Alcon Eyespy november 2015

e y espy HÉ T OFTALMOLOGIS C H MAGA ZINE

Trifocale AcrySof® IQ PanOptixTM IOL Efficiënte lichttechnologie bekrachtigt het beproefd AcrySof®-concept VERIONTM Image Guided System Getuigenis van vijf cataractspecialisten Vitrectomen, steeds kleiner en sneller Professor Rakic’s kijk op deze evolutie

2 E J A A RG A N G | N OVE M B E R 2015

NOVEMBER 2015

inhoud

eyespy |

P. 4

Alsof je in een gesloten oogbol werkt Volgens dr. Saad Benchekroun, adjunct-diensthoofd Oftalmologie op campus Middaglijn van de Brusselse Kliniek Sint-Jan, biedt de ongeëvenaarde stabiliteit van het vooruitstrevende CENTURION® Vision System bij elke phacoemulsificatie een opmerkelijke extra zekerheid, voor chirurg én patiënt.

P. 6

Precisie en zekerheid, het leidmotief in VERIONTM-testimonials We vroegen verschillende cataractspecialisten naar hun ervaringen met het VERIONTM Image Guided System en stelden vast dat de tevredenheid hoog ligt.

P. 9

Verslag Alcon Wavelight® Technology Users Meeting Hamburg 2015 Dr. Ru-Yin Yeh, oftalmologe verbonden aan het CHR de la Citadelle in Luik, brengt verslag uit over haar deelname aan de jaarlijkse Europese Wavelight® Technology Users Meeting in juni.

P. 10

CHU van Luik biedt superieure zorg, geënt op een dynamische ingesteldheid Door de recentste evoluties binnen oftalmologie op de voet te volgen en er zelf toe bij te dragen, breidt de dienst Oftalmologie van het CHU van Luik zijn medische competenties toekomstgericht uit.

P. 14

Bedrijvigheid in Puurs blinkt uit in kwaliteit en flexibiliteit Puurs herbergt een belangrijke Alcon-productiesite die VSO (visco-elastics, solutions en ointments) en CPK (Custom Pak®) fabriceert. We brachten een bezoek aan de CPK-unit.

Alcon EyeSpy is een periodieke uitgave van Alcon NV Redactie Paul Ceulen Liesbeth Nomes Yves Terryn

P. 16

AcrySof® IQ PanOptixTM, de trifocale IOL die beantwoordt aan de realiteit Alcons eerste trifocale IOL is een feit. Ze steunt op de sterke eigenschappen van het AcrySof® Advantage platform en heeft de presbyope cataractpatiënt heel wat moois te bieden.

P. 18

Redactionele bijdrage Living Stone

Miniaturisatie en versnelling zijn welkom, zo lang de performantie intact blijft

Vormgeving en DTP 2d studio in vorm

Voor Prof. Jean-Marie Rakic mogen de vitrectomen steeds sneller en kleiner, zo lang ze niets aan efficiëntie inboeten.

Druk Altorffer MA2015-1102 ©2015 Novartis 11/2015 Artikels in deze uitgave of gedeelten daarvan mogen worden overgenomen na schriftelijke toestemming van de redactie (tel 02/754 32 10).

Dit magazine is gedrukt op 100% gerecycled papier: 140 grams Revive 100 Natural uncoated

2

Verder in deze EyeSpy Congresagenda P. 12 Mogen we aan u voorstellen: Paul Ceulen P. 12

Voorwoord Eyespy is aan zijn tweede editie toe. Uit de positieve reacties op het voorgaande nummer konden we afleiden dat u ons nieuwe oftalmologische magazine wel kon smaken. In dit nummer verzamelden we dan ook met een extra dosis enthousiasme alle ontwikkelingen, nieuws en wetenswaardigheden op het gebied van de oftalmologie.

Dat enthousiasme zagen we ook bij verschillende specialisten. We vonden Professor Jean-Marie Rakic niet enkel bereid tot een toelichting van wat de dienst Oftalmologie van het Centre Hospitalier Universitaire de Liège drijft, maar wisten hem ook enkele kneepjes van het corneaire chirurgievak te ontfutselen. Zijn Luikse collega dr. Ru-Yin Yeh bracht dan weer verslag uit over de Alcon Wavelight® Technology Users Meeting in Hamburg. In dr. Benchekroun troffen we een enthousiast gebruiker van het CENTURION® Vision System en diverse oftalmologen uitten hun tevredenheid over het VERIONTM Image Guided System.

Wat u verder nog van dit nummer mag verwachten: een kijkje achter de schermen van de Alcon productiesite in Puurs en een woordje uitleg over wat er zo bijzonder is aan de gloednieuwe trifocale AcrySof® IQ PanOptixTM IOL. We stellen onze nieuwe Surgical Product Manager aan u voor en ook de internationale congresagenda willen we u niet onthouden.

Belangrijk agendapunt: OB 2015! Wat heeft Alcon daar voor u in petto? U kan er in besloten kring onze Cataract Refractive Suite bewonderen. Onze specialisten loodsen u doorheen de live opstelling van CENTURION® Vision System, LuxORTM , LenSx® en VERIONTM. Spreekt zo’n exclusieve private viewing u wel aan? Maak dan snel een afspraak met uw Surgical Account Manager, want het aantal plaatsen is beperkt. U bent vanzelfsprekend ook meer dan welkom op onze stand 2 in hall 2 van Square. Ik hoop u daar alvast persoonlijk te mogen begroeten.

Heel hartelijk bedankt aan iedereen die aan deze editie heeft meegewerkt en veel leesplezier met hoofdstuk twee in ons EyeSpy-verhaal.

Christine Chantrain General Manager Benelux

3

eyespy |

NOVEMBER 2015

Alsof je in een gesloten oogbol werkt In Kliniek Sint-Jan’s campus Middaglijn in Brussel prijkt sinds negen maanden een CENTURION® Vision System.

Tien jaar chirurgische ervaring maakt van dr. Saad Benchekroun de persoon bij uitstek om zijn bevindingen over deze vooruitstrevende phacotechnologie te delen. “De ongeëvenaarde stabiliteit biedt bij elke ingreep een opmerkelijke extra zekerheid, voor chirurg én patiënt.”

Begin 2015 versterkte dr. Saad Benchekroun het ­stafledenteam van Kliniek Sint-Jan in Brussel als adjunct-diensthoofd Oftalmologie op campus ­Middaglijn. Daarnaast is hij actief op de Sint-Anna Sint-Remi site van het CHIREC ziekenhuis en campus Joseph Bracops van de Iris Ziekenhuizen, voornamelijk als voorste­-­oog­­segmentspecialist, cataract in het bijzonder. Vanuit deze subspecialisatie integreerde hij het CENTURION® Vision System. “Ik voel me nu geruggesteund op diverse niveaus”, stelt ­ dr. Benchekroun. “De hele ­ingreep lang en ongeacht de aard van de cataract.”

STABILITEIT

Dr. Benchekroun heeft ervaring met zowel peristaltische als venturisystemen, en wat hem betreft steekt de CENTURION® er bovenuit. Op basis van de door de chirurg ingestelde parameters met betrekking tot intraoculaire druk, aspiratiefactor en vacuüm en de door de technicus ingestelde irrigatiefactor zorgen uiterst gevoelige sensoren ervoor dat de CENTURION® bliksemsnel inspeelt op de situatie tijdens een ­ ingreep. Meerbepaald door variërende druk uit te oefenen op het ‘active pack’, de in het toestel geplaatste vloeistofzak, en de aspiratie aan te passen.

Door het compensatieproces te automatiseren houdt de Active FluidicsTM technologie als geen andere de druk in de voorste oogkamer stabiel. “Een niet te onderschatten pluspunt, zowel naar aspiratie als irrigatie toe”, vindt dr. Benchekroun. “Ik krijg niet meer te maken met fluctuaties zoals voorheen,

4

­ ngeacht de hardheid van de cataract. Zeer interessant, o want ik opereer veel cataracten met hoge densiteit.”

