«Ἐγενόμην ἐν Πνεύματι ἐν τῇ Κυριακῇ ἡμέρᾳ καὶ ἤκουσα φωνὴν ὀπίσω μου μεγάλην ὡς σάλπιγγος» (Ἀπ. 1,10)
Φ 12 ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2017
ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ
Ἔτος Γ΄
Ἰούνιος 2017 – Αὔγουστος 2017
Ἀριθ. Φύλλου 12
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Q
Θεοτόκος: μεταξὺ οὐρανοῦ καὶ γῆς ..................................
3 Ὁ τόπος τῆς καρδιᾶς........................... 5 Διακριτικὸς παιδαγωγὸς .................... 8 Παιδικὸ καὶ ἐφηβικὸ ἄγχος καὶ στρὲς ...........................................
11 Ὁ ἀσκητής, τὸ ἀρνὶ καὶ ὁ λύκος .... 14 Καὶ ἂν πορευθῶ ἐν μέσω σκιᾶς θανάτου..................................
15 Ὁ φόβος τοῦ θανάτου..................... 16 Ἡ Ἀγάπη μακροθυμεῖ...................... 18 Ἀγάπη = Σταυρὸς ............................ 20 Ἡ ὀρθόδοξη «σεξουαλικὴ ἀγωγὴ».......................
22 Κληρονομικά ................................... 25 Τὸ ξύπνημα....................................... 26 Τὸ ἰδεῶδες τῆς «κότας» .................. 28 Γεγονότα καί δράσεις τοῦ Συλλόγου «ΚΥΡΙΑΚΗ»...........
30
Τριμηνιαίο Ὀρθόδοξο Χριστιανικό Περιοδικό Ὄργανο ὁμωνύμου Ἱεραποστολικοῦ Συλλόγου Ἔτος Γ΄, Ἀριθ. Φύλλου 12 Ἰούνιος-Αὔγουστος 2017 Ἐκδότης: Ὀρθ. Ἱεραπ. Σύλλογος «ΚΥΡΙΑΚΗ» Β΄ πάροδος Εἰρήνης 2, 60100 Κατερίνη, τηλ: 2351022183 E-mail: info@iskiriaki.com. Διαδίκτυο: http://www.iskiriaki.com Συντακτική Ἐπιτροπή: Ἀβραὰμ Σαλασίδης Ἀθανάσιος Γκάτζιος Ἰωάννης Βαρσάμογλου Στέφανος Σπανὸς Ἐπιμέλεια ὕλης: Ἀβραὰμ Σαλασίδης Στοιχειοθεσία–Σελιδοποίηση-Ἐκτύπωση: Γραφικές Τέχνες «Μέλισσα», Ἀσπροβάλτα Ἐτήσια συνδρομή: 5€ / Κύπρου: 10€ / Ἐξωτερικοῦ: 15€ Ἀρ. Λογαρ. Τράπεζα Πειραιῶς: 5254-076004-404 EUR IBAN: GR8501722540005254076004404
ἡ «παγκόσμιος χαρά». Ὡστόσο ἡ λύπη, ὁ πόνος, δὲν εἶναι ξένα στὴ ζωή της. Ἡ μοναδικότητα τοῦ προσώπου της, ὡς παρθένος καὶ μητέρα, ὡς ἡ κυοφορήσασα τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, κι ἀκόμα ὡς Μάνα τοῦ Ἐσταυρωμένου Θεανθρώπου, τὴν καθιστοῦν γνώστη τῆς χαρᾶς καὶ τῆς λύπης, ὅπως κάθε ἄνθρωπο ποὺ ζεῖ τὴ ζωή του μὲ πληρότητα. Ἡ Θεοτόκος, μὲ τὴν ὅλη ζωή Της καὶ τὴν Κοίμησή Της, γίνεται τὸ «Ἀκατάληπτο Μυστήριο» ἀλλὰ συγχρόνως καὶ οἰκεία σὲ μᾶς, καθὼς εἶναι γιὰ πάντα «τῶν θλιβομένων ἡ χαρά», «χριστιανῶν ἡ προστάτης», «ἡ σκέπη τοῦ κόσμου». Ἡ δόξα Της, μοναδικὴ στοὺς ἀνθρώπους καὶ στοὺς αἰῶνες, δὲν ἐμποδίζει κανένα νὰ τὴν πλησιάσει, νὰ τὴν ἱκετεύσει, νὰ τὴ νιώσει δική του. Ἡ ἀγάπη της καλύπτει τὶς ἀδυναμίες μας καὶ ἡ ἁγιότητά της μᾶς ὁδηγεῖ σὲ φιλότιμο, ὥστε νὰ ζήσουμε κατὰ τὸ θέλημα τοῦ Υἱοῦ της ποὺ εἶναι ἡ ὄντως Ἀγάπη.
|
Υ
πάρχουν γεγονότα ἀλλὰ καὶ πρόσωπα ποὺ ἡ γνώση τους ὑπερβαίνει τὴν ἀνθρώπινη λογικὴ καὶ βρίσκεται στὴ σφαίρα τοῦ μυστηρίου. Ἕνα τέτοιο γεγονὸς καὶ πρόσωπο εἶναι ἡ Κοίμηση καὶ τὸ πρόσωπο τῆς Θεοτόκου. Πεθαίνει καὶ ἐνταφιάζεται ὅπως ὅλος ὁ κόσμος, ἀλλὰ τὸ σῶμα της ἄφθορο ἀνασταίνεται καὶ ἀφθορτοποιεῖται. Γεύτηκε τὴν κοινὴ ἀνάσταση πρὶν τὴ Δευτέρα Παρουσία, ὡς νὰ προπορεύεται καὶ ἀκολουθοῦμε ἐμεῖς. «Μετέστη πρὸς τὴν Ζωὴν Μήτηρ ὑπάρχουσα τῆς Ζωῆς» καὶ μᾶς βεβαιώνει πὼς ὁ θάνατος, ὅσο ἀφύσικος καὶ ἀνεπιθύμητος κι ἂν εἶναι, χάνει τὴ δύναμη καὶ τὴν ἐξουσία του ἐπάνω μας μὲ τὸ νὰ γίνει, στὸ πρόσωπο τῆς Θεοτόκου Μαρίας, μετάβαση ἀπὸ τὸ νῦν αἰώνα, τὸ φθαρτὸ καὶ δύσκολο, στὸν αἰώνιο, μὲ τὴ χαρὰ τοῦ Παραδείσου. Ἡ ἴδια, μὲ τὴ γέννησή της, «χαρὰν ἐμήνυσε πάσῃ τῇ οἰκουμένῃ», ὥστε νὰ γίνει
Φ 12 ΙΟΥΝΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2017
π. Ἀνδρέα Ἀγαθοκλέους
3
Ἡ παρουσία της, μυστικὴ κι εὐγενική, σέβεται τὴν ἐλευθερία μας· γι’ αὐτὸ δὲν μᾶς συντρίβει, ὅπως δὲν μᾶς συντρίβει ἡ παρουσία τοῦ Υἱοῦ Της. Ἂν ὁ σημερινὸς ἄνθρωπος ἔχει ποικίλα προβλήματα καὶ δυσκολίες, ἔχει ὅμως καὶ σημαντικὴ συμπαράσταση ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ τοὺς ἁγίους Του. Κυρίως ἀπὸ τὴν Παναγία ποὺ «ἐν τῇ κοιμήσει τὸν κόσμον οὐ κατέλιπε», ἀλλὰ γίνεται, γιὰ ὅσους τὴν ἐπικαλοῦνται, ἡ παρηγοριά, ἡ δύναμη, ἡ συνοδοιπόρος. Ἀλλὰ καὶ γιὰ ὅσους τὴν ἀγνοοῦν μένει ἡ μυστικὴ παρουσία.
| ΚΥΡΙΑΚΗ
«Ὑπεραγία Θεοτόκε, δόξα τῶν ἀγγέλων, μάνα τοῦ κόσμου, τῶν θλιβομένων ἡ χαρά, ἔλα στὴν καρδιά μας καὶ παρηγόρησέ μας, στήριξε καὶ καθοδήγησέ μας. Ἐσὺ ξέρεις ἀπὸ τὸν πόνο, τὴ μοναξιά, τὴν ἀδικία, τὴν προσφυγιὰ καὶ τὴ δίωξη ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους. Ὅπως ξέρεις κι ἀπὸ τὴ χαρά, τὴν ἀνάπαυση, τὴ χάρη καὶ τὶς εὐλογίες τοῦ Μεγάλου Θεοῦ μας. Εὑρισκόμενη «μεταξὺ οὐρανοῦ καὶ γῆς» μπορεῖς νὰ μᾶς συμπαρασταθεῖς στὸ δικό μας πόνο ποὺ προκαλοῦν οἱ δοκιμασίες τῆς ζωῆς, ἀλλὰ καὶ νὰ μᾶς μεταγγίσεις τὴν ἀπόλαυση τοῦ οὐρανοῦ. Τότε θὰ μποροῦμε νὰ προχωροῦμε τὴν «τεθλιμμένην τοῦ βίου ὁδὸν» μὲ προοπτικὴ τὴν αἰώνια μέρα ὅπου δὲν ὑπάρχει πόνος, λύπη ἢ στεναγμός, ἀλλὰ «σὺν πᾶσι τοῖς ἁγίοις» καὶ μαζί σου θὰ χαιρόμαστε τὴν χαρὰ τοῦ Κυρίου μας. Ἀμήν!»
4
π. Ἀνδρέα Ἀγαθοκλέους
Καὶ ἂν πορευθῶ ἐν μέσω σκιᾶς θανάτου Κύριε καὶ Θεέ μου, ποῦ πηγαίνω; Τὸ δρόμο μπροστά μου δὲ βλέπω Γιὰ τὸ τέλος του δὲν ἔχω καμιὰ βεβαιότητα Οὔτε ποιὸς εἶμαι ξέρω, καὶ ἡ ἐντύπωσή μου ὃτι ἀκολουθῶ τὸ θέλημά Σου δὲν σημαίνει στ’ἀλήθεια πὼς τὸ ἀκολουθῶ! Ὁ πόθος νὰ Σ’εὐχαριστήσω, αὐτὸς πιστεύω ἀληθινὰ Σ’εὐχαριστεῖ. Ἐλπίζω τὸν ἴδιο πόθο νὰ ἔχω σὲ κάθε κίνησή μου Κι ἐλπίζω πὼς δίχως αὐτόν, ποτέ, τίποτα δὲν θὰ πράξω. Ὅμως ἀκόμα κι ἂν τυχὸν συμβεῖ, τὸ ξέρω, Ἐσὺ θὰ μ’ὁδηγήσεις στὴ σωστὴ ὁδὸ καὶ ὅταν παντελῶς τὴν ἀγνοῶ. Γι’ αὐτὸ θὰ Σὲ ἐμπιστεύομαι πάντα, κι ἂν φαίνεται πὼς χάθηκα ἐν μέσω σκιᾶς θανάτου. Δὲν θὰ φοβηθῶ καμιὰν ἀπειλή, κανένα κίνδυνο γιατί εἶσαι πάντα Ἐσὺ μαζί μου καὶ στιγμὴ δὲν θὰ μ’ἀφήσεις, ὁλομόναχο. Τόμας Μέρτον (Ἀπόδοση Ν. Κεσμέτη)
Φ 12 ΙΟΥΝΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2017
τὸ παραχωρεῖ ὁ Ἴδιος, δῶρο ποὺ ἀντιστοιχεῖ καὶ στὴ δική Του λαχτάρα νὰ ἐπικοινωνήσει μαζί μας. Ὅπως μοῦ εἶχε πεῖ στοχαστικὰ μιὰ Καθολικὴ μοναχὴ κάποτε «Ὁ Θεὸς φύτεψε μία ἀκόρεστη λαχτάρα γιὰ τὸν ἑαυτὸ Του μέσα στὰ βάθη κάθε ἀνθρώπινης καρδιᾶς». Ἡ ἀσκητικὴ παράδοση μᾶς λέει ὅτι ἡ λαχτάρα αὐτὴ πληρώνεται καὶ ἱκανοποιεῖται στὰ κατάβαθά τῆς ὕπαρξής μας. Στὰ μύχια αὐτοῦ ποὺ ὁ Ψαλμωδὸς ὀνομάζει «μυστικὴ καρδία». Μετὰ τὸν Ἑσπερινό τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, πᾶνε κάμποσα χρόνια τώρα, ἤμουν στὴν κουζίνα ἑνὸς ἀπὸ τὰ μοναστήρια μας, τρώγοντας φρυγανιὰ καὶ πίνοντας τσάι μαζὶ μ’ἕναν ἡλικιωμένο ἱερέα ποὺ εἶχε περάσει πολλὰ χρόνια στὴ φυλακὴ κατὰ τὴν περίοδο τοῦ Κομμουνισμοῦ στὴ Ρουμανία. Τὸ μόνο του ἔγκλημα ἦταν ὅτι κήρυττε τὸ Εὐαγγέλιο καὶ ὑπηρετοῦσε τὸν λαὸ ποὺ ὁ Θεὸς τοῦ εἶχε ἐμπιστευθεῖ. Μιλήσαμε λίγο γιὰ τὶς πνευματικὲς δοκιμασίες κι ἐκεῖνος ἀναφέρθηκε ὑπαινικτικὰ σ’ἐκεῖνα τὰ χρόνια καὶ στὴν κτηνωδία ποὺ ἔφεραν μαζί τους. Στὰ μάτια
|
Ὁ
« Θεὸς ἀποκαλύπτει τὸν ἑαυτὸ Του μέσα στὴ σιωπὴ τῆς καρδιᾶς». Οἱ πρῶτοι μοναχοί τῆς ἐρήμου καὶ οἱ ἐργάτες τῆς ἄσκησης ποὺ ἀνὰ τοὺς αἰῶνες τοὺς ἀκολούθησαν πιστοποίησαν αὐτὴ τὴν ἀλήθεια μέσα ἀπ’τὴ δική τους, ἐντελῶς προσωπικὴ ἐμπειρία. Γνώση γιὰ τὸν Θεὸ μποροῦμε νὰ ἀποκτήσουμε μὲ πολλοὺς καὶ διαφορετικοὺς τρόπους καὶ πάνω ἀπ’ὅλα μέσα ἀπ’τὴ Γραφὴ καὶ τὴ Θεία Λειτουργία. Τὸ ἐρώτημα ὅμως εἶναι πὼς προχωροῦμε ἀπὸ τὴ γνώση περὶ τοῦ Θεοῦ στὴ γνώση τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ, σὲ μιὰ ἀγαπητικὴ δηλαδὴ ἐπικοινωνία μ’Αὐτὸν ποὺ ὅλο καὶ θὰ βαθαίνει. Τὸ ἐρώτημα εἶναι κρίσιμο, ἰδιαίτερα ὅταν κάποια δοκιμασία λιγότερο ἢ περισσότερο τραγικὴ καταπονεῖ τὴν ψυχή μας καὶ ἐξαντλεῖ τὰ περιθώρια τῆς πίστης μας. Τὸ ἴδιο ἐρώτημα προκύπτει ἐξάλλου καὶ κάθε φορά ποὺ προσπαθοῦμε νὰ ἀνταποκριθοῦμε σὲ κάποια ἐσωτερικὴ λαχτάρα νὰ γνωρίσουμε τὸν Θεὸ προσωπικὰ καὶ βαθιά. Αὐτὴ ἡ λαχτάρα εἶναι δῶρο δικό Του, ποὺ μᾶς
5
| ΚΥΡΙΑΚΗ
