100% Toscane

2

100Toscane.indd 2

7/05/09 11:07

INHOUD

100% TOSCANE

Hoe werkt deze reisgids? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Inleiding Toscane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 De highlights . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Toscane toen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Toscane nu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Typerend voor Toscane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Praktische info . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Woordenlijst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 10X de favorieten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

OOST-TOSCANE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Florence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Arezzo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 Cortona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 Chianti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130 overig Oost-Toscane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146

NOORD-TOSCANE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 Lucca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154 Pistoia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172 Prato . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184 Massa & Carrera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 Versilia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196 overig Noord-Toscane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208

WEST-TOSCANE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 Pisa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238 Volterra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256 Livorno. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268 Elba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278 overig West-Toscane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292

ZUID-TOSCANE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308 Siena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314 Montepulciano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340 Maremma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350 overig Zuid-Toscane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374 Index. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390

100Toscane.indd 3

7/05/09 11:07

HIGHLIGHTS TOP 10 TOSCANE

1

Bekijk de resten van het Amfitheater in Lucca > p. 160

2

De toren van Pisa en andere gebouwen bewonderen op het Piazza dei Miracoli in Pisa > p. 242

3

Beklim de toren van het Palazzo dei Priori in Volterra > p. 260

4

De grootste en diepste grot van Italië: Grot Antro del Corchia in Versilia > p. 199

5

Het geheime strand Le Caldane op Isola del Giglio > p. 368

6

Het uitzicht op Ponte Vecchio vanaf Piazzale Michelangelo in Florence > p. 74

7

Beleef de paardenrace op het Piazza del Campo in Siena > p. 317

8

Eten bij het modern ingerichte Ristorante Pizzeria Arte Grappa in het Middeleeuwse dorpje Péccioli > p. 295

9

Genieten van de zonsondergang bij S’a di d’andà > p. 305

10

Wijn nippen en slapen tussen de wijngaarden in Villa Ducci in San Gimignano > p. 379

8

100Toscane.indd 8

7/05/09 11:08

100% TOSCANE HIGHLIGHTS

1

5

8

10 2

7 2

5

6

100Toscane.indd 9

7/05/09 11:08

FLORENCE, AREZZO, CORTONA, CHIANTI 56

100Toscane.indd 56

7/05/09 11:14

OOSTTOSCANE

OOST-TOSCANE 57

100Toscane.indd 57

7/05/09 11:14

OOST-TOSCANE De provincies Florence en Arezzo zijn historisch gezien de belangrijkste regio’s van Toscane. Hun ligging aan de Via Cassia, de Romeinse weg voor pelgrims, handelaars en oorlogsstrijders, heeft zijn stempel op de regio’s gedrukt. Etrusken en Romeinen bouwden steden in de delta van de Arno en de Tiber, die strategische nederzettingen vormden in het laatste verbindingsstuk tussen Rome en het noorden.

FLORENCE In de vroege middeleeuwen speelde Florentia (Florence) nog een relatief onbeduidende rol; de stad dreigde voortdurend te worden overgenomen door het nabijgelegen Fiesole. Rond de dertiende eeuw groeide Florence echter uit tot een van de belangrijkste steden van West-Europa, met het juiste sociaal-culturele klimaat om een nieuwe kunststroming te laten ontstaan: de renaissance.

DE CHIANTI Even ten zuiden van Florence begint een regio waarvan de naam bekend in de oren klinkt: de Chianti. De ligging van de Chianti biedt perfecte klimatologische omstandigheden om relatief gemakkelijk wijn te verbouwen: de heuvels zorgen voor de juiste hoek ten opzichte van de zon, de aanwezigheid van water vergemakkelijkt de irrigatie, de beperkte regenval (gemiddeld niet meer dan achthonderd millimeter per jaar) en de temperatuurschommelingen tussen dag en nacht maken dit een uitstekende plek om druiven te verbouwen. In 1932 werd de Chianti als wijngebied erkend en sinds 1967 krijgen de wijnen het predikaat DOC (Denominazione di Origine Controllata). De traditionele Liga van de Chianti, in 1716 door Cosimo de Derde voor het eerst beschreven, bestaat uit de gemeentes Gaiole, Greve, Panzano, Radda en Castellina en vormt het hart van de Chianti. De Liga is te herkennen aan het symbool van een zwarte haan. Nu vormt deze haan het logo van de Chianti Classico, een gebied binnen de Chianti waarin op traditionele wijze chianti wordt gemaakt. De Chianti biedt niet alleen goede wijnen; het is ook een waar genoegen om over de slingerweggetjes langs de wijnranken de heuvels op te rijden (of te fietsen) en de geuren van de Chianti, van lavendel en druiven, in je op te nemen.

FOTO LINKS Florence RECHTS Chianti

58

100Toscane.indd 58

7/05/09 11:14

OOST-TOSCANE INLEIDING

AREZZO De provincie Arezzo ligt ten oosten van de Chianti en wordt gekenmerkt door vier valleien: de Casentino, Valdarno, Val di Chiana en Valtiberina. De vlaktes worden vooral gebruikt voor agrarische doeleinden, waarbij met name de Val di Chiana bekend is geworden door haar Chianina-runderen. Dit runderras geeft bijzonder mals vlees dat gebruikt wordt voor de authentieke bistecca alla ďŹ orentina.

Het vlees wordt gegrild en overgoten met een heerlijke Toscaanse olijfolie, besprenkeld met grote zoutvlokken, en je drinkt er een goed glas chiantiwijn bij. De stad Arezzo was en is nog altijd een belangrijke handelsplaats voor goud, juwelen en antiek. Bezoekers komen van ver om de traditionele maandelijkse antiekmarkt te bezoeken.

CORTONA In Cortona komen steeds meer toeristen, op zoek naar de romantische, steile steegjes en het fantastische uitzicht over het Trasimeno-meer. In het stadje vind je een van de belangrijkste musea over de Etrusken (Cortona maakte deel uit van de Etruskische twaalfstedenbond). Eind juli, begin augustus vindt hier het jaarlijkse Festival del Sole plaats, waarbij de stad verandert in een bolwerk van historie, kunst, muziek en gastronomie.

59

100Toscane.indd 59

7/05/09 11:15

AUTOROUTE OOST-TOSCANE Ontdek Oost-Toscane met de auto in vijf dagen. Je komt langs alles wat je gezien moet hebben, maar ook op verrassende plekken, je eet tussen de locals en slaapt op bijzondere adressen.

1

FLORENCE > FIGLINE VALDARNO > bezoek het monastero

DAG

2

FIGLINE VALDARNO > CASTELLINA IN CHIANTI > rijd via lucolena naar het parco della cavriglia (p. 133) > wandel langs de moeflons en makaki-apen in het park > rijd via radda in chianti naar volpaia > lunch bij la bottega di volpaia (p. 138) > rijd naar castellina in chianti en bezoek het stadje > eet een ijsje bij l’antica delizia (p. 137) > dineer bij al gallopappa (p. 137) > overnacht bij b&b villa cristina (p. 144) >

DAG

3

CASTELLINA IN CHIANTI > CORTONA > rijd naar fonterutoli > bezoek de wijnkelder van castello di fonterutoli (p. 133) > lunch in osteria di fonterutoli (p. 138) > rijd via vagliagli door naar pievasciata > bewonder de kunstwerken in het chianti sculpture park (p. 135) > rijd via castelnuovo berardenga en bettolle naar foiana della chiana > winkel bij valdichiana outlet village (www.valdichianaoutlet.it) > dineer bij il preludio (p. 125) > overnacht in hotel villa marsili (p. 128) >

DAG

4

CORTONA > AREZZO > bezoek het museo dell’accademia etrusca

5

AREZZO > FLORENCE > FIESOLE > wandel door het centrum

DAG

DAG

certosa di firenze (p. 131) > rijd in de richting van impruneta langs forno zini (p. 139) en vervolg de route over de via chiantigiana (p. 131) > bezoek castello vicchiomaggio (p. 133) > lunch bij trattoria oltre il giardino in panzano in chianti (p. 137) > rijd een stukje terug naar greve in chianti (p. 142) > proef wijn bij le cantine (p. 142) > bezoek antica macelleria falorni (p. 139) > dineer bij borgo antico (p. 138) in lucolena of bij villa la palagina (p. 145), waar je ook overnacht >

(p. 119) > wandel langs de via crucis naar het fortezza medicea (p. 122) > lunch bij trattoria etrusca (p. 124) > rijd naar arezzo en laat je bagage achter bij badia di pomaio (p. 117) > bezoek het stadscentrum van arezzo (p. 108) > dineer bij enoteca le torre di gnicche (p. 113) >

van arezzo (p. 108) > bezoek de basilica di san francesco (p. 110) > rijd over de via sette ponti terug naar florence (p. 66) > laat je bagage achter bij johlea & johanna (p. 104) > loop de stadswandeling (zie losse kaart achter in dit boek) > dineer bij perseus of le lance in fiesole (p. 146) >

60

100Toscane.indd 60

7/05/09 11:15

Traversa 903 Castro S. Martino

Sasseta

Collebarucci S. Piero a Sieve S. Stéfano a Cornétole

916 Croci d. Calenzano A1 Legri

ntale Figline

liana Narnali

E35

Coiano

Tavola

Campi Bisenzio Póggio a Caiano

e

Signa Mamantile

Settimello

Vicchio

992

Pontassieve

no Villamagna

1

907 S. Godenzo il Castagno d’Andrea

m on

1198

Me Sar

Sársina

1658

Fornace

S. Piero in Bagno

1296

Bagno di Romagna

Éremo di Camáldoli

Stia

1060

882

556

Borselli Diacceto Pélago

Ar

lo

l re

Bo

Dicomano

Pomino Castèl Castagnáio

67

e nt de Bi

S. Sofia

Londa

Finish

FLORENCE (FIRENZE) Start Galluzzo

Petrognano

Rúfina Fiésole

712 551

e on nt Mo

Civitella di Romagna

S. Bavello

Tamburino

Sesto

Perétola

S. Donnino

Lastra a Signa

Vespignano

Sleve

Calenzano

lo

Rocca S. Casciano

Vîllore

Bivigliano

934

Tredózio 744

Val d. Meda

Borgo S. Lorenzo

302 Olmo Pratolino

Méldola

Predáppio

Pulicciano Gattáia

65

Váglia

PRATO Ia Querce

Marradi

913

Grezzano

Barberino di Mugello Scarperia

Bovécchio

Vaiano

Galciana

Carza

931

S. Adriano Badia d. Borgo

Lamone

Razzuolo

Ber

67

310

Rifredo

Galliano S. Ágata

1318 318 Cantagallo

662

Palazzuolo sul Sénio

Badia diPiedimonte Moscheta

Panna Montecarelli

S. Margherita

Castrocaro Terme

o

1283Montepiano

obbiana

1:800.000

1031 Badia

Bibbiana S. Pellegrino

Firenzuola

Forl

Terra del Sole

Modigliana

Coniale

Pagliana

Covigliáio

FORLI

20 km

Tr am az z

Pietramala

Brúscoli

Brisighella

10

Moradúccio

Castiglione dei Pépoli

egrino Cavarzano Vérnio

0

610

Sasso di S. Zanobi

Ra bbi

325

1090

La

Piancáldoli

e

Fontanélice o ni Cásola Sé Valsénio

65

Ro

OOST-TOSCANE AUTOROUTE

853

Camáldoli

1407

70 Moggiona

Pratovécchio

E45

Borgo alla Collina

Montemignáio

Bagno a Ripoli 3bis Donnino Valsavignone Vallombrosa Prathi Socca Grássina Rifíglio Poppi Saltino Chiesanuova Tavarnuzze Rignano 1283 S. Vincenzo sull Arno 1486 T a Tori la Verna Impruneta S. Piero Cerbáia Pietrapiana in Frássino Bibbiena oeli Àula 3bis S. Polo Chiusi d. Verna Leccio 634 S. Casciano Montalone Reggello V in Chianti Incisa in Val di Pesa Ferrone Pieve Santo Gr Raggiolo Ortignanoin Val d’Arno Stéfano ev espértoli Castél e Rássina Chitignano Póggio Vággio Focognano Mercatale Strada in a. Croce Piàn di Scò 1548 Caprese S. Pancrázio 2 Chianti 1454 hio Michelangelo Bargino Figline Vald.

Castelfranco di Sopra Lago di Tresanti Passo d. Pecorai Ponte Montedóglio la agli Stolli 1414 Lucardo Loro Ciuffena S. Cristóforo Dudda Montefioralla zzi Fiano Talla Madonnúccia Gaville Greve Tavarnelle in Chianti Lucolena Sa Valdi Pesa Sambuca Subbiano S. Giovanni Capolona la Crocina S. Giustino Valdarno Certaldo Ponte Caliano Vald.

