begin dit jaar waren om een project op te zetten voor hulp aan slachtoffers van Boko Haram. Ina verbleef meerdere keren wekenlang in Nigeria, Marjanne sprong bij om te helpen met het werven en aannemen van personeel.

voedselvoorraad slinken zonder dat er een alternatief aankomt. Er zijn ziekten door zwakte, slechte voeding en gebrek aan hygiëne. Verder voelen met name vrouwen zich onveilig en moeten ze hun bezit verdedigen tegen diefstal. Veel mensen hebben geen reden om een uitweg te zien voor zichzelf of hun kinderen. Soms reageert men op deze situatie met apathie. Maar we maken ook momenten mee dat men het uitschreeuwt: “we hebben voedsel nodig, help ons!” Marjanne: “Soms voelt het hypocriet dat je niets geeft aan een bedelaar en ‘s avonds een goede maaltijd voor je eigen team kookt.” Ina: “Dat klopt. Dat de vluchtelingen zo dichtbij wonen, maakte het voor mij bijvoorbeeld heel moeilijk om restjes eten weg te gooien. Als iemand, op nog geen tien minuten rijden afstand van je keuken enorme honger heeft, is dat ineens een praktische mogelijkheid om je eten te delen. Dit gaf me ook wel heel concreet de motivatie en drive om de projecten snel op gang te brengen. Mijn kliekje kan slechts een persoon een avond helpen

NR. 1 | MEI 2017 |

2017

KOFFER

Hoe hebben jullie de situatie in Nigeria ervaren? Ina: “Ik heb ervaren dat de werkelijkheid altijd weer anders is dan je vooraf bedenkt. Ik vond de situatie soms erg tegenstrijdig. Aan de ene kant zie je dat het gewone leven voor de inwoners van Maiduguri doorgaat maar aan de andere kant zijn er de enorme aantallen vluchtelingen met de meest schrijnende verhalen over wat ze meegemaakt hebben en hoe ze nu aan het overleven zijn.” Marjanne: “Inderdaad. Vluchtelingen leven voor een groot deel tussen de lokale bevolking die het relatief goed heeft. Maiduguri is een handelsstad en er is nog steeds goede aanvoer van goederen en voedsel. Dit levert een contrast op waar je zelf ook tussen laveert. Op dezelfde dag kun je je hand uitsteken om zaken te doen met een succesvolle lokale handelaar en daarna iemand ontmoeten die elke dag voor haar hut zit in de hoop dat er een NGO komt die haar gezin bijstaat in de grootste behoeften. De indruk die ik krijg van veel vluchtelingen die ik ontmoet is die van wanhoop. Ze zien hun

Tekst: Jilke Tanis

VEILIG OP REIS De zomer komt eraan: tijd om te reizen! Pak jij binnenkort het vliegtuig naar een exotische bestemming? Of reis je naar gevaarlijk gebied om vrijwilligerswerk te gaan doen? Tien tips van onze veiligheidsadviseur voor een veilige reis. Ina: “In de kampen spreek ik met vluchtelingen om uit te vinden wanneer deze mensen in de stad aangekomen zijn, wat zij nodig hebben en of ze al hulp krijgen. Zo vorm ik me een beeld van de situatie van de vluchtelingen.”

“De ellende in Nigeria is enorm. In de stad waar wij verblijven, zitten ca. 800.000 vluchtelingen. Het leed is onvoorstelbaar groot, de mensen hebben weinig tot niks te eten en er is gebrek aan drinkwater, toiletten en medische zorg. Bovendien leven ze met soms wel acht mensen in kleine rieten hutjes die ze zelf bouwen.”

Voor de inwoners van Maiduguri, de stad waar alle vluchtelingen zitten, zijn al die vluchtelingen een grote belasting. Ook vinden er regelmatig aanslagen plaats, waarbij vooral meisjes en vrouwen zichzelf opblazen. De omstandigheden in deze stad zijn dus sowieso al heftig.

Marjanne: “meestal ben ik op kantoor om van alles te regelen, maar af en toe ga ik het veld in om mensen te treffen. Dit meisje heeft ontstoken ogen, ze reageert ook niet op mij. Als ik haar moeder vraag wat ze het meest nodig heeft, antwoordt ze ‘vaseline.’ Heftig!”

1. Het grootste gevaar op reis is het verkeer. Ruim 50% van de veiligheidsincidenten vindt plaats als mensen van A naar B reizen. Regel nummer 1 is dan ook: altijd die gordel om! Stap niet in een auto waar de gordels ontbreken. 2. Zorg dat iemand op de hoogte is van je reisplan. Weet je wie er gebeld moet worden als jou iets overkomt? Regel dit goed. Sla telefoonnummers van ziekenhuizen in de buurt in je telefoon op. 3. Onderzoek welke medische gevaren je loopt in het land waar je heen gaat. Bezoek ruim op tijd een GGD of reiskliniek voor vaccinaties en malariapillen. 4. Taxi’s op vliegvelden zijn niet altijd veilig. Zorg daarom dat je opgehaald wordt en neem de naam en het telefoonnummer van de chauffeur mee. Controleer bij aankomst de naam van de chauffeur die je op moest halen en vraag hem jouw naam te noemen.

2017

5. Neem een hotelkamer op de tweede verdieping, in de buurt van de nooduitgang. Zo kunnen mensen niet snel van buiten naar binnen komen en kun je, in geval van nood, nog uit je kamer springen. Neem daarnaast een deurstopper mee om je hoteldeur te blokkeren.

Marjanne: “Vanwege de veiligheidssituatie verlaten we de compound ‘s avonds vrijwel nooit. Het is gezellig als Ina en ik er tegelijk zijn; dan doen we een spel of kijken we een film. Even de gedachten verzetten.”

