10 0 % M A R R A K E C H In Marrakech valt zoveel te beleven: waar moet je dan beginnen? Natuurlijk ga je naar Place Djemaa El Fna. Kijk er naar slangenbezweerders en acrobaten, luister naar muzikanten en verhalenvertellers, laat je handen beschilderen met henna en proef de heerlijke harira (linzensoep). Ga winkelen in de medina, cultuur snuiven in de oude paleizen en het nachtleven ontdekken in de trendy clubs. En vergeet ook niet om een keer te lunchen in een hip restaurantje in de Nieuwe Stad en verkoeling te zoeken tussen de stadsbewoners in een park. Marrakech is een stad om te beleven. Deze gids leidt je in no-time langs alles wat je graag wilt zien. Sightseeing, shoppen, culinair genieten en avontuur. De overzichtelijke plattegrondjes wijzen je de weg.
1 0 0 % M A R R A K E C H , O N T D E K D E S TA D I N N O - T I M E !
2 - 100% OVERZICHTELIJK
Marrakech_NL_Voorwerk.indd 2
07-11-11 12:29
Inhoud 100% OVERZICHTELIJK
4
HOTELS
8
VERVOER
14
WIJK 1: MEDINA-NOORD
16
WIJK 2: NIEUWE STAD
36
WIJK 3: MEDINA-ZUID
56
OVERIGE BEZIENSWAARDIGHEDEN
76
UITGAAN
78
INDEX
82
Marrakech_NL_Voorwerk.indd 3
07-11-11 12:29
100% overzichtelijk Om deze gids overzichtelijk te maken, hebben we Marrakech opgedeeld in drie wijken en die voorzien van een gedetailleerde plattegrond. Op de overzichtskaart voor in de gids kun je zien waar die wijken zich ten opzichte van elkaar bevinden. Met de letters A t/m Z staat aangegeven waar je de hotels, overige bezienswaardigheden en uitgaansgelegenheden kunt vinden die verderop in de gids worden beschreven. In de drie hoofdstukken die volgen staat steeds uitgebreid beschreven wat er in de betreffende wijk allemaal te doen is, wat de belangrijkste bezienswaardigheden zijn en waar je lekker kunt eten en drinken, shoppen, luieren en leuke dingen kunt doen. Elk adres is voorzien van een nummer 1 dat terug te vinden is op de plattegrond achter in het hoofdstuk van de wijk. Aan de kleur van het nummer kun je zien om welk soort adres het gaat en dus waar het adres te vinden is bij de beschrijvingen:
bezienswaardigheden eten & drinken
shoppen leuk om te doen
DRIE WANDELINGEN Aan elk hoofdstuk is een wandeling toegevoegd die, zonder de genoemde adressen uitgebreid te bezoeken, maximaal drie uur duurt. Op de plattegrond staat met een lijn aangegeven hoe de route loopt. De beschrijving van de wandeling vind je op de pagina ernaast en voert je vanzelf langs de meest interessante plekken en leukste adresjes van de wijk, zodat je niets mist. Je komt dan niet alleen langs bezienswaardigheden, musea en parken, maar ook langs bijzondere winkeltjes, lekkere lunchadressen en goede restaurants voor ’s avonds. Wie geen zin heeft om de route te volgen, kan met de beschrijvingen en de plattegronden ook prima alles zelf ontdekken.
4 - 100% OVERZICHTELIJK
Marrakech_NL_Voorwerk.indd 4
07-11-11 12:29
PRIJSINDICATIE BIJ HOTELS EN RESTAURANTS Om je een idee te geven van de prijzen in hotels en restaurants vind je bij hun adresgegevens steeds prijsindicaties. De bedragen bij de hotels zijn, tenzij anders vermeld, de prijzen voor een tweepersoonskamer per nacht, inclusief ontbijt en in het laagseizoen (juli-augustus). De meeste riads passen hun prijzen aan het seizoen aan. Reken erop dat je tijdens het hoogseizoen (herfsten kerstvakantie en in het voorjaar) een supplement betaalt. De bedragen bij de restaurants zijn, tenzij anders vermeld, een indicatie voor de gemiddelde prijs van een hoofdgerecht. MAROKKAANSE (EET)GEWOONTES Je bent niet in Marokko geweest als je niet van de heerlijke gerechten met bijzondere smaakcombinaties hebt geproefd. Couscous is het bekendste gerecht, maar probeer zeker ook een van de vele tajines. Deze stoofpotjes zijn dagelijkse kost voor de meeste Marokkanen. Je vindt ze bijna overal, in talloze variaties. Marokkanen eten het liefst thuis en de maaltijd is een belangrijk sociaal moment. Vroeg in de middag is de hoofdmaaltijd. Na een uitgebreide thee in de namiddag volgt later op de avond vaak nog een lichtere warme maaltijd. Aangezien gastvrijheid hoog in het vaandel staat, is de kans groot dat je een keer wordt uitgenodigd om te komen eten. Ga zeker op de uitnodiging in, want nergens smaakt het eten zo goed als bij de Marokkanen thuis. Eet dan voor de echte smaakbeleving met je (rechter)hand. Marokko is een islamitisch land, zij het gematigd. Tijdens de vastenmaand ramadan wordt overdag niet gegeten en gedronken. Veel terrassen en restaurants zijn echter wel open voor toeristen, maar er wordt dan geen alcohol aan je verkocht. Let er (vooral) tijdens deze maand op dat je je niet te bloot kleedt. Als je uit eten gaat is het de gewoonte om een fooi te geven van 5 Ă 10% bij een maaltijd. Als je iets hebt gedronken rond je het bedrag naar boven af.
