Αριστεία της Περιφερειακής Καινοτομίας στην Ελλάδα

Δ

ράζεις Kαινοηόμες

Αριζηεία ηης Περιθερειακής Καινοηομίας ζηην Ελλάδα Χρήστος Μπεζιρτζόγλοσ EΤΠΑ 2000 - 2006

87

89

ks

oo

eB

r

s.g

4G re ek

90

Η καινοτομία σημαίνει

πρόοδο …

… και η Ελλάδα έχει να επιδείξει

πραγματικά επιτυχημένα παραδείγματα στις Περιφέρειές της..

91

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Πρόλογος Σημείωμα σύνταξης

94 96

Κεφάλαιο 1 - Η στρατηγική της Ε.Ε. για την Καινοτομία

99

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8

Η Στρατηγική της Λισσαβόνας 99 Η Στρατηγική Αειφόρου Ανάπτυξης 100 Η περιφερειακή διάσταση 100 Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Πολιτικής 101 Περιφερειακά Προγράμματα Καινοτόμων Δράσεων 102 Συνεισφορά των Καινοτόμων Δράσεων στις στρατηγικές της Λισσαβόνας και του Γκέτεμποργκ 103 Συνεισφορά των Καινοτόμων Δράσεων στην ορθή διακυβέρνηση 103 Ορισμοί Καινοτομίας 104

Κεφάλαιο 2 - Οι Περιφερειακές Στρατηγικές για την Καινοτομία 2.1 ΓΔ Περιφερειακή Πολιτική: Aπό τα έργα στα προγράμματα 2.1.1 Η οικογένεια των έργων RIS (RTT, RTP, RIS, RIS+) 2.1.2 Η οικογένεια των έργων RISI (IRISI, RISI 1, RISI 2, RISI+) 2.2 ΓΔ Απασχόληση: Τα έργα του Άρθρου 6 2.3 ΓΔ Αλιεία: Διακρατικά Έργα Καινοτόμων Δράσεων 2.4 Προγράμματα της ΓΔ Επιχειρήσεων 2.4.1 Η οικογένεια των έργων RITTS (RITTS, TRIP) 2.4.2 Η οικογένεια των έργων RIS – NAC 2.5 Πρωτοβουλίες της ΓΔ Έρευναs Kεφάλαιο 3 - Τα Περιφερειακά Προγράμματα Καινοτόμων Δράσεων 3.1 Η προγραμματική περίοδος 2000 – 2006 3.2 Οι τρεις στρατηγικές θεματικές της περιφερειακής ανάπτυξης 3.3 Τα Ευρωπαϊκά Βραβεία Περιφερειακής Καινοτομίας 3.4 Προστιθέμενη αξία 3.5 Οι προκλήσεις του μέλλοντος Κεφάλαιο 4 - Περιφερειακή Καινοτομία στην Ελλάδα 4.1 Οικονομικά δεδομένα των ΠΠΚΔ 4.1.1 Προϋπολογισμός 4.1.2 Συγχρηματοδότηση ΕΤΠΑ 4.1.3 Ιδιωτική Συγχρηματοδότηση 4.2 Διαπεριφερειακή σύγκριση των ΠΠΚΔ 4.2.1 Κάλυψη 4.2.2 Προϋπολογισμός 4.2.3 Αριθμός δράσεων 4.2.4 Οι Ελληνικές υποψηφιότητες για τα Ευρωπαϊκά Βραβεία Περιφερειακής Καινοτομίας 4.3 Προταθείσες Δράσεις ΠΠΚΔ 4.3.1 Τεχνολογική Καινοτομία 4.3.2 Περιφερειακή ταυτότητα και αειφόρος ανάπτυξη 4.3.3 Κοινωνία της Πληροφορίας 4.4 Εκπαιδευτικοί και ερευνητικοί πόλοι αριστείας 4.4.1 Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης 4.4.2 URENIO 4.4.3 MATER 4.5 Η πρόκληση της εισαγωγής της Καινοτομίας στο 3ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης 4.6 Ο Παράγοντας Διαχείριση Κεφάλαιο 5 - Δίκτυα και Πόροι Καινοτομίας 5.1 Δίκτυα υπό την σκέπη των Καινοτόμων Δράσεων 5.1.1 ERIK 5.1.2 IANIS

92

107 108 109 110 110 111 111 111 112 112 115 115 116 117 117 117 119 119 119 120 120 120 120 121 121 122 122 123 124 125 126 126 127 128 128 129 131 131 131 132

5.1.3 Ευρωπαϊκή Περιφερειακή Αειφόρος Ανάπτυξη 5.1.4 Ελληνικά μέλη των Δικτύων των Καινοτόμων Δράσεων 5.2 Εθνικά δίκτυα καινοτομίας 5.3 Ελληνικά Δίκτυα Περιφερειακής Καινοτομίας 5.3.1 Το Ελληνικό δίκτυο RITTS/RIS 5.3.2 Το Εθνικό Δίκτυο Καινοτομίας (RINO) 5.4 Άλλοι πόροι της ΕΕ για την Καινοτομία 5.4.1 Η ιστοσελίδα Καινοτομίας CORDIS 5.4.2 Τα Θεματικά Δίκτυα IRE 5.4.3 Η βάση δεδομένων RINNO 5.4.4 Το Διάγραμμα Τάσεων για την Καινοτομία στην Ευρώπη 5.4.5 Το Δίκτυο των IRC (Κέντρα Διασύνδεσης Καινοτομίας) 5.4.6 Κέντρα Επιχειρήσεων και Καινοτομίας (BIC) & και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο BIC 5.4.7 Η Υπηρεσία Αποτελεσμάτων IST (IST Results Service) 5.4.8 PAXIS 5.4.9 Γραφείο Υποστήριξης IPR (IPR Helpdesk) 5.4.10 Η πρωτοβουλία Gate2Growth 5.5 Εθνική υποστήριξη για την Καινοτομία 5.5.1 TANEO Παράρτημα I:

132 133 133 133 134 134 135 135 135 136 137 137 138 138 139 139 139 140 140 143

Χάρτες

143

Παράρτημα II:

144

Γλωσσάριο

144

Παράρτημα III:

Συντομογραφίες Παράρτημα IV: Περιλήψεις των Ελληνικών Περιφερειακών Προγραμμάτων Καινοτόμων Δράσεων Εισαγωγή στην Περιφερειακή Καινοτομία

146 146 147 147 148

Ελληνικές Περιφέρειες

149

Clusters βασισμένα στη γνώση, στη Δυτική Μακεδονία Τεχνογένεσις στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης Αριστεία στην Κεντρική Μακεδονία Διατομεακές Καινοτόμες Ενέργειες στη Θεσσαλία Επιχειρηματικότητα μέσα από την Καινοτομία στην Ήπειρο Καινοτομία στα Ιόνια Νησιά Καινοτόμες Ενέργειες στην Περιφέρεια της Δυτικής Ελλάδας Περιφερειακή Καινοτομία στη Στερεά Ελλάδα Πρόγραμμα Καινοτομίας για την Περιφέρεια Πελοποννήσου Κοινωνία της Πληροφορίας για την Ποιότητα Ζωής στην Περιφέρεια Αττικής Καινοτόμες Δράσεις Βορείου Αιγαίου Καινοτομία για Αειφόρο Τουρισμό και Υπηρεσίες στο Νότιο Αιγαίο CRete INNOvative Region Nota Bene Ευχαριστίες Επίλογος

150 152 154 156 158 160 162 164 166 168 170 172 174 176 176 177

93

Πρόλογος

94

Τ

ο Πρόγραμμα «K-Clusters», που αποτελεί το Περιφερειακό Πρόγραμμα Καινοτόμων Δράσεων στη Δυτική Μακεδονία, είναι μια προσπάθεια για τη διαμόρφωση μιας κοινωνίας που να βασίζεται στη γνώση. Οι κύριες κατευθύνσεις του Προγράμματος επικεντρώνονται στις ακόλουθες αρχές: • Αναδιοργάνωση των παραδοσιακών, βασισμένων στο κόστος, clusters προς clusters βασισμένα στη γνώση • Ανάπτυξη νέων clusters που να βασίζονται στη δημιουργία και ενσωμάτωση της γνώσης • Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των περιφερειακών clusters Μ.Μ.Ε., μέσα από οριζόντιες πιλοτικές δράσεις που υποστηρίζουν και ενισχύουν σημαντικά τις προσπάθειες των clusters. Αυτές οι κατευθύνσεις είναι σε θέση να ενισχύσουν τη δημιουργικότητα και την ανταγωνιστικότητα και να δώσουν ώθηση στην περιφερειακή επιχειρηματικότητα προς ένα λαμπρότερο μέλλον. Με αυτήν την έννοια, το Πρόγραμμα «knowledge clusters» είναι ακόμη πιο σημαντικό, καθώς θα ανοίξει το δρόμο και σε άλλες περιφερειακές προσπάθειες για να ξεπεραστεί το διαρθρωτικό έλλειμμα μιας Περιφέρειας του Στόχου 1 και να διασφαλιστεί η αειφόρος ανάπτυξή της. Καθώς αυτές οι προσπάθειες αναλαμβάνονται, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, από όλες τις άλλες Ελληνικές Περιφέρειες, θεωρούμε πολύ σημαντικό το να ανοίξουμε τους ορίζοντές μας, παρέχοντας μια συλλογή με σύντομες περιγραφές όλων αυτών των Καινοτόμων Δράσεων στη χώρα μας. Αυτή η δεξαμενή από παραδείγματα, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα από στρατηγικές και πιλοτικές δράσεις, θα προσφέρει στους Συντονιστές των Δράσεων του Προγράμματός μας περαιτέρω ιδέες και έννοιες, ενώ ταυτόχρονα θα δώσει στις Ελληνικές Περιφέρειες την ευκαιρία να μάθουν περισσότερα για τα Καινοτόμα Προγράμματα. Ελπίζω ότι αυτή η δημοσίευση θα συνεισφέρει προς την κατεύθυνση της αύξησης της γνώσης για όλους τους φορείς που εμπλέκονται στη διαδικασία της Καινοτομίας, θα προσφέρει μια νέα προοπτική για τις περιφερειακές οικονομίες και θα χρησιμεύσει ως παράδειγμα για μελλοντικές παρεμβάσεις σε άλλους τομείς και πεδία δραστηριότητας.

Ανδρέας Λεούδης Γενικός Γραμματέας ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

95

Σημείωμα σύνταξης

96

Θ

α ήθελα να σας καλωσορίσω στην Αριστεία της Περιφερειακής Καινοτομίας στην Ελλάδα – την πρώτη έκδοση που φέρνει κοντά τα δεκατρία εγκεκριμένα Περιφερειακά Προγράμματα Καινοτόμων Δράσεων και παρουσιάζει τα επιτεύγματά τους έως σήμερα. Στις επόμενες σελίδες θα δείτε ότι τα Προγράμματα παρουσιάζονται σε τρεις θεματικές ενότητες, αν και είναι αλήθεια ότι δεν είμαστε δίκαιοι απέναντί τους όταν υπονοούμε ότι δουλεύουν σε μια μόνο από αυτές τις ενότητες! Όλα τα προγράμματα συγκεντρώθηκαν σε μία έκδοση: μια συλλογή που θα ήταν ελλιπής εάν έλλειπε κάποιο από αυτά. Διαβάζοντας τις επόμενες σελίδες, ελπίζω να μπορέσετε να δείτε τις σχέσεις και τις αλληλεξαρτήσεις μεταξύ των διαφόρων προγραμμάτων. Μικρά βήματα τα ίδια, το κάθε πρόγραμμα έχει μια ζωτική συνεισφορά σε μια προσπάθεια που βάζει τις περιφέρειες στην πρώτη γραμμή της ανάπτυξης οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών δράσεων. Η καινοτομία είναι και θα παραμείνει στο μέλλον η κατευθυντήρια γραμμή μας. Οι στόχοι των Ελληνικών Περιφερειακών Προγραμμάτων και των Καινοτόμων Δράσεών τους είναι τόσο διαφορετικοί και ενδιαφέροντες, όσο και η ίδια η χώρα: μια χώρα που περιλαμβάνει ακραίες αντιθέσεις, από τα πιο απομονωμένα νησιά, έως μερικές από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες πόλεις της Ευρώπης. Ένα από τα δυνατότερα σημεία των Περιφερειακών Προγραμμάτων Καινοτόμων Δράσεων είναι το ότι μας επιτρέπουν να κοιτάξουμε πέρα από αυτές τις εμφανείς διαφορές, στις βαθύτερες προκλήσεις και ευκαιρίες που ενώνουν την Ελλάδα. Επιτρέπουν στους εταίρους να συνεργαστούν ως ίσοι στην ανάπτυξη των περιφερειών και να αναγνωρίσουν ότι πολλά από τα προβλήματα που συναντούν μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά μόνο μέσα από την κοινή δράση. Τα Περιφερειακά Προγράμματα Καινοτόμων Δράσεων παρέχουν ένα αποτελεσματικό πλαίσιο και οι δράσεις τους είναι μια ξεκάθαρη παρουσίαση της αποτελεσματικότητας αυτής της προσέγγισης. Αυτή η έκδοση, εντούτοις, έχει χώρο μόνο για μια σύντομη περίληψη των προγραμμάτων. Εκείνοι οι οποίοι επιθυμούν να μάθουν περισσότερα, θα πρέπει να επισκεφθούν τις ιστοσελίδες των προγραμμάτων, όπου θα βρουν πολύ περισσότερες πληροφορίες και στοιχεία επαφής για κάθε πρόγραμμα και δράση. Προσωπικά, είμαι περήφανος για όλα τα προγράμματα και τις καινοτόμες λύσεις που βρίσκουν σε προβλήματα που απασχολούν όλους μας. Είμαι πεπεισμένος ότι θα σας αρέσει να διαβάσετε για τη δουλειά των Ελληνικών Περιφερειών. Ελπίζω επίσης να εμπνευστείτε, να διαδώσετε τα αποτελέσματά τους και να τα υποστηρίξετε στο μέλλον, έτσι ώστε να μπορούν να ωφεληθούν όλες οι Περιφέρειες της Ευρώπης.

Χρήστος Μπεζιρτζόγλου Συντονιστής για την Ελλάδα 2004-2005 Ευρωπαϊκή Επιτροπή Περιφερειακά Προγράμματα Καινοτόμων Δράσεων

97

98

Κεφάλαιο 1 Η στρατηγική της Ε.Ε. για την Καινοτομία

Καθώς η Ευρώπη συνεχίζει την αναζήτηση για να παραμείνει ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο, η επένδυση στην ανανέωση της ικανότητας και των δυνατοτήτων γίνεται ακόμη πιο σημαντική. Η προαναγγελθείσα κοινωνία της γνώσης δεν έχει αγγίξει όλους τους Ευρωπαίους με τον ίδιο τρόπο, ούτε έχουν όλοι καρπωθεί τα οφέλη. Οι περιφερειακές ανισότητες συνέχισαν να μεγαλώνουν στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες και οι διαφορές μπορούν να είναι ιδιαίτερα έντονες μεταξύ των μεγάλων Ευρωπαϊκών πόλεων και εκείνων των περιοχών που είναι απομακρυσμένες, που υποφέρουν από την παρακμή των παραδοσιακών βιομηχανιών, ή είναι βασικά αγροτικές. Είναι απίθανο η οικονομική ευημερία να μπορεί να αναζητηθεί ξέχωρα από άλλες πολιτικές. Η Ευρωπαϊκή προσέγγιση στην αειφόρο ανάπτυξη, όπως τέθηκε στη στρατηγική της Λισσαβόνας και του Gothenburg, στοχεύει στην εργασία προς την επίτευξη «... ενός μοντέλου ανάπτυξης, με επικέντρωση στην ανταγωνιστικότητα, τις εργασίες και την αλληλεγγύη μεταξύ των Περιφερειών και μεταξύ των γενεών1». Μέτρα που βοηθούν στην αποκατάσταση της ισορροπίας μεταξύ των περιφερειών θεωρούνται ως μέτρα που ωφελούν την Ευρώπη στο σύνολό της. Έναντι αυτού του υπόβαθρου, η παρούσα έκδοση επιθυμεί να αξιολογήσει τις επιπτώσεις της - ριζοσπαστικής για την εποχή της - έννοιας της ανάπτυξης περιφερειακών στρατηγικών για την προώθηση της καινοτομίας στις περιφέρειες που κινδύνευαν να μείνουν πίσω.

(1)

Ρομάνο Πρόντι, Πρώτος Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των 25 Κρατών Μελών, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Στρασβούργο, 5 Μαΐου 2004 2

( )

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://europa.eu.int/comm/lisbon_ strategy/index_el.html

1.1 Η Στρατηγική της Λισσαβόνας 2 Το Μάρτιο του 2000, το Συμβούλιο της Λισσαβόνας εγκαινίασε τη δεκαετή στρατηγική της ΕΕ για την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανανέωση. Ο στόχος ήταν να γίνει η ΕΕ έως το 2010 «η πλέον δυναμική και ανταγωνιστική, βασισμένη στη γνώση, οικονομία στον κόσμο, ικανή για αειφόρο

99

οικονομική ανάπτυξη με περισσότερες και καλύτερες δουλειές και ευρύτερη κοινωνική συνοχή». Η Στρατηγική της Λισσαβόνας περιλαμβάνει ένα περιεκτικό και συνεκτικό πακέτο δράσεων που ενισχύονται αμοιβαία, οι οποίες σχεδιάστηκαν για να βελτιώσουν τις επιδόσεις της ΕΕ και να επιφέρουν την αειφόρο ανάπτυξη. Αποσκοπεί στη βελτίωση των συνθηκών για υψηλή και μη πληθωριστική ανάπτυξη, στοχεύοντας σε δράσεις όπως είναι η αναμόρφωση της εργασίας, των υπηρεσιών και των προϊόντων της αγοράς, η προώθηση των επενδύσεων στη γνώση και στην καινοτομία, οι δράσεις για τη χαλιναγώγηση των περιβαλλοντικών πιέσεων και τη διατήρηση των φυσικών πόρων, καθώς και η ενδυνάμωση της αλληλεπίδρασης μεταξύ της στρατηγικής της Λισσαβόνας και των μακροοικονομικών πολιτικών. Η πρόοδος επί των στόχων της Λισσαβόνας επανεξετάζονται κάθε χρόνο κατά την Εαρινή Σύνοδο με έναν κατάλογο από 42 διαρθρωτικούς δείκτες που καλύπτουν τομείς όπως το γενικό οικονομικό πλαίσιο, η απασχόληση, η έρευνα και η καινοτομία, η οικονομική αναμόρφωση, η κοινωνική συνοχή και το περιβάλλον. Τα Διαρθρωτικά Ταμεία έχουν ως στόχο βελτιώσεις στην ανταγωνιστικότητα και στην ποιότητα ζωής, συγχρηματοδοτώντας επενδύσεις στις υποστηριζόμενες περιφέρειες. Σε πολλές Περιφέρειες, τα Διαρθρωτικά Ταμεία υποστηρίζουν την εφαρμογή της στρατηγικής της Λισσαβόνας μέσα από τις χρηματοδοτούμενες επενδύσεις.

1.2 Η Στρατηγική Αειφόρου Ανάπτυξης3 Η έννοια της αειφόρου ανάπτυξης αναφέρεται σε μια μορφή οικονομικής ανάπτυξης που ικανοποιεί τις ανάγκες της κοινωνίας σε ότι αφορά την ευημερία σε βραχυ-, μεσο- και – πάνω απ’ όλα – σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Βασίζεται στην υπόθεση ότι η ανάπτυξη πρέπει να καλύπτει τις σημερινές ανάγκες, χωρίς να διακυβεύει τις προοπτικές ανάπτυξης των μελλοντικών γενεών. Η αρχή της ενσωμάτωσης των περιβαλλοντικών ανησυχιών στη διαμόρφωση και εφαρμογή άλλων πολιτικών, κάτι που είναι θεμελιώδες για την επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης, επιβεβαιώθηκε στη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αειφόρο ανάπτυξη υιοθετήθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Gothenburg τον Ιούνιο του 2001.

1.3 Η περιφερειακή διάσταση Στην αυγή της τρίτης χιλιετίας, οι Περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντιμετωπίζουν τεράστιες νέες προκλήσεις. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των εταιρειών έχει αυξηθεί κατά πολύ, ως αποτέλεσμα της φιλελευθεροποίησης του παγκοσμίου εμπορίου. Οι εταιρείες εγκαθίστανται εκεί όπου βρίσκουν τις καλύτερες συνθήκες για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας (υποδομές και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας, εξειδικευμένοι εργαζόμενοι). Οι λιγότερο προετοιμασμένες Περιφέρειες πρέπει να βοηθηθούν για να διασφαλίσουν τις υποδομές και τις σύγχρονες και επαρκείς υπηρεσίες που θα τις κάνουν πιο ελκυστικές. Η τεχνολογική επανάσταση και η κοινωνία της πληροφορίας απαιτούν από τις επιχειρήσεις και τους πολίτες της Ένωσης να προσαρμόζονται πολύ γρήγορα σε μια συνεχώς μεταβαλλόμενη κατάσταση. Για να το κάνουν αυτό, οι κάτοικοι όλων των Περιφερειών θα πρέπει να είναι σε θέση να έχουν πρόσβαση στην πλέον προχωρημένη τεχνογνωσία, μέσα από τα δίκτυα τηλεπικοινωνιών, την

100

(3 ) Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://europa.eu.int/comm/press_room/ presspacks/sustdev/index_el.htm

καινοτομία και την εκπαίδευση υψηλής ποιότητας. Η εντατικοποίηση του ανταγωνισμού, η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και ο αυξανόμενος δυναμισμός στο πεδίο της καινοτομίας αποτελούν καίρια θέματα στις τρέχουσες πολιτικές συζητήσεις. Είναι η περίπτωση που η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας πορεύεται χέρι - χέρι με την αυξανόμενη σπουδαιότητα των περιφερειακών και τοπικών δραστηριοτήτων. Υπάρχει κάθε λόγος να πιστέψει κανείς ότι η επιτυχία ενός αποτελέσματος καινοτομίας προκύπτει μέσα από την αλληλεπίδραση μεταξύ παγκόσμιων και τοπικών διαδικασιών. Η ανταγωνιστικότητα μιας περιφέρειας εξαρτάται, σε αυξανόμενο βαθμό, από την ικανότητά της για καινοτομία. Οι επιτυχημένες περιφέρειες καταλαβαίνουν πώς να συνδέσουν έξυπνα τους τοπικούς και περιφερειακούς πρωταγωνιστές, όπως οι επιχειρήσεις, τα πανεπιστήμια, τα ερευνητικά ινστιτούτα, τις ενώσεις, τους πολιτικούς και τη διοίκηση, έτσι ώστε να μαζέψουν την τεχνογνωσία που βρίσκεται κατανεμημένη σε διακριτά φυσικά πρόσωπα και να την αναπαράγουν και να τη μεταφέρουν σε νέα προϊόντα, διαδικασίες και υπηρεσίες. Γιατί η Ε.Ε. προωθεί περιφερειακά προγράμματα; Απλά επειδή στην οικονομία που βασίζεται ολοένα και περισσότερο στη γνώση, η καινοτομία κρατά το κλειδί για την περιφερειακή ανταγωνιστικότητα.

1.4 Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Πολιτικής4 Η Περιφερειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης βασίζεται στην οικονομική αλληλεγγύη επειδή ένα τμήμα των εισφορών των Κρατών Μελών πηγαίνει στις λιγότερο ευημερούσες περιφέρειες και κοινωνικές ομάδες. Για την περίοδο 2000 – 2006, αυτές οι μεταφορές θα ανέρχονται στο ένα τρίτο του Κοινοτικού προϋπολογισμού, ή 213 δισ. Ευρώ. Τα Διαρθρωτικά Ταμεία επικεντρώνονται σε ξεκάθαρα καθορισμένες προτεραιότητες: • Το 70% της χρηματοδότησης πηγαίνει στις περιφέρειες των οποίων η ανάπτυξη υστερεί. Φιλοξενούν το 22% του πληθυσμού της Ένωσης (Στόχος 1).

• Το 11,5% της χρηματοδότησης υποστηρίζει την οικονομική και κοινωνική μετατροπή σε περιοχές που αντιμετωπίζουν διαρθρωτικές δυσκολίες. Το 18% του πληθυσμού της Ένωσης ζει σε τέτοιες περιοχές (Στόχος 2).

• Το 12,3% της χρηματοδότησης προωθεί τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων εκπαίδευσης και τη δημιουργία απασχόλησης (Στόχος 3), εκτός των περιφερειών του Στόχου 1, όπου παρόμοια μέτρα αποτελούν μέρος των στρατηγικών για την κάλυψη του χαμένου εδάφους. Υπάρχουν επίσης τέσσερις Κοινοτικές Πρωτοβουλίες που αναζητούν κοινές λύσεις σε συγκεκριμένα προβλήματα. Δαπανούν του 5,35% της χρηματοδότησης των Διαρθρωτικών Ταμείων σε: • Διασυνοριακή, διεθνή και διαπεριφερειακή συνεργασία (Interreg III) • Βιώσιμη ανάπτυξη πόλεων και αστικών περιοχών σε παρακμή (Urban II) • Αγροτική ανάπτυξη μέσα από τοπικές πρωτοβουλίες (Leader +) (4)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://europa.eu.int/comm/regional_ policy/index_el.htm

• Καταπολέμηση ανισοτήτων και διακρίσεων στην πρόσβαση στην αγορά εργασίας (Equal) Υπάρχει μια ειδική κατανομή πόρων για την προσαρμογή των δομών αλιείας,

101

εκτός των περιφερειών του Στόχου 1 (0,5%). Υπάρχουν επίσης πόροι για καινοτόμες δράσεις για την προώθηση και τον πειραματισμό με νέες ιδέες για την ανάπτυξη (0,51%). Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν περιορίζεται απλώς σε χρηματοδοτικές συνεισφορές. Μέσα από την περιφερειακή της πολιτική, η Κοινότητα αποκτά τη δική της άποψη για την αναπτυξιακή εργασία που σχεδιάζεται σε τοπικό επίπεδο. Όπου είναι απαραίτητο, συμπληρώνει την εσωτερική αγορά και την οικονομική και νομισματική ένωση. Ήταν ουσιαστικό για τα Κράτη Μέλη να αναγνωρίσουν ότι είναι προς το δικό τους συμφέρον να πάρουν το μέλλον τους στα χέρια τους και να διαχειριστούν τα ίδια τους πόρους που παρέχονται από την Ένωση. Τώρα, η κύρια ευθύνη για τη διαχείριση και επίβλεψη των δαπανών θα είναι δική τους. Η Επιτροπή θα επεμβαίνει μόνο για να ελέγχει ότι έχει τεθεί σε λειτουργία ένα αποτελεσματικό σύστημα ελέγχου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση στοχεύει να κεφαλαιοποιήσει τη διαφορετικότητά της, προωθώντας το συντονισμό και τη διάχυση της καλής πρακτικής.

1.5 Περιφερειακά Προγράμματα Καινοτόμων Δράσεων Οι νέες Καινοτόμες Δράσεις του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) στοχεύουν στο να ενδυναμώσουν τις καινοτόμες δραστηριότητες σε όλες τις Περιφέρειες της Ε.Ε. των 15, καθώς και τη χρήση από μέρους τους των νέων τεχνολογιών πληροφοριών και τηλεπικοινωνιών. Οι Καινοτόμες Δράσεις επικεντρώνονται σε τρεις στρατηγικές θεματικές ενότητες: • Ανάπτυξη της περιφερειακής οικονομίας με βάση τη γνώση και την τεχνολογική καινοτομία, έτσι ώστε να βοηθηθούν οι Περιφέρειες να αναπτύξουν τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματά τους.

• Η Κοινωνία της Πληροφορίας στην υπηρεσία της περιφερειακής ανάπτυξης, έτσι ώστε να συνεισφέρει στην εξωστρέφεια των περιφερειών, μειώνοντας τα μειονεκτήματά τους και αναπτύσσοντας τα πλεονεκτήματά τους.

• Περιφερειακή ταυτότητα και αειφόρος ανάπτυξη για να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής και εργασίας των κατοίκων και για να προωθήσουν την ενσωμάτωση των ΜΜΕ στην αγορά. Όλες οι Περιφέρειες επιπέδου NUTS 2 των 15 Κρατών Μελών ήταν σε θέση να υποβάλουν προτάσεις, εστιάζοντας σε μια στρατηγική θεματική ή σε συνδυασμό αυτών. Η συνεισφορά της ΕΕ ανά περιφερειακό πρόγραμμα ποικίλει από 300.000 έως 3 εκατομμύρια Ευρώ. Το ποσοστό συγχρηματοδότησης του ΕΤΠΑ κυμαίνεται από 80% για τις Περιφέρειες του Στόχου 1 έως 50 % για όλες τις άλλες Περιφέρειες. Τα Προγράμματα υποβάλλονται κάθε έτος (μέχρι το 2005) έως τις 31 Μαΐου. Θέματα κλειδιά αποτελούν η καινοτομικότητα της πρότασης για την περιφέρεια και η δυνατότητα μεταφοράς των αποτελεσμάτων στα κύρια προγράμματα χρηματοδότησης. Εκτός από τα περιφερειακά προγράμματα, δημιουργήθηκαν τρία δίκτυα, ένα για κάθε θεματική, για να προάγουν τη συνεργασία μεταξύ των Περιφερειών και την ανταλλαγή εμπειριών και ορθών πρακτικών.

102

1.6 Συνεισφορά των Καινοτόμων Δράσεων στις στρατηγικές της Λισσαβόνας και του Γκέτεμποργκ Όπως φαίνεται και στον Ευρωπαϊκό Πίνακα για την Καινοτομία (European Innovation Scoreboard) του Νοεμβρίου 2003, το χάσμα καινοτομίας διευρύνεται σήμερα, τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ. Για τις Περιφέρειες, τα προγράμματα καινοτόμων δράσεων υπήρξαν οι καταλύτες και τα εργαστήρια πειραματισμού για να εξετάσουν το πώς ο μελλοντικός τους περιφερειακός σχεδιασμός μπορεί να αλλάξει κατεύθυνση, έτσι ώστε να καλύπτει τους στόχους της Λισσαβόνας και του Γκέτεμποργκ. Για τις λιγότερο αναπτυγμένες Περιφέρειες, ήταν ιδιαίτερα σημαντικό να έχουν μια ευκαιρία πειραματισμού πάνω στις τρεις διατιθέμενες στρατηγικές θεματικές ενότητες, οι οποίες παραδοσιακά δε χρηματοδοτούνται επαρκώς σε σχέση με άλλες μορφές αναγκών, όπως εκείνες που αφορούν τις υποδομές. Είναι ουσιαστικό οι Περιφέρειες να μην καλύψουν μόνο το χάσμα συνοχής, ενώ παράλληλα θα βλέπουν το τεχνολογικό χάσμα να διευρύνεται. Σε μερικές Περιφέρειες, ιδιαίτερα εκείνες που είναι λιγότερο ευνοημένες, αυτή η συζήτηση μεταξύ των κυριότερων περιφερειακών φορέων για την στρατηγική προσέγγιση σε ζητήματα καινοτομίας έλαβε χώρα για πρώτη φορά, καθώς εκείνη την εποχή ελάχιστες περιφέρειες είχαν ξεκάθαρες πολιτικές για την καινοτομία. Αυτό βοήθησε τις περιφέρειες να αναπτύξουν μια συμπαγή προσέγγιση για την καινοτομία και την αειφόρο ανάπτυξη, ως οριζόντιες προτεραιότητες που ενισχύουν όλα τα πεδία δραστηριοτήτων τα οποία θα διασφαλίσουν την μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα της περιφέρειας.

1.7 Συνεισφορά των Καινοτόμων Δράσεων στην ορθή διακυβέρνηση Μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες πτυχές των Περιφερειακών Προγραμμάτων Καινοτόμων Δράσεων είναι το γεγονός ότι οι Περιφέρειες τα σχεδίασαν και τα διαχειρίστηκαν απευθείας, χωρίς καμία εθνική εμπλοκή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Οι περιφερειακές κυβερνήσεις ανέλαβαν πλήρως την ευθύνη για τη βελτίωση των συνθηκών που είναι καθοριστικές για τη μελλοντική τους ανταγωνιστικότητα. Αυτή η ευθύνη αναλήφθηκε από τις περιφερειακές κυβερνήσεις σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς. Για να προετοιμάσουν τις προτάσεις τους, οι περισσότερες περιφέρειες ξεκίνησαν μια προκαταρκτική επαφή με τους κυριότερους περιφερειακούς φορείς – δημόσιους και ιδιωτικούς – για το ποιες θα έπρεπε να είναι οι κύριες δράσεις που θα υποστηρίζονταν για να προωθήσουν την καινοτομία, την κοινωνία της πληροφορίας και την αειφόρο ανάπτυξη στην περιφέρεια. Μόλις το πρόγραμμά τους εγκρίνονταν, οι περισσότερες περιφέρειες, εκτός από μια Επιτροπή Καθοδήγησης με όλους αυτούς τους κύριους εταίρους, δημιουργούσαν επίσης ομάδες εργασίας πάνω σε ειδικά θέματα. Πράγματι, η καλή διακυβέρνηση εμφανίζεται ως ένας ισχυρός παράγοντας επιτυχίας των Περιφερειακών Προγραμμάτων Καινοτόμων Δράσεων. Ήταν επίσης ιδιαίτερα ενθαρρυντικό να παρακολουθεί κανείς τη δέσμευση και τη συγχρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα σε τέτοια προγράμματα που είναι από τη φύση τους εργαλεία στρατηγικής και διαμόρφωσης πολιτικής.