6. Maak je per auto een lange reis? Controleer de auto voor vertrek op eventuele mankementen, zorg dat je voldoende water bij je

7. Reis je met een chauffeur, spreek dan van tevoren af dat hij ook een gordel draagt, niet telefoneert tijdens het rijden en zich aan de maximum snelheid houdt! Het is gemakkelijker om een chauffeur hierop aan te spreken wanneer je dit van te voren besproken hebt. 8. Download voor vertrek de handige (gratis) app maps.me met de kaarten van de regio of het land waar je heen gaat. De kaarten zijn offline te gebruiken en bieden ook navigatie. 9. Het ministerie van Buitenlandse Zaken is altijd bereikbaar als je hulp nodig hebt. Via +31 247 247 247, via Twitter (@247BZ) en via de App (24/7 BZ Reis). Registreer je reis voor vertrek online: https://www.kompas.buzaservices.nl/ registration Bij gevaar of problemen in het land, kan de ambassade je dan benaderen. 10. Naast verkeersongelukken is criminaliteit in veel landen een risico. Een aantal tips: - Laat kostbaarheden thuis - Het is het veiligste om in goed verlichte, drukke gebieden te zijn - Probeer er zelfverzekerd uit te zien - Verspreid je waardevolle spullen over je lichaam en laat ze niet zien - Mocht je overvallen worden, geef alles af. Je leven is belangrijker dan je spullen!

Ina: “ZOA wil de meest kwetsbare mensen helpen. Hier bezoek ik de bulama, de lokale chef, om met hem te bespreken welke mensen het meest hulp nodig hebben. Zo proberen we ook daadwerkelijk hulp te bieden aan die mensen die tot nu toe steeds buiten de boot vielen.”

hebt en check of de route die je neemt veilig is. Plan altijd voldoende tijd in, in veel landen wil je niet in het donker onderweg zijn of aankomen.

NR. 1 | MEI 2017 |

18 | NR. 1 | MEI

Reizen naar een land waarvan je de cultuur niet goed kent en waar gewoontes en gebruiken anders zijn, kan bepaalde gevaren met zich meebrengen. Henrieke Hommes geeft als veiligheidsadviseur alle ZOA-medewerkers een briefing voor ze naar een projectland vertrekken. Ook is ze op de hoogte van de gevaren in de ZOAlanden en vooral ook de vraagbaak voor de ZOA-medewerkers rond veiligheid. Dit zijn tien van haar adviezen om veilig te reizen.

HOE GAAT HET NU IN…

… UGANDA MET DE KOMST VAN DE DUIZENDEN ZUID-SUDANESE VLUCHTELINGEN

Henry Bos Junior Programme Manager in Uganda

“Vooral kinderen zijn slachtoffer van het conflict en daarmee staat hun toekomst op het spel.”

Tekst: Petra van Harten | Foto’s: Henry Bos

20 | NR. 1 | MEI

noorden van Uganda, opgezet voor zo’n 700.000 Zuid-Sudanese vluchtelingen.” Zie je een groot verschil met een paar maanden geleden? “Water, land en brandhout worden erg schaars. Dit leidt tot meer conflicten. De omgeving raakt snel uitgeput. Dat de situatie in Zuid-Soedan slechter wordt, merken we daaraan dat steeds meer mannen naar Uganda vluchten. Die bleven tot nu toe in hun land om hun bezit te beschermen.” Wat hebben wij daar de afgelopen maanden gedaan? “We zijn gestart met een EU Trust Fund project. Hierin werken we met 44 boerengroepen, bestaande uit

vluchtelingen en Ugandezen, die samen landbouwactiviteiten starten. Daarnaast zijn we in de voorbereidingsfase voor een project rondom vredesopbouw, om vluchtelingen en de lokale gemeenschap vreedzaam met elkaar te laten samenleven. We doen dit in nauwe samenwerking met de Ugandese overheid en met andere partners. Verder werken we op twaalf scholen, die op dit moment een immense toestroom van vluchtelingen meemaken. We werken aan de kwaliteit, beschikbaarheid en toegankelijkheid van onderwijs. Zo zetten we schoolboerderijen neer om te voorkomen dat leerlingen de school vroegtijdig verlaten. Ook richten we ons

op de kwetsbare scholieren: we voorzien ze van een go-to-school package (schoenen, schoolspullen, kleding) om hen een kans te geven op onderwijs. Docenten worden getraind in allerlei vaardigheden om de kwaliteit van het onderwijs op te krikken. Verder hebben we net een kantoor en accommodatie voor ons personeel in het Rhino vluchtelingenkamp geopend. Dit scheelt ons drie uur reistijd per dag en daarmee ook veel brandstof.” Wat gaan we nog doen? “We gaan nieuwe boerengroepen vier maanden lang trainen en hen daarna coachen. In totaal hopen we 130 boerengroepen met 25 mensen per groep te trainen in het starten van gemeenschapsactiviteiten om geld te genereren. Verder wordt er de komende maanden/jaren met deze groepen gewerkt aan vredesopbouw, om conflicten te voorkomen. Daarnaast zijn we bezig met de doorontwikkeling

van schoolmaaltijden, het bouwen van infrastructuur, meer trainingen voor leraren en schoolmanagement om een hogere kwaliteit te leveren. Ook hopen we een nieuw waterproject te starten, maar dat is niet zeker vanwege financiering. Water is op dit moment een van de grootste noden in het Rhino vluchtelingenkamp.” Wat is nodig om deze mensen te helpen? “Op dit moment hebben we niet voldoende financiële middelen. Ook is het nodig om nauw samen te werken met alle andere organisaties om duplicatie te voorkomen en zo efficiënt mogelijk te zijn.” Hoe zie jij de toekomst van deze ramp? “Het lijkt erop dat de stroom vluchtelingen de komende maanden aan blijft houden, helemaal nu de VN in bepaalde regio’s in Zuid-Soedan hongersnood heeft uitgeroepen. De zogenaamde hongermaanden zijn normaal gesproken in mei en juni, dus het lijkt erop dat de ergste hongersnood er nog aan zit te komen. Hier in Uganda wordt de situatie er

