Εικόνες και ιστορίες από το κτήριο του σχολείου µας Τάκης Λάζος, MSc Φυσικός
Το κτήριο του 26ου Λυκείου οικοδοµήθηκε το 1929 1,2 για να στεγάσει το ιδιωτικό Γυµνάσιο Θηλέων «Αριστοτέλης». Υποθέτουµε πως το συγκεκριµένο όνοµα επιλέχθηκε µε βάση τις αρχαίες πηγές που αναφέρουν ότι το Λύκειο του Αριστοτέλη βρισκόταν στους πρόποδες του Λυκαβηττού και από την πλευρά του σηµερινού Ευαγγελισµού. Πράγµατι, πρόσφατα η θέση της αρχαίας σχολής ταυτίστηκε µε το χώρο ανασκαφών δίπλα στο Βυζαντινό Μουσείο σε πολύ µικρή απόσταση από το σχολείο µας.
Εικόνα 1. Λύκειο Αριστοτέλης. 1929.
Τα αρχικά σχέδια του κτηρίου ήταν του Ιωάννη Αντωνιάδη αλλά η τελική τους µορφή οφείλεται στον αρχιτέκτονα Νικόλαο Μητσάκη (1899-1941). Ήταν ένας από τους πρώτους αρχιτέκτονες που εκπροσώπησαν το ρεύµα της µοντέρνας αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα. Στο κτήριο της οδού Μαρασλή δηµιούργησε ένα 1
Αρχείο Νεώτερων Μνηµείων, Εθνικό Ίδρυµα Ερευνών,
http://www.eie.gr/archaeologia/gr/arxeio_more.aspx?id=165 2
∆. Φιλιππίδης (επιµ.), Σπίτια του '30-Μοντέρνα αρχιτεκτονική στην προπολεµική Αθήνα, Αθήνα 1998, σ. 37, 38
αρκετά πρωτοποριακό κτίριο, όπου τα κλασικίζοντα στοιχεία συνδυάζονται µε τους καθαρούς όγκους της "µοντέρνας" αρχιτεκτονικής. Υπήρξε φίλος του ∆.Πικιώνη, η επιρροή του οποίου στο πρώιµο έργο του Μητσάκη είναι εµφανής, π.χ. τα πλάγια ανοίγµατα της οικίας Καραµάνου (Πικιώνης) επαναλαµβάνονται στο κτήριο του Λυκείου µας. Ο Μητσάκης3 γεννήθηκε στις 20 Αυγούστου του 1899 στον Πύργο της Ηλείας, και από το 1904 έζησε στην Αθήνα, όπου αργότερα και σπούδασε. Ανήκε στην οµάδα των πρώτων σπουδαστών της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πολυτεχνείου, στην οποία γράφτηκε το 1917, αµέσως µετά τη σύσταση της και αφού είχε προηγηθεί µια αποτυχηµένη προσπάθεια εισόδου στη σχολή Πολιτικών Μηχανικών. Αποφοίτησε το 1921 και στρατεύτηκε αµέσως, συµµετέχοντας στην Μικρασιατική εκστρατεία. Το 1926 διορίσθηκε στην Υπηρεσία Τεχνικών 'Έργων του Υπουργείου Παιδείας αποκτώντας µεγάλη εµπειρία στον σχεδιασµό σχολικών µονάδων, ενώ το διάστηµα Ιούνιος 1930 - Οκτώβριος 1930 και από τον Ιούνιο 1931 υπήρξε προϊστάµενος του Γραφείου Μελετών των Νέων Σχολικών Κτιρίων. Ακόµη, από το 1931 έως το 1933 διετέλεσε Επιµελητής Κτηριολογίας στην έδρα του Hébrard του ΕΜ Πολυτεχνείου. Σκοτώθηκε πρώιµα, στις 25 Απριλίου του 1941, κατά την υποχώρηση του ελληνικού στρατού, σε αυτοκινητιστικό δυστύχηµα στο Σκαραµαγκά. Το κτήριο έχει κάτοψη σχήµατος Γ µε τις πλευρές εφαπτόµενες στις οδούς Σουηδίας και Μαρασλή (όπου και η είσοδος). Έχει συνολικά τέσσερεις ορόφους αλλά από το επίπεδο των δρόµων φαίνονται οι επάνω τρεις. Η είσοδος µας οδηγεί κατευθείαν στον πρώτο όροφο. Το ισόγειο «βλέπει» σε αυλή που επικοινωνεί µε τον χώρο της Μαράσλειου Ακαδηµίας. Ο τελευταίος όροφος εκτεινόταν αρχικά µόνο κατά µήκος της οδού Σουηδίας (εικόνα 1) αλλά το 1958 οικοδοµήθηκε πτέρυγα κατά µήκος της οδού Μαρασλή. Την προσθήκη µνηµονεύει εντοιχισµένη πλάκα στην αρχή της πτέρυγας: «Η ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΤΗΣ ΠΤΕΡΥΓΟΣ ΕΓΕΝΕΤΟ ΕΠΙ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ ΓΕΩΡ.ΒΟΓΙΑΤΖΗ ΚΑΙ ΓΥΜΝΑΣΙΑΡΧΟΥ ΜΙΛΤ.ΤΣΕΛΙΟΥ ΣΧ.ΕΤ. 1958-1959». Τότε το κτήριο απέκτησε τη σηµερινή του µορφή (εικόνες 2 και 3).
