ZEKER DOEN ETEN & DRINKEN O Taverna Patari, Grieks-Arabisch aan de haven 25
O Taverna Argentina, verse vis 43 O Taverna Roussos, slakken en fijne muziek 93
O Taverna Mosostrati, schapenboter met zee-egelsalade 111
OVERNACHTEN O Porto Veneziano, ouderwetse elegantie en rust 30
O Milia, eco-agrotoerisme 42 O Paleochora Camping, strand, water en natuur 53
O Elounda Beach, elegantie van wereldklasse 101
STRANDEN O Elafonisi, Turkse idylle 47 O Balos-lagune, alleen bereikbaar vanaf zee 39
O Palmenstrand Vai, tropische omgeving 108
O Dal der doden, Kato Zakros, ruïnes en taverna’s 109
MET DE KIDS O Koetstocht in Chania, hoog boven alles verheven 25
O Limnoupolis-Zwemparadijs 10 woeste glijbanen 29 O Sfendoni-grot, dramatische druipstenen 64
O Boottocht vanuit Agia Galini, bezoek een verlaten eiland 66
SHOPPEN O Lederstraat in Chania, laarzen en handtassen 27
O Bazaar in Heraklion, kruiden en olijven 73
O Anogia, grootste dorp van Kreta 66 O Margarites, pottenbakkersdorp 64 WANDELEN O E4-wandelroute, 260 km door de natuur 49
O Samaria-kloof, de langste kloof van Europa 51
O Omalos-hoogvlakte, vogelgekwetter en schapenbellen 50
O Dal der doden, Kato Zakros 109 WONDEREN VAN DE OUDHEID O Knossos, Minoïsch paleis 82 O Festos, ruïnes met prachtig uitzicht 91 O Archeologisch Museum in Heraklion, oudste kunstschatten van Europa 76
O Arkadi-klooster, renaissancepracht 63
INHOUD O ...............O ..O ..O ..O ..O ..O ..O ..O
VOORWOORD OVER KRETA
5
Kreta nu 6 Griekse bruiloft 8 Religie en orthodoxe wonderen 10 Oorlogsdans en herderszang 12 Zongerijpte, eenvoudige keuken 14 Eeuwige vrijheidsstrijders 16 Slang in het paradijs 20
CHANIA-STAD 23 CHANIA-NOORD 33 CHANIA-ZUID 45 RETHYMNON 55 HERAKLION-STAD 71 HERAKLION 81 LASITHI 95 PRAKTISCH 113 Voor vertrek 113, Reis en aankomst 116, Vervoer 117, Praktische info 118, In geval van nood 119, Lokale gebruiken 120, Agenda 121, Overnachten 122, Eten & drinken 123, Shoppen 124, Uitgaansleven 124, Handig om te weten voor 124, Activiteiten 125
100% ACTIEF 126 WOORDENLIJST 128 INDEX 130
VOORWOORD Irini trippelt rond in een maillot en zilverkleurige blouse. Haar decolletĂŠ brengt vele mannen het hoofd op hol. Haar glanzende, zwarte haren omlijsten haar lachende gezicht. Ze zorgt ervoor dat iedereen in de taverna voldoende te eten en te drinken heeft. Haar man staat achter de bar en haar broer Nikos bereidt de maaltijden. De taverna is afgeladen vol. Er zijn meer buitenlanders dan Grieken, want het is nog vroeg op de avond. Pas rond middernacht komen de lokale bewoners, die niet vertrekken voordat de laatste melancholische tonen van het orkest zijn weggestorven. Het is vaak al 4 uur als Irini weer naar huis gaat. Vier jonge mannen verzorgen vanavond de muziek. Met een lauto, een lyra en een grote trommel staan ze bij de bar en zorgen ze voor een geweldige sfeer. De lijzige, monotone klanken vormen een oneindige reeks geĂŻmproviseerde variaties. Ze glimlachen niet naar het publiek, kondigen hun nummers niet aan en praten zelfs niet met elkaar. Ze communiceren met hun zang en instrumenten. Ze houden af en toe even pauze, roken een sigaretje, nemen een slok cola (in werkelijkheid wodka-cola) en dan gaan ze weer verder. De tonen buitelen over elkaar heen, het ritme is 5/8, ongrijpbaar en toch volkomen monotoon. Er komt geen einde aan de muziek en er komt geen einde aan het eten. Na middernacht lijkt iedereen in dezelfde
PROFESSIONELE DANSER S TONEN HUN A C R O B AT I S C H E K U N S T E N I N E E N P E N D OZ A L I .