daardoor niet beter op. Doordat de druk op water, land en brandhout toeneemt, ontstaan meer conflicten tussen bevolkingsgroepen. Ook heeft de Ugandese overheid problemen met het uitgeven van kleine stukken land (50 x 50m) om landbouwactiviteiten te starten. Veel vluchtelingen hebben daardoor weinig tot niks te doen. Gecombineerd met een chronisch tekort aan water, kan dat leiden tot meer conflicten.” Wat raakt jou rondom dit alles? “De machteloosheid van de meeste vluchtelingen. Vooral veel kinderen zijn slachtoffer van het conflict en daarmee staat hun toekomst op het spel. Niemand verwacht dat er de komende periode een oplossing komt voor het conflict in Zuid- Soedan. Dat is ook precies waarom wij hier werken. We willen een steentje bijdragen aan het bouwen van een nieuwe toekomst voor deze vluchtelingen, vooral op het gebied van gemeenschappen, basisonderwijs en vredesopbouw.”

Hoe is de situatie momenteel? “Slecht, de vluchtelingenstroom blijft aanhouden. Er komen nu in maart per dag 1.000 tot 5.000 Zuid-Sudanese vluchtelingen Noord-Uganda binnen. Het heftige geweld in het land, gecombineerd met de slechte staat van de economie, maakt dat mensen vluchten. Aan de grens van Noord-Uganda is het relatief veilig. De vluchtelingen worden opgevangen aan de grens en daarna door de coördinerende partijen OPM (de Ugandese overheid) en UNHCR naar de diverse opvangplekken gebracht. Er zijn de afgelopen periode twee nieuwe opvangkampen bijgekomen om de stroom vluchtelingen een plaats te kunnen bieden. In totaal zijn er op dit moment vijf opvangplekken in West Nile regio, in het

UGANDA

NR. 1 | MEI 2017 |

2017

In Zuid-Soedan braken er afgelopen zomer opnieuw conflicten uit tussen verschillende bevolkingsgroepen. Uit angst sloegen duizenden Zuid-Sudanezen op de vlucht naar buurlanden. Zo ook naar het noorden van Uganda, waar ZOA actief is in het Rhino Kamp. Inmiddels zijn we bijna een jaar verder. Hoe is de situatie nu? We vragen het Henry Bos, Junior Programme Manager in Uganda.

Tekst: Jilke Tanis | Foto’s: Gerard Hooiveld

INTERVIEW

“Het was vies, koud, het stonk er en op de bovenste verdieping was afval gedumpt.”

MISSIES ROND MOSUL

22 | NR. 1 | MEI

gingen we hard aan de slag. Met geld van een donor maakten we een plan hoe we ontheemden konden gaan helpen en spullen konden gaan distribueren. De verwachting was dat er de eerste weken honderdduizenden mensen naar de kampen zouden vluchten. Maar dat gebeurde niet. Veel minder mensen dan verwacht konden daadwerkelijk vluchten, velen kwamen vast te zitten tussen IS en het leger. En een deel van de mensen ging een kant op waar veel hulpverleners niet konden komen, in onveilig gebied.” “Aanvankelijk wilden we als ZOA ook gaan helpen in de kampen, maar daar bleken al genoeg hulpverleners te zijn. Daarom moesten we onze strategie gaan

veranderen en onze hulp flexibel in gaan zetten. We besloten hulp te gaan verlenen buiten de kampen, dichter bij de frontlinie in pas veroverde dorpen. Zonder daarbij overigens concessies te doen aan onze eigen veiligheid; we werkten samen met een externe veiligheidsadviseur die ons informeerde en begeleidde.” “En zo konden we in november onze eerste distributie uitvoeren. Dat was erg indrukwekkend. Op de weg naar het dorp passeerden we diverse frontlinies, zagen we soldaten en tanks en dorpen in puin. We kwamen in een dorp waar veel ontheemden hun heil hadden gezocht in een oude school. In elk lokaal zaten zo’n 25 tot 30 mensen uit Mosul. Het was

“In de weken die volgden, konden we op verschillende locaties distribueren. Soms was dat op slechts vier kilometer van de frontlinie, maar ook in dorpen die al eerder dat jaar door de Peshmerga bevrijd waren. Sommige dorpen zaten vol met

“Het kostte ons enorm veel tijd om de bezoeken aan de dorpen goed voor te bereiden, maar het was nodig. We hebben nooit onverantwoorde risico’s genomen, maar je bent je er wel van bewust dat je in oorlogsgebied werkt.” “Als ik terugkijk op mijn tijd in Irak, vond ik het vooral erg leerzaam en

indrukwekkend. Ik ben er trots op wat we als team de afgelopen maanden bereikt hebben. Ondanks dat we in Irak geen heel groot team hebben, lukte het ons veel mensen in nood te bereiken. Ik vond het leerzaam om veel over de Koerden te leren. De enorme gastvrijheid van deze moedige mensen heeft me erg getroffen. De laatste dag van mijn verblijf werd ik uitgenodigd door een collega voor een lunch bij haar familie thuis. Ook hier trof me de moed van dit volk weer. Een van haar broers vocht bij de Peshmerga, een andere broer maakte regelmatig eten voor de soldaten en bracht het hen dan persoonlijk. De moeder van de zoons vond dit zo gevaarlijk dat ze besloot het eten zelf te gaan brengen. Is dat niet indrukwekkend?” “Of ZOA in Irak toegevoegde waarde heeft? Jazeker! Wij zijn er en we blijven, juist ook in de wederopbouw. En we helpen de minderheden die het al jarenlang heel zwaar hebben. Ook juist de christenen. Ik vind dat mooi.”

