ZEKER DOEN ETEN & DRINKEN O Petrines Gastgiveri, Norddal > 121 O Røisheim Hotel, Jotunheimen > 90 O Walaker Hotel, Sogn > 110 O Finnholmen Brygge, Henningsvær > 160 MET DE KIDS O Kardemom Stad – Dierentuin Kristiansand, Sørlandet > 51
O Hunderfossen, Gudbrandsdal > 82 O Jærmuseum, Stavanger > 68 O Gletsjerwandeling op de Nigardsbreen, > 111
O Feeën- en trollenpark, Troms > 154
OVERNACHTEN O Engholm Husky, Karasjok > 172 O Håholmen Havstue, Atlantische Weg > 119
O Haukeliseter Fjellstue, Setesdal > 59 O Melkevoll Camping, Nordfjord > 112 O Hamn i Senja, Troms > 154 shoppen O Fenaknoken, Oslo > 41 O Juhls’ Silvergallery, Kautokeino, Finnmark > 170
O Brygge en omgeving in Bergen > 79 O Vismarkt Fiskebrygga, Kristiansand > 50
TOPATTRACTIES O Hurtigroute, Bergen > 74 O Vigelandpark, Oslo > 35 O Geiranger, Fjordenland > 115 O Noorwegen in een Notendop, Bergen en Sogn > 111
WANDELTOCHTEN O Kjeragbolten, Lysefjord (Stavanger) > 68
O Hyldegården Kjeåsen, Hardanger > 103
O Gaustatop, Telemark > 54 O Aurlandsdal > 111 DE NATUUR IN O Stranden bij Bleik, Vesterålen > 149 O Blindleia, Sørlandet > 51 O Bøvær op Senja, Troms > 155 O Vogelrots Gjesværstappan, Finnmark > 166
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 2
22-2-11 10:13
INHOUD VOORWOORD 5
O.....................O..O..O..O..O..O..O..O..O..O
OVER NOORWEGEN Noorwegen nu 6 Beste land ter wereld? 8 Een verdeeld land 10 Wees jezelf! 12 De weg naar succes 14 Literair herstel 15 Rommegrøt en gastronomie 16 Het jonge land 18 Belangrijke jaartallen 20 Fjorden, bergen en bossen 22
Oslo 25 SØRLANDET EN BAGLANDET 43 OMGEVING STAVANGER EN BERGEN 63 MIDDEN-NOORWEGEN 81 FJORDENLAND 99 Trondheim en røros 123 Nordland 131 Lofoten, Vesterålen en Troms 143 Finnmark 163 PRAKTISCH 175 Voor vertrek 175, Reis en aankomst 176, Vervoer 177, Praktische info 179, In geval van nood 180, Lokale gebruiken 181, Agenda 181, Overnachten 182, Eten & drinken 183, Activiteiten 184
100% ACTIEF 186 WOORDENLIJST 189 index 190
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 3
22-2-11 10:13
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 4
22-2-11 10:13
VOORWOORD Eindelijk! Een plaats om te rusten. Mijn beenspieren zijn verzuurd, het is er na gisteren zeker niet beter op geworden. Ook de schouders doen pijn vanwege de zwaar bepakte rugzak. Honger en dorst hebben zich al lang en breed gemeld. Weldra vinden we een bergrichel om het matje uit te rollen. Ver beneden ons, waar het bos ophoudt vanwege de hoogtekou, glinstert het meer waarvandaan de klim begon. Een ravenpaar voert een duizelingwekkende vliegshow op, terwijl we ons eten en drinken uit de rugzak halen. Een paar plakjes schapenworst en bruine geitenkaas, een pak haverkoekjes, een sinaasappel en een pakje zwartebessensap. Perfect. Daarna koffie uit de thermoskan en een stuk chocola om het hemelse maal af te ronden. Maar richt je niet alleen op het mooie uitzicht. Want al liggend op je buik snuif je de kruidige geur op van veen vermengd met veenbessen, heide, mos en berk. De vochtige lucht bij de waterbron, die wordt omgeven door ronde, met mos beklede stenen, kriebelt in je neus. Het water smaakt naar meer. Een smaak die zo oud is als de bergen zelf. De eerste regendruppels zorgen ervoor dat de aandacht de andere kant op gaat – in de richting van de hut waar het brandhout klaarligt in de open haard. ‘Kling’, klinkt de bel boven de deur als een slordig geklede man binnenkomt. Hij neemt plaats in zijn favoriete hoek en legt een stapel boeken op tafel die bijna allemaal het woord ‘design’ in de titel hebben. Geen twee tafels zijn hetzelfde, sommige zijn geverfd,
sommige zijn bedekt met bruine lak, sommige zijn gespoten, andere weer niet. Net zo scheef en verschillend zijn ook de stoelen. Al sinds de 18e eeuw wordt hier handel gedreven – het was ooit een wijnhandel, een bakkerij en een koffiebranderij. Het een ging bijna onopgemerkt over in het andere. Nu kun je hier een hapje eten en wat drinken. Later die dag komt een van de oude stadsdichters zijn nieuwste gedichten voordragen. Aan de muren hangen reclameborden voor margarine en tabak uit grootmoeders tijd. Tussen de oude blikken en radio’s staan pakken met koffie en thee, eronder sist het espressoapparaat, terwijl een meisje met roodgekleurde wangen hard aan het werk is – tussen het hakken van de groente voor de salade en het snijden van een stuk taart door klinkt een eentonig ‘plof-plof’ als het koffiedik met een resolute beweging in de emmer belandt. In de schappen staan oude boeken, er ligt een opgerolde Noorse vlag, een bosje prei, een rij verse broden en rechts naast de ingang staat een paraplubak. Een smalle gang leidt naar de achterkamer met boeken en foto’s. In de rekken liggen dagbladen en studentenkranten. De vriendin van de man komt vanuit de achterkamer naar hem toe. Ze geven elkaar een haastige knuffel. Haar stijl is casual, maar elk detail is zorgvuldig uitgedacht. Twee minuten later zijn ze verwikkeld in een intens gesprek over café latte. De broodjes ham zijn ze helemaal vergeten. ‘Klingeling’. O Merete Irgens en Steen Frimodt
vooorwoord
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 5
5
22-2-11 10:13
NOORWEGEN NU ‘Dit is kwaliteit van leven’, riep Kofi Annan, de secretaris-generaal van de VN, terwijl hij op zijn buik lag en zojuist helder water had gedronken uit een bergbeekje. ‘De Noren weten niet hoe goed ze het hebben. Vergeet niet dat schoon water een schaars goed is; de Noorse bergmeren worden nog eens meer waard dan olie.’
Noorse samenleving, zowel aan de kust als in het achterland. Nu de visserij niet meer is wat het was, vindt de moderne Noorse samenleving troost in de aardolie die in de zeebodem is gevonden. Aangezien ook deze rijkdom niet eeuwig duurt, is het een opluchting dat een fles drinkwater misschien duurder wordt dan een liter benzine.
KRISTALHELDERE MEREN, GLINSTERENDE RIVIEREN, BRUISENDE WATERVALLEN EN SCHITTERENDE SNEEUWKRISTALLEN maken Noorwegen voor ons zo aantrekkelijk.
STROMENDE RIJKDOMMEN
Veel Noren denken misschien niet direct aan water als waardevolle grondstof, maar eerder als iets dat toch net iets te vaak als neerslag uit de hemel komt vallen. Het verandert echter al snel in kristalheldere meren, glinsterende rivieren, bruisende watervallen en schitterende sneeuwkristallen die Noorwegen zo aantrekkelijk maken. In Noorwegen is ook heel veel zout water aanwezig. Sinds jaar en dag komen de mensen naar zee om te vissen. De visvangst en de visproducten liggen aan de basis van de hele 6
Ook het toerisme is een belangrijke inkomstenbron. Deze is niet ontuiputtelijk. Tot nu toe is de grootste attractie van Noorwegen vooral de ongerepte natuur. De Noren hebben duizenden jaren weten te overleven dankzij de aanwezigheid van zee, bergen, land en water. Er zijn nog steeds mensen die hier afhankelijk van zijn, maar voor de meesten is het leven nu stukken gemakkelijker. De vele uitdagingen die de natuur biedt zijn nu ‘voor de lol’. De Noren zoeken graag de extremen op als het gaat om activiteiten in de natuur – rafting, juving, abseilen,
O ver N O O R W E G E N
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 6
22-2-11 10:13
DE MEESTE NOREN HEBBEN GEMAKKELIJK TOEGANG TOT DE GROTE NATUURATTRACTIES. MAAR NIET IEDEREEN KAN ZICH EEN HIPPE MOTORBOOT VEROORLOVEN.
bungeejumping en basejumping zijn slechts enkele activiteiten waar de adrenalinejunkies zich aan overgeven.
