100% Mallorca, Menorca & Ibiza

100% MALLORCA MENORCA & IBIZA D O O R J Y T T E F L A M S H O LT C H R I S T E N S E N

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 1

13-12-11 11:45

ZEKER DOEN ETEN & DRINKEN O Palma, Fabrica 23 43 O Deià, El Barrigón/Xelini 71 O Portocristo, Baixamar 89 O Ibiza, La Masia del Sort 124 MET DE KIDS O Magaluf, Aquapark 51 O S’Arenal, Palma Aquarium 52 O Alcúdia, Platja d’Alcúdia 74 O Sóller, Treinreis Sóller-Palma 61 FEESTEN EN FESTIVALS O Sóller, Moros i Cristians 12 O Menorca, Sant Joan 106 O Palma, Paasprocessies 136 OVERNACHTEN O Palma, Puro 42 O Sóller, La Vila 70 O Felanitx, Santuari de Sant Salvador 88 O Menorca, Hotel Port Mahón 110 O Ibiza, Montesol 124 TOPATTRACTIES O Palma, La Seu-katedraal 28 O Baai van Palma, Miró in Mallorca 49 O Valdemossa, Real Cartuja 65 O Lluc, het klooster 68 O Menorca, Torralba d’en Salort 106 O Ibiza, D’Alt Vila 115

SHOPPEN O Palma, winkelstraten 33 O Binissalem, José L. Ferrer 98 O Santa María del Camí, Artesanía Textil Bujosa 98

O Menorca, Jaime Mascaró 111 O Ibiza, Adlibitum 125 DE NATUUR IN O Alcúdia, S’Albufera 76 O Formentor, betoverende uitzichten 76 O Menorca, stranden aan de zuidkust 106 O Ibiza, Es Vedrà 121

WANDELEN O Pedra en Sec 63 O Cala de Deià 67 O Ermita de Betlem 86

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 2

13-12-11 11:45

INHOUD O.........................O..O..O..O..O..O..O..O..O

VOORWOORD 5 OVER MALLORCA, MENORCA EN IBIZA De Balearen nu 6 Lokaal en internationaal 8 Ibiza – eiland van hippiekinderen 10 Mallorca’s kleine grote kunstenaar 11 Folklore en fandango 12 Prachtige huizen 14 Boerenkeuken op z’n best 16 Rustig leven 18 Belangrijke jaartallen 20 Geen slangen in het paradijs 22 Fruit van de aarde en de zon 24 Het groene Menorca 25

PALMA 26 DE BAAI VAN PALMA EN HET ACHTERLAND 46 TRAMUNTANA 58 DE BAAIEN VAN ALCÚDIA EN POLLENÇA 72 LLEVANT – MALLORCA’S OOSTKUST 80 ES PLA – MALLORCA’S CENTRALE VLAKTE 90 MENORCA 102 IBIZA 112 PRAKTISCH 127 Voor vertrek 127, Reis en aankomst 129, Vervoer 130, Praktische info 131, In geval van nood 133, Lokale gebruiken 133, Agenda 135, Overnachten 136, Activiteiten 137

100% ACTIEF 138 WOORDENLIJST 140 INDEX 142

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 3

13-12-11 11:45

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 4

13-12-11 11:45

VOORWOORD Geluk is misschien een huis huren met citrusbomen in de achtertuin – een rijpe citroen plukken, een schijfje ervan afsnijden en dat in de schemering in je gin-tonic laten vallen.

Geluk kan ook betekenen lui uitgestrekt op een ligstoel je kleine Laura zien ontdekken dat ze kan zwemmen – en weten dat de zwemvleugeltjes haar in het kinderzwembadje omhoog houden. En met haar meegenieten als ze trots is op haar eigen prestatie.

Of geluk is je over je fietsstuur buigen en het goede ritme vinden, bergopwaarts. En merken dat je longen zich openen, je benen een goede dag hebben en weten dat je zo direct weer pijlsnel omlaag gaat, terwijl de wind je gezicht heerlijk afkoelt.

Geluk is ook uren dansen op housemuziek in Tito’s club, het ritme voelen dreunen in je lichaam en het zweet zich langs je rug een weg naar beneden voelen banen.

Geluk bestaat in oneindig veel vormen, en het is moeilijk te vangen. Maar dat is wat die vijftien miljoen toeristen op Mallorca, Menorca of Ibiza elk jaar komen zoeken, als ze er een weekend, een week of langer neerstrijken. En ze vinden het. Waarom zouden ze anders steeds terugkomen? En nog eens, en nog eens.

De Balearen zijn al ruim honderd jaar vertrouwd met toerisme. Het kende goede en minder goede tijden, maar heeft bewezen levensvatbaar te zijn. De generatie die de fesK R I S TA L H E L D E R WAT E R I N E E N L A U W E L A G U N E .

WAT K U N J E N O G M E E R W E N S E N ?

tijnen alleen maar van horen zeggen kende, waagt zich nu – ondanks de eigen vooroordelen – op pad met kinderen en opblaasdieren; en komt genezen en zonverbrand thuis.

Mallorca is het grootste eiland van de Islas Baleares, de eilandengroep in de westelijke Middellandse Zee. Het is een heel continent in miniformaat: beboste bergen en steile rotskusten in het noorden, vlak en uitgestrekt boerenland in het midden – waar het leven langzaam is – en Palma om heerlijk te shoppen. En overal de stoffige gele zandsteen waarvan schaduwrijke huizen, weelderige terrassen, muurtjes langs de paden en allerlei soorten afscheidingen gebouwd werden. Ze worden omringd door een turquoiseblauwe zee die altijd maar ligt te lonken naar zeilers, surfers en zandkasteelbouwers.

Hier ligt het geluk voor rijke buitenlanders en prijsbewuste toeristen voor het oprapen.

Menorca is het op een na grootste eiland.

Hier vinden liefhebbers van een trager tempo hun geluk tussen de duizenden jaren oude monumenten en groene weiden met herkauwende koeien.

Ibiza is een charmante mix van rust en rebellie. Van jeugd en bohémiens, hippies en kunstenaars, designers, modellen en acteurs die het geluk gevonden hebben en het met een eigen adres op het eiland vasthouden.

Als je er niet eerder bent geweest en twijfelt, wees gerust – jouw versie van het geluk is er ook te vinden. Die vijftien miljoen mensen vergissen zich niet. O Jytte Flamsholt Christensen VOORWOORD

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 5

5

13-12-11 11:45

DE BALEAREN NU Mallorca is op de goede weg.

Terwijl de rest van Spanje een antwoord probeert te vinden op de crisis die ook dit land hard heeft geraakt, blijkt de toeristenindustrie zich verrassend goed te kunnen handhaven.

En aangezien ruim negentig procent van de economie van Mallorca en de andere Balearen afhankelijk is van het toerisme, gaat het relatief goed.

LUXE IN HET MIDDEN

Dus wordt er geïnvesteerd in nieuwe wegen, krijgt elk verlaten gehucht midden op het eiland rotondes en zijn oude wegen op-

ook naar het zandstrand kunnen? Zijn Reads Hotel in Santa Maria del Camí met maar 23 kamers heeft inmiddels een vijfsterrenstatus.

Het ligt op een kwartier rijden naar Palma en maar een halfuur naar het strand, bovendien is het het hele jaar open.

Particulieren en de regering volgen in Reads voetsporen. En het werkt. In 2010 braken de plattelandshotels op de Balearen het record en versloegen ze de rest van Spanje, dat dit soort toerisme eigenlijk al langer kent.

EEN LANGER SEIZOEN

Het toerisme en zijn opbrengsen moeten beter over het jaar en het eiland verdeeld wor-

100 JAAR KLASSIEK TOERISME HEEFT DE BALEAREN NIET UITGEPUT EN 100 WERKNEMERS IN DE TOERISTENBRANCHE BETEKENT 50 ANDERE. eens fietspaden. Nu willen de toeristen juist graag het platteland op, waar oude boerderijen veranderen in intieme hoteles de interior.

Het was de Engelse advocaat Vivian Read, die al in 1988 de mogelijkheden zag.

De meesten schudden het hoofd over zijn invallen – want waarom zouden de gasten zich in the middle of nowhere begeven, als ze 6

den en daarvoor moet het achterland zich ontwikkelen. De toeristen die graag willen betalen voor luxe en die ook buiten het hoogseizoen willen reizen, verwachten stilte, rust en ontspanning. Maar ook comfort in de vorm van betere wegen voor snelle auto’s, moderne kuuroorden en gemarkeerde fietsen wandelroutes.

OVER MALLORC A , MENORC A & IBIZA

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 6

13-12-11 11:45

M A L LO RC A H E E F T S T I J L E N K L A S S E VO O R ZO W E L E E N LU I E A L S E E N AC T I E V E VA K A N T I E .

WIJN RUKT OP

GEK OP MALLORCA

Een groot deel van de reizigers naar deze zonnige eilanden bestaat uit Nederlanders en slechts weinigen daarvan komen voor luxe. Maar toch zijn de Mallorcanen blij dat er steeds meer komen.

Nederlanders willen weer naar Mallorca toe, nadat het vele jaren als bestemming een beetje taboe was. Nu vertelt iedereen enthousiast – en een beetje verwonderd – hoe mooi het is op Mallorca.

AMBASSADEURS VAN DE SPORT

Ook een bekende voetballer als de Deen Michael Laudrup stelde zich op als ambassadeur van het eiland door in te gaan op het aanbod trainer te worden van Mallorca’s voetbalelftal. Ook al sluit het team niet helemaal aan bij zijn niveau.

Rafael Nadal, geboren in Manacor en in 2010 de beste tennisser van de wereld, is zelfs de officiële ambassadeur van de toeristische organisatie van de eilanden. Dat zal nog veel meer ogen openen voor al het moois dat deze eilanden te bieden hebben, maar dat is in de toekomst misschien ook wel nodig.