“Ik arriveerde begin oktober in Irak om het ZOA-team te ondersteunen. Al een tijdje hing de operatie tegen IS in Mosul in de lucht, maar toen ik aankwam, was het nog wel spannend hoe en wanneer deze zou beginnen. Toen de president van Irak op televisie aankondigde dat de invasie begonnen was, was het toch wel een schok. De opwinding hier in de stad was voelbaar en de zorg was dat IS ook steden aan zou gaan vallen. Op 21 oktober was er inderdaad een heftige aanval op Kirkuk, die stad was een dag in handen van IS. Zou dat ook in Erbil gebeuren? Na de aanval in Kirkuk, veranderde de situatie voor ons team. We spraken af de grote winkelcentra en de citadel te mijden en voor het donker thuis te zijn. Ondertussen

“De mensen hadden weliswaar dekens, maar sliepen op de koude grond. Kinderen liepen op hun blote voeten. In dit dorp hebben we toen matrassen en sokken uitgedeeld. Dit was heel hard nodig, het was enorm koud en de koude vloer was slecht voor hun gezondheid. Als expat konden we helaas geen gesprekken voeren met de ontheemden, maar de flarden die we opvingen, waren heftig. Veel mensen hadden niets kunnen meenemen op hun vlucht en waren door de frontlinie naar de school gevlucht. Je zag de stress en vermoeidheid op hun gezicht.”

landmijnen. Om hier te kunnen werken, moesten we in samenwerking met een Britse ontmijningsdienst eerst onderzoek doen. Was een dorp veilig verklaard, dan gingen we samen met plaatselijke leiders en vrijwilligers uit de dorpen langs de huizen om de noden vast te leggen. Zij konden ons vertellen waar we wel en niet langs konden. Dat was noodzakelijk: in een dorp vielen in de eerste week na terugkomst in het eigen dorp zeven doden door landmijnen en boobytraps. Ik hoorde het verhaal van drie broers die voor hun huis stonden, de deur opendeden en zo een boobytrap activeerden. Alle drie de broers waren op slag dood.“

NR. 1 | MEI 2017 |

2017

Hij maakte de opmars tegen IS in Mosul van dichtbij mee en coördineerde maandenlang missies naar dorpen rond de Iraakse stad. Gerard Hooiveld: “Je zag de ellende op de gezichten.”

vies, koud, het stonk er en op de bovenste verdieping was afval gedumpt. Je zag aan de mensen dat ze enorm veel ellende te verduren hadden gehad.”

Tekst: Petra van Harten| Foto: Jilke Tanis

ASTRID:

ZOA VOORZITTER DUTCH RELIEF ALLIANCE In 2017 is ZOA voorzitter van de Dutch Relief Alliance, een samenwerkingsverband van 14 hulporganisaties. Geoff Andrews, namens ZOA voorzitter van de DRA, legt uit wat dat betekent.

Waarom vind jij hulp vanuit de DRA zo belangrijk? “De wereld wordt geteisterd door crises. Er zijn conflicten en droogte in het Midden-Oosten, Somalië, Zuid-Soedan, Nigeria en er is geweld in Oekraïne. Het aantal mensen op de vlucht blijft stijgen; vaak gaat het om arme mensen

in verschrikkelijke omstandigheden die vrezen voor hun leven. Tegelijkertijd staan budgetten voor noodhulp zwaar onder druk. Ik vind het belangrijk om hier een bijdrage aan te mogen leveren.”

VIDEO OVER RESULTATEN DRA Om te benadrukken waarom noodhulp zo belangrijk is, lanceerde de DRA via social media de video Wat Heeft Noodhulp Ooit Iemand Opgeleverd. De video gaat over een groep demonstranten die optrekt naar de Tweede Kamer om te protesteren tegen geld voor noodhulp. Tijdens de busreis komen ze erachter hoeveel mensen de afgelopen jaren geholpen of zelfs gered zijn met hulp van de Nederlandse organisaties. Meer weten of het filmpje bekijken? www.zoa.nl/dutch-relief-alliance

Astrid (43) heeft zes jaar geleden haar testament vast laten leggen, waarin ze ook ZOA heeft opgenomen. Na het fijne contact is ze vervolgens vrijwilliger geworden bij ZOA. Ze vertelt over haar weloverwogen motivatie om op jonge leeftijd haar nalatenschap vast te stellen en de keuzes die ze gemaakt heeft.

“Ik was 36 toen ik mijn testament liet opstellen. Dat is jong, maar van dichtbij heb ik meegemaakt dat een kennis op 32-jarige leeftijd is overleden. Toen zag ik hoe belangrijk het is om je wensen te hebben vastgelegd. Gewoon, voor het geval dat er iets onverwachts gebeurt. Ik vind het een fijn idee dat ik op deze manier mijn nabestaanden ontlast. Het zijn toch erg persoonlijke keuzes, die zij dan voor me zouden moeten maken. Ik ben single en vind het daarom extra belangrijk daar zelf over te beslissen. Ik voel veel verbondenheid met de kwetsbare mensen voor wie ZOA zich inzet. Zelf heb ik ook een moeilijke periode gehad waarin ik in gastgezinnen verbleef. Vluchtelingen hebben niets meer, dus het is niet te vergelijken, maar ik herken de onzekerheid – geen eigen plek hebben en onzeker zijn wat de toekomst brengen zal. Gedurende het proces had ik veel contact met ZOA. Ik had veel vragen: hoe moet ik mijn wensen verwoorden, wat zijn de mogelijkheden? Kun je een land of project kiezen? Ik heb ervoor gekozen ZOA te laten beslissen waar het geld aan besteed wordt, ik vertrouw erop dat het goed terechtkomt. Als ik mijn wensen nog eens aanpas, wil ik daar misschien een iets concretere

invulling aan geven. Traumaverwerking voor vrouwen en kinderen vind ik bijvoorbeeld een belangrijk onderdeel van ZOA’s werk, wat altijd nodig zal blijven.