OOK OSLO IS IN TREK
Het is niet alleen het natuurschoon dat trekt. Ook de historische en culturele bezienswaardigheden – en het ontmoeten van de Noren
zelf – maken een reis naar Noorwegen bijzonder. De meeste steden organiseren allerlei festivals met muziek en theater in samenspel met de natuur. Klassiek of modern – je hebt alle keus. Oslo maakt een snelle groei door op gebied van cafés, restaurants en nachtleven en doet niet onder voor andere Scandinavische hoofdsteden. O
NOORWEGEN IN HET KORT Taal: Noors (Bokmål, Nieuw-Noors), Samisch (Noord-, Lule- en Zuid-Samisch) en Kveens (Fins) Oppervlakte: 385.155 km2 incl Spitsbergen en Jan Mayen Inwonertal: 4,83 miljoen Bevolkingsdichtheid: 14,2 inw/km2 Grootste steden: Oslo 560.500, Bergen 250.001, Trondheim 165.191 en Stavanger 119.586 Bevolking: 10% allochtonen uit 200 verschillende landen, maar voornamelijk uit: Polen, Duitsland, Irak, Somalië, Vietnam en Denemarken.
Huwelijken (2007) 23.500 – echtscheidingen 10.300 Gemiddelde levensverwachting: vrouwen 82 jaar, mannen 78 Religie: luthers 86% Staatsvorm: constitutionele monarchie Economie: BNI per inwoner 62.626 euro Beroep: handel, dienstverlening, toerisme (68%), industrie (14%), transport, vervoer (6%), bouwsector (7%), landbouw en visserij (3%) Werkloosheid: 2,5% Valuta: Noorse kroon (1 nok = ca. 0,13 euro) Hoogste punt: Galdhøppigen (2469 m)
NOORWEGEN NU
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 7
7
22-2-11 10:13
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 24
22-2-11 10:14
|
oslo check : www.visitoslo.com B E ZO E K : V I G E L A N D PA R K P R O E F: N A P O L E O N S C A K E
oslo
Oslo gezien vanaf de Ekeberg (> 35). over een paar jaar zal dit uitzicht vervangen worden door het ambitieuze bouwproject ‘M anhattan van het Noorden’.
trendy uitgaansgelegenheden van Oslo, die jongeren uit de muziekwereld uit heel Europa aantrekken. Veel internationaal bekende technogroepen kiezen voor deze plek om hun nieuwe werk uit te proberen. Het is niet nodig om het aan te kondigen – degenen die het moeten weten, zijn al op de hoogte. Op de terugweg bekijken we de rotstekeningen midden in de stad, die laten zien dat Oslo stevig is verankerd in het verleden.
OSLO – NU EEN METROPOOL
Veel mensen associëren Oslo met de brede boulevard Karl Johan, het Vigelandpark en met het Kon-Tiki- en het Frammuseum, het Stadhuis, het Munch-Museum en andere klassieke bezienswaardigheden. Maar Oslo is ook het multi-etnische Grønland met een bazaar, moskee, groentewinkels en trendy cafés; het hippe Grünerløkka vol kunstenaars, studenten en shopliefhebbers, en het gezellige St. Hans Haugen met een van de grootste parken van de stad en restaurants die de traditionele Noorse keuken uitdagen. oslo
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 25
|
Het is een goede dag om lekker naar buiten te gaan en het liefst ook nog omhoog. Dat kan met de speciale tram, die je boven op de Ekeberg (> 35) brengt. Hier ligt een café in een prachtig gerestaureerd gebouw. Het terras biedt een schitterend uitzicht over de stad: het merkteken van de stad, de gloednieuwe skischans de Holmenkollen, die als Jezus in Rio als achtergrond van de stad dient; de nieuwe binnenwijken, langs de waterkant met ambitieuze projectnamen als ‘Klein Venetië’ en het ‘Manhattan van Scandinavië’ (> 12); de wijk Grønland – het meest multi-etnische gedeelte van de stad; en recht beneden je ligt het indrukwekkende operahuis, ook wel de ‘ijsberg’ genoemd, een bezienswaardigheid van wereldklasse. Wat we vanaf het terrasje met het blote oog niet kunnen zien zijn de vele kleine
|
Cafés, middaggebed en Pakistaanse groentewinkels in Grønland. Trendy design en het Boheemse leven in Grünerløkka. Schitterende gebouwen in de haven met onder andere het nieuwe operagebouw, een architectonisch pronkstuk. Oslo floreert en is toch echt wel een grote stad. In veel restaurants worden nieuwe Noorse gerechten geserveerd. Het Vigelandpark en het Munch-Museum presenteren sublieme wereldkunst.
25
22-2-11 10:14
T Frøen
T Borgen
500 m
l da
Ki rk Ki eve rk ie ev n ei en
v ei
ets kv ei
en ls g ata S ko vve ien
P il e strede t P il e strede t Ther eses gate Ther eses gate ien
Kr ist
ia
T Nationalthea
NationaalKar K l theater
n ie
st er
n ra
ve ie da n m sv ei en
tans g t.
Nie ls J ue
ve ke
n og
. ev kk v. selø e k k Ru lø se Ru
et
St. O
Slottspark
sem nasvte ien nesg k Ibm HenriDra k Lø
Fr
Freder ik S
ol l
Sv a
an lv d
Ha
ca
s vei
oslo
st r
a
ed
ve
d
s e m nk da u M u nk eA KME R B RY G G E
House of Oslo
Stadhuis 26
eu us
n Akershusstra
K VA
“Dronningen”
Pipervika
. sv m
da
H
Bislett Stadion
ien W er ge la nd s-
“Kongen”
M
y en Av k u
By
øy gd
ien ve
Oslo is ook een winkelparadijs met onder andere de Bogstadveien als de exclusieve winkelstraat van de stad; en dan zijn er ook nog de rustige wijken aan de Bygdøy Alle en het café- en restaurantleven in Aker Brygge en 26
sve10
32
P il e
eh
7
Munkedamsv.
BYGDØY
ug
27
ien ve ns D ra m m e V I K A
a
He g d
n eie
Fr og ne all é
2
n
an
Frognerkilen
dø y
r vei e
By g
Uranienborg kerk
yv eb i sk
gata
i
25
ien ve
.B Dr
me ns
en ei
Br
es øv nl de
Dr a
m
a a at at s g es g e fin fin 8 se se Jo Jo
29
Gy l
FROGNER
dv
s gate rte
a a at at isg isg ve rve r o o Sp Sp
sta
FROGNERPARK
e at
VIGELANDPARK
g Bo
en ta ei ga uv yie r st lk Ma j o Va
en ei
T Majorstuen
sg hm
en
n n e ie e ie ev kev k r r Ki Ki
Su
ei sv
Sør ked als v
Pa r
250
m Sle
0
Ull Ull
sg at e
en ei sv n ål ie ev lsve å ev
Oslo
5
Su hm
Volvat T
C. C
N
Kiel, Hirtshals
Nesoddtangen
de binnenstad, met visgerechten, de Noorse fusionkeuken en Michelinsterren. Tijdens een rondtocht door de stad ontdek je verschillende culturen en geografische landschappen. Monumentale panden en hy-
oslo
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 26
22-2-11 10:14
Eilande
ga te Vo gts
Lakke g Ak
øl
ers
Finnmarkgata
elv
a
l er gat a
M
ei m S a sv e i rs ga en te
ba
Tor gg at a
M hus stra nd a
18
TØYENHAGEN
TØYEN y Tø
14
T 19 Grønland
Centraal Station
Opera
Ak
Bi
sp
e
k vi
Svinesund, Stockholm
eig
12
aa r
ta
13
Vippetangen Kopenhagen, Frederikshaven
hw
ega
a
Tøyen T
Åke be rg ve ie
GRØNLAND
Bisp
Bjørvika
ta ga en
Grø nla n
Sc
e rs
da
Kongens gat a
a at
e at
ve ie da n m sv ei en
h nd Tro
ta
26
Eilanden
a
ds
Kjølberggata
a aBt rg ruga
T Jernbanetorget
Pri ns e ns Tol g lbu gat ata a Rå dh usg a K VADRATUREN ta
ate
ggat
g es
Sto
Stortinget
Stadhuis
sg
nber
oslo
l
ha ha ns ns gatgat Ta a
n Akershusstra
Pi pe r v i k a
ian
Sofie
16
V’s T ga ta Nationaltheatret NationaalKar Kar l l Jo Jo theater
e
k jel
R GE
Kr ist
ese n
Sofienbergpark
et leir ds
e
ien
He lg
Nordra gate
St. Olavs Kerk
ta St. Ola vs ga
n
15
15
31
N y lands veie n
et
Grünerbrua
18
se ns ga t
B ns Je
. ev kk v. selø e k k Ru lø
Meyers gate
vte ien
en kk
Toftes gate
Telthus b a rs-
Markveien
e Ak
nd s-
ve
17
i en sve n vål e Ulle lsvei vå Ulle
ed
ttspark
k un
a
ic he l
ie undve all
GRÜNERLØKKA
30
Schleppegrells gate
Vor Frelsers begraafplaats
st r
a
sve10 ien W er ge la
a W
em ld
s ne ra h rT
a ne sg ate
Sannergata
te ga rselv a
16 Bislett Stadion
hr
Ch r. M
Ake
St. Hanshaugen
P il e
de h
ug
Ma rcu sT
SannerBrua
kk an
P il e strede t P il e strede t Ther eses gate Ther eses gate
32
ta ta ga ga es nes 8 efi
2
g a te
Thorvald
a a at at isg isg ve rve po
4
ld ts
U e l a n d s ga t e
en ei sv n ål ie ev lsve å ev
Ull Ull
Akerselva
Grif fen fe
5
n
ga te
Oslot.