HOGE FOLLOWABILITY

“Die stabiliteit is zeer belangrijk om occlusies te vermijden”, benadrukt dr. Benchekroun. “Bij de Infiniti® creëerde de aspiratie van een groot stuk van de kern bijna onvermijdelijk een occlusie. Om de blokkade op te lossen kon je bij aanvang van de ingreep dan de ultrasone trillingen verhogen, maar in het laatste ­kwadrant is dat geen optie meer. De ultrasone ­trillingen verhogen hield bovendien een risico op verhitting en verbranding van de hoofdincisie in. Zo’n occlusie en de daaropvolgende surge konden sterke schommelingen veroorzaken in de voorste oogkamer.

De CENTURION® helpt deze problemen van de baan.

Het toestel zorgt na een correcte instelling voor de juiste irrigatie. Er doen zich nauwelijks nog turbulenties of fluctuaties voor en dat vermindert occlusie­risico, afstoting van de kernfragmenten en surge. Kortom, het zorgt voor een hogere followability.”

GERUSTSTELLING

Volgens dr. Benchekroun compenseert deze nieuwe technologie de peristaltische nadelen van de voorgaande toestellen. “Als je in de nabijheid van de iris of het kapsel kwam, zoog je het oog makkelijk vacuüm. Voorzichtigheid was geboden, zeker bij cataracten met hoge densiteit, want de densiteit van de lens kan al verschillen in het centrum ten opzichte van de periferie. Mijn methode, de divide and conquer, ­

vroeg behoedzaamheid, met een vermindering van de ultrasone trillingen naar de periferie toe. Dat is moeilijk in te schatten. En behoud je hetzelfde aantal trillingen te lang, dan zuig je de zachte materie mee.

De CENTURION® creëert ideale omstandigheden, alsof je in een gesloten oogbol werkt. Dat reduceert sterk het risico om de iris of het kapsel te raken. Zeker voor beginnende chirurgen een belangrijk pluspunt, want aanvankelijk zijn er twee delicate fases: de groeven ver genoeg uitdiepen en bij de phacoemulsificatie van het laatste quadrant de resterende massa aspireren zonder angst voor het kapsel. Ook ik voel me sinds het begin van het gebruik veiliger bij dit toestel. Het versnelt bovendien de procedure.”

LAGER OSCILLATIE-INTERVAL

Het design van de Intrepid® Balanced Tip is zo uitgekiend dat hij dezelfde efficiëntie behaalt met minder pulsatie. Kleinere oscillatie-intervallen zorgen op hun beurt voor minder surge en temperatuurstijging, zodat er geen verhitting optreedt ter hoogte van de incisie. “Een brandwonde aan het hoornvlies is in een fractie van een seconde gebeurd, de kleinste blokkade is voldoende”, vertelt dr. Benchekroun. “Dat kan een al dan niet aanzienlijk astigmatisme veroorzaken en het risico op infecties verhogen. Dankzij deze tip kan ik de ultrasone trillingen tot ruim 50% terug­ schroeven zonder aan efficiëntie in te boeten. Dat verlaagt het risico op beschadiging van de corneale endotheellaag gevoelig.”

“Ongeacht het soort cataract voel ik me de hele ingreep lang door de CENTURION® geruggesteund” RUGGESTEUN

Alle facetten spelen op elkaar in, met als einddoel: ­ de voorste oogkamer stabiel houden, voor welk soort cataract ook en de hele ingreep lang. Dat resulteert in een verhoogde efficiënte en veiligheid

Dr. Saad Benchekroun en optimaliseert dus de outcome voor de patiënt.

“De draadloze pedaal is handig”, geeft dr. Benchekroun nog mee. “Ik opereer bijna altijd temporaal en kan hem makkelijk verplaatsen. Auto-opladen via inductie, simpelweg door de pedaal op het toestel plaatsen, lukt zelfs wanneer de CENTURION® niet aangesloten is. Onaangename verrassingen zijn zo uitgesloten, en de kabel blijft een veiligheidsoptie.” Is er een algemene stroompanne, dan slaat het veiligheids­systeem trouwens alle instellingen op zodat de chirurg kan hernemen waar hij gestopt is. Het toestel geeft ook de tijd om instrumenten terug te trekken en op te bergen, met behoud van een constante oogkamerdruk.

POPULAIR

“Nee, op dit ogenblik zie ik geen mogelijke verbeteringen”, bedenkt dr. Benchekroun. “Kleinere microincisies (<1,8 mm) hebben weinig zin want er bestaan geen aangepaste IOL-inbrengsystemen. Nog minder ultrasone trillingen eventueel, maar de reductie is nu al aanzienlijk. De stabiliteit van de voorste oog­kamer is ook al excellent. Het systeem om de IOL in te brengen probeerde ik nog niet uit. Ik kreeg wel al de gelegenheid om de LuxORTM microscoop te testen.

De scherptediepte is uitstekend! Ik kijk uit naar het moment dat ik ook daarover kan beschikken.”

5

eyespy |

NOVEMBER 2015

Precisie en zekerheid, het leidm Sinds zijn lancering in 2014 leidde het VERIONTM Image Guided System al heel wat cataractingrepen in goede banen.

Of ze het nu gebruiken bij al hun ingrepen of enkel voor de berekening en inplanting van torische lenzen, de specialisten zijn het er roerend over eens: ze zouden hun VERIONTM toestel niet meer willen missen.

“De precisie die je dankzij de VERIONTM videocentrering en -geleiding bekomt, geeft logischerwijze betere resultaten dan zonder technische hulp“

6

DR. DANNY DEROUS, OOGKLINIEK & SINT-ANDRIESZIEKENHUIS, TIELT

Dr. Derous beschouwt de VERIONTM als een ideale oplossing om cataractchirurgie met superieure precisie uit te voeren, ­tegen een betaalbare prijs voor de ­patiënt. “De precieze videocentrering en –geleiding geeft logischerwijze betere resultaten dan zonder technische hulp.

Voorheen had ik geen geleiding voor grootte en centrering van de rhexis. Nu biedt de gebruiksvriendelijke VERIONTM geleiding tijdens de rhexis-act en toont die, na de kapselopening, of de grootte en centrering goed zijn. Dat motiveert je automatisch om een beter resultaat na te streven. Ik gebruik de VERIONTM daarom voor al mijn cataractoperaties.

Dit vergt wel enige aanpassing van de capsulorhexis-techniek: omdat het oog niet ­onbeweeglijk blijft bij de rhexis­ bewegingen en de eye tracker een fractie van een seconde nakomt, voer je de rhexis beter in kleinere segmentjes uit om telkens te kunnen verifiëren of de kapselopening met de projectie overeenstemt.

Vooral voor de precieze positionering van een torische lens is de VERIONTM een echte aanwinst. De autorefractormeting nadien toont je zwart op wit de - vaak uitstekende resultaten. Dat is bijzonder dankbaar.

Bovendien is de VERIONTM compatibel met diverse microscopen, ook van andere ­leveranciers. Met deze aanwinst bewijs je de patiënt een extra dienst door een correcte plaatsing van capsulorhexis en torische lens. En dat is toch wat we ­nastreven.”

motief in VERION -testimonials TM

DR. SOFIE GHEKIERE,

DR. TINE HERMAN,

EYE & REFRACTIVE CENTER OCULUS,

AZ SINT-ELISABETH,

IEPER

ZOTTEGEM

“Ons hoofddoel is onze patiënten een optimale visus bezorgen”, geeft dr. Ghekiere aan. “En daar hoort de maximale reductie van het astigmatisme bij. Ik kan daarin nu een betere prognose geven, met meer tevreden patiënten als resultaat.