“Het zijn hele persoonlijke keuzes, die een ander niet zomaar voor mij kan maken” Ik vind het mooi dat 91% van het geld besteed wordt aan de doelgroep. Bij veel organisaties ligt dat percentage lager. Nu mijn nalatenschap is afgerond, vind ik het een fijn gevoel te weten dat het in orde is. Dat geeft me veel rust en zekerheid!”

MEER WETEN OVER NALATEN Wilt u meer weten over nalaten aan ZOA of wilt een gesprek? Neem dan contact op met Yolenta Pater, 055-3663339 of y.pater@zoa.nl of notaris Alex Korlaar, 033-2779999 of alex@veldjesgraaf-korlaar.nl .

Zie je meerwaarde in deze samenwerking? “De DRA bestaat sinds 2015 en twee jaar later zien we dat de samenwerking multi-sectorale steun (van voedsel en medicijnen tot waterputten) geeft aan de gemeenschappen die wij dienen. Het voordeel voor het ministerie is dat dit collectief van NGO’s veel meer kennis en

expertise en lokale verbindingen heeft.” Wat houdt jouw rol als voorzitter in? “De visie van de DRA is een nauwere samenwerking tussen de leden en de impact op de begunstigden te maximaliseren. Mijn rol is het toezien op de DRA als organisatie, het schrijven van de jaarplanning en zorgen dat deze wordt uitgevoerd. Daarbij is continue verbetering belangrijk en komen we regelmatig met de leden en het ministerie bijeen. Het is interessant om invloed uit te oefenen op de ontwikkeling van de Nederlandse humanitaire hulp.”

“Fijn om mijn nabestaanden te ontlasten”

NR. 1 | MEI 2017 |

2017

Geoff, hoe werkt de DRA? “Het Ministerie van Buitenlandse Zaken stelt aan de DRA een budget voor één jaar beschikbaar. Met dit budget kunnen de veertien organisaties hulpverlenen bij acute crisissen en langlopende projecten. In de praktijk doet de DRA een voorstel aan het ministerie en die bepaald of we hulp mogen verlenen. Iedere hulporganisatie is lid van één of meerdere ‘joint responses’, dit zijn samenwerkingsverbanden in een land waar we hulp bieden.”

24 | NR. 1 | MEI

NALATENSCHAPPEN

NIEUWS BUITENLAND

Tekst: Petra van Harten | Foto: ZOA MER

REPORTAGE

ZUIVER WATER

Wandelen voor Water Dit voorjaar liepen zo’n 6500 basisschoolleerlingen zes kilometer lang met zes liter water op hun rug voor ZOA’s waterputtenproject in Liberia. Zo ervoeren ze wat leeftijdsgenootjes in Liberia moeten doen om aan water te komen en konden ze hen direct en praktisch helpen. De kinderen lieten zich sponsoren door familie en vrienden en kregen, voor ze aan hun wandeltocht begonnen, een uitgebreide voorlichtingsles van ZOA-medewerkers en vrijwilligers over de gevolgen van vuil drinkwater, Liberia en de noodzaak van veilig en zuiver water. Kijk voor meer informatie en een filmpje over dit project op zoa.nl/campagne/wandelen-voor-water

urine en afval dat de grond in wist te sijpelen. Maar er is goed nieuws: diep in de Liberiaanse grond zit een kleilaag die vervuild water tegenhoudt. Onder die kleilaag bevindt zich schoonwater; prima geschikt voor consumptie. Helaas lukt het de Liberiaanse bevolking zelf niet om de putten diep genoeg te maken. Daarvoor zijn nieuwe technieken nodig. Om het probleem van vervuild drinkwater tegen te gaan en putten te bouwen die wel veilig zijn, schakelde ZOA de hulp in van Practica Foundation. Deze Papendrechtse stichting ontwikkelde een boortechniek waarmee met een dunne pijp door de kleilaag heengeboord kan worden. De ruimte rond de pijp wordt hermetisch afgesloten, zo kan het vuile drinkwater niet alsnog naar beneden sijpelen. Deze manier van boren is niet alleen snel en veilig, maar ook heel kostenbesparend: in plaats van 10.000 euro kost een waterpomp op deze manier 3000 euro.

Tekst en foto’s: Jilke Tanis

26 | NR. 1 | MEI

Onveilig water Schoon drinkwater is in Liberia van levensbelang. In dit zeer arme land, dat nog aan het bijkomen is van een jarenlange oorlog, is de bevolking afhankelijk van waterputten om te kunnen drinken. Veel van die waterputten leveren echter water van slechte kwaliteit. Doordat de putten te ondiep zijn, haalt de bevolking water naar boven dat vervuild is door

Succes Een paar maanden na onze ontmoeting op het schoolplein spreken we Mambu weer. Hij heeft goed nieuws. “Inmiddels zijn we bezig met onze eerste privéklus! We maken een waterput voor een bedrijf met een kinderzwembad. Als blijkt dat we met deze put genoeg werk leveren, mogen we gelijk nog een tweede waterput voor hen drillen.” De Liberiaan is erg enthousiast. “Hiermee kunnen we echt verder. We gaan de opgedane kennis overdragen op een nieuwe generatie Liberianen, zodat we ons land samen op kunnen bouwen.”

