นิทานพื้นบ้านสะพานรักนางสังข์

นิทานพืน้ บ้ านชุมพร เล่ม ๔

พรรณี จันทร์ ณรงค์ โรงเรียนวัดปากด่ าน

สํ านักงานเขตพืน้ ที่การศึกษาประถมศึกษา ชุมพรเขต1

นิทานพืน้ บ้ านจังหวัดชุมพร เล่ม ๔

สะพานรักนางสั งข์ พรรณี จันทร์ ณรงค์

โรงเรี ยนวัดปากด่าน สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชุมพร เขต ๑

คํานํา นิทานเรื่ องสะพานรักนางสังข์เป็ นนิ ทานพื้นบ้านของจังหวัดชุมพร ซึ่งเป็ นที่มา ของชื่อสะพานนางสังข์ ผูเ้ ขียนเห็นว่าเป็ นเรื่ องใกล้ตวั ที่นกั เรี ยนควรสนใจ เพราะเป็ น เรื่ องราวของท้องถิ่น จึงได้นาํ เค้าโครงเรื่ องมาเขียนเป็ นบทร้อยกรองประเภทกลอนสุ ภาพ หรื อกลอนแปด เพื่อให้นกั เรี ยนได้ฝึกทักษะการอ่าน คิดวิเคราะห์และเขียน โดยให้ นักเรี ยนคิดวิเคราะห์คาํ ตัวละครและเหตุการณ์ในนิ ทาน แล้วให้นกั เรี ยนเขียนตอบ คําถาม แสดงความคิดเห็นและเขียนบทร้อยกรอง นอกจากนี้ ได้กาํ หนดกิจกรรมเพิ่มเติม เพื่อให้นกั เรี ยนได้ศึกษาค้นคว้าด้วยตนเองจากแหล่งเรี ยนรู ้อื่น ๆ ซึ่งเป็ นการปลูกฝังนิ สยั ใฝ่ รู ้ ใฝ่ เรี ยนให้เกิดแก่นกั เรี ยน กิจกรรมหลังการอ่านที่ผเู ้ ขียนกําหนดให้นกั เรี ยนปฏิบตั ิน้ ี นักเรี ยนสามารถคิดและเขียนสื่ อความได้ท้ งั ร้อยแก้วและร้อยกรอง ขอขอบคุณทุกท่านที่มีส่วนร่ วมในการจัดทําหนังสื อเล่มนี้จนเสร็ จสมบูรณ์ และหวังเป็ นอย่างยิง่ ว่าหนังสื อเล่มนี้ คงอํานวยประโยชน์แก่ผทู ้ ี่สนใจได้เป็ นอย่างดี พรรณี จันทร์ณรงค์ โรงเรียนวัดปากด่ าน

มีเรื่ องเก่าเล่าขานมานานแล้ว ได้สามีดีเลิศประเสริ ฐครัน กิจการงานช่วยกันอย่างขันแข็ง ทําความดีดว้ ยใจไม่บิดเบือน

ถึงนางแก้วชื่อสังข์งามดังฝัน ครองรักมัน่ ฝั่งท่ายางสร้างบ้านเรื อน รู ้จกั แบ่งของกินใช้ให้ผองเพื่อน แม้วนั เดือนล่วงไปไม่เปลี่ยนแปร

สองสามีภรรยาพาสุ ขสันต์ นางปวดท้องร้องหาหมอตําแย เป็ นเวลามืดคํ่าแสนลําบาก เรี ยกเพื่อนบ้านมาเฝ้ าก็ใช่ที

สังข์ต้งั ครรภ์ครบขวบจวบท้องแก่ แต่เรื อแพข้ามฝั่งยังไม่มี จะหาเรื อข้ามฟากที่ไหนนี่ ใจสามีคิดหนักสุ ดหักใจ

สามีเห็นนางปวดแสนรวดร้าว บอกให้นางคอยตนพ้นผองภัย เห็นแม่น้ าํ ใหญ่กว้างขวางตรงหน้า จะหาเรื อข้ามไปก็ไม่มี