Ik baseer mij op de keratometrie van VERIONTM, Lenstar1 en Pentacam2. Als ­ deze metingen een astigmatisme van meer dan 1.2D aangeven, overweeg ik een torische implantlens. Voorheen ­bestelden we een torische lens meestal pas vanaf een ­corneaal astigmatisme van ongeveer 2D. Het berekenen van de sterkte van een torisch implantaat gebeurt door de ­VERIONTM adequaat. Ook voor een corneaal astigmatisme van 3D en meer.

Die nauwkeurigheid weerspiegelt zich in de resultaten: het postoperatief residueel astigmatisme bij torische lenzen ligt lager dan voorheen. De VERIONTM is niet enkel een hulpmiddel bij de berekening, maar zorgt ook voor zelfzekerheid bij het plaatsen van het implantaat. Met een VERIONTM in de operatiezaal is het geruster, betrouwbaarder en standvastiger werken. Je hebt vertrouwen in het resultaat. Een absolute aanrader.”

Volgens dr. Herman stimuleert de VERIONTM je om uit je comfortzone te treden, de lat weer een beetje hoger te leggen. Ze zet hem in bij alle ingrepen. “Vroeger kon je je resultaten ook evalueren, maar dat kostte tijd en moeite, factoren die in een drukke praktijk ontbreken. Met VERIONTM gaat het als vanzelf. Achteraf het surgery induced astigmatisme evalueren, mijn ­A-constante personaliseren, incisiegrootte of locatiestandaard veranderen… het toestel neemt die berekeningen niet alleen uit handen, maar maakt ze ook beschikbaar om volgende resultaten aan af te toetsen. Ik verander nu veel regelmatiger van incisiepositie in functie van wat de VERIONTM berekent. Markeren bij een torische lensimplantatie vond ik altijd al een behoorlijk variabele factor. Met VERIONTM kan je ervan op aan dat dit veel accurater gebeurt. De centreringsoptie, initieel voor multifocale IOL’s ontwikkeld, is trouwens voor alle lenzen handig. Deze oplossing tilt je chirurgie algemeen naar een hoger niveau.”

“Met het VERIONTM Image Guided System voel je je zekerder. Je kan ervan uitgaan dat je met een torische lens een goed resultaat zal bereiken“ 1

Lenstar is een geregistreerd merk van Haag-Streit

2

Pentacam is een geregistreerd merk van Oculus

“VERIONTM stimuleert je om uit je comfortzone te treden, de lat weer een beetje hoger te leggen“

>

7

eyespy |

NOVEMBER 2015

DR. AN-SOFIE LAFAUT,

DR. CHRIS DE SMET,

AZ SINT-ELISABETH,

OOGARTSENPRAKTIJK, LOMMEL,

ZOTTEGEM

MARIAZIEKENHUIS NOORD-LIMBURG, OVERPELT

Dr. Lafaut beschouwt de oogherkenning die de VERIONTM biedt als onschatbaar.

“Als je dat vergelijkt met vroeger! Handmatig je berekeningen ingeven, het blad printen en omgekeerd hangen in het OK en de graden dan vlak voor de operatie aftekenen op het oog van de zittende patiënt… die tijdens de operatie neerligt.

De VERIONTM houdt dankzij bloedvat­ herkenning al meteen rekening met die cyclotorsie. Hij zorgt voor een uniek beeld dat dankzij patiëntherkenning en het onderscheid tussen rechter- en linker­ oog het risico op fouten reduceert. De kleurencodes die de betrouwbaarheid van de meting aangeven zijn ook handig bij oudere patiënten voor wie rechtop of stilzitten geen evidentie is. Precisie is het sleutelwoord. De meting is accurater, dus voel je je veiliger als chirurg. Dat is niet enkel voor de implantatie-as van torische ­ lenzen praktisch. Alleen al de incisie kan het resultaat beïnvloeden, maar de ­berekening van de incisie-as kan de VERIONTM net zo goed optimaliseren.

Ik gebruik hem dan ook voor alle lens­ inplantingen.”

“Je voelt je met de VERIONTM een heel stuk veiliger als chirurg, ik gebruik hem dan ook voor alle lensinplantingen“

8

Dr. De Smet ijverde al lang voor een oplossing die de markering die aan een torische lensinplanting voorafgaat eindelijk op hetzelfde high-tech niveau zou brengen als de overige oftalmologische activiteiten.

“We kunnen met uitzonderlijke precisie de axiale lengte meten of de keratometrie uitvoeren en dan is daar plots die tussenstap met dat stiftje die de accuraatheid op verschillende manieren in het gedrang kan brengen. Iedereen die met torische lenzen wil werken, voelt volgens mij toch die behoefte ook daarin secuur te kunnen zijn. Dan is de VERIONTM de tool bij uitstek.

Hij doet het stressniveau in het OK ­gevoelig dalen, zowel bij arts als bij patiënt. Mooi meegenomen, maar het allerbelangrijkst is dat je de refractieve uitkomst beter kan voorspellen en dat werken met de VERIONTM het chirurgische resultaat perfectioneert. Ik wil niet meer terug, ik zou zelfs niet meer weten waar de markeerstiften liggen, toch duidelijk een teken dat het werkt.”

“Eindelijk een high-tech oplossing die de feilbaarheid bij de plaatsing van torische lenzen gevoelig inperkt”

Verslag Alcon Wavelight® Technology Users Meeting Hamburg 2015 Van 19 tot en met 21 juni was de Duitse stad Hamburg dit jaar de plaats van actie voor de jaarlijkse Europese Wavelight® Technology Users Meeting. Dr. Ru-Yin Yeh, oftalmologe verbonden aan het CHR de la Citadelle in Luik, ontving van haar account manager Dennis Jonniaux een uitnodiging om deze bij te wonen en deelde haar ervaringen met ons.

Werd er vroeger wereldwijd maar één users meeting gehouden voor refractiechirurgen, dan zijn dat er vandaag al drie: Amerika, Europa en Azië. Dit toont aan dat de refractieve chirurgie de voorbije vijftien jaar een enorme vlucht genomen heeft. De eerste users meetings die Alcon organiseerde, verzamelden vanuit de hele wereld ongeveer 35 oogartsen, terwijl in juni in Hamburg alleen al zeker 200 deelnemers te tellen waren. Hoe de refractieve chirurgie en in het bijzonder de apparatuur zich in de loop der jaren heeft ontwikkeld, kwam in Hamburg aan bod in een mooie uiteenzetting door twee pioniers op dit gebied: Arthur Cummings en Theo Seiler. Hun belangrijkste boodschap: de laserbehandelingen leverden in de loop der jaren niet alleen steeds betere uitkomsten op, ook hun safety index ging in stijgende lijn.

“Als gebruiker van de Alcon Wavelight® Refractive Suite, die een excimer en femtosecond laser combineert, vond ik deze editie van de jaarlijkse Wavelight

user meeting bijzonder instructief”, getuigt dr. Yeh. “Zo’n congres levert praktische informatie op die we onmiddellijk in de praktijk kunnen brengen bij de uitoefening van onze refractieve laserchirurgie. De klassieke Wavefront Optimized®-behandeling levert uitstekende resultaten op zonder noemenswaardige anomalieën te veroorzaken. Desalniettemin vragen sommige ingewikkeldere cases toch een gepersona­ liseerde aanpak. Ik denk dan aan cases waarbij er sprake is van preoperatieve optische afwijkingen of littekens of aan patiënten die een herbehandeling ondergaan. De Wavelight® Refractive Suite met volledige diagnostische unit maakt drie verschillende types gepersonaliseerde behandelingen mogelijk: geleid door de pentacam, de schijf van Placido of de aberrometer.

