ΣΕΞΙΣΜΟΣ Δρυγιανάκη Ε. Καρλάφτη Ζ. Σεξισμό ονομάζουμε το σύνολο των προκαταλήψεων και συμπεριφορών που πηγάζουν από τη δυιστϊκή ιδεολογία, η οποία βασίζεται στο διαχωρισμό των φύλων σε αρσενικό και θηλυκό και πολλές φορές παρουσιάζει βία και σοβαρές ανισότητες. Επομένως, σεξιστή μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τον άνθρωπο ο οποίος κάνει διακρίσεις με βάση το φύλο, συνήθως θεωρώντας το δικό του ανώτερο. Φυσικά, το να έχει κάποιος σεξιστικές αντιλήψεις κατατάσσεται στα αρνητικά του χαρακτήρα, εφόσον είναι ένα απ’ τα συχνότερα είδη ρατσισμού. Ο λόγος που εντάσσεται σ’ αυτή την κατηγορία, είναι το γεγονός ότι το ένα φύλο παρουσιάζεται υποδεέστερο του άλλου σε βιολογικό, ηθικό, διανοητικό και πνευματικό επίπεδο. Δυστυχώς, στις μέρες μας και σχεδόν σε όλα τα κράτη, παρατηρούνται έντονα φαινόμενα σεξισμού των οποίων τα περισσότερα κρούσματα έχουν θύματα γυναίκες. Ας δούμε όμως τα αίτια που οδηγούν τους ανθρώπους σε τέτοιες συμπεριφορές. Αρχικά, οι σύγχρονες κοινωνίες είναι διαμορφωμένες με τη προκατάληψη της δυνατότερης θέσης του ανδρικού φύλου έναντι στο γυναικείο. Αυτό φαίνεται άλλωστε στην επικράτηση του πατριαρχικού μοτίβου στις οικογένειες, στο οποίο ο άνδρας έχει το ρόλο του «αρχηγού» της οικογένειας. Ταυτόχρονα, στο κομμάτι της πολιτικής ενασχόλησης διακρίνουμε πολύ μεγαλύτερο αριθμό ανδρών και υπάρχει ένα κλίμα απαξίωσης των ικανοτήτων της γυναίκας όσον αφορά τα κοινά. Γι’ αυτό και ελάχιστες γυναίκες επιτυγχάνουν να εισαχθούν στα πολιτικά. Εν τω μεταξύ, είναι πολλές οι μορφές που εκδηλώνεται και μπορούμε να αριθμήσουμε μερικές παρακάτω. Το πρώτο που καλό θα ήταν να αναλυθεί είναι το προαναφερθέν, περί των πατριαρχικών οικογενειών. Δηλαδή, σύνηθες είναι ο σύζυγος να ασχολείται με τις εξωτερικές και κατά κύριο λόγο κερδοφόρες εργασίες και η σύζυγος να έχει ως κύρια και υποχρεωτική ενασχόληση τα οικιακά και την ανατροφή των παιδιών. Εδώ πρέπει να σχολιαστεί ότι αυτές οι οπισθοδρομικές αντιλήψεις έχουν εκατέρωθεν αρνητικά αποτελέσματα. Εφόσον, η γυναίκα αισθάνεται αντιπαραγωγική στο οικονομικό κομμάτι και αντίστοιχα, ο άνδρας έχει μια διαρκή υποσυνείδητη πίεση αφού, κοινωνικά «καλείται» να φέρνει ένα ικανοποιητικό αλλά και μεγαλύτερο ποσό χρημάτων από τη γυναίκα. Αυτό συμβαίνει γιατί έχει περαστεί από το παρελθόν η ιδέα ότι είναι καθαρά δική του ευθύνη και παράλληλα έτσι δείχνει την ισχύ του. Επίσης, στο κομμάτι της ενασχόλησης με τα παιδιά, οι άνδρες συνηθίζεται να μην έχουν μεγάλη υποχρέωση, αλλά ούτε και τον κατάλληλο χρόνο που προαπαιτείται. Επιπλέον, σε περίπτωση χωρισμού του ζευγαριού, η μητέρα είναι περισσότερο πιθανό να πάρει την κηδεμονία των παιδιών και τη διατροφή άκριτα