3
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%AF%CE%BA%CE%BF%CF%82_%CE%9C%CE%B7
%CF%84%CF%83%CE%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82
Εικόνα 2. Το κτήριο στα τέλη της δεκαετίας του 70.
Το σχολείο στέγασε από το 1946 ως το 1967 το 2ο Γυµνάσιο Θηλέων, από το 1964 ως το 1967 το 2ο Λύκειο Θηλέων, από το 1967 ως το 1976 το Β’ Εξατάξιο Γυµνάσιο Θηλέων και από το 1977 ως το 1979 το Β’ Λύκειο Θηλέων. Ταυτόχρονα στο κτήριο στεγάστηκε το ΙΑ’ Λύκειο Θηλέων από το 1964 ως το 1979 και το ΙΑ’ Γυµνάσιο Θηλέων από το 1962 ως το 1976.
Εικόνα 3. Το 26ο ΓΕΛ Αθηνών σήµερα.
Το 1979 το Β’ Λύκειο Θηλέων µετονοµάστηκε σε 26ο Λύκειο Αθηνών και έγινε µεικτό (Εφηµερίς της Κυβερνήσεως, 29/8/1979, Τεύχος ∆εύτερον, Αρ.Φύλλου 716). Το 1982 ιδρύθηκε το 35ο Λύκειο Αθηνών και συστεγάστηκε στο κτήριο µε το 26ο Λύκειο σε εναλλασσόµενο πρωινό και απογευµατινό ωράριο. Τα δύο Λύκεια συγχωνεύθηκαν στο 26ο Γενικό Λύκειο Αθηνών το 1997. Μία ευχάριστη σύµπτωση έχει επιτρέψει να φτάσουν στα χέρια µας αρκετές υπέροχες φωτογραφίες από το σχολείο µας στην εποχή του µεσοπολέµου. Ο φωτογράφος Πέτρος Πουλίδης, ένας από τους πρώτους Έλληνες φωτορεπόρτερ, έµενε στη συµβολή των οδών Αριστίππου και Αριστοµένους
(σηµερινή
Μαρασλή) και φυσικά είχε αποτυπώσει πολλές στιγµές από το σχολείο αλλά και από τη γειτονιά. Οι σηµαντικές αυτές φωτογραφίες µπορούν να βρεθούν στο αρχείο της ΝΕΡΙΤ.4 Οι λεζάντες (εικόνες 4-12) όπως και τα έτη λήψης είναι γραµµένα από τον ίδιο τον φωτογράφο ενώ υπάρχουν δικά µας σχόλια µε πλάγιους χαρακτήρες.
Εικόνα 4: Αθήνα. Μαράσλειος Παιδαγωγική Ακαδηµία. Μαθήτριες της δεύτερης τάξης του Γυµνασίου Θηλέων µε αρχαιοελληνικές ενδυµασίες σε αναµνηστική φωτογραφία στο πλαίσιο σχολικής παράστασης. 1920. 4
http://www.hprt-archives.gr/V3/public/main/d--index-archive-photos.aspx
Εικόνα 5. Αθήνα. ∆εύτερο Γυµνάσιο Θηλέων. Οι µαθήτριες του σχολείου σε αναµνηστική φωτογραφία. Ανάµεσά τους διακρίνεται και η καθηγήτριά τους. 1937. Η φωτογραφία µάλλον έχει τραβηχτεί στο προαύλιο του σχολείου στην οδό Σουηδίας. Απουσιάζει, φυσικά, το νέο κτήριο που στεγάζει το 26ο Γυµνάσιο Αθηνών και κτίστηκε γύρω στο 1980.