Want ook al merkt het toerisme sinds 2010 minder van de crisis dan andere branches, dat beeld kan snel kantelen, en dan hebben de Balearen een probleem.

De laatste decennia ging het voor andere gebieden van de Balearische economie wel bergafwaarts. Landbouw en visserij, vroeger de belangrijkste inkomstenbronnen, spelen nu bijna geen rol meer; soms werd de amandel- en olijvenoogst niet eens binnengehaald. De wijnproductie is echter in opkomst en op veel plaatsen worden weer olijfbomen geplant.

De Balearen hebben zich gerealiseerd dat zon, water en service hun belangrijkste middelen van bestaan vormen.

De uitdaging voor toerismestudenten aan de UIB (de universiteit van Palma) ligt dan ook in het tegemoetkomen aan de wensen van de moderne toerist op het gebied van individuele reizen, shoppen, levensvatbaar toerisme, doe-vakanties, golf, agrotoerisme, onbegrensde luxe of juist ecologisch reizen.

Voor dit type toerist wordt nu de rode loper uitgerold.

Op de Balearen is het duidelijk: ‘we verkopen de zon zonder onze ziel te verkopen’. O

DE BALEAREN IN HET KORT Oppervlakte: De Balearen: 5014 km². Mallorca 3664 km², Menorca 695 km², Ibiza/Eivissa 572 km² en Formentera 83 km².

Bevolking: 1.095.426 inwoners, met 862.397 op Mallorca, 129.562 op Ibiza, 93.915 op Menorca en 9552 op Formentera (2009) (Spanje totaal: 46,7 miljoen).

Bevolkingsdichtheid: 220 /km² (92 in Spanje).

Levensverwachting: 80 jaar (vrouwen 83,5 jaar, mannen 77).

Religie: rooms-katholiek.

Taal: Catalaans en Castiliaans (Spaans).

Bestuursvorm: Democratie. De eilanden vormen een van Spanjes 17 autonome regio’s.

Hoofdstad: Palma de Mallorca (ca. 400.000 inwoners) is de hoofdstad van Mallorca en van de Balearen.

Economie: Op de Balearen bedraagt het gemiddeld inkomen 24.510 € (in Spanje 22.486 €).

DE BALEAREN NU

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 7

7

13-12-11 11:45

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 26

13-12-11 11:45

|

PA L M A C H E C K : PA L M A D E M A L LO R C A . E S B E ZO E K : L A S E U P R O E F: E N S A Ï M A DA

PALMA

I N H E T O U D E PA L M A I S E R A LT I J D W E L E E N R E DEN OM JE C A MER A TE VOOR SCHIJN TE HALEN.

sea. Kantoren en regeringsgebouwen. Toeristen krioelen rond de bezienswaardigeheden. Drukke mannen in krijtstreep en sjieke vrouwen haasten zich langs mensen met zeeen van tijd. Afwasgeluiden klinken door de open ramen en moeders roepen hun spelende, lachende en huilende kinderen. Dakpannen en stukken steen ratelen door de stortkoker op een stoffige bouwplaats, waar weer een vervallen huis gered wordt.

De rest van de snel groeiende bevolking (circa 400.000) woont buiten de ringweg.

Eerst komen de overzichtelijke woonwijken, gebouwd vlak na de afbraak van de stadsmuren. Daarna de buitenwijken met hoge woontorens, waar alles mogelijk is, en als laatste de straten met nieuwe okergele en rode standaardhuizen.

IN DIT HOOFDSTUK

De wandelgangen van de macht liggen waar ze altijd lagen, in de buurt van de kathedraal en het koninklijk paleis.

PA L M A

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 27

|

Palma, dat met de voeten in de Middellandse Zee staat, is de laatste honderd jaar enorm veranderd. Boven de oude huizen van de stad zwaaien bouwkranen op dezelfde hoogte als de zandstenen kathedraal, die uitkijkt over de azuurblauwe zee.

Het centrum wordt begrensd door vierbaans Avinguda’s (avenues), die een halve cirkel richting het noorden vormen; in het zuiden volgt de weg de zee. Tot honderd jaar geleden werd de stad omgeven door een stadsmuur. Een rest daarvan staat nog in de haven; bijna de enige herinnering aan de Romeinen, die de stad ruim tweeduizend jaar geleden (123 v. Chr.) stichtten en haar Palmeria noemden. De vestingsplattegrond zie je nog terug in het zigzagpatroon van de straten.

Binnen de Avinguda’s is er volop leven: winkels, restaurants, galeries, kerken en mu-

|

De zonnestralen zoeken vergeefs naar de oude vrouw, die op weg is van de ene naar de andere winkel. Ze weet hoe ze zich in de schaduw van de hoge huizen in het oude centrum van Palma kan verbergen voor de hitte. Na een lang leven kent ze elk steegje van dit doolhof en alleen het voorzichtige tik-tik van haar stok op de stenen verraadt haar bedachtzame aanwezigheid.

27

13-12-11 11:45

Merkartikelen en trendy lokaal design vliegen over de toonbank rond Plaça Major, en kunst en kunstnijverheid in de wijk Calatrava struinen de Mallorcanen rond tussen bouwkranen en vervallen huizen, werkplaatsen en oude kerken.

Heel Palma ontmoet elkaar op Plaça Espanya, dat het station verbindt met winkelstraten en eettempels. 180 Graden zuidwestelijker ligt het Sant Pere-Bastion, omgebouwd tot kunstmuseum, omgeven door het beursgebouw en de restaurants en bars van de wijk Llotja.

En in de oude vissersplaats Es Jonquet en Santa Catalina is iedereen ‘je’ voor elkaar.

PA L M A

DE WANDELGANGEN VAN DE MACHT

Het plein tussen de kathedraal en het koninklijk paleis vormde vanaf het prille begin van de stad het centrum van de macht.

In het huidige Palma zetelt die macht echter aan de overkant van het plein. Daar wordt het beleid voor respectievelijk de Balearen, Mallorca en Palma gemaakt in drie panden naast elkaar. Het koninklijk paleis Almudaina ( 30) heeft een plaats gekregen op de vlag van de Balearen.

LA SEU-KATHEDRAAL 1

Twee gele vissen kijken verlegen neer op de oneindige rij mensen die langzaam onder hen voorbij trekt en nieuwsgierig naar hen opkijkt. De zeedieren zijn een deel van het nieuwste kunstwerk in de gotische kathedraal, een van de Palma’s populairste attracties. De zelfbewuste inscriptie op de dwarsbalk van de klokkentoren Non est factum tale opus universis betekent dan ook, ‘Nergens ter wereld is iets vergelijkbaars gebouwd’.

Binnen in de kerk zijn minstens vijf oude en nieuwere kunstwerken de moeite waard.

De Catalaanse kunstenaar Antoni Gaudí stond voor de inrichting van de kolossale ruimte, zoals het baldakijn boven het altaar, het mooist bij kaarslicht.

Zeven rosetten met gekleurd glas vormen een ander hoogtepunt, vooral als de zon er op schijnt. Het grootste heeft een diameter van meer dan twaalf meter.

In de kapel achter het koor liggen de grafstenen van de Mallorcaanse koningen Jaume II en Jaume III ( 20). De urnen van de twee beroemde verdedigers van Castillo Alaró – Cabrit en Bassa ( 64) staan in kapel 18. Ze 28

PA L M A

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 28

staan daar afgebeeld aan weerszijden van het altaar van San Sebastiaan, Palma’s beschermheilige.

De kerk is gebouwd op de resten van een moskee die verwoest werd door zegevierende christelijke strijders onder leiding van koning Jaume I. Dat was ook de koning die in 1230 met de bouw begon en aanwezig was bij de inwijding van de oostelijke apsis op 29 september 1269. Zijn opvolgers voltooiden zijn werk: in 1346 werd het hoofdaltaar ingewijd, waarna het nog tot 1601 duurde voordat de goudgele zandstenen kerk helemaal af was.

De ingang loopt door het museum van de kathedraal en Casa de L’Almoina (het Aalmoezenhuis), waar vroeger na de mis aalmoezen werden uitgedeeld aan de armen.

Pl. Almoina, 07001 Palma. apr-mei en okt mavr 10-17.15, jun-sep tot 18.15, nov-mrt tot 15.15, za hele jaar door 10-14.15. catedraldemallorca. info.

STAD MET VEEL GEZICHTEN Een ‘Romeinse legionair’ in de trappenstraat naar de kathedraal staart zo ingespannen over de zee vanaf zijn plek op het balkon van de oude stadsmuur, dat je denkt dat hij een beeld is. Pas als voorbijgangers een munt bij zijn voeten leggen, verraadt een gebaar om te bedanken dat hij niet van steen is.

Maar Romeins is hij niet; de stadsmuur rondom hem is bijna het enige dat over is van de Romeinen die de stad stichtten.

Net als het Iberisch Schiereiland veroverden de Moren (Arabieren) rond het jaar 800 ook Mallorca. Ze herdoopten Palma in Medina Mayurqa, legden wegen aan, zorgden voor een watervoorzieningssysteem en maakten de stad veel groter dan onder de Romeinen. Ze bouwden een moskee op de plek waar de kathedraal later verrees en een kasteel waar het huidige Almudaina-paleis staat.

Op oudejaarsdag 1229 maakte de christelijke Catalaanse koning Jaume I een einde aan de Moorse bezetting, een paar honderd jaar eerder dan dat dat op het vasteland gebeurde. De naam van de stad veranderde in Ciutat de Mallorca, en Palma wordt nog best vaak Ciutat (stad) genoemd.

De meeste stadsmuren werden begin 20e eeuw afgebroken. Nu rest er alleen het kleine stukje waar de legionair zijn act opvoert.

Kaar t op achter flap

13-12-11 11:45

PA R C D E L A M A R V E R B I N DT D E S TA D M E T D E H AV E N .