soort trance te verkeren als gevolg van de enorme hoeveelheid muziek, dans en alcohol. Irini begint als eerste te dansen, samen met haar man Nikiforo. Met de armen om elkaars schouders vormen ze een kleine keten. Als Irini solo danst, gaat Nikiforo op zijn knieen en slaat hij uit respect met zijn hand op de vloer. Iedereen klapt ritmisch mee. Maar Irini is nog niet klaar. Ze lokt een jong Engels meisje de vloer op. Het meisje is zich bewust van alle ogen in het publiek als ze solo moet dansen, en aarzelt even. Maar al snel overwint ze haar plankenkoorts en danst ze haar eigen variant op de Kretenzische dans. Het publiek reageert met respect en plezier. Later vormen een ouder Duits echtpaar, het jonge Engelse meisje en de plaatselijke goudsmid een keten met Nikiforo. En zolang ze dansen, houdt de muziek aan. Bij georganiseerde reizen naar Kreta staat vaak een Griekse avond vol muziek en dans op het programma. Als de dansers speciaal worden ingehuurd, dragen de vrouwen kleurrijke jurken met geborduurde schorten en gaan de mannen gekleed in zwart. Ze voeren de ingewikkelde danspassen met een natuurlijke gratie en lichtvoetigheid uit. Een Griekse avond kan ook bestaan uit een optreden op het dorpsplein met dansers in klederdracht. Of uit een heiligenfeest, een zogeheten panagiri. Maar de allermooiste Griekse avond beleef je toch in de taverna, met een dansende Irini. O Ida F. Ferdinand
VOORWOORD
5
KRETA NU Kreta heeft vele records op haar naam staan. Kreta is het grootste eiland van Griekenland en heeft de hoogste berg in de Egeïsche zee. Het eiland ontvangt meer toeristen en heeft meer olijfbomen, schapen, geiten en sinaasappels dan de andere eilanden. Kreta is niet zomaar een Grieks eiland in de Middellandse Zee. Kreta is een wereld op zich.
KOGELGATEN
Voor de meeste Kretenzers staat de familie
nieuwe kogelgaten in de verkeersborden van het dorp. Soms worden wapens op Kreta voor iets anders gebruikt. Een paar jaar geleden raakte een agent ernstig gewond toen een jongeman hem neerschoot in het dorp Zoniana ( 65). De jonge schutter werd door sommigen gezien als een moderne vrijheidsstrijder. Anderen waren van mening dat hij lid was van een drugsbende uit de bergen. Tegenwoordig maakt Kreta deel uit van de moderne Griekse democratie. Maar corruptie,
FILOXENIA BETEKENT ‘GASTVRIJHEID’ EN GEEFT AAN HOE VREEMDELINGEN VAN OUDSHER OP KRETA WORDEN ONTVANGEN. centraal. Men leeft samen, zorgt voor elkaar en helpt zowel naaste als verre familieleden. De familie wordt goed beschermd, zo nodig ook tegen de wetgevende macht. Van oudsher was het zelfrecht een manier om familie en dorp te beschermen. Elke familie bezat revolvers en geweren. In de dorpen is dit nog steeds zo, ook al wordt er vaak alleen nog op feestdagen gevuurd. Een goed feest begint met een geweersalvo en eindigt met een paar 6
O V E R K R E TA
nepotisme en machtsmisbruik bestaan nog steeds op het eiland. Met de juiste connecties is alles mogelijk, en de oude familiebanden en clans zijn hardnekkig.
DORPSLEVEN MET FRAPPÉ
In het café Fortezza in Rethymnon zitten Stavroula en Irene na college in de zachte sofa’s. Ze studeren binnenkort af als docent, genieten van hun vrijheid en praten over werk,
M O D ER N E T I J D EN: G R I EK EN H EB B EN H E T R ECO R D MOBIEL BELLEN EN DEMONSTREREN OP HUN N A A M S TA A N.
jongens en mode. Als hun dorp ter sprake komt, beginnen ze zachter te praten. De plek waar hun wortels liggen, is belangrijk. Het dorp speelt nog steeds een grote rol in hun leven. Daar zijn zij, hun moeders en oma’s opgegroeid. De meeste families hebben er nog steeds een lapje grond met olijfbomen die genoeg olie opleveren voor een heel jaar. De kerkelijke feestdagen zijn nog steeds de momenten waarop iedereen elkaar treft. Stavroula en Irene willen niet kiezen tussen stad of dorp. Ze willen beide. Veel Kretenzers zijn zoals zij: moderne traditionalisten.
GASTVRIJHEID
Belangrijk binnen de traditionele dorpscultuur is de gastvrijheid, die ook in het moderne leven een grote rol speelt. Xenia betekent tegelijkertijd vrienden en vreemden, en filoxenia betekent de liefde voor de vrienden en de vreemden. Dat zegt alles over de manier waarop vreemdelingen hier op Kreta van oudsher werden ontvangen. Ook een vreemde is een vriend die je brood, wijn en voedsel geeft. Sinds de komst van de vele toeristen,
is het onmogelijk geworden elke gast uit te nodigen. Toch trakteert de gastheer na een maaltijd in de taverna vaak nog op fruit en brandewijn. Zo worden xenia op Kreta nog steeds verwelkomd. O
KRETA IN HET KORT Grootste eiland van Griekenland. 260 km lang en op smalste punt 30 km breed. Bevolking: ca. 600.000. Het eiland bestaat uit 4 provincies: Chania, Rethymnon, Heraklion en Lasithi. School: 9 jaar verplicht onderwijs. Taal: Nieuw-Grieks met cyrillisch alfabet. Religie: Grieks-orthodox christendom 98%. Werkloosheid: 4%, de helft van het landelijk gemiddelde. Toeristen per jaar: 2.000.000, waarvan 80% met charter. Hoofdinkomsten: Landbouw en toerisme. Olijfbomen: 34.000.000.