“En, een… twee… drie!” Het is een gigantische herrie op het kleine schoolpleintje ergens in de hoofdstad van Liberia. Al een paar dagen is zo’n vijftien man bezig met het boren van een waterput voor de school rond het plein. Samen staan ze om een groot gat in de grond, waar ze met een indrukwekkend apparaat een dunne pijp in laten verdwijnen. Nog een paar dagen, dan staat hier een zelfgebouwde waterput.

de coaching over langere tijd en het feit dat we gestimuleerd worden om met andere bedrijven een consortium te vormen is aantrekkelijk. Zo kunnen we ons samen inschrijven op grotere klussen.”

NR. 1 | MEI 2017 |

2017

Met een innovatieve en goedkope boortechniek leert ZOA Liberiaanse bedrijven hoe ze waterputten boren die diep genoeg zijn voor veilig drinkwater. Mambu Quoi volgde de cursus. “Een unicum!”

Kennis doorgeven Een van de mannen rond het grote gat op het schoolplein, is Mambu Quoi. De Liberiaan, die niet alleen betrokken is bij de Nederlandse stichting Manneke, maar ook een eigen bedrijf runt, graaft sinds 1992 waterputten. In de afgelopen jaren volgde hij regelmatig cursussen rond het boren van waterpompen. “Al een tijdje wilde ik graag meedoen aan de cursus manuel drilling van Practica en ZOA. Als voorbereiding volgde ik in 2016 een cursus in Ghana.” Mambu is erg blij met de theoretische cursus door Practica. “Het is geweldig dat mijn twee werknemers, mijn vrouw en ik gratis aan deze curcus deel kunnen nemen, een unicum! We zouden zelf lang hebben moeten sparen om zo’n training te kunnen bijwonen. En dan heb ik het nog niet over de materialen die je ook aan moet schaffen. Ik heb deze kans dan ook met beide handen aangegrepen.” Het is volgens Mambu niet alleen de praktische training die deze kans zo uniek maakt. “Ook

Mambu Quoi

Tekst: Petra van Harten | Foto’s: Jilke Tanis en Heidi de Koning

DE ONDERNEMER

& ANTWOORD

ZOA organiseert op 16 en 17 juni het evenement ‘Op de Vlucht’. Wij ontvingen de volgende vraag: ‘Goedendag, waarom organiseren jullie Op de Vlucht? Is dat geen geldverspilling? De mensen in de landen hebben het geld toch veel harder nodig?’

PASSIE

VOOR KINDEREN EN ONDERWIJS In Sri Lanka woedde bijna 30 jaar een wrede burgeroorlog. Sinds in 2009 de vrede getekend werd, helpen we mensen terug te keren naar hun dorpen en ondersteunen we bij wederopbouw. Een van de projecten, een pre-school in Sri-Lanka, wordt ondersteund door de MM Foundation, een stichting die zich richt op kinderen en onderwijs. We vragen eigenaar Heidi de Koning wat haar drijft en inspireert.

Je hebt dit project bezocht, hoe was dit? “Het was ontzettend bijzonder. Vooral om de juffen, de kinderen en hun ouders te ontmoeten. Ik was er samen met mijn gezin. Bij aankomst werden we toegezongen door de kinderen en kregen we een krans om. Ik zag dat de school midden in de gemeenschap staat, de betrokkenheid is groot. Zo helpen de moeders ‘s middags bij het klaarmaken van de lunch en is het idee ontstaan om een moestuin aan te leggen. Het is geweldig om met eigen ogen te zien dat mijn droom ook daadwerkelijk bijdraagt aan de maatschappij.” Hoe zie jij de toekomst? “Zowel ZOA als de MM Foundation willen de steun in zeven jaar afbouwen zodat de gemeenschap zich in de toekomst zelf kan redden. Het is mijn toekomstdroom om een primary-school op te zetten, om jongen kinderen in de volgende fase van hun ontwikkeling te voorzien van goed onderwijs.”

Heeft u ook een vraag over ZOA’s werk, laat het ons weten! Bel met het kantoor of stuur een mailtje naar: info@zoa.nl

Op iets meer dan tien uur vliegen ligt Uganda, een land vol met contrasten. Met oerwouden en wildparken, maar ook met droge steppes, waar het leven hard en vol ontberingen is... Waar je al vliegend met een klein vliegtuigje van de MAF terecht kunt komen in heftige turbulentie en je verwelkomd wordt door broodmagere herders en kinderen, die zo arm zijn, dat ze niet naar school kunnen. Wanneer je dan na een lange reis de volgende ochtend in Amudat wakker wordt gekraaid door een overijverige haan en je onverwacht in de verte een kerkklok hoort luiden, besef je, dat waar je ook op deze aardbol bent, er ook medegelovigen zijn... Al turend op je reiswekker, ontdek je vervolgens dat het niet precies zes uur ’s ochtends is, maar gewoon zeven minuten voor half zeven. Wat doet het er ook toe, God is almachtig en tijd is hier echt niet belangrijk. We zijn met het betrokken bedrijf Syncraft in Uganda op bezoek om met eigen ogen te ontdekken hoe het met verschillende projecten die zij ondersteunen, is gesteld. En dat levert intense ontmoetingen op en opent onze ogen voor wat er echt toe doet: mensen weer in hun eigen kracht zetten. Diezelfde dag ontmoeten we een jonge vrouw, die van ZOA een traditionele Singer-trapnaaimachine heeft gekregen, met een reusachtige Singer-schaar en stof om een eerste start als zelfstandig onderneemster te maken. Maar niet nadat ze zes maanden naailes heeft gekregen. Dat is het waard geweest. Inmiddels startte ze een eigen ‘winkeltje’ en weten de mensen haar te vinden. De jonge vrouw, we schatten haar ergens begin twintig, heeft vijf jonge kinderen te onderhouden, maar haar nieuwe huisje en haar erf zien er opgeruimd en voorbeeldig schoon uit. Wat een kracht en wat een voorbeeld voor haar omgeving. Verderop treffen we een kapster en nog meer jonge vrouwen die ook als naaister een nieuwe toekomst hebben gekregen. En zo sluiten we ’s avonds met elkaar deze overvolle dag af met een dankgebed voor wat ZOA in de levens van deze jonge mensen heeft mogen betekenen en bidden we voor een hoopvolle toekomst... Met vriendelijke groet, Tineke Koelewijn Reageren? T.koelewijn@zoa.nl

