Τα Τρόφιμα… Η Ζωή Μας. Γεωργία και Πείνα.
Από την αρχή της ύπαρξης του ανθρώπου, η εύρεση τροφής αποτελούσε έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες για την επιβίωση και την ανάπτυξή του. Στην αρχαιότητα, ο άνθρωπος έπρεπε να φροντίζει ώστε να υπάρχουν τα άκρως απαραίτητα τρόφιμα για αυτόν και την οικογένειά του που τα συνέλεγε από τη φύση. Με την αύξηση όμως του πληθυσμού δημιουργήθηκε η ανάγκη καλλιέργειας της Γης, στην αρχή με πρωτόγονους τρόπους που στην συνέχεια με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και της επιστήμης εκσυγχρονίστηκαν, όχι με τον καλύτερο τρόπο, δημιουργώντας απειλές στην υγεία του ανθρώπου και στην ισορροπία του περιβάλλοντος. Έτσι σήμερα δημιουργείται η ανάγκη για εφαρμογή νέων μορφών καλλιέργειας όπως είναι η βιολογική γεωργία και τα συστήματα ολοκληρωμένης διαχείρισης, Στις μέρες μας τα τρόφιμα που παράγονται σε όλο τον κόσμο, θα έπρεπε να ήταν υπεραρκετά για όλο τον πληθυσμό του πλανήτη, παρόλα αυτά, υπάρχει ένα μεγάλο χάσμα ανάμεσα στις ποσότητες τροφίμων που αντιστοιχούν σε μια «ανεπτυγμένη» και σε μία «υποανάπτυκτη» χώρα. Παρατηρείται δηλαδή μια ανισομερείς κατανομή αγαθών. Έχοντας κατά νου τις παραπάνω διαπιστώσεις ασχοληθήκαμε φέτος με τους παραδοσιακούς και σύγχρονους τρόπους καλλιέργειας, με τους κανόνες υγιεινής διατροφής και κυρίως με τη μεσογειακή διατροφή, με τα αίτια της πείνας στον πλανήτη και πραγματοποιήσαμε μια έρευνα αγοράς σχετικά με τις τιμές των προϊόντων, την προέλευσή τους, τον τρόπο καλλιέργειάς τους, τα τροφοχιλιόμετρα και την επιβάρυνση σε CO2 του πλανήτη λόγω αυτών των μετακινήσεων.
Πριν από 2.500.000 χρόνια εμφανίζονται στην Αφρική οι πρώτοι άνθρωποι, οι οποίοι ανάλογα με την πρόοδο τους και την εποχή που εμφανίστηκαν ονομάστηκαν ως εξής: • Ικανός άνθρωπος - homo habilis, ο οποίος ζει ομαδικά και κατασκευάζει εργαλεία. • Όρθιος άνθρωπος - homo erectus, ο οποίος βελτιώνει την κατασκευή εργαλείων και ανακαλύπτει τη φωτιά. Συναντάται στην Αφρική, την Ευρώπη και την Ασία. • Σοφός άνθρωπος - homo sapiens, ο οποίος έχει μεγαλύτερο εγκέφαλο από τους προγόνους του και θάβει τους νεκρούς. • Σοφότατος άνθρωπος - homo sapiens sapiens, απόγονοι του οποίου είμαστε και εμείς. Επινοεί την τέχνη και εξαπλώνεται παντού.
Στην Παλαιολιθική και τη Μέση εποχή ο άνθρωπος προστατεύεται από το κρύο στα σπήλαια, φοράει δέρματα ζώων, τρέφεται από το κυνήγι και το ψάρεμα και μαζεύει καρπούς (τροφοσυλλέκτης). Τα θηράματα του στην Ευρώπη είναι διαφορετικά, ανάλογα με τις περιοχές (βόδια, ελάφια, αντιλόπες, μαμούθ κ.ά.). Για την κατασκευή εργαλείων χρησιμοποιεί κέρατα και οστά ζώων και κατεργάζεται το λίθο
Η ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Στη Νεολιθική εποχή ο άνθρωπος καταφέρνει τα εξής: α) εγκαθίσταται μόνιμα σε περιοχές και δημιουργεί οικισμούς, β) γίνεται γεωργός και κτηνοτρόφος, γ) χρησιμοποιεί την κεραμική.
Το 6500 π.Χ. το κλίμα γίνεται θερμότερο και ο άνθρωπος γίνεται γεωργός σε περιοχές της «εύφορης ημισελήνου», (εγγύς Ανατολή) που περιλαμβάνει τη Μεσοποταμία, την Παλαιστίνη (Χαναάν, Φοινίκη) και την Αίγυπτο, ενώ στη συνέχεια επεκτείνεται στην Αφρική, την Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία. Τα πρώτα καλλιεργήσιμα φυτά ήταν τα δημητριακά. Με λειασμένα πέτρινα εργαλεία, όπως το αλέτρι, το δρεπάνι και τη μυλόπετρα που εφευρίσκει, διευκολύνεται στην καλλιέργεια της γης .
Σαν παραδοσιακή καλλιέργεια ορίζουμε την "κλασσική" καλλιέργεια στο χώμα που χρησιμοποιεί μόνο βιολογικές μεθόδους καταπολέμησης των ασθενειών και των ζιζανίων των φυτών. Η παραδοσιακή καλλιέργεια μπορεί να γίνει και σε θερμοκήπιο, που άλλωστε αποτελεί και αρχαία μέθοδο καλλιέργειας γνωστή τουλάχιστον από τους Ρωμαϊκούς χρόνους.