K R E TA N U
7
|
C H A N I A -S TA D Z I E : W W W.C H A N I AC R E T E .G R B E ZO E K : TO PA N A S P R O E F: D O L M A D E S
CHANIA-STAD Een drankje op de havenpromenade. De Venetiaanse vuurtoren staat in het vlammende licht van de ondergaande zon. De lange pier houdt het water in de haven in bedwang. De pastelkleurige Venetiaanse huizen weerspiegelen in het water en in de verte reiken de toppen van de Witte Bergen de hemel in.
C H A N I A -S TA D
23
|
DE HON D IS G E W EN D A A N EEN RITJE OP DE SCOOTER IN HE T DRUKKE VERKEER.
5000 jaar geleden al bestond. Er is een aantal funderingen blootgelegd en je kunt de werkzaamheden volgen vanuit het oude stadsdeel Kastelli ( 28). Terwijl de Minoërs herleven in het archeologische museum, wordt Chania gekenmerkt door de aanwezigheid van de Venetianen. Zij bepaalden de huidige structuur van de stad, bouwden de stadsmuren, de haven en de meeste huizen langs de havenpromenade. De Venetianen verdedigden de stad in de 15e eeuw tegen de piraat Barbarossa en hielden stand tot de Turken in 1645 door de muur heen braken. Ruim 250 jaar was Chania in handen van de Osmanen. De kerken werden moskeeën. Dat is nog steeds te zien aan de Agios Nikolaos-kerk, die zowel een klokkentoren als een minaret heeft. Door de komst van het toerisme in de laatste 30 jaar is men begonnen grote delen van het vervallen architectonische erfgoed te restaureren. De Venetiaanse arsenalen zijn heropend als musea, en het westelijk deel van de stadsmuur wordt op dit moment herbouwd.
|
Chania roept veel gevoelens op. De Kretenzers noemen de oude stad met de Venetiaanse herenhuizen met trots hun eigen Venetië, hoewel het water niet door de stad stroomt maar eromheen slingert. Met 70.000 inwoners is Chania de tweede stad van Kreta. Het toerisme vormt de voornaamste bron van inkomsten, maar de universiteit biedt eveneens veel werkgelegenheid en trekt studenten naar de stad. Zij zorgen ook in de winter voor een levendig uitgaansleven. Binnen de stadsmuren van deze oude, middeleeuwse stad vind je musea, kerken, kronkelige steegjes en souvenirwinkeltjes. De haven heeft een brede kade, waar mensen flaneren, een terrasje pikken of een tochtje met paard en wagen maken. Midden in het oude centrum vindt een opgraving plaats naar het Minoïsche Kydonias, zoals deze belangrijke stad in de oudheid heette. Uit de vondsten blijkt dat de stad
IN DIT HOOFDSTUK Het oude gedeelte van Chania ligt als een brede strook langs de lange havenpromenade. De haven vormt de grens van de middeleeuwse wijk. De stadsmuur kent vele Venetiaanse en Turkse architectonische hoogstandjes uit de tijd dat de stad een van de parels van de Middellandse Zee was. Sinds de jaren 50 zijn nieuwe wijken buiten de stadsmuur gebouwd, met pleinen, parken, een grote markthal en veel verkeer.
MINOA, EEN MINOÏSCH SCHIP 2
In het midden van de Venetiaanse haven ligt de Janitsjar-moskee. Het westelijke gedeelte van de haven heet de ‘toeristische haven’ en het oostelijke gedeelte de ‘Griekse haven’. Alles is op loopafstand, en vanuit de taverna’s en cafés kun je het drukke stadsleven gadeslaan: de kunstenaars, die in een kwartier een portret tekenen en de obers, die gasten lokken met hun menukaart. Het is hier zelden rustig en stil.
De Minoa is een replica van een van de schepen die in circa 1500 v.C. rond de eilanden voeren. Op de bodem zaten de galeislaven, met daarboven de stuurman. In 2004, toen de Olympische Spelen werden gehouden in Athene, voer de Minoa van Kreta naar Athene met een tak van de oudste olijfboom op Kreta, die in het dorp Vouves staat ( 38). Met oud gereedschap, enorme houten balken en ambachtelijke vaardigheid en geduld zijn op basis van gedane vondsten een paar zeilschepen uit de oudheid nagebouwd. Een daarvan is de Minoa. Ga voor meer informatie over deze tocht en over andere vaartuigen van voor de jaartelling naar de tentoonstelling in een van de arsenalen. Je vindt de arsenalen aan het eind van de oostelijke binnenhaven. 10.00-14.30. 2 €.
ARSENALEN 1
JANITSJAR-MOSKEE 3
HAVENPROMENADE
C H A N I A -S TA D
deze arsenalen in de 15e eeuw om hun schepen in te bouwen. Van deze markante bouwwerken staan er nog 9 als grote, goudkleurige bakens bij de haven.