του διάβαζε κανεὶς τὴ συγκίνηση καθὼς ἀναθυμόταν τὴ μοναξιὰ καὶ τὸν πόνο ποὺ εἶχε ὑποφέρει. Ἔμεινε γιὰ λίγο ἀμίλητος. Μετά, ἀργὰ ἀργὰ ἔκανε τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ καὶ εἶπε: «Δόξα τῷ Θεῶ γιὰ κεῖνα τὰ χρόνια… Διότι αὐτὰ μ’ἔκαναν νὰ δῶ μέσα μου». «Μὲ ἔκαναν νὰ δῶ μέσα μου». Αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος, ὅπως καὶ τόσοι ἄλλοι, θὰ μποροῦσε νὰ εἶχε λυγίσει ἀπὸ τὴν ἀπόγνωση. Καὶ ὅμως, μὲ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, κατάφερε νὰ μπεῖ στὰ βάθη τῆς ὕπαρξής του, στὸν ναὸ τῆς καρδιᾶς. Ἡ φυλακὴ ἐκείνη, μὲ τὴν πικρὴ κακουχία καὶ τὸν διωγμό, τὴ μοναξιὰ καὶ τὴ θλίψη, μεταμορφώθηκε σὲ μία πνευματικὴ ἔρημο. Ἐκεῖ μπόρεσε νὰ πολεμήσει τοὺς δαίμονες, τοὺς ἔξω καὶ τοὺς μέσα, καὶ νὰ βγεῖ δυνατὸς καὶ ἀνανεωμένος. Τὸ νῆμα ποὺ ἑνώνει τὴ δική του ἐμπειρία μὲ τὴ σοφὴ κουβέντα τῆς μοναχῆς εἶναι τὸ γεγονὸς ὅτι καὶ οἱ δύο συγκλίνουν στὸν χῶρο τῆς καρδιᾶς. Ὅπως ἀνέκαθεν γνώριζαν οἱ ἅγιοι τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ, ἐκεῖ ὁ Θεὸς ἀποκαλύπτει τὸν Ἑαυτό Του μὲ τὸν πληρέστερο τρόπο. Μετὰ τὸν σεισμό, τὴ φωτιὰ καὶ τὸν ἄνεμο, ἐκεῖ μέσα ἡ φωνή Του σὰν αὔρα λεπτὴ χαρίζει λόγους ἀνείπωτης παρηγοριᾶς καὶ εἰρήνης. Καὶ αὐτὸ ἀληθεύει τόσο γιὰ μᾶς, μέσα στὴ ρουτίνα τῆς καθημερινῆς μας ζωῆς ὅσο καὶ γιὰ τὸν π. Ἀρσένιο, τὴ μητέρα Ἐλισάβετ καὶ ὅλους ὅσοι ὑπέφεραν σκληρά, γνωρίζοντας ὅτι φέρουν τὸν σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἀληθινὴ γνώση τοῦ Θεοῦ εἶναι ὑπαρξιακή. Ἡ μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς
6
καὶ τῶν πνευματικῶν βιβλίων, ἡ τακτικὴ συμμετοχὴ στὴ λατρεία, τὰ καλὰ ἔργα, ναί, εἶναι ἀπαραίτητα γιὰ νὰ ἀποκτήσουμε μιὰ τέτοια γνώση. Ὡστόσο, πολλὰ ἐξαρτῶνται καὶ ἀπὸ τὴν ἱκανότητά μας νὰ μελετοῦμε, νὰ προσευχόμαστε καὶ νὰ ἱερουργοῦμε στὸ ἐπίπεδο τῆς καρδιᾶς. Γιὰ νὰ εἰσέλθουμε στὸν ἱερὸ αὐτὸ χῶρο σήμερα καὶ μὲ τὶς συνηθισμένες ἀπαιτήσεις ποὺ ἡ κουλτούρα μᾶς προβάλλει στὸν χρόνο καὶ στὶς δυνάμεις μας, τὸ πράγμα δὲν εἶναι εὔκολο. Ἴσως προσπαθοῦμε καθημερινὰ νὰ προσευχόμαστε λιγάκι, νὰ ἀνοίγουμε γιὰ μερικὰ λεπτὰ τὴν Ἁγία Γραφή, προσπαθώντας νὰ «νιώσουμε τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ» λὲς κι ὁ Θεὸς εἶναι κάπου ἔξω καὶ πρέπει νὰ Τὸν προσκαλέσουμε ἢ νὰ τὸν ὑποχρεώσουμε νὰ μπεῖ στὴ ζωή μας. Ξεχνᾶμε ὅτι ἡ καρδιὰ εἶναι κάτι παραπάνω ἀπὸ ἕνα φυσικὸ ὄργανο. Εἶναι ναός, ὅπου ἐν δυνάμει καὶ χάριτι κατοικεῖ τὸ ἅγιο Πνεῦμα. Τὸ καθῆκον μας εἶναι νὰ μπαίνουμε στὸν χῶρο τῆς καρδιᾶς, νὰ κατεβαίνουμε στὰ ἱερὰ βάθη του καὶ νὰ στεκόμαστε μὲ ταπεινὸ δέος μπροστά Του. Γιὰ νὰ κάνουμε τὸ ἐσωτερικὸ αὐτὸ ταξίδι, χρειάζεται καμιὰ φορά νὰ παραμερίσουμε τὰ βιβλία, τὰ θρησκευτικὰ CD, ἀκόμη καὶ τὴ Βίβλο καὶ νὰ περάσουμε λίγες στιγμὲς ἐν σιωπῇ. Νωρὶς τὸ πρωὶ ἢ ὅταν πέσει τὸ σκοτάδι, εἶναι κατάλληλη ἡ στιγμὴ νὰ μποῦμε στὸ δωμάτιό μας, νὰ κλείσουμε τὴν πόρτα καὶ νὰ ἀνάψουμε ἕνα κερὶ μπροστά σέ μιὰ εἰκόνα. Μέσα στὴ σιγὴ μποροῦμε νὰ συγκεντρωθοῦμε καὶ νὰ στρέψουμε
τὴν προσοχή μας σὲ ὅ,τι εἶναι πιὸ σημαντικὸ στὴ ζωή μας. Μποροῦμε νὰ ἐξομολογηθοῦμε, ἰκετεύοντας νὰ συγχωρήσει μέσα στὴ φιλανθρωπία Του τὰ λάθη καὶ τὰ ἁμαρτήματά μας. Μποροῦμε νὰ ἀντιπροσφέρουμε εὐχαριστιακά τά δικά Του δῶρα: τὴν οἰκογένεια καὶ τοὺς φίλους, τὰ ἐπιτεύγματα καὶ τὴν ἴαση ποὺ ἡ Χάρη Του μᾶς ἔχει προσφέρει. Μποροῦμε νὰ μεσιτεύσουμε, ζητώντας ἔλεος καὶ θεραπεία τόσο γιὰ μᾶς ὅσο καὶ γιὰ ὅσους ἀγαποῦμε, γιὰ τοὺς ἐχθροὺς καὶ γιὰ τὸν σύμπαντα κόσμο Του. Μέσα στὴ σιωπή, μποροῦμε ἀκόμη νὰ ἀφήσουμε νὰ μιλήσει Ἐκεῖνος σ’ἐμᾶς καὶ νὰ μᾶς γνωρίσει τὸν ἑαυτό Του. Ἡ προσευχὴ τῆς καρδιᾶς εἶναι κάτι παραπάνω ἀπὸ μία φράση ποὺ ἐπαναλαμβάνεται, κάτι παραπάνω ἀπὸ ὁμολογία πίστης καὶ ἔκκληση γιὰ ἔλεος. Οἱ γνωστὲς λέξεις «Κύριε, Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με» ἔχουν μία ἀπίστευτη δύναμη. Κατέχουν τὴ δύναμη τοῦ Ὀνόματος τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, Αὐτοῦ ποὺ «συνέχει χειρὶ τὰ σύμπαντα». Ἀποκτοῦν ὅμως, ὅπως κάθε προσευχή, τὴν πιὸ ἀληθινὴ καὶ ἰσχυρὴ ἔκφρασή τους ὅταν πηγάζουν ἀπὸ τὴν καρδιά, ἀπὸ τὰ ἔγκατα τῆς ἐσωτερικῆς σιωπῆς. Ἀγωνιζόμαστε νὰ προχωρήσουμε ἀπὸ τὴ γνώση περὶ τοῦ Θεοῦ στὴν κοινωνία μαζί Του. Αὐτὸς ὁ ἀγώνας, ποὺ προκύπτει ἀπὸ μία ἀκόρεστη, φυτεμένη ἀπὸ τὸ χέρι Του λαχτάρα, μᾶς ὁδηγεῖ τελικὰ στὸν χῶρο τῆς καρδιᾶς. Κατὰ τρόπο θαυμαστὸ μέσα στὴ σιγὴ τοῦ χώρου αὐτοῦ καὶ ἐνώπιον τῆς θείας Παρουσίας, μπαίνουμε, ἔστω γιὰ μία στιγμή, στὸν Παράδεισο.
|
ο υ 10 €, οῦ 5 €, Κύπρ ικ ρ τε ω σ (ἐ ς σα οφλήσετε: Τὴ συνδρομὴ εῖτε νὰ τὴν ἐξ ρ ς ο π μ ) € 5 1 οῦ λειτουργίας τῆ ό καὶ ἐξωτερικ ου (τὶς ὧρες γ μικ λό ο υλ δρ σ χυ ῦ α Τ το ο λα στό ίπ (δ 2, ς α) στό γραφεῖ η ήν ΄ πάροδος Εἰρ αἴθουσας), Β 83. υ τηλ. 23510221 ο «Φάρος», Μητροπολίτο εῖ Ταμιευτήριο), λ ω π . ίας Τριάδος) ανικὸ Βιβλιο στὸν Ι.Ν. Ἁγ β) στὸ Χριστι λα ίπ (δ η ίν Πειραιῶς: ρ τε Κα τῆς τράπεζας ὸ μ σ Βαρνάβα 10, ια ρ α γ τας στὸν λο γ) καταθέτον 404 EUR θεύεστε τὸ 5254-076004ὁποῖο προμη ν τὸ ὸ π ἀ έα μ δ) στὸν διανο τεῦχος . κό μὲ τὸ ἑπόμενο δι ι τα νε περιο γί ν ω τῶν ἀποδείξε Ἡ ἀποστολὴ ῦ. τοῦ περιοδικο
Φ 12 ΙΟΥΝΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2017
π. Ἰωάννου Μπρέκ, «Στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ»
7
Ὁ
| ΚΥΡΙΑΚΗ
Γέροντας Πορφύριος, ὡς ἄριστος καὶ διακριτικὸς Παιδαγωγός, μὲ τὸν θεοφώτιστο λόγο του, παρότρυνε τοὺς γονεῖς νὰ ἔχουν μεταξύ τους καὶ πρὸς τὰ παιδιά, ἀγάπη χριστιανικὴ καὶ ἁγία. Ἐπισήμαινε δέ, πὼς ἡ καλὴ καὶ ὑποδειγματικὴ ζωὴ τῶν γονέων, ἑξακτινώνει τὴ χάρη καὶ στὰ παιδιά. Ἡ ἁγιότητα τῶν γονέων σώζει τὰ παιδιά. Τὸ παιδὶ θέλει ἀνθρώπους-γονεῖς-θερμῆς προσευχῆς, ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ἀκόμη τῆς συλλήψεώς του. Ἡ ἁγία ζωὴ τῶν γονέων, ὡς κοινωνία ἀλήθειας καὶ ἀγάπης, μεταδίδει εἰρήνη, ὁμόνοια, ἀγάπη, πραότητα, αἰσθήματα ἅγια καὶ στὶς καρδιὲς τῶν παιδιῶν. Ἡ οἰκογένεια, ὅταν ζεῖ χριστιανικὴ ζωή, γίνεται φροντιστήριο ἀγάπης. Ἡ ἀγάπη εἶναι ὁ ὕψιστος σκοπὸς τῆς ἀγωγῆς. Τὸ παιδὶ δὲν εἶναι ἕνα δοχεῖο ποὺ πρέπει νὰ γεμίσουμε, ἀλλὰ μία ἑστία, ποὺ πρέπει νὰ θερμάνουμε. Ἀντίθετα, ὅταν οἱ γονεῖς δὲν ἀγωνίζονται ἢ δὲν ἔχουν σωστὸν ἀγώνα, μεταδίδουν
8
στὰ παιδιὰ τοὺς τὴν κακὴ ψυχική τους διάθεση καὶ τὴν διαταραγμένη συμπεριφορά τους, ἔτσι, ὥστε ὁ ἀντίδικος διάβολος νὰ τυραννᾶ τοὺς γονεῖς μὲ τὶς ὁποιεσδήποτε ἀντιδράσεις τῶν παιδιῶν, σὲ μικρὴ καὶ σὲ μεγάλη ἀκόμη ἡλικία. Οἱ γονεῖς ἔχουν καθῆκον μὲ γλυκύτητα καρδίας, μὲ αὐταπάρνηση, μὲ γαλήνη καὶ ἠρεμία, μὲ ὑπομονὴ καὶ καλὴ διάθεση, μὲ τὴν χαρὰ τοῦ Χριστοῦ, μὲ πίστη καὶ προσευχή, νὰ κατευθύνουν τὰ παιδιά τους στὴν ἀγάπη, στὴν ἀλήθεια, στὴν ἀπόκτηση τῶν καρποφόρων ἀρετῶν· νὰ τοὺς μεταλαμπαδεύουν τὴ φλόγα τῆς πίστεως, τὸ πνεῦμα τῆς συνέσεως καὶ τῆς σωφροσύνης. Ἡ μητέρα κυρίως, νὰ ἀγρυπνεῖ, νὰ προσέχει, νὰ περιποιεῖται, νὰ προσεύχεται καὶ νὰ ἀγωνίζεται νὰ ἐμφυσήσει στὴν καρδιὰ τῶν παιδιῶν της τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ, τὴν εὐλάβεια καὶ τὴν εὐσέβεια. Ἕνας σοφὸς ἔλεγε γιὰ τὴ μητέρα του: «Δὲν μοῦ δίδαξε τίποτα, γιατί ἦταν ἀγράμματη. Μοῦ ἐνέπνευσε ὅμως τὰ πάντα, γιατί ἦταν πιστή».
Φ 12 ΙΟΥΝΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2017
δὲν καταλαβαίνει», εἶναι ἀντιπαιδαγωγικὴ καὶ καταστροφική. Οἱ γονεῖς δυστυχῶς, σήμερα, ἐκχωροῦν τὸ προνόμιο τῆς ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν τους σὲ ἀνεύθυνα πρόσωπα, λόγω τῆς ἐπαγγελματικῆς ἀπασχολήσεως τῆς μητέρας καὶ τῆς ἀναγκαστικῆς της ἀπουσίας ἀπὸ τὴν οἰκογενειακὴ ἑστία· ἐπίσης, στὴν τηλεόραση καὶ σὲ ἄλλα τεχνολογικὰ μέσα, ἐνῶ θὰ ἔπρεπε, νὰ ἀφιερώνουν ἱκανὸ χρόνο ἐπικοινωνίας, νὰ ἀπολαμβάνουν τὴν ἀγαπητικὴ εἰλικρινῆ συνύπαρξη καὶ τὴν παιδαγωγικὴ εἰρηνικὴ συνομιλία καὶ ἐποικοδομητικὴ συνεργασία. Ἡ ἐλευθερία, ποὺ νομίζουν πολλὲς φορές, κατὰ τὸ δυτικὸ τρόπο ζωῆς, ὅτι παρέχουν στὰ παιδιά τους, εἶναι ἐλευθερία χωρὶς ἀγάπη, γιατί ἁπλῶς οἱ γονεῖς θέλουν νὰ ἐξασφαλίζουν τὴν ἡσυχία τους. Εἶναι ἀλήθεια, ὅπως τονίζει καὶ ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος, πὼς δὲν ὑπάρχει μεγαλύτερη τέχνη ἀπὸ τὴ ρύθμιση τῆς ψυχῆς καὶ τὴ διάπλαση τῆς διανοίας ἑνὸς νέου παιδιοῦ. «Τῆς τέχνης ταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη μείζων. Τί γὰρ ἴσον τοῦ ρυθμίσαι ψυχὴν καὶ διαπλᾶσαι νέου διάνοιαν;». Δυσκολώτατο λοιπὸν τὸ ἔργο νὰ ἀνατρέφεις παιδιὰ καὶ νὰ καθοδηγεῖς ψυχές! Τέχνη τεχνῶν καὶ ἐπιστήμη ἐπιστημῶν εἶναι πράγματι, συμπληρώνει ὁ ἃγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, νὰ καθοδηγεῖ κανεὶς τὸν ἄνθρωπο, αὐτὸ τὸ πολύπλοκο καὶ ποικιλότροπο ὅν· «τῷ ὄντι γὰρ αὕτη μοι φαίνεται τέχνη τις εἶναι τεχνῶν καὶ ἐπιστήμη ἐπιστημῶν, ἄνθρωπον ἄγειν, τὸ πολυτροπώτατον ζῶον καὶ ποικιλώτατον». Τὸ ἔργο τοῦτο, σήμερα, καὶ τῆς ἀνατροφῆς καὶ τῆς καθοδηγήσεως, ἔχει ἐπικεντρωθεῖ ἀναμφισβήτητα στὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη τῶν γονέων, ὡς πρώτων παιδαγωγῶν, ἀφοῦ καὶ τὸ σχολεῖο πλέον, δὲν ἔχει πρωτοπόρο λειτουργία, ὅπως παλαιότερα.