Welk project ondersteun jij? “Ik wilde met mijn stichting graag een onderwijsproject steunen. Samen met ZOA hebben we de MM pre-school (basisschool) in het dorp Rajapuram in Sri Lanka opgezet. Een school die kwaliteit levert: er is extra aandacht voor sociale vaardigheden en de Engelse taal. Er is inmiddels een school gebouwd, de juffen worden betaald en twintig leerlingen krijgen elke dag lunch.”

Waarom juist dit project? “In het dagelijks leven werk ik als coach/organisatiebegeleider bij Feedback Training & Consulting. Voor mijn werk ben ik altijd bezig met de ontwikkeling van individuen en teams binnen het bedrijfsleven, in de professionele volwassen wereld dus. Juist daarom wilde ik graag aan de slag met de ontwikkeling van jonge kinderen. Ik geloof dat onderwijs de basis is van een betere samenleving.”

Hartelijk bedankt voor uw vraag, wij snappen uw gedachtegang. Het doel van ZOA is om slachtoffers van rampen en oorlogen te helpen. Om dit te bereiken is het nodig dat mensen weten wat er in de ZOA-landen aan de hand is en waarom hulp zo dringend nodig is. Met het evenement Op de Vlucht willen wij zorgen voor bewustwording over vluchtelingen: waarom vluchten zij? wat voor impact heeft dit op hen? Om deelnemers zo een beeld te geven van wat vluchtelingen doormaken. Tevens willen we de mensen die onze hulp nodig hebben helpen. Daarom vragen we deelnemers om zich te laten sponsoren. Zo halen we geld op om de mensen die wij helpen, ook daadwerkelijk hulp te kunnen bieden. Om de kosten voor dit evenement zoveel mogelijk te beperken, hebben we daarnaast hoofdsponsors die het evenement mede mogelijk maken.

EEN KERKKLOK IN AMUDAT

NR. 1 | MEI 2017 |

2017

Waarom heb je een eigen stichting? “Ruim tien jaar geleden zag ik een tv-reportage over een kindertehuis in Roemenië. De verzorgers wisten zich geen raad met de kinderen en bonden ze vast aan bed. Ik had zelf jonge kinderen en dit raakte me. Ik dacht er een tijd over na, zette vijf jaar geleden de stap en startte MM Foundation.”

28 | NR. 1 | MEI

HOOFDREDACTIONEEL

VRAAG

Ingrediënten Voor de burgers: • 400 gram kikkererwten uit blik of pot • 2 kleine uien, fijngesnipperd • 8 teentjes knoflook • Klein bosje koriander • Klein bosje platte peterselie • 2 theelepel komijnzaad, gemalen • 1 eetlepel korianderzaad, gemalen • 1/2 theelepel kaneel • 2 eetlepels bloem • Tabasco, naar smaak • 1 1/2 eetlepels citroensap • Zout en zwarte peper

HELDHAFTIG In België is hij een van de bekendste journalisten en niet onterecht: Rudi Vranckx doet op interessante wijze verslag vanuit oorlogsgebieden. Zijn boek Kleine Helden zoomt in op mensen die in gevaarlijke gebieden boven zichzelf uitstijgen en moedig tegen de stroom inroeien. Inspirerend!

Voor de pittige yoghurt • 180 ml Griekse yoghurt • 1 1/2 theelepel tabasco • Zout en peper Verder nog nodig • 4 pitabroodjes • Verse munt, het liefst grote blaadjes • Rode uien

Zin in een heerlijk zomers gerechtje? Falafel is één van de bekendste gerechten uit het Midden-Oosten. Heerlijk en makkelijk thuis te maken.

Verwarm de broodjes volgens de aanwijzing op de verpakking, snijd ze doormidden en bestrijk beide helften met de pittige yoghurt. Beleg de bodem van de pita met wat blaadjes munt, leg hier de falafel op en maak af eventueel af met wat rode uienringen. Recept (bewerkt) overgenomen van Nancy van Batenburg met toestemming van culy.nl

Functie: Programme advisor Waar: Yangon, Myanmar Sinds: november 2014

Hoe ben je in Myanmar beland? “Ik heb een studie gedaan op humanitair gebied. Na mijn afstuderen wilde ik graag het veld in, maar dat is lastig omdat veel organisaties voor veldposities meerdere jaren ervaring vragen. Daarom is het traineeprogramma van ZOA echt uniek! Ik begon als trainee, na een jaar ben ik Junior Programme Advisor geworden en sinds november is dat ‘Junior’ eraf. Ik hou me voornamelijk bezig met kwaliteitsmanagement. Ik zorg dat de kwaliteit van programma’s en projecten blijft voldoen aan wat er vanuit ZOA en donoren verwacht wordt. En natuurlijk vragen we hierbij ook verbeterpunten aan de lokale medewerkers en bevolking. Deze verwerken we dan weer in lopende en nieuwe programma’s en projecten. Verder ben ik sinds kort een nieuwe trainee aan het begeleiden. Zo kan ik doorgeven wat ik hier zelf geleerd heb. Dat vind ik erg leuk, echt een nieuwe uitdaging!” Hoe is het om in Myanmar te wonen? “De cultuur is totaal anders dan in Ethiopië, waar ik stage heb gelopen, of in Nederland. De mensen hier zijn erg gesloten. Wanneer ze iets niet begrijpen of het ergens niet mee eens zijn, zullen ze het niet recht in je gezicht zeggen. Dat kan soms een uitdaging zijn. Ik voel me wel veilig in Yangon, ik denk dat het