Het hoge plafond vormt een perfecte boog boven de lange hal, die naar Italiaans voorbeeld is gebouwd. Aanvankelijk waren er 23 enorme hallen met gewelfde daken. De Venetianen bouwden
Paard-en-wagens staan als silhouetten voor het lichte, vierkante gebouw met de vele koepels. Een vreemde eend in de bijt tussen de Italiaanse herenhuizen. De moskee werd in 1645 door de Turken gebouwd. Maar er
D R U K T E O P D E H AV E N P R O M E N A D E I N H E T Z A C H T E L I C H T VA N D E N A M I D D A G ZO N .
24
C H A N I A -S TA D
Kaart op achterflap
C H A N I A -S TA D
D E S T U D E N T E N ZO R G E N V O O R G E Z E L L I G H E I D I N D E C A F É S , O O K I N D E W I N T E R .
wordt al meer dan 100 jaar niet meer opgeroepen tot gebed. Het prachtige gebouw wordt tegenwoordig gebruikt voor wisselende kunstexposities. Ook vanwege de harmonieuze architectuur is deze moskee een bezoek waard. Wisselende tijden afhankelijk van de expositie; zie toeristische informatie ( 29).
KOETSTOCHT 4
Een witte koets met een bruin paard ervoor. De koetsier lijkt al 10 jaar onafgebroken op de bok te zitten, met zijn gelooide huid en bijna apathisch aandoende kalmte. Maar als er klanten komen, wordt hij wakker en leidt hij het paard en de koets langs het Venetiaanse havenfront en door de smalle steegjes van de oude stad. Een koetstocht is een begrip in Chania. De koetsen staan midden op de havenpromenade voor de Janitsjar-moskee te
Kaart op achterflap
wachten op een tochtje door de binnenstad. 20 â‚Ź voor 20 min.
TAVERNA PATARI 5
De Libanese Karim heeft mensenkennis en toont zich een talenwonder als hij de langsslenterende toeristen aanspreekt in het Nederlands, Duits, Italiaans, Frans en natuurlijk Grieks, Arabisch en Engels. Dat is goed voor het bedrijf, zegt hij. Velen voelen zich welkom in taverna Patari, waar zowel Griekse als Arabische gerechten worden geserveerd. Bovendien zit je er op de eerste rang aan de haven ( 31). 34 Soumerli, 28210 59065. mei-nov, 10.000.00.
VUURTOREN 6
Als je op de pier langs de Fortezza-bar en voorbij de hengelaars loopt, kom je bij de H AV E N P RO M E N A D E
25
De collectie is niet zo groot, maar de meer dan 1000 jaar oude mozaïekvloer is indrukwekkend en de muurschilderingen en iconen zijn zeldzaam mooi. De uitgebreide toelichtingen zetten de afbeeldingen in historisch perspectief. Theotokoupoulou 32, in de Topanas-wijk. 8.30-15.00, behalve ma. 2 €, combikaart met archeologisch museum 3 €.
SCHEEPVAARTMUSEUM IN CHANIA – NAVAL MUSEUM 9
C H A N I A -S TA D
In 1941 bezetten de Duitsers het eiland met behulp van luchttroepen. De strijd was hevig en velen vonden de dood. Op de eerste verdieping hangen foto’s van het dorpsleven tijdens de bezetting. De collectie modelschepen, oude kaarten en modellen van Chania in de Venetiaanse periode is zeer de moeite waard. De ruimte vol mosselschelpen uit de omringende zee is ook geweldig om te zien. Akti Koundourioti. Voor het Firkas-bastion. 8.30-15.00. 2 €. H E T PA A R D WA C H T O P H E T V O LG E N D E TO C H TJ E M E T D E KO E T S D O O R D E S TA D.
zandstenen vuurtoren, die als een minaret omhoogsteekt. Bij de vuurtoren heb je zicht op de hele haven en de Witte Bergen in de verte. De Fortezza-bar biedt overdag en ’s avonds een gratis boottochtje tussen de pier en de haven. De vuurtoren zelf is niet toegankelijk, maar vanaf de trap kun je naar de haven kijken.
STADSMUUR 7
Aan beide uiteinden van de haven begint de Venetiaanse stadsmuur, die ooit met een totale lengte van 3 km de hele stad in de vorm van een ster omsloot. Als je bij het Firkas-bastion aan de westkant omhooggaat, kun je zien wat een indrukwekkend en gigantisch bouwwerk het is. Hier is men jaren bezig geweest het metselwerk bloot te leggen en de vestinggracht te reconstrueren. De muur zelf kan niet worden beklommen.