Terranuova 69 892 Panzano 71 Barberino Bracciolini Lámole Val d’Elsa San Donato Castiglion Cavríglia in Poggio Chiassa Fibocchi Anghiari A1 2 Laterina Ponte a. Ponte Badia Volpáia Montevarchi a. Buriano Chiassa Coltibuono E35 Quarata Verazzano Montegonzi Antría Lévane Arno Misciano 3 le Ville Radda San Leo Poggibonsi Castellina in Chianti Pieve Gaiole in Chianti Mercatale Búcine Monterchi Pérgine in Chianti a Maiano S. Lucchese E78 Valdarno Valdarne 5 838 Pieve a Poggiola Nusenna S. Severo 73 Lilliano Colle di Presciano ígliaVal d’Elsa Capánnole 526 Stággia Fonterútoli Civitella in oci Val di Chiana Pieve al Ambra S. Regolo Vaglaili Pallazo Gracciano Olmo Toppo del Pero d’Elsa 540 rtáia Tegoleto Quercegrossa S. Gusmé 1082 634 Monteriggioni Strove Rigutino Ciggiano Alberoro Pianella Vitiano Castelnuovo Palazzuolo 671 Polvano 855 Montagnano Berardenga 541 Monte Scorgiano S. Dalmazio 71 73 S. Savino Poggioni

Montelupo Fiorentino va

o

Arn

a Pes

Té

AREZZO

bia

Ár

Monteaperti

Costalpino Sovicille

722

S. Rocco a Pilli

Rosia

Brenna

Frósini

Radi

Monteroni d’Árbia

Serra

se

cheggiano

Farma

Murlo

Ponte d’Árbia S. Giovanni d’Asso Buonconvento

Terontola

802

Centóia

Bettolle

Fasciano

Lago Trasimeno

327 Petróio

Lucignano d’Asso

Busco

Riccio

Torrita di Siena

Montisi

Montepescini

2

Camucia

Sinalunga Asso

502 Casciano

S. Lorenzo a Merse Monticiano

Foiano d. Chiana

Trequanda

bia

Palazzatto 441

Mer

ri

Cortona

Asciano

Ár

dino no

Pórtole 742

4

Lucignano

Lucignano d’Árbia

223

Pentolina

Marciano d. Chiana

Castiglion Fiorentino

Castroncello

Pievina

Ponte a Tressa

73

Grotti

ntalcinello

Rapolano Terme

Taverne d.’Árbia

la Selva Malignano

629

iana lla Ch

SIENA

Pievescola

oli

Canale Maestro de

Mensano

Gracciano Acquaviva Madonna d. Grázie

Valiano

454

Castiglione del Lago

61

100Toscane.indd 61

7/05/09 11:18

FLORENCE STAD

62

100Toscane.indd 62

7/05/09 11:18

OOST-TOSCANE FLORENCE

ROMANTIEK, MODE & RENAISSANCE Florence, de hoofdstad van Toscane, is het middelpunt van iedere reis naar deze regio. Deze romantische stad met circa 366.000 inwoners, gelegen aan de oevers van de Arno-rivier, is in 59 voor Christus gesticht door Julius Caesar onder de naam Florentia (Latijn voor ‘bloei’). De stad staat bekend als de geboorteplek van de renaissance: tegen het eind van de dertiende eeuw was Florence een van de grootste en belangrijkste steden van West-Europa en de christelijke wereld. Paus Bonifatius VIII noemde Florence destijds zelfs ‘het vijfde element’, door de enorme geestkracht en inspiratie die hier ontsprong.

Voor een wandeling door de stad, zie uitneembaar kaartje achter in dit boek.

De stad kun je heel goed te voet ontdekken: slenter door smalle steegjes in het historische stadscentrum, geniet van prachtige paleizen, minuscule details op gevels en deuren, en kunstschatten die achter iedere hoek verborgen liggen. Bewonder de fraaie vergezichten vanuit de heuvels rondom de stad en begrijp hoe beroemde inwoners als Dante, Da Vinci en Galilei in Florence hun inspiratie opdeden.

Een wandeling in Florence is als een bezoek aan een openluchtmuseum. De mooiste werken zijn echter ‘veilig opgeborgen’ in zorgvuldig bewaakte musea. De belangrijkste kunstwerken in Florence zijn Michelangelo’s David in de Galleria dell’ Accademia en De geboorte van Venus en La Primavera van Botticelli in de Galleria degli Uffizi, waar ook werken van Da Vinci, Caravaggio en Rafaël hangen. De lange rijen voor dit museum kun je vermijden door (tegen betaling) een bepaalde entreetijd te reserveren.

Florence is – na Milaan – een van de belangrijkste modesteden van Italië. In januari en juni vinden in Florence de modebeurzen van Pitti Immagine plaats, een belangrijk evenement voor de stad.

Hotels zijn voor die periode al lang van tevoren volgeboekt, dus houd hier rekening mee.

Het vliegveld van Florence, Amerigo Vespucci (FLR), ligt net buiten de stad in de wijk Peretola. Vanwege de korte landingsbaan vinden er relatief weinig langeafstandsvluchten plaats. Meridiana (www.meridiana.it) vliegt direct op Amsterdam-Schiphol.

FOTO Galleria dell’ Accademia

63

100Toscane.indd 63

7/05/09 11:18

Het centrale treinstation van Florence (Santa Maria Novella) biedt snelle verbindingen met Rome, Milaan en Bologna. Het treinverkeer binnen Toscane zelf is goedkoop, maar het aantal regionale routes is beperkt. De treinen naar Livorno/Pisa en Arezzo zijn het meest praktisch: in anderhalf uur rijd je bijvoorbeeld naar het vliegveld van Pisa.

In Florence wordt de fiets steeds populairder. Het Italiaanse verkeer is alleen nog niet echt gewend aan de aanwezigheid van fietsers, dus je moet heel goed opletten.

De oranje stadsbussen komen vrijwel allemaal langs station Santa Maria Novella. De buitensteden in de regio worden bediend door blauwe streekbussen met onregelmatige vertrektijden en frequenties. Er zijn drie vervoersbedrijven rondom het station: het SITAbusstation aan de zijde van Via Santa Caterina di Siena, het Lazzibusstation aan Piazza Adua en de CAP op Largo Fratelli Alinari.

In Florence worden vier tramlijnen aangelegd. Deze lijnen zijn bedoeld om uiteindelijk het busvervoer te vervangen en tegelijkertijd de verkeersproblemen in het centrum te verminderen. In 2009 is de eerste lijn klaar naar de buitenwijk Scandicci, in 2011 de lijnen naar het vliegveld Peretola en het ziekenhuis van Careggi.

Het centrum van Florence is een verkeersvrije zone, op werkdagen van 7.30 tot 19.30 uur en op zaterdag van 7.30 tot 18.00 uur.

Wie in een hotel in het centrum slaapt, mag voor het brengen en ophalen van de bagage ook overdag het centrum in rijden. Geef je kenteken en het tijdstip waarop je de camera’s bent gepasseerd door aan de hotelreceptie.

In 1565 liet Cosimo I de’ Medici een lange gang aanleggen van het Uffizi, via de Ponte Vecchio, helemaal tot aan het Pitti-paleis. De nieuwe groothertog was vooral in het begin nog niet zeker van de steun van het volk, en de gang bood een veilige vluchtweg. Ook hoefde hij zich zo niet te mengen met het ‘gepeupel’ als hij van kantoor naar zijn paleis pendelde. Aan het originele ontwerp zijn door Mussolini in 1939 grote panoramavensters toegevoegd in het gedeelte boven de Ponte Vecchio.

Dit is waarschijnlijk de reden waarom de brug gespaard is gebleven in de Tweede Wereldoorlog.

Nu hangen in de gang belangrijke schilderijen uit het Uffizi die niet meer binnen de huidige ruimte passen. De ‘Corrodoio Vasariano’ kun je alleen met een gids bezoeken in bepaalde periodes van het jaar. Reserveer dit altijd (ruim) van tevoren via de reserveerlijn van het Uffizi-museum.

FOTO Florence

64

100Toscane.indd 64

7/05/09 11:18

OOST-TOSCANE FLORENCE

65

100Toscane.indd 65

7/05/09 11:19

FLORENCE STAD

BEZIENSWAARDIGHEDEN ETEN & DRINKEN SHOPPEN LEUK OM TE DOEN UITGAAN OVERNACHTEN

66

100Toscane.indd 66

7/05/09 11:19

OOST-TOSCANE FLORENCE

BEZIENSWAARDIGHEDEN > P. 69-83 1

BATTISTERO

2

CAPPELLA BRANCACCI

3

CHIESA DI OGNISSANTI

4

CHIESA DI SANTO SPIRITO

5

DUOMO (SANTA MARIA DEL FIORE)

6

GALLERIA DEGLI UFFIZI

7

GALLERIA DELL’ACCADEMIA

8

GIARDINO BARDINI

9

GIARDINO DI BOBOLI

10 MUSEO ALINARI DELLA FOTOGRAFIA 11 MUSEO NAZIONALE DEL BARGELLO 12 PALAZZO PITTI 13 PIAZZA DELLA SIGNORIA - PALAZZO VECCHIO 14 PIAZZALE MICHELANGELO 15 PONTE VECCHIO 16 SAN LORENZO 17 SANTA CROCE 18 SANTA MARIA NOVELLA 19 SANTISSIMA ANNUNZIATA

ETEN & DRINKEN > P. 84-92 20 ALL’ANTICO RISTORO DI CAMBI 21 ALLE MURATE 22 BORGO ANTICO 23 CAFFÈ DEGLI ARTIGIANI 24 CAFFÈ SAN CARLO 25 CILLO 26 ENOTECA PINCHIORRI 27 GELATERIA LA CARRAIA 28 GILLI 29 GIUBBE ROSSE 30 GOLDEN VIEW 31 GROM 32 HEMINGWAY 33 I FRATELLINI 34 IL VEGETARIANO 35 ‘INO

VERVOLG LEGENDA > VOLGENDE PAGINA

67

100Toscane.indd 67

7/05/09 11:19

LEUK OM TE DOEN > P. 98-99 36 L’OSTERIA DI GIOVANNI

56 BOBOLI-TUINEN (INGANG PORTA

37 OIO BAR CON CUCINA

ROMANA)

OVERNACHTEN > P. 103-105 73 ANTICA DIMORA FIRENZE 74 ANTICA DIMORA JOHLEA

38 PIZZERIA DEL CAFFÈ ITALIANO

57 BOX OFFICE

75 BED & BED CINQUE SENSI

39 TERRAZZA/RISTORANTE/CAFFÈ

58 CAMPANILE

76 CAMPING MICHELANGELO

59 CINEMA ODEON

77 FIORENZA BED & BREAKFAST

60 FIETSVERHUUR ‘COOPERATIVO

78 HOTEL BRETAGNA & RESIDENZA

BARDINI

SHOPPEN > P. 93-97

ULISSE’ (AFGIFTEPUNT SANTA

D’EPOCA BRETAGNA

MARIA NOVELLA)

79 HOTEL FIORITA

41 DOLCEFORTE

61 FLORENCE BY BIKE

80 HOTEL GLOBUS

42 EDISON

62 LE PAVONIERE

81 HOTEL PANORAMA

43 EREDI CHIARINI

63 STADION ARTEMIO FRANCHI

82 HOTEL UNIVERSO

44 ETHIC

64 TEATRO DEL MAGGIO MUSICALE

83 RESIDENZA JOHANNA I

40 DEL MORO

FIORENTINO

45 LA TARTARUGA

84 RESIDENZA JOHANNA II 85 RESIDENZA JOHLEA

46 LIU·JO

UITGAAN > P. 101-102

47 MARSILI’S 48 MIU MIU

65 ART BAR/ANTICO CAFFÈ DEL MORO

49 MUNSTERMANN

66 DOLCE VITA

50 OLIO & CONVIVIUM

67 LA CITÉ LIBRECAFFÉ

51 PATRIZIA PEPE FIRENZE

68 NEGRONI/ZOE

52 PITTI GOLA E CANTINA

69 NOIR

53 PITTI VINTAGE

70 POP CAFÉ

54 PROFUMERIA SANTA MARIA

71 SKY LOUNGE DE’ CONSORTI -

NOVELLA

HOTEL CONTINENTALE

55 TWISTED JAZZ SHOP

72 YAB

68

100Toscane.indd 68

7/05/09 11:19

OOST-TOSCANE FLORENCE

BEZIENSWAARDIGHEDEN Op Florence raak je niet uitgekeken: er is zo veel bewaard gebleven van de rijke historie, dat een bezoek aan de stad eigenlijk altijd te kort is. Wandelend door het centrum krijg je een openbare les kunstgeschiedenis, waarbij de renaissance voorop staat. Het gehele centrum is sinds 1982 opgenomen op de culturele erfgoedlijst van UNESCO. De duomo, het grote meesterwerk met de koepel van Brunelleschi, is het centrale punt van de stad.

SANTA MARIA NOVELLA Het plein van de Santa Maria Novella

PIAZZA SANTA MARIA NOVELLA,

was tijdens de middeleeuwen al levendig. De dominicanen gebruikten het voor hun preken tegen ketterij en hun processies, en de stad Florence hield er tussen 1563 en 1852 haar eigen palio: paardenraces waarbij de twee obelisken keerpunten waren. In 1246 werd begonnen met de bouw van de Santa Maria Novellakerk, die hiermee aan het begin stond van een reeks grootschalige bouwprojecten die aan het eind van de dertiende eeuw in Florence werden gerealiseerd. De rijk gedecoreerde voorgevel is in 1456 herbouwd door Leon Battista Alberti, in opdracht van de rijke Florentijnse familie Rucellai. Het interieur van de kapel is in laat-gotische stijl gebouwd. In het midden van de kerk hangt een kruis van Giotto uit 1290. Hij brak hier voor het eerst met de traditionele iconografie en gaf een meer natuurlijke voorstelling van Jezus weer. In 1565 liet Giorgio Vasari in een opwelling grote delen van de muurschilderingen wit overschilderen, onder het motto: ‘Alles wat gotisch is, is barbaars!’ Gelukkig heeft hij het meesterwerk van Masaccio, de drie-eenheid uit 1427, laten staan. Voor de eerste keer werd hier geschilderd volgens de regels van het centrale perspectief zoals die door Filippo Brunelleschi waren bedacht. Dit was het begin van de renaissance: een belangrijke breuk met het traditionele betekenisperspectief, waarbij de verhoudingen en maten werden geschilderd op basis van rangorde.

Achter in de kerk vind je de koorkapel uit 1485, gecreëerd door Domenico Ghirlandaio ter ere van de bankiersfamilie Tornabuoni.