alvards g a te .H St Dy vek es ve i GAMLEBYEN
6
TT Grafik
1 Oslo centrum (> 28) r Akerselva t Grünerløkka y St. Hanshaugen u Oude Aker Kerk i Munch-museum o Grønland p Café Asylet a World Islamic Mission moskee s Oude binnenstad d Vigelandpark f Bygdøy Allé g Hegdehaugsveien h Noors Volksmuseum j Vikingschepenmuseum k Noors Scheepvaartmuseum l Frammuseum æ Kon-Tikimuseum z Henie-Onstad Kunstcentrum x Naar de kleine eilanden c Holmenkollen v Nordmarka b Pretpark Tusenfryd + De leukste adressen (> 39) oslo
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 27
27
22-2-11 10:14
gate
ata
l Bruns
12
or O
Ak
M øl Gru bb To rg lerg ega ga ta at a ta
ate
a rg
ta
Jernbanetorget
T Biskop Gun nerus’ gate
n se
ns Tol ga lbu te ga t a
Oslo Centraal Station
nn i
Christian Frederiks plass
D ro
ata
aia
3
gk
n La
t u nnel
Bjørvika aia
Prinsessens plass
13 22 Opera
ierk
sl o
Ak
dd tan
ge n
Pri
ers h us stra nd a
O
Akershus kasteel en fort
døy Byg
han sg
Theatermuseum Christiania torv KVADRATUREN 1 Noors Rå d architectuurmuseum Post- husg My ata ntg 11 museum ata 11 Noors Verzetsmuseum
da
Piper vika
a ta
S to
Stortorvet
rl J o
Ki r keg
T
us g
Kongens gate
r St 9 ngva i
dh
n Akershusstra
Akershuskai
n de aia an llk
Rå
Stortinget Stortinget Ka T
vre ata Ne S dre lotts ga t Ko Slott ng sga e en te sg ate
Tor de
.
Rå Rådhus pl. dh Vestbane- usbr yg ge AKER BRYGGE 17 plassen
oslo
33
Fridtjof Nansens pl.
als ga
24
ng Ski en sg p ate Fre perdO gat lse a n Str sg an ate dg
.
A. g
ns k jol Ro ds g.
Ro al d
ei en
nk ed am sv
k on HaIa’s gate VI
n ie
Concert-
Mgebouw au ds g
u M Oslotunnel
Ne so
Defensiemuseum
N
Vippetangen
Oslo centrum 0
er sg at a
Un iv. VoØvr g. ll e senk ra Ne gate ntz dre ’ g Vo llg Ak ate ate e Ø rsg
de rik sg .
Fre
e ev kk
R
Ho sp it
ta
Lø
34
lsens
Rev
Pa
K
Ullevålsv eien
Th te e ga St. Olavs gat ris Halfdan Kjerulfs pl. t ia nA rs g. ug Keyse u Kr ist 10 sts g Dronningsian ate park IV RegeringsUniversiteit ’s ga Nationaltheatret Apotegebouwen t T Drammensveien ke Het e 7. juni plass Nationaal rg Noorse ata K Stotheater arl theater Oslo Nieuw J r n o 21 t ing Theater ha ie 20 e ns sGr 19 ev gaStortings ga en kk ta te pl. se lø n us
Slottspark
Mø llerg
en ei
Nordah
t
ie n
rk v
ds ve
de
W 23 er ge la n
re est Pil
2
ata
TT Grafik
250
500 m
Eilanden
Kopenhagen/Frederikshaven
2 Stadhuis Oslo 3 Nobel Vredescentrum 4 Aker Brygge 5 Kvadraturen 6 Akershus kasteel 7 Akershuskade 8 Karl Johan gate 9 Het Koninklijk Paleis 0 Kathedraal van Oslo q Nationaal Museum w Museum voor Hedendaagse Kunst Museum voor decoratieve kunst en design e Opera + De leukste adressen (> 39). permoderne architectuur, gerestaureerde arbeiderswoningen en luxe villa’s met mooie tuinen. Als je naar Noorwegen gaat, wil je natuurlijk de fjorden en de bergen zien. Waar je ook naartoe gaat, ze zijn nooit ver weg. Hoewel Oslo steeds meer de identiteit krijgt van een levendige hoofdstad, blijft de Noorse natuur toch nog altijd het decor. Je neemt gewoon de metro (T-bahn) en na een paar haltes ben je al in het berggebied Oslomarka. Of neem een veerboot over de Oslofjord en je belandt in een andere wereld. 28
IN DIT HOOFDSTUK
Je verdwaalt gemakkelijk in Oslo, als de fjord eenmaal uit het zicht is. Het enige rechtlijnige stratennetwerk ligt in Kvadraturen, op een klein plat stuk. De beste manier om de stad te verkennen is te voet. Ontdek eerst Oslo centrum, neem dan een Oslo Pas (zie Oslo Pas (> 29)) en spring op de tram om Oost-Oslo te ontdekken – multi-etnisch en jong – ga vervolgens naar West-Oslo – het kalme, welvarende stadsdeel – of neem de metro naar de wildernis rondom Oslo in het noorden.
oslo
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 28
22-2-11 10:14
Oslo centrum 1 Het stadhuis met plein is het centrum van de stad, vlak bij de fjord. Het uitzicht over Pipervika, met het Akershus kasteel en het fort en de enorme gebouwen van Aker Brygge, geven een indruk van de militaire macht, de handel en de regering. De positie van de koninklijke familie wordt gesymboliseerd door de discrete ligging van het koninklijk paleis, aan het einde van de Karl Johan. Grote kantoorgebouwen verspreiden zich richting centrum, waar Kvadraturen als een oase in het landschap ligt.
STADHUIS OSLO 2
NOBEL VREDESCENTRUM 3
Nelson Mandela, de Dalai Lama, Moeder Teresa, Martin Luther King. Alle 116 winnaars van de Nobelprijs voor de Vrede kun je bewonderen in de ‘Nobel Tuin’ met digitale beeldschermen en twinkelende LED-lichtjes. Het Nobel Vredescentrum is een uniek museum dat met de nieuwste interactieve technologieën en wisselende tentoonstellingen probeert de vredesboodschap over te brengen. Brynjulf Bulls plass 1, 0250, å dgl ca. 10-18, winter op ma gesloten, w nobelpeacecenter.org.
Kaart p. 26-27 en 28
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 29
Aker Brygge is een winkel- en uitgaanscentrum met cafés, IMAX-bioscoop en restaurants. In een omgeving van glas, beton en staal kunnen de shopaholics zich uitleven en na sluitingstijd komen de jongeren samen in bars en discotheken – bijvoorbeeld Bar 1 met de grootste selectie aan cognac ter wereld. Anderen gaan naar de sportschool en eindigen in de sushibar. Maar in de zomer lokt vooral het leven buiten op de pier. De pier is dan zo volgepakt dat er restaurants zijn geopend op schepen langs de kade, vaak met livemuziek. Je kunt ook met je benen bungelend over de rand van de kade genieten van een zak garnalen, die je bij de garnalenboot koopt en ergens een biertje halen. Achter de pier liggen de nieuwe, luxe woningen van ‘Klein Venetië’ langs een netwerk aan kanalen. Stranden, 0250, f bij de fjord (Rådhusbrygge) ligt een terminal voor havenbussen, die onder andere naar Bygdøy en andere eilanden varen.
Kvadraturen 5
Op het Stortorvet wijst de handschoen van Christiaan IV de plaats aan van de nieuwe koningsstad, die Christiania werd genoemd. Deze plek staat nu bekend als het enige rechthoekig gevormde stadsdeel van Oslo, Kvadraturen, dat op bevel van Christiaan IV werd gebouwd op de ruïnes van dit gebied,
oslo
Dit monumentale gebouw is een levend museum en schetst een fantastisch tijdsbeeld. Binnen hangen fresco’s en schilderijen van kunstenaars als Edvard Munch, Per Krohg, Axel Revold en Alf Rolfsen. Je treft er muurschilderingen met motieven uit de Noorse geschiedenis, cultuur en het arbeidsleven, met als topstuk het schilderij van Henrik Sørensens, Kunst en viering (24 x 12 m). In 1950 werd het gebouw voltooid, na een bouw van 17 jaar. De oorlog had voor vertraging gezorgd. Maar het resultaat was een gebouw, naar ontwerp van de architecten Arnstein Arneberg en Magnus Poulsson, dat Noorwegen eindelijk op de wereldkaart zette als een onafhankelijk land. Een schitterend symbool van de 20e-eeuwse democratische waarden en nog steeds een waardig decor voor de jaarlijkse uitreiking van de Nobelprijs voor de Vrede. Fritjof Nansens plass, 0160, å dgl 9-18, kan gesloten zijn tijdens officiële gelegenheden, E gratis, g rondleidingen ma-vr, 10, 12 en 14, ca. 45 min, w radhusets-forvaltningstjeneste.oslo. kommune.no.