BYZANTIJNSE COLLECTIE 8
Nog een Venetiaanse kerk die in gebruik is als museum, met aandacht voor de vroegchristelijke periode (die je zelden in een museum ziet) tot aan de 18e eeuw. 26
C H A N I A -S TA D
MIDDELEEUWSE WIJK Er is weinig middeleeuws aan het fastfood in Halidon of de gothic sieradenverkoopster met het diepe decolleté. Ook de speelplaats bij het Scavio-bastion en de gameworld met 30 pc’s hebben weinig met het verleden te maken. De moderne tijd is doorgedrongen tot de oude wijk binnen de stadsmuren, maar toch is de middeleeuwse sfeer intact gebleven. Als je door de straten loopt en omhoogkijkt, krijg je een beeld van het verleden. Ook in de musea in de steegjes en de werkplaatsen in de lederstraat merk je duidelijk dat je op een historische plek bent.
HALIDON
De hoofdstraat Halidon loopt van het havenplein door het oude stadsdeel voorbij de kathedraal ( 27) tot aan het 1866-plein ( 28). Elke centimeter van de straat is gericht op potentiële klanten, die er terecht kunnen voor het klassieke aanbod van badhanddoeken, duikbrillen en kleurrijke ansichtkaarten, of iets moois op de kop kunnen tikken bij een van de vele juweliers. De zwerfhonden, die duidelijk genoeg te eten hebben, horen bij het straatbeeld.
Kaart op achterflap
ARCHEOLOGISCH MUSEUM q
KRETENZISCH HUIS w
Loop vanaf de binnenplaats de trap op en je stapt een ‘traditioneel’ huis binnen. Je kunt je nauwelijks voorstellen dat een huis zo vol kon zijn. Aan de wanden hangen handgeweven kleden in de karakteristieke kleur rood, in een hoek staat een hemelbed en in een andere hoek een oude keuken met pannen en keukengerei. Halidon 26. ma-za 9.00-15.00 en 18.00-21.00. 2 €.
KATHEDRAAL e
Als je door de winkelstraat Halidon loopt, kom je langs de kathedraal, met de klokken die van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat oproepen tot gebed. De kerk werd in 1870 gebouwd als symbool van het orthodoxe geloof, toen een hevige strijd geleverd werd met de islamitische Turken. De kerk wekt de indruk ouder te zijn, want de fraaie gevel lijkt op die van de Agios Nikolaos-kerk, die 500 jaar eerder als klooster door de Italianen werd gebouwd. Er heerst een serene rust in de kerk, waar
Kaart op achterflap
de lange kaarsen branden en het zonlicht door het gekleurde glas van de ramen speelt. Op het grote plein voor de kerk zwaaien de hoge palmbomen waardig heen en weer en vind je bankjes, kiosken en een paar cafés. De hele dag. Dienst om ca. 7.00 en 18.00.
LEDERSTRAAT r
Het smalle steegje puilt uit van de koopwaar en je moet je bijna zijwaarts van winkeltje naar winkeltje voortbewegen. Hier vind je de werkplaatsen en winkels van de schoenmakers en leerbewerkers. Hoewel er steeds minder werkplaatsen in gebruik zijn en een deel van de tassen uit India en China komt, kun je nog steeds het leervet opsnuiven en de ambachtslieden over hun oude naaimachines gebogen zien zitten. Hier worden de hoge, zwarte laarzen gemaakt die tot 20 jaar geleden bij de traditionele mannelijke klederdracht hoorden, en hier zijn de sandalen, riemen en handtassen net iets goedkoper dan op de rest van het eiland.
SYNAGOGE t
De stad kent vele symbolen van het cosmopolitische verleden en de vele religies die in het Osmaanse rijk naast elkaar bestonden. Een daarvan was het Joodse geloof, dat zich concentreerde ronde de Etz Hayyim-synagoge uit de 15e eeuw. Tot de Tweede Wereldoorlog was er een Joods getto in de stad, maar de Duitsers stuurden alle Joden naar Auschwitz. Dat gebeurde met een boot, die onderweg met man en muis verging. Vandaag zijn er nog maar weinig mensen die zich bekommeren om de synagoge, die bestaat uit een eenvoudige vierkante zaal, een bibliotheek en een binnenplaats. De synagoge was jarenlang niet meer dan een ruïne, maar dankzij gulle gelovigen is het gebouw tegenwoordig herrezen als centrum voor spirituele harmonie en rust. Kondylaki. dgl, 8.00-20.00.
TOPANAS y
Topanas, het gebied achter het Firkas-bastion, waar eerst de Venetianen en vervolgens de Turken zich vestigden, heeft een rijke uitstraling. Er staan chique Venetiaanse stadshuizen met sierlijk metselwerk rond de toegangsdeuren en Turkse huizen met karakteristieke houten erkers. De wijk is volledig gerestaureerd en telt vele kunstnijverheidswinkeltjes en kleine hotels. MIDDELEEUWSE WIJK
27
C H A N I A -S TA D
Het beige pleisterwerk van de gevel heeft de tand des tijds niet goed doorstaan, maar toen de Venetianen de kerk bouwden, was dit het meest indrukwekkende gebouw van het eiland. De kerk werd door de Osmanen veranderd in een moskee, en later door de Grieken in een museum. 3000 jaar geschiedenis van Chania en omstreken, in de vorm van Minoïsch keramiek, klassieke beeldhouwwerken en Romeins mozaïek, is bijeengebracht in één grote hooggewelfde ruimte, die door de okergele stenen een goudachtige uitstraling heeft. De grote voorraadpotten, de zogeheten pithoi, lijken op de potten die je nog steeds in de dorpen ziet. In een van de fraai beschilderde aardewerken kisten liggen twee kleine skeletten. Aan de voet daarvan staat een groep klassiek-naturalistische figuren van marmer. Op de kleine binnenplaats van het museum staat een marmeren fontein versierd met leeuwenkoppen. Duidelijk een overblijfsel van de Venetianen uit de 16e eeuw. Halidon 28, 28210 90334. apr.-nov. ma 13.00-19.00, di-zo 8.00-19.30. De rest van het jaar 8.30-15.00. 2 €, in combinatie met toegang tot de Byzantijnse collectie 3 € ( 26).