In de afbeeldingen, die het leven van Maria en Johannes de Doper weergeven, zijn dan ook diverse portretten van de familie opgenomen. Dit was een gewoonte uit die tijd: opdrachten werden niet meer alleen door de kerk verstrekt, maar ook door belangrijke families die hiermee een aanzienlijke status verwierven.

T 05 5215918, OPEN MA-DO 9.30-17.00, VR-ZO 13.00-17.00, ENTREE € 2,50 (TOT 12 JAAR GRATIS)

FOTO Florence

69

100Toscane.indd 69

7/05/09 11:20

70

100Toscane.indd 70

7/05/09 11:20

OOST-TOSCANE FLORENCE

MUSEO ALINARI DELLA FOTOGRAFIA Het fotografiemuseum van Florence heeft vier miljoen foto’s in haar archieven. Een deel van het museum is ingericht als wisselende expositieruimte voor hedendaagse fotografie, een ander deel vertelt de geschiedenis van de fotografie in de wereld en Italië in het bijzonder. Er is een parcours voor blinden, waar in braille de betekenis en de technieken van de fotografie worden uitgelegd.

PIAZZA SANTA MARIA NOVELLA 14A,

CHIESA DI OGNISSANTI De Allerheiligen-kerk op het Piazza d’Ognissanti was oorspronkelijk van de orde van de humiliati, maar kwam in 1561 in handen van de franciscanen. In de eetzaal achter de kerk hangt Het Laatste Avondmaal van Domenico Ghirlandaio uit 1480. Zijn versie is zeer realistisch: de apostelen lijken ieder hun eigen emoties te hebben. Opvallend is ook dat de architectuur van de eetzaal in de schildering doorloopt, volgens een nauwkeurig berekend perspectief. Leonardo da Vinci was zeer onder de indruk van het fresco van Ghirlandaio, dat als inspiratie diende voor zijn wereldberoemde versie van het laatste avondmaal in de Santa Maria della Grazia in Milaan. In de kerk zijn ook de fresco’s van de Heilige Hieronymus van Ghirlandaio en de Heilige Augustinus van Sandro Botticelli te zien. Beide personages zijn centraal geplaatst in een uitbundige studeerkamer. Hieruit blijkt duidelijk de invloed van de Vlaamse school op de twee Italiaanse kunstenaars.

Botticelli ligt hier trouwens ook begraven. In de Ognissanti-kerk vind je ook de grafkapel van de familie Vespucci, waarin het fresco ‘Maria als moeder van barmhartigheid’ is aangebracht. Links achter Maria zie je de beroemde ontdekkingsreiziger en Florentijn Amerigo Vespucci, naar wie het continent Amerika vernoemd is.

BORGO OGNISSANTI 42,

CAPPELLA BRANCACCI Aan de rechterzijde van de Santa Maria del Carmine-kerk, op het Piazza del Carmine, ligt de Brancaccikapel met zijn beroemde fresco’s. In 1424 begon Masolino da Panicale aan dit meesterwerk, in opdracht van stoffenhandelaar Felice Brancacci. Maar na een jaar verliet Masolino de stad, en liet hij het werk over aan de jonge kunstenaar Masaccio, die toen pas 23 jaar was. Het fresco beeldt de levenscyclus van Petrus uit, en bestaat uit twaalf panelen verdeeld over de drie zijden van de kapel.

Waar Masolino begonnen was met een subtiele weergave van emotie, zoals bij Adam en Eva in de Zondeval, legt Masaccio juist een ongekend sterke dramatiek in zijn werk. We zien weer Adam en Eva, zojuist verdreven uit het Paradijs, die hartverscheurende

PIAZZA DEL CARMINE,

T 05 5216310, WWW.ALINARIFONDAZIONE.IT OPEN DO-DI 10.00-19.00, ENTREE € 9 (TOT 6 JAAR GRATIS, MA € 6)

T 05 52398700, OPEN DAGELIJKS 9.00-12.30 & 16.00-19.30, GRATIS

T 05 52768224/05 52768558, OPEN MA & WO-ZA 10.00-17.00, ZO 13.00-17.00 (KASSA SLUIT 16.30), RESERVEREN VEREIST (GRATIS), ENTREE € 4, REDUCTIE € 1,50/€ 3, FAMILIE € 9,50 (2 VOLWASSENEN & 2 KINDEREN)

FOTO Cappella Brancacci

71

100Toscane.indd 71

7/05/09 11:20

emoties tonen. Hier liggen de wortels van de constructie van de renaissancemens, een individu met een eigen verantwoordelijkheid, niet alleen gebonden aan goddelijke interventies.

PIAZZA SANTO SPIRITO, T 05 5210030, OPEN DO-DI 9.30-12.30 & 16.00-17.30, GRATIS

CHIESA DI SANTO SPIRITO De Santo Spirito-kerk heeft misschien wel de saaiste façade van Florence maar hierachter schuilt een architectonisch meesterwerk dat een klassiek voorbeeld is van de vroeg-renaissance. In 1434 kreeg Filippo Brunelleschi opdracht om het oude complex van de augustijnen te herbouwen.

Het duurde alleen tien jaar voor de eerste zuilen werden aangeleverd, waardoor Brunelleschi zelf alleen de eerste bouwfase heeft meegemaakt; hij stierf in 1446. Antonio Manetti heeft daarna het werk afgerond, maar moest wel enkele concessies doen aan het originele ontwerp. Toch is de kerk opgetrokken volgens een minutieus geometrisch plan, waarbij dwarsbeuk, middenbeuk en zijbeuken in een regelmatige verhouding van 1:4 en 1:2 tot elkaar staan. Dit geeft de bezoeker een uitzonderlijk harmonische ervaring van de ruimte. De Santo Spirito-kerk is dan ook een perfecte uitvoering van de regels zoals die al in de laatste eeuw voor Christus werden beschreven door de Romeinse ingenieur en architect Vitruvius in zijn tiendelige boek De Architectura.

PIAZZA PITTI 1, T 05 52654321,

PALAZZO PITTI Het Pitti-paleis werd in 1458 gebouwd als woon-

WWW.PALAZZOPITTI.IT,

huis voor de schatrijke bankier Luca Pitti. Na de dood van Cosimo de’ Medici, een belangrijke inkomstenbron voor Pitti, kwam hij in financiële moeilijkheden. Toen Pitti zelf even later ook stierf, zat er voor de erfgenamen niets anders op dan het paleis in 1539 aan de de' Medici-familie te verkopen. Het paleis bestaat uit meerdere vertrekken die tot verschillende musea zijn omgebouwd: een kostuummuseum, porseleinmuseum, zilvermuseum, een museum voor moderne kunst, de niet te missen Galleria Palatina en de koninklijke appartementen. Hier vind je de gastvertrekken van de de’ Medici-familie, een rijke verzameling van de meest luxe stoffen, kroonluchters, met goud gedecoreerde stoelen en tafels, hemelbedden, waardig genoeg om een koning of paus te herbergen. In de Galleria Palatina is werk te zien van Caravaggio, Rubens, Rafaël en Titiaan. De Venuszaal is de meest indrukwekkende zaal van de Galleria.

OPEN DI-ZO 8.15-18.50, ENTREE € 11,50

FOTO Chiesa di Santo Spirito

72

100Toscane.indd 72

7/05/09 11:21

OOST-TOSCANE FLORENCE

73

100Toscane.indd 73

7/05/09 11:21

PORTA ROMANA, T 05 5294883, WWW.FIRENZEMUSEI.IT/BOBOLI, OPEN DAGELIJKS NOV-FEB 8.15-16.30, MRT 8.15-17.30, APR-MEI & SEP-OKT 8.15-18.30, JUN-AUG 8.15-19.30, ENTREE € 6 (INCL. GIARDINO BARDINI, MUSEO DEGLI ARGENTI, MUSEO DELLE PORCELLANE & GALLERIA DEL COSTUME)

GIARDINO DI BOBOLI Direct achter Palazzo Pitti ligt het grootste en mooiste park van Florence: de magnifieke Boboli-tuinen, een oase van maar liefst elf hectare groen. De Giardini di Boboli waren een cadeautje voor Eleonora de Toledo, de vrouw van Cosimo I de’ Medici, groothertog van Toscane. Bartolomeo Ammanati, Giorgio Vasari en Bernardo Buontalenti werkten samen om sculpturen en grotten in de tuin te maken. De tuin kent meerdere toegangspoorten, dus je hoeft niet aan te sluiten in de rij voor het Pitti-paleis; als je langs de Via Romana doorloopt en direct na de stadspoort (Porta Romana) linksaf slaat, kom je bij een ingang waar meestal geen rijen zijn. De Boboli-tuinen lenen zich bij uitstek voor een mooie wandeling.

Het verhaal gaat dat de term ‘bankroet’ voor het eerst is gebruikt op de Ponte Vecchio. De Florentijnse geldhandelaars stalden hun geld uit op houten tafels, 'banco' in het Italiaans (hier komen onze termen ‘bank’ en ‘bankiers’ vandaan). Als iemand niet aan zijn financiële verplichtingen kon voldoen, werd de tafel direct in stukken geslagen; 'banco rotto' (‘tafel stuk’) hield in dat er niet meer gehandeld kon worden. De term is later in het Nederlands overgenomen en verbasterd tot ‘bankroet’.

VIA DE’ BARDI 1R/COSTA SAN

GIARDINO BARDINI Klein maar fijn: Giardino Bardini is de intie-

GIORGIO 2, T 05 5290112,

mere versie van de Giardino di Boboli. In 1259 sprak men al van de moestuin van de familie Mozzi, maar pas in de renaissance werd het park uitgebreid tot de huidige vier hectare flora. Hoogtepunt is de barokke trap, langs de geaccentueerde terrassen, met een fraai uitzicht op de duomo, de Santa Croce en de heuvels van Fiesole en Settignano.

WWW.BARDINIPEYRON.IT OPEN ZIE GIARDINO DI BOBOLI

PIAZZALE MICHELANGELO (MICHELANGIOLO), BUS 12-13

PIAZZALE MICHELANGELO Het hoogste punt van Florence toont ook het mooiste panorama: de Arno die traag door de stad kronkelt, onder de elf bruggen door, de resten van de stadsmuur, de torens van de duomo en het Palazzo Vecchio, de kleurrijke Ponte Vecchio en aan de overkant de façade van de nationale bibliotheek (te herkennen aan de bruine stenen, de drie bogen en de twee kleine torentjes). Maak hier je mooiste vakantiefoto, bij voorkeur ’s ochtends vroeg of bij zonsondergang. Midden op het plein staat een kopie van de David van Michelangelo; het origineel staat in de Galleria dell’ Accademia.

74

100Toscane.indd 74

7/05/09 11:21

OOST-TOSCANE FLORENCE

PONTE VECCHIO De Ponte Vecchio (oude brug) is door de Romeinen gebouwd op het smalste punt van de Arno, om de Via Cassia over de rivier te loodsen. Na een overstroming in 1345 werd de brug herbouwd door Taddeo Gaddi. De brug heeft altijd in het teken gestaan van de handel in goud en juwelen. Vroeger gebeurde dit direct op straat, tegenwoordig in de kleurrijk geverfde winkeltjes die in de zeventiende eeuw aan de brug zijn gebouwd en deze zijn specifieke karakter geven. Midden op de brug staat de buste van Benvenuto Cellini, de beroemde goudsmid en beeldhouwer. Het hek rondom de buste werd jarenlang door geliefden gebruikt om hun liefde te beklinken: een slotje met beider namen werd opgehangen aan het hek en de sleutel symbolisch in de Arno geworpen. De enorme populariteit van het ritueel heeft er echter toe geleid dat de gemeente hiervoor een officieel verbod heeft uitgeroepen met boetes voor overtreders.

GALLERIA DEGLI UFFIZI Oorspronkelijk is het Uffizi gebouwd

PIAZZALE DEGLI UFFIZI 6,

als kantoorruimte voor het stadsbestuur onder Cosimo I; tegenwoordig heeft het een van de belangrijkste kunstverzamelingen ter wereld. Giorgio Vasari was vanaf 1559 bouwmeester van dit project, dat uniek is door de lange, smalle en hoge constructie die het perspectief van een straat oproept. Na Vasari’s dood in 1574 werd het werk afgerond door Bernardo Buontalenti en Alfredo Parigi. Absolute hoogtepunten van het museum zijn de Geboorte van Venus uit 1485 en de Primavera (Lente) uit 1478 van Sandro Botticelli, en het dubbelportret van Federico da Montefeltro en zijn vrouw Battista Sforza uit 1465-1472 door Piero della Francesca.

De minieme details in het landschap achter de geportretteerden en het realistische schilderwerk van het gezicht zijn prachtige voorbeelden van de enorme vernieuwing die plaatsvond tijdens de renaissance. Botticelli probeert in zijn Geboorte van Venus de mythologische en christelijke symbolen voor het eerst samen in één beeld te vatten. Een greep uit de lange lijst van beroemde schilders in het Uffizi: Duccio di Buoninsegna, Cimabue, Giotto di Bondone, Leonardo da Vinci, Albrecht Dürer, Michelangelo Buonarotti, Rafaël, Titiaan, Rubens, Caravaggio, Francisco de Goya en Rembrandt. Tip: probeer niet alles te zien, maar richt je op een aantal specifieke zalen; het museum is te groot om alles te bekijken.