103

1.8 Ορισμοί Καινοτομίας Ο όρος «Καινοτομία» συνδέεται τόσο με τη διαδικασία όσο και με το αποτέλεσμα. Καινοτομία είναι η μετατροπή μιας ιδέας σε ένα εμπορεύσιμο προϊόν ή υπηρεσία, σε μια λειτουργική μέθοδο παραγωγής ή διανομής – νέα ή βελτιωμένη – ή ακόμη σε μια νέα μέθοδο παροχής υπηρεσιών. Όταν η καινοτομία συνδέεται με τη διαδικασία, η έμφαση δίνεται στον τρόπο με τον οποίο η καινοτομία εφευρίσκεται ή παράγεται, στα διάφορα στάδια που οδηγούν στην καινοτομία (δημιουργικότητα, marketing, έρευνα και ανάπτυξη, σχεδιασμός, παραγωγή και διανομή), καθώς και στις αλληλεξαρτήσεις τους. Δεν πρόκειται για μια γραμμική διαδικασία με ξεκάθαρα οριοθετημένες φάσεις, αλλά για ένα σύστημα αλληλεπιδράσεων και «αναστρέψιμων κινήσεων» μεταξύ διαφόρων λειτουργιών και διαφόρων παραγόντων, μέσα από τα οποία η εμπειρία, η γνώση και η τεχνογνωσία ενισχύονται και εμπλουτίζονται αμοιβαία. Αυτό εξηγεί τη διαρκώς αυξανόμενη σημασία που αποδίδεται στους μηχανισμούς αλληλεπίδρασης στην επιχείρηση (συνεργασία μεταξύ των διαφόρων μονάδων, συμμετοχή των εργαζομένων στην οργανωτική καινοτομία) και στα δίκτυα που συνδέουν την επιχείρηση με το περιβάλλον (άλλες επιχειρήσεις, υπηρεσίες υποστήριξης, κέντρα τεχνογνωσίας, ερευνητικά εργαστήρια, κλπ). Η σύνδεση με τους χρήστες, η αξιολόγηση της εκφρασμένης ζήτησης, η αξιόπιστη πρόβλεψη των αναγκών της αγοράς και της κοινωνίας έχουν εξίσου – αν όχι μεγαλύτερη – σημασία με την άψογη γνώση των τεχνολογιών. Όταν η καινοτομία συνδέεται με το αποτέλεσμα, η σημασία αποδίδεται στο νέο προϊόν, τη μέθοδο ή την υπηρεσία. Με αυτόν τον τρόπο, διαχωρίζουμε τη ριζοσπαστική καινοτομία και την επικερδή καινοτομία, που αλλάζει, με προοδευτικές βελτιώσεις, τα προϊόντα, τις μεθόδους ή τις υπηρεσίες. Η εμφάνιση νέων προϊόντων, μεθόδων ή υπηρεσιών μπορεί να αφορά όλα τα πεδία των δραστηριοτήτων, παραδοσιακή ή νέα τεχνολογία, δημόσια ή εμπορική, βιομηχανική, αγροτική ή τριτογενή. Η καινοτομία μπορεί επίσης να αφορά τις υπηρεσίες δημοσίου συμφέροντος ή κοινής ωφελείας: δημόσια υγεία, διοικητικές διαδικασίες, οργάνωση των ταχυδρομικών υπηρεσιών ή της δημόσιας εκπαίδευσης. Η καινοτομία δεν είναι απαραίτητα συνώνυμη με την (υψηλή) τεχνολογία, παρά το γεγονός ότι κάνει την εμφάνισή της πιο συχνά στο βιομηχανικό εξοπλισμό, τα υλικά, το λογισμικό (ενσωματωμένη τεχνολογία) και στις μεθόδους. Ένα σημαντικό τμήμα των καινοτομιών είναι αποτέλεσμα νέων συνδυασμών από ήδη γνωστά στοιχεία, ή νέων χρήσεων ή ακόμη, από τη δημιουργικότητα στο σχεδιασμό του προϊόντος. Η καινοτομία καθορίστηκε στην Πράσινη Βίβλο του 1995 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως «η ανανέωση και η διεύρυνση της γκάμας των προϊόντων και υπηρεσιών και των διασυνδεδεμένων αγορών, η υιοθέτηση νέων μεθόδων παραγωγής, τροφοδοσίας και διανομής, η εισαγωγή αλλαγών στη διαχείριση, την οργάνωση της εργασίας και τις συνθήκες εργασίας και τις δεξιότητες του εργατικού δυναμικού». Η καινοτομία δεν είναι επομένως μια αυτοτελής γραμμική διαδικασία, αλλά περικλείει έναν αριθμό φορέων, όπως είναι οι επιχειρήσεις, τα ερευνητικά κέντρα και τα πολιτικά κέντρα λήψης αποφάσεων. Επιπλέον, απαιτεί τη δημιουργία συνεργιών μεταξύ των διαφόρων πολιτικών, όπως η πολιτική για τις επιχειρήσεις, την εκπαίδευση και την έρευνα και τεχνολογία. Επιπρόσθετα, η ενσωμάτωση της καινοτομίας στις διάφορες πολιτικές της ΕΕ θα βοηθούσε στην ενδυνάμωση των επιχειρήσεων που βρίσκονται στον πυρήνα της διαδικασίας της καινοτομίας. Μια επιτυχημένη συνεργασία με άλλες επιχειρήσεις και τις δημόσιες αρχές απαιτεί τη δημιουργία «clusters», τα οποία είναι γεωγραφικές συγκεντρώσεις

104

συμπληρωματικών, αλληλοεξαρτώμενων αλλά και ανταγωνιστικών επιχειρήσεων. Μέσω της έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης (Ε&ΤΑ), παράγεται ένας μεγάλος όγκος επιστημονικής και τεχνολογικής γνώσης – δηλαδή συστηματικής και εφαρμόσιμης κωδικοποιημένης γνώσης – η οποία μπορεί να οδηγήσει σε καινοτομία. Εντούτοις, η καινοτομία μπορεί επίσης να απορρέει από άλλες ανεπίσημες μορφές γνώσης και γνωστικών ικανοτήτων που βρίσκονται αποθηκευμένες σε φυσικά πρόσωπα, ομάδες ή οργανισμούς, καθώς και από τις δραστηριότητες που αναλαμβάνουν. Αυτές, μαζί με την κωδικοποιημένη γνώση, περιγράφονται με τον όρο πνευματικό κεφάλαιο. Το πνευματικό κεφάλαιο μπορεί να αυξηθεί μέσα από την έρευνα, την εκπαίδευση, τη δικτύωση και άλλες διαδικασίες μάθησης, δημιουργικότητας και ανταλλαγής γνώσεων. Η εφεύρεση – η καινοφανής, μη-προφανής δημιουργία γνώσης – μπορεί να προέλθει τόσο από πειραματισμό, όσο και από προσεκτικά σχεδιασμένη Ε&ΤΑ. Η ακόμη ευρύτερη έννοια του άυλου κεφαλαίου περιλαμβάνει όλες τις περαιτέρω μορφές κεφαλαίου που δεν έχουν υλική υπόσταση, όπως η αξία των δικτύων, η πρόσβαση στις αγορές, οι στρατηγικές marketing, οι τεχνικές διαχείρισης, οι οργανωτικές δομές και διάφορες μορφές κοινωνικού κεφαλαίου. Όλες αυτές μπορούν να αποτελέσουν σημαντικούς δυνητικούς στόχους και πηγές καινοτομίας και, κατά το μεγαλύτερο μέρος τους, βρίσκονται έξω από το παραδοσιακό πεδίο της Ε&ΤΑ. Η καινοτομία είναι το αποτέλεσμα διαφορετικών γειτνιάσεων, όπως η γεωγραφική, οι σχέσεις, η τεχνολογική, οι υποδομές και το κοινωνικό κεφάλαιο.

105

106

Κεφάλαιο 2 Οι Περιφερειακές Στρατηγικές για την Καινοτομία Οι κυριότερες πρωτοβουλίες της ΕΕ για την ενθάρρυνση των περιφερειακών φορέων των στρατηγικών για την καινοτομία, μετά το 1994, ανά προγραμματική περίοδο και συμπεριλαμβανομένης μιας ανάλυσης για την Ελλάδα, απεικονίζονται στον παρακάτω πίνακα: Προγραμματική περίοδος

Ανά Έργο (Αρ. Έργων)

Ανά πρόγραμμα (Αρ. Περιφερειών)

Δεδομένα Ελλάδας (Αρ. Περιφερειών)

RTP

1994-1999

6

1

RTT

1994-1999

6

2

RIS

1994-1999

24

3

RIS +

1994-1999

25

IRISI

1994-1999

RISI 1

1994-1999

RISI 2 RISI + Οικογένεια ΠΠΚΔ (Περιφερειακά Προγράμματα Καινοτόμων Δράσεων)

2000-2006

ΓΔ Περιφερειακή Πολιτική Οικογένεια Άρθρου 105

(5)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://europa.eu.int/comm/regional_ policy/innovation/innovating/index_el.htm (6)

1 Σχέδιο με συμμετοχή 6 Περιφερειών (7)

Μέχρι τον Οκτώβριο 2004 (8)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://europa.eu.int/comm/employment_ social/esf2000/article_6-el.htm (9)

7 περιφερειακά προγράμματα + 5 διεθνή προγράμματα με Έλληνα επικεφαλής προώθησης (10)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://europa.eu.int/comm/enterprise/ innovation/index.htm (11)

Λειτουργώντας ως σύμβουλοι (12)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://cordis.europa.eu.int/era/regions.htm

4 6

(6)

1

14

1

1994-1999

7

4

1994-1999

13

1397

13

ΓΔ Απασχόληση 1994-1999 2000-2006

248 120

129

RITTS

1994-1999

49

3

TRIP

1994-1999

40

1

RIS-NAC

2000-2006

16

411

2000-2006

14

4

Οικογένεια Άρθρου 68 ΓΔ Επιχειρήσεις10

ΓΔ Έρευνα Know REG12

107

Από τα ανωτέρω δεδομένα, μπορούμε να διακρίνουμε τις δύο γενιές σκέψης: τη μονοθεματική προσέγγιση των έργων και την πολυθεματική ολιστική προσέγγιση των προγραμμάτων. Οι Καινοτόμες Δράσεις του ΕΤΠΑ για την περίοδο 2000 – 2006 υπήρξαν πρωτοπόροι στην υιοθέτηση της νέας, βασισμένης σε προγράμματα, προσέγγισης προς την καινοτομία, ενώ οι περιφέρειες επέλεξαν τις δράσεις προς χρηματοδότηση. Επιπλέον, απλουστεύθηκε η διαδικασία της αίτησης και της επιλογής. Η προσέγγιση με βάση τα προγράμματα ήταν το αποτέλεσμα της αξιολόγησης της ακολουθίας των καινοτόμων έργων της περιόδου 1994 – 1996, ενώ προέκυψαν και τα ακόλουθα διδάγματα: • Ανάγκη για ισχυρή τοπική πολιτική υποστήριξη και περιφερειακή ηγεσία • Ανάγκη για προσέγγιση «εκ των κάτω προς τα άνω» και με βάση τη ζήτηση • Ανάγκη ενίσχυσης του κοινωνικού κεφαλαίου (ποιότητα περιφερειακών εταιρικών σχέσεων) • Ανάγκη θεμελίωσης μακροπρόθεσμου οράματος και στρατηγικής προσέγγισης • Ανάγκη πολυεπίπεδου και ολοκληρωμένου οράματος για την καινοτομία • Ανάγκη για ενδοπεριφερειακή και διαπεριφερειακή δικτύωση (ανταλλαγή ορθών πρακτικών)

2.1 ΓΔ Περιφερειακή Πολιτική:

Από τα έργα στα προγράμματα 13 Κατά τη διάρκεια της πρώτης προγραμματικής περιόδου 1994 – 1999, τα έργα του Άρθρου 10 της ΓΔ Περιφερειακής Πολιτικής είχαν διακριτούς στόχους σε συγκεκριμένες περιοχές, όπως η τεχνολογική καινοτομία (RTT, RTP, RIS, RIS+) και η κοινωνία της πληροφορίας (IRISI, RISI 1, RISI 2, RISI+). Κατά τη διάρκεια της δεύτερης προγραμματικής περιόδου 2000 – 2006, τα Περιφερειακά Προγράμματα Καινοτόμων Δράσεων (PRAI) είχαν ως στόχο την ενσωμάτωση των προηγούμενων πειραμάτων (κάτω από τις θεματικές ενότητες της τεχνολογικής καινοτομίας και της κοινωνίας της πληροφορίας), πλέον της εισαγωγής της αναδυόμενης θεματικής της βιώσιμης ανάπτυξης, έτσι ώστε να δημιουργηθεί μια καινοτόμος ευρύτερη προσέγγιση για την περιφερειακή ανάπτυξη.

(13)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://europa.eu.int/comm/regional_ policy/innovation/innovating/index_el.htm

Το παρακάτω σχήμα απεικονίζει γραφικά τα ανωτέρω: 3Ʃ1

3*4

,"*/050.*"

t ƦLjdž LJǀǂdžNJǀǁǒ ƻLjǐljƾ

3*4

t ƘƼǂNJǓǏljƾ ǀǁƸDŽdžNJǒNJǏDŽ t ƦLjƸǁNJǀǁǒ NjǂdžLJdžǓƾljƾ LJƼLjǀnjƼLjƼǀƸǁǘDŽ njdžLjǑǏDŽ ƺǀƸ NJƾDŽ džLjǀlj ǑDŽǏDŽ ljƾ ƸDŽNJǀǁǘDŽ ƸDŽǐLJNJNjDžƾ ǁƸǀDŽdžNJǕ ǏDŽ LJdžǂǀNJǀǁǘDŽ ljǍƼƻǓǏDŽ ƻLjǐljƾǛ LJdžNj t ƠdžǀDŽǕ LJǂƸǓljǀdž ƺǀƸ LJdžǂǀNJǀǁǑǛ ƛ ƩƗ ǁƸƿdžLjǓljNJƾǁƸDŽ ljNJdž 3*44 ǁƸǀ ǁƸǀDŽdžNJdž ǓƸǛ

355 t ƩƸNjNJdžLJdžǓƾljƾ džLjƿǘDŽ LJLjƸǁNJǀǁǘDŽ ljNJƾDŽ NJƼǍDŽdžǂdžƺǀǁǒ ljNjDŽƼLjƺƸljǓƸ ƼNJƸDžǖ LJƼLjǀnjƼLjƼǀǘDŽ

*3*4*

3*4*

ƠƥƟƣƮƣƟƗ ƩƝƨ ƦơƝƧƥƫƥƧƟƗƨ

t ƦLjdž LJǀǂdžNJǀǁǒ ƻLjǐljƾ

t ƪLJdžljNJǒLjǀDžƾ ƺǀƸ NJƾDŽ ƸDŽǐƻƼǀDžƾ NJƾǛ ǑDŽDŽdžǀƸǛ NJƾǛ ƠNJƦ ljƼ džǂdžǁǂƾLjǏ ǑDŽdž NJ ǒ Ƹ NJǏDŽ LJdžǂǀNJǀǁǘDŽ LJƼLjǀnjƼLjƼǀƸǁǒǛ ƸDŽǐLJNJNjDžƾǛ ǁƸǀ ƸLJƸljǍǕǂƾljƾǛ

3*4* t ƩƸNjNJdžLJdžǓƾljƾ džLjƿǘDŽ LJLjƸǁNJǀǁǘDŽ ljNJƾDŽ ƸDŽǐLJNJNjDžƾ ljNJLjƸNJƾƺǀǁǘDŽ ƠNJƦ ƼNJƸDžǖ LJƼLjǀnjƼLjƼǀǘDŽ

3*4*

t ƦLjƸǁNJǀǁǒ NjǂdžLJdžǓƾljƾ džLjǀlj ǑDŽǏDŽ ljƾ ƸDŽNJǀǁǘDŽ ljǍƼƻǓǏDŽ ƻLjǐljƾǛ LJdžNj ǁƸƿdžLjǓljNJƾǁƸDŽ ljNJdž 3*4*

Ɲ ǓƻǀƸ ƾ ƻǀƸƻǀǁƸljǓƸ ƼǓDŽƸǀ ljƾ ƸDŽNJǀǁǒ ƚƾ ǀdžNjLjƺǓƸ ǁdžǀDŽǏDŽǀǁdžǖ ǁƼnjƸǂƸǓdžNj ƨƩƧƗƩƝƙƟƠƝ ƩƝƨ ơƟƨƨƗƘƥƣƗƨ ƗƣƩƗƙƮƣƟƨƩƟƠƥƩƝƩƗ Ɲ ǓƻǀƸ ƾ ƻǀƸƻǀǁƸljǓƸ ƼǓDŽƸǀ ljƾ ƸDŽNJǀǁǒ ƚƾ ǀdžNjLjƺǓƸ ǁdžǀDŽǏDŽǀǁdžǖ ǁƼnjƸǂƸǓdžNj

ƨƩƧƗƩƝƙƟƠƝ ƙƠƛƩƛƢƦƥƧƙƠ ƗƛƟƫƥƧƥƨ ƗƣƗƦƩƪƤƝ

108

ƦƦƠƚ ƩƼǍDŽdžǂdžƺǀǁǒ ƠƸǀDŽdžNJdž ǓƸ

ƠdžǀDŽǏDŽǓƸ NJƾǛ ƦǂƾLjdžnjdžLjǓƸǛ

ƦƼLjǀnjƼLjƼǀƸǁǒ ƩƸNjNJǕNJƾNJƸ ƗƼǀnjǕLjdžǛ ƗDŽǐLJNJNjDžƾ

Τέλος, κάτω από την ομπρέλα των έργων ECOS – OUVERTURE14 (Διαπεριφερειακή συνεργασία μεταξύ τοπικών αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης 1997 – 2002) και Recite II, υπήρξε επίσης μια σειρά προγραμμάτων που ασχολήθηκαν με τις περιφερειακές στρατηγικές για την καινοτομία.

2.1.1 Η οικογένεια των έργων RIS (RTT, RTP, RIS, RIS+) Στα πλαίσια των Καινοτόμων Δράσεων 2000 – 2006, κάτω από τη θεματική «Περιφερειακές Οικονομίες βασισμένες στη γνώση και στην καινοτομία», σχεδόν το 60% των περιφερειών υπέβαλαν αίτηση για την ανάληψη περιφερειακών στρατηγικών για την καινοτομία ή για την περαιτέρω ανάπτυξη και εμβάθυνση των δραστηριοτήτων που συχνά βασίζονταν στην εμπειρία που αποκτήθηκε με τα RIS, RIS+ ή RITTS.

Οι Περιφερειακές Στρατηγικές για την Καινοτομία (RIS) και τα Διαπεριφερειακά Προγράμματα Μεταφοράς Τεχνολογίας (RTT) αποσκοπούσαν στη βελτίωση της καινοτομικής συμπεριφοράς σε περιφέρειες που καλύπτονταν από τους τέσσερις Στόχους (1, 2, 5b και 6) του ΕΤΠΑ 1994 – 1999, μέσα από μια ολοκληρωμένη και αμφίδρομη διαδικασία μάθησης. Ως συνέχεια των 6 Περιφερειακών Τεχνολογικών Σχεδίων (RTP) και μαζί με τις Περιφερειακές Πρωτοβουλίες Μεταφοράς Καινοτομίας και Μεταφοράς Τεχνολογίας (RITTS), το δίκτυο Καινοτόμων Περιφερειών της Ευρώπης (IRE) και τη βάση δεδομένων RINNO, υποστηριζόμενη από κοινού από τις ΓΔ Περιφερειακή Πολιτική και Επιχειρήσεις, τα RIS και RTTS αποτέλεσαν δύο βασικά συστατικά στοιχεία της Κοινοτικής πολιτικής που απαντούσε στην άμεση ανάγκη για βελτιωμένη καινοτομική ικανότητα των επιχειρήσεων – ιδιαίτερα των ΜΜΕ – στις Περιφέρειες της Ευρώπης των 15, έτσι ώστε να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα σε περιφερειακή κλίμακα και, κατ’ επέκταση, σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα RIS καθοδηγούσε η ζήτηση, η προσέγγισή τους ήταν «εκ των κάτω προς τα άνω», βασίζονταν στη συνεργασία και στην ομοφωνία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ήταν προσανατολισμένα προς τις δράσεις και ενθάρρυναν τις Περιφέρειες να εξερευνήσουν την Ευρωπαϊκή διάσταση, μέσα από τη δραστηριοποίησή τους σε διαπεριφερειακή συνεργασία και τη συγκριτική αξιολόγηση των πολιτικών και των μεθόδων. Το RIS ακολούθησε το RIS+, το οποίο ήταν ανοικτό σε όλες τις Περιφέρειες που είχαν ήδη ξεκινήσει ένα RTP, RIS ή RITTS (ανεξάρτητα από το καθεστώς ενίσχυσής τους από το ΕΤΠΑ) και το οποίο έδωσε στις Περιφέρειες μια ευκαιρία για να υλοποιήσουν τη στρατηγική για την καινοτομία που είχαν προηγουμένως επεξεργαστεί και να λανσάρουν συγκεκριμένες πιλοτικές δράσεις. Παράλληλα με τα RIS και RIS+, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε 6 έργα RTT με τη συμμετοχή περιφερειακών εταίρων από περισσότερες από 30 Περιφέρειες, μετά από επιλογή που ακολούθησε μια πρόκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος ανοικτή σε όλες τις Περιφέρειες της Ευρώπης. Ο κύριος στόχος αυτών των Προγραμμάτων ήταν να εντοπιστούν οι βέλτιστες πρακτικές τεχνολογικής συνεργασίας μεταξύ των περιφερειών για να προωθηθεί η οικονομική ανάπτυξη.

(14)

Τα περισσότερα προγράμματα RIS και RIS+ κατάφεραν να διασφαλίσουν μια καλή τοποθέτηση των κυριότερων δράσεών τους στα Επιχειρησιακά Προγράμματα των περιοχών των Στόχων 1 και 2, παράγοντας ιδέες για νέα έργα και εντοπίζοντας τις εταιρικές σχέσεις για την υλοποίησή τους. Μερικές περιφέρειες μπόρεσαν να δώσουν ακριβή στοιχεία για τους προϋπολογισμούς που αφιερώθηκαν στην καινοτομία στα Διαρθρωτικά Ταμεία ή στα περιφερειακά ή εθνικά προγράμματα, μετά το τέλος του προγράμματος τους RIS. Όλα μας δείχνουν μια σημαντική αύξηση στην ποσότητα και στην ποιότητα της υποστήριξης της καινοτομίας.

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://europa.eu.int/comm/regional_ policy/innovation/innovating/ecos.htm

109

2.1.2 Η οικογένεια των έργων RISI (IRISI, RISI 1, RISI 2, RISI+) Ο στόχος του Άξονα Κοινωνία της Πληροφορίας των Καινοτόμων Δράσεων του ΕΤΠΑ 1994 – 1999 ήταν η επιδίωξη μιας στρατηγικής ενεργού μάθησης, βασισμένης στην εισαγωγή και δοκιμή ενός αριθμού πιλοτικών έργων, ιδιαίτερα Περιφερειακών Πρωτοβουλιών για την Κοινωνία της Πληροφορίας (RISI). Η ανάπτυξή του ξεκίνησε με μια πρωτοβουλία ενός πυρήνα 6 περιφερειών για την προώθηση και τον πειραματισμό της κοινωνίας της πληροφορίας για τη στρατηγική περιφερειακή ανάπτυξη (IRISI). Το RISI 1 επικεντρώθηκε στην ανάπτυξη μιας περιφερειακής εταιρικής σχέσης για την επεξεργασία μιας στρατηγικής και ενός σχεδίου δράσης για την κοινωνία της πληροφορίας, σε περιφερειακό επίπεδο. Το RISI 2 επιδίωξε την προετοιμασία και την εκκίνηση πολύ-περιφερειακών πιλοτικών εφαρμογών για την ανάδειξη της βέλτιστης πρακτικής στην περιφερειακή ανάπτυξη της Κοινωνίας της Πληροφορίας. Το RISI + στόχευε στη συνέχιση των εταιρικών σχέσεων και των στρατηγικών του RISI 1 σε επιλεγμένα πιλοτικά έργα.

Στα πλαίσια των Καινοτόμων Δράσεων 2000 – 2006, κάτω από τη θεματική «e-Europe Regio: η κοινωνία της πληροφορίας για την περιφερειακή ανάπτυξη», σχεδόν το 60% των περιφερειών υπέβαλαν αίτηση για συνεχιζόμενες δραστηριότητες που συχνά βασίζονταν στην εμπειρία που αποκτήθηκε με τις δραστηριότητες RISI.

Ο τελικός στόχος των έργων RISI ήταν να βοηθήσει στο να γίνει η έννοια της Κοινωνίας της Πληροφορίας ένα αναπόσπαστο μέρος των πολιτικών για την περιφερειακή ανάπτυξη και την απασχόληση στις λιγότερο ευνοημένες περιφέρειες της ΕΕ. Ήταν ξεκάθαρο τότε ότι η μελλοντική οικονομική και κοινωνική ευημερία των λιγότερο ευνοημένων περιφερειών θα βασίζονταν σημαντικά στο πώς θα είχαν καταφέρει να αξιοποιήσουν και να συμμετάσχουν στην αναδυόμενη Κοινωνία της Πληροφορίας. Η γενική προσέγγιση των πιλοτικών έργων RISI ήταν η παρακίνηση, ο πειραματισμός, η αξιολόγηση και η διάχυση της βέλτιστης πρακτικής όσον αφορά τη δημιουργία των απαραίτητων κοινωνικοοικονομικών συνθηκών για την ανάπτυξη και υλοποίηση υπηρεσιών και εφαρμογών της κοινωνίας της πληροφορίας, που συνεισφέρουν στην περιφερειακή ανάπτυξη. Αυτή η προσέγγιση ενισχύονταν από συγκεκριμένους στόχους, ιδιαίτερα για την προώθηση και υποστήριξη της δημιουργίας εταιρικών σχέσεων μεταξύ των κυριότερων περιφερειακών φορέων για τη διαμόρφωση της περιφερειακής διάστασης της Κοινωνίας της Πληροφορίας. Τα RISI βασίστηκαν στο συλλογισμό ότι οι σχεδιασμένες επιλογές είναι πιο πιθανό να είναι επιτυχημένες σε σχέση με τις μη σχεδιασμένες και ότι μια προσέγγιση που συμπεριλαμβάνει είναι πιο πιθανό να είναι αποδεκτή από μια προσέγγιση που αποκλείει (ιδιαίτερα καθώς η έλευση της Κοινωνίας της Πληροφορίας είναι κάτι που αναμένεται να επηρεάσει τους πάντες, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό).

2.2 ΓΔ Απασχόληση: Τα έργα του Άρθρου 615 Το Άρθρο 6 του Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου υποστηρίζει καινοτόμα μέτρα που επιδιώκουν την προώθηση νέων προσεγγίσεων και την αναγνώριση παραδειγμάτων ορθής πρακτικής, που μπορούν στη συνέχεια να βελτιώσουν την εφαρμογή των σχεδίων που υποστηρίζονται από το ΕΚΤ. Η Ανακοίνωση της Επιτροπής για την εφαρμογή καινοτόμων έργων κάτω από το Άρθρο 6 του Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου για την προγραμματική περίοδο 2000 – 2006 θέτει τις γενικές αρχές των δράσεων που μπορούν να χρηματοδοτηθούν, καθώς και μια θεματική προσέγγιση. Μέχρι τον Αύγουστο 2004, χρηματοδοτήθηκε ο ακόλουθος αριθμός σχεδίων ανά θεματική περιοχή:

110

(15)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://europa.eu.int/comm/regional_ policy/innovation/innovating/ecos.htm

Καινοτόμα έργα στα πλαίσια του κοινωνικού διαλόγου

47

Καινοτόμες προσεγγίσεις για τη δημιουργία απασχόλησης και για την επαγγελματική εκπαίδευση

201

Η Πρωτοβουλία για την Περιφερειακή Κοινωνία της Πληροφορίας

1816

Προσαρμογή στη νέα οικονομία στα πλαίσια του κοινωνικού διαλόγου

35

Στρατηγικές και καινοτομία για την τοπική απασχόληση

44

2.3 ΓΔ Αλιεία: Διακρατικά Έργα Καινοτόμων Δράσεων Το Άρθρο 22 του Χρηματοδοτικού Μέσου για την Προσαρμογή της Αλιείας (FIFG) παρέχει χρηματοδότηση για καινοτόμα έργα, συμπεριλαμβανομένων διακρατικών δράσεων, καθώς και την ίδρυση δικτύων για εκείνους που ασχολούνται στον κλάδο και για περιοχές που εξαρτώνται από την αλιεία και την ιχθυοκαλλιέργεια. Οι καινοτόμες δράσεις περιλαμβάνουν μελέτες, πιλοτικά έργα, ανταλλαγές εμπειριών, ορθών πρακτικών και καινοτόμων μεθόδων.

2.4 Προγράμματα της ΓΔ Επιχειρήσεων17 Η πρώτη γενιά έργων (η οικογένεια των έργων RITTS) είχε ως στόχο μόνο τις Περιφέρειες των 15 Κρατών Μελών, ενώ η δεύτερη γενιά (η οικογένεια των έργων RIS – NAC) σχεδιάστηκε για να συμπεριλάβει ορισμένες περιφέρειες και από τα 25 Κράτη Μέλη.

2.4.1 Η οικογένεια των έργων RITTS (RITTS, TRIP) Τόσο τα RITTS όσο και τα RIS στόχευαν στο να υποστηρίξουν τις περιφέρειες να αναπτύξουν περιφερειακές στρατηγικές καινοτομίας που θα έπρεπε να βελτιστοποιήσουν την περιφερειακή πολιτική και τις υποδομές για την καινοτομία. Η επεξεργασία της στρατηγικής βασίστηκε σε αναλύσεις του περιφερειακού συστήματος καινοτομίας, συμπεριλαμβάνοντας θέματα διαχειριστικά, χρηματοδοτικά, εμπορικά, εκπαιδευτικά και οργανωτικά, καθώς και τεχνικές πτυχές. Οι στρατηγικές απέβλεπαν επίσης στην προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των κυριότερων εταίρων εντός του περιφερειακού συστήματος καινοτομίας. Τα έργα RITTS χρηματοδοτήθηκαν από τη ΓΔ Επιχειρήσεων, μέσα από το Πρόγραμμα Καινοτομία. Πάνω από 100 περιφέρειες υποστηρίχθηκαν με τα έργα RITTS και RIS για να μορφοποιήσουν τις περιφερειακές τους στρατηγικές για την καινοτομία.

(16)

Τα Διαπεριφερειακά Έργα Καινοτομίας (TRIP) υποστήριξαν τη διεθνή συνεργασία για την ανάπτυξη και εφαρμογή μέτρων βασισμένων στα αποτελέσματα των έργων RITTS και RIS. Ο τελικός στόχος ήταν να υποστηριχθεί η καινοτομία στις επιχειρήσεις, ενώνοντας δυνάμεις και συγκρίνοντας πρακτικές σε αρκετές περιφέρειες. Στα έργα συμμετείχαν σημαντικοί περιφερειακοί φορείς και τα αποτελέσματά τους ήταν προς όφελος των τοπικών ή περιφερειακών ΜΜΕ. Υλοποιήθηκαν συνολικά 11 έργα σε 40 περιφέρειες

8 έργα RISI 1, 2 έργα RISI 2 & 8 έργα RISI+ (17)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://europa.eu.int/comm/enterprise/ innovation/index.htm

111

2.4.2 Η οικογένεια των έργων RIS – NAC Την περίοδο 2001 – 2002 ξεκίνησαν τα πρώτα 16 έργα RIS – NAC για την υλοποίηση Περιφερειακών Στρατηγικών Καινοτομίας στις ακόλουθες Νέες Συνδεδεμένες Χώρες (NAC): Βουλγαρία, Κύπρος, Δημοκρατία της Τσεχίας, Εσθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία και Σλοβενία. Ο κύριος στόχος είναι η ανάπτυξη περιφερειακών στρατηγικών για την καινοτομία σε περιφέρειες NAC, ακολουθώντας το σχήμα και τη μεθοδολογία των έργων RITTS/RIS. Κάθε Περιφέρεια NAC συνοδεύεται από τουλάχιστο μια περιφέρεια της ΕΕ που έχει ήδη υλοποιήσει ένα έργο RITTS/RIS. Αυτή η προσέγγιση αποσκοπεί στο να διασφαλίσει ότι οι Περιφέρειες NAC θα αξιοποιήσουν στο έπακρο τις εμπειρίες που αποκόμισαν οι περιφέρειες εταίροι μέσα από την προηγούμενη διαμόρφωση των στρατηγικών καινοτομίας.

2.5 Πρωτοβουλίες της ΓΔ Έρευναs18 Η Πρωτοβουλία «Περιφέρειες της Γνώσης» είναι μια πιλοτική δράση που ζήτησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η πρωτοβουλία υποστηρίζει καινοτόμα σχέδια, όπου συμμετέχουν περιφέρειες από μερικά Κράτη μέλη, και τα οποία επιδεικνύουν τον κεντρικό ρόλο της γνώσης (τεχνογνωσία, ανθρώπινοι πόροι, Ε&ΤΑ και άλλοι «άϋλοι» παράγοντες της παραγωγής) στην ανάπτυξη των περιφερειακών οικονομιών. Αναγνωρίζει το γεγονός ότι οι περιφέρειες αποτελούν τη βασική κινητήρια δύναμη για την οικονομική ανάπτυξη. Τα έργα που υποστηρίζονται περιλαμβάνουν τεχνοδιαγνώσεις, ανάπτυξη μελλοντικών οικονομικών και τεχνολογικών μοντέλων σε περιφερειακό επίπεδο, πρωτοβουλίες για την προώθηση της διασύνδεσης του πανεπιστημίου με την τοπική οικονομία, τη συμβουλευτική υποστήριξη τεχνολογικά προηγμένων και λιγότερο ευνοημένων περιφερειών, καθώς και δράσεις ευαισθητοποίησης με επίκεντρο το ρόλο της γνώσης ως μέσου προώθησης της περιφερειακής ανάπτυξης. Η ανάπτυξη περιφερειακών δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας υποστηρίχθηκε μέσα από το Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα και τα Διαρθρωτικά Ταμεία της ΕΕ. Αυτή η νέα δράση θα αξιοποιήσει τις υφιστάμενες εμπειρίες και θα υποστηρίξει έργα που επιδεικνύουν τα διάφορα μονοπάτια που οι περιφέρειες μπορούν να ακολουθήσουν προκειμένου να επιτύχουν πιο γρήγορα μια οικονομία βασισμένη στη γνώση. Οι περιφέρειες έχουν ένα κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη και μπορούν να διαδραματίσουν έναν αποφασιστικό ρόλο στην καθοδήγηση της οικονομικής ανάπτυξης, μέσα, για παράδειγμα, από την ανάπτυξη περιφερειακών στρατηγικών για την καινοτομία, εταιρικών σχέσεων τοπικού επιπέδου και clusters σχετιζόμενων επιχειρήσεων και ερευνητών. Οι δυναμικές περιφέρειες μπορούν να συνεισφέρουν στη μετατροπή της Ευρώπης στην πλέον ανταγωνιστική, βασισμένη στη γνώση, οικονομία στον κόσμο του 2010, ενώ επίσης συμμετέχουν πλήρως στις προσπάθειες για την αύξηση της μέσης Δαπάνης (Δημόσιας και Ιδιωτικής) για Ε&ΤΑ στην ΕΕ στο 3% του ΑΕΠ της ΕΕ έως το 2010. Μέχρι τον Αύγουστο 2004, χρηματοδοτήθηκε ο ακόλουθος αριθμός έργων ανά θεματική περιοχή:

112

(18)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://cordis.europa.eu.int/era/regions.htm

Τεχνοδιαγνώσεις και Περιφερειακή Προοπτική Διερεύνηση (TARF)

5

Δράσεις καθοδηγούμενες από τα Πανεπιστήμια για περιφερειακή ανάπτυξη (UDARD)

4

Πρωτοβουλίες συμβουλευτικής καθοδήγησης

3

Υποστηρικτικές δραστηριότητες

2

Εξαιτίας της εξαιρετικής επιτυχίας της Πιλοτικής Δράσης, προβλέπεται η ενσωμάτωση μιας παραπλήσιας δράσης (Περιφέρειες της Γνώσης 2)19 στο Ειδικό Πρόγραμμα 1 “Ολοκλήρωση και Ενδυνάμωση του Ευρωπαϊκού Ερευνητικού Χώρου”, αλλά με έμφαση στους στόχους της Βαρκελώνης. Τα νέα προγράμματα θα υποστηρίζουν διεθνή, διαπεριφερειακά προγράμματα συνεργασίας, με έμφαση στις στρατηγικές διαμόρφωσης πολιτικής και επενδύσεων για Ε&ΤΑ σε περιφερειακό επίπεδο. Θα καλύπτουν ειδικότερα θέματα σε σχέση με τις επενδύσεις Ε&ΤΑ σε περιφερειακό επίπεδο, αποσκοπώντας επίσης στη διάδοση και περαιτέρω αύξηση της διάχυσης των υφιστάμενων περιφερειακών πρωτοβουλιών Ε&ΤΑ.

(19)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://cordis.europa.eu.int/era/regions_ knowreg2.htm

113

114

Kεφάλαιο 3 Τα Περιφερειακά Προγράμματα Καινοτόμων Δράσεων Ο στόχος των Περιφερειακών Προγραμμάτων Καινοτόμων Δράσεων20 του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης είναι η αύξηση της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης, τοποθετώντας την καινοτομία στο κέντρο των περιφερειακών αναπτυξιακών στρατηγικών. Τα προγράμματα προσφέρουν μια ευκαιρία έξω από τα κυρίαρχα Διαρθρωτικά Ταμεία, για πειραματισμό με δραστηριότητες που βρίσκονται έξω από τα συνηθισμένα ή για εργασία σε διάφορες, συχνά καινούργιες, μορφές συνεργασίας σε τρία κύρια πεδία: την οικονομία που βασίζεται στην τεχνολογία και στη γνώση, την κοινωνία της πληροφορίας και την αειφόρο ανάπτυξη και περιφερειακή ταυτότητα

3.1 Η προγραμματική περίοδος 2000 – 2006 Μια νέα προγραμματική προσέγγιση για καινοτόμες δράσεις του ΕΤΠΑ παρουσιάστηκε τον Ιανουάριο του 2001 για την περίοδο χρηματοδότησης 2000 – 2006, με μια απλοποιημένη διαδικασία αίτησης. Ένα από τα χαρακτηριστικά του νέου συστήματος υπήρξε το στοιχείο του ανταγωνισμού μεταξύ των Περιφερειών: για να διασφαλίσει τη συγχρηματοδότηση από το ΕΤΠΑ, η πρόταση μιας περιφέρειας έπρεπε να επιδείξει ποιότητα και μια αυθεντική περιφερειακή στρατηγική για την καινοτομία, υποστηριζόμενη από μια ισχυρή περιφερειακή εταιρική σχέση, συμπεριλαμβανομένου του ιδιωτικού τομέα, ιδιαίτερα δε των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.