De uitbreiding van het bisschoppelijk museum is na een renovatie van zes jaar en twee jaar vertraging eindelijk geopend. Maar de collectie heeft die extra duizend vierkante meter zeker verdiend. Aan de hand van kerkelijke kunst vanaf de 15e eeuw tot nu wordt de rol van het christendom in de geschiedenis van Mallorca geschetst.

Een rondleiding in het bisschoppelijk paleis toont eigenlijk alle architectonische stijlen van Palma bij elkaar: in de tuin staat een rest Romeinse stadsmuur, het gebouw zelf werd gebouwd tussen de 13e en de 18e eeuw, terwijl de gietijzeren ramen van Antoni Gaudí uit begin 20e eeuw stammen.

C. del Mirador 5, 07001 Palma. dgl 10-14, 3 €.

PARC DE LA MAR 3

Beginnende kajakvaarders maken op het meer van Parc de la Mar hun eerste slagen, tegen de achtergrond van een keramisch werk van Juan Miró en de kathedraal.

Een man op versleten sloffen met aangelijnde honden slentert langs jonge mannen met dreadlocks die zich uitleven op conga’s – scherp in de gaten gehouden door een paar meisjes met gekleurd haar en neuspiercings.

Parc de la Mar is een herinnering aan toen Kaar t op achter flap

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 29

de zee tegen de stadsmuren onderaan het Almudaina-paleis en de kathedraal sloeg. Maar er ontstond ruimtegebrek en op de gewonnen grond werd de verlenging van Passeig Marítim, Autopista de Llevant, aangelegd. Palma spiegelt zich daarom niet zoals vroeger in het water, maar in de avondverlichting zien de gebouwen er heel mooi uit. Het splinternieuwe Palau de Congressos vormt nu een duidelijk herkenningspunt tussen het park en de zee. Het is de bedoeling dat het een nieuw type reizigers aantrekt, namelijk congresgangers, Parc de la Mar werd aangelegd in de jaren 50. Het is ook een beeldenpark, met werken vanaf 1970 tot heden.

Via een kleine tunnel bij het meer kom je terecht in het tentoonstellingsgebied Ses Voltes, ingericht in een deel van Palma’s oude stadsmuur. Hier zijn wisselende tentoonstellingen van moderne kunst te zien en ook retrospectieven van het werk van internationale designers.

Op het plein ervoor staat een klein openluchtpodium, waar ’s zomers voorstellingen worden gegeven.

Ses Voltes, C. de Palau Reial 1, 07001 Palma. jun-sep di-za 10-13.45 en 17-20.30, zo en feestdagen 10-13.45; okt-mei di-za 10-17.45, zo tot 13.45, gratis.

D E WA N D E LG A N G E N VA N D E M AC H T

PA L M A

PALAU EPISCOPAL/ MUSEU DIOCESÀ 2

29

13-12-11 11:45

PA L M A

H E T S N E L L E E N C H A R M A N T E PA L M A B I E DT ZO N E N S C H A D U W A L N A A R G E L A N G T E M P E R A M E N T.

PALAU DE L’ALMUDAINA 4

De veiligheidscontrole bij de ingang lijkt op die van een vliegveld, maar je komt snel weer tot rust bij de fontein met de sfinxachtige leeuw op de binnenplaats van het koninklijk paleis. De naam Almudaina, de hoektorens met kantelen en de koele arcade geven een Moorse indruk. Het paleis werd door koning Jaume II in de 13e-14e eeuw dan ook gebouwd op de resten van de residentie van de Moorse emir, maar wel in gotische stijl.

Eenmaal binnen zien de enorme schouwen er niet uit alsof ze vaak gebruikt zijn, de dikke muren vormen natuurlijk de perfecte isolatie. In de imposante ruimtes raak je onder de indruk van de weinige, eenvoudige meubels, de Vlaamse gobelins en de prachtige schilderijen.

Als de Spaanse koninklijke familie het eiland bezoekt, wat regelmatig gebeurt – de koning en andere familieleden zijn fanatieke zeilers – arriveren ze per auto op het plein voor de kathedraal. In de middeleeuwse Mallorcaanse/Catalaanse koninkrijken kon de koning de koningstoren meteen vanaf zijn schip binnengaan, want toen liep de zee helemaal tot aan de muren van het paleis.

Behalve de salons van de koning en koningin is ook de grote feestzaal en de kleine kapel open voor het publiek. Op de bin30

PA L M A

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 30

nenplaats liggen resten van Moorse baden.

S’Hort del Rei, de tuin van de koning onderaan het paleis, is een kleine oase middenin de stad. De inwoners komen er graag, zowel overdag als ’s avonds. Dan ziet de tuin er door de verlichting compleet anders uit.

C. Palau Reial, 07001 Palma. apr-sep 10-17.45 en okt-mrt 10-13.15 en 16-17.15, za en feestdagen 0-13.15. 971214134. 3,20 €. patrimonionacional.es.

PALAU MARCH 5

Meer dan duizend figuren vertellen over Jezus’ geboorte in de nederige stal, over de drie koningen met hun offergaven en vele andere Bijbelse gebeurtenissen. Een bijzondere kerststal: gehouwen, gesneden en geverfd door Italiaanse ambachtslieden, verlevendigd met scènes uit het 19e-eeuwse Napels.

De kribbe is het kostbaarste voorwerp in Palau March, een lichtgeelroze paleis met witte decoraties. Het werd gebouwd in de jaren 1940, vlak bij het centrum van de macht, door de rijke zakenman Juan March, een goede bekende van Franco.

Het paleis is nu in bezit van de Fundación Bartolomé March, opgericht door de zoon van Juan March, Bartolomé March. Hij was mecenas en boeken- en kunstverzamelaar, en in de tuin zie je zijn verzameling moderKaar t op achter flap

13-12-11 11:45

I N D E PA A S W E E K Z I J N PA L M A’ S S T R AT E N G E V U L D M E T G R O T E P R O C E S S I E S .

PARLEMENT 6

President Aina Rado i Ferrando van de socialistische PSIB-PSOE heeft de hoogste stoel in de plenaire zaal van het parlementsgebouw. Na de verkiezingen van 2010 lukte het om met steun van twee kleinere partijen de grootste partij, de conservatieve Partido Popular (PP), buiten spel te zetten.

Het parlement stemt over de wetten die gelden voor de provincie Illes Balears (de Balearen), een van Spanjes 17 autonome regio’s, met Palma als hoofdstad.

Het parlement is alleen te bezoeken in groepen of op het internet, behalve als je een plenaire vergadering wilt bijwonen.

Dan zie je dat het meer heeft van een voornaam paleis of hotel voor welgestelde 19e-eeuwse burgers dan een parlement – Kaar t op achter flap

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 31

de plenaire zaal was vroeger dan ook een danszaal.

De arcade aan de gevel laat het gebouw opgaan in het straatbeeld en zorgt voor een mooi bindend element tussen de formele macht en de drukke stad, die aan de overkant van de straat begint.

C. Conquistador 11, 07001 Palma. parlamentib.es.

PA L M A

ne sculpturen (van onder andere Rodin en Henry Moore). Bovendien heeft het paleis een prachtige bibliotheek met waardevolle boeken en incunabelen (boeken gedrukt voor 1500).

In de feestzaal van het paleis, het Auditorium, worden af en toe klassieke concerten gegeven.

C. Palau Reial 18, 07001 Palma. apr-okt ma-vr 10-18.30, nov-mrt 10-17, za 10-14. 3,60 €. fundacionbmarch.es.

CONSELL DE MALLORCA 7

In het gebouw ernaast zwaait een vrouw de scepter. De socialiste Francina Armengol Socias werd in 2007 president van de Consell de Mallorca.

Het voorname regeringsgebouw heeft gekleurde glas-in-loodramen, met voorstellingen uit het leven op het platteland. Het bevat bovendien mooie houtsnij- en beeldhouwwerken, rond 1900 vervaardigd door lokale kunstenaars. Zij werden geïnspireerd door de kunstenaar Sagrera en zijn Llotja-gebouw ( 38). Het regeringsgebouw is opgetrokken uit stenen uit het gebied rond Santanyí.

C. Palau Real 1, 07001 Palma. conselldemallorca.net.

AJUNTAMENT/STADHUIS 8

Aan de buitenkant een rijk versierde 17eeeuwse renaissancegevel met een mooi uitD E WA N D E LG A N G E N VA N D E M AC H T

31

13-12-11 11:45

PA L M A

M U S E U D E M A L L O R C A V E R T E LT VA N M A L L O R C A’ S B O N T E G E S C H I E D E N I S I N V O N D S T E N B E E L D.

gesneden overhangend dak. Binnen een gemoderniseerd huis uit de 20e eeuw. Op het kleine plein voor Palma’s stadhuis met in het midden een stokoude olijfboom, verzamelt de bevolking zich als het feest is en de burgemeester op het balkon verschijnt. Maar hij of zij neemt natuurlijk ook deel aan de andere feestelijkheden, zoals het druiveneten op oudejaarsavond.

Op de tweede verdieping bevindt zich Mallorca’s historisch arcief.

Pl. Cort 1, 07001 Palma. palmademallorca.es.

LEUK OM TE DOEN MUSEU DE MALLORCA 9

De tocht door de geschiedenis van Mallorca is een spannend doolhof die het best tot zijn recht komt in de tentoonstelling van het nationale museum. Ga van de kleine prehistorische bronzen krijgers (5e eeuw v. Chr.) in de kelder weer omhoog naar de kostbare sieraden uit Romeinse en Moorse tijden.

Neem dan de trap naar de gotische kunst, met vooral indrukwekkende gotische schilderijen, en eindig boven in je eigen tijd bij kunst en kunstnijverheid, met onder andere modernistische meubels uit de vorige eeuw.

Het museum is ook de moeite waard om zijn architectuur: vanaf de straatkant is makkelijk te zien dat Can Aiamans, zoals het pa32

PA L M A

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 32

leis heet, een typisch Mallorcaans huis uit de renaissance is door het houtsnijwerk aan de onderkant van het overhangende dak.

