14 Kasım 2018
YENİ TİCARET SAVAŞLARI 2015’te P5+1 ülkeleriyle (*) İran arasında yapılan “nükleer anlaşma” kapsamında kaldırılan, tüm “İran yaptırımları” bugün ABD tarafından yeniden yürürlüğe sokuldu.“İkinci dalga yaptırımlar” adı verilen yaptırımlar İran’ın, sözcüğün gerçek anlamıyla “boğazını sıkmak” anlamına geliyor. Çünkü bu yaptırımlar İran’ın, enerji başta olmak üzere bankacılık, liman işletmeciliği, nakliye, gemi inşa sektörlerini de hedef alıyor. Ki, bunun pratikteki anlamı, İran’n başlıca ticari ve sanayisini yıkıma götürecek bir ekonomik kuşatma olmasıdır. İran’a yönelik bu kuşatma, İran rejimini ABD’ye boyun eğdirme, hatta yıkma amaçlıdır. Ne var ki bu kuşatma sadece İran’ı da ilgilendirmiyor. Çünkü yaptırımlar ABD yönetimi tarafından getirilse de ABD, tüm ülkelerin bu yaptırımlara uymasını istiyor. Nitekim ABD bu yaptırımlara uymayan ülkeler ve İran’la, İran firmalarıyla iş yapan firmaların da “cezalandırılacağını” açıkça ilan ediliyor.Bu yüzdendir ki, P5+1 ülkelerinden Almanya, İngiltere ve Fransa ortak bir açıklamayla İran’la ticaret yapan “Avrupalı firmaların haklarını koruyacağını”, dolayısıyla “ABD yaptırımlarına uymayacaklarını” açıkladılar.Çin, Hindistan, Türkiye ve Rusya da ABD yaptırımlarına karşı olduklarını ve yaptırımlara uymayacaklarını açıklıyorlar. Ancak öte yandan bu yaptırımlara karşı olan ülkelerin ve firmaların daha bu “ikinci dalga yaptırımlar” devreye girmeden, yaptırımlara uymak için önlemler almaya başladıkları dikkate alındığında, AB ve İngiltere’nin “yaptırımlara uymayacağız” demelerinin ne kadar geçerli olacağı tartışmalıdır. Nitekim İran da AB'ye, “Lafı bırakın uygulamaya geçin” diyerek, yaptırımlara karşı pratikte tavır alınmasını istedi. Trump’ın takıntıları gibi gösterilse de gerçekte nükleer anlaşma dan çekilme ve yaptırımlar etrafındaki girişimlerin, ABD’nin dünya emperyalist kapitalist sistemi yeniden yapılandırmasıyla bağlantılı olduğu apaçıktır. İran’a yönelik yaptırımlar etrafındaki gelişmeler, Trump yönetiminin NAFTA, Trans Pasifik ve Trans Atlantik ticaret anlaşmalarından çekilmesi Çin ve Rusya ile ekonomik yaptırımları da kullanarak ciddi bir mücadeleye girişmesi, ABD’nin “ticaret savaşları” etrafında sistemi yeniden yapılandırma stratejisinden ayrı düşünülmez. Bu yüzdendir ki, İran’a yönelik yaptırımları sade ce İran’ı değil İran’la önemli ticaret yapan başta AB ülkeleri olmak üzere diğer ülkelere de yöneliktir. Çünkü son yıllarda Ortadoğu’daki gelişmeler ve güç dengelerinin geldiği aşamaya bakıldığında, İran’a yönelik yaptırımların bölgede yeni güç dengeleri oluşturmayı amaçladığı da tartışılmazdır.Bugünden bakıldığında; İran’ı hedefe koyan yaptırımların sadece ekonomik değil siyasi ve askeri sonuçlar almak üzere de devreye sokuluğu görülmektedir. Bu kapsamda yaptırımlarla, ABD’nin neleri amaçladığını şöyle sıralayabiliriz: 1-) İran’ın Irak, Suriye, Lübnan, Körfez ülkeleri ve Yemen’deki etkinliğine son verilerek, İran’ın bırakacağı boşluğun ABD ve müttefikleri tarafından doldurulması,2-) Çin (ve Rusya’nın) İran’daki etki alanındaki ekonomik girişimlerinin önünün kesilmesi,3-) Rusya’nın İran üstünden Irak, Suriye, Körfez ülkleri ve Yemen’de hegemonik güç olması , siyasi, askeri,... olarak yeniden mevzilendirilmesi,5-) İsrailMısır-Suudi Arabistan merkezli “Arap NATO’suyla” desteklenerek, İran’ın ve elbette Rusya’nın güneye inmesinin önlenmesi,6-) ABD’nin bölgede Kürt sorununun çözümünün etkin gücü olmasının ötesinde en güçlü odak olduğunun gösterilmesi amaçlanmaktadır. RESA
14
İş ilişkileri yeniden düzenlenmeli ve sosyal denge tesis edilmeli PEO’nun önümüzdeki dönemde iş kolları düzeyinde toplu sözleşmeleri yenileme sürecinde ana hedefi işverenleri toplu sözleşmeleri uygulamada zorunlu kılacak ve Toplu Sözleşmelerin kapsamadığı çalışanların istihdam koşullarını asgari düzeyde belirleyecek, üzerinde anlaşmaya varılmış bir çerçevenin oluşturulması için bir müzkere mekanizmasının oluşturulması olacaktır. 5 Kasım Pazartesi günü toplanan PEO Genişletilmiş Genel İdare Kurulu bu yönde karar aldı. Genel İdare Kurulu aldığı kararında bugün iş ilişkilerinde hakim olan ortamın devam edemeyeceğine vurgu yaptı. İş kolları düzeyinde imzalanan toplu sözleşmelerin işverenlerin tümü tarafından uygulanmadığına dikkat çekti. Bunun yanı sıra kişisel sözleşmelerle geçici işçi çalıştırma biçiminin yaygınlaştığını, normal çalışanların devlette kendi işlerinde çalışır statsüne sokulduklarını ve toplu sözleşmelerin kapsamadığı alanlarda asgari istihdam koşulları