100% OVERZICHTELIJK - 5
Marrakech_NL_Voorwerk.indd 5
07-11-11 12:29
LEEFRITME De beste tijd om Marrakech te bezoeken is van oktober tot en met mei. Het kan in de zomermaanden namelijk erg heet worden. De temperaturen kunnen gemakkelijk oplopen tot 45 graden. Vanwege de hitte ligt tussen de middag alles stil, maar rond een uur of vijf komt het leven weer op gang. De lokale bevolking gaat dan naar buiten om te werken, om boodschappen te doen of voor een wandeling. Tot een uur of negen is het vrijwel altijd druk op straat. In de zomermaanden wordt het soms pas rond middernacht wat rustiger, zeker in de toeristische gebieden. De vrije dag valt op zondag. Tijdens de ramadan is het minder druk op straat. Wel gaan veel mensen na het breken van de vasten (na zonsondergang) naar buiten. OPENINGSTIJDEN WINKELS EN MARKTEN In Marrakech is altijd wel ergens een winkeltje open. De meeste supermarkten (Marjane, Acima, Aswak Assalam) zijn zeven dagen per week open tot een uur of negen 's avonds. Ook zijn er veel buurtwinkeltjes waar je de belangrijkste levensmiddelen kunt krijgen. Aan het begin van de middag gaan deze vaak dicht, maar sommige zijn tot middernacht open. Alcohol kun je alleen in de supermarkt krijgen, of in dranklokalen die een speciale vergunning hebben. De verkoop van alcohol stopt in winkels om 20.00 uur. Let op: de meeste winkels hebben nogal flexibele openingstijden. In de Nieuwe Stad zijn de meeste winkels op zondag gesloten, maar in de medina kun je zeven dagen per week terecht. FEESTDAGEN Ramadan: de jaarlijkse vastenmaand voor moslims. De periode varieert van jaar tot jaar en schuift steeds een beetje naar voren. Houd er rekening mee dat tijdens de ramadan winkels, restaurants en bezienswaardigheden andere openingstijden kunnen hanteren of misschien zelfs wel helemaal gesloten zijn. Suikerfeest (A誰d el Fitr): de viering van het einde van de ramadan. Offerfeest (A誰d el Kebir): moslims herdenken de profeet Ibrahim, die bereid was zijn zoon te offeren in opdracht van God. Het feest wordt gehouden op de tiende dag van de maand waarin de hadj (de pelgrimstocht naar Mekka) plaatsvindt, zeventig dagen na het voltooien van de ramadan. 6 - 100% OVERZICHTELIJK
Marrakech_NL_Voorwerk.indd 6
07-11-11 12:29
1 januari 1 mei 23 mei 30 juli 21 augustus 18 november
- Nieuwjaar - Dag van de Arbeid - Nationale feestdag - Feest van de Troon (de grootste feestdag, met vuurwerk) - Verjaardag koning en Jongerendag - Onafhankelijkheidsdag
FESTIVALS EN EVENEMENTEN mei - Internationaal theaterfestival juni/juli - Foklorefestival in Paleis El Badi augustus - Festival van jonge gnaoua-muzikanten september - Festival van de Folkmuziek oktober - Jazzfestival eind van het jaar - Internationaal filmfestival HEB JE NOG TIPS? We hebben deze gids zo zorgvuldig mogelijk samengesteld. Het aanbod van winkels, eetgelegenheden, cafÊs en bars wisselt in Marrakech echter regelmatig. Mocht je onverhoopt een adres niet meer kunnen vinden of heb je andere opmerkingen of tips voor deze gids, laat het ons dan weten op www.100procenttravel.com. Op het forum van deze site vind je alle updates voor en aanvullingen op de gids. Voor de goede orde moet worden vermeld dat geen van de geselecteerde adressen voor vermelding heeft betaald, niet voor de tekst en niet voor de foto’s. Alle teksten zijn geschreven door een onafhankelijke redactie.
100% OVERZICHTELIJK - 7
Marrakech_NL_Voorwerk.indd 7
07-11-11 12:29
Hotels Slapen als in een sprookje uit Duizend-en-één-nacht? Ga dan in de medina logeren in een van de traditionele riads. Dit zijn woningen met een geheel eigen sfeer. Ze zijn opgebouwd rondom een binnentuin en hebben gemiddeld een stuk of vijf kamers. Veel zijn er omgebouwd tot gastenverblijf. Het bijzondere van logeren in een riad is dat je vanuit de drukte van de medina rechtstreeks de rust en stilte in stapt. Marrakech telt honderden riads, dus er is keuze genoeg. Wij selecteerden er alvast een paar, bijna allemaal dicht bij Place Djemaa El Fna. Voor meer hotels kijk je op www.100procenttravel.com. LAGERE PRIJSKLASSE A
Deze riad met onuitspreekbare naam is een mooi voorbeeld van Marokkaanse architectuur. Bij de restauratie is bijvoorbeeld gebruikgemaakt van traditioneel stucwerk en mozaïek en de plafonds zijn van mooi bewerkt cederhout. De kamers hebben airco en de badkamers zijn in tadelakt. De Eigenaar, Youssef, is een vriendelijke bescheiden man en hij komt je graag ophalen op het plein Mouassine om je de weg naar Riad Essaoussan te wijzen. 25 derb el ganayez, el mouassine, www.riadessaoussan.com, telefoon 0666 254022, prijs vanaf 500 dh Bij Riad Azalia kun je op het dakterras in alle rust genieten van je ontbijt. Dat is elke ochtend weer een feest, vanwege de heerlijke Marokkaanse pannenkoeken (msmen). De kamers zijn koel en bovendien smaakvol ingericht. 66 derb jamaa, rue riad zitoun el kedim, www.azalia-marrakech.com, telefoon 0524 427624, prijs vanaf 550 dh B
Riad Le Coq Fou wordt gerund door een Italiaans stel en de vrolijke inrichting oogt eerder Frans dan Marokkaans. Vanaf het dakterras heb je een mooi uitzicht over de stad. 44 derb assabanne, www.riadlecoqfou.com, telefoon 0524 389839, prijs vanaf 550 dh C
8 - HOTELS
Marrakech_NL_Voorwerk.indd 8
07-11-11 12:29
RI AD E S S AO U S S A N
Marrakech_NL_Voorwerk.indd 9
A
07-11-11 12:29
J
RIAD DAR J U STO
MIDDENKLASSE De binnentuin van de kleine Riad Noor Charana ademt een koloniale sfeer, met mooie grote planten. Deze riad is vrij intiem en een goede plek voor een rustig verblijf. 31 derb el kebir, ben saleh, www.noorcharana.com, telefoon 0654 361399, prijs vanaf 700 dh D
10 - HOTELS
Marrakech_NL_Voorwerk.indd 10
07-11-11 12:29
Riad Samsli is een bijzondere riad, aangezien er twee huizen zijn samengevoegd. Hierdoor is er ruimte voor twee patio’s, verschillende sfeervolle salons, een klein zwembad en zelfs een hamam. Ook heeft de riad hierdoor een extra groot dakterras, waarop je een verse jus d’orange of muntthee kunt laten serveren. Het is er zo prettig vertoeven dat je bijna vergeet om de stad te gaan verkennen! 24 derb jdid, rue riad zitoun el kedim, www.riadsamsli.com, telefoon 0661 265430, prijs vanaf 700 dh E