Aker Brygge 4
Oslo Pas Een goede tip: koop een Oslo Pas. Hiermee kun je onbeperkt door Oslo reizen met de tram, bus, metro en veerboot. Bovendien krijg je gratis toegang tot alle belangrijke musea, attracties en openluchtzwembaden. Ook krijg je korting op boottochten, huurauto’s, skiën en schaatsen en theaterkaartjes. Je mag gratis parkeren op alle gemeentelijke parkeerplaatsen (let op maximale parkeertijd). Er zijn drie verschillende kaarten: 24 uur: 230 NOK, 48 uur: 340 NOK, 72 uur: 430 NOK. Kinderen 24 uur: 100 NOK, 48 uur: 120 NOK, 72 uur: 160 NOK. De kinderpassen zijn geldig voor kinderen tot en met 15 jaar. Gepensioneerden betalen de prijs van een kinderpas. De Oslo Pas is verkrijgbaar bij i hotels, campings en bij Trafikanten (informatiepunt openbaar vervoer) of bij de Narvesen-kiosken en via w visitoslo.com.
oslo centrum
29
22-2-11 10:14
oslo
de KARL JOHANS GATE BIEDT VOOR IEDER WAT WILS.
dat in 1624 was verwoest door een brand. De huizen werden gebouwd van steen om branden te voorkomen. Bovendien lagen ze veilig achter het Akershus Fort, dat ook werd gemoderniseerd. Hoewel er huizen zijn bijgebouwd, zoals het gebouw op Rådhusgata 19, is de rechthoekige structuur bewaard gebleven. Ook liggen hier musea, speciaal zaken, cafés en restaurants. Rådhusgata 19, 0158.
Akershus kasteel en fort 6 Als je na zonsondergang met de veerboot aankomt in Oslo, is het Akershus Kasteel prachtig verlicht en ziet eruit als een ridderkasteel. Tussen 1319 en 1380 deed het kasteel dienst als koninklijke residentie. Het is een van de belangrijkste herinneringen aan de Noorse middeleeuwen. Het fort werd in 1815 gesloten, maar het kasteel wordt nog steeds gebruikt voor staatsbezoeken en diverse evenementen. Grev Wedels plass, 0151, å 6-21, E gratis toegang tot de omgeving, maar de rondleidingen zijn wel betaald, i Akershus Fort Informatiecentrum, å 19 jun-20 aug, ma-vr 9-17, za en zo 11-17, rest van het jaar 9-16 en 11-16, w akershusfestning.no, g er worden rondleidingen door het kasteel verzorgd, maar het is ook leuk om deel te nemen aan een van de spookwandelingen die in de zomer worden georganiseerd, w oslowalks.no. 30
oslo
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 30
Akershuskade 7 Onder aan het fort ligt de Akershuskade waar zowel cruiseschepen als plezierboten aanleggen. De winderige kade ligt ’s avonds in de zon. Hier vind je het trendy restaurant Solsiden. Vanaf begin mei kun je in dit voormalig pakhuis onder andere terecht voor heerlijke gerechten met zeevruchten. Op het buitenterras van het restaurant kun je iets goedkoper eten, bijvoorbeeld een schotel sint-jakobsschelpen of garnalen (> 40). Søndre Akershus Kai 34, 0150, f net ten oosten van het havengebied vertrekken de veerboten naar de kleine eilanden (> 37).
KARL JOHANS gate 8
De Karl Johan, de beroemdste straat van Oslo, mag je niet overslaan. De centrale ligging en de vele winkelketens maken dat het er altijd druk is. Daarnaast bepalen ook de aanwezigheid van prestigieuze gebouwen als de Universiteit, het Parlement en de Kathedraal van Oslo het straatbeeld. De kathedraal stamt uit 1697 en is een van de weinige oude gebouwen in de stad. Het ene uiteinde van de Karl Johan komt uit in de stationswijk, waar het er allemaal wat smoezelig uitziet. Aan het andere uiteinde is de situatie heel anders. Hier loopt de straat over in een groot plein, waar het koninklijk paleis staat. Kathedraal van Oslo, Karl Johans Gate 11, 0154. Kaart p. 28
22-2-11 10:14
Het koninklijk paleis 9 De Zweedse uniekoning Karl Johan zit hoog op zijn paard en kijkt als standbeeld trots uit over zijn belangrijkste straat, die rechtstreeks naar de Kathedraal van Oslo en het Centraal Station loopt. Ten tijde van de unie zijn er veel verbeteringen aangebracht in de stad. Er werden veel grote en ‘niet-Noorse’ gebouwen gebouwd. Veel monumentale gebouwen van de stad en nationale symbolen werden gebouwd langs de hoofdstraat, zoals het Nationaal Theater (1899), de universiteit (1854) en het Parlementsgebouw (1866). De Zweedse uniekoningen verbleven in Stockholm en gebruikten het paleis in Oslo alleen als de familie in de stad was. Het gebouw werd in 1836 voltooid, terwijl het interieur pas 4 jaar later gereed was. Het paleis is vaak verbouwd om het aan te passen aan de moderne eisen. Op het plein voor het paleis kun je dagelijks getuige zijn van de wisseling van de wacht. Koninklijk paleis 0101, g rondleidingen tussen 15 jun-14 aug, E kaartjes zijn te koop bij het postkantoor of bij de ingang, w kongehuset.no. Het Nationaal Museum voor Kunst, Architectuur en Design bestaat uit de Nationale kunstgalerie en het Museum voor Decora tieve Kunst en Design, en het Architectuurmuseum en het Museum voor Hedendaagse Kunst, die beide zijn gevestigd in het voormalige hoofdkantoor van de Noorse Bank. Het Architectuurmuseum heropende in 2008 na een grote verbouwing.
Nationale Kunstgalerie 0 Dit is het belangrijkste museum van het land op het gebied van Noorse schilderijen, tekeningen en grafische kunst van 1800 tot
Museum voor Hedendaagse Kunst q Dit gebouw van graniet en marmer, gebouwd in 1906 in art-nouveaustijl, biedt een collectie van Noorse en internationale kunst vanaf 1945 tot nu. Vlakbij ligt het Architectuur museum, recent gerenoveerd door de meester-architect Sverre Fehn. Bankplassen 4 en 3, 0130. Museum voor Decoratieve Kunst en Design w Een van de topstukken van dit museum is de nationale kunstschat, het Baldisholtapijt, uit het begin van de 13e eeuw waarvan twee friezen bewaard zijn gebleven. Het was oorspronkelijk een veel groter tapijt met een reeks afbeeldingen in de stijl van het Tapijt van Bayeux. Het museum is toonaangevend op het gebied van zowel de Noorse volkskunst als internationale kunst uit de middeleeuwen tot nu, met onder andere art deco uit de jaren 20 en 30. Olavsgate 1, 0130.
oslo
NATIONAAL MUSEUM
1945, met werk van onder anderen J.C. Dahl, Adolph Tideman, Hans Gude en Christian Krohg. Er is een speciale afdeling gewijd aan Edvard Munch. Universitetsgata 13, 0130.
Opera e De nieuwe Opera, ontworpen door de architecten van Snøhetta, is een waar meesterwerk. Het glinsterende marmer van de grote schuine vlakken tussen het blauwgetinte glas vormen een elegante ijsberg aan de kade. Het gebouw is niet alleen van binnen de moeite waard, maar kan ook prima bewonderd worden tijdens een wandeling langs de waterkant. De opera is een van de belangrijkste bezienswaardigheden van de stad.
SPOREN UIT DE UNIEPERIODE Het standbeeld van de Zweedse uniekoning Karl Johan troont nog steeds op de beste plaats in de stad voor het koninklijk paleis en ook de belangrijkste straat draagt nog steeds de naam van de ‘vijand’ – het is Karl Johan die op 17 mei neerkijkt op de stoet met Noren die voorbij het paleis trekt, terwijl de deelnemers zwaaien naar de huidige koninklijke familie. Vanaf 1877 werd de naam van de hoofdstad veranderd in Kristiania in plaats van Christia-
Kaart p. 28
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 31
nia (naar de Deense koning Christian IV). Toen in 1925 de stad zijn oude naam Oslo weer terugkreeg, betekende dit een kleine breuk met het verleden. Koning Haakon, die over Noorwegen heerste tussen 1905 en 1957, heeft zich op zijn beurt enigszins teruggetrokken zonder paard op het 7 juni-plein onder het kasteelpark. Dit beeld is ontworpen door Nils Aas en is een waar meesterwerk binnen de moderne Noorse beeldhouwkunst.
oslo centrum
31
22-2-11 10:14
Kirsten Flagstads plass 1, 0150. Toegang vanaf het Centraal Station van Oslo via loopbrug, g rondleidingen dgl om 12 uur (100 NOK), gratis toegang tot de ‘ijsberg’, foyer en café, w operaen.no.
HANDIG OM TE WETEN OVER HET NATIONAAL MUSEUM å Dgl (wisselende tijden), ma gesloten, op twee avonden open, E gratis toegang, w nasjonalmuseet.no.
OOST-OSLO
oslo
Oost-Oslo is met zijn industrieën, werkplaatsen en trieste arbeiderswoningen niet het mooiste deel van de stad. In 1963 werd hier daarom met opzet het Munch-museum geplaatst om ook een beetje cultuur in het gebied te brengen. Munch heeft onder andere ook van Grünerløkka iets heel bijzonders gemaakt, waar ‘ziekte, krankzinnigheid en dood de zwarte engelen waren die mijn wieg bewaakten en me sindsdien door het leven volgen.’