Εικόνα 6. Αθήνα. Μαθήτριες του ∆εύτερου Γυµνάσιου Θηλέων φωτογραφίζονται σε εξωτερικό χώρο πριν την έναρξη παρέλασης. Μπροστά τους στέκεται η σηµαιοφόρος και η καθηγήτριά τους. 1930 -1940
Εικόνα 7. Αθήνα. Μαθήτριες του ∆εύτερου Γυµνάσιου Θηλέων φωτογραφίζονται µε τους καθηγητές τους µετά το τέλος του αγιασµού Ανάµεσά τους ιερέας. 1920-1930. Οι συγκεντρωµένοι βρίσκονται στο χώρο της εισόδου ή στον πρώτο όροφο. Η φωτογραφία (όπως και η εικόνα 4) δεν µπορεί να είναι τραβηγµένη το διάστηµα που θέτει ο φωτογράφος αφού το ∆εύτερο Γυµνάσιο Θηλέων δεν λειτουργούσε πριν το 1930.
Εικόνα 8. Αθήνα. ∆εύτερο Γυµνάσιο Θηλέων. Έκθεση χειροτεχνηµάτων από τις µαθήτριες του σχολείου. Άποψη της αίθουσας µε τα έργα των µαθητριών. Ανάµεσά τους διακρίνεται επισκέπτης. 1933-1937.
Εικόνα 9. Αθήνα. ∆εύτερο Γυµνάσιο Θηλέων. Έκθεση χειροτεχνίας των µαθητριών σε αίθουσα του σχολείου. ∆ιακρίνονται καθηγητές και καθηγήτριες. 1933-1937. Ο χώρος δεν είναι αίθουσα αλλά διάδροµος, πιθανώς στο ισόγειο προς την οδό Σουηδίας.
Εικόνα 10. Αθήνα. Γενική άποψη της οδού Μαρασλή στο ύψος της οδού Σπευσίππου (σηµερινή Σουηδίας) πριν την κατασκευή των βαθµίδων. 1920-1929. ∆εξιά διακρίνεται η γωνία του σχολείου µας το οποίο κτίστηκε το 1929.
Εικόνα 11. Αθήνα. Άποψη της οδού Μαρασλή (πρώην Αριστοµένους) στη συµβολή της µε την οδό Κλεοµένους κατά τη διάρκεια των εργασιών κατασκευής βαθµίδων. 1930.
Εικόνα 12. Αθήνα. Κοτέτσι σε γειτονιά της Αθήνας. Σύµφωνα µε το φωτογράφο βρίσκεται στο Κολωνάκι, στη συµβολή των οδών Μαρασλή και Χοϊδά. Άγνωστη ηµεροµηνία. Για να ξέρουµε…
Ακολουθεί µια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα φωτογραφία, άγνωστου φωτογράφου, από την τελετή µετονοµασίας τµήµατος της οδού Σπευσίππου σε οδό Σουηδίας τον Οκτώβριο του 1945 5 . Η τελετή έγινε ακριβώς έξω από την είσοδο του σχολείου µας. Η µετονοµασία της οδού έγινε για να τιµηθεί η προσφορά της Σουηδίας στη χώρα µας κατά τη διάρκεια της κατοχής. Σε πρώτο πλάνο ο τότε ∆ήµαρχος Αθηναίων Αριστείδης Σκληρός. ∆ιακρίνεται χαµηλή σιδερένια καγκελόπορτα στο άνω µέρος των σκαλοπατιών. Σήµερα διασώζεται µόνο η βάση της.
Εικόνα 13. Άγνωστου φωτογράφου.
5
http://mikros-romios.gr/661/%CF%83%CE%BF%CF%85%CE%B7%CE%B4%CE%BF%CE%AF-
%C2%AB%CF%85%CE%B9%CE%BF%CE%B8%CE%B5%CF%84%CE%BF%CF%8D%CE%BD%C2% BB-%CF%84%CE%B7%CE%BD%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%87%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CE%B5%CE%BB%CE%BB/