Riad Alida telt zeven kamers die allemaal met het mooiste traditionele Marokkaanse handwerk zijn ingericht. Op het dakterras kun je heerlijk ontbijten. De kamers hebben allemaal tv en airco. 7 derb sidi alitair, dar el bacha, www.riad-alida.com, telefoon 0524 375822, prijs vanaf 770 dh F
De sobere inrichting en lichte aardetinten maken Riad Assala tot een aangename verblijfplaats. Voor de inrichting is gebruikgemaakt van mooi traditioneel handwerk uit de medina. Samen met de hoge deuren zorgt dit voor een typisch Arabische sfeer. De open haarden zijn ideaal voor de frissere wintermaanden. Heb je even geen zin om de medina in te gaan, dan kun je relaxen in de traditionele berbertent of afkoelen in het zwembad. 8 derb ouaihah, sidi abdel aziz, www.riadassala.com, telefoon 0524 383707, prijs vanaf 770 dh G
In deze riad geen donkerrood en zwart in de kamers, maar fris wit en vrolijke kleuren. Natuurlijk is er, zoals bij veel riads, een heerlijk dakterras. Een goede plek om na het struinen door de medina of de soeks uit te rusten met een lekker drankje. De eigenaar van Riad Chambres d'Amis doet er alles aan om het zijn gasten naar de zin te maken. Fijn als je nog tips wilt hebben voor je verkenning van de stad. Er zijn ook maar vijf kamers. Dat maakt het een leuke, intieme plek om met kinderen of vrienden heen te gaan. 46-47 derb moulay abdelkader, rue dabbachi, www.chambresdamis.com, telefoon 0524 426965, prijs vanaf 935 dh H
HOTELS - 11
Marrakech_NL_Voorwerk.indd 11
07-11-11 12:29
Riad ZamZam ligt niet ver van Jardin Majorelle. De riad is grondig opgeknapt en verbouwd. Er is veel zorg besteed aan de inrichting en elke kamer heeft zijn eigen sfeer. De Engelse eigenaars kunnen je ter plekke van allerhande informatie voorzien en organiseren bovendien excursies naar de stad. Voor liefhebbers zijn er ook mooie spullen te koop uit de medina. 107 rue kaa el machraa, www.riadzamzam.com, telefoon 0524 387214, prijs vanaf 1400 dh I
Het is even zoeken, maar helemaal achter in een steegje vind je deze verscholen parel. De Riad Dar Justo beschikt over verschillende salons verdeeld over 1.000 m². De ruime kamers en suites hebben een mooie lichtinval. Zoek een plekje op een van de vijf patio’s of op het dakterras en kom compleet tot rust. Er zijn ook een hamam en spa. 35 derb chorfa lakbir, mouassine, www.darjusto.com, telefoon 0524 426999, prijs vanaf 1458 dh J
HOGERE PRIJSKLASSE Riad Hayati biedt je een warm welkom in het zuidelijk deel van de medina. Het huis ligt om de hoek bij Paleis El Bahia en vlak bij Place des Ferblantiers. De frisse inrichting, de patio en het zwembad zorgen voor aangename verkoeling. 27 derb bouderba, riad zitoun el jdid, www.riadhayati.com, telefoon 077 70431194, prijs vanaf 1950 dh K
De Nederlanders Cees van de Berg en Marijke Stroosnijder trokken drie jaar uit voor de restauratie van Riad Siwan. Daarbij is gebruikgemaakt van de traditionele bouwstijl en materialen, zoals met de hand uitgesneden cederhouten plafonds. Voor de inrichting van de zeven zeer ruime kamers zijn eveneens lokale materialen gebruikt. De riad heeft een dakterras, een plunge pool en als een van de weinige riads een borj (torentje), een van de hoogste punten in de medina. Cees en Marijke zijn ook eigenaar van Riad Azzar (zie www.100procenttravel.com). 28 zanka zdika, riad zitoun el jdid, www.riadsiwan.com, telefoon 0661 158173, prijs vanaf 2128 dh L
12 - HOTELS
Marrakech_NL_Voorwerk.indd 12
07-11-11 12:29
R I A D S I WA N
Marrakech_NL_Voorwerk.indd 13
L
07-11-11 12:30
Vervoer Het vliegveld van Marrakech, Menara Airport, ligt zeven kilometer buiten de stad. Hier vliegen prijsstunters uit Amsterdam, Düsseldorf, Parijs en Brussel naartoe. Met de taxi ben je in 20 minuten in het centrum. Taxi’s van en naar het vliegveld rekenen meestal 150 dirham. Je kunt ook met de bus. Ga je vanuit de stad naar het vliegveld, vraag dan van tevoren wanneer de bus komt; de tijden staan niet aangegeven. Je kunt opstappen bij de bushalte op Place Djemaa El Fna. Een enkele rit kost 20 dirham. De brommer en de taxi zijn de populairste vervoersmiddelen in Marrakech. Een taxi kun je overal aanhouden en is niet duur. Je hebt twee soorten: de petit taxi en de grand taxi. De beige petits taxis zijn erg klein en rijden alleen binnen de stad. Deze Fiatjes mogen maximaal drie passagiers meenemen. Een rit van een paar kilometer kost zo’n 15 dirham. Elke taxi heeft een meter. Is deze ‘stuk’, onderhandel dan vooraf. Na 20.00 uur is het iets duurder. De grands taxis leggen langere afstanden af en rijden een vaste route. Grands taxis zijn meestal grote Mercedessen. Hierin mogen maximaal zes passagiers mee. Je kunt ze onderweg aanhouden. Wees niet verbaasd als je denkt dat de auto vol zit en de chauffeur toch stopt om nog iemand mee te nemen. De prijs voor de grand taxi verschilt per rit en er zijn vaste prijzen bij vertrek vanaf een taxistation (Bab Doukkala). De prijs is afhankelijk van de afstand (bijvoorbeeld 80 dirham per persoon voor een enkeltje naar Essaouira). Wil je meer ruimte, betaal dan voor twee plekken. Als je een grand taxi laat regelen door je riad (charteren), moet je vooraf onderhandelen over de prijs. Je betaalt dan minstens voor zes plaatsen. Vanaf Place Djemaa El Fna rijden overal bussen naartoe. De vertrektijden staan niet duidelijk aangegeven, maar regelmatig komt er een nieuwe bus langs. Een rit binnen de stad kost 3,5 dirham. Ga je verder, dan betaal je meer, afhankelijk van de afstand en de busmaatschappij. De bussen variëren in prijs en kwaliteit (bijvoorbeeld wel of geen airco). De twee staatsmaatschappijen, CTM en Supratours, rijden normaal gesproken op tijd. Er is een busstation bij Bab Doukkala en bij het oude treinstation op Avenue Hassan II.