จึงบอกกล่าวสัง่ คํานํ้าตาไหล จะรี บไปตามหมอไม่รอรี สายธาราเชี่ยววนไหลล้นปรี่ อยูอ่ ย่างนี้ร้อนใจไม่ทนั การณ์

สามีตดั สิ นใจอันแน่วแน่ เพื่อว่ายนํ้าข้ามฝั่งดังต้องการ พยายามว่ายเท่าไรก็ไม่พน้ ดิ้นเสื อกสนสําลักนํ้าสุ ดลําเค็ญ

ลงกระแสนํ้าไหลด้วยใจหาญ ฝ่ าสายธารเชี่ยวกรากแสนยากเย็น สายนํ้าวนท่วมกายาพาทุกข์เข็ญ จนร่ างเร้นจมหายกลางสายชล

ฝ่ ายนางสังข์คอยฟังเสี ยงสามีกลับ นางปวดท้องไม่หยุดสุ ดทานทน หนึ่งราตรี ผา่ นไปใกล้สว่าง นอนปวดท้องคนเดียวเปล่าเปลี่ยวใจ

เวลาลับล่วงไปใจสับสน ต้องสวดมนต์ท่องบ่นให้พน้ ภัย สามีนางยังไม่กลับลับไปไหน เรี ยกหาใครให้ช่วยนั้นไม่มี

รุ่ งสว่างนางคลอดปลดปลอดทุกข์ ร่ างลูกน้อยเหลือแต่กายไร้ชีวี หากมีหมอลูกคงอยูใ่ ห้ดูเลี้ยง ยามนี้แม่หมดสุ ขทุกข์ระทม

เห็นหน้าลูกแล้วสลดหมดราศี บุญแม่มีนอ้ ยไปไม่ได้ชม แม่คงได้กล่อมเกลี้ยงให้สุขสม แสนขื่นขมว้าเหว่เปลี่ยวเอกา

เพื่อนบ้านรู้ข่าวนางต่างเยีย่ มเฝ้ า ช่วยปลอบนางให้หายคลายโศกา ใครมีเรื อใช้เรื อตระเวนหา จนกระทัง่ พบร่ างกลางวังวน

ฟั งเรื่ องราวสงสารเป็ นหนักหนา บ้างช่วยหาสามีที่ในชล ที่เก่งกล้าว่ายดําทุกแห่งหน เพื่อนทุกคนพบเหตุสงั เวชใจ

เมื่อนางสังข์ฟังข่าวสามีสิ้น ขาดสามีนางจะอยูไ่ ด้อย่างไร เพื่อนบ้านเห็นนางสังข์ต่างสงสาร จนนางฟื้ นคืนได้สมประดี

ใจพังภินท์ครวญครํ่านํ้าตาไหล รํ่าอาลัยขื่นขมไม่สมประดี พยาบาลปลอบใจไม่หน่ายหนี เพ้อรําพันถึงสามีอยูร่ ่ าํ ไป

นางคิดว่าสามีที่ตายจาก มีสะพานคงไม่พรากจากนางไป นางจึงคิดสร้างสะพานข้ามผ่านฟาก หาช่องทางสร้างสะพานไม่แชเชือน

เหตุวา่ ยนํ้าข้ามฟากหาหมอให้ ทุกข์ยงิ่ ใหญ่ครานี้มิลืมเลือน คลายทุกข์ยากใครใครอย่าได้เหมือน บอกเพื่อนเพือ่ นที่อยูร่ ู ้ทว่ั กัน

อันฐานะนางสังข์มงั่ มีมาก สร้างสะพานคงสําเร็จเสร็จเร็วพลัน แม้ชีวติ นางสิ้ นไปไม่หวนกลับ สะพานดีมีไว้ใช้เดินทาง

หากตายจากนําทรัพย์ใช้ได้ดงั ฝัน คิดดังนั้นจึงบอกกล่าวชาวท่ายาง จงนําทรัพย์นางขายใช้ก่อสร้าง ข้ามแม่น้ าํ ท่ายางอย่างปลอดภัย