(20)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://europa.eu.int/comm/regional_ policy/innovation/index_en.htm

Το διαθέσιμο ποσό για τις καινοτόμες δράσεις του ΕΤΠΑ ανέρχεται σε 0,4 % του ετήσιου προϋπολογισμού του ΕΤΠΑ, ή περίπου 400 εκατομμύρια Ευρώ για όλη την περίοδο 2000 – 2006. Το κάθε πρόγραμμα μπορεί να λάβει χρηματοδότηση από το ΕΤΠΑ μεταξύ 0,3 εκ. Ευρώ και ενός μεγίστου 3 εκ. Ευρώ. Η συνολική εγκεκριμένη αξία της συγχρηματοδότησης του ΕΤΠΑ για τα 139 προγράμμα-

115

τα έως τον Αύγουστο του 2004 ήταν 346 εκ. Ευρώ. Όταν προστεθούν σε αυτά οι συνεισφορές από το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα στις Περιφέρειες, το ποσό ανέρχεται σε ένα σύνολο περίπου 660 εκ. Ευρώ. Κατά μέσο όρο, το ΕΤΠΑ έχει συνεισφέρει 52% του συνολικού προϋπολογισμού των προγραμμάτων, ο δημόσιος τομέας (περιφερειακός και εθνικός) το 34% και ο ιδιωτικός τομέας το 14%.

3.2 Οι τρεις στρατηγικές θεματικές της περιφερειακής ανάπτυξης Έως το Φεβρουάριο του 2005, οι 144 από τις 156 επιλέξιμες περιφέρειες συμμετείχαν, συμπεριλαμβανομένων όλων των Περιφερειών της Αυστρίας, του Βελγίου, της Φινλανδίας, της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Ιρλανδίας, της Ολλανδίας, της Πορτογαλίας, της Ισπανίας, της Σουηδίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς και η Δανία και το Λουξεμβούργο. Τα περιληπτικά δεδομένα των περιφερειών που έχουν ένα εγκεκριμένο πρόγραμμα δίνονται στο παράρτημα. Σύμφωνα με τους στόχους της Λισσαβόνας και του Γκέτεμποργκ, οι Περιφέρειες προσκλήθηκαν να εστιάσουν σε μια ή περισσότερες από τις ακόλουθες στρατηγικές θεματικές: • Περιφερειακές οικονομίες βασισμένες στη γνώση και στην Τεχνολογική Καινοτομία (συμπεριλαμβάνοντας θέματα όπως η σχέση Πανεπιστημίου – ΜΜΕ, η δικτύωση – clustering – των επιχειρήσεων, οι προηγμένες υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις, τα εκκολαπτήρια - incubators – επιχειρήσεων, κλπ) • e-Europe Regio: η Κοινωνία της Πληροφορίας στην υπηρεσία της περιφερειακής ανάπτυξης (συμπεριλαμβάνοντας θέματα όπως το ηλεκτρονικό επιχειρείν – e-business – η ηλεκτρονική διακυβέρνηση – e-government – κλπ) • Αειφόρος ανάπτυξη και περιφερειακή ταυτότητα (συμπεριλαμβάνοντας θέματα όπως το περιβάλλον, ο οικολογικός τουρισμός, η πολιτιστική κληρονομιά, η ενίσχυση της εξαγωγικής δυνατότητας των παραδοσιακών πολύ μικρών επιχειρήσεων, κλπ) Οι κύριες ομάδες – στόχοι είναι οι ΜΜΕ, οι περιφερειακοί φορείς έρευνας και εκπαίδευσης, οι πολίτες της περιφέρειας και ο δημόσιος τομέας. Η συμπληρωματικότητα μεταξύ των τριών στρατηγικών θεματικών αξιοποιήθηκε αρκετά καλά από τις περισσότερες περιφέρειες που επέλεξαν να συμπεριλάβουν έναν αριθμό δράσεων οι οποίες καλύπτουν τουλάχιστο δύο από τις τρεις επιλέξιμες θεματικές, ενώ άλλες επέλεξαν και τις τρεις θεματικές και ελάχιστες επέλεξαν μια προσέγγιση με μια μόνο θεματική. Αειφόρος Ανάπτυξη

Κοινωνία της Πληροφορίας

Α

ΔΙΑ ΗΝ. ΒΑΣΙΛ ΕΙΟ

ΣΟΥ Η

ΤΟΓ ΑΛΛ Ι

ΡΓΟ

ΝΔΙ Α

ΠΟΡ

ΟΛΛ Α

ΙΑ ΙΤΑ Λ

ΕΜ ΒΟΥ

ΛΟΥ Ξ

ΔΙΑ

ΔΑ ΛΑ

ΛΙΑ

ΑΝ ΙΡΛ

ΕΛ

ΔΙΑ

ΓΑ Λ

ΑΝ

ΦΙ ΝΛ

Α

ΑΝ ΙΑ

ΝΙ

ΙΣΠ

ΔΑ

ΛΓ ΙΟ ΡΜ ΑΝ ΙΑ

ΓΕ

ΣΤ Ρ ΑΥ

116

ΒΕ

ΙΑ

Τεχνολογική Καινοτομία

Εξαιρουμένης Τεχνικής Βοήθειας & Συνοδευτικών Μέτρων

3.3 Τα Ευρωπαϊκά Βραβεία Περιφερειακής Καινοτομίας Στα τέλη του 2003, προκηρύχθηκε ένας διαγωνισμός για τα πλέον καινοτόμα έργα των Προγραμμάτων και στους τρεις νικητές (τρεις ανά στρατηγική θεματική) απονεμήθηκαν τα βραβεία τους σε μια τελετή, κατά τη διάρκεια της 54ης Ολομέλειας της Επιτροπής των Περιφερειών, στις Βρυξέλλες, τον Απρίλιο 2004. Έργα από τις Περιφέρειες Saarland (Γερμανία), Extremadura (Ισπανία) και Steiermark (Αυστρία) επιλέχθηκαν ως τα τρία κορυφαία σε καθεμία από τις τρεις στρατηγικές θεματικές, από μια επιτροπή υπό την προεδρία του κ. Antonio Guterres, πρώην Πρωθυπουργού της Πορτογαλίας.

3.4 Προστιθέμενη αξία Τα περιφερειακά προγράμματα καινοτόμων δράσεων πέτυχαν να λειτουργήσουν ως καταλύτες, δίνοντας στις Περιφέρειες μια ευκαιρία να πειραματιστούν με νέες, συχνά περιπετειώδεις δράσεις για την προώθηση της καινοτομίας. Αυτές συχνά ήταν δράσεις οι οποίες, σε άλλη περίπτωση, θα είχαν αναβληθεί ή αγνοηθεί από την κυρίαρχη τάση των Διαρθρωτικών Ταμείων, αν και έχουν μια δυνητικά ισχυρή επίδραση, προωθώντας την καινοτομία και τη βιωσιμότητα, που είναι κρίσιμοι παράγοντες για την μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα των περιφερειών της ΕΕ. Για τις λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να έχουν μια ευκαιρία να πειραματιστούν σε δύσκολα και απαιτητικά πεδία έξω από τους κανόνες των Προγραμμάτων τους που ανήκουν στα Διαρθρωτικά Ταμεία. Συχνά, αυτές οι λύσεις αναπτύχθηκαν σε στενή συνεργασία και δικτύωση με άλλες περισσότερο αναπτυγμένες περιφέρειες. Μια περαιτέρω αξία των Καινοτόμων Δράσεων έγκειται στον τρόπο με τον οποίο αυτά τα προγράμματα σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν απευθείας από περιφερειακούς εταίρους που εργάστηκαν από κοινού στην εταιρική σχέση. Η κάθε περιφέρεια ενθαρρύνθηκε να βρει τις δικές της λύσεις, βασισμένες στις περιφερειακές ανάγκες και να ενσωματώσει την καινοτομία με καλύτερο τρόπο στο δικό της σχεδιασμό για την περιφερειακή ανάπτυξη.

3.5 Οι προκλήσεις του μέλλοντος Η μέχρι σήμερα εμπειρία οδηγεί την Επιτροπή να πιστεύει ότι τα Περιφερειακά Προγράμματα Καινοτόμων Δράσεων απάντησαν στις ανάγκες των Περιφερειών και τους παρείχαν σημαντικά εργαλεία για την προώθηση της καινοτομίας στην περιφερειακή ημερήσια διάταξη. Μια ένδειξη της επιτυχίας της νέας προσέγγισης που προσέφεραν αυτά τα προγράμματα είναι το γεγονός ότι πολλά από τα χαρακτηριστικά τους ενσωματώθηκαν στους μελλοντικούς στόχους της Περιφερειακής Ανταγωνιστικότητας και Απασχόλησης για την περίοδο 2007 – 2013. Η πρόκληση για τις Περιφέρειες είναι τώρα να κεφαλαιοποιήσουν τις αναδυόμενες εμπειρίες, ώστε να τονώσουν την καινοτομία στην περιφέρεια. Αναμένεται επίσης ότι τα μαθήματα που διδάχθηκαν θα ενσωματωθούν στα μελλοντικά προγράμματα των Διαρθρωτικών Ταμείων, ιδιαίτερα στα νέα Κράτη Μέλη και, στο μέτρο του δυνατού, στα υφιστάμενα Προγράμματα των Στόχων 1 και 2. Στο μέλλον, θα υπάρχει ακόμη ανάγκη για ενδυνάμωση των πολιτικών για την καινοτομία στις περιφέρειες και για βελτίωση των εργαλείων περιφερειακής ανάπτυξης και πρακτικών καινοτομίας. Τέτοια είναι η περίπτωση, για παράδειγ-

117

μα, της χρηματοδότησης της καινοτομίας, της διευκόλυνσης της έναρξης νέων επιτυχημένων επιχειρήσεων, της ενδυνάμωσης της συνεργασίας μεταξύ ΜΜΕ και ερευνητικών ιδρυμάτων, ή τρόπων προσέλκυσης ταλέντων και γνώσης σε λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες που δεν έχουν ακόμη αυτές τις δυνατότητες. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί σε περιφέρειες από νέα Κράτη Μέλη για να διευκολυνθεί η συμμετοχή τους σε δραστηριότητες δικτύωσης, ως μέσο διάδοσης ορθών πρακτικών, καθώς και για να υποστηριχθούν στην προετοιμασία της επόμενης γενιάς των προγραμμάτων των Διαρθρωτικών Ταμείων.

118

ƗƣƗƩƥơƟƠƝ ƢƗƠƛƚƥƣƟƗ ƞƧƗƠƝ ,ƛƣƩƧƟƠƝ .",&ƚƥ/*" ƚ:5*,Ɲ .",&ƚ0/*"

ƩƼǍDŽdžƺǑDŽƼljǀǛ ljNJƾDŽ ƗƢƞ

ƗLjǀljNJƼǓƸ ljNJƾDŽ ƠƼDŽNJLjǀǁǒ ƢƸǁƼƻdžDŽǓƸ

, $-645&34 */7&/5

&/5*

,

ƞƛƨƨƗơƟƗ

ƘƥƧ&*0 "*ƙ"*0

&ơơ"ƚ"

ƝƦƛƟƧƥƨ

/"*"4

ƨƩƛƧƛƗ ƛơơƗƚƗ

*

ƚ:5*,Ɲ &ơơ"ƚ"

3* 4& "55*,Ɲ

*0/*" /Ɲƨ*"

*//"$5 38(

"3* "$5

3*1& /05*0 "*ƙ"*0

ƦƛơƥƦƥƣƣƝƨƥƨ

*4504

S

ƛƩƦƗ ƦƼLjǀnjƼLjƼǀƸǁǐ ƦLjdžƺLjǐ ƸNJƸ ƠƸǀDŽdžNJǕ ǏDŽ ƚLjǐljƼǏDŽ o ƩƼǍDŽdžǂdžƺǀǁǒ ƠƸǀDŽdžNJdž ǓƸ

$3*//0

,ƧƝƩƝ

F &VSPQF 3FHJP ƦƼLjǀnjƼLjƼǀƸǁǒ ƩƸNjNJǕNJƾNJƸ ǁƸǀ ƗƼǀnjǕLjdžǛ ƗDŽǐLJNJNjDžƾ

Κεφάλαιο 4 Περιφερειακή Καινοτομία στην Ελλάδα 4.1 Οικονομικά δεδομένα των ΠΠΚΔ Όλα τα δεδομένα που αφορούν την Ελλάδα έχουν εξαχθεί από τη βάση δεδομένων των Καινοτόμων Δράσεων και αντικατοπτρίζουν την κατάσταση έως τον Οκτώβριο 2004.

4.1.1 Προϋπολογισμός Ο συνολικός εκτιμώμενος προϋπολογισμός για τα Ελληνικά Προγράμματα είναι 45,93 εκ. Ευρώ, που αντιπροσωπεύει το 14% του συνολικού προϋπολογισμού των ΠΠΚΔ. Η Ελλάδα κατέχει την 8η θέση σε ότι αφορά τον προϋπολογισμό ανά χώρα, μετά την Ιταλία (120 Μ€), τη Γαλλία (86 Μ€), την Ισπανία (84 Μ€), το Ηνωμένο Βασίλειο (59 Μ€), τη Γερμανία (55Μ€), την Ολλανδία (51Μ€) και την Αυστρία (50 Μ€). Ο μέσος προϋπολογισμός ανά Ελληνικό ΠΠΚΔ είναι 3,5 Μ€, χαμηλότερος από το μέσο Ευρωπαϊκό όρο (4,7 Μ€).

119

4.1.2 Συγχρηματοδότηση ΕΤΠΑ Η συνολική εκτιμώμενη συγχρηματοδότηση του ΕΤΠΑ είναι 31Μ€, αντιπροσωπεύοντας το 68% του συνολικού προϋπολογισμού των Ελληνικών ΠΠΚΔ, που είναι υψηλότερη από το μέσο Ευρωπαϊκό όρο του 52%. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι και οι 13 Περιφέρειες ανήκουν στο Στόχο 1. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 3η θέση υψηλότερου ποσοστού συγχρηματοδότησης από το ΕΤΠΑ, μετά από την Πορτογαλία (75%) και την Ιρλανδία (73%).

Εθνική Δημόσια 33,89%

E.Ε. ΕΤΠΑ 52.18%

Εθνική Δημόσια 18.35%

Ιδιωτική 14.04%

Ιδιωτική 13.93%

4.1.3 Ιδιωτική Συγχρηματοδότηση Η συνολική εκτιμώμενη ιδιωτική συγχρηματοδότηση είναι 6,4 Μ€, αντιπροσωπεύοντας το 14,04% του συνολικού προϋπολογισμού των Ελληνικών ΠΠΚΔ. Αυτό είναι ελαφρά πάνω από το μέσο Ευρωπαϊκό όρο (13,93%) Η Ελλάδα κατέχει την 7η θέση σε ότι αφορά τον απόλυτο ιδιωτικό προϋπολογισμό ανά χώρα, μετά την Ιταλία (21,7 Μ€), τη Γερμανία (10,6 Μ€), την Ισπανία (9,7 Μ€), την Αυστρία (9,7 Μ€), τη Γαλλία (8,6 Μ€) και την Ολλανδία (8 Μ€).

4.2 Διαπεριφερειακή σύγκριση των ΠΠΚΔ Υπάρχουν δεκατρείς περιφέρειες επιπέδου NUTS 2 στην Ελλάδα και όλες ανήκουν στο Στόχο 1. Προφανείς αλλαγές για την περίοδο μετά το 2006 (2007 – 2013) αναμένονται για τις περιφέρειες της Στερεάς Ελλάδας και του Νοτίου Αιγαίου, ενώ πιθανές για την Αττική, τη Δυτική Μακεδονία και την Κεντρική Μακεδονία.

4.2.1 Κάλυψη Ολόκληρη η χώρα καλύπτεται από καινοτόμες Δράσεις: 6 περιφέρειες υπέβαλαν αίτηση το 2001 (Δυτική Ελλάδα, Κεντρική Μακεδονία, Πελοπόννησος, Στερεά Ελλάδα, Θεσσαλία, Βόρειο Αιγαίο), 6 το 2002 (Αττική, Κρήτη, Ήπειρος, Ιόνια Νησιά, Δυτική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία και Θράκη) και 1 το 2003 (Νότιο Αιγαίο).

1 Πρόγραμμα (Θεσσαλία) τελείωσε το 2003 (το πρώτο στην Ευρώπη) και 3 προγράμματα (Πελοπόννησος, Στερεά Ελλάδα, Δυτική Ελλάδα) τελείωσαν το πρώτο τρίμηνο του 2004.

120

ΕΛΛΑΔΑ ΕΤΠΑ 67.61%

4.2.2 Προϋπολογισμός Η απόκλιση του προϋπολογισμού μεταξύ των περιφερειών είναι 3,7 (Κρήτη / Ήπειρος), κάτι που κάνει την Ελλάδα αρκετά ομογενή, σε σύγκριση με άλλες χώρες, όπως η Ιταλία, για παράδειγμα, όπου ο προϋπολογισμός ποικίλλει από 1 έως 10 μεταξύ των Περιφερειών. Οι προϋπολογισμοί των ΠΠΚΔ είναι μικρότεροι στην Ελλάδα από ότι σε άλλες χώρες. Η Ήπειρος έχει έναν από τους χαμηλότερους προϋπολογισμούς στην ΕΕ με 1,38 Μ€, μετά τη Μαδέιρα, Πορτογαλία (1 Μ€) και τη Σαρδηνία, Ιταλία (1,2 Μ€). Το επίπεδο συγχρηματοδότησης του ΕΤΠΑ είναι επίσης αρκετά ομοιογενές μεταξύ των Περιφερειών (το ελάχιστο – 50% - στην Κρήτη, όπου η συνεισφορά της Εθνικής και περιφερειακής Δημόσιας Δαπάνης είναι αρκετά υψηλή – 32% - και το μέγιστο – 80 % - στη Δυτική Ελλάδα, όπου η συνεισφορά της Εθνικής και περιφερειακής Δημόσιας Δαπάνης είναι ελάχιστη – 3%). Η ιδιωτική συμμετοχή υπάρχει και στις 13 περιφέρειες. Το υψηλότερο ποσοστό απαντά στις τρεις νησιωτικές περιφέρειες του Βορείου Αιγαίου (20%), των Ιονίων Νήσων (19%) και του Νοτίου Αιγαίου (19%). Αντίθετα, είναι λιγότερο από 5% στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, στην Ήπειρο και στη Στερεά Ελλάδα.

Συνολικός προϋπολογισμός ΠΠΚΔ ανά περιφέρεια (Ευρώ)

Συνολικός προϋπολογισμός

ΕΤΠΑ

Ιδιωτική

Κρήτη

5.068.000

2.999.750

453.000

Ιόνια Νησιά

4.630.000

2.880.000

900.000

Κεντρική Μακεδονία

4.500.000

3.000.000

750.000

Δυτική Μακεδονία

4.000.000

2.500.000

750.000

Θεσσαλία

3.870.000

2.476.000

670.000

Ανατολική Μακεδονία & Θράκη

3.690.000

2.800.000

200.000

Δυτική Ελλάδα

3.669.432

2.935.386

616.446

Βόρειο Αιγαίο

3.205.500

2.048.400

645.000

Νότιο Αιγαίο

2.985.000

1.055.000

50.000

Αττική

2.710.000

1.913.600

173.000

Πελοπόννησος

2.565.000

1.913.600

173.000

Στερεά Ελλάδα

1.969.478

1.533.322

52.825

Περιφέρεια

Ήπειρος 6.000.000 4.000.000 2.000.000

0

ΣΥΝΟΛΟ

1.380.000

1.055.000

50.000

44.242.410

28.079.458

5.547.771

4.2.3 Αριθμός δράσεων Ο μέσος αριθμός δράσεων ανά πρόγραμμα είναι 6. Οι Περιφέρειες της Δυτικής Ελλάδας και της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης έχουν το μικρότερο αριθμό δράσεων (3), ενώ οι περιφέρειες με τις περισσότερες Δράσεις είναι η Κρήτη (11) και η Κεντρική Μακεδονία (10)

121

Συνολικές δράσεις ανά περιφέρεια

Aνατολική Kεντρική Δυτική Θεσσαλία Ήπειρος Ιόνια Mακεδονία Mακεδονία Mακεδονία Nησιά & Θράκη

Δυτική Στερεά Πελοπόνησσος Αττική Βόρειο Eλλάδα Eλλάδα Aιγαίο

Nότιο Aιγαίο

Kρήτη

4.2.4 Οι Ελληνικές υποψηφιότητες για τα Ευρωπαϊκά Βρα βεία Περιφερειακής Καινοτομίας21 Στα τέλη του 2003, προκηρύχθηκε ένας διαγωνισμός για τα πλέον καινοτόμα σχέδια των Προγραμμάτων και στους εννέα νικητές (τρεις ανά στρατηγική θεματική) απονεμήθηκαν τα βραβεία τους σε μια τελετή κατά τη διάρκεια της 54ης Ολομέλειας της Επιτροπής των Περιφερειών, στις Βρυξέλλες, τον Απρίλιο του 2004. Οι Περιφέρειες της Κεντρικής Μακεδονίας και της Θεσσαλίας παρουσίασαν την υποψηφιότητά τους στη θεματική «Τεχνολογική Καινοτομία», η Στερεά Ελλάδα στην «Αειφόρο Ανάπτυξη» και η Δυτική Ελλάδα στην «Κοινωνία της Πληροφορίας»

4.3 Προταθείσες Δράσεις ΠΠΚΔ Η «Τεχνολογική Καινοτομία» είναι μακράν η πρώτη θεματική σε σειρά προτίμησης επιλογής από τις Ελληνικές Περιφέρειες (52,1 % του προϋπολογισμού). Ακολουθείται στη δεύτερη θέση από την «Κοινωνία της Πληροφορίας» με 20,4%, πολύ χαμηλότερα από το μέσο όρο της ΕΕ με 38%. Τέλος, η θεματική «Αειφόρος Ανάπτυξη και Περιφερειακή Ταυτότητα» καταλαμβάνει την Τρίτη θέση με 19,8% και παρουσιάζει πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον απ’ ότι στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες (13% σε Ευρωπαϊκό επίπεδο).

E.Ε. Συνοδευτικά Μέτρα 1% Αειφόρος Ανάπτυξη 13%

Κοινωνία της Πληροφορίας 38%

122

(21)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://europa.eu.int/comm/regional_ policy/innovation/concours_en.htm

ΕΛΛΑΔΑ Συνοδευτικά Μέτρα 1%

Τεχνική Βοήθεια 4% Τεχνολογική Καινοτομία 44%

Αειφόρος Ανάπτυξη 19.8%

Κοινωνία της Πληροφορίας 20,4%

Τεχνική Βοήθεια 2%

Τεχνολογική Καινοτομία 52,1%

Είναι ενδιαφέρον να τονιστεί ότι παρότι το ποσοστό των πόρων που διατίθενται για τεχνική στήριξη στην Ελλάδα είναι το μισό από το ποσοστό της ΕΕ (4%), 10 από τις 13 Περιφέρειες έχουν ειδικές δράσεις διαπεριφερειακής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένης της εισφοράς για συμμετοχή σε δίκτυα. Πρέπει επίσης να τονίσουμε ότι 10 από τις 13 επέλεξαν συνοδευτικά μέτρα ανεξάρτητης αξιολόγησης και / ή διασφάλισης ποιότητας.

11 από τις 13 περιφέρειες επέλεξαν δράσεις Τεχνολογικής καινοτομίας, ενώ 8 από τις 13 επέλεξαν τις δύο άλλες θεματικές. 4 από τις 13 Περιφέρειες επικεντρώθηκαν σε προσεγγίσεις μιας μοναδικής θεματικής (2 σε τεχνολογική καινοτομία και από 1 σε καθεμία από τις άλλες δύο θεματικές). 3 Περιφέρειες είχαν δράσεις από δύο θεματικές, ενώ 5 επέλεξαν μια πιο πλουραλιστική προσέγγιση και με τις τρεις θεματικές.

% Προϋπολογισμού ανά θεματική και περιφέρεια Αειφόρος Ανάπτυξη

Κοινωνία της Πληροφορίας

Τεχνολογική Καινοτομία

Εξαιρουμένης Τεχνικής Βοήθειας & Συνοδευτικών Μέτρων

Ανατολική Mακεδονία & Θράκη

Aττική

Κρήτη

Δυτική Eλλάδα

Ήπειρος

Ιόνια Kεντρική Nότιο Πελοπόνησσος Στερεά Θεσσαλία Βόρειο Δυτική Aιγαίο Mακεδονία Nησιά Mακεδονία Aιγαίο Eλλάδα

4.3.1 Τεχνολογική Καινοτομία Όσον αφορά τη θεματική της Τεχνολογικής Καινοτομίας, οι Ελληνικές Περιφέρειες είναι ιδιαίτερα ενεργές. Μόνο 2 από τις 13 Περιφέρειες δεν έχουν καμία δράση σε αυτή τη θεματική (Βόρειο Αιγαίο και Αττική), ενώ 2 περιφέρειες (Κεντρική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία και Θράκη) έχουν κατανείμει όλο τον προϋπολογισμό τους σε δράσεις αυτής της θεματικής. Οι υπόλοιπες 11 Περιφέρειες κατένειμαν ένα συνολικό προϋπολογισμό 23 εκατομμύρια Ευρώ για την τεχνολογική καινοτομία και ξεκίνησαν την υλοποίηση 41 δράσεων. Αυτό αντιπροσωπεύει το 8% του συνολικού προϋπολογισμού γι αυτή τη θεματική (όλων των χωρών) και τοποθετεί την Ελλάδα στην 5η θέση μετά την Ιταλία, την Ισπανία, την Αυστρία και τη Σουηδία. Οι δράσεις που υποστηρίχθηκαν είναι αρκετά διαφορετικές και καλύπτουν όλους τους τομείς (7 στους 7) της τεχνολογικής καινοτομίας: • Ευαισθητοποίηση, εκπαίδευση για τη διαχείριση της καινοτομίας (Κεντρική Μακεδονία), υποστηρικτικές υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις για να βελτιώσουν την καινοτόμο τους ικανότητα (σε όλους τους κλάδους, ή σε ειδικούς, όπως η γούνα και το ξύλο, στη Δυτική Μακεδονία), τεχνολογικές κλινικές (Κεντρική Μακεδονία), έλεγχοι (audits) διαχείρισης της καινοτομίας (Βόρειο Αιγαίο, Ανατολική Μακεδονία και Θράκη), διεθνοποίηση των επιχειρήσεων (Βόρειο Αιγαίο).

• Ανάπτυξη νέων προϊόντων στους κλάδους της οργανικής καλλιέργειας, των τροφίμων και της χειροτεχνίας (Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Κεντρική Μακεδονία, Δυτική Μακεδονία, Κρήτη, Πελοπόννησος).

123

• Υποστήριξη στη δικτύωση και τη συνεργασία (clustering) των επιχειρήσεων (Κεντρική Μακεδονία, Δυτική Μακεδονία).

• Τεχνολογική

και

περιφερειακή

προοπτική

διερεύνηση

(Κεντρι-

κή Μακεδονία, Ήπειρος), περιφερειακά παρατηρητήρια (Κεντρική Μακεδονία, Κρήτη, Δυτική Μακεδονία).

• Επιχειρηματικότητα, υποστήριξη δημιουργίας νέων επιχειρήσεων (startups), τεχνοβλαστοί (spin-offs) (Κεντρική Μακεδονία, Θεσσαλία, Αττική, Ήπειρος).

• Συνεργασία μεταξύ οργανισμών Ε&ΤΑ και επιχειρήσεων (Στερεά Ελλάδα, Κρήτη, Θεσσαλία) • Χρηματοοικονομική μηχανική (Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Ήπειρος).

• Υποστήριξη σε ΜΜΕ για την ανάπτυξή τους στη νέα οικονομία (Δυτική Ελλάδα)

Τεχνολογική Καινοτομία Μεταφορά καινοτομίας και τεχνολογίας, δημιουργία δικτύων και εταιρικών σχέσεων μεταξύ επιχειρήσεων και / ή ερευνητικών ιδρυμάτων 12% Ερευνητικά προγράμματα βασισμένα σε πανεπιστήμια και ερευνητικά ινστιτούτα 7%

Υποδομές Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας Υπηρεσίες συμβουλευτικής προς τις εταιρείες 2% (πληροφόρηση, επιχειρησιακός σχεδιασμός, συμβουλευτικές υπηρεσίες, marketing, management, σχεδιασμός, διεθνοποίηση, εξαγωγές, περιβαλλοντική διαχείριση, αγορά τεχνολογίας) 35%

Έρευνα, τεχνολογική ανάπτυξη και καινοτομία 20,4% Χρηματοοικονομική μηχανική 5%

Κοινές υπηρεσίες προς εταιρείες (επιχειρηματικά ακίνητα, μονάδες εκκόλαψης, τόνωση ενδιαφέροντος, υπηρεσίες προβολής, δικτύωση, συνέδρια, εκθέσεις) 22%

4.3.2 Περιφερειακή ταυτότητα και αειφόρος ανάπτυξη 8 από τις 13 Περιφέρειες επέλεξαν δράσεις σε αυτή τη θεματική και ξεκίνησαν την υλοποίηση 17 δράσεων. Στην περιφέρεια του Βορείου Αιγαίου το σύνολο του προϋπολογισμού χρησιμοποιήθηκε γι αυτή τη θεματική. Οι δράσεις που υποστηρίχθηκαν καλύπτουν ένα μικρό τμήμα της θεματικής, ειδικότερα 3 από τις 8 πιθανές περιοχές: • Οργανική καλλιέργεια (Δυτική Ελλάδα) • Οικολογικός τουρισμός και βελτίωση της ποιότητας των τουριστικών υπηρεσιών (Ιόνια Νησιά) • Διαχείριση απορριμμάτων (Δυτική Μακεδονία, Βόρειο Αιγαίο) • Διαχείριση υδατικών και θαλάσσιων βιολογικών πόρων (Κρήτη) • Διαχείριση κινδύνων φυσικών τοπίων (Κρήτη) • Κρητική δίαιτα και μουσική κουλτούρα (Κρήτη)

124

Αειφόρος Ανάπτυξη Άυλες επενδύσεις (ανάπτυξη και παροχή τουριστικών υπηρεσιών, αθλητισμός, πολιτιστικές δραστηριότητες και δραστηριότητες αναψυχής, πολιτισμός) 0%

Συντήρηση και αποκατάσταση της πολιτιστικής κληρονομιάς 29% Τεχνολογίες φιλικές προς το περιβάλλον, καθαρές και μη ενεργοβόρες τεχνολογίες 0%

Περιβαλλοντική υποδομή (συμπεριλαμβάνοντας το νερό) 59%

Αστικά και βιομηχανικά λύματα (συμπεριλαμβανομένων των απορριμμάτων νοσοκομείων και επικίνδυνων λυμάτων) 12% Επάρκεια ενέργειας, συμπαραγωγή, έλεγχος ενέργειας 0%

Έξυπνα μεταφορικά συστήματα 0%

Υπηρεσίες προς όφελος της κοινωνικής οικονομίας (παροχή βοήθειας για εξαρτώμενα άτομα, υγεία και ασφάλεια, πολιτιστικές δραστηριότητες) 0%

4.3.3 Κοινωνία της Πληροφορίας Τέλος, όσον αφορά την Κοινωνία της Πληροφορίας, 8 από τις 13 Περιφέρειες επέλεξαν δράσεις σε αυτή τη θεματική και ξεκίνησαν την υλοποίηση 16 δράσεων. Στην περιφέρεια της Αττικής, το σύνολο του προϋπολογισμού χρησιμοποιήθηκε γι αυτή τη θεματική. Διάφορες δράσεις υποστηρίχθηκαν, καλύπτοντας όλους τους τομείς (5 από τους 5) της θεματικής e-Europe Regio: • Υποστήριξη των ΜΜΕ (ηλεκτρονικό εμπόριο, πληροφόρηση για πατέντες, σχεδιασμός, κλπ) (Δυτική Ελλάδα, Δυτική Μακεδονία, Βόρειο Αιγαίο) • Υπηρεσίες υγείας, σύστημα «τηλεφροντίδας» κατ’ οίκον (Δυτική Ελλάδα, Αττική) • Πολυτροπική υπηρεσία πληροφόρησης κυκλοφοριακού φόρτου (Δυτική Ελλάδα, Αττική) • Δημόσια πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες και πληροφορίες (Πελοπόννησος, Αττική) • Εφαρμογές εικονικής πραγματικότητας για πολιτιστικά μέρη (Στερεά Ελλάδα), ψηφιακή πλατφόρμα στον τουρισμό (Ιόνια Νησιά), Εικονική Τεχνόπολις (Δυτική Μακεδονία) • Συστήματα διαχείρισης περιβαλλοντικών κινδύνων (Ιόνια Νησιά)

Κοινωνία της Πληροφορίας

Υπηρεσίες και εφαρμογές για τις ΜΜΕ (ηλεκτρονικό εμπόριο και συναλλαγές, εκπαίδευση και επιμόρφωση, δικτύωση) 31%

Ευελιξία εργατικού δυναμικού, επιχειρηματική δραστηριότητα, καινοτομία, τεχνολογίες πληροφόρησης και τηλεπικοινωνιών (άτομα, εταιρείες) 13%

Υποδομές τηλεπικοινωνιών και κοινωνία της πληροφορίας 19%

Υπηρεσίες και εφαρμογές για τον πολίτη (υγεία, διοίκηση, εκπαίδευση) 31%

Τεχνολογία πληροφόρησης και επικοινωνίας (συμπεριλαμβάνοντας μέτρα ασφάλειας και ασφαλούς μετάδοσης) 6% 125

4.4 Εκπαιδευτικοί και ερευνητικοί πόλοι αριστείας Οι δύο κύριοι εκπαιδευτικοί και ερευνητικοί πόλοι αριστείας για την περιφερειακή καινοτομία στην Ελλάδα βρίσκονται στις δύο μεγαλύτερες πόλεις της, δηλαδή της Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Επιπρόσθετα, ένα αναδυόμενο πανεπιστημιακό εργαστήριο εγκαταστάθηκε στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας.

4.4.1 Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης22 Σκοπός του Ινστιτούτου είναι η προαγωγή της επιστημονικής έρευνας σε όλους τους τομείς της αναπτυξιακής διαδικασίας. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της διασύνδεσης των ζητημάτων της αστικής, τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης με ευρύτερες εθνικές και Ευρωπαϊκές διαδικασίες καθώς και μέσω της διαρκούς ανταλλαγής ιδεών και εμπειρίας σε διεθνές επίπεδο. Το Ινστιτούτο ασχολείται επίσης με την προώθηση της θεωρίας και την αντιμετώπιση τρεχόντων προβλημάτων περιφερειακής ανάπτυξης. Πιο συγκεκριμένα, τα κύρια μέσα εφαρμογής των σκοπών του Ινστιτούτου είναι: • Η διεξαγωγή ερευνών για τις ελληνικές περιφέρειες και η δημοσίευση των σχετικών πορισμάτων.