Het paleis bestaat uit meerdere samengevoegde huizen met een gerestaureerde gevel.

In de twee patio’s, waarvan de ene vroeger een tuin was, zit je heerlijk. Bij de ingang krijg je een plattegrond uitgereikt waarmee je kunt kiezen voor wat je echt interesseert, als de hoeveelheid van de verzamelingen je dreigt te overweldigen.

C. Portella 5, 07001 Palma, di-za 10-19, zo 1014, tijdelijk door renovatiewerkzaamheden, facebook.com/museudemallorca.

BANYS ARABS/DE MOORSE BADEN

Een kleine deur voert naar de Banys Arabs.

Aan de andere kant van de deur dempen vogelgeluiden en geurende rozen en palmen de geluiden van de drukke stad en maken van De Moorse baden een echte oase.

De baden zijn een van de weinige resten van Mallorca’s tijd onder islamitische invloed.

De twee ruimtes vormden een deel van een groter complex, met ook een moskee. Een cirkel kleine zuilen rond de badruimte en het caldarium (de heetwaterruimte) zijn heel goed bewaard gebleven.

C. Serra 7, 07001 Palma, dgl apr-nov 9-19.30, dec-mrt 9-18, 2 €.

Kaar t op achter flap

13-12-11 11:45

CAN MARQUÉS q

Een plotselinge opening verraadt wat zich achter de aaneengesloten gevels in Palma’s smalle steegjes verbergt. Een clivia steekt zijn rode bloemen omhoog tussen de donkergroene bladeren in een terracottapot, en een varen laat zijn waaiervormige bladeren ruisen.

Can Marqués is een huis dat helemaal opengesteld is voor bezoek. Het stamt uit de 15e eeuw, maar de inrichting toont een rijk burgermanshuis in Palma rond 1900. De vloeren, meubels, het houtwerk en het behang vormen een mengeling van stijlen, vanaf de gotische oorsprong van het huis tot de modernistà van de 20e eeuw ( 34).

C. Zanglada 2A, 07001 Palma, ma-vr 10-15, met 6 €, canmarquescontemporaneo.net.

Een jong gezin wandelt er na werktijd met een fourwheel-kinderwagen en hier komen de processies langs als de stad feest viert. In het achterste deel van de Rambla staan veel bloemenstalletjes, daar hangt dan ook een geur van lelies.

De Rambla loopt rechtstreeks van de Avinguda-ringweg naar het centrum. Maar de brede boulevard kent bijna geen verkeer, behalve dat naar de parkeergarage onder Placa Major. De Via Roma, in het verlengde van de Rambla, heeft eenrichtingsverkeer gekregen.

Aan het einde van de platanenallee van de Rambla ligt Centro Cultural de la Misericòrdia, omringd door Palma’s botanische tuin, een kleine maar charmante oase. Het Mise-

PALMA’S PATIO’S

In de winkels in Palma’s oude winkelstraten ten noorden van het stadhuisplein ( 31) kun je leuk rondstruinen. Vroeg of laat kom je terecht op de Rambla en Passeig des Born, Palma’s twee brede boulevards. Vergeet de C. Colom niet, die loopt rechtstreeks van het stadhuisplein naar Pl. Major. Daar staan mooie paleizen met lichte balkons, erkers met rondom glas en elegante etalages.

Het centrum heeft voor elk wat wils: schaduw of zon, architectuur of design, sterke koffie of verkoelende drankjes.

De patio’s in de paleizen van Palma herinneren aan het rijke verleden van de stad.

Deze statige ruimte tussen straat en woning is privé, maar velen laten de poort naar hun patio openstaan zodat voorbijgangers er een snelle blik in kunnen werpen.

Vaak mag je best wat langer naar binnen kijken als de poort toevallig opengaat, want veel paleizen en hun patio’s horen inmiddels bij galeries en musea, zoals Museu de Mallorca ( 32) en Museu Fundación Juan March Palma ( 34).

De gotisch-Catalaanse huizen van de 13e eeuw ( 15) waren de eerste met patio’s. Maar de mooiste zijn die uit de 17e en 18e eeuw, toen de paleizen van de adel verbouwd en gerenoveerd werden. Patio’s kunnen onderling erg verschillen, maar vormen altijd een open ruimte zonder dak en liggen centraal in het huis. Vanaf de patio loopt een trap naar de eerste verdieping.

Daar ligt meestal een inpandige galerij met aangrenzende representatieve ruimtes.

De indirecte lichtinval zorgt in de patio’s voor een mooi schaduwspel en schept goede omstandigheden voor plantengroei. Maar ook ambachtelijke details als gietijzeren tralies, lampen, kunstige stenen vloeren, wanddecoraties en marmeren welvingen vragen er om nader bestudeerd te worden.

Eind mei houden de patio-eigenaars altijd een week lang ‘open patio’.

Lees meer over de patio’s op pmi.palmademallorca.es/patis_palma/index.html.

PLAÇA MAJOR w

Geniet van een kop koffie en bekijk de anderen die langs het kunsthandwerk slenteren, flirten, hun schoenen laten poetsen, een munt aan de straatmuzikant geven of een living statue bewonderen – totdat hij knipoogt of een hand uitsteekt.

Zo rustig als in Palma’s gezellige huiskamer Plaça Major is het niet altijd geweest. Het plein werd aangelegd in 1823 op de plek van het hoofdkwartier van de inquisitie in de 16e eeuw. Het grote, open plein ligt als een binnenplaats tussen de winkelstraten, ingelijst door warmgele, neoclassistische gebouwen met winkels en cafés onder schaduwrijke arcades. Onder het plein kun je parkeren en boodschappen doen.

Pl. Major, 07003 Palma.

PASSEIG DE LA RAMBLA e

Op het bankje onder de schaduw van de plataan pakt de werknemer zijn bocadillo uit.

Kaar t op achter flap

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 33

ROND PLAÇA MA JOR

PA L M A

ROND PLAÇA MAJOR

33

13-12-11 11:45

ricòrdia-gebouw is een cultureel centrum met tentoonstellingen, optredens, bijeenkomsten, een bibliotheek enzovoort.

Ps. de la Rambla, 07003 Palma.

GRAN HOTEL r

De rijk versierde gevel vormt slechts één kant van het massieve bouwwerk, waarin bakstenen, ballustrades, gietijzer en kleurrijke tegels volgens de regels van modernistà ( hieronder) een geheel vormen. Gran Hotel staat daarom op de Werelderfgoedlijst van Unesco.

Inmiddels is het overgenomen en gerestaureerd door de Fundació la Caixa, die er het tentoonstellingshuis ForumCaixa in vestigde. Het biedt tentoonstellingen van moderne kunst, concerten, conferenties enzovoort.

Van de modernistà-kunstenaar Anglada-Camarasa is een permanente tentoonstelling te zien; het gebouw vormt het perfecte kader.

Toen het in 1903 gebouwd werd, was het het eerste hotel in Palma en een duidelijk bewijs dat Mallorca belangstelling had voor toerisme. In die tijd waren de 150 kamers overdadig luxueus; later voldeed het echter niet meer aan moderne eisen en in 1975 gingen de deuren dan ook dicht.

Pl. Weyler 3, 07001 Palma, di-za 10-21, zo en feestdagen 10-14, gratis.

FORN DES TEATRE t

De bakkerswinkel tegenover Gran Hotel verkoopt lekkere ensaïmadas, maar hij is minstens zo bekend door zijn mooie modernistàgevel. De tafeltjes buiten horen niet bij de winkel maar bij het aangrenzende restaurant.

Pl. Weyler 9, 07001 Palma, 8-01, bakker tot 21. forndesteatre.com.

FORN FONDO y

Een bakkerswinkel met een fotogenieke modernistà-gevel in mooie blauwe kleuren in de winkelstraat richting Pl. Weyler.

Carrer Unió 15, 07001 Palma.

PA L M A

LA PAJARITA u

Twee deuren naar het paradijs voor foodies – de ene voert naar mediterrane specialiteiten als paté, worst, kaas en wijn; de andere naar zoetigheden als chocola, noga, taarten en gekaramelliseerd fruit. Je kunt hier het perfecte souvenir kopen.

San Nikolás 2-4, 07001 Palma, lapajarita1872. com.

CAN FORTEZA REY i

MODERNISTÀ – SPAANSE JUGENDSTIL Jugendstil, art nouveau, arts and crafts ... een fenomeen met vele namen. In Spanje kreeg de architectuur die eind 19e eeuw tegelijk met de elegante versieringen in de Parijse metro opdook, de naam modernistà.

Die vormde een tegenhanger van de toenmalige burgerlijke bouwkunst.

De stijl sloeg vooral aan in Palma, waar de afbraak van de stadsmuren rond die tijd nieuwe ontwikkelingen in gang zette. Op en rond Pl. Weyler zie je veel mooie voorbeelden; maar als je goed oplet zie je overal in de stad mooie details.

34

PA L M A

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 34

Leg je hoofd in je nek en zie de fragiele, lichte versieringen gemaakt van tegels in verschillende maten en kleuren op een van Palma’s mooiste gevels.

Hoek van Pl. Marqués del Palmer en C. Monges, 07001 Palma.

MUSEU FUNDACIÓN JUAN MARCH PALMA o

Tussen de hectische winkels van Palma’s drukste winkelstraat C. Sant Miquel kun je via de patio het museum voor moderne kunst van de Juan March-stichting binnenglippen. Kom hier tot rust tussen de werken van moderne klassiekers als Picasso, Miró en Dalí en jongere Spaanse kunstenaars. De wisselende tentoonstellingen zijn van hoog niveau, met recente werken uit zowel de Spaanse als internationale kunst.

Kaar t op achter flap

13-12-11 11:45

Z I N I N E E N R I TJ E M E T PA A R D E N WA G E N ? Z E S TA A N T E WA C H T E N B I J E S B O R N .