14 - VERVOER
Marrakech_NL_Voorwerk.indd 14
07-11-11 12:30
Om snel een indruk van de stad te krijgen, kun je met de toeristenbus mee. Deze rijdt een vaste route van anderhalf uur. Elk half uur vertrekt er een. Er is ook een romantische route van een uur. Onderweg kun je op- en afstappen zo vaak je wilt. Je koopt al een dagkaart voor 130 dirham. De beschikbare talen zijn Arabisch, Frans, Engels en Duits. Opstappen kun je bijvoorbeeld op Place Djemaa El Fna. Vanuit Marrakech kun je ook de trein nemen naar het noorden. De treinen in Marokko zijn comfortabel en niet duur. Kijk voor treintijden op www.oncf.ma. Het nieuwe treinstation ligt op de hoek van Avenue Hassan II en Avenue Mohammed VI.
VERVOER - 15
Marrakech_NL_Voorwerk.indd 15
07-11-11 12:30
Medina-Noord
Een eindeloze wirwar van straatjes In de medina van Marrakech draaien je zintuigen overuren. Er is zo veel te zien dat je de eerste dag waarschijnlijk nauwelijks honderd meter ver komt. Gun jezelf de tijd en geniet van deze typische Arabische markt. Van handgemaakte kleden, tassen en Marokkaanse sloffen (babouches) tot fijn gedecoreerd houtwerk en keramiek: in de soeks zijn oude ambachten nog springlevend. Zo heb je de soek van de wolververs (teinturiers), zadelmakers (serrajine), timmerlieden (nasserine) en de leerlooierijen (tanneries). Hoewel veel straatjes op het centrale plein uitkomen, kun je toch snel het spoor bijster raken. Ben je de weg kwijt, vraag dan vriendelijk naar ‘la place’. Voor een paar dirham zijn er altijd wel jongetjes die je de weg willen wijzen. Laat je echter niet voor de gek houden als een straat die jij wilt nemen zogenaamd afgesloten is! Meestal is dit een truc van diezelfde jongetjes om een paar dirham extra te verdienen.
Marrakech_NL_Wandeling_01.indd 16
07-11-11 12:33
1 Place Djemaa El Fna laat zich moeilijk ergens mee vergelijken. Het plein heeft al sinds de begindagen, ruim duizend jaar geleden, een functie als ontmoetingsplaats tussen Oost en West. Karavanen brachten handelswaar uit heel Afrika mee voor Europa en vice versa. De handel trok weer muzikanten en verhalenvertellers aan. En nog steeds komt er een bonte stoet artiesten samen. Ook voor kunst en cultuur kun je in de medina terecht. Het Musée de Marrakech en enkele galeries tonen moderne kunst. Maar echt indrukwekkend zijn de oude paleizen en de koranschool Medersa Ben Youssef. Achter een muur in een smal straatje vind je deze beroemde school, waar op hoogtijdagen zo’n achthonderd leerlingen verbleven. Hetzelfde geldt voor de meeste panden en riads in de medina: ze lijken klein, maar achter de gevels gaan prachtige huizen schuil. Probeer zeker eens zo’n riad van binnen te bekijken, of beter nog, er te logeren. Deze typische woningen met binnentuin zijn tegenwoordig namelijk vaak in gebruik als bed & breakfast. MEDINA-NOORD - 17
Marrakech_NL_Wandeling_01.indd 17
07-11-11 12:33
6x zeker doen volgens de locals!
Place Djemaa El Fna
Patisserie Chez Brahim
Leerlooierijen
De bonte stoet
De Marokkaanse cornes
Leer meer over dit
straatartiesten bekijken.
de gazelle proeven.
eeuwenoude ambacht.
Groentemarkt
Medersa B en Youssef
Akbar Delights
De oude islamitische
Ga designshoppen in
school bezoeken.
de oude soeks.
Koop je lunch op Place Sidi Ishak tussen de lokale bevolking.
Bezienswaardigheden Shoppen
Marrakech_NL_Wandeling_01.indd 18
Eten & drinken Leuk om te doen
07-11-11 12:33
Bezienswaardigheden Place Djemaa El Fna is een van de grootste en beroemdste pleinen van Noord-Afrika. Zodra de avond valt, komen de verhalenvertellers, muzikanten en slangenbezweerders tevoorschijn. De lucht vult zich met rookwalmen en etensgeuren uit de vele eetstalletjes. Schuif aan voor een kom harira (linzensoep) of een stukje schapenkop. Deze ontmoetingsplaats tussen Oost en West is niet alleen populair bij buitenlandse toeristen, maar ook bij de lokale bevolking. Het blijft er tot middernacht gezellig druk, 's zomers zelfs tot later. place djemaa el fna 1
Place Rahba Kedima, het 'oude plein', is een belangrijke spil in de medina. Dat hier vroeger slaven werden verhandeld zou je nu niet meer vermoeden! Tegenwoordig vind je er kruiden- en specerijenwinkels waar je van alles voor je persoonlijke verzorging kunt krijgen, zoals zwarte hamamzeep en flesjes arganolie. Luister naar de vakkundige uitleg in zo'n pharmacie berbère, waar ze tegen elke kwaal wel een middeltje hebben. Midden op het plein verkopen oude vrouwtjes zelfgebreide, bontgekleurde mutsen voor slechts 10 dirham. Leuk voor koude winterdagen thuis! place rahba kedima 7
Volg je neus naar de leerlooierijen van Marrakech! Ze zijn niet zo groot als in Fès, maar minstens zo indrukwekkend. Links en rechts van de straat vind je leerlooierijen die nog operationeel zijn. Laat je door een van de gidsen meenemen naar binnen of naar boven, om op het dakterras een uitleg over het hele proces te krijgen. Dat je na afloop steevast in een van de winkeltjes vol lederwaren belandt, is bijna onvermijdelijk. rue bab debbagh, open dagelijks van de vroege ochtend tot begin van de middag, prijs 20 dh fooi voor de gids 12
MEDINA-NOORD - 19
Marrakech_NL_Wandeling_01.indd 19
07-11-11 12:34