Akerselva r
De rivier de Akerselva meandert vanaf het Maridalmeer door de stad naar de Oslofjord bij de wijk Bjørvika. Al sinds de oudheid
vormt de rivier de grens tussen Oost- en West-Oslo. De molens, zagerijen en spinnerijen hebben plaatsgemaakt voor nieuwe gebouwen met kantoren en restaurants. Ook het kunstenaarsmilieu trekt steeds meer naar de oever. De hogeschool voor de kunsten verhuisde in 2001 naar lokalen die grenzen aan de rivier. Je vindt hier nu alles onder één dak; ballet, schilderkunst, vormgeving, opera en theater. Aan de andere kant van de rivier zijn de architectuur- en designopleidingen gevestigd. In het oosten van de stad wonen de meeste immigranten en zij vormen een multi-etnische gemeenschap. Tijdens een wandeling over het cultuurpad langs de 8 km lange rivier kun je 29 bruggen oversteken en zie je misschien wel forel of rivierkreeft in het water. Jernbanetorget 0154. De brochure Turguide Akerselva kun je downloaden op w friluftsetaten.oslo.kommune.no.
Grünerløkka t
De oude volksbuurt Grünerløkka is opgerezen uit zijn as en er is tegenwoordig bijna geen stijlvollere plek om te wonen voor jonge inwoners van Oslo. De kleurrijke gevels, de vele cafés, bars en designwinkels en de vele studenten en kunstenaars doen de voormalige industriële wijk weer opleven.
HET PRETENTIELOZE STUDENTEN- EN KUNSTENAARSMILIEU IN GRÜNERLØKKA KOMt TOT UITING IN HET WINKELAANBOD EN DE GEVELS.
32
oslo
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 32
Kaart p. 26-27
22-2-11 10:14
MUNCH ALS ICOON Edvard Munch (1863-1944) was een Noorse meester in de schilderkunst, die bij iedereen bekend is – al was het alleen al om de ophef rond de diefstal van De Schreeuw en Madonna in 2004. Van het begin af aan wist Munch de aandacht op zich te vestigen. Zo vond de conservatieve burgerij tijdens een tentoonstelling in 1892 zijn schilderijen zo aanstootgevend dat de tentoonstelling na een week werd ge-
St. Hanshaugen y
In het stadspark St. Hanshaugen zijn in de zomer op woensdagavond optredens op het openluchtpodium. Ten zuiden van het park ligt de Ullevålsveien met cafés die een jong en intellectueel publiek trekken. Hier wonen veel studenten en er zijn goede delicatessenzaken, zoals Gutta på Haugen, waar ze je verleiden met ‘mafiosopasta en mooie verkoopsters’ (> 41). Ullevålsveien, 0171.
Telthusbakken. In de 18e eeuw bouwden de arme mensen op deze onvruchtbare grond hun kleine houten huisjes, die vandaag de dag omgetoverd zijn tot felbegeerde woningen. Akersbakken 26, 0172, å di en vr 12-14.
MUNCH-MUSEUM i
Het maken van tekeningen lag aan de basis van de kunst van Edvard Munch. De collectie van het museum laat je met de kunstenaar meekijken. Je ziet het hele proces van tekening tot schilderij. Het museum toont een rijke collectie van werken van Munch die hij naliet aan de stad Oslo. Tøyensgate 53, 0578, å zomer dgl 10-18, winter op ma gesloten, w munch.museum.no.
oslo
Vlak bij de Thorvald Meyers gate en de Markveien liggen speciaalzaken en kleine restaurants. Het is hier volop genieten voor wie houdt van een luxe Boheemse levensstijl en voor tweedehands-shoppers. Andere hebbedingen en antiek vind je op de grote rommelmarkt in de fabriekshallen bij Blå. Er zijn ook genoeg aangename groene ruimtes, waaronder Birkelunden waar op zondag een rommelmarkt is. Een andere populaire oase is TH Kittelsens Plass, waar je je talent kunt testen op de 18-holes minigolfbaan van internationale klasse. Thorvald Meyers Gate, 0552. Zondagsmarkt bij Blå, Brenneriveien 9, 0182.
sloten. Zo begon zijn internationale faam. De Schreeuw is vandaag de dag een icoon dat je overal terugziet op T-shirts, poppen, reclame enzovoort. Het is ironisch dat juist dit schilderij, waarin Munch zijn diepste pijn uitbeeldt, een commercieel product is geworden verstoken van het schokkende effect dat het ooit had. Maar niemand verlaat onaangedaan het Munch Museum (zie hieronder).
DE SCHILDERIJEN VAN EDVARD MUNCH maken op veel mensen diepe indruk.
OUDE AKERKERK u
Volgens de legende staan er vier pijlers van massief goud rond een meer van zilver waar vergulde eenden zwemmen en daarboven staat de Oude Aker Kerk. Het is een bijzondere evaring om te zien hoe alle gasten van een grote bruiloft gekleed in een bunad de kerk binnenkomen. Deze stijlvolle kerk uit de 12e eeuw is het oudst bewaard gebleven gebouw in Oslo. Op de begraafplaats Vår Frelsers Gravlund liggen onder anderen Hendrik Ibsen, Bjørn Bjørnson en Edvard Munch en veel andere beroemde en rijke Noren begraven. Iets verderop ligt de straat Kaart p. 26-27
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 33
oost - oslo
33
22-2-11 10:14
Grønland o
De zijstraten zijn volgepakt met cafés, etnische restaurants, groentemarkten, geurige bazaars en sieraden- en kledingwinkels met goederen uit Turkije, India en vooral Pakistan. De buurt wordt daarom ook wel ‘Klein Karachi’ genoemd. De bevolking van Oslo bestaat voor 15% uit immigranten en velen van hen wonen hier. Grønland is ook een populaire uitgaanswijk met trendy gelegenheden op het gebied van muziek en dans als Dattera til hagen en Oslo Mekaniske Verksted. De laatstgenoemde huist in een oud fabriekspand. In de zomer staan er banken buiten en kun je cocktails drinken. Een grote open haard zorgt in de wintermaanden voor warmte en gezelligheid. Oslo Mekaniske Verksted, Joachim Nielsens gang, 0188, w oslomekaniskeverksted.no. Dattera til hagen, Grønland 10, 0188, w dattera. no.
World Islamic Mission moskee p Prachtige tegels uit Iran en Spanje bekleden de op een na grootste moskee van Noorwe34
oslo
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 34
gen. Met zijn twee minaretten is het een exotisch gebouw midden in Grønland. Op de islamitische feestdag, vrijdag, worden de moslims in de wijk opgeroepen tot gebed. Åkebergveien 28 B, 0650, w wim.no.
Gamlebyen å
Er is niet veel meer over van het oorspronkelijke Oslo – of Christiania zoals de stad werd genoemd toen deze buurt ontstond. De koninklijke burcht en de kloosters zijn er niet meer, wel zijn er nog ruïnes en enkele 18eeeuwse huizen bewaard gebleven. De groene long van de stad, Middelalderparken (Middeleeuws Park), is populair op zonnige dagen en als het Øya-festival van start gaat. Oude glorie herrijst in een nieuwe, glanzende vermomming. Tegenover de opera (> 31) is een gloednieuwe wijk in aanbouw. De kade van Bjørvika was voor de meer dan tachtig architecten als een speeltuin. Ze ontwierpen huizen met staal, glas en schuine hoeken als tegenhangers van de monumenten in de oude binnenstad. Niet alle inwoners zijn te spreken over de hoge gebouwen in dit mini-Manhattan. Kaart p. 26-27
22-2-11 10:14
DE ABSOLUTE HOOGTEPUNTEN IN HET VIGELANDPARK: DE MONOLIET EN SINNATAGGEN.
WEST-OSLO In Frogner, in West-Oslo tussen het Slottpark en het Frognerpark, ligt de meest exclusieve woonstraat van de binnenstad. In het noorden vind je ook de winkelstraat Hegdehaugsveien en het Frognerpark met een zwembad en stadion. In het Frognerpark ligt het Vigelandpark, de meest bezochte attractie van Noorwegen. Op het mondaine schiereiland Bygdøy liggen het Kon-Tikimuseum en het Frammuseum.