|
Κάτω ἀπὸ κάθε λαμπρὴ οἰκογένεια στέκει ἡ αὐταπάρνηση μιᾶς γυναίκας, τῆς μητέρας. Τὰ παιδιὰ ἐμπνέονται μὲ τὸ παράδειγμα, μὲ τὸ βίωμα, μὲ τὰ πρότυπα καὶ ὄχι μὲ τὴν διδασκαλία ἑνὸς στείρου ἠθικισμού. Κάποτε, στὸ τραπέζι μιᾶς λευϊτικῆς οἰκογένειας, ἕνας φιλοξενούμενος ἔκαμε λόγο, γιὰ τὸ ποιὸς ἀπὸ τοὺς τρεῖς κληρικοὺς γιοὺς καὶ τὸν πατέρα, ἦταν ὁ καλύτερος κήρυκας τοῦ θείου λόγου. Μπῆκε στὴ συζήτηση ὁ μικρότερος γιός, ὁ ὁποῖος ἀπάντησε χωρὶς δισταγμό. -Τώρα λείπει στὴν κουζίνα. Καὶ ἔδειξε τὴν μητέρα… Πράγματι, αὐτὴ ἦταν ὁ καλύτερος ἱεροκήρυκας. Δὲν μιλοῦσε στὴν Ἐκκλησία. Κήρυττε ὅμως ἀδιάκοπα μὲ τὶς πράξεις της μέσα στὴν «κατ΄οἶκον Ἐκκλησία», τὴν οἰκογένειά της. Ἀπὸ μικρὸ ἀκόμη, ἡ μητέρα νὰ μαθαίνει στὸ παιδί της, νὰ νηστεύει, νὰ ἐκκλησιάζεται, νὰ κοινωνεῖ τὸ Ζωηφόρο Σῶμα καὶ τὸ Τίμιο Αἷμα τοῦ Χριστοῦ· νὰ τὸ μαθαίνει νὰ ἀγαπᾶ, νὰ προσφέρεται φιλάνθρωπα, νὰ εἶναι πράο, ταπεινὸ καὶ καταδεκτικό. Διότι, μέχρι τὴν ἡλικία τῶν ἕξι ἕως ἑπτὰ χρόνων, ἀναπτύσσονται τὰ οὐσιαστικὰ χαρακτηριστικά τῆς προσωπικότητας τοῦ παιδιοῦ· καὶ ὅπως ἐπισημαίνει ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος, στὴν ἡλικία αὐτή, καθὼς εἶναι εὔπλαστη, ἀναπτύσσεται ἡ διάνοια καὶ ἐντυπώνονται, καταγράφονται στὸ μυαλό, ὅσα ἀκούει καὶ πληροφορεῖται τὸ παιδί, ὅπως ἡ σφραγίδα πάνω στὸ κερί. Καὶ ἀπὸ τὴν πρώτη αὐτὴ παιδικὴ ἡλικία, συνεχίζει ὁ Ἅγιος, ἀρχίζει ἡ ζωὴ τοῦ παιδιοῦ νὰ ἀποκλίνει πρὸς τὸ κακὸ ἢ τὸ καλό, πρὸς τὴν κακία ἢ τὴν ἀρετή. Εἶναι σημαντικὴ ἡ διαπαιδαγώγηση κυρίως σ’αὐτὴ τὴν ἡλικία, διότι ὅπως ἀναφέρεται, ἐὰν οἱ γονεῖς, ὡς παιδαγωγοί, χάσουν αὐτὰ τὰ πρῶτα χρόνια, ἔχασαν καὶ τὸ παιδί τους, ὡς ἄνθρωπο, στὸ μέλλον. Ἡ ἔκφραση τῶν μεγάλων καὶ κυρίως τῶν γονέων, «μικρὸ εἶναι τὸ παιδί, δὲν πειράζει,
9
| ΚΥΡΙΑΚΗ
Τὸ ἐρώτημα ὅμως εἶναι, ποιοὶ θὰ εἶναι οἱ γονεῖς; Ποιοὶ θὰ εἶναι οἱ παιδαγωγοὶ τῶν παιδιῶν, κυρίως, σ΄αὐτὰ τὰ κρίσιμα χρόνια τῆς διαστρεβλώσεως τῆς ἀλήθειας, τῆς συγχύσεως, τῆς ἀσυνειδησίας καὶ ἀσωτίας τοῦ κόσμου, τῆς ἐκπτώσεως τῶν ἠθικῶν ἀξιῶν, τοῦ εὐδαιμονισμοῦ καὶ τῆς ἀκατάσχετης φιληδονίας, τῆς πνευματικῆς ὑπνηλίας καὶ τοῦ μηδενισμοῦ τῶν προτύπων; Καὶ τὸ συμπέρασμα εἶναι, πὼς οἱ γονεῖς θὰ πρέπει τελικά, νὰ ἀποτελέσουν τὰ μοναδικὰ πρότυπα γιὰ τὴν ὀρθόδοξη ἀγωγὴ τῶν παιδιῶν, γιὰ μιὰ ἐλπιδοφόρο, εὐλογημένη καὶ ὑπέροχη προοπτικὴ πορεία ζωῆς, πρὸς τὸ κοινὸ ὄφελος· σὲ μιὰ ἀγαπητικὴ συνύπαρξη καὶ συλλειτουργία μὲ τὸν κόσμο τῆς λογοκρατούμενης καὶ μηχανοποιημένης γενιᾶς. Ἡ σημαντικότητα τῆς παρουσίας τῶν γονέων καὶ τῆς ὑποδειγματικῆς ζωῆς τους στὴν ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν, εἶναι οὐσιαστικὴ καὶ ἀναντικατάστατη. Πρέπει νὰ γίνουν συνδημιουργοί τοῦ Θεοῦ, σὲ συνάντηση μὲ τὸ ἅγιο θέλημα, γιὰ τὴν προκοπὴ τῆς ζωῆς τῶν παιδιῶν τους. Εἶναι καθῆκον τῶν γονέων νὰ γίνουν φυτουργοὶ καὶ φυτοκόμοι ἀρετῶν. Νὰ προσεύχονται ἀπὸ καρδίας θερμῆς, ἀδιαλείπτως, γιὰ τὰ παιδιά τους. Ἡ προσευχὴ γίνεται γέφυρα καὶ ἑνώνει τὴν ψυχὴ τῶν γονέων μὲ τὴν ψυχὴ τῶν παιδιῶν, σὲ ἀγαπητικὴ καὶ εἰρηνικὴ συνύπαρξη. Ὁ πλοῦτος τῆς ζωῆς τῶν παιδιῶν τους δὲν πρέπει νὰ εἶναι τὰ χρήματα καὶ τὰ ὑλικὰ ἀγαθά, οἱ ἀνέσεις καὶ οἱ περιουσίες καὶ τὰ πλούτη· αὐτὰ κινδυνεύουν νὰ προκαλέσουν, ἴσως, τὶς ἡδονὲς τῶν ξυλοκεράτων, τὴν φιλαργυρία καὶ τὴν πλεονεξία. Ἀντίθετα πρέπει νὰ περισσεύουν διακριτικὰ οἱ ἀφειδώλευτες καὶ πλουσιοπάροχες δωρεὲς σὲ ὀρθόδοξα νοήματα καὶ λόγων καὶ πράξεων ἐκ μέρους τῶν γονέων, γιὰ τὴν δημιουργία τοῦ καλοῦ χαρακτῆρος τους. Σεβόμενοι βεβαίως τὴν μοναδικότητα, τὸ αὐτεξούσιον καὶ τὴν ἐλευθερία τοῦ προσώπου τῶν παιδιῶν
10
τους, χωρὶς καταναγκασμούς, πιέσεις, αὐταρχισμούς, καὶ βίαιες συμπεριφορές. Ἡ ἐπιείκεια, ἡ ἀγάπη, ἡ πραότητα εἶναι ἰσχυρότερες ἀπὸ τὴ βία, συνιστᾶ ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος. Ἡ ὑπομονὴ εἶναι τὸ ἰσχυρὸ μυστικό τῆς ἀγωγῆς. Ἡ προσευχὴ τὸ τελειότερο ὅπλο. «Ὅταν βράζετε ἀπὸ ἀγανάκτηση, λέγει ὁ Παππούλης, εἶναι σὰ νὰ δίνετε γροθιὰ στὸ στομάχι τοῦ παιδιοῦ. Τὰ παιδιὰ νὰ τὰ ἀγκαλιάζετε μὲ τὴν σκέψη σας, νὰ τὰ χαϊδεύετε μὲ τὸ νοῦ σας. Δὲν πρέπει νὰ πολεμᾶτε τὰ παιδιὰ σας ἀλλὰ τὸ σατανά, ποὺ πολεμᾶ τὰ παιδιά σας…». Διδάσκεις καλύτερα, ὅταν ἐπαινεῖς τὶς ἀρετὲς τῶν παιδιῶν, παρὰ νὰ καυτηριάζεις τὶς κακίες τους καὶ τὶς ἀδυναμίες τους. Οἱ παρατηρήσεις νὰ γίνονται, συμβουλεύει καὶ πάλι ὁ Παππούλης, μετὰ ἀπὸ πολλὴ προσευχὴ καὶ μὲ πολλὴ ἀγάπη. «Νὰ τοὺς λέτε λίγα λόγια καὶ νὰ κάνετε πολλὴ προσευχή. Μὲ τὴν προσευχὴ θὰ τοὺς μιλήσει ὁ Θεός». Συνήθως, λέμε πάρα πολλὰ γιὰ τὸν Θεό, ἀλλὰ μιλοῦμε πολὺ λίγο στὸν Θεό. Ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος μὲ τὸ θεσπέσιο παιδαγωγικὸ λόγο του τονίζει: «Ἄν οἱ γονεῖς διαπαιδαγωγοῦσαν τὰ παιδιά τους μὲ ὀρθὸ καὶ σωστὸ τρόπο, δὲν θὰ εἴχαμε ἀνάγκη ἀπὸ νόμους, δικαστήρια καὶ τιμωρίες, οὔτε οἱ ἱερεῖς καὶ οἱ δάσκαλοι θὰ ἐκοπίαζαν, τόσο πολύ, γιὰ τὴν διαπαιδαγώγηση τῶν νέων». Ἡ οἰκογενειακὴ ζωή, μὲ τὴν προσευχή, τὴν ὑπομονὴ καὶ τὸ παράδειγμα τῆς ἁγιότητος τοῦ βίου τῶν γονέων, εἶναι ἡ μέθοδος τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν ἀνατροφὴ τῶν νέων, ἡ βάση καὶ ἡ ἀρχὴ τοῦ Πολιτισμοῦ. Αἰκατερίνα Μοναχή, Καθηγουμένη Ἱ.Μ. Ὁσίου Ἐφραὶμ τοῦ Σύρου «Ἡ ἀγαπῶσα Καρδία»
Φ 12 ΙΟΥΝΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2017
ἐσωτερικὸς κόσμος τοῦ ἴδιου τοῦ παιδιοῦ, οἱ γονεῖς, οἱ παπποῦδες του, ἄλλοι συγγενεῖς, οἱ δάσκαλοι τοῦ σχολείου ὅπου φοιτᾶ, οἱ συνομήλικοι καὶ ἡ κοινωνία στὴν ὁποία καλεῖται νὰ ζήσει. Ἡ πίεση αὐτὴ μπορεῖ νὰ πάρει διάφορες μορφές. Προκαλεῖ τὰ παιδιὰ καὶ ὀφείλουν νὰ ἀντιδράσουν καὶ συχνὰ νὰ προσαρμοσθοῦν σὲ αὐτή. Οἱ αἰτίες αὐτὲς μπορεῖ νὰ ἔχουν μακροχρόνια διάρκεια, ὅπως εἶναι ἕνα διαζύγιο, μιὰ μακροχρόνια ἀρρώστια ἑνὸς μέλους τῆς οἰκογένειας ἢ ὁ θάνατος ἑνὸς γονιοῦ. Ἐνῶ καταστάσεις μικρότερης ἔντασης καὶ παροδικῆς διάρκειας γιὰ παράδειγμα, μιὰ παροδικὴ ἀσθένεια ἤπιας μορφῆς, γραπτὲς ἢ προφορικὲς ἐξετάσεις, ἀθλητικὲς συναντήσεις καὶ ἄλλες ἐκδηλώσεις μπορεῖ νὰ γίνουν αἰτίες στρεσαρίσματος, καὶ εἶναι πολλὲς στὴν καθημερινότητα τοῦ παιδιοῦ. Αὐτὲς μπορεῖ νὰ τὶς ξεπεράσει χωρὶς ἰδιαίτερες δυσκολίες καὶ οἱ συνέπειές τους νὰ μὴν εἶναι ἀνασταλτικὸς παράγοντας γιὰ τὴν ἀνάπτυξη τῆς προσωπικότητάς του.
|
Ἂ
« ν πραγματικὰ θέλετε νὰ ξεφύγετε ἀπὸ τὰ πράγματα ποὺ σᾶς ἐνοχλοῦν, ἐκεῖνο ποὺ χρειάζεται εἶναι νὰ ἀλλάξετε τρόπο σκέψης καὶ ὄχι τόπο» (Σενέκας). Ἡ διαφορετικὴ λοιπὸν ἀντίληψη ἀντιμετώπισης στρεσογόνων καταστάσεων, εἶναι ὁ πλέον ἐνδεδειγμένος τρόπος γιὰ τὴ διατήρηση τῆς συναισθηματικῆς ἰσορροπίας καὶ σταθερότητας μέσα μας. Ἄγχος εἶναι ἡ δυσάρεστη συναι σθηματικὴ κατάσταση ποὺ συνοδεύεται ἀπὸ ψυχοφυσιολογικὲς μεταβολὲς σὰν ἀπάντηση σὲ διαφαινόμενο κίνδυνο ἐνῶ στρὲς σὲ ἰατρικὸ ἢ βιολογικὸ πλαίσιο εἶναι φυσική, διανοητικὴ ἢ συναισθηματικὴ αἰτία, ἡ ὁποία προκαλεῖ πίεση καὶ μπορεῖ νὰ προέρχεται ἀπὸ ἐξωτερικοὺς παράγοντες ἢ ἀπὸ ἐσωτερικὲς αἰτίες τοῦ προσώπου. Στὴν καθημερινότητα ὅμως οἱ ὄροι ἐναλλάσσονται καὶ σημαίνουν τὸ ἴδιο· μεταφράζονται ὡς ψυχικὴ ἔνταση. Ἀπὸ τὴν ἄλλη τὸ στρὲς ποὺ μπορεῖ νὰ αἰσθανθεῖ ἕνα παιδὶ ἔχει διάφορες πηγὲς προέλευσης: Μπορεῖ νὰ εἶναι ὁ
11
| ΚΥΡΙΑΚΗ
Τὰ μεγαλύτερα παιδιά, προεφηβικῆς ἢ ἐφηβικῆς ἡλικίας, μποροῦν νὰ ἀνησυχοῦν γιὰ τὴν ἀπόκτηση φίλων, τὴν ἔνταξη στὴν ὁμάδα ἢ τὴν ἀπόρριψή τους, τὴν πίεση τῆς ὁμάδας, τὴν ἐξωτερική τους ἐμφάνιση, τὴν ἐπιτυχία στὸ σχολεῖο. Ἂν τὸ ἄγχος εἶναι ἔντονο καὶ ἔχει διάρκεια, μπορεῖ νὰ παρουσιάσει σοβαρὲς ἐπιπτώσεις στὸ παιδὶ ἢ στὸν ἔφηβο. Ἀπανωτὰ στρεσογόνα γεγονότα φαίνεται νὰ προδιαθέτουν τὸ παιδὶ καὶ τὸν ἔφηβο σὲ εὐαισθησία σὲ διάφορες ψυχοσωματικὲς ἀσθένειες. Ἀκόμη καὶ καθημερινά, ἁπλὰ καὶ μικρῆς διάρκειας στρεσογό να περιστατικά, μακροχρόνια μπορεῖ νὰ ὁδηγήσουν σὲ σωματικὰ ἢ ψυχικὰ προβλήματα ποὺ δύσκολα ἀντιμετωπίζονται. Οἱ γονεῖς ὀφείλουν νὰ εἶναι παρατηρητικοί, ὥστε νὰ ἀντιληφθοῦν τὸ ἄγχος τοῦ παιδιοῦ τους καὶ νὰ τὸ προλάβουν. Σημάδια καὶ ἐνδείξεις ποὺ θὰ τοὺς προβληματίσουν εἶναι ἀλλαγὴ στὴ συμπεριφορὰ τοῦ παιδιοῦ, συχνὰ παράπονα γιὰ πονοκέφαλο ἢ στομαχόπονο, πόνους ἢ σφίξιμο στὸ στῆθος, ἀκόμη καὶ ταχυπαλμίες, προβλήματα ὕπνου καὶ ἔντονοι ἐφιάλτες, δυσκολίες συγκέντρωσης στὸ διάβασμα ἢ στὴν τάξη, ἐκδήλωση μιᾶς νευρικῆς συνήθειας - τίκ· ὀνυχοφαγία, συχνὸ ξύσιμο τοῦ κεφαλιοῦ, συχνὴ σύσπαση τῆς μύτης, ἀνοιγόκλεισμα ματιῶν ἀλλὰ καὶ φωνητικὰ τίκ: κραυγές, συχνὸ καθάρισμα λαιμοῦ, ἐπανάληψη μιᾶς λέξης ἢ φράσης ποὺ προηγουμένως εἶπε. Ἀκόμη ἄρνηση νὰ πάει στὸ σχολεῖο ἢ ἀπόσυρση ἀπὸ ὁμαδικὸ παιχνίδι ἀλλὰ καὶ ἀλλαγὴ στὶς διατροφικὲς συνήθειες· ἀνορεξία ἢ βουλιμία.