Dat de leerlooiers een eeuwenoud beroep uitoefenen, bewijst de naam van de stadspoort uit 1147 die vlak bij de leerlooierijen ligt. Deze poort heet Bab Debbagh, wat 'poort van de leerlooiers' betekent. Marrakech wordt omgeven door stadsmuren van negentien kilometer lang en zes tot acht meter hoog, waarin zich zo’n twintig poorten bevinden. Elke poort draagt de naam van de wijk waar hij op uitkomt of is genoemd naar de dag van de week waarop het markt is. bab debbagh 13
Als je van oude fotografie houdt, moet je zeker een bezoek brengen aan Maison de la Photographie. De collectie bestaat uit zo'n vijfduizend oude foto's van Marokko (1870-1950) waarvan er per tentoonstelling een honderdtal wordt getoond. Daarnaast draait hier doorlopend de eerste kleurenfilm uit het Atlasgebergte (1957). Je kunt er ansichtkaarten en posters van oude Arabische foto's kopen. 46 rue ahal fes, www.maisondelaphotographie.ma, telefoon 0524 385721, open dagelijks 9.30-19.00, entree 40 dh 14
Medersa B en Youssef is een van de oudste koranscholen in Marokko, maar niet meer in gebruik. Op het hoogtepunt huisvestte de school, een soort internaat, ongeveer achthonderd studenten. De kleine kamers, waar twee tot acht kinderen verbleven, kun je nog steeds zien in de vleugels en op de verdiepingen. Toch was het een voorrecht naar deze school te mogen! Je vindt er schrijfgerei en voorwerpen waarmee de studenten uit de stad en van het platteland hun eten klaarmaakten. De mooiste kamers, die uitkijken op de binnenplaats, dienden als gastenverblijf voor notabelen. place ben youssef, open dagelijks 9.00-18.00, entree 50 dh 17
Het MusĂŠe de Marrakech is gehuisvest in een 19e eeuws paleis. Hiervan kun je nog de keramische tegeltjes, de houten plafonds en de hamam bewonderen. Naast de vaste collectie, waaronder een reusachtige kroonluchter, kalligrafie en sieraden, vind je er ook hedendaagse kunst. Het museum heeft een aangename binnenplaats waar je na het shoppen in de soeks een kez-atay (glaasje thee) kunt drinken. place ben youssef, open dagelijks 9.00-18.00, entree 40 dh 18
20 - MEDINA-NOORD
Marrakech_NL_Wandeling_01.indd 20
07-11-11 12:34
M EDERSA B E N YO U S S E F
17
De Almoravid Koubba lijkt op het eerste gezicht niet veel meer dan een grauw blok met raampjes. Het stamt echter uit de 11e eeuw en is een van de weinige gebouwen van de Almoraviden (de Moren) die nog intact zijn. Deze Berber-dynastie uit de Sahara bloeide in de 11e en 12e eeuw. Op het hoogtepunt reikte het imperium van het zuiden van Spanje en Marokko tot aan Senegal en Mali. De Koubba was een plaats voor reiniging, met stromend water. Bekijk de prachtige bloemmotieven binnen in de koepel. place ben youssef, open dagelijks 9.00-18.30, entree 60 dh (combiticket musĂŠe, koubba en medersa) 19
MEDINA-NOORD - 21
Marrakech_NL_Wandeling_01.indd 21
07-11-11 12:34
De fontein Chrob ou Chouf is gebouwd in de 16e eeuw, tijdens het bewind van de Saädische sultan Ahmed El Mansour. De fontein staat sinds 1985 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Een van de inscripties op het fries boven de fontein nodigt de passant uit om te drinken en te kijken, in het Arabisch 'chrob ou chouf'. rue bab taghzout, vlak bij rue assouel 20
De permanente collectie van Musée de l’Art de Vivre toont mooie kaftans, cherbils (luxe sloffen) en mdama (bewerkte ceintuurs). Op de benedenverdieping kun je ruiken aan de parfums die eigenaar Abderzzak Benchâban zelf heeft ontworpen. Het is een aangename riad waar je ook een theepauze kunt inlassen. De renovatie werd uitgevoerd door door lokale ambachtslui. 2 derb chérif, www.museemedina.com, telefoon 0524 378373, open dagelijks winter 9.00-17.00, zomer 9.00-18.00, entree 30 dh 21
De Marokkanen geloven, naast in Allah, ook in heiligen: marabouts. Alleen al in Marrakech worden er zeven vereerd, in rijkelijk versierde graftombes (zaouia's), zoals ook zaouia Sidi Abdel Aziz. De inwoners komen hier om hun verlangens kenbaar te maken, offers te brengen en te bidden. Sidi Abdel Aziz wordt ook wel de 'heilige van de zijde' genoemd omdat hij, voor zijn spirituele leven, een zijdekoopman was in Fès. Bekijk de mooie poort (om het hoekje) of gluur door het raampje naar binnen. derb sidi abdelaziz 22
Op Place Mouassine valt je oog meteen op de fontein. Het is de grootste van Marrakech, gebouwd in 1562 door de Saadische vorst Abdallah Al-Ghalib en ruim 18 meter lang en bijna 5 meter hoog! Iets voorbij de fontein zie je, in een zijstraatje links, de prachtige gouden toegangsdeur van de moskee El Mouassine. Let op: in Marokko mag je als niet-moslim de moskeeën niet binnengaan (behalve de Hassan II-moskee in Casablanca). place mouassine, alleen toegankelijk voor moslims 26
22 - MEDINA-NOORD
Marrakech_NL_Wandeling_01.indd 22
07-11-11 12:34
PLACE DJ E MA A E L F N A
Marrakech_NL_Wandeling_01.indd 23
1
07-11-11 12:34
Eten & drinken In Patisserie Chez Brahim zit zus Fatima achter de kassa. Beklim de steile trappen en geniet boven van een kopje koffie met een heerlijke corne de gazelle (deeghoorntje gevuld met amandelspijs). Of dip je brood in smeuïge amlou uit de Souss-regio bij Agadir: een soort pindakaas van honing, amandelen en arganolie. Niet te veel, want het zou een afrodisiacum zijn! 86-88 rue derb dabachi, telefoon 0546 198214, open dagelijks 11.00-23.00, prijs 10 dh 4