De keuze maken voor een bepaald type behandeling is niet altijd evident en deze gebruikersbijeenkomst reikte richtlijnen, raadgevingen en praktische tips aan waarmee ik mijn refractieve resultaten kan optima­liseren.” Als slotbesluit maakt dr. Yeh uit deze usermeeting op dat de refractieve chirurgie enorm geëvolueerd is. “In het merendeel van de gevallen laat ze toe om patiënten een visus van 10/10 te bezorgen.

Daarbovenop kunnen we de algemene kwaliteit van het zicht verbeteren door bij symptomatische patiënten ook de afwijkingen te corrigeren. Als de overgrote meerderheid van je patiënten tevreden is, haal je heel wat voldoening uit je vak als oftalmoloog.”

9

eyespy |

NOVEMBER 2015

CHU van Luik biedt superieure zorg, geënt op een dynamische ingesteldheid Binnen de context van een academisch ziekenhuis beschouwt de dienst Oftalmologie van het CHU van Luik het niet enkel als zijn taak volledig mee te zijn met de recentste evoluties binnen zijn domein, maar daar ook zelf toe bij te dragen. Ze rusten niet op de lauweren van hun historische reputatie als cornea expertisecentrum, maar breiden de medische competenties doel- en toekomst­ gericht uit naar alle zijtakken van de oftalmologie.

SOLIDE BASIS

Aan de universiteit van Luik is een rijke geschiedenis verbonden, die het ontstaan van België voorafgaat: in 2017 mag ze haar 200ste verjaardag vieren. In haar schoot groeide een gereputeerd academisch medisch centrum. Diensthoofd professor Jean-Marie Rakic licht toe waar de dienst Oftalmologie binnen het ziekenhuis voor staat. Zelf kijkt hij terug op een carrière van 20 jaar. Na zijn assistentschap op de dienst van professor Albert Galand, genoot hij een opleiding tot vitreoretinaal chirurg in het Oogziekenhuis Rotterdam, waar dr. Diane Mertens en dr. Jan Van Meurs hem de kneepjes van het vak bijbrachten. Tijdens een fellowship van zes maanden in het Middelheimziekenhuis in Antwerpen, als laatste fellow van de baanbrekende vitreoretinaal chirurg dr. Relja Zivojnovic, verfijnde hij zijn kennis verder. Vervolgens vond hij onmiddellijk een plaatsje als stafmedewerker op de dienst Oftalmologie van het Centre Hospitalier Universitaire (CHU) de Liège, waar hij nu tien jaar de rol van diensthoofd vervult.

VOLLEDIG SPECTRUM

Binnen de dienst Oftalmologie van het CHU van Luik covert een team van zeventien gesubspecialiseerde chirurgen het hele spectrum van de oogheelkunde: twee artsen ontfermen zich over de orbito-palpebrale tak van de chirurgie, het achttal oftalmologen dat zich specialiseerde in het anterieure segment krijgt een steeds grotere patiëntengroep ter behandeling voor corneale, refractieve en cataractchirurgie, drie strabologiespecialisten, twee glaucoomspecialisten en twee vitreoretinale chirurgen sluiten het rijtje af. Patiënten kunnen voor behandeling van alle oculaire pathologieën in het CHU van Luik terecht, uitgenomen de intraoculaire tumoren. In een klein land als België maakt hun 10

zeldzame karakter centralisatie in een expertisecentrum aangewezen, vindt professor Rakic, en dus krijgen patiënten een onmiddellijke doorverwijzing naar professor Patrick De Potter in Brussel, die zich specialiseerde in de oculaire oncologie.

KWALITATIEF HOOGSTAAND

Historisch bouwde de dienst Oftalmologie van het CHU van Luik zijn reputatie op de behandeling van corneaire pathologieën.

Verschillende opeenvolgende diensthoofden beoefenden deze subspecialisatie en richtten ook de allereerste en nog steeds belangrijkste hoornvliesbank van het land op. “We houden onze reputatie als belangrijkste hoornvliestransplantatie-expertisecentrum nog steeds hoog”, aldus professor Rakic. “Vanuit mijn persoonlijke interesse voor retinale pathologieën groeide de focus op het posterieure oogsegment het voorbije decennium aanzienlijk.” Met een dertigtal patiënten per halve dag en meerdere injectiedagen per week komt de acht artsen tellende dienst medische retina van het CHU van Luik wekelijks op ruim honderd VGEF-injecties. Daarmee vormt het kwantitatief ongetwijfeld het grootste centrum in België, en dergelijke ervaring vertaalt zich op zijn beurt in kwaliteit.

COMFORT VOOR DE PATIËNT

Binnen de infrastructuur van de polikliniek is zelfs een eigen operatiezaal voorzien waar kleinere ingrepen onder lokale verdoving kunnen doorgaan. Patiënten hoeven hiervoor dus niet naar het O.K. “Er is een groeiende tendens naar lokale verdoving bij oculaire ingrepen, maar voor ingrijpendere procedures geven we doorgaans de voorkeur aan volledige anesthesie”, zegt professor Rakic. “Als je zoals ons op vakbekwame anesthesisten kan rekenen,

wegen de voordelen op tegen de nadelen. Het verhoogt het comfort van zowel arts als patiënt. Onze patiënten zijn vaak op leeftijd. Lang stilliggen is voor sommigen onder hen al geen evidentie en zo’n ingreep zorgt bij de meeste mensen voor een verhoogd stressniveau. Bovendien zijn complicaties als onverwachte bijkomende stressfactor nooit uitgesloten.”

OFTALMOLOGISCHE UITDAGING

“Volgens mij zal maculadegeneratie de komende decennia een van de grootste oftalmologische uitdagingen vormen”, zegt professor Rakic. “We dragen ook zelf bij tot het onderzoek. Onze medewerkster, dr. Anouk Georges, hebben we afgevaardigd naar Japan om mee te werken aan het onderzoek naar de creatie en toepassing van induced pluripotent stem (iPS)-cellen. Dergelijke cellen differentiëren tot fotoreceptoren is vandaag al mogelijk, maar de medische toepasbaarheid van dergelijke technologie is nog koffiedik kijken. De natuur zit vol verrassingen, maar het lijkt me onwaarschijnlijk dat stamcellen eenvoudigweg in of achter de retina injecteren zou volstaan om hen de functies van een dergelijk complex weefsel als de macula te laten overnemen.

Er is dus nog heel wat bijkomend onderzoek vereist naar concrete toepassingsmogelijkheden, maar het is wel de bedoeling deze technologie ook in België te introduceren.”

“We streven het hoogste zorgniveau na in alle oftalmologische subspecialisaties”

Professor Jean-Marie Rakic beschikken over zowat alle recentste technologieën en materialen op de markt.” De dienst telt een zestal OCT-apparaten, diverse toestellen om refractieve en astigmatische aberraties vast te stellen, een refractieve femtosecond laser en in het Franstalige landsgedeelte zal hij ook als eerste academisch ­centrum een femtosecond laser toegespitst op cataractchirurgie ­implementeren. “De beeldvorming, voor de oftalmologie in haar geheel, maar voor retinale aandoeningen in het bijzonder, heeft een spectaculaire ontwikkeling gekend”, aldus professor Rakic.

“Bij uitstek de OCT betekende een grote sprong voorwaarts in ons vakgebied, vandaar dat onze dienst niet bespaart op OCTtoestellen. Ik heb er zelfs een in mijn consultatiebureau, omdat het ook naar patiënten toe voorheen ongekende visualisatie- en verduidelijkingsmogelijkheden geeft, zeker in combinatie met de angiografie zonder contrastvloeistofinjectie. Patiënten kunnen op het beeld zelf herkennen en aanschouwelijk maken waar hun gezichtsproblemen zich situeren of de pre- en postoperatieve vergelijking maken. Dat laat ons toe de medisch-technische ­evolutie te vertalen naar een superieure patiëntenzorg.”