T 05 52388651/652, WWW.UFFIZI.FIRENZE.IT, OPEN DI-ZO 8.15-18.50, ENTREE € 6,50 (18-25 JAAR UIT EU € 3,25/TOT 18 JAAR EN 65+ GRATIS), SPECIALE TENTOONSTELLINGEN DUURDER TICKET, RESERVEREN AANBEVOLEN (VIA WWW.B-TICKET.COM OF VIA DE RESERVEERLIJN 05 5294883, TOESLAG € 4 PER KAART)

75

100Toscane.indd 75

7/05/09 11:21

76

100Toscane.indd 76

7/05/09 11:21

OOST-TOSCANE FLORENCE

PIAZZA DELLA SIGNORIA - PALAZZO VECCHIO Het Piazza della Signoria is het politieke hart van de stad. Al vanaf de veertiende eeuw kwamen burgers hier bijeen om politiek te bedrijven. Het plein wordt gedomineerd door het Palazzo Vecchio (oude paleis), het huidige gemeentehuis van Florence. Binnen vind je imposante zalen als de Salone dei Cinquecento, die diende als vergaderzaal voor de vijfhonderd stadsvertegenwoordigers in de vijftiende eeuw, en die nu schilderijen herbergt van Donatello, Michelangelo en Verrocchio. In de 94 meter hoge toren werden belangrijke figuren als Cosimo de Oude en Savonarola vastgehouden in een cel met de bijnaam albergaccio, wat zoiets als ‘verloederd hotel’ betekent.

De geestelijke Savonarola was een fel tegenstander van de renaissance. Hij organiseerde demonstratief diverse boekverbrandingen op het Piazza della Signoria, waarbij ook schilderijen van schilders als Michelangelo en Botticelli in vlammen opgingen. Aangezien het beloofde einde der tijden maar niet kwam, keerden steeds meer mensen zich tegen hem, en uiteindelijk belandde hij in 1498 zelf op de brandstapel op het plein. Er zijn diverse kunstwerken op het Piazza: een ruiterstandbeeld van groothertog Cosimo I door Giambologna, de Neptunusfontein van Bartolomeo Ammanati en een kopie van de David van Michelangelo. In de Loggia dei Lanzi, de loge rechts naast het Palazzo Vecchio, staat nog een ander beeld van Giambologna, de Sabijnse Maagdenroof. Het beeld van Perseus met het hoofd van Medusa door Benvenuto Cellini is een van de hoogtepunten uit de Europese beeldhouwkunst.

PIAZZA DELLA SIGNORIA,

BATTISTERO In het midden van het Piazza San Giovanni staat de doopkapel met zijn bijzondere achthoekige vorm. Het battistero is oorspronkelijk gebouwd in de elfde eeuw en is geheel gewijd aan Johannes de Doper, de patroonheilige van Florence. Tussen 1245 en 1302 heeft Arnolfo di Cambi de huidige kenmerkende groen-witte versiering in marmer aangebracht, met zebra-achtige strepen op de hoekpilaren. De bronzen deuren zijn ontworpen door Andrea Pisano en Lorenzo Ghiberti (tegenwoordig zijn het kopieën: de originelen bevinden zich in het Musea dell’Opera del Duomo).

Met name de deur aan de oostzijde, waar Ghiberti maar liefst 27 jaar van zijn leven aan gewijd heeft, is van een ongekende schoonheid. Michelangelo noemde deze uit bewondering ‘de deur naar het paradijs’ en sindsdien is het werk onder die naam bekend geraakt. Het doophuis is tot in de negentiende eeuw gebruikt om de Florentijnen te dopen, onder wie Dante en de de' Medici-familie.

PIAZZA SAN GIOVANNI,

T 05 52768325, WWW.COMUNE.FI.IT, OPEN VR-WO 9.00-19.00, DO 9.0014.00, ENTREE € 6 (18-25 JAAR EN 65+ € 4,50/3-17 JAAR € 2,50, FAMILIE 2 VOLWASSENEN EN 2 KINDEREN € 14)

T 05 52302885, OPEN MA-ZA 12.00-19.00, ZO 8.30-14.00, ENTREE € 3

FOTO Ponte Vecchio

77

100Toscane.indd 77

7/05/09 11:21

Aan de binnenzijde zien we een duizelingwekkend koepelmozaïek van wel 26 meter doorsnede, begonnen door Jacopo da Torrita in 1225 en ongeveer een eeuw later afgerond. In het midden zijn nog de contouren te zien van het centrale doopbekken dat hier tot 1557 heeft gestaan. Tussen twee zuilen in de muur zie je de vergulde figuur van Paus Johannes de 23e, Baldasare Coscia, uitgevoerd door Michelozzo en Donatello.

Aan de linkerzijde van de duomo, net voor de koepel, vind je aan de bovenkant van een pilaar net onder de dakrand een stierenkop. In werkelijkheid stelt dit een koe voor, ter ere van de dieren die hebben meegewerkt aan de bouw van de dom. Volgens een legende zou de stierenkop echter geplaatst zijn door een van de hoofdtimmerlieden. Deze was de geheime minnaar van de vrouw van de bakker, die zijn winkel precies naast de kerk had. Toen de bakker hier achter kwam, werd hij razend. Hij bedreigde de timmerman en klaagde zijn vrouw aan bij het tribunaal. De twee tortelduifjes werden veroordeeld en moesten de relatie verbreken. De timmerman plaatste uit wraak de stierenkop met de hoorns (in Italië ben je cornuto - ‘gehoornd’ - als je partner je ontrouw is geweest), zodat de bakker, telkens als hij uit het raam keek, herinnerd zou worden aan dat overspel.

PIAZZA SAN GIOVANNI,

SANTA MARIA DEL FIORE (DUOMO) Een van de grootste kerken

T 05 52302885,

ter wereld en het symbool van Florence: de Santa Maria del Fiore, in de volksmond simpelweg duomo genaamd. Pisa en Siena waren al druk bezig met hun dom toen men zich in Florence realiseerde dat men behoefte had aan iets wat de macht en status van Florence in de regio zou benadrukken. Arnolfo di Cambio begon in 1296 met de bouw, maar na zijn dood in 1302 liep het project direct vast.

Diverse bouwmeesters – Talenti, Giotto, di Lapo Ghini – veranderden tussentijds het bouwplan, dat in 1368 werd omgezet in een definitief eindontwerp. Voor de koepel werd een wedstrijd uitgeschreven, omdat men eigenlijk niet wist hoe een koepel van 45 meter doorsnee en 100 meter hoogte gedragen zou kunnen worden. Filippo Brunelleschi kwam met de winnende oplossing en in 1472 werd de koepel uiteindelijk afgerond. De huidige façade werd in 1871 geconstrueerd door Emilio de Fabris. In vergelijking met de overweldigende buitenkant is de dom van binnen tamelijk spartaans ingericht. Een uitzondering is het enorme koepelfresco van Giorgio Vasari en Frederico Zuccari, dat het Jongste Gericht vertolkt. De koepel kun je van dichtbij bekijken via een trap die naar het balkon leidt aan de binnenkant van het fresco. De ‘making of’ van de duomo wordt uitvoerig beschreven in het Museo dell’Opera di Santa Maria del Fiore. Hier zijn ook de originele deuren van het battistero en de Pietà van Michelangelo.

OPEN MA-WO & VR 10.00-17.00, DO 10.00-15.30, ZA 10.00-16.45, ZO 13.30-16.45, 1E ZA V.D. MAAND 10.00-15.30, GRATIS; KOEPEL: OPEN MA-VR 8.30-19.00, ZA 8.3017.00, 1E ZA V.D. MAAND 8.30-15.30, ENTREE € 6; MUSEO DELL’OPERA DI SANTA MARIA DEL FIORE: OPEN MA-ZA 9.00-19.30, ZO 9.00-13.45, ENTREE € 6

FOTO Santa Maria del Fiore (Duomo)

78

100Toscane.indd 78

7/05/09 11:21

OOST-TOSCANE FLORENCE

79

100Toscane.indd 79

7/05/09 11:21

80

100Toscane.indd 80

7/05/09 11:21

OOST-TOSCANE FLORENCE

MUSEO NAZIONALE DEL BARGELLO Deze massieve vesting was vanaf 1261 zetel van het stadsbestuur. In 1517 veranderde de bestemming in die van gerechtsgebouw en gevangenis. In deze periode is ook de naam Bargello ontstaan, omdat de de' Medicifamilie de hoogste politiefunctionaris (bargello betekent ‘gerechtsdienaar’) in het pand vestigde. Nu herbergt het Bargello de grootste sculptuurverzameling van heel Italië. De belangrijkste werken zijn de marmeren Dronken Bacchus (1496-1497) van Michelangelo en de bronzen David (1440) van Donatello.

VIA DEL PROCONSOLO 4,

SANTA CROCE Wat doe je als je collega’s aan de andere kant van de stad een grotere kerk hebben dan jij? Juist, je bouwt een nog grotere kerk. In 1294 werd begonnen met de bouw van de Santa Croce, die nog indrukwekkender moest worden dan de Santa Maria Novella, waarvan de constructie vijftig jaar eerder al begonnen was. De bouw was in handen van Arnolfo di Cambio, die tegelijkertijd het domproject in handen had. Pas ver na zijn dood, in 1385, werd de Santa Croce voltooid. De huidige gevel is vijf eeuwen daarna geconstrueerd door Niccolò Matas, naar een eeuwenoud ontwerp.

Hoewel het ideaal van de franciscanen een ascetisch leven zonder weelde of persoonlijke bezittingen was, groeide de kerk paradoxaal genoeg uit tot een van de rijkste van de stad. Dit kwam doordat de franciscanen gesteund werden door welvarende families, die zich hiermee het recht verschaften om in de Santa Croce begraven te worden. Grote namen als Galileo Galilei, Michelangelo, Machiavelli en Marconi vonden hier hun laatste rustplaats. Het hoofdkoor is voorzien van een frescocyclus van Agnolo Gaddi, die de legende van het Heilige Kruis (Santa Croce) als thema heeft.

Opvallend zijn de hoge glas-in-loodramen die een fraai licht verspreiden door de kerk. Giotto had vele jaren zijn atelier in de Santa Croce-kerk en beschilderde de muren van vier kapellen: in de Bardi-kapel een weergave van het leven van Johannes de Doper en Johannes de Evangelist, en in de Peruzzi-kapel de legende van Franciscus. De andere twee schilderingen zijn verloren gegaan in een van de ‘make-overs’ van Vasari, waarbij hij Giotto’s werken liet verwijderen in ruil voor klassieke altaars. In de Cappella dei Pazzi (gekkenkapel) heeft Brunelleschi weer een architectonisch meesterwerk neergezet. Alles draagt bij aan de harmonie; de twaalf apostelen van Luca della Robbia zijn stijlvol geïntegreerd in de structuur van het gebouw. In het Museo dell’Opera di Santa Croce bevinden zich Het Laatste Avondmaal en de stamboom van

PIAZZA SANTA CROCE 16,

T 05 52388606, OPEN DAGELIJKS 8.15-14.00 (1E, 3E & 5E ZO EN 2E & 4E MA V.D. MAAND GESLOTEN), ENTREE € 3 (TOT 18 JAAR UIT EU GRATIS, 18-25 JAAR UIT EU € 2)

T 05 52466105, WWW.SANTACROCE.FIRENZE.IT, OPEN MA-ZA 9.30-17.30, ZO 13.00-17.30 (KASSA SLUIT 17.00), ENTREE € 5 INCL. KAPEL & MUSEUM (11-18 JAAR € 3, 0-10 JAAR GRATIS)

FOTO Piazza della Signoria

81

100Toscane.indd 81

7/05/09 11:22

Jezus, waarin de profeten van het Oude Testament zijtakken zijn van het kruis van Jezus, als een figuurlijke stamboom, beide van de hand van Taddeo Gaddi (1340).

PIAZZA DELLA SANTISSIMA ANNUNZIATA, T 05 5266181, OPEN DAGELIJKS 7.00-12.30 & 16.00-18.30, GRATIS

VIA RICASOLI 66, T 05 52388612, WWW.FIRENZEMUSEI.IT/ACCADEMIA, OPEN MA-ZA 8.15-18.50 (KASSA SLUIT 18.20), ENTREE € 6,50 (18-25 JAAR UIT EU € 3,25/0-17 JAAR EN 65+ GRATIS), RESERVEREN AANBEVOLEN (T 05 5294883, OF VIA WWW.B-TICKET.COM, TOESLAG € 4 PER KAART)

SANTISSIMA ANNUNZIATA Deze mystieke kerk is een vreemde eend in de bijt in Florence: het weelderige, romaanse interieur staat in scherp contrast met de doorgaans zo sobere kerken. In 1250 stichtte de kloosterorde van de Dienaren van Maria aan het Piazza Santissima Annunziata deze kerk. Al snel gebeurde er een wonder: een monnik die bezig was aan een fresco van Maria was in slaap gevallen na een dag lang werken. Toen hij de volgende ochtend opstond, merkte hij tot zijn verbazing dat een engel het fresco had afgemaakt. Na deze wonderbaarlijke verschijning is de Santissima Annunziata een populair bedevaartsoord geworden.

Daarbij zorgde de trend om een wijgeschenk (votief) achter te laten voor ernstige ruimteproblemen, dus werden deze geschenken aan touwen in de nok gehangen. Maar ook dit leverde problemen op: een kerkbezoeker werd volgens een legende van het leven beroofd door een vallend votiefgeschenk. Onder leiding van Leon Battista Alberti werd de kerk in 1477 verbouwd en voorzien van barokke versieringen. De kerk maakt hierdoor een ietwat ‘pompeuze’ indruk in vergelijking met de andere kerken in de stad.

GALLERIA DELL’ ACCADEMIA Deze eerste tekenacademie ter wereld werd in 1561 opgericht door de de' Medici-familie. Sinds 1873 is de originele David van Michelangelo hier tentoongesteld.

De tribune om het standbeeld heen is speciaal gebouwd om het beeld volledig tot zijn recht te laten komen. De magie van David is dat, vanuit verschillende hoeken bekeken, zijn gezichtsuitdrukking en emotie telkens anders zijn. Michelangelo was slechts 26 jaar toen hij aan David begon; drie jaar (1501 tot 1504) werkte hij aan deze meesterlijke sculptuur. Het beeld is geheel opgetrokken uit marmer afkomstig uit Carrara. De positie in contrapost (met een speelbeen en een standbeen) draagt bij aan de dynamiek van de sculptuur, en is toonaangevend voor de renaissance. Verder hangen er schilderijen van Botticelli, Ghirlandaio en Andrea del Sarto en is er een serie zeldzame Russische iconen tentoongesteld.