LEEFTIJD VAN DE KERKEN Het is vaak moeilijk te bepalen hoe oud een Griekse kerk is. Alles glimt en is pas geverfd. Muurschilderingen zijn vaak meer dan 500 jaar oud, maar ze zien eruit of ze gisteren gemaakt zijn. Sommige zijn slechts 100 jaar oud. Een restauratie betekent hier een volledige herbouw, zoals Sir Evans deed met Knossos ( 83).
C H A N I A -S TA D
AGIOS NIKOLAOS-KERK u
Op het rustige pleintje voor de kerk, in de schaduw van de grote platanen, zitten jongeren en ouderen op het terras van het kafenion sterke Griekse koffie met een glas water te drinken. De kerk werd door de Venetianen als klooster gebruikt. De Osmanen plaatsten er een minaret op, maar lieten de oude klokkentoren staan. Toen de orthodoxen de kerk weer in de oorspronkelijke staat terugbrachten, handhaafden ze de minaret, zodat een gedenkteken is ontstaan voor de verschillende heersers en religies. Neem ook een kijkje in het achterliggende San Rocco-kerkje, niet meer dan een eenvoudige sacrale ruimte waar de tijd haar sporen heeft achtergelaten. Platza 1821. 7.30-20.00.
MINOÏSCHE OPGRAVING i
Kastelli is het oudste deel van de stad, en als de kleine heuvel helemaal zou worden afgegraven, zou waarschijnlijk een Minoïsch paleis uit 2000 v.C. worden blootgelegd. Dit gebeurt natuurlijk niet, maar er vinden wel opgravingen op kleine schaal plaats. Als je door Kanevaro loopt, kun je door het hek heen de werkzaamheden volgen. De archeologen geven aanwijzingen en Albanese arbeiders lopen met kruiwagens heen en weer.
BUITEN DE STADSMUUR Pleinen met veel verkeer en immigranten, huisvrouwen en schoolkinderen. Een markt met konijnen in de koelvitrine van de slager en een taverna met gegrilde inktvis. In alle drukte vind je rust op een bankje in het oude stadspark.
PLATIA 1866 o
Er rijdt veel verkeer rond dit rechthoekige plein met gras, bloemen, bomen en banken. 28
C H A N I A -S TA D
Op zaterdagmiddag zitten de Grieken hier op de stoep voor café Xaharoplastio 13 of binnen, waar de vrouwen grote slagroompunten verorberen ( 31). Hier stoppen de stadsbussen. In de zijstraatjes barst het van de ouderwetse winkeltjes met allerlei dagelijkse benodigdheden of mooie souvenirs, zoals een metalen wijnkaraf. Vroeg in de ochtend staat het plein vol met mannen uit Bulgarije, Albanië, Irak en Egypte, die geduldig wachten op werk op een bouwplaats.
MARKTHAL p
In 1913 werd in Chania naar voorbeeld van de hallen in Marseille een enorme hoge hal in de vorm van een kruis gebouwd. Hier vind je alles op culinair gebied: kaas, groente, olijven en gedroogde kruiden. Er zijn ook taverna’s die eerder doen denken aan volkskeukens waar de werkende bevolking ’s middags komt voor eenpansgerechten of gebakken mini-inktvis. 8.00-14.30.
STADSPARK EN HET OUDE CAFÉ å
De Turkse pasja legde 140 jaar geleden een park met grote, schaduwrijke bomen aan. Een groene oase in een nieuwer gedeelte van de stad, met een speelplaats en een openluchttheater, waar films in de buitenlucht worden vertoond. Hier zijn ook optredens met volksdansen en Kretenzische muziek. Het programma is zeer de moeite waard. Café Kipros, dat even oud is als het park, heeft een zaal met een hoog plafond, grote ramen met zware gordijnen en een terras. Hier kwam de elite vroeger bijeen. Het café is gerenoveerd en je kunt er terecht voor sterke koffie met mierzoet gebak of ijs. Programma openluchttheater ( 29).