PASSEIG DES BORN p

Er zijn maar weinig klanten in de winkels aan Passeig des Born, de dure winkelstraat die net als de Rambla in de schaduw van platanen ligt. Gelukkig is kijken gratis, net als het slenteren, mensen bestuderen, de krant lezen en het aanbod van de kiosken aan de promenade met elkaar vergelijken.

De brede boulevard, met meer ruimte voor lopend dan voor rijdend verkeer en de achtergrond van veel stadsfeesten, vormt een van Palma’s mooiste locaties, aan beide kanten omgeven door voorname paleizen.

Waaronder Casal Solleric, een mooi 18eeeuws gebouw met een prachtige patio over meerdere etages. Het is een van de laatste herenhuizen die in het centrum van Palma voor een rijke olijfoliehandelaar gebouwd werden.

Nu is het van de gemeente en bevat het een interessant cultureel centrum met meerdere Kaar t op achter flap

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 35

tentoonstellingen tegelijk, een boekhandel en een erg goed café ( 44) waar je even heerlijk tot rust kunt komen.

Casal Solleric, Passeig des Born 27, 07012 Palma, di-za 10.30-14.45 , 17-20.15, zo 10-13.45, .

PA L M A

Het museum is ingericht in een 18e-eeuws herenhuis, dat in de 20e eeuw in de modernistà-stijl gemoderniseerd werd. Voordat het een museum werd, was het de hoofdvestiging van Banca Marchs.

De museumwinkel biedt een ruime keus aan originele Spaanse waaiers.

C. Sant Miquel 11 , 07002 Palma, ma-vr 1018.30, za 10.30-14, gratis, march.es/arte/ palma.

KUNST EN KUNSTNIJVERHEID IN SA CALATRAVA De verandering is ook merkbaar in Sa Calatrava. Tot voor kort rustig achter de stadsmuren en de kathedraal gelegen was de wijk afgescheiden van het drukke stadsleven. Hij bestaat uit een wirwar van smalle straten, oude kerken en kleine pleinen waar een middeleeuwse rust heerst.

Maar Palma’s oude centrum heeft een renaissance doorgemaakt en nu wordt er overal gesloopt en gebouwd. Waar eerst ambachtslieden hun werkplaatsen hadden, zijn nu galeries, cafés, ateliers voor designers en kleine winkels opgedoken.

SA GERRERIA å

Passeig per L’Artesania, ‘ambachtsliedenstraat’, drong de binnenplaatsen tussen Plaça de L’Artesania, Carrer Gerreria en Plaça Llorenç Bisbal Batle binnen, waar de meeste van Calatrava’s oude werkplaatsen lagen.

In Sa Gerreria, dat keramistenwijk betekent, wilden gevestigde kunstenaars en designers KUNST EN KUNSTNIJVERHEID

35

13-12-11 11:45

oude handwerktradities weer tot leven brengen, maar de klanten, dat wil zeggen toeristen, hebben de weg naar de wijk nog niet echt weten te vinden.

Het socioculturele experiment is daarom nog geen succes, maar de wijk leent zich ook goed voor een bezoek aan een van de vele cafés. Die kwamen er gelijk toen veel woningen vernieuwd en gemoderniseerd werden.

Op het plein Pl. de Quartera ontmoeten Spaanse stamgasten elkaar aan de tafeltjes van vegetarisch restaurant Plaer Natural: hier genieten vriendinnen, mannen in pakken en kantoorpersoneel van een vegetarisch viergangenmenu à 13 euro.

Plaer Natural, Pl. Cuarterea 3, 07002 Palma.

PA L M A

GALERIA D’ART EL TEMPLE a

Creatievelingen met kritische blikken achter zware, zwarte designbrillen vullen de grote, open ruimte als galerie El Temple een expositie opent. Al snel na de opening in september 2006 werd deze galerie een van Palma’s populairste plekken met ultramoderne kunst.

Niet alleen het publiek is enthousiast, ook voor kunstenaars is het aantrekkelijk hier te exposeren.

C. Ramón Llull 18, 07001 Palma, wisselend, galeriaeltemple.com.

LEUK OM TE DOEN SANT FRANCESC s

Laat je ogen wennen aan de donkere kerkruimte en je wordt beloond door prachtige kleuren die de zon via het roosvenster de kerk in stuurt. Ontdek details in het overdadige altaar met bovenaan Sint George en de draak.

De grote franciscanerkerk is een van de vele zandsteenkerken die na de herovering op het christendom ( 19) in de 13e eeuw op Mallorca gebouwd werden. De gotische gevel ging helaas verloren bij een brand in 1580, maar binnen is het gotische schip met zijkappellen bewaard gebleven.

Het koor en het graf van Ramón Llull ( 39) achter het altaar, zijn van de hand van Guillem Sagrera. De ingang bereik je via een kruisgang, gedragen door 115 zuilen, rond de kloosterbinnenplaats met een oude bron. Het klooster is nu een school en cultureel centrum.

Plaça Sant Francesc 7, 07001 Palma, 9.3012.30, 15.30-18, zo en feestdagen 9-12.30, 1 €. santfrancesc.net.

36

PA L M A

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 36

H U M O R A A N PA L M A’ S A N D E R S ZO G E S L O T E N GEVELS.

PALMA ONTMOET ELKAAR OP PLAÇA ESPANYA Palma’s openbaar vervoerstations liggen allemaal bij elkaar rond Plaça Espanya.

Die concentratie gaf de ruimte aan cafés, fonteinen en de kinderen die in het nieuwe park tussen het ondergrondse hightech-station en busstation spelen. In de straten en pleinen tussen het station en het grote marktgebouw is het altijd druk.

PLAÇA ESPANYA d

Klein, rond en lenig beweegt Carlos zich tussen de autos en scooters op Plaça Espanya, op de toegangsroute uit het noorden. De vaste klanten herkennen hem aan zijn fluorescerende veiligheidsvest. Een knikje, een handdruk en net voordat het weer groen wordt is de koop gesloten In de pauze controleert Carlos fluitend zijn voorraad. Uit gewoonte, want in werkelijkheid vreest hij voor zijn toekomst. In korte tijd zijn er op het plein veel collega’s bijgekomen die royaal gratis kranten uitdelen aan drukke voorbijgangers en koffiedrinkers bij Café Terminus. Twee gratis kranten, Que en ADN, vormen voor El Pais, Ultima Hora en El Diario stevige concurrentie. Maar tot nu toe Kaar t op achter flap

13-12-11 11:45

heeft geen een van die krantenuitdelers zich op Carlos’ plek midden op straat gewaagd.

Ertegenover arriveert de gammele Sóllertrein bij zijn eigen bijzondere station, als hij zich een weg gefloten heeft langs rails dwars over straten en wegen om passagiers uit het noorden af te zetten en toeristen mee te nemen ( 61).

Pl. de Olivar, 07002 Palma, ma-za 7-14.30.

Hier is het dag en nacht levendig: joggers rennen over de havenpromenade en galeries en tapasbars zorgen binnen voor verkoeling tegen de hitte. ’s Avonds (in Palma wordt laat gegeten) ga je in de rij staan bij het menu dat je het lekkerst lijkt. Velen gaan dan nog door in de bar, waardoor de inwoners weer klagen over een verstoorde nachtrust.

MERCAT DE L’OLIVAR f

De oude stenen muren en de moderne bouwmaterialen beton, staal en glas van het Sant Pere-bastion (baluard=bastion) passen goed bij elkaar. Het vormt een natuurlijk terras met uitzicht over promenade, haven en zee.

Je krijgt al snel in de gaten dat het hier om nieuwe kunst draait – de laatste aanschaf is het beeld Bou van Valencia-architect Santiago Calatrava.

Binnen vind je werken van kunstenaars als de Mallorcaan Miquel Barceló ( 11), maar ook van een Cobra-kunstenaar als Asger Jorn.

Aljub, een vroeger waterreservoir buiten de gewelven van de vestingwerken, wordt gebruikt voor het tentoonstellen van onder andere installaties.

Plaça Porta Santa Catalina 10, 07012 Palma, 16. jun-sep di-zo 10-21, vr in aug en sep tot 24, ’s winters di-zo10-20, 6 € esbaluard.org.

MADISON CAFE g

In het drukke café achter Mercat de l’Olivar reikt de hele familie tapas en bier, koffie en doughnuts (tegen schappelijke prijzen) over de bar aan de gasten aan, die net op de markt groente en fruit hebben ingeslagen. De winkels rond de markt worden vooral door lokale inwoners bezocht.

C. Velázquez 2/C. Jose Tous i Ferrer 14 , 07002 Palma.

SANT PERE-BASTION Een mix van oud en nieuw, restaurants en aangemeerde rijken, kleine hotels en galeries verspreiden zich door de Sa Llotja-wijk aan de voet van een oud bastion in de stadsmuur, gewijd aan Sint Peter.

Kaar t op achter flap

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 37

PA L M A

De artisjokken in lila passen mooi bij de kleine aubergines. De oranjerode tomaten zijn enorm. En de sinaasappels – heerlijk zoet en sappig, maar veel te groot en onregelmatig voor export naar de EU. Groente naast fruit en luchtgedroogde ham, pas geslacht pluimvee, brood met knapperige korst, oranjegele kaas van Menorca en wijn uit Binissalem.

Het water loopt je in de mond en je droomt even van een leven als de huisvrouw naast je die van alles in haar boodschappentas op wieltjes laadt. Maar een kop koffie, een glas wijn of een bocadillo in een van de tentjes in de hoeken maakt veel goed.

In de wijk rond het gele marktgebouw met olijfbomen ervoor liggen veel cafés waar de lokale bevolking tussen het inkopen doen even pauzeert. Je ziet er nauwelijks toeristen. In de winkels in de kleine straten richting Pl. Major en Carrer Sindicat – dus niet door de winkelstraat C. Sant Miquel – doen de inwoners van de stad hun boodschappen.

Plaza Olivar, 07001 Palma, ma-za 7-14.30.