In de Accademia vind je ook een muziekinstrumentenmuseum.

82

100Toscane.indd 82

7/05/09 11:22

OOST-TOSCANE FLORENCE

SAN LORENZO In 1418 heeft een hele stadswijk plaatsgemaakt

PIAZZA SAN LORENZO,

voor de San Lorenzo. Het toezicht op de bouw was in handen van Filippo Brunelleschi, maar het werk kwam wegens geldgebrek snel stil te liggen. Het waren de de' Medici die uiteindelijk veel geld beschikbaar stelden om de kerk af te bouwen, waardoor deze ook automatisch in handen van de familie kwam. De façade van de San Lorenzo is echter nooit afgerond. Bij binnenkomst zie je direct de harmonieuze vormrijm en het gelijkmatige licht dat door de ronde vensters de kerk binnenstroomt. Alles klopt perfect: de verhoudingen zijn berekend volgens de regels van de renaissance.

Op het plafond zien we meerdere malen het familiewapen van de de' Medici (met de vijf rode stippen) terugkeren. Vlak voor de zijbeuk staan twee verfijnde meesterwerken van Donatello: de Passiekansel en de Opstandingskansel, gemaakt in de periode 1460-1467. De kunstenaar was al in de tachtig, maar wist toch met een onnavolgbare precisie de reliëfs tot in de kleinste details uit te werken. Helaas heeft hij ze zelf niet meer kunnen voltooien; hij stierf in 1466 en de kansels zijn door zijn assistenten afgemaakt.

Achter in de kerk bevindt zich de Cappella dei Principi (prinsenkapel). Dit is het mausoleum voor de groothertogen van de de' Medici, naar een ontwerp van Vasari. Van 1605 tot en met 1826 werd er aan de koepel gebouwd. De fresco’s in de koepel zijn direct daarna aangebracht door Pietro Benvenuti. Aan het verfijnen van de decoraties is zelfs nog tot ver in de twintigste eeuw gewerkt.

Aan de linkerzijde van de kerk bevindt zich de Oude Sacristie van Filippo Brunelleschi. Dit is een van de eerste voorbeelden van de nieuwe bouwstijl in de renaissance, waarbij simpelweg een kubus en een cirkel centraal staan. De verticale lijnen van de pilaren gaan naadloos over in de rondingen van het gewelf. Deze verticaliteit en symmetrie zijn typerend voor de zogenaamde centraalbouw, waarmee Brunelleschi de toon zette voor de ontwikkeling van de Europese bouwkunst.

T 05 52645184 (MA-VR 9.00-13.00), OPEN MA-ZA 10.00-17.30, MRT-OKT OOK ZO 13.30-17.30 (KASSA SLUIT 17.00), BIBLIOTECA MEDICEA LAURENZIANA: OPEN ZO-VR 9.30-13.30, ENTREE KERK EN BIBLIOTHEEK € 2,50

83

100Toscane.indd 83

7/05/09 11:22

ETEN & DRINKEN Wat eten en drinken betreft, biedt Florence een uitgebreid spectrum van take-away broodjeszaken tot restaurants met drie Michelinsterren, maar vooral een haast eindeloze serie trattoria’s, waar vaak Toscaanse specialiteiten op tafel worden gezet. Over het algemeen is het eten er niet goedkoop en de kwaliteit hiervan loopt sterk uiteen. Probeer in ieder geval de grote toeristenstroom in en om het centrum van Florence (duomo, Santa Maria Novella, Piazza della Signoria) te vermijden. In augustus zijn veel restaurants een aantal weken of zelfs de hele maand gesloten.

Florence kent twee verschillende straatnummeringen: rode en zwarte of blauwe nummers.

Zo kan het dus voorkomen dat je in één straat twee keer hetzelfde nummer tegenkomt.

De rode nummers zijn commerciële bedrijven zoals winkels en restaurants, terwijl de zwarte of blauwe nummers woonhuizen of hotels zijn. Een rood huisnummer is te herkennen aan de toevoeging r (van rosso) achter het nummer, bijvoorbeeld: Via delle Ruote 30r.

VIA GHIBELLINA 87R, T 05 5244983, OPEN DI-WO 19.30-22.00, DO-ZA 12.30-14.00 & 19.30-22.00, AUG & KERSTMIS GESLOTEN, PRIJS HOOFDGERECHT € 90 EXCL. WIJN (MENU’S VANAF € 200)

ENOTECA PINCHIORRI Dit is het beroemdste restaurant van Florence. Deze tempel van de Italiaanse gastronomie (drie Michelinsterren) wordt gerund door Giorgio Pinchiorri en Annie Feolde.

Hij beheert de wijnkelder (met maar liefst 150.000 etiketten), zij heeft de keuken onder haar hoede. De combinatie van zalmroze tafellakens, zachtgele muren en glimmend zilver geeft de zaal een aristocratische uitstraling. Er zijn twee typen menu’s: het vijfgangen-proefmenu of het ‘traditie en innovatie’-menu van negen gangen. A la carte eten kan ook. Trek je chicste pak of jurk aan en onderga een onvergetelijke culinaire ervaring.

VIA DEL PROCONSOLO 16R,

ALLE MURATE Museum of restaurant? Dit stijlvolle pand (dat in

T 05 5240618,

het museum Palazzo dell'arte dei Giudici e Notai zit) heeft modern meubilair onder een plafond van authentieke fresco’s. De keuken maakt gerechten uit de keukens van Toscane en Basilicata. Deze combinatie komt bijvoorbeeld goed tot zijn recht in de maccheroni lucani alla paprika e ragù di cinta senese (macaroni met paprika en ragout van wild zwijn). Tussen de gangen door kun je een wandeling maken op de bovenverdieping van het restaurant – inclusief audiogids, alsof het een echt museum is.

WWW.ALLEMURATE.IT, OPEN DI-ZO 12.00-15.00 & 19.30-23.00, PRIJS HOOFDGERECHT € 25-40

FOTO Dolce Vita

84

100Toscane.indd 84

7/05/09 11:22

OOST-TOSCANE FLORENCE

85

100Toscane.indd 85

7/05/09 11:22

VIA DELLE RUOTE 30R, T 05 5475030, OPEN DI-VR 12.30-14.00 & 19.30-22.30, ZA-ZO 19.30-22.30, PRIJS HOOFDGERECHT € 8-10

IL VEGETARIANO is een van de weinige vegetarische restaurants van Florence. Het concept oogt in eerste instantie wat vreemd: je kiest een van de dagmenu’s bij de keuken, waar je je bestelling direct aan de kok doorgeeft, en vervolgens ga je met je dienblad naar een van de vrije tafels. Kies uit kruidenthee, biologisch bier of wijn om bij je maaltijd te drinken.

COSTA SAN GIORGIO 4-6AR,

TERRAZZA/RISTORANTE/CAFFÈ BARDINI Villa Bardini hoort

T 05 5200661, WWW.MOBA.FI.IT,

bij de tuinen Giardini Bardini en biedt een adembenemend uitzicht op Florence. In de villa (waar wisselende kunstexposities plaatsvinden) vind je een café, een restaurant en een bar. Geniet ’s zomers van een aperitief op het terras. Bij je eerste drankje krijg je vier verschillende, bijzondere hapjes. Schuif vervolgens aan in het restaurant dat vooral werkt met vis en schelpdieren (tip: probeer de spaghetti alle vonghole). Overdag kunnen bezoekers van de tuinen in café Bardini koffiedrinken of ontbijten.

OPEN CAFÉ DAGELIJKS 10.00-18.30, RESTAURANT DAGELIJKS 19.00-23.00 (1E & LAATSTE MA V.D. MAAND GESLOTEN), TERRAS (ALLEEN ’S ZOMERS) DAGELIJKS 18.00-22.00, PRIJS HOOFDGERECHT € 20 (DRANKJE + HAPJES € 10)

VIA DEI CIMATORI 38R, T 05 52396096, OPEN DAGELIJKS 8.00-20.00, PRIJS GLAS WIJN € 2

I FRATELLINI Kleiner dan klein: wurm je naar binnen in deze befaamde broodjeszaak in het centrum van de stad. Al sinds 1875 serveert deze fiaschetteria (wijntaverne) een goedkoop glas wijn met een broodje erbij. Je kunt kiezen uit meer dan 27 verschillende soorten broodjes, waaronder pecorinokaas met truffel en porchetta (geroosterd varkensvlees), een Florentijnse klassieker. Er is

86

100Toscane.indd 86

7/05/09 11:22

OOST-TOSCANE FLORENCE

geen plek om te zitten, dus doe als de Florentijnen: even staand eten, met een glas wijn in de ene en een broodje in de andere hand, daarbij luidruchtig converserend.

PIZZERIA DEL CAFFÈ ITALIANO Het is altijd druk in deze kleine pizzeria en reserveren kan niet, dus kom vroeg of wacht tot er een tafel vrijkomt (laat je naam op de wachtlijst zetten). De keus is beperkt: er zijn slechts drie soorten honderd procent Napolitaanse pizza’s: margherita, marinara en napoletana. Proef de authentieke pizzabodem en grote stukken tomaat. De pizzeria is geliefd onder theatergangers (Teatro Verdi is om de hoek). Wil je meer keuze, ga dan naar restaurant Sud (met mediterrane specialiteiten) of de traditionele Osteria, beide gelegen in hetzelfde pand.

VIA DELL'ISOLA DELLE

ALL’ANTICO RISTORO DI CAMBI ligt net aan de overkant van de

VIA S. ONOFRIO 1R, T 05 5217134,

Arno in het verlengde van de Ponte Vespucci. Bij binnenkomst zie je in de vitrine direct de grote biefstukken liggen voor de legendarische bistecca alla Fiorentina, een specialiteit van het huis. De grote zaal met vijftiende-eeuws, gewelfd plafond is ingericht met houten krukjes en tafels. Andere specialiteiten: typische vleeswaren als finocchiona en sbriciolona, en tagliatelle met courgettebloemen (in de lente en de zomer).

WWW.ANTICORISTORODICAMBI.IT,

STINCHE 11R-13R, T 05 5289368, WWW.CAFFEITALIANO.IT, OPEN DI-ZO 19.30-23.00, PRIJS PIZZA € 8

OPEN MA-ZA 12.15-14.00 & 19.30-22.30, PRIJS HOOFDGERECHT € 20

FOTO LINKS Gelateria La Carraia MIDDEN L’Osteria di Giovanni RECHTS Golden View

87

100Toscane.indd 87

7/05/09 11:23

VIA DEL MORO 22R, T 05 5284897, WWW.OSTERIADIGIOVANNI.IT, OPEN WO-MA 12.30-14.30 & 19.00-22.30, PRIJS HOOFDGERECHT € 18-22

PIAZZA SANTO SPIRITO 6R, T 05 5210437, WWW.BORGOANTICOFIRENZE.COM, OPEN DAGELIJKS 12.00-0.00, PRIJS HOOFDGERECHT € 10-18

VIA DE’ GEORGOFILI 3R, T 05 5219208, INO-FIRENZE.COM/ABOUT-INO-EN, OPEN DI-ZA 11.00-20.00, ZO 12.00-17.00, PRIJS BROODJE € 4

L’OSTERIA DI GIOVANNI is een van de weinige osteria's die (nog) niet is overladen met toeristen. Eigenaar Giovanni en dochters Chiara en Caterina weten een sfeer te creëren waarbij je je direct op je gemak voelt. Laat je verrassen door de antipasti van Giovanni.

Proef de primi als tortelli con porcini e tartufo, pasta met truffel en paddenstoelen. Heb je nog ruimte over, ga dan voor gestoofd konijn in vernacciawijn, of de tagliata van Chianinavlees. In tegenstelling tot andere restaurants worden de hoofdgerechten hier mét aardappels of groente geserveerd.

BORGO ANTICO Hier kun je in de schaduw zitten op het autoloze Piazza Santo Spirito. Op het terras van Borgo Antico kun je de vrolijke chaos op het plein bekijken of met je buren kennismaken (de tafels staan dicht bij elkaar). Het gevarieerde menu van chef Olmo Gozzi bestaat uit pizza’s, pasta’s, maaltijdsalades, vegetarische gerechten en moderne variaties op de klassieke Toscaanse keuken. De wijnkaart is een uitstekende selectie van wijnen uit heel Italië.

‘INO Verscholen tussen de Ponte Vecchio en het Uffizi zit ‘Ino, een broodjeszaak annex traiteur met een topselectie gastronomische producten. De broodjes worden ter plekke bereid en met een goed glas (biologische) wijn gedronken. Ook kun je hier een mand kopen inclusief bestek en borden, ideaal voor een picknick in een van de parkjes langs de oever van de Arno.

VIA DE' BARDI 54-64R, T 05 5214502,

GOLDEN VIEW Aan de Arno ligt dit restaurant met een van de

WWW.GOLDENVIEWOPENBAR.COM,

mooiste uitzichten op de Ponte Vecchio. Het interieur varieert van ‘cosy’ houten tafels tot strak wit en modern; het concept bestaat uit meerdere aaneengesloten ruimtes en heeft een cocktailbar, café, restaurant (met regelmatig live jazzmuziek), pizzeria en een wijnkelder. Voor een tafel aan het raam moet je bijtijds reserveren, want die zijn bij uitstek geschikt voor een romantisch diner voor twee... Je bent hier aan het juiste adres voor een broodje, aperitief of uitgebreid diner.