• Η συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

• Η εκπόνηση θεωρητικών και εφαρμοσμένων μελετών περιφερειακής ανάπτυξης, καινοτομίας, οικονομίας της γνώσης κ.λπ.

• Η συνεργασία με διάφορα Υπουργεία και Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και η παροχή σε αυτούς επιστημονικών συμβουλών και γνωμοδοτήσεων.

• Η οργάνωση διαλέξεων και σεμιναρίων καθώς και η συμμετοχή σε συνέδρια και σεμινάρια του εσωτερικού και του εξωτερικού.

• Η οργάνωση βιβλιοθήκης για την περιφερειακή ανάπτυξη και ειδικών αρχείων για χρήση από σπουδαστές και ερευνητές.

• Η προώθηση της έρευνας σε θέματα Περιβαλλοντικής Προστασίας, Χωροταξίας, Πολιτιστικής Ανάπτυξης και η εφαρμογή των Νέων Ψηφιακών Τεχνολογιών σε διάφορους τομείς.

• Η επικοινωνία και συνεργασία με διεθνείς Οργανισμούς, Ινστιτούτα και Κέντρα του εξωτερικού για την περιφερειακή ανάπτυξη.

• Η έκδοση βιβλίων, επετηρίδων και μελετών για θέματα σχετικά με την περιφερειακή και τη βιώσιμη ανάπτυξη.

• Η συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία του προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών του Τμήματος Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης.

• Η σύσταση κέντρων και εργαστηρίων καθώς και η καθιέρωση προγραμμάτων για την προώθηση θεμάτων που συμβάλλουν στην ενίσχυση της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας. Το Ι.Π.Α. ασχολείται κυρίως με ανταγωνιστικές δράσεις Καινοτομίας του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (RITTS Θεσσαλίας και Βορείου Αιγαίου, RIS και RIS+ Στερεάς Ελλάδας, Καινοτομικές Δράσεις Στερεάς Ελλάδας).

(22)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: www.ipa.panteion.gr/el/html/main.html

126

4.4.2 URENIO23 Η Ερευνητική Μονάδα Αστικής και Περιφερειακής Καινοτομίας (URENIO) είναι ένα πανεπιστημιακό εργαστήριο για την προώθηση της έρευνας και την παροχή επιστημονικών και τεχνολογικών υπηρεσιών. Η Μονάδα URENIO ανήκει στον Τομέα Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η ερευνητική δραστηριότητα της μονάδας URENIO εστιάζεται σε πόλεις και περιφέρειες που βασίζουν την ανάπτυξή τους στην Ε&Α, στην τεχνολογική καινοτομία, στις εταιρείες έντασης γνώσεων και τεχνολογίας, στην τεχνολογική υποδομή και στα δίκτυα γνώσης και πληροφόρησης. Κύριος τομέας έρευνας είναι οι πόλεις και οι περιφέρειες καινοτομίας, όπως τα clusters που βασίζονται στη γνώση, τα επιστημονικά πάρκα και οι τεχνοπόλεις, περιφερειακά συστήματα και στρατηγικές για την καινοτομία, χώροι ψηφιακής καινοτομίας και έξυπνες πόλεις. Ένα βασικό χαρακτηριστικό αυτών των καινοτόμων περιφερειών είναι η ικανότητά τους να δημιουργούν περιβάλλοντα που ευνοούν την καινοτόμο συμπεριφορά των οργανισμών που είναι μέλη αυτού του χώρου, μετατρέποντας τη γνώση σε νέα προϊόντα, διαχέοντας την πληροφόρηση, οικοδομώντας την οργανωτική μάθηση, ολοκληρώνοντας τις ικανότητες και, τελικά, δημιουργώντας καινοτομίες. Η URENIO συμμετέχει ιδιαίτερα σε ανταγωνιστικά προγράμματα από τα Ευρωπαϊκά Προγράμματα Πλαίσια Ε&ΤΑ και τις Καινοτόμες Δράσεις του Ευρωπαϊκού Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης (RTP, RIS και Καινοτόμες Δράσεις Κεντρικής Μακεδονίας, RITTS Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Recite II και Καινοτόμες Δράσεις Θεσσαλίας, Καινοτόμες Δράσεις Δυτικής Μακεδονίας, Καινοτόμες Δράσεις Ιονίων Νήσων). Αυτά τα έργα ασχολούνται με το ρόλο της καινοτομίας στην περιφερειακή ανάπτυξη, την τυπολογία και την εξέλιξη των πόλεων και περιφερειών που βασίζονται στην καινοτομία, το σχεδιασμό περιφερειακών στρατηγικών καινοτομίας, την περιφερειακή διαχείριση της γνώσης και τη δημιουργία φυσικού, θεσμικού και ψηφιακού περιβάλλοντος που να υποστηρίζει την τεχνολογική καινοτομία. Η πρόσφατη εργασία της URENIO επικεντρώνεται στις «έξυπνες πόλεις και περιφέρειες», που αντιπροσωπεύουν μια Τρίτη γενιά περιοχών καινοτομίας, μετά τα clusters / τεχνοπόλεις και τις «περιφέρειες που μαθαίνουν». Η έρευνα και οι υπηρεσίες που παρέχονται εστιάζονται σε: • Περιφερειακή ευφυΐα (προοπτική διερεύνηση, παρακολούθηση της αγοράς και της τεχνολογίας, ευφυΐα των επιχειρήσεων και των clusters) • Συγκριτική αξιολόγηση (benchmarking) για επιχειρήσεις, περιοχές και περιφέρειες • Μεταφορά τεχνολογίας (εργαλεία on-line, δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, μεσιτεία, εκπαίδευση για καινοτομία, ψηφιακές κοινότητες καινοτομίας) • Ανάπτυξη νέων προϊόντων (καινοτομία στο προϊόν βασισμένη σε δίκτυο, οδηγοί ανάπτυξης νέων προϊόντων) και • Ψηφιακές πλατφόρμες για την προώθηση προϊόντων / υπηρεσιών (ψηφιακές πόλεις, εικονικά clusters, εικονικά επιστημονικά και τεχνολογικά πάρκα, εικονικά εκκολαπτήρια επιχειρήσεων – incubators)

(23)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: www.urenio.org/el/

127

4.4.3 MATER24 Το Εργαστήριο Διαχείρισης της Τεχνολογικής Έρευνας (Management of Technology Research) ιδρύθηκε πρόσφατα στο Τμήμα Διαχείρισης Ενεργειακών Πόρων του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, στην Κοζάνη. Το Εργαστήριο στελεχώνεται κυρίως από επιστήμονες και μηχανικούς με μακρά εμπειρία στη Διαχείριση ανταγωνιστικών Καινοτόμων Προγραμμάτων, στα πλαίσια Εθνικών και Περιφερειακών Προγραμμάτων, των ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Πλαισίων Ε&ΤΑ και των Καινοτόμων Δράσεων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, όπως τα RIS, RIS+ και τις Καινοτόμες Δράσεις της Δυτικής Μακεδονίας, της Θεσσαλίας, της Ηπείρου, το Recite II της Θεσσαλίας, το RIS της Νότιας Κεντρικής Βουλγαρίας και άλλα. Το Εργαστήριο Mater αποτελεί μια πλατφόρμα που θα βοηθήσει τις ιδέες και τα άτομα σε ένα περιφερειακό και διεθνές περιβάλλον να δουλέψουν από κοινού και επικεντρώνει την έρευνα και τις υπηρεσίες του στα ακόλουθα: • Δημιουργία και διάδοση γνώσης, καθοδήγησης και πληροφόρησης σε θέματα τεχνολογικής καινοτομίας και ανάπτυξη στοχαστικών μοντέλων για Διαχείριση της Τεχνολογίας και Πολιτικές Καινοτομίας • Ανάπτυξη πλατφόρμας για εικονικές συνεδριάσεις και συζητήσεις που διασφαλίζουν τη μετάδοση και διάχυση της γνώσης και της πληροφόρησης στα πεδία της Ανάπτυξης της Τεχνολογίας, της Μεταφοράς της Τεχνολογίας, της Διαχείρισης της Γνώσης, της Τεχνολογικής Καινοτομίας.

• Οργάνωση διαλέξεων και σεμιναρίων στο πεδίο της Διαχείρισης της Τεχνολογίας και της Καινοτομίας και παροχή επιστημονικής υποστήριξης προς το Πανεπιστήμιο.

• Παροχή επιστημονικών και τεχνικών συμβουλών προς την Περιφέρεια σε ζητήματα Καινοτομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης.

• Τεχνική υποστήριξη προς την περιφερειακή επιχειρηματικότητα για Τεχνολογική Καινοτομία.

4.5 Η πρόκληση της εισαγωγής της Καινοτομίας στο 3ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης Το σύστημα έρευνας και τεχνολογίας στην Ελλάδα είναι περιορισμένου μεγέθους, ενώ επίσης παρουσιάζει ανισότητες σε σχέση με τη συμμετοχή των επιχειρήσεων. Η Ακαθάριστη Εγχώρια Δαπάνη για Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη κινείται στο επίπεδο του 0,5%, ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ βρίσκεται κοντά στο 2%. Η πρόοδος που έγινε κατά τη διάρκεια των 10 τελευταίων ετών είναι αρκετά σημαντική, έχοντας υπόψη ότι ο προαναφερθείς δείκτης αυξήθηκε από το 0,38% το 1989 στο 0,51% το 1997. Στον επιχειρηματικό τομέα, τα αποτελέσματα είναι επίσης σημαντικά, καθώς μέσα σε μια περίοδο 11 ετών σημειώθηκε πενταπλασιασμός των επιχειρήσεων με δραστηριότητες Ε&ΤΑ (από 114 το 1986 σε περίπου 600 το 1997). Εντούτοις, αυτή η εντυπωσιακή αύξηση δε συνοδεύτηκε από μια αντίστοιχη αύξηση των δαπανών, αφού ένα μεγάλο ποσοστό των επιχειρήσεων αυτών είναι ΜΜΕ, με περιορισμένη δυνατότητα χρηματοδότησης της έρευνας. Έτσι, ο δείκτης Ε&ΤΑ για τις επιχειρήσεις βρίσκεται ακόμη σε πολύ χαμηλά επίπεδα, στο 0,13% του ΑΕΠ το 1997, αφήνοντας την Ελλάδα, μαζί με την Πορτογαλία, στην τελευταία θέση της ΕΕ. Η εικόνα και οι δείκτες όσον αφορά τις αιτήσεις για τη χορήγηση διπλωμάτων ευρεσιτεχνιών είναι παρόμοια.

128

(24)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: www.materlab.org/default_gr.html

Οι πιο σημαντικές παρεμβάσεις για την εισαγωγή της καινοτομίας στα Επιχειρησιακά Προγράμματα είναι οι ακόλουθες: • Η αξιοποίηση και εμπορική χρήση των υφιστάμενων ερευνητικών αποτελεσμάτων που απορρέουν από ερευνητικά προγράμματα, είτε με τη μορφή της παροχής υπηρεσιών ή αδειών αξιοποίησης, είτε με τη δημιουργία επιχειρηματικής δραστηριότητας έντασης γνώσης (ίδρυση τεχνοβλαστών – spin-offs).

• Η εντατικοποίηση της έρευνας και των συναφών δραστηριοτήτων (μεταφορά και διάχυση τεχνολογίας, πληροφόρηση, κλπ) στο εσωτερικό των επιχειρήσεων ή στη διεπιφάνεια μεταξύ επιχειρήσεων και δημόσιων ερευνητικών οργανισμών.

• Η επέκταση των συνεργασιών με επιχειρήσεις και ερευνητικούς οργανισμούς στο εξωτερικό, καθώς και η παρουσία σε μόνιμα ή ειδικά διεθνή δίκτυα συνεργασίας.

• Η υποστήριξη του παραγωγικού τομέα από δημόσια ιδρύματα έρευνας και τεχνολογίας, με παροχή υπηρεσιών και τεχνικής γνώσης.

• Η χρηματοδότηση συνεργασιών μεταξύ παραγωγικών και ερευνητικών οργανισμών, στην υλοποίηση μακροπρόθεσμων προγραμμάτων που αποβλέπουν στην παραγωγή καινοτόμων προϊόντων ή υπηρεσιών

4.6 Ο Παράγοντας Διαχείριση Η μεγάλη επιτυχία των Περιφερειακών Προγραμμάτων Καινοτομίας στην Ελλάδα και η γεμάτη ενθουσιασμό ανταπόκριση που εισέπραξαν από τις τοπικές κοινότητες και τις επιχειρήσεις μπορεί να αποτελέσει μια χρήσιμη περίπτωση για μελέτη, όσον αφορά τους παράγοντες που οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα. Ενώ η υλοποίηση του ΚΠΣ και άλλων πρωτοβουλιών της ΕΕ, όπως το Interreg, αντιμετώπισε αρκετά εμπόδια στην Ελλάδα, τα Περιφερειακά Προγράμματα Καινοτομίας προχώρησαν ομαλά και παρήγαγαν υπέροχα αποτελέσματα. Οι παράγοντες που συνεισέφεραν στην επιτυχία τους συνοψίζονται στα ακόλουθα σημεία: • Στο στάδιο του σχεδιασμού – Οι άνθρωποι που ασχολήθηκαν κατείχαν την αναγκαία εμπειρία και εμπειρογνωμοσύνη – Ζητήθηκε η γνώμη από τους τοπικούς ηγέτες, τους παράγοντες κλειδιά και τους ενδιαφερόμενους – Αναγνωρίστηκαν και αντιμετωπίστηκαν οι πραγματικές ανάγκες των τοπικών κοινωνιών • Στο στάδιο της υλοποίησης – Οι Μονάδες Διαχείρισης επανδρώθηκαν με εμπειρογνώμονες υψηλής ποιότητας, οι οποίοι, εκτός από ικανότητες διαχείρισης, διέθεταν και εξειδικευμένη επιστημονική γνώση στους τομείς τους.

129

130

Κεφάλαιο��5 Δίκτυα και Πόροι Καινοτομίας Τα περιφερειακά δίκτυα καινοτομίας αποτελούν συμπληρωματικές δραστηριότητες που σχεδιάστηκαν για να τονίσουν την ανταλλαγή πληροφοριών, εμπειρίας, τεχνογνωσίας και εμπειρογνωμοσύνης μεταξύ των περιφερειών που συμμετέχουν – ιδιαίτερα στην προοπτική της βελτίωσης και της αύξησης της αξιοποίησης των επενδύσεων των Διαρθρωτικών Ταμείων για την περιφερειακή κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη.

5.1 Δίκτυα υπό την σκέπη των Καινοτόμων Δράσεων Πλέον των περιφερειακών προγραμμάτων καινοτόμων δράσεων, τέθηκαν σε λειτουργία τρία δίκτυα, ένα ανά στρατηγική θεματική ενότητα, για να ενισχύσουν τη συνεργασία μεταξύ περιφερειών και να βοηθήσουν στην ανταλλαγή εμπειριών και ορθών πρακτικών: • Το ERIK για την τεχνολογική καινοτομία (επικεφαλής εταίροι οι περιφέρειες Τοσκάνης και Emilia Romagna / Ιταλία, συμπεριλαμβάνει 31 συνολικά περιφέρειες, με έναν πυρήνα 13 περιφερειών και 18 συνδεδεμένες) • Το IANIS για την Κοινωνία της Πληροφορίας στην υπηρεσία της περιφερειακής ανάπτυξης (επικεφαλή εταίρος η περιφέρεια Sachsen / Γερμανία, συμμετέχουν 28 περιφέρειες) • Ένα Πανευρωπαϊκό Δίκτυο για την αειφόρο ανάπτυξη (επικεφαλής εταίρος η Ουαλία / Ην. Βασίλειο, συμμετέχουν 12 περιφέρειες)

5.1.1 ERIK25 Οι στόχοι του ERIK (Δίκτυο Ευρωπαϊκών Περιφερειών Καινοτομίας βασισμένης στη γνώση) είναι: (25)

Website for information: www.eriknetwork.net

• Η συγκριτική αξιολόγηση των ορθών πρακτικών όσον αφορά τις πολιτικές καινοτομίας και γνώσης

131

• Η ανταλλαγή των εμπειριών που απαντούν σε διάφορες περιφέρειες και πλαίσια αναφοράς, ώστε να αναπτυχθούν αποτελεσματικότερες περιφερειακές ή διαπεριφερειακές πολιτικές • Η διοργάνωση ειδικών ομάδων συζήτησης και εργαστηρίων για επιλεγμένα θέματα κοινού ενδιαφέροντος • Η επέκταση σε διαπεριφερειακό επίπεδο της συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων εταίρων που εμπλέκονται στο περιφερειακό σύστημα γνώσης • Η αύξηση της τεχνογνωσίας των κυριότερων περιφερειακών εταίρων σε ότι αφορά την καινοτομία, τη μεταφορά τεχνολογίας και την προώθηση της οικονομίας της γνώσης • Η ανταλλαγή πληροφοριών για την πρόοδο των Περιφερειακών Προγραμμάτων Καινοτόμων Δράσεων, τα οποία υλοποιούν οι συμμετέχοντες στο δίκτυο, ενόψει της βελτίωσης των εργαλείων για το μέλλον • Η συνεργασία με άλλες σχετικές πρωτοβουλίες της ΕΕ Οι δραστηριότητες του ERIK συμπεριλαμβάνουν εργαστήρια, σεμινάρια, επισκέψεις επιτόπιας μελέτης, συνέδρια, φόρα πολιτικής, κλπ, όπως τονίζεται στα νέα και στις ειδήσεις που περιέχονται στα ενημερωτικά δελτία. Το ERIK είναι ένα ανοικτό δίκτυο.

5.1.2 IANIS26 Οι στόχοι του Δικτύου IANIS (Δίκτυο Καινοτόμων Δράσεων για την Κοινωνία της Πληροφορίας) είναι:

,$1,6

• Η υποστήριξη και περαιτέρω ανάπτυξη της διαπεριφερειακής δικτύωσης και ιδιαίτερα, η παροχή δικτυακής υποστήριξης προς τις Περιφέρειες με εγκεκριμένα προγράμματα Καινοτόμων Δράσεων, στα πλαίσια της Κοινωνίας της Πληροφορίας και των επενδύσεων των Διαρθρωτικών Ταμείων. Στοχεύει να υποστηρίξει την ευρεία κοινή χρήση των πληροφοριών, εμπειριών και ορθών πρακτικών μέσα από μια πλατφόρμα ηλεκτρονικής επικοινωνίας, φυσικά και εικονικά πληροφοριακά δελτία, εργαστήρια, σεμινάρια, ετήσια συνέδρια και φόρα πολιτικής, καθώς και ένα σχήμα ανταλλαγής επισκέψεων επιτόπιας μελέτης.

• Ο σχεδιασμός, η ανάπτυξη, η συντήρηση και η παροχή πρόσβασης σε έναν Κόμβο e-Regio με μια βάση δεδομένων των προγραμμάτων και με συνδέσμους προς άλλο υλικό και εκθέσεις που είναι συναφή προς τους περιφερειακούς υπεύθυνους ανάπτυξης της Κοινωνίας της Πληροφορίας, οι οποίοι εργάζονται στα πλαίσια των Διαρθρωτικών Ταμείων. Αυτές οι συμπληρωματικές δραστηριότητες έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να ενισχύσουν την ανταλλαγή πληροφοριών, εμπειριών, τεχνογνωσίας και εμπειρογνωμοσύνης μεταξύ των συμμετεχουσών Περιφερειών – αποβλέποντας ιδιαίτερα στη βελτίωση και αύξηση της χρήσης των επενδύσεων των Διαρθρωτικών Ταμείων ειδικά για την περιφερειακή ανάπτυξη της Κοινωνίας της Πληροφορίας και γενικότερα για την περιφερειακή οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη.

5.1.3 Ευρωπαϊκή Περιφερειακή Αειφόρος Ανάπτυξη27 Οι στόχοι του Δικτύου Ευρωπαϊκής Περιφερειακής Αειφόρου Ανάπτυξης είναι: • Η παρακολούθηση και αξιολόγηση καινοτόμων προσεγγίσεων της αειφόρου ανάπτυξης σε περιφερειακό επίπεδο

132

(26)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: www.ianis.net (27)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: www.sustainable-euregions.net/

• Η συγγραφή εκθέσεων και η διάχυση της έρευνας και των ορθών πρακτικών στο πεδίο των πρακτικών αειφορίας στις περιφέρειες.

• Η παροχή ενός φόρουμ για Διαπεριφερειακή συζήτηση και κοινή χρήση των εμπειριών αειφόρου ανάπτυξης.

• Η διάδοση πληροφοριών για προσεγγίσεις αειφόρου ανάπτυξης σε πολιτικούς, υπεύθυνους διαμόρφωσης πολιτικών, ακαδημαϊκούς, επιχειρηματίες και στο ευρύτερο κοινό. Το Δίκτυο Αειφόροι Περιφέρειες της Ευρώπης είναι ένα εργαλείο κοινοκτημοσύνης πληροφοριών για υπευθύνους χάραξης πολιτικής, οργανισμούς και φυσικά πρόσωπα που ενδιαφέρονται για την αειφόρο ανάπτυξη.

5.1.4 Ελληνικά μέλη των Δικτύων των Καινοτόμων Δράσεων Οι Ελληνικές Περιφέρειες, μέλη των Δικτύων των Καινοτόμων Δράσεων, είναι:

Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα, Κρήτη, Ιόνια Νησιά, Ήπειρος

,$1,6

Κεντρική Μακεδονία (Δήμος Σταυρούπολης) Κεντρική Μακεδονία (Δήμος Σταυρούπολης), Ήπειρος (BIC), Κρήτη (STEP-C)

5.2 Εθνικά δίκτυα καινοτομίας Οι ακόλουθες χώρες ενθάρρυναν την ανταλλαγή καινοτόμων πληροφοριών μεταξύ των περιφερειών τους, μέσα από τη δημιουργία εθνικών ή διεθνών δικτύων καινοτομίας.

(28)

Πληροφορίες για ένα προγενέστερο ΕλληνοΚυπριακό δίκτυο (Δίκτυο Ελληνικών Περιφερειακών Στρατηγικών Καινοτομίας) μπορούν να βρεθούν στην ακόλουθη ιστοσελίδα: www.ipa.panteion.gr/html/net.html

Χώρα

Όνομα

Ιστοσελίδα

Italy

CoorIInnA Συντονισμός Ιταλικών Καινοτόμων Δράσεων

www.cooriinna.net

Ελλάδα28

RINO Περιφερειακό δίκτυο Καινοτομίας

www.rinonet.org

Ισπανία και Πορτογαλία

RI2 Δίκτυο Περιφερειακής Καινοτομίας της Ιβηρικής

www.ri2.net

Ηνωμένο Βασιλείο

RINET Το Δίκτυο Περιφερειακής Καινοτομίας του Ηνωμένου Βασιλείου

www.rinet.org.uk

5.3 Ελληνικά Δίκτυα Περιφερειακής Καινοτομίας Τα Ελληνικά Δίκτυα Περιφερειακής Καινοτομίας ενεργοποιήθηκαν αμέσως μετά την έναρξη των περιφερειακών στρατηγικών καινοτομίας το 1998 και έχουν κατόπιν εξελιχθεί για να συμπεριλάβουν όλες τις περιφέρειες και τους περιφερειακούς εμπειρογνώμονες.

133

5.3.1 Το Ελληνικό δίκτυο RITTS/RIS29 Τον Ιούλιο του 1998, στην Καστοριά (Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας), οι Ελληνικές Περιφέρειες της Στερεάς Ελλάδας, της Θεσσαλίας, της Δυτικής Μακεδονίας και της Κεντρικής Μακεδονίας ίδρυσαν ένα σωματείο, στο οποίο προσχώρησαν αργότερα επίσης το RIS Ηπείρου και το RITTS Βορείου Αιγαίου. Ο κύριος λόγος πίσω από την ίδρυση αυτού του δικτύου ήταν η διασφάλιση ότι τα οφέλη από τα έργα RITTS/RIS θα μπορούσαν να συνεχίσουν μετά το τέλος αυτών των έργων. Η συνεργασία ανάμεσα στα Ελληνικά έργα RITTS/RIS υπήρξε πάντοτε ιδιαίτερα ισχυρή, κυμαινόμενη από ανταλλαγή πληροφοριών έως κοινά έργα. Οι φορείς των Ελληνικών Περιφερειών RITTS/RIS συμμετέχουν ενεργά ο καθένας στις δραστηριότητες του άλλου, όπως οι συναντήσεις των Επιτροπών Καθοδήγησης. Οι Περιφέρειες κατασκευάζουν επίσης μια εθνική βάση δεδομένων για τυποποιημένη πληροφόρηση σε κοινωνικοοικονομικά δεδομένα. Οι στόχοι του σωματείου των Ελληνικών RITTS/RIS εντοπίζονται στην υλοποίηση έρευνας επί καινοτόμων δραστηριοτήτων, στο συντονισμό των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Καινοτομίας, στην προώθηση της Καινοτομίας, στη συνεργασία με Πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, παραγωγικές μονάδες και ιδιαίτερα με ΜΜΕ, από τη μεριά, και με τα υπουργεία και τις περιφερειακές και τοπικές αρχές, από την άλλη, και, τέλος, στην επεξεργασία προγραμμάτων Καινοτομίας, ανεξάρτητα ή με άλλους φορείς. Σε διεθνές επίπεδο, το δίκτυο στοχεύει στη συνεργασία με τους αντίστοιχους οργανισμούς των άλλων Κρατών Μελών και με τα Ευρωπαϊκά Ιδρύματα

5.3.2 Το Εθνικό Δίκτυο Καινοτομίας (RINO)30 Το Δίκτυο RINO είναι η βάση μιας κοινής πλατφόρμας για συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών στα πεδία των Καινοτόμων Στρατηγικών, Πολιτικών, Δράσεων και έργων. Το RINO είναι ανοικτό σε όλους τους περιφερειακούς φορείς στην Ελλάδα που υλοποιούν Περιφερειακά Προγράμματα Καινοτομίας. Ο κύριος στόχος του RINO είναι να οικοδομήσει δεσμούς μεταξύ των περιφερειακών προγραμμάτων καινοτομίας με άλλες περιφέρειες στην Ελλάδα και στην ΕΕ και με δίκτυα και άλλους οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στον τομέα της καινοτομίας, σε συνάρτηση με την περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη. Αυτοί οι δεσμοί βοήθησαν τις περιφέρειες να μοιραστούν τις εμπειρίες και τα διδάγματά τους και να αναπτύξουν σχέσεις συνεργασίας κατά τη διάρκεια υλοποίησης των προγραμμάτων, καθώς και στο μέλλον. Το RINO διευκολύνει τη διάχυση των αποτελεσμάτων και συμπερασμάτων των Περιφερειακών προγραμμάτων και τη μεταφορά της εμπειρίας και συγκεκριμένων αποτελεσμάτων των περιφερειών και προς άλλους φορείς. Από την άλλη, οι περιφέρειες επωφελούνται εξίσου από την εμπειρία της εργασίας των άλλων και είναι σε θέση να παρακολουθούν κατά πόδας τις τελευταίες εξελίξεις στις τεχνολογίες και στη διαχείριση της καινοτομίας. Ο κύριος στόχος του RINO είναι να δώσει τη δυνατότητα σε όλες τις Περιφέρειες να μπουν σε μια κοινή πλατφόρμα μάθησης, βασισμένη: • Στη συνεργασία ανάμεσα σε όλους τους περιφερειακούς φορείς και παράγοντες καινοτομίας στην Ελλάδα • Στην ανταλλαγή εμπειριών όσον αφορά την υλοποίηση καινοτόμων έργων ΤΠΕ • Στην προώθηση της πρόσβασης σε νέα εργαλεία και πλατφόρμες καινοτομίας για τις επιχειρήσεις

134

(29)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: www.ritts-crete.gr/hel-reg-isn.htm (30)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: www.rinonet.org

• Στην ανάδειξη των υφιστάμενων ιδρυμάτων για περιφερειακές και διαπεριφερειακές δυνατότητες μάθησης Το δίκτυο RINO στοχεύει το σημαντικό στόχο της κοινής διασύνδεσης των αποτελεσμάτων που παράγονται μέσα από τα Περιφερειακά Έργα και Δράσεις Καινοτομίας, έτσι ώστε να παρουσιαστούν και να προωθηθούν τα συμπεράσματα σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Ένας αριθμός περιφερειών στοχεύει στην υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια της διαμόρφωσης της δικής τους περιφερειακής στρατηγικής για την καινοτομία μέσα από τις Καινοτόμες Δράσεις του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης. Σε αυτή τη βάση, το RINO επιδιώκει να προσφέρει ουσιαστική υποστήριξη και μεταφορά γνώσης μέσα από την ανταλλαγή εμπειριών ορθής πρακτικής σε πολυάριθμους τομείς. Το Δίκτυο RINO σχεδιάστηκε, αναπτύχθηκε και συγχρηματοδοτήθηκε στα πλαίσια του Προγράμματος RIPE (Περιφερειακή Καινοτομία στη Πελοπόννησο), που αποτελεί μέρος των Καινοτόμων Δράσεων 2000 – 2006.

5.4 Άλλοι πόροι της ΕΕ για την Καινοτομία Η καινοτομία είναι ένα παράγοντας κλειδί για την ενδυνάμωση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης. Αυτό το τμήμα παρουσιάζει ορισμένους από τους πλέον πρόσφατους πόρους πολιτικών καινοτομίας που είναι διαθέσιμοι σε Κοινοτικό επίπεδο.

5.4.1 Η ιστοσελίδα Καινοτομίας CORDIS31 Το CORDIS, μια δικτυακή υπηρεσία πληροφόρησης για την Κοινοτική Ε&ΤΑ και Καινοτομία, είναι μια διαδραστική ιστοσελίδα που διασυνδέει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, διαχειριστές των δραστηριοτήτων Ε&ΤΑ της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τους παράγοντες στην έρευνα και τη βιομηχανία. Παρέχει κάλυψη για Ευρωπαϊκά, εθνικά και περιφερειακά ερευνητικά προγράμματα, καθώς και για μια ευρεία γκάμα καινοτόμων υπηρεσιών. Στόχος είναι να γεφυρώσει τις Κοινοτικές και Εθνικές πολιτικές έρευνας, καινοτομίας και ΜΜΕ, καθώς και να προωθήσει τους δεσμούς μεταξύ της ακαδημαϊκής κοινότητας και της βιομηχανίας, πάνω από εθνικά και κλαδικά σύνορα.

5.4.2 Τα Θεματικά Δίκτυα IRE32 Το Δίκτυο των Καινοτόμων Περιφερειών στην Ευρώπη (IRE) είναι η κοινή πλατφόρμα για συνεργασία και ανταλλαγή εμπειριών στην ανάπτυξη περιφερειακών πολιτικών και σχημάτων καινοτομίας. Το Δίκτυο στοχεύει στο να φέρει τις περιφέρειες σε θέση να έχουν πρόσβαση σε νέα εργαλεία και σχήματα για την προώθηση της καινοτομίας και να δημιουργήσει μια διαπεριφερειακή διαδικασία μάθησης. Επιδιώκει επίσης να θέσει την καινοτομία στην κορυφή της ατζέντας της περιφερειακής πολιτικής. Είναι ανοικτό σε όλες τις Ευρωπαϊκές περιφέρειες που μπορούν να επιδείξουν καλές πρακτικές στην προώθηση της καινοτομίας.

(31)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://cordis.europa.eu.int/innovation (32)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: www.innovative-regions.org

135

Θέματα

ACENET

BASAN

BIGEAR

CAFÉ

CRO BO BU CO INNOBA-SME METROPOLIS

PARTNER

PROWOMEN

SAIL

SCONE

STRINNOP

VERITE

Δεσμοί ακαδημαϊκής κοινότητας – βιομηχανίας Κλάδος αγροτικών τροφίμων Συγκριτική αξιολόγηση (Benchmarking) Επιχειρηματικές ευκαιρίες Επιχειρησιακά σχέδια Clusters Συνεργασία με ΝΣΧ Δημιουργία νέων επιχειρήσεων Αξιοποίηση της έρευνας Εκκολαπτήρια Εμπόδια καινοτομίας Κουλτούρα καινοτομίας Χρηματοδότηση καινοτομίας Διαχείριση καινοτομίας Υποστήριξη καινοτομίας Διαχείριση της γνώσης Νομοθεσία Ανάπτυξη προϊόντος Δημόσιες πολιτικές Ε & ΤΑ Περιφερειακοί δείκτες Μεθοδολογία RITTS/RIS Εφοδιαστική αλυσίδα Μεταφορά τεχνολογίας

Τα 14 θεματικά δίκτυα που φέρνουν κοντά πάνω από 250 φορείς καινοτομίας από όλη την Ευρώπη για να ανταλλάξουν ορθές πρακτικές σε ειδικά θέματα περιφερειακών πολιτικών για την καινοτομία παρουσιάζονται στη συνέχεια:

5.4.3 Η βάση δεδομένων RINNO33 Η βάση δεδομένων περιφερειακής καινοτομίας και μεταφοράς τεχνολογίας (RINNO) επιδιώκει να προσφέρει μια κεντρική πηγή πληροφόρησης ώστε μια περιφέρεια να μπορεί να βρει πώς οι υπόλοιπες καινοτομούν. Περιέχει επικαιροποιημένα λεπτομερή στοιχεία για καινοτόμες δραστηριότητες και η εργασία έχει ήδη ξεκινήσει στα πεδία: αύξηση της ευαισθητοποίησης για τη διαδικασία καινοτομίας, κατανόηση των αναγκών των ΜΜΕ και του πώς αυτές καλύπτονται, υποστήριξη καινοτόμων έργων μέσα από στρατηγικές και ανάπτυξη προσωπικού, βοήθεια προς τις περιφερειακές επιχειρηματικές υπηρεσίες για να αντιμετωπίσουν την πρόκληση, επίτευξη καλύτερων συνδέσεων ανάμεσα στις ΜΜΕ και τη γνωσιακή βάση δεδομένων. Ο στόχος της RINNO είναι να θέσει σε κοινή χρήση τις καινοτόμες εμπειρίες και να χρησιμοποιήσει ηλεκτρονικά μέσα για να επιτρέψει στις περιφέρειες να πάρουν πρακτικές συμβουλές για το πώς να βελτιώσουν τις καινοτόμες πρακτικές τους. Υποστηρίζεται από τις ΓΔ Επιχειρήσεις, Περιφερειακή Πολιτική και Έρευνα.

(33)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: www.rinno.com/

136

5.4.4 Το Διάγραμμα Τάσεων για την Καινοτομία στην Ευρώπη34 Το Διάγραμμα Τάσεων (Trend Chart on Innovation) είναι ένα εργαλείο για τους υπευθύνους χάραξης πολιτικών και τους διαχειριστές καινοτομίας. Παρέχει πληροφόρηση και ανάλυση, σε εθνικό και Κοινοτικό επίπεδο, για πολιτικές, πρακτικές και επιδόσεις καινοτομίας (ιδιαίτερα στα πεδία της χρηματοδότησης της καινοτομίας, των καινοτόμων επιχειρήσεων, των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και της μεταφοράς τεχνολογίας μεταξύ έρευνας και βιομηχανίας). Αποτελεί επίσης ένα φόρουμ για συγκριτική αξιολόγηση και για την ανταλλαγή και διάχυση των καλών πρακτικών στον τομέα των πολιτικών για την καινοτομία. Ορισμένες χώρες, που επιδεικνύουν μέτρια ή άσχημη συμπεριφορά στο Περιληπτικό Δείκτη Καινοτομίας (Summary Innovation Index), όπως το Λουξεμβούργο, η Ιταλία, η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Εσθονία και η Σλοβενία, συμπεριφέρονται πολύ καλύτερα στους δείκτες της μη-τεχνικής αλλαγής. Η καλή συμπεριφορά μερικών νέων Κρατών Μελών, όπως και της Ελλάδας και της Πορτογαλίας είναι ενθαρρυντική, καθώς ουσιαστικές αλλαγές στην οργάνωση και στη διαχείριση, ως τμήμα της διαδικασίας εκσυγχρονισμού, μπορούν να παράσχουν τα απαραίτητα θεμέλια για την αύξηση τόσο του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, όσο και της ικανότητας για καινοτομία.