ถึงเวลายามร้ายให้วกิ ฤติ คิดถึงลูกสามีที่จากไป ขืนอยูไ่ ปไร้สุขทุกข์ใจเหลือ ตัดสิ นใจมุ่งมัน่ กลั้นใจตาย

ดลดวงจิตสังข์น้ นั ให้หวัน่ ไหว เปล่าเปลี่ยวใจอ้างว้างอย่างเดียวดาย รู ้สึกเบื่ออนาคตหมดจุดหมาย จิตและกายแยกกันพลันสิ้ นลม

ชาวบ้านรู้ข่าวนางต่างครุ่ นคิด สร้างสะพานข้ามเขตเจตนารมณ์ ต่อมาคนเรี ยกว่าท่านางสังข์ คู่ความดีฝังใจไม่เสื่ อมคลาย

หวังให้จิตวิญญาณพานสุ ขสม นามเหมาะสมคือนางสังข์ดงั ผูต้ าย ชื่อนั้นยังคงอยูไ่ ม่รู้หาย แม้นางตายคนกล่าวถึงซึ้งพระคุณ

สะพานท่ านางสั งข์ สะพานท่านางสังข์ เป็ นสะพานข้ามแม่น้ าํ ท่าตะเภาที่ตาํ บล ท่ายาง เขตอําเภอเมือง อยูใ่ กล้กบั อนุสาวรี ยย์ วุ ชนทหาร เป็ นสะพาน ที่สาํ คัญต่อการคมนาคมของจังหวัดชุมพร เป็ นเส้นทางสู่ปากนํ้าชุมพร ซึ่งเป็ นแหล่งเศรษฐกิจที่สาํ คัญแห่งหนึ่งของจังหวัดชุมพร มีสถานที่ ท่องเที่ยว ได้แก่ หาดทรายรี วนอุทยานหมู่เกาะชุมพร ศาลพลเรื อเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตรอุดมศักดิ์ มีพระตําหนัก รัชกาลที่ ๕ มีโรงงานผลิตปลากระป๋ อง ท่าเรื อสะพานปลา ในวันหนึ่งๆ ประชาชนต้องใช้สะพานท่านางสังข์เพื่อการคมนาคม เป็ นจํานวนมาก นับว่าเป็ นสะพานที่สาํ คัญยิง่ ของจังหวัดชุมพร

กิจกรรมหลังการอ่ าน กิจกรรมที่ ๑ โยงเส้นจับคู่คาํ ศัพท์และความหมาย คําศัพท์ หมอตําแย สายธารา ลําเค็ญ สังเวช ราตรี ไร้ชีวี เอกา โศกา ภินท์ สมประดี วิกฤติ เจตนารมณ์

           

ความหมาย

 กลางคืน  รู ้สึกเศร้าสลดต่อผูท้ ี่ตายไป  แตก  ลําบาก  โดดเดี่ยว  แม่น้ าํ  ตาย  ความมุ่งหมาย  เศร้า  หญิงที่ทาํ การคลอดลูกตามแผนโบราณ  ขั้นอันตราย  ความรู ้สึกตัว

กิจกรรมที่ ๒ เขียนแผนภาพความคิดเรื่ องสะพานรักนางสังข์ ตัวละคร ...................................... ...................................... ...................................... ......................................

เหตุการณ์ ...................................... ...................................... ...................................... ...................................... .....................................

สถานที่ ...................................... ...................................... ...................................... ......................................

สะพานรักนางสังข์

ข้ อดีของเรื่อง …………………………… …………………………… …………………………… …………………………….