CAFÉS BIJ HET STRAND a
Op het terras bij een van de vele cafés aan de Akti Miaouli komt het water praktisch tot aan je voeten. Bij het smalle strand kun je het water in, maar dat doet bijna niemand. Er zijn veel hippe cafés met mooie stoelen, spiegels achter de bar, trendy interieurs en heel veel jonge mensen, vanaf zonsondergang tot diep in de nacht. Veel jonge Grieken, weinig toeristen. Voorbij de stadspoort naar het oosten. Kaart op achterflap
E E N K R E T E N Z I S C H E M A R K T I S N I E T V O O R T E R E Z I E LT J E S . G E V I L D E KO N I J N E N H A N G E N T E R D E C O R AT I E I N D E KO E L I N G .
NEA CHORA – STADSSTRAND s
HAPPY TRAIN d
De Happy Train is een replica van een oude stoomlocomotief met een aantal open wagons, waarin je lekker in de schaduw een rondrit kunt maken langs het strand bij Nea Chora. De tocht gaat in westelijke richting de stad uit, naar een aantal stranden. Leuke attractie voor kinderen en volwassenen. Vertrek bij de stadsmuur achter het Firkas-bastion. Ca. 5 â‚Ź.
LEUK OM TE DOEN LIMNOUPOLIS-ZWEMPARADIJS f Een enorm zwemparadijs met alles voor waterratten onder de 20: zwembaden, fantastische glijbanen en heel veel fastfood. 6 km ten zuidwesten van Chania. dgl vanaf het busstation naar Limnoupolis. limnoupolis. gr. mei-nov. 8.00-20.00. .
Kaart op achterflap
HANDIG OM TE WETEN OVER CHANIA-STAD
Kengetal: 28210. Nationaal toeristenbureau EOT, Kriari 40, 28210 92624. 8.30-14.30. Kaarten, folders en informatie. Gemeentelijk toeristenbureau in Dimarhio, Kidonias 29. 8.00-14.30. Met kiosk in de haven en voor de hallen, van mei tot okt. 10.00-16.00. Kaarten en informatie.
Vanuit Souda-haven naar Piraeus, elke avond met Anek Lines of Minoan Lines, 21.00. Kaartjes bij de reisbureaus. In de zomer dagelijks bootexcursies naar de eilanden Agii Theodori en Lazarette, waar je kunt zwemmen en wilde geiten, de zogeheten krikri, kunt zien. Een excursie in een boot met glazen bodem volgt dezelfde route, maar doet ook het schiereiland Rodhopou aan. Reisbureau Tellus Travel, Halidon 108, 28210 86015, kaartjes voor veerboten, vliegtuigen. Uitstapjes naar Samaria, Knossos, Festos, Rethymnon, etc. Bassias Travel, Halidon 69 en Elyros Travel aan het 1866-plein hebben een vergelijkbaar aanbod. Blue Adventures Diving, Archholeon 11, de Oude Haven, 28210 40608, 28210 40403. Excursieboot die dagelijks duikers, snorkelaars en dagjesmensen naar open water brengt. Trydive voor onervaren duikers en duikcursussen (Padi), 80 â‚Ź-390 â‚Ź. Alpine Travel Active holidays in Greece, B U I T E N D E S TA D S M U U R
29
C H A N I A -S TA D
Nea Chora betekent nieuwe stad, ook al is deze wijk ruim 100 jaar oud. Aan de promenade langs het strand staan grote oude huizen, en je hoeft alleen maar de weg over om in de golven te kunnen springen. Hier wordt gezwommen en gezonnebaad. Langs het lange zandstrand staan tamarisken en ligt een al even lange weg met neoclassicistische paleizen, hotels en taverna’s. In de zomer is het druk op het strand, dat hier meer ruimte biedt dan rond de Venetiaanse haven ( 24).
C H A N I A -S TA D
TAV E R N A’ S V E R D R I N G E N E L K A A R I N D E S M A L L E S T E E G J E S VA N D E O U D E S TA D.
Boniali, 28210 50939, 69322 32890. 11.00-19.00. alpine.gr, info@alpine.gr. Organiseert trektochten en verhuurt vakantiehuisjes. Voor een overzicht van de E4-wandelroute 49 en achterflap.
Trekking Plan, 69324 17040, 28210 60861, cycling.gr ( 34). Eagle Travel, Daskalogianii 61, 28210 44358. Goede auto’s, betrouwbaar. Pancar, 28210 68124, pancar.gr. Vergelijkbaar aanbod.
Lijnbussen vertrekken vanaf Kidonias, bagageopslag mogelijk. Bussen naar alle steden aan de noordkust en naar het zuiden van de provincie Chania. Zie bus-service-cretektel.com. Stadsbussen (blauw) naar de stranden in het westen vertrekken van Platia 1866. Bus naar Souda (veerhaven) vertrekt voor de markthallen Gianari. Ca. 14 km ten noordoosten van Chania op het schiereiland Akrotiri. Geen bus van en naar de luchthaven. Een taxi kost ca. 15 â‚Ź. Dagelijkse vluchten naar Athene en een paar keer per week vluchten naar de hoofdsteden van Europa. Platia 186 @ Triple W, Baladhinou, vlak achter Halidon. Populair met veel computerspellen en snelle verbinding. Plastira ma-vr 7.30-20.00, za 9.00-13.00. en Rond Halidon. National bank of Greece tegenover de markthallen. Toeristenpolitie, Irakliou 23, 28210 25931. fata-morgana-crete.com, chaniacrete.gr, hania-hotels.gr, chaniarooms.gr, Ziekenhuis Chania, Mournies, ten zuiden van de stad, 28210 22000. Ambulance 166.