Café des Épices zit op een strategische plek op de Place Rahba Kedima. Vanuit het café, dat gerund wordt door een Fransman, heb je een schitterend uitzicht op het pleintje met de specerijenwinkels en de oude vrouwtjes met hun zelfgebreide mutsen. Binnen zijn vaak exposities van buitenlandse fotografen. De foto's, met als onderwerp Marokko of andere Afrikaanse landen, zijn te koop. Probeer zeker het fruitsap. 75 place rahba kedima, www.cafedesepices.net, telefoon 0524 391770, open dagelijks 9.00-21.00, prijs broodje vanaf 35 dh 9
Ga voor een romantisch diner naar Le Foundouk (de herberg). De inrichting is een mix van Frans-koloniale en Marokkaanse stijl. De drie verdiepingen van deze riad bestaan uit kleine, gezellige nissen. Leuk als je iets speciaals te vieren hebt. Er is een internationale en een traditioneel Marokkaanse kaart. Reserveren is nodig, zeker in het weekend. 55 souk hal fassi, www.foundouk.com, telefoon 0524 378190, open di-zo 12.00-0.00, prijs vanaf 150 dh 15
Een van de meest sfeervolle terrassen van Marrakech om te genieten van een zwoele zomeravond is Terrasse des Épices. Loop in de soek Cherifia (met een paar leuke winkeltjes) naar boven en je bent de drukte van de medina zo vergeten. Onder de lampionnen heb je uitzicht op de verlichte minaret van de Koutoubia-moskee. Hier kom je voor de Marokkaanse en internationale keuken en huisgemaakte desserts. 15 souk cherifia, www.terrassedesepices.com, telefoon 0524 375904, open dagelijks 9.00-23.00, prijs dagmenu 100 dh 23
24 - MEDINA-NOORD
Marrakech_NL_Wandeling_01.indd 24
07-11-11 12:34
CAF É D E S É P I C E S
9
MEDINA-NOORD - 25
Marrakech_NL_Wandeling_01.indd 25
07-11-11 12:34
27
CAF É ARAB E
CafĂŠ Arabe heeft meerdere etages met elk een eigen sfeer. De Italiaanse eigenaars doen hun traditie eer aan en hebben flink hun best gedaan op het design. Vooral het dakterras met grote loungebanken en uitzicht op de soeks is de moeite waard. Erg aangenaam bij hitte is de sproeier met waternevel. Het restaurant serveert Marokkaanse en Italiaanse gerechten. 184 rue mouassine, www.cafearabe.com, telefoon 0524 429728, open dagelijks 10.00-23.00, prijs pasta vanaf 100 dh, tajine 150 dh 27
26 - MEDINA-NOORD
Marrakech_NL_Wandeling_01.indd 26
07-11-11 12:34
Bij café-restaurant Le Bougainvillier kun je in de medina van Marrakech genieten van een drankje of een lichte lunch. Even het trapje af naar de binnenplaats met fontein en je waant je ver van alle drukte. Leuk voor de kunstliefhebber die iets moois zoekt voor aan de muur: het café heeft exposities van diverse schilders uit de wijde omgeving. 33 rue el mouassine, open dagelijks 10.00-22.00, prijs frisdrank 15 dh, panini 50 dh 28
Literair café Dar Cherifa is een café, bibliotheek, galerie en kunstencentrum ineen. Het is gevestigd in de oudste riad van Marrakech, uit de 16e eeuw. Onder het genot van een kopje thee of koffie kun je hier op je gemak een boek lezen of genieten van de enorme kunstwerken, die uiteraard te koop zijn. Er worden ook poëzievoordrachten gehouden. 8 derb cherfa lakbir, rue mouassine, http://en-darchrifa.blogspot.com, telefoon 0524 426463, open dagelijks 9.00-19.00, prijs thee/koffie 15 dh 29
Als je na een lange dag in de medina van Marrakech zin hebt in een lekkere pizza, dan kun je bij Aqua terecht. Dit eenvoudige restaurantje met knalrode stoelen biedt je een prachtig uitzicht op het plein. Binnen hangen mooie oude foto's van Place Djemaa El Fna. 68 place djemaa el fna, telefoon 0526 887430, open dagelijks 10.00-23.00, prijs pizza 60 dh 33
Dat het elke avond feest is in Le Marrakchi zou je aan de buitenkant niet zeggen. Maar als je de rode loper volgt naar boven en het schitterende uitzicht over het verlichte plein ziet, ben je snel verkocht. De eerste verdieping is al mooi, maar probeer bij je reservering een plekje op de bovenste verdieping te bemachtigen. Livemuziek en buikdanseressen laten de zaal vibreren. Heb je veel trek, bestel dan een knaffa: een bladerdeegpastilla met room. 52 rue des banques, www.lemarrakchi.com, telefoon 0524 443377, open dagelijks 12.00-15.00 & 19.30-0.00, prijs 150 dh 34
MEDINA-NOORD - 27
Marrakech_NL_Wandeling_01.indd 27
07-11-11 12:34
Shoppen Rondom Place Djemaa El Fna, midden in de medina, vind je allerlei soeks. Deze halfoverdekte kleurrijke marktjes mag je zeker niet overslaan als je in Marrakech bent. De hoofdstraat van de medina is de brede Souk Smarine, waar je de mooiste handgemaakte spullen vindt. Afdingen is hier een must, en blijven lachen ook. Maar zelfs al koop je helemaal niets: het is een hele ervaring om in de steeds smallere straatjes door de soeks te dwalen. In de zijstraatjes vind je de ambachtslieden met hun ateliers. ingang links van de kharbouch-moskee 2
De geur van cederhout komt je in dit smalle steegje al van verre tegemoet. Als je nog op zoek bent naar een mooi slabestek dan is dit de ideale plek, want het wordt gemaakt waar je bij staat! Bewonder de kunsten van de houtbewerkers, die met hun tenen even handig zijn als met hun handen. rue derb dabachi, open dagelijks van de vroege ochtend tot de vroege avond 3
Ontdek de muziek van Afrika bij Magic Music. Je vindt hier djembés, darbouka's (vaastrommels) en Marokkaanse gnaoua-guembri’s, een snaarinstrument dat lijkt op een luit. Zwarte slaven namen het instrument mee uit West-Afrika en ontwikkelden in Marokko een nieuwe muzieksoort, de gnaouamuziek. Afrikaanse ritmes gecombineerd met Marokkaans gezang zorgen ervoor dat de muzikanten in trance raken en zo geesten kunnen uitdrijven. Eigenaar Larbi geeft je graag een demonstratie. 24 rue rahba lakdima, telefoon 06 70959349, open dagelijks 9.00-21.00 5