KUNSTMUSEUM ES BALUARD h

GALERIA KEWENIG j

Moderne kunst heeft het gewonnen van de kerkelijke functie in de kleine kapel Oratorium Sant Feliu, een van de alleroudste kerkgebouwen op het eiland.

De wit gekalkte muren vormen een perfect kader rond de werken van de relatief jonge kunstenaars die de galerie, met zijn hoofdvestiging in Keulen, tentoonstelt. Het solide Duitse netwerk van de galerie-eigenaar zorgt ervoor dat je hier af en toe werk van zwaargewichten als Georg Baselitz tegenkomt. De Kewenig-galerie is een van de kleine, particulier galeries in de Sa Llotja-wijk.

C. Sant Feliu/Sant Gaietà , 07012 Palma, di-za 10-14 en 17-19, kewenig.com.

ABACO k

Een zware houten deur in een van de oude muren in de Sa Llotja-wijk geeft toegang tot een hoge ruimte, waar vogelgeluiden zich mengen met de aria’s van de muziekinstallatie. Her en der decoratieve citroenen, sinaasappels en druiven, perzische tapijten en gedecoreerd keramiek creëren de sfeer van SANT PERE-BASTION

37

13-12-11 11:45

een Arabische grot. Kaarsen walmen, de ober mixt drankjes in de bar en in de binnentuin is het windstil, met daarboven een sterrenhemel. De meesten zeggen ‘wow’, anderen roepen verbaasd ‘wat een prijzen’. Die laatsten kunnen zich dan beperken tot alleen naar binnen kijken.

C. Sant Joan 1, 07012 Palma, zo-do 20-01, vrza 20-03.

PA L M A

PASSEIG MARÍTIM/HAVENPROMENADE l

Zachtjes deinen de zeilschepen op de golven in de jachthaven aan de Passeig Marítim. Fietsers, hondenuitlaters en rolschaatsers bevolken de brede promenade onderaan het St. Pere-bastion. Je kunt de zeilboten niet van dichtbij bekijken want de dure jachthaven wordt van de promenade afgescheiden door een stevig hek. Aan de pieren verder weg liggen de jachten met het formaat van een hotel twee aan twee. Het ene voor de superrijke zakenman zelf en het andere voor zijn personeel. Het zeilschip van koning Juan Carlos zul je hier niet aantreffen; dat ligt bij het zomerkasteel van de koninklijke familie in Marivent even verderop aan de kust.

De promenade loopt verder langs de baai.

Hier en daar zijn er trappen omhoog naar de wijk Terreno op de helling erachter, met

veel vermaak en goedkope hotels.

Parkeren langs Avenida Ingeniero Gabriel Roca, 07014 Palma.

LEUK OM TE DOEN EXPLANDA DE SANTA CATALINA/PL. SA FAXINA æ

Als Pl. Major Palmas de woonkamer is, dan is het park aan de uitlopers van de Riera-rivier de kinderkamer en jongerenclub.

Bovenin het park ligt een grote speeltuin, waar de Mallorcanen heen gaan om zelf even gezellig te kletsen terwijl de kinderen lekker spelen.

Het laagste stuk is in bezit genomen door jongeren met skateboards en met respect voor de ouderen die, zich vastklampend aan hun stok, naar een bankje in de schaduw schuifelen.

Pl. Sa Faxina, 07013 Palma.

SA LLOTJA ø

Je wordt vanzelf eerbiedig in Sa Llotja onder de zes palmachtige zuilen met elegante windingen die bovenaan overgaan in ribben die de kruisgewelven van het plafond ondersteunen. Het lijkt wel een kerk, maar het is simpelweg een beursgebouw. Sa Llotja (La Lonja in het Spaans) is een hulde aan de go-

IN ES JONQUET HANGT EEN L ANDELIJKE SFEER.

38

PA L M A

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 38

Kaar t op achter flap

13-12-11 11:45

tische bouwkunst, gebracht door Mallorca’s grote bouwmeester Guillem Sagrera in 142648. Je herkent het rechthoekige gebouw aan een toren op elke hoek met kleinere torentjes daartussen.

Het gebouw, waarnaar de wijk erachter genoemd is, wordt gebruikt voor wisselende tentoonstellingen, over bijvoorbeeld stadsontwikkelingsprojecten. De toegang is gratis.

Sa Llotja werd begin 15e eeuw gebouwd door Palma’s rijke koopmansgilde. Ervoor staan meerdere beelden van Mercurius, de Romeinse god van de handel.

Passeig Sagrera, 07012 Palma, di-za 11-14 en 17-21, zo 11-13.30 (tijdens tentoonstelling).

ES JONQUET EN SANTA CATALINA De twee kleine wijken in de driehoek tussen Avinguda de l’Argentina, Passeig Marítim en de doorgaande weg westwaards Carrer Comte de Barcelona/Carrer Espartero vormen ieder een dorp in de stad. In Es Jonquet zijn de lage huizen wit en in Santa Catalinas overheersen juist felle kleuren.

De twee wijken worden van elkaar gescheiden door het pittoreske C. Sant Magi.

ES JONQUET z

Dames in zwarte gewaden bespreken het nieuws van de dag tijdens het wasgoed ophangen. Op kleine pleinen geuren sinaasapKaar t op achter flap

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 39

V E L E N K E N N E N PA L M A’ S O U D E M O L E N S , M A A R BIJNA NIEMAND BEGEEF T ZICH IN DE WIJKEN ER ACHTER.

pelbomen. Zwerfhonden scharrelen rond op zoek naar eten.

De wijk Es Jonquet ten zuiden van C. Sant Magi is een oud vissersdorp dat begon te groeien na de komst van de stadsontwikkelaars. De huizen vertellen over arme omstandigheden, maar veel kunstenaars en bohémiens vielen juist voor de charme van de bochtige trappenstraatjes waar je alleen te voet doorheen kunt. Er wordt dan ook vlijtig gerenoveerd.

De wijk ligt verstopt achter trappen, bochten en muren maar is toch makkelijk te vinden. Neem de trap omhoog vanaf Passeig Marítim onder de oude windmolen Molinos Primitivos, of loop via C. Sant Magi en trek je even terug uit de hectische stad.

Molinos Primitivos, C. Molí d’en Garleta, 07013 Palma.

PA L M A

Consulado del Mar De vroegere rechtbank voor zee- en handelsrecht links van Sa Llotja werd reeds in 1325 opgericht toen de zeevaart de wind in de zeilen had en er behoefte kwam aan een instituut dat oordeelde in zeevaartgeschillen.

Het gebouw van drie verdiepingen uit de 18e eeuw is al vaak verbouwd. Zo vormde de mooie gevel met zijn renaissanceloggia met vijf bogen aan de zeekant eerst de achterwand van het huis, waar eerder de stadsmuur stond. Deze gevel werd geschonken door het koopmansgilde toen de stedelijke handelsvloot na een periode van achteruitgang weer opkrabbelde. Nu is de regionale regering van de Balearen in het gebouw gevestigd.

Ertegenover, op de Passeig Sagrera, staat een beeld van Ramón Llull, Mallorca’s beroemde religieuze denker en schrijver die ligt begraven in de Sant Francesc-kerk ( 36).

Passeig Sagrera, 07012 Palma.

SANTA CATALINA x

Op straat is een ruzie tussen een moeder en haar zoon te horen die naar buiten dringt door het plastic vliegengordijn. Om privéleven geven de bewoners van de kleine, dicht op elkaar gepakte huizen in de wijk Santa Catalina niet zo veel. Waarom zouden ze ook?

E S J O N Q U E T E N S A N TA C ATA L I N A

39

13-12-11 11:45

PA L M A

In de oude arbeiderswijk, die nog niet zo lang geleden tamelijk ruig was, kent iedereen elkaar. Nu is hij een beetje mondain aan het worden, dus binnenkort zullen zulke familieruzies wel alleen nog maar achter gesloten deuren plaatsvinden.

Santa Catalina maakt deel uit van het Palma dat begin 20e eeuw begon te groeien toen de drie lokale architecten Calvet, Bennàssar en Alomar de opdracht kregen om Palma voorbij de stadsmuren uit te breiden Veel van de huizen met twee-drie verdiepingen werden de laatste jaren gered van de ondergang. De gezellige straten kregen nieuwe bomen en dure auto’s tegen de stoep getuigen van veranderingen, waardoor cafés en hippe restaurants ook snel hun plek weten te vinden.

Mercat Santa Catalina c De markt heeft ongeveer hetzelfde aanbod als de Olivar-markt in het centrum ( 37).

Deze is weliswaar kleiner maar niet minder kleurrijk. Hier halen oudere huisvrouwen en de koks van de omliggende cafés, restaurants en tapasbars hun ingrediënten voor hun dagelijkse menu’s. Op de prijs valt hier helaas niet veel meer af te dingen.

Mercat Santa Catalina, Pl. Navegació, 07013 Palma, ma-za 8-14.

LEUK OM TE DOEN POBLE ESPANYOL/ HET SPAANSE DORP v

Een mini-uitgave van Spanje, dat wil zeggen hoogtepunten uit de architectuur van het vasteland, is nou niet wat je verwacht in een rustige buitenwijk. In tegenstelling tot wat de naam Het Spaanse Dorp doet vermoeden, staan hier reproducties van bekende huizen, paleizen en monumenten als het Alhambra van Granada en de schilderachtige wijk Santa Cruz in Sevilla. Je vindt er winkels, werkplaatsen in bedrijf, optredens, bars en restaurants. Om nog meer mensen te trekken liggen er plannen om het om te bouwen tot attractiepark. Het dorp werd gebouwd in de jaren 1960 op bevel van de nationalistische generaal Franco.

Binnen de muren ligt ook Palacio de Congresos, opgetrokken in romaanse stijl met amfitheater, vergaderzaal enzovoort. Het biedt ruimte aan drieduizend mensen.