OVERNACHTEN Er zijn veel kamers te huur in kleine pensions en hotels, en buiten het hoogseizoen is in het oude stadsdeel of aan het stadsstrand Nea Chora altijd wel een hotel te vinden. Zie chaniaroooms.gr. Porto Veneziano, Akti Enoseos, 28210 27100, porto-veneziano.gr. Midden in de stad vlak bij het water in het oostelijk deel van de haven. Stijlvol hotel met binnentuin, grote kamers met balkon. 90-150 â‚Ź. Sirius Village, Cato Daratsi, voorstad van Chania-stad. Kindvriendelijk met zwembad 30
C H A N I A -S TA D
en bungalow en uitgebreid ontbijtbuffet. Ook in gebruik bij chartermaatschappijen. Kasteli Studio & Apartments, Kanevaro 39, 28210 57057, kastelistudios.gr. Gezellig pension vlak achter de oude haven. Keuze uit een appartement, een volledig stadshuis verderop in de straat en kamers. Earini Rooms, Halidon 27, 28210 57666 en 69394 26549. Midden in de winkelstraat vlak bij het plein van de kerk. Backpackersfeer met mogelijkheid om zelf koffie te zetten en reisgidsen te bekijken. Kaart op achterflap
ETEN & DRINKEN Aan de promenade in de haven en in de smalle steegjes zitten veel taverna’s en restaurants. De Grieken zelf gaan zelden naar de haven. Als ze vis willen eten, gaan ze naar het Nea Chora-strand of naar het Akrotirischiereiland ( 39). Akrogiali, Akti Papanikoli 19, bij het Nea Chora-strand ten westen van het centrum, 28219 73110. Mooi terras aan het water, heerlijke ingrediënten uit de zee. Veel lokale gasten, dus reserveren aanbevolen. Mocht het vol zijn, probeer dan Katofli (nr. 13) of Ouzythino (nr. 6). Tamam, Zambeliu 49, vlak bij de Renieripoort, 28210 96080. Taverna met hoge plafonds in voormalig Turks badhuis. Buiten zit je in een steegje midden in de oude
stad. Goede Griekse keuken, alleen maar verse ingrediënten. De gemengde salade met avocadomousse en walnoten is een van de specialiteiten van het huis. Populair onder plaatselijke intellectuelen. Ela, Kondilaki 47, aan het einde van de straat, 28210 74128. Kretenzische keuken, ook met slakken. Grote, gezellig ingerichte ruimte en terras. Elke avond Griekse muziek. Faka, Platia Katehaki, 28210 42341. Iets verder van de haven. Griekse keuken met tafels op het plein voor de taverna. Vaak met muzikanten. Patari, 34 Soumerli, 28210 59065. De Libanese Karim serveert zowel Griekse, Arabische als internationale gerechten ( 25).
Kassimatis’ Family Shops, Skridlof 50, 28210 27722. In de Lederstraat, met huisgemaakte producten die het leven zo aangenaam maken: wijn, olijfolie, cosmetica en kruiden. Apostolos Pachtikos, Sifaka 13 en 14. Handgemaakte messen. Apostolos is de zoon van
een messensmid en beheerst het oude ambacht. Voor fraaie messen met een geitenhoornen heft. Top Chanoas, Angelou 3, naast het Nautische Museum. In de donkere winkel worden handgeweven kleden, doeken en kelims verkocht. Nieuwe en waardevolle oude artikelen.
UITG AAN Xaharoplastio 13, Platia 1866, 28219 90233, in een hoek van het plein, met hoge plafonds en kleine ronde tafels, veel lokale bewoners van alle leeftijden, lekker ontbijt. Xaharoplastio betekent lunchroom en is een ontmoetingsplaats. Het ijs, de desserts en de taarten zijn indrukwekkend. Fortezza, op de pier bij de vuurtoren. Café en restaurant, vooral geschikt voor een drankje bij zonsondergang of laat op de avond, als er mensen staan te wachten op het motorbootje dat van de ene kant van de haven naar de andere vaart, bij de pier aan Akti Tombazi.
Fagotto, Angelou 16, 28210 71877, dicht bij het Firkas-bastion. Bar en ontmoetingsplaats voor iedereen die van jazz houdt. Gesloten in juni, de rest van het jaar de hele dag geopend. Kafenion Kriti, Kalergon 22. Livemuziek met luit en lier vanaf 21.00 uur tot de laatste gast is vertrokken. De eigenaar zingt en speelt zelf. Interieur in oude stijl. Tijdens de muziek wordt veel raki gedronken. Grote dansvloer waar veel wordt gedanst. Buitenlandse gasten meer dan welkom.
DE LEUKSTE ADRESSEN
31
DE LEUK STE ADRESSEN
SHOPPEN