12
Σοβαρὴ πηγὴ ἄγχους εἶναι οἱ ὑπερδραστηριότητες τοῦ παιδιοῦ, ποὺ ὅλο καὶ αὐξάνονται. Οἱ γονεῖς πιστεύουν ὅτι ἐνεργώντας ἔτσι θὰ δώσουν ἱκανὰ ἐφόδια στὸ παιδί τους γιὰ νὰ ἀνταπεξέλθει ἐπιτυχῶς σὲ ἕνα κόσμο ποὺ καθημερινὰ γίνεται ὅλο καὶ περισσότερο ἀ ντα γωνιστικὸς καὶ οἱ ἀνησυχίες τους γιὰ τὴν παγκοσμιοποίηση τῆς οἰκονομίας καὶ τὴ μὴ εὕρεση μελλοντικῆς ἐργασίας τῶν παιδιῶν, τοὺς πανικοβάλλει. Θέλουν νὰ ξεχνοῦν ὅτι τὰ παιδιά τους δὲν εἶναι ρομποτάκια ἀλλὰ ἀνθρώπινες ὑπάρξεις μὲ ὅρια καὶ ἀντοχὲς καὶ μὲ διάφορες ψυχικὲς ἀνάγκες καὶ ἐπιθυμίες. Ἡ τηλεόραση μὲ τὰ συχνὰ προγράμματα τῶν ποικίλων μορφῶν βίας καθὼς καὶ οἱ συζητήσεις τῶν γονιῶν μπροστὰ στὰ παιδιά τους, ἰδίως τῆς μικρῆς ἡλικίας, γιὰ τὶς οἰκονομικὲς καὶ ἄλλες δυσκολίες ποὺ συναντοῦν τὰ ἀγχώνουν. Καθημερινὴ πηγὴ ἄγχους μπορεῖ νὰ καταστεῖ καὶ τὸ σχολεῖο ὅπου φοιτᾶ τὸ παιδὶ ἐξαιτίας τῶν ὑπερβολικῶν ἀπαιτήσεων τῶν γονιῶν, οἱ ὁποῖες ἑστιάζονται κυρίως στὴν ὑψηλὴ βαθμολογία καὶ ὄχι στὴν οὐσιαστικὴ ἀπόκτηση γνώσεων. Τὰ παιδιὰ διαθέτουν ἕναν πολὺ εὐαίσθητο ψυχικὸ κόσμο ποὺ μπορεῖ εὐκολότατα νὰ διαταραχθεῖ καὶ νὰ διακινδυνέψει ἀνεπανόρθωτα ἡ συναισθηματική τους ἰσορροπία. Αὐτὸ τὸ γεγονὸς μπορεῖ νὰ ὁδηγήσει σὲ ἀγχώδη διαταραχὴ διαφόρων μορφῶν· γενικευμένο ἄγχος, κρίσεις πανικοῦ, φοβία, κοινωνικὸ ἄγχος, τραυματικὸ ἢ μετατραυματικὸ στρές. Μπορεῖ νὰ ὁδηγήσει στὴν κατάθλιψη. Οἱ στατιστικὲς ἐπιβεβαιώνουν ὅτι ὅλο καὶ περισσότερα μικρὰ παιδιὰ καὶ ἔφηβοι προσβάλλονται καί, γιὰ νὰ
Ἀθαν. Ἀστ. Γκάτζιος
Φ 12 ΙΟΥΝΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2017
Οἱ ἐνήμεροι γονεῖς ὀφείλουν νὰ ἐνθαρρύνουν τὸ παιδί τους νὰ κατονομάζει καὶ νὰ ἀντιμετωπίζει τοὺς φόβους του καὶ ὄχι νὰ τοὺς ἐξορκίζει. Νὰ μὴν πανικοβάλλεται. Νὰ παραδεχθοῦν οἱ ἴδιοι μέσα τους καὶ νὰ ἐμφυσήσουν στὸ παιδί τους ὅτι εἶναι φυσιολογικὸ νὰ εἶναι κανεὶς ἀτελής. Ἡ τελειότητα ἀνήκει στὴ σφαίρα τῆς φαντασίας. Ὀφείλουν νὰ ἀφιερώνουν ποσοτικὸ καὶ ποιοτικὸ χρόνο συζητώντας μὲ τὸ παιδί τους γιὰ τὰ διάφορα προβλήματα ποὺ τὸ ἀπασχολοῦν καὶ γιὰ τὶς καθημερινές του δραστηριότητες ποὺ μπορεῖ νὰ εἶναι πηγὴ ἄγχους. Ψυχολόγοι, παιδαγωγοὶ καὶ παιδοψυχίατροι κάνουν λόγο γιὰ τὸ «καλὸ-δημιουργικὸ» καὶ « τοξικὸ» ἄγχος, ὅπως τὸ χαρακτηρίζουν. Πιστεύουν τόσο οἱ γονεῖς ὅσο καὶ οἱ δάσκαλοι ὅτι πρέπει νὰ ἔχουν ἀπαιτήσεις ἀπὸ τὰ παιδιὰ λίγο παραπάνω ἀπὸ ὅ,τι μποροῦν, γιὰ νὰ τὰ κρατοῦν σὲ «ἐγρήγορση» καὶ νὰ προσπαθοῦν περισσότερο. Θεωροῦν ὅτι τὸ «καλὸ» ἄγχος εἶναι ὑγιές· κίνητρο καὶ πηγὴ προόδου γιὰ τὸ παιδὶ καὶ τὸν ἔφηβο! Ὁ ὅσιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης κάνει λόγο γιὰ τὴν «καλὴ ἀνησυχία», ἡ ὁποία μᾶς ὁδηγεῖ στὴν ἐκπλήρωση τῶν στόχων μας καὶ στὴν κατὰ Θεὸ ὁλοκλήρωσή μας. Ἂν κατορθώσουμε νὰ μεταλαμπαδεύσουμε στὰ παιδιὰ μας τὴν «καλὴ ἀνησυχία» τοῦ Ὁσίου, αὐτὴ θὰ ἀποτελέσει τὸ ἀποτελεσματικότερο ἀνάχωμα στὸ ἄγχος, ὅποια ταμπέλα κι ἂν προσπαθήσουν νὰ τοῦ βάλουν οἱ εἰδήμονες, ψυχολόγοι, παιδοψυχίατροι καὶ παιδαγωγοί.
|
ἀντιμετωπισθεῖ ἔγκαιρα καὶ ἀποτε λεσματικά, χρειάζεται νὰ καταφύγουν σὲ φαρμακευτικὴ ἀγωγή. Μέτρα ποὺ ἔγκαιρα πρέπει νὰ ληφθοῦν, γιὰ νὰ μὴν ἐκδηλωθεῖ τὸ ἄγχος στὴν ἀπειλητική του μορφὴ εἶναι: Πρωτίστως οἱ γονεῖς θὰ πρέπει νὰ διαχειρίζονται κατάλληλα τό προσωπικό τους ἄγχος. Ἂν δὲν προσέξουν, αὐτὸ θὰ μεταδοθεῖ καὶ στὰ παιδιά τους. Ὀφείλουν νὰ ἐξασφαλίζουν στὰ παιδιά τους, ἰδίως μέχρι τὴν τελευταία τάξη τοῦ δημοτικοῦ, ὅσο περισσότερο χρόνο, γιὰ νὰ παίζουν. Εἶναι τὸ καλύτερο ἀντίδοτο ἀπέναντι στὸ ἄγχος. Ἔρευνες δεκαετιῶν ἔχουν δείξει ὅτι τὸ παιχνίδι εἶναι ζωτικῆς σημασίας γιὰ τὴ σωματική, πνευματική, κοινωνικὴ καὶ συναισθηματικὴ ἀνάπτυξη τοῦ παιδιοῦ. Αὐτὸ ἰσχύει ἰδιαίτερα γιὰ τὴν πιὸ ἁγνὴ μορφὴ τοῦ παιχνιδιοῦ: ἀδόμητο, αὐθόρμητο, φαντασίας, ἀνεξάρτητο, ὅπου τα παιδιὰ ἀρχίζουν τὰ δικά τους παιχνίδια καὶ ἐπιπλέον ἐπινοοῦν τοὺς δικούς τους κανόνες καὶ μὲ τὸν ἀποτελεσματικότερο τρόπο θωρακίζονται ἀπέναντι στὸ ἄγχος. Ἀντίθετα πολλοὶ γονεῖς προσανατολίζουν τὰ παιδιά τους στὸ κατευθυνόμενο παιχνίδι τῶν σπὸρ ποὺ αὐτοὶ ἐπιλέγουν. Πιστεύουν ὅτι ἔτσι λύνουν τὸ πρόβλημα τοῦ ἄγχους μὲ τὸ νὰ ἐμπιστεύονται τὰ παιδιά τους σὲ εἰδικοὺς ποὺ θὰ ἀσχοληθοῦν μαζί τους μὲ ἕνα συγκεκριμένο ἄθλημα. Δὲν ἀντιλαμβάνονται ὅτι τέτοιοι χῶροι «ρίχνουν νερὸ στὸ μύλο». Εἶναι χῶροι, ὅπου εὐδοκιμεῖ ὁ πρωταθλητισμὸς καὶ τὸ παιδὶ ἀγχώνεται, γιὰ νὰ ἔχει καλὲς ἐπιδόσεις, προκειμένου νὰ καταξιωθεῖ στὰ μάτια τῆς ὁμάδας καὶ τῶν φίλων του, καθὼς καὶ στοὺς γονεῖς του.
13
Μ
| ΚΥΡΙΑΚΗ
ιὰ φορὰ ἦταν ἕνας ἀσκητὴς καὶ ἀσκήτευε μέσα σὲ μιὰ σπηλίτσα στὰ ριζὰ τῶν Μετεώρων. Ἔκανε μὲ τάξη ὅλες τὶς προσευχές του, Ὄρθρο, Ὧρες, Ἑσπερινό, Ἀπόδειπνο, Μεσονυκτικὸ καὶ κάτι ἄλλες ἀνάμεσα. Καὶ ἦταν εἰρηνικὸς καὶ ἀναπαυμένος. Μιὰ μέρα βλέπει πρωΐ-πρωΐ ἕνα ἀρνάκι ἄσπρο νάρχεται μόνο του ἴσια στὴ σπηλιά. Πεπειραμένος ὁ ἀσκητὴς λέει μέσα του: -Τοῦ διαβόλου πειρασμὸς θὰ εἶναι, καὶ κάνει τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ. Ἀμέσως τὸ ἀρνὶ ἐξαφανίστηκε. Ὁ ἀσκητὴς ἐδόξασε τὸν Θεὸ καὶ πίστεψε στὴν ἐμπειρία του. Τὴν ἄλλη μέρα ξαναφαίνεται τὸ ἀρνὶ καὶ ὁ ἀσκητὴς μὲ τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ πάλι τὸ ἐξαφάνισε. Τὴν τρίτη μέρα ὅμως ἦρθε πάλι τὸ ἀρνάκι βελάζοντας σὰν τρομαγμένο κι ἔπεσε στὰ χέρια τοῦ ἀσκητῆ. Τότε ὁ ἀσκητὴς τὸ λυπήθηκε, θυμήθηκε ὅτι καὶ τὸν Χριστὸ τὸν ὀνομάζει ὁ Πρόδρομος «ἀμνὸν τοῦ Θεοῦ» καὶ λέει: -Ἐσὺ εἶσαι ἀληθινὸ ἀρνάκι καὶ θὰ σὲ κρατήσω κοντά μου, γιατί εἶναι ὡραῖο στολίδι σ’ἕνα κελλὶ ἕνας ἀμνός. Ἀλλὰ μ’ὅλην αὐτὴ τὴ φασαρία ἔχασε ἕνα τέταρτο ἀπ’τὸν Ὄρθρο. Τὸ ἀρνάκι εἶχε κουλουριαστεῖ στὸ βάθος τοῦ κελιοῦ ἀμίλητο. Ὁ ἀσκητὴς ὅμως σκέφτηκε ὅτι θὰ πεινάει τὸ καημένο. Βγαίνει λοιπὸν ἀπ’τὸ κελὶ καὶ μάζεψε χορταράκια καὶ τοὔφερε νὰ φάει. Ὥσπου νὰ γίνει αὐτὴ ἡ δουλειὰ ἔχασε ἄλλο ἕνα τέταρτο κι ἀπ’τὴν τρίτη ὥρα. Μετὰ ἔχασε κι ἀπ’τὴν ἐνάτη ἕνα τέταρτο γιὰ νὰ σκουπίσει τὶς βουρβουλιές, κι ἀπ’τὸν Ἑσπερινὸ μισή ὥρα, γιὰ νὰ τὸ βάλει νὰ βοσκήσει μοναχό του.
14
Τὴν ἄλλη μέρα, στὴν ὥρα τοῦ Ἑσπερινοῦ, ἐκεῖ ποὺ ἔλεγε τὸ «Καταξίωσον Κύριε ἐν τῇ ἑσπέρα ταύτη ἀναμαρτήτους φυλαχθῆναι ἡμᾶς…», βλέπει ἕνα λύκο νὰ πλησιάζει στὸ κελί του. Ὡς ἔμπειρος ἀσκητὴς πρῶτα κράτησε τὴν ἀταραξία του καὶ ὕστερα τοῦ λέει: -Ἂν εἶσαι πειρασμός, χάσου ἀπ’ ἐμπρός μου. Ὁ λύκος ὅμως δὲν χάθηκε καὶ πῆγε κοντά του καὶ τοῦ ἔγλειφε τὰ χέρια. Ὁ ἀσκητὴς συγκινήθηκε καὶ σκέφτηκε: -Εἶδες πὼς καὶ ἡ λίγη προσευχὴ κάνει θαύματα, ὅταν εἶναι «δι’ ἀγάπης ἐνερ γουμένη;» Καὶ ἔβαλε καὶ τὸ λύκο νὰ ξαπλώσει λίγο πιὸ πέρα ἀπ’τὸ ἀρνί. Καὶ πολλὴν ὥρα δὲν μποροῦσε νὰ κάνει τίποτε ἀπ’τὴ συγκίνηση πὼς μέσα στὸ κελί του, ἀρνὶ καὶ λύκος κοιμοῦνται πλάι-πλάι. -Αὐτὸ εἶναι ἕνα κομμάτι τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, ἔλεγε. Εἶδες τί κάνει ἡ θερμὴ προσευχὴ κι ἄς εἶναι καὶ λίγη. Ἀλλὰ ἐκείνη τὴ βραδιὰ μ’αὐτὰ ὅλα ἔχασε ὅλο τό Ἀπόδειπνο. Κι ἔκλεισε τὰ μάτια του ὁ ἀσκητής, γιὰ νὰ πάρει λίγον ὕπνο ἔτσι γονατισμένος, ὅπως ἤξερε ὅτι ἔκαναν κάποιοι σπουδαῖοι ἀσκητές. Ἐκεῖ στὸ λίγον ὕπνο του, βλέπει ὁ ἀσκητὴς τὸν Ἄγγελό του να’ρχεται καὶ νὰ τοῦ λέει: -Ἔλα, ποὺ σὲ θέλει ὁ Κύριος γιὰ μιὰ μερικὴ κρίση. Καὶ βρίσκεται ξαφνικὰ μπροστὰ στὸ θρόνο τοῦ Θεοῦ. Κι ὁ Θεὸς τοῦ λέει: -Τέκνο μου, ἐγὼ σὲ προόρισα γιὰ τὴ βασιλεία μου. Οἱ φιάλες σου ὅμως, πού μοῦ φέρνουν οἱ Ἄγγελοι, δὲν εἶναι γεμάτες. Τί συμβαίνει;
Φ 12 ΙΟΥΝΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2017
Δυὸ χωρικοὶ φιλονικοῦσαν γιὰ τὰ σύνορα τῶν χωραφιῶν τους. Καὶ μὴ μπορώντας νὰ βροῦν λύση, κατέφυγαν σὲ ἕνα σοφὸ ἀπὸ τὴν πείρα τῆς ζωῆς γεροντάκι. Τοὺς ἄκουσε προσεκτικά. Καὶ τοὺς δύο. Καὶ μετὰ τοὺς ἐπῆρε καὶ ἐπῆγαν μαζὶ στὰ χωράφια τους. Ἐκεῖ τό γεροντάκι ἔκαμε κάτι παράξενο. Γονάτισε ἐπάνω στὸ διαφιλονικούμενο μέρος. Ἔσκυψε στὴν γῆ. Καί…τὴν ἐρώτησε: Σὲ ποιὸν ἀπὸ τοὺς δύο ἀνήκεις; -Έ γέρο, σοῦ ἀπάντησε ἡ γῆ; τὸν ἐρώτησαν εἰρωνικὰ οἱ ἀντίδικοι. - Καὶ βέβαια μοῦ ἀπάντησε! -Καὶ λοιπόν; Τί σοῦ εἶπε; -Μοῦ εἶπε: Εἰπὲ σ΄αὐτοὺς τοὺς ἀνόητους ὅτι ΑΥΤΟΙ ΑΝΗΚΟΥΝ Σ΄ΕΜΕΝΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΕΓΩ Σ΄ΕΚΕΙΝΟΥΣ! Τὰ «κληρονομικά» μᾶς χωρίζουν. Γιὰ ἕνα παλιοχώραφο ἀδέλφια δὲν μιλιοῦνται. Ἀδέλφια σκοτώνονται. Δεσμοὶ ἀγάπης συντρίβονται. Μὰ ἡ ἀλήθεια εἶναι μία: Γῆ εῖ καὶ εἰς γῆν ἀπελεύσει Χῶμα εἶσαι καὶ στὸ χῶμα θὰ ξαναγυρίσεις.
|
Τότε ὁ ἀσκητὴς θυμήθηκε τὴν Ἀποκάλυψη, ποὺ γράφει ὁ Εὐαγγελιστὴς ὅτι οἱ Ἄγγελοι ἀνεβάζουν τὶς προσευχὲς μὲ φιάλες στὸν Κύριο, καὶ δὲν τόλμησε νὰ προβάλει καμιὰ δικαιολογία, γιατί τώρα μπροστὰ στὸ θρόνο τοῦ Παντοκράτορα δὲν ἤθελε νὰ σκεφτεῖ πὼς εἶναι πεπειραμένος. -Εἶμαι ἀναπολόγητος, τόλμησε μόνο νὰ πεῖ. Καὶ πάνω σ’αὐτὸ ξύπνησε. Καὶ βλέπει πὼς ὁ λύκος εἶχε ξυπνήσει κι αὐτὸς καὶ ἦταν ἀγριεμένος ἕτοιμος νὰ πέσει πάνω στὸ ἀρνί, ποὺ ἦταν ὄρθιο κι αὐτό, κολλημένο στὸν τοῖχο. Τότε πέφτει στὰ γόνατα ὁ ἀσκητὴς καὶ παρακαλεῖ τὸν Θεὸ νὰ μὴν ἀφήσει τὸ λύκο νὰ φάει τὸ ἀρνὶ μέσα στὸ κελί του. Ἐκείνη τὴ στιγμὴ ἔτυχε νὰ περνάει ἕνας βοσκὸς μὲ τὸ κοπάδι του ἀπὸ κεῖ. Οἱ σκύλοι του μυρίστηκαν τὸ λύκο καὶ τρέχουν κατὰ πάνω του. Ὁ λύκος πηδάει καὶ τοὺς ξεφεύγει. Φτάνει κι ὁ τσομπάνος στὸ κελὶ καὶ βλέπει τὸ ἀρνὶ μέσα. Σκύβει, τὸ παίρνει ἀπὸ τὰ πόδια καὶ γυρίζει καὶ λέει στὸν ἀσκητή: -Ἐσὺ τὸ εἶχες κλέψει τὸ ἀρνί μου, λοιπόν, κλεφτοκαλόγερε; Καὶ τοῦ δίνει μιὰ μαγκουριὰ στὸ κεφάλι. Ὁ ἀσκητὴς ζαλίστηκε κι ἔπεσε. Ὅταν ἐξύπνησε ἀπ’τὸ χτύπημα, κοίταξε τὸν ἥλιο καὶ κατάλαβε ὅτι ἦταν ἡ ὥρα τῆς ἕκτης. Κι ἄρχισε κανονικὰ τὴν προσευχή του κι ἀπὸ τότε ξανακάνει κανονικὰ τὶς προσευχές του καὶ προσθέτει μόνο μιὰ δική του. -Κύριε, μὴ μοῦ κάνεις θαύματα, γιατί μόνο ἡ προσευχὴ μὲ ὠφελεῖ. Κι ἁγίασε αὐτὸς καλά, μακάρι νὰ ἁγιάσουμε κι ἐμεῖς. «Ὁ Χριστὸς μᾶς εἶπε πὼς θὰ κάνουμε θαύματα μεγαλύτερα ἀπ’αὐτά, ποὺ ἔκανε ὁ ἴδιος. Ἐννοοῦσε, ὅπως φαίνεται, τὴν προσευχή…. Κωνσταντίνου Γανωτή, «Ἀποκλειστικὰ γιὰ γονεῖς».