ACTUEEL INSTRUMENTARIUM

Ook in de praktijk volgt de dienst Oftalmologie de technische evoluties op de voet. “Hoe dan ook streven we het hoogste zorgniveau na in alle oftalmologische subspecialisaties”, stelt professor Rakic. “Karakteristiek voor onze dienst is dat we daarbij 11

eyespy |

NOVEMBER 2015

MOGEN WE EVEN AAN U VOORSTELLEN…

PAUL CEULEN Sinds 1 maart versterkt Paul Ceulen het Surgical team van Alcon. Als Product Manager Surgical is hij mede verantwoordelijk voor de intraoculaire lenzen, ­Wavelight®, LenSx® en VERIONTM van Alcon. Een korte kennismaking.

Na zijn studie marketing aan de Hogeschool Zuyd ging Paul Ceulen ­werken als account­manager binnen de wondzorg en plastische chirurgie. Een keuze die hij bewust maakte. “De combinatie van de medische wereld en de marketing heeft altijd mijn speciale aandacht gehad. Deze markt is constant in beweging en voortdurend op zoek naar innovatieve producten. Producten waarbij het voordeel voor de patiënt voorop staat en dat vind ik interessant.” Eén van de leukste facetten van zijn nieuwe functie als ­product manager vindt Paul dat hij voor zowel de Belgische, Nederlandse als Luxemburgse klanten van Alcon werkzaam is. “Deze markten lijken veel op elkaar maar zijn toch zo verschillend. Wat gebruikelijk is voor België hoeft helemaal niet zo te zijn voor Nederland en vice versa. Dat maakt het iedere dag weer uitdagend en dynamisch en daar voel ik me goed bij”, aldus een enthousiaste Paul Ceulen.

Sinds enige tijd woont Paul Ceulen in Maastricht. Een stad met een ­bourgondische inslag, waar hij zich uitstekend thuis voelt . “Ik sta namelijk graag in de keuken of ga met plezier buiten de deur eten met vrienden. Daarnaast kan ik een goed glas wijn op zijn tijd waarderen. In mijn vrije tijd zit ik veel op mijn racefiets of mountainbike en doe aan hardlopen. Hobby’s die heel mooi passen in het Limburgse landschap in en rondom Maastricht.”

“De combinatie van de medische wereld en de marketing heeft altijd mijn speciale aandacht gehad”

CONGRESAGENDA

12

FLORETINA 2015

WOC 2016: World Congress of

AMICO 2016, Annual Meeting

Florence, Italy

Ophthalmology

in Clinical Ophthalmology

10-13 december 2015

Guadalajara, Mexico

SQUARE Brussels Meeting Center

www.floretina2015.it

5-9 februari 2016

12 maart 2016

www.woc2016.org

www.ophthalmologia.be

Advan Advan

NEW!

UltraSert Pre-loaded Delivery REFRACTIVE REFRACTIVE SU S System ™

Enhanced control in a single-use injector.1-3

Combining the control of a manual delivery system with the benefits of a pre-loaded injector, the UltraSert™ System provides:

• Smooth Injection. The TensionGlide™ plunger provides smooth, *,1,2

one-handed plunger advancement.

• Preserved Incisions. The depth guard nozzle is designed to minimize wound stretch.

2,3

• Consistent Delivery. The plunger tip is designed to

ensure correct haptic configuration and precise IOL placement.

UltraSert PRE-LOADED DELIVERY SYSTEM

™

2,3

Advancing

CATARACT SURGERY

©2015 Novartis 11/15 MA2015-1102 *22 out of 42 cataract surgeons who tried UltraSert™ System prototypes in an artificial setting spontaneously used “smooth” to describe the advancement of the plunger. 1. UltraSert™ Delivery System Prototype Human Factor Testing, February, 2015. 2.

AcrySof® IQ Aspheric IOL with the UltraSert™ Pre-loaded Delivery System Directions for Use. 3. Comparative Assessment of IOL Delivery Systems. Alcon internal technical report: TDOC-0018957. Effective Date 19 May 2015.

13

eyespy |

NOVEMBER 2015

Bedrijvigheid in Puurs blinkt uit in kwaliteit en flexibiliteit Naast het commerciële kantoor in Vilvoorde, is in België nog een belangrijke Alcon-pijler gevestigd. In Puurs, strategisch gelegen tussen Antwerpen en Brussel, gaat achter de muren van een indrukwekkende productiesite heel wat Alcon-expertise schuil.

De productie-activiteiten splitsen zich op in twee grote takken: VSO (visco-elastics, solutions en ointments) en CPK (Custom Pak®).

TWEE PRODUCTIE-UNITS

De site in Puurs herbergt enerzijds ‘s werelds grootste Alcon VSO-fabriek. Deze verenigt drie farmaceutische lijnen: viscoelastics, solutions en ointments. Intraoculaire visco-elastics injecties spelen een rol in cataractoperaties. Er is een cohesieve variant, ProVisc®, en een dispersieve, Viscoat®. Ze zijn verkrijgbaar in twee vormen: DuoVisc® bevat beide in aparte spuiten en DisCoVisc® verenigt ze in een en dezelfde spuit. De twee andere farmabranches betreffen gebruiksklare steriele oogdruppels (solutions) en oogzalven (ointments). Een tweede belangrijke fabrieksunit is de CPK-fabriek. Die concentreert zich op de verzameling, constructie en sterilisatie van de Custom Pak®-kits, de operatiekits die op maat van de oogchirurg samengesteld worden. Samen met de ondersteunende diensten stellen beide fabrieken zo’n 1.300 mensen tewerk. Een Europees distributiecentrum in de aanpalende gemeente Bornem vormt de spil van waaruit de eindproducten en aanverwante benodigdheden wereldwijd naar meer dan 120 landen vertrekken.

NIETS DAN VOORDELEN

De Custom Pak®-fabrieksunit is gehuisvest in een eigen gebouw op het terrein. Een 300-tal werknemers zet er zich dagelijks in om de Custom Pak®-voorraad voor oftalmologen van in totaal 32 landen op peil te houden. Hoofdzakelijk Europese landen, maar onder meer ook in Zuid-Afrika en het Midden-Oosten bevinden zich klanten. Bedoeling van dergelijke op maat van de 14

chirurg samengestelde kant-en-klare steriele operatiekits? Heel snel de juiste materialen kant en klaar presenteren voor elke ­ingreep. Het passende Custom Pak® kan een beduidende tijdsen kostenwinst uitmaken, zowel voor de arts zelf als voor zijn team en het ziekenhuis waar hij opereert. Daarbovenop besparen dergelijke kits het ziekenhuis heel wat logistiek werk en verkleinen ze net zo goed het risico op tekorten als op overstock. Naar steriliteit toe geeft een Custom Pak® ook nog eens meer zekerheid, terwijl het de kans op manipulatiefouten aanzienlijk verlaagt.

“Flexibele service en hoogstaande kwaliteit kenmerken het Alcon Custom Pak®” BRON VAN EXPERTISE

Omdat elke oftalmoloog eigen accenten legt in zijn chirurgie, met een ander team werkt en andere maten of voorkeuren heeft, kan de samenstelling van het ene bij het andere ­ Custom Pak® enorm variëren. Chirurgen krijgen de keuze uit 1.278 items, verdeeld over vier categorieën: beschermende uitrusting voor het medische team, afdekmateriaal voor de operatiezaal, benodigdheden om de operatie uit te voeren en patiënt­ gerelateerd toebehoren. Dat de componenten zich doorgaans ook in die volgorde in het Custom Pak® bevinden, verhoogt op zijn beurt de snelheid en efficiëntie in het OK. Een in-house designer bestudeert de optimale samenstelling van elk ­ Custom Pak®, niet alleen vanuit praktische, maar ook vanuit ergonomische overwegingen, zodat bijvoorbeeld scherpe voorwerpen niets beschadigen en niemand verwonden. Vanuit deze functie vervult hij een ondersteunende rol naar Alconvertegenwoordigers zodat deze chirurgen zeer gericht advies kunnen verstrekken over de ideale samenstelling en lay-out van hun Custom Pak®. Dat is trouwens maar één van de vele on-site experts. De CPK-afdeling in Puurs centraliseert alle hoog­ gespecialiseerde technische, logistieke en designkennis op één punt. Dit toegewijde team beschikt over eigen beslissingskracht en werkt in een omgeving die aan alle GMP- en ISO-standaarden voldoet. Uit hun gezamenlijke inspanningen ontwikkelen zich jaarlijks zo’n 2,5 miljoen Custom Pak®-kits, maar daarmee draait de cleanroom nog niet op volle capaciteit. Momenteel is de Custom Pak®-unit minimum zestien uur per dag volledig operationeel, maar er blijft voldoende capaciteit voor volume pieken en nieuwe klanten.