VIGELANDPARK s
Het Vigelandpark toont het omstreden en gewaagde universum van Gustav Vigeland (1869-1943) in de vorm van een enorm beelKaart p. 26-27
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 35
oslo
In deze wijk ligt het café-restaurant met het mooiste uitzicht over Oslo, het Ekebergsrestauranten (> 40). Het frisse, witte, functionalistische gebouw uit 1926 is prachtig gelegen in de heuvels met een zonneterras en een panoramisch uitzicht over de Oslofjord, waardoor dineren hier extra bijzonder is. Ekebergsrestauranten, Kongsveien 15, 0193.
denpark, waaraan de kunstenaar zelf heeft meegewerkt. De 850 meter lange hoofdas loopt van de monumentale toegangspoort tot aan het plateau met de monoliet. Vanaf het plateau heb je uitzicht op de fontein. Continu ontdek je weer nieuwe details. Ook zie je hier het alledaagse straatleven met joggers, skaters, zakenmensen op weg naar hun werk en families met picknickmanden. Er staan beelden van naakte menselijke lichamen die de verschillende fasen van de levenscyclus uitbeelden – bijvoorbeeld de Monoliet (1943) met 121 vervlochten mensenlichamen. Het kostte Vigeland, samen met drie steenhouwers, 14 jaar om dit kunstwerk uit een blok graniet te kerven. De taal van de beelden is universeel, ongeacht leeftijd, ras, taal en religie zul je verrast worden. Veel toeristen stoppen bij Sinnataggen, een beeld van een driftig stampend jongetje. Het levenswerk van Gustav Vigeland is te zien in het Vigeland Museum. Vigeland Museum, Nobelsgate 32, 0268, å wisselend, ma gesloten, E entree, w vigelandmuseum.no, å het park is de hele dag open.
Bygdøy Allé d Als je door de Bygdøy Allé loopt, kom je langs enorme herenhuizen en luxe appartementencomplexen. Hier liggen architectonische pareltjes van art nouveau en functionalisme. Naast de beste restaurants van Oslo liggen in deze straat ook de mooiste winkels, vooral op het gebied van keukens, interieur en voedingswaren, zoals Fjellberg Fisk & Vilt (> 41). Ook in de zijstraat Skovveien vind je veel aantrekkelijke winkels. Fjellberg Fisk & Vilt, Bygdøy Allé 56, 0256. Hegdehaugsveien/Bogstadveien f Dit zijn de meer mondaine winkelstraten van de stad. Hoewel ze door de financiële crisis een deuk hebben opgelopen, vind je hier nog steeds een aantal exclusieve en trendy schoenen-, kleding-, en lifestylewinkels. Daarbij zijn het nog steeds levendige straten vol kooplieden, cafés, bussen en trams. Sinds kort wordt er geëxperimenteerd met autovrije zaterdagen, door een deel van de straat af te sluiten voor een markt. Bogstadveien, 0355, w bogstadveien.no. west - oslo
35
22-2-11 10:14
MUSEA OP BYGDØY
Een uitstapje naar het schiereiland Bygdøy is een ideale gelegenheid om een van de vele musea te ontdekken die gebeurtenissen belichten die Noorwegen op de wereldkaart hebben geplaatst.
oslo
Noors Volksmuseum g In dit openluchtmuseum vind je 150 oude, herbouwde huizen die stammen uit de middeleeuwen tot aan de moderne tijd. Het is het grootse cultureel-historisch museum van Noorwegen. Het oudste gebouw is de staafkerk van Gol (ca. 1200), die in 1884 naar deze plek werd verplaatst. De boerderijen zijn gegroepeerd naar de regio waar ze vandaan komen, terwijl de herenhuizen uit Gamlebyen zijn uitgerust met authentieke interieurs. Er is een speelgoedtentoonstelling en in de zomer zijn er volksdansshows. Museumsveien 10, 0287, å 15 mei-14 sep dgl 10-18, winter 11-15, za- zo 11-16, w norskfolkemuseum.no. Vikingschepenmuseum h In dit museum zie je drie beroemde schepen uit de 9e eeuw; het Osebergschip met rijke vondsten uit een graf in Tønsberg, een elegant schip voor boottochtjes, het Gokstadschip uit Sandefjord en het Tuneschip uit Frederikstad, beide zeeschepen. Huk Aveny 35, 0287, å dgl 1 mei-30 sep, 9-18, anders 10-16, w khm.uio.no. Noors Scheepvaartmuseum j Ongelooflijk dat zo’n klein schip de Noordwest-Passage heeft gevaren tussen 1903 en 1906. Het was binnen de Noorse scheepsbouw een van de meest succesvolle boten, ontworpen door Colin Archer. Het zegt ook iets over het talent van Roald Amundsen om te overleven tijdens krankzinnige expedities. ‘Gjoa’ ligt nu buiten aan de steiger samen met andere schepen, waaronder enkele kopieën van Vikingschepen en verschillende boten uit Nordland. Ga op ontdekking in het museum en bewonder scheepsmodellen, kaarten, schilderijen en vondsten uit scheepswrakken. Bezoek ook de afdeling over de poolexpedities, walvisjacht en visserij en laat je overweldigen door de panoramafilm Noorwegen van kust tot zee. Bygdøynesv 37, 0286, å dgl 15 mei-31 aug 1018, anders 10-16, do tot 18, w norsk-sjofartsmuseum.no. 36
oslo
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 36
Frammuseum k Bij het zien van het poolschip Fram gaat je hart sneller kloppen, zelfs al heb je geen Vikingbloed of ben je geen poolonderzoeker. ‘Fram’ is het schip dat zowel het verste naar het noorden als naar het zuiden is gevaren. Nu ligt het schip op het land om ons te vertellen over zijn avonturen. Het complete interieur en de wetenschappelijke uitrusting zijn nog intact. ‘Fram’ werd gebouwd in 1892 voor de legendarische poolexpeditie van Fridtjof Nansen van 1893 tot 1896. Later werd het schip gebruikt door Roald Amundsen voor zijn Zuidpool-expeditie in 1910-1911. Bygdøynesveien 36, 0286, å dgl 1 juni-31 aug 9-18, rest van het jaar wisselende tijden, w fram.museum.no. Kon-Tikimuseum l Dit vlot van balsahout waarmee Thor Heyer dahl tijdens zijn Stille-Oceaan-expeditie in 1947 van Peru naar Polynesië voer is een icoon. Heyerdahl bewees met zijn reis met de Kon-Tiki dat de eerste bewoners van Polynesië uit Zuid-Amerika afkomstig konden zijn. Zijn theorieën zijn nog steeds omstreden. Het museum beschikt ook over de papyrusboot Ra II van de expeditie waaruit zou blijken dat Amerika ontdekt had kunnen worden lang voor Columbus of de Vikingen. Multimediatoepassingen tonen documentairebeelden van Heyerdahl en zijn expedities. Bygdøynesv. 36, 0286, å dgl 1 juni-31 aug, 9.30-18, rest van het jaar wisselende tijden, w kon-tiki.no.
HANDIG OM TE WETEN OVER DE MUSEA OP BYGDØY Het is moeilijk om te parkeren bij de meeste musea, je kunt daarom beter kiezen voor b vanuit het centrum, f veerboot 91 (mei-sep) vanaf Rådhusbrygge 3 naar Dronningen (Noors Volksmuseum en Vikingschipmuseum) of naar Bygdøynes (Noors Scheepvaartmuseum, Fram- en Kon-Tikimuseum).
LEUK OM TE DOEN HENIE ONSTAD KUNSTCENTRUM æ
De ijsprinses Sonja Henie was de megaster van het kunstrijden in de jaren 30. Haar prestaties op het ijs en haar huwelijk met de reder Niels Onstad vormen de basis van de enorme kunstcollectie die te zien is in het Kaart p. 26-27
22-2-11 10:14
prachtig gelegen museum direct aan de fjord in het westen van Oslo. Hier worden vooral de belangrijkste Europese kunstenaars uit de 20e eeuw vertegenwoordigd. In het beeldenpark vind je onder andere Vandmoderen van Kai Nielsen en Standing Figure, Knife-edge van Henry Moore. Je kunt hier ook een pop-, jazz- of rockconcert bijwonen. Sonja Henie vei 31, 1311 Høvikodden, z 15 km naar het westen via de E18, å di-do 11-19, vr-zo 11-17, ma gesloten, E entree, maar na 15 uur gratis, w hok.no.
TOCHT NAAR DE EILANDJES z
Vanaf de kade van Vippetangen kun je een boottocht maken met een van de veerboten. De tocht duurt ongeveer 35 minuten – tenzij je bij de eerste halte uitstapt, het beschermde eiland Hovedøya met een kleine haven en baai, of stap uit op Lindøya met veel kleine huisjes in een onbetaalbare prijsklasse. f 92 en 92 varen regelmatig vanaf Vippetangen, 0154.
Met de metro ben je zo op 400 meter boven de zeespiegel midden in de ‘wildernis’. Hier kun je een witte winter ervaren, zelfs als het beneden in de stad grijs is. In de zomer worden de ski’s verruild voor mountainbikes of wandelschoenen. Een van de grootste evenementen van het jaar is Holmenkollen-zondag, op de tweede zondag van maart. Wie weet sta jij wel op de voorste rij bij de skischans om de wereldbekerwedstrijden langlaufen en biatlon bij te wonen. Al je vooroordelen over de Noren en skiën worden bevestigd.