ƦLjdžǍǏLjdžǖDŽ LJLjdžljNJǐ

Περιληπτικός Δείκτης Καινοτομίας 2004

ƬǐDŽdžNjDŽ ƻNjDŽƸ ǀǁǒ

'-

4& $) %&

%,

6,

*4

#&

/- *& '3

/0

"5 && $;

*5

&4 -5

-6 &-

1 ƢǑDŽdžNjDŽ ƸǁǕ ƾ LJǀdž LJǓljǏ

4*

#(

15

)6

4, -7 30

$:

53

ƠƸǂǖLJNJdžNjDŽ NJdž ǍƸ ǑDŽdž ǑƻƸnjdžǛ

Μέση αλλαγή στους δείκτες τάσεων (%)

5.4.5 Το Δίκτυο των IRC (Κέντρα Διασύνδεσης Καινοτομίας)35 Η αποστολή των IRC είναι να υποστηρίξουν την Καινοτομία και τη διεθνή τεχνολογική συνεργασία στην Ευρώπη, με ένα εύρος εξειδικευμένων υπηρεσιών υποστήριξης των επιχειρήσεων. Οι υπηρεσίες των IRC στοχεύουν κατά κύριο λόγο τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που προσανατολίζονται προς την τεχνολογία, αλλά είναι επίσης διαθέσιμες και σε μεγάλες εταιρείες, ερευνητικά ιδρύματα, πανεπιστήμια, τεχνολογικά κέντρα και εταιρείες καινοτομίας.

(34)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://trendchart.cordis.lu/ (35)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://irc.cordis.lu/

Τα πρώτα Κέντρα Διασύνδεσης Καινοτομίας ιδρύθηκαν το 1995 με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στόχος ήταν να δημιουργηθεί μια πανευρωπαϊκή πλατφόρμα για την ενθάρρυνση της διεθνούς μεταφοράς τεχνολογίας και την προώθηση των καινοτόμων υπηρεσιών.

137

Μέχρι τον Οκτώβριο 2004, 71 περιφερειακά IRC καλύπτουν 33 χώρες – τα 25 Κράτη Μέλη και τις: Βουλγαρία, Ρουμανία, Ισλανδία, Ισραήλ, Νορβηγία, Ελβετία, Τουρκία και Χιλή. Τα περισσότερα IRC λειτουργούν στα πλαίσια εταιρικών σχέσεων από περιφερειακούς οργανισμούς με τα αντίστοιχα προσόντα, όπως Εμπορικά Επιμελητήρια, Περιφερειακές Αναπτυξιακές Εταιρείες και Πανεπιστημιακά Τεχνολογικά Κέντρα. Συνολικά, εμπλέκονται περίπου 250 οργανισμοί εταίροι, διασφαλίζοντας ευρεία γεωγραφική κάλυψη.

5.4.6 Κέντρα Επιχειρήσεων και Καινοτομίας (BIC)36 & και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο BIC37 Ο στόχος των BIC είναι να δράσουν ως εργαλείο για την υποβοήθηση της περιφερειακής ανάπτυξης και των επιχειρήσεων, παρέχοντας υποστήριξη για καινοτόμες επιχειρήσεις και αναπτύσσοντας ΜΜΕ. Σκοπός τους είναι να βοηθήσουν τη δημιουργία νέων γενιών καινοτόμων ΜΜΕ και να εκσυγχρονίσουν εκείνες που υπάρχουν ήδη, ως μέρος της διαδικασίας του βιομηχανικού χωροταξικού σχεδιασμού. Μέσα από την προσέγγιση του «συμβούλου κινδύνου» (“risk-adviser”), που βασίζεται σε μια επαγγελματική προσέγγιση των επιχειρήσεων, τα BIC έχουν να διαδραματίσουν ένα σημαντικό ρόλο στις λιγότερο ευνοημένες περιφέρειες. Τα αποτελέσματα της δουλειάς τους οδήγησαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει, στα πλαίσια των Κατευθυντήριων Οδηγιών της για τα Διαρθρωτικά Ταμεία της περιόδου 2000 – 2006, να ενθαρρύνουν τα περιφερειακά προγράμματα τη δημιουργία παρόμοιων δομών σε όλες τις υποστηριζόμενες περιοχές, καθώς και να προχωρήσουν σε εντατικότερη χρήση των υφιστάμενων BIC στην υλοποίηση μέτρων περιφερειακής ανάπτυξης. Το EBN είναι ένα Ευρωπαϊκό Δίκτυο που συγκεντρώνει 160 BIC και παρόμοιους οργανισμούς, όπως εκκολαπτήρια, κέντρα καινοτομίας και κέντρα επιχειρηματικότητας. Το EBN δημιουργήθηκε πριν από περίπου 20 χρόνια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ηγετικές μορφές της Ευρωπαϊκής Βιομηχανίας. Το EBN είναι ένα δίκτυο που εδρεύει στις Βρυξέλλες, συντονίζει τις δραστηριότητες των μελών και παρέχει υπηρεσίες προς αυτά, συμπεριλαμβανομένων διεθνών προγραμμάτων και συμβολαίων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

5.4.7 Η Υπηρεσία Αποτελεσμάτων IST (IST Results Service)38 Περισσότερα από 3,6 δις Ευρώ δαπανήθηκαν σε χιλιάδες έργα «λίγο πριν την αγορά» από την ερευνητική πρωτοβουλία ‘Τεχνολογίες Κοινωνίας της Πληροφορίας- ΤΚΠ’ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ περισσότερες επενδύσεις σχεδιάζονται για το μέλλον. Το Πρόγραμμα ‘Αποτελέσματα IST’ (‘IST Results’) αναπτύχθηκε από τη ΓΔ Κοινωνία της Πληροφορίας για να βοηθήσει στην αναζήτηση του τι συμβαίνει στη χρήση των ΤΚΠ σε όλους τους τομείς της εργασιακής και προσωπικής ζωής, συμπεριλαμβανομένων των τομέων της υγείας, των μεταφορών, της ψυχαγωγίας, του λιανικού εμπορίου, των επιχειρηματικών συστημάτων, της κυβέρνησης, των χρηματοδοτήσεων και των τηλεπικοινωνιών. Το Πρόγραμμα Αποτελέσματα IST’ παρέχει σε άμεσο χρόνο νέα και αναλύσεις για τα αναδυόμενα αποτελέσματα της έρευνας των Τεχνολογιών της Κοινωνίας της Πληροφορίας. Η υπηρεσία δίνει εκθέσεις για πρωτότυπα προϊόντα και υπηρεσίες έτοιμα προς εμπορευματοποίηση, καθώς και υφιστάμενες εργασίες και ενδιάμεσα αποτελέσματα με σημαντικές πιθανότητες για αξιοποίηση. Η υπηρεσία ... στα κύρια κανάλια επικοινωνίας μου χρησιμοποιούν οι χρήστες τεχνολογιών στις επιχειρήσεις, τις βιομηχανίες και τις δημόσιες αρχές, ενώ επί-

138

(36)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://europa.eu.int/comm/regional_ policy/innovation/innovating/bic_en.htm (37)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: www.ebn.be (38)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://istresults.cordis.lu/

σης διασυνδέει με ερευνητικά δίκτυα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τους επενδυτές.

5.4.8 PAXIS39 Το PAXIS, η Πιλοτική Δράση Αριστείας για Καινοτόμες Νέες Επιχειρήσεις, παρουσιάστηκε το 1999, μετά το Πρώτο Ευρωπαϊκό Φόρουμ για τις Καινοτόμες Επιχειρήσεις που έγινε στη Βιέννη. Αυτή η Πιλοτική Δράση, την οποία λανσάρισε η ΓΔ Επιχειρήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έχει τρία κύρια πεδία προτεραιότητας: τα Θεματικά Δίκτυα, αποτελούμενα από 22 Ευρωπαϊκές πόλεις και περιφέρειες, τα Έργα που σχεδιάστηκαν για την επικύρωση εννοιών νεοϊδρυόμενων επιχειρήσεων, και Συνοδευτικά Μέτρα, που στοχεύουν στην υποστήριξη του PAXIS. Η ΓΔ Επιχειρήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανέπτυξε το PAXIS για να παραδειγματιστεί από την εμπειρία των Περιφερειών Αριστείας (Regions of Excellence) και να μάθει από τις εξαιρετικές πολιτικές που υποστηρίζουν τις δραστηριότητές τους δικτύωσης. Αυτό διευκολύνει την καλύτερη τεκμηρίωση των αποφάσεων πολιτικής και την επεξεργασία συνεκτικών μέτρων, τα οποία κάνουν τις Περιφέρειες να είναι πιο καινοτόμες και ανταγωνιστικές, ενώ ταυτόχρονα μεταφέρουν την εμπειρογνωμοσύνη τους σε άλλες περιφέρειες. Η δημιουργία νέων καινοτόμων επιχειρήσεων, η υποστήριξη τεχνοβλαστών και η ανάπτυξη νέων επιχειρήσεων είναι ορισμένοι από τους κύριους στόχους των πολιτικών, τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και παγκοσμίως. Το PAXIS φιλοδοξεί να συγκεντρώσει όλες αυτές τις ιδέες και τις υποδείξεις και να τις κάνει γόνιμες και προσβάσιμες, μέσα από προηγμένη δικτύωση και συνεργασία.

5.4.9 Γραφείο Υποστήριξης IPR (IPR Helpdesk)40 Το Γραφείο Υποστήριξης Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Intellectual Property Rights – IPR) δημιουργήθηκε το 1998 από τη ΓΔ Επιχειρήσεις για να βοηθήσει τις ΜΜΕ και τα μέλη της χρηματοδοτούμενης από την ΕΕ Κοινότητας Ε&ΤΑ σε θέματα που συνδέονται με τα ΔΠΙ. Η υπηρεσία περιλαμβάνει μια πολύγλωσση ιστοσελίδα, που περιέχει εκπαιδευτικό υλικό και οδηγούς, καθώς και μια δωρεάν γραμμή νομικής βοήθειας. Το Γραφείο Υποστήριξης ασχολείται με ένα ευρύ φάσμα ερωτημάτων ΔΠΙ, από την «πατέντα» έως τις «εταιρικές συμφωνίες» και όποια άλλα θέματα ΔΠΙ εγείρονται όταν αναλαμβάνονται ερευνητικές δραστηριότητες.

5.4.10 Η πρωτοβουλία Gate2Growth41 Η Πρωτοβουλία Gate2Growth, που υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω του Προγράμματός της Καινοτομία/ΜΜΕ, είναι η πανευρωπαϊκή Επιχειρηματική Πλατφόρμα για: • Επιχειρηματίες που αναζητούν χρηματοδότηση (Business Matching) (39)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: www.cordis.lu/paxis 40

• Επενδυτές (Investornet) • Διαχειριστές Εκκολαπτηρίων Τεχνολογίας (Incubator Forum)

( )

• Γραφεία Μεταφοράς Γνώσης (Proton Europe)

(41)

• Η ακαδημαϊκή κοινότητα στην επιχειρηματικότητα, την καινοτομία και τη χρηματοδότηση (Academic Network)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: www.ipr-helpdesk.org Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: www.gate2growth.com

139

• Καινοτόμες επιχειρήσεις που αναζητούν προμηθευτές εξειδικευμένων υπηρεσιών (Service Center) Ο κύριος στόχος της Πρωτοβουλίας Gate2Growth είναι να υποστηρίξει καινοτόμους επιχειρηματίες στην Ευρώπη. Επιπρόσθετα, το Gate2Growth αποβλέπει στο να βοηθήσει τους Επαγγελματιών της Καινοτομίας να βελτιώσουν την ικανότητα τους να υποστηρίζουν επιχειρηματίες, προωθώντας τη δικτύωση και την ανταλλαγή εμπειριών και ορθών πρακτικών σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Περιλαμβάνονται επενδυτές venture capital τεχνολογιών αρχικών σταδίων, διαχειριστές τεχνολογικών εκκολαπτηρίων, διαχειριστές βιομηχανικών γραφείων διασύνδεσης και μεταφοράς τεχνολογίας, διασυνδεδεμένων με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, ακαδημαϊκούς στην επιχειρηματικότητα, έρευνα και εκπαίδευση στα χρηματοοικονομικά. Έτσι, η Gate2Growth παρέχει εργαλεία, υποδομή και υποστηρικτικές υπηρεσίες που κατευθύνονται στους καινοτόμους επιχειρηματίες, όπως και στους υποστηρικτές τους.

5.5 Εθνική υποστήριξη για την Καινοτομία42 Η Γενική Γραμματεία για την Έρευνα και την Τεχνολογία είναι η κεντρική υπηρεσία για τη διαχείριση του Ελληνικού συστήματος Ε&ΤΑ, υπεύθυνης για το σχεδιασμό και την υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής Ε&ΤΑ. Οι τρέχουσες προτεραιότητες περιλαμβάνουν την αυξανόμενη ζήτηση για νέα γνώση και αποτελέσματα έρευνας, και την αναδιοργάνωση του εθνικού συστήματος έρευνας για να αυξήσει τον προσανατολισμό προς την αγορά και τη διεθνή αγορά.

5.5.1 TANEO43 Το ΤΑΝΕΟ, το Ταμείο Ανάπτυξης της ΝΕας Οικονομίας, είναι ένα κρατικά ελεγχόμενο επενδυτικό όχημα που ξεκίνησε τη λειτουργία του στις αρχές του 2002 ως ένα «Fund of Funds Venture Capital – VC» για να επενδύσει σε ελληνικές εταιρείες Venture Capital ή σε Venture Capital αμοιβαίων κεφαλαίων. Σκοπός της εταιρείας είναι η χρηματοδότηση ιδιωτικών επιχειρήσεων παροχής επιχειρηματικών κεφαλαίων, τα οποία θα αναλαμβάνουν να επενδύουν σε καινοτόμες επιχειρήσεις που βρίσκονται στα πρώτα στάδια ανάπτυξής τους. Οι επενδυτικές προτάσεις στις οποίες και μόνο το ΤΑΝΕΟ θα εξετάζει τη συμμετοχή του, θα πρέπει να επενδύουν σε καινοτόμες εταιρείες, κατά προτεραιότητα σε εταιρείες που θα δραστηριοποιούνται στη «νέα οικονομία», δηλαδή τηλεπικοινωνίες, πληροφορική, ηλεκτρονικό εμπόριο, βιοτεχνολογία, νέα υλικά ή σε εκείνες τις εταιρείες που διαθέτουν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που προκύπτει από την εφαρμογή της τεχνολογίας. Το ΤΑΝΕΟ χρηματοδοτείται μέσα από έναν ετήσιο κυβερνητικό προϋπολογισμό που προέρχεται από την ιδιωτικοποίηση δημόσιων επιχειρήσεων, τις πωλήσεις δημοσίων περιουσιακών στοιχείων ή την προμήθεια δικαιωμάτων. Οι κυριότερες προκλήσεις για τον οργανισμό είναι:

140

• Να συγκεντρώσει περίπου 150 εκ. Ευρώ έως το τέλος του 2004 που να μοιραστούν σε κεφάλαια που επικεντρώνονται σε Ελληνικές ΜΜΕ που επενδύουν σε επιχειρήσεις της «νέας οικονομίας».

(42)

• Να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ της κυβέρνησης και των κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών, έτσι ώστε να δημιουργήσει ένα πλαίσιο συνεργασίας με αμοιβαίο όφελος, διασφαλίζοντας, μεταξύ άλλων, καλύτε-

(43)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: http://cordis.europa.eu.int/greece/ και www.gsrt.gr Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: www.taneo.gr

ρη διαφάνεια και ένα πιο μακροπρόθεσμο όραμα για τις επενδύσεις.

• Να ανιχνεύσει και να εκμεταλλευτεί αναξιοποίητες επενδυτικές ευκαιρίες στην Ελλάδα • Να επεκτείνει τις δραστηριότητές του σε εταιρείες και εκτός του τομέα της «νέας οικονομίας», η οποία αντιπροσωπεύει ακόμη ένα πολύ μικρό μερίδιο της αγοράς. Το ΤΑΝΕΟ περιορίζεται στο ρόλο του επενδυτή μειοψηφικού πακέτου σε οποιοδήποτε venture, καθώς δε θα πρέπει να υπάρχει κανενός είδους κρατικός έλεγχος στις νέες επιχειρήσεις που αναπτύσσονται. Ο ρόλος του κράτους είναι να είναι ένας καταλύτης, όχι ένας κύριος παίκτης. Το ΤΑΝΕΟ έχει μια τυποποιημένη διαδικασία αξιολόγησης επιχειρηματικών σχεδίων, κατά τον ακόλουθο τρόπο. Πρώτη είναι η καθαρότητα της έννοιας, που περιλαμβάνει μια αρχική εξέταση και διαχωρισμό των σχεδίων που υποβάλλονται από εκείνα τα μέλη της ομάδας διαχείρισης του κεφαλαίου με την καλύτερη εμπειρογνωμοσύνη στην εξεταζόμενη βιομηχανία. Αν η επιχειρηματική πρόταση περάσει τον πρώτο έλεγχο, το ΤΑΝΕΟ προσκαλεί τους επιχειρηματίες και τον επενδυτικό εταίρο για μια συνέντευξη με την ομάδα διαχείρισης. Τέτοιες πρόσωπο με πρόσωπο συναντήσεις επιτρέπουν στον εταίρο επενδυτή να καταλάβει καλύτερα τις μη ποσοτικοποιημένες πλευρές του υποψήφιου εταιρικού σχήματος, όπως οι βλέψεις και οι φιλοδοξίες των επιχειρηματιών και η προσωπική χημεία μεταξύ των υποψήφιων συνεργατών. Τελικά, ζητείται η υποβολή ενός πλήρους επιχειρησιακού σχεδίου, με μια προσεγγιστική πενταετή προβολή της πορείας της επιχείρησης. Στην τελική αξιολόγηση, το πλήρες επιχειρηματικό σχέδιο περνά από ένα νομικό και οικονομικό έλεγχο και αξιολόγηση. Τέλος, το επιχειρηματικό σχέδιο υποβάλλεται προς μια επιτροπή επενδύσεων που έχει τον τελευταίο λόγο για να εγκρίνει, να ζητήσει διευκρινίσεις / τροποποιήσεις ή να απορρίψει την επένδυση. Η επιλογή των επενδυτικών οργανισμών βασίζεται σε κριτήρια παρόμοια με αυτά που χρησιμοποιούν οι εταιρείες venture capital για την επιλογή εταιρειών για επένδυση. Αυτά τα κριτήρια περιλαμβάνουν την ομάδα διαχείρισης του αιτούμενου, την καταλληλότητα της αγοράς στόχου, προεξοφλημένες επενδύσεις, την επενδυτική στρατηγική, την ισορροπία μεταξύ του μεγέθους του κεφαλαίου και του αναμενόμενου μεγέθους της διαπραγμάτευσης, την οικονομική βιωσιμότητα και εμπορικούς και νομικούς όρους, καθώς και αποδεικτικά υποστήριξης από επενδυτές του ιδιωτικού τομέα. Το ΤΑΝΕΟ εξουσιοδοτείται να ελέγξει τον επενδυτικό οργανισμό και τις επενδύσεις του εφόσον και όταν το κρίνει αναγκαίο, χρησιμοποιώντας τους δικούς του ελεγκτές. Συμφωνίες μεταξύ του ΤΑΝΕΟ και του κάθε επενδυτικού οργανισμού θα διασφαλίζουν επαρκή διαφοροποίηση των επενδύσεων, ότι οι επενδύσεις θα πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις εκάστοτε δυνατότητες, σε εταιρείες ανεξάρτητες από τους μετόχους / συμμετέχοντες στον επενδυτικό οργανισμό, την υποχρέωση πληρωμής με μετρητά των εισφορών σε κεφάλαιο και την προστασία των δικαιωμάτων των μειοψηφιών και τον τρόπο με τον οποίο αυτά τα δικαιώματα θα εξασκούνται. Περαιτέρω, το ΤΑΝΕΟ, από κοινού με τη Ελληνική ένωση Επιχειρήσεων (ΕΕΝΕ), ξεκινά μια πρωτοβουλία για την υποστήριξη και την προώθηση της έννοιας των «επιχειρηματικών αγγέλων» (business angels). Για παράδειγμα, το ΤΑΝΕΟ θα υποστηρίξει τους επιχειρηματικούς αγγέλους, παρέχοντας μια κάτω προστασία της τάξης του 20% σε περίπτωση πτώχευσης του venture στο οποίο ο επιχειρηματικός άγγελος επενδύει.

141

Το ΤΑΝΕΟ είναι ο διοργανωτής του Venture Capital Φόρουμ, μιας ετήσιας συνάντησης που παρέχει την ευκαιρία σε ερευνητές, νέους επιχειρηματίες, νεοϊδρυόμενες επιχειρήσεις και νέες εταιρείες βασισμένες στην τεχνολογία να συμμετάσχουν σε διμερείς επιχειρηματικές συναντήσεις με Ελληνικές και διεθνείς εταιρείες Venture Capital. Το Διεθνές Φόρουμ Venture Capital με επιχειρηματίες από νεοϊδρυόμενες επιχειρήσεις και νέες εταιρείες βασισμένες στην τεχνολογία από την Ελλάδα, τη Βουλγαρία, την Κύπρο, το Ισραήλ, τη Ρουμανία και την Τουρκία είναι το μεγαλύτερο διεθνές φόρουμ ιδιωτικών κεφαλαίων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

142

Παράρτημα I: Χάρτες Δίκτυο Καινοτόμων Δράσεων

ERIK IANIS SD ERIC + IANIS ERIC + SD IANIS - SD

Περιφερειακά Προγράμματα Καινοτόμων Δράσεων 2001 – 2006

Περιφερειακές οικονομίες βασισμένες στη γνώση και την τεχνολογική καινοτομία

e-EuropeRegio: η κοινωνία των πληροφοριών στην υπηρεσία της περιφερειακής ανάπτυξης

Περιφερειακή ταυτότητα και αειφόρος ανάπτυξη

143

Παράρτημα II: Γλωσσάριο Benchmarking (Συγκριτική Αξιολόγηση) Η μέτρηση της απόδοσης απέναντι σε ορθές πρακτικές, ως μέσο οριοθέτησης στόχων για βελτίωση – εφαρμόζεται από εταιρείες σε επιχειρησιακές διαδικασίες ή από εθνικούς ή περιφερειακούς υπευθύνους χάραξης πολιτικών.

Best practice – ορθή πρακτική Οι μέθοδοι και τα επιτεύγματα αναγνωρισμένων ηγετικών μορφών σε ένα συγκεκριμένο πεδίο.

Cluster Μια ομαδοποίηση μεγάλων εταιρειών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και πανεπιστημίων ή μεγάλων δημόσιων ερευνητικών ινστιτούτων που λειτουργούν σε ένα συγκεκριμένο κλάδο και μια περιοχή – σχεδιασμένη για να ενθαρρύνει την καινοτόμο δραστηριότητα, προωθώντας εντατικές αλληλεπιδράσεις.

Community Support Framework – Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης Τα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης συντονίζουν τις περιφερειακές δραστηριότητες της ΕΕ, εμπλέκοντας κατά περίπτωση τα τέσσερα Διαρθρωτικά Ταμεία (ΕΤΠΑ – Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, ΕΚΤ – Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, ΕΓΤΠΕ – Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Προσανατολισμού και Εγγυήσεων, ΧΜΠΑ – Χρηματοδοτικό Μέσο Προσανατολισμού Αλιείας) και την ΕΤΕ - Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Εντούτοις, σε κάθε περίπτωση, τα έργα πρέπει να εντάσσονται σε σχέδια που ήδη αναπτύσσονται από τις εθνικές αρχές, τις περιφερειακές αρχές και τους οικονομικούς τους εταίρους.

ΕΕ-15 / ΕΕ-25 Ακρωνύμια της «ευρω-διαλέκτου», αναφερόμενα αντίστοιχα στα 15 και 25 Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πριν και μετά την 1.5.2004.

Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) Το ΕΤΠΑ στοχεύει στην υποστήριξη της μείωσης των ανισοτήτων μεταξύ των Περιφερειών της Κοινότητας. Το Ταμείο δημιουργήθηκε το 1975 και χορηγεί χρηματοδοτική βοήθεια για αναπτυξιακά προγράμματα στις φτωχότερες Περιφέρειες. Σε ότι αφορά τους χρηματοδοτικούς πόρους, το ΕΤΠΑ είναι μακρά το μεγαλύτερο των Διαρθρωτικών Ταμείων της ΕΕ.

ΙΜΤ – Τεχνικές Διαχείρισης της Καινοτομίας Πρόκειται για μεθοδολογίες και εργαλεία που υποστηρίζουν τη διαδικασία της καινοτομίας. Οι ΙΜΤ απαντούν στην Ε&ΤΑ, τη χρηματοδότηση της καινοτομίας, τη μεταφορά τεχνολογίας, την ανάπτυξη προϊόντος / διαδικασίας και την τεχνολογική δικτύωση.

Αρχή Διαχείρισης Ένας οργανισμός στον οποίο ανατέθηκε η υλοποίηση της διαχείρισης και της διοίκησης ενός ΠΠΚΔ.

NUTS Η Ονοματολογία Χωροταξικών Μονάδων για τη Στατιστική (NUTS) δημιουργήθηκε από το Ευρωπαϊκό Γραφείο Στατιστικής (Eurostat), έτσι ώστε να δημιουργήσει μια ενιαία και συνεκτική δομή χωροταξικής κατανομής. Από το 1988, χρησιμοποιήθηκε στην Κοινοτική νομοθεσία που αναφέρεται στα Διαρθρωτικά Ταμεία. Η τρέχουσα ονοματολογία υποδιαιρεί τις 15 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε: • 78 εδαφικές μονάδες επιπέδου NUTS 1: τα Γερμανικά Länders, τις Περιφέρειες του Βελγίου, της Δανίας, της Σουηδίας, της Ιρλανδίας, της Ουαλίας και της Σκωτίας, τις περιοχές που περιλαμβάνονται στη μελέτη χωροταξικού σχεδιασμού ZEAT της Γαλλίας, καθώς και άλλες μεγάλες περιφέρειες.

• 210 εδαφικές μονάδες επιπέδου NUTS 2: τις αυτόνομες Περιφέρειες στην Ισπανία, τις Περιφέρειες και τα υπεράκτια διαμερίσματα (DOM) της Γαλλίας, τις Βελγικές και Ολλανδικές Επαρχίες, τις Ιταλικές Περιφέρειες, τα Αυστριακά Länder, τα Γερμανικά «Regierungsbezirke» (πρώτη διοικητική υποδιαίρεση ενός Länd), κλπ • 1093 εδαφικές μονάδες επιπέδου NUTS 3: οι Νομοί της Ελλάδας, τα Maakunnat στη Φινλανδία, τα Län στη Σουηδία, τα Kreise στη Γερμανία, τα Γαλλικά διαμερίσματα, οι Ισπανικές και Ιταλικές επαρχίες, κλπ Η επιλεξιμότητα για το Στόχο 1 καθώς και για τα ΠΠΚΔ ορίζεται καταρχάς σε σχέση με το επίπεδο NUTS 2, ενώ οι περιοχές του Στόχου 2 ορίζονται σε γενικές γραμμές σε σχέση με το επίπεδο NUTS 3.

144

Στόχοι 1 και 2 Η αναμόρφωση της Ατζέντα 2000 των Διαρθρωτικών Ταμείων εστιάζει τη διαθέσιμη βοήθεια της Περιφερειακής Πολιτικής της Κοινότητας σε κρίσιμα αναπτυξιακά προβλήματα. Έτσι, οι υφιστάμενοι κανόνες προβλέπουν την οριοθέτηση τριών Στόχων, σε σύγκριση με τους έξι που ίσχυαν προηγουμένως. Στόχος1: προωθεί την κάλυψη του χαμένου εδάφους για τις οικονομίες των περιφερειών των οποίων η ανάπτυξη υπολείπεται. Είναι «περιφερειοποιημένο» επειδή εφαρμόζεται σε στατιστικά οροθετημένες περιφέρειες. Μόνο εκείνες των οποίων το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι μικρότερο από το 75% του μέσου Κοινοτικού όρου είναι επιλέξιμες. Οι επτά «πλέον απομακρυσμένες» περιφέρειες, οι περιοχές στη Σουηδία και στη Φινλανδία με πολύ μικρή πυκνότητα πληθυσμού και η Βόρεια Ιρλανδία λαμβάνουν επίσης υποστήριξη. Συνολικά, ο Στόχος 1 καλύπτει 60 περίπου περιφέρειες σε 13 Κράτη Μέλη. Μεταβατική στήριξη είναι επίσης διαθέσιμη για μια περίοδο επτά ετών για τις περιφέρειες που ήταν προηγουμένως επιλέξιμες κατά την περίοδο 1994 -1999, ενώ δημιουργήθηκε και ένα αποθεματικό επίδοσης για τις αποτελεσματικότερες περιφέρειες. Ο Στόχος 1 λαμβάνει το 70% του προϋπολογισμού των Διαρθρωτικών Ταμείων (ήτοι 137 δις για επτά χρόνια), που κατανέμεται στα τέσσερα ταμεία (ΕΤΠΑ, ΕΚΤ, ΕΓΤΠΕ, ΧΜΠΑ). Οι βασικές υποδομές, η ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων, η επένδυση στην έρευνα και την καινοτομία και η κοινωνία της πληροφορίας είναι τα τέσσερα κύρια πεδία προτεραιότητας. Στόχος 2: συνεισφέρει στην οικονομική και κοινωνική μετατροπή περιφερειών με διαρθρωτικές δυσκολίες. Είναι επίσης «περιφερειοποιημένο»: η κατάταξη των επιλέξιμων περιφερειών εξαρτάται από εθνικά και Ευρωπαϊκά πληθυσμιακά όρια (18% του πληθυσμού της ΕΕ) και σε συγκεκριμένα κοινωνικοοικονομικά κριτήρια. Καθορίζονται τέσσερις κατηγορίες επιλέξιμων περιοχών: περιοχές που διέρχονται οικονομικές αλλαγές στη βιομηχανία και στον τομέα των υπηρεσιών, αγροτικές περιοχές σε παρακμή, αστικές περιοχές με δυσκολίες και περιοχές σε οικονομική κρίση που εξαρτώνται από την αλιεία. Δεδομένου ότι όλη η επικράτειά τους είναι επιλέξιμη στο Στόχο 1, η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία δεν είναι επιλέξιμες για βοήθεια από το Στόχο 2. Μεταβατική στήριξη είναι επίσης διαθέσιμη για τις περιφέρειες που ήταν προηγουμένως επιλέξιμες στους Στόχους 2 και 5β, κατά την περίοδο 1994 -1999. Ο προϋπολογισμός του Στόχου 2 ανέρχεται σε 22,5 δις για επτά χρόνια (11,5 % του συνολικού προϋπολογισμού) και χρηματοδοτείται από το ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ.

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εννοεί το έγγραφο που εγκρίνεται από την Επιτροπή για την υλοποίηση ενός Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης και το οποίο περιέχει μια συνεπή δέσμη προτεραιοτήτων, συμπεριλαμβανομένων μέτρων με πολυετή διάρκεια και το οποίο μπορεί να εφαρμοστεί με προσφυγή σε ένα ή περισσότερα Ταμεία, ένα ή περισσότερα από τα υφιστάμενα χρηματοδοτικά μέσα και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα εννοείται ένα επιχειρησιακό πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από περισσότερα του ενός Ταμεία.

Spin off / spin out Μια νέα εταιρεία που ιδρύεται για να εμπορευματοποιήσει τη γνώση και τις ικανότητες μιας πανεπιστημιακής ομάδας συλλογικής έρευνας.

Start – up Μια νεοϊδρυθείσα επιχείρηση.

Διαρθρωτικά Ταμεία Τα Διαρθρωτικά Ταμεία της ΕΕ διοικούνται από την Επιτροπή για να χρηματοδοτούν της Κοινοτική διαρθρωτική βοήθεια. Συμπεριλαμβάνουν το Τμήμα Προσανατολισμού του ΕΓΤΠΕ για τη γεωργία, το Περιφερειακό Ταμείο για τη διαρθρωτική βοήθεια στα πλαίσια της περιφερειακής πολιτικής, το Κοινωνικό Ταμείο για τα μέτρα κοινωνικής πολιτικής και το Χρηματοδοτικό Μέσο για την Αλιεία (ΧΜΑ). Η χρηματοδοτική υποστήριξη από τα Διαρθρωτικά Ταμεία πηγαίνει κυρίως στις φτωχότερες περιφέρειες για να ενδυναμώσει την οικονομική και κοινωνική συνοχή της Ένωσης, έτσι ώστε οι προκλήσεις της εσωτερικής αγοράς να αντιμετωπιστούν κατάλληλα σε όλη την ΕΕ.

Ανάλυση SWOT Μια τεχνική ανάλυση που συγκρίνει τις εσωτερικές Δυνατότητες και Αδυναμίες και τις εξωτερικές Δυνατότητες και Απειλές.

Technology Audit - Τεχνοδιάγνωση Μια επίσημη μέθοδος για την αξιολόγηση των τεχνολογικών ενεργητικών και απαιτήσεων μιας εταιρείας.

Μεταφορά τεχνολογίας Η μεταφορά τεχνολογίας ή τεχνογνωσίας μεταξύ οργανισμών, μέσα από τη χορήγηση αδειών για συμφωνίες προώθησης, διευθετήσεις από κοινού ανάπτυξης, εκπαίδευση ή ανταλλαγή προσωπικού.

145

Παράρτημα III: Συντομογραφίες

146

ΚΠΣ

Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης

ΓΔ

Γενική Διεύθυνση

ΕΕπ

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

ΕΤΠΑ

Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης

ΕΕ

Ευρωπαϊκή Ένωση

ΑΕΠ

Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν

ΤΠΕ

Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνίας

Ε&ΤΑ

Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη

ΠΕΠ

Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα

ΜΜΕ

Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις

PRAI (ΠΠΚΔ)

Περιφερειακό Πρόγραμμα Καινοτόμων Δράσεων

RTP

Regional Technology Plans – Περιφερειακά Προγράμματα Τεχνολογίας

RTT

Pluri-Regional Technology Transfer Projects – Πολυετή Περιφερειακά Προγράμματα Μεταφοράς Τεχνολογίας

RIS, RIS+

Regional Innovation Strategies – Περιφερειακές Στρατηγικές Καινοτομίας

IRISI

Inter-Regional Information Society Initiative – Διαπεριφερειακή Πρωτοβουλία Κοινωνίας της Πληροφορίας

RISI 1, RISI 2, RISI+

Pluri-Regional Pilot Projects/Applications in the field of the Information Society - Πολυετή Περιφερειακά Πιλοτικά Προγράμματα / Εφαρμογές στον τομέα της Κοινωνίας της Πληροφορίας

RITTS

Regional Innovation and Technology Transfer Strategies – Περιφερειακές Στρατηγικές Καινοτομίας και μεταφοράς Τεχνολογίας

TRIPS

Trans-Regional Innovation Projects – Διαπεριφερειακά Προγράμματα Καινοτομίας

RIS-NAC

Regional Innovation Strategies for Newly Associated Countries – Περιφερειακές Στρατηγικές Καινοτομίας για τις Νέες Συνδεδεμένες Χώρες

KnowREG

Regions of Knowledge initiative – Πρωτοβουλία για τις Περιφέρειες της Γνώσης

Παράρτημα IV: Περιλήψεις των Ελληνικών Περιφερειακών Προγραμμάτων Καινοτόμων Δράσεων Η Ελλάδα διαιρείται σε 13 Περιφέρειες, που αποτελούν τις αποκεντρωμένες διοικητικές μονάδες του κράτους, σύμφωνα με το Νόμο 2503/199744. Αυτή η διαίρεση ακολουθεί την κατάταξη των Ελληνικών περιφερειών στο επίπεδο NUTS 2 για την περίοδο 2000 – 2006, όπως εμφανίζεται στον ακόλουθο πίνακα.