voor een vrouw en qua criminaliteit zelfs veiliger is dan Amsterdam. Wel zijn er elk jaar overstromingen, soms moet ik door een diepe laag water fietsen om bij kantoor te komen. Verder bevindt het land zich op een breuklijn die van het zuiden naar het noorden loopt, ik heb al twee keer lichte schokken van een aardbeving gevoeld. Hier voelde dat alsof er een vrachtwagen door de straat rijdt, maar 500 km verderop waren het serieuze bevingen. ZOA houdt zich in Myanmar voornamelijk bezig met water, infrastructuur en landbouw, zodat mensen tijdens of na een ramp of conflict uiteindelijk weer voor zichzelf kunnen zorgen. Naast de overstromingen, die vaak gepaard gaan met cyclonen, zijn er veel conflicten tussen groepen met verschillende etniciteiten of religies. In het westen vindt dit bijvoorbeeld plaats tussen moslims en boeddhisten en in het oosten is pas sinds 2011 één van de langstlopende conflicten ter wereld, tussen de overheid en de Karen National Union (KNU) ten einde gekomen. In het oosten zijn we onlangs een nieuw langdurig project begonnen, waarbij we samenwerken met drie internationale organisaties en vier lokale christelijke organisaties om dorpsgemeenschapppen weer op te bouwen en hen te helpen in hun levensonderhoud te voorzien.”

Wat motiveert je om je werk te doen? Mijn energie en motivatie komen van twee kanten. Aan de ene kant inspireert het me om te praten met de lokale medewerkers en bevolking. Maar ook de steun uit Nederland motiveert me enorm! Mijn moeder organiseert bijvoorbeeld de ZOA-collecte in haar eigen en een naburig dorp, daar zit best veel werk in. Daardoor ben ik extra gemotiveerd om te zorgen dat het doel waar al die mensen zich voor inzetten en voor geven, bereikt wordt. Afgelopen kerst hebben wij veel ZOAkerstkaartjes gekregen vanuit Nederland, dat is zo leuk! Je merkt echt dat mensen in Nederland meeleven.

30 | NR. 1 | MEI

Let’s make soup, not war. Onder dit motto schreven meer dan 50 internationale topchefs een recept voor een bijzonder kookboek. In Soep voor Syrië vind je, naast recepten, verhalen van Syrische vluchtelingen en prachtige foto’s. De volledige winst van het boek komt ten goede aan Syrische vluchtelingen.

Zet een grote koekenpan klaar, doe er een laagje olijfolie in en verhit op middelhoog vuur. Bak de burgers tot ze goudbruin zijn en laat ze dan even uitlekken op een stukje keukenpapier.

ESTHER DE JONG

NR. 1 | MEI 2017 |

2017

SOEP VOOR SYRIË

Het recept Roer de tabasco door de yoghurt, maak af met zout en peper en zet in de koelkast. Doe alle ingrediënten voor de falafelburgers in een keukenmachine en hak ze grof door ze te pulseren. Haal het mengsel uit de keukenmachine en vorm er vier hamburgertjes van, ter grootte van de pitabroodjes.

DE EXPAT

KIJKTIP / RECEPT

MET PITTIGE YOGHURT EN MUNT

Tekst: Leonieke Dekker|Foto: Esther de Jong

VIER FALAFELBURGERS

dd drur udu ufrfrjfjijijij du u d r fjijjjijijdd dee r ede ffaf u u u d d i t i i d u u t t d r r e d d d a f a e uuitd gag jg itadag ig ijig ijg u niign njg d deanea a a g a i n n n uuiit g i n ?n??n?? titdd a a daaggining a a n a n ? gga aaaann??

'' Op ' Op Doe mee aan de Doe Doe mee mee aan aan' Op de de ' Op Doe Doe mee mee aan aan Op de de ' Op Doe mee aan de ' Op ' Op Doe Doe mee meeen aan aan de de Vlucht' en help een Vlucht' Vlucht' en help help een een Vlucht' Vlucht' en en help help een een Vlucht' en help een Vlucht' Vlucht' en enhelp helpeen een vluchtelingengezin vluchtelingengezin vluchtelingengezin vluchtelingengezin vluchtelingengezin vluchtelingengezin vluchtelingengezin vluchtelingengezin datum: en juni 2017 datum: datum: 1616 16 en en 1717 17 juni juni 2017 2017 datum: datum: 1616 en en 17 17 juni juni 2017 2017 datum: 16 en 17 juni 2017 datum: datum: 16 16 en en1717juni juni2017 2017 locatie: geheim locatie: locatie: geheim geheim locatie: locatie: geheim geheim locatie: locatie: locatie:geheim geheim geheim

MELD JE AAN OP WWW.OPDEVLUCHT.NL MELD MELD JE JE AAN AAN OP OP WWW.OPDEVLUCHT.NL WWW.OPDEVLUCHT.NL MELD MELD JE JE AAN AAN OP OP WWW.OPDEVLUCHT.NL WWW.OPDEVLUCHT.NL MELD JE AAN OP WWW.OPDEVLUCHT.NL MELD MELDJE JEAAN AANOP OPWWW.OPDEVLUCHT.NL WWW.OPDEVLUCHT.NL