OPEN DAGELIJKS 11.30-1.00, PRIJS PIZZA € 7-10, HOOFDGERECHT € 24

BORGO OGNISSANTI 32-34R,

CAFFÈ SAN CARLO Achter de grote glazen ramen van dit moderne

T 05 5216879,

café zie je mensen misschien wel de lekkerste cappuccino van de stad drinken: romig en vol, en naar Italiaans gebruik direct drinkbaar. Een uitgebreide selectie broodjes en omeletten, altijd vers uit de keuken, maakt dit een goede plek om even snel te lunchen op

WWW.CAFFESANCARLO.COM, OPEN MA-ZA 7.30-0.00, PRIJS APERITIEF € 1-7

FOTO Hemingway

88

100Toscane.indd 88

7/05/09 11:23

OOST-TOSCANE FLORENCE

89

100Toscane.indd 89

7/05/09 11:23

90

100Toscane.indd 90

7/05/09 11:23

OOST-TOSCANE FLORENCE

het terras of aan een van de tafels binnen. Bijzonder is de uitgebreide wijnkaart per glas. Donderdag tot en met zaterdag is er vanaf 19.00 uur een aperitief met buffet en dj.

De ideale cappuccino is een romige, volle crème. De perfecte schuimkraag is glanzend en egaal en bevat geen belletjes. Daarom mag de temperatuur van de melk niet boven de zeventig à tachtig graden uitkomen, anders gaat het schuim zich afscheiden van de koffie en proef je een licht aangebrande melksmaak. Vandaar dat in Italië de cappuccino lauwwarm wordt geserveerd. De Italianen drinken cappuccino alleen bij het ontbijt. Een cappuccino na een maaltijd wordt soms gezien als ‘een vernedering voor de kok’, omdat de ‘stoot’ melk volgens de Italianen alle heerlijke smaken van het eten teniet doet.

OIO BAR CON CUCINA Bij Oio is het motto ‘easy living’: de hele

PIAZZA PIATTELLINA 3R,

dag kun je binnenwandelen om iets te eten, van ontbijt tot diner.

Alles is bovendien biologisch: de koffie, de eenvoudig lekkere Toscaanse gerechten en de wijn. Het café heeft een licht interieur en een ruime opzet. ’s Avonds is er regelmatig livemuziek of er zijn performances. Oio is een favoriet ontmoetingspunt voor galeriehouders en artiesten uit de omringende ateliers.

T 05 5212917,

HEMINGWAY Een café dat bekend staat om zijn verrukkelijke

PIAZZA PIATTELLINA 9R,

chocoladedranken en -creaties. Er is een uitgebreide selectie van (kruiden)thee en koffie, naast een rijk assortiment zoetigheden: cheesecake, muffins, pralines en chocoladetaart (proef de torta pistocchi of de setteveli). Drink hier thee met een taartje in de late middag. ’s Avonds kun je hier terecht voor een dessert, bijvoorbeeld een crêpe met daarnaast een zeldzame rum, of bier met tabaksmaak. Van maandag tot en met vrijdag is er van 16.30 tot 21.00 uur gratis wireless internet.

T 05 5284781,

GILLI Een historisch café, centraal gelegen op het Piazza della Repubblica met koffie en lekkernijen. Het café is ingericht in artnouveaustijl, met lampen van Muranoglas uit Venetië, een antieke wijzerklok en een imposante toonbank. Café Gilli is al sinds 1733 een referentiepunt voor de stad. Let op: er is een aanzienlijk prijsverschil tussen staand drinken aan de toonbank (eerst betalen aan de kassa) en zitten op het terras.

VIA ROMA 1R, T 05 5213896,

GIUBBE ROSSE In 1897 openden twee Duitse broers hier café Reininghaus. Omdat de Florentijnen nogal moeite hadden met het uitspreken van deze naam, stond het café al snel bekend als giubbe rosse, vanwege de ‘rode jasjes’ die de obers dragen naar de

PIAZZA DELLA REPUBBLICA 13/14R,

WWW.OIOBARCONCUCINA.IT, OPEN DI-ZO 8.00-2.00, PRIJS HOOFDGERECHT € 5-7

WWW.HEMINGWAY.FI.IT, OPEN MA-DO 16.30-1.00, VR-ZA 16.30-2.00, ZO 15.30-1.00, PRIJS DRANKJE € 1-5

WWW.GILLI.IT, OPEN WO-MA 8.00-0.00, PRIJS DRANKJE € 1-4

T 05 5212280, WWW.GIUBBEROSSE.IT, OPEN DAGELIJKS 8.00-1.00, PRIJS DRANKJE € 0,90-4

FOTO Hemingway

91

100Toscane.indd 91

7/05/09 11:23

Weense mode van die tijd. Het café is uitgegroeid tot een literairfilosofisch ontmoetingspunt: Italiaanse intellectuelen hebben hier onder andere de kunststroming het futurisme tot bloei laten komen.

Vele van de illustere personages vind je terug op prenten en foto’s aan de muren. Tegenwoordig is de eigenaar ook uitgever van poëzie en zijn er nog altijd boekpresentaties, lezingen en performances.

VIA DELLO SPRONE 16R,

CAFFÈ DEGLI ARTIGIANI Op de hoek van het pleintje Piazza

T 05 5291882, WWW.FIRENZE-

TAPBIER € 3, PIADINE € 6

della Passera ligt dit typische buurtcafé. Op enkele meters van de chaos van de Ponte Vecchio en Palazzo Pitti kun je ongestoord op het terras een cappuccino drinken, of in de winter binnen aan een van de houten tafels aanschuiven. Er zijn sandwiches en lekkere piadina (wraps).

PIAZZA N. SAURO 25R,

GELATERIA LA CARRAIA Aan het einde van de Ponte Vittoria, na

T 05 5280695, OPEN DAGELIJKS

de Ponte Vecchio de oudste brug van Florence, zit misschien wel de beste ijssalon van de stad: La Carraia van Eleonora Innocenti. Je krijgt grote porties en het ijs is gemaakt van uitsluitend natuurlijke ingrediënten. Populaire smaken: straciatella, caffè en crema.

OLTRARNO.NET/CAFFEARTIGIAN, OPEN MA 7.00-19.00, DI-ZA 7.00-1.00, PRIJS CAPPUCCINO € 2,

11.00-23.30, PRIJS BOLLETJE IJS € 1

VIA DE’ NERI 51R, T 05 52302385,

CILLO Stuur een kaartje naar Cillo. Deze moderne en gloednieuwe

OPEN DAGELIJKS 10.00-0.00,

ijszaak durft de concurrentie aan met de andere ijsinstituten in Florence, en wint qua vriendelijkheid en kwaliteit. Probeer de crema il Cillo, lekker romig en vol. Of de pistacchio, gemaakt met noten uit Bronte. Voor de light-liefhebber is er yoghurt met honing en kaneel. Geen wonder dat de muur vol hangt met ansichtkaarten van bezoekers uit de hele wereld die Cillo ontzettend missen!

PRIJS BOLLETJE IJS € 2

VIA DEL CAMPANILE 2R, T 05 5216158, OPEN DAGELIJKS 10.30-23.00 (ZOMER TOT 0.00), PRIJS BOLLETJE IJS € 2,50

GROM In een zijstraat rechts van de duomo zit de Florentijnse vestiging van Grom, een keten van ijssalons. Het fruit voor de sorbets komt van de eigen boerderij. Er worden alleen seizoensproducten gebruikt en het ijs bevat geen conserveringsmiddelen, geur-, kleur- of smaakstoffen. Grom maakt tevens gebruik van slowfood-producten als vanille uit Madagascar en limoenen van de Amalfikust. Een groot deel van het ijs is glutenvrij.

92

100Toscane.indd 92

7/05/09 11:23

OOST-TOSCANE FLORENCE

SHOPPEN Florence is de stad bij uitstek om te winkelen: grote merken en kleine winkeltjes liggen zij aan zij in het historische centrum. In de Via Tornabuoni en de Via della Vigna Nuova vind je de laatste designermode, in winkels met veel uitstraling, maar ook zeer afstandelijk personeel. Het gebied rondom het Piazza della Repubblica, met onder andere de Via Roma, de Via Calzaioli en de Corso, vormt het hart van shoppend Florence. Hier vind je grotere ketens die ook op zondag vaak geopend zijn. Liefhebbers van kleinere boetiekjes vinden alles wat ze zoeken in Oltrarno, aan de andere kant van de rivier, en het gebied tussen het Piazza della Signoria en de Santa Croce. Voor de meer prijsbewuste modeliefhebber: even buiten Florence vind je de beroemde designeroutlets, waar alle grote merken tegen aantrekkelijke prijzen hun producten aanbieden.

MARKTEN IN FLORENCE Piazza del Mercato Centrale: ma-vr 7.00-14.00, za 7.00-18.00 (etenswaren) Piazza San Lorenzo: ma-za 8.30-19.00 (kleding, leer, souvenirs) Mercato Nuovo: ma-za 9.00-19.00 (tassen, sjaals, leer) Piazza dei Ciompi: ma-za 9.00-19.00 (vlooien- en antiekmarkt) Parco delle Cascine: di 8.00-13.00 (uitgebreide markt in het park) Piazza Santo Spirito: 2e zondag 8.00-18.00 vlooienmarkt, 3e zondag 8.00-18.00 boerenmarkt Piazza Santa Croce: kerstmarkt, vanaf begin december tot laatste zondag voor Kerstmis

OLIO & CONVIVIUM Het gastronomisch atelier van Florence, voor-

VIA SANTO SPIRITO 4R,

zien van een wijnzaal, een oliotheek (voor olieproeverijen) en een eetzaal waar je door het grote raam een blik kunt werpen op de koks in de keuken. 250 soorten wijn, conserven van de hoogste kwaliteit, Toscaanse specialiteiten; je kunt ze allemaal bekijken, proeven en kopen. Tijdens de lunch is er een speciale formule waarbij je voor € 18 een gerecht, wijn, water en een dessert krijgt.

Je kunt ook een proefbord (€ 13) bestellen of à la carte eten. Dit is ook een ideale plek om een lunchbox samen te stellen.

T 05 52658198, WWW.CONVIVIUM FIRENZE.IT/OLIO/RISTORANTE.HTML, OPEN GASTRONOMIE MA 10.00-15.00, DI-ZA 10.00-14.30 & 17.30-22.30, RESTAURANT MA 12.00-15.00, DI 12.00-14.30 & 19.00-22.30, WO-ZA 10.00-14.30 & 19.00-22.30, PRIJS € 14-24 (À LA CARTE)

93

100Toscane.indd 93

7/05/09 11:23

PIAZZI DEI PITTI 16R, T 05 5212704,

PITTI GOLA E CANTINA Deze wijnshop is onlangs overgenomen

OPEN DI-ZO 12.00-23.30

door twee jonge sommeliers. In de kelder onder de bar en in de hoge, donkergroene kast aan weerszijden van de toog vind je een zorgvuldig gekozen selectie wijnen uit Toscane en Noord-Italië.

Neem een typisch Italiaanse snack als bruschetta, crostini, salumi (hammen) of zelfs een compleet bord pasta om bij de wijnproeverij te eten. Het terras kijkt uit op Palazzo Pitti. ’s Avonds, als het Pittipaleis zijn deuren sluit, komt het plein tot rust terwijl Pitti Gola e Cantina juist op gang komt.

BORGO SAN FREDIANO 21R,

TWISTED JAZZ SHOP Een authentieke muziekwinkel die zich

T 05 5282011, OPEN DI-ZA

helemaal heeft toegelegd op de jazzmuziek: cd’s, dvd’s, lp’s, posters en kaarten van gerenommeerde artiesten als Duke Ellington, Count Basie, Charlie Parker en Oscar Peterson, maar ook avantgarde jazzartiesten als Gary Peacock en Jan Garbarek. Naast jazz zijn ook blues, soundtracks en wereldmuziek vertegenwoordigd.

9.30-13.00 & 16.00-19.30

VIA DELLA SCALA 21R, T 05 5219116, WWW.DOLCEFORTE.IT, OPEN MA & WO-ZA 10.00-13.00 & 15.30-19.45, DI 15.30-19.45

DOLCEFORTE Een klein winkeltje boordevol chocolade van kleine, ambachtelijke producenten: drie Toscaanse chocoladefabrikanten en twee producenten uit Piemonte. In de zomer worden behalve de chocolade ook pasta, balsamicoazijn en kruiden aan het assortiment toegevoegd.

VIA DELLA SCALA 16R, T 05 5216276,

PROFUMERIA SANTA MARIA NOVELLA Wandel de winkel van de

WWW.SMNOVELLA.COM,

geurmeesters van Santa Maria Novella binnen en ruik de intense geuren van kaneel, specerijen en kruiden. Beluister de muziek en bekijk de prachtige gewelfde dertiende-eeuwse koepel en het interieur uit vervlogen tijden. De dominicaanse fraters stichtten hier oorsponkelijk hun hospitaal, maar sinds 1612 deed het pand dienst als apotheek. Ruik en proef hier parfums, bloesemwater, zeepjes en likeuren die inmiddels over de hele wereld bekend zijn.

OPEN DAGELIJKS 9.00-20.00

PIAZZA DELLA REPUBBLICA 27R,

EDISON Een van de grootste en meest gevarieerde boekhandels

T 05 5213110,

van Florence, met vier verdiepingen literatuur, poëzie, taalcursussen, reisgidsen en een café met een tiental tafels. Op de bovenste verdieping vind je de Engelstalige afdeling. Edison is een ideale plek om een druilerige middag door te brengen, of de eerste stap te zetten naar een taalcursus Italiaans.