Η παραδοσιακή καλλιέργεια δε χρησιμοποιεί τις νέες μεθόδους (το υπόστρωμα μπορεί να είναι μόνο χώμα) και γίνεται όπως ακριβώς γινόταν οι καλλιέργειες μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα, πριν δηλαδή την ανακάλυψη των χημικών σκευασμάτων για την καταπολέμηση των διάφορων εχθρών των φυτών.
Στη συμβατική γεωργία (χημική γεωργία) χρησιμοποιούνται χημικές μέθοδοι αντιμετώπισης των εκάστοτε ασθενειών ή εχθρών της καλλιέργειας, δηλαδή γίνεται χρήση χημικών σκευασμάτων τα οποία συντίθενται στα εργαστήρια.
Οι μέθοδοι που ακολουθούνται στην συμβατική γεωργία και κτηνοτροφία συμβάλλουν στη γενικότερη καταστροφή του περιβάλλοντος και αποτελούν απειλή για την υγεία των ανθρώπων και ζώων. Οι κυριότεροι από τις αρνητικές επιδράσεις της συμβατικής γεωργίας είναι:
1.Καταστροφή της δομής των εδαφών 2.Κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία. 3.Γενικότερη υποβάθμιση του περιβάλλοντος 4.Υποβάθμιση της ποιότητας των τροφίμων 5.Υποβάθμιση της ποιότητας του νερου 6.Αρνητική επίδραση στην κτηνοτροφία
Ολοκληρωμένη Διαχείριση παραγωγής είναι μια μορφή καλλιέργειας που στηρίζεται στην ορθολογιστική και συνδυασμένη χρήση των διαθέσιμων μέσων και εισροών, ώστε να υπάρξουν προϊόντα διασφαλισμένης ποιότητας, τα οποία εγγυούνται την υγεία του καταναλωτή όπως και του παραγωγού χωρίς να είναι σημαντική η διαταραχή του περιβάλλοντος κατά την διαδικασία.
ΟΦΕΛΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ
-Μειώνονται οι δαπάνες λόγω της μείωσης των αναγκών για την συντήρηση ενός κτήματος (καθώς και το νερό, τα λιπάσματα και τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα) Μέσω αυτής της μορφής καλλιέργειας, επιτυγχάνεται και το καλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα που είναι δυνατό σε μια γεωργική εκμετάλλευση. Αυτό οφείλεται στο ότι: χρησιμοποιούνται με μέτρο νερό, λιπάσματα και φυτοπροστατευτικά προϊόντα -Αυξάνεται η παραγωγή (λόγω της σωστής διαχείρισης). -Η ποιότητα των αγαθών είναι βελτιωμένη άρα και τα προϊόντα έχουν υψηλότερη ζήτηση (άρα και μπορούν να πωληθούν σε υψηλότερες τιμές).
Τι είναι βιολογική γεωργία; Με απλά λόγια, η βιολογική γεωργία είναι ένα αγροτικό σύστημα διαχείρισης το οποίο παρέχει στον καταναλωτή φρέσκα, γευστικά, αυθεντικά τρόφιμα ενώ ταυτόχρονα σέβεται την ισορροπία των οικοσυστημάτων.
Οι τυπικές πρακτικές της βιολογικής γεωργίας περιλαμβάνουν: Πολύ αυστηρά όρια στη χρήση προϊόντων φυτοπροστασίας και συνθετικών λιπασμάτων, ζωικών αντιβιοτικών, συντηρητικών και προσθετικών στην επεξεργασία των τροφίμων καθώς και άλλες εισροές Πλήρης απαγόρευση της χρήσης γενετικά τροποποιημένων οργανισμών Χρησιμοποίηση των αυτοπαραγόμενων πόρων , όπως το ζωικό κοπρολίπασμα ή οι τροφές που παράγονται στο αγρόκτημα Επιλογή φυτικών και ζωικών ειδών ανθεκτικών σε ασθένειες και προσαρμοσμένες στις τοπικές συνθήκες της περιοχής Εκτροφή ζώων ελευθέρας βοσκής, και όχι ενσταβλισμένων με την χρήση βιολογικών ζωοτροφών. Εφαρμογή κτηνοτροφικών πρακτικών για την εκτροφή ζώων που είναι κατάλληλες για τις διαφορετικές ράτσες
Η βιολογική γεωργία παρουσιάζει και κάποια σημαντικά οφέλη σε σύγκριση με άλλους τρόπους γεωργίας. Αυτά είναι:
Σεβασμός του περιβάλλοντος Υπεύθυνης χρήσης της ενέργειας και των φυσικών πόρων Διατήρησης της βιοποικιλότητας Διατήρησης της τοπικής οικολογικής ισορροπίας Αύξησης της γονιμότητας του εδάφους Διατήρησης της ποιότητας του νερού Προώθησης της υγείας και της ευημερίας των ζώων Ικανοποιήσεις των ιδιαιτέρων αναγκών των ζώων Οι βιοκαλλιεργητές αντί να χρησιμοποιούν συντηρητικά και βελτιωτικά γεύσης, προσπαθούν να διατηρούν τα προϊόντα όσο πιο φρέσκα γίνεται εστιάζοντας στη παραγωγή προϊόντων εποχής και στις περιφερειακές και τοπικές αγορές.