HET BOS IN!
HetBosIn.indd 1
28-06-2007 14:23:43
Voor Hidde, Fenna & Tosca
HetBosIn.indd 2
28-06-2007 14:23:44
3
VOORWOORD Waarom een boek over het bos? ‘Mama, wat is dat voor een boom?’ Mijn bijna vijfjarige zoon en ik kijken omhoog naar een reusachtige beuk. Of is het een eik? Dit kan zo niet langer. Ik herinner me herbaria, herfstbakjes vol halfvergane kastanjes, schelpenmusea met mijn zusje en ik als bloedserieuze conservatoren en schedelverzamelingen van zielige dieren. Waarom kan ik nu, een jaar of twintig later, nog geen beuk van een eik onderscheiden? Ik bracht nog nooit zoveel tijd door in het bos als sinds we in de zomer van 2005 vanuit de enige échte stad van Nederland naar Breda verhuisden. Want hoewel ik vooral een strandmens ben, ben ik van het bos gaan houden. Je kunt er wandelen, fietsen, pannenkoeken eten en je verstoppen voor de kabouters. Met of zonder kinderen kun je er heerlijk logeren en uit eten gaan. ’s Zomers geniet je van de koelte en het groen, ’s winters van de kale takken en de vallende sneeuw. Het is helemaal een feest om een weekje te logeren in een voormalige boswachterwoning of je tent op te zetten onder de bomen in het groen. Speciaal voor dit boek verzamelde ik de mooiste en leukste adressen in en bij de Nederlandse bossen, dankbaar aangevuld met goede tips van Staatsbosbeheer. Van de Waddeneilanden tot het zuidelijkste puntje van Limburg – je vindt het allemaal terug. En voor al die anderen die deze kennis net als ik niet meer paraat hebben en geen bomengids in de kast hebben: in dit boek vind je ook een spoedcursus ‘hoe herken ik een boom?’ Succes ermee! Veel bosplezier! Petra de Hamer
HetBosIn.indd 3
28-06-2007 14:23:46
6
INHOUD
•
Voorwoord 3 Inleiding 4
•
De mooiste bosgebieden Slapen 45 Kunst & Cultuur 81 Actief 103 Eten & drinken 141 Met kinderen 177
•
•
•7
•
• •
Spoedcursus ‘Hoe herken ik een boom?’
•
•217
Index 227 Colofon 236
HetBosIn.indd 6
•
28-06-2007 14:23:47
7
DE MOOISTE BOSGEBIEDEN Waar te beginnen met het beschrijven van ‘het’ bos in Nederland? Er is zoveel bos, maar wat is eigenlijk een bos? Officieel is een bos een bos, als minimaal 63% van de lucht bedekt is met boomtoppen. Dat tel je niet, dat bekijk je vanuit de lucht. Soms is een natuurgebied zó mooi, zijn er te weinig bomen maar heb je toch een bosgevoel. Dat was een dilemma. Samen met Staatsbosbeheer kozen we voor dit boek de mooiste gebieden uit. Die zijn de ene keer groot, de andere keer juist klein. Soms bestaan ze uit veel te weinig bomen. Als een boswachter zijn (of haar!) gebied niet echt een bos vond, hebben we dat gerespecteerd. Net zoals in de andere hoofdstukken maken we een indeling van noord naar zuid: we beginnen op de Waddeneilanden en eindigen in Limburg.
Ringen op de vloer Vloerkleed ‘Woodywood’ om jaarringen te tellen bij de openhaard, zie www.yldesign.nl
HetBosIn.indd 7
28-06-2007 14:23:47
INTERVIEW
‘Ik wérk niet als boswachter, ik bén boswachter’
HetBosIn.indd 8
28-06-2007 14:23:50
BOSKENNIS
Boswachter Dirk Fluijt (Schouwen en Tholen) Eigenlijk zou hij niet ’s avonds moeten werken, maar Dirk Fluijt (1951) kan het niet laten. ‘Ik wérk niet als boswachter bij Staatsbosbeheer, ik bén boswachter van Staatsbosbeheer, althans zo ervaar ik dat.’ Een toegewijd man, dat blijkt al snel. ‘Mijn werkterrein is enorm groot, ik heb twee eilanden onder mijn hoede. Ruim vierduizend hectare natuur, verspreid over vijfenveertigduizend hectare grondgebied. Werken op de Veluwe zou niets voor mij zijn: het bos in en er weer uit. Hier ga ik van gebied naar gebied en die zijn enorm verschillend. Het mooist op Schouwen vind ik Plan Tureluur, de Meeuwenduinen van Westerschouwen en mijn eigen achtertuin. Ik heb de mooiste achtertuin van Nederland: het Dijkwater tussen Dreischor en mijn woonplaats Sirjansland. Vooral de variatie in Zeeland is natuurlijk prachtig. We hebben veel duingebied in beheer, gebieden die tijdens de watersnood van 1953 zijn ondergelopen en veel bos. Het bos van Westerschouwen is het grootste van Zeeland. Tijdens schoolvakanties en de weekenden is het informatiecentrum bij het bos alle middagen open, en jaarlijks ontvangen we dertigduizend bezoekers. Vanuit de excursieschuur starten vijf gemarkeerde wandelingen en het rolstoelpad door het bos. Ook gaan we op zoek naar reeën. Ik ben natuurlijk niet de enige die de mensen rondleidt; ik werk met zo’n twintig vrijwilligers die een gidsencursus hebben afgerond van het IVN (Vereniging voor natuur- en milieueducatie). Ik leer ze wat ik graag wil dat zij de bezoekers bijbrengen. ’s Winters vlieg ik echt van de ene naar de andere vergadering, maar het leukst vind ik toch de surveillancedienst. Dan pak ik de fiets en doe ik waar ik de rest van de dag niet aan toe kom: ‘mijn’ gebieden inspecteren. En onderweg wordt me het hemd van het lijf gevraagd. Daar heb ik dus wel wat bureauwerk in de avonduren voor over. Ach, het is zo’n prachtberoep.’
HetBosIn.indd 9
28-06-2007 14:23:58