Holmenkollen x
De legendarische skischans is in het voorjaar van 2010 als een feniks herrezen. De oude toren, die bekendheid kreeg tijdens de Olympische Winterspelen in 1952, is weg. Daarvoor in de plaats heeft de stad een nieuw landmerk geplaatst, aangepast aan de moderne skisport. De toren is een architectonisch juweeltje in lijn met de nieuwe opera van Oslo en maakt de dynamische hoofdstad van Noorwegen helemaal compleet. Het uitzicht vanaf de top is ongeëvenaard. Je kunt Holmenkollen het hele jaar bezoeken. Dankzij de skisimulator kun je virtueel schansspringen. In het bijbehorende skimuseum leer je alles over 4000 jaar skiKaart p. 26-27
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 37
oslo
WILDERNIS RONDOM OSLO
DE NIEUWE VERSIE VAN HET LANDMERK VAN OSLO VERZEKERT SCHANSSPRINGERS VAN EEN SPECTACULAIRE SPRONG.
geschiedenis. In het café van Holmenkollen kun je terecht voor skiklassiekers als wafels en Kvikk Lunsj-chocolade. Kongeveien 5, 0787, ca. 15 min vanaf Holmenkollen station, å 9-20 (zomer) en 10-16 (winter), E 90 NOK (kinderen 45 NOK), w holmekollen.com
Nordmarka c
Oslomarken – in de volksmond ‘Marka’ – is een groot natuurgebied in de achtertuin van de stad. In de zomer is het de ideale plek om te gaan wandelen, fietsen, paardrijden, zwemmen, roeien, vissen of om bessen en paddenstoelen te plukken. Het is verboden om vuur te maken in het bos, maar er zijn picknickplaatsen met barbecue benodigdheden. Steeds meer toeristen ontdekken de uitgebreide mogelijkheden om een stedentrip naar Oslo te combineren met een paar dagen skiën of een fietstocht door Nordmarka. De fietstochten variëren van eenvoudig tot zeer uitdagend. Je kunt in de openlucht picknicken of op wildernis rondom oslo
37
22-2-11 10:14
PLAATSELIJK VERVOER
oslo
Het goed ontwikkelde verkeersnetwerk bestaat uit zes metrolijnen (T-bahn), ( > achterflap), acht tramlijnen die in Oslo trikken worden genoemd en een groot aantal bus lijnen. Het openbaarvervoersknooppunt van de stad is het Centraal Station. Trafikanten, het informatiecentrum voor het openbaar vervoer, ligt aan het plein aan de voorkant, t 177 (vanuit Oslo), anders 81500176, w trafikanten.no met actuele route-informatie. Het is goedkoper om een bus- of tramkaartje te kopen bij 7-Eleven en de Narvesenkiosken of bij de kaartjesautomaten dan in de bus of tram zelf. De Flexikort is een kortingskaart. Gepensioneerden betalen het kindertarief. Je kunt in Oslo ook gebruikmaken van de stadsfietsen, zie Handig om te weten, hiernaast. Maar pas op met de gladde kasseien, de gleuven van de tramrails en de smalle, overvolle straten. loopafstand van de bergstations uitrusten in een van de toeristenhutten met versgebakken wafels en warme dranken. Frognerseteren Restaurant (aan de parkeerplaats) is een traditioneel restaurant in een herenhuis uit 1892 in een nationaal-romantische stijl. Eet hier een stuk van de beroemde appeltaart. Skennungsstua staat bekend om zijn zelfgebakken brood. Een kopje warme kaneelcider doet ook altijd goed. Is het helder weer tijdens je trip naar Vettakollen dan heb je een prachtig uitzicht over de stad. Frognerseteren Restaurant, Holmenkollveien 200, 0791, ca. 10 km naar het noorden met \ 1 naar Frognerseteren of Holmenkollen, l denk
aan visvergunning (> 185), y ‘skiservice’, zie Handig om te weten (> 39), fietsverhuur ca. 300 NOK voor de eerste dag, 80,50 e voor een hele week.
LEUK OM TE DOEN TusenFryd v
Dit zomerpretpark in Oslo heeft alles wat je hartje begeert. Van SpeedMonster, de meest spectaculaire achtbaan van Scandinavië, tot het vreedzamere Barnes Fryd voor gezinnen met kinderen onder de 8 jaar. Deze en veel andere attracties voor jong en oud maken het pretpark tot een van de meest bezochte attracties van het land. Vinterbro, 1407, z neem de E18 ten oosten van Oslo (ca. 30 min rijden), t 64976699, å 29 apr-7 okt, wisselende openingstijden 23 jun23 aug 10.30-19, E prijs afhankelijk van lengte – gratis onder de 95 cm, anders 245 tot 310 NOK en 150 NOK voor mensen boven de 60 jaar, w tusenfryd.no
HANDIG OM TE WETEN OVER OSLO EN OMGEVING Informatie, brochures, kamerbemiddeling (tegen betaling), verkoop van Oslo Pas, rondleidingen, enzovoort: i Toerismebureau bij Stadhuis, Fridtjof Nansens Plass 5, 0160 (ingang aan Roald Amundsens gate), å jun-aug dgl 9-19, andere perioden korter, zo gesloten, t 81530555, ma-vr 9-16, w visitoslo.com. i Toerismebureau in Trafikanten, Jernbanetorget 1, 0154, å ma-vr 7-20, za-zo 8-18 (mei-sep 8-20), t 177, vanuit het buitenland 81500176, w trafikanten.no. i Speciaal voor jongeren: USE IT/Jongeren Informatiecentrum, Møllergate 3, 0179, t 24149820.
AUTORIJDEN IN OSLO Wanneer je Oslo binnenrijdt, moet je tol betalen. De meeste tolstations zijn geautomatiseerd. Je kunt betalen met BroBizz (elektronisch tolkastje) of vooraf met je creditcard op w autopass.no/visitors ( > 178). Zoals in de meeste steden, is parkeren in Oslo een enorm probleem. Er zijn parkeermeters voor kort parkeren en parkeerplaatsen waar je vijf dagen kunt staan. Brochures met alle informatie over parkeren in Oslo zijn verkrijgbaar bij benzinestations, hotels, campings en toerisme-
38
oslo
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 38
bureaus (zie ook Oslo Pas > 29). Speciale parkeerplaatsen voor campers (Noors: bobil) op het Sjølyst Bobil Park, Drammensveien, 160, 0273 Skøyen, å 1 juni-15 sep, w bobilparkering.no. Houd rekening met de verkeersregels. Tenzij je op de snelweg rijdt, heeft rechts altijd voorrang, zelfs als het om een totaal onbelangrijke zijstraat gaat. Let goed op de trams, deze rijden overal zomaar door. Noorse voetgangers verwachten ook dat je voor ze op de rem gaat bij de voetgangersoversteekplaatsen.
Kaart p. 26-27
22-2-11 10:14
TRAMS RIJDEN HAASTIG EN STIPT DOOR DE OVERVOLLE STRATEN VAN OSLO.
gen en rondrit met bus, w osloguide.no, t 22422818, of ga naar i (bij het Stadhuis of Trafikanten) voor het actuele aanbod, b Oslo Sightseeing: Oslo Vision is een kleine open bus waar je binnen 24 uur zo vaak gebruik van kunt maken als je wilt. Ook georganiseerde rondleidingen. w oslosightseeing.no, t 22789400, f boot sightseeing: w boatsightseeing.com, t 23356890. y Fietshuur en tips voor fietstochten bij de Skiservice Tryvannsveien 2, 0791, 책 20 april-30 sep, t 22139500, w skiservice.no. y Abonnement op stadsfietsen, ga naar i Trafikanten (servicecentrum openbaar vervoer) of kijk op w adshel.no.
oslo
Ze publiceren het tijdschrift Streetwise, een toeristische gids (in het Engels) die je kunt krijgen bij het informatiecentrum of je kunt hem downloaden via w use-it.no. i Speciaal voor kinderen: bij boekhandels en kiosken verkopen ze het boek Barnas Oslo, met activiteiten en attracties voor kinderen in de leeftijd 0-12 jaar. Actuele tips vind je op w barnasoslo.no. T Centraal Station Oslo (Oslo S), Jernbanetorget, 0154, t 81500888. b Streekbusstation NOR-WAY Bussekspress, Schweigaardsgate 8-10, t 81544444. f en a voor reis en aankomst (> 176). g Info over begeleide historische wandelin-
OVERNACHTEN De prijzen van de accommodaties in Oslo kunnen nogal verschillen, maar gemiddeld kost een tweepersoonskamer tussen de 900 en 1000 NOK, inclusief ontbijt. Het is moeilijk om goedkopere accommodaties te vinden, want zelfs bij bescheiden pensions kom je niet veel goedkoper uit als je de prijs voor het beddengoed en ontbijt meetelt. Je ziet echter steeds meer Bed & Breakfasts die kamers aanbieden met of zonder ontbijt van tussen de 500 en 800 NOK. Meer informatie
over Bed & Breakfasts en andere kortingsregelingen, (> 182). **** First Hotel Grims Grenka (kaart > 28 1), Kongensgate 5, 0153, t 22107200, w firsthotels.com. Luxe designhotel met oog voor detail, een trendy bar en een restaurant dat zich vooral richt op de nieuwe Scandinavische keuken. ** Cochs Pensjonat (kaart > 28 2), Parkveien 25, 0350, t 23332400, w cochspensjonat. no. Centrale ligging. Kent een rijke culturele de leukste adressen
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 39
39
22-2-11 10:14
geschiedenis van kelder tot dak. Er staan veel culturele persoonlijkheden in het gastenboek en kamer 502 is bekend vanwege de roman De Halfbroer, die in 2001 de Literatuurprijs van de Noordse Raad won (> 15). ** Kulturbåden Innvik (kaart > 28 3), Theater, B&B en Café, Langkaia 1, 0105, t 22419500, w msinnvik.no. Slapen in het drijvend cultureel centrum van Oslo. Prijs inclusief eventuele voorstelling. v Oslo Jeugdherberg Haraldsheim (kaart > 26 4), Haraldsheimveien 4, (4 km van centrum), 0538, t 22222965, w haraldsheim. oslo.no. Met uitzicht over de stad en de fjord, dicht bij de natuur. Je betaalt 50 NOK per
persoon extra voor het huren van bedlinnen. v Nordnorsken (kaart > 26 5), John Colletts Allé 110, 0870, t 22233451, w nordnorsken.no, å 5 mei-5 sep. Studentenhuis met 50% korting als twee mensen een kamer delen. Met de metro 9 minuten naar het centrum, 5 minuten naar Nordmarka. c Ekeberg Camping (NAF) (kaart > 26 6), Ekebergveien 65, 1181, å 1 jun-1 sep, t 22198568, w ekebergcamping.no. Uitstekende locatie, boven op de top van Oslo. * Frogner Bed & Breakfast (kaart > 26 7), Kirkeveien 5, 0266, t 92420365, w frognerbb.no. Kamers met eigen keuken en bad. Direct tegenover Vigelandpark.