Bloom Boutique wordt gerund door een Française die, voor ze dit winkeltje opende, enkele jaren in Parijs voor de Nederlandse stijlgoeroe Lidewij Edelkoort heeft gewerkt. Bloom Boutique ligt echter niet in een chique Franse winkelstraat maar midden tussen de kruidenverkopers op Place Rahba Kedima! Naast haar eigen modieuze tassencollectie vind je hier ook moderne lampen, geïnspireerd op de tarbouches (mutsjes) die buiten worden verkocht, en kleding en sieraden van verschillende ontwerpers. 43 place rahba kedima, telefoon 06 5736272, open ma-za 11.00-20.00 8
28 - MEDINA-NOORD
Marrakech_NL_Wandeling_01.indd 28
07-11-11 12:34
R I A D Y I MA
10
MEDINA-NOORD - 29
Marrakech_NL_Wandeling_01.indd 29
07-11-11 12:34
Als je houdt van pop-art-achtige decoraties, dan moet je absoluut een bezoek brengen aan de boetiek Riad Yima. De veelzijdige kunstenaar Hassan Hajjaj verwerkt hier traditioneel Marokkaans handwerk met moderne invloeden. Zijn ontwerpen zijn eigentijds en kleurrijk. Er zijn geen vaste openingstijden: bel gewoon aan en je ontdekt vanzelf of Hassan er is. 52 derb aarjane, www.riadyima.com, telefoon 0524 391987 10
Atelier Moro wordt gerund door een Colombiaanse. De shop verkoopt traditioneel Marokkaans handwerk. Als het bordje 'open' aan de deur hangt, moet je even aankloppen om naar binnen te kunnen. Via een trap kom je op de eerste verdieping, waar je onder andere keramiek, poefen, kleding en sieraden vindt. 114 place mouassine, telefoon 0524 391687, open wo-ma 9.00-13.00 & 14.00-18.00 25
Akbar Delights valt meteen op in de medina. Deze winkel zou niet misstaan in een chique Londense wijk maar je bent toch echt in een Arabische soek. Het interieur en de kleding zijn ge誰nspireerd op traditioneel Marokkaans handwerk maar ogen hip en modern. Combineer een mooie tuniek met een kleurrijke sjaal en je kunt zo doorgaan voor een Arabische schone! place bab ftouh, www.akbardelights.com, telefoon 06 71661307, open di-zo 10.00-13.00 & 15.30-19.30 31
30 - MEDINA-NOORD
Marrakech_NL_Wandeling_01.indd 30
07-11-11 12:34
AKB A R D E L I G H T S
Marrakech_NL_Wandeling_01.indd 31
31
07-11-11 12:34
Leuk om te doen Midden in de medina bevindt zich Souk Cuisine, waar de Nederlandse Gemma van de Burgt je begeleidt tijdens een 'kookdag'. Je begint met winkelen in de soeks, op zoek naar kruiden en groenten. De kookworkshop zelf vindt plaats in een riad vlak bij een ouderwetse broodoven. Nadat je verschillende soorten salades en tajines hebt gemaakt, is het tijd om alles te proeven. Op het dakterras natuurlijk, onder het genot van een glaasje Marokkaanse wijn. 5 derb tahtah, rue rahba kedima, www.soukcuisine.com, telefoon 0673 804955, open dagelijks 10.00-15.00, prijs kookdag 500 dh 6
Elke dag is het weer een hele belevenis: op de lokale groentenmarkt op Place Sidi Ishak komen de inwoners van de medina hun verse groenten en fruit inkopen. Wil je een gezonde lunch inslaan of een tussendoortje voor tijdens je wandeling, dan zul je je 'beste' Arabisch naar boven moeten halen. Met wat handen- en voetenwerk kom je ook een heel eind. place sidi ishak, open dagelijks van de vroege ochtend tot in de late middag ('s middags is het rustiger) 11
Dar Bellarj is eind vorige eeuw gestart als centrum voor talentvolle kunstenaars, met als doel de hedendaagse kunst in Marokko te promoten. Er zijn tentoonstellingen te zien van veelbelovende kunstenaars, schilders en fotografen. Ook kun je demonstraties van kunstenaars bijwonen of genieten van dans-, zang- en theatervoorstellingen. 9 toulatat zaouiat lahdar, www.darbellarj.org, telefoon 0524 444555, open ma-vr 9.00-18.00, entree gratis, thee 10 dh, koffie 15 dh 16
De Souk des Teinturiers (wolververs) herken je aan de strengen gekleurde wol die boven je hoofd te drogen hangen. In sommige steegjes wordt er nog steeds geverfd en geven ze je graag meer uitleg over de gebruikte pigmenten en verfmethodes. Laat je hier een chech aanmeten: een lange luchtige sjaal die de Touaregs in de woestijn beschermt tegen zon, wind en zand (en ongewenste blikken). open dagelijks van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat, prijs chech vanaf 50 dh 24
32 - MEDINA-NOORD
Marrakech_NL_Wandeling_01.indd 32
07-11-11 12:34
SO U K DES T E I N T U R I E RS
24
Verscholen achter in een doodlopend steegje vind je Le Bain Bleu. In deze stijlvolle hamam kun je terecht voor onder andere een traditionele scrubbeurt met bruine zeep, een oriĂŤntaals bad en een massage (met warme stenen). Heel fijn na een lange verkenningstocht in de stad! 32 derb chorfa lakbir, mouassine, www.lebainbleu.com, telefoon 0524 383804, open dagelijks 10.00-19.00, prijs hamam met behandeling 150 dh 30
Onder de parasols op Place Djemaa El Fna beschilderen vrouwen je handen en voeten met henna. Vraag naar natuurlijke henna zonder chemische toevoegingen. Kies een traditioneel ontwerp of bedenk zelf iets moois. Je hennatatoeage blijft ongeveer tien dagen zitten.. place djemaa el fna, prijs 20-60 dh (afhankelijk van het afdingen) 32
MEDINA-NOORD - 33
Marrakech_NL_Wandeling_01.indd 33
07-11-11 12:34
Medina-Noord W A N D E L I N G