WWW.LIBRERIAEDISON.IT, OPEN DAGELIJKS 9.00-0.00 (ZO VANAF 10.00)

FOTO Twisted Jazz Shop

94

100Toscane.indd 94

7/05/09 11:23

OOST-TOSCANE FLORENCE

95

100Toscane.indd 95

7/05/09 11:24

BORGO SAN JACOPO 23R,

MARSILI’S Passie voor schaken? Dit is dé winkel voor liefhebbers

T 05 52645488,

van prachtige, met de hand gesneden schaakborden in beuken- of rozenhout en subtiel gedecoreerde schaakstukken in brons, metaal of hars. De gebroeders Marsili produceren al sinds dertig jaar in hun eigen fabriek, ‘in ieder formaat, voor iedere beurs’.

WWW.CHESS-STORE.IT, OPEN MA-ZA 12.00-19.30

PIAZZA GOLDONI 2R, T 05 5210660, WWW.MUNSTERMANN.IT, OPEN MA-VR 9.00-13.00 & 15.30-20.00

MUNSTERMANN De historische apotheek Munstermann (1897) is als een stap terug in de tijd: de massief eikenhouten toonbank vol glazen flesjes en potjes doet haast denken aan het laboratorium van een alchemist. Munstermann heeft zijn eigen reukwaters, zeepjes en zalfjes. De etalage is een attractie op zich, met vintage reclameposters en antieke scheerkwasten en toiletartikelen.

VIA ROMA 8R, T 05 52608931,

MIU MIU De jongste kleindochter van Mario Prada richtte deze

WWW.MIUMIU.COM,

ZO 10.00-19.00

kledinglijn op, als ‘betaalbaar’ alternatief voor de Prada-lijn. De Franse zangeres Vanessa Paradis is op dit moment het boegbeeld voor Miu Miu, dat zich richt op de, sensuele, elegante, gecompliceerde en een tikkeltje nonchalante vrouw. De kleding, schoenen en accessoires zijn kleurrijk en verfijnd.

VIA DEGLI STROZZI 11/19R,

PATRIZIA PEPE FIRENZE Deze moderne modeketen is opgericht

T 05 52302518,

door de Toscaanse ondernemers Patrizia Ambi en Claudio Orrea.

Kleurrijke kleding, uitdagend, speels, jong, voor man en vrouw.

De winkel in Florence is het vlaggenschip van de modeketen en biedt een zeer ruime keuze. (PATRIZIA PEPE HEEFT OOK EEN FILIAAL AAN

OPEN MA-ZA 10.00-19.30,

WWW.PATRIZIAPEPE.COM, OPEN DAGELIJKS 10.00-19.30

PIAZZA SAN GIOVANNI 12R - BIJ DE DUOMO)

VIA CALIMALA 14R, T 05 5216164,

LIU JO Deze winkel doet denken aan New York: innovatief gebruik

WWW.LIUJO.IT,

van steen, glas, licht en spiegels, als een reflectie van het vluchtige stadse leven. Liu Jo staat bekend om haar ‘bottom-up’ jeanslijn, en biedt diverse accessoires en kleding in een stijl die kan worden omschreven als ‘city chic’: van vintage-elementen uit de jaren zeventig, via sportief tot echte glamour. (LIU JO HEEFT OOK EEN FILIAAL

OPEN MA 15.30-19.30, DI-ZA 10.00-19.30, ZO 11.00-19.00

IN VIA DELLA VIGNA NUOVA 28R)

BORGO DEGLI ALBIZI 60R,

LA TARTARUGA Sommige winkels zijn gewoon te ‘lief’ om voorbij

T 05 52340845, OPEN MA

te lopen. De etalage van La Tartaruga is gevuld met ecologisch verantwoord speelgoed en cadeautjes van gerecycled papier, hout en papier-maché. Hier zijn geen fluorescerende kleuren of plastic te vinden! Bekijk de prachtige schriften en dagboeken, puzzels en caleidoscopen in de magische wereld van eigenares Vida Mokhtari.

15.30-19.30, DI-ZA 9.30-19.30, ZOMER ZA-MIDDAG GESLOTEN

FOTO LINKS Liu Jo RECHTS Florence

96

100Toscane.indd 96

7/05/09 11:24

OOST-TOSCANE FLORENCE

ETHIC Kies bewust én gerust bij de Italiaanse modeketen Ethic.

BORGO DEGLI ALBIZI 37R,

De hele kledingproductie is in eigen handen en 100% ethisch: zo veel mogelijk Made in Italy, bewust gekozen kleurstoffen, gebruik van leer uit de voedingsmiddelenindustrie en een verbod op kinderarbeid. De kledinglijn is elegant en stijlvol, met rustgevende dessins en kleuren; eenvoud die karakter uitstraalt.

T 05 52344413, OPEN ZO-MA

DEL MORO Je vindt hier altijd een hoed die bij jouw karakter past.

Elegant, chic, wulps of sportief? Deze kleurrijke collectie handgemaakte hoeden is een unicum in Florence. De zaak is opgericht in 1931 door Adelmo de Moro en wordt nu voortgezet door zijn nichtje Sara. In het atelier worden tevens hoeden gemaakt voor theaterproducties. Bijzonder is ook de ‘regenlijn’ met geïmpregneerde hoeden.

LUNGARNO DELLE GRAZIE 18R,

PITTI VINTAGE Retro op zijn best. In de winkel van Graciela en Luigi vind je uitzonderlijke koopjes uit vervlogen tijden: tweedehands mode van merken als Gucci, Prada en Ferragamo uit de negentiende en twintigste eeuw. De roze kamer is voor de dames en de mintgroene voor de heren. Vind hier bijzondere schoenen en jurken uit de tijd van de charleston, flower power en art nouveau.

De winkel is een museum van Italiaanse modegeschiedenis.

SDRUCCIOLO DEI PITTI 19R,

15.00-20.00, DI-ZA 10.00-20.00

T 05 52346523, OPEN MA-ZA 10.00-19.00

T 05 52302676, WWW.PITTIVINTAGE.COM, OPEN MA 15.30-19.30, DI-ZA 10.00-13.30 & 15.00-19.30, 2E & 3E ZO V.D. MAAND 15.00-18.00

97

100Toscane.indd 97

7/05/09 11:24

LEUK OM TE DOEN Er is maar weinig voor nodig om in een stad als Florence een bijzondere dag te hebben. De overweldigende uitstraling van renaissancepaleizen en kunstwerken maakt zelfs van een simpele fietstocht een belevenis. Florence bruist van oktober tot juni van cultuur. Van voetbal tot opera: keuze genoeg in deze stad.

GEMEENTELIJKE FIETSVERHUUR ‘COOPERATIVO ULISSE’ – SANTA MARIA NOVELLA: PIAZZA DELLA STAZIONE, WWW.COOPERATIVAULISSE.ORG/ NOLEGGIO.HTML, FLORENCE BY BIKE: VIA SAN ZANOBI 120R-122R, T 05 5488992, WWW.FLORENCEBYBIKE.IT

FIETSEN Een heel mooie fietsroute is de weg die van Porta Romana omhoog de heuvel op naar Piazzale Michelangelo leidt, en daar een fantastisch uitzicht over Florence biedt. Fietsen worden door de gemeente verhuurd, onder andere bij station Santa Maria Novella, Piazza Vittorio Veneto (vlak bij het Cascine-park) en Piazza Ghiberti. De openingstijden wisselen per afgiftepunt, en veranderen ook nog eens vier keer per jaar met de seizoenen, dus kijk van tevoren goed op de website. Florence by Bike is een commerciële verhuurder en fietswinkel, die tevens georganiseerde fietstochten aanbiedt.

JUN T/M AUG 8.15-19.30

WANDELEN Een prachtige plek om een zondagse namiddag door te brengen: de Boboli-tuinen van het Pitti-paleis. Wandel langs de sculpturen, de rozentuin en het Kaffeehaus en geniet van het onnavolgbare uitzicht over Florence. Tip: om de lange rij voor het Pitti-paleis te vermijden, loop langs de Via Romana naar de zijingang van het Boboli-park.

VIA DELLA CATENA 2

SKATEN OF ZWEMMEN In het midden van het Parco delle Cascine

(PARCO DELLE CASCINE),

bevindt zich ‘Le Pavoniere’. Hier worden het hele jaar door skates verhuurd, en in de zomer gaat het openluchtzwembad met het bijbehorende restaurant en café open voor het publiek. Hier komen de Florentijnen bijeen om de hitte en chaos van de stad te ontvluchten. SKATEVERHUUR OPEN DI-WO 17.00-20.00, ZA-ZO 10.00-19.30 (ONDER VOOR-

PORTA ROMANA, T 05 5294883, WWW.FIRENZEMUSEI.IT/BOBOLI, OPEN DAGELIJKS NOV T/M FEB 8.15-16.30; MRT 8.15-17.30; APR-MEI & SEP-OKT 8.15-18.30;

T 05 5333979/05 5362233/ 33 55718547, BUS LIJN 17C

BEHOUD, BIJ REGEN GESLOTEN), PRIJS PER UUR € 5. ZWEMBAD GEOPEND ALLEEN IN DE ZOMER DAGELIJKS 10.00-18.00, PRIJS € 5-8, ’S AVONDS (ALLEEN IN DE ZOMER) APERITIEF MET DJ OF LIVEMUZIEK VANAF 20.00 UUR, GRATIS

STADIO ARTEMIO FRANCHI: VIALE MANFREDO FANTI 4R, T 05 5503011, BUS 7-17-20

WEDSTRIJD VAN FIORENTINA Italianen zijn gek op voetbal en de emoties kunnen hoog oplopen in de stadions. De voetbalclub van Florence heet Fiorentina en is een van de subtoppers in de serie A. Kruip in de huid van een Italiaanse voetbalsupporter en beleef de emoties. Wedstrijden worden meestal gehouden op zondag om

98

100Toscane.indd 98

7/05/09 11:24

OOST-TOSCANE FLORENCE

15.00 uur, soms ook op zaterdag of woensdag. Tickets kun je, op vertoon van je paspoort of identiteitskaart, kopen aan het stadion of bij erkende verkopers. WEDSTRIJD STATION FIRENZE CAMPO DI MARTE, VERKOOP TICKETS BOX OFFICE (TICKETS VOOR CONCERTEN, SPORTWEDSTRIJDEN, EVENEMENTEN): VIA ALAMANNI 39R, T 05 5210804, OPEN MA 15.30-19.30, DI-ZA 10.00-19.30

Een heel ander soort voetbal wordt gespeeld in de tweede helft van juni: het Calcio Storico (‘historisch voetbal’). Dit voetbalspel in zestiende-eeuwse kostuums vindt plaats in een speciale arena op het Piazza Santa Croce. Het spel is een kruising tussen rugby, boksen en voetbal; wedstrijden zijn al eens afgelast vanwege te grote gewelddadigheid. De vier wijken (contradas) uit het centrum van Florence (Santo Spirito, Santa Maria Novella, San Giovanni en Santa Croce) bestrijden elkaar om te mogen uitkomen in de grote finale die meestal op 24 juni wordt gehouden, de dag van Johannes de Doper, de patroonheilige van de stad. De finale wordt traditioneel afgesloten met vuurwerk vanaf Piazzale Michelangelo.

CINEMA ODEON Deze prachtige, oude theaterzaal in art nouveau-

PIAZZA DEGLI STROZZI 2R,

stijl is omgebouwd tot een bioscoop. Er zijn filmfestivals rondom bepaalde thema's, maar Odeon is vooral bekend om zijn ‘original sound' programma: op maandag, dinsdag en donderdag worden films in de originele taal vertoond, dus zonder de Italiaanse nasynchronisatie.

T 05 5214068, WWW.CINEHALL.IT,

TEATRO DEL MAGGIO MUSICALE FIORENTINO Het genre opera is ontstaan in de kringen van Florentijnse intellectuelen aan het einde van de zestiende eeuw. De eerste officiële opera was Dafne met muziek van Jacopo Peri, en werd in 1598 ten gehore gebracht in het Palazzo Corsini in Florence. Nu worden opera’s uitgevoerd in het muziektheater van Florence, het Teatro Comunale, waar ook het jaarlijks terugkerende festival (Maggio Musicale Fiorentino) wordt gehouden.

CORSO ITALIA 16R,

CAMPANILE Je kunt de 414 treden beklimmen van de klokkentoren van de duomo, gebouwd in 1334 door Giotto. De beloning: een adembenemend uitzicht over Florence vanaf de 84 meter hoge top.

PIAZZA DEL DUOMO,

KASSA GEOPEND VANAF ± 1 UUR VOOR 1E FILM, ENTREE € 7,50 (€ 4,50, MET CLUBCARD VOOR 8 FILMS)

T 05 5213535/BOEKINGEN 11 9112112 (04 24600458 VANUIT BUITENLAND), WWW.MAGGIOFIORENTINO.COM, ENTREE € 25-85

T 05 52302885, OPEN DAGELIJKS 8.30-18.50, ENTREE € 6

99

100Toscane.indd 99

7/05/09 11:24

100

100Toscane.indd 100

7/05/09 11:24

OOST-TOSCANE FLORENCE

UITGAAN Een werkdag in Italië wordt traditioneel afgesloten met een aperitivo, een happening waarbij men de sores van de dag bespreekt met een biertje, een glas wijn of een cocktail. Er worden vaak kleine hapjes bij geserveerd. In Florence is het aperitief ook hét moment om te zien en gezien te worden. Na het eten keert men terug voor after-dinnerdrankjes, waarbij op donderdag, vrijdag en zaterdag in veel cafés de dj’s langzaam de nacht inluiden.

NOIR Langs de oevers van de Arno zie je iedere avond een lange

LUNGARNO CORSINI 12R-14R,

rij mensen op de muur zitten, genietend van hun caipiroska’s en mojitos, terwijl de zon langzaam achter de bruggen over de Arno verdwijnt. Op deze plek zat vroeger het populaire café Capocaccia.