†Νικοπόλεως Μελετίου, «Σελίδες ἡμερολογίου»
15
ταν μιλᾶμε γιὰ τὸ θάνατο, δύο εἶναι οἱ φόβοι ποὺ παρατηροῦμε: ἀφενὸς τὸ φόβο τοῦ θανάτου, ἑνὸς κοινοῦ δεδομένου γιὰ ὅλους τούς ἀνθρώπους, ποὺ εἶναι φυσικὸ καὶ ἀφορᾶ ὅλες τὶς ἡλικίες· εἶναι ὁ παράλογος φόβος τοῦ παιδιοῦ ποὺ δὲν θέλει νὰ κοιμηθεῖ καὶ ἀγωνίζεται ἐνάντια στὴ νύστα, ἀπὸ φόβο μήπως δὲν ξυπνήσει. Εἶναι ὁ φόβος ποὺ κυμαίνεται σὲ ποικίλους βαθμούς, ἀπὸ τὸν πραγματικό, λογικὸ φόβο μέχρι τὴ φοβία ποὺ εἶναι ἱκανὴ νὰ καταστρέψει ὁλόκληρη τὴ ζωή. Ἐνεργοποιεῖται μόλις προσεγγίσει 16 κάποιος δυνάμει κίνδυνος· καθη-
| ΚΥΡΙΑΚΗ
Ὅ
μερινὴ εἶναι ἡ ἐμπειρία μας μὲ τοὺς ἀσθενεῖς ποὺ πρέπει νὰ ὑποστοῦν κάποια ἐπέμβαση μὲ ἀναισθησία, ὅταν, προσπαθώντας νὰ κρύψουν τὸ φόβο τους, ρωτοῦν μεταξὺ ἀστείου καὶ σοβαροῦ ἂν θὰ ξυπνήσουν ἢ ὅταν ἀρνοῦνται τὴν ἐπέμβαση ὄχι ἀπὸ φόβο γιὰ τὴν ἰατρικὴ πράξη ὅσο διότι φοβοῦνται αὐτὸ τὸ ἄγνωστο, ποὺ λέγεται τεχνητὸς ὕπνος, καὶ τὸν ὁποῖο ὑποσυνείδητα παρομοιάζουν μὲ μιὰ μορφὴ θανάτου. Μὲ αὐτὸν τὸ φόβο τοῦ θανάτου βρισκόμαστε οὐσιαστικὰ μπροστὰ σ’ ἕνα ἔλλειμμα πίστεως. «Χριστιανὰ τὰ τέλη τῆς ζωῆς ἡμῶν
π. Dominique Beaufils, «Εἴμαστε ὅλοι παιδιὰ τοῦ Θεοῦ;»
Φ 12 ΙΟΥΝΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2017
Γιὰ ἕναν ὀρθόδοξο χριστιανό, ὁ θάνατος δὲν ἀντιπροσωπεύει ἕνα τέλος, ἕναν τοῖχο πέρα ἀπὸ τὸν ὁποῖο βρίσκεται τὸ μηδέν. Ἀντιπροσωπεύει ἕνα πέρασμα ἀπὸ τὴν ἐπίγεια ζωὴ στὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, ἀπὸ τὴν προσωρινότητα στὴν αἰωνιότητα. Εἶναι, κατὰ τὸν Ἅγιο Κυπριανὸ Καρθαγένης, «ὁ τρόπος πρόσβασης στὴν ἀθανασία» ἤ, ὅπως λέει ὁ ἐπίσκοπος Κάλλιστος Γουέαρ, «ἡ ἀρχὴ τοῦ πρώτου κεφαλαίου τοῦ βιβλίου τῆς Ζωῆς». Ὑπ’ αὐτὴ τὴν ἔννοια, θάνατος δὲν ὑφίσταται πιά, πρόκειται γιὰ μιὰ κοίμηση. Μποροῦμε νὰ τὸν συγκρίνουμε μὲ τὴν Ὡραία Πύλη ποὺ ἔχουμε στὶς ἐκκλησίες μας, μὲ πέρασμα ἀπὸ τὸν γήινο νάρθηκα στὸ οὐράνιο θυσιαστήριο. Πράγματι, ὁ μόνος πραγματικὸς θάνατος εἶναι ὁ χωρισμὸς ἀπὸ τὸν Θεό, ὄχι ὡς θεία τιμωρία ἀλλὰ ὡς ἐλεύθερη καὶ ἑκούσια ἐπιλογὴ τοῦ ἀνθρώπου ποὺ δὲν θέλει πιὰ νὰ ἀκούει τὴ φωνὴ τοῦ Πνεύματος ἀλλὰ τοῦ διαβόλου, ἀπὸ τὸ φθόνο τοῦ ὁποίου ὁ θάνατος εἰσῆλθε στὸν κόσμο. Αὐτὸν τὸ θάνατο γεύονται ὅσοι τοῦ ἀνήκουν, ὅπως μᾶς βεβαιώνει ἡ Σοφία «φθόνῳ δὲ δια βόλου θάνατος εἰσῆλθεν εἰς τὸν κόσμον» (2: 24).
|
παρὰ τοῦ Κυρίου αἰτησώμεθα….» Ἐκτὸς ἀπὸ τὸ φόβο τοῦ θανάτου, ἔχουμε καὶ ἕνα δεδομένο πολὺ πιὸ σύνθετο καὶ δύσκολα διακριτό, ποὺ εἶναι ὁ φόβος τῶν τελευταίων στιγμῶν. Ἀγγίζουμε τώρα τὴν καρδιὰ τῶν πρακτικῶν προβλημάτων, ὅπου τά ἐρωτήματα εἶναι ποικίλα: Πόσο θὰ κρατήσει; Πῶς θὰ εἶναι; Πόσος θὰ εἶναι ὁ πόνος ἢ ἡ ἀγωνία; Ἐρωτήματα γιὰ τὴν ἀπώλεια τῆς αὐτοεικόνας καὶ τῆς ἀξιοπρέπειας, γιὰ τὴ φυσικὴ φθορά, τὴν ψυχικὴ ἀλλαγή, τὴ διαρκῶς αὐξανόμενη ἐξάρτηση, ἐρωτήματα στὰ ὁποῖα οἱ ἀπαντήσεις τῆς ἰατρικῆς καὶ τῆς πίστεως ἀλληλοσυμπληρώνονται. Μὲ τὸ φόβο αὐτὸ τῶν τελευταίων στιγμῶν προσεγγίζουμε πλέον τὸ χῶρο τῶν παρηγορητικῶν φροντίδων, στὸ τελικὸ στάδιο τῶν ἀνίατων ἀσθενειῶν. «Αἰτησώμεθα», λοιπὸν ὄχι μόνον «χριστιανὰ τὰ τέλη τῆς ζωῆς ἠμῶν» ἀλλὰ καὶ «ἀνώδυνα, ἀνεπαίσχυντα καὶ εἰρηνικά». Θὰ ἦταν κάπως τεχνητὸ νὰ διαχωρίσουμε τὴν προβληματική τῶν δύο αὐτῶν φόβων, τοῦ θανάτου καὶ τῶν τελευταίων στιγμῶν, οἱ ὁποῖοι συνυπάρχουν σὲ ποικίλους βαθμούς. Ἐπιτρέψτε μου, ὅμως, νὰ τὸ κάνω μόνο καὶ μόνο γιὰ τὴ σαφήνεια τῶν σκέψεων ποὺ ἀκολουθοῦν.
17
Φάνυς ΚουντουριανοῦΜανωλοπούλου
Ἡ
| ΚΥΡΙΑΚΗ
Αὐγὴ ἐπέστρεψε ἀπὸ τὸ σχολεῖο ἐκεῖνο τὸ φωτολουσμένο μεσημέρι, ὅπως κάθε μέρα, ἐξουθενωμένη. Τριάντα παιδιὰ στὴν Α΄ Δημοτικοῦ καὶ μόνο δέκα τὰ Ἑλληνόπουλα, ποὺ μιλοῦσαν τὴ γλώσσα. Τὰ ἄλλα εἴκοσι, παιδιὰ μεταναστῶν ἀπὸ ὅλες τὶς φυλὲς τῆς γῆς. Πῶς νὰ τοὺς μάθει νὰ διαβάζουν λέξεις, πού δὲν γνώριζαν κἂν τὴ σημασία τους; Κάθε πρωινὸ πρόσφερε μὲ ἀφοσίωση ὅλη τὴν ἐνέργεια τῆς νιότης της, ὡς τὴν τελευταία ἰκμάδα, νὰ βοηθήσει αὐτὰ τὰ ὄμορφα πλάσματα μὲ τὰ ἐκφραστικὰ μάτια, ποὺ εἶχαν τραβήξει κακὸ φύλλο στὸ παιχνίδι τῆς ζωῆς. Πεινοῦσε πολύ. Εἶχε μαγειρέψει ἀποβραδὶς τὸ ἀγαπημένο της ἀρνὶ φρικασὲ καὶ βιαζόταν νὰ φθάσει σπίτι της νὰ τὸ ἀπολαύσει. Βρῆκε τὴν ἐξώπορτα ξεκλείδωτη, κι ἀπορημένη, σαστισμένη, μηχανικὰ μπῆκε στὸ σπίτι. Ἔπεσε ἀναπάντεχα πάνω σέ δύο ἄγνωστους, μελαμψοὺς ἄνδρες ἕτοιμους νὰ βγοῦν. Ὁ ἕνας κρατοῦσε στὰ χέρια του τὴν κατσαρόλα μὲ
18
Φ 12 ΙΟΥΝΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2017
|
τὸ φρικασὲ κι ὁ ἄλλος δύο κουβέρτες κι ἕνα τηγάνι. Γιὰ κλάσματα τοῦ δευτερολέπτου ἀποσβολώθηκε κι ὕστερα ἔμπηξε μιὰ τρομαγμένη τσιρίδα. Ἀκαριαία ἀπὸ τὸ μπάνιο ἀνταπάντησαν φοβισμένες κραυγὲς καὶ κλάματα παιδιοῦ, ἐνῶ ἐμφανίστηκε ἀλαφιασμένη μιὰ φρεσκολουσμένη ἔγκυος γυναίκα μ’ἕνα τρίχρονο ἀγόρι στὴν ἀγκαλιά. Κοιτάζονταν κι οἱ πέντε σὰ χαμένοι, γιὰ μερικὰ δευτερόλεπτα, κι ὕστερα, ὁ νεαρὸς μὲ τὴν κατσαρόλα τῆς μίλησε ἀγχωμένος σὲ καλὰ ἀγγλικὰ καὶ τὴν καθησύχασε. Νὰ μὴ φοβᾶται, μὴν καλέσει τὴν Ἀστυνομία, τὴν παρακάλεσε. Τὴ διαβεβαίωσε ὅτι δὲν εἶναι κακοποιοί. Σύριοι, πρόσφυγες εἶναι ποὺ τοὺς ἔφαγε ἡ ἀπλυσιὰ καὶ ἤθελαν νὰ πλυθοῦν. Αὐτὸς στὴ Συρία ἦταν πολιτικὸς μηχανικὸς κι ἡ γυναίκα του δασκάλα. Ὁ ἀδελφός του φοιτητὴς τῆς Ἰατρικῆς. Τὸ φαγητὸ ἦταν μεγάλος πειρασμός, γιατί δυὸ μῆνες τώρα στὸν προσφυγικὸ καταυλισμὸ ἔτρωγαν μόνο σάντουιτς. Τῆς ζητοῦσαν ταπεινὰ συγνώμη γιὰ τὴν εἰσβολή. Ἡ Αὐγὴ κοίταζε ἐπίμονα ἐκεῖνα τ’ἀπελπισμένα μάτια γιὰ νὰ διαβάσει τὴν ψυχή τους καὶ εἶδε ἀποθάρρυνση, ἱκεσία καὶ εἰλικρίνεια. Τοὺς προσκάλεσε μὲ συνοχὴ καρδιᾶς νὰ καθίσουν στὸ τραπέζι της καὶ νὰ γευματίσουν ὅλοι μαζί. Ἐκεῖ τῆς ἐξιστόρησαν τὶς ζοφερὲς συνθῆκες τῆς πολύπαθης ζωῆς τους, τὴ φρίκη καὶ τὸν τρόμο, ποὺ βίωσαν, μὲ τοὺς ἀνελέητους βομβαρδισμοὺς ἀπὸ τὸν κυβερνητικὸ στρατὸ καὶ τοὺς ἀποτρόπαιους ἀποκεφαλισμοὺς ἀπὸ τοὺς τζιχαντιστές! Ὅταν τοὺς ξεπροβόδιζε, ἀφοῦ τοὺς φόρτωσε μὲ ροῦχα, κουβέρτες, κατσαρολικὰ καὶ τρόφιμα, τοὺς διαβεβαίωσε ἐγκάρδια ὅτι ἔχουν τώρα στὴν Ἑλλάδα μία φίλη, νὰ ἔρχονται κάθε μεσημέρι νὰ τρῶνε μαζί της καὶ νὰ πλένονται καὶ ὅ,τι ἄλλες ἀνάγκες προκύπτουν, αὐτὴ θὰ τὶς προφταίνει. Ἡ Ράχα, ἡ ἔγκυος, ἀποπειράθηκε μὲ ξεχειλίζουσα εὐγνωμοσύνη νὰ τῆς φιλήσει τὰ χέρια ἀλλὰ ἡ Αὐγὴ τὴν ἀγκάλιασε θερμὰ καὶ τὴν ἀποκάλεσε ἀδελφή της. Τὰ χαμόγελα καὶ ἡ λάμψη στὰ πρόσωπά τους, καθὼς ἔφευγαν γιὰ τὸν καταυλισμό, μιλοῦσαν εὔγλωττα γιὰ τὰ θαύματα ποὺ κατορθώνει ἡ ἀγάπη. Ἡ ἀγάπη γιατρεύει τὸν πόνο τῶν πληγωμένων, ἐπουλώνει πληγές, δίνει χαρά, ψυχικὴ πληρότητα, κάνει τοὺς ἀνθρώπους αὐθεντικούς, τὴ ζωὴ πιὸ ἀξιοβίωτη, τὴ νοηματοδοτεῖ, τὴν βαθαίνει καὶ τὴν πλαταίνει, ἀνοίγει τὰ σύμπαντα, μᾶς ἑνώνει μὲ τὸ Θεό, μᾶς τελειοποιεῖ, μᾶς μεταποιεῖ σὲ κατὰ χάριν θεούς.