FLEXIBELE SERVICE

Gemiddeld bevat een Custom Pak® 22 componenten. Naargelang de producten, procedures, toestellen of de voorkeuren van de artsen evolueren, verandert ook de samenstelling van een Custom Pak®. De helft van de kits voor de Belgische markt wijzigt minstens eenmaal per jaar van inhoud. Om hierin maximale service te bieden en de nodige flexibiliteit te kunnen verzekeren, ontwikkelde Alcon de gebruiksvriendelijke software Diner. Wereldwijd leidt deze dit proces in goede banen zodat een aanpassing binnen de 24 uur in het systeem geregistreerd raakt. Een vast intern contactpunt binnen de CPK-unit coördineert bovendien alle communicatie met andere Alcon-partijen en kan zo zeer vlotte en duidelijke feedback voor de eindklant verzorgen. Ook verdere uitbreiding van het Custom Pak® is trouwens mogelijk. Om diverse redenen kunnen of mogen bepaalde items of producten niet mee in de eigenlijke kit. Zo zijn geneesmiddelen niet bestand tegen de sterilisatieprocedure, vereisen visco-elastics koeling en zijn de cartridges voor IOL’s dan weer te fragiel… Alcon creëerde desalniettemin de mogelijkheid om deze aan het Custom Pak® te linken als ‘add-after’. Toevoeging gebeurt in het distributiecentrum, waar de add-afters afhankelijk van hun omvang al dan niet mee in de Custom Pak®-doos gaan.

PRODUCTIEPROCES

Het productieproces begint met de aankoop van de componenten voor de Custom Pak®-kits, bij zowel Alcon-leveranciers als collega­ bedrijven. Het gaat voornamelijk om niet-steriele producten. Om ze als component in een Custom Pak® te kunnen verwerken, krijgen sommige extern een voorbereidende behandeling met gammasterilisatie. Na een ingangscontrole, afgestemd op het materiaal, belanden ze in het magazijn. Start de productie van een specifiek Custom Pak® op, dan krijgen de medewerkers de opdracht de juiste gebruiksklare componenten te picken. Via een sas geven ze deze door naar de cleanroom, die tot de ISO-klasse 8 behoort. Daar volgt de sortering, telling en eventuele verwijdering van overbodige verpakking, deels automatisch, deels manueel. Bepaalde componenten worden al verenigd in halffabrikaten, die op hun beurt gecombineerd kunnen worden. Het ‘main pack’ verzamelt dan alle losse componenten en subassemblages om deze op een specifieke manier in het laken samen te vouwen. Ook de vouwmethode staat in functie van gebruiksvriendelijkheid en makkelijke opening en uitstalling.

Dit volledige pakket gaat in een zak die hermetisch afgedicht wordt. > 15

eyespy |

NOVEMBER 2015

WERELDWIJDE DISTRIBUTIE

In deze fase is het Custom Pak® nog niet steriel, maar wel zo deeltjesarm en zuiver mogelijk. Er komen labels en instructies op, waaronder een voorblad met praktische gegevens, maar ook een overzicht van de inhoud. Een sterretje fungeert als waarschuwing voor latexhoudende componenten zodat de verantwoordelijke de kit niet opent of de nodige items vervangt voor een patiënt die hier allergisch aan is. De kits gaan dan in omdozen en er volgt opnieuw een extern sterilisatieproces, ditmaal met ethyleenoxide. De kwaliteitsafdeling controleert nog of er nergens iets misging en of de certificaten in regel zijn vooraleer ze de goederen vrijgeeft om naar het distributiecentrum in Bornem te gaan. De sortering daar scheidt producten voor lokale verdeling van deze die bestemd zijn voor andere landen en distributiecentra in twee magazijnen. Vanuit het internationale magazijn gebeurt verscheping naar grotere landen meermaals per week, naar kleinere landen eenmaal per week.

‘Forecasts’ sturen de productieplanning: klanten schatten hun gebruiksvolume in en geven dit door. De CPK-afdeling evalueert dagelijks de voorraadsituatie en vergelijkt de vraag van de klant daarmee. Productie­planning zorgt zo dat de klant altijd zijn Custom Pak® uit voorraad kan opvragen.

HOGE KWALITEITSNORMEN

Voor de kritische componenten doet Alcon beroep op diverse hooggekwali­ ficeerde leveranciers. Vooraleer Alcon hun het volste vertrouwen schenkt, ondergaan ze een streng quality assessment. Dit houdt een zorgvuldige screening in van hun kwaliteitssysteem, productieproces, productspecificaties en verpakkingen en een nauwkeurige identificatie van de geleverde goederen.

De aankoopafdeling voorziet ook in voldoende back-up leveranciers om altijd continuïteit te kunnen verzekeren en volgt jaarlijks nauwgezet de geldigheid van hun ISO-certificaten op. Elke potentiële component wordt vooraf grondig doorgelicht. Het ondergaat een technische analyse en een ontleding van de samenstelling, onder meer om te checken of het latex of andere potentieel gevaarlijke stoffen bevat. Dan volgt een controle van welke informatie de ­primaire verpakking omvat, of het item gesteriliseerd kan worden en of het CE-markering heeft. De nabijheid van de twee sterilisatiesites die ingezet worden, in Nederland en in België, laat een strikte opvolging en toezicht op de sterilisatieprocessen toe. Ze komt daarenboven de cycle time ten goede. Al deze maatregelen ondersteunen de hoogstaande kwaliteit van het Alcon Custom Pak®. Ze helpen ervoor zorgen dat dit de chirurg niet enkel snel en makkelijk de juiste componenten in de correcte aantallen aanreikt, maar dragen bovendien bij tot een hoge deeltjeszuiverheidsgraad en verzekerde steriliteit.

We geven de mogelijkheid onze productiesite in Puurs te bezoeken.

Geïnteresseerd in een kijkje achter de schermen?

Contacteer Surgical Product Manager Yves Terryn via yves.terryn@alcon.com 16

Jan Raes

AcrySof® IQ PanOptixTM, de trifocale IOL die beantwoordt aan de realiteit Met de AcrySof® IQ PanOptixTM brengt Alcon zijn eerste trifocale IOL op de markt.

Alcons Clinical Applications Specialist Jan Raes zet uiteen waarin ze zich van de gekende multifocale IOL’s onderscheidt en welke pluspunten ze voor de presbyope patiënt inhoudt.

GEAVANCEERD MATERIAAL

De AcrySof® IQ PanOptixTM IOL is gebaseerd op het AcrySof® Advantage platform. Dit ‘proved concept’ omvat wereldwijd al meer dan 75 miljoen lensimplantaties. Het platform steunt op drie pijlers: het specifieke biomateriaal, het biomechanisme en de unieke bio-optiek.