de leukste adressen
ETEN & DRINKEN Oslo heeft alles, van pure luxe tot een snelle maaltijd. Vooral de oude tradities en goede Noorse ingrediënten in een modern jasje zijn populair. Probeer ook eens de etnische restaurants, in het bijzonder in de wijk Grønland (> 34). *** Restaurant Oscarsgate (kaart > 26 8), Pilestredet 63 A, 0350, t 22465906, w restaurantoscarsgate.no. Een van de vijf restaurants in Oslo met een Michelinster. Subliem eten. Probeer de vis van de dag. ** Lofoten Fiskerestaurant (kaart > 28 9), Stranden 75, Aker Brygge, 0250, t 22830808. Geweldige plek met zowel moderne als klassieke visgerechten. ** Lorry (kaart > 26 0), Parkveien 12, 0350, t 22696904. Gezellig en gemoedelijk eetcafé met degelijke Noorse gerechten tegen redelijke prijzen.
** Solsiden Restaurant (kaart > 28 q), Søndre Akershus Kai 34, t 22333630, w solsiden.no. Experts in zeevruchten en ligt ’s avonds in de zon, å 5 mei-5 sep (> 30). ** Ekebergrestauranten (kaart > 26 w), Kongsveien 15, 0193, t 23242300, w ekebergrestauranten.com. Bijzonder, functionalistisch gebouw met een prachtig uitzicht over de stad. Dit restaurant heeft een internationale kaart. * Oslo Spiseforretning (kaart > 26 e), Oslogate 15, 0199, (in Gamlebyen, P gratis in Bispegata 12), t 22626210. Goede Noorse gerechten. * Asylet (kaart > 27 r), Grønland 28, 0188, t 22170939, w asylet.no. Van paardenbiefstuk tot wafels en koffie in een 260 jaar oud kindertehuis met een mooi terras en een gezellige open haard.
UITG AAN Het uitgaansleven beleeft zijn hoogtijdagen met steeds meer nieuwe bars en nachtclubs. Ook is het mogelijk om te genieten van opera, bijvoorbeeld in het nieuwe operagebouw. Kijk op w visitoslo.com of informeer bij de toerismebureaus. Voor festivals, > 181.
BAR, DISCOTHEEK, MUZIEK
Oslo behoort met zijn bars, discotheken en muziekscene tot de meest trendy uitgaansgebieden van Europa, vooral op het gebied van techno, rock en metal. Meer informatie op w 40
detskjerioslo.no of in Streetwise Møllergata 10, 0179, w use-it.no. Aku Aku Tiki bar (kaart > 27 t) Thorvald Meyers gate 32 A, 0555. Cocktails in kitscherige, kleurrijke omgeving. Bar Boca (kaart > 27 y), Trondheimsveien 1, 0560. Heel kleine cocktailbar in het levendige Grünerløkka. Bar 1 (kaart > 28 u), Stranden 1A, Aker Brygge, 0250. Misschien wel de grootste cognaccollectie ter wereld, > 29. Blå (kaart > 27 i), Brenneriveien 9C, Grü-
oslo
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 40
22-2-11 10:14
nerløkka, 0182, w blx.no. Belangrijke ontmoetingsplaats voor jazz in de breedste zin. Dattera til Hagen (> 34). Garage Oslo (kaart > 28 o), Grensen 9, 0159, w garageoslo.no. Vooral voor mensen met een voorliefde voor rock en roll. Muddy Waters (kaart > 28 p), Grensen 13, 0159, w muddywaters.no. Muziekpodium voor blues van zowel Noorse als internationale muzikanten. Oslo Mekaniske Verksted (> 34).
THEATER, OPERA
Nationaltheatret (kaart > 28 a), Johan
Dybwads Plass 1, 0161, å ’s zomers van 20 jun-8 aug gesloten, t 22001400, t 81500811(reserveringen), w nationaltheatret.no. Nationaal theater met repertoire in de rijkstaal (Riksmål of Bokmål). Den Norske Opera (kaart > 28 s), Kirsten Flagstads plass 1, 0150, t 23315000, w operaen.no. Tickets t 81544488. De nieuwe opera met opera- en balletvoorstellingen. Litteraturhuset (kaart > 28 d), Wergelandsveien 29, 0167 Oslo, t 22955530, w litteraturhuset.no. Cultureel centrum met café, waar ook regelmatig voorstellingen plaatsvinden.
SHOPPEN
VOEDINGSWAREN
Erling Moe (kaart > 28 f), Youngstorget (ten noorden van de kathedraal), 0256. Een van de beste vis- en wildwinkels in Oslo. Fjellberg Fisk & Vilt (kaart > 26 g), Bygdøy Allé 56, 0256. Exclusieve vis- en wildwinkel in een mondaine buurt – hier zijn de prijzen dan ook naar. Maar wel erg lekker. Fenaknoken (kaart > 28 h), Tordenskioldsgate 12 (achter het Stadhuis), 0160, w fenaknoken.no. Heerlijke delicatessenwinkel met specialiteiten uit heel Noorwegen. Åpent Bakeri (kaart > 26 j), Inkognito Terasse 1 (ten westen van het Slotsparken), 0256, ook op de Damplassen 24-25 (in Ulevål), 0852, w apentbakeri.no. Populaire
bakkerij met heerlijke broodjes. Uitgebreid assortiment en de bijbehorende lange wachtrijen op bepaalde tijden. Gutta på Haugen (kaart > 27 k), St. Hanshaugen, Ullevålsveien 45, 0171, t 2608512, å ma-vr tot 20, za-zo tot 18 (> 33).
VLOOIENMARKTEN
Vestkanttorvet (kaart > 26 l), Neuberggata, 0260 å za 10-17. Typische vlooienmarkt in een welvarende buurt met kleding, sieraden, boeken en soms ook antiek. Birkelunden (kaart > 27 æ) (op de heuveltop van Grünerløkka),0552, å zo 12-20. Hier verkopen ze alles, behalve eten en drinken. Zondagsmarkt bij Blå (kaart > 27 z) (> 33).
DESIGN
Pur Norsk (kaart > 27 x), Theresegate 14, 0452. Stijlvolle Noorse design- en interieurwinkel voor zowel kinderen als volwassenen. Een goede plek om een cadeau of souvenir in Noorse stijl te vinden. Oleana (kaart > 28 c), Stortingsgata 8, 0161. Exclusief en verfijnd. Oleana heeft zich laten inspireren door de Noorse traditie en creëerde unieke ontwerpen, vooral gebreide kleding en zijde. House of Oslo (kaart > 28 v), Munkedamsveien/Ruseløkkeveien (achter Akers Brygge), 0256, å dgl 10-20, za 10-18, w houseofoslo.no. Enorm winkelcentrum dat vooral gericht is op design, interieur en lifestyle. Een van de trekpleisters is Illums Bolighus, dat vanuit Denemarken over is gekomen.
de leukste adressen
6562-6691_Noorwegen_001-192_NL.indd 41
D e leukste adressen
In Oslo vind je talloze plekken om naar hartenlust te shoppen. De grote winkelstraten liggen in het gebied rondom de autovrije Karl Johan met alle bekende winkelketens, merken en warenhuizen, zoals Oslo City, Byporten, Glasmagasinet, Steen & Strøm en Paleet. Ook Aker Brygge is een leuke wijk om te winkelen. Op de Hegdehaugsveien-Bogstadveien (> 35) liggen een aantal dure merkwinkels en veel speciaalzaken, terwijl je in de Bygdøy Allé (> 35) terechtkunt voor exclusieve meubel- en interieurzaken. In Grünerløkka (> 32) hebben zich veel jonge ontwerpers gevestigd. Daarbij tref je hier ook veel kleine winkels met kleding, aardewerk, kunst, boeken, enzovoort. In Grønland (> 34), liggen winkels van immigranten met een grote variëteit aan groenten en fruit.
41
22-2-11 10:14