19
| ΚΥΡΙΑΚΗ
Ἀ
20
γάπη ἡ ὁποία παραμένει ἀδοκίμαστη εἶναι ἁπλῶς μιὰ ἀφηρημένη ἔννοια· ἡ ὁδὸς πρὸς τὴν τέλεια ἀγάπη δὲν θὰ προκύψει μέσα ἀπὸ προσπάθειες νὰ τὴ διαφυλάξουμε ἀνέγγιχτη μέσα στὸ μυαλό μας, ὑψηλὸ κι ἀπρόσιτο ἀντικείμενο μιᾶς κατ’ἰδίαν θεωρίας. Ἡ ὁδὸς περνᾶ μέσα ἀπ’τὸ ξόδεμα τῆς ἀγάπης, ἀγάπης ἀφειδώλευτης κι ἐλεύθερα προσφερόμενης, δίχως φοβίες γιὰ τὶς συνέπειες, ἀγάπης, μ’ ἕναν λόγο, σταυρωμένης - νὰ τὸ πρῶτο βῆμα πρὸς τὴν ὁδὸ τῆς τελείας ἀγάπης. Αὐτὴ εἶναι ἡ σημασία τῶν λόγων τοῦ Ἰησοῦ: «Ἔσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι ὥσπερ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς τέλειος ἐστιν» (Ματθ. 5,48). Αὐτὴ εἶναι ἡ προαιώνια ἐπιθυμία τοῦ Θεοῦ, νὰ ἀγαπᾶμε ὄντως ἀλλήλους, νὰ μὴν φοβόμαστε ποτὲ νὰ μαθητεύσουμε στὴν ἀγάπη τὴ δική μας πρὸς τοὺς ἄλλους, ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων πρὸς ἐμᾶς. Στὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ συμμετέχουμε ὅλοι, ἀκριβῶς ἐπειδὴ ἡ τέλεια ἀγάπη τοῦ Θεοῦ εἶναι μιὰ ἀγάπη τριαδική. Κὰτ’αὐτὴν τὴν ἔννοια, ὅταν ἀγαποῦμε τὸν ἄλλον μετέχουμε σ’αὐτόν, ὁ ἄλλος σημαίνει γιὰ μᾶς μιὰ ζῶσα παρουσία, ἀποτελεῖ πρόσωπο ποὺ «ἐνοικεῖ» στὴ δική μας συνείδηση. Ἐὰν ἀγαποῦμε, τότε οὐδέποτε (πνευματικὰ μιλώντας) εἴμαστε μόνοι. Ἀλλὰ καὶ ὅταν ἀκόμα δὲν ὑφίσταται τὸ στοιχεῖο τῆς ἀμοιβαιότητας, ὁ ἄλλος ἄνθρωπος -
Σάντρα Τζόνσον, « Ἕνα παιδὶ βαστάει τὸν οὐρανὸ»
Φ 12 ΙΟΥΝΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2017
ἀπὸ ὅλα τά ἄλλα, γιὰ τὴν ὁδὸ τῆς ἀγάπης. Ἡ χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι ζωὴ ποὺ ξοδεύεται στὴν ἐμβάθυνση τῶν συνεπειῶν τῆς ἀγάπης. Στὰ πλαίσια αὐτῆς τῆς πορείας, συνειδητοποιοῦμε ὅτι χρειαζόμαστε τὴν πίστη. Ἀλλὰ ἡ πίστη δὲν εἶναι κάτι μὲ τὸ ὁποῖο ξεκινοῦμε τὸ πνευματικό μας ταξίδι. Εἶναι κάτι ποὺ ἀποκτοῦμε καθ’ὁδόν, μιὰ κατάσταση ποὺ προκύπτει ἀφοῦ πρῶτα ἔχουμε ἀφομοιώσει τὶς πικρὲς ἀλήθειες τοῦ «τρόπου» τῆς ἀγάπης, καὶ τὶς ἀκόμα βαθύτερες παρηγοριές της. Βαδίζουμε πρὸς τὴν πίστη, ἕνα βῆμα κάθε φορά, ἕως τέλους. Ἡ πίστη καταλήγει νὰ εἶναι ἡ ἐντὸς ἡμῶν «ἐγγραφὴ» τῆς ἀγάπης ποὺ δεχθήκαμε καὶ ἀντιπροσφέραμε σὲ τούτη τὴ ζωή, ἀπὸ καὶ πρὸς τὸν Θεὸ καὶ πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς καὶ τὶς ἀδελφές μα ς. Ἡ Sandy κι ἐγὼ θρηνοῦμε γιὰ τὸν γιό μας. Τὸ σῶμα του δὲν εἶναι πιὰ ἐδῶ. Τὰ χέρια ποὺ χαϊδέψαμε, τὸ πρόσωπο ποὺ φιλήσαμε, ὅλα αὐτὰ ἀνήκουν στὸ χῶμα πρὸς τὸ παρόν. Τώρα ζοῦμε μὲ αὐτὸ ποὺ ἐναπομένει στὴν καρδιά μας, τὴν ἀγάπη -αὐτὸ εἶναι τὸ δῶρο τοῦ παιδιοῦ μας- πρὸς ἐμᾶς. Στὰ δικά μας μάτια εἶναι ὁ τέλειος γιός, ὁ μονάκριβος· ἐκεῖνος ποὺ μᾶς μιλᾶ γιὰ τὸν Θεό.
|
αὐτὸς ποὺ ἐμεῖς ἀγαποῦμε- ἐξακολουθεῖ νὰ μετέχει τῆς ζωῆς μας. Καὶ ἂν προσευχόμαστε γιὰ ἐκείνους ποὺ δὲν μᾶς ἀγαποῦν, τότε καὶ πάλι μετέχουμε αὐτῶν κατὰ τρόπο μυστικό. Αὐτὸ εἶναι, ὅπως μᾶς θυμίζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος μιλώντας γιὰ τὴν πνευματικὴ ζωή, «μυστήριο μέγα». Ὁ Θεὸς μᾶς καλεῖ νὰ κοιτάξουμε τὸν κόσμο μὲ μεταμορφωμένα μάτια, ἐπιθυμεῖ νὰ μπορεῖ ἡ ματιά μας νὰ ἀτενίζει πέρα ἀπ’τὸ ἀμέσως ὁρατό, κατὰ τὴ μεριὰ τοῦ αἰωνίου, ἀναζητώντας αὐτὸ ποὺ φανερώνει τὴν παρουσία Του σ’αὐτὸν τὸν κόσμο. Ἡ ἀγάπη μᾶς μεταθέτει στὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ, μιὰ παρουσία ποὺ ἁγιάζει καὶ θεραπεύει ὅσους γεύονται τὴ γλυκύτητά της. Ἐμεῖς οἱ χριστιανοὶ πρέπει νὰ ἀνακαλύψουμε τί σημαίνει μαθητεία στὴν ἀγάπη. Ἐναπόκειται σὲ μᾶς νὰ ἐνστερνιστοῦμε τὰ διδάγματα τῆς ἀγάπης. Δὲν εἶναι ὅλα προφανῆ, τόσα εἶναι αὐτὰ ποὺ πρέπει νὰ μάθουμε! Ἡ ἀγάπη σημαίνει τὴν «πρόκληση» ἐνώπιον τῆς ὁποίας θέτει ὁ Θεὸς τὸν καθέναν ἀπὸ ἐμᾶς. Ἡ ἀγάπη, ὅπως λέει καὶ ὁ Μητροπολίτης Ἀντώνιος, ἔρχεται ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ εἶναι τὸ ἕνα ἐκεῖνο πράγμα ποὺ ἐλεύθερα προσφέρουμε, ἐλεύθερα δεχόμαστε. Αὐτὸ εἶναι ποὺ πρέπει νὰ καταλάβουμε γιὰ τὴν πνευματικὴ ζωή, γιὰ μιὰ ζωὴ καταδίωξης τοῦ «τελείου νόμου» τοῦ Θεοῦ (Ἰακ.2,25): πὼς πρόκειται, πάνω
21
διδάσκει ἡ Δύση σχετικὰ μὲ τὸ ζήτημα αὐτό, δὲν φαίνεται νὰ θεωρεῖται πρωταρχικῆς σημασίας. Γιατί δὲν πρέπει νὰ ξεχνᾶμε ὅτι ἡ Δύση -καὶ μεῖς μαζί της, ἀφοῦ εἴμαστε κομμάτι της- κλυδωνίζεται σὲ μιὰ λαίλαπα πανσεξουαλισμοῦ. Ὁ «φροϋδισμὸς» ἔχει καταστεῖ κυρίαρχη ἰδεολογία στὴν ἐποχή μας. Ἡ προτεραιότητα δίνεται στὸ σεξουαλικὸ ἔνστικτο καὶ στὴν κτηνώδη ὁρμή. Τὸ ἀνθρώπινο σῶμα κατήντησε ὑποτιμημένη ἀξία καὶ ἀντικείμενο - ὄργανο ἡδονῆς. Μέσα σ’αὐτὸ τὸ κλίμα διαμορφώνεται τὸ περιεχόμενο τῆς «σεξουαλικῆς» διαφώτισης τοῦ εὐρωπαίου ἀνθρώπου. Ἔρχεται ὅμως ἀπὸ τὰ βάθη τῶν αἰώνων ἡ φωνὴ τοῦ οὐρανοβάμονα καὶ θεόπτη ἀπ. Παύλου νὰ μᾶς παρουσιάσει τὴν «σεξουαλικὴ ἀγωγή», ὅπως (πρέπει νὰ) διδάσκεται στὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, στὸ «σχολεῖο» τῆς Ἐκκλησίας. Παραθέτουμε τὸ σχετικὸ κείμενό του:
Πρωτοπρεσβυτέρου π. Γεωργίου Μεταλληνοῦ
πίμονα προβάλλεται σήμερα ἡ ἀνάγκη γιὰ «σεξουαλικὴ ἀγωγὴ» τῶν παιδιῶν μας, στὸ πλαίσιο μάλιστα τῆς σχολικῆς τους παιδείας. Ὅπως σὲ πολλοὺς ἄλλους τομεῖς τῆς ζωῆς μας μάθαμε νὰ ἀκολουθοῦμε τυφλὰ τὴν «πολιτισμένη» Δύση, ἔτσι καὶ στὸ θέμα αὐτό. Ὁ φόβος μας εἶναι πάντα νὰ μὴν ὑστερήσουμε ἀπέναντί της. Γι’αὐτὸ ἀντιγράφουμε πάντα πρόθυμα τὸν προβληματισμὸ καὶ τὶς μεθόδους της. Ἑπόμενο, λοιπόν, νὰ θεωροῦμε ἀπαραίτητο ὁ «διαφωτισμὸς» νὰ προχωρήσει καὶ στὴν προβληματολογία 22 τοῦ «γενετησίου ἐνστίκτου». Βέβαια, τὸ τί
| ΚΥΡΙΑΚΗ
Ἐ
Τὸ σῶμα, ναὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος (Α΄ Κορ. 6:12-20) Ἀδελφοί, πάντα μοι ἔξεστιν, ἀλλ’οὐ πάντα συμφέρει· πάντα μοι ἔξεστιν, ἀλλ’οὐκ ἐγὼ ἐξουσιασθήσομαι ὑπὸ τινος. Τὰ βρώματα τῇ κοιλίᾳ καὶ ἡ κοιλία τοῖς βρώμασιν· ὁ δὲ Θεὸς καὶ ταύτην καὶ ταῦτα καταργήσει. Τὸ δὲ σῶμα οὐ τῇ πορνείᾳ, ἀλλὰ τῷ Κυρίῳ, καὶ ὁ Κύριος τῷ σώματι· ὁ δὲ Θεὸς καὶ τὸν Κύριον ἤγειρε καὶ ἡμᾶς ἐξεγερεῖ διὰ τῆς δυνάμεως αὐτοῦ. Οὐκ οἴδατε ὅτι τὰ σώματα ὑμῶν μέλη Χριστοῦ ἐστιν; Ἄρας οὒν τὰ μέλη τοῦ Χριστοῦ ποιήσω πόρνης μέλη; Μὴ γένοιτο! Ἢ οὐκ οἴδατε ὅτι ὁ κολλώμενος τῇ πόρνῃ ἕν σῶμά ἐστιν; «Ἔσονται» γάρ, φησίν, «οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν». Ὁ δὲ κολλώμενος τῷ Κυρίῳ ἕν πνεῦμά ἐστι. Φεύγετε τὴν πορνείαν. Πᾶν ἁμάρτημα ὃ ἐὰν ποιήσῃ ἄνθρωπος ἐκτός τοῦ σώματός ἐστιν, ὁ δὲ πορνεύων εἰς τὸ ἴδιον σῶμα ἁμαρτάνει. Ἢ οὐκ οἴδατε ὅτι
α) Πόσοι δὲν βλέπουν τὸ σῶμα τους ὡς ὄργανο ἡδονῆς; Ὄχι, λέγει ὁ Παῦλος. Τὸ σῶμα εἶναι δημιούργημα τοῦ Θεοῦ καὶ δὲν πλάσθηκε γιὰ τὶς πορνικὲς σχέσεις, ἀλλὰ γιὰ νὰ θεωθεῖ μαζὶ μὲ τὴν ψυχή, ποὺ εἶναι ἄρρηκτα δεμένη μαζί του. Θὰ ἀναστηθεῖ μαζὶ μὲ τὴν ψυχή, γιὰ νὰ ζήσει αἰώνια, ἢ στὴ «δόξα» τοῦ Θεοῦ ἢ στὴν θέασή της ὡς «καυστικοῦ πυρὸς» (πρβλ. Ἑβρ. 12:29), ποὺ εἶναι ἡ κόλαση. Γι’αὐτὸ δέχεται τὸ σῶμα μας τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, ὥστε νὰ μεταβάλλεται σὲ «ναὸ τοῦ ἐν ἡμῖν Ἁγίου Πνεύματος» ἀφοῦ βέβαια καθαρισθεῖ πρῶτα ἀπὸ τὰ πάθη του ὁ ἄνθρωπος. Πορεία δόξας εἶναι ἡ ζωὴ τοῦ πιστοῦ μέσα στὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Νά, λοιπόν, γιατί εἶναι πτώση καὶ συντριβὴ ἡ (ὁποιαδήποτε) πορνεία. Ἐκτροχιάζει τὸ σῶμα μας, ἀλλὰ καὶ ὅλο τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸν αἰώνιο προορισμό του. 23
Φ 12 ΙΟΥΝΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2017
Ἡ ρίζα τοῦ προβλήματος Ἡ ἀπάντηση τοῦ Παύλου ἀρχίζει περίεργα, ἀλλ’ὄχι ἀνεξήγητα, ἀπὸ τὴν κοιλιοδουλεία. Γιατί οἱ «σαρκικὲς ἐπαναστάσεις» ἔχουν ὡς βασική τους αἰτία τὴν γαστριμαργία. Ἀπὸ αὐτὴν γεννιέται τὸ πάθος τῆς πορνείας. Καὶ ὡς «πορνεία» νοεῖ ὁ Ἀπόστολος, καὶ μαζί
του οἱ ἅγιοι Πατέρες μας, ὄχι φυσικὰ μόνο τὴ σαρκικὴ σχέση μὲ κάποια πόρνη, ἀλλὰ κάθε χρήση τοῦ γενετησίου ἐνστίκτου γιὰ σκοποὺς ἔξω ἀπὸ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, ποὺ εἶναι ἡ δημιουργία οἰκογένειας. «Τὸ σῶμα τοῦ Χριστιανοῦ δὲν ἐπλάσθη διὰ νὰ τρυφᾶ καὶ ἐκ τῆς τρυφῆς νὰ πίπτη εἰς τὴν πορνείαν, ἀλλ’ἐπλάσθη διὰ νὰ ἑνωθῆ μὲ τὸν Κύριον, Ὃστις εἶναι ἡ κεφαλὴ του» (ἅγ. Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης). Ἡ νηστεία καὶ ἡ χαλιναγώγηση τοῦ σώματος, οὐσιαστικὰ στοιχεῖα τῆς Ὀρθόδοξης ἀσκητικῆς, αὐτὸν ἀκριβῶς τὸν στόχο ἔχουν: νὰ ἀποφευχθεῖ ἡ «θεοποίηση» τῆς κοιλίας (Φιλιππ. 3:19), ὥστε νὰ μὴν ὑποθάλπονται τὰ σαρκικὰ πάθη, ποὺ ἔχουν ὡς κύρια αἰτία τὴν εὐζωΐα καὶ κοιλιοδουλεία. «Τί δὲ σαρκὸς εὐπαθούσης, καὶ νεότητη περιφερομένης, ἀφρονέστερον;» - θὰ πεῖ ὁ Μ. Βασίλειος. Ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀπ. Παύλου διαρθρώνεται κατὰ τὸν ἀκόλουθο τρόπο:
|
τὸ σῶμα ὑμῶν ναὸς τοῦ ἐν ὑμῖν Ἁγίου Πνεύματός ἐστιν, οὗ ἔχετε ἀπὸ Θεοῦ, καὶ οὐκ ἐστέ ἑαυτῶν; Ἠγοράσθητε γὰρ τιμῆς. Δοξάσατε δὴ τὸν Θεὸν ἐν τῷ σώματι ὑμῶν καὶ ἐν τῷ πνεύματι ὑμῶν, ἅτινά ἐστι τοῦ Θεοῦ. (Μετάφραση: Ὅλα μοῦ ἐπιτρέπονται ἀλλὰ δὲν συμφέρουν ὅλα. Ὅλα μοῦ ἐπιτρέπονται ἀλλὰ ἐγὼ δὲν θὰ ἀφήσω τὸν ἑαυτό μου νὰ ἐξουσιασθεῖ ἀπὸ τίποτα. Τὰ φαγητὰ εἶναι γιὰ τὴν κοιλιά, καὶ ἡ κοιλιὰ γιὰ τὰ φαγητά· ὁ Θεὸς θὰ καταργήσει καὶ αὐτὴν καὶ ἐκεῖνα. Ἀλλὰ τὸ σῶμα δὲν εἶναι γιὰ τὴν πορνεία· εἶναι γιὰ τὸν Κύριο καὶ ὁ Κύριος γιὰ τὸ σῶμα. Ὁ δὲ Θεὸς καὶ τὸν Κύριο ἀνέστησε καὶ ἐμᾶς θὰ ἀναστήσει διὰ τῆς δυνάμεώς Του. Δὲν ξέρετε ὅτι τὰ σώματά σας εἶναι μέλη τοῦ Χριστοῦ; Νὰ πάρω λοιπὸν τὰ μέλη τοῦ Χριστοῦ καὶ νὰ τὰ κάνω μέλη πόρνης; Μὴ γένοιτο. Δὲν ξέρετε ὅτι ἐκεῖνος πού προσκολλᾶται στὴν πόρνη εἶναι ἕνα σῶμα μ’αὐτήν; Γιατί θὰ γίνουν, λέγει, οἱ δύο μία σάρκα. Ἐκεῖνος δὲ ποὺ προσκολλᾶται στὸν Κύριο εἶναι ἕνα πνεῦμα μ’Αὐτόν. Ἀποφεύγετε τὴν πορνεία. Κάθε ἄλλο ἁμάρτημα ποὺ κάνει ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἔξω ἀπὸ τὸ σῶμα, ἐκεῖνος ὅμως ποὺ πορνεύει, ἁμαρτάνει πρὸς τὸ ἴδιο του τὸ σῶμα. Ἢ δὲν ξέρετε ὅτι τὸ σῶμα σας εἶναι ναὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ποὺ εἶναι μέσα σας καὶ τὸ ὁποῖο ἔχετε ἀπὸ τὸ Θεό, κι ὅτι δὲν ἀνήκετε στοὺς ἑαυτούς σας; Ἔχετε ἀγορασθεῖ ἀντὶ τιμήματος. Δοξάστε λοιπὸν τὸ Θεὸ μὲ τὸ σῶμα σας καὶ τὸ πνεῦμα σας, τὰ ὁποῖα ἀνήκουν στὸ Θεό.)