De nieuwe eigenaars gaan, na een aanpassing van het nu diepzwarte interieur, op dezelfde manier door. Tijdens het befaamde aperitiefjes drinken (19.00-21.00 uur) is er een uitgebreid buffet van pasta en hartige hapjes, als alternatief voor de avondmaaltijd.

T 05 75637269,

NEGRONI/ZOE Deze twee cocktailbars zijn een begrip in Florence.

NEGRONI: VIA DEI RENAI 17R,

Ze liggen vlak naast elkaar aan de zuidoever van de Arno. De Florentijnen verzamelen hier om aan hun negroni of americano te nippen, bij te praten en vooral gezien te worden. Een rijk buffet met pasta, couscous en crudités legt de bodem voor een lange avond.

Van donderdag tot en met zondag verzorgt een dj de muzikale achtergrond.

WWW.NEGRONIBAR.COM,

WWW.NOIRFIRENZE.COM, OPEN DAGELIJKS 12.00-2.00, PRIJS BUFFET € 8

OPEN MA-ZA 8.00-2.00, ZO 18.00-2.00, COCKTAIL € 8 ZOE: VIA DEI RENAI 13R, OPEN MA-DO 8.00-1.30, VR-ZA 8.00-2.00, ZO 18.00-1.00, PRIJS COCKTAIL € 7

Het café Negroni is vernoemd naar een cocktail, die volgens een populaire legende in 1919 is ontstaan in café Casoni in Florence (nu Caffè Giacosa by Roberto Cavalli, de mode-ontwerper, aan de Via della Spada 10r). Graaf Camillo Negroni vroeg aan de barman of hij aan zijn gebruikelijke drankje, de klassieke americano-cocktail, wat gin kon toevoegen. Zodoende ontstond de negroni, die uit gelijke delen bitter campari, gin en rode vermouth bestaat, geserveerd op ijs met een schijfje sinaasappel.

POP CAFÉ Ontmoet jonge, lokale kunstenaars in dit café op het

PIAZZA SANTO SPIRITO 18R,

Piazza Santo Spirito. De vegetarische ‘light lunch’ en het aperitief met (vegetarisch) buffet oefenen aantrekkingskracht uit op linkse artiesten en intellectuelen. Het terras op het plein is bij uitstek geschikt om mensen te kijken. Op zondagen is er van 12.30 tot 15.00 uur een vegetarische brunch voor € 8. In de maanden juni, juli en augustus komt het plein echt tot leven en worden er gratis concerten, lezingen, theater- en filmvoorstellingen gehouden.

T 05 5213852, OPEN DAGELIJKS 10.00-2.00, PRIJS LIGHT LUNCH € 6

FOTO Golden View

101

100Toscane.indd 101

7/05/09 11:24

BORGO SAN FREDIANO 20R,

LA CITÉ LIBRERIACAFÉ Dit originele concept van boekwinkel

T 05 5210387,

annex café wil een tegenwicht bieden aan de grote ‘supermarktboekhandels’. De koffie, wijnen en andere producten zijn fair trade, biologisch of van kleine producenten. La Cité biedt iedere avond gratis lezingen, concerten, tango en jazz. Het is een podium voor kunst en cultuur in Florence in een omgeving zonder pretenties.

WWW.LACITELIBRERIA.INFO, OPEN MA-ZA 10.00-1.00, ZO 16.00-1.00, PRIJS DRANKJE € 1-3

VIA DEL MORO 4R, T 05 5287661, OPEN MA-DO 18.30-1.00, VR-ZA 18.30-2.00, PRIJS DRANKJE € 4-8,50

ART BAR/ANTICO CAFFÈ DEL MORO Dit kleine café is beroemd vanwege de exorbitante cocktaildecoraties. De drankjes worden alleen gemaakt van verse ingrediënten. Complete fruitsalades dienen als garnering en garanderen de dagelijks benodigde hoeveelheid vitamine C. De schaaltjes popcorn en pinda’s zijn ook een klassieker. Probeer de exotische piña colada of een excentrieke Mai Tai. Van 18.30 tot 21.00 uur, en op maandag en woensdag de hele dag, is het happy hour en kosten alle drankjes (ook cocktails) € 5.

VICOLO DELL’ORO 6R, T 05 527262,

SKY LOUNGE DE’ CONSORTI - HOTEL CONTINENTALE Voor

WWW.CONTINENTALE.IT,

BIJ SLECHT WEER GESLOTEN)

een aperitiefje op een bijzondere locatie: het dakterras van designhotel Continentale. Het hotel ligt aan de voet van de Ponte Vecchio, en het terras op de Consorti-toren biedt een exclusief uitzicht over de stad. Witte loungebanken en slim verlichte kubustafeltjes op lange houten vlonders maken de moderne uitstraling compleet.

PIAZZA DEL CARMINE 6R,

DOLCE VITA Uiteenlopende kunsttentoonstellingen houden de

T 05 5284595,

muren van la Dolce Vita gevarieerd. Aan de ene kant is er een wijnbar met een uitgebreide selectie wijnen per glas, aan de andere kant een lange cocktailbar waarop ’s avonds het aperitiefbuffet wordt uitgestald. Een dj zorgt voor relaxte muziek in de zaal en op het terras, een aantal banken en lage tafels op het Piazza del Carmine. Op woensdag en donderdag is er live jazz, Braziliaanse en eigentijdse muziek. De tafels buiten zijn ’s zomers zeer gewild.

OPEN DAGELIJKS 11.00-0.00, APERITIEF 19.00-21.30, PRIJS APERITIEF € 8-10 (LET OP: TERRAS

WWW.DOLCEVITAFLORENCE.COM, OPEN DI-ZO 17.00-2.00, PRIJS COCKTAIL € 7-8

VIA DEI SASSETTI 5R, T 05 5215160, WWW.YAB.IT, OPEN MA & WO-ZA 21.00-4.00, ZOMER GESLOTEN, ENTREE € 10-20, PRIJS TAFEL € 25

YAB Een discotheek in hartje stad, net overgenomen door de eigenaren van een van ’s lands bekendste discotheken (de Tenax, vlak bij het vliegveld van Florence). Het motto is ‘You are beautiful’, kortweg Yab, dus kom goed gekleed, anders kun je lang wachten bij de uitsmijters. De maandag staat al jarenlang in het teken van R&B en hiphop, op vrijdag is er happy house en op zaterdag dance; verder wisselt de muziek per avond, dus kijk van tevoren in een van de uitgaanskrantjes of op de website.

102

100Toscane.indd 102

7/05/09 11:24

OOST-TOSCANE FLORENCE

OVERNACHTEN Florence behoort tot de gebieden van Europa met de meeste hotels. Het aanbod varieert van jeugdherbergen tot grote vijfsterrenpaleizen en chique appartementen van designers zoals Ferragamo. De prijzen zijn hier het hoogst van heel Toscane, al zorgt de toenemende prijstransparantie voor een lichte daling. Even goed zoeken op internet (www.booking.com en www.venere.com bieden de laagste tarieven) kan dus voordeel bieden, tot soms wel de helft van de officieel gepubliceerde prijzen. Het merendeel van de hotels is gevestigd in historische panden. Er is niet altijd een lift aanwezig en parkeren is vaak onmogelijk. Je kunt het beste een parkeergarage kiezen in de buurt van het hotel (www.firenze parcheggi.it – klik op parcheggi – of www.garageeuropafirenze.it).

Veel hotels bieden een kraskaart gratta e sosta aan waarmee je buiten het centrum 24 uur in de blauwe vakken mag parkeren (€ 8). Op zon- en feestdagen is het gratis.

FIORENZA BED & BREAKFAST Deze rustige, kleine B&B ligt net buiten het centrum, in de buurt rond het Piazzale Michelangelo.

Hier kun je de auto gewoon (betaald) op straat parkeren, de bushalte van lijn 11 is dichtbij. Geniet van de gastvrijheid van Elena en haar familie. De patio en weelderige binnentuin maken dit een ideaal rustpunt na een dagje in Florence.

VIA GRECCHI 36,

BED & BED CINQUE SENSI Cinque Sensi is een kleurrijk gede-

VIALE DEI MILLE 154,

coreerde bed&bed (dus geen ontbijt), in zen-achtige, oosters aandoende sferen. Er zijn vijf ruime kamers, die zich ieder richten op een van de vijf zintuigen. Sommige hebben een gedeelde badkamer. Cinque Sensi ligt net buiten het centrum, in de buurt van het stadion. Je kunt op straat parkeren (tussen 8.00 en 20.00 uur met parkeermeter, daarna gratis).

T 05 54089267/MOBIEL 32 92344011,

HOTEL BRETAGNA & RESIDENZA D’EPOCA BRETAGNA Deze

LUNGARNO CORSINI 6,

twee hotels bevinden zich op enkele tientallen meters van de Ponte Vecchio, aan de Arno-rivier. Hotel Bretagna heeft eenvoudige kamers, terwijl de Residenza een meer geraffineerde, moderne stijl heeft met parketvloer en lichte kleuren. Sommige kamers in de Residenza zijn voorzien van jacuzzi. Parkeren kan het best in een parkeergarage.

T 05 5289618, WWW.BRETAGNA.IT,

T 05 52322183/MOBIEL 33 55419142, WWW.FIORENZABB.IT, PRIJS KAMER € 75-90

WWW.CINQUESENSIBEDANDBED.IT, PRIJS KAMER € 65-80

PRIJS KAMER BRETAGNA € 40-130, KAMER RESIDENZA € 70-160

103

100Toscane.indd 103

7/05/09 11:24

VIA SANT’ANTONINO 24,

HOTEL GLOBUS Dit driesterrenhotel ligt zeer centraal, tussen

T 05 5211062,

het station Santa Maria Novella en de Mercato Centrale. De kamers zijn aan de kleine kant, maar voorzien van modern meubilair met warme kleuren, waardoor de kamer toch aangenaam is. De receptie is op de eerste verdieping, de trap op. De eetzaal is klein, dus de kans bestaat dat je even moet wachten; de kwaliteit van het ontbijt maakt dit echter zeker goed. Er is gratis draadloos internet beschikbaar, maar geen parkeergelegenheid, dus parkeren in de garages in de buurt.

WWW.HOTELGLOBUS.COM, PRIJS KAMER € 80-150

VIA FIUME 20, T 05 5283189/ 05 5283693/05 52654376, WWW.HOTELFIORITA.COM, PRIJS KAMER € 65-100

WWW.JOHANNA.IT, PRIJS APPARTEMENT/RESIDENCE € 80-170

HOTEL FIORITA Deze accomodatie vind je op een perfecte locatie direct naast het station. De kamers zijn klassiek gemeubileerd, en voor Florentijnse begrippen groot van opzet met hoge plafonds.

Geniet van een ontbijt met een prachtig uitzicht over Florence.

APPARTEMENTEN/RESIDENCES JOHLEA & JOHANNA Voor een chic en authentiek verblijf in Florence moet je zeker overnachten in een van de vijf verschillende ‘residences’ van Johlea en Johanna.

De oude huizen zijn bijzonder stijlvol en exclusief ingericht met donkerhouten meubilair, waardoor een huiselijke sfeer ontstaat.

De locaties zijn alle net buiten het centrum. ANTICA DIMORA FIRENZE: VIA SAN GALLO 72, T 05 54627296 / ANTICA DIMORA JOHLEA: VIA SAN GALLO 80, T 05 54634552 / RESIDENZA JOHLEA: VIA SAN GALLO 76, T 05 54633292 / RESIDENZA JOHANNA I: VIA BONIFAZIO LUPI 14, T 05 5481896 / RESIDENZA JOHANNA II: VIA DELLE CINQUE GIORNATE 12, T 05 5473377

104

100Toscane.indd 104

7/05/09 11:24

OOST-TOSCANE FLORENCE

HOTEL PANORAMA Dit driesterrenhotel ligt net achter het Piazza

VIA CAVOUR 60, T 05 52382043,

San Marco. Het panorama vanaf het terras waar het ontbijt wordt geserveerd is fenomenaal. Sommige kamers hebben ook zelf een terras met uitzicht over de stad. Er is vriendelijk personeel dat ook Engels spreekt, en gratis draadloos internet in het hele hotel. Parkeren kan het best in de parkeergarage aan het Piazza Libertà (parterre), of net buiten de centrumzone (betaald) op straat.

WWW.HOTELPANORAMA.FI.IT,

HOTEL UNIVERSO Dit is een low cost boetiekhotel op het plein van de Santa Maria Novella. Er hangt een diepdonkere sfeer met groene accenten op de gangen; de kamers zijn gedecoreerd met kleurrijke dessins in bloemmotieven of egaal paars of groen.

Sommige kamers hebben een mooi uitzicht op het plein (dat ook ’s nachts nog levendig kan zijn), andere een terras of een patio met kunstgras (inclusief tuinkabouters).

PIAZZA SANTA MARIA NOVELLA 20,

CAMPING MICHELANGELO Op de heuvel vlak bij het Piazzale Michelangelo ligt de enige camping van Florence. Er is plek voor 240 tenten; ook kun je er van april tot en met oktober bungalowtenten (met echt bed) huren. Verder zijn er een bar, restaurant, campingwinkel en een internetpunt. Het uitzicht over Florence is buitengewoon spectaculair. Het centrum kan in tien à vijftien minuten zowel te voet als met de bus bereikt worden.

VIALE MICHELANGIOLO 80,

PRIJS KAMER € 60-120

T 05 5293890, WWW.HOTELUNIVERSOFLORENCE. COM, PRIJS KAMER € 70-125

T 05 56811977, WWW.CAMPING.IT/ TOSCANA/MICHELANGELO, BUS 12 EN 13, OPEN DAGELIJKS 7.00-0.00, PRIJS P.P. CA € 10, PER TENT € 6

FOTO Hotel Bretagna

105

100Toscane.indd 105

7/05/09 11:24