çerçevesi olmadığını belirtti. PEO Genel İdare Kurulunda yapılan vurgulamaya göre bu durum da iş İlişkileri sisteminin teemellerini oymaya ve çalışanlar için orta çağın çalışma koşullarına benzer durumlar yaratmaya başladı. Sistem aynı zamanda doğru tavır alan ve varılan antlaşmaları uygulayan işverenleri de cezalandırıcı bir hal aldı. Toplu Sözleşmelerin uygulanmasını zorunlu kılacak yasal düzenlemelerin getirilmesi hedefinin yaşama geçirilmesi için PEO diğer sendikalarla da işbirliğine gidecek. Bu çerçevede iş ilişkilerinin normalleştirilmesini ve ekonomik kriz döneminde ciddi
bir biçimde bozulan sosyal dengenin yeniden tesisi için de mücadele edecek. PEO bu yönde kaçak işçi çalıştırılmasının önüne geçilmesi amacıyla Ortak Denetleme Dairesinin oluşumunu öngören yasa tasarısının felsefesinde herhangi bir değişikliğe gidilmeksizin Meclis tarafından acil olarak onaylanmasını da talep ediyor. PEO Genel İdare Kurulu 5 Kasım toplantısında sendikanın örgütsel ve ekonomik durumunu daha da iyileştirmek amacıyla Tüm Kıbrıs Örgüt Konferansı toplama kararı da aldı. Söz konusu konferans 26 Şubat 2019 tarihinde toplanacak ve buna sendikaların ilçe Komite üyeleri de katılacak.
PEO Genel Sağlık Planı’nın yaşama geirilmesini talep ediyor PEO, Genel Sağlık Planı’nın Meclis’te onaylandığı şekliyle uygulanmasını talep ediyor. 5 Kasım tarihinde gerçekleştirilen PEO İdare Kurulu toplantısında bu konu da ele alındı ve her yurttaşın ekonomik olanaklarından bağımsız sağlık hizmetlerine ulaşım hakkına sahip olduğuna vurgu yapıldı. Bu olgunun istisnasız herkesin çalışmalarında egemen tez olması gereği vurgulandı. PEO Genel İdare Kurulu açıklamasında “Bunun ötesinde başka hiçbir çıkar insan haklarının ve sağlık hizmetlerinin üstünde olamaz” vurgusu yaptı. Aynı zamanda PEO’nun da üyesi olduğu Sosyal İttifak Genel Sağlık Planı’nın belirlenen takvim çerçevesinde uygulanmaya konması gerektiğini açıkladı ve bu hedefe bağlılığının devam ettiğini vurguladı. Sosyal İttifak, onaylanan yasanın felsefesininin ve çerçevesinin değiştirilmesi yönünde her uğraşıya karşı duracağını da duyurdu.
Sosyal İttifak sağlık hizmeti sunan tüm çevrelerin de içinden geçilen belirleyici bu dönemde dayanışma ruhunda Sağlık örgütü ile işbirliğinde bulunmalarını istedi. Devlet sistemine de aldığı kararlara bağlı kalma çağrısında bulundu. Sosyal İttifak bu arada Genel Sağlık Planı’nın normal bir biçimde uygulanmasını güvence altına almak ve alınan kararların dışına çıkılmasını engellemek için gerek yetkili bakanlık ve gerekse de siyasi partilerle temaslarda bulunma kararı da aldı. Son olarak Sosyal İttifak gelişmeler temelinde gerek duyması halinde önlemler alacağı uyarısında da bulundu. Sosyal İttifak’a üye örgütler ise şöyle: PEO, SEK, DEOK, POSPG, OELMEK, POED, OLTEK, ASDİK, Tüketiciler Birliği, Tüketiciler ve Kaliteli Yaşam Birliği, Emekliler örgütü EKİSİ ve PESİS.
Enflasyon Eylül ayında elektrik fiyatlarındaki artış nedeniyle %3.1 oldu Devlet İstatistik Dairesi verilerine göre Enflasyon 2018 Eylül’üde 2017 Eylül ayına göre %3.1 oranında gerçekleşti. Bu oran da 2012 yılı Mart ayı sonrası en yüksek enflasyon anlamına geliyor. Devlet İstatistik Dairesi verilerine gore 2018 Eylül’ünde Tüketici Fiyat Endeksi 0.87 puan arttı ve Ağustos aynda 100.98 iken Eylül’de 101.85’e çıktı. Ekonomik kategoriler arasında 2017 Eylül’üne gore en yüksek artış elektrik fiyatlarında görüldü. Elektrik fiyatları %7.9 oranında arttı. Ocak-Eylül dönemi baz alındığında Tüketici Fiyatlarındaki artış geçen yılın aynı dönemine gore %1.1 oldu. 2017 Ağustos- 2018 Eylül 12 aylık dönemde ise 2016-2017 yıllarının aynı dönemi ile kıyaslandığında artış %0.8 oranında. Oysa bu oran geçen yıl bir önceki yıla gore %0.3’tü. 2017 Eylül’ü ile kıyaslandığında konut, su, elektrik, sıvı gaz %11 ile en fazla artış gösteren ürünler oldu. 2018 yılı Ağustos ayı ile kıyaslandığında ise en olumlu değişim %10.9 ile giyimde görüldü.