β) Τὰ σώματά μας μὲ τὸ βάπτισμα γίνονται μέλη τοῦ Χριστοῦ. Ὅταν λοιπὸν χρησιμοποιοῦμε τὰ μέλη τοῦ σώματός μας, γιὰ νὰ διαπράξουμε ὁποιοδήποτε κακό, χρησιμοποιοῦμε μέλη τοῦ Χριστοῦ γιὰ τὴ διάπραξη τῆς ἁμαρτίας μας. Ἔτσι, κάνουμε τὰ «μέλη τοῦ Χριστοῦ» νὰ ἁμαρτάνουν. Ὑπάρχει χειρότερο καὶ φοβερότερο ἀπὸ αὐτό; Ἂν λ.χ. φονεύσω κάποιον, μὲ τὸ χέρι τοῦ Χριστοῦ τὸν φονεύω. Ὅταν βρίζω κάποιον, μὲ τὸ στόμα τοῦ Χριστοῦ τὸν βρίζω. Ὅταν ἀδικῶ τοὺς γύρω μου, μὲ τὸ χέρι τοῦ Χριστοῦ τοὺς ἀδικῶ. Καὶ ὅταν πορνεύω, μὲ τὰ μέλη τοῦ Χριστοῦ πορνεύω. Αὐτὴ εἶναι ἡ τραγικότητα καὶ ἀφροσύνη τῆς «πορνείας»! Ἀποσπῶ τὰ μέλη μου ἀπὸ τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ καὶ τὰ καταδικάζω σὲ θάνατο, καθιστώντας τα ὄργανα τῆς ἁμαρτίας μου. Μέσα στὸν ἀληθινὰ ἐκκλησιαστικὸ γάμο, μὲ τὸ μυστήριο, τὴν πίστη καὶ τὴ σωφροσύνη του, τὸ ζευγάρι ἐντάσσει στὴ χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ τὴ σωματική του σχέση, ποὺ γίνεται «διὰ τῆς τεκνογονίας» μέσο σωτηρίας. Ἔξω ἀπὸ τὸ μυστήριο καὶ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ (καὶ αὐτὸ συμβαίνει σὲ κάθε ἄλλο εἴδους «γάμου») ἡ σωματικὴ σχέση παύει νὰ εἶναι κοινωνία ἐν Χριστῷ καὶ γίνεται σχέση σαρκική, δηλαδὴ πορνεία, ἀποκοπή ἀπὸ τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, θάνατος. γ) Ἡ οὐσία τῆς «πορνείας» παρουσιάζεται ἀπὸ τὸν Ἀπόστολο καὶ ἀπὸ μιὰ ἄλλη ὀπτικὴ γωνία. «Δικό μου εἶναι τὸ σῶμα μου καὶ τὸ κάνω ὅ,τι θέλω»! Αὐτὴ εἶναι ἡ πρόχειρη ἐπιχειρηματολογία μας. Ὄχι, ἀπαντᾶ ὁ Παῦλος. Δὲν εἶναι δικό σας τίποτε, συνεπῶς οὔτε καὶ τὸ σῶμα σας. Δὲν ἀνήκετε στὸν ἑαυτό σας. Καὶ ὡς δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ γιὰ ἕνα ἐξ ἴσου σπουδαῖο λόγο. Σᾶς ἐξαγόρασε ὁ Χριστὸς μὲ ἀτίμητο τίμημα, τὸ πανάγιο αἷμα Του. Εἴμαστε «ἐξαγορασμένοι σκλάβοι», κατὰ τὸν ἅγιο Νικόδημο τὸν Ἁγιορείτη. Δὲν εἶναι δικά μας, λοιπόν, τὰ σώματά μας, ἀλλὰ τοῦ Χριστοῦ. Περισσότερο δὲ ἀπὸ κάθε ἄλλη ἁμαρτία ἡ πορνεία μολύνει ὅλο τὸ σῶμα μας, σαρκικὰ καὶ πνευματικά, καὶ ἰσοδυναμεῖ μὲ αὐτοκτονία. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, γιατί μὲ τόση ἀγωνία φωνάζει ὁ Παῦλος: Φεύγετε (τρέξτε νὰ σωθεῖτε ἀπὸ) τὴν πορνεία! Τὴ βλέπει νὰ καταδιώκει ἀπειλητικὰ τὸν ἄνθρωπο: Καμιὰ ἁμαρτία δὲν μᾶς κυνηγᾶ τόσο, ὅσο ἡ σαρκική, γιατί εἶναι ριζωμένη μέσα μας. Παρατηρεῖ ὁ Ἃγ. Γρηγόριος Νύσσης: «…Ὅταν μορφὴ πορνικὴ τοξεύη, νῶτα διδόναι (νὰ τρέπεσαι σὲ φυγή)…Κατατοξεύει γὰρ κὰτ’ὀφθαλμῶν ἡ πορνεία, ἔστι δὲ τῶν ἄλλων πονηρευμάτων φοβερώτερον»!
| ΚΥΡΙΑΚΗ
Ἀναγκαία προϋπόθεση Γίνεται, λοιπόν, φανερό, ὅτι ἡ «σεξουαλικὴ ἀγωγὴ» στὸ χῶρο τῆς Ὀρθοδοξίας δὲν εἶναι παρὰ θεολογία τοῦ ἀνθρώπινου σώματος, μέρος τῆς Ὀρθόδοξης ἀνθρωπολογίας. Δὲν πρόκειται, συνεπῶς, γιὰ μιὰ «ἐπιστημονικὴ» ἀνάλυση καὶ περιγραφὴ τῆς σωματικῆς λειτουργίας ἢ γιὰ ἠθικοκοινωνικὴ καθοδήγηση, ἀλλὰ γιὰ θεώρηση τοῦ ἀνθρώπου μέσα ἀπὸ τὸ πρίσμα τῆς θείας ἀποκαλύψεως. Μιὰ τέτοια ἀντίληψη, ἄρα, γιὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸ σῶμα του δὲν «διδάσκεται» θεωρητικά, οὔτε, πολὺ περισσότερο, ἐπιβάλλεται! Ἐμπνέεται μονάχα στὰ πλαίσια τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς καὶ τοῦ πνευματικοῦ ἀγώνα τῆς Ὀρθοδοξίας. Ὁ Χριστιανὸς νέος μαθαίνει κοντὰ στὸν Γέροντα - Πνευματικό του νὰ ζεῖ ἐν Χριστῷ, μὲ προσευχὴ καὶ ἄσκηση, ἀγώνα καὶ ἐγκράτεια, γνωρίζοντας ὅτι στόχος του εἶναι ὁ ἐν Χριστῷ δοξασμὸς τοῦ σώματος καὶ τῆς ψυχῆς του. Ἂν δὲν ἰσχύει ἡ προϋπόθεση αὐτή, δὲν εἶναι περίεργο ἡ διδασκαλία τοῦ ἀπ. Παύλου νὰ ἀπορρίπτεται σὰν μύθος.
24
Φ 12 ΙΟΥΝΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2017
πρωί…», σκεφτόμουν, ἐνῶ βούρτσιζα τὰ δόντια μου. Δὲν πρόλαβα καλὰ - καλὰ νὰ βγῶ ἀπὸ τὸ μπάνιο καὶ εἶχε ἑτοιμάσει τὸ πρωινὸ καὶ περίμενε στὸ τραπέζι. Ἤμασταν οἱ δυό μας. Ἡ Μαρκέλλα, ἡ μικρή μου ἀδελφή, κοιμόταν τοῦ «καλοῦ καιροῦ». Ὁ πατέρας εἶχε φύγει γιὰ τὴ δουλειὰ καὶ ἡ μεγάλη μου ἀδελφή, ἡ Αἰμιλία, δὲν εἶχε ἀκόμα ξυπνήσει. Κάθισα στὴν καρέκλα, στὸ τραπέζι τῆς κουζίνας κι ἡ μαμὰ κάθισε ἀπέναντί μου. Γάλα μὲ δημητριακά, κέικ ἀπὸ τὰ χεράκια της, κολοκυθόπιτα καὶ ξερὰ φροῦτα. Καθὼς ἔβαλα τὴν πρώτη μπουκιὰ ἀπὸ τὸ κέικ στὸ στόμα μου, κοίταξα τὸ ρολόι ποὺ ἦταν κρεμασμένο στὸν τοῖχο τῆς κουζίνας. Ἦταν ἑφτὰ καὶ τέταρτο. Εἶχα μισὴ ὥρα περίπου μέχρι νὰ φύγω γιὰ τὸ σχολεῖο. Δὲν ξέρω, ἀλλὰ ἔνιωθα μιὰ περίεργη χαρὰ καὶ γαλήνη ποὺ ἤμουν κοντά της σήμερα καὶ παίρναμε μαζί τό πρωινό. «Μά… τί μοῦ συμβαίνει;», ἀναρωτήθηκα. «Δὲν τὴν βλέπω καθημερινὰ στὸ σπίτι; Δὲν κουβε ντιάζουμε τόσα καὶ τόσα γιὰ τὰ μαθήματα, δὲν τῆς λέω τὰ παράπονά μου γιὰ τὸ σχολεῖο, δὲν μοιράζομαι μαζί της τὰ ὄνειρά μου; Δὲν τῆς γκρινιάζω, δὲν μὲ μαλώνει ἐκείνη γιὰ
|
Σ
ήμερα ξύπνησα πολὺ νωρίτερα ἀπὸ τὴν καθιερωμένη ὥρα. Ὁ ἥλιος μπῆκε ἀπὸ τὰ χαράματα, αἰφνίδιος ἐπισκέπτης στὸ δωμάτιό μου. Φώτισε τὰ μαλλιά, τὸ πρόσωπο, τὶς βλεφαρίδες μου. Ὄχι πὼς ἤθελα νὰ ξυπνήσω. Ἀλλά, νά, μὲ ἀνάγκαζε ὁ ἥλιος μὲ τὴ φωτεινή του λάμψη. Προσπαθοῦσα νὰ κρατήσω σφιχτὰ τὶς βλεφαρίδες μου κλειστές, μά, λὲς καὶ ὁ ἥλιος περνοῦσε μέσα ἀπὸ αὐτές, ἀνάγκαζε τὰ μάτια μου ν’ ἀνοίξουν. Ἐγὼ κρατοῦσα ἀντίσταση. Στριφογύρισα στὸ κρεβάτι γιὰ ν’ ἀποφύγω τὸ φῶς. Κι ὕστερα μεμιᾶς τράβηξα ὅλα τὰ σκεπάσματα πάνω στὸ πρόσωπό μου. Ἀλλὰ μάταια. Ἀπὸ τὸ στριφογύρισμα, εἶχα ἄθελά μου ξυπνήσει. Ἔτσι ἀποφάσισα, μὲ «κρεμασμένη τὴν προβοσκίδα μου», νὰ σηκωθῶ. Ἡ μητέρα μου ἀπόρησε ποὺ ἄκουσε τὰ βήματά μου στὸ μπάνιο. Σχεδὸν πάντα αὐτὴ μὲ ξυπνοῦσε. «Μπά, πῶς ἦταν αὐτό; Μυρίστηκες ἐκδρομὴ στὸ σχολεῖο καὶ ξύπνησες;» εἶπε μ’ ἕνα ἤρεμο χαμόγελο. «Ἔλα νὰ πάρεις πρωινὸ χωρὶς βιασύνη», μοῦ εἶπε καὶ μοῦ ἔδωσε ἕνα πεταχτὸ φιλὶ στὸ πρόσωπο. Ἐγὼ κατευθύνθηκα στὸ μπάνιο. Ὅσο πλενόμουν, ἐκείνη τραγουδοῦσε. «Πούτην βρίσκει τὴν ὄρεξη πρωὶ -
25
| ΚΥΡΙΑΚΗ
τὰ καμώματά μου; Δὲν προσπαθεῖ νὰ μοῦ ἀπαντήσει… νὰ μοῦ ἐξηγήσει, νά…». Κι, ὅμως, σήμερα εἶναι τόσο διαφορετική! Τὸ πρόσωπό της ἔχει τὴ λάμψη τοῦ πρωινοῦ ἥλιου. Τὸ χάδι της ἔχει τὴ ζεστὴ πνοὴ ἀπὸ τὸ καλοκαιρινὸ ἀεράκι. Τὸ βλέμμα της μιλάει στὴν καρδιά μου. «Ἂν θέλεις πάρε λίγη κολοκυθόπιτα γιὰ τὸ σχολεῖο», μοῦ εἶπε, καθὼς ἔτρωγα τὴν τελευταία μπουκιὰ ἀπὸ τὸ κομμάτι τοῦ κέικ. Δὲν ἤθελα νὰ ἀπαντήσω. Σήμερα ἦταν ὅλα τόσο διαφορετικά, κι, ὅμως, ὅλα ἦταν στὴ θέση τους, ὅπως κάθε μέρα: οἱ καρέκλες, τὸ ρολόι στὸν τοῖχο, τὰ βάζα στὸ ντουλάπι… Μιὰ μέρα ἀπὸ τὶς πολλές τοῦ χρόνου, ποὺ ὁ ἥλιος παίζοντας μὲ τὰ μάτια καὶ τὰ μαλλιά μου, ἄνοιξε ἀπότομα τὶς βλεφαρίδες μου καὶ μ’ ἔκανε νὰ δῶ τὴ μητέρα μου, νὰ προσέξω τὸ χαμόγελό της, νὰ ἀκούσω χωρὶς νὰ βιάζομαι τὸ τραγούδι της, νὰ ἀπολαύσω τὴν κολοκυθόπιτα μαζί της χωρὶς κουβέντες, χωρὶς λόγια, χωρὶς ἐξηγήσεις. Τὴν ὀμορφιὰ καὶ τὴν ἡσυχία τάραξε ἡ μεγάλη μου ἀδελφή, ἡ Αἰμιλία. Μπῆκε ἀναμαλλιασμένη ἀπὸ τὸν ὕπνο στὴν κουζίνα μὲ μισόκλειστα μάτια, ἅρπαξε λαίμαργα ἕνα κομμάτι κέικ καὶ κατευθύνθηκε σὰν σίφουνας στὸ μπάνιο. Ἔπρεπε νὰ τὰ κάνει ὅλα γρήγορα γιὰ νὰ μὴν ἀργήσει στὸ σχολεῖο της. Ντύθηκε βιαστικὰ κι ἔφυγε. Εὐτυχῶς δὲν ἀπασχόλησε πρωὶ - πρωὶ τὴ μαμὰ γιατί, ὅταν κουβεντιάζουν μαζί, ξεχνιοῦνται. Ἡ μαμὰ σηκώθηκε νὰ τὴν ξεπροβοδήσει καὶ ἐπέστρεψε γρήγορα στὴ θέση της. Ξανακοίταξα τὸ ρολόι. Ἦταν ὀχτὼ παρὰ εἴκοσι. Πότε πέρασε ἡ ὥρα; 26 Θὰ ἤθελα νὰ κρατήσει κι ἄλλο τὸ
πρωινὸ κι ἃς μὴν ὑπῆρχε οὔτε τὸ κέικ οὔτε ἡ κολοκυθόπιτα. Ἃς ἦταν μόνο τά δημητριακὰ μὲ τὸ γάλα. Θὰ μοῦ ἦταν ἀρκετά. Ἀρκεῖ νὰ νιώθω τὴν ἴδια χαρά, τὴν ἴδια γαλήνη νὰ βγαίνει ἀπὸ τὸ πρόσωπο τῆς μητέρας μου καὶ νὰ ζωγραφίζεται στὸ δικό μου. Βγῆκα ἀπὸ τὸ σπίτι τρέχοντας. Οὔτε κατάλαβα πῶς ντύθηκα, τί φόρεσα. Γύρισα τὸ βλέμμα μου πρὸς τὰ πίσω καὶ εἶδα τὴ μητέρα μου νὰ μὲ χαιρετᾶ μὲ τὸ γλυκὸ καὶ ἤρεμο χαμόγελό της. Βρισκόμουν ἤδη στὸ δρόμο. Ὁ ἥλιος ἔπαιζε μαζί μου κρυφτὸ κι ἐγὼ τὸν κυνηγοῦσα. Μὰ δὲν μποροῦσα νὰ τὸν πιάσω. Μοῦ ξέφευγε πάντα… Ὅπως πρὶν μιὰ ὥρα περίπου ποὺ μιὰ ἀχτίδα του ξέφυγε ἀπὸ ψηλά, μπῆκε στὸ δωμάτιό μου, ἄνοιξε τὰ βλέφαρά μου καὶ μ’ ἔκανε νὰ δῶ πόσο ἤρεμο καὶ φωτεινὸ εἶναι τὸ πρόσωπο τῆς μητέρας μου. Δὲν ξέρω, ἀλλὰ τρέχοντας γιὰ τὸ σχολεῖο ξεπήδησε αὐθόρμητα ἀπὸ μέσα μου ἕνα τραγούδι γιὰ τὸν ἥλιο. Ἥλιε, δὲν ἤθελα νὰ μὲ ξυπνήσεις. Ἦλθες χωρὶς νὰ μὲ ρωτήσεις, ὅμως σ' εὐχαριστῶ. Ἂν μὲ ρωτοῦσες θὰ σοῦ ἔλεγα «ὄχι, ἄσε μὲ νὰ κοιμηθῶ!». Μὰ τώρα ξύπνησα καὶ μπόρεσα νὰ δῶ: τὸ μητρικό της χάδι ἤτανε ἐδῶ!