πολλές φορές. Περιπτώσεις που την κηδεμονία αναλαμβάνει ο πατέρας είναι σπάνιες και η μητέρα έχει παρουσιάσει σοβαρά προβλήματα που δε το επιτρέπουν. Λαμβάνοντας υπ’ όψη τα παραπάνω φαίνεται ότι ο σεξισμός και οι αναχρονιστικές αντιλήψεις πλήττουν και τα δυο φύλα. Ως προς τον εργασιακό τομέα, δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν παρατηρηθεί κρούσματα σεξισμού. Το γυναικείο φύλο φαίνεται να αντιμετωπίζει προβλήματα διάκρισης στο μισθό αλλά και με τη συνεχώς αυξανόμενη ανεργία. Συχνά, γυναίκες εξειδικευμένες σε μία θέση, δεν προσλαμβάνονται λόγω του φύλου τους το οποίο δε προσδίδει κύρος. Ακολούθως, το επαγγελματικό περιβάλλον γίνεται πολλές φορές εχθρικό και επικρατεί η αντίληψη ότι το ποσοστό της επιτυχίας μιας γυναίκας πρέπει να είναι περιορισμένο και σίγουρα όχι μεγαλύτερο από αυτό των αντίστοιχων ανδρών. Επιπρόσθετα, ένας άλλος λόγος που μια γυναίκα θα δυσκολευτεί να γίνει αποδεκτή σε μια θέση εργασίας, είναι η πιθανότητα εγκυμοσύνης, επομένως και της μητρότητας. Οι εργοδότες δεν επιθυμούν να συνεργάζονται με άτομα τα οποία δε θα μπορούν να είναι εντελώς αφοσιωμένα στο επάγγελμα για κάποιο χρονικό διάστημα της ζωής τους. Βέβαια, τίθεται και το θέμα των προκαταλήψεων και στα δυο φύλα με κάποια συγκεκριμένα επαγγέλματα, στα οποία είναι σχεδόν «απαγορευτικό» να κάνουν τέτοιου είδους εργασία. Παραδείγματος χάρη, δεν είναι «κοινωνικά αποδεκτό», το να βλέπουμε μια γυναίκα σε οικοδομή ή αντίστοιχα έναν άνδρα ως οικιακό βοηθό. Σχετικά με το κομμάτι της χριστιανικής θρησκείας, δυστυχώς έστω έμμεσα ή ασυνείδητα φαίνεται να επικροτεί το ρατσισμό απέναντι στις γυναίκες. Αν πάρουμε την ιστορία του χριστιανισμού, κάποια απ’ τα σημαντικά παραπτώματα αφορούν τις γυναίκες. Όπως για παράδειγμα, το περίφημο «κυνήγι μαγισσών» στο οποίο θανατώθηκαν πολλές γυναίκες. Στο σήμερα βέβαια, υπάρχει ολικός αποκλεισμός από το ιερατείο και ορισμένους χώρους της εκκλησίας (άβατα, ιερά). Επίσης, είθισται στιγματισμός των γυναικών ως «κατώτερων», «αμαρτωλών» και «ακάθαρτων». Τέλος, επικρατεί ένα πατροπαράδοτο είδος θεσμικής υποταγής τους στο αρσενικό φύλο. Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, είναι το θέμα των ανθρώπινων δικαιωμάτων σε κάποιες χώρες όπου πλήττεται το γυναικείο φύλο. Σε υποανάπτυκτες περιοχές οι γυναίκες εκτίθενται σε περισσότερες πιθανότητες και μορφές βίας (π.χ. κλειτοριδεκτομή). Φυσικά, πρέπει να αναφερθούν τα κρούσματα βιασμού στα οποία η κοινωνία, ακόμα και σε ανεπτυγμένες χώρες, δε φροντίζει να ισχυροποιήσει το νόμο. Γι’ αυτό και σε πολλές περιπτώσεις «αντιμετωπίζονται» με ήπιες τιμωρίες ή απαλλαγές,
ενώ στην πραγματικότητα είναι βίαιες πράξεις που βαφτίζονται «εγκλήματα πάθους» ή «τιμής».