NUTS 2

Region

PRAI

GR11

Ανατολική Μακεδονία & Θράκη

Technogenesis in REMTh

GR12

Κεντρική Μακεδονία

Excellence-in-CM

GR13

Δυτική Μακεδονία

K-CLUSTERS

GR14

Θεσσαλία

INVENT

GR21

Ήπειρος

ENTI

GR22

Ιόνια Νησιά

3I

GR23

Δυτική Ελλάδα

INNACT-RWG

GR24

Στερεά Ελλάδα

RISE

GR25

Πελοπόννησος

RIPE

GR3

Αττική

ARI-ACT

GR41

Βόρειο Αιγαίο

NAIAS

GR42

Νότιο Αιγαίο

ISTOS

GR43

Κρήτη

CRINNO

Στη συνέχεια, δίνεται μια δισέλιδη περίληψη των 13 Περιφερειακών Προγραμμάτων Καινοτόμων Δράσεων με τις αντίστοιχες πληροφορίες για επαφή. Για περισσότερες πληροφορίες για τα ΠΠΚΔ στην ΕΕ, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Γενική Διεύθυνση Περιφερειακή Πολιτική Διεύθυνση Θεματικής ανάπτυξης, επιπτώσεων, αξιολόγησης και καινοτόμων δράσεων Μονάδα Καινοτόμων Δράσεων Β-1049 Βρυξέλλες Βέλγιο e-mail: regio-innovative-actions@cec.eu.int

Fax: +32 (2) 295 53 60

(44)

Ιστοσελίδα για πληροφόρηση: www.ypes.gr/kapodistrias/index.html

147

Εισαγωγή στην Περιφερειακή Καινοτομία

Μ

ετά από τα συγκεντρωτικά στατιστικά που προηγήθηκαν και που συνοψίζουν την Καινοτομία στην Ελλάδα, είναι πολύ ενδιαφέρον να δει κανείς αναλυτικότερα τις επιμέρους Δράσεις των Προγραμμάτων, έτσι ώστε να διαμορφώσει μια λεπτομερή εικόνα για το εύρος και την ποικιλία της προσέγγισης της Καινοτομίας από τις Περιφέρειες της Ελλάδας. Ιδιαίτερα για τη Δυτική Μακεδονία, μια παραδοσιακά απομονωμένη περιφέρεια και κοινωνία, η παρούσα προσπάθεια αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για την προσέγγιση των τοπικών φορέων με τα οράματα και τις φιλοδοξίες, αλλά και τις προσπάθειες υλοποίησης καινοτόμων δράσεων και ενεργειών από τις υπόλοιπες Ελληνικές Περιφέρειες. Η έκδοση αυτή θα συμβάλλει θετικά στη διεύρυνση της οπτικής γωνίας των τοπικών φορέων και στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας για το σχεδιασμό των προσεχών καινοτόμων ενεργειών τους σε όλα τα επίπεδα, πολύ δε περισσότερο κατά την περίοδο προετοιμασίας του επόμενου Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος. Παράλληλα, η προσπάθεια αυτή συμβάλλει και στην ενδυνάμωση των στενών σχέσεων που έχουν αναπτυχθεί μεταξύ των Ελληνικών Περιφερειών και που αποτελούν στην πράξη ένα άτυπο φόρουμ ανταλλαγής ιδεών και εμπειριών για έργα, παρεμβάσεις και ενέργειες στο πεδίο της Καινοτομίας. Είναι βέβαιο ότι η καταγραφή σε μια έκδοση όλων που Ελληνικών Καινοτόμων Δράσεων θα συμβάλλει στον εμπλουτισμό και στη διάδοση της βάσης δεδομένων της Ελληνικής Καινοτομίας. Τέλος, η συνοπτική παράθεση των επιμέρους ενεργειών των προγραμμάτων καινοτομίας των Ελληνικών Περιφερειών θα αποτελέσει ένα καλό υπόβαθρο για τη γνωριμία των περιφερειών όμορων Κρατών με την Καινοτομία στην Ελλάδα, ένα αίτημα που διατυπώθηκε συχνά προς εκπροσώπους των Ελληνικών Καινοτόμων Προγραμμάτων. Η κεντρική έννοια του εγχειρήματος έχει ως πλαίσιο αναφοράς τον εμπλουτισμό της δεξαμενής ιδεών και σκέψεων των Κρατών αυτών με παραδείγματα που υλοποιούνται στη γειτονιά τους, από ανθρώπους που σε κάθε περίπτωση διαθέτουν νοοτροπία που προσεγγίζει και προσιδιάζει περισσότερο με τη δική τους. Έτσι, θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν την πλούσια εμπειρία που αποκτήθηκε και να την προσαρμόσουν στις δικές τους ιδιαίτερες τοπικές συνθήκες, στα πλαίσια της προσπάθειας εισαγωγής της Καινοτομίας στην οικονομία και την κοινωνία τους. Εκτιμώντας ότι πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα προσπάθεια που συμβάλλει στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας από την υλοποίηση των Καινοτόμων Δράσεων στην Ελλάδα, σας προτρέπω να διαβάσετε στη συνέχεια τις Καινοτόμες Δράσεις των Ελληνικών Περιφερειακών Προγραμμάτων Καινοτομίας.

Γιάννης Φάλλας Project Manager του Προγράμματος Καινοτόμων Δράσεων Δυτικής Μακεδονίας K-Clusters

148

Ελληνικές Περιφέρειες

149

Clusters βασισμένα στη γνώση, στη Δυτική Μακεδονία

Ακρωνύμιο Προγράμματος K-Clusters Θεματικές ϋ Τεχνολογική Καινοτομία ϋ Κοινωνία της Πληροφορίας ϋ Περιφερειακή Ταυτότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη

Διάρκεια 32 μήνες 05/2003 – 12/2005

Χρηματοδότηση (εκτίμηση) ΕΤΠΑ € 2.500.000 Δημόσια € 750.000 Ιδιωτική € 750.000

Ιστοσελίδα www.pepdym.gr

Στρατηγική Η κυρίαρχη πολιτική των “K-Clusters” είναι η δημιουργία της εταιρικής σχέσης μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, η οποία μπορεί να διαδραματίσει ένα σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της γνώσης μέσα από τις διαδικασίες της διαπεριφερειακής συλλογικής μάθησης και της διατομεακής αλληλεπίδρασης. Έτσι, οι ΜΜΕ (ιδιωτικός τομέας) αναζητούν το δικό τους δρόμο για να αντιμετωπίσουν τις οικονομικές προκλήσεις μέσα από καινοτόμες δραστηριότητες και οι περιφερειακές αρχές εξετάζουν έναν ευρύτερο ρόλο τους στην επίτευξη μιας αποτελεσματικότητας σε πολιτικές για την καινοτομία, καθώς και στην προώθηση της ανταγωνιστικότητας. Η προσέγγιση ανά κλάδο («cluster») δε θα παράγει προστιθέμενη αξία, ιδιαίτερα στις μικρές και οικογενειακές επιχειρήσεις της Δυτικής Μακεδονίας, παρά μόνο αν αυτή η δικτύωση υποστηριχθεί από ένα συλλογικό περιφερειακό όφελος που θα δρα οριζόντια και το οποίο μπορεί να: • Παρέχει συνεχή ροή πληροφόρησης και δυνατότητα μεταφοράς της γνώσης • Προάγει την καινοτομία και προσελκύει συλλογικά χρηματοδότηση εκ μέρους τρίτων μερών.

Θεματικά δίκτυα

ERIK IANIS Αειφόρος Ανάπτυξη ϋ Εθνικό Δίκτυο Καινοτομίας

Τομείς / κλάδοι • • • • • •

Ενέργεια Λιγνιτική Τέφρα Μάρμαρο Γούνα, Δέρμα Ξύλο Συλλογή ή / και ανακύκλωση ειδικών υλικών

Αρχή Διαχείρισης Διαχειριστική Αρχή 3ου ΠΕΠ Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας

150

Εταιρικό Σχήμα • Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας • Διευθυντής και εκπρόσωποι Διαχειριστικής Αρχής 3ου ΠΕΠ Δ.Μ.

• Διευθυντής και εκπρόσωποι Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης Δ.Μ.

• Εμπειρογνώμονες Καινοτομίας • Εκπρόσωπος Υπουργείου Μακεδονίας Θράκης • Εκπρόσωπος Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας • Πρόεδρος Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας – Τμήμα Δ.Μ.

• Πρόεδρος ΕΒΕ Κοζάνης • Εκπρόσωπος ΙΤΕΣΚ • Πρόεδρος Κέντρου Ελληνικής Γούνας • Διευθυντής Αναπτυξιακής Εταιρείας Ν. Γρεβενών • Πρόεδρος ΔΙΑΔΥΜΑ Α.Ε.

• Εκπρόσωπος Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας • Εκπρόσωπος Ερευνητικής Μονάδας Urenio - ΑΠΘ • Εκπρόσωπος Πανεπιστημίου Θεσσαλίας • Διευθυντής Διεύθυνσης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων ΑΝΚΟ Α.Ε.

• Πρόεδρος Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας – Παράρτημα Δ.Μ.

Clusters βασισμένα στη γνώση, στη Δυτική Μακεδονία Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Υπηρεσίες συμβουλευτικής επιχειρήσεων: Τεχνολογική πρόβλεψη και τεχνοδιαγνώσεις σε ΜΜΕ Ανάπτυξη της Καινοτομίας στον κλάδο του Μαρμάρου. ϋ www.tdm.tee.gr/mar.in.gr/index.htm Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Clusters και επιχειρηματικά δίκτυα: ανάπτυξη μιας περιφερειακής στρατηγικής για την καινοτομία Ανάπτυξη της καινοτομίας στις αλυσίδες υπεργολαβιών της Δ.Ε.Η. ϋ www.kozani.chambernet.gr Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Υπηρεσίες συμβουλευτικής επιχειρήσεων: Τεχνολογική πρόβλεψη και τεχνοδιαγνώσεις σε ΜΜΕ Ανάπτυξη νέων προϊόντων με τη χρήση Λιγνιτικής Τέφρας. ϋ www.flyash.gr

Περιφέρεια Δυτική Μακεδονία

Καθεστώς περιοχής Στόχος 1

Επιφάνεια (σε km2) 9.451

Πληθυσμός 293.015

Ιστορία της Καινοτομίας στην Περιφέρεια RIS (1996-1999) RIS + (2000-2002)

ϋ www.perdytmak.gr

Πληροφορίες Further information

Γιάννης Φάλλας Fragkiskos Platis Διαχειριστής Έργου Project Manager

≈ Τ @

+30-2310-446560 +30-2310-409126 +30-24610-49948 +30-2310-409190 thessis@otenet.gr fragplat@mou.gr

Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Υπηρεσίες συμβουλευτικής επιχειρήσεων: Τεχνολογική πρόβλεψη και τεχνοδιαγνώσεις σε ΜΜΕ Ανάπτυξη νέων προϊόντων, μεθόδων μεταποίησης ή / και διαδικασιών ανάπτυξης στους τομείς της Γούνας και του Δέρματος. ϋ www.furs.gr Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Υπηρεσίες συμβουλευτικής επιχειρήσεων: Τεχνολογική πρόβλεψη και τεχνοδιαγνώσεις σε ΜΜΕ Ανάπτυξη νέων προϊόντων ή / και διαδικασιών ή / και μεθόδων μεταποίησης στον κλάδο του Ξύλου. ϋ www.angre.gr Θεματική: Περιφερειακή ταυτότητα και αειφόρος ανάπτυξη Υπό-θεματική: Υπηρεσίες και εφαρμογές για τον πολίτη: υγεία, διοίκηση, εκπαίδευση Καινοτόμος Διαχείριση της γνώσης. ϋ www.innowestmac.gr, www.anko.gr/eic Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Υπηρεσίες και εφαρμογές για Μ.Μ.Ε: ηλεκτρονικό εμπόριο και συναλλαγές, παιδεία και εκπαίδευση, δικτύωση Εργαλεία γνώσης για ηλεκτρονικά clusters (e-clusters). ϋ www.uowm.gr, www.urenio.org Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Υπηρεσίες και εφαρμογές για Μ.Μ.Ε: ηλεκτρονικό εμπόριο και συναλλαγές, παιδεία και εκπαίδευση, δικτύωση Ανάπτυξη της Καινοτομίας, σε ότι αφορά νέες υπηρεσίες και επιχειρηματικότητα, στον τομέα της συλλογής, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης ειδικών υλικών. ϋ www.diadyma.gr

Υπεύθυνος Ελληνικών ΠΠΚΔ στην ΕΕ

Χρήστος Μπεζιρτζόγλου

≈ Τ @

+32-2-2994454 +32-2-2962473 christos.bezirtzoglou@cec.eu.int

151

Τεχνογένεσις στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης

Ακρωνύμιο Προγράμματος Technogenesis in REMTH Θεματικές ϋ Τεχνολογική Καινοτομία

Κοινωνία της Πληροφορίας Περιφερειακή Ταυτότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη

Διάρκεια 36 μήνες 01/2003-12/2005

Χρηματοδότηση (εκτίμηση) ΕΤΠΑ Δημόσια

€ 2.800.000 € 690.000

Ιδιωτική

€ 200.000

Ιστοσελίδα www.technogenesis.gr

Θεματικά δίκτυα

ERIK IANIS Αειφόρος Ανάπτυξη ϋ Εθνικό Δίκτυο Καινοτομίας

Τομείς / κλάδοι • Επιχειρηματικές Υπηρεσίες

Αρχή Διαχείρισης Υπηρεσία Διαχείρισης Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης

Στρατηγική Το Πρόγραμμα Τεχνογένεσις αποτελεί μια πιλοτική στρατηγική καινοτομίας στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης. Εστιάζει στην ανάπτυξη ενός Περιφερειακού Δικτύου καινοτομίας, στο οποίο συμμετέχουν οι παραγωγικοί φορείς, τα τοπικά ανώτατα εκπαιδευτικά συστήματα και ερευνητικοί φορείς, πάροχοι υπηρεσιών τεχνολογίας, ερευνητές και δυνητικοί φορείς καινοτομίας, καθώς και επενδυτικοί φορείς. Το πιλοτικό πρόγραμμα περιλαμβάνει τις παρακάτω δράσεις: • Κινητοποίηση για την ανάδειξη ιδεών για καινοτομικά προϊόντα, επεξεργασία των ιδεών, αξιολόγηση, εκπόνηση επιχειρηματικών σχεδίων, διαδικτυακή πύλη Τεχνογένεσις.

• Τεχνολογικές Κλινικές • Επενδυτικό φόρουμ – εργοληψίες νέων προϊόντων

Εταιρικό Σχήμα Το πρόγραμμα συντονίζεται από τη Γενική Γραμματεία της Περιφέρειας και είναι μια σύμπραξη φορέων του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα στην οποία συμμετέχουν: • Περιφερειακή Διοίκηση και αναπτυξιακοί φορείς τοπικών αρχών της Περιφέρειας • Εμπορικά και Βιομηχανικά Επιμελητήρια • Ανώτατα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα: • Ερευνητική ομάδα URENIO, ΑΠΘ • ΕΚΕΤΑ • Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης • ΤΕΙ Καβάλας • Τεχνολογικό Πάρκο Θεσσαλονίκης • Οι παρακάτω ιδιωτικοί φορείς: Ελληνικό Κέντρο Μεταφοράς Τεχνολογίας ΑΕ

Locus Σύμβουλοι ΕΠΕ

Ευρωσύμβουλοι ΑΕ

Format Σύμβουλοι ΑΕ

Ατλαντίς Συμβουλευτική ΕΠΕ

CITE – Κέντρο Καινοτομίας και Τηλεματικής

Planning ΑΕ

Capital Trust ΑΕ

Διαδικασία ΑΕ

Unitech Hellas ΕΠΕ

Brainstorming ΕΠΕ

Metron Συμβουλευτική ΟΕ

Innovatia ΕΠΕ

DataCon ΕΠΕ

Emetris ΑΕ

Οργανοτεχνική ΑΕ

Eurotec ΑΕ Το Πρόγραμμα εξασφαλίζει συμμετοχή από σημαντικούς φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης και στρατηγικής καινοτομίας στην Περιφέρεια, όπως: • Διευρ. Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καβάλας-Δράμας,-Ξάνθης • Διευρ. Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ροδόπης-Εύρου • ΤΕΔΚ και Αναπτυξιακές Εταιρείες Δήμων και Νομαρχιών • Ένωση Ελληνικών Τραπεζών • Τοπικά Επιμελητήρια • Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης ΑΜΘ • Υπηρεσία Διαχείρισης ΠΕΠ-ΑΜΘ • Εμπειρογνώμονες Καινοτομίας 152

Τεχνογένεσις στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Υπηρεσίες συμβουλευτικής επιχειρήσεων: Τεχνολογική πρόβλεψη και τεχνοδιαγνώσεις σε ΜΜΕ Περιφερειακή διαχείριση καινοτομίας. Επιτεύχθηκε η κινητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της Περιφέρειας και η αποτύπωση 300 ιδεών για καινοτομικά προϊόντα και υπηρεσίες. Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Υπηρεσίες συμβουλευτικής επιχειρήσεων: Καινοτομία προϊόντων Ανάπτυξη επιχειρηματικών σχεδίων για 70 ιδέες νέων προϊόντων. Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Υποδομές έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας Ανάπτυξη διαδικτυακής πύλης Τεχνογένεσις για την υποστήριξη της καινοτομίας.

Περιφέρεια Ανατολική Μακεδονία - Θράκη

Καθεστώς περιοχής Στόχος 1

Επιφάνεια (σε km2) 14.157

Πληθυσμός 570.977

Ιστορία της Καινοτομίας στην Περιφέρεια

Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Υπηρεσίες συμβουλευτικής επιχειρήσεων: Τεχνολογική πρόβλεψη και τεχνοδιαγνώσεις σε ΜΜΕ Άσκηση: Εφαρμογή τεχνολογικών κλινικών για την υποστήριξη των 70 ιδεών για καινοτομικά προϊόντα. Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Χρηματοδότηση καινοτομίας: Φόρουμ επενδυτικών ευκαιριών Επενδυτικό φόρουμ: ανάδειξη ευκαιριών για το δημιουργία συνεργιών προκειμένου να διαμορφωθούν χρηματοδοτικά σχήματα που θα επενδύσουν στα νέα προϊόντα. Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Χρηματοδότηση καινοτομίας: seed και venture capital Εκκόλαψη εργοληψιών νέων προϊόντων: χρηματοδότηση της ανάπτυξης νέων προϊόντων και υπηρεσιών.

RITTS (1998-2001)

ϋ www.remth.gr

Πληροφορίες Further information

Χρήστος Εμμανουηλίδης Fragkiskos Platis Διαχειριστής Έργου Project Manager

≈ Τ @

+30-25310-82722 +30-2310-409126 +30-25310-81897 +30-2310-409190 christosem@remth.gr fragplat@mou.gr

EU Contact person Υπεύθυνος Ελληνικών ΠΠΚΔ στην ΕΕ

Christos Bezirtzoglou Χρήστος Μπεζιρτζόγλου

≈ Τ @

+32-2-2994454 +32-2-2962473 christos.bezirtzoglou@cec.eu.int

153

APIΣTEIA

Ακρωνύμιο Προγράμματος Αριστεία στην Κεντρική Μακεδονία Θεματικές ϋ Τεχνολογική Καινοτομία

Κοινωνία της Πληροφορίας Περιφερειακή Ταυτότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη

Διάρκεια 36 μήνες 01/2003-12/2005

Χρηματοδότηση (εκτίμηση) ΕΤΠΑ € 3.000.000 Δημόσια € 750.000 Ιδιωτική € 750.000

Ιστοσελίδα www.urenio.org/excellence/

Θεματικά δίκτυα

ERIK

ϋ IANIS ϋ Αειφόρος Ανάπτυξη ϋ Εθνικό Δίκτυο Καινοτομίας Τομείς / κλάδοι • Τηλεματική • Αγροβιοτεχνολογία • Βιομηχανικές Διαδικασίες – Υλικά – Νανοτεχνολογία • Περιβάλλον • Δίκτυα μεταφορών • Ενέργεια • Ανθρώπινοι Πόροι • Νοτιοανατολικός Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος • Τουρισμός • Υγεία • Παροχή Συμβουλών • Εκπαίδευση • Δικτυώσεις επιχειρήσεων οικολογικών τροφίμων • Δικτύωση HTBE

Αρχή Διαχείρισης Διαχειριστική Αρχή του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας

154

Αριστεία στην Κεντρική Μακεδονία

ΣTHN KENTPIKH MAKEΔONIA

Στρατηγική Το Πρόγραμμα «Αριστεία στην Κεντρική Μακεδονία» εστιάζει στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος καινοτομίας που θα επιταχύνει την εισαγωγή επιχειρήσεων, ερευνητικών κέντρων και μεσαζόντων τεχνολογίας της Περιφέρειας στον κόσμο της επιχειρηματικής ευφυΐας, των έξυπνων προϊόντων, της παρακολούθησης τεχνολογικών εξελίξεων και τεχνολογικής προοπτικής διερεύνησης. Ο στόχος είναι η ενδυνάμωση του εξωτερικού προσανατολισμού και της ανταγωνιστικότητας της Περιφέρειας μέσω της διάδοσης και της εφαρμογής «επιχειρηματικής αριστείας» και αρχών «ποιότητας υψηλών προδιαγραφών», όπως και η προώθηση μιας περιφερειακής οικονομίας βασισμένης στη γνώση. Το πρόγραμμα προωθεί μία αναθεωρημένη στρατηγική περιφερειακής καινοτομίας και ανάπτυξης, βασισμένη στις έννοιες «δίκτυα επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας», «τεχνολογική προοπτική διερεύνησης» και «τεχνολογικές κλινικές», όπως επίσης πειραματίζεται με πιλοτικές δράσεις που δεν είχαν δοκιμαστεί ποτέ στο παρελθόν, στις οποίες συμμετέχουν οι κυριότεροι περιφερειακοί φορείς και εγκαινιάζονται μόνιμες συμμαχίες μεταξύ των επιμορφωτικών θεσμών της Κεντρικής Μακεδονίας. Στο επίκεντρο της στρατηγικής βρίσκεται ένας αριθμός επίλεκτων βιομηχανικών δικτύων επιχειρήσεων που εκπροσωπούν σημαντικές και αναδυόμενες βιομηχανίες της Περιφέρειας (π.χ. Γεωργία, Τρόφιμα και Ποτά, Υφάσματα και είδη ρουχισμού, Χημικά προϊόντα, Ηλεκτρικά μηχανήματα, Τηλεπικοινωνίες, Λογισμικό, Φαρμακευτικά προϊόντα, Ιατρικές Υπηρεσίες). Η Κεντρική Μακεδονία επιδιώκει τη βελτίωση της θέσης και του προφίλ της σε διεθνές επίπεδο με βάση την περιφερειακή ανάπτυξη που καθοδηγείται από την καινοτομία και στηρίζεται στη γνώση.

Εταιρικό Σχήμα • • • • • • • • • • • •

Γενική Γραμματεία της Περιφέρειας Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Διαχειριστική Αρχή ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας Σύνδεσμος Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος Σύνδεσμος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Πληροφορικής Βορείου Ελλάδος Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης & Μακεδονικό Ινστιτούτο Εργασίας Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογίας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Κέντρο Επιχειρηματικής και Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ειδικοί καινοτομίας

Αριστεία στην Κεντρική Μακεδονία Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Άλλα Προγράμματα Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας Εφαρμογή της τεχνολογικής προοπτικής διερεύνησης και διάδοση των αποτελεσμάτων. ϋ http://foresight.rc.auth.gr Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Δικτυώσεις (Clusters) & δίκτυα επιχειρήσεων: ανάπτυξη στρατηγικής περιφερειακής καινοτομίας Ενθάρρυνση της δημιουργίας δικτύων και της συνεργασίας ΜΜΕ σε περιοχές μεταφοράς τεχνολογίας, καινοτομίας, ελέγχου ποιότητας, μάρκετινγκ και προώθησης προϊόντων. ϋ www.e-kepa.gr

Περιφέρεια Κεντρική Μακεδονία

Καθεστώς περιοχής Στόχος 1

Επιφάνεια (σε km2) 19.146

Πληθυσμός 1.792.304

Ιστορία της Καινοτομίας στην Περιφέρεια • Περιφερειακό Τεχνολογικό Πρόγραμμα (RTP) [1995 - 1997] • RIS+ (1999 - 2000) • Recite II: INNOREGIO (1999 - 2001) • FP5: InnoTender & Innovation-on-Line (2000 - 2001)

ϋ www.rcm.gr Further information Πληροφορίες

Fragkiskos Λίλα Ωραιοπούλου Platis Project Manager Διαχειριστής Έργου

≈ Τ @

+30-2310-409104 +30-2310-409126 +30-2310-409190 fragplat@mou.gr lilaoreo@mou.gr

Υπεύθυνος Ελληνικών ΠΠΚΔ στην ΕΕ EU Contact person

Χρήστος Μπεζιρτζόγλου Christos Bezirtzoglou

≈ Τ @

+32-2-2994454 +32-2-2962473 christos.bezirtzoglou@cec.eu.int

Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Άλλα Προγράμματα Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας Δημιουργία και διανομή νέων προϊόντων σε αγρότες και επιχειρήσεις τροφίμων, βάσει της αρχής οικολογικής καλλιέργειας. ϋ http://biofood.sbbe.gr Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Δικτυώσεις (Clusters) & δίκτυα επιχειρήσεων: ανάπτυξη στρατηγικής περιφερειακής καινοτομίας Έναρξη καινοτομικών επιχειρηματικών δράσεων - Επιχειρήσεις με βάση την υψηλή τεχνολογία. ϋ www.aristeia.gr Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Επιχειρήσεων: Τεχνολογική πρόβλεψη και τεχνολογικές επιθεωρήσεις στις ΜΜΕ Μεταφορά τεχνολογίας μέσω τεχνολογικών κλινικών. ϋ http://services.thestep.gr/clinics/ Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Άλλα Προγράμματα Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας Βραβείο καινοτομίας και επιχειρηματικής αριστείας. ϋ www.techpath.gr/gr/Clinics/index.html Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Προγράμματα καινοτομίας ΜΜΕ σε συνεργασία με Πανεπιστήμια και Τεχνολογικά Κέντρα Δημιουργία μιας διαδικτυακής βάσης δεδομένων των καλύτερων ερευνητικών προγραμμάτων. Διάδοση και εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων. ϋ www.vrc.gr Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Επιχειρήσεων: Τεχνολογική πρόβλεψη και τεχνολογικές επιθεωρήσεις στις ΜΜΕ Εκπαίδευση προσωπικού στη διαχείριση καινοτομίας. ϋ http://benchmarking.inatelecom.org Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Δικτυώσεις (Clusters) & δίκτυα επιχειρήσεων: ανάπτυξη στρατηγικής περιφερειακής καινοτομίας Ηλεκτρονικό partenariat: δημιουργία δικτύου εθνικών συμβούλων στην ΕΕ για την ανταλλαγή πληροφοριών, εμπειριών & μεθοδολογίας. ϋ www.e-partenariat.net Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Υποδομή Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας Μόνιμο παρατηρητήριο για την υποστήριξη των περιφερειακών αναπτυξιακών πολιτικών με κινητήριο άξονα την καινοτομία. ϋ www.orie.gr

155

Διατομεακές Καινοτόμες Ενέργειες στη Θεσσαλία

Στρατηγική

Ακρωνύμιο Προγράμματος INVENT Θεματικές ϋ Τεχνολογική Καινοτομία ϋ Κοινωνία της Πληροφορίας ϋ Περιφερειακή Ταυτότητα και

Αειφό-

ρος Ανάπτυξη

Διάρκεια 21 μήνες 01/2002-09/2003

Χρηματοδότηση (εκτίμηση) ΕΤΠΑ Δημόσια

€ 2.985.000 € 790.000

Ιδιωτική

€ 900.000

Ιστοσελίδα www.innothessaly.gr

Θεματικά δίκτυα ϋ ERIK

IANIS Αειφόρος Ανάπτυξη ϋ Εθνικό Δίκτυο Καινοτομίας

Τομείς / κλάδοι • Τουρισμός • Τρόφιμα • Ξύλο / Έπιπλο

Αρχή Διαχείρισης Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Θεσσαλίας

Το πρόγραμμα INVENT στοχεύει να εφαρμόσει μια σειρά διατομεακών καινοτόμων ενεργειών στη Θεσσαλία. Το πρόγραμμα στρέφεται στην ανάπτυξη των νέων προϊόντων και ενθαρρύνει την καθιέρωση των καινοτόμων επιχειρήσεων με τις συνδέσεις με τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τα ερευνητικά κέντρα. Το πρόγραμμα INVENT ενισχύει τη δημιουργία, τη διάδοση και την ολοκλήρωση της γνώσης μέσα στο παραγωγικό ύφασμα ως κύρια πηγή καινοτομίας και περιφερειακού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Ο στόχος του προγράμματος είναι να αναπτυχθεί και να υποστηριχθεί η δυνατότητα των επιχειρήσεων στην περιοχή Θεσσαλίας για να αναπτύξει νέα προϊόντα και υπηρεσίες. Από τη γενική διαδικασία της ανάπτυξης νέων προϊόντων, η στρατηγική ακολουθεί δύο στόχους: • η βελτίωση των εξωτερικών όρων και το περιφερειακό θεσμικό περιβάλλον για τη δημιουργία των νέων προϊόντων από τις τοπικές επιχειρήσεις με την υποστήριξη των ενδιάμεσων αντιπροσωπειών, και • η διάχυση των προτύπων νέων προϊόντων σε έναν μεγάλο αριθμό περιφερειακών επιχειρήσεων που ανήκουν στους τομείς της κατασκευής και του τουρισμού. Ο κύριος στόχος της βελτίωσης των εξωτερικών όρων για την ανάπτυξη νέων προϊόντων θα επιτευχθεί με τα πιλοτικά έργα που εστιάζουν στη δημιουργία των επιχειρησιακών συστάδων που ενισχύουν τη δημιουργικότητα, τη νοημοσύνη τεχνολογίας, και την τεχνολογική επαγρύπνηση, την οργάνωση των νέων βιομηχανικών κέντρων υποστήριξης σχεδίου, και την προώθηση της εκμάθησης των δικτύων μεταξύ των επιχειρήσεων, του ακαδημαϊκού κόσμου και των ερευνητικών κέντρων. Ο δεύτερος στόχος της διάχυσης των προτύπων νέων προϊόντων σε έναν μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων θα επιτευχθεί με τις πρακτικές διάδοσης, επιχειρήσεις υποπροϊόντος, mentoring επιχείρησης σχέδια, τα οποία μεταφέρουν τα αποτελέσματα που επιτυγχάνονται στις συγκεκριμένα επιχειρήσεις και τα κέντρα τεχνολογίας το σε ολόκληρο περιφερειακό παραγωγικό ύφασμα.

Εταιρικό Σχήμα • • • • • • • • • • • • •

156

Περιφερειακή αρχή Θεσσαλίας Ερευνητική μονάδα URENIO Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Θεσσαλίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τεχνολογικό Πάρκο Θεσσαλίας Αναπτυξιακές Εταιρείες Καρδίτσας, Τρικάλων, Μαγνησίας και Λάρισας Εμπορικά & βιομηχανικά επιμελητήρια Λάρισας, Μαγνησίας, Τρικάλων και Καρδίτσας Ένωση Θεσσαλικών Βιομηχανιών Ένωση βιομηχανιών Θεσσαλίας & κεντρικής Ελλάδας Τεχνολογικό ίδρυμα Λάρισας EΒETAM Κέντρο μεταλλουργικής έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης Εθνικό κέντρο για τη γεωργική έρευνα

Διατομεακές Καινοτόμες Ενέργειες στη Θεσσαλία Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Νέες επιχειρήσεις και Τεχνοβλαστοί υψηλής τεχνολογίας Παροχή της υποστήριξης για τη δημιουργία 10 καινοτόμων επιχειρήσεων. Θεματική: Technological Innovation Υπό-θεματική: Mechatronics κέντρο διαμόρφωσης πρωτοτύπου (MPC) Δημιουργία μιας περιφερειακής οργάνωσης που θα χρησιμοποιήσει το πλαίσιο του προγράμματος RISC προκειμένου να παρασχεθούν οι υπηρεσίες διαμόρφωσης πρωτοτύπου από κοινού με περιφερειακές βιομηχανίες. Θεματική: Περιφερειακή ταυτότητα και βιώσιμη ανάπτυξη Υπό-θεματική: Καινοτόμα προϊόντα στον τουρισμό Δημιουργία μιας περιφερειακής προδιαγραφής ποιοτικών προτύπων.

Περιφέρεια Θεσσαλία

Καθεστώς περιοχής Στόχος 1

Επιφάνεια (σε km2) 14.037

Πληθυσμός 734.846

Ιστορία της Καινοτομίας στην Περιφέρεια RITTS (1994-1996) RIS (1996-1998) RIS + (2000-2002)

Θεματική: Περιφερειακή ταυτότητα και βιώσιμη ανάπτυξη Υπό-θεματική: Καινοτόμες αγρο-επιχειρήσεις Επιχειρηματικότητα σχετικά με νέα προϊόντα/νέες αγορές για το αγρο-επιχειρησιακό τμήμα. Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Περιφερειακό κέντρο υποστήριξης καινοτόμου επιχειρηματικού πνεύματος (RISC) Οργάνωση ενός δικτύου για να κινητοποιήσει τα περιφερειακά κέντρα μεταφοράς τεχνολογίας που στοχεύουν στη διευκόλυνση των άμεσων επαφών μεταξύ των τεχνολογικών ειδικών των συμβουλίων και των περιφερειακών ΜΜΕ στα πλαίσια “της πολιτικής καινοτομίας Θεσσαλίας”. Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Δίκτυα εκμάθησης και διαχείρισης καινοτομίας Αναβάθμιση της ικανότητας καινοτομίας της περιοχής με την κατάλληλη διαπεριφερειακή θεματική δικτύωση για την καλύτερη μεταφορά πρακτικών, μιας περιφερειακής τεκμηρίωσης και ενός συστήματος μέτρησης καινοτομίας με ικανότητες διάδοσης και μιας εργαλειοθήκης για απευθείας σύνδεση της καινοτομίας.

ϋ www.thessalia.gr

Further information Πληροφορίες

Fragkiskos Platis Aναστάσιος Παππής Project Manager Διαχειριστής Έργου

≈ Τ @

+30-2410-581310 +30-2310-409126 +30-2310-409190 +30-2410-554368 fragplat@mou.gr ptathes@otenet.gr

Υπεύθυνος Ελληνικών ΠΠΚΔ στην ΕΕ EU Contact person

Χρήστος Μπεζιρτζόγλου Christos Bezirtzoglou

≈ Τ @

+32-2-2994454 +32-2-2962473 christos.bezirtzoglou@cec.eu.int

157

Επιχειρηματικότητα μέσα από την Καινοτομία στην Ήπειρο

Ακρωνύμιο Προγράμματος ENTI Θεματικές ϋ Τεχνολογική Καινοτομία ϋ Κοινωνία της Πληροφορίας

Περιφερειακή Ταυτότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη

Διάρκεια 36 μήνες 06/2003-05/2006

Χρηματοδότηση (εκτίμηση) ΕΤΠΑ € 1.046.000 Δημόσια € 284.000 Ιδιωτική

€ 50.000

Ιστοσελίδα www.bicepirus.gr/enti/

Θεματικά δίκτυα ϋ ERIK

IANIS

ϋ Αειφόρος Ανάπτυξη ϋ Εθνικό Δίκτυο Καινοτομίας Τομείς / κλάδοι • Τουρισμός • Μεταφορές • Τεχνολογίες Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνίες

Αρχή Διαχείρισης Κέντρο Επιχείρησης και Καινοτομίας Ηπείρου (BIC ΗΠΕΙΡΟΥ)

158

Στρατηγική Το πρόγραμμα προσβλέπει στην παροχή ρεαλιστικών αποτελεσμάτων τα οποία θα μπορούσαν να επηρεάσουν θετικά την περιφερειακή στρατηγική. Οι δράσεις προσδοκούν στην ανάπτυξη μιας πολιτικής κατευθύνσεων και μέτρων ώστε να επιταχυνθεί η καινοτόμα σκέψη και η καινοτομία στην περιοχή. Αυτό θα επιτευχθεί μόνο μέσω της συνεργασίας των τοπικών φορέων καθώς και της χρήσης των υπαρχόντων υποδομών καθώς επίσης και όσων αναμένεται να υπάρξουν στο μέλλον. Όλες οι δράσεις, επηρεάζονται από τα αποτελέσματα πρότερων Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης, την στρατηγική ανάλυση της περιοχής η οποία έλαβε χώρα κατά την διάρκεια του Προγράμματος RIS (Περιφερειακή Στρατηγική Καινοτομίας) καθώς και των Νέων Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης τα οποία προσβλέπουν στην επανατοποθέτηση και στήριξη των ΜΜΕ ή στην δημιουργία νέων. Οι στόχοι του προγράμματος είναι : • Η ανάπτυξη της περιοχής ως η νέα Δυτική Πύλη της Ελλάδας με την Βόρεια Ελλάδα και την Ευρώπη καθώς και την χρήση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων που δημιουργούνται από την κατασκευή νέων υποδομών, • Η περαιτέρω ανάπτυξη των αστικών υποδομών και υπηρεσιών, • Η ανάπτυξη του τουρισμού, η προστασία και η ανάπτυξη των φυσικών και ιστορικών περιφερειακών πόρων, • Η βιώσιμη ανάπτυξη των μη αστικών περιοχών, • Η ποιοτική ανάπτυξη του ανθρώπινου παράγοντα.