1
(ca. 5 km)
Start op Place Djemaa El Fna 1 . Wil je meteen gaan shoppen, duik dan links van de Kharbouch-moskee Souk Smarine in 2 . Anders vervolg je de route door rechtsaf Rue Derb Dabachi in te gaan, waar je de houtbewerkers 3 en Patisserie Chez Brahim 4 tegenkomt. Ga terug en rechts Rue Rahb El Biadyne in 5 6 . Volg deze straat tot je links het sfeervolle plein Rahba Kedima 7 8 9 ziet. Voor een bezoekje aan Riad Yima 10 kies je linksachter op het plein het linkersteegje. Volg dit tot bijna aan het einde en ga dan een straatje rechts in. Loop terug en volg de weg tot de groentemarkt op Place Sidi Ishak 11 . Ga op de t-splitsing links en meteen rechts, de straat Kaât Benahid in. Volg de weg door deze woonwijk tot je uitkomt op de t-splitsing aan het eind van Derb Lakaar. Ga linksaf en neem de eerste ‘grote’ weg rechts, Rue de Bab Debbagh. Volg deze straat langs de leerlooierijen 12 tot de stadspoort Bab Debbagh 13 aan het eind. Keer terug richting Place Moukkef, steek over naar de kleine parkeerplaats en neem hier het linkersteegje aan het eind (Souk des Fassis) 14 15 . Volg deze weg tot deze zich links om een hoog gebouw heen slingert, langs Dar Bellarj 16 en de oude koranschool 17 tot Place Ben Youssef 18 . Tegenover de Koubba 19 zie je de Ben Youssef-moskee. Steek over en sla de weg in links van de moskee. Ga rechtdoor op het ‘kruispunt’. Na een scherpe bocht naar rechts zie je links de oude fontein Chrob ou Chouf 20 . Voor een bezoek aan Musée de l’Art de Vivre 21 neem je de eerste straat links en dan het tweede steegje links. Loop terug naar het ‘kruispunt’ en ga rechtsaf Rue Amesfah in, tot je bij twee poorten komt. Neem de rechter voor een bezoek aan de Zaouia Sidi Abdel Aziz 22 en de linker om je weg te vervolgen. Ga rechtsaf. Je komt uit op Souk Cherifia, waar je een drankje kunt drinken bij Terrasse des Épices. 23 Ga links en direct rechts, Souk des Teinturiers 24 in. Houd rechts aan om uit te komen op het Mouassine-plein 25 26 . Als je zin hebt in een lunch met uitzicht ga je nog even rechts 27 . Anders verlaat je het plein via het straatje links achterin. Ga linksaf tegenover Le Bougainvillier 28 . In het eerste steegje rechts (Derb Chorfa Lakbir) vind je Dar Cherifa 29 en Le Bain Bleu 30 . Vervolg Rue Mouassine tot je de soeks verlaat via een poortje en uitkomt op Place Bab Ftouh 31 . Keer ten slotte terug naar Place Djemaa El Fna voor bijvoorbeeld een henna-tatoeage 32 , een lekkere pizza 33 of ‘s avonds een diner met livemuziek 34 .
= = = =
bezienswaardigheden eten & drinken shoppen leuk om te doen
34 - MEDINA-NOORD
Marrakech_NL_Map_01.indd 34
07-11-11 13:42
Medina-Noord W A N D E L I N G
1
(ca. 5 km)
Start op Place Djemaa El Fna 1 . Wil je meteen gaan shoppen, duik dan links van de Kharbouch-moskee Souk Smarine in 2 . Anders vervolg je de route door rechtsaf Rue Derb Dabachi in te gaan, waar je de houtbewerkers 3 en Patisserie Chez Brahim 4 tegenkomt. Ga terug en rechts Rue Rahb El Biadyne in 5 6 . Volg deze straat tot je links het sfeervolle plein Rahba Kedima 7 8 9 ziet. Voor een bezoekje aan Riad Yima 10 kies je linksachter op het plein het linkersteegje. Volg dit tot bijna aan het einde en ga dan een straatje rechts in. Loop terug en volg de weg tot de groentemarkt op Place Sidi Ishak 11 . Ga op de t-splitsing links en meteen rechts, de straat Kaât Benahid in. Volg de weg door deze woonwijk tot je uitkomt op de t-splitsing aan het eind van Derb Lakaar. Ga linksaf en neem de eerste ‘grote’ weg rechts, Rue de Bab Debbagh. Volg deze straat langs de leerlooierijen 12 tot de stadspoort Bab Debbagh 13 aan het eind. Keer terug richting Place Moukkef, steek over naar de kleine parkeerplaats en neem hier het linkersteegje aan het eind (Souk des Fassis) 14 15 . Volg deze weg tot deze zich links om een hoog gebouw heen slingert, langs Dar Bellarj 16 en de oude koranschool 17 tot Place Ben Youssef 18 . Tegenover de Koubba 19 zie je de Ben Youssef-moskee. Steek over en sla de weg in links van de moskee. Ga rechtdoor op het ‘kruispunt’. Na een scherpe bocht naar rechts zie je links de oude fontein Chrob ou Chouf 20 . Voor een bezoek aan Musée de l’Art de Vivre 21 neem je de eerste straat links en dan het tweede steegje links. Loop terug naar het ‘kruispunt’ en ga rechtsaf Rue Amesfah in, tot je bij twee poorten komt. Neem de rechter voor een bezoek aan de Zaouia Sidi Abdel Aziz 22 en de linker om je weg te vervolgen. Ga rechtsaf. Je komt uit op Souk Cherifia, waar je een drankje kunt drinken bij Terrasse des Épices. 23 Ga links en direct rechts, Souk des Teinturiers 24 in. Houd rechts aan om uit te komen op het Mouassine-plein 25 26 . Als je zin hebt in een lunch met uitzicht ga je nog even rechts 27 . Anders verlaat je het plein via het straatje links achterin. Ga linksaf tegenover Le Bougainvillier 28 . In het eerste steegje rechts (Derb Chorfa Lakbir) vind je Dar Cherifa 29 en Le Bain Bleu 30 . Vervolg Rue Mouassine tot je de soeks verlaat via een poortje en uitkomt op Place Bab Ftouh 31 . Keer ten slotte terug naar Place Djemaa El Fna voor bijvoorbeeld een henna-tatoeage 32 , een lekkere pizza 33 of ‘s avonds een diner met livemuziek 34 .
= = = =
bezienswaardigheden eten & drinken shoppen leuk om te doen
34 - MEDINA-NOORD
Marrakech_NL_Map_01.indd 34
07-11-11 13:42