Νίκα Μάνου Κατερίνα, «Ἡ μέρα ἀρχίζει ξανά»
ΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΤΡΙΜΗΝΟΥ Ὁλοκληρώθηκε, ὁ κύκλος μελέτης Ἁγίας Γραφῆς γιὰ κυρίες. Κάθε Δευτέρα ἀπόγευμα ἡ κυκλάρχισσα κ. Μαρία Καφαρίδου ἀπὸ τὴν ἀδελφότητα «Χριστιανικὴ Ἐλπὶς» οἰκοδομοῦσε μὲ τὰ μαθήματά της τὶς κυρίες ποὺ συμμετεῖχαν σ’ αὐτόν. Συνεχίζεται καὶ τοὺς καλοκαιρινοὺς μῆνες ὁ κύκλος τῆς Τετάρτης μὲ κυκλάρχη τὸν κ. Ἀριστείδη Ἀνδρεάδη ἀπὸ τὴν ἀδελφότητα «Ἀπολύτρωσις». Ὁλοκληρώθηκαν ἐπίσης τὰ μαθήματα μὲ θέμα τὴν ἀνάλυση τοῦ μυστηρίου τοῦ γάμου ποὺ ἀνέπτυξε ὁ Ἀρχιμ. π. Ἐφραὶμ Ἀνθίμου ἀπὸ τὴν Ι. Μ. Ἁγίου Διονυσίου ἐν Ὀλύμπω καθὼς καὶ τὰ μαθήματα γιὰ νέους γονεῖς ποὺ ἀνέπτυξε ὁ φιλόλογος – παιδαγωγὸς κ. Ἀθανάσιος Γκάτζιος.
Φ 12 ΙΟΥΝΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2017
π. Ἐφραὶμ Ἀνθίμου ἀπὸ τὴν Ι. Μ. Ἁγ. Διονυσίου ἐν Ὀλύμπω ὁ ὁποῖος μετὰ τὸν ἑσπερινό μᾶς μίλησε γιά τήν εἰρήνη τοῦ Θεοῦ. Ἀκολούθησε κέρασμα στὸν αὔλιο
χῶρο ποὺ ἑτοίμασαν οἱ κυρίες τοῦ συλλόγου. Γιὰ τὴν ἱεραποστολή, τὴ χρονιὰ πού πέρασε καὶ τοὺς στόχους τῆς νέας χρονιᾶς μίλησε ὁ πρόεδρος κ. Ἀβραὰμ Σαλασίδης. Εὐχαρίστησε τὰ μέλη καὶ ὅλους τούς παρευρισκομένους γιὰ τὴ συμμετοχή τους στὶς δραστηριότητες καὶ τὸ προσωπικό τους ἐνδιαφέρον στὴ μελέτη τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ. Στὴν συνέχεια οἱ ὑπεύθυνοι τῶν τομέων ἐξέθεσαν τὶς δραστηριότητές τους τονίζοντας τὴν ἀνάγκη στελέχωσής τους μὲ νέους ἐθελοντές. Εὐχὴ ὅλων μας ὁ Πανάγαθος Θεὸς νὰ στείλει νέους ἐργάτες στὸν ἀμπελώνα Του γιὰ νὰ διακονήσουν στὸ ἔργο Του.
|
Πέρασε ἀκόμη μιὰ ἱεραποστολικὴ χρονιά. Μὲ τὶς δυσκολίες της…. Μὰ καὶ μὲ πολλὲς χαρὲς καὶ εὐλογίες ὅλο τό χρόνο…. Μαθήματα, ὁμιλίες, ἐκδρομές, ἱερὲς ἀκολουθίες καὶ Θεῖες Λειτουργίες… γέμισαν τὶς ψυχές μας καὶ μᾶς ἔφεραν πιὸ κοντὰ στὸ Θεὸ καὶ στὸν πλησίον. Τί μεγάλη εὐλογία, Θεέ μου! Ἄνθρωποι κάθε ἡλικίας γινήκαμε μιὰ καινούργια μεγάλη οἰκογένεια, ἡ οἰκογένεια τοῦ Χριστοῦ. Μέσα στὴν σωτήρια ἀγκαλιὰ τῆς Ἐκκλησίας μας τραφήκαμε πνευματικὰ μὲ τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ στὴν φιλόξενη αἴθουσα τοῦ συλλόγου μας. Ἡ ἐκδήλωση λήξης τῶν δραστηριοτήτων μας πραγματοποιήθηκε στὸ ἐξωκλήσι τῆς Παναγίας Ζωοδόχου Πηγῆς Περιστάσεως. Καλεσμένος ὁ ἱερομόναχος
27
Πλούσιο ὑπῆρξε τό πρόγραμμα τῶν ὁμιλιῶν τοῦ Σαββάτου ποὺ πραγματοποιήθηκαν τὸ προηγούμενο τρίμηνο στὴν αἴθουσα τοῦ συλλόγου. Θὰ τὶς ἀναφέρουμε ἐπιγραμματικά:
«ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΛΗΘΗ ΟΙ ΔΥΟ ΠΟΛΟΙ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΖΩΗΣ» ἀπὸ τὸν Ἀρχιμ. π. Μάξιμο Κυρίτση, καθηγούμενο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Διονυσίου ἐν Ὀλύμπω.
Ἰατρικῆς Σχολῆς ΑΠΘ, εἰδικὸ Παθολόγο-Διαβητολόγο.
«Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ» ἀπὸ τὸν λόγιο ἁγιορείτη ἱερομόναχο π. Βενέδικτο Νεοσκητιώτη.
«ΟΙ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥ» ἀπὸ τὸν ἱερομόναχο π. Σάββα Ἁγιορείτη.
«H ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΟΥ ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΥ» ἀπὸ τὴν κ. Ἰουλία Χατζηδάκη, Θεολόγο, ὑπεύθυνη τῆς ἀδελφότητας «Χριστιανικὴ Ἐλπὶς» στὸ Φίλυρο Θεσσαλονίκης.
| ΚΥΡΙΑΚΗ
«ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ» ἀπὸ τὸν κ. Σπύρο Φωτιάδη, Διδάκτορα
28
«Ο ΜΑΘΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΙ ΥΙΟΣ ΤΗΣ ΒΡΟΝΤΗΣ» ἀπὸ τὴν κ. Εἰρήνη Πάνου, Φιλόλογο- Θεολόγο, ἀπὸ τὴν ἀδελφότητα «Χριστιανικὴ Ἐλπίς». «ΤΗΝ ΧΑΡΑΝ ΤΗΝ ΕΜΗΝ ΔΙΔΩΜΙ ΥΜΙΝ» ἀπὸ τὸν Ἀρχιμανδρίτη π. Παῦλο Ντοῦρο, ἱεροκήρυκα, Διευθυντὴ τοῦ πνευματικοῦ κέντρου τῆς Ι. Μητροπόλεώς μας «Ἅγιος Φώτιος».
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ Τὸ προηγούμενο τρίμηνο πραγματοποιήθηκαν δύο προσκυνήματα. Τὸ πρῶτο στὴν γυναικεία Ι. Μ. Ἁγίου Ἀθανασίου Κολινδροῦ τὴν Παρασκευὴ 31 Μαρτίου. Συμμετείχαμε στὴν ἀκολουθία τοῦ Ἀκάθιστου Ὕμνου καὶ στὴν συνέχεια στὸ ἀρχονταρίκι τῆς μονῆς ὁ Ἀρχιμ. π. Ἐφραὶμ Ἀνθίμου ἀναφέρθηκε στὰ πνευματικὰ ὅπλα τοῦ χριστιανοῦ κατὰ τὴν περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Τὸ ἐπόμενο προσκύνημα ἔγινε στὴν Ἔδεσσα τὴν Κυριακὴ 14 Μαΐου. Ξεκινήσαμε μὲ ἐκκλησιασμὸ καὶ Θ. Λειτουργία στὴν Ι. Μ. Ἁγίας Τριάδος. Στὸ ἀρχονταρίκι μᾶς μίλησε ὁ Ἀρχιμ. π. Σάββας Ἁγιορείτης, πνευματικός τῆς μονῆς. Τὸ ἀπόγευμα ἐπισκεφθήκαμε τὴν Ι. Μ. Ἁγίου Ἰλαρίωνος Μογλενῶν στοὺς Προμάχους Ἀριδαίας. Στὸ ὑπαίθριο ἀρχονταρίκι τῆς μονῆς ὁ ἱερομόναχος π. Παΐσιος, πνευματικός τῆς μονῆς, μᾶς μίλησε γιὰ τὸν Ἅγιο Παΐσιο κοντά στόν ὁποῖο ἔζησε πολλὰ χρόνια ὡς ὑποτακτικός. Μὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ τὶς εὐχὲς τοῦ Σεβασμιωτάτου μας, ὁλοκληρώθηκαν οἱ δραστηριότητες τοῦ συλλόγου γιὰ τὸ ἱεραποστολικὸ ἔτος 2016-17. Νὰ εὐχηθοῦμε καὶ ἐμεῖς σὲ ὅλους κάθε χαρὰ καὶ εὐλογία καὶ πνευματικὴ καρποφορία γιὰ τοὺς ὑπόλοιπους μῆνες τοῦ Καλοκαιριοῦ.
Φ 12 ΙΟΥΝΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2017
Μιὰ ξεχωριστὴ ὁμιλία πραγματοποιήθηκε στὸ Συνεδριακὸ Κέντρο τοῦ Δήμου Κατερίνης μὲ θέμα τὸ Ἅγιο Φῶς. Τὴν Τετάρτη 26 Ἀπριλίου 2017, στὴν κατάμεστη αἴθουσα τοῦ Δήμου, ὁ Ἀρχιμ. π. Ἀντώνιος Στυλιανάκης ἀνέπτυξε τὸ θέμα: «ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΦΩΣ ΣΤΟΝ ΤΑΦΟ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΜΑΣ». Ταυτόχρονα μὲ τὴν ὁμιλία προβλήθηκαν καὶ σπάνια ντοκουμέντα ἀπὸ τὸ θαῦμα τοῦ Ἁγίου Φωτός. Ὁ π. Ἀντώνιος τόνισε ὅτι «Τὸ Ἅγιο Φῶς εἶναι ἕνα διαρκὲς θαῦμα, ἕνα ἱστορικὸ γεγονὸς ἀπὸ μαρτυρίες αὐτοπτῶν μαρτύρων καὶ τῆς σύγχρονης τεχνολογίας. Ἀποδεικνύει ὅτι παρὰ τὶς καταστροφὲς αἰώνων στὴν Ἱερουσαλὴμ αὐτὸς εἶναι ὁ αὐθεντικὸς τάφος τοῦ Χριστοῦ, γιατί μόνον ἀπὸ ἐκεῖ ἐξέρχεται. Ἡ φανέρωσή Του ἀποδεικνύει τὴν Ἀνάσταση καὶ τοῦ ἀνθρώπου. Ἀποδεικνύει τὴ γνησιότητα τῆς Ὀρθοδοξίας ὡς μόνης πραγματικῆς, μίας, ἁγίας, καθολικῆς καὶ ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, ἐφόσον δὲ βγαίνει οὔτε στοὺς Λατίνους, οὔτε στοὺς Ἀρμενίους, Κόπτες καὶ ἀλλόδοξους. Εὐθύνη ὅλων μας νὰ διαφυλάξουμε ὡς κόρη ὀφθαλμοῦ τὴν Ὀρθοδοξία».
Μὲ τὴν παρουσία, εὐχὴ καὶ μαρτυρία γιὰ τὸ Ἅγιο Φῶς τοῦ Ποιμενάρχη μας κ. Γεωργίου, τὸ πολυπληθὲς ἀκροατήριο ψηλάφισε τὴ μαρτυρία τοῦ Ἁγίου Φωτὸς καὶ δυνάμωσε τὴν πίστη του. Τὸ βίντεο τῆς ἐκδήλωσης ἔχει δημοσιευθεῖ στὴν ἰστοσελίδα τοῦ συλλόγου.
|
«Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ» ἀπὸ τὸν Ἀρχιμανδρίτη π. Μάξιμο Κυρίτση, καθηγούμενο τῆς Ι.Μ. Ἁγίου Διονυσίου τοῦ ἐν Ὀλύμπω. Ὅλες τὶς παραπάνω ὁμιλίες σὲ βίντεο μπορεῖτε νὰ τὶς βρεῖτε στὴν ἱστοσελίδα τοῦ συλλόγου.
Ἡ Συντακτικὴ Ἐπιτροπὴ
29
| ΚΥΡΙΑΚΗ
Ἡ
30
Ἐκκλησία μᾶς δείχνει τὴν Κλίμακα τῶν ἀρετῶν καὶ μᾶς προτρέπει: «Προθύμως ἀνάβαινε». Ἄρχισε τὸ ἀνέβασμα μὲ προθυμία· ὄχι σὰν ἀγγαρεία. Ἐμεῖς ὅμως, δυστυχῶς, πολλὲς φορὲς προτιμᾶμε τὸ ξάπλωμα στὴν πολυθρόνα, καὶ τὴν παράδοση στὰ χαζοκούτια (τηλεόραση, κινητό, διαδίκτυο), γιὰ νὰ βοσκᾶμε καὶ νὰ τρῶμε μπόλικο κουτόχορτο στὰ λιβάδια τῶν σήριαλς, καὶ γιὰ νὰ μᾶς πετᾶνε μπαλάκι ἀπὸ τὴν μεσημεριανὴ χαζοβιόλα, στὸν ἀπογευματινὸ πληρωμένο ντελάλη τῆς προπαγάνδας τους. Ἀπὸ τὸ πρωΐ μέχρι τὸ βράδυ καταντᾶμε θλιβεροὶ θεατὲς σὲ μιὰ παρέλαση ὑπερεκτιμημένων τίποτα, ποὺ ἀποφαίνονται ἐπὶ παντὸς ἐπιστητοῦ ὡς λαμπεροὶ στὰρ καὶ ἐπώνυμοι εἰδικοί τοῦ μηδενός. Στὴν οὐσία, δηλαδή, ὑπερεκτιμημένα τίποτα. Κάποιοι ἐλεύθεροι στίχοι ἑνὸς σύγχρονου ποιητῆ λένε: «Ἰδοὺ ὁ στόχος τῆς κοινωνίας στὸν νέον αἰώνα: Ὁ πολίτης νὰ εἶναι ἱκανοποιημένος, μὲ ὅσα τοῦ δίνουν χωρὶς ἀντίρρηση. Τοῦ δίνουμε fast food καὶ coca-cola. Ἄφθονα σήριαλς γιὰ νὰ ἀντλεῖ «διδάγματα ζωῆς». Καὶ ἕνα computer, ἀλήθεια, γιὰ νὰ παίζει». Τί ἄλλο θέλει; Ἔ, καὶ οἱ κότες στὸ κοτέτσι τους μὲ λίγο καλαμπόκι καὶ λίγο χορταράκι μιὰ χαρὰ εἶναι.
Φ 12 ΙΟΥΝΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2017
Αὐτὴ ἡ προθυμία γιὰ ἀνάβαση στὴν Κλίμακα τῶν ἀρετῶν μπορεῖ νὰ εἶναι καρπὸς καὶ συνέπεια μόνο μιᾶς ὑγιοῦς ὅρασης καὶ θέασης τῶν πραγμάτων, καὶ ἑνὸς φωτισμένου θελήματος. Δὲν ἀρκεῖ ἡ παρότρυνση, ἡ ἐπισήμανση, ἡ συμβουλή. Τὸ «προθύμως ἀνάβαινε» δὲν ἐπιβάλλεται. Δὲν ἔχει κανένα νόημα, ὅταν ἐπιβάλλεται. Γιατί, ἁπλούστατα, τότε δὲν εἶναι «πρόθυμη» ἀνάβαση ἀλλὰ θλιβερὴ ἀγγαρεία… Ἂν δὲν θελήσουμε νὰ τὸ κατανοήσουμε, νὰ τὸ ἀγαπήσουμε, νὰ τὸ τολμήσουμε, νὰ κάνουμε ἔστω ἕνα βῆμα πρὸς τὰ πάνω, τότε καταδικάζουμε τὴν σχέση μας μὲ τὸν Χριστὸ νὰ εἶναι κάτι πολὺ ψεύτικο. Νὰ εἶναι, ἴσως, τίποτα· κάτι πολὺ ἐπιφανειακό. Νὰ εἶναι μιὰ βιτρίνα μόνο.
|
Τί ἄλλο θέλουν; Ἀλίμονό μας, ἂν ἔχουμε ἰδεῶδες μας, τὸ ἰδεῶδες τῆς κότας. Τὸ θέμα εἶναι νὰ μποροῦμε καὶ νὰ θέλουμε νὰ ἀπεγκλωβιστοῦμε ἀπὸ αὐτὴν τὴν εὐτέλεια, τὴν φτώχεια καὶ τὴν ἐξαθλίωση, καὶ νὰ ἀκολουθοῦμε τὸ «προθύμως ἀνάβαινε». Νὰ μὴ θέλουμε νὰ μένουμε στάσιμοι, ἐκεῖ ποὺ εἴμαστε. Μὲ τὸ «δὲ βαριέσαι» δὲν ἀλλάζει τίποτα. Γιατί ἔτσι, ὄχι ἁπλῶς μένουμε στάσιμοι, ἀλλὰ ἀφηνόμαστε στὸν κατήφορο τῆς παγίωσης τῶν κακῶν καὶ ἐμπαθῶν συνηθειῶν μας. Σίγουρα τό «προθύμως ἀνάβαινε», κοστίζει, στοιχίζει, θέλει κόπο, ἔχει ζόρι. Τὸ θέμα εἶναι νὰ τὸ τολμᾶμε, νὰ τὸ θέλουμε, νὰ μποροῦμε νὰ τὸ ἐπιλέγουμε, ὄχι γκρινιάζοντας, ὄχι βαρυγκομώντας, ὄχι ὠχαδελφιστικά: «ὤχ, ἔχουμε καὶ αὐτὸ τώρα»!
Ἀρχιμ. Σάββα Δημητρέα, «Δυστυχῶς ἐπτωχεύσαμεν! Ἀπὸ τί;»
31