Duurzame producten en milieu-innovatie krijgen de wind in de rug. Door financiële prikkels worden materiaalgebruik, afvalverwijdering en energie duurder, terwijl arbeid goedkoper wordt. Twee innovatoren aan het woord over de voordelen van belastingvergroening. Door Claire Tielens
“Vooruitgang is de grote uitdaging” Een espressobar gemaakt van oude wasmachines, inclusief de En een doortimmerd plan voor de renovatie van naoorlogse flats waarbij materialen uit de directe omgeving worden hergebruikt.
Subsidie 26
materialen worden verspild en minder afval wordt geproduceerd. Materialen zijn nu veel te goedkoop, terwijl arbeid te duur is. “Als de reparateur van je cdspeler maar vijf euro per uur vraagt, dan bedenk je je wel twee keer voordat je zo’n speler weggooit. Zeker als die 400 euro heeft gekost, in plaats van de huidige honderd.” Door een belastingverschuiving van arbeid naar materiaalgebruik, zouden we gestimuleerd worden om spullen te maken die mooier zijn en langer meegaan. “Kijk bijvoorbeeld naar een huis uit het begin van de twintigste eeuw. Wie neemt er nu nog de tijd om zoveel mooie details te maken?”
Subsidieregelingen helpen hergebruik bevorderen, meent Peeren. Vooral in de pioniersfase, als het gebruik van afvalmaterialen wordt ontwikkeld. “Het belangrijkste is dat de mentaliteit en de motivatie veranderen. Een meer algemene belastingverschuiving kan daarbij helpen.” Materialen en afvalverwerking worden nu al elk jaar duurder. Peeren merkt dat bedrijven daardoor enthousiaster reageren op zijn ontwerpen met hergebruikte materialen. “Er gaat een punt komen dat hergebruik veel algemener kan worden. Een break-even point, waarbij het rendabel wordt om materiaal opnieuw te gebruiken in plaats van weg te gooien.”
Frustrerend
Zie ook: www.2012architecten.nl
Zelf hecht Peeren zich aan spullen. “Ik vind het frustrerend om dingen te kopen die snel kapot gaan. Mensen die elke vijf jaar alles weg willen gooien, zijn geïndoctrineerd door de markt.” Peeren geeft indrukwekkende cijfers over afvalstromen. Zo worden er wereldwijd jaarlijks zes miljard autobanden weggegooid. Dat is één per
“Duurzaamheid is vanaf de oprichting van Philips een thema,” zegt Gerome Friesen. Hij is werkzaam bij bureau overheidsrelaties van Philips Electronics Nederland. “Innovatie is de kracht van Philips. Niet alleen op het gebied van duurzaamheid, ook in de gezondheidszorg. We willen steeds vernieuwen en slimmere producten maken.” Spaarlampen met zo min mogelijk kwik en apparaten die een minimum aan elektriciteit vragen en niet standby blijven staan. Dat zijn voorbeelden van producten die Philips maakt met oog voor het milieu. 20 Procent van de verkoop bestond in 2007 uit duurzame producten. Dat aandeel groeit. Philips verkoopt producten die elektriciteit gebruiken. Maar het bedrijf constateerde ook dat de voorraden brandstoffen, nodig voor de elektriciteitsproductie, teruglopen. En dan is er nog het klimaatprobleem. Daarom doet Philips zijn best om zo zuinig mogelijke producten te maken. “Dat is onze verantwoordelijkheid. Bovendien vragen mensen er steeds vaker naar.”
Gedragsverandering Milieubelastingen, zoals de energietax, kunnen helpen de vraag naar duurzame producten te stimuleren, denkt Friesen. Al verwacht hij niet dat ze tot een volledige gedragsverandering zullen leiden. “Maar door de energietax zal de consument wel eerder kiezen voor energiezuinige oplossingen, zoals spaarlampen.” Belastingen die afvalverwerking en materiaalgebruik duurder maken kunnen het lonend maken om minder materiaal en geen giftige stoffen te gebruiken én meer afval opnieuw te gebruiken. “Milieu is breder dan CO2. We willen bijvoorbeeld spaarlampen die nog minder energie verbruiken en
minder kwik bevatten, maar dezelfde prestaties leveren.” Financiële prikkels kunnen volgens Friesen de drempel verlagen voor consumenten om een duurzaam product te kopen. “Er is nu een importheffing op spaarlampen uit China. Zonder die heffing worden de lampen goedkoper in de winkel en dat helpt.”
Kwaliteit Maar alleen sturen op prijs werkt niet, denkt Friesen. Ook kwaliteit telt. “Er zijn bijvoorbeeld spaarlampen van goedkope merken, maar die gaan maar één jaar mee in plaats van zes. De meeste mensen betalen dan liever iets meer.” Het liefst regelt Friesen de relatie tussen zijn bedrijf en de overheid via een convenant: “Afspraken waar we ons wederzijds aan houden. Daar mogen geen extra milieubelastingen of –regels bovenop komen.” Philips is één van de partners in het Economie Light project van Natuur en Milieu en concentreert zich daarin vooral op zuinige openbare verlichting. Zie: www.economielight.nl en www.top10.hier.nu
27 TERRA 02.08
TERRA 02.08
Architect Césare Peeren is samen met zijn collega’s van ‘2012 Architecten’ de geestelijk vader van deze projecten. Er worden volgens hem ontzettend veel materialen verspild. Het zou veel schelen als materiaalgebruik duurder zou worden en arbeid goedkoper. “Dan zouden we weer echt mooie dingen gaan maken.” Volgens Peeren kunnen financiële prikkels ertoe bijdragen dat minder
“Steeds slimmere producten maken”
GROENE BELASTINGEN
ronde ruitjes. Een villa opgetrokken uit afgedankte kabelhaspels.
aardbewoner. “Als je doodgaat, kun je er tachtig op je graf leggen.” Met name in de bouw zou meer hergebruik zoden aan de dijk zetten, omdat deze sector enorme hoeveelheden materialen verbruikt. Weliswaar wordt bouwpuin gebruikt voor de aanleg van wegen, maar hoogwaardig hergebruik van materialen is zeldzaam. Peeren bedacht plannen voor het hergebruiken van kozijnen en puien.