C. Poble Espanyol 39.

1 (luchthaven), 4 en 5. ’s Zomers 9-18, ’s winters 9-17. 5 €.

40

PA L M A

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 40

CASTELL DE BELLVER b

De inkervingen in de muren van het Bellverkasteel herinneren aan oorlog, inquisitie, martelingen en andere verschrikkingen (en aan een enkele verliefdheid). Ze stammen uit de tijd dat het kasteel niet alleen een goed beschermde vorstenwoning vormde, maar ook een gevangenis voor andersdenkenden of gewoon pechvogels. Zo eindigden bijvoorbeeld de weduwe en kinderen van koning Jaume III hier, na zijn dood bij de slag bij Llucmajor ( 95). Het zelfde lot onderging schrijver en politicus Gaspar Melchor de Jovellanas van 1802 tot 1808. Daarna zater er strafgevangenen en Franse krijgsgevangenen, en werd het tijdens de burgeroorlog van 1936 tot 1939 gebruikt voor politieke gevangenen.

De ronde gotische vesting is omgeven door een slotgracht en dikke onneembare muren. De binnenplaats heeft twee verdiepingen met een galerij en een put in het midden. Het kasteel zelf heeft drie torens maar de vierde en hogere toren, Torre de Homenaje, los van het gebouw en ermee verbonden via een brug, was de gevangenis. Het ligt bovenaan de wijk El Terreno en werd in de 14e eeuw gebouwd door koning Jaume II. Op de begane grond zit het stadsmuseum; hogerop kom je door de troonruimte, de keuken en andere koninklijke ruimtes, gevuld met een verzameling klassieke sculpturen.

Vanaf het terras heb je een weids uitzicht over de stad en de baai en achter je verrijst het kasteel in de avondverlichting imposant uit het pikzwarte bos op de berghelling.

Camilo José Cela , 07014 Palma.

3, 4, 20, 21 en 22 naar Av. Joan Miró, daarvandaan 20 min, apr-sep ma-za 8.30-20.30, zo 10-18.30, okt-mrt ma-za 8.30-18.45, zo 10.16.30, 2,50 €, zo gratis (museum en zalen gesloten).

HANDIG OM TE WETEN OVER PALMA

Pl. de la Reina 2, 07012 Palma, ma-vr 9-20, za 9-14, 971173990.

Casal Solleric, Ps. des Born 27, 07012 Palma, dgl 9-20 (365 dg.). 902102365.

Plaça de les Estacions, 07002 Palma, klein kantoor op het station met kaarten en activiteitenkalender. en als hierboven.

Op de luchthaven. ma-za 8-20, zo 8-14, 971789556.

Op http://tib.caib.es/ staat in meerdere talen een overzicht van transport per bus, trein, veerboot en vliegtuig.

Kaar t op achter flap

13-12-11 11:45

D R I E G E N E R AT I E S – PA L M A H E E F T Z E A L L E M A A L I E T S T E B I E D E N .

Excursies van Sa Llotja en Auditorium op Passeig Marítim in de baai, ’s zomers ook avondexcursies, en naar Portals Vells, Sant Elm en Sóller aan de westkant van het eiland.

Parkeerplaatsen en -garages in het centrum, zie kaart op de achterflap. Gratis parkeren op Av. Gabriel Alomar in Villalonga.

Palma’s roomkleurige taxi’s rijden met een taxameter, meerdere standplaatsen – tarief voor oproepen per telefoon. Onder andere Radio Taxi 971755440/971764545, Taxi Palma Radio 971401414, Fono Taxi 971728081, 971703529.

Paard en wagens in Palma (en Can Pastilla en Arenal) hanteren vaste prijzen en routes.

Prijzen vanaf 15 â‚Ź.

Themawandelingen met gids in het Engels, Duits, Spaans of Catalaans vanaf de olijfboom op Pl. Cort. Aanmelden en info over tijden op 971720720. Ma-za 9-18.

Thema’s: stad en zee, joodse wijk, modernistà in Palma en Palma’s patio’s. Duur circa 2 uur.

Fietsroutes onder andere langs de zee.

Can Perantoni. Populair zandstrand dichtbij het centrum, oostelijk van Parc de la Mar. C. ConstituciĂł 6, ma-vr 9-21, za 9-13, 971721867.

E S J O N Q U E T E N S A N TA C ATA L I N A

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 41

PA L M A

Aeroport de Son Sant Joan ( 130).

Palma’s stadsbus EMT geeft op emtpalma.es. een overzicht van de routes in het centrum en de omgeving. Prijs (2009), stadsroute: 1,25 ₏, 10-rittenkaart 8 ₏ Lijn 41, Bus de Nit (nachtbus), rijdt vr, za en officiÍle feestavonden circa elk kwartier een vaste route over de ringwegen en Passeig Marítim (langs de populairste nachtclubs) van 23 u tot 06 u: 1 ₏ overal in- en uitstappen, 2 ₏ inclusief op Via Roma.

Bussen naar heel Mallorca vanaf Parc de ses Estacions. http://tib.caib.es.

Bustour met gids (1 uur 20 min.) met koptelefoon in acht verschillende talen. Vaste route elke 20 minuten tussen 16 haltes dichtbij de bezienswaardigheden. Nov-feb 10-18, mrt-mei en 16 sep-okt 10-20, 16 jun15 sep 10-22, 13 â‚Ź, 6,50 â‚Ź kinderen.

SFM van Pl. Espanya naar Inca/Sa Pobla en Inca/Manacor dgl 5.50-22.30 en zo en feestdagen 6-22, http://tib.caib.es, 971177777.

Ferrocarril de SĂłller ( 61), C. Eusebi Estada 1, trendesoller.com, Palma-SĂłller met halte in Bunyola.

Naar de noordelijke voorsteden en universiteit UIB, met 9 haltes, 13 min. vanaf het centrum.

Naar Barcelona, Valencia en DĂŠnia op het vasteland. Naar Ibiza en MahĂł op Menorca.

Veerbootverbindingen ( 130).

41

13-12-11 11:45

OV E R N AC H T E N

DE LEUK STE ADRESSEN

De meeste hotels liggen aan de rand van Palma, aan de mooie stranden, maar steeds meer kleine, unieke hotels vestigen zich in voorname panden in het centrum. Reserveren van een hotelkamer kan online op bijvoorbeeld visit-palma.com, Palma’s hotelassociatie. In het centrum liggen ook eenvoudige en goedkope hostels.

Als je neerstrijkt in een van de hotels aan Passeig Marítim met uitzicht op de luxe jachten, is het niet ver naar restaurants, cafés, bars en nachtclubs. Bijna net zo leuk maar veel lawaaiiger en goedkoper, is de oude uitgaanswijk El Terreno aan dezelfde kant van de stad, iets hoger gelegen dan de havenpromenade.

Gran Meliá Victoria (kaart achterflap 1), Avinguda Joan Miró 21, 07014 Palma, solmelia.com. Teruggetrokken luxe vlakbij de haven met uitzicht over de jachthaven aan de westkant van Ps. Marítim met alle faciliteiten binnen handbereik, maar ook op loopafstand van het centrum (15 min.).

Puro (kaart achterflap 2), C. Montenegro 12, 07012 Palma, purohotel.com.

Nieuw designhotel in het centrum in een paleisje uit de 14 eeuw dat al je moderne dromen vervult. Bar en restaurant Opio, op het dakterras.

Saratoga (kaart achterflap 3), Passeig Mallorca 6, 07011 Palma, hotelsaratoga. es. Vanuit het zwembad heb je een panoramauitzicht over de hele stad en de haven – op

42

de begane grond is een rustiger zwembad. In de Blue Jazz Club van het hotel wordt live jazz gespeeld do-za 23-01.

Armadams (kaart achterflap 4), Marques de la Cenia 34, 07014 Palma, hotelarmadams.com. Mooi gerenoveerd, centraal en toch rustig in een wijk buiten de stadsmuren tussen Santa Catalina en El Terreno.

Born (kaart achterflap 5), C. Sant Jaume 3, 07012 Palma, hotelborn.com. Aangename sfeer in 16e-eeuws paleis met prachtige patio, weliswaar gerenoveerd maar nog steeds authentiek en betaalbaar, middenin het centrum. Van de mooiste kamers – allemaal eenvoudig ingericht – kijkt het Franse balkon uit op de palmen van de binnenplaats.

Alleen ontbijtrestaurant.

Hostal Terminus (kaart achterlap 6), Pl. Espanya 5, terminushostal.com. De fluit van de Sóller-trein dringt door de groene luiken naar binnen aan het gerenoveerde stationsplein, waar de andere treinen onder de grond verdwijnen. Behulpzame bediening, eenvoudige kamers met en zonder douche (douche op de gang). Ontbijt is verkrijgbaar in het net zo eenvoudige Cafeteria Terminus aan de andere kant van het gebouw.

Hostal Cuba (kaart achterflap 7), C. Sant Magi 1, 07013 Palma, 971 738159/649363639. Mooi oud pand in de Es Jonquet-/Santa Catalina-wijk, gerenoveerd, met bad/douche op de kamer en vernieuwde receptie. Café Colonial Cuba op de begane grond is een populaire ontmoetingsplaats.

PA L M A

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 42

13-12-11 11:45

ETEN & DRINKEN

Simply Fosh (kaart achterflap 8), C. de la Missió 7A, 07003 Palma, simplyfosh. com. Na 14 jaar in het restaurant-met-Michelinster restaurant Read’s ( 101) creëerde Marc Fosh een fantastisch restaurant in het discrete, elegante hotel Convent de la Missió midden in Palma.

Fabrica 23 (kaart achterflap 9), C. Cotoner 42, 07013 Palma, 971453125. fabrica23restaurant.com. Reserveer op tijd, bijvoorbeeld op internetet, om te kunnen eten in het hipste restaurant van de Santa Catalina-wijk in een typisch lokaal pand. De menukaart is klein maar het eten heerlijk.

Speciale ruimtes voor rokers en aparte wijnbar. Zo en ma gesloten.