ข้ อเสี ยของเรื่อง ……………………… ……………………… ……………………… ……………………… ………………………

กิจกรรมที่ ๓ เขียนตอบคําถามต่อไปนี้ ๑. เหตุใดสามีนางสังข์หาเรื อข้ามฝั่งไม่ได้ ๒. เมื่อไม่มีเรื อ สามีนางสังข์แก้ปัญหาอย่างไร ๓. ถ้านักเรี ยนเป็ นสามีนางสังข์ นักเรี ยนจะแก้ปัญหาอย่างไร ๔. นางสังข์เสี ยชีวิตเพราะสาเหตุใด ๕. สะพานท่านางสังข์สร้างสําเร็ จได้เพราะเหตุใด ๖. นักเรี ยนต้องการให้เรื่ องจบอย่างนี้ หรื อไม่ เพราะเหตุใด ๗. นักเรี ยนได้ขอ้ คิดอะไรจากเรื่ องนี้ ๘. หนังสื อสะพานรักนางสังข์ เป็ นบทร้อยกรองประเภทใด ๙. แบ่งวรรคตอนการอ่านและโยงคําสัมผัสในแผนผังข้างล่างนี้

OOOOOOOO OOOOOOOO OOOOOOOO

OOOOOOOO

OOOOOOOO

OOOOOOOO

OOOOOOOO

OOOOOOOO

กิจกรรมที่ ๔ ระบายภาพไก่ สีแดงหน้ าคํามูล และระบายภาพไก่ สีเหลืองหน้ าคําประสม สามี

ลําเค็ญ

บ้ านเรือน

ราตรี

อาลัย

ว้ าเหว่

หมอตําแย

สงสาร

นํา้ ตา

ดวงจิต

ตระเวน

จุดหมาย

แม่ นํา้

ชาวบ้ าน

กระแส

ลําบาก

สายธาร

สํ าเร็จ

ยากเย็น

พระคุณ

กิจกรรมที่ ๕ ฝึ กเขียนบทร้อยกรอง

๕.๑ นําคําทีก่ าํ หนดให้ เติมในช่ องว่ างให้ ได้ ใจความสมบูรณ์ และถูกต้ อง ตามหลักการเขียนบทร้ อยกรอง

คําที่กาํ หนดให้

ชม ชวน กายา ไหล

มากมาย ตก

ทัว่ ไป รก สวยงาม งามตา

บทร้ อยกรอง ผ่านละแมแลละลิ่วล้วนทิวสวน บ่อนํ้าร้อนถํ้าเขาพลูดูงามตา ท่องพะโต๊ะล่องแพน้อยลอยตามนํ้า นํ้าอยูไ่ ด้เพราะมีป่าอยู.่ ....................

เพื่อนชี้...........ดูปาล์มงามหนักหนา อาบ...............ชะสิ่ งร้ายสบายใจ ใจที่ช้ าํ หายวับกับนํ้า.................. คนอยูไ่ ด้เพราะใจไม่อ่อนแอ

๕.๒ เติมบทร้ อยกรองลงในช่ องว่ างให้ ได้ ใจความสมบูรณ์ และสั มผัสถูกต้ อง

อ่านหนังสื อทุกวันทันโลกกว้าง

มีทุกอย่างให้รู้เหมือนครู สอน

สะพานท่านางสั งข์ ............................................................. ........................................................

กลอนแปด

{ {

บทที่ ๑

บทที่ ๒

หนังสื อคือเข็มทิศ นําชีวิตให้ ก้าวไกล

เอกสารประกอบการศึกษาค้ นคว้ า ชุมพร, จังหวัด นิทานและตํานานพืน้ บ้ านจังหวัดชุมพร เอกสารทางวิชาการ ๒๕๔๒ รัชนี ศรี ไพรวรรณ “การสอนบทร้อยกรองและทํานองเสนาะระดับประถมศึกษา” ใน เอกสารการสอนชุดวิชาการสอนกลุ่มทักษะ ๑ (ภาษาไทย) หน่วยที่ ๑๐ หน้า ๖๕๙ - ๖๗๕ นนทบุรี มหาวิทยาลัยสุ โขทัยธรรมาธิราช ๒๕๓๒ ราชบัณฑิตยสถาน พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ พิมพ์ครั้งที่ ๕ กรุ งเทพมหานคร บริ ษทั อักษรเจริ ญทัศน์ อจท. จํากัด ๒๕๓๘

.

หนังสื อคือเข็มทิศ นําชีวิตให้ ก้าวไกล