Εταιρικό Σχήμα • • • • • •

Περιφέρεια Ηπείρου Νομαρχίες Άρτας, Θεσπρωτίας, Πρέβεζας & Ιωαννίνων Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Επιμελητήρια Ιωαννίνων, Άρτας, Πρέβεζας και Θεσπρωτίας Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Ηπείρου BIC ΗΠΕΙΡΟΥ

Επιχειρηματικότητα μέσα από την Καινοτομία στην Ήπειρο Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Κοινές επιχειρηματικές υπηρεσίες: Μονάδες εκκόλαψης και δημιουργία επιχειρήσεων βασιζόμενων στην τεχνολογία Η δημιουργία νέων επιχειρήσεων και η υποστήριξη νέων καινοτόμων επιχειρηματικών ιδεών στον τομέα των υπηρεσιών ως αποτέλεσμα των νέων περιφερειακών έργων όπως η Εγνατία, το Λιμάνι της Ηγουμενίτσας, και η επέκταση του Πανεπιστημίου Ηπείρου (ανάλυση Δυνάμεων-Απειλών κτλ, δημιουργία ενός οδηγού νέων επαγγελματικών ευκαιριών, δικτύωση επιχειρήσεων, οργάνωση ομάδων εργασίας, καμπάνια ευαισθητοποίησης και διαγωνισμός επιχειρηματικών σχεδίων).

Περιφέρεια Ήπειρος

Καθεστώς περιοχής Στόχος 1

Επιφάνεια (σε km2) 9.203

Πληθυσμός 339.728

Ιστορία της Καινοτομίας στην Περιφέρεια RIS (1998-2000) RISI 1 RISI 2

ϋ www.roe.gr

Πληροφορίες Further information

Κατερίνα FragkiskosΦιλίππου Platis – Κεραμίδα Διευθυντής Project Manager

≈ Τ @

+30-26510-44447 +30-2310-409126 +30-26510-44467 +30-2310-409190 bicerpirus@ioa.forthnet.gr fragplat@mou.gr

Υπεύθυνος Ελληνικών ΠΠΚΔ στην ΕΕ EU Contact person

Χρήστος Μπεζιρτζόγλου Christos Bezirtzoglou

≈ Τ @

Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Κοινές επιχειρηματικές υπηρεσίες: Μονάδες εκκόλαψης και δημιουργία επιχειρήσεων βασιζόμενων στην τεχνολογία Καινοτόμα και ευέλικτη εκπαίδευση (ανάλυση εκπαιδευτικών αναγκών σχετικά με την υποστήριξη των επιχειρηματιών υποστηριζόμενοι από άλλες δράσεις, πιλοτικές δράσεις). Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Χρηματοδότηση της Καινοτομίας: Venture Capital Αποτελεσματική προώθηση του ιδιωτικού κεφαλαίου : δημιουργία οδηγού, επισκέψεις σε επενδυτές, matching events). Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Υπηρεσίες υποστήριξης Επιχειρηματιών: Τεχνολογική Πρόβλεψη και Τεχνοδιαγνώσεις σε ΜΜΕ Πρακτική Περιφερειακής Προοπτικής Διερεύνησης, βασισμένη σε ανάλυση σεναρίων 3 τομέων (τουρισμός, μεταφορές και τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών) και 2 κύριων σημείων (Ήπειρος και η νέα πύλη σύνδεσης της Δ. Ευρώπης, επιδράσεις της Ευρωπαϊκής Διεύρυνσης στους διαρθρωτικούς πόρους). Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Άλλα έργα Έρευνας, Τεχνολογικής ανάπτυξης και Καινοτομίας Επιτροπή Διαμεσολάβησης για την Καινοτομία: 5-7 μέλη (Εκπρόσωποι Περιφερειακών αρχών, Ελληνικά BIC, Καθηγητές Ελληνικών & Ξένων Πανεπιστημίων, μια Αναπτυξιακή εταιρεία και ένας Ειδικός Τεχνολογιών και Διαχείρισης Καινοτομίας) θα συναντώνται κάθε 3 μήνες, λειτουργώντας ως ένα όργανο υποστήριξης στην Επιτροπή Παρακολούθησης για την αποφυγή υλοποίησης ίδιων δράσεων και την επικέντρωση στις ανάγκες. Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Υπηρεσίες υποστήριξης Επιχειρηματιών: Τεχνολογική Πρόβλεψη και Τεχνοδιαγνώσεις σε ΜΜΕ Εβδομάδα Καινοτομίας: Καμπάνια Ευαισθητοποίησης σχετικά με την Καινοτομία, εργαστήρια, εκδόσεις και δράσεις κατάρτισης. Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Υπηρεσίες και εφαρμογές από τις ΜΜΕ: ηλεκτρονικό εμπόριο και συναλλαγές, εκπαίδευση και κατάρτιση, δικτύωση Ανάπτυξη μιας εφαρμογής ηλεκτρονικού εμπορίου και διαχείρισης πληροφοριών για υποστήριξη 35-40 επιχειρήσεων με σκοπό την εισαγωγή του ηλεκτρονικού εμπορίου στις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες.

+32-2-2994454 +32-2-2962473 christos.bezirtzoglou@cec.eu.int

159

Καινοτομία στα Ιόνια Νησιά

Ακρωνύμιο Προγράμματος 3I Θεματικές ϋ Τεχνολογική Καινοτομία ϋ Κοινωνία της Πληροφορίας ϋ Περιφερειακή Ταυτότητα και

Στρατηγική

Αειφό-

ρος Ανάπτυξη

Διάρκεια 36 μήνες 06/2003-05/2006

Χρηματοδότηση (εκτίμηση) ΕΤΠΑ

€ 2.880.000

Δημόσια Ιδιωτική

€ 850.000 € 900.000

Ιστοσελίδα http://hermes.westgate.gr/3i

Θεματικά δίκτυα ϋ ERIK

IANIS Αειφόρος Ανάπτυξη ϋ Εθνικό Δίκτυο Καινοτομίας

Τομείς / κλάδοι • Τουρισμός

Αρχή Διαχείρισης Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων

160

Η στρατηγική που επιβάλλεται από το 3Ι διασυνδέεται με την Περιφερειακή ανάγκη να περιληφθούν τα Ιόνια Νησιά στη νέα εποχή της οικονομίας, αξιοποιώντας παράλληλα τις παραδοσιακές επιχειρηματικές πρακτικές και διατηρώντας την ισχυρή Περιφερειακή ταυτότητα και τα διακριτά πολιτιστικά χαρακτηριστικά. Αυτή η ισχυρή κοινωνική ανάγκη οδηγεί την Περιφέρεια σε πολιτικές για την η χρησιμοποίηση των «ήπιων» μορφών της τεχνολογίας και του συνδυασμού των ψηφιακών υπηρεσιών με τις παραδοσιακές υπηρεσίες, παρέχοντας τις πληροφορίες και το πλαίσιο για τη δημιουργία Καινοτόμων Ενεργειών στον τομέα του Τουρισμού.

Εταιρικό Σχήμα • • • • • • •

Περιφέρεια Ιονίων Νήσων Διαχειριστική Αρχή ΠΕΠ Ιονίων Νήσων 2000-2006 Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Ιονίων Νήσων Ερευνητικό Ακαδημαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών Επιμελητήρια Ιονίων Νήσων Εταιρία Τουρισμού Ιονίων Νήσων (ΕΤΙΝ) Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο – Ερευνητική Μονάδα URENIO

Καινοτομία στα Ιόνια Νησιά Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Συμβουλευτικές Υπηρεσίες στις Επιχειρήσεις: Τεχνολογικές προβλέψεις και έλεγχος στις ΜΜΕ Καινοτόμος διαχείριση γνώσης: ενημέρωση (εκστρατείες ενημέρωσης, εκδηλώσεις για την μεταφορά τεχνολογίας, κ.λπ.), υποστήριξη στον καινοτόμο επιχειρησιακό προγραμματισμό και το μάρκετινγκ με συμβούλους, ιστοχώρος για να προβληθούν οι εμπορικές και καινοτόμες υπηρεσίες που έχουν σχέση με τα Ιόνια Νησιά. Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Κοινές επιχειρηματικές υπηρεσίες: Δημιουργία μονάδων «εκκολαπτηρίων» και δημιουργία εταιριών βασισμένων στην τεχνολογία Καινοτόμα start- ups και spin-offs στον Τουριστικό Τομέα (δημιουργία 10 εταιριών, δραστηριότητες εκπαίδευσης, αναζήτηση χρηματοδότησης τρίτων, κ.λπ.).

Περιφέρεια Ιονίων Νήσων

Καθεστώς περιοχής Στόχος 1

Επιφάνεια (σε km2) 2.307

Πληθυσμός 193.734

Ιστορία της Καινοτομίας στην Περιφέρεια -

ϋ www.ionianislands.gr/

Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Υπηρεσίες και εφαρμογές για ΜΜΕ: ηλεκτρονικό εμπόριο και δολοληψίες, εκπαίδευση και κατάρτιση, δικτύωση Ψηφιακά Ιόνια Νησιά: Δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας για την παροχή ψηφιακών πληροφοριών (ταξίδια, διασκέδαση, επιχειρηματικά, αγορά, πολιτιστικά γεγονότα, αξιοθέατα κλπ.) η οποία θα χρησιμοποιηθεί για νέες καινοτόμες υπηρεσίες στον τουριστικό τομέα. Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Υπηρεσίες και εφαρμογές για τον πολίτη: Υγεία, Διοίκηση, Εκπαίδευση. Ευφυές Περιφερειακό Σύστημα Διαχείρισης Ρίσκου το οποίο θα ενσωματώνει ένα μεγάλο μέρος από περιβαλλοντολογικές και κοινωνικο-οικονομικές βάσεις δεδομένων, ένα GIS και ένα ευφυές σύστημα βασισμένο σε κανόνες για το προσδιορισμό περιβαλλοντολογικών συνθηκών. Θεματική: Περιφερειακή ταυτότητα και αειφόρος ανάπτυξη Υπό-θεματική: Οικο - Τουρισμός Ποιότητα στον τουρισμό: Εμπλουτισμός των ποιοτικών χαρακτηριστικών της Περιφερειακής τουριστικής οικονομίας και υποστήριξη της ανάπτυξης περιφερειακών σημείων αναφοράς μετρήσεων (benchmarking) στον τουριστικό τομέα.

Πληροφορίες Further information

Αθανάσιος Σπίγγος Fragkiskos Platis Project Manager

≈ Τ @

+30-2661-080830 +30-2310-409126 +30-2661-033651 +30-2310-409190 tspiggos@mou.gr fragplat@mou.gr

Υπεύθυνος Ελληνικών ΠΠΚΔ στην ΕΕ EU Contact person

Χρήστος Μπεζιρτζόγλου Christos Bezirtzoglou

≈ Τ @

+32-2-2994454 +32-2-2962473 christos.bezirtzoglou@cec.eu.int

161

Καινοτόμες Ενέργειες στην Περιφέρεια της Δυτικής Ελλάδας

Ακρωνύμιο Προγράμματος INN-ACT Θεματικές ϋ Τεχνολογική Καινοτομία ϋ Κοινωνία της Πληροφορίας ϋ Περιφερειακή Ταυτότητα και

Στρατηγική

Αειφό-

ρος Ανάπτυξη

Διάρκεια 27 μήνες 01/2002-03/2004

Χρηματοδότηση ΕΤΠΑ Δημόσια

€ 2.852.265 € 113.251

Ιδιωτική

€ 643.895

Ιστοσελίδα www.ptapde.gr/projects/innact

Θεματικά δίκτυα

ERIK IANIS Αειφόρος Ανάπτυξη ϋ Εθνικό Δίκτυο Καινοτομίας

Τομείς / κλάδοι • • • •

Μεταφορά καινοτομίας στις ΜΜΕ Επιχειρηματικότητα Υγεία Βιολογική γεωργία

Αρχή Διαχείρισης Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας

Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας (ΠΔΕ) εκπόνησε ένα Πρόγραμμα Καινοτόμων Ενεργειών, το οποίο είχε ως στόχο να υποστηρίξει αποφασιστικά την καινοτομία στα γεωγραφικά και διοικητικά της όρια, ενώ την ίδια στιγμή να μειώσει «το τεχνολογικό χάσμα» που την χωρίζει από άλλες πιο αναπτυγμένες περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για το σκοπό αυτό επέλεξε να καλύψει μέσω ενός καλά σχεδιασμένου αριθμού υποπρογραμμάτων και τις τρεις στρατηγικές κατηγορίες των Καινοτόμων Ενεργειών του ΕΤΠΑ με σκοπό την τόνωση της περιφερειακής της οικονομίας, την ώθηση της περιφερειακής της ανάπτυξης, και τη διατήρηση της περιφερειακής της ταυτότητας. Η εκτεταμένη χρήση των νέων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών εγγυήθηκε την αποτελεσματικότητα του εγχειρήματος και διασφάλισε την επιτυχία του Προγράμματος. Η ΠΔΕ επιχειρεί να παίξει έναν συμπληρωματικό αλλά κρίσιμο ρόλο στην εφαρμογή υπαρχόντων και ανερχόμενων καινοτόμων μηχανισμών και διαδικασιών σε υψηλής προτεραιότητας περιφερειακούς τομείς ευθύνης της, όπως είναι η ανταγωνιστικότητα των ΜΜΕ, η υγεία και η ασφάλεια των πολιτών, η μετάβαση στη νέα ψηφιακή οικονομία, και η στήριξη του παραδοσιακού παραγωγικού τομέα.

Εταιρικό Σχήμα • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

162

Πανεπιστήμιο Πατρών Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης Επιμελητήριο Αχαΐας Επιμελητήριο Ηλείας Επιμελητήριο Αιτωλοακαρνανίας Κέντρο Επιχείρησης & Καινοτομίας Δυτικής Ελλάδας Αναπτυξιακή Επιχείρηση της Νομαρχίας Αχαΐας Κέντρο Ηλεκτρονικού Εμπορίου Δυτικής Ελλάδας Knowledge Α.Ε. ΠΕ.ΣΥ.Π. Δυτικής Ελλάδας Σχολή Ιατρικής (Χειρουργική /Ορθοπεδική) Atmel Α.Ε. Ινστιτούτο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας Ινστιτούτο Βιομηχανικών Συστημάτων INTERAMERICAN (Υγείας) Α.Ε.

Group 4 Securitas Α.Ε. Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας Ερευνητικό Ινστιτούτο Χημικής Μηχανικής & Χημικών Διεργασιών Υψηλής Θερμοκρασίας / Ίδρυμα Τεχνολογίας & Έρευνας Δίκτυο Βιοκαλλιεργητών Δυτικής Ελλάδας

Καινοτόμες Ενέργειες στην Περιφέρεια της Δυτικής Ελλάδας Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Επιχειρησιακές Συμβουλευτικές υπηρεσίες: Πρόβλεψη τεχνολογίας και Τεχνολογικοί έλεγχοι στις ΜΜΕ Προώθηση και υλοποίηση καινοτομιών για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ μέσω σύγχρονων τεχνολογιών. ϋ www.innovationpde.gr

www.bicwgreece.gr/clusterobservatory/main.htm Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Νέες επιχειρησιακές διαδικασίες για τις για τις ΜΜΕ μέσω ΤΠΕ: τηλε-εργασία, καινοτομία, εικονικές εταιρίες, κ.λπ. Υποστήριξη ΜΜΕ για την εύκολη μετάβασή τους στη νέα ψηφιακή οικονομία. ϋ www.ike.gr/dpSearch.do?context=905

www.ike.gr/catalogToSimpleSearchForm.do?context =401

www.be24.gr/ike/index.html

www.bicwgreece.gr/bicawards/main.htm

Περιφέρεια Δυτική Ελλάδα

Καθεστώς περιοχής Στόχος 1

Επιφάνεια (σε km2) 11.350

Πληθυσμός 707.687

Ιστορία της Καινοτομίας στην Περιφέρεια • RISI 2

Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Υπηρεσίες και εφαρμογές για τον πολίτη: υγεία, διοίκηση, εκπαίδευση Χρήση καινοτόμων υπηρεσιών στους τομείς της υγείας και ασφάλειας για τους πολίτες. ϋ www.ptapde.gr/projects/innact/ERGO_3.1.pdf

www.ptapde.gr/projects/innact/ERGO_3.2.pdf

www.ptapde.gr/projects/innact/ERGO_3.3.pdf Θεματική: Περιφερειακή Ταυτότητα & Βιώσιμη Ανάπτυξη Υπό-θεματική: Άλλα έργα περιφερειακής ταυτότητας & βιώσιμης ανάπτυξης Υποστήριξη της βιολογικής γεωργίας μέσω υιοθέτησης καινοτόμων τεχνολογιών. ϋ www.ptapde.gr/projects/innact/ERGO_4.1.B.pdf

www.ptapde.gr/projects/innact/ERGO_4.2.pdf

www.nagref.gr/PPIP/biodiktyo

www.bionetwesthellas.gr

ϋ www.westerngreece.gr

Πληροφορίες Further information

Στέφανος FragkiskosΜίχος Platis Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Project Manager

≈ Τ @

+30-2610-432660 +30-2310-409126 +30-2610-461126 +30-2310-409190 smichos@ptapde.gr fragplat@mou.gr

Υπεύθυνος Ελληνικών ΠΠΚΔ στην ΕΕ EU Contact person

Χρήστος Μπεζιρτζόγλου Christos Bezirtzoglou

≈ Τ @

+32-2-2994454 +32-2-2962473 christos.bezirtzoglou@cec.eu.int

163

Περιφερειακή Καινοτομία στη Στερεά Ελλάδα

Ακρωνύμιο Προγράμματος RISE Θεματικές ϋ Τεχνολογική Καινοτομία ϋ Κοινωνία της Πληροφορίας ϋ Περιφερειακή Ταυτότητα και

Στρατηγική Οι δράσεις του προγράμματος επικεντρώνονται στις ακόλουθες στρατηγικές κατευθύνσεις: • Παροχή καινοτομικών υπηρεσιών και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ,

Αειφό-

ρος Ανάπτυξη

• Περιφερειακή ανάπτυξη και νέες τεχνολογίες και • Τόνωση της περιφερειακής ταυτότητας.

Διάρκεια 29 μήνες 01/2002-05/2004

Χρηματοδότηση (εκτίμηση) ΕΤΠΑ

€ 1.533.322

Δημόσια Ιδιωτική

€ 383.331 € 52.825

Οι δράσεις του προγράμματος ακολουθούν συγκεκριμένες στρατηγικές επιλογές, σύμφωνες με τις προτεραιότητες και τις επιδιώξεις της Περιφέρειας, καθώς και με τις περιφερειακές και Ευρωπαϊκές πολιτικές. Ο σκοπός των δράσεων αυτών είναι η δημιουργία ενός περιβάλλοντος που θα ενθαρρύνει τις πρωτοβουλίες τοπικών φορέων και επιχειρήσεων και που θα θέτει τα θεμέλια για ευρύτερες συνεργασίες. Με την πραγματοποίηση αυτών των δράσεων: • Ενθαρρύνονται νέες οικονομικές δραστηριότητες και υπηρεσίες

Ιστοσελίδα

• Δημιουργούνται διασυνδέσεις μεταξύ των ερευνητικών κέντρων και των επιχειρήσεων προκειμένου να διαχειριστούν περιβαλλοντικά ζητήματα

www.ipa.panteion.gr/rise

Θεματικά δίκτυα ϋ ERIK IANIS Αειφόρος Ανάπτυξη ϋ Εθνικό Δίκτυο Καινοτομίας

• Συνδέονται οι νέες τεχνολογίες με τον πολιτισμό και

Τομείς / κλάδοι • Περιβαλλοντική διαχείριση • Μικρομεσαίες επιχειρήσεις και Ανταγωνιστικότητα • Πολιτιστική Ανάπτυξη • Διαχείριση πολιτιστικής κληρονομιάς και Εικονική Πραγματικότητα

Αρχή Διαχείρισης Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών

164

• Αναπτύσσεται ο πολιτιστικός τουρισμός.

Εταιρικό Σχήμα • • • • • • • • •

Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης Εμπορικά και Βιομηχανικά Επιμελητήρια της Περιφέρειας Νομαρχίες Τοπικές Ενώσεις Δήμων και Κοινοτήτων Δήμοι της Περιφέρειας ΤΕΙ Λαμίας και Χαλκίδας Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.) Ε.ΚΕ.Π.Υ. (Ανώνυμη Εταιρεία Τεχνολογικής Ανάπτυξης Κεραμικών και Πυρίμαχων Υλικών)

Περιφερειακή Καινοτομία στη Στερεά Ελλάδα Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Άλλες δράσεις έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας Δημιουργία δικτύου ερευνητικών κέντρων και επιχειρήσεων, για την ανάπτυξη προηγμένων συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης και την παροχή υπηρεσιών. ϋ http://195.130.65.33:8080/rise_act1 Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Υπηρεσίες και εφαρμογές για τις ΜΜΕ Καινοτόμο σχέδιο στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων για την Νέα Οικονομία και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους. ϋ http://e-market.heletel.gr

http://e-partnership.heletel.gr

Περιφέρεια Στερεά Ελλάδα

Καθεστώς περιοχής Στόχος 1

Επιφάνεια (σε km ) 2

15.549

Πληθυσμός 582.280

Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Άλλες δράσεις για την Κοινωνία της Πληροφορίας Δημιουργία ηλεκτρονικού πολιτισμικού πολυχώρου σε απομακρυσμένες και απομονωμένες περιοχές της Περιφέρειας, σε υφιστάμενα πολιτιστικά κέντρα και πολιτιστικές υποδομές των περιοχών αυτών. ϋ http://62.103.215.197:8080/monuments/ITEMS_list.jsp Θεματική: Περιφερειακή ταυτότητα και βιώσιμη ανάπτυξη Υπό-θεματική: Πολιτιστική κληρονομιά και τουρισμός Εφαρμογή νέων τεχνολογιών εικονικής πραγματικότητας (virtual reality) σε πολιτιστικούς και ιστορικούς χώρους για την παροχή υπηρεσιών στον τομέα του πολιτιστικού τουρισμού και την αύξηση του τουριστικού ρεύματος στην περιφέρεια.. ϋ http://mimermak.static.otenet.gr/rise/html/drasis4.html

Ιστορία της Καινοτομίας στην Περιφέρεια RIS (1998) RIS + (2000-2002)

ϋ www.stereaellada.gr

Πληροφορίες Further information

Καθηγητής Νικόλαος Κόνσολας Fragkiskos Platis Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης Project Manager

≈ Τ @

+30-210-9234448 +30-2310-409126 +30-210-9232979 +30-2310-409190 secretariat@ipa.panteion.gr fragplat@mou.gr

Υπεύθυνος Ελληνικών ΠΠΚΔ στην ΕΕ EU Contact person

Χρήστος Μπεζιρτζόγλου Christos Bezirtzoglou

≈ Τ @

+32-2-2994454 +32-2-2962473 christos.bezirtzoglou@cec.eu.int

165

Πρόγραμμα Καινοτομίας για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Ακρωνύμιο Προγράμματος RIPE Θεματικές ϋ Τεχνολογική Καινοτομία ϋ Κοινωνία της Πληροφορίας

Περιφερειακή Ταυτότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη

Διάρκεια 27 μήνες 01/2002-03/2004

Χρηματοδότηση (εκτίμηση) ΕΤΠΑ Δημόσια

€ 1.913.600 € 478.400

Ιδιωτική

€ 173.000

Ιστοσελίδα www.ripenet.gr www.rinonet.org

Θεματικά δίκτυα

ERIK IANIS Αειφόρος Ανάπτυξη ϋ Εθνικό Δίκτυο Καινοτομίας

Τομείς / κλάδοι • • • • •

Εκκολαπτήριο επιχειρήσεων Προώθηση παραδοσιακών προϊόντων Τηλεκέντρα Οικοτουρισμός Υπηρεσίες Κοινωνίας της Πληροφορίας

Στρατηγική Το πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο για να προετοιμάσει το έδαφος και να ανοίξει τον δρόμο για την εισαγωγή της κουλτούρας και της πρακτικής της καινοτομίας ως ένα κυρίαρχο στοιχείο στην στρατηγική και το πρόγραμμα περιφερειακής ανάπτυξης της Πελοποννήσου. Οι προτεινόμενες δράσεις περιλαμβάνουν τον σχεδιασμό για την επεξεργασία μιας περιφερειακής στρατηγικής και σχεδίου δράσης για την καινοτομία στην περιφέρεια, ακολουθώντας το πρότυπο των περιφερειακών προγραμμάτων Στρατηγικών Καινοτομίας, RIS (Regional Innovation Strategies) η οποία θα καθοδηγήσει την αναπτυξιακή πολιτική και το αναπτυξιακό πρόγραμμα της περιφέρειας Πελοποννήσου την τρέχουσα δεκαετία. Οι πιλοτικές δράσεις βοήθησαν στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας σε επιλεγμένους τομείς οικονομικής ανάπτυξης και την κοινωνία της πληροφορίας για να στηρίξουν την αειφόρο ανάπτυξη των περιοχών υπαίθρου της περιφέρειας και στην αναβάθμιση των διαδικασιών περιφερειακής ανάπτυξης με την ενίσχυση της διαφάνειας και της συμμετοχής. Το Πρόγραμμα παρέδωσε στην περιφέρεια Πελοποννήσου ένα ρεαλιστικό και ισορροπημένο σχέδιο δράσης για την χρηματοδότηση δράσεων καινοτομίας από το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης για την περίοδο 2004-2006 καθώς και την επόμενη Προγραμματική Περίοδο 2007-2013 και δημιούργησε τις απαραίτητες εταιρικές σχέσεις, τους μηχανισμούς και το ανθρώπινο δυναμικό για την επιτυχή υλοποίηση του και την οργανική ενσωμάτωση της καινοτομίας στις διαδικασίες ανάπτυξης της περιφέρειας.

Εταιρικό Σχήμα •

Αρχή Διαχείρισης Επιμελητήριο Αρκαδίας

•

•

•

166

Η Γενική Γραμματεία της Περιφέρειας Πελοποννήσου ήταν η περιφερειακή κρατική αρχή, που αποτελεί τον υπεύθυνο φορέα για την πολιτική και τα προγράμματα περιφερειακής ανάπτυξης, καθώς και για μια ευρεία γκάμα κρατικών λειτουργιών της περιφέρειας και υπεύθυνος φορέας πληρωμής μέσω του Περιφερειακού Αναπτυξιακού Ταμείου της Γ.Γ. Τα πέντε εμπορικά και βιομηχανικά επιμελητήρια (Αρκαδίας, Αργολίδας, Μεσσηνίας, Λακωνίας & Κορινθίας), που εκπροσωπούν 40.000 επιχειρήσεις της περιφέρειας. Το νεοσύστατο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, ως βασικό φορέα αξιολόγησης των τεχνολογικών προϊόντων του έργου λόγω των εξειδικευμένων τμημάτων του σε θέματα ΤΠΕ. Την Αναπτυξιακή Εταιρεία “Πελοπόννησος” στην οποία συμμετέχουν ως μέλη οι οργανισμοί της τοπικής αυτοδιοίκησης της περιφέρειας.

Πρόγραμμα Καινοτομίας για την Περιφέρεια Πελοποννήσου Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Άλλα έργα Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας Η επεξεργασία μιας στρατηγικής και σχεδίου δράσης για την προώθηση της καινοτομίας, τη δημιουργία εταιρικών σχέσεων και την ανάπτυξη συναντίληψης και συναίνεσης μέσω της έρευνας και ανάλυσης. Επίσης, η διαμόρφωση προτάσεων για την εφαρμογή καινοτόμων δράσεων στην περιφέρεια. ϋ www.infopeloponnisos.gr

Περιφέρεια Πελοπόνησσος

Καθεστώς περιοχής Στόχος 1

Επιφάνεια (σε km2) 15.409

Πληθυσμός 607.428

Ιστορία της Καινοτομίας στην Περιφέρεια -

ϋ www.peloponnisos.gr

Πληροφορίες Further information

Άννα Ανδρικοπούλου Fragkiskos Platis Διαχειριστής Έργου Project Manager

≈ Τ @

+30-210-6423563 +30-2310-409126 +30-210-6453979 +30-2310-409190 aadricop@ath.forthnet.gr fragplat@mou.gr

Υπεύθυνος Ελληνικών ΠΠΚΔ στην ΕΕ EU Contact person

Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Άλλα έργα Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας Περιφερειακό Κέντρο Υποστήριξης Οικοτουρισμού: καθιέρωση της περιφέρειας ως έναν από τους κύριους προορισμούς Οικοτουρισμού στην Ελλάδα. Επεξεργασία μιας στρατηγικής μάρκετινγκ και ενός σχεδίου δράσης για τον οικοτουρισμό. ϋ www.ecotourism.gr

www.ecotravel.gr Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Παροχή Επιχειρηματικών Υπηρεσιών: Εικονική Θερμοκοιτίδα και δημιουργία επιχειρήσεων τεχνολογίας Ίδρυση Εικονικής Θερμοκοιτίδας η οποία προσφέρει συμβουλευτικές υπηρεσίες εξ’ αποστάσεως (on-site) και ανάπτυξη επιχειρηματικών εργαλείων. ϋ www.agapinor.gr

www.infopeloponnisos.gr Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Παροχή Επιχειρηματικών Υπηρεσιών: Εικονική Θερμοκοιτίδα και δημιουργία επιχειρήσεων τεχνολογίας Ίδρυση Κέντρου για την επιχειρηματική συνεργασία και την προώθηση των Παραδοσιακών προϊόντων, καθώς και την υποστήριξη και ανάπτυξη νέων προϊόντων και αγορών. ϋ www.infopeloponnisos.gr Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Αλλά έργα της Κοινωνίας της Πληροφορίας Ίδρυση δύο Τηλεκέντρων (Telecottages) για την προώθηση των τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών στις λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές της περιφέρειας (αυτό-εκπαίδευση, e-games, e-auctions). ϋ www.telecottage.gr - www.telecottages.gr Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Αλλά έργα της Κοινωνίας της Πληροφορίας Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Περιφερειακής Ανάπτυξης βασισμένο σε 4 άξονες: • ΑΓΟΡΕΣ - ΠΡΟΪΟΝΤΑ: Παρακολούθηση αγοράς, τεχνολογιών και νέων προϊόντων σε τρεις σημαντικούς κλάδους της περιφέρειας (π.χ. κρασί, τυροκομικά, τουρισμός • ΝΕΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ: Οδηγός επενδυτικών ευκαιριών για νέες επενδύσεις στην Πελοπόννησο • ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ: Συγκριτική αξιολόγηση-μέτρηση επιχειρήσεων Πελοποννήσου (Benchmarking) • ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ: Συγκριτική αξιολόγηση της Πελοποννήσου στη καινοτομία και επιχειρηματικότητα. ϋ www.infopeloponnisos.gr

Χρήστος Μπεζιρτζόγλου Christos Bezirtzoglou

≈ Τ @

+32-2-2994454 +32-2-2962473 christos.bezirtzoglou@cec.eu.int

167

Ακρωνύμιο Προγράμματος ARI-ACT Θεματικές

Τεχνολογική Καινοτομία

ϋ Κοινωνία της Πληροφορίας

Περιφερειακή Ταυτότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη

Διάρκεια 30 Μήνες 05/2003-10/2005

Χρηματοδότηση (εκτίμηση) ΕΤΠΑ

€1.938.000

Δημόσια € 484.500 Ιδιωτική € 287.500

Ιστοσελίδα www.ariact.gr

Θεματικά δίκτυα

ERIK IANIS Αειφόρος Ανάπτυξη ϋ Εθνικό Δίκτυο Καινοτομίας

Τομείς / κλάδοι • • • • •

Περιβάλλον Υγεία Μεταφορές Διακυβέρνηση Διαχείριση Απορριμμάτων

Στρατηγική Στόχος του Προγράμματος είναι η εισαγωγή του στοιχείου της καινοτομίας στις διαδικασίες περιφερειακής ανάπτυξης της Περιφέρειας Αττικής και ειδικότερα στο ευρύ πεδίο της Ποιότητας Ζωής. Ο συγκεκριμένος τομέας έχει ιδιαίτερη σημασία κυρίως για τον διαμένοντα πληθυσμό στην ευρύτερη περιοχή των Αθηνών. Η προσέγγιση του προγράμματος συνίσταται στο να επιλέξει τέσσερις βασικούς άξονες της Ποιότητας Ζωής σε αστικό περιβάλλον (αστικές συγκοινωνίες, υπηρεσίες υγείας, περιβαλλοντική προστασία, ενδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών) και να διερευνήσει τις δυνατότητες της «Κοινωνίας της Πληροφορίας» στην επίλυση σημαντικών προβλημάτων σε αυτούς μέσω πιλοτικών δράσεων. Κάθε πιλοτική δράση αναμένεται να οδηγήσει σε συγκεκριμένες εφαρμογές στον αντίστοιχο τομέα εφαρμογής καθώς και να προλειάνει το έδαφος για μια συνολική περιφερειακή στρατηγική και σχέδιο δράσης για την καινοτομία. Το εταιρικό σχήμα του έργου περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα εταίρων. Η πλειοψηφία προέρχεται από το δημόσιο τομέα αλλά και την επιστημονική και ερευνητική κοινότητα. Κάτι τέτοιο είναι αναμενόμενο δεδομένου του ρόλου των δημόσιων φορέων στα θέματα της Ποιότητας Ζωής καθώς και των δυνατοτήτων του στην ευρύτερη διάχυση και χρήση των αποτελεσμάτων του προγράμματος από τους φορείς και τα όργανα χάραξης πολιτικής της Περιφέρειας Αττικής. Υπάρχει όμως και μια σημαντική παρουσία του Ιδιωτικού Τομέα στις πιλοτικές δράσεις, καθώς τόσο η Περιφερειακή Στρατηγική και το Σχέδιο Δράσης για την Καινοτομία αναμένεται να οδηγήσουν σε επιχειρηματικά spinoff σε νέους τεχνολογικού κλάδους.