La C. Bayet (kaart achterflap 0), C. Boteria 14, 07012 Palma (Sa Llotja). Genoemd naar de gastheer, die ook chef is, en zijn vrouw Ana, die zorgt voor het restaurant.

Serveert het beste van de Mallorcaanse keuken, met een vleugje Franse inspiratie. De wijnkaart laat dezelfde mix van Spaans en Frans zien. Zo en ma gesloten.

Forn de Sant Joan (kaart achterflap q), C. Sant Joan 4 , 07012 Palma, forndesantjoan.net. Vier verdiepingen en vier verschillende sferen belooft dit restaurant middenin de roemruchte wijk Sa Llotja, en daar houdt het zich aan, ga bijvoorbeeld voor romantiek naar de Kristallen salon of naar de rode salon vlak onder het dak. Het gebouw bevatte ooit een bakkerij en de oven staat nog steeds in de kelder, waar het met grote gezelschappen wel lawaaiig kan zijn. Het aperitief wordt meestal genuttigd in de nieuwe bar/ lounge op de begane grond. Op het menu staan vele mediterrane gerechten. Ondanks de drukte is Forn geen valkuil voor toeristen.

Vinotinto (kaart achterflap w), C. Convent de Caputxins 4, 07002 Palma (achter de Olivar-markt), vinotinto.es. Stel je eigen lunch samen uit het aanbod aan tapas en deel ze bij een glas wijn. Of kies een stuk vlees van de grote grill buiten.

Sa Botiga de Via Appia (kaart achterflap e), C. Fabrica 17, 07013 Palma, restaurante-mallorca-viaappia.com. Echt Italiaans, zowel de taal als de ingrediënten. In een kleine ruimte in de wijk Santa Catalina, waar ook uit de toonbank en het wijnrek verkocht wordt – alles Italiaans natuurlijk.

Celler Sa Premsa (kaart achterflap r), Pl. Bispe Berenguer de Palau 8, 07003 Palma, cellersapremsa.com. Verzorgde, traditionele Mallorcaanse gerechten met veel groente, DE LEUKSTE ADRESSEN

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 43

DE LEUK STE ADRESSEN

De restaurants in Palma – en de rest van het eiland – ontwikkelen zich snel in de goede richting. Toeristen worden niet meer afgescheept met een stuk vlees en frites en er zijn meerdere gelegenheden te vinden waar het eten en de prijzen samenhangen. Let wel op dat er soms nog 7% btw bij de prijs komt.

43

13-12-11 11:45

DE LEUK STE ADRESSEN

lam, varken en vis, geserveerd in een vroegere wijnkelder (celler).

Botiga s’illa verda (kaart achterflap t), Plaça Es Pes de sa Palla, 07002 Palma. Ecologisch vegetarische keuken en winkel in mooie omgeving. De meeste groente wordt geteeld door geestelijk gehandicapten en wordt vers van de boerderij aangeleverd. Op het menu staan groentetaarten, soepen en nieuwe varianten van traditionele Mallorcaanse gerechten – en ijs van de ijsfabriek in Sóller. In de oude wijk Calatrava. 10-19, za 10-15, zo gesloten.

Café Arenas (kaart achterflap y), Pl. de la Drassena 6, 07012 Palma. Vredig – als je tenminste niet binnen gaat zitten waar de tv ongenadig tettert en de speelkaarten snel slijten. En niet gehinderd door de internationalisering die ook Palma bereikte. Dit café vlak achter Consolat del Mar, serveert koffie

en ensaïmada, bier en huisgemaakte tapas. de hele dag, 7 dagen per week.

Cafe Casal Solleric (kaart achterflap u), es Born 27, 07012 Palma. Lekkere sandwiches in tapasformaat zijn een mogelijkheid in de populaire bar/café bij Casal Solleric op de drukke maar toch relaxte es Born ( 35).

Bar Bosch (kaart achterflap i), C. Can Brondo 7, 07001 Palma. Een plek waar toeristen tijdens het shoppen en sightseeën bijna over struikelen. Maar de koffie is er goed en de barometer staat op vakantiestemming.

Cafeteria Termius (kaart achterflap o), Pl. Espanya 5, 07002 Palma. Hier ga je niet naar binnen om te genieten van de inrichting of het aanbod maar voor de lawaaiige lokale sfeer aan de goedkope formica tafeltjes, midden op het stationsplein.

Madison ( 37).

SHOPPEN Palma is een goede plek om te zwaaien met je creditcard, vooral als het om vrouwengadgets gaat. Kleren, schoenen en tassen zijn er niet bepaald goedkoop, maar merkkleding kost er nog altijd minder dan thuis. En Palma kan zich natuurlijk prima meten met andere

44

Europese grote steden want de eilanden hebben uitstekende designers voortgebracht. Een welgestelde klantenkring, gretig op zoek naar hun creaties, doet de rest.

Alpargateria Llinas (kaart achterflap p), C. Sant Miquel 43, 07002 Palma. Espadrilles,

PA L M A

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 44

13-12-11 11:45

keramiek met traditionele patronen. Vooral huisnummers, naambordjes en mozaĂŻeken.

Festival Park (kaart achterflap k), Autopista Palma-Inca (7 km ten noorden van Palma), 07141 Marratxi-Palma, en halte op de lijnen Palma-Inca, festivalpark.es.

Nieuw winkelcentrum à la spaghetti-western met outlet-winkels, zoals (re)camper (camperschoenen van het vorige seizoen dus), Lloyd, Mango, Nike, lokaal geproduceerde kleding en sieraden. Veel ketenrestaurants, discotheken, bowling, bioscoop en een speelland voor kinderen. Het Museo Rural de Mallorca met maquette van traditionele Mallorcaanse huizen en boerderijen met bewegende machines, molens en mensen is fantastisch, maar een beetje versleten ( 1 ₏). (de meeste winkels) ma-za 10-22, zo ’s zomers 11-22, ’s winters 10-21.

MascarĂł (kaart achterflap l), C. Sant Nicolau 3, 07001. Elegante en vrolijke schoenen en tassen voor vrouwen van Jaime en Ursula MascarĂł van Menorca ( 111).

UITG AAN Teatre Principal (kaart achterflap ĂŚ), C. Riera 7, 07003 Palma, teatreprincipal.com.

Palma’s prachtige theaterzaal ziet weinig toeristen ook al staat er behalve theater in het Mallorcaans ook opera, koormuziek en ballet op het programma.

Auditorium (kaart achterflap z), Av. Gabriel Roca 18 (Passeig MarĂ­tim), 07014 Palma, auditoriumpalma.es. Opera, ballet, missen en concerten in een gebouw dat valt onder de stijl ‘brutalisme’. Een lift voert je van C. Federico GarcĂ­a Lorca naar beneden naar de havenpromenade, waar de ingang ligt.

Tito’s Palace (kaart achterflap x), Pl. Gomilla, 07014 Palma, titosmallorca.com.

Palma’s discotheek/club nr. 1 staat sinds de opening in 1923 aan de top. Ook nu zijn de beroemdheden die je er tegenkomt optredend artiest of gast. Vanaf Passeig Marítim is er een lift, en het uitzicht over de baai is inbegrepen. ’s Zomers ma-vr 22.30-06, zazo vanaf 23.30, ’s winters gesloten ma-wo.

Pacha (kaart achterflap c), C. CĂłrdoba 3, 07181 CalviĂ , pachamallorca.es. Pendant van de gigantische club op Ibiza met dezelfde

naam ( 118), waar het nachtleven pas na drie uur begint en het in de funky ingerichte club behoorlijk intens wordt. Ma-za 22.3006, ’s winters ook gesloten ma-wo.

Son Amar (kaart achterflap v), 10 km ten noorden van Palma op Ctra. SĂłller, 07193 Palmanyola, sonamar.com. Avondshow met eten op een herenboerderij die verbouwd is tot enorm restaurant, dat in de jaren 1970 beroemd was om zijn varkensfeesten.

Coliseo Balear (kaart achterflap b), Pl. de Toros, Avda. Gaspar Bennà zar 32, 07004 Palma. Palma’s arena voor stierenvechten lijkt wel op het Colosseum in Rome, maar dit theater is maar 75 jaar oud. Het werd getekend door de architect Gaspar Bennà zar en bood oorspronkelijk plaats aan 14.313 toeschouwers.

Nu is het aantal plaatsen door toedoen van de huidige veiligheidseisen flink teruggebracht en worden er niet veel stierengevechten meer gehouden. In plaats daarvan biedt het ruimte aan evenementen als het tennistoernooi Mallorca Open en concerten.

Abaco ( 37).

DE LEUKSTE ADRESSEN

100% Mallorca, Menorca & Ibiza_SW.indd 45

DE LEUK STE ADRESSEN

typisch Balearisch schoeisel met geknoopte jutezolen.

Anavida (kaart achterflap a), C. Can Sales 5, 07012 Palma, anavida.com. Romantisch design Ă la Isabella helemaal achterin de wijk Sa Llotja.

El Corte InglĂŠs (kaart achterflap s), Av. Jaume III 15, 07012 Palma. Filiaal van de spaanse Bijenkorf.

Camper Uniek schoendesign van Inca voor man en vrouw, Av. Jaume III. 16 (kaart achterflap d), 07012 Palma en C. Sant Miquel 17 (kaart achterflap f), 07002 Palma. Ook in Centro Comercial Porto PĂ­ (kaart achterflap g), Av. Gabriel Roca 54, 07015 Palma. Ook in meerdere schoenwinkels in Palma.

Colmado Sto. Domingo (kaart achterflap h), C. Santo Domingo 1, 07001 Palma. Worst en ham, fruit en koek, allemaal Mallorcaanse producten, samengepropt in een van ’s werelds kleinste winkels.

Fang i Foc (kaart bagflap j), Llibertat 29, 07013 Palma, fangifoc.com. Mallorcaans

45

13-12-11 11:45