Deze eigenschappen ondersteunen nu voor het eerst ook een trifocale IOL in het Alcon IOL portfolio: de AcrySof® IQ

°

Snellen/LogMAR-visus

Visus dichtbij tot tussenafstand

20/20 0.0 20/25 0.1 20/32 0.2 20/40 0.3 20/50 0.4 -0

60 cm

-0.5

-1

-1.5

-2

-2.5

-3

-3.5

-4

Refractie (D)

AcrySof® IQ PanOptixTM IOL

Binoculaire defocus-curve voor AcrySof® IQ PanOptixTM IOL Alcon Laboratory Notebook:14073:77-78.

PanOptixTM. Het biomateriaal van hydrofoob acrylaat elimineert de nood aan een steungevende kapselspanring. Haar STABLEFORCE® haptiek zorgt ervoor dat de IOL zich automatisch correct in de kapsel­zak positioneert. Dit biomechanisme maakt het refractieve resultaat voor de patiënt beter voorspelbaar.1,2 Bijkomend voordeel is de beduidend lagere inductie van posterieure kapselopacificatie (PCO) en, daaruit voortvloeiend, een reductie van het aantal nd: YAG-laser nabehandelingen.3 De bio-optics ten slotte, werken met een ingebouwde biolightfilter.4,5,6,7 Deze bezorgt de IOL haar gele kleur, die de natuurlijke lenskleur en lichttransmissie beter benadert.

armen het visuele focuspunt eerder op 60 cm afstand van de ogen.8,9 Zowat alle andere multifocale IOL’s vertonen op dit punt net een dalende visusscherpte op de defocus-curve.

Er is bovendien geen enkele andere trifocale IOL die de totale hoeveelheid licht zo efficiënt gebruikt.8,9 De AcrySof® IQ PanOptixTM behaalt een lichtdoorlaatbaarheid van 88% naar het netvlies bij een 3,0 mm pupilgrootte. De diffractieve zone van 4,5 mm telt 15 diffractieve ringen en is duidelijk minder pupildiameterafhankelijk dan de huidige multifocale IOLs. Dit resulteert in een ideale doorstroming van de lichtenergie voor elk focuspunt in alle lichtomstandigheden. Deze IOL is niet-geapodiseerd diffractief ontworpen en geeft een duidelijke winst op het vlak van focus en voornamelijk grotere diepte­ scherpte ten opzichte van een geapodiseerde structuur, zonder toename van halo's.1,4

EFFICIËNT LICHTGEBRUIK

De ENLIGHTEN technologie is gebaseerd op een quadrifocaal concept. De focuspunten bij een quadrifocale IOL zijn verte 120, 60 en 40 cm. Het focaal punt van 120 cm werd weggelaten om de lichtenergie van dit focaal punt naar het verte focuspunt te verplaatsen. De AcrySof® IQ PanOptixTM verdeelt de lichtenergie in 50-25-25 (ver, intermediair, dichtbij).8,9,10 De normale lengte van onze gestrekte armen is ongeveer 80 cm. Bij activiteiten zoals computerwerk, lezen en huishoudelijk werk zoals koken, brengen ontspannen

Alle patiënten zonder gecontraïndiceerde diagnose kunnen met deze nieuwste generatie multifocale IOLs, de AcrySof® IQ PanOptixTM, brilvrij van het leven ­genieten. De huidige range in ­beschikbare dioptrieën is van +13,0D tot en met +30,0D (per 0,5D) en gaat in stappen van 1,0D verder tot en met +34,0D. De additie voor kortbij ligt op

3,25D (40 cm), deze voor tussen­afstand op 2,17D (60 cm).

EEN VOLLEDIGER PORTFOLIO LENZEN

De komst van de AcrySof® IQ PanOptixTM breidt het IOL-portfolio nog verder uit.

Torische varianten en pre-loaded versies zullen in de nabije toekomst het IOL-gamma vervolledigen.

Lane SS, Burgi P, Milios GS, Orchowski MW, Vanghan M, Schwarte E. Comparison of the biomechanical behavior of foldable intraocular lenses. J Cataract Refract Surg. 2004;30:2397-2402.

2 Wirtitsch MG, et al. J Cataract Refract Surg.

2004;30:45-51.

3 AcrySof® IQ IOL [Directions for Use]. Fort Worth, TX: Alcon Laboratories, Inc;2013. 5. Boureau C, et al. Can J Ophthalmol. 2009;44:165-170. 7.

Leydolt C, et al. Am J Ophthalmol. 2013;156:375381. 8. Hancox J, et al. J Cataract Refract Surg.

2008;34:1489-1494. 9. Vasavada AR, et al. J Cataract Refract Surg. 2011;37:1050-1059.

10. Gauthier L, et al. J Cataract Refract Surg.

2010;36:1195-1200 4 AcrySof® IQ IOL [Directions for Use]. Fort Worth, TX: Alcon Laboratories, Inc;2013.

5 Gray R, et al. J Cataract Refract Surg. 2011;37:38-44.

6 Hammond BR, Jr. et al. Clin Ophthalmol.

2010;4:1465-73.

7 Obana A, et al. Ophthalmology. 2011;118:18521858.

8 AcrySof® IQ PanOptix™ IOL Directions for Use. 9 Alcon Laboratory Notebook:14073:77-78.

10 PanOptix™ Diffractive Optical Design. Alcon internal technical report: TDOC-0018723.

Effective date 19 Dec 2014.

1

17

eyespy |

NOVEMBER 2015

Miniaturisatie en versnelling zijn welkom, zo lang de performantie intact blijft Professor Jean-Marie Rakic, diensthoofd Oftalmologie in het CHU van Luik, was tijdens zijn twintigjarige carrière getuige van heel wat indrukwekkende evoluties binnen de retinachirurgie. Hij evalueert een aantal ontwikkelingen binnen zijn subspecialisatie en werpt een voorzichtige blik in de toekomst.

RUIMTE VOOR VERBETERING

“De technologische evolutie sinds het begin van mijn carrière is enorm”, reflecteert professor Rakic, retinaspecialist en diensthoofd Oftalmologie in het CHU van Luik.

“Alleen al de beeldvorming gaf vroeger niet eens de mogelijkheid de retina in groothoek te visualiseren. Je moest de oogwand sterk buigen om de perifere retina in beeld te krijgen.” Hij haalt aan hoe het ‘wide-field contact’-systeem dat daarop volgde al een hele verbetering was, maar een goede assistent vergde om de loep te hanteren. De non-contact wide-field die vandaag in gebruik is, ziet hij als alweer een aanzienlijke stap voorwaarts. Een loep met directe visualisatie draagt desalniettemin zijn voorkeur weg voor de maculaire chirurgie. Die geeft volgens hem meer detail dan een indirect systeem. “Toch is er nog ruimte voor verbetering: het zou mooi zijn mocht hetzelfde detail dat de loep in het centrum bereikt, kunnen uitbreiden naar de periferie. In het verlengde daarvan kan ik voor de visualisatie tijdens een ingreep niet meer zonder de Chan­delier verlichting. Ik wil over beide handen beschikken tijdens een operatie, dus een hand monopoliseren om een lamp vast te houden is geen optie en een instrument met geïntegreerd lichtelement geeft dan weer geen globale verlichting.”

BETROUWBAARHEID

De huidige vitrectomen zijn een heel stuk minder agressief, wat de iatrogene neven18

effecten en de retinale schade die de oude toestellen konden opleveren sterk reduceert.

“Met deze generatie vitrectomen kunnen we als netvlieschirurg veel zachtaardiger omspringen met de retina. Als gevolg maken ingrepen om complicaties te behandelen een veel lager percentage van onze activiteiten uit”, voegt professor Rakic daaraan toe. “Ook de betrouwbaarheid ligt een stuk hoger. Peroperatieve materiaalproblemen worden steeds zeldzamer, al moet je natuurlijk altijd op alles voorbereid zijn. Handelingen waar vroeger pincetten of ingewikkelde hulpstukken aan te pas kwamen, kunnen we nu trouwens met het vitrectoomtoestel zelf uitvoeren. Een operatie vereist een veel kleiner instrumentarium.