Εταιρικό Σχήμα • • •

Αρχή Διαχείρισης BIC Αττικής

•

•

•

168

Κοινωνία της Πληροφορίας για την Ποιότητα Ζωής στην Περιφέρεια Αττικής

Επικεφαλής Φορέας: Περιφέρεια Αττικής Φορέας Διαχείρισης: Κέντρο Επιχείρησης και Καινοτομίας Αττικής (BIC of Attica). Δημόσιοι Φορείς: Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών (ΟΑΣΑ), Οργανισμός Διαχείρισης Δημόσιου Υλικού (ΟΔΔΥ), Α’ ΠΕΣΥΠ Αττικής, Σισμανόγλειο Γενικό Νοσοκομείο. Τοπική Αυτοδιοίκηση: Δήμοι Αμαρουσίου, Αγίας Βαρβάρας, Αργυρούπολης, Βύρωνα, Παλλήνης και Χαϊδαρίου, Ενιαίος Σύνδεσμος Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής, Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής. Πανεπιστήμια: Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο - Τμήμα Μεταφορών και Συγκοινωνιών, Εργαστήριο Μεταλλευτικής Τεχνολογίας και Περιβαλλοντικής Μεταλλευτικής, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Τμήμα Νοσηλευτικής, Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας, Πάντειο Πανεπιστήμιο - Ερευνητικό Ινστιτούτο Αστικού Περιβάλλοντος και Ανθρώπινου Δυναμικού. Ιδιωτικοί Φορείς: PRISMA ΕΠΕ - Κέντρο Αναπτυξιακών Μελετών, ΠΟΛΥΕΚΟ ΑΕ, Proton Labs ΕΠΕ, Παπαποστόλου ΕΠΕ, Καρδιολογικό Κέντρο Αθηνών ΑΕ.

Κοινωνία της Πληροφορίας για την Ποιότητα Ζωής στην Περιφέρεια Αττικής Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Νέες επιχειρηματικές διαδικασίες για ΜΜΕ μέσω ΤΠΕ: τηλε-εργασία, καινοτομία, εικονικές επιχειρήσεις, κλπ Στα πλαίσια της συγκεκριμένης δράσης θα εκπονηθεί μια Περιφερειακή Στρατηγική για την Καινοτομία η οποία θα καλύπτει τις τέσσερις θεματικές περιοχές του Προγράμματος (αστικές μεταφορές, υπηρεσίες υγείας, περιβαλλοντική προστασία και ενδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών) καθώς και τέσσερις άλλους τομείς ιδιαίτερα σημαντικούς για την περιφερειακή οικονομία και κοινωνία, οι οποίοι είναι ο κλάδος των τροφίμων, η χημική βιομηχανία, ο τουρισμός και ο πολιτισμός και η ενέργεια.

Περιφέρεια Αττική

Καθεστώς περιοχής Στόχος 1

Επιφάνεια (σε km2) 3.808

Πληθυσμός 3.523.407

Ιστορία της Καινοτομίας στην Περιφέρεια RITTS Regions of Knowledge

ϋ www.pepatt.gr www.athens-attica.com

Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Υπηρεσίες και εφαρμογές για τον πολίτη: υγεία, διοίκηση, εκπαίδευση Ανάπτυξη και εφαρμογή ενός πολυ-τροπικού πληροφοριακού συστήματος για τις μεταφορές στην ευρύτερη περιοχή των Αθηνών (e-traffic). ϋ www.transport.ntua.gr/map/el/index.php Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Άλλα έργα της Κοινωνίας της Πληροφορίας Ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης ηλεκτρονικών αποβλήτων και πιλοτική εφαρμογή του στην Περιφέρεια Αττικής (e-waste). Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Υπηρεσίες και εφαρμογές για τον πολίτη: υγεία, διοίκηση, εκπαίδευση Ανάπτυξη και εφαρμογή σε πραγματικές συνθήκες ενός συστήματος τηλεϊατρικής για την παρακολούθηση ομάδων ασθενών εξ’ αποστάσεως (e-home health care). ϋ www.e-localdemocracy.gr Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Υπηρεσίες και εφαρμογές για τον πολίτη: υγεία, διοίκηση, εκπαίδευση Ανάπτυξη μιας υπηρεσίας δημόσιας διαβούλευσης με στόχο την ενδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών και την αύξηση της συμμετοχής των πολιτών στα δημόσια και ιδιωτικά αναπτυξιακά έργα της τοπικής κοινωνίας. Εφαρμογή της υπηρεσίας σε πέντε δήμους της Περιφέρειας Αττικής (Μαρούσι, Βύρωνας, Αργυρούπολη, Παλλήνη και Χαϊδάρι).

Πληροφορίες Further information

Παναγιώτης Μαρκαντωνάτος Fragkiskos Platis Διαχειριστής Έργου Project Manager

≈ Τ @

+30-210-3314230 +30-2310-409126 +30-210-3314232 +30-2310-409190 markantonatos@bicofattika.gr fragplat@mou.gr

Υπεύθυνος Ελληνικών ΠΠΚΔ στην ΕΕ EU Contact person

Χρήστος Μπεζιρτζόγλου Christos Bezirtzoglou

≈ Τ @

+32-2-2994454 +32-2-2962473 christos.bezirtzoglou@cec.eu.int

169

Καινοτόμες Δράσεις Βορείου Αιγαίου

Ακρωνύμιο Προγράμματος

Στρατηγική

NAIAS

Θεματικές

Τεχνολογική Καινοτομία Κοινωνία της Πληροφορίας ϋ Περιφερειακή Ταυτότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη

Διάρκεια 30 μήνες 01/2002-06/2004

Χρηματοδότηση (εκτίμηση) ΕΤΠΑ Δημόσια Ιδιωτική

€ 2.004.373 € 501.093 € 621.810

Ιστοσελίδα www.naias.gr

Θεματικά δίκτυα

ERIK IANIS Αειφόρος Ανάπτυξη ϋ Εθνικό Δίκτυο Καινοτομίας

Το προτεινόμενο πρόγραμμα καινοτόμων δράσεων (περιόδου 2001 – 2003) είχε ως στόχο την συμβολή στην μετάβαση της περιφέρειας από μία απομονωμένη, συνοριακή, φτωχή Ευρωπαϊκή περιοχή σε μία δυναμική, καινοτόμο περιφέρεια, ανταγωνιστική στο νέα διεθνή οικονομία που βασίζεται στην γνώση και την καινοτομία. Οι πιλοτικές δράσεις που σχεδιάστηκαν με βάσει την εν λόγω στρατηγική, στόχευαν στην επισήμανση και μερική κάλυψη αναγκών στα πεδία της καινοτόμας κουλτούρας, της ανταγωνιστικότητας, του ηλεκτρονικού εμπορίου, των πράσινων προϊόντων, των σύγχρονων παραδοσιακών προϊόντων, και της βελτίωσης του περιβάλλοντος. Οι δράσεις αυτές είναι οι εξής: • Η χρήση και διάδοση στις επιχειρήσεις τεχνικών διαχείρισης καινοτομίας (IMT) • Η δημιουργία και χρήση σύγχρονων υπηρεσιών επιχειρησιακού σχεδιασμού, και προώθησης προϊόντων στις διεθνείς αγορές • Η δημιουργία και χρήση θύρας ηλεκτρονικού εμπορίου (ecommerce) • Η ανάπτυξη, και χρήση από τις επιχειρήσεις οικολογικού σήματος (σήματος υπευθυνότητας) • Η παραγωγή νέων προϊόντων, βασιζόμενων σε παραδοσιακές διαδικασίες, ή πρώτες ύλες • Η εξεύρεση και χρήση από τις επιχειρήσεις κατάλληλου συστήματος καθαρισμού αποβλήτων ελαιοτριβείων

Αρχή Διαχείρισης

Οι ως άνω πιλοτικές δράσεις αποτελούν μέρος ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού περιφερειακού σχεδίου καινοτομίας, που είχε καταρτισθεί στα πλαίσια του προγράμματος RITTS της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η θέσπιση και η υλοποίηση των εν λόγω δράσεων στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Βορείου Αιγαίου (ΠΕΠ Β. Αιγαίου), απαιτεί πρώτα την εφαρμογή αυτών σε μικρή κλίμακα, με σκοπό την αποτίμηση των ωφελειών, της αποτελεσματικότητας, και της προστιθέμενης αξίας σε τοπικό επίπεδο. Μέσω των καινοτόμων δράσεων η πιλοτική εφαρμογή αυτών υλοποιήθηκε με επιτυχία.

Επιμελητήριο Λέσβου για λογαριασμό όλων των επιμελητηρίων του Βορείου Αιγαίου (Λέσβου / Χίου / Σάμου)

Εταιρικό Σχήμα

Τομείς / κλάδοι • Επιχειρήσεις • Επιχειρηματικότητα • Περιβάλλον

• • • • • • •

170

Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου Πανεπιστήμιο Αιγαίου Επιμελητήριο Λέσβου Επιμελητήριο Σάμου Επιμελητήριο Χίου Συνεταιριστική τράπεζα Λέσβου – Λήμνου Σύνθεση ΕΠΕ

Καινοτόμες Δράσεις Βορείου Αιγαίου Θεματική: Περιφερειακή Ταυτότητα – Αειφόρος Ανάπτυξη Υπό-θεματική: Άλλα έργα περιφερειακής ταυτότητας και αειφόρου ανάπτυξης Τεχνικές διαχείρισης καινοτομίας για μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Θεματική: Περιφερειακή Ταυτότητα – Αειφόρος Ανάπτυξη Υπό-θεματική: Άλλα έργα περιφερειακής ταυτότητας και αειφόρου ανάπτυξης Παγκοσμιοποίηση και στήριξη επιχειρηματικού προγραμματισμού, παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών σε θέματα επιχειρηματικού σχεδιασμού και διεθνοποίησης. ϋ www.epikentro-lesvos.net

www.samoscci.gr

www.echios.com Θεματική: Περιφερειακή Ταυτότητα – Αειφόρος Ανάπτυξη Υπό-θεματική: Άλλα έργα περιφερειακής ταυτότητας και αειφόρου ανάπτυξης Θύρα ηλεκτρονικού εμπορίου για πολύ μικρές επιχειρήσεις: ϋ www.e-lesvos.net

Περιφέρεια Βόρειο Αιγαίο

Καθεστώς περιοχής Στόχος 1

Επιφάνεια (σε km2) 3.840

Πληθυσμός 199.231

Ιστορία της Καινοτομίας στην Περιφέρεια RITTS (1999-2000)

Θεματική: Περιφερειακή Ταυτότητα – Αειφόρος Ανάπτυξη Υπό-θεματική: Άλλα έργα περιφερειακής ταυτότητας και αειφόρου ανάπτυξης Σήμα υπευθυνότητας με βάση νέα ολοκληρωμένα προγράμματα παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών. ϋ www.responsibility.gr Θεματική: Περιφερειακή Ταυτότητα – Αειφόρος Ανάπτυξη Υπό-θεματική: Άλλα έργα περιφερειακής ταυτότητας και αειφόρου ανάπτυξης Καινοτόμα προϊόντα με την αξιοποίηση υπαρχόντων τοπικών πόρων. Θεματική: Περιφερειακή Ταυτότητα – Αειφόρος Ανάπτυξη Υπό-θεματική: Άλλα έργα περιφερειακής ταυτότητας και αειφόρου ανάπτυξης Καινοτόμα συστήματα διαχείρισης αποβλήτων ελαιουργείων. ϋ www.aegean.gr/environment/eda/naias

ϋ www.northaegean.gr

Πληροφορίες Further information

Μαριάννα Fragkiskos Μητσού Platis Βοηθός Διαχειριστής Έργου Project Manager

≈ Τ @

+30-2251-046056 +30-2310-409126 +30-2251-046056 +30-2310-409190 management@naias.gr fragplat@mou.gr

Υπεύθυνος Ελληνικών ΠΠΚΔ στην ΕΕ EU Contact person

Χρήστος Μπεζιρτζόγλου Christos Bezirtzoglou

≈ Τ @

+32-2-2994454 +32-2-2962473 christos.bezirtzoglou@cec.eu.int

171

Καινοτομία για Αειφόρο Τουρισμό και Υπηρεσίες στο Νότιο Αιγαίο

Ακρωνύμιο Προγράμματος ISTOS Θεματικές ϋ Τεχνολογική Καινοτομία ϋ Κοινωνία της Πληροφορίας ϋ Περιφερειακή Ταυτότητα και ρος Ανάπτυξη

Διάρκεια 24 μήνες 01/2004-12/2005

Χρηματοδότηση (εκτίμηση) ΕΤΠΑ

€ 2.985.000

Δημόσια Ιδιωτική

€ 790.000 € 900.000

Ιστοσελίδα www.istosweb.gr

Θεματικά δίκτυα

ERIK IANIS Αειφόρος Ανάπτυξη ϋ Εθνικό Δίκτυο Καινοτομίας

Τομείς / κλάδοι • • • • •

Τουρισμός Περιβάλλον ΤΠΕ Επιχειρηματικότητα Αειφορία

Αρχή Διαχείρισης Επιμελητήριο Δωδεκανήσου

172

Στρατηγική

Αειφό-

Ο στρατηγικός στόχος του προγράμματος ISTOS είναι η δημιουργία του απαραίτητου περιβάλλοντος συνεργασίας με τη συμμετοχή όλων των φορέων της Περιφέρειας, δημόσιων και ιδιωτικών, για την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης μέσω της περιφερειακής καινοτομίας στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Ο παραπάνω στόχος θα επιτευχθεί με την ανάληψη δράσης σε τρία επίπεδα στρατηγικής: Καινοτομία, Αειφορία, Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνίας. Οι ειδικοί στόχοι του προγράμματος ISTOS είναι: • Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της περιφέρειας και της δυνατότητάς της να υιοθετεί στρατηγικές περιφερειακής ανάπτυξης που ικανοποιούν τις ανάγκες των κοινωνικών, περιβαλλοντικών και επιχειρησιακών εμπλεκόμενων φορέων.

• Η προώθηση μιας καινοτόμου και αειφόρου προσέγγισης στις στρατηγικές περιφερειακής ανάπτυξης των τοπικών αρχών και των ΜΜΕ που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.

• Η βέλτιστη αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων, περιφερειακών, εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων στην περιοχή με πλατφόρμες για την ανάπτυξη καινοτόμων και αειφόρων δομών στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα.

• Η ανάπτυξη δημόσιων – ιδιωτικών – συνεργειών προκειμένου να διευκολυνθούν καινοτόμες ενέργειες στον τομέα των υπηρεσιών και τουρισμού.

• Ο συνδυασμός των ψηφιακών με τις παραδοσιακές υπηρεσίες, με στόχο την δημιουργία καινοτόμων εγχειρημάτων και μηχανισμών που θα παράγουν τεχνολογική καινοτομία με στόχο την αύξηση της πληροφοριακής ικανότητας της περιοχής.

Εταιρικό Σχήμα • • • • • • • • •

Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου Επιμελητήριο Δωδεκανήσου Επιμελητήριο Κυκλάδων Αναπτυξιακή Εταιρία Κυκλάδων Α.Ε. Δωδεκανησιακή Εταιρία Ανάπτυξης & Προόδου Α.Π.Θ (Ερευνητική Μονάδα URENIO) Πανεπιστήμιο Αιγαίου Δήμος Πάρου Business Architects Consultancy S.A.

Καινοτομία για Αειφόρο Τουρισμό και Υπηρεσίες στο Νότιο Αιγαίο Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Πιλοτικές Εφαρμογές Καινοτομίας στον Τουρισμό Υποστήριξη 30 τουριστικών επιχειρήσεων (ή 3-7 δικτύων) από τα Δωδεκάνησα και τις Κυκλάδες για την υλοποίηση σχεδίων που θα βασίζονται στην εισαγωγή της καινοτομίας στις διαδικασίες παραγωγής, οργάνωσης, λειτουργίας και μάρκετινγκ.

Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Ψηφιακό Αιγαίο – Ψηφιακή Περιφέρεια Δημιουργία μιας ψηφιακής πλατφόρμας η οποία θα συγκεντρώνει το σύνολο των τουριστικών πληροφορικών για την Περιφέρεια, και θα δίνει τη δυνατότητα της ψηφιακής περιήγησης και καθοδήγησης του επισκέπτη.

Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Ψηφιακό Αιγαίο – Ηλεκτρονικό Σύστημα Διαχείρισης και Λήψης Αποφάσεων Δημιουργία μιας επιχειρηματικής πύλης για την παροχή πληροφοριών σχετικών με τον τουρισμό και το εμπόριο.

Περιφέρεια Νότιο Αιγαίο

Καθεστώς περιοχής Στόχος 1

Επιφάνεια (σε km2) 5.286

Πληθυσμός 257.481

Ιστορία της Καινοτομίας στην Περιφέρεια

Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Ψηφιακό Αιγαίο – Ηλεκτρονικές Επιχειρηματικές Υπηρεσίες Ανάπτυξη επιχειρηματικών εργαλείων και προώθησή τους μέσω του διαδικτύου.

Θεματική: Κοινωνία της Πληροφορίας Υπό-θεματική: Ασύρματο Νησιωτικό Δίκτυο Εγκατάσταση και λειτουργία ενός ασύρματου τοπικού δικτύου στην Πάρο.

Θεματική: Περιφερειακή Ταυτότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη Υπό-θεματική: Καινοτομία, Αειφορία και Τοπική Ατζέντα 21 –Αειφόρος Ανάπτυξη, Ροή Υλικών και Οικολογικό Αποτύπωμα Δημιουργία ενός πρακτικού οδηγού για τη διατήρηση και ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής αειφορίας σε τοπικό επίπεδο.

Θεματική: Περιφερειακή Ταυτότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη Υπό-θεματική: Καινοτομία, Αειφορία και Τοπική Ατζέντα 21- Καινοτόμος Διακυβέρνηση και Τοπική Ατζέντα 21 Εκπόνηση ενός «Οδηγού Πολιτικής για την Καινοτόμο Διακυβέρνηση και την Τοπική Ατζέντα 21» και παρουσίασή του σε στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης, στο πλαίσιο σεμιναρίων, για την εξασφάλιση της επιτυχούς εφαρμογής του σε περιφερειακό επίπεδο.

ϋ www.notioaigaio.gr/perifereia.asp

Θεματική: Περιφερειακή Ταυτότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη Υπό-θεματική: Καινοτομία, Αειφορία και Τοπική Ατζέντα 21- Παρακολούθηση της αειφορίας σε περιφερειακό επίπεδο Ανάπτυξη ενός ψηφιακού συστήματος δεικτών για την εκτίμηση της πορείας του Νοτίου Αιγαίου προς την αειφόρο ανάπτυξη.

Further information Πληροφορίες

FragkiskosTσαρούχη Δήμητρα Platis Project Manager Διαχειριστής Έργου

≈≈ Τ Τ @ @

+30-2310-409126 +30-2310-222268 +30-2310-409190 +30-2310-222165 fragplat@mou.gr dt@baconsult.gr

Υπεύθυνος Ελληνικών ΠΠΚΔ στην ΕΕ EU Contact person

Χρήστος Μπεζιρτζόγλου Christos Bezirtzoglou

≈ Τ @

+32-2-2994454 +32-2-2962473 christos.bezirtzoglou@cec.eu.int

εματική: Περιφερειακή Ταυτότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη Θ Υ πό-θεματική: Καινοτομία, Αειφορία και Τοπική Ατζέντα 21-Τοπική Ατζέντα 21 Πιλοτική εφαρμογή της Τοπικής Ατζέντα 21 σε δύο (2) νησιά της περιφέρειας, ένα στο Νομό Δωδεκανήσου και ένα στο Νομό Κυκλάδων.

εματική: Περιφερειακή Ταυτότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη Θ Υπό-θεματική: Περιφερειακό Πλαίσιο για τον Αειφόρο Τουρισμό – Πρότυπο για τον Αειφόρο Τουρισμό Δημιουργία ενός περιφερειακό προτύπου για τον αειφόρο τουρισμό. Πιστοποίηση 60 επιχειρήσεων.

Θεματική: Περιφερειακή Ταυτότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη Υπό-θεματική: Περιφερειακό Πλαίσιο για τον Αειφόρο Τουρισμό – Εφαρμογή του Benchmarking στον Τουριστικό Τομέα Προώθηση εργαλείων benchmarking μέσω του διαδικτύου για την υποστήριξη της αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης.

Θεματική: Περιφερειακή Ταυτότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη Υπό-θεματική: Περιφερειακό Πλαίσιο για τον Αειφόρο Τουρισμό – Υποστήριξη για την Προώθηση και Διαχείριση του Αειφόρου Τουρισμού και των Υπηρεσιών Οργάνωση ενός Περιφερειακού Κέντρου για την προώθηση πρωτοβουλιών στον τομέα της καινοτομίας και του αειφόρου τουρισμού.

173

CRete INNOvative Region

Ακρωνύμιο Προγράμματος CRINNO Θεματικές ϋ Τεχνολογική Καινοτομία

Κοινωνία της Πληροφορίας Ταυτότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη

ϋ Περιφερειακή

Διάρκεια 36 μήνες 01/2003-12/2005

Χρηματοδότηση (εκτίμηση) ERDF € 2.999.750 Δημοσίου € 1.615.250 Ιδιωτικού € 453.000

Ιστοσελίδα http://www.crete-region.gr/greek/ programs/CRINNO/crinno_index.htm

Στρατηγική Ο βασικός στόχος του προγράμματος CRINNO είναι να επιδιώξει να δημιουργήσει μια σημαντική πολιτιστική αλλαγή προς την καινοτομία και αειφορία σε όλη την περιφέρεια και να αναπτύξει σταδιακά ένα καινοτόμο και διαδραστικό περιφερειακό σύστημα επικοινωνίας, ικανό να υποστηρίξει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της Κρήτης. Είναι σημαντικό επίσης, ότι οι περιφερειακές καινοτόμες δράσεις είναι κάτι πολύ περισσότερο από μία έρευνα ή μια ακαδημαϊκή άσκηση και το πρόγραμμα CRINNO θα δώσει περισσότερη έμφαση στην ενδυνάμωση της κοινοπραξίας, η οποία παγιώνει την κοινωνική αποδοχή και βιωσιμότητα. Το πρόγραμμα CRINNO θα επιδιώξει επίσης να κατευθύνει τα αποτελέσματα και την γενική προσέγγιση του προγράμματος προς τους πόρους των διαρθρωτικών ταμείων και άλλων στρατηγικών προγραμμάτων στην Κρήτη, προσδιορίζοντας τους τρόπους μεταβίβασης και υποστήριξης των καινοτόμων προσεγγίσεων και γνώσεων, οι οποίες παράγονται από όλους τους σχετικούς τομείς. Εν τέλει, για να διασφαλιστεί η εξωστρέφεια της μαθησιακής διαδικασίας, το CRINNO θα δικτυωθεί με άλλες περιφέρειες της Ευρώπης, προκειμένου να διασφαλίσει ότι η τρέχουσα καλή πρακτική υιοθετείται από τις πιλοτικές δράσεις και ότι περαιτέρω καλή πρακτική, που έχει αναπτυχθεί από το CRINNO, ευρέως διαδίδεται στην περιφέρεια και σε άλλες περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Θεματικά δίκτυα

ERIK IANIS Αειφόρος Ανάπτυξη ϋ Εθνικό Δίκτυο Καινοτομίας

Εταιρικό Σχήμα

Τομείς / κλάδοι

• • • •

• Τουρισμός • Χειροτεχνία • Υπηρεσίες Επιχειρήσεων

•

Αρχή Διαχείρισης Περιφέρεια Κρήτης

174

•

Περιφερειακή Διοίκηση Νομαρχίες Δήμοι, Κοινότητες Ανώτερα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα Κρήτης (Πανεπιστήμιο Κρήτης, Πολυτεχνείο Κρήτης, Ανώτατα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα) Ερευνητικά Κέντρα Κρήτης (Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας Hellas- FORTH, Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας Κρήτης – ΙΘΑΒΙΚ, Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο (ΕΤΕΠ Κρήτης) και τρία Γεωργικά Ερευνητικά Ιδρύματα). Σύνδεσμοι Επιχειρηματιών (Βιομηχανικά Επιμελητήρια, Σύνδεσμος Εξαγωγέων Κρήτης, Ομοσπονδία Βιομηχάνων, Σύλλογοι Ξενοδόχων).

CRete INNOvative Region Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Άλλα έργα Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας. Παρατηρητήριο καινοτομίας και επιχειρηματικότητας (OBINNE), προκειμένου να παρέχει πληροφορίες και συμβουλές στην Περιφερειακή αρχή. ϋ www.innocrete.gr

Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία

Υπό-θεματική: Καινοτόμα προγράμματα μικρομεσαίων επιχειρήσεων με Πανεπιστήμια και Τεχνολογικά Κέντρα. Περιφερειακό δίκτυο τεχνολογικών προμηθειών (RENTS), προκειμένου να βελτιωθεί η εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων έρευνας. Δημιουργία πλατφόρμας και βάσης δεδομένων στο internet, συναντήσεις και γνωστοποίηση για τις Έρευνες Καινοτόμων Προγραμμάτων. ϋ http://www.innocrete.gr/

Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία

Υπό-θεματική: Κοινές επιχειρηματικές υπηρεσίες: μονάδες εκκόλαψης και δημιουργία εταιρειών βασισμένων στην τεχνολογία Δημιουργία ενός καινοτόμου περιφερειακού επιχειρησιακού κέντρου (SPINCRETE) στο Ηράκλειο ως κέντρο καινοτόμων υπηρεσιών μιας στάσης για εταιρείες και υποστήριξη για δημιουργία νέων εταιρειών. ϋ http://www.ebeh.gr/gr/index.asp?p=10-6

Περιφέρεια Κρήτη

Καθεστώς περιοχής Στόχος 1

Επιφάνεια (σε km2) 8.336

Πληθυσμός 540.054

Ιστορικό Περιφερειακής Καινοτομίας RITTS

ϋ www.crete-region.gr

Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Κοινές επιχειρηματικές υπηρεσίες: μονάδες εκκόλαψης και δημιουργία εταιρειών βασισμένων στην τεχνολογία Παρακίνηση επιχειρηματικότητας πανεπιστημιακών μαθητών μέσω εκπαίδευσης 80 μαθητών, δημιουργία ιδεών και δικτύωση μεντόρων (UNISTEP). ϋ www.liaison.tuc.gr/News/unistep/unistep.html

Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Καινοτόμα προγράμματα μικρομεσαίων επιχειρήσεων με πανεπιστήμια και

τεχνολογικά κέντρα. Καινοτόμες μέθοδοι παραγωγής εφαρμοσμένες σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις με παραδοσιακή χειροτεχνία (HEI-NET), μέσω εκπαίδευσης και υποστήριξης στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και πιλοτικό πειραματισμό μεθόδων παραγωγής. ϋ www.xkl.epimlas.gr/

Θεματική: Τεχνολογική Καινοτομία Υπό-θεματική: Πληροφόρηση και μεταφορά τεχνολογίας στις επιχειρήσεις της υπαίθρου της Κρήτης Ενημέρωση πολιτών και επιχειρήσεων που ζουν και εργάζονται στην ύπαιθρο, σχετικά με τις τάσεις της αγοράς, την εξέλιξη της τεχνολογίας, εθνικά και κοινοτικά προγράμματα και ευκαιρίες χρηματοδότησης και επιχορήγησης κλπ (YPAITHROS). ϋ www.ypaithros.gr

Θεματική: Περιφερειακή ταυτότητα και αειφόρος ανάπτυξη Υπό-θεματική: Άλλα προγράμματα περιφερειακής ταυτότητας και αειφόρου ανάπτυξης Καινοτόμες πρακτικές για τη βέλτιστη διαχείριση υδάτινων πόρων (BEWARE). ϋ http://zeus.telecom.tuc.gr/beware/index.html

Θεματική: Περιφερειακή ταυτότητα και αειφόρος ανάπτυξη Υπό-θεματική: Άλλα προγράμματα περιφερειακής ταυτότητας και αειφόρου ανάπτυξης Καινοτόμες μεθοδολογίες για συνεχή διαχείριση θαλάσσιων βιολογικών πόρων (INΝOMAR). ϋ www.hcmr.gr/

Θεματική: Περιφερειακή ταυτότητα και αειφόρος ανάπτυξη Υπό-θεματική: Πολιτιστική κληρονομιά και τουρισμός Πληροφορίες Further information

Κώστας Στραταριδάκης Fragkiskos Platis Διευθυντής Προγράμματος Project Manager

≈ Τ @

+30-2810-278111 +30-2310-409126 +30-2810-278150 +30-2310-409190 kstr@crete-region.gr fragplat@mou.gr

Υπεύθυνος Ελληνικών ΠΠΚΔ στην ΕΕ EU Contact person

Δημιουργία πολυδιάστατου συστήματος για παρακολούθηση των αλλαγών της γεωμορφολογίας και των περιβαλλοντικών παραμέτρων που επηρεάζουν τη διαχείριση των φυσικών πόρων. Εξειδικευμένα συστήματα διαχείρισης και αξιολόγησης υψηλών κινδύνων στα φυσικά τοπία, περιβαλλοντική και ιστορική κληρονομιά της Κρήτης (EMERIC I & II). ϋ www.ims.forth.gr/joint_projects/emeric/emeric-gr.html

Θεματική: Περιφερειακή ταυτότητα και αειφόρος ανάπτυξη

Υπό-θεματική: Πολιτιστική κληρονομιά και τουρισμός Διατηρώντας την Κρητική Διατροφή (CONCRED) ϋ www.concred.gr

Θεματική: Περιφερειακή ταυτότητα και αειφόρος ανάπτυξη

Υπό-θεματική: Πολιτιστική κληρονομιά και τουρισμός Σώζοντας την Κρητική μουσική παράδοση για τις επόμενες γενιές. Προώθηση της παραδοσιακής μουσικής από χώρες της Μεσογείου, των Βαλκανίων, της Μέσης Ανατολής, της Κεντρικής Ασίας, της Ινδίας και του Καυκάσου, με τη χρήση νέων τεχνολογιών (MUSIC I & II). ϋ www.ims.forth.gr/ims/ethnomusicology/Rethymno_lyra-gr.html

Χρήστος Μπεζιρτζόγλου Christos Bezirtzoglou

≈ Τ @

+32-2-2994454 +32-2-2962473 christos.bezirtzoglou@cec.eu.int

175

Nota Bene Έχει ληφθεί κάθε φροντίδα στην προετοιμασία της έκδοσης της Αριστείας της Περιφερειακής Καινοτομίας στην Ελλάδα και οι πληροφορίες παρέχονται με καλή πίστη. Ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και / ή η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας ούτε οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο που ενεργεί για λογαριασμό τους είναι υπεύθυνοι για την όποια χρήση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτή την έκδοση. Οι πληροφορίες που δίνονται δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα την επίσημη θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και / ή της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Με αυτή την έννοια, πρέπει να σημειωθεί ότι οι πληροφορίες που παρέχονται θεωρούνται ότι είναι προκαταρκτικής φύσης και οι χρήστες θα πρέπει να επικοινωνήσουν με τις αρμόδιες αρχές και άλλους δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς για πιο λεπτομερείς πληροφορίες ή για συμβουλές για ιδιαίτερες πορείες δράσης. Για να βελτιωθεί το περιεχόμενο αυτού του εγγράφου, παρακαλούνται οι διαχειριστές και οι συντονιστές προγραμμάτων να πληροφορήσουν τον κ. Γιάννη Φάλλα (Υπεύθυνο Έργου του Προγράμματος K-Clusters, Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας) για όποια ενημέρωση ή τροποποίηση των πληροφοριών που παρουσιάζονται εντός του παρόντος.

Ευχαριστίες Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλονται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, χωρίς την αφοσιωμένη υποστήριξη της οποίας, αλλά και τη συγχρηματοδότησή της, μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ETΠA), αυτό το βιβλίο δε θα μπορούσε να είχε υλοποιηθεί. Επίσης, οφείλουμε να ευχαριστήσουμε και την Ελληνική κυβέρνηση, ιδιαίτερα το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, αλλά και τους ιδιώτες για την εθνική συγχρηματοδότηση που προσέφεραν στο Πρόγραμμα K- Clusters, στα πλαίσια του οποίου πραγματοποιείται η παρούσα έκδοση. Η ιδιαίτερη ευγνωμοσύνη μας απευθύνεται προς την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας για το ότι αποδέχθηκε να υλοποιήσει αυτή την έκδοση. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους τους υπευθύνους των ΠΠΚΔ για τη συνεχή υποβολή εκ μέρους τους επικαιροποιημένων πληροφοριών σε σχέση με τα αντίστοιχα προγράμματά τους. Ευχαριστίες επίσης οφείλονται στη Spinner Μ.Ε.Π.Ε. για τις δημιουργικές τους συμβουλές που παρείχαν κατά τη διάρκεια της σύλληψης αυτής της έκδοσης, καθώς και κατά την επακόλουθη επαγγελματική στοιχειοθεσία. Τέλος, θα θέλαμε να δείξουμε την εκτίμησή μας σε όλους όσους συνεισέφεραν σε αυτή την προσπάθεια.

176

Επίλογος

Κ

ατά την προγραμματική περίοδο 2000 – 2006, παρουσιάστηκαν τα περιφερειακά προγράμματα καινοτόμων δράσεων ως ένα πείραμα περιφερειακής πολιτικής, με μια απλοποιημένη διαχείριση και μια οριζόντια, χωρίς ζώνες, προσέγγιση και για τα 15 Κράτη μέλη, για να οικοδομήσουν και να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά τους και την καινοτομική τους ικανότητα. Τα προγράμματα πρόσθεσαν μια «εκ των κάτω προς τα άνω» περιφερειακή διάσταση στην παραδοσιακή «άνωθεν» διαμόρφωση της πολιτικής από την κεντρική κυβέρνηση. Η έκδοση «Αριστεία της Περιφερειακής Καινοτομίας στην Ελλάδα» ρίχνει μια στενότερη ματιά στην πρώτη γενιά των Ελληνικών περιφερειακών προγραμμάτων καινοτόμων δράσεων. Βασιζόμενη στην προγενέστερη εμπειρία των 13 προγραμμάτων, περιγράφει σύντομα και αναλύει στατιστικά την Ελλάδα έναντι των προγραμμάτων των άλλων Κρατών Μελών. Περαιτέρω, το βιβλίο τονίζει τα ιστορικά βήματα στη δημιουργία των στρατηγικών περιφερειακής καινοτομίας. Αυτό το βιβλίο δείχνει την αλλαγή της περιφερειακής πολιτικής από έργα ενός φορέα σε προγράμματα στρατηγικών συνεργασιών. Με βάση τα δικά της φυσικά και άυλα περιουσιακά στοιχεία, η κάθε περιφέρεια θα πρέπει να αποτυπώσει τη δική της εικόνα σε παγκόσμιο και τοπικό επίπεδο. Ευελπιστώ ότι αυτό το βιβλίο θα βοηθήσει τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής και άλλους διαχειριστές περιφερειακών πολιτικών καινοτομίας να κάνουν τις επιλογές τους με καλύτερη πληροφόρηση έτσι να γίνουν περισσότερο ανταγωνιστικοί.

Βασίλης Κωτούλας Διευθυντής της Διαχειριστικής Αρχής 3ου ΠΕΠ Δυτικής Μακεδονίας

177

Μια έκδοση του Προγράμματος Καινοτόμων Δράσεων της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας «Knowledge Clusters»

ISBN 960-89103-0-7

Τελική μορφή επεξεργασίας κειμένου: Αύγουστος 2005 Εκτύπωση: Κοζάνη, Ελλάδα – Δεκέμβριος 2005 Το παρόν συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης

Για περισσότερα αντίτυπα, επικοινωνήστε με: κ. Γιάννη Φάλλα Υπεύθυνος Έργου K-Clusters

≈ Τ @

178

Κιν.: 6946.465947 24610. 49948, 2310. 446560 24610. 49948, 2310. 446560 e-mail: thessis@otenet.gr

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ, ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ & ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ :

SPINNER Ltd.

Νάνου Τσόντζα 3, 501 00, Κοζάνη ü

Ασπασίας 73, 155 61, Χολαργός, Αθήνα ü

E-mail: info@spinner.gr

Tηλ.: 2461. 024994 Tηλ.: 210. 6533383

Regional Innovation Excellence in Greece

ISBN 960-89103-0-7

180