Voor nagenoeg 90% van mijn ingrepen volstaan het vitrectoom en een ILM-pincet om de volledige procedure uit te voeren.”

lijke gevallen, waarbij ik siliconenolie moet ­gebruiken, hecht ik de ingangspoort daarom systematisch. Het valt absoluut te vermijden dat er olie onder de conjunctiva raakt, want naast ontoereikende intraoculaire tamponade veroorzaakt dit cystevorming en dat geeft nooit meer een mooi resultaat.”

MOOIER RESULTAAT

Gevraagd naar zijn gauge(G)-voorkeur, heeft professor Rakic een duidelijk antwoord klaar. “Ik heb onmiddellijk de overgang gemaakt van 20G naar 25G en vervolgens 25+G, zonder tussenstap via 23G. Het leek mij logischer meteen voor het kleinst beschikbare formaat te gaan.

Dat levert een mooier postoperatief oog op en het vermijdt vaker de noodzaak om te hechten. Het risico op lekkage is er hoe dan ook en dat is automatisch groter bij de 23G. Een lekkage van gas of olie blijft mijns inziens nog steeds een van de voornaamste risico’s, zelfs bij de 25+G. In de hele moei-

Professor Jean-Marie Rakic

KNEEPJES VAN HET VAK

Professor Rakic geeft er zijn persoonlijke voorkeursmethode om siliconenolie te injecteren bij ernstige gevallen van netvliesloslating bovenop: hij voert een onmiddellijke wissel tussen perfluorocarbone en siliconen uit ‘op ouderwetse wijze’.

De intermediaire wissel tussen perfluoro­ carbone en gas, die in principe wordt aangeraden, zorgt in zijn ervaring bij ernstige, extensieve netvliesloslating vaak voor instabiliteit van de retina. “Ik voer de hele procedure, inclusief injectie van de olie, uit met de 25+G. Aan de andere kant verwijder ik de conjunctiva en maak ik een opening van 1 mm op hetzelfde niveau als de initiële 25+G ingangspoort via dewelke ik simultaan de perfluorocarbone-extractie doe met de ‘oude’ 20G backflush. Je krijgt een onmiddellijke wisseling van de vloeistoffen en het laat een veel grotere controle toe dan met gas werken. Dat kleine hechtingspunt kan soms heel wat complicaties vermijden in een oog dat er al zwaar aan toe was.”

WATERDICHTHEID

Ook bij een dropped nucleus of om iets te fixeren tijdens de ingreep is professor Rakic geneigd om die grotere incisie te maken, want zelfs met een MAXGRIP® tang is het niet altijd evident om een implantaat of andere intraoculaire entiteit vast te klemmen via 25+G. “Via 23G gaat dat makke­lijker. Daarom heb ik relatief lang getwijfeld om op 25+G over te schakelen, maar ik ben een fervent voorstander van de hoogst mogelijke waterdichtheid achteraf. Ik geef er veeleer de voorkeur aan in 95% van de gevallen een goede waterdichtheid te kunnen verzekeren dan dat ik voor het manipuleergemak van 23G kies.

Ik ben nog niet toe aan een overstap naar 27+G, maar de dag waarop ik daarmee dezelfde effectiviteit en stabiliteit ervaar, onmiddellijk! Zelfs als dat lukt met 30G, zal ik niet twijfelen, al zijn er ongetwijfeld

fysieke limieten die we niet kunnen overschrijden. Hoe minder trauma we veroorzaken, hoe beter, en hoe kleiner de kans op complicaties. In een steeds sterker gesloten systeem kunnen werken is een absolute meerwaarde voor de chirurgie.”

“Via een kleinere opening sneller opereren mét behoud van dezelfde effectiviteit zal mooiere resultaten opleveren, met een lager risico op ontstekingsreacties” VERSNELLING

“Dat geldt net zo goed voor de cuts per minute”, vindt professor Rakic. “7500 cpm is minder belastend voor de retina dan 5000.

Die keuze is dus snel gemaakt en ook daar ga ik onmiddellijk voor 10.000 cpm van zodra die mogelijkheid zich aandient zonder aan effectiviteit in te boeten.”

Volgens professor Rakic zal dat toelaten om zachter te werken en dichter bij de retina te gaan zonder haar ongewild mee te zuigen. Hij ziet de mogelijkheid om bij ernstige loslating, als de randen al gekromd staan en de perfluorocarbone ze niet opnieuw vlak krijgt, de boorden zachtjes en vrij precies te retinotonomiseren zonder overdreven veel schade toe te brengen aan de rest van de retina. “Met dezelfde doeltreffendheid sneller opereren zal mooiere resultaten opleveren, met minder ontstekingsreacties. Een netvlies­ ingreep is altijd belastend voor het oog: lichaamsvreemde vloeistoffen, een serie incisies, oogdruk- of temperatuurschommelingen… hoe minder lang je het oog aan zulke vreemde factoren moet blootstellen, hoe beter.”

MINIATURISATIE

Waar professor Rakic nog mogelijkheden tot verbetering ziet? Hij ziet weinig evolutie op het vlak van vloeistoffen en houdt vast aan deze die al decennia lang in gebruik zijn. De nieuwste vondsten zoals siliconen met hoge densiteit of zware siliconen konden hem niet geheel overtuigen en hij ziet bijgevolg nog ruimte voor positieve ontwikkeling. Ver in de toekomst? “Misschien slagen we erin de miniaturisatie tot extremen te drijven. Een systeem van geleiding, bijvoorbeeld, waarbij minirobots via injectie in het oog komen en van buitenaf gestuurd worden om de nodige chirurgische handelingen uit te voeren. De optie tot menselijke interventie zal ongetwijfeld cruciaal blijven, maar er gebeurt zeker al onderzoek in die richting, dus wie weet wat voor boeiends de toekomst in petto heeft”, besluit professor Rakic.

19

Advan Adva PanOptix CATARACT CATARACTS NEW! AcrySof IQ ®

™

Presbyopia-Correcting IOL

Designed for more natural adaptability Featuring ENLIGHTEN (ENhanced LIGHT ENergy) Optical Technology to mimic the performance of a healthy crystalline lens, the AcrySof® IQ PanOptix™ IOL is the natural choice for advanced presbyopia correction: • The highest light utilization in a presbyopia-correcting IOL. Transmits 88% of light to help provide crisp quality of vision at all distances.1 • More comfortable near to intermediate range of vision.

Provides a more natural intermediate focal point of 60 cm, which is preferred for real-life tasks, such as computer work, over the 80 cm distance offered by other trifocals.2-4 • Less dependence on pupil size.

4.5 mm diffractive zone designed for optimized performance in a wide range of lighting conditions.2 To learn more about the AcrySof® IQ PanOptix™ Presbyopia-Correcting IOL, talk to your Alcon representative.

1. AcrySof® IQ PanOptix™ IOL Directions for Use. 2. PanOptix™ Diffractive Optical Design. Alcon internal technical report: TDOC-0018723. Effective date 19 Dec 2014. 3. Charness N, Dijkstra K, Jastrzembski T, et al.

Monitor viewing distance for younger and older workers. Proceedings of the Human Factors and Ergonomics Society 52nd Annual Meeting, 2008. http://www.academia.edu/477435/Monitor_Viewing_Distance_for_ Younger_and_Older_Workers. Accessed April 9, 2015. 4. Average of American OSHA, Canadian OSHA and American Optometric Association Recommendations for Computer Monitor Distances.

AcrySof IQ PanOptix ®

PRESBYOPIA-CORRECT ING IOL

©2015 © 2015Novartis Novartis 11/15 8/2015 MA2015-1102 MA2015-783

™

Advancing

CATARACT SURGERY